RADYOLOJİK ANATOMİ 1&2

RADYOLOJİK ANATOMİ1&2

Doç.Dr.Mehmet TEKŞAMFÜTF Radyoloji A.B.D

2

Anatomi

İnsan vücudunun şeklini ve yapısını inceleyen bilim dalı

3

İnsan Vücudunun Yapısal Organizasyonu

Kimyasal Seviye: Molekülleri oluşturan atomlar

Hücresel Seviye: Hücreler ve onların fonksiyonel bölümleri (mitokondri gibi)

Doku Seviyesi: Aynı fonksiyonu gören hücre grupları dokuları oluşturur (bağ dokusu gibi)

Organ Seviyesi: Birden fazla doku oluşturur (Akciğer,karaciğer vb)

4

Organ Sistemleri: Genel amaç için çalışan organlardan oluşur (Sinir sistemi gibi)

Organizma: Organ sistemleri tarafından oluşturulur.

İnsan Vücudunun Yapısal Organizasyonu

5

6

ORGAN SİSTEMLERİ Majör organ sistemleri

Deri İskelet Sistemi Kas Sistemi Dolaşım Sistemi Solunum Sistemi Sinir Sistemi Sindirim Sistemi Üriner sistem Endokrin Sistem Üreme Sistemi Lenfatik / bağışıklık Sistemi

7

Organ Sistemleri Deri: Koruma ve atılım İskelet Sistemi:

Vücudun şeklini verir ve destek sağlar

Hareket Doku ve organları

koruma Depo Kan hücresi yapımı

İskelet Sistemi: Kemikler Ligamentler Tendonlar Kıkırdak Eklemler

8

Kas(muskuler)Sistemi Hareket Solunum Kan basıncı &

kalp atışı Sindirim

Organ Sistemleri

Kas (muskuler) Sistemi Kaslar

İskelet Düz Kalp

9

Dolaşım Sistemi Hücrelere besin

ve oksijen taşır CO2 ve diğer

atıkları uzaklaştırır Kalp Arterler Kapillerler Venler

Organ Sistemleri

Solunum Sistemi Oksijen sağlar CO2 ve O2 atar

Burun Boğaz

(farenks,lareks) Trakea Akciğerler Diafram

10

Sinir Sistemi Vücut

aktiviteleri ile ilgili bilgi alır ve gönderir

Çevredeki değişiklikleri gözler ve değişikliklere cevap verir

Organ Sistemleri

Sinir Sistemi Beyin Spinal

kord Sinirler

11

Sindirim Sistemi Besinlerin

vücuda alımının sağlanması için parçalanması

Organ Sistemleri Sindirim

Sistemi Ağız Özefagus Mide Barsaklar

İnce Kalın

(kolon) Karaciğer Pankreas

12

Üriner Sistem Atıkların

vücuttan uzaklaştırılması

Organ Sistemleri

Üriner Sistem Böbrekler Üreterler Mesane Üretra

13

Endokrin Sistem Büyüme,

üreme ve metabolizma da görev alan hormonları üretir

Organ Sistemleri

Endokrin Sistem Pineal bez Hipotalamus Pitüiter bez

(hipofiz) Tiroid Timus Pankreas Sürrenal

(Böbreküstü) bezler Overler Testisler

14

Üreme Sistemi Üreme Erkek

Prostat Seminal

veziküller Vas deferens Testis

Organ Sistemleri

Üreme Sistemi Kadın

Overler Uterin

Tüpler Uterus

15

Lenfatik/Bağışıklık Sistemi Sıvıların kan

damarlarına iletimi

Hastalıklara neden olan mikroorganizmalara karşı vücudu korur

Organ Sistemleri

Lenfatik/Bağışıklık Sistemi Lenfatik

damarlar Deri Mukus Silia Kan hücreleri Antikorlar

16

•Vücut dik

•Baş, gözler ve ayaklar karşıya bakar

• Kollar yanda

•Avuç içleri karşıya bakar

STANDART ANATOMİK POZİSYON

17

Anatomik Düzlemler ve Eksenler

Sagital: Vücudu sağ ve sol olarak ikiye ayırır

18

Koronal=Frontal: Vücudu ön ve arka olmak üzere ayırır

Anatomik Düzlemler ve Eksenler

19

20

Aksiyal=Horizontal=Transvers: Vücudu alt ve üst olmak üzere ayırır

Anatomik Düzlemler ve Eksenler

21

Oblik: 90dereceden az açıyla vücudu ikiye ayırır

Anatomik Düzlemler ve Eksenler

22

23

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

Süperior=Kranial: Yukarıya yada başa doğru Örn:Baş boynun

süperiorundadır

24

İnferior=Kaudal: Aşağıya yada ayağa doğru Örn: Ayaklar

karnın inferiorunda

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

25

Anterior=Ventral: Öne doğru Örn: Burun

kulağa göre anteriorda

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

26

Posterior=Dorsal: Arkaya doğru Örn: Kulaklar

burna göre posteriorda

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

27

Medial: Vücudun orta hattına doğru yada iç kısımda olan Örn: Boyun

omza göre medialde

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

28

Lateral:Orta hattan dışarıya doğru yada dış kısımda olan Örn: Omuzlar

boynun lateralinde

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

29

Proksimal:Vücut parçasının orijinine doğru yada ekstremitelerin vücuda bağlanma yerlerine (omuz,kalça) doğru Örn: Dizler ayakların

proksimalinde

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

30

Distal:Vücut parçasının orijininden uzağa doğru yada ekstremitelerin vücuda bağlanma yerlerinden uç kısmına doğru Örn: Eller dirseklerin

distalinde

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

31

Süperfisiyal=Eksternal:Vücut yüzeyine doğru

Örn: Akciğerler kalbe göre eksternaldedir

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

32

İnternal=Derin:Vücut yüzeyinden içe doğru Örn: Kalp

akciğerlere göre internaldedir

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

33

İpsilateral:Aynı tarafta Sağ kol ile sağ

bacak ipsilateraldir

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

34

Kontralateral:Karşı tarafta Sağ kol ile sol

bacak kontralateraldir

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

35

Valgus: Kemik yada vücut parçasının distal kesiminin dışarıya açılanması

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

36

HALLUKS VALGUS

37

Varus: Kemik yada vücut parçasının distal kesiminin içeriye açılanması

Anatomik Orientasyon ve Yön Terimleri

38

39

Hareket Terimleri

Abduksiyon: Orta sagital (vücut merkezinden) plandan uzaklaşma

40

Hareket Terimleri

Adduksiyon: Orta sagital (vücut merkezine) plana yakınlaşma

41

Hareket Terimleri

Fleksiyon: Ekstremitelerde eklemin kıvrılması ve eklemi oluşturan kemiklerin birbirine yaklaşması;baş,boyun, gövde,üst ekstremite ve kalçanın fleksiyonu anteriora hareketi;diz, ayak bileği ve parmakların fleksiyonu posteriora hareketi

42

Hareket Terimleri

Ekstansiyon: Ekstremitelerde eklemin düzleşmesi ve eklemi oluşturan kemiklerin birbirinden uzaklaşması;baş,boyun, gövde,üst ekstremite ve kalçanın ekstansiyonu posteriora hareketi;diz, ayak bileği ve parmakların ekstansiyonu anteriora hareketi

43

44

45

Ekstansiyon

46

Hareket Terimleri Supinasyon:

El: Kolun el ayası öne bakacak şekilde çevrilmesi

Ayak (Eversiyon): Ayağın ağırlık taşıyan kesiminin ayağın dış kesimi olacak şekilde çevrilmesi

Pronasyon: El: Kolun el ayası arkaya bakacak şekilde

çevrilmesi Ayak (inversiyon):Ayağın ağırlık taşıyan

kesiminin ayağın iç kesimi olacak şekilde çevrilmesi

47

48

İnversiyon

Eversiyon

49

Radyolojik Vücut Pozisyonları

Pron: Yüzükoyun;karın üzeri.

50

Supin: Sırtüstü; sırtı yerde

Radyolojik Vücut Pozisyonları

51

Lateral Dekubit: Yan yatar

Radyolojik Vücut Pozisyonları

52

Trendelenburg: Baş gövdeden daha yere yakın

Radyolojik Vücut Pozisyonları

53

Anatomik Bölgeler

Sağ Üst Kadran

Sağ Alt Kadran

Sol Üst Kadran

Sol Alt Kadran

54

Anatomik Bölgeler

Sağ Hipokondriak

Sağ Lomber

Sağ İliak

Sol Hipokondriak

Sol Lomber

Sol İliak

55

Vücut Boşlukları(Kaviteleri)

Kranial Boşluk

Toraks Boşluğu

Abdominopelvik Boşluk

56

Radyolojik TerimlerUltrasonografi Terimleri

US: Ultrasonografi Prob: US görüntüsü elde etmek için

kullanılan ses dalgalarını gönderen ve alan alet

Doppler US: Kan akım hızı ve akım karakteristiklerini incelemek için kullanılan US yöntemi

57

Ekojenite:Ses yansitabilme derecesi; siyah-beyaz arası görülür

İzoekojen: Sesi aynı derecede yansıtan

Hiperekojen: Karşılaştırılan dokuya göre daha ekojen yani daha parlak yada beyaz

Hipoekojen: Karşılaştırılan dokuya göre daha az ekojen yani daha siyah

Radyolojik TerimlerUltrasonografi Terimleri

58

BT: Bilgisayarlı tomografi HU (Hounsfield Ünitesi): BT’de dansite

birimi Dansite:BT’de X-ışınını zayıflatma

miktarını belirtir İzodens: Karşılaştırılan doku ile aynı

dansitede olma Hiperdens: Karşılaştırılan dokuya göre

daha dens, daha beyaz

Radyolojik TerimlerBilgisayarlı Tomografi Terimleri

59

Hipodens: Karşılaştırılan dokuya göre daha az dens, daha siyah

Pencere genişliği (window width): Siyah beyaz arasında görmek istediğimiz gri noktaların alt ve üst dansite sınırları

Pencere seviyesi (window level):Tam gri görülen orta dansite değeri

Radyolojik TerimlerBilgisayarlı Tomografi Terimleri

60

MRG: Manyetik Rezonans Görüntüleme İntensite: Sinyal yoğunluğu, siyah beyaz

aralığında gri noktalar olarak görülür İzointens: Karşılaştırılan doku ile aynı

intensitede Hiperintens: Karşılaştırılan dokuya göre

sinyali daha fazla,daha beyaz Hipointens: Karşılaştırılan dokuya göre

sinyali daha az, daha siyah

Radyolojik TerimlerManyetik RezonansTerimleri

61

Nükleer Tıp (Sintigrafi) Terimleri

Radyofarmasötik:Sintigrafik görüntülemede kullanılan maddeler

Aktivite: Radyofarmasötik maddeyi tutabilme miktarı

Hipoaktif: Rölatif olarak daha az tutan, daha beyaz

Hiperaktif: Rölatif olarak daha çok tutan, daha siyah

62

Radyografi Terimleri Radyografi: Film veya görüntüleme işlemi Radyogram: Görüntüleme işlemi sonucu

elde edilen film. Dansite: Filmin x-ışını fotonlarına vermiş

olduğu siyahlaşma miktarıdır. Distorsiyon: Objenin görüntüsünün

orijinalinden farklı olarak yansımasıdır. Noiz: Görüntünün izlenmesine engel olan,

radyografik dansitedeki istenmeyen değişikliklerdir.

63

Radyografi Terimleri

Radyolüsent (hipodens): X-ışını geçirgenliğinin fazla olması. Siyahlaşma olarak görülür.

Radyoopak (hiperdens): X-ışını geçirgenliğinin az olması. Beyazlaşma olarak görülür.

Kontrast: Zıtlık. İki komşu yapının arasındaki görünüm farkı. Fark ne kader fazla ise kontrast o kadar fazladır.

Kontrast madde: Kontrast oluşturarak görülebilirliği ve ayırt edilebilirliği artıran maddelerdir.

64

Radyografi Terimleri

Sialografi: Tükrük bezlerinin ve kanallarının kontrast madde verilerek yapılan radyografik tetkikidir.

Enteroklizis: İnce bağırsak görüntüleme tekniği.

Kolesistografi: Safra kesesini görüntüleyen radyografik tetkikidir.

Kolanjiografi: Safra yollarının görüntülenmesidir.

Ürografi: Üriner sistemin görüntülenmesidir.

65

Pyelografi: Böbrek toplayıcı sisteminin ve üreterin görüntülenmesidir.

Sistografi: Mesanenin görüntülenmesidir. Histerosalpingografi: Uterus ve uterus

tüplerinin görüntülenmesidir. Arteriografi: Arterlerin (atar damarların)

görüntülenmesidir. Venografi: Venlerin (toplar damarların)

görüntülenmesidir.

Radyografi Terimleri

66

Radyografi Terimleri

Splenoportografi: Portal damarların gösterilmesidir.

Lenfanjiografi: Lenf damarlarının görüntülenmesidir.

Myelografi: Subaraknoid aralığa kontrast madde verilerek yapılan spinal kanalın görüntülenmesidir.

Dakriosistografi: Lakrimal (göz yaşı kanallarının) sistemin görüntülenmesidir

Artrografi: Eklem içine kontrast verilerek yapılan görüntülemedir.

67