View
62
Download
2
Category
Preview:
DESCRIPTION
Porez, oporezivanje, troskovi
Citation preview
Primena: Troškovi oporezivanja
ČIST GUBITAK OD OPOREZIVANJA
• Kako porezi utiču na ekonomsku dobrobit učesnika na tržištu?
ČIST GUBITAK OD OPOREZIVANJA
• Nije važno da li je porez na neko dobro nametnut kupcima ili prodavcima tog dobra ... u oba slučaja, cena koju plaćaju kupci raste, a cena koju dobijaju prodavci opada.
Slika 1 Efekat poreza
veličina poreza
Koli čina 0
Cena
Cena koju plaćaju kupci
Cena koju dobijaju prodavci
Tražnja
Ponuda
Cena bez poreza
Količina bez poreza Količina sa porezom
Kako porez utiče na učesnike na tržištu
• Porez predstavlja umetak između cene koju plaćaju kupci i cene koju primaju prodavci.
• Drugim rečima, porez na neko dobro izaziva smanjenje veličine tržišta tog dobra.
Kako porez utiče na učesnike na tržištu
Poreski prihod T = veličina poreza Q = prodata količina dobra
T ×××× Q = ukupan poreski prihod države
Slika 2 Poreski prihod
Poreski prihod (T x Q)
veličina poreza (T)
Prodata količina (Q)
Koli čina 0
Cena
Tražnja
Ponuda
Količina bez poreza
Količina sa porezom
Cena koju plaćaju kupci
Cena koju dobijaju prodavci
Slika 3 Kako porez utiče na blagostanje
Copyright © 2004 South-Western
A
F
B
D
C
E
Koli čina 0
Cena
Tražnja
Ponuda
= PB
Q2
= PS
Cena koju plaćaju kupci
Cena koju dobijaju prodavci
= P1
Q1
Cena bez poreza
Kako porez utiče na blagostanje
Bez poreza Sa porezom Promena
Potroša čev višak A + B + C A - (B + C)
Proizvo đačev višak D + E + F F - (D + E)
Poreski prihod Nema ga B + D + (B + D)
Ukupni višak A + B + C + D + E + F A + B + D + F - (C + E)
Površina C + E pokazuje pad ukupnog viška i predsta vlja čist gubitak od poreza
Kako porez utiče na učesnike na tržištu Promene blagostanja
Čist gubitak je pad ukupnog viška koji se
javlja kao rezultat tržišnog poremećaja kao što je porez
Čisti gubici i dobici od trgovine
Čisti gubici i dobici od trgovine
• Porezi izazivaju čist gubitak, jer
sprečavaju kupce i prodavce da ostvare deo dobitka od trgovine.
Slika 4 Čist gubitak
Copyright © 2004 South-Western
Trošak koji snose prodavci
Vrednost koju dobru pripisuju kupci
veličina poreza
Koli čina 0
Cena
Tražnja
Ponuda Izgubljeni dobici od trgovine
Smanjenje količine zbog poreza
Cena bez poreza
Q1
PB
Q2
PS
DETERMINANTE ČISTOG GUBITKA
• Šta određuje da li je čist gubitak od poreza veliki ili mali? – Veličina čistog gubitka zavisi od toga koliko
ponuđena i tražena količina reaguju na promenu cene...
– ...što, međutim, zavisi od cenovne elastičnosti ponude i tražnje
Slika 5 Poremećaji usled poreza i elastičnost
Copyright © 2004 South-Western
(a) Neelasti čna ponuda
Cena
0 Koli čina
Tražnja
Ponuda
Veličina poreza
Kada je ponuda relativno neelastična čist gubitak od poreza je mali.
Slika 5 Poremećaji usled poreza i elastičnost
Copyright © 2004 South-Western
(b) Elasti čna ponuda
Cena
0 Koli čina
Tražnja
Ponuda Veličina poreza
Kada je ponuda relativno elastična čist gubitak od poreza je veliki
Slika 5 Poremećaji usled poreza i elastičnost
Copyright © 2004 South-Western
Tražnja
Ponuda
(c) Neelasti čna tražnja
Cena
0 Koli čina
Veličina poreza Kada je tražnja
relativno neelastična čist gubitak od poreza je mali.
Slika 5 Poremećaji usled poreza i elastičnost
Copyright © 2004 South-Western
(d) Elasti čna tražnja
Cena
0 Koli čina
Veličina poreza
Tražnja
Ponuda
Kada je tražnja relativno elastična čist gubitak od poreza je veliki.
DETERMINANTE ČISTOG GUBITKA
• Što je veća elastičnost ponude i tražnje: – ravnotežna količina će beležiti veći pad i – čist gubitak od poreza će biti veći
• Porez na (neobrađenu) zemlju – Savršeno neelastična ponuda izaziva da – nema čistog gubitka i – porez snose samo vlasnici zemlje
ČIST GUBITAK I PORESKI PRIHOD PRI PROMENI POREZA
• Sa svakim povećanjem poreske stope, čist gubitak od poreza raste brže od veličine poreza.
Slika 6 Čist gubitak i poreski prihod pri tri različite veličine poreza
Copyright © 2004 South-Western
Poreski prihod
Tražnja
Ponuda
Koli čina 0
Cena
Q1
(a) Mali porez
Čist gubitak
PB
Q2
PS
Slika 6 Čist gubitak i poreski prihod pri tri različite veličine poreza
Copyright © 2004 South-Western
Poreski prihod
Količina 0
Cena
(b) Porez srednje veli čine
PB
Q2
PS
Ponuda
Tražnja
Q1
Čist gubitak
Slika 6 Čist gubitak i poreski prihod pri tri različite veličine poreza
Copyright © 2004 South-Western
Por
eski
prih
od
Tražnja
Ponuda
Količina 0
Cena
Q1
(c) Veliki porez
PB
Q2
PS
Čist gubitak
ČIST GUBITAK I PORESKI PRIHOD PRI PROMENI POREZA
• Uz mali porez poreski prihod je mali. • Sa rastom poreza i poreski prihod raste. • Ali kako se veličina poreza dalje povećava
poreski prihod opada, jer veći porez smanjuje veličinu tržišta.
Slika 7 Kako se menjaju čist gubitak i poreski prihod s promenom veličine poreza
Copyright © 2004 South-Western
(a) Čist gubitak
Čist gubitak
0 Veličina poreza
Slika 7 Kako se menjaju čist gubitak i poreski prihod s promenom veličine poreza
Copyright © 2004 South-Western
(b) Prihod (Laferova kriva)
Poreski prihod
0 Veličina poreza
ČIST GUBITAK I PORESKI PRIHOD PRI PROMENI POREZA
• Kako veličina poreza raste čist gubitak od poreza se brzo povećava.
• Poreski prihod najpre raste sa veličinom poreza, ali kako porez postaje sve veći, tržište se smanjuje da poreski prihod počinje da opada.
PRIMER IZ PRAKSE: Laferova kriva i ekonomika ponude
• Laferova kriva prikazuje odnos između poreske stope i poreskog prihoda.
• Ekonomika ponude se odnosi na stavove Regana i Lafera koji su predložili niže poreze, da će to podstaći ljude da više rade i potencijalno povećaju poreske prihode.
Recommended