14 Pułk Ułanów Jazłowieckich

Kawaler Orderu Virtuti Militari za wojnę 1919-1920Wyróżniony za niezwykłe męstwo w kampanii roku 1939

Wojna domowa w Rosji

Początki pułku (I)II 1918 polski szwadron kawaleryjski pod dowództwem kpt. Szmidta dołączył do rosyjskich formacji kontrrewolucyjnych na Kubaniu

W VIII 1918 szwadron został wcielony do 4-tej Dywizji Strzelców Polskich gen. Lucjana Żeligowskiego (walczącej u boku armii gen. Antona Denikina) i rozrasta się do dywizjonu którego dowództwo obejmuje mjr Konstanty Plisowski

Początki pułku (II)

W XI 1918 dywizjon został skierowany do Noworosyjska, skąd w I 1919 został przetransportowany morzem do Odessy.

Początki pułku (III)

W Odessie dywizjon staje się Pułkiem Ułanów l Dywizji Jazdy przy 4 Dywizji Strzelców Polskich

Początki pułku (IV)W kwietniu 1919 oddziały interwencyjne opuszczają Odessę przed ofensywą bolszewicką

Pułk walczy jako straż tylna oddziałów wycofujących się w kierunku Rumunii i przeprawia się przez wezbrany Dniestr

Do Polski

W maja 1919 oddziały Pułku transportem kolejowym skierowano do Czerniowiec.Po dwumiesięcznym pobycie w Besarabii,15 czerwca 1919 przekraczając granicę pod Śniatynem

Wojna z Ukrainą

W czerwca 1919 Pułk rozpoczyna działania przeciwko oddziałom ukraińskim nad Dniestrem. W początkach lipca 1919 prowadzi ciężkie walki nad Strypą

„Z brzaskiem 11 lipca rozbić nieprzyjaciela zebranego pod Jazłowcem, poczem umocnić

się na wzgórzach między rzekami Strypą a Dżuryn”

Rozkaz Gen. L. Żeligowskiego skierowany m.in. do Mjr. K. Plisowskiego z 10 lipca 1919

Bitwa pod Jazłowcem (I)

Bitwa pod Jazłowcem (II)

Bitwa pod Jazłowcem (III)

Bitwa pod Jazłowcem (IV)

Pułk o bardzo niskich stanach zadaje nieproporcjonalne straty w zabitych i rannych Ukraińcom, wziął do niewoli ponad 1500 jeńców, w tym wielu oficerów, 37 ckm i 16 armat.

Mówiąc o boju pod Jazłowcem trudno pominąć milczeniem twórcę tego zwycięstwa – majora Konstantego Plisowskiego. Pełen energij, zimnej

krwi, szalonej brawury, połączonej z rozwagą i doskonałym orjentowaniem się w sytuacji, major Plisowski był zawsze na miejscach najniebezpieczniejszych, w największym ogniu, świecąc przykładem i

pobudzając nim innych. Słusznym jest twierdzenie, że podwaliny sławy pułku położył on – pierwszy ułan jazłowiecki. (W. Czaykowski)

Bitwa pod Jazłowcem (V)

Pułk „14” i „Jazłowiecki”

Rozkazem Naczelnego Wodza z dnia 12 sierpnia 1919 Pułk otrzymał kolejny numer „14” i nazwę „Jazłowiecki”, na pamiątkę zwycięskiego boju pod tą miejscowością

Wojna z Rosją sowiecką (I)

25 kwietnia 1920 Pułk przekroczył rzekę Słucz i uderzył na kawalerię sowiecką maszerując do Koziatyna

Wojna z Rosją sowiecką (II)

Świt 25 kwietnia 1920. Naczelnik odprawia 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich jadących na front.

Franciszek Skibiński wspominał: „Od tamtej nocy z 24 na 25 kwietnia pułk go pokochał miłością absolutną…”

Wojna z Rosją sowiecką (III)Pod koniec maja 1920 r. sowieci rozpoczęli ofensywę zmuszając Polaków do odwrotu.

14 Pułk Ułanów cofa się do Rokitna, walcząc z przeważającymi oddziałami armii Budionnego. Będąc w straży tylnej, Pułk ratuje od zniszczenia piechotę 6 Armii.

Następuje odwrót za Słucz.

Wojna z Rosją sowiecką (IV)

Pułk prowadzi ciężkie walki i ponosi ciężkie straty. W sierpniu 1920 powstrzymuje kawalerię Budionnego w marszu do Lwowa

Następnie bierze udział w największej bitwie kawaleryjskiej tej wojny – bitwie pod Komarowem

Wojna z Rosją sowiecką (V)

Z tryptyku J. Kossaka Rozgromienie konnej armii Budionnego 31 sierpnia 1920

Sztandar i Order VM (I)

Po podpisaniu zawieszenia broni z Rosją, Pułk przechodzi pod Łuck, gdzie zimuje, a w marcu 1921 pod Tomaszów Lubelski. Tam 20 marca 1921 Marszałek Józef Piłsudski wręczył dowódcy Pułku sztandar.

Sztandar i Order VM (II)

Sztandar został ufundowany przez wychowanki SS. Niepokalanek w Jazłowcu. Józef Piłsudski odznaczył go krzyżem srebrnym Orderu Virtuti Militari

„Za krew przelaną, za trudy i cierpienia, za to, że w chwilach ogólnego zwątpienia pułk nie zwątpił o zwycięstwie i śmiało idąc ku niemu, pociągnął innych”

J. Piłsudski

Dowódcy Pułku w czasie wojny

•Płk Konstanty Plisowski•mjr Jerzy Bardziński•rtm. Piotr Massalski•kpt. Michał Belina-Prażmowski•płk Sergiusz Zahorski

Garnizon we Lwowie

W listopadzie 1921 Ułani Jazłowieccy stanęli w swym stałym garnizonie na Łyczakowie we Lwowie.

Dowódcy Pułku w czasie pokoju

mjr Albert Wielopolskipłk Kon stanty Przeździeckipłk dypl. Marian Przewłocki płk Antoni Szuszkiewicz ppłk Andrzej Kunachowiczpłk Edward Godlewski

Pomnik poległych

Poczet sztandarowy

Na ulicach Lwowa

Zawody jeździeckie

U Prezydenta

Szczególne związki z Jazłowcem

Patrol z Lwowa do Jazłowca

Koronacja Matki Boskiej Jazłowieckiej (I)

Koronacja Matki Boskiej Jazłowieckiej (II)

Koronacja Matki Boskiej Jazłowieckiej (III)

Mobilizacja

14 Pułk Ułanów wchodził w skład Podolskiej Brygady Kawalerii dowodzonej przez płk dypl. Leona Strzeleckiego i wraz z nią był w Armii "Poznań" gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby.  Po mobilizacji rozpoczętej w sierpniu 1939, Pułk transportem kolejowym został przerzucony do stacji Nekla koło Poznania.

Kampania wrześniowa 1939

Odwrót przez Łęczycę i walki nad Bzurą. Na piaszczystych drogach Puszczy Kampinoskiej tabory pułku zostały doszczętnie zniszczone.

Szarża pod Wólką Węglową (I)

Brygada Podolska na rozkaz gen. Romana Abrahama maszeruje na pomoc Warszawie. W drodze do stolicy płk Godlewski pod Wólką Węglową decyduje się na przebicie przez linie niemieckie szarżą i pułk wykonuje ją, docho dząc do Bielan.

 W szarży przez zaporę ognia artyleryjskiego, karabinów maszynowych i broni ręcznej okopanych Niemców, Pułk traci ponad 100 zabitych i wielu rannych, którzy dostają się do niewoli.

Szarża pod Wólką Węglową (I)

Obrona Stolicy

W wyniku szarży Pułku, czego część Armii Poznań po bitwie nad Bzurą weszła do Warszawy i znacząco wzmocniła szeregi obrońców stolicy

Zdziesiątkowany Pułk do kapitulacji stolicy 28 września 1939 prowadził walki w rejonie ul. Czerniakowskiej.

Niewola niemiecka

Po kapitulacji Warszawy oficerowie Pułku dostali się do niewoli niemieckiej i w oficerskich obozach jeńców przebywali aż do ich wyzwolenia w roku 1945.

Ułani Jazłowieccy na ZachodzieNadwyżki mobilizacyjne i szwadron zapasowy 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich pod dowództwem mjr Stefana Starnawskiego przeszły do Ośrodka Zapasowego Podolskiej Brygady Kawalerii. Po wkroczeniu na teren Polski oddziałów sowieckich, major otrzymał rozkaz przejścia na teren Węgier, co wykonał.

W marcu 1940 roku zorganizowano pod dowództwem mjr Stefana Starnawskiego 3 batalion im. Ułanów Jazłowieckich w 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej gen. bryg. Stanisława Mączka, który z bronią, drogą morską przedostał się do Wielkiej Brytanii.

W ramach Polskich Sił Zbrojnych zebrano Jazłowiaków w l batalionie strzelców I Brygady Strzelców, któremu nadano miano "imienia 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich". Dowódcą batalionu był płk dypl. Witold Gierulewicz.

W sierpniu 1942 roku batalion został przemianowany na 14 Pułk Kawalerii Pancernej i był w składzie l Dywizji Pancernej. W stycznia 1944 r. zostaje Pułkowi nadana nazwa 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich.

W roku 1946 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich został przemianowany na 114 Oddział Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, który rozwiązano w październiku 1947.

Ułani Jazłowieccy na Zachodzie

Oddziały Leśne 14 Pułku Ułanów lwowskiej AK

W Armii Krajowej według planu odtwarzania sił zbrojnych formowano te oddziały, które przed wojną stacjonowały na danym terenie. We Lwowie dotyczyło to między innymi 14 Pułku Ułanów

Na dowódcę pułku wyznaczono uciekiniera z niewoli niemieckiej, kapitana armii jugosłowiańskiej, Serba, Dragana Sotirovica, pseudonim "Draża". Pułk wiosną 1944 roku liczył blisko 900 ludzi.

Początkowo oddziały leśne 14 Pułku Ułanów broniły polskich wsi przed napadami Ukraińców.

W akcji "Burza", po zbliżeniu się do Lwowa frontu sowieckiego oddziały Armii Krajowej Okręgu Lwowskiego współdziałały z pułkami Armii Czerwonej w zdobyciu Lwowa w walkach z Niemcami.

Oddziały Leśne 14 Pułku Ułanów lwowskiej AK

Oddziały Leśne 14 Pułku Ułanów lwowskiej AK

Sowieci ostatecznie rozbroili oddziały, oficerów aresztowali, szeregowych wcielili do Armii Czerwonej.

Część 14 Pułku udało się kpt. "Draży" wyprowadzić za San i dalej przez Śląsk aż do amerykańskiej strefy okupacyjnej Niemiec

Koła Pułkowe i RodzinaJeszcze podczas wojny zaktywizowało się w Londynie Koło Pułkowe. Pierwszym jego prezesem wybrany został płk. Witold Czaykowski Koło Pułkowe we Wrocławiu powstało z inicjatywy pułkownika Józefa Bokoty

Koło w Warszawie zorganizowało się z inicjatywy porucznika Zdzisława Malanowskiego

Z inicjatywy majora Eugeniusza Iwanowskiego, zawiązana została w Warszawie Rodzina 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich

Przejęcie dziedzictwa tradycji, barwy i symboliki 14 Pułku

2 batalion piechoty zmotoryzowanej 12 Brygady Zmechanizowanej im. gen. broni Józefa Hallera przejął dziedzictwo tradycji, barwy i symbolikę 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich oraz otrzymał nazwę wyróżniającą „14 batalion Ułanów Jazłowieckich’’ na podstawie Decyzji Ministra Obrony Narodowej  nr 349/MON z 3 sierpnia 2007 r.

Przejęcie dziedzictwa tradycji, barwy i symboliki 14 Pułku

W styczniu 2008 odbyło się utożsamienie 2 batalionu piechoty zmotoryzowanej z 14 Pułkiem Ułanów Jazłowieckich, połączone z przeniesieniem Orderu Wojennego Virtuti Militari na proporzec pododdziału. Przeniesienia dokonał Kanclerz Kapituły  Orderu Wojennego Virtuti Militari gen. bryg. Stanisław Nałęcz-Komornicki. W uroczystości udział brali minister obrony narodowej, szef sztabu generalnego, wojewoda zachodniopomorski oraz  liczni goście.

Dziękuję za uwagę

rodzinajazlowiecka@gmail.com