Upload
maikarequejoalvarez
View
561
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
TEMA VIIITEMA VIII
A ARTEA ARTE BIZANTINABIZANTINA
A arte bizantina1. Contexto histórico2. A arquitectura bizantina
1. Características2. Primeira Idade de Ouro3. Segunda Idade de Ouro4. Terceira Idade de Ouro
3. As artes figurativas bizantinas1. Primeira Idade de Ouro2. Segunda Idade de Ouro3. Terceira Idade de Ouro
4. Vocabulario5. Actividades6. Comentario de texto7. A arte e o cine8. Modelo de examen9. Para consultar e ampliar
ÍNDICE
1. Contexto históricoCARACTERÍSTICAS
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
1. A cultura bizantina espallouse polo Mediterráneo oriental
2. O emperador romano Constantino no ano 330 traslada a capital do seu imperio a CONSTANTINOPLA ( Bizancio, Estambul)
3. A arte bizantina desenvolveuse nas antigas terras orientais do Imperio Romano cando este desaparece no século III d.C.4.É unha arte que conxuga características da arte clásica con influencias orientais.
•A nivel político organizase seguindo as estructuras romanas, a modo de imperio rexido por unha figura máxima (emperador) que ten tódolos poderes incluído o relixioso.
• Económicamente adicábanse á agricultura e á gandería nun primeiro momento aínda que a partir da época do emperador Xustiniano ( século VI) deenvolverá un próspero e rico comercio polo Mediterráneo que se convertirá na base da súa economía
• A súa sociedade era estamental e partía desde o Emperador , pasando por funcionarios, comerciantes, gandeiros e agricultores ata chegar aos escravos
• Na arte cabe destacar a forte influencia oriental (China, India) que se vai asentar sobe unhas estructuras básicas tomadas do mundo clásico.
2. A arquitectura bizantinaCARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
CARACTERÍSTICAS• Adecuación dos edificios ao culto relixioso e á litúrxia
• Materiais pobres que amosan austeridade nos exteriores dos mesmos
• Interiores luminosos rompendo co modelo tardorromano (pesados e carentes de luz no interior)
• Estructuras lixeiras e máis esveltas nas que se abren ocos e ventás para iluminar os interiores
• Gran peso da luz interior –carácter simbólico (celestial ou espiritual)-.
• Cubertas con grandes cúpulas (influencia oriental)
• Uso de arcos de medio punto
• Uso de bóvedas de canón nos teitos interiores
• Decoración interior rica en mosaicos, mármores de vivas cores,etc que enriquecen os interiores dando maxestuosidade e elegancia aos edificios austeros nos exteriores
• Pasa por tres etapas ben diferenciadas:
• Primeira Idade de Ouro: 525- 567 . Época de Xustiniano. Dura ata as primeiras revoltas iconoclastas
•Segunda Idade de Ouro: 867- 1204. Vai dende o triunfo sobre os iconoclastas ata a toma de Constantinopla polos cruzados. Dinastía Macedonia e Conmena
•Terceira Idade de Ouro: 1261- 1453. Remata coa toma de Contantinpla polos turcos. Dinastía Paleólogos
2. A arquitectura bizantinaCARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
Característicasarquitecturabizantina elementos
fuste cilíndrico con lixeiro éntasis central e prefieren sen arestas
Columnas
capitelCorintios
Simples: follas de acantoCompostos (acanto e volutas)
Teodosio Follas máis planasAcabado a Trépano (horadado)
Muros
Dinámicos Relación equilibrada masa-vanos ( arcos de medio punto)Tipos: mampostería sillares zona oriental e mampostería ladrillos e piedra irregularMuros austeros, con poucos adornos - Reflexan estructura interna
Cubertas
Sustitución de espacios lonxitudinais: bóvedas de cañón cubertas de madeira por cubertas de espacios cuadrangulares mampostería
Antes: octógono e trompasAgora: cúpula sobrePechinas*
Arcos
Arquería (medio punto) apoiada en columnas ailladas
Capitel presenta maiorsuperficie de contacto
Intercalando pedazos de arquitrabeColocando un cimacio
CARACTERÍSTICAS
2. A arquitectura bizantinaCARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
Característicasarquitecturabizantina
materiais
Sillares ben labrados sobre todo en Siria e Palestina
módulo de anchura de muros (entre 75 e 80 cm.)Ladrillos especialmente empregados en cubertas
exteriores: nús ou con algún adorno
columnas, xambas, dinteis, frisosMármore
zonas interiores: decoración polícroma- luxo
CARACTERÍSTICAS
2. A arquitectura bizantinaCARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
CARACTERÍSTICAS
Columnas bizantinas
Lixeiro éntasiscentral Fuste
liso
2. A arquitectura bizantinaCARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
CARACTERÍSTICAS
Capiteis bizantinos
Corintio TeodosioCimacio
2. A arquitectura bizantinaCARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
CARACTERÍSTICAS
Capitel Teodosio
2. A arquitectura bizantinaCARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
CARACTERÍSTICAS
Teitume. Principal aportación.Cúpula sobre pechinas
Antemio de Tralles e Isidoro de MiletoSanta Sofía.Exterior y planta
Fusión de planta longitudinal con planta centralizada
atrio
nartex
1. División en tres naves, central más ancha y elevada. 2. Se sacrifican naves laterales para ensalzar nave central: Los cuatro gruesos pilares que sostienen la inmensa cúpula se meten en naves laterales, apareciendo salientes al igual que los contrapilares interrumpiendo el desarrollo longitudinal de las mismas. A cambio la nave central aparece totalmente diáfana
Cubierta dinámica: A) Gran cúpula central (31 m. diámetro) B) Empujes recogidos por dos cúpulas de cuarto de esfera en el eje longitudinal C) Descarga en nichos situados en la diagonal de las semicúpulas D) Descarga en muros exteriores
A BB
c c
c c
D
El juego dinámico de la cúpula central trasladando empujes y contrarrestos a bóvedas secundarias y terciarias crea un diálogo tectónico de tendencia centrífuga (Bruno Zevi)
En época musulmana se le añaden los minaretes y otras dependencias anejas
Muros cortinas
Cúpula sobrepechinas
Antemio de Tralles e Isidoro de MiletoSanta Sofía.Interior
Lua elemento integrador:Vanos de muros, tribunas, nichos, anillo de vanos de cúpula central, y de muro de arcos torales: dan sensación de ingravidez, como si la enorme masa no pesase
Naves laterales divididas en dos pisos. Segundo cuerpo tribuna para la corte
Ritmos dinámicos y curvilíneos de arcos, bóvedas, cúpula, columnatas
Arcos torales desvían la carga hacia los cuatro gruesoscontrafuertes
Columnas bizantinas con cimacio
Espacio diáfano
Contraste pobreza decorativa exterior con lujo interior (aunque muy transformado por musulmanes)
Santa Sofía.Exterior
Santa Sofía.Maqueta
Perspectiva axonométricade Sta. Sofía.532 – 537. Istambul.
Planta do conxunto de Sta. Sofía.532 – 537. Istambul.
Santa Sofía.Plano
Santa Sofía.Alzado
O sistema estructural de Santa Sofía é audaz, pero sinxelo. Levantouse un enorme rectángulo, de 71 por 77 m, aproximadamente 225 por 240 pés bizantinos. Dentro del, catro enormes piares, dispostos de norte a sur, alzáronse nos ángulos dun cadrado de 100 pés bizantinos de lado. A 70 pés do chan tendéronse catro arcos, os dos lados norte e sur embebidos nos muros laterais da nave e apenas perceptibles desde o interior, pero fortemente marcados ó exterior por enriba do teito. Catro pechinas de forma irregular ligan os arcos. Sobre os vértices dos arcos e as catro pechinas que os unen álzase a cúpula principal, unha cuncha gallonada por 40 nervos e 40 plementos curvos. Está reforzada no exterior mediante 40 nervaduras curtas colocadas a estreitos intervalos, e que enmarcan pequenas fiestras. Os piares norte e sur sobresaen por enriba das naves laterais para servir de estribo ós empuxes laterais dos arcos oriental e occidental e, indirectamente, da cúpula maior. (...)
Este núcleo, de precaria estabilidade, composto por piares, arcos, cúpulas, semicúpulas e cunchas, constitúe o corazón interno da composición de doble casco. Éun baldaquino, que se alza libre no espacio, independente das unidades espaciais secundarias que o envolven. As naves laterais, o nártex e as tribunas interveñen pouco en conxunto no xogo de forzas do núcleo interno. (...)
Santa Sofía de Constantinopla(532-537)
Antemio deTralles
Isidoro de Mileto
Exterior de Sta. Sofía. 532 – 537. Istambul.
Santa Sofía.Interior
Interior de Sta. Sofía.532 – 537. Istambul.
Santa Sofía.Incidencia de la luz
Santa Sofía.Cúpula
Interior de Sta. Sofía. 532 – 537. Istambul.
Santa Sofía.Muros pantalla
Santa Sofía.Absidiolos laterales
Interior de Sta. Sofía. 532 – 537. Istambul.
Santa Sofía.Nave lateral
Gruesos pilares
Capitel de S. Vital de Rávena. S. VI
Capitel de Sta. Sofía de Constantinopla. S. VI
San Vital de Rávena.Vista aérea
Planta e perspectiva axonométricade San Vital. 522 – 532. Rávena.
San Vital de Rávena.Exterior
Exterior de San Vital.522 – 532. Rávena.
San Vital de Rávena.Interior
Interior de San Vital. 522 – 532.Rávena.
San Vital de Rávena.Riqueza decorativa interior
San Vital de Rávena.Plano
San Vital de Rávena.Detalle de arcuaciones
Santa Sofíade Kiev
Santa Sofíade Novgorod
San Marcosde Venecia
San Marcos de Venecia (consagrada en 1073)
San Marcos de Venecia.Interior
San Apolinar el NuevoDesfile de mártires
ColoresIrreales(brillantes)
CanonEstilizado.(9 cabezas.3 torsos)
PerspectivaInvertida.(Hacia fuera)
Contornosmarcados
Fondosdorados(infinito)
Isocefalia
Concepto de paisajes(elemento repetido)
Lujo ysuntuosidad
Escasez deSombras y claroscuros
Ritmo, armonía
San Vital de Rávena.Ábside. Disposición en altura
Zona bajaZócalo mármoles(mundo terrenal)
Zona intermedia(zona de tránsito)
Zona superior(zona celestial
San Vital de Rávena.Interior.División en paneles
San Vital de Rávena.Justiniano y su séquito
Características generales(en diapositivas anteriores)
Escudo con el crismón(símbolo del Señor,empleado por Constantino para vencer en Puente Mulvio y adoptado como símbolo cristiano imperial)
Monarquía bizantina apoyada en ejército (generalBelisario) y la iglesia (obispo Maximiano)
Pies abiertos con sensación de ingravidez
Situado en una paredlateral del presbiterio, enfrente del mosaico que representa a su esposa(a continuación)
Justiniano ofrece un recipiente de oro por la recuperación de Rávena
Halo o nimbo destinado a santos porque se consideraba el décimo tercer apóstol
Ropajes ampliosque disimulan anatomías(lo importante es la esencia, el espíritu)
Se realza a Justiniano con la capa oscura
San Vital de Rávena.JustinianoOpus tesellatum
Teselas inclinadasen dirección afuente de luz
Colores brillantesArmónicos ocontrapuestos
Antinaturalismo(hieratismo, simetría,etc)
Canon Cabeza3 módulo nariz(Santísima Trinidad)
1
2
3
San Vital de Rávena.Justiniano y su séquito
Mosaico san Vital: Xustiniano e séquito. 532. Rávena.
San Vital de Rávena.Teodora y su séquito
Característicasgenerales
Elementos alegóricos(fuente de la vida = bautismo)
Emperatriz Teodorasobresale de los demás y está enmarcada por ábside trasero
Enmarcada por columnas corintias y frisos de marcado carácter decorativo
San Vital de Rávena.Teodora y su séquito
Mosaico san Vital: Teodosia e séquito. 532. Rávena.