14.04.2023 1

Fabrika Fizibilite Çalışmalarında Patentin

Önemi ve Patent Anlaşmaları

ALPER AKÇAYMUHAMMED ATTİLA SEVİMNEVZAT DEMİR

YTÜ - 2009

14.04.2023 2

Patent Nedir? Patent; buluş sahibinin, buluş konusu ürünü, belirli

bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkıdır. Bu hakkı gösteren belgeye de patent denir.

14.04.2023 3

Geleneksel terminoloji ile sınai mülkiyet haklarının içinde önemli bir yer tutan “patent hakkı”, özellikle teknoloji transferinin aracı olması bakımından gelişmekte olan ülkeleri

daha çok ilgilendiren maddi olmayan bir mala ilişkin haktır.

Makineler, araçlar, aygıtlar, kimyasal bileşikler ve işlemleri ile her türlü üretim

yöntemleri, patent korumasının kapsamındadır.

14.04.2023 4

Patent Yasalarının amacı; buluş yapmayı, yenilikleri ve yaratıcı fikri faaliyetleri teşvik

etmek için gerekli olan korumayı ve buluşlarla elde edilen teknik çözümlerin sanayide

uygulanmasını sağlamaktır. Verilen patentler ve bunların sanayide uygulanması ile teknik,

ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleşmesi sağlanır. Sanayi alanında gelişmiş ülkelerde

verilen patent sayılarının yüksekliği bu düşüncenin doğruluğunu kanıtlamaktadır.

14.04.2023 5

Buluşların patentlendirilmesindeki amaçlar nelerdir?

* Zihni yaratmanın tanınması,* Buluş faaliyetinin özendirilmesi,* Buluş sahibinin ödüllendirilmesi,* Araştırma geliştirme sonuçlarının açıklanarak, teknik bilginin yaygınlaştırılması.

14.04.2023 6

Patent koruması dışında kalan konular nelerdir?

 Keşifler, bilimsel teoriler, matematik yöntemleri, zihni faaliyet ile ilgili ticari, mali ve ekonomik konular, şans oyunları, edebiyat ve

sanat eserleri, kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı buluşlar gibi konular patent koruması

dışında kalmaktadır.

14.04.2023 7

Patentle Korunacak Buluşlarda Aranan Kriterler Nelerdir?

Yenilik: başvuru yapılmadan önce başkaları tarafından yazılı, sözlü ya da uygulanarak açıklanmamış olmak anlamında mutlak yeniliktirTekniğin bilinen durumunun aşılması: “Konuda uzman bir kişinin kolayca düşünüp uygulamaya koyamayacağı” nitelik anlamındadır.Sanayiye uygulanabilirlik: tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir özellik taşıması kriterleri aranır.

14.04.2023 8

Buluşunuz, başvuruda bulunmadan önce gizli tutulmalıdır. Başvuruda bulunmadan

önce buluşunuz herhangi bir şekilde yazılı, sözlü ya da uygulanarak açıklanırsa yeni

olmadığı için patentlenemez. Patentler ulusaldır, dünya patenti

yoktur. Patent İşbirliği Anlaşması Patent Co-operation Treaty (PCT) çerçevesinde tek bir başvuru ile birden fazla ülkede başvuruda

bulunabilirsiniz veya Avrupa Patent Sözleşmesi The European Patent Convention

(EPC) kapsamında Avrupa ülkelerinde başvuruda bulunabilirsiniz.

14.04.2023 9

Patent ve Faydalı Model belgesi koruma süreleri kaç yıldır?

1- İncelemeli patent 20 yıl,2- İncelemesiz patent 7 yıl,3- Faydalı model belgesi 10 yıl,

Koruma süresi sona eren Patent ve Faydalı Modeller halka mal olur.

14.04.2023 10

Türkiye Patent Başvurularında ne durumda?

Ülkemizde geçen yıl 2 bin 100 patent ve 1400 tane faydalı model başvurusunda bulunulması geçen yıllara nazaran patent ve faydalı model

başvurusunda yüzde 30 artışın olduğunu gösteriyor. Dünyadaki artışın yüzde 4ü geçmediği göz önünde bulundurulursa

Türkiye’nin yüksek bir trendi yakaladığı görülmüş olur.

14.04.2023 11

Türkiye’nin %30’luk bir gelişme göstermesi bizleri yanıltabilir bu nedenle diğer ülkelerle

kıyaslayacak olursak ;

1- ABD 100.000 2- Hong Kong 98.146 3- Singapur 95.740 4- İsviçre 94.163 5- Danimarka 91.741.41- Türkiye 3.500

14.04.2023 12

TPE'ye yapılan başvuruları dikkate alan çalışmaya göre birinci sırada Arçelik(136) ardından Bosch

Ev Aletleri(20) ve Ford Otomotiv(13) gelmektedir.

Toplam 500 kişilik kadrosu ile Türkiye'nin en geniş kapsamlı Ar-Ge'lerinden birine sahip olan

Arçelik'in buluş takımını yöneten Ar-Ge Direktörü Şemsettin Eksert, şirket olarak yenilikçilikte uzak

ara birinci olmalarının Türkiye'nin patentte ne kadar zayıf olduğunun göstergesi olduğunu

söyledi.  

14.04.2023 13

Fabrika fizibiletisinde patentin önemi:

Fizibilite çalışmaları sırasında özellikle Pazar analizi yapılırken patentlerin önemi daha çok ortaya çıkmaktadır. Patent sahibinin ürününü istediği gibi pazara sürmesi ona agresif bir

pazarlama stratejisi kazandıracağı gibi rekabet gücünü de artıracaktır.

14.04.2023 14

Fizibilite çalışmaları sırasında yapılan patent çalışmaları ile ilerleyen zaman dilimlerinde ortaya çıkabilecek riskleri en aza indirmek

mümkündür.

Üretimini yapacağımız ürünün patentinin başka firma tarafından alınması bizleri iflasın eşiğine

sürükleyebilir. Firmalar markalarını tescil ettirdikten sonra bu markaları taklit edenlere karşı veya benzerini kullanmaya kalkışanlara

karşı hukuki işlem yapmaya yetkilidir.

14.04.2023 15

Gelişmiş ürünler üretmek için ciddi miktarda zaman ve para yatırımı yapılmaktadır. Patent koruması ile sağlanan özel haklar şemsiyesi

altında, yatırımlarınız için yapılan harcamalarınızı kara dönüştürebiliriz. Bu şemsiye risklerimizi en aza indirmemize

yardımcı olmaktadır. 

14.04.2023 16

Patentine sahip olduğumuz ürün bizlere tek ve özerk olma niteliği kazandıracaktır. Tescili yapılan marka artık sadece tek bir firmaya veya kişiye ait olmuş olur. Bu durum pazarda uzun bir süre söz

sahibi olacağımız anlamına gelmektedir. Ne kadar süre pazarda kalacağımızı bilmemiz fizibilite

sırasında bize önemli ölçüde yardımcı olacaktır.

14.04.2023 17

Patent sahibi olmamız şirketiniz yeni kuruluyor olsa bile pazarda pozitif bir imaj oluşturacaktır. Patent sayımızın çok olması, iş ortaklarımız ve

yatırımcılar açısından, firmamızın yüksek seviyede uzmanlığa sahip olduğu ve teknolojik kapasitesinin bir göstergesi olarak algılanacak,

ve şirketinizin Pazar değerinin yükselmesini sağlayacaktır.

14.04.2023 18

Tüm bunlar göz önüne alınınca firmaların mallarını, ürünlerini tescil ettirmelerin

zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Hem devlet bunu zorunlu tutmaktadır hem de firmaların kendi itibarları ve güvenleri için markalarını

tescil ettirmeliler.

14.04.2023 19

Fabrika fizibilitesi çalışmalarının maddi duran varlıklara ağırlık veren bir

muhasebe sistemi ve bu sistemin hazırladığı finansal tablolarla karşılanması

mümkün değildir. Çünkü bu bilgilerle ortaya konulan isletme değeri ile piyasa

tarafından isletmeye biçilen değer arasında önemli farklar ortaya

çıkabilmektedir

14.04.2023 20

İşletme ile ilgili grupların doğru hareket edebilmeleri sağlama acısından, isletmelerin

sahip oldukları bilgi, deneyim, know-how, patent, telif hakkı, örgüt kültürü ve marka gibi

entellektüel değerlerin tablolar yardımıyla raporlanması gerekir çünkü marka tanınması ve

tüketici memnuniyeti gibi maddi olmayanvarlıklar is hayatındaki basarının kalbidir.

14.04.2023 21

Örnek verecek olursak;

Yapılan araştırmalara göre patent çalışmaları hisse senetlerini büyük oranda etkilemektedir.

Patent başvurularında kullanılan bilimsel referansların sayısı firmanın hisse fiyatlarındakideğişkenliği açıklamada 80% oranında başarılı

olduğunu kanıtlamıştır. Bu veriler dikkate alındığında fizibilite çalışmalarında patenti

dikkate almamak şirketin daha çok büyümeye çalıştığı dönemlerde büyük sıkıntı yaratacaktır.

14.04.2023

1978 yılında Dr. Margaret Blair’in, Brooking Enstitüsünde, Compustat veritabanında bulunan

tüm firmalar için yaptığı araştırmada firma değerinin 80%’nini fiziksel varlıklar

oluştururken, 1998’de bu oran 30%’a kadar düşmüştür. Yani, işletmelerin sahip oldukları entelektüel varlıklar firma değerinin 70%’ini

temsileder hale gelmiştir. Entelektüel varlıkların büyük

bir kısmını patentler oluşturmaktadır.

22

14.04.2023 23

Patentlerin şirketler için neden fizibilite aşamasında dikkate alınması gerektiğini aşağıdaki

örneklere bakarak daha iyi anlayabiliriz!!!

- Qualcomm = $2B/year licensing CDMA patents (89% margins)

- IBM = $1.5-2B/year

- Philips Electronics = $570M/Year (100% of earnings for Consumer Electronics Business)

- Thomson = $390M/year (75% of total earnings)

14.04.2023 24

Örneklerle Patent sahibi olmanın avantajları

Dünyadan ve ülkemizden göstereceğimiz birkaç örnek durumu daha iyi kavramamıza

yardımcı olacaktır.

14.04.2023 25

Egzoz zehrine çare buldu Avrupa'yı peşinden koşturuyor

Akaryakıt tüketiminde yüzde 30 tasarruf sağlayan yeni bir cihaz geliştiren Türk mucit Talat Mollaoğlu, Almanya ve Avusturya'nın

gündemine oturdu. Ege Üniversitesi ile İTÜ'nün de onayladığı buluş, egzoz zehrini de

azaltıyor. Büyük holdingler, uluslararası patente sahip cihazı almak için sıraya girdi.

14.04.2023 26

Patent tescilli ayakkabısı ile dev markalara rakip oldu

Dünyanın bakteri ve nem oluşumunu azaltan ilk klimalı ayakkabısını üreten Türk şirketi King Paolo,

`comfort` olarak nitelendirilen ayakkabı segmentinde Clark, Geox, Mephisto, Hush

Puppies gibi dev markalara rakip oldu. Kendi markasıyla ihracat yapan şirket, 200 bin adetlik

üretiminin 40 binini dünyaya ihraç etti. Hedef bu yıl ihracatı yüzde 20 arttırmak. 

14.04.2023 27

iPod’a patent tescil ihlali davasıSon bir sene içerisinde iPod’un kendi

ürünlerinden bazı özellikleri taklit ettiğinden şikayet eden dünyanın ikinci büyük dijital müzik

çalar üreticisi Creative sonunda Apple’a dava açtı. ABD Uluslararası Ticaret Kurulu’nda açılan

davada Creative, iPod’un ABD’de satışlarının yasaklanmasını istedi.

14.04.2023 28

Erke sanayide çalışırsa patent tescili alacak

2.5 yıl önce, emekli paşaların katıldığı bir toplantıyla `asrın buluşu` olarak sunulan Erke Dönergeci, hala patent alamadı. Yakıtsız enerji üreten buluş, sanayide kullanılabilirse patent verilecek.  

14.04.2023

Dinlemeyi imkansız kılan patent tescilli alet

16 nisan tarihinde patent başvurusu yapılan buluşun 60`lı yıllarda ajanların kafalarını cam fanuslar içine sokarak `Sessizlik konisi` içinde

konuşmaya çalışmasından esinlenerek geliştirildiği belirtildi. 

Newscientist dergisindeki habere göre `Modern sessizlik konisi` adı verilen cihaz Joe Paradiso ve Yasuhiro Ono tarafından geliştirildi. Küçük

bir el radyosu büyüklüğündeki cihaz ofisin yerel telefon ve bilgisayar ağına bağlanıyor. 

29

14.04.2023 30

Sonuç:Sonuç olarak fizibilitesi yapılacak olan şirketlerin

iktisadi büyümelerinin, iktisat politikası geliştirmelerinin ve teknolojik yayılmalarının

farklılaştırılmış yollarını içselleştirmek isteyen her şirket kendi politikalarını etkin ve sürdürülebilir

rekabet ölçütleri ile karşılaştırması gerekmektedir. Çalışmada elde edilen

ampirik bulgular göstermektedir ki, içsel büyümenin dinamiklerin en önemlilerinden biri olan “patent çalışmaları” geliştirilecek iktisat

politikalarında dikkate alınmalıdır.

14.04.2023 31

TEŞEKKÜRLER…