در مصرف توسعه راهکارهای و موانع ارزیابی و آبزیان مصرف سرانه سنجشمرکزی استان

،3نوروزی عباس ،3میررحیمیحاجی داود سید ،2صالحی حسن ،*1دادگر شهرام 1علیزاده مرتضی ،3تیموری مهرداد

کشور؛ شیالتی علوم تحقیقات موسسه.1

ایران شیالت سازمان.2

)ره( خمینی امام عالی آموزش مرکز.3

shdadgar@ifro.irمسوول: * نویسنده

چکیده: هدف اصلی این تحقیق تعیین و تحلیل میزان مصرف آبزیان در مناطق شهری و روستایی استان مرکزی است. برای دستیابی به اهداف تحقیق از روش پیمایش$$ی اس$$تفاده گردی$$د و اب$$زار اصلی تحقیق پرسشنامه محقق ساخته شد. پرسشنامه ها با مراجعه حضوری به هری$$ک از نمون$$ه

ایگ$$یری چن$$د مرحلههای تحقیق )خانوار های شهری و روستایی( تکمی$$ل گردی$$د. ب$$ا روش نمونه نفر در نمونه آماری قرار گرفتند. در اولین مرحله به ص$$ورت تم$$ام ش$ماری2525تصادفی تعداد

شهر: آشتیان، اراک، تف$$ریش، خمین، محالت، س$$اوه، ش$$ازند، دلیج$$ان،12شهرها انتخاب شدند ) کمیجان، فراهان، خنداب، زرندیه(. در دومین مرحله به نسبت حجم خانواره$$ای ش$هری، ف$$راوانی

نف$$ر در من$$اطق ش$$هری و1455نمونه مورد نظر در هر شهر تعیین ش$$ده اس$$ت. در این تحقی$$ق نفر در مناطق روستایی مورد مطالعه قرار گرفتند. برای برآورد متوس$$ط م$$یزان مص$$رف1070

آبزیان از فرمول استانداردی استفاده گردی$$د. نت$$ایج نش$$ان داد ک$$ه می$$انگین س$$رانه مص$$رف ک$$ل کیل$$وگرم در62/4 کیلوگرم و در مناطق روستایی 70/6 کیلوگرم، در مناطق شهری81/5استان

سال است. از طرفی، گرانی و نبود بازار خری$$د محلی نزدی$ک مح$ل ک$$ار و س$کونت از مهم$ترین رود. همچ$$نین، م$$یزان رض$$ایت از قیمت و تن$$وع آبزی$$انمشکالت و تنگناهای مصرف ب$$ه ش$$مار می رگرسیون نیز نشان داد(. نتایج آزمون5 از 62/2 و 2/2موجود در بازار کمتر از حد متوسط بود )

که پنج متغیر تحصیالت، تعداد اعضای خانوار، قیمت، میزان درآمد و میزان آشنایی با پخت آبزیان (. در پای$$ان پیش$$نهادR257/0=اند ) درصد تغییرات میزان مصرف آبزیان را تبیین نموده57بیش از

، تن$وع بخش$ی ب$$هفرهن$گ عم$ومي و برنامه ريزي براي اف$$زايش س$طح اطالع$اتشده است که كم$$كها و برنامه های ترویج و اشاعه مصرف ماهی، گسترش مراکز توزیع و تولی$$د م$$اهی و روش

اتخ$$اذ سياس$$تهاي حم$$ايتي از جامع$$ه و عرصه بازاريابي آبزي$$ان در و اتحاديهبه فعاليت تعاوني ها ایش$$ان و در نه$$ایت ک$$اهش قیمت آبزی$$ان، م$$ورد توج$$هسطح رفاه اجتماعي یصيادي براي ارتقا

برنامه ریزان توسعه مصرف آبزیان و سالمت اجتماعی قرار گیرد. خانوار شهری، خانوار مرکزی، استان آبزیان، مصرف، سرانه کلیدی: کلمات

.روستایی

مقدمه: با وجود مزیت های فراوان، سهم مصرف آبزیان و فروارده ه$$ای ش$$یالتی در س$$بد غ$$ذایی خانوار ایرانی در مقایسه با سایر گوشت ه$ای مص$رفی پ$$ایین اس$ت برخ$ورداری ای$$ران از من$ابع عظیم آبزیان در شمال و جنوب و امکان پرورش ماهی در آبه$$ای س$$طحی ط$$بیعی س$$اکن و غ$$یر ساکن )دریاچه ها و رودخانه ها( و آبهای مصنوعی ساکن )استخرهای پ$$رورش م$$اهی س$$رد آبی و دومنظوره(، حکایت از ظرفیت های فراوان و توان بالقوه کشور در کسب ارزش افزوده و ایج$$اد

(. شاخص ه$$ای زی$$ادی در1377اشتغال قابل توجه دراین زیر بخش است )شیالت استان فارس، استفاده از منابع آبی مد نظر متخصصان و صاحب نظران است از جمله این شاخص ها می توان

سازمان خواروب$$اربه میزان صید، میزان آبزی پروری، میزان مصرف سرانه و .... اشاره داشت. . البته كیل$$وگرم اعالن نم$$وده است7/17مصرف آبزیان در جهان را كشاورزی ملل متحد سرانه

۹۰ ت$$ا ۸۰ كیلوگرم )اروپای غ$$ربی( و ح$$تی ب$$ه ۲۶ شیالتی این رقم رابهبرخی كشورهای پیشرفته

1

کیلو گرم7/7سرانه در ایران را میزان مصرف همین منبع .ژاپن( )كیلوگرم در سال رسانیده اند در سال میزان سرانه مصرف چند کشور دنیا را 1جدول شماره .$ (FAO, 2010)اعالم کرده است

با بررسی این جدول.( نشان می دهدFAO)بر اساس گزارشات سازمان خواروبار جهانی 2011 . بر این اساس، مصرف سرانه آبزیان در کشورهایتوان به فقر مصرف ماهی در ایران پی بردمی

.(FAO,2011) کیلوگرم است 5/14در حال توسعه

سال در دنیا منطقه و کشور چند آبزیان سالیانه مصرف سرانه میزان(.1)جدول2011

یا کشور ناممصرف سرانه کشور ناممصرف سرانهمنطقه

2/27غنا8/34فرانسه1/17نیجریه7/51ژاپن

2/14آنگوال6/12ونزوئال24یافته توسعه کشورهای1/22مصر

حال در کشورهای7/19بنگالدش5/16توسعه

26اروپا اتحادیه8/55مالزی

کیل$و گ$رم اعالم7 ح$دود 1385سازمان شیالت ایران مصرف سرانه آبزی$ان را در س$ال نموده است که ب$ا متوس$ط س$رانه جه$$انی آبزی$ان و کش$ور ه$$ای در ح$ال توس$عه کم$تر اس$ت )

Salehi,2006) .فبر اساس آمارهای ارائه شده توسط سازمان خ$$وار و ب$$ار جه$$انی می$$انگین مصر در طول دهه های گذشته اق$دامات.$ ($ FAO,2010)استکیلوگرم 7/17 جهان سرانه آبزیان در

مهم و در عین حال مؤثری در این خصوص از سوی دولت و بخش خصوصی صورت گرفته است. با این حال شاخص مصرف سرانه آبزیان ب$$رای کش$$ور ک$$ه از ظ$$رفیت ه$$ای مناس$$بی ن$$یز در این عرصه برخوردار است با عدد جهانی فاصله زیادی دارد و در شأن و منزلت کشور نیست. ضرر و زی$$ان زی$$ادی ب$$ه کش$$ور از این جهت تحمی$$ل می ش$$ود و از آن جمل$$ه هزین$$ه ه$$ای دارو و درم$$ان افزایش می یابد. برنامه ریزی ب$$رای دس$$تیابی ب$$ه اه$$داف ارتق$$ای ش$$اخص ه$$ای مص$$رف آبزی$$ان نیازمند اقدامات متنوعی زیر س$اختی، تحقیق$اتی، آموزش$ی، ف$$رهنگی، اطالع$$اتی و ... در س$طح ملی و منطقه ای است. یکی از اقدامات زیربنایی و مؤثر ب$$ه اعتق$$اد بس$$یاری از ص$$احب نظ$$ران آگاهی و احصاء اطالع$$ات و داده ه$$ای پای$$ه و ش$$ناخت الزم از وض$$عیت آبزی$$ان در کش$$ور اس$$ت. تحقیق حاضر در همین ارتباط با عنوان بررسی میزان مصرف س$$رانه آبزی$$ان در اس$$تان مرک$$زی )در مناطق روستایی و شهری( به منظور شناخت و آگ$$اهی از رفت$$ار مص$$رف کنن$$دگان ش$$هری و روستایی در حوزه مصرف سرانه آبزیان در استان مرکزی انجام شد. امید است نتایج این تحقیق

ی قرار گیرد.امورد استفاده مسئوالن و برنامه ریزان در سطح ملی و منطقه

بیان مساله: دیگر من$$اطق از بس$$یاری مثل مرکزی استان در زمینه این در مردم رفتار و ماهی مصرف

( نش$$ان1385) موس$$وی مطالعه است. نتایج زیادی های مولفه و عوامل تاثیر تحت حوزه این در عالقه میزان ولی است شده بیشتر نیز ماهی مصرف مشخصی حد تا درآمد افزایش با که دهدمی مقطعی تحقیق از اس$$کات و اس$$ت. س$$یلور داشته را مصرف در تأثیر مهمترین آبزیان مصرف به دادند گزارش گرفته انجام نیوزیلند تغذیه و سالمت مرکز توسط1997 تا1996 سالهای طی که دار مع$$نی بس$$تگی هم بررسی م$$ورد ه$$ای نمونه - روانی روحی س$$المت و ماهی مصرف بین که

در را به$$تری روانی و روحی وضعیت ماهی مصرف از پس که بودند کرده اعالم افراد داردو وجود ب$$رای ق$$وی م$$درک عنوان به را نتیجه این تغذیه و سالمت تحقیقات کنند. مرکز می احساس خود

عن$$وان بخش$$د، می بهب$$ود اف$$راد در را روانی روحی و ح$$االت م$$اهی مصرف که مسأله این اثباتکردند.

رغم علی که است ح$اکی کش$$ور ه$$ای خ$انوار غ$ذایی م$$واد دهن$$ده تش$$کیل اقالم بررسی حی$$وانی، پروت$$ئین مص$$رف به نس$$بی گ$$رایش و گرایی مصرف به نسبی گرایش و گرایی مصرف برخ$$وردار پ$$ایینی رقم از ای$$رانی ه$$ای خانوار خوراکی اقالم سبد در ماهی گوشت سرانه مصرف

2

که تأثیری و دریایی محصوالت های تغذیه خواص به نسبت جامعه کردن آگاه .(Nasri, 1994) است اق$$دامات م$$ؤثرترین و مهم$$ترین از یکی دارند ها بیم$$اری ان$$واع از پیش$$گیری و انسان سالمت در

همه و گ$$یر پی ص$$حیح، آموزش با امر این که است غذایی مواد از دسته این مصرف ترویج جهت ( نش$$ان2006) صالحی (،1380) رستمی مطالعات(.$$ 1386 بزرگمهر،) است پذیر امکان جانبه مد مص$$رف افزایش در شیالتی محصوالت تنوع و غذایی ارزش از آگاهی و آشنایی که است داده

آن مؤید ( ن$$یز1386) پ$$ور ش$$عبان و ع$$ادلی (،1374) بابایی تحقیقات باشد. نتایجمی مؤثر آبزیان با ط$$رفی، دارد. از خانوارها مص$$رف م$$یزان روی فراوانی تأثیر"مصرف فرهنگ" متغیر که استBrown) ب$اس و ب$راون تحقیق$ات نتایج به توجه & Bose, ت$أثیر پخت آس$انی و ( کیفیت2000

که داد نشان مطالعه این نتایج از دیگری دارد. بخش غذایی محصوالت مصرف میزان بر فراوانی م$$اهی پز و پخت ه$$ایروش آم$$وزش گسترش ماهی، مصرف خواص مورد در رسانی اطالع و تبلیغات

(1392) همک$$اران و نص$$رتی مطالعه ه$$ای یافته همچ$$نین،دارد. آبزیان مصرف میزان بر زیادی اثر ه$$ای بیماری با افراد و سال ده از کمتر کودک وجود خانوار، سرپرست سن افزایش که داد نشان را م$$اهی زی$$اد مص$$رف با خانواره$$ای گروه در خانوارها این گرفتن قرار احتمال خانواده در خاص

م$$اهی بیش$$تر مص$$رف م$$رغ، تخم و قرمز گوشت قیمت افزایش این، بر دهد. عالوه می افزایش است آن از حاکی تحقیق این نتایج از دیگری بخش با که آن داشت. ضمن خواهد پی در را خانوار

شود. می کاسته خانوار توسط ماهی مصرف از خانوار بعد همچنین و ماهانه درآمد افزایش با که وج$$ود که داد نش$$ان ن$$روژی خانوارهای مورد ( در2000) همکاران و میرلند پژوهش نتایج

تحت را ش$$ده مص$$رف دریایی غذاهای نوع شدت به سکونت محل همچنین و سال12 زیر کودک س$$طح و سن اف$$زایش خ$$انوار، ان$$دازه اف$$زایش با کل مص$$رف که ح$$الی ده$$د. در می قرار تأثیر

چین کش$$ور در آزاد م$$اهی مص$$رف بررسی ( به2003) ونگکن$$د. می پی$$دا اف$$زایش تحص$$یالت دوست قیمت، مس$$کونی، منطقه درآمدی، و سنی سطوح که داد نشان وی تحقیق پرداخت. نتایج

(2010همک$$اران) و دارن$$د. س$$این ماهی مصرف سطوح بر داری معنی اثر تازگی و ماهی داشتن نتیجه این به ترکیه کش$$ور در م$$اهی مص$$رف به خ$$انوار تص$$میمات بر م$$ؤثر عوامل مطالعه در

بر م$$ؤثر عوامل از م$$اهی قیمت و تحصیالت سطح خانوار، اندازه خانوار، درآمد سطح که رسیدندهستند. ماهی مصرف و خرید به خانوار تصمیم

(1389عیوضی) و مقدم باقیانی مطالعات آبزیان مصرف تنگناهای و مسائل خصوص در روزمره غذایی فرهنگ در ماهی مصرف جایگاه شایسته تعریف عدم که است آن از حاکی

به دسترسی عدم باال، هزینه بهداشت، جهانی سازمان توصیه از اطالع عدم ایرانی، خانوارهایباشد. می آبزیان مناسب و کافی مصرف موانع مهمترین جمله از نامطلوب طعم و بو و ماهی

بر بالغ۱۳۸۵سال در مسکن و نفوس سرشماری آخرین اساس بر مرکزی استان جمعیت سال برآورد براساس استان این در آبزیان سرانه مصرف . متوسطاست بوده نفر ۱۳۲۶۸۲۶

نیز کیلوگرم2/12 و کشوری میانگین از کمتر گرم کیلو2/2 که است کیلوگرم8/4 ،1385 برنامه در آمده بعمل های بینی پیش که است حالی در باشد. این می جهانی میانگین از کمتر کیلوگرم13 به کنونی کیلوگرم7 حدود از آبزیان سرانه مصرف است مقرر توسعه پنجم

مطالعات مثال طور شود. بهمی دیده آمار تفاوت (. البته1389 یابد. )گلشاهی، افزایش در و کیلوگرم6.5 ،مرکزی استان ماهی مصرف سرانه که دهد می ( نشان1389موسوی)

عوامل به توجه و سرانه مصرف دقیق سنجش ضرورت فوق است.موارد گرم کیلو7.5 کشور فراهم و ریزی برنامه بدون امر این باشد. تحققمی آبزیان سرانه مصرف افزایش بر گذار تاثیر

این، نیست. بنابر پذیر امکان گیرانتصمیم و ریزانبرنامه نیاز مورد هایداده و اطالعات کردن و روستایی و شهری مناطق در آبزیان سرانه مصرف بررسی نیز حاضر مطالعه اساسی هدف

میزان ارزیابی است. همچنین، مطالعه مورد منطقه در جمعیتی مختلف های گروه همچنین دیگر اهداف آبزیان مصرف تنگناهای و مسائل و مصرف بر مؤثر عوامل و هاشاخص از رضایت

است. تحقیق این سبد در آبزيان و ماهي مصرف "الگوي مطالعه ( در1385) همکاران و پور علی همچنین

تأکید ها استان برخی در و ایران در ماهی مصرف سرانه بودن محدود ايراني" بر خانوارهاي غذايي و خوزستان بوشهر، هرمزگان، شامل ترتیب به پرمصرف های استان آنها های یافته دارند. طبق

سرانه و گرم(، یک از )کمتر کرمانشاه و سمنان شامل ترتیب به مصرف کم های استان و مازندران مقاله ( در1391) همکاران و است. مطلبی گرم10 از کمتر کشور استان22 در روز در مصرف سالمت" به آموزش هاي مدل هايسازه اساس بر ماهي مصرف بر مؤثر عوامل "بررسي مروری

3

از ترس ماهي، مزه و بو نظیر عواملی اند. آنهاپرداخته رفتاری دیدگاه از ماهی مصرف دالیل موثر عوامل جمله از را شده ك در فوايد و پخت و سازي آماده در توانايي ماهي، ريز هاي استخوان

ها مدل از استفاده که دارند می عنوان محققان اند. این کرده عنوان ایران در ماهی مصرف عدم بر رفتار بروز و آبزیان مصرف نقایص کاهش به تواند می هدف جامعه و رفتار با متناسب الگوهای و

کند. کمک مطلوب نظری ابعاد بررسی نظر، نقطه از تواند می تحقیق این انجام فوق مطالب بر عنایت با

و شهری مناطق مردم شناختی جامعه رفتار در گذار تاثیر عوامل شناخت آبزیان، مصرف و تولید حائز روستایی و شهری مختلف مناطق در آبزیان مصرف میزان تعیین مرکزی، استان روستایی

استان ریزان برنامه و مسئوالن اختیار در را امکان این تحقیق این نتایج و باشد. اطالعات اهمیت برنامه و ها سیاست استان مختلف مناطق در مصرف میزان با متناسب که دهد می قرار مرکزی

نمایند. اتخاذ مردم ای تغذیه های رفتار و موجود های واقعیت با منطبق را استان آتی های نش$$ان آبزی$$ان مص$$رف ح$وزه در فع$$ال نظران صاحب و محققان هایدیدگاه بررسی نتایج

به حاضر پ$$ژوهش باش$$ند. درمی تأثیرگ$$ذار آبزی$$ان تغذیه امر در متف$$اوتی متغیره$$ای که دهد می-دی$$دگاه و تحقیق$ات نت$ایج به استناد با تأثیرگذار عوامل بین از تأثیرگذار متغیرهای بررسی منظور

(1) ش$$کل مدل در که شد. همانطوری ترسیم تحقیق نظری چارچوب بررسی مورد کارشناسی هایاست. شده شناخته مؤثر آبزیان مصرف میزان در متغیر گروه شش گرددمی مالحظهتحقیق: روش

است. آزمایشی غیر نوع از تحقیق متغیرها، کنترل عدم به توجه با و است توصیفی تحقیق نوع ک$$اربردی ن$$وع از پ$$ژوهش ری$$زانبرنام$$ه و م$$دیران توسط نتایج بالواسطه برداریبهره به توجه با

گردی$ده اس$تفاده 1پیمایشی روش از هاداده آوریجم$ع و تحقیق اه$داف به دس$تیابی اس$ت. ب$رای بخش چه$$ار از اب$$زار باش$$د. اینمی س$$اخته محقق پرسش$$نامه تحقیق اصلی ابزار این، است. بنابر

»ع$ادات آبزی$ان« و مصرف »تنگناهای، آبزیان« مصرف »مزایای پاسخگویان«، فردی های»ویژگی نمونه از هریک به حض$$وری مراجعه با هااس$ت. پرسش$نامه ش$ده آبزیان« تشکیل مصرف و خرید کتابخانه به مراجعه پرسش$$نامه بر عالوهگردید. روستایی( تکمیل و شهری )خانوارهای تحقیق های

نی$$از م$$ورد ه$$ای داده و اطالع$$ات آوری جمع ه$$ای روش جمله از علمی م$$دارک و اس$$ناد مراکز و ها مرک$$زی اس$$تان روس$$تایی و شهری خانوارهای کلیه شامل تحقیق این آماری جامعهاست. تحقیق

درص$$د( در6/57) نفر1455مطالع$$ه، م$$ورد اف$$راد نفر2525 مجم$$وع اس$$ت. از 2525 تعداد بهگیرینمونه روشباشند.می روستایی مناطق درصد( در4/42) نفر1070 و شهری مناطق

از ش$$هری من$$اطق انتخ$$اب اس$$ت. ب$$رای"تصادفی "شده، انتخاب مناطق از هریک در گیرینمونه ش$$ماری تم$$ام ص$$ورت به مرحله اولین اس$$ت. در ش$$ده اس$$تفاده ایمرحله چند گیرینمونه روش

دلیج$$ان، ش$$ازند، س$$اوه، محالت، خمین، تف$$رش، اراک، شهر: آش$$تیان،12) شدند انتخاب شهرها ف$$راوانی ش$هری، خانواره$$ای حجم نسبت به مرحله دومین زرندیه(. در خنداب، فراهان، کمیجان،

انتخ$$اب ب$$رای تص$$ادفی گ$$یرینمونه روش اس$$ت. از ش$$ده تع$$یین ش$$هر هر در نظر م$$ورد نمونه ارزی$$ابی برای روش دو جهانی خواروبار و کشاورزی سازمان شود. می استفاده هرشهر در خانوارها روش از پ$$ژوهش این است. در نموده ارائه جهان مختلف کشورهای در ماهی مصرف حال و گذشته

تع$$داد ضربدر خرید بار هر در ماهی میزان متوسط محاسبه طریق از روش این شد. در استفاده دومآی$$د)می دست به س$$رانه مص$$رف م$$یزان خ$$انواده، اعض$$ای تع$$داد بر تقسیم سال هر در خرید دفعات

Failler & Pan, 2007 .) L × M / G = FC

Lخرید هر در ماهی میزان : متوسط M؛ سال هر در خرید : بار Gخانوار اعضای : تعداد FC: ماهی مصرف سرانه

1.Survey research

4

میزان مصرف آبزیان

فرهنگ و عادات غذایی

ویژگیها ی فردی

بهداشت آبزیان

آموزش و اطالع رسانی

متغیر های اقتصادی ) قیمت ،

بسته بندی ، ...(

آشنایی و آگاهی از مزایای مصرف ماهی

تحقیق پیشنهادی (. الگوی1) شکل: بحث و نتایج

ندارند آبزیان مصرف به ایعالقه هیچ مطالعه مورد افراد از درصد27 دهدمی نشان تحقیق نتایج (. با1 ش$$ماره ان$$د)نم$$ودارداده نش$$ان عالقه موض$$وع این به کم خیلی و کم حد در نیز درصد8/15 و

که است ض$$روری آبزی$$ان مص$$رف با جامعه پای$$دار س$$المت رابطه طرفی از و اطالعات این به توجه امر این به نس$$بت خصوصی و دول$$تی ه$$ای نه$$اد و ها سازمان در ذیربط اندرکاران دست و مسئوالن

. باشند داشته مدتی بلند و مدت کوتاه ریزی برنامه و اهتمام

م$$اهی معم$$ول ط$$ور به مطالعه م$$ورد افراد درصد9/61 دهد،می نشان نتایج از دیگری بخش ج$$انب کنند. ازمی مصرف دریایی ماهی درصد7/18 فقط میان این از که کنندمی )پرورشی( مصرف

ص$$ورت به هاآزم$$ودنی درصد3/18 و1/30 ت$$رتیب به خ$$انواده، ماهی مصرف زمان خصوص در دیگر ب$$ار" با4 ای "هفته گزینه به مرب$$وط ها پاسخ کنن$$د. کم$$ترینمی مصرف "هفتگی" ماهی "ماهیانه" و

درص$$د( و3/0) نفر7 ف$$راوانی با ک$$دام ب$$ار" هر3 "ماهی "روزانه"، درصد( و1/0) نفر3 فراوانی که داد نش$$ان هایافت$$ه عالوه (. به2 باش$$د)ج$$دول درصد( می3/0) نفر8 فراوانی بار" با3 ای"هفته

کنن$$د. می خرید کیل$$و" م$$اهی6 تا3" خرید ب$$ار هر درص$$د( در6/16) مطالعه م$$ورد اف$$راد بیش$$تر آم$$ده دست به ه$$ای داده داردبررسی کیل$$وگرم11-14 گ$$روه به اختص$$اص ن$$یز خرید میزان کمترین

5/0 فقط که دهد می نش$$ان خرید ب$$ار هر در ش$$ده )پرورش$$ی( خری$$داری م$$اهی قیمت درخص$$وص-می پ$$رداخت خرید ب$$ار هر در م$$اهی کیلو هر تومان" بابت3000 از "کمتر مطالعه مورد افراد درصد(.2 )نمودار نمایند می تومان" پرداخت3000-6000" حدود در قیمتی درصد6/39 حالیکه در کنند،

: آبزیان سرانه مصرف بین اطمین$$ان ح$$دود فاصله و گرم کیلو81/5 استان کل سرانه میانگین مطروحه، فرمول اساس بر که داشت اذع$ان ت$$وانمی درصد95 اطمین$$ان با این، اس$$ت. بن$$ابر20/6 ب$$االی حد و42/5 پایین حد

در مص$$رف س$$رانه می$$انگیناست. کیلوگرم 81/5 مرکزی استان در ماهی مصرف سرانه متوسط

5

آبزیان مصرف به نسبت هاآزمودنی عالقه میزان (: توزیع1شماره) نمودار

و است19/7ب$$االی حد و20/6 پ$$ایین حد بین اطمین$$ان حدود فاصله کیلوگرم70/6 شهری مناطق من$$اطق در م$$اهی مص$$رف سرانه متوسط که داشت اذعان درصد95 اطمینان با توانمی جهت بدین

روس$$تایی من$$اطق در مصرف سرانه میانگین همچنین،.است کیلوگرم70/6 مرکزی استان شهری و است23/5 ب$$االی حد و01/4 پایین حد بین اطمینان حدود فاصله و است سال در کیلوگرم62/4 من$$اطق در م$$اهی مص$$رف سرانه متوسط که داشت اذعان درصد95 اطمینان با توانمی جهت بدین

.(3 )جدول است کیلوگرم62/4 روستایی

مطالعه مورد افراد توسط ماهی خرید قیمت (: توزیع2شماره) نمودار

مص$$رف م$$یزان خص$$وص در هاپاسخ بیش$$ترین که است آن از ح$$اکی هاداده آن$$الیز طرفی از 7/13) نفر345 ف$$راوانی با ت$$رتیب به ک$$دام " هر1 از "کم$$تر " و1-3ه$$ای"گزینه به مرب$$وط سرانه،

" با13-15" ه$$ایگزینه به مرب$$وط هاپاسخ کم$$ترین و باشد درص$$د( می6/13) نفر343 درص$$د( وباشد. درصد( می4/1) نفر36 فراوانی " با9-11" درصد( و8/0) نفر19 فراوانی

های افراد(. توزیع آماری میزان مصرف سرانه آبزیان توسط خانواده2جدول)مورد مطالعه

در )کیلوگرم سرانه مصرفسال(

درصددرصدفراوانیتجمعی

13436/136/13 از کمتر3-13457/133/275-322793/367-52155/88/449-72322/90/5411-9364/14/5513-111353/57/6015-13198/05/61

1520385/69 از باالتر7705/30100 عدم جواب بدون

2525100جمعماهی: مصرف در تأثیرگذار عوامل وضعیت از رضایتمندی

وضعیت از هایآزمودنی رضایت مجموع در که است آن مؤید3 شماره جدول در مندرج هایداده بیشترین میان، این (. در5 از83/2) است میانگین حد از کمتر ماهی مصرف یر تأثیرگذار عوامل

کیفیت از نیز رضایت میزان باشد. بیشترینمی بازار در موجود آبزیان تنوع و قیمت از نارضایتیباشد.می شده عرضه آبزیان

6

های تأثیرگذار. توزیع آماری میزان رضایت افراد مورد مطالعه از شاخص3جدول در مصرف آبزیان

میزانگویه

یخیلکم

جمعینمیانگجواب بدونزیاد خیلیدزیاطمتوسکم

511505429175218842/22525فراوانیماهی قیمت

2/2020179/68/035100درصد

22839055823952105862/22525فراوانیماهی تنوع

94/151/225/91/29/41100درصد

4916151171032077462/32525فراوانیکیفیت

9/14/62/201/287/127/30100درصد

3632544034162288619/22525فراوانیعرضه زمان

4/141/10165/1691/34100درصد

4502673544252088218/22525فراوانیعرضه مکان

8/176/10148/162/85/32100درصد

آبزیان: مصرف تنگناهای و مشکالت محلی خرید ب$$ازار وج$$ود "ع$$دم آبزی$$ان" ، ب$$االی "قیمت آم$$ده دست به ه$$اییافت$$ه به توجه با

مورد تنگناهای و مسائل خانواده" بزرگترین افراد ذائقه با سازگاری "عدم کار" و محل و خانه نزدیک با ت$$رتیب )به آیدمی ش$$مار به مرک$$زی اس$$تان در آبزی$$ان مصرف فرایند در تحقیق نمونه اعضای توجه »نب$$ودن فرزن$$دان« و نداش$$تن »دوست مانند مس$$ائلی می$$ان این درصد(. در5/16 و5/25 ،3/32(. 4 )جدول است شده شناخته تنگنا و مسئله بازار« کمترین در ماهی

. توزیع آماری مشکالت و تنگناهای مصرف آبزیان در استان مرکزی4جدول درصدفراوانیتنگناها و مشکالت

8163/32آبزیان باالی قیمت6455/25کار محل و خانه نزدیک محلی خرید بازار وجود عدم

4165/16خانواده افراد ذائقه با سازگاری عدم2624/10بازار در اوقات اکثر در آبزیان نبود

1791/7آنها مزایای و ها ماهی انواع با آشنایی عدم1624/6آبزیان خرید عادت نبود

1322/5آبزیان پخت با الزم آشنایی عدم1312/5آوری عمل و پخت نحوه با آشنایی عدم

7

1052/4طوالنی مدت به منزل در آبزیان نگهداری امکان عدم479/1بهداشت مناسب رعایت عدم

354/1ماهی بد بوی135/0نداریم پول ولی داریم دوست73/0باشدنمی دسترس در

52/0 ندارند دوست ماهی ها بچه

اس$$تفاده متغیرها بین رابطه بررسی ب$$رای که است آماری هایروش از یکی همبستگی تحلیل ض$$رایب از مس$$تقل متغیره$$ای با آبزی$$ان مص$$رف م$$یزان رابطه بررسی ب$$رای تحقیق این در شودمی

س$$طح که م$$واقعی در اس$$پیرمن همبس$$تگی گردید. ض$$ریب استفاده پیرسون و اسپیرمن همبستگی ای فاص$$له سنجش سطح با متغیرهای برای پیرسون همبستگی ضریب و بوده ای رتبه متغیر سنجش م$$یزان تحص$$یالت، م$$یزان متغیره$$ای بین ش$$ودمی مالحظه زیر جدول در است. چنانکه شده استفاده با معناداری رابطه آبزیان پخت با الزم آشنایی عدم آبزیان، باالی قیمت خانواده، اعضای تعداد درآمد،دارند. آبزیان مصرف میزان

متغیرهای مورد مطالعه با میزان مصرف آبزیان تعيين رابطه بين . 5جدول

متغ$$$$$$$$$$یرمستقل

ن$$$$$$$$$وع آزمون

ض$$$$$$$$$$$$$$ريب(r) همبستگي

)مع$$ني داري س$$طحSIG)

241/0000/0 پیرسونتحصیالت میزان

021/0739/0اسپیرمنسن

034/0594/0کرامر تحصیلی رشته356/0000/0پیرسون درآمد میزان

060/0368/0کرامرشغل

خانواده اعض$$$$$$ای تع$$$$$$داد203/0002/0پیرسون

و خانه نزديك در محلی خرید ب$ازار وج$ود عدم کار محل

054/0402/0اسپیرمن

بازار در اوقات اک$$ثر در آبزی$$ان نب$$ود042/0514/0اسپیرمن

339/0007/0اسپیرمن آبزیان باالی قیمت

آبزیان پخت با الزم آش$$نایی ع$$دم142/0025/0اسپیرمن

به م$$$نزل در آبزی$$$ان داری نگه امک$ان ع$دم )مثل ط$$والنی م$$دت ( قرمز گوشت

040/0127/0اسپیرمن

043/0124/0اسپیرمن نح$وه با آش$نایی ع$دم

8

آوری عمل و پخت

بهداشت مناسب رع$$ایت ع$$دم048/0142/0اسپیرمن

مزای$$ای و ها م$$اهی انواع با آشنایی عدم آنها

171/0151/0اسپیرمن

321/0041/0اسپیرمنخانواده افراد ذائقه با س$$$ازگاری ع$$$دم

درصد95 سطح در داری نیعم درصد99 سطح در داری نیعم

متغ$$$یر چند یا دو ت$$$أثیر آن از اس$$تفاده با که است آم$$$اری روش از یکی چندگانه رگرس$$يون وابس$$ته متغ$$یر مص$$رف میزان تحقیق این در دهند.می قرار بررسی مورد وابسته متغیر بر را مستقل يا متغ$$ير طريق از وابس$$ته متغ$$ير تغي$$يرات متغیره، چند رگرسيون آماري روش درباشد. می تحقیق

اس$$اس بر را وابس$$ته متغ$$ير واري$$انس رگرس$$يون، تحليل واقع در و مي شود تبيين مستقل متغيرهاي ه$$ای روش از چندگانه رگرس$$یون تحلیل مي نماي$$د. در پيش بي$$ني و تب$$يين مس$$تقل متغيرهاي يا متغير

معادله برای متغیرها ورود برای مختلف

به گ$$ام روش به گانهچند رگرس$$يون تحليل و تجزيه از تحقيق اين در گ$$ردد. می اس$$تفاده رگرسیونیEعنوان تحت جدولی در و حذف معادله از تر ضعیف متغیرهای روش اين است. در شده استفاده 2گام

xcluded Variables را وابسته متغیر تغییرات از بخش بیشترین باقیمانده متغیرهای و گیرندمی قرار به ه$$ای رگرس$$یون ش$$وند. نت$$ایج می رگرس$$یونی معادله وارد تأثیرگذاری، ترتیب به که کند می تبییناست: زیر شرح به آمده عمل

اول: گام اين و ستا تحصیالت میزان گرديد رگرسيون معادله وارد كه متغيري اولين مرحله، اين در

معادله وارد متغيرها س$$اير از بيش و داش$$ته را ت$$أثير بيش$$ترين مزب$$ور متغ$$ير كه است مفه$$وم ب$$دان تع$$يين ض$$ريب وR=$ 665/0 برابر همبس$$تگي ض$$ريب مرحله اين در اس$$ت. كه گرديده رگرسيوني

44 تحص$$یالت م$$یزان R2=$$ 442/0ميزان به عنايت است. با گرديده محاسبهR2=$$ 442/0 برابركند. مي تبيين را تحقيق اين وابسته متغير تغييرات از درصد

: دوم گام مي رگرسيوني معادله وارد خانوار درآمد میزان متغير ،رگرسيوني معادله از دوم گام در

.باشند ميR2=$ 475/0 برابر تعيين ضريب وR=$ 689/0 برابر متغير اين همبستگي گردد. ضريب وابسته متغير تغييرات از درصد 46 درآمد میزان متغيرR2= 475/0 تعيين ضريب ميزان به توجه با

كند. مي يينبت را تحقيق: سوم گام

معادله وارد خ$$انواده اعض$$ای تع$$داد متغ$$ير ،رگرس$$يوني محاس$$بات از مرحله اين در =$$ 715/0 همبستگي گردد. ضريب مي رگرسيوني R512/0 برابر تع$$يين ض$$ريب و $$= R2مي

م$$یزان درآم$$د، م$$یزان خ$$انواده، اعض$$ای تع$$داد متغ$$ير 3 تع$$يين ض$$ريب م$$يزان به عنايت با و باشد.كنند مي تبيين راآبزیان( )مصزف تحقيق وابسته متغير تغييرات از درصد 51 تحصیالت

(. ضرايب تعيين متغیرهای مستقل بر میزان مصرف آبزیان 6جدول )

ض$$$$$$ریب ض$$$$$$$$$$$ریبمستقل متغیرهای

2 . step wise

9

همبستگی ( R) چندگانه

تعیین(R2)

665/0442/0تحصیالت میزان689/0475/0 درآمد میزان715/0512/0 خانواده اعضای تعداد

737/0543/0 آبزیان باالی قیمت755/0570/0 آبزیان پخت با الزم آشنایی عدم

: چهارم گام رگرسيوني معادله وارد آبزیان باالی قیمت متغير متغيره، چند رگرسيون از مرحله اين در

ميR2 =$ 543/0 تع$$يين ضريب و R=$$ 737/0 برابر مرحله اين در همبستگي ضريب گردد. مي مص$$رف م$$یزان تحقيق وابس$$ته متغ$$ير تغي$$يرات از درصد54 تع$$يين ض$$ريب ميزان به توجه باشد. باگردد. مي تبيين پیشین های گام در گذار تأثیر متغیر سه و آبزیان باالی قیمت متغير توسط آبزیان،

: پنجم گام وارد آبزی$$ان پخت با الزم آشنایی عدم متغير ،رگرسيوني معادله برآورد از مرحله اين در

=$$ 755/0 مرحله اين در همبس$$تگي گردد. ض$$ريبمي رگرسیونی معادله Rبرابر تع$$يين ض$$ريب و 570/0 $$= R2متغ$$ير تغي$$يرات از درصد57 تع$$يين ض$$ريب م$$يزان به توجه با ترتيب باشد. بدين مي تب$$يين قبلی های متغیر و آبزیان پخت با الزم آشنایی عدم متغیر توسط آبزیان مصرف میزان وابسته

د.شوميخالصه مدل رگرسيون تحقیق .7 جدول

BBetaTsigمتغير

/757مبدا از عرض1

-512/3

001/0

/787تحصیالت میزان0

669/0

299/8

000/0

/353 درآمد میزان0

235/0

066/3

003/0

/160 خانواده اعضای تعداد0-

213/0-

721/2

008/0

/861 آبزیان باالی قیمت0-

289/0-

161/3

002/0

پخت با الزم آشنایی عدم آبزیان

425/0-

208/0-

049/2

005/0

رگرسیون: معادله

10

Y= 787/0×1 + 353/0 x 2+) - 160/0) × 3 + )-861/0) ×4) +- 425/0) × 5 757/1

پیشنهادات: و گیری نتیجه اعالم س$رانه مصرف میزان محققین اعالم و خارجی و داخلی رسمی مراجع اعالم به توجه با

کیل$$وگرم8/4 ،1385 سال برآورد براساس مرکزی استان و است کیلوگرم7/7 ایران برای شده می کم$$تر کیل$$وگرم2/12 جه$$انی می$$انگین از است کشوری میانگین کمتراز اینکه ضمن که است در مص$رف س$رانه میانگین و گرم کیلو81/5 استان کل سرانه میانگین حاضر نتایج به توجه باباشد.

ح$$الی در ایناس$$ت. س$$ال در کیل$$وگرم62/4 روستایی مناطق در و گرم کیلو70/6 شهری مناطق به آبزیان سرانه مصرف است مقرر توسعه پنجم برنامه در آمده بعمل های بینی پیش که است

س$$رانه مص$$رف اف$$زایش بر گ$$ذار تاثیر عوامل توجه ضرورت فوق یابد. موارد افزایش کیلوگرم13 م$$ورد اف$$راد درصد57 از بیش گ$$رددمی مالحظه ح$$ال عین در ده$$د. می نش$$ان را اس$$تان در آبزی$$ان است آن نش$$انگر موض$$وع دارن$$د. این آبزیان مصرف به نسبت متوسط حد از بیش ایعالقه مطالعه

این از است ض$$روری و دارد وج$$ود ف$$رهنگی و اجتم$$اعی ابع$$اد در آبزی$$ان مص$$رف توس$$عه زمینه که مرک$$زی اس$$تان در آبزی$$ان مصرف توسعه و گیرد قرار برداریبهره مورد دیگری ابزارهای با ظرفیت از دیگ$$ری بخش به توجه دارد. با ( همخوانی1385) موسوی پژوهش نتایج با نتیجه گردد. این محقق

سازگاری عدم و کار محل و خانه نزدیک محلی خرید بازار وجود عدم آبزیان، باالی قیمت تحقیق نتایج رود. درمی ش$$مار به آبزی$$ان مص$$رف توس$$عه تنگناه$$ای و مشکالت مهمترین از خانواده افراد ذائقه با

و ب$$ازار در آبزی$$ان تن$$وع و قیمت م$$یزان از مطالعه م$$ورد اف$$راد رض$$ایت م$$یزان کمترین راستا همین سیاستهای اتخاذ طریق از است ضروری این باشد. بنابرمی بازار در آنها عرضه زمان و مکان همچنین توزیع همچ$$نین و روس$$تا و ش$$هرها داخل در آبزی$$ان توزیع مناطق کیفی و کمی توسعه قیمت، کاهش بین در آبزی$$ان مص$$رف اف$$زایش به نس$$بت باش$$د، داش$$ته همخ$$وانی استان مردم ذائقه با که آبزیانی

تحقیق نت$$ایج با هایافت$$ه پ$$ذیرد. این ص$$ورت اساسی اق$$دامات اس$$تان روس$$تایی و شهری خانوارهای م$$اهي، م$$زه و بو نظ$$یر دالیلی به ( نیز1391) همکاران و دارد. مطلبی ( همخوانی1386) بزرگمهر

موانع جمله از را ش$$ده درك فوايد و پخت و س$$ازي آم$$اده در توانايي ماهي، ريز هاياستخوان از ترساز: عبارتند تحقیق پیشنهادات مطالعات این اساس بر اند.کرده عنوان ایران در ماهی مصرف عدم

به پ$$روري آب$$زي مجوزه$$اي تولید ک$$ردن اقتص$$ادی و ش$$ده تم$$ام هزینه ک$$اهش ه$$دف - با1 ری$$زیبرنام$$ه اول$$ویت در تولیدکنن$$دگان مس$$تمر آم$$وزش و شود واگذار تولیدی هایتعاونی اتحاديه هاو

گیرد. قرار متولی هایسازمان آبزیان مصرف توسعه ضرورت به نسبت عمومي فرهنگ و اطالعات سطح افزايش براي-$ 2

شود. انجام الزم ترویجی و اجرایی و آموزشی ریزیبرنامه خانوار غذایی سبد درپذیرد. صورت الزم آموزش و تحقیقات آبزیان تولید به بخشی تنوع - برای3 ب$$رای الزم تس$$هیالت و یابد توس$$عه روستاها و شهرها سطح در ماهی تولید و توزیع - مراکز4

گردد. بینی پیش گذارانسرمایه

منابع: فهرست،م$وردی: مطالعه ای$$ران، در م$اهی مص$رف ب$ازار توس$عه امکان (. بررسی1374ا. ) بابایی

ته$$ران، دانش$$گاه بازرگانی، مدیریت و اداری علوم ارشد کارشناسی نامه بزرگ. پایان تهران. تهران

به م$$اهی مصرف عدم با مرتبط علل (. بررسی1389س. ) عیوضی، م. ح. و مقدم، باقیانی م$$دل اس$$اس بر ج$$وانرود ش$$هر خانواره$$ای در جه$$انی بهداشت س$$ازمان شده توصیه میزانایالم. ،39-45 . صص70 ایالم. شماره پزشکی علوم دانشگاه هدف. مجله بر مبتنی رفتار

،جامع$$ه. مجله در آبزی$$ان و م$$اهی مص$$رف ت$$رویج جهت (. راهکارهایی1386ب. ) بزرگمهر تهران. تغذیه، دنیای

11

،مص$$رف رفت$$اری مک$$انیزم بر بازاری$$ابی آمیخته عوامل تأثیر (. بررسی1380م.ر. ) رستمی م$$درس، ت$$ربیت دانشگاه ارشد، کارشناسی نامه تهران. پایان در شیالتی محصوالت کنندگان

تهران. ص،118آوری عمل مراکز و آبزی$$ان آوری عمل وض$$عیت (. بررسی1377ف$$ارس« ) اس$$تان »شیالت

شیراز. بازاریابی، و شیالتی صنایع اداره فارس، استان،س$$ایت كيل$$وگرم 9.1 به كش$$ور در آبزي$$ان مصرف سرانه افزايش(.$$ 1389ع.) گلشاهی .

اراک. مرکزی، استان جهادکشاورزی سازمان کشاورزی ترویج،خ$انواده مص$رف رفت$ار بر آبزی$ان بن$دیبسته (. نقش1386الف. ) پور، شعبان ا.، عادلی

-99چه$$اردهم. صص گرگان. جلد طبیعی منابع و کشاورزی علوم تهران. مجله شهر های گرگان. ،91

،م ،غف$$ارپور . ون ،م. كالن$$تري ،اس$$ماعیلي ،م. ،عب$$داللهي ،آ. ،هوش$$یارراد س.، علیپور( . کنگ$$ره نهمین. اي$$راني خانواره$$اي غ$$ذايي سبد در آبزيان و ماهي مصرف الگوي(.$$ 1385

.تبریز درمانی بهداشتی خدمات و پزشکی علوم دانشگاه ،ایران تغذیه سراسری،(. بررسي1391ل. ) آزادبخت، س.، محبی، ف.، مصطفوی، غ.، راد، شریفی م.، مطلبی

س$$المت. مجله آم$$وزش ه$$اي م$$دل ه$$اي ه س$$از اساس بر ماهي مصرف بر مؤثر عواملتهران. چهارم، شماره هشتم، سال سالمت، نظام تحقيقات

( .اص$$ول1385موس$$وی،ح .) زین$$تی(. خاوی$$ار، میگ$$و، س$$ردابی، آبزی$$ان)گم$$ابی، تغذیه تهران. نو، نگار انتشارات

،آب$$ان،23، مهر خ$$برگزاری با مرکزی. مص$$احبه استان شیالت (. مدیر1389ه. ) موسوی اراک.

،م$$ؤثر عوامل (. تحلیل1392ر. ) محمدرضایی، ا. و بهار، پیش ب. ، حیاتی، ش. ، نصرتی و اقتص$$اد ت$$بریز. فص$$لنامه شهرس$$تان خانواره$$ای بین در م$$اهی گوشت مصرفی رفتار بر

تبریز. ،230-241 . صص3 شماره ،27 کشاورزی. جلد توسعه

Brown, N. & Bose, S.(2000) A preliminary investigation of factors affecting seafood consumption behaviour in the inland and coastal regions of Victoria, Australia. Journal of Consumer Studies & Home Economics, 24)4(: 257-262.

Failler, P. and Pan, H. )2007(.Global value, full value, societal costs; capturing the true cost of destroying the marine ecosystems’, Social Science Information 46 No. 1, special issue.

FAO )2010(. Food and Agricultural Organization. FAOSTAT Internet Information at: www.fao.org.

FAO )2011(. FAOSTAT Internet Information at: http://www.fao.org/fishery/statistics/en

Myrland, O., Johnston, R. and Lund, F. )2000(. Determinants of seafood consumption in Norway: Life style. Revealed, barriers to consumption. Review in food quality and preference. Tromso. 11)3(: 169-188.

Nasri SH. )1994(. International fish bazaar and Omega3. Commercial and Study Institute. 320-330.

Salehi, H., 2006. An analysis of the consumer market for carp and carp products in Iran, Iranian journal of Fisheries sciences, IFRO. 5)2(: 83-110.

Sayin, C., Emre, Y. , Mencet, M.N. , Karaman, S. and Tascioglu, Y. )2010(. Analysis of factors affecting fish purchasing decisions of the household. Antalya district case. Journal of Animal and Veterinary Advance. 9)12(: 1689-1695.

Wang, L. )2003(. Consumption of Salmon: A survey of supermarkets in China. M.Sc. Thesis. Department of economics and Management. Norwegian college of fishery science. University of Tromso. Norway.

12

Measuring of per capita fish consumption and assessing barriers and development strategies for consumption in markazi province

Abstract: The main objective of this research was determination and analysis of the fish consumption in the urban and rural areas, markazi province. The survey method was used to achieve the research objectives and the main instrument of the research was a researcher made questionnaire. The questionnaires was completed by visiting each of the research samples )Urban and rural households(. 2525 number of them was assigned to the sample based on multi-stage random sampling method. Cities were selected in the first stage by full enumeration )12 City: Ashtian, Arak, Tafrish, Khomein, Mohalat, Saveh, Shazand, Delijan, Kemijan, Farahan, Khandab, Zarandieh(. Frequency of the sample in each city is determined in proportion of the size of urban households. In this study 1455 people were studied in the urban areas and 1070people in the rural areas. A standard formula was used to estimate the amount of fish consumption. The results showed that the average of per capita consumption in total province is 5.81 kg, in urban area 6.70 kg and in rural area 4.62 kg/y. On the other hand, inflation and lack of local shopping mall near the workplace and residence are considered as the main problems and obstacles of the consumption level. Also, the satisfaction level of the price and diversity of the available aquatic, was lower than average in the market )2.2 and 2.62from 5(. Regression analysis results also showed that five variables including education level, number of household members, price, income level and knowing how to cooking fish explained more than 57 percent of the change in the consumption of aquatic )R2= 0.57(. In the end it is proposed that planning for increasing the levels of information and public culture, diversifying the methods and programs of the extension service and promoting of the fish consumption, expansion of fish distribution and production centers and assistance to cooperative activities and unions in the field of aquaculture marketing and adopting supportive policies for fishing community in order to promoting their welfare and ultimately reducing the price aquatic be considered by aquatic consumption and public health planners.Keywords: Per capita consumption aquatic, Markazi province, urban households, rural households

13