پزشكي آموزش در توسعه هاي گام

Web of Scienceتحليل برونداد علمی حوزه آموزش پزشکی در پایگاه اطالعاتی

3رضا شجاعی، *2حلیمه صادقی، 1اخوتیمریم

ایران، کرمان، رسانی، عضو مرکز تحقیقات انفورماتیک پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان اطالعگروه کتابداری و ،رسانی، استادیار اطالعدکتری تخصص کتابداری و .1

ایرانبیرجند، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، ،رسانی اطالعکارشناس ارشد کتابداری و .2

ایرانکرمان، وری اطالعات، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، اکارشناسی ارشد فن .3

31/31/93 :مقاله اصالح آخرین 13/5/93 :مقاله دریافت 4/2/92 :مقاله پذیرش

ايران ،بيرجند خيابان غفاري، ،دانشگاه علوم پزشكي ،كتابخانه مركزي :ولؤمس نویسنده * 1553-1125113 :تلفن 1553 -4441455 :نمابر halimeh_sadeghi@yahoo.com Email:

بررسي كه به بودهدف اين پژوهش آن .كند تر آن حوزه از علم كمک مي هاي علم با ترسيم گرافيكي يک رشته علمي به شناسايي دقيق نقشه :زمینه و هدف

.و نقشه اين حوزه از علم را ترسيم نمايدشود پرداخته 2133تا 2112هاي توليدات علمي و ضريب همكاري نويسندگان حوزه آموزش پزشكي طي سال Web of Science گاهيدر پا يحوزه آموزش پزشك شده هينما يها مقاله. شد انجام سنجي علم هاي اين پژوهش توصيفي با استفاده از شاخص :کار روش

فنون از و با استفاده گرديد HistCite و Excelافزار ركوردهاي بازيابي شده وارد نرم .شد جستجو «آموزش پزشكي»واژه كليد. بودجامعه پژوهش

.شداستنادي تحليل انجام و نقشه علم ترسيم تحليل «Medical Education»مجله . بودند شده منتشر مجله 3515 در شده يابيباز ركورد 31321. بود درصد 21 يآموزش پزشك علمي توليدات رشد متوسط :هایافته

Van der». بودسسه ؤترين م فعال Harvardه شدند و دانشگاه يسسه آموزشي اراؤم 5993ركوردهاي بازيابي شده توسط . بيشترين سهم را داشت

Vleuten» كشور منتشر شد و بيشترين 322ركوردهاي بازيابي شده توسط . ضريب همكاري نويسندگان در حد متوسط بود. پركارترين نويسنده بود

اثر كاهش ساعت » و «افسردگي شغلي»، «هاي يادگيري در آموزش پزشكي شيوه»خوشه با موضوع 5نهايت در. مريكا بوداتوليدات علمي متعلق به كشور

.به دست آمد «رابطه علوم پزشكي و صنعت»و «اي در آموزش پزشكي ارزيابي صالحيت حرفه»، «ه خدمات درمانييبهبود ارا در كاريهاي آتي رشته آموزش ريزي تواند مبناي برنامه استفاده از نتايج اين پژوهش مي. شتتوليد علم در حوزه آموزش پزشكي روند صعودي دا :گیری نتیجه

.رشد و ارتقاي اين حوزه كمک كندپزشكي باشد و به

، تحليل استنادي، آموزش پزشكي، برونداد علمي، نقشه علميWeb of Scienceپايگاه :ها کلید واژه

مجله مركز مطالعات و توسعه آموزش پزشكي

دوره دهم، شماره دوم، ص 210- 2929،200

دوم شمارهدهم دوره پزشكي آموزش در توسعه هاي گام مجله

مقدمهه بو اشدبآموزش پزشكي بايد پاسخگوي نيازهاي جامعه

بدون شک تغييرات . عالوه خود را با تغييرات هماهنگ سازد

انجام شده هاي اساسي در آموزش پزشكي ناشي از تحقيق

در اين حوزه در حال ها تحقيقآموزش پزشكي و (. 3)ت اس

افزايش تعداد مجالت تخصصي در زمينه آموزش .است رشد

روند توليدات كه الزم است . (2، 1)پزشكي گواه اين ادعاست

هاي سنجش كميت و كيفيت ترين روش رايج .بررسي شود

سنجي است كه فنون مختلف آن توليد علم در جهان روش علم

ه و در سطح وسيعي باست شده ارايهاز نيمه دوم قرن بيستم

. شود ميكار برده

ترين شيوه براي سنجش ميزان سنجي متداول در علم

المللي بينهاي نامه چكيدهها و نامه نمايهتوليدات علمي، بررسي

سراسر علمياي از اطالعات است كه در برگيرنده بخش عمده

هاي سنجش توليدات علمي نامه نمايهيكي از (. 4)باشند ميدنيا

اطالعات علمي مؤسسههاي استنادي نمايهالمللي، بيندر سطح

(Institute for Scientific Information ياISI )

هاي حوزهزيادي به ارزيابي برونداد علمي هاي همطالع. باشد مي

المللي در اين پايگاه بينپزشكي و غير پزشكي در سطح ملي و

. پرداختند

نگاري توليدات علمي حوزه در بررسي تحليلي و تاريخ

هاي اخالق پزشكي و ميزان رشد و توسعه آن در طي سال

وهش نشان نتايج پژ .مدرك بازيابي شد 5591، 2111تا 3991

تمام . قالب مختلف منتشر شدند 35كل ركوردها در كه داد

مجله اخالق عنوان مجله منتشر شدند و 3219مدارك در

اين مدارك توسط. بودترين مجله اين حوزه پزشكي مهم

مؤسسهدانشگاه و 1514نويسنده نوشته و از سوي 31125

(.5)بود شده ارايه

دهه سه تطبيقي مقايسه و به بررسي و كرمي عليجاني

پايگاه هاي داده اساس ايران بر جراحي جامعه علمي توليدات

اين داد كه توليد علم نشان ها يافته. پرداختند ISI اطالعاتي

مورد دهه سه طول در ايرانيحوزه توسط پژوهشگران جراح

همكاري .است داشته خوبي بسيار و شتابان روندي بررسي

نيز كشورها ساير پژوهشگران با ايراني پژوهشگران المللي بين

ترتيب به را مشاركت بيشترين ميان اين در و بود افزايش به رو

نيز شده توليد زبان مدارك. داشتند ايتاليا و امريكا كشورهاي با

(.5) بود انگليسي دو مورد جز به همگي

مطالعه توليدات علمي محققين نيجريه در زمينه ايدز در

كه از بود آن نيز بيانگر 2115تا 3911هاي طي سال ISIپايگاه

ايدز و ميزان همكاري يها مقالهميزان 2115تا 3919سال

با ها هدرصد مقال 15بيشتر از . المللي افزايش يافته است بين

و بيشترين بود همكاري دو و بيشتر نويسنده نوشته شده

(. 9) بود امريكاييهمكاري محققين نيجريه با نويسندگان

توزيع جغرافيايي انتشارات آموزش پزشكي در دو مجله

«Medical Education» و «Academic Medicine» در

يها مقاله. ه استشد يبررس 2111تا 3995هاي فاصله سال

در محدوده زماني مورد Academic Medicineمجله

95و بود كشور نوشته شده 25بررسي توسط نويسندگان

در نوشتن . يي بودندداو كانا امريكاييدرصد نويسندگان آن

كشور 51نويسندگان Medical Educationمجله يها مقاله

درصد نويسندگان آن از كشور انگلستان، 94مشاركت داشتند و

(.1)كانادا و هلند بودند ،مريكااراليا، است

منتشر شده در يها مقالهبه بررسي عزيزيدر ايران نيز

حوزه آموزش پزشكي در مجالت علمي ايراني در دوره زماني

هاي پژوهش حاكي از رشد چشمگير يافته. پرداخت 99-3994

.(9) پزشكي بود انتشارات آموزش

آشنايي محققان حوزه آموزش پزشكي با آخرين تحوالت

اين حوزه از طريق شناسايي مجالت مهم، نويسندگان پركار در

.باشد ميفعال اين حوزه ضروري سسات ؤمالمللي و بينعرصه

با ترسيم نقشه علمي اين حوزه و بررسي توليدات علمي آن

نتايج از و توان به درك بهتر چارچوب اين حوزه كمک كرد مي

و پژوهشي موزشي آريزي برنامهجهت اين مطالعه مي توان

پژوهشي را مشخص اولويت داراي هاي حيطهو استفاده نمود

از منابع نوشته شده توسط نويسندگان مهم و پركار در ،دكر

201

همكاران و اخوتي ...تحليل برونداد علمي حوزه آموزش پزشكي

مجالت مهم جهت همگام از و سرفصل دروس لحاظ نمود

.دكرشدن با تحوالت اخير اين حوزه استفاده

در حوزه آموزش پزشكي روي تعدادي ها تحقيقتاكنون

اما ،است مجله و يا در يک حوزه جغرافيايي محدود انجام شده

هاي علم با ترسيم گرافيكي يک رشته علمي به شناسايي نقشه

تر آن حوزه از علم و تبديل مفهوم انتزاعي آن رشته به دقيق

ي ها مقاله، در جستجوي متون(. 31)كند ميمفهوم عيني كمک

هاي مختلف بازيابي حوزهدر خصوص ترسيم نقشه علم در

اي مبني بر مقاله، اما در حوزه آموزش پزشكي (33-39)شد

مطالعه از اين رو .ترسيم نقشه اين حوزه از علم يافت نشد

حاضر با ترسيم نقشه علمي اين رشته به تعيين وضعيت كنوني

تعيين مجالت هسته، آن، تعيين نقاط قوت و ضعف اين حوزه،

مهم، سساتؤمگذارترين نويسندگان، تأثيرمشخص نمودن

حوزه اين علمي هاي نوشته غالب زبان و مطرح كشورهاي

اين در اولويت داراي هاي حيطهدرك بهتري از و پرداخت

در تواند مينتايج اين مطالعه . دونمحوزه از علم ارايه

هاي آموزشي از جمله سرفصل درسي و پژوهشي ريزي برنامه

هاي پژوهشي و تهيه منابع اطالعاتي اولويتاز جمله تعيين

توليد هاي پر دانشگاهتوان ميهمچنين .درمورد استفاده قرار گي

.را رصد نمود

ها روشسنجي پژوهش حاضر به روش پيمايشي و با رويكرد علم

و «Medical Education»عبارت كاربراي اين . انجام شد

» Meshنامه ن در اصطالحآ عبارت انتخاب شده

Education, Medical » با اعمال عملگرBoolean OR

Web»در پايگاه 2133تا 2112ها در محدوديت زماني بين آن

of Science » فيلددر topic هاي استخراج داده. جستجو شد

511هاي فايلدر ( Plain text) صورت متن سادهه شده ب

.ركوردي ذخيره شد

افزار نرم. شدHistCite افزار نرمبراي تحليل بيشتر وارد

HistCite افزارهاي مصورسازي اطالعات است كه نرميكي از

كند، مينقشه علمي يک حوزه را ترسيم زماني تقدم اساس بر

دهد، امكان مقايسه مييک علم را نمايش پيشرفت و توسعه

كند، ميمختلف فراهم هاي سال در از علم را يک حوزه رشد

موضوعات كند و مييک رشته را مشخص اثرگذار و مهم آثار

افزار نرمدر .دهد ميها را نشان شدن آن مطرح زمان و جديد

HistCite ها هكلمهاي نويسنده، مجله، نتايج در فايل ،

به يا ها آن سپس نتايج .كشور تفكيک شد و ، زبانسساتؤم

قسمت ديگر در هاي تحليل اي پاره انجام با يا مستقيم صورت

ها، داده اين اساس بر همچنين .شد گزارش هاي پژوهش يافته

.نقشه علمي حوزه آموزش پزشكي ترسيم شد

بين گروهي همكاري ميزان وضعيت بررسي براي

همكاري گروهي ضريب مختلف، هاي سال طي در نويسندگان

.شد از طريق فرمول ذيل محاسبه ها سال كل ميانگين و سال هر

cc

}

نويسنده، Jداراي ليفي أت يها مقالهتعداد = Fiدر اين فرمول

j = يک نويسنده، دو نويسنده و )تعداد نويسندگان هر مقاله

)... ،K = و بيشترين تعداد نويسندگان همكار در يک مقاله N

(.31)است شده منتشرليفي أت يها مقالهكل تعداد =

اي رشتههاي بين همكاريچنين براي ترسيم نقشه مه

فايل حاصل از ،هاي مختلف علم با آموزش پزشكي حوزه

IDR Mapافزار سايت نرمبه ISIموضوعي سايت بندي طبقه

of Science به آدرسhttp://idr.gatech.edu منتقل شد

.و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت

ها یافته 31321تعداد به Web of Scienceبا جستجو در پايگاه

2112-33ركورد در زمينه آموزش پزشكي در محدوده زماني

توليدات حوزه رشد نرخ متوسط براي محاسبه .بازيابي شد

هندسي ميانگين آموزش پزشكي در بازه زماني مورد بررسي از

در آموزش پزشكي علمي توليدات رشد متوسط. شد استفاده

. بود 21/1هاي مورد بررسي سال

202

دوم شمارهدهم دوره پزشكي آموزش در توسعه هاي گام مجله

بيشترين تعداد انتشارات حوزه آموزش 3نمودار بر طبق

تعداد و كمترين( درصد 2/34) 2131پزشكي مربوط به سال

كلي طوره ب. بود( درصد 5/5) 2111مربوط به سال ها مقاله

ها روند رشد انتشارات حوزه آموزش پزشكي در بيشتر سال

و 2115، 2111هاي اگر چه در سالرشد صعودي داشت،

(.3نمودار )شد نرشد مشاهده 2133

هاي مورد بررسي سالميزان توليدات علمي حوزه آموزش پزشكي در .3نمودار

بازيابي شده توسط يها مقالهكه ها نشان داد بررسي داده

با «Van der Vleuten» .بود شده نويسنده نوشته 25114

و پركارترين گرفتمقاله در صدر جدول قرار 51داشتن

(.3 جدول) شناخته شداين حوزه نويسندهنويسندگان فعال در حوزه آموزش پزشكي در بازه زماني .3جدول

مورد بررسي

رتبه نام نويسنده تعداد مدارك

51 Van der Vleuten, CPM 3

41 Cook, DA 2

11 Scherpbier, AJJA 1

25 Dornan, T 4

25 McGaghie, WC 5

مباحث از ميان نويسندگان علمي هاي همكاري بررسي

استقبال با اخير هاي سال در كه است سنجي علم درحوزه مطرح

محاسبه براي. است بوده رو هپژوهشگران روب سوي از بسيار

همكاري ضريب شاخص از همكاري نويسندگان ضريب

(collaboration coefficient )حاصل آن . شد استفاده

تر بزرگ 5/1اين عدد هر چه از . است يک صفر و عددي بين

تر ميان نويسندگان مطلوبهمكاري نسبت دهنده نشانباشد،

بودن ضعيف باشد، حاكي از تر نزديک صفر به هر چه .است

.است ها مقاله بين نويسندگان گروهي همكاري ميزان

بيشترين ضريب همكاري گروهي مربوط 2 بر طبق جدول

2111در سال آن و كمترين مقدار ( درصد 53/1) 2133به سال

به طور كلي ضريب همكاري گروهي نويسندگان . بود( 45/1)

حالت صعودي داشت و تمايل 2133تا 2111از سال

هاي اخير بيشتر شده كار گروهي در سالنويسندگان به انجام

همكاري كه ميانگين ضريب توجه به اين مجموع با در. است

توان مي ،بود 5/1هاي مورد بررسي حدود گروهي در سال

يها مقالهتوليد در گروهي همكاري ميزان نتيجه گرفت كه

استمتوسط هاي مورد بررسي سال حوزه آموزش پزشكي در

(.2جدول )

5.8 5.5

7.07 8.13 8.11

11.3

13.1 13.6 14.2

12.7

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

نیاوا

فر

سال

203

همكاران و اخوتي ...تحليل برونداد علمي حوزه آموزش پزشكي

نويسندگان حوزه آموزش بين گروهي همكاري ضريب .2جدول

بررسي مورد هاي سال در پزشكي

منتشر مؤسسه 5993كل ركوردهاي بازيابي شده توسط

بيشترين تعداد ركورد بازيابي شده مربوط به دانشگاه . بود شده

Harvard (135 مقاله ) و بعد از آن مربوط به دانشگاه

Toronto (211 مقاله )ها نقش دانشگاهبه طور كلي . بود

(.1جدول )بيشتري در توليد انتشارات اين حوزه داشتند

سسات فعال در حوزه آموزش پزشكي در بازه زماني مورد ؤم .1دول ج

بررسي

رتبه مؤسسهنام تعداد ركورد

135 Harvard Univ 3

211 Univ Toronto 2

222 Univ Calif San

Francisco 1

394 Mayo Clin 4

351 Univ Michigan 5

كشور در 31محققين ايراني با محققين كه الزم به ذكر است

ها آن. حوزه آموزش پزشكي همكاري داشتند يها مقالهنوشتن

بيشترين همكاري را به ترتيب با محققين كشورهاي سوئد

4/5)، كانادا (درصد 5/9)، انگلستان و فنالند (درصد 1/33)

اين .داشتند( درصد 3/2)هلند و (درصد 1/5) امريكا، (درصد

همكاري با بقيه كشورها يعني مصر، مالزي، نروژ، فرانسه،

(.2نمودار )عمان، تركيه و سودان فقط در حد يک مقاله بود

0.00%

2.00%

4.00%

6.00%

8.00%

10.00%

12.00%

14.00%

همكاري هاي بين المللي نويسندگان ايراني آموزش پزشكي با ساير كشورها. 2نمودار

ضريب همكاري

گروهي

سال

49/1 2112

45/1 2111

54/1 2114

55/1 2115

55/1 2115

55/1 2119

55/1 2111

51/1 2119

59/1 2131

53/1 2133

ميانگين 54/1

204

دوم شمارهدهم دوره پزشكي آموزش در توسعه هاي گام مجله

حوزه در شده نمايه مدارك كه داد نشان ها داده تحليل

322توسط «Web of Science»پايگاه آموزش پزشكي در

4 جدول در كه طور همان .ندبود درآمده تحرير رشته به كشور

مريكا بيشترين ميزان انتشارات اكشور است، شده داده نشان

و رتبه دوم مربوط به ( درصد 5/45)اين حوزه را داراست

19 كشور ايران نيز با(. درصد 9/31) استكشور انگلستان

كه سهم كوچكي در ( درصد 1/1) گرفتقرار 39مقاله در رتبه

(.4جدول )توليد انتشارات اين حوزه داشته است

حوزه آموزش پزشكي در آثار توليد در ترين كشورها فعال .4جدول

بازه زماني مورد بررسي

درصد تعداد ركورد كشور رتبه

5/45 4933 امريكا 3

9/31 3193 انگليس 2

2/9 943 كانادا 1

4/5 553 استراليا 4

4/4 441 آلمان 5

1/1 19 ايران 39

اهميت زيادي هاي علمي مهم هر رشته از تعيين مجله

هاي ارزيابي مجالت، تعداد يكي از مالك. برخوردار است

ها و از طرفي ميزان استنادي است هاي منتشر شده در آن مقاله

.منتشر شده در آن مجله تعلق گرفته است يها مقالهكه به

مدارك حوزه كه بررسي ركوردهاي بازيابي شده نشان داد

5 بر طبق جدول. مجله منتشر شدند 3515 آموزش پزشكي در

Academic» و مجله «Medical Education»مجله

Medicine» را منتشر كردند ها مقالهبه ترتيب بيشترين

(.5جدول )

حوزه آموزش ها مقالهپنج مجله برتر در بردارنده بيشترين .5جدول

پزشكي در بازه زماني مورد بررسي

مجله ركورد تعداد درصد

9/1 915 Medical Education

5/5 594 Academic Medicine

2/5 513 Medical Teacher

5/2 259 Journal of General Internal

Medicine

5/3 351 Journal of Continuing

Education in the Health

Professions

35 به ركوردهاي بازيابي شدهكه بررسي نتايج نشان داد

شدند و بيشتر انتشارات اين حوزه به زبان انگليسي نوشته زبان

هاي آلماني، اسپانيايي، فرانسوي و تركي زبان .استمنتشر شده

گرفتندهاي بعدي قرار رتبهگيري در چشمبه ترتيب با اختالف

(.5 جدول)

آموزش حوزه در توليد شده علمي هاي غالب متون زبان .5جدول

پزشكي

درصد تعداد ركورد زبان

3/94 9513 انگليسي

2/2 213 آلماني

5/3 352 اسپانيايي

9/1 95 فرانسوي

5/1 54 تركي

هاي مختلف علم با آموزش در اين مطالعه همكاري حوزه

نيز بررسي ISIموضوعي سايت بندي طبقهپزشكي بر اساس

خدمات ،ترين حوزه به آموزش پزشكي نزديک. شد

با ( health care science services)هاي بهداشتي مراقبت

محققين اين حوزه نقش .بود( درصد 239/13)مقاله 1515

. حوزه آموزش پزشكي داشتند هاي بيشتري در توليد مقاله

با يک ... و شهري يها مطالعهدورترين حوزه نيز جانورشناسي،

205

همكاران و اخوتي ...تحليل برونداد علمي حوزه آموزش پزشكي

. نقشه زير اين همكاري را به تصوير كشيده است. بودندمقاله

care scienceدو دايره صورتي رنگ مربوط به 3 شكلدر

services health وsocial issues باشد كه به نسبت مي

. تر هستند بزرگ

هاي علم حوزهنقشه همكاري بين حوزه آموزش پزشكي و ساير .3 شكل

افزار نرم در اين پژوهش براي ترسيم ساختار انتشارات از

HistCite افزار نرمدر نقشه ترسيم شده توسط اين . استفاده شد

مداركي كه مورد استناد قرار .ددو گروه مدارك وجود دار

در به ترتيب و آثاري كه به منابع ديگر استناد كردند كه ندگرفت

نمايش داده ( پيوند)دار فلشخطوط و به شكل دايره 2شكل

.شوند مي

تعداد ، ركورد بازيابي شده 31321از بين نقشه ترسيم براي

شد و انتخاب «GCS»استنادهاي اساس مدرك برتر بر 315

مدرك 315. هاي تشكيل شده مورد بررسي قرار گرفت خوشه

استناد جهاني 53و حداقل 439برتر اين حوزه حداكثر

(GCS ) 315پيوند بين 19در مجموع .ندبوددريافت كرده

.خوشه دادند 5اين مدارك تشكيل . گره برقرار شد

. شكل گرفت 2119تا 2112هاي خوشه اول در فاصله سال

مداوم پزشكي در آموزش ثيرتأ»خوشه موضوع غالب اين

مدرك مهم اين خوشه مدرك . بود «ينيبال يها مراقبتبهبود

.ودب :GCS 294و LCS: 35 با 2959شماره

موضوع .تشكيل شد 2119تا 2112خوشه دوم در فاصله

هاي يادگيري در علوم پزشكي مبتني بر شيوه»غالب اين خوشه

موضوع اكثر و «... و سازي شبيه، مبتني بر وب، لهأمسحل

مدرك . بود «سازي شبيهيادگيري بر اساس »مدارك اين خوشه

استفاده از »با موضوع 3955 شماره اين خوشه مدركثر ؤم

206

دوم شمارهدهم دوره پزشكي آموزش در توسعه هاي گام مجله

از «سازي در پزشكي براي يادگيري بهتر سازي يا مدل شبيه

Issenberg SB سه استناد از اين مدرك. بودو همكاران

:GCS 439 و LCS 314 مدارك خوشه دريافت كرد و داراي

31321را در بين GCS همچنين بيشترين مقدار استناد. بود

.شتركورد بازيابي دا

.تشكيل شد 2119تا 2112هاي سالخوشه سوم در فاصله

كم كردن ساعت كاري » موضوع اكثر مدارك آن در مورد

با كم شدن ميزان مرگ و مير، آن رابطهپرسنل بيمارستاني و

. بود «...هاي بيمارستاني، افزايش ايمني بيماران و بهبود مراقبت

Bargerمربوط به 3999مدرك مهم اين خوشه مدرك شماره

با آن شيفت كاري طوالني و ارتباط»با موضوع و همكاران

افزايش تصادف در بين كارورزان به خاطر خستگي و خواب

. بود :GCS 255 و :LCS 11 داراي اين مدرك. بود «آلودگي

تا 4كه بود 1251 اين خوشه مدرك شماره ديگر مؤثرمدرك

در موردن آاستناد از مدارك خوشه دريافت كرد و موضوع

سازي استاندارد محدوديت ها با پياده موافقت اينترنبررسي »

.بود «ساعت كاري شوراي اعتباربخشي آموزش پزشكي

شكل 2111تا 2112هاي خوشه چهارم در فاصله سال

اي در حرفهارزيابي صالحيت »موضوع اصلي آن . گرفت

مدرك مهم اين خوشه با 1255 شماره .بود «آموزش پزشكي

ابي پزشک در مقايسه با ارزيابي بردقت خودارزي»موضوع

.بود 2115در سال «اساس مشاهده

تشكيل شد 2119تا 2112هاي خوشه پنجم در فاصله سال

.بود «روابط بين كادر پزشكي و صنعت»موضوع آن و

آموزش پزشكي موضوعي مهم در هاي خوشه .2 شكل

گیری نتیجه و بحثبه طور كلي روند رشد داد كهبررسي مدارك نشان

انتشارات حوزه آموزش پزشكي رشد صعودي داشت كه با

خوشه دو

خوشه سه

خوشه چهار

خوشه پنج

يك خوشه

207

همكاران و اخوتي ...تحليل برونداد علمي حوزه آموزش پزشكي

توجه به توسعه آموزش پزشكي در بيشتر كشورها و افزايش

هاي كارشناسي ارشد و دكتري آموزش پزشكي قابل دوره

بود كه اين ضريب در 21/1ميانگين نرخ رشد . بودانتظار

و براي ( 34)درصد 9مشابه در رشته كشاورزي يها مطالعه

.بود( 39)درصد 131/1رساني اطالعكتابداري و

رتبه نخست امريكاژوهش كشور اساس اين پ همچنين بر

كه Tutarelدر پژوهش .كسب نموداين حوزه را توليد علم

(. 1) رتبه نخست را داشت امريكانيز ،انجام شد 2112در سال

كشورهاي انگلستان، كانادا و استراليا امريكادر اين مقاله پس از

كه در امريكاپس از MS در حوزه كه حالي در گرفتند؛قرار

رتبه نخست قرار داشت، انگلستان، آلمان و ايتاليا وجود داشتند

(21 .)

كشور ايران سهم كمي در توليد كه همچنين نتايج نشان داد

نيز عزيزيانتشارات اين حوزه داشته است كه نتيجه پژوهش

البته روند توليد علم در حوزه آموزش (. 9) نموديد أياين را ت

كلي توليد علم طوره اما ب ،ايران بررسي نشدپزشكي از سوي

در سال « Web of Science»از سوي كشور ايران در پايگاه

محققين (. 23)روند صعودي داشت 2119نسبت به 2111

حوزه آموزش يها مقالهكشور در نوشتن 31ايراني با محققين

بيشترين همكاري با محققين .پزشكي همكاري داشتند

پس از سوئد، .مشاهده شد( درصد 1/33)كشورهاي سوئد

قرار ( درصد 4/5)و كانادا ( درصد 5/9)انگلستان و فنالند

كه بيشترين مقاله را در اين زمينه در پايگاه مورد امريكا .داشتند

از لحاظ همكاري با ايران در رتبه چهارم قرار ، بررسي داشت

.گرفت

در صدر امريكادر حوزه ايمني همكاري با اين وجودبا

، كانادا و آلمان قرار داشتند انگلستان سپس كشورهاي .بود

و در (21)، كانادا و انگلستان امريكادر جراحي پس از .(22)

و اسپانيا قرار امريكاو سپس آلمان، انگلستان شناسي ابتدا انگل

به دست آمد 54/1كلي ضريب همكاري طوره ب (.24) داشتند

، وليباالتر (39( )24/1)رساني اطالعكه نسبت به كتابداري و

بود ( 9/1)تر پايين multiple sclerosis (MS)حوزه از

(21.)

هاي مورد بررسي در آموزش پزشكي در سال يها مقاله

كه در پژوهشي مشابه كه در در حالي ؛مجله چاپ شد 3515

اي ده دورهدر ها مقاله ،رساني انجام شد اطالعحوزه كتابداري و

(. 39)مجله منتشر شده بودند 313در ( 3991-2133)ساله

مورد بررسي در مجالت يها مقالهكه توان گفت بنابراين مي

هم معتقد Rogehr. صورت پراكنده منتشر شدنده مختلف ب

آموزش پزشكي در مجالت مختلف از جمله يها مقاله بود كه

(. 2)ند هست همجالت باليني پراكند

هاي يادگيري در شيوه» به صورت موضوع پنج خوشه

«افسردگي شغلي»، «سازي ويژه روش شبيهه آموزش پزشكي ب

، «خدمات درماني ارايهو اثر كاهش ساعت كاري در بهبود

رابطه علوم »و «اي در آموزش پزشكي ارزيابي صالحيت حرفه»

و همكاران كه به ارشاددر پژوهش . بود «پزشكي و صنعت

مجالت آموزش پزشكي ايران يها مقالهتحليل محتواي

، «مديريت آموزشي»موضوعات غالب عبارت از ،پرداخته بودند

(. 25)بودند «هاي ارتباطي مهارت»و «هاي آموزشي شيوه»

بنابراين موضوعات رايج در مجالت ايراني با مجالت نمايه

. متفاوت است« Web of Science»شده در

بر اساس فقطموضوعات غالب كه البته بايد اشاره كرد

معرفي شدند كه اين از « Web of Science»پايگاه

هاي محدوديتيكي ديگر از .هاي پژوهش است محدوديت

پژوهش استفاده از امالهاي مختلف براي نام اشخاص و

ها مدنظر قرار نامهاي مختلف شكلمؤسسات بود كه سعي شد

مشابه با استفاده هاي تحقيقكه شود ميبنابراين پيشنهاد . گيرد

Scholar Google و Scopusها همچون پايگاه از ديگر

.انجام شود

ويژه با توجه به ه ب فت،ر ميطور كه انتظار در نهايت همان

توليدات علمي آموزش پزشكي ،رواج پزشكي مبتني بر شواهد

شت،داايران هم كه در رتبه نوزدهم قرار . شتداروند صعودي

.ريزي كند برنامهرتبه يبايد براي ارتقا

208

دوم شمارهدهم دوره پزشكي آموزش در توسعه هاي گام مجله

References:

1. Azizi F. Published Researches in Medical

Education in Iran. Iranian Journal of Medical

Education. 2001;1(2):3-6. [In Persian]

2. Rogehr, G. Trends in Medical Education

Research. Academic Medicine 2004; 79(10):

939-47.

3. Cook DA, Beckman TJ, Bordage G. Quality

of reporting of experimental studies in

medical education: A systematic review.

Medical Education 2007; 41 (8): 737-45.

4. Sarafzadeh M. Iran contribution in

agricultural research in Agricola, AGRIS

and CAB fdatabases till 1997. Fasl Nameh-

ye Ketab 1999; 10(2): 88-97. [In Persian]

5. Maki Zadeh F, Osareh F. Citation Analysis

and Mapping of Scientific Output of Medical

Ethics in Web of Science Database During

1998- 2008. Journal of Medical Ethics and

Histor. 2011;4(5): 65 -76. [In persian]

6. Alijani R, Karami N. A Survey and

Comparison of 3 Decades of Scientific

Production of Iranian Surgery Community in

ISI Database. The Quarterly Iranian Journal

of Surgery. 2011; 19 (4). [in Persian]

7. Uthman OA. HIV/Aids n Nigeria: a

bibliometric analysis. BMC Infectious

Disease 2008; 8(19):1-7.

8. Tutarel O. Geographical distribution of

publications in the field of medical education.

BMC Medical Education 2002; 2 (1): 1-7.

9. Azizi F. The reform of medical education in

Iran. Medical Educatio. 1997; 31 (3): 159-62.

10. Moya-Anegon F, Vargas-Quesada B,

Herrero-Solana V, et al. A new technique for

building maps of large scientific domains

based on the cocitation of classes and

categories. Scientometrics 2004; 61(1):129-

45.

11. Abedi J, Asgharpoor A, Amiri M, et al.

Mapping the Discipline of Public

Administration on the Basis of ISI Articles.

Iranian Public Administration. 2011: 3(6):

127-148. [in Persian]

12. Abuei Ardakan M, Abedi Jafari H,

Aghazadeh F. Applying Clustering Methods

in Drawing Maps of Science: Case Study of

the Map For Urban Management Science.

Journal of Information Processing and

Management 2010; 25(3): 347-71. [In

Persian]

13. Hamidi A, Asnafi AR, Osareh F. Analytical

study and describing structure of scientific

publication in bibliometrics, scientometrics,

informetrics, and webometrics on web of

science during 1990-2005. Library &

Information Science 2008; 2 (11): 161-82.

[In Persian]

14. Pashutanizadeh M, Osareh F. Citation

Analysis and Histographic Outline of

Scientific Output in Agriculture Using

Science Citation Index (2000-2008). Information Sciences & Technology

2009; 25 (1): 23-52. [In Persian]

15. Shargh A, Mohammadhassanzadeh H, Johari

K, et al. The study of the presence of Iranian

neuroscience in ISI database based on

scientometric factors. Journal of Health

Administration 2011; 14 (44): 61-70. [In

Persian]

16. Boyack, KW, Borner K, Klavans R. Mapping

the structure and evolution of chemistry

research. Scientometrics; 2009: 79)1 ( :45–60.

17. Osareh F, McCain KW. The structure of

Iranian chemistry research, 1990–2006: An

author cocitation analysis. Journal of the

American Society for Information Science

and Technology 2008 59(13): 2146–55.

18. Ajiferuke I, Burell Q, Tague J. Collaborative

coefficient: A single measure of the degree of

collabortion in research. Scientometrics

2005; 14:(5-6): 421-33.

19. Okhovati M, Sadeghi H, Talebian A, et al.

Citation analysis and map of Library and

information science in Web of Science

During 1993-2011. 2012; Avalible From:

http://eprints.kmu.ac.ir/4328/1/4164.pdf

20. Hamdipour, A. Osareh F. Scientometric Study

and Visualization of Multiple Sclerosis-

Related Publications during 1999-2008.

Health Information Management Journal

2011; 8(5): 649-61. [In Persian]

21. Vaziri E. Leading Science Producing

Institutions in Iran (2008). National studies on

librarianship and information organization

2011; 22 (1):84-99. [In Persian]

22. Yousefi A, Gilvari A, Shahmirzadi T, et al. A

survey of scientific production of Iranian

researchers in the field of immunology in the

209

همكاران و اخوتي ...تحليل برونداد علمي حوزه آموزش پزشكي

ISI database. Razi Journal of Medical

Sciences 2012; 19 (96) :1-11. [In Persian]

23. Alijani R, Karami N. A review of 10 years of

scientific production of Iranian surgeons

community in the ISI database (1998-2007).

Iranian Journal of Surgery 2010; 17(3):71-8.

[In Persian]

24. Khaseh A, Fakhar M, Susaraee M, et al. [A

survey of scientific production of Iranian

researchers in the field of parasitology in the

ISI database. Microbshenasi Pezeshki-e Iran

2010; 4(3):38-47. [In Persian]

25. Ershad A, Eslaminejad T, Shafian H. Content

Analysis of Articles in Medical Education

Journals of Iran. Development of Medical

Education 2010; 7(2): 119-26. [In Persian]

210

9

Strides in Development of Medical Education

Analysis of Medical Education Output in Web of Science Database

Maryam Okhovati 1, Halimeh Sadeghi *

2, Reza Shojaei

3

1. PhD in Library and Information Science, Assistant Professor, Department of Library and Information Science, Medical Informatics Research Center,

Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran

2. MSc in Library and Information Science, Birjand University of Medical Science, Birjand, Iran

3. MSc in Information Technology, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran

Received: 21 Aug, 2012 Received Corrected Version: 7 Jan, 2013 Accepted: 24 Apr, 2013

*Correspondence: Central library, University of Medical Sciences, Qaffari Street, Birjand, Iran Tel: (+98) 5618825381 Fax: (+98) 5614440466 Email: halimeh_sadeghi@yahoo.com

Background & Objective: Knowledge maps graphically draw a branch of science and help to

describe it more precisely. This research was conducted to study the scientific productivity and

collaborative coefficient of medical education authors during 2002-2011. Methods: This descriptive study was done using scientometric techniques. The papers indexed in

Web of Science were searched using medical education keywords. The retrieved records were

entered into Excel and HistCite. Citation analysis techniques were used and the map was drawn.

Results: The rate of productivity was 28%. 10123 retrieved records were published in 1506

journals and most were published in Medical Education Journal. 5791 educational institutes

contributed to publishing papers. Van der Vleuten published more papers than other authors. The

collaborative coefficient was moderate. 122 countries contributed to publishing these papers and

USA was the most active country. Finally, 5 clusters were identified including learning methods in

medical education, job depression, the effect of working hour reduction on health services,

evaluation of professional competency in medical education, and the relationship between medical

sciences and industry.

Conclusion: Medical education follows an ascending trend in scientific productivity. The results of

the current study can be used in future planning and help this field to improve.

Keywords: Web of Science database, Medical education, Citation analysis, Scientific output,

Knowledge map

Journal of Medical Education Development Center

2013; 10(2):200 -210