,

ΒΗΛΟΝ ΜΗΝΙΑΙΟ ΜΕΣΟ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΔΗΣΗ, ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

######################################

ΕΚΔΟΤΗΣ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ 8, ΓΛΥΦΑΔΑ, ΤΚ 16674, ΚΙΝ: 6932980134 ………. ######################################

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ (ΥΠ. ΔΡ. ΕΚΚΛ. ΔΙΚ.), ΠΕΤΡΟΣ ΚΟΖΑΟΣ (ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ), ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΗΜΟΥ (ΥΠ. ΔΡ. ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ), ΧΡΗΣΤΟΣ

ΣΑΛΑΤΑΣ (ΥΠ. ΔΡ. ΝΟΜΙΚΗΣ) ######################################

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ, ΑΛΛΑ Η ΕΚΜΕ-ΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ

######################################

ΔΕΚΤΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΚΑΤΟΠΙΝ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ

######################################

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο τρέχων, πρώτος μήνας της Άνοιξης, δημιουργεί τη

φυσική τάση για στροφή σε πιο αισιόδοξες σκέψεις συ-

γκριτικά με το χειμώνα και το φθινόπωρο που προηγή-

θηκαν, μια τέτοια νομοτελειακή προσέγγιση των πραγ-

μάτων όμως δεν μπορεί να τύχει αδιάκριτης εφαρμογής

στην τρέχουσα εκκλησιαστική συγκυρία, κατά το μέρος

που εμφανίζει μεταπτώσεις ως και στα αυτά ζητήματα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η διεξαγωγή της Παν-

ορθόδοξης Συνόδου που από τη μια τροφοδότησε αισιό-

δοξες σκέψεις για την οριστικοποίησή της και μάλιστα,

σε ελληνικό έδαφος, αλλά από την άλλη ήγειρε σοβαρές

ανησυχίες, που προήλθανε από την απρόσμενη εμπλοκή

στις σχέσεις Οικουμενικού Πατριαρχείου και Εκκλησί-

ας της Ελλάδος, μια κατάσταση που έως τη στιγμή που

γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν τείνει σε εξομάλυνση.

Μένοντας σε διεθνή «ύδατα», ασφαλώς το θέμα που

ξεχωρίζει είναι η ευρύτατη διάδοση της φημολογίας για

ευρωπαϊκή παρέμβαση στη λειτουργική ζωή και δη, ως

προς το μυστήριο της βάπτισης, ένα ζήτημα που αντιμε-

τωπίζουμε κριτικά, αξιολογώντας την αληθοφάνεια, ως

και την αφάνεια έγκυρων τοποθετήσεων επ’ αυτού, που

θα μπορούσαν να έχουν αποτρέψει τη φρενίτιδα αναπα-

ραγωγής της είδησης σε πάμπολλα ενημερωτικά μέσα.

Μεταφερόμενοι στο εσωτερικό της χώρας, δίδουμε

ιδιαίτερη βαρύτητα σε πρόσφατη νομολογία του ΣτΕ, με

την οποία γράφτηκε ο επίλογος μιας επιφανούς και χρό-

νιας περίπτωσης μοναστηριακής αυτοδιοίκησης, αναδύ-

οντας μια σειρά προβληματισμών αναφορικά με την εξ-

ομάλυνση των σχέσεων επικοινωνίας και αγαστής συν-

εργασίας μεταξύ επιμέρους εκκλησιαστικών φορέων, οι

οποίες είναι απαραίτητες, τόσο για την ευόδωση κοινών

επιδιώξεων, όσο και για την αποφυγή βλαβερών τριβών.

Οδηγός σε αυτή τη στροφή στην αισιοδοξία, είναι η

πρωτοβουλία της Εκκλησίας της Ελλάδος να συστήσει,

προκειμένου να καταστεί πιο λειτουργική η ως άνω συ-

νεργασία, επιμέρους δομές και όργανα, που αναμένεται

να προσφέρουν ανακούφιση στο πάντα ευαίσθητο θέμα

της ανθρωπιστικής κρίσης, αλλά και στο εξίσου ελπιδο-

φόρο κομμάτι των Προσκυνηματικών Περιηγήσεων.

Κατά τα λοιπά, την προσοχή μας δεν θα μπορούσανε

να μην ελκύσουν θέματα όπως η νέα ψηφιακή πλατφό-

ρμα ξενάγησης στο Άγιον Όρος, σε εμφανή συνέχεια α-

νάλογων προσπαθειών που παρουσιάσαμε παλαιότερα,

αλλά και η πρόσφατη ορθόδοξη κινητοποίηση στη Θεσ-

σαλονίκη, η οποία φανερώνει μια λανθάνουσα αντίδρα-

ση σε πολλά τεκταινόμενα στο εσωτερικό της χώρας, τα

οποία εκτιμούμε ότι θα πρέπει να προσεγγισθούν σε δια-

φορετική βάση, προς αποφυγή δυσάρεστων επιπλοκών.

Γλυφάδα, 01-03-2016

Αλέξανδρος Χ. Πανούσης

Δικηγόρος, Υπ. Δρ. Εκκλ. Δικ.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΕΥΧΟΥΣ………………………………..2 ΑΚΥΡΩΣΗ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΜΟΝΗΣ…………3 ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ……….5 ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ……………6 ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ………….7 Η ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ…………….9 ΑΝΩΝΥΜΗ ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΣΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ………….10 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΡΟΔΟΥ………11 ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΆΓΙΟΝ ΌΡΟΣ…………...13 <ΜΕΝΟΥΜΕ ΈΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ>…………….14 Ι.Ν. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑΣ ΆΡΤΑΣ…………...15 ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΡΩΣΙΑΣ ΜΕ ΠΑΠΑ…………17 Κ.281 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΩΝ.................18 ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ……….....19 <ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΛΑΤΡΕΙΑ>……………21 ΠΕΡΙ ΕΥΡΩ-ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ…………22 ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΓΙΑ ΚΛΟΠΗ ΛΕΙΨΑΝΩΝ……..23 <Η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ>…………………..25 Η ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ……….26

Όπως έχουμε γράψει επανειλημμένα, ένα από τα ση-

μεία ενδιαφέροντος της θεματικής δεξαμενής που λέγε-

ται «εκκλησιαστική περιουσία», είναι η σύμπραξη, μετα-

ξύ άλλων, του συνόλου των εκκλησιαστικών προσώπων

που είναι κατά περίπτωση αρμόδια για κάθε απαιτούμε-

νη ενέργεια, επομένως, το σύνθετο αυτό πλαίσιο μαρτυ-

ρεί και τις εύλογες πιθανότητες, ο συγκεκριμένος μηχα-

νισμός να μην αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα

σε κάποιες περιστάσεις. Κάπως έτσι γράφτηκε πρόσφα-

τα μια νέα σελίδα στην ιστορία της Ιεράς Μονής Μετα-

μόρφωσης Σωτήρος Ναυπάκτου, βάσει της ΣτΕ 299/16.

Ειδικότερα, η απόφαση αυτή εκδόθηκε επί της αίτη-

σης ακύρωσης που κατέθεσαν ιερομόναχοι και μοναχοί

εγγεγραμμένοι στο μοναχολόγιο της Ι. Ανδρώας Κοινο-

βιακής Μονής Μεταμορφώσεως Σωτήρος Σκάλας Ναυ-

πάκτου, εκλεγμένα μέλη του τελευταίου ηγουμενοσυμ-

βουλίου αυτής, ευεργέτες-χορηγοί αυτής και πολυάριθ-

μες ενώσεις προσώπων και σύλλογοι, κατά του π.δ.5/13,

με το οποίο διαλύθηκε η παραπάνω μονή και συγχωνεύ-

τηκε με την Ι. Μ. Αμπελακιωτίσσης, ως μετόχι αυτής, η,

δε, Εκκλησία της Ελλάδος άσκησε δική της παρέμβαση.

Η απόφαση ξεκινά με την παράθεση νομικών δεδο-

μένων που ίσχυαν κατά τον κρίσιμο χρόνο, αναφορικώς

με τις Ιερές Μονές της Εκκλησίας της Ελλάδος (άρθ.39

ν.590/1977, εσωτερικός κανονισμός μονής) και κατόπιν

γίνεται αναφορά στην επιβολή, βάσει αποφάσεων αρμό-

διων εκκλησιαστικών δικαστηρίων, της εκκλησιαστικής

ποινής της έκπτωσης του ηγουμένου από το αξίωμά του

και επιτιμίων στα μέλη που τον επανεξέλεξαν, η, δε συ-

νέχεια αυτών ήτανε η ανάδειξη νέου ηγουμενοσυμβου-

λίου, που όμως ποτέ δεν ανέλαβε καθήκοντα, ενώ σε α-

νάλογο πνεύμα, η μονή δε συμμορφώθηκε και σε εντο-

λές για διαχειριστικό έλεγχο, παρά τις σχετικές εντολές.

Υπό τα δεδομένα αυτά, όπως συνεχίζει η απόφαση,

η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της ΕτΕ υπέδειξε στον επιχώ-

ριο αρχιερέα, μητροπολίτη Ναυπάκτου, να υποβάλει σε

αυτήν, πρόταση διάλυσης της παραπάνω μονής και συγ-

χώνευσής της με άλλη, πράγμα που έγινε με την Πράξη

ΡΛ’/2011 αυτού, διά της οποίας παρέσχε την κατά άρ.39

§3 Κ.Χ. απαιτούμενη σύμφωνη γνώμη του, η οποία και

ακολουθήθηκε από την έγκριση της Δ.Ι.Σ. (22-08-2011)

βάσει αιτιολογίας που αποτέλεσε και αιτιολογία του ως

άνω προσβαλλόμενου διατάγματος, στη συνέχεια όμως,

ΑΚΥΡΩΣΗ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΜΟΝΗΣ

έλαβαν χώρα και ορισμένα επιμέρους συναφή γεγονότα.

Πιο συγκεκριμένα, η αδελφότητα της μονής ζήτησε

με έγγραφό της προς τη Δ.Ι.Σ. την επιείκεια και συγνώ-

μη της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, δηλώνοντας ταυτόχρο-

να την επιθυμία και απόφασή της να πράξει ό,τι απαι-

τείται, για να λυθούν τα όποια προβλήματα, παρακαλώ-

ντας για την άρση των αποφάσεων περί επιβολής εκκλη-

σιαστικών ποινών και διάλυσης της μονής. Το έγγραφο

διαβιβάστηκε στη Σύνοδο μέσω του οικείου Μητροπο-

λίτη και εγγράφου αυτού, στο οποίο διατυπώνονταν σο-

βαρές επιφυλάξεις για το παραπάνω έγγραφο της μονής,

όντας, όμως, θετικός την ειρηνική διευθέτηση του θέμα-

τος, πρότεινε προς τη Δ.Ι.Σ. σειρά όρων για την αποδοχή

της συγνώμης της αδελφότητας, που σε σημαντικό βαθ-

μό έγιναν δεκτοί από τη Δ.Ι.Σ., βάσει οικείας απόφασης,

άρα, έμενε η έμπρακτη συμμόρφωση της αδελφότητας.

Ωστόσο, το διάστημα που ακολούθησε τη γεφυρο-

ποιό αυτή απόφαση της Δ.Ι.Σ., σημειώθηκε σειρά γεγο-

νότων (παραίτηση ηγουμένου, εκλογή νέου, αλλά και η-

γουμενοσυμβουλίου, σωρεία εγγράφων του μητροπολί-

τη) από τα οποία φαινόταν η μη συμμόρφωση της μονής

και έτσι, ζητείτο από τη Δ.Ι.Σ. η ανάκληση της ανάκλη-

σης των επιβληθεισών ποινών, η επαναφορά της απόφα-

σης για διάλυση της μονής κι η μη αναγνώριση γενομέ-

νων εκλογών στη μονή, οπότε, ακολούθησαν δύο συνα-

φείς αποφάσεις της Δ.Ι.Σ. που επανέφεραν τις κυρώσεις

και καλούσαν το μητροπολίτη να ορίσει τριμελή διαχει-

ριστική και διοικητική επιτροπή, όπως δηλαδή και έγινε.

Η απάντηση της μονής ήταν να αποδεχτεί εγγράφως

το πλήρες περιεχόμενο κανονισμού που είχε υποδειχθεί

νωρίτερα σε αυτήν από τη Δ.Ι.Σ. κατά το στάδιο απόπει-

ρας ειρηνικής επίλυσης της διαφοράς, ωστόσο, με το έγ-

γραφο που ο οικείος μητροπολίτης διαβίβαζε στη Δ.Ι.Σ.

την αποδοχή αυτή από μέρους της μονής, διατύπωνε την

άποψη ότι η αδελφότητα είχε απωλέσει πια την αξιοπι-

στία της, προτείνοντας η κατάσταση να παραμείνει ως

είχε ως τότε (δηλαδή, χωρίς ανάκληση ποινών), ώστε να

φανεί στην πράξη τυχόν συμμόρφωση της αδελφότητας,

για να ακολουθήσει απόφαση της ΔΙΣ με οδηγίες για τη

σταδιακή αποκλιμάκωση και εξομάλυνση του θέματος.

Βάσει του παραπάνω ιστορικού και των πολλαπλών

αποφάσεων της ΔΙΣ, το ΣτΕ έκρινε ότι κατά τον κρίσιμο

έκδοσης του π.δ. διάλυσης της μονής δεν υπήρχε σε ισχύ

σχετική εγκριτική απόφαση της Δ.Ι.Σ. λόγω της έκδοσης

μεταγενέστερων από την αρχική, με αντίθετο περιεχό-

μενο (actus contrarii), με τις οποίες η Δ.Ι.Σ. αρχικά έθετε

όρους στη μονή για τη συνέχιση της λειτουργίας της και

στη συνέχεια, με τη συγνώμη της μονής, κάλεσε το μη-

τροπολίτη να αναστείλει τα της διάλυσης και κατάργη-

σης και έτσι, η ΣτΕ 299/2016 ακύρωσε το π.δ. διάλυσης

και συγχώνευσης της Ι. Μ. Μεταμόρφωσης Σωτήρος.

01/03, Αγία Ευδοκία: Γεννήθηκε στην Ηλιούπολη της Λι-

βανησίας την εποχή του Τραϊανού και πέρασε τα πρώτα χρό-

νισα της ζωής της μακριά από τη Θεία Χάρη, μέχρι τη συνά-

ντησή της με το μοναχό Γερμανό, ο οποίος την καθοδήγησε

στη μετάνοια, οπότε, σε συνδυασμό με το ότι είδε οπτασία,

βαπτίστηκε. Από τότε αλλάζει η ζωή της, χαρίζει την περιου-

σία της και ασκητεύει σε μονή, έως τη σύλληψή της προκει-

μένου να δικαστεί, όθεν διασώθηκε κατά θαυμαστό τρόπο.

02/03, Άγιος Ησύχιος ο Συγκλητικός: Έζησε τα χρόνια του

Γαλέριου Μαξιμιανού και κατείχε το αξίωμα του Συγκλητι-

κού. Όταν διατάχθηκε διωγμός των χριστιανών, του προτεί-

νεται να αρνηθεί την πίστη του και να σωθεί, αυτός όμως δεν

δέχθηκε, με συνέπεια να εκπέσει των αξιωμάτων του και να

διαπομπευθεί, πράγμα που ο άγιος υπέμεινε αδιαμαρτύρητα.

Αυτό εξόργισε το Μαξιμιανό, ο οποίος διέταξε τη θανάτωσή

του, οπότε ρίχτηκε με πέτρα στο λαιμό στον ποταμό Ορόντη.

03/03, Άγιος Θεοδώρητος ο Ιερομάρτυρας: Ήταν πρεσβύ-

τερος της Εκκλησίας της Αντιόχειας κατά τη δύσκολη περί-

οδο της βασιλείας του Ιουλιανού του Παραβάτη, που επιχεί-

ρησε να αναβιώσει τη λατρεία των ειδώλων. Όταν συνελήφ-

θη από τον έπαρχο της πόλης, αρχικά ο τελευταίος κολάκεψε

τον άγιο για τις αρετές του, ώσπου αρνήθηκε να θυσιάσει και

να προσκυνήσει τα είδωλα οπότε ο έπαρχος διέταξε τον απο-

κεφαλισμό του, κατατάσσοντάς τον μεταξύ των μαρτύρων.

04/03, Όσιος Γεράσιμος ο Ιορδανίτης: Γεννήθηκε στη Λυ-

κία τον 5ο αιώνα από ευσεβείς γονείς κι αφιερώθηκε στο Θεό

ώσπου ασπάστηκε την αίρεση του Μονοφυσιτισμού σε νεα-

ρή ηλικία. Γρήγορα όμως ο όσιος κατάλαβε το λάθος του για

τη φύση του Χριστού, εκάρη μοναχός και γύρω του συγκεν-

τρώθηκαν πολλοί μοναχοί, συναποτελώντας αδελφότητα μο-

νής κοντά στην πόλη Βαϊθαγλά. Έκανε πολλά θαύματα, εξη-

μερώνοντας θηρία, όπως έγινε στην περίπτωση του λέοντα.

Γλυφάδα, 01-05-2015,

Αλέξανδρος Χ. Πανούσης

Δικηγόρος, Υπ. Δρ. Εκκλ. Δ.

Με έγγραφο που απευθύνθηκε από Ιερά Μητρόπολη

της Εκκλησίας της Ελλάδας, ζητήθηκε η παροχή διευκ-

ρινίσεων ως προς την ορθή εφαρμογή διάταξης άρθρου

22.1.ιη’ του Κώδικα ΦΠΑ (ν.2859/2000), όπως σήμερα

ισχύει. Ειδικότερα η Μητρόπολη ζήτησε να της γνωστο-

ποιηθεί εάν η χορήγηση ή μη της φορολογικής απαλλα-

γής αφορά μόνο την παροχή υπηρεσιών ή συμπεριλαμ-

βάνεται σε αυτήν και η παράδοση αγαθών, όπως τροφί-

μων και έτοιμου φαγητού φιλανθρωπικών εκδηλώσεων.

Σε απάντηση των ανωτέρω, καθ’ ο μέρος το αίτημα

εμπίπτει στις αρμοδιότητές της η Γενική Διεύθυνση Φο-

ρολογικής Διοίκησης του Υπουργείου Οικονομικών κα-

τέστησε γνωστό στην άνω Μητρόπολη ότι σύμφωνα με

τις διατάξεις της περίπτωσης ιη’, §1, άρ.22 του Κώδικα

ΦΠΑ (ν.2859/2000) όπως ισχύει σήμερα, απαλλάσσον-

ται από το φόρο η παροχή υπηρεσιών κι η παράδοση α-

γαθών από νομικά πρόσωπα, στις εξής περιπτώσεις:

(1) Παροχή υπηρεσιών νοσοκομειακής και ιατρικής

περίθαλψης και διάγνωσης, καθώς και οι στενά συνδεό-

μενες με αυτές, παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρε-

σιών προερχόμενων από οργανισμούς δημοσίου δικαίου

(2) Παροχή υπηρεσιών και παράδοση αγαθών, οι ο-

ποίες συνδέονται στενά με την κοινωνική πρόνοια κι α-

σφάλιση, καθώς και την προστασία παιδιών και νέων κι

επίσης πραγματοποιούνται από νομικά πρόσωπα δημο-

σίου δικαίου ή άλλους αναγνωρισμένους οργανισμούς.

(3) Παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης γενικώς και οι

συνδεόμενες με αυτές παραδόσεις αγαθών, αλλά και πα-

ροχές υπηρεσιών που παρέχονται από δημόσια εκπαιδε-

υτήρια ή από άλλα πρόσωπα, αναγνωρισμένα κρατικά.

(4) Παροχή υπηρεσιών που συνδέεται στενά με τον

αθλητισμό ή τη σωματική αγωγή, από νομικά πρόσωπα

μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, σε πρόσωπα που ασχο-

λούνται με τον αθλητισμό ή τη σωματική αγωγή εν γένει

(5) Παροχή υπηρεσιών και στενά συνδεόμενη με αυ-

τές παράδοση αγαθών προς τα μέλη τους, έναντι κατα-

βολής συνδρομής, από νομικά πρόσωπα κι οργανισμούς

μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που επιδιώκουν σε πλαί-

σια συλλογικού τους συμφέροντος, σκοπούς πολιτικούς

ή συνδικαλιστικούς, θρησκευτικούς, φιλοσοφικούς, φι-

λανθρωπικούς ή εθνικούς, εφόσον με τον τρόπο αυτό δε

στρεβλώνονται επιμέρους όροι υγιούς ανταγωνισμού.

(6) Παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή και μορφωτι-

κής

κής φύσης και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση

αγαθών από νομικά πρόσωπα ή οργανισμούς ή ιδρύμα-

τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν

νόμιμα κι έχουν σκοπούς πολιτιστικούς ή μορφωτικούς

εφόσον δεν στρεβλώνουν όρους υγιούς ανταγωνισμού.

Σύμφωνα με την ΑΥΟ Π.6786/640/07.10.1986 και

την εγκύκλιο 10301141/1341/393/Α0014/ΠΟΛ1071/8-

03-1995 που παρείχε τις σχετικές διευκρινίσεις, η εν λό-

γω απαλλαγή εφαρμόζεται για δύο εκδηλώσεις ετησίως,

χωρίς να προβλέπεται κάποιος χρονικός περιορισμός ως

προς τη διάρκεια των εκδηλώσεων και παρέχεται σε όσα

πρόσωπα τη δικαιούνται ύστερα από αίτηση που υποβά-

λουν στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ., όπου εδρεύουν και

εφόσον η αίτηση γίνει δεκτή, εγκρίνεται η απαλλαγή.

Για τη χορήγηση της απαλλαγής θα πρέπει να τηρη-

θεί η διαδικασία που προβλέπεται στην άνω ΑΥΟ, ήτοι,

να υποβληθεί αίτηση στον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. από

τον κάθε πολιτιστικό σύλλογο μεμονωμένα, με αναγρα-

φή του είδους των υπηρεσιών, καθώς και του είδους και

της ποσότητας των αγαθών, για τα οποία ζητείται αυτή

η απαλλαγή και να εγκριθεί από τον ίδιο προϊστάμενο.

Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι τόσο από τη διάταξη

του άρθρου 22.1.ιη’ του Κώδικα ΦΠΑ, όσο επιπλέον κι

από την ΑΥΟ Π.6786/640/07.10.1986, συνάγεται ότι:

(α) Η εν λόγω απαλλαγή των ευκαιριακών εκδηλώ-

σεων δεν αφορά μόνον την παροχή υπηρεσιών, αλλά και

την παράδοση των αγαθών, όπως, στη συγκεκριμένη πε-

ρίπτωση, του φαγητού στα πλαίσια της άνω εκδήλωσης.

(β) Για την χορήγηση της απαλλαγής απαιτείται έγ-

κριση μετά από έλεγχο της υποβληθείσας αίτησης, που

συνίσταται στην εξακρίβωση της συνδρομής των προϋ-

ποθέσεων προς εφαρμογή των οικείων διατάξεων ΦΠΑ.

(γ) Ο Προϊστάμενος της ΔΟΥ έχει σε κάθε περίπτω-

ση τη διακριτική ευχέρεια να μη χορηγήσει την απαλλα-

γή, εφόσον κρίνει ότι προκύπτει καταστρατήγηση δια-

τάξεων του Κώδικα ΦΠΑ, ιδίως από τα πραγματικά πε-

ριστατικά (π.χ. υψηλή ποσότητα ή αξία παραδιδόμενων

αγαθών και παρεχόμενων υπηρεσιών κατά τρόπο που να

υπερβαίνει το σκοπό της οικονομικής ενίσχυσης ενός μη

κερδοσκοπικού νομικού προσώπου τοπικής εμβέλειας).

Τέλος θα πρέπει επιπλέον να επισημανθεί ότι σε κά-

θε περίπτωση η απόφαση του προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ.

για την έγκριση ή μη της αναφερόμενης απαλλαγής, θα

πρέπει να γνωστοποιείται σε εύλογο χρόνο στο πρόσω-

πο που υπέβαλε την αίτηση για την χορήγηση της απαλ-

λαγής και μάλιστα, με έγγραφη απάντηση της Υπηρεσί-

ας, στην οποία θα πρέπει επίσης να αιτιολογούνται ειδι-

κά και να τεκμηριώνονται με συγκεκριμένα πραγματικά

δεδομένα οι λόγοι της έγκρισης ή μη της απαλλαγής, για

να είναι έτσι δυνατός κάθε φύσης έλεγχος από πλευράς

του ενδιαφερόμενου και ιδίως σε περίπτωση απόρριψης.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ

Όσοι τυχόν παρακολουθούσαν στενά κατά το τελευ-

ταίο διάστημα τις Προσυνοδικές Συνάξεις που ως έργο

τους είχαν τη διαμόρφωση ενός ομαλού υποστρώματος,

στο οποίο θα στηριζόταν βάσιμα η Πανορθόδοξη, είχαν

σαφώς εντοπίσει και τα προβλήματα αυτής της προσπά-

θειας, εντοπιζόμενα κατά κύριο λόγο στη θεματολογία,

αφού σε πολλές περιπτώσεις δεν επιτυγχανόταν η απαι-

τούμενη ομοφωνία, με αποτέλεσμα να είναι ορατός από

πολλούς ο κίνδυνος της αναβολής, αν όχι και ματαίωσης

μέχρις ότου ξεπεραστούν οι διαφωνίες. Όποια διαδρομή

κι αν ακολούθησαν τελικά τα πράγματα, γεγονός πια εί-

ναι ότι η θεματολογία έφτασε πλέον σε οριστικοποίηση.

Η εξελικτική πορεία μέχρι την κατάληξη αυτή όμως

δεν είναι υπερβολή να χαρακτηριστεί δαιδαλώδης, αφού

είναι γνωστό ότι οι σχετικές ετοιμασίες ξεκίνησαν βάσει

πολλών επιμέρους θεματικών ενοτήτων, όπως π.χ. η πί-

στη και το δόγμα, η Θεία Λατρεία, η διοίκηση και η εκ-

κλησιαστική ευταξία, οι σχέσεις μεταξύ Ορθοδόξων Εκ-

κλησιών και αυτών προς τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά και

σωρείας άλλων θεολογικών θεμάτων ως και κοινωνικών

προβλημάτων της εποχής. Στο πλαίσιο αυτό, ως θέματα

προς πραγμάτευση από την Πανορθόδοξη Σύνοδο είχαν

αναδειχθεί, μεταξύ άλλων, η συμμετοχή των λαϊκών στη

ζωή της Εκκλησίας, η εκλογή των Αρχιερέων, η επικαι-

ροποίηση της νηστείας, τα γαμικά κωλύματα, το ημερο-

λογιακό ζήτημα, η προσέγγιση της νεολαίας, οι θεσμοί

του αυτοκεφάλου και του αυτονόμου, ο προσηλυτισμός,

η ευθανασία, η καύση των νεκρών κ.λπ. Ο συναγόμενος

όγκος των ζητημάτων αυτών κατέστησε εύλογο ένα πε-

ριορισμό, γεγονός που ώθησε στον προσδιορισμό δέκα

θεμάτων και συγκεκριμένα: Ορθόδοξη διασπορά, αυτο-

κέφαλο - αυτόνομο και τρόπος ανακήρυξης αυτών, δί-

πτυχα, κοινό ημερολόγιο, γαμικά κωλύματα, νηστεία, η

σχέση της Ορθοδοξίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κό-

σμο, αλλά και με την οικουμενική κίνηση, η επικράτηση

των χριστιανικών ιδεωδών και η άρση των διακρίσεων,

όπως, δε, καθιστά σαφές η προσεκτική ανάγνωση αυτών

των δεδομένων, παραμερίστηκαν θεολογικά και κοινω-

νικά ζητήματα που πιθανόν να εμπόδιζαν την ομοφωνία

και διατηρήθηκαν ως επί το πλείστο τα εκκλησιολογικά.

Ούτε αυτός ο δεκάλογος όμως έμελλε να διατηρηθεί

αναλλοίωτος, αφού εμφιλοχώρησαν διαφωνίες που διέ-

σπασαν την πολυπόθητη ομοφωνία (π.χ. για τα δίπτυχα

κ

και το αυτοκέφαλο), οπότε ενώπιον του κινδύνου ανα-

βολής, αν όχι ματαίωσης της Πανορθόδοξης, ώσπου να

επέλθει συμφωνία, προκρίθηκε η λύση περαιτέρω περι-

ορισμού της θεματολογίας, γεγονός που οδήγησε τελικά

στην επιλογή της ακόλουθης: Αποστολή της Ορθοδοξί-

ας στο σύγχρονο κόσμο, Ορθόδοξη διασπορά, το αυτό-

νομο και ο τρόπος ανακήρυξής του, το μυστήριο του γά-

μου και τα κωλύματά του, η σημασία της νηστείας κι η

τήρησή της σήμερα, σχέσεις Ορθοδοξίας και υπολοίπου

κόσμου, ενώ ως προς ένα από τα θέματα που «κόπηκαν»

και δη, αυτό του κοινού ημερολογίου, η ρωσική πλευρά

κατέστησε ευρύτερα γνωστό ότι δεν θα συζητηθεί τώρα.

Συνεχίζοντας την επισκόπηση των διαφοροποιήσε-

ων, το θέμα που αφορά το γάμο έχει υποστεί σημαντική

επεξεργασία σε σχέση με προγενέστερη μορφή του, μιας

και δε δίνεται τόση έμφαση στα κωλύματα, όσο στο θε-

σμό της οικογένειας και την ιερότητα του γάμου, για το

λόγο αυτό, δε, οι τελούντες πολιτικό γάμο καταλείπον-

ται στην ποιμαντική ευθύνη, ενώ ρητά κηρύσσεται η μη

αποδοχή του συμφώνου συμβίωσης, χωρίς όμως έτσι να

γίνονται γενικεύσεις για παραβάτες και ομοφυλόφιλους,

γεγονός που πολλοί ερμηνευτές αποδίδουν σε δυσχέρεια

υποστήριξης θέσης στη διδασκαλία της Πανορθόδοξης.

Σε ανάλογο πνεύμα, αμετακίνητη θέση αποτελεί το

δόγμα της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκ-

κλησίας, συνοδευόμενη από την επισήμανση ότι αυτή δε

διαφοροποιείται σε καμία περίπτωση από μόνο το γεγο-

νός της συμμετοχής των Ορθοδόξων Προκαθημένων σε

Παγκόσμια Συμβούλια Εκκλησιών, καθώς ουδόλως γί-

νεται αποδεκτή η ιδέα της ισότητας Ομολογιών, άρα ου-

δόλως γίνεται δεκτή και η ενότητα της Εκκλησίας εν εί-

δει δι-ομολογιακής προσαρμογής των συμμετεχόντων.

Ομοίως, το κείμενο για την αποστολή της Ορθόδο-

ξης Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο περιέχει ουσιώδεις

διαφοροποιήσεις από προηγούμενες εκδοχές του, αφού

στον εξωραϊσμό διακρίσεων έχει πια προστεθεί το φύλο,

με τον τρόπο αυτό, όμως δημιουργήθηκαν υπόνοιες ότι

δεν εκφράζεται αρκετά παραστατικά η θέση της Εκκλη-

σίας για τους ομοφυλόφιλους και για το λόγο αυτό έγινε

μια επιπρόσθετη επεξεργασία, που κάνει λόγο για τη δι-

δασκαλία των εκκλησιαστικών αρχών και παραδόσεων.

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε επί μακρόν την α-

νασκόπηση παλαιότερων κειμένων, που αποτέλεσαν τη

βάση για τη διαμόρφωση των κειμένων, επί των οποίων

θα πάρει ιστορική θέση η Πανορθόδοξη σε πολύ λίγους

μήνες, με τον τρόπο αυτό όμως, δε θα συμπεραίναμε τί-

ποτα διαφορετικό από όσα μας επιτρέπουν να αντιληφ-

θούμε τα προεκτεθέντα, ως προς την περιορισμένη ετοι-

μότητα των αντιλήψεων να συγκλίνουν σε περισσότερα

ζητήματα, έστω κι έτσι όμως, ανάλογα και με την έκβα-

ση του Ιουνίου, μην αποκλείουμε μελλοντική στροφή.

ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

Μια ακόμη πρωτοβουλία, σε εκπλήρωση της φιλαν-

θρωπικής της αποστολής, ανέλαβε πρόσφατα η Αρχιε-

πισκοπή Αθηνών και συγκεκριμένα, με τη σύσταση και

λειτουργία αυτοτελούς Εκκλησιαστικής Υπηρεσίας υπό

την επωνυμία Γραμματεία Καταπολέμησης Ανθρωπιστι-

κής Κρίσης, με τα ειδικότερα επ’ αυτής να ορίζονται από

ειδικό προς τούτο κανονισμό (ΦΕΚ τ.Β’/107/27-01-16).

Συγκεκριμένα, κατ’ άρθρο 1, η υπηρεσία συστάθηκε

έχουσα επίπεδο Γραφείου (όπως δηλαδή έγινε και στην

περίπτωση των Προσκυνηματικών Περιηγήσεων που θα

δούμε στη συνέχεια), υπαγόμενη ιεραρχικά στον Αρχιε-

πίσκοπο και επιτελώντας έργο Εκκλησιαστικού Επιχει-

ρησιακού Κέντρου, με στόχο την αντιμετώπιση της αν-

θρωπιστικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα μας, κατόπιν

σχετικών προγραμματικών συμφωνιών της Αρχιεπισκο-

πής με λοιπά εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα της ΕτΕ.

Στο πλαίσιο αυτό, κατ’ άρθρο 2, η Γραμματεία υπο-

στηρίζει τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος

στην επιτέλεση του κοινωνικού και ανθρωπιστικού του

έργου ώστε να αξιοποιήσει το σύνολο των δυνατοτήτων

της αποκεντρωμένης οργάνωσης της ΕτΕ, ως εκ τούτου,

κατ’ άρθρο 3, η Γραμματεία έχει την έδρα της στην Αρ-

χιεπισκοπή, διοικείται από τρία μέλη με τριετή θητεία η

οποία δύναται να ανανεωθεί, τα μέλη αυτά δε, ορίζονται

με πράξη του Αρχιεπισκόπου και διατυπώνουν τις προ-

τάσεις τους συλλογικά, εκτελώντας σχετικές αποφάσεις

του Αρχιεπισκόπου και υπό τον ιεραρχικό έλεγχο αυτού.

Περαιτέρω, κατ’ άρθρο 4, το κύριο έργο της Γραμ-

ματείας αφορά (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά) στις ε-

ξής αρμοδιότητες: τον ολιστικό-επιτελικό σχεδιασμό α-

ντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης σε εθνικό επί-

πεδο, τη συνεργασία με τη Συνοδική Επιτροπή Κοινω-

νικής Πρόνοιας και Ευποιίας της ΕτΕ, την προετοιμασία

σύναψης σχετικών προγραμματικών συμφωνιών ανάμε-

σα στην Αρχιεπισκοπή και λοιπά εκκλησιαστικά νομικά

πρόσωπα της ΕτΕ ή εντός της επικράτειας, με στόχο την

αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στο χώρο τους,

τον ειδικό σχεδιασμό δράσεων και προγραμμάτων προς

εφαρμογή του επιτελικού σχεδίου του Αρχιεπισκόπου,

τη συνεχή επαφή με ευπαθείς ομάδες για την καταγραφή

νέων αναγκών και την εμπέδωση της εμπιστοσύνης από

τους ωφελούμενους, την υλοποίηση της διαβούλευσης,

του σχεδιασμού και των δράσεων με όλους τους φορείς

που

που δραστηριοποιούνται στην κοινωνική πολιτική κι έ-

χουν έρθει σε προγραμματική συμφωνία με την Αρχιε-

πισκοπή, τη διαχείριση και την κατανομή όλων των δια-

θέσιμων πόρων για την εξειδίκευση δράσεων που θα α-

νακύψουν από την διαβούλευση στους φορείς υλοποίη-

σης, την παρακολούθηση της υλοποίησης των δράσεων

από τους εκκλησιαστικούς φορείς, την αξιολόγηση των

δομών και φορέων υλοποίησης, με στόχο την αποτελε-

σματικότητα, την αξιοποίηση απάντων προσφερόμενων

δομών, την αξιολόγηση δράσεων προγραμμάτων που θα

προκύψουν, το συνεχή απολογισμό δράσεων του φυσι-

κού και οικονομικού αντικειμένου, την εκπόνηση ειδι-

κών μελετών, που θα καταγράφουν προβλήματα και θα

προκρίνουν λύσεις, την παροχή τεχνογνωσίας για άρτια

οργάνωση κι υλοποίηση προγραμμάτων με αξιοποίηση

του κανονιστικού πλαισίου που διέπει τα εκκλησιαστικά

νομικά πρόσωπα για την εκτέλεση έργων, προμηθειών,

υπηρεσιών, τέλος, δε, ό,τι αναθέτει ο Αρχιεπίσκοπος.

Επιπλέον, κατ’ άρθρο 5, η Γραμματεία θα υποστη-

ρίζεται και από ικανό αριθμό στελεχών (νομικών, οικο-

νομολόγων, λογιστών, ελεγκτών, διοικητικών, βοηθητι-

κών κ.λπ.), η πρόσληψη των οποίων θα γίνει με εισήγη-

ση της Γραμματείας προς τον Αρχιεπίσκοπο, αναλόγως

των αναγκών που θα έχει, ώστε να υποστηρίζει πλήρως

το σύνολο των προγραμμάτων, παράλληλα, δε, η Γραμ-

ματεία δύναται να συνάπτει συμβάσεις με εξωτερικούς

συνεργάτες, εφόσον κρίνεται απαραίτητο ή συμφέρον.

Κλείνοντας, το άρθρο 6 ορίζει ότι η Γραμματεία εκ-

πονεί ετήσιο προϋπολογισμό που κατατίθεται στο Μη-

τροπολιτικό Συμβούλιο για έγκριση έως την 31η Οκτω-

βρίου του προηγούμενου έτους και στη συνέχεια παρα-

δίδεται στον Αρχιεπίσκοπο έως την 31η Μαρτίου του ε-

πόμενου έτους, ενώ κατ’ άρθρο 7, ειδικότερα θέματα ως

προς την οργάνωση και λειτουργία της Γραμματείας δύ-

νανται να ρυθμίζονται με εσωτερικό κανονισμό της που

εγκρίνεται από τη Δ.Ι.Σ. εισηγήσει του Αρχιεπισκόπου.

Συμπερασματικά, πρόκειται για μια νέα μορφή μιας

ήδη γνωστής προσπάθειας της Αρχιεπισκοπής, να μερι-

μνήσει, στο μέρος που της αναλογεί, στην ανακούφιση

των αναξιοπαθούντων συνανθρώπων μας, ιδιαίτερα, δε,

πρέπει να επισημάνουμε τον επιτελικό ρόλο της παρού-

σας Γραμματείας, καθότι, όπως αναφέρθηκε στην αρχή,

αυτή θα αποτελεί Εκκλησιαστικό Επιχειρησιακό Κέντ-

ρο, άρα θα είναι ο εγκέφαλος της συνολικής προσπάθει-

ας, ή το κέντρο λήψης των σχετικών αποφάσεων, κατά

άλλη προσέγγιση. Έχοντας πειστεί μέσα από τη θεώρη-

ση αυτή, για την αποτελεσματικότητα της Γραμματείας,

όπως εγγυάται η περιγραφή των στόχων της, αλλά κι ε-

πιμέρους τρόπων για την επίτευξή τους, ευχόμαστε ολό-

ψυχα το ίδιο όραμα να εμπνεύσει και το προσωπικό που

θα κληθεί για να στελεχώσει τις δομές της Γραμματείας.

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ

05/03, Ψυχοσάββατο: Το Σάββατο προ της Κυριακής της Α-

πόκρεω λέγεται Σάββατο των ψυχών ή Ψυχοσάββατο και εί-

ναι το πρώτο από τα δύο Ψυχοσάββατα του έτους. Η καθιέ-

ρωσή του έγινε για πολλούς κεκοιμημένους που δεν αξιώθη-

καν μνημόσυνων για διάφορους λόγους (ξενιτεμένοι, ναυτι-

κοί κ.λπ.), οπότε σε πνεύμα φιλανθρωπίας, οι Πατέρες κατέ-

ληξαν σε αυτό το μνημόσυνο «υπέρ πάντων των από αιώνος

ευσεβώς τελευτησάντων Χριστιανών» προς ελεήμονα Κρίση.

06/03, Κυριακή των Απόκρεω: Η Τρίτη Κυριακή του Τριω-

δίου είναι αφιερωμένη στο πιο φοβερό γεγονός της ανθρώ-

πινης ιστορίας, τη μέλλουσα Κρίση. Η θύμηση της φοβερής

αυτής ώρας είναι απαραίτητη, διότι απώτερος σκοπός του ό-

λου πνευματικού αγώνα είναι να βρεθούμε εκ δεξιών του Ι-

ησού Χριστού κατά τη μεγάλη Κρίση, όπως μάλιστα αποτυ-

πώνεται στην υμνωδία της ημέρας, αλλά και σε πολλά συνα-

φή διδακτικά τροπάρια που μας προτρέπουν σε συναίσθηση.

08/03, Όσιος Θεοφύλακτος Επίσκοπος Νικομήδειας: Κα-

ταγόταν από την Ανατολή και έζησε επί Λέοντος Δ’. Ένεκα

φιλομάθειας μετέβη στη Βασιλεύουσα προς συνέχιση σπου-

δών, όπου γρήγορα απέκτησε φήμη και συνδέθηκε με ανώ-

τατους αξιωματούχους, ενώ περί το 800 εξελέξη επίσκοπος

Νικομηδείας, επί πατριάρχη Ταράσιου. Είχε πρωταγωνιστι-

κό ρόλο κατά την Εικονομαχία, εξορίστηκε επί 30 χρόνια ως

την κοίμησή του, οπότε και ανακομίσθηκε το σκήνωμα του.

09/03, Άγιοι Σαράντα Μάρτυρες Σεβάστειας: Ανήκανε σε

επίλεκτο τάγμα στρατού του Λικίνιου, οπότε, όταν εξαπολύ-

θηκε διωγμός χριστιανών, συνελήφθησαν, αρχικά παροτρύν-

θηκαν να αρνηθούν την πίστη τους, όταν όμως επέμειναν σε

αυτήν, βασανίστηκαν επανειλημμένα, ώσπου ρίχτηκαν μέσα

σε παγωμένη λίμνη ολονυχτίς και όταν τους έβγαλαν το πρωί

ημιθανείς, οι βασανιστές τους συνέτριψαν τα σκέλη τους, τα,

δε, ιερά λείψανά αυτών ανευρέθηκαν κατά θεία οικονομία.

Η ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Αναμφίβολα, η εκκλησιαστική είδηση που ξεχώρισε

τον προηγούμενο μήνα, ήταν η ανακοίνωση του τόπου,

ο οποίος θα φιλοξενήσει τη διεξαγωγή της Πανορθόδο-

ξης Συνόδου τον ερχόμενο Ιούνιο (18 έως 27), ο οποίος

έχει πλέον ιδιαίτερη αξία για τη χώρα μας, με δεδομένο

ότι πρόκειται να διεξαχθεί στην Κρήτη. Πολλά έχουν ή-

δη γραφεί και ακόμη περισσότερα θα γραφούν για επι-

μέρους ζητήματα του γεγονότος, έως να έχουμε εις χεί-

ρας μας τα πρακτικά του αποτελέσματα, όμως, θέλουμε

να σταθούμε ιδιαιτέρως στην επιλογή της Ελλάδας κα-

θαυτή, ως τόπου φιλοξενίας ενός, αναμφισβήτητα, ιστο-

ρικού γεγονότος για ολόκληρο τον Ορθόδοξο κόσμο.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το οικείο ανακοινωθέν της

Εκκλησίας της Κρήτης, η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος αυ-

τής συνήλθε την 03-02-2016 στο Ηράκλειο σε έκτακτη

συνεδρία και ενημερώθηκε διά Σεπτών Πατριαρχικών

Γραμμάτων του Παναγιώτατου Οικουμενικού Πατριάρ-

χη κ.κ. Βαρθολομαίου και της Αγίας και Ιεράς Συνόδου

του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την απόφαση σύγ-

κλησης της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης

Εκκλησίας, μετά από τόσους αιώνες, στην Κρήτη μετα-

ξύ 18 και 27 Ιουνίου 2016, όπως αποφασίστηκε στο Σα-

μπεζύ της Ελβετίας από τη Σύναξη των Προκαθημένων

των Αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών πριν λίγες ημέ-

ρες. Με αφορμή την τιμητική αυτή απόφαση, η Ιερά Σύ-

νοδος της ΕτΚ εκφράζει στη συνέχεια βαθύτατες και ευ-

γνώμονες ευχαριστίες προς την Α.Θ.Π. τον Οικουμενι-

κό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο για την τιμή και την εμ-

πιστοσύνη προς την αφοσιωμένη θυγατέρα του Οικου-

μενικού, την Ημιαυτόνομη Εκκλησία της Κρήτης. Η α-

νακοίνωση κλείνει με την ενημέρωση ότι οι εργασίες θα

πραγματοποιηθούν στους φιλόξενους χώρους της Ορθο-

δόξου Ακαδημίας Κρήτης, στο Κολυμπάρι Κισάμου και

θα πλαισιωθούν από Ιερές Ακολουθίες, με αποκορύφω-

μα την Κυριακή της Πεντηκοστής, κατά την οποία πρό-

κειται να τελεστεί συλλείτουργο του Οικουμενικού Πα-

τριάρχη κ. Βαρθολομαίου και των Μακαριωτάτων Προ-

καθημένων της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον Ιερό Μητ-

ροπολιτικό Ναό Αγίου Μηνά Ηρακλείου, όπου καλού-

νται να συμμετάσχουν κλήρος, αδελφότητες και Αρχές.

Μετά αυτή τη βεβαίωση των παραπάνω, ανοίγεται

ένας νέος κύκλος σκέψεων που σύμφωνα με όσα επιση-

μάνθηκαν εισαγωγικά, εστιάζει στον επιλεγέντα τόπο.

Έτσι, ανατρέχοντας σε προηγούμενα στάδια έως τη

λήψη της συγκεκριμένης απόφασης, είναι γνωστό ότι το

αρχικό σκεπτικό περιελάμβανε την Κωνσταντινούπολη,

ως του τόπου εγκατάστασης της Μητέρας Εκκλησίας, ο

οποίος, βέβαια, όπως αποδείχτηκε πολλάκις στο παρελ-

θόν ανάλογων συνόδων, δεν αποτελεί μονόδρομο ως ε-

πιλογή τόπου σύγκλησης, οπωσδήποτε, όμως, φανερώ-

νει μια διαφοροποιήσει σε σχέση με τον πρωτογενή σχε-

διασμό, που σίγουρα χρήζει ειδικότερης διερεύνησης, η

οποία θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε όχι μόνο γιατί

επιλέχθηκε η Κρήτη, αλλά και γιατί όχι η «Νέα Ρώμη».

Ανατρέχοντας στην σχετική εκκλησιαστική ιστορία,

διαπιστώνουμε ότι ένας από τους λόγους διαφοροποίη-

σης της ελλαδικής Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πα-

τριαρχείο που οδήγησε στην κήρυξη της αυτοκεφαλίας

και στην ανάδειξη του σχηματισμού που σήμερα γνωρί-

ζουμε ως Εκκλησία της Ελλάδος, είναι το γεγονός ότι η

Ελληνική Επανάσταση του 1821 και η επέκεινα διαμόρ-

φωση του νέου ελληνικού κράτους, ανέδειξε ένα ασυμ-

βίβαστο ανάμεσα σε δομές που εξακολουθούσαν να τε-

λούν υπό οθωμανικό υπερκαθορισμό και σε εκείνες που

είχαν επαναστατήσει κατά αυτού, από την άποψη αυτή,

επομένως, δεδομένου ότι έως και σήμερα το Οικουμενι-

κό Πατριαρχείο βρίσκεται σε έδαφος που βιώνει ανάλο-

γους περιορισμούς, όπως συχνά τονίζει με έμφαση κι ο

ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης, καθιστούν τη συγκε-

κριμένη επιλογή ως μη ενδεδειγμένη για τέτοιο γεγονός.

Από την άλλη πλευρά, δεδομένου ότι κατά το τελευ-

ταίο διάστημα οι σχέσεις της Τουρκίας με τον ορθόδοξο

κόσμο κι ιδιαίτερα με τη Ρωσία, δεν διάγουν την πιο ο-

μαλή τους περίοδο, σε συνδυασμό με την εμπλοκή τους

στο συριακό ζήτημα, εμπέδωσαν την ανάγκη για ένα πιο

«ουδέτερο» έδαφος διεξαγωγής της Πανορθόδοξης, που

να μην οδηγεί και σε σημαντική απομάκρυνση από την

κοιτίδα της Μητέρας Εκκλησίας, κάπως έτσι, λοιπόν, η

ελληνική επικράτεια και δη, η Εκκλησία της Κρήτης (με

δεδομένο ότι, όπως κατέδειξε η πρόσφατη εξέλιξη στις

σχέσεις Οικουμενικού Πατριαρχείου και Εκκλησίας της

Ελλάδος, τυχόν συζήτηση για επιλογή της Αθήνας είναι

αμφίβολο αν θα έβρισκε υποστηρικτές) κρίθηκε ως πιο

ενδεδειγμένη και αποτέλεσε έτσι την τελική επιλογή.

Κλείνοντας με μια επιβεβλημένη αποτίμηση, από το

θέμα της επιλογής του τόπου και μόνο, αντιλαμβανόμα-

στε πόσο σύνθετες έχουν καταστεί οι επιμέρους εκκλη-

σιαστικές σχέσεις σε διάφορα επίπεδα, κατάσταση που

περιγράψαμε και νωρίτερα αναφορικά με τη θεματολο-

γία, το δεδομένο αυτό, όμως, κρίνουμε ότι δε θα πρέπει

να καταδικάσει εκ προοιμίου το όλο εγχείρημα, αλλά να

δώσει τον απαραίτητο χρόνο σε όλους τους συμμετέχο-

ντες, ώστε να εκτιμήσουν με ποιο τρόπο θα συμβάλουν

ευγενώς στη γεφύρωση των όποιων διαφοροποιήσεων.

Σε αρκετές περιπτώσεις στο πρόσφατο, αλλά και α-

πώτερο παρελθόν, αναφερθήκαμε σε περιπτώσεις έντυ-

πης και ηλεκτρονικής δυσφήμησης του κλήρου, σε πολ-

λές εκ των οποίων, μάλιστα, οι θιγέντες (μητροπολίτες)

προσέφυγαν στη δικαιοσύνη, με κατάληξη, τη δικαίωσή

τους και τον εξαναγκασμό των θυτών, σε αποχή από κά-

θε ανάλογη ενέργεια στο μέλλον. Η κατάσταση ωστόσο,

είναι ποιοτικά διαφορετική όσον αφορά το πρόσωπο του

Μητροπολίτη Αλεξανδρούπολης, κ. Άνθιμου, ο οποίος

το τελευταίο διάστημα υφίσταται μια ανώνυμη συκοφά-

ντηση μέσω διακίνησης συναφούς έντυπου στην πόλη.

Ενδεικτικό της έκτασης που έχει λάβει το θέμα, σύμ-

φωνα με τοπικά ειδησεογραφικά μέσα, είναι το γεγονός

ότι σε πρόσφατη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλί-

ου εκδόθηκε σχετικό ψήφισμα στήριξης προς το πρόσω-

πο του Σεβασμιώτατου, αλλά και καταδίκης του ανώνυ-

μου συκοφάντη. Ειδικότερα, όπως εξηγείται στο ψήφι-

σμα αυτό, το επίμαχο κείμενο διανέμεται στα ταχυδρο-

μικά κουτιά των πολιτών, χωρίς να φέρει στοιχεία απο-

στολέα και σε πολλές περιπτώσεις, ούτε παραλήπτη, σε

ό,τι αφορά δε καθαυτό το περιεχόμενό του, εξαπολύον-

ται πλείστες κατηγορίες προς το πρόσωπο του Μητρο-

πολίτη, οικείων προσώπων αυτού και του ιερού κλήρου

γενικότερα, χωρίς όμως καμία απόδειξη των λεγομένων.

Στο άκουσμα των παραπάνω, αναμφισβήτητα το θέ-

μα που κινεί την περιέργεια είναι η ταυτότητα αυτού (ή

αυτών) που βρίσκονται πίσω από αυτές τις ενέργειες, τα

κίνητρά τους, αλλά και τι μέλλει γενέσθαι με το ζήτημα,

υπό την έννοια ενδεχόμενης ανάληψης νομικής πρωτο-

βουλίας από πλευράς των θιγόμενων. Έχοντας υπόψη τα

δεδομένα αυτά, κρίνουμε σκόπιμο να μοιραστούμε εδώ

ορισμένες αναπόφευκτες σκέψεις αναφορικά με το ιστο-

ρικό της αναφερόμενης περίπτωσης, που εκτιμούμε πως

μπορούν να συμβάλουν στον εύλογο προβληματισμό.

Έτσι, ξεκινώντας από την ανωνυμία καθαυτή, ξεκά-

θαρα η πρώτη σκέψη είναι ότι δι’ αυτής επιδιώκεται εκ

του υπευθύνου, η προστασία του από έννομες συνέπειες

για τις πράξεις του, ταυτόχρονα, όμως, όπως, επισημαί-

νει και το παραπάνω ψήφισμα, με τον ίδιο τρόπο απεκ-

δύονται οι όποιοι ισχυρισμοί από κάθε αξιοπιστία, έχο-

ντας υπόψη ότι ο γράφων δεν αναλαμβάνει ούτε ο ίδιος

την ευθύνη των λόγων του, άρα είναι μάλλον ατυχές το

να προσδοκά ότι αυτοί θα γίνουν πιστευτοί από άλλους.

Αυτό το έλλειμα αξιοπιστίας, όμως, δε στερεί το εν

λόγω εγχείρημα από κάθε αποτελεσματικότητα, αφού η

εξαπόλυση μύδρων φέρνει τον αποδέκτη σε κατάσταση

εύλογης άμυνας και μάλιστα, μες από την επίλυση ενός

ηθικού διλήμματος, όπου η σιωπή μπορεί να ερμηνευθεί

ως απαξίωση, αλλά και ως έλλειψη αντιλόγου, που ισο-

δυναμεί με ομολογία, ενώ η αντίδραση, αναγνωρίζοντας

τα όποια συκοφαντικά σχόλια ως άξια απόκρισης, καθι-

στά τον ανώνυμο, συνομιλητή, με τον ίδιο να κρατεί το

πλεονέκτημα του ανέλεγκτου, χωρίς τούτο να συμβαίνει

με το θιγόμενο, που οφείλει, αφ’ ης στιγμής θα σηκώσει

το γάντι, να τηρήσει ορισμένους κανόνες δεοντολογίας.

Οι παρεπόμενες σκέψεις, όμως, δεν εξαντλούνται σε

όσα προηγήθηκαν, αφού η ανωνυμία εκτιμούμε ότι έχει

και μια ακόμη διάσταση και δη, στην περίπτωση που το

γεγονός της αποκάλυψης του συκοφάντη δύναται να κα-

ταστήσει σαφές ότι ο ίδιος δεν κινείται εξ υποτιθέμενου

αγαθού συνειδότος, αλλά από ιδιοτελή συμφέροντα, π.χ.

όπως φάνηκε σε πρόσφατες περιπτώσεις κι άλλων μητ-

ροπολιτών που έπεσαν θύματα ανάλογων επιθέσεων και

τελικά αποδείχτηκε ότι οι υβριστές δεν ήταν καταγγέλ-

λοντες, αλλά είτε αντίδικοι είτε έχοντες αντικρουόμενα

συμφέροντά με τα θύματά τους, υιοθετώντας τον τρόπο

αυτό ως μοχλό πίεσης προς επίτευξη των σκοπών τους.

Μεταφερόμενοι, τέλος, στα κίνητρα μιας τέτοιας ε-

νέργειας, αναμφίβολα ο σκοπός είναι να πληγούν εκείνα

τα πρόσωπα που μνημονεύονται στο επίμαχο κείμενο, η

εκδοχή αυτή, όμως, είναι ελλιπής, εάν χωριστεί από τις

ιδιότητες των βαλλόμενων ως κληρικών και μελών της

τοπικής Εκκλησίας, γεγονός που μεταθέτει τη συζήτηση

από το προσωπικό, στο θεσμικό επίπεδο, αφού ο αντίκ-

τυπος φθάνει και σε αυτό που τα συγκεκριμένα πρόσω-

πα πρεσβεύουν και αντιπροσωπεύουν, επομένως με τον

τρόπο αυτό η επίθεση αναβιβάζεται πια σε θεσμική και

με τον τρόπο αυτό, στα πλαίσια αναζήτησης των συκο-

φαντών, πρέπει να κατανοηθεί ή έστω να υποτεθεί βά-

σιμα, τι ήταν αυτό που θα μπορούσε να επιδιώκεται στη

συγκεκριμένη περίπτωση, συνυπολογίζοντας ιδιαίτερα,

ότι με βάση και πρόσφατη συναφή έκθεση του State De-

partment που δημοσιεύσαμε σε προηγούμενο τεύχος, η

Ιερά Μητρόπολη έχει καλή έξωθεν μαρτυρία όσον αφο-

ρά δικαιώματα λοιπών θρησκευτικών κοινοτήτων στην

ίδια περιοχή, επιβάλλοντας άλλη ερευνητική ματιά.

Μένοντας, λοιπόν, σε ζητήματα καθαρά τοπικού χα-

ρακτήρα, χωρίς προφανή θρησκευτικά κίνητρα, η ανω-

τέρω περιγραφόμενη επίθεση πρέπει να συσχετιστεί με

άλλου είδους και φύσης δεδομένα, τα οποία, αν κρίνου-

με από την πλήρη στήριξη των τοπικών αρχών προς την

Ιερά Μητρόπολη στο σύνολό της, παραπέμπουν σε μια

σφαίρα ενδιαφέροντος που μονάχα η ενδελεχής έρευνα

των αρμόδιων διωκτικών αρχών μπορεί να προσεγγίσει.

ΑΝΩΝΥΜΗ ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΣΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΡΟΔΟΥ Μια εξειδίκευση των δράσεων που παρουσιάζουμε

στην κύρια ενότητα των Προσκυνηματικών Περιηγήσε-

ων παρακάτω, προσφέρει πρόσφατη δραστηριότητα του

Δήμου Ρόδου και συγκεκριμένα, μέσω της παρουσίασης

προγράμματος τουριστικής προβολής του νησιού από το

Δ. Ρόδου, με τη συνεργασία της Ιεράς Μητροπόλεως. Η

πρωτοβουλία αυτή έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά κι

άλλων συναφών καθόσον αφορά την Ελλάδα, καθώς θα

θυμίσουμε ότι πρόσφατα η χώρα μας προχώρησε σε σύ-

ναψη τουριστικής συνεργασίας με το Ιράν, ενώ η Μονή

Σινά πρόκειται να αποκτήσει κέντρο προβολής στο Κο-

τύλιο Αρκαδίας, όπως κοινοποιήθηκε μετά από συνάν-

τηση της Περιφέρειας Πελοποννήσου και εκπροσώπων

της Μονής πριν λίγες ημέρες. Με το θέρος να πλησιάζει

λοιπόν, ανάλογες δράσεις αναμένεται να πυκνώσουν.

Επιστρέφοντας, όμως, τη συζήτηση στη Ρόδο, το ως

άνω πρόγραμμα τουριστικής προβολής επιμελήθηκε μια

ειδικά προς τούτο συνεστημένη επιτροπή, έχοντας κύρι-

ο ζητούμενό της, το σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας

αποδοτικότερης προβολής της Ρόδου και των επιχειρή-

σεων που δραστηριοποιούνται την τρέχουσα περίοδο σε

αντικείμενα σχετιζόμενα με τον τουρισμό, ώστε έτσι να

αυξηθεί η τουριστική ζήτηση μέσω συναφών δράσεων,

επ’ ωφελεία της τοπικής κοινωνίας, αλλά κι οικονομίας.

Πιο συγκεκριμένα, οι τελευταίες έχουν αναφορά και

στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό, σύμ-

φωνα με τα διδάγματα του σύγχρονου τουριστικού mar-

keting και του παρεπόμενου σχεδιασμού, με την αξιο-

ποίηση σύγχρονων μέσων προβολής - ενημέρωσης, την

οργάνωση προωθητικών ενεργειών και δη: Μέσω ειση-

γήσεων ή μελετών ή διερεύνησης για ενέργειες και δρά-

σεις που αφορούν το τουριστικό marketing, π.χ. για τον

εντοπισμό αγορών και πληθυσμιακών ομάδων που δεί-

χνουν ενδιαφέρον για συγκεκριμένο προορισμό, τη με-

λέτη, καταγραφή κι εμπλουτισμό του τουριστικού προϊ-

όντος βάσει διεθνούς ζήτησης κι επέκεινα δυνατοτήτων,

την εμπέδωση τουριστικής «ταυτότητας» με ομαδοποί-

ηση των προσφερόμενων υπηρεσιών, τη διερεύνηση της

ικανοποίησης επισκεπτών βάσει οικείων βάσεων δεδο-

μένων (π.χ. tripadvisor) προς εξαγωγή συμπερασμάτων,

την κατάρτιση συγκεκριμένης τουριστικής πολιτικής, τη

συστηματική εκπαίδευση (π.χ. μέσω σεμιναρίων) επαγ-

γελματιών από ειδικά καταρτισμένους επιστήμονες κ.α.

Περαιτέρω, αναπόφευκτα, ο τουριστικός προγραμ-

ματισμός καταλαμβάνει και τις δημόσιες σχέσεις, με ει-

δικές αναφορές σε προτάσεις για την διοργάνωση εκδη-

λώσεων, φιλοξενιών δημοσιογράφων και ταξιδιωτικών

πρακτόρων, προσκλήσεις & φιλοξενία τηλεοπτικών εκ-

πομπών συναφούς αντικειμένου, διοργάνωση δημοσιο-

γραφικών ταξιδιών από τις αγορές ενδιαφέροντος, παρ-

ουσίαση προορισμών σε επιλεγμένο κοινό πρακτόρων,

οργάνωση συνεδρίων, συμμετοχή σε διαγωνισμούς στο

εξωτερικό, με σκοπό τον προσεταιρισμό πωλητών ταξι-

διών, επαφή με πράκτορες μέσω ηλεκτρονικών σεμινα-

ρίων, συμμετοχή σε trade road shows, αλλά και σε προ-

ώθηση του τουριστικού προϊόντος μέσω social medias

και εμπλουτισμού ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων, οι

οποίες αποτελούν πηγή γνώσης ενδιαφερομένων τουρι-

στών, αναφορικά με τον τόπο του προορισμού τους.

Επιπλέον των παραπάνω, ιδιαίτερη βαρύτητα θα δο-

θεί και σε προσαρμοσμένες προωθητικές ενέργειες που

θα αποβλέπουν στην προσέλκυση μαθητικού και κοινω-

νικού τουρισμού, σε συνεργασία δε, με την Ιερά Μητρό-

πολη, ανάλογες προσπάθειες θα κατατείνουν στην προ-

ώθηση του Προσκυνηματικού Τουρισμού, που είναι βέ-

βαιο ότι σε έναν τόπο με ιδιαίτερα πλούσιο θρησκευτικό

παρελθόν, θα αποτελέσει έναν ξεχωριστό πόλο έλξης.

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε επί μακρόν την πα-

ράθεση κι όλων των υπολοίπων προβλέψεων του οικεί-

ου τουριστικού προγράμματος του Δήμου Ρόδου, ιδίως

όσον αφορά τα σκέλη της προώθησης ροδίτικων προϊό-

ντων, την κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού και τη δια-

φήμιση συναφών εγχειρημάτων, αυτό, όμως, απλώς και

μόνο θα διεύρυνε το ήδη εξαχθέν συμπέρασμα, της ορ-

γανωμένης, συντονισμένης και συλλογικής προσπάθει-

ας για την προβολή της τοπικής μοναδικότητας, ως του

στοιχείου εκείνου που θα πείσει τον ενδιαφερόμενο, για

να προτιμήσει το συγκεκριμένο προορισμό αντί άλλου.

Μένοντας, λοιπόν, σε αυτό το τελευταίο, θέλουμε να

τονίσουμε ιδιαίτερα την αξία των ανθρώπων που κοπί-

ασαν προκειμένου με τις ειδικές τους γνώσεις να καταρ-

τίσουν έναν εμπεριστατωμένο οδηγό τουριστικής αξιο-

ποίησης, ο οποίος κρίνουμε ότι θα ήταν επωφελές να γί-

νει οδηγός και σε άλλες παρεμφερείς προσπάθειες, όπου

δηλαδή χρειάζεται η σύμπραξη και συνέργεια, προκει-

μένου να καταστεί εφικτή η ανάδειξη και προώθηση της

ιδιαιτερότητας ενός προορισμού, με στόχο την καλύτε-

ρη και αποδοτικότερη αξιοποίησή του. Είναι βέβαια γε-

γονός ότι προς αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει σημα-

ντικά βήματα στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, όπως

άλλωστε μαρτυρείται και από την αντίστοιχη αύξηση σε

ό,τι αφορά την επισκεψιμότητα, τούτο όμως δεν πρέπει

να οδηγήσει σε επανάπαυση, αλλά σε επίταση των προ-

σπαθειών, για ολοένα και πιο επωφελή αποτελέσματα.

10/03, Άγιοι Κοδράτος, Ανεκτός, Παύλος, Διονύσιος, Κυ-

πριανός και Κρήσκης: Ήταν μεταξύ τους φίλοι και μαρτύ-

ρησαν κατά το διωγμό του Δέκιου στην Κόρινθο. Η μητέρα

του Κοδράτου είχε καταφύγει στα όρη όντας έγκυος, όταν δε

γέννησε, ονόμασε τον υιό της Κοδράτο, ο οποίος ανατραφείς

με θαυμαστό τρόπο μετά το θάνατο της μητέρας του, επιδό-

θηκε στη διδασκαλία των φίλων του, ως άνω αγίων, έως ότου

συνελήφθησαν όλοι για την πίστη τους κι αποκεφαλίστηκαν.

11/03, Άγιος Σωφρόνιος Πατριάρχης Ιεροσολύμων: Γεν-

νήθηκε στη Δαμασκό της Συρίας περί το 580, από ευσεβείς

και ενάρετους γονείς, λόγω δε της καταγωγής του αποκαλεί-

το και Δαμασκηνός. Σε νεαρή ηλικία επισκέφτηκε τους Αγί-

ους Τόπους και εκάρη μοναχός σε μονή του αββά Θεοδοσίου

όπου συνδέθηκε με τον ασκούμενο Ιωάννη το Μόσχο, με τον

οποίο επισκέφθηκε Αίγυπτο, Ρώμη, Κωνσταντινούπολη και

Ιεροσόλυμα, όπου και αναδείχτηκε Πατριάρχης το έτος 634.

12/03, Όσιος Θεοφάνης ο Ομολογητής της Συγριανής: Υι-

ός ευσεβών και φιλόθεων γονέων, γεννήθηκε περί το 760, μα

σε ηλικία οκτώ ετών έχασε τον πατέρα του, οπότε την ανατ-

ροφή του ανέλαβε η μητέρα του, κατά παράκληση της οποί-

ας νυμφεύθηκε σε νεαρή ηλικία, ο γάμος όμως διαλύθηκε για

το λόγο ότι δε συμβιβαζόταν με τη μοναχική ζωή του επιθυ-

μούσε ο όσιος, που κατέφυγε στη συνέχεια σε μοναστήρι κο-

ντά στο βουνό της Συγριανής, ενώ μετείχε και στη Ζ’ Οικ.Σ.

13/03, Κυριακή της Τυρινής: Η τέταρτη Κυριακή του Τρι-

ωδίου είναι αφιερωμένη στην αποπομπή των πρωτόπλαστών

από τον Παράδεισο, αφού ο άνθρωπος έκανε κακή χρήση της

ελεύθερης βούλησής του και υπέπεσε στο κακό, οπότε ο διά-

βολος τον παρέσυρε στην πτώση και την καταστροφή, πράγ-

μα που του αποστέρησε τη ζωοποιό και αέναη παρουσία του

Θεού, ρίχνοντας τον Αδάμ και την Εύα σε θρήνο όχι από με-

τάνοια αλλά από ωφελιμισμό για τη χαμένη υλική ευμάρεια.

Άγιον Όρος, ή, διαφορετικά, το Περιβόλι της Πανα-

γίας. Ένας τόπος ιερός και συνάμα, γνωστός σε κάθε ά-

κρη της γης. Από πολλούς θεωρείται το στολίδι της Ορ-

θοδοξίας, ένας τόπος, όπου κάθε επισκέπτης έχει να σου

διηγηθεί κατά πρώτον την γαλήνευση της ψυχής του και

κατά δεύτερον, μια διαφορετική ιστορία σχετικά με την

αγιότητα του τόπου και τις συνδιαλέξεις του με τους μο-

ναχούς που εγκαταβιώνουν εκεί ασκητεύοντας χρόνια.

Το Άγιον Όρος δεν είναι, όμως, γνωστό μόνο για το

θρησκευτικό τουρισμό που μπορεί κανείς να απαντήσει

σε κάθε μοναστήρι, αλλά κυρίως για τον πνευματικό του

θησαυρό και την ψυχική εξύψωση που διαπνέει από ά-

κρη σε άκρη την «πνευματική χερσόνησο». Πόσοι άνθ-

ρωποι πίστεψαν ερχόμενοι στο Περιβόλι της Παναγιάς!

Πόσοι ακόμη βρέθηκαν να νιώθουν ότι ενώνονται με το

Θεό! Εκεί που ο άνθρωπος συναντά τα άδυτα της ψυχής,

εκεί γεννήθηκε και ετούτος ο σπουδαίος Άγιος Τόπος.

Δυστυχώς όμως, πολλοί άνθρωποι, λόγω είτε προβ-

λημάτων υγείας είτε εξαιτίας απόστασης, αλλά και λόγω

φύλου (ως γνωστόν, είναι απαγορευμένη η είσοδος στις

γυναίκες), δεν είχαν ποτέ να επισκεφτούν αυτό τον Άγιο

Τόπο και να γευθούν από κοντά την αγιότητα, που περι-

βάλλει κάθε σπιθαμή του. Πολλοί προσκυνητές τον χα-

ρακτήρισαν ως έναν άλλο κόσμο πάνω στην ίδια γη, ένα

κόσμο τόσο μακρινό από όλα τα υλικά αγαθά που γευό-

μαστε καθημερινά για τα οποία μαχόμαστε καθημερινά,

ένα κόσμο που ενώνει ουρανό με γη κι άνθρωπο με Θεό.

Αυτό τον κόσμο, λοιπόν, η Εκκλησία μας, εκμεταλ-

λευόμενη την πρόοδο της τεχνολογίας, τον έφερε κοντά

σε όλους και κυρίως, σε όσους δε δύνανται να έχουν μια

προσωπική επαφή μαζί του, μέσα από τη λειτουργία εδώ

και λίγο καιρό, της ηλεκτρονικής μορφή ή εικονικής πε-

ριήγησης του Αγίου Όρους. Καθένας που επισκέπτεται

την ηλεκτρονική διεύθυνση mountathos360.com διαθέ-

τει πια τη δυνατότητα να δει «από κοντά» και από άκρη

σε άκρη αυτό τον Άγιο Τόπο και να εξερευνήσει σπιθα-

μή-σπιθαμή όλα τα μοναστήρια και τους θησαυρούς που

φυλάσσουν. Πρόκειται για μιάν πολύ σημαντική εκκλη-

σιαστική καινοτομία που αποβλέπει, ιδιαίτερα σε αυτές

τις δύσκολες, ηθικά και κοινωνικά ημέρες, να φέρει τον

άνθρωπο όσο πιο κοντά είναι δυνατόν στο Δημιουργό.

Με τον τρόπο αυτό, αφουγκραζόμενη για μια ακόμη

φορά τις ανάγκες εκατομμυρίων πιστών η Εκκλησία μας

άνοιξε την αγκαλιά της στις πνευματικές ανάγκες, ηθι-

κής και κοινωνικής υπόστασης και συνένωσε τεχνολο-

γία με θρησκεία, οπότε, ακόμη και αν ο επισκέπτης της

εν λόγω ιστοσελίδας δεν μπορεί να βιώσει ακριβώς με

τον ίδιο τρόπο την αγιότητα του Αγίου Όρους, όπως με

τη φυσική παρουσία του εκεί, σε κάθε περίπτωση θα έ-

χει τη δυνατότητα να θαυμάσει τη λάμψη τόσο του ίδιου

του Όρους, όσο και των μοναχών που ασκητεύουν εκεί,

δίνοντας σώμα και ψυχή στην αγκαλιά του Κυρίου μας.

Η καινοτομία αυτή, βέβαια, περισσότερο από άλλα,

φέρνει στο φως και μια ακόμη πτυχή των καιρών μας, η

οποία δεν είναι άλλη από τη διαρκή ανάγκη κι επιθυμία

του ανθρώπου να ενωθεί με το Δημιουργό του. Οι μέρες

που ζούμε και ιδιαίτερα στον τόπο μας, είναι δύσκολες

για όλους μας. Η χαρά και η ελπίδα έχει σβήσει από τις

ψυχές πολλών συνανθρώπων μας και όλοι μας ζητούμε

ένα τρόπο να διοχετεύσουμε τα καθημερινά προβλήμα-

τά μας και να ταξιδέψουμε για λίγο κάπου αλαργινά και

κάπου, όπου η μισαλλοδοξία και ο αλληλοσπαραγμός δε

μπορεί να έχει θέση. Κάπου, όπου τα όνειρα αγγίζουν το

παρόν και ενώνονται με την αιωνιότητα. Αυτή την ανά-

γκη αφουγκράστηκε η Εκκλησία, εκτιμούμε και προέβη

στη δημιουργία και λειτουργία της εν λόγω ιστοσελίδας,

καθότι δεν υφίσταται καταλληλότερος τόπος πάνω στη

γη από το Άγιον Όρος για την ενσάρκωση όλων των ως

άνω ανθρωπίνων πνευματικών αναγκών και βιωμάτων.

Ας είναι, λοιπόν, μεγάλη η χάρη της Παναγίας, που

αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους σαν παιδιά της, ας εί-

ναι αιώνια η αγάπη της, την οποία μέσω αυτού του τρό-

που και όχι μόνο, βιώνουμε καθημερινά, ας είναι ευλο-

γημένη η κάθε στιγμή, όπου ο άνθρωπος νιώθει την α-

νάγκη του Θεού μέσα του και ας είναι ταπεινός ο άνθ-

ρωπος, ώστε να αφήνει στα χέρια του Θεού τη λύση για

κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζει, ας είναι ελεήμων, α-

κολουθώντας το παράδειγμα του Κυρίου και μες απ’ αυ-

τό να βρει τη γαλήνη που τόσο επιζητεί, ακολουθώντας

την ύψιστη προσευχή, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με.

ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΆΓΙΟΝ ΌΡΟΣ

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΑΛΑΤΑ, ΥΠ. ΔΡ. ΝΟΜΙΚΗΣ

Ακολούθησε ο Πρόεδρος της ΠΕΘ, κ. Κωνσταντί-

νος Σπαλιώρας, ο οποίος μίλησε για μετάλλαξη του μα-

θήματος των Θρησκευτικών και χρησιμοποιώντας έντο-

νο ύφος, κήρυξε ρητά ότι η παρούσα εκδήλωση συνιστά

μορφή αντίστασης κατά της αλλοίωσης του θρησκευτι-

κού φρονήματος, δικαιολογώντας εαυτόν, από το φόβο

ότι συντελείται πνευματική δηλητηρίαση των νέων από

τη μεταλλαγμένη τροφή του μαθήματος των Θρησκευ-

τικών, ενώ, προς την ίδια κατεύθυνση, δεν παρέλειψε να

αναφερθεί και σε πρόσφατα περιστατικά στη Θεολογική

Σχολή, όπως π.χ. η απόσυρση προσκυνηταριού από την

είσοδο, που επιβεβαιώνουν τις ανησυχητικές ενδείξεις.

Αξιολογώντας τα πορίσματα της εκδήλωσης, την ο-

ποία ακολούθησε και σχετικό ψήφισμα, αναμφίβολα τα

θέματα που αναπτύχθηκαν και τα συμπεράσματα που ε-

ξάχθηκαν, σχηματίζουν μια δυσοίωνη προοπτική για το

ελληνορθόδοξο μέλλον της χώρας, που πολλοί, είτε από

άγνοια είτε από επιτήδευση, ταυτίζουν με ακραία στοι-

χεία, επιδιώκοντας μια γρήγορη αποδόμηση του σχετι-

κού λόγου. Άλλο φανατισμός κι άλλο υπεράσπιση όμως.

Στο πνεύμα αυτό, σε συνδυασμό με πλείστες σχετι-

κές τοποθετήσεις μας σε προηγούμενα τεύχη, πράγματι,

όπως διαπιστώνουν επιφανείς εκκλησιαστικολόγοι εδώ

και δεκαετίες, παρατηρείται μια προοδευτικά επιτεινό-

μενη δυσανεξία της κρατικής πολιτικής στην ορθόδοξη

παράδοση της ελληνικής κοινωνίας, σε άμεση συσχέτι-

ση με μια αντιβαίνουσα ενίσχυση έτερων θρησκευτικών

κοινοτήτων, γεγονός που, κατά το μέρος που έτσι κατα-

λήγουμε σε εξισορροπήσεις και αποκαταστάσεις αδικι-

ών, πρέπει να μας γεμίζει με αισθήματα κοινωνικής δι-

καιοσύνης, ωστόσο, όταν το μέτρο αυτό χάνεται και το

όνομα της ελευθερίας καταλήγει συνώνυμο με του Προ-

κρούστη, τότε, αναπόδραστα, οδηγούμαστε σε ρήξεις.

Η εποχή, όμως, που διανύουμε, είναι ήδη φορτισμέ-

νη αρνητικά από πλειάδα κοινωνικών προβλημάτων, το

δεδομένο αυτό, δε, πρέπει να λαμβάνεται ιδιαίτερα υπό-

ψη κατά το σχεδιασμό και πολύ περισσότερο, κατά την

εφαρμογή οποιασδήποτε μεταρρύθμισης, αλλιώς δεν θα

πρέπει να εκπλαγούμε αν καταλήξουμε σε εκρήξεις, που

κανείς δε μπορεί με βεβαιότητα να πει ότι θα δυνηθεί να

θέσει υπό έλεγχο και για το λόγο αυτό, καθόσον αφορά

την παρούσα τοποθέτηση, εκτιμούμε ότι η συνετή αντι-

μετώπιση ανάλογων καταστάσεων δεν συγχωρεί χρήση

βίαιων μέσων, αλλά διαλόγου για την εξεύρεση λύσεων

κοινά αποδεκτών, ώστε να αποφεύγονται αποτελέσματα

που τηρούν το γράμμα του νόμου, αλλά όχι και την έτε-

ρη θεμελιώδη συνθήκη για τη θέση του σε ισχύ, που εί-

ναι η σωστή στάθμιση της κοινωνικής ανάγκης, η οποία

χρήζει αντιμετώπισης με το κανονιστικό του περιεχόμε-

νο, διαφορετικά, στην καλύτερη περίπτωση θα οδηγού-

μαστε στα δικαστήρια και στη χειρότερη, στα άκρα.

Σε συνέχεια πρόσφατων συναφών παρεμβάσεων για

τον ελληνορθόδοξο προσανατολισμό της χώρας μας και

ιδιαίτερα, στα εκπαιδευτικά ζητήματα (όπως έδειξε κι η

απόλυτα σχετική συζήτηση για τις πολεμικές τέχνες στα

δημόσια σχολεία), ο επιχώριος αρχιερέας μας κ. Παύλος

παραβρέθηκε την 14-02-2016 σε εκδήλωση που διεξήχ-

θη στο Βελλίδειο συνεδριακό κέντρο της Θεσσαλονίκης

με θέμα «Μένουμε Έλληνες και Ορθόδοξοι» και διοργα-

νωτές, την Ι. Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, την Πανελλή-

νια Ένωση Θεολόγων, αλλά και 23 ορθόδοξα σωματεία.

Ο πρώτος χαιρετισμός προήλθε από το Μητροπολί-

τη Θεσσαλονίκης, κ. Άνθιμο, ο οποίος δήλωσε στο πλή-

θος των παρευρισκόμενων την δυσθυμία του για το προ-

σφυγικό ζήτημα, καθώς η χώρα μας ναι μεν ορθά άνοιξε

την αγκαλιά της, αλλά πλέον δοκιμάζονται τα όριά της,

αναφερόμενος στη συνέχεια σε χώρες που ετοιμάζονται

να κλείσουν τα σύνορά τους για τον ίδιο λόγο, δεδομένο

που επηρεάζει άμεσα την Ελλάδα, καθώς έτσι θα αυξη-

θούν οι ροές προς αυτήν, στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, ο ο-

μιλητής τόνισε ότι η φωνή της εκδήλωσης θα πρέπει να

φτάσει έως τα κέντρα λήψης αποφάσεων στην Ευρώπη.

Τη σκυτάλη έλαβε ο στρατηγός ε.α. και επίτιμος αρ-

χηγός του ΓΕΣ, κ. Φράγκος Φραγκούλης, ο οποίος ανέ-

πτυξε το θέμα Προϊούσα ισλαμοποίηση Ελλάδος και Ευ-

ρώπης: προσφυγικό, μεταναστευτικό, δημογραφικό, δίνο-

ντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην ευθύνη της Τουρκίας για

τις προσφυγικές ροές μουσουλμανικών πληθυσμών, δεν

παρέλειψε, δε, να σημειώσει ότι το γεγονός αυτό σε συν-

δυασμό με το δημογραφικό πρόβλημα στη χώρα μας, έ-

χουν δημιουργήσει περιστάσεις ισλαμοποίησης του τό-

που μας, ο οποίος έχει ήδη συνδράμει πάνω από τις δυ-

νάμεις του στο προσφυγικό, γεγονός που κάνει απαραί-

τητη τη δημιουργία των κέντρων υποδοχής στη γείτονα.

Στη συνέχεια, ο προηγούμενος Ι.Μ. Μεγάλου Μετε-

ώρου, αρχιμανδρίτης Αθανάσιος, μίλησε για το Τμήμα

Ισλαμικών Σπουδών στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ, δί-

νοντας ορισμένες διευκρινίσεις αναφορικά με τη διδα-

σκαλία Κορανίου και Καινής Διαθήκης, στηλιτεύοντας,

δε, στη συνέχεια την παγκοσμιοποίηση και τη νέα τάξη

πραγμάτων, με την οποία επιδιώκεται η ισοπέδωση των

λαών και ο έλεγχός τους, κατέληξε στο ότι η ίδρυση του

άνω τμήματος προσβάλλει το θρησκευτικό αίσθημα των

Θεσσαλονικέων και θα πρέπει να προσφύγουν στο ΣτΕ.

<ΜΕΝΟΥΜΕ ΈΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ>

Στο κέντρο της Άρτας ευρίσκεται το σημαντικότερο

βυζαντινό μνημείο του Δεσποτάτου της Ηπείρου, επιφα-

νές δείγμα εξαιρετικής βυζαντινής ναοδομίας, ο Ι. Ναός

της Παναγίας της Παρηγορήτισσας που είναι αφιερωμέ-

νος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου (25η Μαρτίου).

Κτισμένος το 13ο αιώνα, σύμφωνα με την κτητορική

επιγραφή που ευρίσκεται στο υπέρθυρον της Βασιλικής

Πύλης, από τους Νικηφόρο Α’ Κομνηνό Δούκα, την Αν-

να Παλαιολογίνα Καντακουζηνή και το Θωμά το Μεγά-

λο, ανήκει αρχιτεκτονικά στον οκταγωνικό σταυροειδή

τύπο. Πρώτη αναφορά του ναού βρίσκεται στο σιγίλλιο

του Πατριάρχη Ιερεμία Β’ (1587), όπου αναφέρεται ως

γυναικεία μονή. Τα 16 κελιά και η Τράπεζα που σώζο-

νται έως σήμερα, μαρτυρούν πως ο ναός ήταν καθολικό

της γυναικείας μονής. Κατά την περίοδο της Τουρκοκ-

ρατίας ο ναός μετατράπηκε σε τέμενος, όπου και έγιναν

κάποιες προσθαφαιρέσεις σε μέρη του, ενώ κατά την πε-

ρίοδο του 1821 χρησιμοποιήθηκε και ως προμαχώνας.

Ο εντυπωσιακός εξωτερικά ναός της Παναγίας της

Παρηγορήτισσας έχει διαστάσεις: μήκος 22,1 μέτρα και

ύψος 20,28 μέτρα, διάμετρο τρούλου 7,58 μέτρα κι ύψος

τρούλου, στα 3,5 μέτρα. Ο ναός είναι χτισμένος σε τρεις

ζώνες, με την πρώτη να είναι ακανόνιστη και τις 2 επό-

μενες να είναι πολύ επιμελημένες. Τα δίλοβα παράθυρα

με τους κιονίσκους, σε συνδυασμό με το διακοσμητικό

κεραμικό πλούτο, αποτελούν ένα εξαιρετικό δείγμα που

θυμίζει κτίσματα της πρώιμης Αναγέννησης. Το πιο ε-

ντυπωσιακό στο εσωτερικό του ναού, είναι η όψη των

πέντε τρούλων με τον ουρανίσκο που στηρίζεται σε οκ-

τώ μαρμάρινους κιονίσκους και δείχνει σα να αιωρείται.

Όσον αφορά τον εσωτερικό διάκοσμο, με την πάρο-

δο των αιώνων και τις διάφορες φθορές που προκλήθη-

καν, χάθηκε μέρος των τοιχογραφιών που υπήρχανε. Α-

ποτελείται από το νάρθηκα, τον κυρίως ναό και δύο πα-

ρεκκλήσια εκατέρωθεν του κυρίως ναού, στα αριστερά

των Ταξιαρχών και στα δεξιά του Αγ. Ιωάννη του Πρό-

δρομου. Αυτό όμως που κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, στον

επισκέπτη του ναού, είναι ο εντυπωσιακός τρόπος στή-

ριξης του κεντρικού τρούλου, όπου για να είναι ανοιχτός

ο χώρος του καθολικού, τοποθετήθηκε από ένα ζευγάρι

παραστάδων, σε κάθε γωνία του κεντρικού τετραγώνου

χώρου. Επάνω στις παραστάδες στηρίχθηκαν οριζόντιοι

πρόβολοι, τοποθετημένοι εντός των πλάγιων τοίχων, με

το

το ελεύθερο άκρο τους να προεξέχει εντός του ναού. Σε

αυτές τις προεξοχές των προβόλων τοποθετήθηκαν ανά

δύο κολώνες, που στηρίχθηκαν ως επιστύλια. Με αυτόν

τον ευφυή τρόπο βγήκε ένα μεγαλειώδες αποτέλεσμα.

Συνεχίζοντας με το εσωτερικό του ναού, στον κεντ-

ρικό τρούλο δεσπόζει το ψηφιδωτό με την γαλήνια μορ-

φή του Παντοκράτορα, το οποίο, παρόλο που είναι με-

γάλων διαστάσεων, βλέποντάς το φαίνεται πως έχει φυ-

σιολογικές διαστάσεις. Χαρακτηριστικό δείγμα των δια-

στάσεων του ψηφιδωτού στον κεντρικό τρούλο, είναι η

εσωτερική διάμετρος του τρούλου, που είναι 5,8 μέτρα,

ενδεικτικά, δε, η διάμετρος του φωτοστέφανου είναι στα

3,23 μέτρα. Δείγμα εξαιρετικής βυζαντινής τέχνης, από

καλλιτέχνες που προήλθανε από τη Θεσσαλονίκη ή την

Κωνσταντινούπολη, με πιθανή τη δεύτερη. Για την κα-

τασκευή του εντυπωσιακού ψηφιδωτού χρησιμοποιήθη-

καν ψηφίδες από πέτρα και μάρμαρο σε ποικίλα χρώμα-

τα, καθώς και τεχνητές ψηφίδες από ψημένο πηλό, υα-

λόμαζα ανακατεμένη με χρώματα, αλλά και ψηφίδες ε-

πενδυμένες με λεπτότατα φύλλα χρυσού ή αργύρου. Ο

ζωγραφικός διάκοσμος παρατηρείται σε τρία στρώματα

του 17ου και 18ου αιώνα. Ακόμη, καθόσον αφορά τον ε-

σωτερικό διάκοσμο, αυτός έχει δεχθεί κάποιες επιρροές

από Λατίνους και γενικότερα, από τεχνίτες της Δύσης.

Αδιαμφισβήτητα πρόκειται για το σπουδαιότερο βυ-

ζαντινό μνημείο που βρίσκεται στην πόλη της Άρτας, το

οποίο συνδέεται και με ένα λαϊκό θρύλο. Μια προφορι-

κή παράδοση σχετικά με τον τρόπο κτισίματος του ναού

της Παναγίας της Παρηγορίτισσας αναφέρει ότι ο πρω-

τομάστορας του ναού, που ήταν και εξαίρετος τεχνίτης,

κατά την οικοδόμηση του ναού χρειάστηκε να λείψει για

κάποιο διάστημα, αφήνοντας ως αντικαταστάτη το βοη-

θό του. Αυτός λοιπόν έκανε το καλύτερο δυνατό, αλλά-

ζοντας εντελώς τα αρχικά σχέδια κι επιτυγχάνοντας αυ-

τό το εξαίρετο αποτέλεσμα. Όταν επέστρεψε ο πρωτο-

μάστορας, ζήλεψε τόσο πολύ το εκπληκτικό οικοδόμη-

μα, που στην προσπάθειά του να ρίξει το βοηθό από τη

στέγη, έπεσαν και σκοτώθηκαν και οι δύο. Μετά από το

τραγικό αυτό γεγονός η Παναγία εμφανίστηκε στη μάνα

του βοηθού, παρηγορώντας την για τον θάνατο του γιού

της, μια παράδοση που μαρτυρά την αξία του μνημείου,

έστω και μέσα από τη δραματική αυτή αφήγηση που εί-

ναι πρόδηλο ότι ενέπνευσε το παρωνύμιο του Ι. Ναού.

Ι.Ν. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑΣ ΆΡΤΑΣ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΔΗΜΟΥ, ΥΠ. ΔΡ. ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

14/03, Καθαρά Δευτέρα: Την ημέρα αυτή ξεκινά η Σαρακο-

στή για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημαίνε-

ται το τέλος των Απόκρεω. Ονομάστηκε έτσι γιατί οι χριστι-

ανοί εξαγνίζονταν πνευματικά και σωματικά, οπότε πρόκει-

ται για ημέρα νηστείας και αργίας, που εγκαινιάζει μια περί-

οδο νηστείας 40 ημερών, όσες και οι μέρες του Χριστού στην

έρημο. Απόλυτα συναφές, το έθιμο της κυρά Σαρακοστής δί-

χως στόμα λόγω νηστείας, με 7 πόδια - βδομάδες νηστείας.

15/03, Άγιος Αριστόβουλος, επίσκοπος Βρετανίας: Ανήκε

στους 70 αποστόλους και ακολούθησε σε μερικές περιοδείες

τον Απόστολο Παύλο, ο οποίος αναγνωρίζοντας τις ικανό-

τητές του, τον κατέστησε επίσκοπο Βρετανίας, όπου ο ίδιος

βρήκε μεγάλη αντίσταση, λόγω της δεισιδαιμονίας των κατ-

οίκων της, πολλές φορές κινδύνευσε και η ίδια η ζωή του, μα

η Θεία Χάρη δεν άφησε χωρίς αποτέλεσμα τις προσπάθειές

του, οδηγώντας στην ίδρυση χριστιανικής Εκκλησίας κι εκεί.

16/03, Άγιος μάρτυρας Σαβίνος, ο εν Αιγύπτω: Γεννήθηκε

στην Ερμούπολη Αιγύπτου από εύπορους κι ευσεβείς γονείς

διακρινόμενος για τον ιερό του ζήλο. Επί διωγμών του Διο-

κλητιανού ο τοπικός έπαρχος τον αναζήτησε για να τον συλ-

λάβει, αλλά οι χριστιανοί που είχαν τον άγιο στήριγμά τους,

τον έπεισαν να φύγει και να κρυφτεί, ώσπου τον επισκέφτηκε

ένας πτωχός για να ζητήσει τροφή, ο άγιος τον ελέησε, αλλά

ο πτωχός πρόδωσε τον άγιο, που βρήκε μαρτυρικό θάνατο.

17/03, Όσιος Αλέξιος ο άνθρωπος του Θεού: Εγεννήθη στη

Ρώμη επί Αρκαδίου και Ωνορίου. Όσο οι γονείς του, εύποροι

και επιφανείς, ήταν άτεκνοι, δεήθηκαν στο Θεό να αποκτή-

σουν τέκνο κι Εκείνος εισάκουσε τις προσευχές τους. Ευσε-

βής από νεαρή ηλικία, αρνήθηκε τον κοσμικό βίο νωρίς και

ασκήτευσε στη Μεσοποταμία, εμποδίζοντας τους γονείς του

να τον εντοπίσουν, ώσπου επέστρεψε εκεί από θεία πρόνοια,

όπου παρέμεινε 17 έτη χωρίς να αναγνωριστεί από κανέναν.

οι εχθροπραξίες κι οι αντιμαχόμενες πλευρές να επιδεί-

ξουν καλή θέληση να μοιραστούν το τραπέζι των δια-

πραγματεύσεων για την επίλυση των διαφορών (11), ως

τότε, όμως, τα δύο μέρη εκδηλώνουν την υπόκλισή τους

ενώπιον όσων μαρτύρησαν σε αυτές τις συνθήκες ως ο-

μολογητές πίστης (12), ένα μαρτύριο που καθιστά ακό-

μη πιο επιτακτική την ανάγκη για διαθρησκειακό διάλο-

γο, ούτως ώστε η διαφορετικότητα παραδόσεων να μην

κωλύει την κοινωνική ειρήνη και αρμονία (13), όπως σε

μεγάλο βαθμό συμβαίνει σε πολλές άλλες χώρες μες από

την εμπέδωση των αρχών της θρησκευτικής ελευθερίας,

με ουσιώδη συμβολή των χριστιανικών κοινοτήτων (14)

αν και σε πολλές περιπτώσεις επιβάλλονται περιορισμοί

που προσβάλλουν βάναυσα τα παρεπόμενα δικαιώματα,

στο όνομα της θρησκευτικής ουδετερότητας των χωρών

κυρίως της Ευρώπης (15), η οποία έτσι αφίσταται συχνά

από πρότερες σχετικές της διακηρύξεις για θρησκευτική

ισότητα, κατόπιν αιματηρών αγώνων (16) ωθώντας έτσι

τα δύο μέρη να ενσκύψουν σε ευαίσθητες κοινωνικές ο-

μάδες και ιδιαίτερα σε όσες σχηματίστηκαν ως απόρροι-

α ανάλογων συνθηκών, όπως συνέβη και στην περίπτω-

ση του προσφυγικού ζητήματος (17), καθώς οι εκκλησί-

ες καλούνται πια να υπηρετήσουν τις αρχές της δικαιο-

σύνης, σεβασμού των παραδόσεων και αλληλεγγύης για

όσους υποφέρουν (18), σε άμεση συσχέτιση με το θεσμό

της οικογένειας, που αποτελεί το φυσικό επίκεντρο κάθε

ανθρώπινης ζωής και κοινωνίας, αλλά παρόλα αυτά βι-

ώνει σημαντικά προβλήματα σε πολλές χώρες (19) αφού

έχει αποστεί από το παραδοσιακό του περιεχόμενο (20).

Σε συνέχεια των παραπάνω, τα μέρη αναφέρονται ε-

πίσης στο δικαίωμα της ζωής και αξιοπρεπούς διαβίω-

σης υπό το πρίσμα της βιοηθικής (21), απόλυτα λογικά,

λοιπόν, ακολουθεί αναφορά στους νέους, οι οποίοι πρέ-

πει να παροτρυνθούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές

τους (22) και να γίνουν έτσι το φως του κόσμου όπως οι

απόστολοι (23), κατόπιν δε, το κείμενο αναφέρεται στην

ευαίσθητη θεματική του προσηλυτισμού, που πρέπει να

αποσυνδεθεί από την ιεραποστολική δράση (24), στους

Έλληνες Καθολικούς και Ορθόδοξους και στην αποκα-

τάσταση των μεταξύ τους σχέσεων με πρακτικές ολότε-

λα διαφορετικές από της ουνίας (25), στην πανομοιότυ-

πη κατάσταση της Ουκρανίας που ήδη έχει οδηγήσει σε

ακραία εχθρικότητα και πλήθος θυμάτων (26), γεγονός

για το οποίο εκφράζεται η ευχή να ξεπεραστεί το σχίσμα

της Ουκρανίας βάσει της οικείας κανονικής παράδοσης

(27), στο πνεύμα αυτό, δε κι έχοντας υπόψη το πολυπο-

λιτισμικό προφίλ του σύγχρονου κόσμου, Καθολικοί κι

Ορθόδοξοι πρέπει να διατρανώσουν το μήνυμα της Σω-

τηρίας (28) και της πίστης στον Χριστό που την ενσαρ-

κώνει (29), υπό τη σκέπη της Θεοτόκου, για να επιτευ-

χθεί παγκόσμια ειρήνη εις το όνομα της Αγίας Τριάδος.

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΡΩΣΙΑΣ ΜΕ ΠΑΠΑ Όπως είδαμε νωρίτερα στην πραγμάτευση της θεμα-

τολογίας που θα απασχολήσει την Πανορθόδοξη Σύνο-

δο της Κρήτης, βασική μέριμνα θα αποτελέσει η καλλι-

έργεια των διεθνών σχέσεων της Ορθοδοξίας, υπό αυτό

το πνεύμα, λοιπόν, η πρόσφατη συνάντηση του Πατρι-

άρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών, κ.κ. Κύριλλου με

τον Πάπα Φραγκίσκο, όσο κι αν δεν συνδέθηκε με αυτό

το πλαίσιο, αναντίρρητα αποπνέει ανάλογη δυναμική.

Η συνάντηση των δύο προκαθημένων πραγματοποι-

ήθηκε στην Αβάνα, όπου τονίστηκε η σπουδαιότητα του

γεγονότος καθαυτού, ως προς τις διμερείς σχέσεις μετα-

ξύ των αναφερομένων πλευρών, γεγονός που επιβεβαι-

ώνει και το κοινό κείμενο που υπέγραψαν οι δύο άνδρες

ως πιστοποίηση των προθέσεών τους, αλλά και ως προ-

άγγελο της επιδίωξης κοινών στόχων στο εγγύς μέλλον.

Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα τριάντα συνολι-

κά σημεία του παραπάνω κειμένου, τα δύο μέρη δηλώ-

νουν την ευτυχία τους για το γεγονός ότι συναντήθηκαν

ως αδελφοί στη χριστιανική πίστη, προκειμένου να συ-

ζητήσουν τις εκκλησιαστικές σχέσεις (1), επιλέγοντας η

συνάντησή τους να γίνει σε έναν τόπο που θεωρούν ως

το σύμβολο του «Νέου Κόσμου», επίκεντρο σημαντικών

γεγονότων του 20ου αιώνα, μα και πεδίο ανάπτυξης της

χριστιανικής πίστης (2), απομακρυνόμενοι από τον Πα-

λιό Κόσμο και μοιραζόμενοι την επιθυμία συνεργασίας

Ορθόδοξων και Καθολικών (3), όπως συνέβη την πρώτη

χιλιετία του Χριστιανισμού (4), μέχρι τη στιγμή που επ-

ήλθε η διάσπαση ένεκα παλαιών και νέων διαφορών που

εξακολουθούν να πονούν και τα δύο μέρη (5) και για το

λόγο αυτό η συνάντησή τους αποβλέπει στην έμπνευση

φιλενωτικών αισθημάτων σε όλους τους χριστιανούς (6)

με τη ρητή δήλωση των δύο μερών πως θα συνδράμουν

με όποιον τρόπο ήθελε κριθεί απαραίτητος (7) και ιδίως,

με ευαίσθητη προσέγγιση χειμαζόμενων χωρών, κυρίως

στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, όπου πολλές

τοπικές εκκλησίες εξολοθρεύτηκαν (8), χάριν των οποί-

ων απευθύνεται έκκληση στη διεθνή κοινότητα, για την

παροχή προστασίας (9), όπως στις περιπτώσεις του Ιράκ

και της Συρίας, όπου τα θύματα της βίας είναι ήδη χιλι-

άδες, ενώ εκατομμύρια μένουν ακόμη αβοήθητα (10).

Για τους λόγους αυτούς, όπως συνεχίζει το ίδιο κεί-

μενο, τα δύο μέρη απευθύνουνε τις προσευχές τους στο

Θεό, το Σωτήρα του Κόσμου, ώστε να εκλείψουνε όλες

ο

Έχοντας αναφερθεί ακροθιγώς κατά το προηγούμε-

νο τεύχος στον πρόσφατα εκδοθέντα Κ.281/2015 της Ι.

Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (ΦΕΚ Α/2/13-06-

2016), βρίσκουμε εδώ την κατάλληλη ευκαιρία να επε-

κταθούμε πιο ειδικά, διατρέχοντας τις ρυθμίσεις του κα-

νονισμού αυτού, προκειμένου να αντιληφθούμε πώς μέ-

σα από τις διατάξεις του δύναται να εξυπηρετηθεί ακό-

μη πιο αποτελεσματικά το κύριο αντικείμενό του, δηλα-

δή, οι Προσκυνηματικές Περιηγήσεις, μέσω του οικείου

Γραφείου, όπως καθορίζεται μέσα από 14 κύρια άρθρα,

αριθμός που από μόνος του μαρτυρεί εκτεταμένη δομή.

Ειδικότερα, (άρ.1) η ΕτΕ, έχοντας την επιθυμία ανά-

δειξης του θρησκευτικού, ιστορικού, πολιτισμικού αλλά

και οικολογικού πλούτου, που έχει αποθησαυριστεί στα

Ιερά Σκηνώματα της Πίστεώς μας, δηλαδή στις Ι. Μονές

και τα λοιπά Ιερά Προσκυνήματα της Πατρίδας μας, ο-

δηγήθηκε στη σύσταση υπηρεσιακής μονάδας επιπέδου

Γραφείου, με την ονομασία Συνοδικό Γραφείο Προσκυ-

νηματικών Περιηγήσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, το

οποίο ως σκοπό θα έχει την οργάνωση-προώθηση, εντός

κι εκτός Ελλάδας, των προσκυνηματικών περιηγήσεων,

αλλά και την ανάπτυξη όλων των μορφών τουρισμού με

θρησκευτικό ενδιαφέρον και την προβολή ποικίλλων ιε-

ρών θρησκευτικών μνημείων, Ι. Μονών και Προσκυνη-

μάτων της ΕτΕ προς πνευματική ωφέλεια και οικοδομή.

Περαιτέρω (άρ.2), το Συνοδικό Γραφείο θα διοικεί-

ται από Διοικούσα Επιτροπή που τελεί υπό τον ιεραρχι-

κό έλεγχο της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και του Μακα-

ριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αυτής, αποτελούμενη από 11

μέλη που διορίζονται από τη Δ.Ι.Σ. με πρόταση του Αρ-

χιεπισκόπου για τριετή θητεία και συγκεκριμένα, 3 αρ-

χιερείς της ΕτΕ κι 8 λαϊκούς με ειδικές γνώσεις στα θέ-

ματα και τους σκοπούς της Επιτροπής, Πρόεδρος της ο-

ποίας θα είναι ο αρχιερέας που έχει τα πρεσβεία της αρ-

χιερωσύνης, αναπληρούμενος από τον αμέσως επόμενο,

κατά την ίδια τάξη. Τα αξιώματα είναι τιμητικά-άμισθα.

Επιπλέον (άρ.3), στο Συνοδικό αυτό Γραφείο διορί-

ζεται ως Γραμματέας, κληρικός που διαθέτει τα απαραί-

τητα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα (ξένες γλώσσες,

χρήση υπολογιστή, συναφή εμπειρία), αρμόδια, δε, για

το διορισμό αυτού είναι η Δ.Ι.Σ. μετά από πρόταση του

Προέδρου. Ο Γραμματέας ασκεί καθήκοντα Γραμματέα

της παραπάνω Επιτροπής, οργάνωσης, προώθησης κ.λπ.

Για την επίτευξη των παραπάνω σκοπών (άρ.4), το

Συνοδικό Γραφείο, διά της Διοικούσας Επιτροπής, χρη-

σιμοποιεί τα προσφορότερα μέσα και ιδίως (α) συγκρό-

τηση ομάδων εργασίας και υπο-επιτροπών στελεχωμέ-

νων με κατάλληλα πρόσωπα προτάσει του Προέδρου κι

εγκρίσει της Δ.Ι.Σ., των οποίων πάντα θα προεδρεύει ο

ίδιος ή με την έγκρισή του, ένα από τα αρχιερατικά μέλη

ή ο Γραμματέας, (β) συνεργασία με Εκκλησιαστικές και

Θρησκευτικές, αλλά και Πολιτικές Αρχές και Φορείς, οι

οποίοι βρίσκονται εντός και εκτός Ελλάδος, (γ) συνερ-

γασία με Υπουργεία, Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, Ορ-

γανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης κάθε βαθμού και τα

θυγατρικά τους νομικά πρόσωπα και φορείς και γενικώς

με Κυβερνητικούς φορείς εντός και εκτός της Ελλάδας,

(δ) δημοσιοποίηση με κάθε πρόσφορο μέσο του έργου,

των δραστηριοτήτων και ενεργειών του Συνοδικού Γρα-

φείου, π.χ. με έντυπα, ηλεκτρονικά, τηλεοπτικά, ραδιο-

φωνικά μέσα και εν γένει νέες τεχνολογίες, αλλά και σε

συνεργασία με λίαν αξιόπιστους και υπεύθυνους φορείς.

Σε επίπεδο συνεργασιών (άρ.5), το Γραφείο τελεί σε

αγαστή συνύπαρξη και με όλες τις υπηρεσίες, Συνοδικές

και Ειδικές Συνοδικές Επιτροπές της ΕτΕ, ως και με όλα

τα εκκλησιαστικά νπδδ και νπιδ, αλλά και με θεσμικούς

φορείς του Τουρισμού και συναφείς κλάδους, ως και με

τους οικείους Μητροπολίτες και εκπροσώπους εκάστης

Μητροπόλεως επί Προσκυνηματικών Περιηγήσεων και

οικεία νομικά πρόσωπα - επιχειρήσεις του δημόσιου το-

μέα, παρέχοντας την αιγίδα του σε πρόσφορες δράσεις.

Δυνάμει των ανωτέρω, προς εξυπηρέτηση των σκο-

πών του Γραφείου, οι Ι. Μητροπόλεις παρέχουν σε αυτό

κατάλληλο ενημερωτικό υλικό (άρ.6), ενώ επίσης το αυ-

τό Γραφείο δύναται να συνεργάζεται με δημόσιες και ι-

διωτικές σχολές ξεναγών, Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, αλλά

και να οργανώνει συνέδρια, ημερίδες, ενημερωτικές συ-

ναντήσεις και δράσεις, τόσο κρατικά, όσο κι ευρωπαϊκά

ή διακρατικά (άρ.7), εκπροσωπούμενο νόμιμα από τον

Πρόεδρο ή το Γραμματέα ή επιτροπή αυτού και δεσμευ-

όμενο με έγκριση της Δ.Ι.Σ. τη προτάσει του Προέδρου

(άρ.8), ενώ όλα τα απαιτούμενα έργα μπορούν, εξ από-

ψεως προσωπικού, να καλύπτονται με εσωτερικές μετα-

κινήσεις, ως και με αναθέσεις σε Ειδικούς Συνεργάτες.

Κατά τα λοιπά (άρ.10-13) ο κανονισμός ορίζει περί

των συνεδριάσεων της Διοικούσας Επιτροπής, τηρουμέ-

νων πρακτικών, κατάρτισης προϋπολογισμού, επίλυσιν

των ανακυπτόντων ζητημάτων από τη Δ.Ι.Σ., αλλά και

τροποποίησιν του κανονισμού από τη Δ.Ε., το έργο της

οποίας δεν θίγει τη λειτουργία της Ειδικής Συνοδικής Ε-

πιτροπής Συνοδικού Γραφείου Προσκυνηματικών Περι-

ηγήσεων (άρ.14), που εξακολουθεί να λειτουργεί με την

ίδια σύνθεση για τρία (3) ακόμη ημερολογιακά έτη, από

τη νόμιμη δημοσίευση του Κ.281/2015 στο οικείο ΦΕΚ.

Κ.281 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΩΝ

Από ένα τεύχος του ΒΗΛΟΝ που κυκλοφορεί εντός

του μήνα της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου, δεν θα

μπορούσε να λείπει μια συναφής αναφορά, επομένως, η

κυκλοφορία ενός συγγράμματος που πραγματεύεται την

πάντοτε επίκαιρη έρευνα που συνοψίζει ο τίτλος Κρυφό

Σχολειό και η Προσφορά της Εκκλησίας στην Επανάστα-

ση, τελεί σε ιδανική συνύπαρξη με την παρούσα στήλη,

αλλά και με τα πραγματολογικά μας ζητούμενα εν γένει,

ιδίως σε μια εποχή που, όπως σημειώνουμε και σε προη-

γούμενη ενότητα, αμφισβητεί ως και τ’ αναμφισβήτητα.

Ξεκινώντας από το σύγγραμμα καθαυτό, όμως, βα-

σικός προσανατολισμός του συγγραφέα, κ. Κ. Κωνστα-

ντάρα, είναι η κριτική στάση απέναντι στους αναθεωρη-

τές της πρόσφατης Ελληνικής Ιστορίας, με την επικρά-

τηση του παναριστερισμού, του οποίου οι εκφραστές εί-

ναι σε μια διαρκή τροχιά αποδόμησης και διαβολής της

προσφοράς της Εκκλησίας στη διάσωση του Γένους και

την εθνική Παλιγγενεσία, ως και στον αγώνα του 1821,

με αυτά τα ιδεολογικά ελατήρια, λοιπόν, ο συγγραφέας

προχωρά στην παρουσίαση ακλόνητων στοιχείων για τη

συνολική προσφορά της Εκκλησίας στα 400 χρόνια της

σκλαβιάς και τις θυσίες των λειτουργών της για το σκο-

πό αυτό, ως ελάχιστη ευχαριστία για την προσφορά της.

Ειδικότερα, κύριοι άξονες της άνω έρευνας είναι το

κρυφό σχολειό υπό την αιγίδα της Εκκλησίας, οι γενί-

τσαροι, οι βίαιοι εξισλαμισμοί, η παιδεία και ο πολιτι-

σμός κατά την τουρκοκρατία, η συνεισφορά της ορθό-

δοξης Εκκλησίας στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα κι

ο συναφής ρόλος του Πατριάρχη Γρηγόριου Ε’, του Α-

θανασίου Διάκου, του Παπαφλέσσα κι άλλων κληρικών

την ίδια περίοδο, μέσα από τις οικείες ιστορικές πηγές.

Αναμφίβολα, όμως, τα θέματα που συνδέονται ανα-

πόδραστα με τα ζητήματα αυτά, δεν είναι εύκολο να συ-

νοψιστούν ούτε σε ένα σύγγραμμα, ούτε σε μια σκέψη,

ούτε σε μια κατεύθυνση, δεδομένου ότι κοινός παρονο-

μαστής αυτών είναι η εθνική συνείδηση, θεμέλιος λίθος

κάθε λαού, αλλά και βασικός στόχος για κάθε αντίρρο-

πη δύναμη, από όπου κι αν ορμάται και δη, είτε από έμ-

φυτη αμφισβήτηση μέχρις αποδείξεως ή ανταποδείξεως,

είτε από ένα ευρύτατο φάσμα σχετικών ιδιοτελών σκο-

πών, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο κατατείνουν στη

θεμελιακή αναθεώρηση ιστορικών δεδομένων, στο όνο-

μα της κοινωνικής ειρήνης και μιας «θεμιτής λήθης».

Η Ιστορία, όμως, δεν είναι αυτό που πιστεύουμε ότι

συνέβη ή αυτό που μας εξυπηρετεί, αλλά αυτό που συ-

μπεραίνουμε με ασφάλεια ότι συνέβη, βάσει ιστορικών

αποδείξεων και τεκμηρίων προς τούτο, τα οποία πρέπει

προηγουμένως να υποβάλλονται σε κριτικό έλεγχο, που

θα καθορίζει και το βαθμό επίδρασής τους στην εξαγω-

γή του όποιου συμπεράσματος. Από την άλλη μεριά, με

ερέθισμα την παραπάνω οπτικοποίηση του κρυφού σχο-

λειού από το Ν. Γύζη, μας έρχεται στο νου και ένα άλλο

εξέχον δείγμα της τέχνης του, η Ιστορία, που εκτιμούμε

ότι αποτελεί επιτομή του τρόπου γραφής της ιστορίας εν

τοις πράγμασι, μες από τη συνέργεια χεριών (βλ. κάτω).

Μεταφέροντας την εισαγωγική αυτή παράγραφο σε

πιο συγκεκριμένα δεδομένα, είναι γεγονός ότι γύρω από

το Κρυφό Σχολειό έχει αναπτυχθεί μια ογκωδέστατη βι-

βλιογραφία, εγχώρια και διεθνής, γεγονός που από μόνο

του αποδεικνύει τη σπουδαιότητα του θέματος, αλλά και

τις προεκτάσεις του, που ενδεχομένως να μην είναι τόσο

εύκολα ορατές με μια πρώτη ματιά, ωστόσο, εάν θέσου-

με υπόψη του προβληματισμού μας το ρόλο της παιδεί-

ας στην εθνική αφύπνιση, την εγγυητική θέση σε αυτήν,

της Εκκλησίας, αλλά και την εύλογη, από την άλλη με-

ριά, αντίδραση των θιγόμενων από αυτά, είναι απλό να

αντιληφθούμε ότι η τάση ορισμένων ερευνητών να προ-

σεγγίζουν την ιστορία ως μύθο, δεν συνιστά απλό μεθο-

δολογικό σφάλμα, αλλά θεμελιώδη διαφοροποίηση από

τις πραγματικές συνθήκες της Τουρκοκρατίας, αυθαίρε-

το ίσιωμα πολλών επιμέρους γωνιών αναφορικά με την

νομική μεταχείριση και τη συνακόλουθη ελευθερία ή κι

ανελευθερία κινήσεων επιμέρους θρησκευτικών κοινο-

τήτων της οθωμανικής αυτοκρατορίας, με τελικό αποτέ-

λεσμα, στην καλύτερη περίπτωση, τη γεφύρωση χασμά-

των επ’ ονόματι της σύγχρονης προσέγγισης και συνεν-

νόησης λαών και κρατών, ενώ στη χειρότερη, την ουσι-

ώδη αλλοίωση πραγματικών δεδομένων, με ό,τι δύναται

αυτό να σημάνει για ζητήματα που είναι ακόμη ανοιχτά.

Με τις σκέψεις αυτές υπόψη, θα κλείσουμε όπως ξε-

κινήσαμε και συγκεκριμένα, με την ευχή η επερχόμενη

εθνική επέτειος να δώσει την ευκαιρία για περισυλλογή

κι εσωτερική αναζήτηση για το ποιοι είμαστε, τι πιστεύ-

ουμε και κατά πόσο είμαστε σε θέση και διάθεση, με τη

σειρά μας, να θυσιαστούμε επ’ ονόματι της πίστης και

της πατρίδας, αντί ν’ αμαυρώνουμε αγώνες και νεκρούς.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΕΠΑΝΑΝΑΣΤΑΣΗ

18/03, Α’ Χαιρετισμοί: Με τον όρο αυτό νοείται ύμνος της

Ορθόδοξης Εκκλησίας που απευθύνεται προς τιμή της Υπε-

ραγίας Θεοτόκου, εντεταγμένος στο λειτουργικό πλαίσιο της

ακολουθίας του Μικρού Αποδείπνου σε όλους τους Ι. Ναούς

κατά τις πέντε πρώτες Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρα-

κοστής, τις πρώτες τέσσερις τμηματικά και την πέμπτη ολό-

κληρος (Ακάθιστος Ύμνος). Αποτελείται από προοίμιο και

24 οίκους (στροφές) σε ελληνική αλφαβητική ακροστοιχίδα.

19/03, Άγιοι Χρύσανθος, Δαρεία: Έζησαν επί Νουμεριανού

με τον πρώτο να κατάγεται από την Αλεξάνδρεια, προερχό-

μενος από ειδωλολατρικό περιβάλλον, γεγονός που όμως δεν

τον εμπόδισε να βαπτιστεί χριστιανός, οπότε ο πατέρας του

τον ανάγκασε να παντρευτεί την ειδωλολάτρη Δαρεία, αντί,

όμως, να τον επαναφέρει εκείνη στην ειδωλολατρία, πίστεψε

και η ίδια στο Χριστό και βαπτίστηκε, οπότε αμφότεροι κα-

ταγγέλθηκαν και μαρτύρησαν μαζί ενταφιασμένοι ζωντανοί.

20/03, Α’ Κυριακή των Νηστειών/της Ορθοδοξίας: Η μέ-

ρα αυτή αποτελεί ανάμνηση ενός σημαντικού γεγονότος της

εκκλησιαστικής ιστορίας, της αναστήλωσης των ιερών εικό-

νων, το οποίο έλαβε χώρα το έτος 843, χάρη στην αποφασι-

στική συμβολή της βασίλισσας και μετέπειτα αγίας Θεοδώ-

ρας, συζύγου του αυτοκράτορα Θεόφιλου, οπότε σημειώθη-

κε το τέλος της εικονομαχικής έριδας, η οποία συντάραξε τη

ζωή της Εκκλησίας για περισσότερα από 100 χρόνια σύνολο.

21/03, Άγιος Θωμάς Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης: Έ-

ζησε τον 7ο αιώνα, διακρινόμενος ιδιαίτερα για την ευλάβεια

και τη βαθιά θεολογική του γνώση κι επιδεικνύοντας μεγάλο

ενδιαφέρον και μέριμνα για τα θέματα και τις υποθέσεις του

Πατριαρχείου, ενώ έκτισε τον Πατριαρχικό οίκο δίπλα στην

Αγία Σοφία, ενώ στο κάτω μέρος διαμόρφωσε την πατριαρ-

χική βιβλιοθήκη. Παρέμεινε στο θρόνο επί τρία έτη και κα-

θοδήγησε το ποίμνιο με σύνεση, ακόμη και κατά αιρετικών.

Το τελευταίο διάστημα και με πολλά διαφορετικά ε-

λατήρια, όπως η πρόσφατη συζήτηση για τη λατρευτική

χρήση της Ροτόντας (με την οποία ασχοληθήκαμε εκτε-

νώς το Φεβρουάριο) και η εκδήλωση «Μένουμε Έλληνες

και Ορθόδοξοι» (που πραγματευτήκαμε νωρίτερα), δεν

είναι υπερβολή να πούμε ότι η εκκλησιαστική επικαιρό-

τητα κινήθηκε κατά τρόπο που κατέστησε τη Θεσσαλο-

νίκη, πρωτεύουσα των σχετικών ενδιαφερόντων. Με τα

δεδομένα αυτά υπόψη, ανάμεσα σε σεμινάρια και εκδη-

λώσεις που καλύπτουνε τα εύλογα χρονικά πλαίσια του

παρόντος τεύχους επιλέγουμε την παρουσίαση Διεθνούς

Συνεδρίου της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, με τη θεματι-

κή «Αγία Γραφή και Ορθόδοξη Λατρεία», ως κατωτέρω.

Βάσει προγράμματος, κατά την έναρξη του συνεδρί-

ου, την 18-02-2016 απηύθυναν χαιρετισμούς ο Μητρο-

πολίτης Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμος, εκπρόσωπος του Οι-

κουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, ο Μητροπο-

λίτης Κασσανδρείας κ. Νικόδημος, ο Καθηγητής Μιλ-

τιάδης Κωνσταντίνου (Κοσμήτωρ Θεολογικής ΑΠΘ), ο

Καθηγητής Παναγιώτης Σκαλτσής (Πρόεδρος Θεολογί-

ας ΑΠΘ), ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Χρήστου (Πρόε-

δρος Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

ΑΠΘ), ο Μιχαήλ Χατζηγιάννης (Γενικός Δ/ντής Ελλη-

νικής Βιβλικής Εταιρίας), για να ακολουθήσει ο Μητρο-

πολίτης Καισαριανής, Βύρωνα και Υμηττού, κ. Δανιήλ,

Πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Λειτουργι-

κής Αναγεννήσεως, που παρουσίασε την εναρκτήρια ει-

σήγηση «Το Βιβλικό υπόβαθρο της θείας Λατρείας».

Ακολούθησαν οι εισηγήσεις «Από τον επαναστατικό

δυναμισμό στο δοξολογικό λειτουργισμό. Η βιβλική κα-

τανόηση της λατρείας» (Πέτρος Βασιλειάδης), «Το ζήτη-

μα της μετάφρασης λειτουργικών αναγνωσμάτων από την

Παλαιά Διαθήκη» (Μιλτιάδης Κωνσταντίνου), «Ψαλμι-

κά πρότυπα στη θεία λατρεία: Το παράδειγμα του ‘’Άρατε

Πύλας’’ των Αναβαθμών και του Αμώμου» (Παναγιώτης

Σκαλτσής), «Η ερμηνεία κι η μετάφραση της φράσης Αὕ-

τη ἡ κλητή καί ἁγία ἡμέρα του ειρμού της Η’ ωδής του

κανόνος του Πάσχα επί τη βάσει του Βιβλικού του υπο-

βάθρου» (Π. Ιάκωβος Χαλίλ), «Τα καινοδιαθηκικά ανα-

γνώσματα στο μυστήριο του Ευχελαίου» (Ιωάννης Καρα-

βιδόπουλος), «Οι ύμνοι της Καινής Διαθήκης» (π. Ιωάν-

νης Σκιαδαρέσης), «Αι Ωδαί στη λειτουργική παράδοση

της Εκκλησίας» (π. Νικόδημος Σκρέττας) και «Βιβλικά

σ

σύμβολα λατρείας» (Αικατερίνη Τσαλαμπούνη), με την

οποία και ολοκληρώθηκε η πρώτη μέρα του συνεδρίου.

Την επόμενη μέρα, 19-02-2016, παρουσιάστηκαν οι

εισηγήσεις «Θεομητορική Τυπολογία στην Παλαιά Δια-

θήκη» (Αθανάσιος Παπαρνάκης), «Παλαιοδιαθηκικοί

θεολογικοί όροι στη θεία λειτουργία» (Δημήτριος Καϊμά-

κης), «Η λατρεία του Ιησού Χριστού ως Κυρίου κατά τα

παύλεια κείμενα» (Κυριακούλα Παπαδημητρίου), «Το

Κανόνιον των βιβλικών αναγνωσμάτων των Κυριακών»

(π. Χρυσόστομος Νάσσης), «Οι χώροι λατρείας στην

Καινή Διαθήκη» (Μόσχος Γκουτζιούδης), «Αγία Γραφή,

Λατρεία & Αισθητική» (Τρύφων Τσομπάνης), «Γλώσσα

της λατρείας και νέες τεχνολογίες πληροφορίας και επι-

κοινωνίας: Μια καινοτόμος πρόταση διδασκαλίας» (Αν-

να Κόλτσιου-Νικήτα), «Το βιβλικό υπόβαθρο των ακο-

λουθιών εσπερινού και όρθρου» (Κωνσταντίνος Καραϊ-

σαρίδης), «Οι μακαρισμοί και η Κυριακή προσευχή στη

θεία λατρεία» (Γεώργιος Φίλιας), «Το μυστήριο της κε-

νώσεως του Λόγου στην ευχολογική παράδοση» (Βασί-

λειος Καλλιακμάνης), «Ο λόγος του Θεού και το λειτουρ-

γικό κήρυγμα» (Δήμητρα Κούκουρα), «Παύλεια θεολο-

γία και χριστιανική λατρεία» (Μητρ. Κίτρους, Κατερίνης

και Πλαταμώνα Γεώργιος), «Η βιβλική διάσταση του βι-

βλικού όρου Αναφορά» (Nenand Milosevic), ενώ το συ-

νέδριο έκλεισε με συζήτηση επί των πορισμάτων του.

Όπως προκύπτει από τη γενική και ειδική θεματολο-

γία του συνεδρίου, κατ’ αυτό αναλύθηκαν ζητήματα που

κατέχουν σημαντική θέση στη λειτουργική ζωή της Εκ-

κλησίας, σε αντιστοίχιση με τη βιβλική τους προέλευση

και με τον τρόπο αυτό δόθηκε η δυνατότητα σε εκείνους

που παραβρέθηκαν στις εργασίες του συνεδρίου (την ο-

ποία αναμένεται να έχουν και όλοι οι υπόλοιποι ενδια-

φερόμενοι, όταν εκδοθούν τα σχετικά πρακτικά) να εν-

ημερωθούν και να εξοικειωθούν με έννοιες και περιεχό-

μενα που συχνά αντιλαμβανόμαστε, αλλά σπάνια κατα-

νοούμε σε βάθος, ελλείψει της αναγκαίας προς τούτο ε-

ξήγησης, από την άποψη αυτή, επομένως, η συνεισφορά

του συνεδρίου, ιδίως κατά το μέρος του φώτισε επίκαιρα

ζητήματα, όπως η μετάφραση των λειτουργικών κειμέ-

νων (θυμίζουμε ότι το ΑΠΘ είχε διοργανώσει ηλεκτρο-

νικό σεμινάριο για το ζήτημα αυτό το φθινόπωρο - ΒΗ-

ΛΟΝ Οκτωβρίου), είναι ουσιωδέστατη και πολύπτυχη,

αλλά και χρησιμότατη μέσα στη γενικότερη συγκυρία.

<ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΛΑΤΡΕΙΑ>

Σε πολλές περιπτώσεις, κατά το πρόσφατο, αλλά και

απώτερο παρελθόν, βρεθήκαμε ενώπιον μιας απόφασης

του ΕΔΔΑ που άλλαζε σε σημαντικό βαθμό τα δεδομέ-

να σε θρησκευτικές έννομες σχέσεις, γεγονός που έδωσε

ένα υπόστρωμα αληθοφάνειας και σε πρόσφατο δημο-

σίευμα που ανέφερε ότι το ΕΔΔΑ απαγορεύει τις βαπτί-

σεις νηπίων από τον τρέχοντα μήνα, πυροδοτώντας μιάν

πρωτοφανή παραφιλολογία στα κοινωνικά δίκτυα, προς

εκλογίκευση της οποίας κρίνουμε απαραίτητο να μοιρα-

στούμε εδώ οικείες σκέψεις και πραγματικά δεδομένα.

Ξεκινώντας, λοιπόν, από το περιεχόμενο του επίμα-

χου δημοσιεύματος καθαυτό, ο συντάκτης του ανέφερε

ότι εκδόθηκε απόφαση του ΕΔΔΑ για υπόθεση που αφ-

ορούσε την Ιταλία, συνεπεία των κρίσεων της οποίας το

βάπτισμα νηπίων στο εξής θα απαγορεύεται, θεωρούμε-

νο ποινικό αδίκημα, μάλιστα, δε, γινόταν παράθεση των

συγκεκριμένων άρθρων που θεμελίωναν αυτή την κρίση

και συγκεκριμένα, τα αρ.16 και 22 της ΕΣΔΑ, βάσει των

οποίων (σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα), ο νηπιοβα-

πτισμός απαγορεύεται, δεδομένου ότι τα βρέφη δε μπο-

ρούν να κατανοήσουν και να ενεργούν σύμφωνα με την

ελεύθερη βούληση για να δεχθούν μια συγκεκριμένη πί-

στη κι έτσι εκ-βιάζονται από θρησκευτικές οργανώσεις.

Ασφαλώς, πολλοί από τους αναγνώστες των ως άνω

δεδομένων, θα έχουνε ήδη αρχίσει να ξενίζονται, ενθαρ-

ρυμένοι ενδεχομένως και από τη σταδιακή αμφισβήτη-

ση της είδησης, μέχρι τη διάψευσή της, όταν έγινε γνω-

στό ότι για αυτήν ευθύνεται μια ιταλική ιστοσελίδα σα-

τιρικού περιεχομένου, ωστόσο, από τη θέση αυτή και έ-

χοντας πάντοτε ως γνώμονά μας τη μετάσταση από την

είδηση, στη συνείδηση, κρίνουμε ωφέλιμο να δώσουμε

εδώ κάποιες διευκρινίσεις που ενδεχομένως να φανούνε

χρήσιμες σε όμοιες περιπτώσεις ειδήσεων στο μέλλον.

Κάνοντας αρχή από την αναφερόμενη απόφαση του

ΕΔΔΑ, στεκόμαστε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι αυτή τυγ-

χάνει κυριολεκτικά «αγνώστων λοιπών στοιχείων», κα-

θώς, παρά τα ειωθότα, δεν παρατίθεται ούτε όνομα προ-

σφεύγοντος, ούτε ιστορικό της υπόθεσης που τον ώθησε

να προσφύγει, ούτε ημερομηνία έκδοσης της απόφασης,

αλλά και ούτε παραπομπή στην επίσημη ιστοσελίδα του

ΕΔΔΑ, όπου αναρτώνται όλες οι εκδοθείσες αποφάσεις

του, αρχικά στη γαλλική γλώσσα και κατόπιν, σταδιακά,

στις γλώσσες και πολλών ακόμη κρατών-μελών της Ε.Ε.

Επιπλέον, επιτείνοντας έτσι το ενδιαφέρον του ανα-

γνώστη, ώστε να συμβάλλει στην αναπαραγωγή της εί-

δησης, το δημοσίευμα περιείχε την αναφορά ότι δυνάμει

της παραπάνω απόφασης του ΕΔΔΑ, η βάπτιση θα θεω-

ρείται πια ποινικό αδίκημα. Στο σημείο αυτό και αφού

πρώτα εξηγήσουμε ότι το ΕΔΔΑ είναι δικαιοδοτικό και

όχι νομοθετικό όργανο, δηλαδή, δεν νομοθετεί, αλλά δι-

κάζει βάσει κείμενης νομοθεσίας, θα πρέπει επιπλέον να

εξηγήσουμε ότι τα ποινικά αδικήματα δε «θεωρούνται»,

αλλά τυποποιούνται από τον εκάστοτε νομοθέτη, που εί-

ναι ο φορέας της νομοθετικής εξουσίας ενός κράτους, η

σημείωση αυτή, λοιπόν, «ποινικοποιεί» μόνο το άρθρο.

Κλείνοντας τον κύκλο των χτυπητών αδυναμιών του

υπό συζήτηση δημοσιεύματος, έστω και ως φάρσας, μια

πρόχειρη ματιά στο κείμενο της ΕΣΔΑ αποκαλύπτει ότι

τα αναφερόμενα στο δημοσίευμα άρθρα 16 και 22 καμία

σχέση δεν έχουν με τα νήπια, αφού αναφέρονται αφενός

στην πολιτική δραστηριότητα αλλοδαπών (16) και στην

εκλογή δικαστών (22). Έτσι, ο κριτικός αναγνώστης, με

μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο, θα μπορούσε εύκο-

λα να διαπιστώσει την ανακρίβεια και την ιλαρότητα σε

αυτό το δημοσίευμα, πριν προβεί σε αναπαραγωγή του.

Ακόμη, όμως και αν ο αναγνώστης του δημοσιεύμα-

τος κατόρθωνε να αντιληφθεί μέσα από τις ανακρίβειες

αυτές ότι πρόκειται περί φάρσας, οπωσδήποτε πιο ψηλό

εμπόδιο σε αυτή την προσπάθεια θα ήταν η αναφορά ότι

η βάπτιση παραβιάζει την ελεύθερη βούληση του νηπί-

ου, που λόγω της ηλικίας του δεν είναι σε θέση να δια-

τυπώσει μόνο του, είτε συναινώντας είτε διαφωνώντας,

όσον αφορά τη βάπτισή του. Ωστόσο, στην πραγματικό-

τητα πρόκειται περί ψευδοδιλήμματος αναγόμενου στην

προσφιλή διαλεκτική θρησκευτικά αντιφρονούντων της

ορθοδοξίας, τους οποίους περιττεύει να κατονομάσουμε

ειδικότερα εδώ, περιοριζόμενοι να αναφέρουμε ότι αυτή

η απόφαση, ως και κάθε άλλη που αφορά την ανατροφή

ανήλικου τέκνου, επαφίεται στους γονείς που ενασκούν

την επιμέλειά του, ακριβώς επειδή το βρέφος δεν δύνα-

ται να προβεί από μόνο του σε έγκυρη δήλωση σχετικής

βούλησης, ο θεσμός αυτός ωστόσο, όχι μόνο δε φιμώνει

το βρέφος, αλλά του δίνει τη δυνατότητα να την εκφρά-

σει μέσω των γονέων του, ενώ στην περίπτωση που με-

ταξύ τους υπάρχει διαφωνία, αυτή επιλύεται από τα δι-

καστήρια, με γνώμονα, το συμφέρον του τέκνου τους.

Μετά τα παραπάνω κατέστη, νομίζουμε, σαφές, πώς

ένα σατιρικό άρθρο μπορεί εύκολα να εκμεταλλευτεί τη

δυσκολία εξακρίβωσης της αξιοπιστίας του, ούτως ώστε

να εγείρει συζητήσεις επί συζητήσεων, με σύμμαχό του,

το ενδιαφέρον της επιλεγείσας θεματικής. Γι’ αυτόν ακ-

ριβώς το λόγο, όμως, πριν από οποιαδήποτε άλλη σκέψη

και πολύ περισσότερο, ενέργεια, συνιστούμε την ενημέ-

ρωση, με την προσφυγή μας σε αρμόδιους προς τούτο.

ΠΕΡΙ ΕΥΡΩ-ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ

Το επόμενο σημείο ενδιαφέροντος που εντοπίζουμε

στην παρούσα συζήτηση, αναλύεται εξ αφορμής του συ-

ναγόμενου εύρους των αναφερόμενων κλοπών σε σχέση

με την προέλευση των δραστών και το πλαίσιο που ανέ-

πτυξαν την παράνομη δραστηριότητά τους, αφού για να

γίνεται λόγος κατά τρόπο που καταλαμβάνει ολόκληρη

την Ελλάδα, αντίστοιχη είναι κι η εξάπλωση του φαινο-

μένου, γεγονός που πρέπει να λάβουν υπόψη τους και οι

διωκτικές αρχές, προκειμένου όχι απλά να κατασταλούν

τα παρόντα φαινόμενα, αλλά και να προληφθούν πολλά

άλλα που ενδεχομένως να σχεδίαζαν επίσης οι δράστες.

Συμπληρωματικά στην προηγούμενη παράγραφο, η

αναφερόμενη σύλληψη των 5 πέντε δραστών δεν πρέπει

να θεωρείται άνευ ετέρου τινός ως επίλυση του θέματος

και αυτό διότι, όπως μας έχει διδάξει η προϊστορία ανά-

λογων περιπτώσεων που έχουν καταγραφεί στο σκεπτι-

κό δικαστικών αποφάσεων, τα πρόσωπα που παράνομα

αφαιρούν ξένα πράγματα, σπάνια ταυτίζονται με εκείνα

που αναλαμβάνουν στη συνέχεια την παράνομη διάθεση

των κλοπιμαίων, ακόμη κι έτσι να είναι όμως η αλήθεια,

οι συλληφθέντες μπορούν να αποτελέσουν και χρήσιμη

πηγή πληροφόρησης για την πρόληψη όμοιων θεμάτων.

Παραμετροποιώντας περισσότερο την αναφορά μας

στα πρόσωπα τα δραστών, θα ήταν παράλειψη, εάν δεν

πραγματευόμασταν το θρησκευτικό εγκληματία, που, ως

αποδεικνύεται από σωρεία οικείων δικαστικών αποφά-

σεων, συχνά δεν κινείται από ιδιοτέλεια, αλλά από θρη-

σκευτικά κίνητρα, προχωρώντας στην αφαίρεση ιερού

πράγματος άλλου, με μόνον στόχο να παρακωλύσει την

ελεύθερη εκδήλωση λατρευτικών εκδηλώσεων, εφόσον

δε συμβαδίζουν με τις δικές του, επομένως, με δεδομένο

ότι κατά το τελευταίο διάστημα στη χώρα μας επικρατεί

ένας θρησκευτικός εμπλουτισμός με πολλά νέα στοιχεία

και ιδέες, καλό είναι οι αναφερόμενες περιπτώσεις κλο-

πής να συσχετιστούν με αυτή την παράμετρο, εφόσον με

τον τρόπο αυτό δεν καταλήξουμε σε κυνήγι μαγισσών.

Κλείνοντας και με δεδομένο ότι οι παραπάνω κλο-

πές συμπίπτουν χρονικά με πρόσφατη εξάρθρωση κυκ-

λώματος τραπεζικών απατών σε βάρος εκκλησιαστικών

νομικών προσώπων, εκτιμούμε ότι θα πρέπει να αναπτυ-

χθεί ένας ευρύτερος προβληματισμός γύρω από το αν οι

δραστηριότητες αυτές είναι μεμονωμένες ή αλληλένδε-

τες, φανερώνοντας έτσι μιαν επιβουλή εκκλησιαστικών

περιουσιακών στοιχείων, για λόγους που εν πολλοίς ήδη

περιγράφηκαν νωρίτερα. Πρόκειται για ένα σενάριο που

δύσκολα δύναται να διερευνηθεί και πολύ περισσότερο,

να επαληθευτεί, στο πλαίσιο της γενικότερης αναζήτη-

σης όμως, μια τέτοια γενίκευση ίσως φανέρωνε στοιχεία

που θα μπορούσαν να δώσουν πιο μακρόβιες λύσεις στο

πρόβλημα από τη φυλάκιση επιμέρους προσώπων, ώστε

να συναχθεί με ακρίβεια το μέγεθος του προβλήματος.

Υπό την παραπάνω τιτλοφορία εκδόθηκε πρόσφατα

(724/331/15-02-2016) εγκύκλιο σημείωμα της Ι. Συνό-

δου της ΕτΕ προς την Αρχιεπισκοπή και τις Μητροπό-

λεις, το οποίο αναφέρεται στο γεγονός της σύλληψης 5

προσώπων, στην κατοχή των οποίων βρέθηκαν ιερά λεί-

ψανα, καλώντας τους αποδέκτες του σημειώματος ώστε

να δηλώσουν αν έχουν διαπιστωθεί και τυχόν κλοπές ιε-

ρών λειψάνων στις επαρχίες τους, αλλά και να περιγρά-

ψουν απολεσθέντα αντικείμενα, προκειμένου να συσχε-

τιστούν και να ταυτοποιηθούν μετά των ανευρεθέντων.

Με τα παραπάνω δεδομένα υπόψη, συνάγεται το συ-

μπέρασμα ότι ναι μεν το γεγονός αναφοράς εντοπίζεται

σε συγκεκριμένη εκκλησιαστική επαρχία (Πάτρα), παρ-

όλα αυτά, όμως, το σημείωμα απευθύνεται στο σύνολο

των Μητροπόλεων της ΕτΕ, ούτως ώστε να συνδράμουν

διά της ταυτοποίησης ανευρεθέντων, επομένως, πρόκει-

ται για ιερά λείψανα που δεν προέρχονται από μία μόνο

Μητρόπολη, αλλά από περισσότερες, γεγονός που φέρ-

νει στην επιφάνεια υπερτοπικά κρούσματα ιεροσυλίας,

παράμετρος που μας απασχολεί ιδιαίτερα στη συνέχεια.

Έτσι, ενώπιον του τεκμαιρόμενου όγκου τέτοιων πε-

ριστατικών, οφείλουμε να εκφράσουμε ανησυχία για το

γεγονός ότι το θέμα έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις, ώστε

να δικαιολογεί την έκδοση ενός αυτοτελούς εγκύκλιου

σημειώματος για τη διαχείρισή του, από τη στιγμή που

υφίσταται ένα αρκούντως διαμορφωμένο πλαίσιο προ-

στασίας ιερών λειψάνων (Τσιβόλας Θ., Η έννομη προ-

στασία των θρησκευτικών πολιτιστικών αγαθών), που θα

έπρεπε να θεωρείται εμπεδωμένο σε μια χώρα με πλού-

σια εκκλησιαστική παράδοση, όπως είναι και η Ελλάδα.

Ανεξάρτητα από την παράμετρο αυτή, μένοντας στο

σκέλος της έντασης του φαινομένου, ανησυχία προκα-

λείται επίσης για την αποτελεσματικότητα των μεθόδων

φύλαξης, καθώς, αν κρίνουμε από τη γενίκευση του λό-

γου του παραπάνω σημειώματος, κενά ασφαλείας μάλ-

λον απαντώνται σε πολλές περιπτώσεις, επομένως, πρέ-

πει να ληφθεί μια μέριμνα, ενδεχομένως και διά ενάσκη-

σης κανονιστικής αρμοδιότητας της Ι.Σ., ούτως ώστε να

διαμορφωθεί ένα σύγχρονο πλαίσιο καταγραφής και φύ-

λαξης, ενδεχομένως και με τη χρήση νέων τεχνολογιών,

σε συσχέτιση και με τα ιερά προσκυνήματα που εν πολ-

λοίς είναι οι θεματοφύλακες ανάλογων αντικειμένων με

θρησκευτικό, ιστορικό, προσκυνηματικό ενδιαφέρον.

ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΓΙΑ ΚΛΟΠΗ ΛΕΙΨΑΝΩΝ

22/03, Άγιος Βασίλειος Ιερομάρτυρας Πρεσβύτερος Άγ-

κυρας: Έζησε στα χρόνια του Ιουλιανού του Παραβάτη. Τον

κατήγγειλαν ότι μεμφόταν τις ενέργειες του αυτοκράτορα ε-

ναντίον της Εκκλησίας οπότε διατάχθηκε να αρνηθεί το Χρι-

στό και απάντησε ότι όλη του η ζωή ανήκει στο Ευαγγέλιο,

αλλά και στο Σωτήρα των ψυχών, με συνέπεια να φυλακιστεί

και να βασανιστεί, ενώ όταν ο Ιουλιανός ήταν στην Άγκυρα,

οδήγησαν τον άγιο μπρος του, που δεν υπέκυψε ως το τέλος.

23/03, Άγιος Νίκων Ιερομάρτυρας κι οι 199 μαθητές του:

Ο Άγιος γεννήθηκε στη Νεάπολη της Ιταλίας επί Κυντιανού

από πατέρα ειδωλολάτρη και μητέρα χριστιανή, που του με-

τέδωσε τη χριστιανική παιδεία. Σε νεαρή ηλικία έγινε στρα-

τιωτικός με ιδιαίτερη ανδρεία και πειθαρχία, αλλά μέσα του

επιζητούσε την άσκηση και την αφιέρωση, οπότε βαπτίστη-

κε ευρισκόμενος στη Χίο και αφοσιώθηκε στην μελέτη των

Γραφών, μέχρι τη θανάτωσή του μαζί με τους μαθητές του.

24/03, Άγιος Αρτέμων, Ιερομάρτυρας, επίσκοπος Λαοδι-

κείας: Άκμασε επί Διοκλητιανού και ήταν πρεσβύτερος της

Εκκλησίας της Λαοδικίας στη Συρία, μαζί, δε, με το Σισσίνιο

(τότε επίσκοπο) είχαν καταστρέψει τα είδωλα σε ειδωλολα-

τρικό ναό, γι’ αυτό όταν ήλθε στην πόλη ο Πατρίκιος κι έμα-

θε τις ενέργειες των δύο, συνέλαβε τον Αρτέμονα, που αφού

δεν θυσίασε σε ψεύτικους θεούς τον υπέβαλε σε μαρτύριο, η

θεία χάρις όμως τον προστάτεψε θαυμαστά μέχρι το τέλος.

24/03, Ευαγγελισμός Θεοτόκου (Β’ Χαιρετισμοί): Η μέρα

αυτή διακηρύσσει το χαρμόσυνο μήνυμα της θείας ενσάρκω-

σης, οπότε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίστηκε ενώπιον της

Παρθένου Μαρίας και της ανήγγειλε ότι θα γεννήσει το Σω-

τήρα του κόσμου, Ιησού Χριστό, όταν, δε, η Παρθένος ανα-

ρωτήθηκε πώς ήταν αυτό δυνατό, ο Αρχάγγελος της απάντη-

σε ότι το Άγιο Πνεύμα θα έλθει σε εκείνη και θα την επισκιά-

σει, όπως και έγινε, με τη σύλληψη Υιού και Λόγου Θεού.

Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί και ταυτοχρόνως

εκπλαγεί με τον τρόπο που αναζητά ο άνθρωπος την ύ-

παρξη του Θεού, ώστε να μπορέσει να Τον κατανοήσει

και να περιέλθει στις αγκάλες Του. Με μεγάλη ανησυχία

και έντονη απογοήτευση όμως, παρατηρούμε επίσης ότι

ορισμένες φορές ο άνθρωπος ευτελίζει με τον χειρότερο

τρόπο το Δημιουργό Του, είτε γιατί δεν δύναται να Τον

συλλάβει είτε διότι προσπαθεί μέσα από Αυτόν να απο-

κομίσει το μεγαλύτερο υλικό κέρδος, ήτοι, οικονομικό.

Στο πλαίσιο αυτό πρόσφατα ενημερωθήκαμε για μια

καινούρια ταινία βελγικής παραγωγής, η οποία σε συνέ-

χεια κάποιων προηγούμενων αποτυχημένων «εκδοχών»

της φύσης και ύπαρξης του Δημιουργού μας, εξευτελίζει

τον ίδιο μας το Θεό και μέσω αυτού και τον ίδιο τον άν-

θρωπο. Σύμφωνα με το σενάριο της ταινίας, ο Θεός υπ-

άρχει και ζει στις Βρυξέλλες. Κακομούτσουνος, σαν και

τον Μπενουά Πελβούρντ, είναι ένας μίζερος, μικρόψυ-

χος και αυταρχικός τύπος που πίνει, καπνίζει και περνά

την ώρα του βρίσκοντας τρόπους να βασανίζει τους αν-

θρώπους. Η καλόκαρδη γυναίκα του, η Παναγία, μπορεί

να μη βγάζει άχνα και να έχει περιοριστεί στο ρόλο της

νοικοκυράς, η μικρή κόρη αυτού, όμως, Εά, δεν αντέχει

άλλο αυτή τη συμπεριφορά του και τον αποκλεισμό της

σε ένα διαμέρισμα, όπου κάθε επαφή με τον έξω κόσμο

είναι απαγορευμένη, αποφασίζει, λοιπόν, να ακολουθή-

σει τα βήματα του αδελφού της, του Ιησού και να «κα-

τέβει» στους ανθρώπους, προσφέροντάς τους έναν και-

νούριο τρόπο ζωής και μια ολοκαίνουρια Καινή Διαθή-

κη. Έτσι, χακάρει το πατρικό κομπιούτερ, δημοσιοποιεί

σε όλους τους θνητούς το χρόνο θανάτου τους και δρα-

πετεύει στους δρόμους των Βρυξελλών, προκειμένου να

αναζητήσει και να ανεύρει τους δικούς της Αποστόλους.

Μελετώντας αυτό το τραγικό σενάριο ευλόγως ανα-

ρωτιόμαστε πόσο χαμηλά μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος

για να αποκομίσει οικονομικό όφελος, πόσο μακριά βρι-

σκόμαστε από την αλήθεια των λόγων του Θεού και από

τον ίδιο μας τον προορισμό, που δεν είναι άλλος από την

Θέωσή μας. Με μεγάλη απογοήτευση παρατηρούμε ότι

ο άνθρωπος ολοένα και απομακρύνεται όχι μόνο από το

Δημιουργό του, αλλά και από την ίδια του τη φύση, αλ-

λοιώνοντας κάθε ευγενές στοιχείο που αγκαλιάζει η ψυ-

χή του. Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται, όμως, είναι για

ποιο λόγο να φτάσει σε αυτό το σημείο. Γιατί να ξεχνάει

ολοένα και περισσότερο τον ίδιο του τον εαυτό και έτσι

να παραδίδεται απλόχερα στα υλικά αγαθά προδίδοντας

συγχρόνως ό,τι πιο ιερό υπάρχει σε όλη του την ύπαρξη;

Η απάντηση, όσο σκληρή και αν ακούγεται, συνάμα

είναι και πολύ απλή. Η κοινωνία αποξενώνεται διαρκώς

και δυστυχώς, πολλές φορές χωρίς να το κατανοεί, από

τις ηθικές αξίες, τις θρησκευτικές παραδόσεις και το με-

γαλείο της Θέωσης. Ο άνθρωπος εκπορνεύει την ψυχή

του, καθότι μοναδικός του σκοπός καταλήγει να είναι η

απόλαυση των υλικών αγαθών αυτής της ζωής, χωρίς να

σκέφτεται και να ενδιαφέρεται για την αιώνια ζωή, που

απλόχερα του χάρισε ο Δημιουργός μας. Αντίς να εκμε-

ταλλευτεί την εξέλιξη της τεχνολογίας και μέσω αυτής,

να αποτελέσει κοινωνό της Εκκλησίας και της θρησκευ-

τικής διδαχής, φαίνεται να προσπαθεί όχι μόνο να ξεχά-

σει την αφετηρία και τον προορισμό του, μα και να ευ-

τελίσει με κάθε δυνατό τρόπο την πανάρετη αγάπη του

Θεού για τον άνθρωπο, αλλά και την παντοδυναμία Του.

Σε αυτό το σημείο οφείλουμε να τονίσουμε τη γενι-

κότερη παγκόσμια μεθόδευση πάμπολλων φορέων προ-

βολής ειδήσεων, να μειώνουν ολοένα και περισσότερο

την ανάγκη ύπαρξης της Εκκλησίας στη ζωή μας, οπότε

συχνά η Εκκλησία και η θρησκεία εν γένει βρίσκεται α-

ντιμέτωπη με συκοφαντικές και προκλητικές, σε βάρος

της, διαδόσεις, τόσο ως προς τον τρόπο λειτουργίας της,

όσο κι ως προς την ανάγκη συνδρομής της στην ανύψω-

ση του ανθρώπου και της κοινωνίας, όπου διαβιώνει.

Ίσως πιστέψαμε, με το φτωχό μυαλό μας, ότι με την

εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και της τεχνολογίας, γί-

ναμε εμείς Θεοί, με αποτέλεσμα, εκθρονίζοντας τον Δη-

μιουργό μας, να είμαστε σε θέση να πράττουμε ό,τι επι-

θυμούμε, χωρίς καμία επίπτωση. Πόσο μικροί είμαστε!

Πόσο χαμηλά θα πέσουμε ακόμα! Πόσο καιρό ακόμα θα

ευτελίζουμε τον ίδιο μας τον εαυτό, προδίδοντας τη φύ-

ση και τον Δημιουργό μας! Ας γυρίσουμε επιτέλους την

πλάτη σε κάθε προσπάθεια ευτελισμού μας κι εξευτελι-

σμού της θρησκείας. Ας αφουγκραστούμε επιτέλους τον

Λόγο του Κυρίου και ας ανοίξουμε τα χέρια μας, για να

πέσουμε στην αιώνια αγκαλιά Του. Ας ελπίσουμε ότι θα

ξεκινήσουμε πάλι από το μηδέν, στο οποίο έχουμε περι-

έλθει και θα δημιουργήσουμε κάτι αληθινό, που θα μας

ενώσει με την αιωνιότητα και τον Θεό. Ας γίνει η αρχή

με δάκρυ κι ας πορευτούμε ταπεινωμένοι στην οδό Του.

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΑΛΑΤΑ, ΥΠ. ΔΡ. ΝΟΜΙΚΗΣ

<Η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ>

Η ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

Η 1η Μαρτίου συνιστά ένα χρονικό ορόσημο για τον

ενιαύσιο κύκλο της φύσης, καθώς σηματοδοτεί το τέλος

του χειμώνα και την αρχή της άνοιξης, συγχρόνως όμως,

η αυτή ημερομηνία αποτελεί και μέρος μιας ευρύτερης

συζήτησης για τον υπολογισμό του χρόνου, η οποία πή-

ρε τεράστιες διαστάσεις ιδίως στα εκκλησιαστικά πράγ-

ματα, αναδεικνύοντας το παλαιοημερολογίτικο ζήτημα.

Ειδικότερα, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων νομοθε-

τικού διατάγματος της 18/25-01-1923 Περί του νέου πο-

λιτικού ημερολογίου, εγκαταλείφθηκε το μέχρι τότε ακο-

λουθούμενο Ιουλιανό ημερολόγιο (που έλαβε το όνομά

του από τον καθιερωτή του, Ιούλιο Καίσαρα) και προτι-

μήθηκε στο εξής το πιο σύγχρονο κι αστρονομικά ενδε-

δειγμένο (καθώς από το Ιουλιανό ανέκυπτε κάθε χρόνο

ένα σφάλμα 11 λεπτών και 14 δευτερολέπτων που μετά

από μια χιλιετία είχε μεταφέρει την εαρινή ισημερία 11

ημέρες πίσω) Γρηγοριανό, το οποίο προέκυψε μετά από

σχετική πρωτοβουλία του Πάπα Γρηγόριου ΙΓ’ το 1582,

για να αποφευχθούν ή να περιοριστούν χρονικά άτοπα.

Ένα χρόνο μετά την έκδοση του διατάγματος αυτού,

το 1924, η Ορθόδοξη Εκκλησία, κρίνοντας ότι το Γρη-

γοριανό ημερολόγιο παρέχει ακριβέστερους όρους στον

υπολογισμό χρονικών σημείων, το υιοθέτησε στο εξής,

με την απόφαση όμως διαφώνησε ένα μεγάλο μέρος των

ορθοδόξων, οι οποίοι και κατέληξαν στην απομάκρυνση

από την επίσημη Εκκλησία, διαμορφώνοντας επιμέρους

θρησκευτικές ενώσεις με δικές τους δομές, αλλά και χώ-

ρους λατρείας, υποστηρίζοντας ότι έτσι οι ίδιοι παρέμει-

ναν «γνήσιοι», δηλαδή πιστοί στην ορθόδοξη παράδοση.

Η θέση της επίσημης Εκκλησίας συνοψίστηκε στην

άποψη ότι το θέμα του ημερολογίου δεν είναι δογματικό

για να μην επιδέχεται καμία μεταβολή, μα πρακτικό και

για το λόγο αυτό, πρέπει κάθε φορά να γίνονται εύλογες

προσαρμογές, οι οποίες θα εξυπηρετούν καλύτερα όλες

τις ανακύπτουσες ανάγκες. Εξάλλου, στη θέση αυτή συ-

νηγορεί και σωρεία ανάλογων περιπτώσεων στην κανο-

νική παράδοση της Εκκλησίας, οι οποίες διευθετήθηκαν

σε πνεύμα ενότητας, χωρίς να αποβούν αιτία σχισμάτων

(π.χ. ο ιερός Χρυσόστομος μετέθεσε την εορτή των Χρι-

στουγέννων μη θεωρώντας το θέμα αυτό ως δογματικό).

Χωρίς δογματικά κωλύματα λοιπόν, με εγκύκλιο της 1ης

Μαρτίου 1924, η Εκκλησία της Ελλάδος, έχοντας και τη

σύμφωνη γνώμη του Οικουμενικού Πατριαρχείου για το

ί

ίδιο ζήτημα, υιοθέτησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο από

την 10-03-1924, που κατέστη πια επίσημα, 23-03-1924.

Σε συνέχεια των αρχικών αντιδράσεων, τρεις μητρο-

πολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος (Δημητριάδος Γερ-

μανός Μαυρομμάτης, Ζακύνθου Χρυσόστομος Δημη-

τρίου και πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος Καβουρίδης)

διέκοψαν το 1935 κάθε εκκλησιαστική επικοινωνία μαζί

της ανακηρύσσοντάς αυτήν σχισματική και τα μυστήριά

της, άκυρα. Η Εκκλησία της Ελλάδος από τη μεριά της

δεν ανταπέδωσε, ουσιαστικά όμως είχε επέλθει σχίσμα.

Η διάσπαση αυτή δεν σταμάτησε εκεί, αφού οι τρεις

παλαιοημερολογίτες σύντομα οδηγήθηκαν και σε μετα-

ξύ τους διαφωνίες που κατέληξαν στη διάσπαση σε δύο

επιμέρους σχηματισμούς, οπότε ο ένας έκρινε τον άλλο

σχισματικό, με συνέπεια, να διακοπεί η εκκλησιαστική

επικοινωνία τους και αμφότεροι να προχωρήσουνε στη

χειροτονία δικών τους μητροπολιτών, οι οποίοι συν τω

χρόνω πλαισιώθηκαν από ενορίες, μονές κ.α., με τη διά-

σπαση να συνεχίζεται τις επόμενες δεκαετίες και την ε-

ξακρίβωσή της να συνάγεται μέσα από προσωνυμίες ε-

πιμέρους ομάδων, με βάση το όνομα του ιδρυτή τους.

Η ονομαστική αυτή σύγχυση όμως είναι συνάμα και

νομική, δεδομένου ότι το Σύνταγμα αναφέρει μόνον μια

«Εκκλησία της Ελλάδος» (άρθρο 3§1), ενώ δεν υπάρχει

επίσημη πράξη αυτής περί απόσχισης παλαιοημερολο-

γιτών από το σώμα της ώστε οι τελευταίοι να αποτελούν

ξεχωριστή «γνωστή» θρησκεία (κατά τη συνταγματική

έννοια) και να προστατεύονται έτσι με την επίκληση της

θρησκευτικής ελευθερίας (άρθρα 13 Σ., 9 ΕΣΔΑ κ.λπ.),

παρότι οι ίδιοι διεκδικούν την αντιμετώπισή τους ως της

«επικρατούσας» θρησκείας του ως άνω άρθρου 3§1 Σ.

Σε ανάλογο πνεύμα, ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι από

τη στιγμή που δεν υφίσταται επίσημη πράξη που να χα-

ρακτηρίζει τους παλαιοημερολογίτες αιρετικούς ή σχι-

σματικούς, αυτοί παραμένουν μέλη της Εκκλησίας (378

και 379/1980), κάτι που επιβεβαιώνεται κι από το γεγο-

νός ότι το παλαιό ημερολόγιο συνεχίζει να ακολουθείται

από τις μονές του Αγίου Όρους, αλλά και πολλές ακόμη

Ορθόδοξες τοπικές Εκκλησίες, με τις οποίες η Ελληνική

ουδέποτε διέκοψε ή κώλυσε την κανονική επικοινωνία.

Βήματα προς την αυτοτελή νομική μεταχείριση και προ-

στασία των παλαιοημερολογιτών έγιναν από το ΣτΕ, το

οποίο (1444/1991) τοποθετήθηκε θετικά στη θρησκευ-

τική ελευθερία τους, προκρίνοντας, έτσι, την αυτοδιοί-

κησή τους σε σχέση με την επικρατούσα θρησκεία, κάτι

που παγιώθηκε και με τη θέση σε ισχύ του ν.4301/2014

περί της σύστασης θρησκευτικών νομικών προσώπων.

Τέλος, να σημειωθεί ότι το θέμα του ακολουθητέου

ημερολογίου προγραμματιζόταν να συζητηθεί στην επι-

κείμενη Πανορθόδοξη Σύνοδο της Κρήτης, ωστόσο, δεν

περιλήφθηκε στον τελικό κατάλογο της θεματικής της.

26/03, Αγίου Μοντανού και συζύγου του, Μαξίμης: Μαρ-

τύρησαν το 304 επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Όταν άρχι-

σε ο διωγμός των χριστιανών, ο πρεσβύτερος Μοντανός συ-

νελήφθη και διατάχθηκε να θυσιάσει στα είδωλα, αλλά απά-

ντησε πως ό,τι κι αν του κάνουν, θα τον ανταμείψει ο Θεός,

οπότε αμφότεροι οι άγιοι ρίχτηκαν στον ποταμό Σαύο, μετά,

δε το μαρτύριό τους τα ιερά τους λείψανα παρέλαβαν χριστι-

ανοί από τις όχθες και τα ενταφίασαν με τιμή και ευλάβεια.

28/03, Άγιος Ηρωδίων ο Απόστολος: Ανήκε στους εβδομή-

κοντα Αποστόλους του Κυρίου και μετά την Ανάληψη αφιε-

ρώθηκε στη διάδοση του Ευαγγελίου ως συνεργάτης των 12

και ιδιαίτερα του Αποστόλου Πέτρου, ενώ έγινε ο επίσκοπος

Πάτρας μετά το θάνατο του Απόστολου Ανδρέα. Με τη νέα

αυτή ιδιότητα φανέρωσε όλες τις χριστιανικές αρετές του ως

τη στιγμή που συνελήφθη από Εβραίους κι ειδωλολάτρες, οι

οποίοι τον ξυλοκόπησαν, τον λιθοβόλησαν και τον έσφαξαν.

30/03, Άγιος Ιωάννης, συγγραφέας της Κλίμακος: Γεννή-

θηκε περί το 523 στη Συρία καταγόμενος από πλούσια κι ευ-

σεβή οικογένεια, ενώ από νεαρή κιόλας ηλικία ξεχώρισε για

τη μόρφωση και το ενδιαφέρον του για θεολογική μελέτη και

άσκηση, την οποία πέτυχε στο όρος Σινά υπό την καθοδήγη-

ση του αναχωρητή Μαρτύριου, οπότε εκάρη μοναχός, όπου

προσέρχονταν πλήθη για να ζητήσουν τη συμβουλή και την

θαυματουργή προσευχή του. Άφησε επιφανή συγγράμματα.

31/03, Άγιος Υπάτιος επίσκοπος Γάγγρων: Ήταν από εκεί-

νες τις μορφές που δόξασαν την Εκκλησία των πρώτων αιώ-

νων, ως επίσκοπος Γάγγρων επί Μ. Κωνσταντίνου, ενώ συμ-

μετείχε στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο. Άφησε σπουδαίο ποι-

μαντικό έργο και ιδιαίτερα κατά των αιρετικών Ναυατιανών,

κάτι που ξεσήκωσε άγριο πάθος εναντίον του, οπότε περί το

326 αυτοί πλήρωσαν ειδωλολάτρες που τον ξυλοκόπησαν κι

άφησαν το σώμα του ημιθανές, για να θανατωθεί διά λίθου.