13

£· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ÈÛÙ‡ˆ Ó· ·Ô‰ÒÛÔ˘Ì ÙËÓ Ô›ËÛË ÙÔ˘ £ÂÔ‰fiÛË¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ —·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ οˆ˜ ͯ·Ṳ̂ÓÔ˘, ·ÏÏ¿ ·Ó·ÓÙ›ÏÂÎÙ· Ô-

χ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡ Î·È Í¯ˆÚÈÛÙÔ‡ ∫‡ÚÈÔ˘ ÔÈËÙ‹— ˆ˜ ÌÈ· ‹ÚÂÌË ¤ÎÚË-ÍË ÂÎÏÂÎÙ‹˜ ¢·ÈÛıËÛ›·˜. ∞˜ ÂÎÏËÊı› ·˘Ùfi ˜ ¤Ó· ÁÂÓÈÎfi ÂÚ›ÁÚ·ÌÌ·,ηÚfi˜ Ù˘ Û˘ÁΛÓËÛ˘ Î·È ÙÔ˘ ·Ó·-ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ Ô˘ ÌÔ˘ ÚÔοÏÂÛ ˷ӿÁÓˆÛË ÙˆÓ ÔÈËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘. ¶ÚÔ¯ˆÚÒÓÙ·˜ ‚·ı‡ÙÂÚ·, Û ÌÈ· ÚÔ-Û¿ıÂÈ· ÂÓÙÔÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ‰ÔÌÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ ÛÙËÓ ÔÈËÙÈ΋ ÙÔ˘ ηٿ-ıÂÛË, ηٷϋÁˆ ÂÈÁÚ·ÌÌ·ÙÈο ÛÙËÓ ÂÍ‹˜ ¿Ô„Ë: Ô £ÂÔ‰fiÛ˘ ¡ÈÎÔ-Ï¿Ô˘ Û˘ÁΤڷÛ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘, ·Û˘Á¯‡Ùˆ˜ Î·È ·‰È·ÈÚ¤Ùˆ˜, ·ÙfiÊÈ· ÔÈ-ËÙÈÎfiÙËÙ· Î·È ·˘ıÂÓÙÈ΋ ıÂÔÏÔÁÈÎfiÙËÙ·.2 ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ Ë ÂÚ›ÙˆÛËÙÔ˘ ÂÎ ¶¿ÊÔ˘ ÔÈËÙ‹ Â›Ó·È ·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ —ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, ÂÎÏÂÎÙÒÓÔÈËÙÒÓ—, ÙÔ˘ ‰˘Ó·ÌÈÛÌÔ‡ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔıÂÔÏÔÁÈÎfi Î·È ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi ÏfiÁÔ Ô ÚÔÛ¯ÙÈÎfi˜ ‰È¿ÏÔÁÔ˜ Ì ÙËÓ ÔÈ-ËÙÈ΋ Ì·ÚÙ˘Ú›·Ø fiÙ·Ó ·˘Ù‹, ˆÚ›˜ Ó· ÂίˆÚ› ÙËÓ Ô˘Û›· Ù˘ Ô›ËÛ˘ ˜˘·ÚÍȷ΋˜ ‰È·ıÂÛÈÌfiÙËÙ·˜ ‹ Ó· ‰ÔÁÌ·Ù›˙ÂÈ ÂÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ ÌÈ·˜ ¯ÚÈÛÙÈ·-

¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ £ˆÌ¿

∞¡πá∂À™∏ ªπ∞™ ¶√π∏Δπ∫ø™ ø¢π¡√À™∞™ ¶√ƒ∂π∞™-∞¶√ƒπ∞™

◊, √ ∞º√À°∫ƒ∞™ª√™ Δ∏™ π™Δ√ƒπ∞™ ∫∞π ∏ ∞¡∞∑∏Δ∏™∏ Δ∏™ √§√Δ∏Δ∞™

™¯fiÏÈÔ ÛÙÔ Ô›ËÌ· ÙÔ˘ £ÂÔ‰fiÛË ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ∏ÌÈÙÂÏ‹˜ ΔÔȯÔÁÚ·Ê›·1

1. £ÂÔ‰fiÛ˘ NÈÎÔÏ¿Ô˘, EÈÎfiÓ˜, K‡ÚÔ˜ 1988, 33-34.2. °Ú¿ÊÂÈ Ô ÔÈËÙ‹˜ ∫˘ÚÈ¿ÎÔ˜ ÷ڷϷ̛‰Ë˜, Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ £ÂÔ‰fiÛË ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘

ÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ∞ÌÌÔ¯ÒÛÙÔ˘: «√ £ÂÔ‰fiÛ˘ ÈÂÚÔ˘ÚÁÔ‡Û ̤ۈ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘Î·È Ù· ÚfiÛÊÂÚ ·Ó¿ÁÏ˘Ê· Î·È Û·ÚÙ·ÚÈÛÙ¿. (...) £· ÙÔÏÌÔ‡Û· Ó· ˆ fiÙÈ Ô ÔÈË-Ù‹˜ ·˘Ùfi˜ ÌÂÙ·Ï¿‚·ÈÓ ÙȘ ϤÍÂȘ (ÙÔ ÛÒÌ· Î·È ÙÔ ·›Ì· ÙÔ˘˜) Î·È Ì·˜ ¿ÊËÓÂ Ì˘ÛÙË-Úȷο Ì ÙËÓ ·›ÛıËÛË ÌÈ·˜ ÔÙÈ΋˜ Î·È ·ÙÈ΋˜ Ì·˙› ÙÔ˘˜ ·ʋ˜. (...) ¶ÚÔÈÎÈṲ̂-ÓÔ˜ Ì ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË Â˘Ú‡ÙËÙ· Î·È Â˘Ï˘ÁÈÛ›·, ‰ÔÍÔÏÔÁÔ‡Û ٷ Ú¿ÁÌ·Ù· ÙÔ˘ Îfi-ÛÌÔ˘ Ì fiϘ ÙÔ˘ ÙȘ ·ÈÛı‹ÛÂȘ. (...) ΔÔ ‚¤‚·ÈÔ Â›Ó·È fiÙÈ ÙÔ Ù·ÌÈ›ÔÓ ÙÔ˘ ÂÚȤÎÏÂÈÂÙ· ˘ÏÈο Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈο ·Á·ı¿ ÙÔ˘ ÂÈÎÔ‡ÚÂÈÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ıÂÔÏfiÁÔ˘. (...) ΔÔ ÛËÌ·-ÓÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ ‹Ù·Ó fiÙÈ Î·Ù¿ÊÂÚ ӷ ·Ú·Ì›ÓÂÈ Ì¤Û· ÛÙË ˙ÒÛ· ·Ú¿‰ÔÛË Ù˘∂ÎÎÏËÛ›·˜, ˆÚ›˜ Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ ÂÍ ·Ó¿Á΢ ·fi ÙË ™Î‡ÏÏ· Î·È ÙË Ã¿Ú˘‚‰Ë ·Ú·ÌÔÚ-ʈÙÈÎÒÓ, ÂÓ›ÔÙÂ, ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ Î·È ÔÚÁ·ÓÒÛˆӻ. ∫˘ÚÈ¿ÎÔ˜ ÷ڷϷ̛-‰Ë˜, √ÏÈÛıËÚfi˜ ÈÛÙfi˜, TfiÌÔ˜ Bã, ∞ı‹Ó·: ÕÁÚ·, 116, 119.

~ Kø™TH™ KOKKINOºTA™ ~

√ M˘ÚÈ·ÓıfiÔ˘ÏÔ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ, ›Û˘, fiÙÈ Ô X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï ‹Ù·Ó ¤Á-Á·ÌÔ˜ Î·È ·Ù¤Ú·˜ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ ·È‰ÈÒÓ: ÙˆÓ X·Ù˙ËÁÂÒÚÁÈÔ˘, X·Ù˙Ë-ÁÈ¿ÓÓË, ÕÓÓ·˜ Î·È X·Ù˙ËıÂfi‰ÔÙÔ˘.33 °È· ÙÔÓ X·Ù˙ËÁÂÒÚÁÈÔ ÛËÌÂÈÒ-ÓÂÈ fiÙÈ ‹Ù·Ó οÙÔÈÎÔ˜ K·ÌÈÓ·ÚÈÒÓ,34 ÁÈ· ÙÔÓ X·Ù˙ËÁÈ¿ÓÓË fiÙÈ Ó˘Ì-ʇÙËΠÛÙÔ ˆÚÈfi ºÔÈÓ›35 Î·È fiÙÈ ‹Ù·Ó ·Ù¤Ú·˜ Ù˘ AıËÓ¿˜, Ë ÔÔ›··ÓÙÚ‡ÙËΠÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘ AÚ¯ÈÂÈÛÎfiÔ˘ K‡ÚÔ˘ ™ˆÊÚÔÓ›Ô˘,AÓÙÒÓÈÔ, ÙÔÓ ÂÈÏÂÁfiÌÂÓÔ TËϤ̷¯Ô, ÁÈ· ‰Â ÙÔÓ Ã·Ù˙ËıÂfi‰ÔÙÔ fiÙÈ›¯Â ‰È·Ê‡ÁÂÈ ÙˆÓ ÛÊ·ÁÒÓ Ù˘ 9˘ IÔ˘Ï›Ô˘ 1821 Î·È ˆ˜ ˘‹ÚÍ ÛÙËÛ˘Ó¤¯ÂÈ· ÎÙ‹ÙÔÚ·˜ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ ÕÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜.

¶ÚÔÛı¤ÙÂÈ ·ÎfiÌË, fiÙÈ Ô K‡ÚÈÔ˜ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ‰›‰·Í ÙËÓ Ù¤¯ÓË Ù˘˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ÛÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘, ‰ÂÓ ¤¯Ô˘ÌÂ, fï˜, ˘fi„Ë Ì·˜ ÔÔÈ·-‰‹ÔÙ ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜. E›Ó·È Ôχ Èı·Ófi οÔÈÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ó· ·Û¯Ô-Ï‹ıËÎ·Ó Ì ÙËÓ ·ÁÈÔÁÚ·Ê›·, ·ÊÔ‡ Ô ÂÁÁÔÓfi˜ ÙÔ˘, ÏfiÁÈÔ˜ ∞Ú¯ÈÌ·Ó-‰Ú›Ù˘ πÂÚÒÓ˘ÌÔ˜ ª˘ÚÈ·Óı¤·˜, ·ÔηÏ› ÛÙËÓ ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ÙÔÓ ÚÔ·Ó·ÊÂÚı¤ÓÙ· ıÂ›Ô ÙÔ˘ ÷Ù˙ËÁÈ¿ÓÓË Ì ÙÔ Û˘Óԉ¢ÙÈÎfi ›-ıÂÙÔ «ZˆÁÚ¿ÊÔ˜».36 TÔ ÌfiÓÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘, Ô˘ ¤¯Ô˘Ì fi-„Ë Ì·˜, Â›Ó·È ÙÔ ÂÈÎÔÓÔÛÙ¿ÛÈÔ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ EÚÌÔÏ¿Ô˘, Ë Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ÔÔ›Ô˘, fiˆ˜ ‰ËÏÒÓÂÙ·È Û ۯÂÙÈ΋ ÂÈÁÚ·Ê‹, Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠÙÔ1856: «1856 / Ô \Iˆ(¿ÓÓ˘) / Ã(·Ù˙˪(È)¯(·‹Ï)».

E›Û˘, ·Í›˙ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚı›, fiÙÈ ÛÙ· ÚÔÛˆÈο ÎÂÈÌ‹ÏÈ· Ù˘ £Â-

64

ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô ∫ˆÛÙ‹˜ ∫ÔÎÎÔÓfiÊÙ·˜, ÕÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ M·Ú·ı¿Û·˜, 259-261, fiÔ˘ ›Û˘,ÛÙË ÛÂÏ. 256, ›¯Â ·Ú·ÙÂı› ʈÙÔÙ˘›· Ù˘ ÚÒÙ˘ ÛÂÏ›‰·˜ ÙÔ˘.

33. °È· ÙÔÓ X·Ù˙ËıÂfi‰ÔÙÔ ‚Ï. KˆÛÙ‹˜ KÔÎÎÈÓfiÊÙ·˜, ÕÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ M·Ú·ı¿Û·˜,43-52, fiÔ˘ ÂÎÙÂÓ¤˜ ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎfi ÙÔ˘ ÛËÌ›ˆÌ·.

34. O X·Ù˙ËÁÂÒÚÁÈÔ˜ ÙÔ 1830 ηÙÔÈÎÔ‡Û ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ÕÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, fiÔ˘ ÂÚÈ-Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÛÙÔÓ Î·Ù¿ÏÔÁÔ ÊÔÚÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓˆÓ Ì ÙÔ fiÓÔÌ· X·Ù˙ËÁÂÒÚÁÈÔ˜ X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï.BÏ. AÚ¯Â›Ô IÂÚ¿˜ AÚ¯ÈÂÈÛÎÔ‹˜ K‡ÚÔ˘, K·Ù¿ÛÙÈ¯Ô V (1830), 96. ™Â ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ¯ÚfiÓÔ Â·ÓÂÁηÙÂÛÙ¿ıË ÛÙ· ∫·ÌÈÓ¿ÚÈ·.

35. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔÓ X·Ù˙ËÁÈ¿ÓÓË X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔ 1830 ηÙÔÈÎÔ‡Û ÛÙÔ¯ˆÚÈfi ºÔÈÓ› (BÏ. AÚ¯Â›Ô IÂÚ¿˜ AÚ¯ÈÂÈÛÎÔ‹˜ K‡ÚÔ˘, K·Ù¿ÛÙÈ¯Ô V (1830), 72) Î·È‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ï·˚ÎÔ‡˜ ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜ ÛÙË ™˘Ó¤Ï¢ÛË Ù˘ 4˘ NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1830, Ô˘Û˘ÁÎÏ‹ıËΠÛÙËÓ πÂÚ¿ AÚ¯ÈÂÈÛÎÔ‹, ÁÈ· Ó· ηٷÚÙ›ÛÂÈ «ÎÔÈÓÔ‚Ô˘Ï¢ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·»,fiˆ˜ ·ÔÎÏ‹ıËÎÂ, ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÎÔÈÓÔÙÈÎÒÓ ˘Ôı¤ÛˆÓ. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο Ù˘ ™˘Ó¤Ï¢-Û˘ ·˘Ù‹˜ ¤ÁÚ·„ ˜ «X” \Iˆ¿ÓÓ˘ X” Mȯ·‹Ï àfi ºÔÈÓ›». BÏ. AÚ¯Â›Ô IÂÚ¿˜ AÚ¯ÈÂ-ÈÛÎÔ‹˜ K‡ÚÔ˘, KÒ‰ÈÍ Aã, 201.

36. KÏÂfi‚Ô˘ÏÔ˜ M˘ÚÈ·ÓıfiÔ˘ÏÔ˜, H Û˘Ì‚ÔÏ‹ Ù˘ M·Ú·ı¿Û˘ ÂȘ ÙËÓ EÎÎÏËÛ›·Ó,§ÂÌÂÛfi˜ 1939, 18.

~ ¶ANA°IøTH™ £øMA ~

14

ÓÈο ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¤Ó˘ ¿Ú· Ófiı·˜ ÔÈËÙÈÎfiÙËÙ·˜, ÂÂÎÙ›ÓÂÈ Û˘Ì‚ÔÏÈοÙÔ˘˜ ÔÚ›˙ÔÓÙ˜ Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÙËÓ ·ÂÚ·ÓÙÔÛ‡ÓË Ù˘ ∞ÔÎ¿Ï˘„˘.

ø˜ ÊÈÏÔÍÂÓÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÙÔ˘ ∂ÈÎÔÓÔÛÙ·Û›Ô˘, ÂÈϤÁˆ Ó· Û¯ÔÏÈ¿Ûˆ ÙÔÚÒÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜ ∏ÌÈÙÂÏ‹˜ ΔÔȯÔÁÚ·Ê›· ·fi ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ÙÔ˘ £ÂÔ‰fiÛË ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ∂ÈÎfiÓ˜. √ ÏfiÁÔ˜ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÈÏÔÁ‹˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È¿ÏÏÔ˜ ·fi ÙÔ fiÙÈ ıˆÚÒ, ˆ˜ ÙÔ Ô›ËÌ· ·Ú¤¯ÂÈ ¿ÊıÔÓÔ ˘ÏÈÎfi, ÙÚÔÊ‹ÁÈ· ÁfiÓÈÌË ÛΤ„Ë Î·È ıÂÔÏÔÁÈÎfi ‚¿ıÔ˜, Ô˘ ‰È·ÚÚËÁÓ‡Ô˘Ó Ù· ÛÙÂÁ·Ó¿Î·È „ËÏ·ÊÔ‡Ó ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÛÙȘ Ï·Ù‡ÙÂÚ˜ ÎÔÛÌÔÏÔÁÈΤ˜, ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ηÈ,Û˘ÓÂÒ˜, ıÂÔÏÔÁÈΤ˜ ·Ú·Ì¤ÙÚÔ˘˜ Ù˘. £· ·Ú·ı¤Ûˆ ÌÂ Û˘ÓÙÔÌ›· ÙËÓÂÚÌËÓ›· ÌÔ˘ Î·È ı· ·Ú·Î·ÏÔ‡Û· ·˘Ù‹ Ó· ÌËÓ ÂÎÏËÊı› ˆ˜ ÛÙ¿ÛË·fiÏ˘Ù˘ ÂÔ›ıËÛ˘ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ‰¤Ô˘Û· ÚfiÛÏË„Ë ÙÔ˘ ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜.Δ· Û¯fiÏÈ¿ ÌÔ˘ ·˜ ÛÙ·ıÔ‡Ó ·ÊÔÚÌ‹ Î·È ÒıËÛË ÁÈ· ÂÓÙÔÈÛÌfi ÂÓfi˜ ÎÔÈ-ÓÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ Ì ¿ÏÏ· ÔÈ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ £ÂÔ‰fiÛË ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, οÙÈ Ô˘ ›-Ûˆ˜ ‰ÈηÈÒÛÂÈ —ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ¤ˆ˜ ¤Ó· ‚·ıÌfi— ‰È·ÎÂÈÌÂÓÈο ÙËÓ ÚÔ-Û¤ÁÁÈÛ‹ ÌÔ˘.

ŸÏÔÈ Ì·˜ ÂÚÈ̤ÓÔ˘Ì ӷ ÌÈÏ‹ÛÂÈ Ë πÛÙÔÚ›·.°È· Ó· ÌÈÏ‹ÛÂÈ fï˜ ηÓ›˜ Ú¤ÂÈ Ó· ‰ÂÈ ΔÔ Ô˘Ú¿ÓÈÔ ÙfiÍÔ Ó· ÁÂÊ˘ÚÒÓÂÈ ÙËÓ ÔÌÔÚÊÈ¿ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ¶Ú¤ÂÈ Ó’ ·ÎÔ‡ÛÂÈ ÙË ‚ÚÔ¯‹ Ô˘ Î˘Ï¿ ¶¿Óˆ ÛÙÔ ·˘ÁÈÓfi Û٤ϯԘ ÙÔ˘ ÛÙ·ÚÈÔ‡ ∫·È ÙËÓ ÂÚˆÙÈ΋ ÊÏ˘·Ú›· ÙˆÓ Î˘ÎϷ̛ӈÓ, ™ÙÔÓ Ô˘Ú·Ó›ÛÎÔ ÙÔ Ì¤ÏÈ Ù˘ ÔÒÚ·˜ ∫·È Ó· ÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ÛÙË ÊÔ‡¯Ù· ÙÔ˘ Ú¤ÂÈ ÙÔ ÓÂÚfi Ù˘ ı·Ï¿ÛÛ˘.

(∏ÌÈÙÂÏ‹˜ ΔÔȯÔÁÚ·Ê›·, ÛÙ›¯. 1-8).

∞Ó ¿Ú¯ÂÈ ÛÙÔ Ô›ËÌ· ϤÍË-¤ÓÓÔÈ· ÎÏÂȉ› —ı· ÙËÓ ÔÓfiÌ·˙· ηχ-ÙÂÚ· ϤÍË-ÚˆÙ·ÁˆÓ›ÛÙÚÈ·—, Â›Ó·È Ê·ÓÂÚfi ˆ˜ ·˘Ù‹ ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÏÏË·fi ÙËÓ πÛÙÔÚ›·, ÙËÓ ÔÔ›· Ô ÔÈËÙ‹˜ ÁÚ¿ÊÂÈ Ì ÎÂÊ·Ï·›Ô ˘Ô‚¿ÏÏÔ-ÓÙ·˜ ‹ ÂÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÎÚÈÛÈÌfiÙËÙ¿ Ù˘. £· ÂÎÊÚ¿Ûˆ ¯ˆÚ›˜ ÂÚÈ-ÛÙÚÔʤ˜ ÙË ı¤ÛË ˆ˜ οÏÏÈÛÙ· ÛÙÔ Ô›ËÌ· Ë πÛÙÔÚ›· ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷٷ˘Ù›˙ÂÙ·È Ì ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·Ø ÙËÓ ÂÓ Ùˆ ÎfiÛ̈ ÔÚ¢fiÌÂÓË ÂÓ Ì¤Ûˆ —Î·È ‰È¿ ̤ÛÔ˘— ‰›ÓˆÓ Î·È Ô‰˘ÓÒÓ, ÚfiÛηÈÚˆÓ ÂÈÙ¢ÁÌ¿ÙˆÓ, ·ÏÏ¿Î˘Ú›ˆ˜ ·ÔÙ˘¯ÈÒÓ, Ô˘ ÚÔηÏÔ‡Ó ÙËÓ ¿ÚÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ ¿Óˆ ·fi

~ O ∞°π√°ƒ∞º√™ ªπÃ∞∏§ ¶ƒ√™∫À¡∏Δ∏™ ~

ÚÔÛˆÔÔÈË̤ÓÔ ‹ÏÈÔ, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï, Î·È ÙËÓ ·ÎfiÏÔ˘ıËÂÈÁÚ·Ê‹ ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ ı˘Ú›‰·˜ ÙÔ˘: «òAÚÙÔ˜ ZˆÉ˜˙ÒÔÛÔÓ ÓÂÓÂÎڈ̤ÓÔÓ / ¿ıÂÛÈ ÔÏÏÔÖ˜ ùÓÙ· ÚÂÚ˘ˆÌ¤ÓÔÓ / ÙeÓ ÚÔ-Û‹Í·ÓÙ· Mȯ·cÏ ÛeÓ îΤÙËÓ / ‰¿ÎÚ˘ÛÈ ÏÂÖÛÙÔȘ ·åÙÔÜÓÙ· ÙcÓ ÛcÓÛΤËÓ. / ·„ ı», ÂÓÒ Û ¿ÏÏË ÂÈÁÚ·Ê‹, ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘,‰ËÏÒÓÂÙ·È Ô Ó·fi˜ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ·Ó‹ÎÂÈ: «ÙÔÜ êÁ›Ô˘ ÁˆÚÁ›Ô˘ / ÙáÓ Î·-ÌÈÓ·ÚÈáÓ».

E›Ó·È ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙÔ fiÙÈ Ù· ÔÈÎÔÁÂÓÂȷο ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘ X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï‰È·ÛÒıËÎ·Ó Û ۇÓÙÔÌÔ Î·È ·ÚÎÂÙ¿ ‰È·ÊˆÙÈÛÙÈÎfi ΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ∫ˆÓ-ÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ª˘ÚÈ·ÓıfiÔ˘ÏÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ¿ÓÙÏËÛ ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÙÔ˘·fi ·ÔÁfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ ηٿ ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1910, fiÙ·Ó ÂÈ-ÛÎÂÙfiÙ·Ó Ì·˙› Ì ÙÔ ıÂ›Ô ÙÔ˘, AگțÛÎÔÔ ∫‡ÚÔ˘ K‡ÚÈÏÏÔ Bã, ÙËÓÎÔÈÓfiÙËÙ· AÁ›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘, ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ıÂÚÈÓÒÓ ‰È·ÎÔÒÓ. ∞˜ ÛË-ÌÂȈı› fiÙÈ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓË Ë ·‰ÂÏÊ‹ ÙÔ˘ K˘Ú›Ï-ÏÔ˘ Î·È ı›· ÙÔ˘ M˘ÚÈ·ÓıfiÔ˘ÏÔ˘, AıËÓ¿ ¶··Ì¿ÚÎÔ˘ (1852-1942),ÛÙÔ Û›ÙÈ Ù˘ ÔÔ›·˜ Î·È ·Â‚›ˆÛÂ Ô K‡ÚÈÔ˜ AگțÛÎÔÔ˜, ÛÙȘ 6IÔ˘Ï›Ô˘ 1916, Û ̛· ·fi ÙȘ ÂÈÛΤ„ÂȘ ÙÔ˘ ·˘Ù¤˜.31

™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Û˘ÁÁڷʤ·, Ô X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï ‹Ù·Ó ·ÚÎÂÙ¿ ÌÔÚʈ-̤ÓÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ Î·È Î·Ïfi˜ ÁÓÒÛÙ˘ ÙˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ÙˆÓ ·Ú-¯·›ˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ Î·È ÙˆÓ ·Ù¤ÚˆÓ Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜. ™ÙÔÛ˘Ì¤Ú·ÛÌ· ·˘Ùfi η٤ÏËÍ ÌÂÙ¿ Ô˘ ÌÂϤÙË۠ΛÌÂÓÔ ÔÌÈÏ›·˜ ÙÔ˘·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ Ì ı¤Ì·: «¶ÂÚ› Ùɘ âÓÛ¿ÚÎÔ˘ ÔåÎÔÓÔÌ›·˜ ÙÔÜ XÚÈÛÙÔÜ»,ÙÔ ÔÔ›Ô Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚıËÎÂ, ÂÎÊÒÓËÛÂ, ÛÙȘ 13 I·ÓÔ˘-·Ú›Ô˘ 1830, ÛÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ K·ÌÈÓ·ÚÈÒÓ, Î·È ÙÔÔÔ›Ô Â›Ó·È ¿ÁÓˆÛÙÔ Û‹ÌÂÚ· ÙÈ ·¤ÁÈÓÂ: «Te ·ÚeÓ âÎÊÒÓËÌ· Û˘-Ó·ıÚÔ›Û·˜ âÎ Ùɘ ·Ï·ÈĘ ηd Ó¤·˜ ‰È·ı‹Î˘, ÎàÁg ï X·Ù˙É Mȯ·cÏZˆÁÚ¿ÊÔ˜ ï M˘ÚÈ·ÓıÔ‡Û˘, JÓ âÓÂÓ‹ÎÔÓÙ· ηd ¤ÓÙ âÙáÓ âÍÂÊÒ-ÓËÛ· âÓ Ù÷É \EÎÎÏËÛ›÷· AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÎÒÌË K·ÌÈÓ·Ú›ˆÓ ì âÌc ·ÙÚd˜Âå˜ âÓı‡ÌÈÔÓ ÙáÓ ÌÂÙ·ÁÂÓÂÛÙ¤ÚˆÓ, ηd Âû¯ÂÛı ñbÚ âÌÔÜ Ôî àÓ·ÁÈ-ÁÓÒÛÎÔÓÙ˜. 1830 \I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ I°ã».32

63

31. °È· ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘ K˘Ú›ÏÏÔ˘ Ì ÙÔÓ ÕÁÈÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ Î·È ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi‚Ï. KˆÛÙ‹˜ KÔÎÎÈÓfiÊÙ·˜, ÕÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ M·Ú·ı¿Û·˜, 69-74. °È· ÙÔÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔª˘ÚÈ·ÓıfiÔ˘ÏÔ ‚Ï. ∞ÚÈÛÙ›‰Ë˜ ∫Ô˘‰Ô˘Ó¿Ú˘, μÈÔÁÚ·ÊÈÎfiÓ §ÂÍÈÎfiÓ ∫˘Ú›ˆÓ 1800-1920, §Â˘ÎˆÛ›· 62010, 394-395.

32. TÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ª˘ÚÈ·ÓıfiÔ˘ÏÔ˘ ÁÈ· ÙË ˆ‹ ÙÔ˘ X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï ›¯·Ì ‰ËÌÔÛȇÛÂÈ

~ ø¢π¡√À™∞ ¶√ƒ∂π∞-∞¶√ƒπ∞ ~

15

Ù· ·ÛÊ˘ÎÙÈο fiÚÈ· Ô˘ ÂÈ‚¿ÏÏÂÈ Ë ·Ó·ÓÙ›ÏÂÎÙË ÙÚ·ÁÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ˙ˆ-‹˜. Œ¯ˆ ÙËÓ ·›ÛıËÛË ˆ˜ Ô £ÂÔ‰fiÛ˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ·ÁÁ›˙ÂÈ ÙÔÓ ˘Ú‹Ó·Ù˘ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÙËÙ·˜ Ô˘ ·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· —·Ó ‚¤‚·È· ıÂ-Ï‹ÛÂÈ Î·Ó›˜ Ó· ÂÍÂÙ¿ÛÂÈ Ì ÚÔÛÔ¯‹ ÙȘ ÂÚ› £ÂÔ‡, ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÎÙ›ÛË˜Î·È ÈÛÙÔÚ›·˜ ı¤ÛÂȘ Ù˘ ‰ÔÁÌ·ÙÈ΋˜ ıÂÔÏÔÁ›·˜. ∫·È ÂÍËÁԇ̷È: Ë ÂÓÂÚ-ÁÂȷ΋ Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ £ÂÔ‡ Ì ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Î·È ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÌÂÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ˙ˆ‹ Î·È ÈÛÙÔÚ›· —·˘Ù‹ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÔÓÔÌ·ÛÙ› ηÈÛ¯¤ÛË ÂÈÎÔÓÈ΋ ‹ ÂÈÎÔÓÈÛÙÈ΋ (Ë ∂ÎÎÏËÛ›· Â›Ó·È Ù‡Ô˜ Î·È ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ÙÚÈ·‰ÈÎÔ‡ £ÂÔ‡ fiˆ˜ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Î·È Ë ·ÓıÚÒÈÓË ‡·ÚÍË)— Û˘Ó‰¤ÂÈ Î·-ıÔÚÈÛÙÈο £Âfi, ¿ÓıÚˆÔ, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Î·È ÈÛÙÔÚ›·, ¯·Ú›˙ÔÓÙ·˜ Û˘Ó¿Ì·ÎÈÓËÙÈ΋ Î·È ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋ ÚÔÔÙÈ΋ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Î·È ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ.3 ∞˘-Ùfi Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÛÙÔÓ ·ÓÙ›Ô‰· ÔÔÈ·Û‰‹ÔÙ ÛÙ·ÙÈ΋˜, ·ÔÌÔӈ̤Ó˘ ‹ÛÙÚÔ˘ıÔηÌËÏ›˙Ô˘Û·˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, Ô˘ ÂÚÈÊÚÔÓ› ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ‹ ·ÔÚ-Ú›ÙÂÈ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ¿ÏÏË ÂÈÎÔÓÔÎÏ·ÛÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË, ËÔÔ›· ‰È·ÈˆÓ›˙ÂÙ·È ÛÙÔ ·ÚfiÓ, ·Ú¿ Ù· «¤Íˆ» Î·È Ù· «·Ó·ı¤Ì·Ù·»Ô˘ ·ÎÔ‡Ó Ì ¢¯·Ú›ÛÙËÛË ÔÈ ÛËÌÂÚÈÓÔ› Î·È ÔÈ ¯ÙÂÛÈÓÔ› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ο-ı ∫˘Úȷ΋ Ù˘ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜, ÓÔÈÒıÔÓÙ·˜ ÈηÓÔÔ›ËÛË Î·È ·ÛÊ¿ÏÂÈ·,·ÊÔ‡ ÔÈ ·ÈÚÂÙÈÎÔ› ÂÈÎÔÓÔÎÏ¿ÛÙ˜ ÒıËÎ·Ó ‰È¿ ·ÓÙfi˜ ÛÙÔÓ Õ‰Ë Ù˘ ·-Û‡ÁÁÓˆÛÙ˘ Ï¿Ó˘ ÙÔ˘˜.

™ÙËÓ ÚÒÙË ·fi ÙȘ ÈÔ ¿Óˆ ÛÙÚÔʤ˜ Ô ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, ·ÊÔ‡ ‰È·È-ÛÙÒÛÂÈ ·fi ÙÔÓ ÚÒÙÔ ÌfiÏȘ ÛÙ›¯Ô ÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ó· ·-ÊÔ˘ÁÎÚ·ÛÙÔ‡Ó ÙË ÊˆÓ‹ Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜, ··ÓÙ¿ÂÈ ÛÙÔ ÂÚÒÙËÌ· Ô˘ Ô-ÓÔ›ٷÈ: Ò˜ ·Îԇ̠ÙË ÊˆÓ‹ ÙË˜Ø Ò˜ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ì ٷ ÌËӇ̷ٷ Ù˘πÛÙÔÚ›·˜ ÛÙËÓ ÔÔ›· Ì˘ÛÙÈÎÒ˜ ÂÓÂÚÁ› ÙÔ ı›Ô; ∏ ·¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ ÔÈË-Ù‹ Â›Ó·È ·Ï‹ Î·È ÍÂοı·ÚË, ÂÓÒ, Û˘Á¯ÚˆÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙË ÊÈÏfiηÏË ·ÈÛıË-ÙÈ΋ Ù˘ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜: ÌÂÙ¤¯ÔÓÙ·˜ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ·ÙÈο, ̤ۈ fiÏˆÓ ÙˆÓ·ÈÛı‹ÛÂÒÓ ÙÔ˘ ÛÙË ˙ˆ‹ Î·È ÛÙÔ Î¿ÏÏÔ˜ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ‰È·Ï¤ÁÂÙ·È·ÏËıÈÓ¿ Ì ÙÔÓ £Âfi, ·ÎÔ‡ÂÈ, Á‡ÂÙ·È Î·È ÂÓ Ù¤ÏÂÈ ‰ÔÍ¿˙ÂÈ ÙË Ã¿ÚË ÙÔ˘.4

∫Ù›ÛË Î·È ÈÛÙÔÚ›· Û˘Ì‚·‰›˙Ô˘Ó Û ÌÈ· Û¯¤ÛË ·ÌÊ›‰ÚÔÌË, fiÔ˘ Î·È Ôȉ‡Ô ·ÏËıÂ‡Ô˘Ó ·ÔηχÙÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ì-ÂÚÈÏËÙÈÎÔ‡˜ ÔÚ›˙ÔÓÙ˜Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜.

3. μÏ. ¡›ÎÔ˜ ª·ÙÛԇη˜, ¢ÔÁÌ·ÙÈ΋ Î·È Û˘Ì‚ÔÏÈ΋ ıÂÔÏÔÁ›· μã, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: ¶.¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, 1999, 355-366.

4. μÏ. ÃÚ˘ÛfiÛÙÔÌÔ˜ ∞. ™Ù·ÌÔ‡Ï˘, ∫¿ÏÏÔ˜ ÙÔ ¿ÁÈÔÓ, ∞ı‹Ó·: ∞ÎÚ›Ù·˜, 2004, 249-319.

~ Kø™TH™ KOKKINOºTA™ ~

™ÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi ¶·Ó·Á›·˜ K·Ú‰ÈÔ‚·ÛÙ¿˙Ô˘Û·˜ ˘ÔÁÚ¿ÊÂÈ ÙȘ ÂÈ-ÎfiÓ˜ ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡ [1791: «ÃÂdÚ ‰b ηd fiÓÔ˜ Ìȯ·cÏ ÛÔÜ îΤÙË. ·„ ·»] Î·È Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ Ù˘ °ÔÚÁÔ¢ËÎfiÔ˘ [1798: «°¤ÁÔÓÂÓ ì ·-

ÚÔÜÛ· ÂåÎÒÓ â› Ùɘ âÈÙÚÔɘ ÙÔÜ ÔÙ ™ÙÂÊ·ÓÉ. ·„ Ë. ª(È)-¯(·‹)Ï)], ηıÒ˜ Î·È ÙÔÓ ∂ÛÙ·˘ÚˆÌ¤ÓÔ Î·È Ù· Ï˘ËÚ¿ [1824, fiÔ˘,fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ·Ó·ÊÂÚı›, ‰ËÏÒÓÂÈ Û ÂÈÁÚ·Ê‹ ÛÙÔÓ EÛÙ·˘ÚˆÌ¤ÓÔ ÙË ÁÂ-Ó¤ÙÂÈÚ¿ ÙÔ˘: «ÃÂdÚ ‰b qÓ Ìȯ·c / Ï ÚÔÛ΢ÓËÙÔÜ âÎ Ùɘ ‰b ÎÒÌ˘»Î·È Û ¿ÏÏÔ ÛËÌÂ›Ô ÛÙÔ Î¿Ùˆ ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ EÛÙ·˘ÚˆÌ¤ÓÔ˘ ÙË ÚÔÓÔÏÔ-Á›· ·ÁÈÔÁÚ¿ÊËÛ˘ «1824», Ô˘ ‰›ÓÂÙ·È Â›Û˘ ÛÙÔ Ï˘ËÚfi Ù˘ £ÂÔ-ÙfiÎÔ˘], ÂÓÒ Û ·˘ÙfiÓ ·Ô‰›‰ÂÙ·È Ë ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ πˆ¿ÓÓË ÙÔ˘¶ÚÔ‰ÚfiÌÔ˘ (1792).

E›Û˘, ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊËÛÂ Ô X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï Ê˘Ï¿ÛÛÔÓÙ·ÈÛÙÔ MÔ˘ÛÂ›Ô ¶ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ KÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ™¯Â‰fiÓ ÛÙÔÛ‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Î·È ÙÔ-ÔıÂÙ‹ıËÎ·Ó ÛÙÔ MÔ˘ÛÂ›Ô ÌÂÙ¿ ·fi Û˘ÓÙ‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘˜. O X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï˘ÔÁÚ¿ÊÂÈ ·˘Ù¤˜ ÙˆÓ TÚÈÒÓ IÂÚ·Ú¯ÒÓ [1777, fiÔ˘, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚıË-ÎÂ, ‰ËÏÒÓÂÈ Î·È ÙÔÓ ÙfiÔ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘: «£ÂÖÔÈ ÊˆÛÙÉÚ˜ Ùɘ\EÎÎÏËÛ›·˜ / âÌcÓ „˘¯cÓ Ú‡Û·Ù·È âÍ êÌ·ÚÙ›·˜ / ÙÔÜ âÓÂÁοÓÙÔ˜ MÈ-¯·cÏ \AÓ·ÁÓÒÛÙÔ˘ / âÎ Ùɘ ‰b ÎÒÌ˘ ηd ÔÏÏ¿ ëÙ·ÈÎfiÙÔ˘ ·„Ô˙»],ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ [1799: «XÂd /Ú M(È)¯(·) / cÏ / M(·)Ú /Ù (›Ô˘) È / Á/ · / „ / / ı»] Î·È ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ Y·Ù›Ô˘ [1833: «^ø˜ ‚·ÛÈÏÂf˜ ÛcÓ ÌÔÚ-ÊcÓ îÛÙÔÚ‹Û·˜, ηd ñbÚ âÌÔÜ Âû¯Ô˘ / ÎàÁg ï ÔåÎÙÚe˜ Ìȯ·cÏ ˙ˆ-ÁÚ·Ê‹Û·˜ £ÂeÓ ÙáÓ ¬ÏˆÓ. / ·ˆÏÁ: 1833...»], ÂÓÒ Û ·˘ÙfiÓ ·Ô‰›‰Ô-ÓÙ·È Ë AÁ›· B·Ú‚¿Ú·, Ë ¶·Ó·Á›·, Ô ÕÁÈÔ˜ NÂfiÊ˘ÙÔ˜, Ë ¶ÚÔÛ·ÓËÛËÙˆÓ M¿ÁˆÓ (1808), Ô ÕÁÈÔ˜ Iˆ¿ÓÓ˘ Ô §·Ì·‰ÈÛÙ‹˜ (1827), Ë AÁ›·AÈηÙÂÚ›ÓË, ‰‡Ô ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ™˘ÌÂÒÓ ÙÔ˘ ™Ù˘Ï›ÙË (1832 ·ÌÊfi-ÙÂÚ˜), Ë AÓ¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡ (1832) Î·È ¿ÏϘ.

™ÙÔ MÔ˘ÛÂ›Ô ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Â›Û˘ ¤Ó· ·ÛË̤ÓÈÔ Î·ÓÙ‹ÏÈ ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜1798, Ô˘ ·Ó‹Î ÛÙÔÓ X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï ηÈ, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Û¯ÂÙÈ΋ ÂÈ-ÁÚ·Ê‹ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, fiÔ˘ ÚÔÊ·ÓÒ˜ ›¯Â·ÊÈÂÚˆı›: «KÙÉÌ(·) X·Ù˙ËÌȯ·cÏ ˙ˆÁÚ(¿)Ê(Ô˘) 1798 \EÎ(Î)Ï(Ë)-Û(›·˜) °ÂˆÚÁ›Ô˘ K(·)Ì(È)Ó(·)Ú(›ˆ)Ó». AÎfiÌË, Ê˘Ï¿ÛÛÂÙ·È ¤Ó· ·ÚÙÔ-ÊfiÚÈÔ ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ 1799, ÙÔ ÔÔ›Ô, Û‡Ìʈӷ Ì ÂÈÁÚ·Ê‹ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈ-Îfi ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘, ·Ó‹Î ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ Ó·fi. TÔ ·ÚÙÔÊfiÚÈÔ ·˘Ùfi,fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ·Ó·ÊÂÚı›, ʤÚÂÈ ÂÛˆÙÂÚÈο ÎÔÏÏË̤ÓÔ Ê‡ÏÏÔ ¯·ÚÙÈÔ‡ ÌÂ

62

~ ¶ANA°IøTH™ £øMA ~

16

∞ÓÔ›ÁÔ˘Ì ϿÎÎÔ˘˜ ÛÙË ÁË, Ì· ÁÈ·Ù›;∞ÓÔ›ÁÔ˘Ì ϿÎÎÔ˘˜ ÛÙÔ ÛÎÔÙ¿‰È. °È·Ù›;

(∏ÌÈÙÂÏ‹˜ ΔÔȯÔÁÚ·Ê›·, ÛÙ›¯. 9-11).

™ÙÔ˘˜ ÈÔ ¿Óˆ ÛÙ›¯Ô˘˜, ̤ۈ ÌÈ·˜ ÈÛ¯˘Ú‹˜ ÂÈÎfiÓ·˜, Ô ÔÈËÙ‹˜ ÂÎ-ÊÚ¿˙ÂÈ ·ÔÚ›· Ì ¤ÓÙ·ÛË: ÁÈ·Ù› Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ·ÎÔÏÔ˘ı› Ï·Óı·Ṳ̂ÓË Ô-Ú›·Ø ÁÈ·Ù› Ûο‚ÂÈ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÛÎÔÙÂÈÓÔ‡˜ ÁÈ· Ó· ·ÎÔ‡ÛÂÈ ÙË ÊˆÓ‹ Ù˘πÛÙÔÚ›·˜; ΔÔ ÂÚÒÙËÌ· ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· ̤ÓÂÈ Î¿ˆ˜ ÌÂÙ¤ˆÚÔ, ·ÏÏ¿ Ô ÔÈËÙ‹˜,Ô˘ —fiˆ˜ ‰Â›¯ÓÂÈ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔ Ô›ËÌ·— οı ¿ÏÏÔ ·Ú¿·ÁÓÔ› ÙȘ ̇ÚȘ fiÛ˜, ÛÎÔÙÂÈÓ¤˜ Ï¢ڤ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜, ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· ı¤ÏÂÈ —̤ۈ ·˘ÙÔ‡— Ó· ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏ›ÛÂÈ Î·È Ó· ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÙ› ÚÔ˜ ÙÔ Êˆ˜,Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Â›Ó·È ÙÔ ıÂڷ¢ÙÈÎfi ʈ˜ ÙÔ˘ §fiÁÔ˘.5 ∂Í¿ÏÏÔ˘ Ô¢ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ §fiÁÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ˙ˆÔÔÈ› ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÎÙ›ÛË Î·È ÙÔÓ ¿Ó-ıÚˆÔ, Ô˘ Ï¿ÛÙËΠηْ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘, ·ÔÙÂÏ› Ô ›‰ÈÔ˜ ÙË ÓÈÎËÊfiÚ·ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË ÊıÔÚ¿ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ·Ú¯ÂÙ˘È΋ ÔÌÔÚÊÈ¿. ∞˘Ù‹ Ë ¿ÚÚËÙËÔÌÔÚÊÈ¿ ÙÔ˘ §fiÁÔ˘, ·ÓÙ·Ó·ÎÏ¿Ù·È ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ô˘ ·Ú·¤ÌÂÈ Û·˘ÙfiÓ, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ‰ÈηÈÒÓÂÈ ÙË ÔÌÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ÂÍ ∞ÌÂÚÈ΋˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘Harlan Hubbard: «∏ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· Ù˘ ÎÔÛÌÈ΋˜ ÔÌÔÚÊÈ¿˜, “Â›Ó·È Ô ÃÚÈ-ÛÙfi˜ Ô ›‰ÈÔ˜”».6

ŸÌˆ˜ Ë ÔÚ›· ÙÔ˘ §fiÁÔ˘, Ë Â› Á˘ ÛˆÙ‹ÚÈ· ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ ÃÚÈ-ÛÙÔ‡, ˘‹ÚÍÂ Î·È ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ‰Ú·Ì·ÙÈ΋, ÚÔÛÏËÙÈο ÌÂÙ¤¯Ô˘Û· ÛÙˉ˘Û¯¤ÚÂÈ· Î·È ÙËÓ ·Û΋ÌÈ· Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜Ø ÏËÓ fï˜, Ì ÛÎÔfi Û˘Ì-·-ıËÙÈο Ó· ıÂڷ‡ÛÂÈ ‹ ¿Ïψ˜ Ó· ÂȉÈÔÚıÒÛÂÈ ÙË ıÚ˘ÌÌ·ÙÈṲ̂ÓË ÂÈ-ÎfiÓ· ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, Ì ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, ÙË ‰È·‚ڈ̤ÓË ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ÙÔ˘. ªÂ Ù· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ· ÚÔÛ¿ıËÛ· ·ÏÒ˜ Ó· ·Ô‰ÒÛˆ ÙË ‰˘Ó·ÌÈ-΋ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ —ÙËÓ ¿ÎÚˆ˜ ‚È‚ÏÈ΋— Ô˘ Û˘Ó·ÓÙ¿Ì ÛÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜

5. E‰Ò ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈÒÛˆ fiÙÈ Ô £ÂÔ‰fiÛ˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Û ηÌÈ¿ Â-Ú›ÙˆÛË Ó· ıˆÚ› ·ÓÙÈıÂÙÈο ‹ ·ÓÙÈÓÔÌÈο ÙË Û¯¤ÛË ÊˆÙfi˜ Î·È ÛÎfiÙÔ˘˜ (ÛÙ¿ÛË Ô˘ ı·ÊϤÚÙ·Ú Ì ÙË ÁÓˆÛÙÈÎÈÛÙÈ΋ ‰È·Ú¯›· ‹ ÙÔ Ì·Óȯ·˚Îfi ÚfiÙ˘Ô). ∂Í ·ÓÙÈı¤ÙÔ˘ Ë ıÂÒ-ÚËÛ‹ ÙÔ˘ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Â›Ó·È ÌÂÙ·ÌÔÚʈÙÈο Ï˘ÙÚˆÙÈ΋. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎfi˜ Ô ÛÙ›¯Ô˜ ÙÔ˘:«∂‰Ò ÛÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ Ï·ÌÚÔÊÔÚ› Ë ˆ‹». £ÂÔ‰fiÛ˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, «∑ÂÛÙ‹ ̤-Ú· ÙÔ˘ ÂÈÌÒÓ·», ∂ÈÎfiÓ˜, 15, ÛÙ›¯. 54. ∏ ı¤ÛË ÌÔ˘ ·˘Ù‹ Ú‹˙ÂÈ ‚¤‚·È· ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ·Ó¿-Ï˘Û˘ Ô˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜.

6. Wendell Berry, Harlan Hubbard. Life and work, Kentucky: The University Press ofKentucky, 1990, 48.

~ O ∞°π√°ƒ∞º√™ ªπÃ∞∏§ ¶ƒ√™∫À¡∏Δ∏™ ~

ÎËã ì̤ڷ ‰ã. ‰Èa ÚÔÛÎÏ‹Ûˆ˜ ÙáÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙÔÜ ˆÚ›Ô˘ / qÏıÂÓ ì êÁ›·ÂåÎgÓ Ùɘ K‡ÎÎÔ˘. ηd êÁÈ·ÛÌÔÜ ¯¿ÚÈÓ / ÂÚÈÉÏıÂÓ ±·ÓÙ· Ùa ÂéÙÂÏÉçÛ‹ÙÈ· ÙÔÜ ¯ˆÚ›Ô˘. XÂdÚ ªÈ¯·cÏ / ¶ÚÔÛ΢ÓËÙÔÜ. / 1820»],30 ÙÔ˘ XÚÈ-ÛÙÔ‡ ¡˘ÌÊ›Ô˘ Ì ÙËÓ ÂÈÁÚ·Ê‹ «òI‰Â ï ôÓıÚˆÔ˜» [1820: «XÂdÚ MÈ-¯·cÏ ¶ÚÔÛ΢ÓËÙÔÜ. ·ˆÎ»], ÙˆÓ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ ∂˘·ÁÁÂÏÈÛÙÒÓ §Ô˘Î¿, ª¿Ú-ÎÔ˘, ª·Ùı·›Ô˘ Î·È πˆ¿ÓÓË, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ¿Ì‚ˆÓ· [1822: fiÔ˘,fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ·Ó·ÊÂÚı›, ÛÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ πˆ¿ÓÓË ÙÔ˘ £ÂÔÏfiÁÔ˘·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ ¯ˆÚÈfi ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘: «XÂdÚ Ìȯ·cÏ ÚÔÛ΢ÓËÙÔÜ ÙÔÜ âÎÙɘ ·éÙɘ ÎÒÌ˘. ·ˆÎ‚»] Î·È ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ [1828: «ªÓ‹ÛıËÙȱÁÈ ÙÔÜ ‰Ô‡ÏÔ˘ ÙÔÜ / £ÂÔÜ ªÈ¯·cÏ îÂÚ¤ˆ˜. ·ˆÎË / ÃÂdÚ ªÈ¯·cÏ ÚÔ-Û΢ÓËÙÔÜ»].

E›Û˘, ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÈÂÚfi Ó·fi ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï ÔÈÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ªËÓ¿, ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ (1825),fiˆ˜ Î·È ÔÈ ÌÈÎÚ¤˜ ÂÈÎfiÓ˜ ÙˆÓ AÁ›ˆÓ ™›ÌˆÓ·, I·ÎÒ‚Ô˘ Z‚‰·›Ô˘(1819), M·Ùı·›Ô˘, £ˆÌ¿, B·ÚıÔÏÔÌ·›Ô˘, I·ÎÒ‚Ô˘ AÏÊ·›Ô˘, E˘ı˘-Ì›Ô˘, £·‰‰·›Ô˘ (1819) Î·È TڇʈÓÔ˜, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÚÒÙËÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ Ù¤ÌÏÔ˘, ηıÒ˜ Î·È ·˘Ù¤˜ ÙÔ˘ E˘·ÁÁÂÏÈÛÙ‹ §Ô˘Î¿, Ù˘™‡Ó·Í˘ ÙˆÓ Aۈ̿وÓ, Ù˘ K˘Úȷ΋˜ Ù˘ ÚÔ ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡ °ÂÓÓ‹-Ûˆ˜, ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ™¿‚‚·, ÙÔ˘ M˘ÛÙÈÎÔ‡ ¢Â›ÓÔ˘, Ù˘ K˘Úȷ΋˜ Ù˘OÚıÔ‰ÔÍ›·˜, ÙÔ˘ °ÂÓÓ¤ÛÈÔ˘ Ù˘ £ÂÔÙfiÎÔ˘, Ù˘ B·˚ÔÊfiÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘XÚÈÛÙÔ‡, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙË ‰Â‡ÙÂÚË ÛÂÈÚ¿.

™ÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi AÁ›Ô˘ EÚÌÔÏ¿Ô˘ Ô K‡ÚÈÔ˜ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ˘ÔÁÚ¿-ÊÂÈ ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ EÚÌÔÏ¿Ô˘ [1829: «ÃÂdÚ Î·ÌÔÜ X(·Ù˙Ë) MÈ-¯·‹Ï»], ÂÓÒ Û ·˘ÙfiÓ ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È, Ì ‚¿ÛË Ù· Ù¯ÓÔÙÚÔÈο ÙÔ˘˜ÛÙÔȯ›·, ÔÈ ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ (1792), Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ (1792) Î·È ÙÔ˘∞Ú¯·ÁÁ¤ÏÔ˘ ªÈ¯·‹Ï.

61

30. Ÿˆ˜ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi, Ë ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ›¯Â ÌÂÙ·ÊÂÚı›, ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·-ÛÙÚÔÊÈ΋ ˘ÚηÁÈ¿ Ô˘ η٤η„ ÙÔ 1813 ÙË ªÔÓ‹ ∫‡ÎÎÔ˘, ÛÙÔ ªÂÙfi¯ÈÔ ÙÔ˘ ∞Ú¯·Á-Á¤ÏÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ÛÙË §·Î·Ù¿ÌÈ·, fiÔ˘ Î·È ‰È·Ê˘Ï¿¯ıËÎÂ, ̤¯ÚÈ Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÔÈ Î·Ù¿ÏÏËϘÂÚÁ·Û›Â˜ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈ·ÎÔ‡ ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹Ì·ÙÔ˜. ΔÔ 1816, Ë ÂÈ-ÎfiÓ· ÌÂٷʤÚıËΠ›Ûˆ ÛÙË ªÔÓ‹ ∫‡ÎÎÔ˘ Ì ÌÂÁ·ÏÂÈÒ‰Ë ÔÌ‹, Ë ÔÔ›· ÂÚÈ‹Ïı‰ȿÊÔÚ· ˆÚÈ¿ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, ¿ÚÈÓ Â˘ÏÔÁ›·˜, fiˆ˜ Ù· ∫·ÌÈÓ¿ÚÈ· Î·È ÙÔ ÁÂÈÙÔÓÈÎfi ªËÏÈ-ÎÔ‡ÚÈ, fiÔ˘, Û‡Ìʈӷ Ì ÂÈÁÚ·Ê‹, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘,ÌÂٷʤÚıËΠÙËÓ 1Ë ∞ÚÈÏ›Ô˘. °È· ÙËÓ ÂÚÈÊÔÚ¿ Ù˘ ∞Á›·˜ ∂ÈÎfiÓ·˜ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ÛÙ· ˆÚÈ¿ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ ‚Ï. KˆÛÙ‹˜ KÔÎÎÈÓfiÊÙ·˜, «∏ ÂÚÈÊÔÚ¿ Ù˘ ∞Á›·˜ ∂ÈÎfiÓ·˜ ÛÙËÓ∫‡ÚÔ», ∫˘ÎÎÒÙÈη ªÂÏÂÙ‹Ì·Ù·, ΔfiÌÔ˜ Aã, §Â˘ÎˆÛ›· 1997, 31-32.

~ ø¢π¡√À™∞ ¶√ƒ∂π∞-∞¶√ƒπ∞ ~

17

ÛÙ›¯Ô˘˜ Ù˘ ∏ÌÈÙÂÏÔ‡˜ ΔÔȯÔÁÚ·Ê›·˜:

∏ ÈÛÙÔÚ›· Â›Ó·È ‚¤‚·È· ··Û¯ÔÏË̤ÓË ÙÚÈÁ˘Ú›˙ÔÓÙ·˜ ª¤Û· ÛÙ· ‰›· ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ Î·È ÙÔ˘˜ ˘fiÁÂÈÔ˘˜ ‰È·‰ÚfiÌÔ˘˜ Ô˘ ·ÓÔ›ÁÂÈ Ë ¿‚˘ÛÛÔ˜ ÙÔ˘ ÓÔ˘. ¶·Ú·ÁÁ¤ÏÏÂÈ ÚÒÙ· ÛÙȘ ̤Ú˜ ¡· Ó›„Ô˘Ó Ù· ·È̷و̤ӷ ÚfiÛˆ· ¶·Ú·ÁÁ¤ÏÏÂÈ ÛÙÔÓ ∞Ú›ÏË Î·È ÛÙ’ ¿ÏÏ· Ï·ÌÚ¿ ·ÏÏËοÚÈ· ¡’ ·Ê·ÈÚ¤ÛÔ˘Ó ÙË ÊÚ›ÎË Ú¿‚ÔÓÙ·˜ ÙÔ ‰¤ÚÌ· ™˘ÁÎÔÏÏÒÓÙ·˜ Ù· Û·Ṳ̂ӷ ÎfiÎηϷ ÙˆÓ ÓË›ˆÓ ∂ȉÈÔÚıÒÓÔÓÙ·˜ Î·È ÙÔÔıÂÙÒÓÙ·˜ ¿ÏÈ ™ÙȘ ÎfiÁ¯Â˜ ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘ Ù· ÂṲ̂ӷ Ì¿ÙÈ·. ΔfiÙ ÌÔÚ› Ó· Á›ÓÂÈ Ë ·Ó·ÛًψÛË ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ™ÙÔ Í˘ÏfiÁÏ˘ÙÔ Ù¤ÌÏÔ ÙˆÓ „˘¯ÒÓ Ì·˜.

(∏ÌÈÙÂÏ‹˜ ΔÔȯÔÁÚ·Ê›·, ÛÙ›¯. 12-22).

∏ ıÂڷ¢ÙÈ΋-ÂȉÈÔÚıˆÙÈ΋ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ §fiÁÔ˘ ÛÙËÓ πÛÙÔÚ›· —ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ fiˆ˜ Î·È ÛÙÔ ·ÚfiÓ, Ô˘ ‰ÈÂÌ‚ÔÏ›˙ÂÙ·È Ì ÙË ·‡Ú· ÙˆÓÂÛ¯¿ÙˆÓ— ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È Ì ·Ú·ÛÙ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙÔ˘˜ ÛÙ›¯Ô˘˜ ‰ÂηÔ-¯ÙÒ Î·È Â›ÎÔÛÈ, fiÔ˘ ‰ÈÂÓÂÚÁÂ›Ù·È Ë Â·Ó·ÊÔÚ¿ Ù˘ ÔχÙÈÌ˘ ·È‰È-ÎfiÙËÙ·˜ ÛÙÔ ·ÓıÚÒÈÓÔ Â›‰Ô˜,7 Ë ÔÔ›· ·ÔηıÈÛÙ¿ ÙËÓ Î·ı·ÚfiÙËÙ·Ù˘ fiÚ·Û˘Ø8 ·˘Ù‹˜ Ô˘ ı· οÓÂÈ ‰˘Ó·Ù‹ ÙËÓ ·ÚÍȷ΋ ·Ó¿Ù·ÛË ‹, η-Ù¿ ÙÔÓ ÔÈËÙ‹, ÙËÓ «·Ó·ÛًψÛË ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ» ÛÙȘ ·ÓıÚÒÈÓ˜ „˘¯¤˜.√È ÛÙ›¯ÔÈ Â›ÎÔÛÈ ¤Ó· Î·È Â›ÎÔÛÈ ‰‡Ô Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Û˘ÓÈÛÙÔ‡Ó ÌÈ· ÚÒÙËÎÔڇʈÛË ÛÙÔ Ô›ËÌ·, ÌÈ· ÚÒÙË ·¿ÓÙËÛË ÛÙËÓ ÔÚ›·-·ÔÚ›· Ô˘ÂÚÈÁÚ¿ÊËΠ˜ Ù· ÙÒÚ·: Ô §fiÁÔ˜ ÂÓÙfi˜ Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜ ıÂڷ‡ÂÈ Ù· ·Ó-ıÚÒÈÓ· ·ÈÛıËÙ‹ÚÈ·. ŒÙÛÈ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ·ÂÌÔÏ› ÙË ÛÙ¿ÛË Ù˘ ÌÂÚÈ-ÎfiÙËÙ·˜ Î·È Ù˘ ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, Ë ÔÔ›· Û˘ÓÈÛÙ¿ ·Ûı¤ÓÂÈ· Ô˘·ÔÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ fiÚ·ÛË ÙÔ˘ fiÏÔ˘ —ÔÏ¿ÎÂÚÔ˘ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ˜ ÙfiÔ˘ ÚÔ-fi‰Ô˘, ΛÓËÛ˘ ÚÔ˜ ÙÔ ·Á·ıfi Î·È Î·Ù¿Ê·Û˘ Û ·˘Ùfi.

ªÔÏ·Ù·‡Ù·, Ë TÔȯÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ £ÂÔ‰fiÛË ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ¤ˆ˜

7. μÏ. §Ô˘Î. 18:16: «òAÊÂÙ Ùa ·È‰›· öÚ¯ÂÛı·È Úfi˜ Ì ηd Ìc ΈχÂÙ ·éÙ¿Ø ÙáÓÁaÚ ÙÔÈÔ‡ÙˆÓ âÛÙdÓ ì ‚·ÛÈÏ›· ÙÔÜ £ÂÔÜ».

8. BÏ. ª·Ùı. 5:8: «ª·Î¿ÚÈÔÈ Ôî ηı·ÚÔd Ù÷É Î·Ú‰›÷·, ¬ÙÈ ·éÙÔd ÙeÓ £ÂfiÓ ù„ÔÓÙ·È».

~ Kø™TH™ KOKKINOºTA™ ~

ÌÔ˘˜, ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ 1803, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›-Ô˘ ÛÙ· ∫·ÌÈÓ¿ÚÈ·, ‰È·ÛÒ˙ÂÈ, ηٿ ¿Û· Èı·ÓfiÙËÙ·, ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1795ˆ˜ ÙË ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›· ›Û΄‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ˘˜ AÁ›Ô˘˜ TfiÔ˘˜: «TeÓ ÓÂ-ÎÚˆı¤ÓÙ· ¿ıÂÈ „˘¯ÔÊıfiÚÔȘ àÓ¿ÛÙËÛÔÓ X(·Ù˙c) M(È)¯(·cÏ) t \IË-ÛÔÜ ÌÔ˘ / ηd Ù˘¯ÂÖÓ àÍ›ˆÛÔÓ Ûɘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ·„  (1795)». EÓÈÛ¯˘ÙÈ-΋ ¤Ó‰ÂÈÍË ÁÈ· ÙËÓ ˘fiıÂÛË ·˘Ù‹ Â›Ó·È Î·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ, ÚÈÓ ·fiÙÔ 1795 ‰ÂÓ ÔÁÚ¿ÊÂÈ Û η̛· ÂÈÎfiÓ· Ì ÙÔ ÚÔÛˆÓ‡ÌÈÔ «X·Ù˙‹˜»‹ ÙÔ Û˘Óԉ¢ÙÈÎfi «¶ÚÔÛ΢ÓËÙ‹˜» ÛÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘.29

™ÙÔ˘˜ πÂÚÔ‡˜ ¡·Ô‡˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ∂ÚÌÔÏ¿Ô˘ ηÈÙ˘ ¶·Ó·Á›·˜ ∫·Ú‰ÈÔ‚·ÛÙ¿˙Ô˘Û·˜ ÙˆÓ K·ÌÈÓ·ÚÈÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔMÔ˘ÛÂ›Ô ¶ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ KÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, Ê˘Ï¿ÛÛÔÓÙ·ÈÔÏϤ˜ ÂÓ˘fiÁڷʘ Î·È ·Ó˘fiÁڷʘ ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ ÷Ù˙ËÌȯ·‹Ï.

°È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÛÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi AÁ›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ηٷÁÚ·Ê›ÔÈ ÂÓ˘fiÁڷʘ ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ AÚ¯·ÁÁ¤ÏÔ˘ Mȯ·‹Ï [1802: «ªÈ¯·cÏàÚ¯¿ÁÁÂÏ ÙÔÜ X(ÚÈÛÙÔ)Ü ÌcÓ öÏıÂȘ ó˜ ϤˆÓ àÁÚÈÒÙ·ÙÔ˜ â’ âÌb ÌˉbÙcÓ „˘¯‹Ó / ÌÔ˘ êÚ¿Û˘ ó˜ ÛÙÚÔ˘ı›ÔÓ, âÓ œÚ÷· ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘ Û‡ ÌÔÈ‚Ô‹ıËÛÔÓ. ·ˆ‚÷ ¯ÂdÚ X(·Ù˙c) M(È)¯(·‹Ï)»], Ë ‰›˙ˆÓË ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ∞Ó·-ÛÙ¿Ûˆ˜, Ô˘ Â›Ó·È ÛÙÔ ¿Óˆ ̤ÚÔ˜, Î·È ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ÷ڷϿÌÔ˘˜, Ô˘‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ Î¿Ùˆ ̤ÚÔ˜ [1803: «XÂdÚ Î(·d) ‰·¿ÓË Mȯ·cÏ ÛÔÜ îΤ-ÙÔ˘ (·) Á X(ÚÈÛÙÔ)Ü»], ÛÙËÓ ÔÔ›·, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚıËÎÂ, ‰È·ÛÒ˙ÂÈ Û ÍÂ-¯ˆÚÈÛÙ‹ ÂÈÁÚ·Ê‹ ÙË ÚÔÓÔÏÔÁ›· ›Û΄‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ˘˜ AÁ›Ô˘˜ TfiÔ˘˜(1795), ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ B·ÛÈÏ›Ԣ [1803: «¢¤ËÛȘ §Ô˝˙Ô˘ ηd Ùɘ Û˘Ì / ‚›·˜·éÙÔÜ ^EϤÓ˘. / ·ˆÁ» Î·È «ÃÂdÚ ‰b Ã(·Ù˙Ë)ª(È)¯(·cÏ) âÏ·¯›ÛÙÔ˘˙(ˆ)ÁÚ(¿)Ê(Ô˘)»], ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶·ÓÙÂÏ‹ÌÔÓ· [1803: «¢¤ËÛȘ XÚÈÛÙ›Ó˘ÙÔÜ ¶···‡ÏÔ˘. ·ˆÁ. XÂdÚ Ã(·Ù˙Ë)ª(È)¯(·‹Ï)»], ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡ [1805:«\AÚˆÌ¿ÙˆÓ ÂéÔÚá àÚ/ÂÙáÓ ‰b àÔÚá ± ö¯ˆ / ÛÔd ÚÔÛ¿Áˆ, ‰e˜·éÙe˜ / ±ÂÚ ö¯ÂȘ ηd ôÓ˜ / ÌÔÈ Î·d ôʘ ˙ˆÔ / ‰fiÙ· ‚·ÛÈÏÂÜ. · ÷ÂÃ(ÚÈÛÙÔ)Ü» Î·È «AÌ·ÚÙ›·˜ ö¯ˆ / Ôr‰·˜. ∂éÛÏ· / ¯Ó›·Ó ö¯ÂȘ Ôr / ‰·.™áÛÔÓ Ì / Ã(ÚÈÛÙ)b ó˜ Ôr‰·˜. / ÃÂÈÚd Ã(·Ù˙Ë)ª(È) (·‹Ï)»], ÙˆÓ ∞Á›ˆÓ∞Ó‰ÚÔÓ›ÎÔ˘ Î·È ∞ı·Ó·Û›·˜ [1820, fiÔ˘ ‰È·ÛÒ˙ÂÙ·È Û ۯÂÙÈ΋ ÂÈÁÚ·-Ê‹ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ Ù˘ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi, ¯¿ÚÈÓ ·ÁÈ·ÛÌÔ‡, Ù˘ ı·˘Ì·-ÙÔ˘ÚÁÈ΋˜ ÂÈÎfiÓ·˜ Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ Ù˘ ∫˘ÎÎÒÙÈÛÛ·˜: «∞ˆÈÛÙ ª·ÚÙ(›Ô˘)

60

29. ∫ÒÛÙ·˜ °ÂÚ·Û›ÌÔ˘, «AÓ·Û‡ÚÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ·Ê¿ÓÂÈ· ÙÔ˘˜ Ù·ÂÈÓÔ‡˜ ·ÁÈÔÁÚ¿-ÊÔ˘˜», 170-171.

~ ¶ANA°IøTH™ £øMA ~

18

Ù¤ÏÔ˘˜ ∏ÌÈÙÂÏ‹˜ Î·È ·˘Ùfi ·Ó·ÌÊ›‚ÔÏ· ¤¯ÂÈ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘. Œ¯ˆ ÙËÓÂÓÙ‡ˆÛË, ˆ˜ Ô ÔÈËÙ‹˜ —fiˆ˜ οı ¿ÓıÚˆÔ˜ Ô˘ ‚ÈÒÓÂÈ ÙË ÁÓ‹-ÛÈ· ·Ó·˙‹ÙËÛË, ·ÔʇÁÔÓÙ·˜ ÙÔ ·Ì¿ÚÙËÌ· Ù˘ ·Ô˘Û›·˜ ·fi ÙÔ ·-ÚfiÓ— ‰ÂÓ ÌÔÚ› ·Ú¿ Ó· ·ÔÛÙÚ¤ÊÂÙ·È ÙȘ ÙÂÏÈΤ˜ ··ÓÙ‹ÛÂȘ, ·Ú¯¤˜Î·È ı¤ÛÂȘ —Ù· ÎÔÈÓ¿ ‰ËÏ·‰‹ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο οı ÌÈÛ¿ÓıÚˆÔ˘ Û˘-ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, Ô˘ ·Ê·ÈÚ› ·fi ÙË ˆ‹ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ú·ÏÈÛÙÈ΋˜ fiÚ·ÛË˜Î·È ÛˆÙ‹ÚÈ·˜ ·Ó·ÙÚÔ‹˜. ™˘Ó¯›˙ÂÈ ÏÔÈfiÓ Ô ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘:

ª· fiÙ·Ó Ï¿‚ÂÈ Î·ÈÚfi ¯ÚÔÓÔÙÚȂ› ™˘Á¯‡˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ ‚‹Ì· Ù˘ Û ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ô˘ ‹Ú ¶·Ú·Ï·ÓË̤ÓË ·fi ÔÚfiÛËÌ· Ô˘ ‰ÂÓ Ô‰ËÁÔ‡Ó Ô˘ıÂÓ¿.

Δ¤ÏÔ˜ fiÙ·Ó ¤ÚıÂÈ Ë ÒÚ· Ó· ÌÈÏ‹ÛÂÈ ªÈÏ¿ Ì ÁÂÓÈÎfiÙËÙ˜ Î·È ÛÙ·ÙÈÛÙÈΤ˜ ∂ÓÒ Ë ÏÂÙÔ̤ÚÂÈ· ˘Ô·ÙÂÈ Î·È ÌˉÂÓ›˙ÂÙ·È.∞˘Ùfi Ô˘ ¤¯ÂÈ ÛËÌ·Û›· Â›Ó·È ÙÔ Â›Ù¢ÁÌ·,Ÿˆ˜ Ë ‹ÚÂÌË ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ Ô˘ Î˘Ï¿ ∞ÔÎÚ‡ÙÂÈ ÙËÓ ·ÂÁÓˆṲ̂ÓË ¿ÏË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÎÈÓ‹ÛˆÓ.

(∏ÌÈÙÂÏ‹˜ ΔÔȯÔÁÚ·Ê›·, ÛÙ›¯. 23-31).

√ ÔÈËÙ‹˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÂÓ Â›‰ÂÈ ÈÎÚ‹˜ ‰È·›ÛÙˆÛ˘ fiÛ· ÙÂÎÙ·›ÓÔÓÙ·È,fiÙ·Ó Ë ÂÁÚ‹ÁÔÚÛË ·ÔÏÂÛı› ÂÓÙfi˜ Ù˘ ·ÓıÚÒÈÓ˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ÂÓÙfi˜ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, Ë ÔÔ›· ·Ó·fiÊ¢ÎÙ· ÌÂÙ¤¯ÂÈ Û ·˘Ù‹Ó —ηıfiÏÔ˘ ıÂÌÈÙfi˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Ô ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi˜ «ÈÂÚ‹˜» Î·È «ÎÔ-ÛÌÈ΋˜» ÈÛÙÔÚ›·˜. √ ¿ÓıÚˆÔ˜ ‰ÈÔÏÈÛı·›ÓÂÈ ÛÙË ÌÂÚÈÎfiÙËÙ·, ı˘ÛÈ¿˙ÂÈÙËÓ ÔÏfiÙËÙ· ÛÙÔ ‚ˆÌfi ÙÔ˘ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÛÌÔ‡,Ô˘ ¢ÎÔÏfiÙÂÚ· ÎÂÚ‰›˙Ô˘Ó ÙËÓ Â‡ÓÔÈ· Ù˘ ÔÚȷ΋˜ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ ÙÔ˘Ø ·˘-Ù‹˜ Ô˘ ÙÔÓ ÛÚÒ¯ÓÂÈ ÛÙÔÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ı¿Ó·ÙÔ, ·Ó Î·È Ë ›‰È· ÌÔÚ› Ó·ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂÈ Ï˘ÙÚˆÙÈο ÙÔ Ì˘ÛÙËÚÈ҉˜ ‰ÒÚÔ Ù˘ ÎÙÈÛÙfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘.9

√ÌÔ›ˆ˜, ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Î·È ÙÔ ·ÚfiÓ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ —›Ù ˜ ıÂÛÌÔ‡, ›-Ù ˜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÈÛÙÒÓ— ΢Úȷگ› ÂÓ ÔÏÏÔ›˜ Ë ıÚÈ·Ì‚ÔÏÔÁ›·, Ô ËÚˆ-ÈÛÌfi˜ Î·È Ë Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË ·ÓËÁ˘ÚÈ΋ ıÂÒÚËÛË ·ÎfiÌ· Î·È Ù˘ ·ÁÈfi-

9. μÏ. ÃÚ˘ÛfiÛÙÔÌÔ˜ ∞. ™Ù·ÌÔ‡Ï˘, ŒÚˆ˜ Î·È ı¿Ó·ÙÔ˜, ∞ı‹Ó·: ∞ÎÚ›Ù·˜, 2009,248-262.

~ O ∞°π√°ƒ∞º√™ ªπÃ∞∏§ ¶ƒ√™∫À¡∏Δ∏™ ~

Î·È ÔÈ ÛÙ·˘ÚÔ› ÛÙ· Ù¤ÌÏ· Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ ÛÙÔ °¤ÚÈ (1814) Î·È ÙÔ˘∞Ú¯·ÁÁ¤ÏÔ˘ ªÈ¯·‹Ï ΔÚ˘ÈÒÙË (1815), Ô˘ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈο Â›Ó·È fi-ÌÔÈÔÈ Ì ÙÔÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ.26

∂ÎÙfi˜ ·fi Ù· ÚÔ·Ó·ÊÂÚı¤ÓÙ· ÔÓfiÌ·Ù· ªÈ¯·‹Ï, Mȯ·‹Ï M˘-ÚÈ·Óı‡˜ Î·È ªÈ¯·‹Ï Ô ∫‡ÚÈÔ˜, Ô ÂÎ ∫·ÌÈÓ·Ú›ˆÓ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ˘Ô-ÁÚ¿ÊÂÈ ÙȘ ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ˙ˆÁÚ·Ê›˙ÂÈ Î·È ˆ˜ ÷Ù˙ËÌȯ·‹Ï ‹ Mȯ·‹Ï¶ÚÔÛ΢ÓËÙ‹˜. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ˘ÔÁÚ¿ÊÂÈ ˆ˜ Ã[·Ù˙Ë]Ì[È]¯[·‹Ï]ÛÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ∞Ú¯·ÁÁ¤ÏÔ˘ Mȯ·‹Ï ÛÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›-Ô˘ Ù˘ ÁÂÓ¤ÙÂÈÚ¿˜ ÙÔ˘, ÙÔ 1802, Î·È ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ÛÙËÓ ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ¶·-Ó·Á›·˜, ÙÔ 1833, ÛÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi ∞Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ÛÙÔ ÔÌÒÓ˘ÌÔ ˆÚÈfi,fiÙÈ ‹Ù·Ó ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ «Mȯ·cÏ ÚÔÛ΢ÓËÙÔÜ». ∏ ÂÈÎfiÓ· ·˘Ù‹, Ì·˙› Ì ÙËÌÈÎÚ‹ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ À·Ù›Ô˘, Ô˘ ›Û˘ ʤÚÂÈ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›· 1833Î·È Û‹ÌÂÚ· Ê˘Ï¿ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ ªÔ˘ÛÂ›Ô ¶ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ ∫ÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ ÙˆÓK·ÌÈÓ·ÚÈÒÓ, Â›Ó·È ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜, ÔÈ Ôԛ˜, ·fi fi,ÙÈ ¤¯Ô˘Ì ˘fi„ËÌ·˜, ʤÚÔ˘Ó ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘. øÛÙfiÛÔ, Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ¤˙ËÛÂ Î·È ¤-Ú·Ó ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡, ·ÊÔ‡ ÛÙÔ ÚˆÛÙ‹Ú· ÙÔ˘ ÌÔÚ› Ó· ·Ô‰Ôı› ËÌÈÎÚ‹ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ∞ÓÙˆÓ›Ô˘, ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ 1836, Ô˘ Ê˘Ï¿ÛÛÂÙ·ÈÛÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi ∞Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘. ΔÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘, fï˜, ‰ÂÓ ‰È·ÙËÚ›ϤÔÓ ÙË ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Î·È Ë ÂÈÎfiÓ· ʤÚÂÈ ÂÌÊ·ÓÒ˜ Ù· ›¯ÓË ÙÔ˘Á‹Ú·Ùfi˜ ÙÔ˘.

∞˜ ÛËÌÂȈı› fiÙÈ ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ‹Ú¯Â ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ηٿ fiÛÔÔ ªÈ¯·‹Ï Ô ∫‡ÚÈÔ˜ Ù·˘ÙÈ˙fiÙ·Ó Ì ÙÔÓ ªÈ¯·‹Ï ¶ÚÔÛ΢ÓËÙ‹.27 ªÂÙ¿,fï˜, ÙÔÓ Î·ı·ÚÈÛÌfi Î·È ÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ·ÚÎÂÙÒÓ ÂÈÎfiÓˆÓ Î·È ÙË ÌÂ-ϤÙË ÙˆÓ Ù¯ÓÔÙÚÔÈÎÒÓ Î·È ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ ‚‚·È-ÒıËÎÂ Ë Ù·‡ÙÈÛ‹ ÙÔ˘˜.28 E›Ó·È ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙÔ, ›Û˘, fiÙÈ Û¯ÂÙÈ΋ ÂÈ-ÁÚ·Ê‹ ÛÙË ‰›˙ˆÓË ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ∞Ó·ÛÙ¿Ûˆ˜ Î·È ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ÷ڷϿ-

59

26. μÏ. ª·Ú›Ó· ∫˘ÚȷΛ‰Ô˘, •˘ÏfiÁÏ˘Ù· Ù¤ÌÏ· Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ù˘ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ (1571-1878), 189-190.

27. BÏ. ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ ¶··ÁˆÚÁ›Ô˘, «Mȯ·‹Ï Ô K‡ÚÈÔ˜» Î·È «Mȯ·‹Ï ¶ÚÔÛ΢ÓËÙ‹˜‹ X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï», MÂÁ¿ÏË K˘Úȷ΋ EÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· 10 (1989) 89 Î·È 89-90, ·ÓÙÈÛÙÔ›-¯ˆ˜, fiÔ˘ ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È Ë Èı·ÓfiÙËÙ· Ù·‡ÙÈÛ‹˜ ÙÔ˘˜. ¶Ú‚Ï. ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ ¶··ÁˆÚÁ›Ô˘,«MÓËÌ›· Î·È T¤¯ÓË», O £ËÛ·˘Úfi˜ Ù˘ OÚıÔ‰ÔÍ›·˜. 2000 ÚfiÓÈ· IÛÙÔÚ›·, MÓËÌ›·, T¤-¯ÓË, ΔfiÌÔ˜ Bã, ¶·ÙÚȷگ›· Î·È A˘ÙÔΤʷϘ EÎÎÏËۛ˜, Aı‹Ó·: ∂ΉÔÙÈ΋ ∞ıËÓÒÓ,2000, 390, 392, fiÔ˘ Á›ÓÂÙ·È ·Ô‰ÂÎÙ‹ ·˘Ù‹ Ë Ù·‡ÙÈÛË.

28. μÏ. XÚÈÛÙfi‰Ô˘ÏÔ˜ X·Ù˙˯ÚÈÛÙÔ‰Ô‡ÏÔ˘ - KÒÛÙ·˜ ¶··˚ˆ·Î›Ì, «MÂÙ·‚˘˙·-ÓÙÈÓ¤˜ ÂÈÎfiÓ˜», 55, ˘ÔÛËÌ. 45.

~ ø¢π¡√À™∞ ¶√ƒ∂π∞-∞¶√ƒπ∞ ~

19

ÙËÙ·˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ô ¿ÁÈÔ˜ Â›Ó·È ¤Ó· ÂÚÊ˘ÛÈÎfi ÚfiÛˆÔ:Ô ˘ÂÚ¿ÓıÚˆÔ˜ Ô˘ ˘ÔÙ¿ÛÛÂÈ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ıÂÒÚËÛË «∞-ÔÎÚ‡ÙÂÈ ÙËÓ ·ÂÁÓˆṲ̂ÓË ¿ÏË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÎÈÓ‹Ûˆӻ (ÛÙ›¯. 31),ͯӿ ÙÔ ·›Ì· Î·È Ù· ‰¿ÎÚ˘· Ù˘ ¿ÛÎËÛ˘, ÙȘ ‹ÙÙ˜ Î·È ÙȘ ··Ú·›ÙË-Ù˜ ·ÔÙ˘¯›Â˜ Ù˘ ¤ÌÔÓ˘, ·ÓıÚÒÈÓ˘ ·Ó·˙‹ÙËÛ˘ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ Î·-ı·Ú‹ fiÚ·ÛË ÙÔ˘ ºˆÙfi˜,10 Ë ÔÔ›· ‰ÂÓ ¯¿ÓÂÈ ÔÙ¤ ÙÔÓ Ô‰˘ÓËÚfi ¯·Ú·-ÎÙ‹Ú· Ù˘.

∏ πÛÙÔÚ›·, ‹ Ë ∂ÎÎÏËÛ›·, ‰ÂÓ ıÂ›Ù·È ÂÈı·Ó·ÁηÛÙÈο —‰›ÎËÓ ·fi-Ï˘ÙÔ˘ ÚÔÔÚÈÛÌÔ‡— ÛÙË ıÂڷ¢ÙÈ΋ ·ÁηÏÈ¿ ÙÔ˘ §fiÁÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜, ̤-Û· ÛÙË ıÂ˚΋ ÙÔ˘ ¢ڢ¯ˆÚ›· ˘Ô̤ÓÂÈ —·ÎfiÌ·— ÙȘ ÂÈÙÒÛÂȘ Ù˘ Â-Ï¢ıÂÚ›·˜ Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔ›ÎÈÛ ٷ Ï¿ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘, ·›ÚÓÔÓÙ·˜ ÙÔ Ú›ÛÎÔÙ˘ ·ÒÏÂÈ·˜ „˘¯ÒÓ, ·ÓıÚˆ›ÓˆÓ ˆÒÓØ11 ·˘ÙÒÓ Ô˘ Ê›ÛÙ·ÓÙ·È ÙËÓ ·-·Óıڈȿ Ù˘ ·fiÏ˘Ù˘ Î·È ·Ï‡ÁÈÛÙ˘ Ù¿Í˘. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÍÔ˘-ÛÈ·ÛÙÈ΋ Ù¿ÍË, Ë ÔÔ›· ·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ Î¿ı ÛÎÏËÚfi ηÙÂÛÙË̤ÓÔ —ÔÏÈ-ÙÈÎfi, ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ‹ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi. ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÂÈÎfiÓ· ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÁÏ·Ê˘Ú¿ Ô

10. ¶Ú‚Ï. ÃÚ˘ÛfiÛÙÔÌÔ˜ ∞. ™Ù·ÌÔ‡Ï˘, ∫¿ÏÏÔ˜ ÙÔ ¿ÁÈÔÓ, 266-294.11. μÏ. ÃÚ˘ÛfiÛÙÔÌÔ˜ ∞. ™Ù·ÌÔ‡Ï˘, ŒÚˆ˜ Î·È ı¿Ó·ÙÔ˜, 262-268. ¢ÂÓ ÂÓÓÔÒ ·˘Ù‹

ÙËÓ ·ÒÏÂÈ· ˜ ·fiÏ˘ÙË ‹ ÙÂÏÈ΋ ·ÔÛÙÂÚÒÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙË ˆ‹ ·fi ÙË ÛˆÙ‹ÚÈ·, ÙËÓ Â¤-ÎÂÈÓ· ÚÔÔÙÈ΋ Ù˘. ∂ÓÙÔ‡ÙÔȘ οı ¿ÓıÚˆÔ˜ Ô˘ ÂÁηٷÏ›ÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ Û˘Ó·Ó-ıÚÒÔ˘˜ ÙÔ˘, ÂÈ˙ËÙ› ÙË ÛˆÙËÚ›· Â‰Ò Î·È ÙÒÚ·, ÂÓÒ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ÙÔ˘ ÙËÓ ·ÚÓÂ›Ù·È ÎÚ›-ÓÂÈ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘, ·ÚÓÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÙË ‰È¿ Ù˘ ·ÚˆÁ‹˜ ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ ÛˆÛÙÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·Ù˘ ÊÈÏÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È Á¢fiÌÂÓÔ˜ ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ·ÚÔ‡Û· ˆ‹ ÙÔÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ı¿Ó·ÙÔ. μÏ.ª·Ùı. 25:37-40: «∫‡ÚÈÂ, fiÙ Û Âú‰ÔÌÂÓ ÂÈÓáÓÙ· ηd âıÚ¤„·ÌÂÓ, õ ‰È„áÓÙ· ηd âÔ-Ù›Û·ÌÂÓ; ¶fiÙ ‰¤ Û Âú‰ÔÌÂÓ Í¤ÓÔÓ Î·d Û˘ÓËÁ¿ÁÔÌÂÓ (...) àÛıÂÓÉ Î·d âÓ Ê˘Ï·Î÷É, ηdõÏıÔÌÂÓ Úfi˜ ÛÂ; ∫·d àÔÎÚÈıÂd˜ ï ‚·ÛÈÏÂf˜ âÚÂÖ ·éÙÔÖ˜Ø àÌcÓ Ï¤Áˆ ñÌÖÓ, âÊ’ ¬ÛÔÓ âÔÈ-‹Û·Ù ëÓd ÙÔ‡ÙˆÓ ÙáÓ à‰ÂÏÊáÓ ÌÔ˘ ÙáÓ âÏ·¯›ÛÙˆÓ, âÌÔd âÔÈ‹Û·Ù». ∞˜ ÌÔ˘ ÂÈÙڷ›ӷ ÚÔÛı¤Ûˆ ˆ˜ Ë ÌÂϤÙË ÙÔ˘ ÃÚ˘ÛfiÛÙÔÌÔ˘ ™Ù·ÌÔ‡ÏË, ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ú·¤Ìˆ ÈÔ¿Óˆ, ÂËÚ¤·Û ηıÔÚÈÛÙÈο ÙËÓ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ‹ ÌÔ˘ ÛÙÔ Ô›ËÌ· —ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÛÙÔ ÛË-ÌÂ›Ô ·˘Ùfi. ∫·Ù¿ ÙËÓ ¿Ô„‹ ÌÔ˘, Ô ÂÓ ÏfiÁˆ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·Îfi˜ ıÂÔÏfiÁÔ˜, ÛÙË ‰ÈÂÍÔ‰È΋ÂͤٷÛË ÙÔ˘ ËÙ‹Ì·ÙÔ˜, Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ ·ÈÙÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘, ÙË ÛȈ‹ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ·¤-Ó·ÓÙÈ ÛÙÔÓ Î·Ù‹ÊÔÚÔ Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜ Î·È ÙÔ «·›ÓÈÁÌ·» Ù˘ ıÂfiÛ‰ÔÙ˘ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ —Ì ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ Î·È Û˘ÓÔÏÈ΋ ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙfiÛÔ Ù˘ ·ÙÂÚÈ΋˜ ıÂÔÏÔÁ›·˜ fiÛÔ Î·È Ù˘ ·-Ó·ÓıÚÒÈÓ˘ ˘·ÚÍȷ΋˜ ·ÁˆÓ›·˜—, ¯ˆÚ›˜ Ó· ‰ÈÂΉÈΛ ÌÈ· «ÚÔԉ¢ÙÈ΋», ·Ó¤ÍÔ‰ËÚˆÙÔÙ˘›·, ı¤ÙÂÈ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· Û ÌÈ· ‚¿ÛË ÙËÓ ÔÔ›· ̤¯ÚÈ ÛÙÈÁÌ‹˜ ›Ûˆ˜ ÛÙÂÚÔ‡ÓÙ·ÓË Û‡Á¯ÚÔÓË ıÂÔÏÔÁÈ΋ ÛΤ„Ë: Ô £Âfi˜ ‚ÈÒÓÂÈ ÙÔ «‰È·Î‡‚Â˘Ì·» Ù˘ ·Á¿Ë˜, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙ¤-ÎÂÙ·È Ì Û‚·ÛÌfi ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ÂÏ¢ıÂÚ›·, ¤ÛÙˆ Î·È ·Ó ·˘Ù‹ ÏËÁÒÓÂÈ ÙËÓηıÔÏÈ΋ ·Á¿Ë ÙÔ˘, Ë ÔÔ›· Ôı› ÙË ÛˆÙËÚ›· fiψÓ. ∞˘Ù‹ ›ӷÈ, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷԇÌÂ, Ë ·‰˘Ó·Ì›· ÙÔ˘ £ÂÔ‡ —ÔˆÛ‰‹ÔÙ fi¯È ÔÓÙÔÏÔÁÈ΋—, Ô˘ ηٷʿÛÎÂÈ ÙÔÓ ·-ÏËıÈÓ¿ ÂÚˆÙÈÎfi ·Ú·ÎÙ‹Ú· Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ê·ÓÂÚÒÓÂÙ·È Ë ı·ÓıÚˆ›·.

~ Kø™TH™ KOKKINOºTA™ ~

ÙÔÓ ÎfÚ Ã·Ù˙ËÌȯ·cÏ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÓ ÁÚfi(ÛÈ·) 90 Úe˜ ʇϷÍÈÓ».25 ÿÛˆ˜‰Â Ó· ÂÚÁ¿ÛÙËÎÂ Î·È ÛÙË MÔÓ‹ ·˘Ù‹ ‹ Ó· ‰›‰·Í Û ÌÔÓ·¯Ô‡˜ Ù˘ ÙËÓ·ÁÈÔÁÚ·ÊÈ΋ Ù¤¯ÓË.

∂›Ó·È ÁÓˆÛÙfi ·ÎfiÌË, fiÙÈ ÂȯڇۈÛ ÙÔ Ù¤ÌÏÔ, ÙÔÓ ¿Ì‚ˆÓ·, ÙÔ‰ÂÛÔÙÈÎfi ıÚfiÓÔ Î·È ÙËÓ ·Á›· ÙÚ¿Â˙· ÛÙËÓ πÂÚ¿ ªÔÓ‹ ΔÈÌ›Ô˘ ™Ù·˘-ÚÔ‡ ÛÙÔ ŸÌÔ‰Ô˜, ÙÔ 1817. ™¯ÂÙÈ΋ ÂÈÁÚ·Ê‹ ‰È·ÛÒ˙ÂÙ·È ÛÙÔ ›ÛˆÌ¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ ÙÔ˘ ΔÈÌ›Ô˘ ™Ù·˘ÚÔ‡, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÌÏÔ,fiÔ˘, ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ¿ÏÏ·, ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·È Î·È Ù· ·ÎfiÏÔ˘ı·: «ÃÂdÚ Ã”ªÈ¯·cÏ 1817 ·ˆÈ˙ Ã(ÚÈÛÙÔ)Ü». ™ÙÔÓ X·Ù˙ËÌȯ·‹Ï ·Ô‰›‰ÂÙ·È Î·È ÔÛÙ·˘Úfi˜ Ô˘ ÂÈÛÙ¤ÊÂÈ ÙÔ Ù¤ÌÏÔ ÙÔ˘ ∫·ıÔÏÈÎÔ‡ Ù˘ ªÔÓ‹˜, ηıÒ˜

58

25. Iˆ¿ÓÓ˘ ¶. TÛÈÎÓfiÔ˘ÏÏÔ˜, ¶·Ó·Á›· Ë XÚ˘ÛÔÚÚˆÁÈ¿ÙÈÛÛ·, 47, 185. A˜ ÛËÌÂÈ-ˆı›, fiÙÈ ÛÙË Û¯ÂÙÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ KÒ‰Èη, ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ 1798, ‰ÂÓ Á›ÓÂÙ·È Î·Ì›· ·Ó·-ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ËÏÈΛ· ÙÔ˘. O TÛÈÎÓfiÔ˘ÏÏÔ˜, fï˜, ÛÙÔ Î›ÌÂÓfi ÙÔ˘, Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ÚÔ·Ó·-ÊÂÚı›۷ ÂÈÁÚ·Ê‹ ÛÙËÓ ÂÈÎfiÓ· Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜, ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ M¤Û·Ó·, ·Ó·Ê¤ÚÂÈfiÙÈ ÙÔ 1798 ‹Ù·Ó 65 ÚÔÓÒÓ.

¶·Ó·Á›· °ÔÚÁÔ¢‹ÎÔÔ˜ (1798 Ì.X.) ÕÁÈÔ˜ Y¿ÙÈÔ˜ (1833 Ì.X.)

~ ¶ANA°IøTH™ £øMA ~

20

£ÂÔ‰fiÛ˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘ ÛÙȘ ‰‡Ô ηٷÏËÎÙ‹ÚȘ ÛÙÚÔʤ˜:

∫È ·ÎfiÌ· fiÙ·Ó ¤ÚıÂÈ Ë ÒÚ· Ó· ÌÈÏ‹ÛÂÈ∂Ì›˜ ‰ÂÓ Â›Ì·ÛÙ ȷ ÂΛ ÁÈ· Ó’ ·ÎÔ‡ÛÔ˘ÌÂ∫È ·˘ÙÔ› Ô˘ ·ÎÔ‡Ô˘Ó ‰ÂÓ ÂӉȷʤÚÔÓÙ·È ˆ˜ ∏ Ì¿¯Ë ÂÙÚ¿Ë ÂȘ ·Ï‹Ó ÛÊ·Á‹Ó,◊ÙȘ ÌˉÂÌ›·Ó ÔÈÔ‡Û· ‰È¿ÎÚÈÛÈÓ ªÂٷ͇ μÂÓÂÙÒÓ Î·È ¶Ú·Û›ÓˆÓ ¢È‹ÚÎÂÛÂÓ Â› ÒÚ·˜ ÔÏÏ¿˜, Î·È Â‹ÓÂÁΠΔÔÓ ı¿Ó·ÙÔÓ ÙÚÈ¿ÎÔÓÙ· ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ.

ŸÌˆ˜ ÙË ÊˆÓ‹ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË ÌÂÛ’ ·fi ÙË ÛÎfiÓËÔ˘ ۋΈÛ ÙÔ ¯ÒÌ· «ªË Ì ı¿‚ÂÙÂ, Â›Ì·È ·ÎfiÌ· ˙ˆÓÙ·Ófi˜»,¶ÔÈÔ˜ ı· ηٷÁÚ¿„ÂÈ,12

ΔÒÚ· Ô˘ ÂÎÚ·Ù·ÈÒıË Ë ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ‚·ÛÈϤˆ˜∫·È fiÏ· Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ̋ηÓ Û ٿÍË;

(∏ÌÈÙÂÏ‹˜ ΔÔȯÔÁÚ·Ê›·, ÛÙ›¯. 32-44).

∏ Û·Ú·ÎÙÈ΋ ·ÔÚ›· ÙÔ˘ ÔÈËÙ‹ ÂÓÙ›ÓÂÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÚ›·˜Ô˘ η٤ÁÚ·„ ÛÙÔ Ô›ËÌ¿ ÙÔ˘, ÙÔ ÔÔ›Ô ÎÏ›ÓÂÈ Ì ¤Ó· ıÚËÓÒ‰Ë ÙfiÓÔıÏ›„˘, ·ÊÔ‡ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· ·Ú·ÙËÚ› ÙËÓ fi‰Â˘ÛË ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ÚÔ˜ ¤Ó··Ó·¿ÓÙÂ¯Ô ·‰È¤ÍÔ‰Ô. ŸÌˆ˜ Ë ıÏ›„Ë Î·È Ë Ï‡Ë ÛÙË ıÂÔÏÔÁ›·, ÛÙËÓπÛÙÔÚ›· Î·È ÙË ˆ‹ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, Û˘ÌÔÚ‡ÔÓÙ·È Ì ÙË ·Ú¿, Ô˘ ‚Ϥ-ÂÈ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ÙˆÓ ∂ÈÎfiÓˆÓ Ó· ·Ó·‰‡ÂÙ·È ·ÚÁ¿-·ÚÁ¿ Î·È ‰˘Ó·ÌÈ-ο ÛÙÔ μã ̤ÚÔ˜ Ù˘ ∏ÌÈÙÂÏÔ‡˜ ΔÔȯÔÁÚ·Ê›·˜,13 ÔÏÔÎÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙËÓÂÈÎfiÓ· ÌÈ·˜ ·Ú‹ÁÔÚ˘ Ô›ËÛ˘ Ô˘ ›‰ÈfiÓ Ù˘ ¤¯ÂÈ ÙËÓ ·ÚÂÙ‹ Ù˘ ¯·Ú-ÌÔχ˘.

12. μÏ. °ÈÒÚÁÔ˜ ™ÂʤÚ˘, «ΔÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ™Ù·ıÌfi˜», ¶ÔÈ‹Ì·Ù·, ∞ı‹Ó·: ÿηÚÔ˜, Ç2000,215, ÛÙ›¯. 89-95: «¡· ÌÈÏ‹Ûˆ ÁÈ· ‹ÚˆÂ˜ Ó· ÌÈÏ‹Ûˆ ÁÈ· ‹ÚˆÂ˜: Ô ªÈ¯¿Ï˘/ Ô˘ ¤Ê˘Á ̒·ÓÔȯ٤˜ ÏËÁ¤˜ ·’ ÙÔ ÓÔÛÔÎÔÌ›Ô/ ›Ûˆ˜ ÌÈÏÔ‡Û ÁÈ· ‹ÚˆÂ˜ fiÙ·Ó, ÙË Ó‡¯Ù· ÂΛÓË/ Ô˘¤ÛÂÚÓ ÙÔ Ô‰¿ÚÈ ÙÔ˘ ̘ ÙË Û˘ÛÎÔÙÈṲ̂ÓË ÔÏÈÙ›·,/ Ô‡ÚÏÈ·˙ „ËÏ·ÊÒÓÙ·˜ ÙÔÓ fiÓÔÌ·˜Ø “™Ù· ÛÎÔÙÂÈÓ¿/ ËÁ·›ÓÔ˘ÌÂ, ÛÙ· ÛÎÔÙÂÈÓ¿ ÚÔ¯ˆÚÔ‡ÌÂ...”/ √È ‹ÚˆÂ˜ ÚÔ¯ˆÚÔ‡ÓÛÙ· ÛÎÔÙÂÈÓ¿».

13. £ÂÔ‰fiÛ˘ ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, ∂ÈÎfiÓ˜, 35-36.

ÁÚ·Ê‹ Ô˘ ʤÚÂÈ ÛÙËÓ Î¿Ùˆ ·ÚÈÛÙÂÚ‹ ÁˆÓ›·, Ë ÂÈÎfiÓ· ·˘Ù‹ ¤ÁÈÓ Û·ӿÌÓËÛË Ù˘ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ Ù˘ Ï·ÙÚ¢ÙÈ΋˜ ÂÈÎfiÓ·˜ Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ Ù˘K˘ÎÎÒÙÈÛÛ·˜ ·fi ÙËÓ ∫ÂÓÙÚÈ΋ ªÔÓ‹ ÛÙÔ ªÂÙfi¯ÈÔ, ÙÔ 1782. ™Â ·˘ÙfiÓ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È Â›Û˘ ¿ÏϘ ‰‡Ô ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ªÂÙÔ¯›Ô˘, ·˘Ù¤˜ ÙÔ˘E˘·ÁÁÂÏÈÛÙ‹ Iˆ¿ÓÓË, ÙÔ˘ 1783, Î·È ÙˆÓ AÁ›ˆÓ T‡¯ˆÓÔ˜, ¶·ÚıÂÓ›Ô˘ ηÈMÂÏÂÙ›Ô˘, ÙÔ˘ 1788, ÔÈ Ôԛ˜, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û ۯÂÙÈ΋ ÂÈÁÚ·Ê‹,‹Ù·Ó ·ÊÈÂÚÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ÙfiÙ HÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘ K‡ÎÎÔ˘ (1776-1811) MÂÏÂÙ›Ô˘,Ô ÔÔ›Ô˜ Î·È ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ∞Ú¯·ÁÁ¤ÏÔ˘.21 ™‹ÌÂÚ· ÔÈÙÚÂȘ ·˘Ù¤˜ ÂÈÎfiÓ˜ ¤¯Ô˘Ó Û˘ÓÙËÚËı› Î·È ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ MÔ˘ÛÂ›Ô Ù˘MÔÓ‹˜ K‡ÎÎÔ˘.22

√ K‡ÚÈÔ˜ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ÂÚÁ¿ÛÙËÎÂ Î·È Û ÔÏÏÔ‡˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Ó·Ô‡˜Ù˘ ∫‡ÚÔ˘, fiˆ˜ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÛÙÔÓ πÂÚfi ¡·fi ∞Á›Ô˘ §·˙¿ÚÔ˘§¿Úӷη˜, fiÔ˘ ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È ÛÙÔÓ ∫Ò‰Èη °ã Ù˘ ªËÙÚfiÔÏ˘ ∫ÈÙ›-Ô˘ fiÙÈ, ÙÔ 1797, ηٷ‚Ï‹ıËΠ«Âå˜ ÙeÓ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÓ X” Mȯ·cÏ Ìb ÙeÓÌ·ıËÙ‹Ó ÙÔ˘ ÁÚ. 2026»23 ·fi ÙÔÓ Â›ÙÚÔÔ X·Ù˙ËÙ˙¤ÓÈÔ ÁÈ· ÙÔ ¯Ú‡-ۈ̷ ÙÔ˘ Ù¤ÌÏÔ˘ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ ηÈ, Èı·Ófiٷٷ, ÙËÓ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊËÛË Î¿-ÔÈˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ, fi¯È fï˜ ÙˆÓ ‰ÂÛÔÙÈÎÒÓ, fiˆ˜ ›¯Â ‰È·Ù˘ˆı› ·-Ï·ÈfiÙÂÚ·, ÔÈ Ôԛ˜ ÚfiÛÊ·Ù· ·Ô‰fiıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ªÈ¯·‹Ï £ÂÙÙ·Ïfi.24

E›Û˘, ÙËÓ 1Ë I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1798, Ô Ã·Ù˙ËÌȯ·‹Ï ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÂKÒ‰Èη Ù˘ πÂÚ¿˜ ªÔÓ‹˜ ÃÚ˘ÛÔÚÚÔÁÈ·Ù›ÛÛ˘ Ó· ·Ú·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÚԘʇϷÍË ÔÛfi ÚËÌ¿ÙˆÓ ·fi ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi Ù˘ ªÔÓ‹˜ . ∫‡ÚÈÏÏÔ: «·„ Ë âÓ ÌËÓd \I·ÓÓÔ˘·Ú›÷ ·ã ï K‡ÚÈÏÏÔ˜ âÓ¯›ÚÈÛÂÓ Úe˜ ÙeÓ âÓÙÈÌÒÙ·-

57

21. °È· ÙËÓ ÂÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÂÈÎfiÓ·˜ Î·È ÏÂÙÔ̤ÚÂÈ· Ì ÙÔ ‰ˆÚËÙ‹ ‚Ï. ™Ù˘ÏÈ·Ófi˜ ¶ÂÚ-‰›ÎË, ∏ ªÔÓ‹ ∫‡ÎÎÔ˘, Ô ∞Ú¯ÈÌ·Ó‰Ú›Ù˘ ∫˘ÚÈ·Ófi˜ Î·È Ô Ù˘ÔÁÚ¿ÊÔ˜ ªÈ¯·‹Ï °Ï˘Î‹˜,§Â˘ÎˆÛ›· 1989, 35, ›Ó. 10. ∂ȉÈÎfiÙÂÚ·, ÁÈ· ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÂÈÎfiÓ·˜ ÙÔ˘ ∞Ú¯·ÁÁ¤ÏÔ˘ªÈ¯·‹Ï ‚Ï. ÃÚÈÛÙfi‰Ô˘ÏÔ˜ ÷Ù˙˯ÚÈÛÙÔ‰Ô‡ÏÔ˘, ∫Ù‹ÙÔÚ˜ Ó·ÒÓ Î·È ‰ˆÚËÙ¤˜ ÎÂÈÌËÏ›ˆÓÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ (1571-1878), ΔfiÌÔ˜ ∞ã, §Â˘ÎˆÛ›· 2008, 136-137 (‰·ÎÙ˘ÏfiÁÚ·ÊË ·Ó¤Î‰ÔÙË ‰È‰·ÎÙÔÚÈ΋ ‰È·ÙÚÈ‚‹). ¶Ú‚Ï. ÃÚÈÛÙfi‰Ô˘ÏÔ˜ ÷Ù˙˯ÚÈ-ÛÙÔ‰Ô‡ÏÔ˘, ∫Ù‹ÙÔÚ˜ Ó·ÒÓ Î·È ‰ˆÚËÙ¤˜ ÎÂÈÌËÏ›ˆÓ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÛÙËÓ∫‡ÚÔ (1571-1878), ΔfiÌÔ˜ μã, 65, fiÔ˘ ʈÙÔÁÚ·Ê›· Ù˘ ÂÈÎfiÓ·˜ Î·È Û‡ÓÙÔÌ· Û¯fiÏÈ·.

22. μÏ. ∫ˆÛÙ‹˜ ∫ÔÎÎÈÓfiÊÙ·˜ - πˆ¿ÓÓ˘ £ÂÔ¯·Ú›‰Ë˜, AÚ¯¿ÁÁÂÏÔ˜ Mȯ·‹Ï, 15, 18.™ÙȘ ÛÂÏ. 45, 58 Î·È 68 ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ÊˆÙÔÁڷʛ˜ ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÂÈÎfiÓˆÓ.

23. ¡ÂÔÎÏ‹˜ ∫˘ÚÈ·˙‹˜, «√ Ó·fi˜ ∞Á›Ô˘ §·˙¿ÚÔ˘», ∫˘Úȷο ÃÚÔÓÈο 6 (1929) 42ت·Ú›Ó· ∫˘ÚȷΛ‰Ô˘, •˘ÏfiÁÏ˘Ù· Ù¤ÌÏ· Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ù˘ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜(1571-1878). Δ· ¯ÚÔÓÔÏÔÁË̤ӷ Î·È Ù· ηٿ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ¯ÚÔÓÔÏÔÁË̤ӷ ¤ÚÁ·, §Â˘-Έۛ· 2011, 158.

24. μÏ. KÒÛÙ·˜ ¶··˚ˆ·Î›Ì, «H ·ÁÈÔÁÚ·ÊÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·», 125.

~ O ∞°π√°ƒ∞º√™ ªπÃ∞∏§ ¶ƒ√™∫À¡∏Δ∏™ ~