สตรนยมผวดำ สตรนยมโลกทส ม : เสยงเพอคว มแตกต ง

คว มหม ยและขอบเขตคว มสนใจของสตรนยมแนวคดทมการกลาวถงกนอยางมากในระดบสากลในชวง ๓๐-๔๐

ปทผานมาแนวคดหนงคอ สตรนยม กลาวกนวา สตรนยม สงอทธพลกอใหเกดการเปลยนแปลงดานทศนะในการมองปรากฏการณทางสงคมตาง ๆ อยางกวางขวาง เมอใดทมการพดถงความไมเทาเทยมกนระหวางหญงและชาย สตรนยมจะเปนวาทกรรมหลกทตองนำามากลาวถง ความทรงพลงของแนวคดนเหนไดชดจากความสามารถในการรวมกลมสตรใหรวมตวกนจนเกดเปนขบวนการเคลอนไหวของสตรทเรยกรอง ตอรอง และกอใหเกดการเปลยนแปลงหลาย ๆ ดานในเชงบวกตอพวกเธอ และในปจจบน สตรนยมกยงคงเปนแนวคดทมการสงผลตอการกระทำาตาง ๆ ในสงคมมากกวาขบวนการเคลอนไหวทางสงคมอน ๆ และยงเปนสงทอยในความสนใจของสตรกลมตาง ๆ ทจะอภปราย โตแยง และคนหาแนวทางทจะทำาใหแนวคดนสรางความเปลยนแปลงในเชงบวกตอพวกเธอตอไป

การนยามความหมายของสตรนยมหรอการใหค ำาจำากดความสตรนยมเปนไปอยางหลากหลาย มทงทเสนอวา สตรนยม เปนความพยายามทจะวพากษวจารณและปรบปรงสถานภาพทเสยเปรยบของผหญงทสมพนธกบผชายภายในสถานการณเฉพาะทางวฒนธรรมหนงๆ (Offen) (1988) หรอ สตรนยม เปนการวเคราะหความเปนรองของผหญงโดยมจดมงหมายเพอคนหาหนทางทจะเปลยนแปลงสภาพน (Eisenstein) (1984) หรอ สตรนยม เปนความตระหนกวาไมวาเวลาหรอสถานทใด ผชายและผหญงมความไมเทาเทยมกนทางอำานาจ ทงในทางสงคมและในทางชวตสวนตว และเปนความเชอวาความรทดำารงอยในสงคมไดเขยนขนโดยผชายและเพอผชาย เพราะฉะนนความร ของสำานกตาง ๆ ทมอยจำาเปนตองมการทบทวนใหม (Arneil) ( 1999) เปนตน (วารณ ภรสนสทธ : 2545)

ตวอยางการนยามความหมายทหลากหลายเหลานอาจสรปลกษณะรวมของความคดหลก ๆ ไดวา สตรนยม หมายถงทงทเปนระบบคดและขบวนการทางสงคมทพยายามเปลยนแปลงสภาพเศรษฐกจและสงคม ซงจะตงอยบนการวเคราะหวาผชายอยในฐานะทไดเปรยบและผหญงอยในสภาพทเปนรอง สตรนยมมจดมงหมายทางการเมองพอ ๆ กบจดมงหมายทางวชาการ สตรนยมใหความสนใจในประเดนทเกยวกบอสรภาพสวนบคคล ครอบครว รฐ การกระจายอำานาจทไมเทาเทยมกนทางเพศในทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคมวฒนธรรม และเรยกรองใหมการสรางสมดลใหมระหวางเพศในนามของความมมนษยธรรมเดยวกนและเคารพในความแตกตางของกนและกน

สตรนยม : เพอใครความสำาเรจของแนวคดสตรนยมอาจพจารณาไดทงจากผลของ

ขบวนการเคลอนไหวของผหญงในแตละชวง และพจารณาจากการสงผลกระทบตอการทบทวน ใหความหมายใหม หรอรอสรางแนวคดสวนตาง ๆ ของสงคม เพอใหสถานภาพของผหญงในทก ๆ ปรบทเปลยนไปในทางทไดรบการปฏบตในฐานะมนษยอยางเทาเทยมกบผชายมากขน อาท ในชวงคลนลกทหนง ขบวนการเคลอนไหวของสตรประสบความสำาเรจในดานการเรยกรองสทธในการออกเสยงเลอกตงของผหญงในองกฤษและในสหรฐอเมรกา ในชวงคลนลกทสอง ความพยายามในการอธบายสถานะทดอยของผหญงและสาเหตของการอยในสถานะทดอยนน ทำาใหเกดสำานกคดตาง ๆ หลายสำานก ไดแก สตรนยมสายเสรนยม สตรนยมสายมารกซสต สตรนยมสายสงคมนยม สตรนยมสายถอนรากถอนโคน และสตรนยมสายจตวเคราะห สำานกคดเหลานแมมการอธบายสาเหตของความเปนรองของผหญงรวมทงแนวทางในการขจดความเปนรองทแตกตางกนออกไป แตกมจดรวมกนในการเรยกรองความเทาเทยมกนทเหมอนกนระหวางชายและหญง และเชอในความเปนสากลของปญหาและทางออกของผหญง (วารณ ภรสนสทธ : 2545)

2

แตกใชวา ความสำาเรจของแนวคดสตรนยมจะดำาเนนไปอยางไร คำาถาม เพราะในชวงปลาย ทศวรรษท 1980 เปนตนมา มการตงคำาถามจากสตรกลมอน ๆ ในสงคมทเรยกกนวา กลมสตรคนนอก กลมสตรทถกกนใหเปนคนอน หรอกลมสตรชายขอบ ซงเปนกลมสตรทเหนวาตนเองเปนคนนอก คนอน หรอคนชายขอบ ของแนวคดสตรนยมทผานมาซ งมศนยกลางอยท สตรผวขาวชาวตะวนตกเทานน ประเดนคำาถามสำาคญทพวกเธอตงกคอ แนวคดสตรนยมเทาทม พฒนาการจากอดตมาจนถงปจจบนเปนแนวคดทมลกษณะยดยโรปเป นศนยกลาง (Eurocentric) และแฝงไวด วยอคตทางเช อชาต (racism)

นนเปนเพราะปญหาตาง ๆ ทแนวคดสตรนยมตงประเดนขนมา อาทเชน เร องการมสทธออกเสยงเลอกตง ปญหาความไมเทาเทยมในเร องโอกาสการทำางานนอกบาน การจายคาจางทไมเปนธรรม การยนยนสทธเหนอรางกายของตนเองในการมบตรหรอในการหาความพงพอใจทางกามารมณ ปญหาเหลานล วนแลวแตเปนปญหาทม ศนยกลางอยทสตร-ชาวตะวนตก-ผวขาว-เปนชนชนกลาง-เปนรกตางเพศ เทานน สตรผวขาวชาวตะวนตกเรยกรองสทธในการออกไปทำางานนอกบาน เรยกรองการจายคาจางทเทาเทยมกบชาย แตจางสตรผวดำา สตรผวส สตรพลดถนจากโลกทสามทมฐานะทางเศรษฐกจทตำากวามาทำางานบานแทนพวกเธอ หรอสตรผวขาวชาวตะวนตกเรยกรองสทธเหนอรางกายตนเองในการแสวงหาความพงใจดานกามารมณ ในขณะทสตรผวดำา สตรผวส สตรในโลกทสามเผชญกบปญหาทางเศรษฐกจและมองรางกายของตนเองในฐานะของการเปนเคร องมอสำาคญในการหาเลยงชพ เปนตน ดงนน กลมสตรชายขอบเหลานจงไมเชอแนวคดเรองผหญงทมความเปนหนงเดยวกน และแนวคดทเนนเร องความเปนพนองสตรดวยกน (sisterhood) เพราะการทำาใหปญหาของผหญงอยภายใตเสอคลมของคำาวา ผหญง“ ” เปนการมองขามปญหาของสตรทมความหลากหลายทงทางเชอชาต ชนชน และความพงพอใจทางเพศ และเทาทผานมาการแกปญหาของ ผหญง“ ” กเนนเฉพาะปญหาของผหญงผวขาวชาวตะวนตก ดงทไดกลาวมาแลว

3

สตรนยมยคใหมซงมนกวชาการหลายทานจดใหอยในชวงคลนลกทสามจงเหนวา การพจารณารปแบบการกดขผหญงในปจจบนตองมความหลากหลาย โดยตองมองใหเหนปญหาทผหญงแตละกลมเผชญตางกนไปตามเงอนไขของประวตศาสตร สภาพสงคมและวฒนธรรม ยงไปกวานน สภาพสงคมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว เชนกระแสโลกาภวตน (globalization) ซงทำาใหเกดการไหลบาของทนนยมขามชาตขนาดใหญมงไปยงประเทศกำาลงพฒนาทงหลาย กยงท ำาใหป ญหาของผหญงในพนทเหลาน นทวความซบซอนมากข น แนวคดใหมทกำาลงอยในความสนใจของวงวชาการในโลกตะวนตก ๒ แนว ค อ แนวค ดหล งสมยใหม (postmodern) และแนวค ดหล งอาณานคม (postcolonial) มประโยชนตอการทำาความเขาใจแนวคดสตรนยมในชวงคลนลกทสามน กลาวคอ แนวคดหลงสมยใหมและแนวคดหลงอาณานคมสงอทธพลตอการพฒนาแนวความคดของสตรนยมกลมตาง ๆ เชนกลมสตรนยมผวดำา กลมสตรรกรวมเพศ สตรนยมในโลกทสาม แนวคดใหมทงสองแนวนมอทธพลตอการเปดพรมแดนใหม ๆ ซงทำาใหกระแสสตรนยมกลมชายขอบกลมตาง ๆ เหลานไดรบความสนใจเพมมากขน ๆ

แนวคดหลงสมยใหม(Postmodern) กบสตรนยม (Feminism)แนวคดหลงสมยใหมทสงอทธพลตอแนวคดสตรนยมอาจมอง

ไดเปนสองระดบคอ ระดบแรก สงผลตอการสรางบรรยากาศหรอเปดมมมองใหม ๆ ใหกบนกสตรนยมโดยเฉพาะอยางยงในชวงคลนลกทสอง สตรนยมแตละสำานกจะเชอในความเปนศนยกลางของแนวคดสายของตนในการกลาวอางวาสามารถอธบายความจรงเกยวกบการกดขท สตรได รบได จรงทสดและมประสทธภาพทสด แตในยคน แนวคดหลงสมยใหมจะเปดทางใหนกสตรนยมบางสายพฒนาไปสแนวคดในการมองสตรโดยใชปจจยหลาย ๆ ปจจยมาวเคราะหรวมกน ระดบทสอง แนวคดหลงสมยใหมกอใหเกดสตรนยมสายหลงสมยใหม (postmodern feminism) ขน ซงเปนสตรนยมทเชอกนวาเรมจากสตรนยมฝรงเศสกลมทใหความสนใจดานภาษาเปนพเศษ สตรนยมสายน

4

สนใจศกษาการสรางความหมายทางวฒนธรรมหรอความหมายทอยเหนอวตถ โดยงานจะเนนมาทการวเคราะหภาษาบนสมมตฐานทวา ภาษาไดสรางและรกษาไวซงอตลกษณความเปนเพศซงกอใหเกดความดอยกวาของหญง สตรนยมกลมนจะชใหเหนผลของการครอบงำาทางภาษาศาสตรโดยผชายวาเกดไดอยางไร และเรยกรองใหผ หญงพฒนาการเขยนแบบผหญงเพอโคนลมความคดทผชายครอบงำาพนททางภาษาอย (อนหมายถงพนทท บรรจมาตรฐานทางสงคมและวฒนธรรมเอาไว) แตในทนจะมงทำาความเขาใจอทธพลของแนวคดหลงสมยใหมทมตอแนวคดสตรนยมในระดบแรก เพราะจะทำาใหเหนลกษณะการปลดปลอยแนวคดสตรนยมออกจากกระแสยดยโรปเปนศนยกลาง ซงทำาใหสตรนยมกระจายมาสพนททเดมเคยเปนชายขอบนอกความสนใจของสตรนยม

ลกษณะสำาคญของแนวคดหลงสมยใหมคอ การปฏเสธความเชอหรอระบบคดของยคสมยใหมทงหมด เชน ปฏเสธกรอบความรยคร แจงทเชอวาความเปนจรงสามารถคนหาไดผานทางเหตผล เหตผลทำาใหมนษยแตกตางจากสตวอน ม กฎ“ ” ทแนนอนในการกำาหนดหรออธบายความเปนไปของโลกทางธรรมชาตและสงคม ปฏเสธความมแกนแทหรอธาตแทของสรรพสง ไมเช อในเร องการมค ำาอธบายทเปนหลกแบบเดยวในการอธบายปรากฏการณตาง ๆ ในโลกน แนวคดหลงสมยใหมเหนวาไมมความจรงทเปนวตถวสย เพราะความจรงเองไดถกผลตขนผานทางรปแบบของการสงเกตและวาทกรรมทถกกำาหนดโดยกรอบทางทฤษฎทสมมตขน แนวคดหลงสมยใหมจะมงความสนใจไปท ความสมพนธ ความแตกตาง ความเปนพห ความเปนสวน ๆ ไมใชความเปนทงหมด เหตการณทไมไดคาดเดาไวกอน และกลวธทางภาษา (วารณ ภรสนสทธ : 2545)

นกคดทอยในกลมหลงสมยใหมและมอทธพลตอความคดของสตรนยมคอ ฟโก และ เดอรรดา แนวความคดของฟโกทมการนำามาอางถงในสตรนยมมากคอ ความคดเร องอำานาจและความร (Power/Knowledge) ฟโกเสนอ

5

วาอำานาจมอยในทกทในทกปฏสมพนธทางสงคม อำานาจมหลากหลายศนยกลางและไมไดถกจดระเบยบตามหลกการเดยว เชนการแบงแยกทางเพศ แตถกจดระเบยบจากหลาย ๆ หลกการ เปนสวนหนงและดำารงอยในทกแงมมของชวตทางสงคม เปนการโตตอบกนทางวาทกรรมตาง ๆ ดงนน อำานาจจงไมไดดำารงอยทสถาบนใดสถาบนหนงหรออยเฉพาะกบรฐแตอยในทก ๆ แหงของสงคม (วารณ ภรสนสทธ : 2545)

ความคดของฟโกทำาใหนกสตรนยมเชน ซาวกก (Sawicki) เสนอวา การวเคราะหอำานาจตามแนวความคดของฟโก ทำาใหขอบเขตเรองสวนตวเป นเร องการเมอง (อำานาจมอยในทก ๆ แหงรวมทงในปรมณฑลสวนตวดวย) ทำาใหผหญงสามารถเหนไดวาความแตกตางในหมผ หญงเปนประโยชนมากกวาทจะเปนการคกคาม เพราะเราสามารถเพมจำานวนของแหลงของการตอตานทมตอความสมพนธทกดขทมอยทวไปในทกแงทกมมของสงคม การยอมรบในความแตกตางของผหญงดวยกนจะทำาใหเกดการเรยนรซงกนละกนและสามารถคนพบพนฐานในการสรางความรวมมอรวมกนได (วารณ ภรสนสทธ) (2545)

นอกจากน ฟโกกลาววาอตลกษณของบคคลประกอบขนดวยความสมพนธทางสงคมและปฏ บต การอนมากมายทบ คคลนนเกยวของดวย ดงนน อตลกษณของผหญงคนใดคนหนงไมใช ประกอบขนจากความเปนเพศหญงแตเพยงอยางเดยว แตประกอบดวยสงอน ๆ ดวย เชนเปนคนไทย เปนคนชนลางและอน ๆ ประกอบเปนอตลกษณของคน ๆ หนง ฟโกไมเชอวามอตลกษณ ประสบการณและผลประโยชนทเหมอนกนในกลมผหญง แตเขามองวาอตลกษณความเปนเพศเปนเพยงตำาแหนงแหงทขององคประธานในวาทกรรม ฟโกไมเหนดวยกบการใชความคดรวบยอดสากลในการอธบายการกดขผหญง เชน ธรรมชาตของผหญง ระบบชายเปนใหญ เขากลบมองวาสตรนยมควรใหความสำาคญกบมมมองทเปนทองถน บรบททางประวตศาสตร และเสนอวาสตรนยมควรศกษาถงกลไกทเฉพาะเจาะจง ทเปนทองถนของการกดขผหญง มากกวาจะศกษาถงโครงรางของ

6

ปรากฏการณทเปนสากลของความเปนใหญของชาย (วารณ ภรสนสทธ : 2545)

นกคดหลงสมยใหมอกคนหนงทมอทธพลตอแนวคดสตรนยมในชวงคลนลกทสามคอ เดอรรดา แนวคดของเดอรรดามอทธพลตอสตรนยมชาวฝรงเศสในเรองเกยวกบภาษา เดอรรดาเสนอใหมการรอสราง (deconstruction) ร ะ บ บ ค ว า ม ค ด ค ว า ม เ ช อ เ ด ม ห ร อ ร อ ค ว า ม เ ช อ ท า งวฒนธรรม/ภาษาศาสตรทเปนอยซงคงทและเปนรปแบบของอำานาจทหลกเลยงไมไดเพอเปนการเปดทางใหทางเลอกทเปนไปไดอน ๆ เชน พวกชายขอบตาง ๆ ไดมโอกาสในสงคม เดอรรดาเชอวาไมมความจรงทเปนหนงเดยว ซงทำาใหเขามองวาไมมความจรงของผหญงดวย ผ หญงมสภาพทเปนพห ไมมความเปนหนงเดยว หรอความเปนแกนแททเปนเอกภาพของผหญง ดงนน การพยายามทจะเสนอความเปนธาตแทของผหญงคอการสบเนองระบบความคดแบบคตรงขามซงตองปฏเสธ เพราะเมอใดทมความเปนคตรงขามเชนน ผชายกเปนฝายชนะ เขาเสนอวาแนวคดร อสรางเหมาะกบการตอสของผหญง เพราะมนแทนทระบบคดแบบชายเปนศนยกลางทท ำาใหผหญงอยในสถานะทดอยกวา สตรนยมตองใหความสำาคญกบโครงสรางใหมของความจรงทหลากหลาย เสยงทหลากหลายในทางเพศ ความแตกตางทหลากหลาย เปนวาทกรรมทไมมศนยกลาง ไมใชทงความเปนชายและความเปนหญง (วารณ ภรสนสทธ : 2545)

แนวคดหลงสมยใหมทเสนอถงความหลากหลายและปฏเสธความเปนสากลของปรากฏการณทางสงคมจงไดรบความสนใจในหมนกสตรนยม ตงแตชวงทศวรรษ 1970 เปนตนมา เรมมการยอมรบในความแตกตางของกลมตาง ๆ ทหลากหลายในสงคมมากขน เชน กลมชาตพนธตาง ๆ กลมรกรวมเพศ แนวคดสตรนยมทพยายามเสนอถงความเปนหนงเดยวของผหญงทเปนสากลถกวจารณอยางมากวาเปนความคดทผดพลาด เพราะการตระหนกวาความเปนเพศอยในฐานะทเปนกลมทางการเมองทสำาคญ ตองไมปฏเสธความแตกตางอน ๆ ท

7

สำาคญในกลมผหญงดวยไมวาจะเปนชนชน เชอชาต และความพงพอใจทางเพศ (วารณ ภรสนสทธ : 2545)

การเสนอความเปนสากลของผหญงยงถกกลาวหาวาเปนเปนความคดเฉพาะของพวกผหญงผวขาวชาว ตะวนตก สปวก (Spivak) นกสตรนยมจากประเทศโลกทสามเสนอวาการกดขผหญงในโลกใบนไมมร ปแบบทเหมอนกน บางคร งไมสอดคลองกนในแตละสงคม หลายครงขดแยงกน บางครงกเชอมโยงกนไมได เชน การเอารดเอาเปรยบผหญงในประเทศโลกทสามทสำาคญคอ การทกรรมกรหญงถกกดขจากบรรษทขามชาตของสหรฐอเมรกา ซงแตกตางจากการกดขทผหญงในโลกทหนงประสบ

ดงนนจะเหนวาสตรนยมสายหลงสมยใหมปฏเสธความเหมอนกนของกลมผหญง หรอม อตลกษณของกลมผหญงทแนนอน อตลกษณของผหญงถกมองวาเปนความหลากหลาย ความเปนผหญงทกอยางลวนถกสรางผานทางวาทกรรม ไมใชถกกำาหนดโดยความเปนเพศหญงเทานน ความเปนเพศนาจะถกมองวาเปนเพยงสวนหนงของสวนอน ๆ ไมวาจะเปนชนชน เชอชาต ความเปนชาตพนธ อาย และความเปนเพศใดเพศหนง (sexual orientation) ทประกอบกนเปนอตลกษณของคน ๆ หนงและใหความสำาคญกบความแตกตางของผหญงทมอยอยางมากมาย รวมทงความหลากหลายทมอยในผหญงแตละคน

แนวคดหลงอ ณ นคม(Postcolonial) กบสตรนยม (feminism)ชวงทศวรรษท 1960-1970 เม อประเทศอาณาน คมได รบ

อสรภาพเกอบทวโลก กระแสความคดยคอาณานคมและความสนใจในงานทเรยกวา ตวบทยคหลงอาณานคม“ ”(postcolonial texts) ไดเรมตนขน ประเดนหลกของแนวคดนอยทการศกษาประสบการณของการอยภายใตลทธอาณานคมและการเผชญกบสภาวะหลงอาณานคม ซงอาจพจารณาไดเปนสามประเดนคอ การแสวงหาและยนยนลกษณะเฉพาะตนหรออตลกษณของดนแดนทเคยตกเปนอาณานคม การทำาความเขาใจหรอวพากษแบบแผนทางความ

8

คดของตะวนตกทเปนรากฐานทางอำานาจสำาคญในการครอบครองและครอบงำาดนแดนอาณานคม และการศกษาลกษณะและวธการนำาเสนอความคดและการแสดงออกซงเปนเสมอนการตอตานการกดขและการครอบงำาทยงหลงเหลอและปรากฏอยหลงจากทระบอบอาณานคมสลายตวไปแลว (ธระ นชเป ยม : 2546) ซงในระยะตอมา การศกษาแนวคดหลงอาณานคมกขยายผลมาสการวพากษวจารณการกดขทกรปแบบทดำาเนนอยในยคปจจบน

แนวค ดหล งอาณาน คมท ำาให เก ดทฤษฎว จารณ แนวหล งอาณานคมซ งมความหมายในสองขอบเขตคอ หนง การศกษาวรรณกรรมแนวหลงอาณานคม และสอง แนวทฤษฎทมกระบวนทศนและวาทกรรมทใหความสำาคญกบอดมการณของจกรวรรดนยมและการตอตานอดมการณดงกลาว (ตรศลป บญขจร : 2546 ) เหตทสนใจศกษาอดมการณและวาทกรรมของจกรวรรดนยมเพราะการกดขครอบงำาผทอยภายใตการปกครองแบบอาณานคมทกร ปแบบท งทางการเมอง เศรษฐก จ สงคม วฒนธรรม รวมทงจตวญญาณ จะกระทำาผานอดมการณและวาทกรรมเหลาน

อดมการณและวาทกรรมจกรวรรดนยมมพนฐานแนวคดทเชอวาตนเองเหนอกวา เปนมนษยทสมบรณกวา มตวตนทเหมาะสมกวา คนพนเมองเปนพวกคนอนทดอยกวา เปนพวกปาเถอน เปนชนชายขอบทลาหลง วฒนธรรมของเจาอาณานคมซงเปนวฒนธรรมยโรปมความเหนอกวา มความกาวหนามากกวา เจาอาณานคมจงมทศนะวาชนชาวยโรปเปนศนยกลางของโลก จงทำาใหเกดปรากฏการณทเรยกว า การครอบง ำาทางวฒนธรรม (hegemony) โดยการล มล างวฒนธรรม ศาสนา การแสดงออกทางพฤตกรรมรวมทงภาษาของชนพนถนและยดถอวฒนธรรมของชาวยโรปเปนมาตรฐาน (ตรศลป บญขจร : 2546) ลกษณะดงกลาวเปนสงท ถกนกวจารณแนวหลงอาณานคมเรยกวา พวกยโรปนยม (Eurocentrism) ซงมลกษณะของการเหยยดผว (racism)

9

เมอพจารณาประเดนหลก ๆ ทนกวจารณแนวหลงอาณานคมใหความสนใจ อาท การกดขของเจาอาณานคมในทกรปแบบ หรอการครอบงำาทางวฒนธรรมของเจาอาณานคมและการหยดชะงกหรอสญสลายของวฒนธรรมพนถน จะพบประเดนหนงทเชอมโยงกบสตร นยมอยางใกลชด นนคออดมการณเร องความเหนอกวาของเจาอาณานคมทนำาไปสการกดขเหยยดผวทกระทำาตอผอยใตการปกครองนน พบวาผหญงจะเปนศนยกลางของการกดขขมเหงในทกรปแบบ ดวยเหตทผหญงเปนเสมอนผทเกบรกษาโลกทเปนพนทภายในบานซงเจาอาณานคมมกแตะไมถง ขนบธรรมเนยมและประเพณของชนพนถน ผหญงเปนผรกษาความอยรอดของเผาพนธในฐานะทเธอเปนผใหกำาเนดชนรนใหม และผหญงยงเปนเปาหมายของการกดขทางเพศ เจาอาณานคมทมเปาหมายทงการตกตวงผลประโยชนจากผอยใตการปกครองในทก ๆ ทาง และตองการทจะลมลางรากเหงาทางวฒนธรรมเดมของชนพนถนจะเพงเลงมาทผหญง อาท การกดขขมเหงดวยการใชแรงงานในฐานะทาส การกดขโดยใหผหญงเปนทาสกามารมณ การขมขนหม การทำาใหเปนหมน การกวาดลางกลมชาตพนธโดยการพงเปาหมายมาทการโจมตผหญงทางเพศ หรอดวยการทำาใหเธอไมสามารถใหกำาเนดชนรนตอไปของเผาพนธได ซงเปนวธตดรากถอนโคนชนพนถนไดดทสด (Bhattacharyya : 2002) ในบางกรณ ผหญงจะเปนเปาหมายของการลมลางวฒนธรรมเดม ดงเชนกรณตวอยางทฟานง (Fanon)แสดงใหเหนวาเจาอาณานคมฝรงเศสพยายามกระทำาสงทเรยกวา เปดผาคลมหนาสตรชาวอลจเรย“ ” โดยการดงผหญงออกมาจากบาน พยายามใหผหญงมวถชวตแบบชาวยโรปใหมากทสดตงแตการแตงกาย วถชวต และจตวญญาณ เพราะเจาอาณานคมเหนวาถาจะทำาลายวฒนธรรมเดมของชาวอลจเรย จะตองโจมตผหญงเพราะผหญงคอปราการดานสดทายทเกบรกษาวฒนธรรมของชนพนถนไวเหนยวแนนทสด (Loomba : 2000)

รปแบบการกดขผหญงดงทยกตวอยางมาเกดขนในยคทดนแดนเหลานนเคยตกอยใตการปกครองของเจาอาณานคม ในปจจบน

10

การปกครองระบอบอาณานคมลมสลายไปแลว แตสงคมโลกยงคงปรากฏการกดขครอบงำาในรปแบบใหมในลกษณะของการครอบงำาทางเศรษฐกจดวยระบบทนนยมขามชาต และการครอบงำาทางวฒนธรรมแบบบรโภคนยม ซงไดเปลยนแปลงสภาพเศรษฐกจและสงคมของประเทศกำาลงพฒนาทงหลายใหกลายเปน ทน“ ” อยางหนงในระบบเศรษฐกจแบบน เงนทนทหลงไหลสประเทศโลกทสามทำาใหผหญงกลมใหญในประเทศเหลานกลายเปนแรงงานราคาถกทสดในโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญและเลก บางสวนถกทรมานอยในโรงงานนรก หลายสวนถกผลกดนใหไปเปนโสเภณ (Loomba : 2000) และเกอบทงหมดถกอทธพลของวฒนธรรมบรโภคนยมครอบงำาใหผหญงทวโลกบรโภคสนคาเกยวกบความงามทผลตขนในประเทศมหาอำานาจเหลานน จะเหนวา การกดขครอบงำาผหญงกยงคงดำาเนนอยตอไปภายใตรปแบบทซบซอนมากขน ในยคอาณานคมใหม (neo-colonial) ผหญงยงคงเปนศนยกลางของการกดข ครอบงำา อยางรนแรงและอยางเขมขนเชนเดม

แนวคดหลงอาณานคมชวยเสรมใหเหนลกษณะการกดขครอบงำาทสตรกลมชาตพนธต าง ๆ ตองเผชญในฐานะของคนในดนแดนอาณานคม แนวคดนทำาใหเหนชดเจนวาปญหาทเกดขนกบสตรกลมอน ๆ ทไมใช สตรผวขาว-ชาวตะวนตก-ชนชนกลาง มความซบซอนหลากหลาย และขอบเขตของการอธบายปญหาตามแนวคดสตรนยมสายตาง ๆ ไมวาจะเปนสายเสรนยม สายมารกซสต สายสงคมนยม สายหวรนแรง หรอสายจตวเคราะห ไมไดใหความสนใจหรอใหความสำาคญมากอน ความคดเรองอดมการณและวาทกรรมจกรวรรดนยมทเจาอาณานคมใชครอบครอง และครอบงำาดนแดนอาณานคม ทำาใหเหนประเดนเรองความสงสงกวาของคนขาว (white supremacy) ทนำาไปสลกษณะสำาคญคอ การเหยยดผว (racism) และทำาใหเหนวานอกจากปญหาของสตรผวขาวชาวตะวนตกจะแตกตางไปจากสตรผวดำา สตรผวส สตรในโลกทสามทเคยเปนอาณานคมอยางสนเชงแลว สตรผวขาวยงอยในฐานะเปนสวนหนงททำาใหสตรผวดำาและสตรชาตพนธ

11

กลมตาง ๆ เหลานตกอยในสถานะ การตกเปนอาณานคมเชงซอน (double colonization) คอถกกดขจากคนผวขาวและยงถกกดขจากระบบชายเปนใหญในเชอชาตของเธออกดวย (Loomba : 2000) ประเดนเหลานทำาใหเกดการพฒนาแนวคดสตรนยมทสำาคญอก 2 กระแสคอ สตรนยมผวดำา (black feminism) และสตรนยมโลกทสาม (thirdworld feminism) ดวยจดประสงคทจะทาทายอคตเร องการเหยยดผวจากกลมสตรนยมผวขาว ผซงมดบอดตอการมองปญหาเรองเพศสถานะวาผหญงทกคนมปญหาทเปนสากลไมแตกตางกน

สต ร น ย ม ผ ว ด ำ (black feminism) แ ละ สต ร น ย ม โ ล ก ท ส ม (thirdworld feminism)

มผเชอมโยงใหเหนลกษณะทคขนานกนระหวาง การเหยยดผว (racism) และการเหยยดเพศ (sexism) ไววา

“การเหยยดผว , ความเช อในเร องความเหนอกวาทสบทอดกนมาของเชอชาตหนงท

มเหนอเชอชาตอน ๆ เพราะฉะนน กหมายถงสทธในการครอบงำา (เชอชาตอนทเชอวาดอยกวา)

การเหยยดเพศ, ความเชอในเรองความเหนอกวาทสบทอดกนมาของเพศหนงทมเหนออกเพศหนง ซงหมายถงการมสทธทจะครอบงำาดวย”

และกลาวถงลกษณะทสอดคลองกนระหวางประเดนเร องเหยยดผวและเหยยดเพศไวอยางนาฟงวา

“เหตผลทการเหยยดเพศถอเปนประเดนของสตรนยมดวย พจารณาไดโดยงายจาก

คำานยามแนวคดของกลมสตรนยมเอง เพราะสตรนยมนยามตวเองในฐานะทเปนทฤษฎและ

12

แนวปฏบตวามงทจะปลดปลอยผหญงทกคน : ผหญงผวส ผ หญงชนชนแรงงาน ผหญงจน

ผหญงทมลกษณะทาทายทางกายภาพ เลสเบยน ผหญงแก เชนเดยวกบผหญงผวขาว ฐานะ

ทางเศรษฐกจด เปนรกระหวางเพศ แตในความเปนจรง จากขบวนการเคลอนไหวของ

ผหญงในปจจบนจะเหนวา ผหญงผวขาวจะเนนประเดนการกดขไปทพวกเธอในฐานะ

“ผหญง” และเพกเฉยตอความแตกตางดานเชอชาต รสนยมทางเพศ ชนชน และอาย มการ

กลาวอางถงประสบการณทเหมอนกนครอบคลมไปทวโลกโดยใชคำาวา ความเปนพเปนนอง

ในหมสตร ซงในความเปนจรงแลว ประสบการณดงกลาวไมเคยมอยจรง” (Weedon :

1999)

ขอความขางตนเป นการถายทอดความร สกของกลมสตร ชาตพนธอน ๆ ไดเปนอยางด พวกเธอพบวาพวกเธอเปนฝายถกกระทำาจากแนวคดแหงการถออภสทธทงจากเพศสภาพและจากสผวทงสองกรณ ทนาเจบปวดทสดคอ จากกลมสตรนยมผวขาวทมองไมเหนปญหาการเหยยดผว และพยายามชธงแตปญหาของผหญงทมความเปนสากลเทานน ความพยายามในการตานคำานยามอนเปนสากลของสตรนยมผวขาวเปนสาเหตสำาคญททำาใหเกดกระแสความคดของสตรนยมผวดำาและสตรนยมโลกทสามขน เพราะจะมกแตการตอสเคลอนไหวจากมมมองของพวกเธอเทานนทสามารถแกปญหาทเกดขนกบพวกเธอเองได

สตรนยมผวดำา (black feminism) เกดขนเพอโตสตรนยมผวขาวในการนยามปญหาของสตรโดยยกใหเปนเรองสากลทผหญงทงโลกมประสบการณรวมกน พวกเธอเหนวาคำานยามเหลานไมสามารถโอบรบปญหาของผหญงกลมอนทไมใช ผหญงผวขาว-ชาวตะวนตก-เปน

13

ชนชนทมฐานะทางเศรษฐกจด-เปนรกระหวางเพศ ไดทงหมด สงทผกพนผหญงเขาไวดวยกนไมใชเฉพาะประสบการณของความเปนผหญงททกคนมรวมกนเทานน แตยงมโยงใยอนทเชอมประสบการณของผหญงอกมาก นนคอโยงใยของแรงงานราคาถกและสนคาราคาถกทวโลก โยงใยของการทำางานรบจางตามบาน หรออาชพการเปนแม โยงใยของการลดคณคาผหญงจากโลกทสามทยากจน นคอสงทแสดงใหเหนวาปญหาของผหญงตองคำานงถงมตอน ๆ ดวย เชนถาหากอยในพนททตางกน ปญหาของผหญงกจะแตกตางกนไปดงทไดกลาวแลว (Bhattacharyya : 2002)

แนวคดหลงอาณานคมทำาใหเหนวาปญหาการกดขผหญงผวดำามประวตศาสตรมายาวนานตงแตสมยมทาส โดยมผหญงผวขาวเปนฝายทรวมอยในการกดขทงการเหยยดเพศและการเหยยดผวนนดวย ในอเมรกาเหนอ ในไรนาขนาดใหญ มการกดขทางเพศกบทาสหญงผวดำาโดยใหพวกเธอใหกำาเนดทาสรนตอไป พวกเธอไมมสทธเรยกรองใหผชายสผวใด ๆ มาปกปองคมครองเธอจากการรกรานทางเพศไดเลย เมอเธอหวงจะพงนายผหญงผวขาว เธอจะถกฆาหรอถกลงโทษโดยการทรมาน เพราะนายหญงกจะใชประโยชนทางเพศจากทาสหญงผวดำาดวยโดยใหทาสหญงเปนผใหความสขทางเพศแกสามของเธอแทนเธอ อนเปนการชวยประวงเวลาในการมเพศสมพนธกบสามของเธอเอง ในกรณนจะเหนวา หญงผวขาวกเปนผทไดรบประโยชนจากการกดขทาสหญงผวดำา จงไมใชเรองแปลกถาเธอจะเพกเฉยตอความทกขของผหญงดวยกน (Weedon : 1999)

ประเดนผหญงผวดำาตกเปนเหยอของการเหยยดผวและถกกดข ไมเคยไดรบความสนใจจากนกสตรนยมผวขาว และประวตศาสตรเหลานกไมเคยไดรบการบนทกไว นกสตรนยมผวดำาและสตรนยมกลมชาตพนธอน ๆ จงเคลอนไหวเพอรอฟ นประวตศาสตรและการผลตทางวฒนธรรมทขาดหายไปนข นมาใหม พวกเธอเหลานหาแนวคดทจะวเคราะหวาเพราะเหตใดจงไมเคยมใครตงคำาถามเร องการเหยยดผว หรอเหตใดการเหยยดผวจงถกกนใหเปนเรองชายขอบนอกความสนใจ

14

ของทฤษฎสตรนยมของคนขาว และพรอมกนนนกเสนอวธการทจะทำาความเขาใจกบคำาถามนอยางจรงจง

ปญหาหลกอกประการหนงอนเปนผลพวงตงแตสมยอาณานคมคอ การนำาเสนอภาพของหญงผวดำาทถกตราโดยคนผวขาว อนกลายเปนภาพแบบฉบบในดานลบทยงฝงรากลกในสงคมปจจบน ภาพของหญงผวดำาทชาวตะวนตกนำาเสนอคอภาพของหญงแพศยาทใครจะใชประโยชนจากความแพศยานไดโดยงาย ภาพดงกลาวตดมาตงแตสมยททาสหญงผวดำาในไรขนาดใหญถกนายจางกดขทางเพศและกลายเปนภาพทตดตวผหญงชาวแอฟรกนมาก ปจจบน ภาพเหลานยงปรากฏตามสอทวไป สนคาทางวฒนธรรมของมวลชน และจากวาทกรรมตาง ๆ ทแสดงความเหนอกวาของผหญงผวขาว ภาพแบบฉบบทผหญงผวดำาเปนวตถทางเพศนทำาใหกลายเปนวาผหญงผวดำาตองรบผดชอบตอการเปนเปาแหงการถกคกคามทางเพศ (เพราะพวกเธอมภาพของการเปนวตถทางเพศทเชญชวนผชาย) ภาพดานบวกทพอจะมอยบางสำาหรบผหญงผวดำาคอ ผทขมขนทกขทรมานมายาวนาน เครงศาสนา และมความเปนแมสง อนเปนภาพของผทเสยสละและปฏเสธความสขของตนเอง (Weedon : 1999)

การเคลอนไหวของนกสตรนยมผวดำาจงมหวใจหลกอยสองประการคอคอการนยามปญหาของสตรใหมโดยมองปญหาการกดขทางเพศและการเหยยดผวควบคไปดวยกน อนเปนการทาทายแนวคดสตรนยมผวขาวทจงใจกนเร องเหยยดผวออกไปและมองแตปญหาเรองเหยยดเพศประการเดยว นอกจากนน สตรนยมผวดำายงมจดมงหมายทจะรอฟ นประวตศาสตรการสรางสรรคทางวฒนธรรมของหญงผวดำาขนมาใหม และเชดชความแตกตางอนเปนเอกลกษณของผหญงผวดำาดวย การรอฟ นวฒนธรรมการสรางสรรคงานหรอการพยายามเปนผเขยนประวตศาสตรของเผาพนธข นมาใหมจะอยในรปของประวตศาสตรแหงการตอตาน อนเปนสงทน กวจารณแนวหลงอาณานคมเองกใหความสนใจ นนคอการพยายามแสวงหาอตลกษณของตนเองเพอลมลางอทธพลของการครอบงำาทางวฒนธรรมของเจา

15

อาณานคม พนธกจของนกสตรนยมผวดำาในการเขยนประวตศาสตรแหงการตอตานจงมอยสองระดบคอ การพยายามบนทกเรองราวการถกกดขใหกบกลมผหญงผวดำาในฐานะของเสยงทไมเคยปรากฏอยในประวต ศาสตรเลยโดยการกลบไปหาประวต ศาสตรด ง เด มของบรรพบรษ และการลมลางอทธพลของขนบการเลาเรองของชาวตะวนตกผวขาวทงหมด รวมทงเร องเลาทวาดวยแนวคดสตรนยมของผหญงผวขาวชาวตะวนตกดวย การเคลอนไหวนรจกกนดในลกษณะของการยดแอฟรกาเปนศนยกลาง (Afrocentric) ทงหมดนกเพอสรางประวตศาสตรของผหญงผวดำาในดานบวก ไมใหสงคมมองผหญงดำาในลกษณะทเปนเหยอจากการเหยยดผวของคนขาว สรางสำานกใหกบผหญงผวด ำาในการมสวนรวมสรางประวต ศาสตรและรวมฟ นฟวฒนธรรมของเผ าพนธ เชนการหนกลบไปใหความส ำาค ญกบวรรณคดมขปาฐะซ งเปนสงทไดรบการพจารณาวามคณคามากในปจจบน (Weedon : 1999)

สตรนยมโลกทสาม (thirdworld feminism) กมคำาถามทำานองเดยวกบสตรนยมผวดำา คอคำาถามเกยวกบความพเศษเฉพาะตวของกลมชาตพนธของตนเอง และการกดขในรปแบบเฉพาะทพวกเธอตองเผชญ ทงสตรผวดำาและสตรในโลกทสามทเคยตกเปนอาณานคมมากอน คำาถามเหลานถามกลบไปยงสตรนยมผวขาวเพอใหพจารณาถงความเฉพาะตวของสถานท ประวตศาสตร ภาษา และวฒนธรรม เชนเดยวกบทตองนำาเร องชนชน เพศสถานะ และเชอชาตมารวมพจารณาปญหาของผหญงในโลกทสามในเชงโครงสรางด วย เนองจากปญหาของผหญงไมไดจำากดอยเฉพาะกลมผหญงผวขาวในประเทศทพฒนาแลวเทานน

การวพากษวจารณกระแสอนทรงพลงของกลมสตรนยมผวขาวประเดนหนงทสตรนยมโลกทสามใหความสำาคญคอ การสรางภาพใหมแทนท ภาพแบบฉบบท น ำา เสนอเก ยวก บพวกเธอเองต งแต ย คอาณานคม พวกเธอตงใจทาทายและแทนทภาพแบบฉบบชดเดม ๆ ของคนในอาณานคมทนำาเสนอผานมมมองของชาวตะวนตก อยางเชน

16

ภาพการเปนวตถทางเพศทนาปรารถนาตามจนตนาการของชายชาวตะวนตกซงจะตอเนองกบการทชายเจาอาณานคมมสทธทจะกระทำาความรนแรงตอผหญงในดนแดนใตการปกครองน นอกจากน สตรนยมตะวนตกจะมองวาผหญงในโลกทสามเปนเหยอของความไมร ของขนบธรรมเนยมประเพณและการนบถอศาสนาทเครงครด เชนการมองพธสตและพธการขลบสตรในอนเดย ถามองปรากฏการณนโดยไมพจารณาถงปรบททางสงคมและวฒนธรรมเลยกงายมากทจะมองวาผหญงเปนเหยอของพธกรรม ซงตามมมมองของ Chandra Mohanty นกสตรนยมอนเดยแลว การเขาใจเร องไปในทำานองนสะทอนใหเหนความลมเหลวสตรนยมตะวนตกทวเคราะหปญหาสตรโดยละเลยตอสภาพสงคมและวฒนธรรมทถกทออยางซบซอน แทนทจะมองวาผหญงเปนเหยอ นกสตรนยมควรหาความหมายของปรากฏการณของพธสตและการขลบ และความเชอมโยงตอบทบาทของผหญงในสงคมอนเดยซงนาจะเปนภาพแทนของอะไรบางอยางทมความหมายตอสงคมของเธอ และดวาเธอตองตอสก บการใหความหมายทางสงคมเหลาน อยางไรจงจะเปนการพจารณาปญหาของผหญงท สอดคลองกบสภาพความเปนจรง ไมถกครอบงำาดวยภาพแบบฉบบทชาวตะวนตกมกสวมใหผหญงในโลกทสามเมอตองพจารณาปญหาของพวกเธอ (Weedon : 1999)

สตรนยมโลกทสามยงรองขอใหพจารณาความแตกตางอยางเทาเทยมและสรางสรรค รวมทงรองขอใหสตรนยมทวโลกเหนคณคามมมองของสตรนยมโลกทสาม เพราะแมสตรนยมในชวงคลนลกทสอง (ซงโดยนยแลวหมายถงสตรนยมผวขาวชาวตะวนตก) จะประสบความสำาเรจในการตอสเพอเรยกรองสทธของความเปนมนษยทเทาเทยมใหกบผหญงทวโลกกตาม แตการเรยกรองดงกลาวกกระทำาภายใตคำาวาผหญง ซงไมไดหมายความวาเมอไดสทธมนษยชนทเทาเทยมแลวจะทำาใหชวตของผหญงทงโลกดขนหรอสามารถแกปญหาใหผหญงไดทงโลก ดวยมมมองแบบคนขาวคอผเหนอกวา สตรโลกทสามจะถกจดวาเปนพวกทมความแตกตางจากพวกเรา(คนขาว)และ

17

ความแตกตางนนคอความดอยกวา(ซงเปนธรรมดาทผเหนอกวาจะมสทธปกครองดวย) โดยแทจรงแลว การจดวาคนทไมใชคนขาวคอคนอน(ทดอยกวา) กเปนการมองความแตกตางอยางมอคตทางเชอชาตอยแลว นอกจากน ความแตกตางทหมายถงความไมเทาเทยมยงถกสรางขนดวยปจจยอนหลากหลายทงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และในปรบทของโลกปจจบน ความแตกตางยงถกขดเสนดวยการแบงประเทศตามโซนเศรษฐกจเปนประเทศทรวยและประเทศทยากจน เมอความแตกตางมองไดหลายทางเชนน สตรนยมโลกทสามจงพยายามเรยกรองใหสตรนยมกระแสหลกไมพจารณาปญหาของผหญงในโลกทสามเปนเพยงแคปญหาการกดขทางเพศเพยงประการเดยว แตพวกเธอเรยกรองใหสตรนยมกระแสหลกเหนคณคาของชวตและประสบการณของสตรในประเทศเหลานซงเปนประเดนทถกมองขามมาเปนเวลานาน

ประเดนทเปนขอเรยกรองของสตรนยมโลกทสามอกประเดนหนงคอความแตกตางดานการคด สตรนยมโลกทสามซงมทงทอยในโลกทสามและผทพลดถนไปตงรกรากในประเทศตะวนตก ทงสองกลมเหนรวมกนวาความแตกตางของพวกเธอเปนสงทยงเพมคณคาดานบวกมากกวาทจะเปนขอดอยตามกระแสแนวคดแบบคตรงขาม งานเขยนของสตรนยมโลกทสามเมอเรว ๆ นชใหเหนวาประสบการณการพลดถนและตองมาตงรกรากทประเทศตะวนตก (diasporic experience) (ไมวาจะถกกวาดตอนมาหรออพยพลภยมากตาม) เปนปจจยหนงทชวยทำาลายแนวคดเร องการจดประเภททมกแบงแยกทกอยางออกเปนสองขวแบบเดม และยงชวยปลดปลอยความแตกตางใหเปนอสระจากความคดในแงลบ ทำาใหมมมองทมตอความแตกตางมลกษณะสรางสรรคมากยงขน ความคดทวาแนวโนมของวฒนธรรมแหงยคสมยจะมลกษณะของการเปนพนธผสม (hybridity) ชวยเสรมใหประสบการณเรองการพลดถน การใหคณคาเรองความแตกตาง มความแขงแกรง และเปนการเปดพนทใหกบสตรในโลกทสามและสตร

18

กลมชาตพนธตาง ๆ มโอกาสออกมาพดใหสงคมโลกรบรเร องราวของเธอไดมากขน

เสยงแหงอน คตของผหญงสตรนยมผวดำาและสตรนยมในโลกทสามอาจเปนเสยงแหง

อนาคตของผหญงกลมชาตพนธตาง ๆได เพราะจดแขงของแนวคดสตรนยมสองกระแสนคอการเสนอใหคดถงความแตกตางไดอยางแตกตาง อนหมายถงการคดถงปญหาของสตรทไมใชเฉพาะสตรผวขาว-ชาวตะวนตก-ชนชนกลาง-เปนรกระหวางเพศ หมายถงการสรางวาทกรรมทแสดงใหเหนความหลากหลายของผหญงทเผชญปญหาตาง ๆ หลากหลายตามสภาพแวดลอมทางการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ภาษาและกลมชาตพนธ หมายถงการเรยกรอง ตอรอง และสรางโอกาสทเทาเทยมใหกบผหญงทวโลกทอาจไมเคยไดรบโอกาสในการออกมาเลาประวตศาสตรของการถกกดขครอบงำาเผาพนธของตนเองเลย

ในขณะทการตอสเพอเรยกรองใหผหญงไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกบผชายยงเปนประเดนหลกสำาหรบการเคลอนไหวของสตรนยมทกกลมทกกระแส สตรนยมผวดำา และสตรนยมโลกทสามไดแสดงใหเหนวาการเรยกรองสทธทเทาเทยมตามทมนษยทกคนพงไดรบเหมอนกนนน มนษยทกคนไมจำาเปนทจะตองเปนเหมอนกน ดวยแนวคดหลงสมยใหมทไมเชอในความเปนจรงอนเปนหนงเดยว และเชดชความแตกตางวาเปนลกษณะสำาคญของสงคมสมยใหม สตร นยมทงสองกระแสกดำาเนนรอยตามแนวคดนโดยแสดงใหเหนวา หากสงคมเปดโอกาสใหกบความแตกตางทงหลายไดอยรวมกนอยางมความสข นนคอการปลดโครงสรางแหงอำานาจทมงครอบงำาผอนซงโครงสรางดงกลาวอยในรปของการครอบงำาทางชนชน เช อชาต รสนยมทางเพศและเพศสถานะ สตรนยมผวดำาและสตรนยมโลกทสามคอเสยงทจะพดแทนผหญง เสยงทดงจากวงนอกหรอพนทชายขอบของสงคมทจะรวมกนประสานจากมมตาง ๆ ทวโลก ใหกองไปถงพนททเปนศนยกลาง เมอเสยงนนรวมพลงกนกอาจทำาใหสงคม

19

เปลยนแปลงไปในทางททำาใหผหญงทกคน ทกท มความสข และไดรบโอกาสในการพฒนาชวตของตนเองอยางเทาเทยม

เอกส รอ งองภ ษ ไทย

ตรศลป บญขจร. 2546. “วรรณกรรมโพสตโคโลเนยลนานาชาต : ลกษณะเดนและแนวโนม”

เอกสารประกอบการสมมนาระดบชาตเร องวรรณกรรมโพสตโคโลเนยลนานาชาต, หลกสตร

ปรญญาอกษรศาสตรดษฎบณฑตสาขาวชาวรรณคดและวรรณคดเปรยบเทยบ ศนยวรรณคด

ศกษา คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย รวมกบโครงการเอเชย-ยโรปศกษา

สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.ธระ นชเป ยม. 2546. “ความคดหลงอาณานคมกบมนษยศาสตร” เอกสารประกอบการสมมนา

ระดบชาตเร องวรรณกรรมโพสตโคโลเนยลนานาชาต, หลกสตรปรญญาอกษรศาสตร

ดษฎบณฑตสาขาวชาวรรณคดและวรรณคดเปรยบเทยบ ศนยวรรณคดศกษา

คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย รวมกบโครงการเอเชย-ยโรปศกษา

สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย.วารณ ภรสนสทธ . 2545. สตรนยม : ขบวนก รและแนวคดท งสงคมแหงศตวรรษท 20. กรงเทพฯ :

20

โครงการจดพมพคบไฟ.

ภ ษ องกฤษ

Bhattacharyya, Gargi, Gabriel, John and Small , Stephen. 2002. Race and Power : Global Racism in the Twenty-first Century. London : Routledge.

Loomba, Ania. 2000. Colonialism/Postcolonialism. London and New York : Routhledge.

Weedon, Chris. 1999. Feminism, theory and the politics of the Difference. Oxford and Massachusetts : Blackwell.

21