،شناسيوفصلنامة تحليلي ـ پژوهشي باستاند ايتاريخ هنر و مـطالعـات مـيان رشــته شناسيـتانمي دانشجويان گروه باسـمن علـانج ـجلةم

درســت مـگاه تربيــدانش 1390 -1391و هفتم ششمماره ــ، شچهارمو سومال ــس

تومان 6000: بها    

 نيشابور يا سمرقند؛ : ق، شرق ايران.هـ 4سدة السف :روي جلدتصوير

.مجموعة ديويد، دانمارك           

 ق، ري؛ .هـ 7 -6نقش برجسته روي گچ، سدة :تصوير پشت جلد

.موزة لوور            

شناسيانجمن علمي دانشـجويان باستان :صاحب امتياز .دانشگاه تربيت مدرس

.سعيد اميرحاجلو :مدير مسئول .شكوه خسروي :سردبير .بيگيسجاد علي: مدير اجرايي

:تحريريههيأت بيگيسجاد علي دوآبي، سارا سقايي،، موسي سبزيسعيد اميرحاجلو

: مشاوران دكتر جواد دكتر سيدمهدي موسوي كوهپر، خادمي ندوشن،دكتر فرهنگ

.دكتر عليرضا هژبري نوبرينسب، دكتر حامد وحدتي نيستاني،

.سعيد اميرحاجلوبيگي و سجاد علي: ويراستاران .سعيد نيكروز :بخش انگليسي

:همكاران اين شماره دباغ،مهرنوش زاده ،دكتر حجت دارابي فريدون بيگلري، دكتر عابد تقوي،

فر، دكتر يعقوب محمديدكتر عباس مترجم، ،سارا فريدونيميثم عليئي، .نسبدكتر حامد وحدتي

.دفتر گرافيك بلوط نريمان جعفري، :طراحي لوگو .زهرا اميرحاجلو :طراحي جلد اين شماره

.بيگيسجاد عليسارا سقايي و :صفحه آرايي .مديران: چاپ

احمد، دانشگاه تربيت تقاطع بزرگراه چمران و جالل آل تهران، :نشاني

شـناسي،گروه باسـتان دانشـــكده علوم انســاني، مدرس، شناسيانجمن علمي دانشجويان باستان

 Arch.Modares@yahoo.com :پست الكترونيك

توسط اعضاي هيأت داوران به شماره بنا به موضوع، ـ داوري مقاالت اين .انجام رسيده است

هاي پژوهش«الزاماً بيانگر رأي و نظر ـ آراء و نظرات مندرج در اين مجله، .مسئول مقاالت خود هستند نيست و نويسندگان،» شناسي مدرسباستان

.با ذكر منبع آزاد است ـ نقل مطالب مجله، .استـ نقد مطالب آزاد

 

ت

 

   مقاالت

1 

ـ «و » آموزشـي ـ انرژي انگيزشي«رفتاري دوران پارينه سنگي، بر مبناي مفاهيمـ تبيين برخي تحوالت ادراكيـ :»يت عامـل شخص....................................................................................................................................................................... ايو عباس يلوه سيما يداللهي

25

:شناسـي قـوم باسـتان مشاهداتبرخي با كهمره سرخي، جنوب غربي شيراز،ةطقدر منميانيسنگيپارينه يك مكان مداركي از ـ ..........................................................................................................................................................فاطمه محمديزاده و عبدالرضا دشتي

34  ................................................................پدر مورتنسن، ترجمة شكوه خسروي :سهاي فصلي و استقرارهاي آغازين در زاگرگاهاقامت ـ 38  .......................................... زادمحمد بهرامي، موسي سبزي و ميثم نيك: معرفي سه محوطة جديد دورة نوسنگي در پيشكوه لرستانـ ............................................................ وندمحسن زيني: هاي مس و سنگ و مفرغ در درة سيمرهتپه سوزه؛ شواهدي از استقرار دوره ـ 44

56 

پاتس، ترجمة نصير. دنيل تي: مرزي هند و ايرانيهاي ك و تفسيرهايي از ايران و سرزمينها؛ مدارواريخته و نان پزيهاي لبهكاسهـ  ........................................................................................................................................................................... اسكندري، سعدي سعيديان

72 

ـ ): تان رابرـشهرس( رودهاي هليلناختي سرشاخهـشتانـي باسـاتي بررسگزارش مقدمـ ـ ةمنطق و واريـميـثم شهسـ : انهـقدرودخ ............................................................................................................................................................................................... محمد دوماري

94  ..................... سادات حسينينيا و معصومهاكبرشريفي:هامعادن نقره در دوران سلوكي و اشكاني با استناد به سكه ةبررسي و مقايسـ 100  ........................................................ طيبه حاتمي نصاري وداووديداود :استقرارگاه مهم دورة اشكاني در الشتر لرستان: بيقلعه بيـ ................................................................. حصارلرويفرزاد مافي و نجيبه موس: در دورة ساسانينظام زارهاي سوارهافرزمتحليل فني ـ 110

123 

تيا مولسون، ترجمة مهـدخت: بوشهر از وفهـمكشاني ـاسـدان ستخوانـواي آزاد از دو اسـت اموات در هـشداشواهدي از عرضه ـ ...................................................................................................................................................................................................... رادفرجامي

134  ........................................................ حسين صديقيان و حسين غالمي: ايران) شبه پيش از تاريخ(سفال اسالمي منقوش بدون لعاب ـ143  ................................................................................. هدي سبزعليمعليرضا گودرزي و: هاي قاجاري در بافت تاريخي بروجردكوشكـ

 كوتاه گزارش

 

154

پـور،فيـروز مهجـور، مهـدي كـاظم : رقيـايجان شـي اهر، آذربـشناستانـباس ةدر موز) ؟( انيـيا ساس كانيـاش روزگارميراثي از ـ ....................................................................................................................................................................................... منتظرظهوريمجيد

.......................................................................................... پارسا قاسمي: اي در جنوب شرق شهرستان كازرونكشف يك بناي صخره ـ 159

معرفي ..................................مهدي خليلي : شناسي دانشگاه آزاد اسالمي واحد تهران مركزيهاي كارشناسي ارشد باستاننامهمعرفي پايان 163

........................................................................................................................................................................................................ياد استاد 170

1390 - 91، ششم و هفتمشماره شناسي مدرس، سال سوم و چهارم، هاي باستان پژوهش

عاب دون وش ی ر(فال اسال ان) ه شیپ از ا

و حسين غالمي *حسين صديقيان

)تهرانشناسي دانشگاه آموختة كارشناسي ارشد باستاندانش، شناسي دوران اسالمي دانشگاه تهراندانشجوي دكتري باستان(

چكيدهمي در شـدة دوران اسـال هاي سفالين نسـبتاً شـناخته ز گونهيكي ا

يـران و تـا حـدودي غـرب فـارس، سـفال غربـي ا حوزة جنـوب است كه تاكنون از »تاريخشبه پيش از «يا » منقوش بدون لعاب«در . اسـت دسـت آمـده هـاي بسـياري در ايـن حـوزه بـه تقراراسهـا، اين سـفال گرفته براي صورتهاي نسبي و مقايسهنگاريگاه

نهاد تاريخ قرون مياني و تا حدودي متأخر اسالمي، براي آنها پيشـ گرفته نيز احتمال داده شده كه هاي صورتدر پژوهش. شده استرو و دامپـرور منطقـه بـوده ة سفال، مربوط به جوامع كوچاين گوندسـت وهش حاضر بررسي و تحليـل نتـايج بـه هدف از پژ. است

هاي جديـد همـان هاي گذشته با استفاده از يافتهآمده در پژوهشدسـت آمـده در هاي جديد بـه معرفي و بررسي داده مناطق و نيز

مشخص شـد در نتيجة اين پژوهش. ستهاي ديگر ايران ابخشهايي با ها در محوطهغربي ايران، بيشتر سفالكه در حوزة جنوب

همچنـين بـا . انـد متر از سطح دريا، پراكنـده 1600ارتفاع بيش از گيـري در هايي چون اختالف رنگ و نقش و قـرار توجه به ويژگي

دار شاخص، مشخص شـد كـه احتمـاالً ايـن هاي لعابكنار سفالورة قـرون ميـاني و متـأخر دورة اسـالمي ها مربوط به دو دسفالگرفتـه توســط هـاي صـورت عالوه بر اين، طي پژوهش. هستند

نگارندگان مشخص گـرديد كه اين گـونة سفــال، صـرفاً نمونـة هـاي شاخص حوزة جنوب غرب ايران نيست؛ بلكه يكـي از گونـه

سفالين دوران اسالمي ايـران اسـت كـه در بيشـتر منـاطق ايـن استفاده قرار گرفتـه، امـا تـاكنون اطالعـاتي از آن سرزمين مورد

منتشر نشده بود كه داليل مختلفي همچون عدم شناخت صحيح .توان براي آن متصور شداين سفال را مي

1 :كليدي گانواژدوران اسالمي، سفال منقوش بدون لعاب، شـبه پـيش از تـاريخ،

.ايران

مقدمهشامل غرب غرب ايران كههاي سفالين حوزة جنوب يكي از گونه

شـود، سـفال احمد و خوزستان شمالي ميفارس، كهگيلويه و بويراست كه در طي دوران 1منقوش بدون لعاب يا شبه پيش از تاريخ

بـر خـالف فالـايـن سـ . گرفـت تفاده قرار مـي ـاسالمي مورد استـي هاي مشابه دوران اسالمي، فاقد هرگونـه لعـاب و يـا ح نمونه

ه تـا هايي در طيف قرمز تيررنگا نقوش هندسي به گالبه بوده امهـا بيشتر اين سـفال . ه استكار رفتاي سوخته، روي آنها به قهوههـاي ويژگـي . انـد ساخته شـده بسته بوده و معموالً با دست دهانه

هاي مربـوط ها را مشابه نمونهمذكور باعث شده بود كه اين سفالاز ايــن روي در ادبيــات .بــه دوران پــيش از تــاريخ ايــران بداننــد

شناسي تحت عنوان سفال شبه پيش از تاريخ يا شبه پيش باستانهـا حتـي در از تاريخي شناخته شده است؛ ولي ايـن گونـه سـفال

بـراي (سـلوكي نيـز توليـد شـده اسـت دوران تاريخي چون دورةبه همين دليـل در پـژوهش ). 1379 ،استروناخ: آگاهي بيشتر رك

ح استفاده نشده بلكه اصطالح سفال منقـوش حاضر از اين اصطال .بدون لعاب مورد استفاده قرار گرفته است

د كـه بـا توجـه بـه ارتباط با اين سـفال بايـد بيـان شـو در ها گرفته روي اين سفالو منتشرشدة صورتهاي محدود پژوهش

sedighian@ut.ac.ir :پست الكترونيك*١

١٣۵ ايران) شبه پيش از تاريخ(سفال اسالمي منقوش بدون لعاب

1390 - 91، ششم و هفتم، شماره و چهارم سومشناسي مدرس، سال هاي باستان پژوهش

قايسه آنهـا در حـوزة لوانـت و خلـيج فـارس، هاي قابل مو نمونهدر قرون اوليه و مياني اسالمي به بعـد ِكمده كه دستمشخص ش

جوامـع آن در ايران توليـد و مـورد اسـتفادة نيز اين گونة سفالينبسـته و هـا بيشـتر دهانـه فرم اين سفال 2.روزگار قرار گرفته است

باز مانند هاي محدودي نيز به شكل دهانهدار بوده ولي نمونهدستهسـاز بـوده دسـت هابيشتر اين سفال. كاسه و حتي درپوش هستند

مـادة . هاي چرخساز نيز، بين آنها مشـاهده شـده اسـت ولي نمونهبادي بـوده ها ماسه و در موارد معدودي ماسه اين سفال چسبانندة

كـار نقـوش بـه . اقد پرداخت يا صيقل استو سطح خارجي آنها فرفته در آنها، نيز بيشتر سطح خـارجي ظـروف را در بـر گرفتـه و

اده و ابتـدايي ماننـد ـوش هندسـي سـ ـلف نقكال مختـشامل اشهـاي بـه رنـگ ... هاي عمودي يا افقي، نقـوش شـطرنجي و نوار

ايـن . اي سوخته، هستندمختلفي در طيف رنگ قرمز تيره تا قهوه، )Rim(نقوش معموالً در سطح بااليي شكم ظروف، دور بدنة لبه

. اندكار رفتههاي ظروف بهو روي دسته) Lip(روي سر لبه مطالبي كه تاكنون در ارتباط با ايـن گونـة سـفالين منتشـر

غـرب ها در حوزة جنوب ناسايي اين سفالشده، بيشتر اشاره به شها مربوط بـه قـرون ده كه اين سفالهمچنين بيان ش ايران دارد؛

روي ساكن در جوامع كوچمياني و متأخر اسالمي بوده و متعلق به ،سـامنر و ويتكـام ؛1382، بويتكمـ : بـراي نمونـه رك (آنجاست

هــاي اخيــر مشــخص امــا در پــژوهش). Azadi, 2008؛ 1388تـر از يك حـوزة جغرافيـايي بسـيار گسـترده گرديده كه اين گونه

هـاي سياسـي برخوردار بوده و تقريباً در بيشتر نواحي ميـان مـرز ها عالوه بـر اين سفال. فعلي ايران مورد استفاده قرار گرفته است

هـاي غرب، از اسـتقرار اي بسيار بيشتري در حوزة جنوب هراستقراچندي نيز در حوزة غرب، شمال مركزي، مركز و شرق ايران نيـز

.دست آمده كه در ذيل به شرح آنها پرداخته خواهد شدبه

غرب ايرانغرب و جنوب هاي منقوش يكي از مناطقي كه براي نخستين بار در ايران سفال

). 1 طـرح ( شناسايي شد، غرب استان فارس بودبدون لعاب در آن آبـاد خوانـده گونة سفالين كه به گفتة سامنر به نام ظروف ماداين طـة محو 58هـاي وي، از شد، براي نخستين بار طـي بررسـي مي

،سامنر و ويتكام(دست آمده است دوران اسالمي حوزة رود كُر به و اريـك هايي كـه توسـط رينولـد همچنين بررسي). 103: 1388

دختـر لوفلر در ارتفاعات شمال بهبهـان و نيـز اسـتروناخ در دائـو هاي قرارسفالين در است منجر به شناسايي اين گونةصورت گرفت،

شناسي كه اخيراً ستانهاي بادر بررسي). 110: همان( متعددي شد

كهگيلويه و بويراحمد شمالي نيز صـورت گرفـت، از در دو منطقةشده در اين مناطق، تعـداد استاني شناساييمحوطة ب 273مجموع

هاي معروف شـبه پـيش از تـاريخ شناسـايي محوطه با سفال 91هـا اين سفال). 1388، ؛ علمداري1388، آزادي) (2 جدول( گرديد

اند؛ ولي عالوه هاي باز شناسايي شدهها يا محوطهبيشتر از استقرار هـاي ها، تپـه فتهاي بسياري نيز از اشكهاي باز، سفالبر محوطه

و 3 جـدول (انـد دسـت آمـده اي به هاي صخرهاستاني و پناهگاهبها در ارتفاعات بيشـتر از بيشتر اين محوطه). 1و تصوير 2 نمودارهـا متر از سطح دريا شناسايي شـده و معمـوالً ايـن مكـان 1600

در اين حوزه ). 1جدول و نمودار (وسعتي كمتر از يك هكتار دارند هـاي ازمان اتحـاد ـقرون ميـاني و متـأخر اسـالمي، سـ به فاصلة

ايـن . گيرده با اقتصاد شباني شكل ميـقايي و خمسـاي قشلهـقبياي داشت كه شايد در ظروف منقـوش قـرون پديده تجليات اوليه

وجـود ). 108: 1388 ،سامنر و ويتكـام (ميانه به اثبات رسيده باشد سـتقراري قلمرويـي بـا ا اين سفال، توليد و پراكنش آن در بقاياي

. گانـة آب و هـوايي دال بـر زنـدگي شـباني اسـت هاي دومنطقهداري فصـلي و رمـه ـ همچنين نشانة الگـويي از زراعـت شـباني

،ويتكمـب (مربوط به قرون پنجم تا هفتم هجـري قمـري اسـت 1382 :86 .( ونـة سـفالين كـه توسـط هاي فني و تزيينـي ايـن گ يژگيو

اي خميـره : رح اسـت ـشـده بـه ايـن شـ مرده ـشپژوهشـگران بر. دار داردخرمائي روشن تا قرمز و يا كرم رنگ و پوشـش ـ نارنجي

ها منقوش و داراي طور كلي و از لحاظ تزئيني نيز بيشتر سفال بهاي است و به صورت مشخص بيشتر ايـن گ قرمز تيره تا قهوهرن

و هاي پهن و خطوط موجي نامنظم هسـتند، شكل بارزها به نقشدر بـين . انـد دقتي كشيده شدهاي عجوالنه و با بيعموماً به شيوه

هـا و هاي متقاطع، بيضـي هايي به صورت هاشورها، خطاين نقشدار نيـز رايـج هـاي شـاخه هايي با طرح گلها همچنين فرممثلثنقاط فضايي، خطوط درخت ماننـد و ). 84: 1382، ويتكمب(است دهنـد ها را تشكيل مياين سفالوجهي بيشترين درصد نقوش سه

هاي ظروفـي به طور معمول، فرم). 109: 1388 ،سامنر و ويتكام(هـاي كوچـك كـروي اند، شامل كوزهكه به اين شيوه تزئين شده

. عمـق اسـت هـاي كـم ههاي تخت و كاسها، بشقابشكل و سبوسـخت بـه هاي سفال از منطقـة سـي هاي كورهريزمقداري از دورها داشته باشد شايد اشاره به توليد محلي اين سفال دست آمده كه

). 84: 1382، ويتكمب(هاي مذكور بيان شده كه ايـن در ارتباط با گاهنگاري سفال

سخت و مناطق ديگر غـرب شـيراز ها در حوزة رود كُر، سيسفال

طـه در دشـت منتشـر نشـده بيشـتري ارائـه

متأخر اسالمي

ن لعـاب دوران رد استفاده قرار ي حوزة شرقي و جنـوبي نيـز

. ده استيي شن و فـاروج، در ي تعداد هفـت

صورت ريخ، به فني و تزييني

ها در فالين س و در مجـاورت

: ك.ن( آمدنـد

يـك محوط( شده اطالعـات آنها توضـيحات ب

عاب قروندون ل .رب ايران

ون منقـوش بـد يران توليد و مور

هايكه در بررسياسـان شـمالية سفالين شناسامنطقـة شـيروان

محوطة باستاني 3 شبه پيش از تار

هايظ ويژگيحااي. ايران هستند

ق و.ـهـ 6 -5ن دستمنطقه به

الين شناسايي شتـاكنون تأسفانه

همورد اين سفال

هاي منقوش بدفالغرزة جنوب حو

هـاي كه سفالجنوب غرب اي ة

است كدر حاليخر هـاي سـتان

دي با اين گونةاشناسـي دو متان

300ي، از حدودهايا سفالي ب

ي شدند كه از لحزة جنوب غرب

مرتفـع قـرونـه خص ديگر اين م

سفا ود اين گونة، ولي مت)روزآباد

توان در منمي و3

برخي از سف .1ير

ق ايران

دشن تصور ميمي فقط در حوزة

اين د. رفته استاس ، در محـدودة

هاي نسبتاً زيارارهاي باستبررسي

ن خراسان شماليرار دوران اسالمي

توك شناساييوهاي حوزه نمونه

ي مرتفع يا نيمـاي سفالي شاخه

).1387 ،يي

1390 - 91، هفتم

محدوسرفيراست3.نمود

تصوي

شرقتاكنوناسالمگرمي

ايران،استقرطي باستاناستقرو تك

مشابههاتپه

هيافتهميرزاي

ششم و، شماره م

ق هسـتند. ـههايي كـهررسي

متـأخر در دورة:همـان (ي كـرد

حمد شمالي نيزدر ايـن. گرديد

يش از تـاريخي منـاطق ديگـرجه به فراوانـي و

شـدهگ اسـتفادههـايود سـفال

هـا،ر اين سفالي را بـراي ايـن

پديـدةست كهميانه قرون از ي،.رسدخود مي جتر بوده وحجمم

سـفالي نقـوش ايـن در سفال تصـنعتي كامالً

گرسفال نابراين

ديد از سفال ليد

ي در فلسطين وتيادي بـا سـن

اقل تا قرن نهمفالن سـبك سـ

يج فارس با نام:1382، يتكمب

رسـي دشـت برد وابسـتگي بـان فـارس باشـد

يهـا گاهنگاريسـفال ه پديـدة

ـروع شـده و درج خود رسـيدهواستان محدودة(

صـورت بسـيار

سوم و چهارمسال

8تا 5رن ـي قين وجود طي بر

ها را اين سفالگـذاريق تـاريخ

احلمداري در بويري تفاوت اعمال

هاي شبه پيفالش كامالً مشـابه

؛ ولي با توجه)6ا الفي چون رنگاردي چون وجـوآبي و سفيد كنارو متأخر اسالميتباط بيان شده ا

ن اسالميي دورااوج به صفويرةكم تر وهنري ي

كـه حالي د، درساخت .دباشمي روزافزون مردم

بن. شودنمي ديدهبه تول و گذاشته

13 :1486( . هجري قمريج

ه كه به مقدار زي پديد آمد و حدا

اين. به رشد بودنت و منطقة خلي

وي(ه است ف شددرشـده يافـت

ي مشابه و شـايدر جنـوب اسـتانموارد پيشين و گ وجـود دارد كـهرون ميـاني شـر

به او) رة صفوي(زة غرب ايران

ناسي، بـهشتان

المي

شناسي مدرس، س

المي يعنيـني اسبا اي). 110: 138

ام داد،بهان انجق.ـه 14تا 11ن

هاي علي بررسيگذاري با اندكيخ

ضيح است كه سف نوع فرم و نقش

تا 4جداول (تند و موارد اختالها ل

ها و مواش سفالمانند سالدن يا آف قرون مياني و

در اين ارت. اندتهپيش از تاريخي

دور در و شده وعحدودي تا مياني اندتزيين شده تهروشن عنابي گنياز و جمعيت دد آن در گرفالس

نگ فراتر مشخص388 ،علمداري(

ين طي قرن پنجهاي عقبهكاوش

، مطابقت داشتال توسعه و رو ب

لوان مي در حوزةشناخته و معروف منقوش لوانت ييانگر يك الگويهـاي ميـاني در

با توجه به م). 8 ايـن احتمـال و ايران نيـز از قـر

مخصوصاً دور(ي ب غرب، در حو

هاي باستاررسي

صديقيان و غال ١

هاي باستان ژوهش

ط به قرون مياني88 ،منر و ويتكام

ب در جنوب بهبمي، يعني قرون

ين طيچنهم). دودي اين تاريخط، الزم به توضمنطقه از لحاظد كهگيلويه هست بسيار اين سفال

نوع نقوش ،زيينداري مص لعاب

گاهنگاري مختلفها در نظر گرفتلشبه پ منقوش ل

شرو صورت گذراقرون سفالي شسوخته عنابي گ

رنگ به صفويرشد به توجه با هنر از نشاني ومقاعدة يك از(است پرداخته ي

اين گونة سفاليويژه در كيه، به

ي جنوب ايرانري قمري در حاش دوران اسالم

عربي ش ل سبكهمانند ظروف

كه شايد بي دشتر طوايـف سـده

7: 1382، كمبت،لوان ي منطقة

ش بدون لعابن متأخر اسالمي

عالوه بر جنوب. ز طي برني) نشاه

١٣۶

پژ

مربوطسام(

گائوباسال109تا حدارتباطاين ممانندتنوعدر تز

شاخصدو گسفالسفال

ص بهنقوش

رنگ بادورةدورهشدهرا پايكم

سوريسفاليهجر

منقوشسفال

85.(دمروديگر

ويتك(نسبي

منقوشقرونباشدكرما

١٣

1

طـي بـه ـت ديدـاي ، ـاد

بـه گـر رند

جد يـن كـه ـاي ـگ شـد ـتند ـادة يين رت مـة اين ا از يـن بـا ـات فني ماالً مي در طـي ري شـد يـن ـت نيـز دي

٧ ايران) ز تاريخ

390 - 91، و هفتم

ي ايـران نيـز، طـحـوالي منجيـلـطح ارگ و بافـنه شناسايي گرد

هـ ديگـر يافتـه زيـ مـال بسـيار

ز تماماً مربـوطديگ ناطقشابه م

مايل به قرمز دا

حوالي ميدان مسجدة شـهرداري ايـ

دسـت آمـده ك هـطي بررسي.

ي به شـكل تنـ نيز شناسايي شطق ديگـر هسـتبـه قرمـز بـا مـ

ايـي تـزيخرگ اُ ـا نيـز بـه صـورل، به غير از نيم

گذاري اخ با تاريهـا ايـن نمونـه

سـفالي كـل ايـتـوانـت، نمـي

انجـام آزمايشـاهاي فن ويژگي

گر مناطق، احتمن ميـاني اسـالمدي ايـن سـفال

د كـه طـشـو ن هاي سفالگركوره

اب شناسـايي شست؛ با وجـود ايـتـوان بـه قطعيـيـن مجموعـه نيناسـايي شـواهد

شبه پيش از( لعاب

ششم و، شماره رم

نشمال مركزي ة

ك محوطه در حد كـه در سـ شـ ني از اين گوراوا

ايري مقايسـه عمـاري، بـه احتم

شده نيزشناساييها نيز مشن سفال

اي منقوش قهوه. سه بادي است

ة مخرب در حردهـاي گسـتردي

عات سفالين بـهشوندهداري مي

يك ظرف سفالين لعاب منقوشهاي مشابه منـاطنخودي مايـل بـروني آنها با رنـگ

هـه روي سـفال يشتر سطح سفال

در رابطه. انددهكـه ه دليـل آن هـايـده و داده

المي اسـف اسـ رار آن را بـدون

ه يكسان بودنه بي مشابه در ديگطه نيز در قـرونكز يا مراكز توليد

ت، اما بايـد بيـانطعات مرتبط با كچسبيدة بدون لعا اين مجموعه استتشر نشود، نمي بـدون لعـاب ايا وجود عـدم شن

مي منقوش بدون

و چهار سوم سال

و مركز ايرانشرقي، در منطقةر نگارندگان، يكيران، شناسايي

قطعات فر آن، جه به گاهنگـارطه و شواهد معش بدون لعاب ش

اين. المي هستندايل به قرمز با ن آنها ماسه و ماست عمراني گستر

برداريهان و گودي ظروف و قطع

عتيق نگه جامع ها ييان اين داده

قطعه سفال بدونهقايسه با نمونه

ميرة نها خنمونهدارند و سطح بير

گرفتهت صورته بيدسي بوده ك

ه كف، را پوشاند بيان كرد كه بهـي كشـف نشـدمل قرون مختلفني و روند استمركرد؛ اما با توجه

هاها با نمونهالهاي اين محوطه

الوه بر اين، مركما پوشيده استر

تعداد زيادي قطهاي بهم چسفال

د اين سفال درالعات متقني منت

هاي منقوشنهبا. ش است يا نه

سفال اسال

شناسي مدرس، ن

شمال مركزيعالوه بر حوزة ش

هاي اخيرژوهششهر سميام ارگ

ستقراري اطرافبا توج). 2وير تص

سفالين اين محوهاي منقوشفالس

رون مياني اسالنخودي ما خميرة

مادة چسبانندةطي عمليات

عتيق اصفهجامعاد زياديشهر، تعد

كنون در مسجدگارندگان، در مي

دار و چند قستهكه كامالً قابل مق

اين ن). 3تصوير كاني د چسبانندةتزئينات. شده است

قوش نواري هندنتهايي نزديك به

ها نيز بايدسفالهـاي علمـكاوش

مجموعه نيز شامزمان طعيت دورة

علمي مشخص ك تزئيني اين سفاين گونه از يافته

عال. اندوليد شدهين منطقه نيز برعمليات عمراني

پايه و سند سهمانكه حاكي از توليدا زماني كه اطاليان كرد كه نمو

وليدي اين بخش

هاي باستان پژوهش

تي خ ه نيز سـتخيالن نيـز

ق .ـه. ندـو

ـايـرانهـنش از ،كيران،دگي

صد

شعپژنااست(سسقرخو

جشاكنگدكت(چشنقانتسك

مجقطعوايتوايعماكتابيتو

پ

شـناخي باسـتانو قلعه دختر رقهسايي گرديده اس

هاي متون تاريخهمغـو بـا هجـومهـاين اين قلعه

ه 7تا 5قرون شـوالً متروك ميهـييني با نمونـه

جنوب غرب ايـزنـي شـهر كههين شـبه پـيشال

خـانيكلبـاف (ستغربـي ايـرـوب

صـرف بـا زنـد

طقة بررسي شدة .ت مختلف

و درصش از تاريخ .غربزة جنوب

15

25%

7

11%6

هاي طي بررسيدژ و دو قلعة شاه

اد سطحي، شناسبا توجه به گفتهقه بودنـد كـه ب

هاي سفالينيافته صرفاً در فاصلةپس از آن كامالً

هاي فني و تزييو حوزة شمالي

مچنين در گمانـه از قطعـات سـفا

ده اسشناسايي شهـاي جنـنمونـه

نطقه در ارتبـاط.ار ضعيف است

هاي دو منطستقرارشمالي در ارتفاعات

ي سفال شبه پيششدة حوز بررسي

12%

6%

24%5%

7%

عداد

8%

75%

%

عداد

خراسان شمالي،سان جنوبي درن با پراكنش زيا

اين دو قلعه ب). سماعيليان منطق

.اندهن شد ويراكه اين دو قلعه

ته و پسگرفرار مي از لحاظ ويژگي مياني خراسان

هم 4.سه هستندتان نيز تعداديدورة سلجوقي شروي، بر خالف ن

هاي اين منطفالبسيا ،باني باشند

صد قرارگيري استويه و بويراحمد ش

هاي دارايستقرارآنها در دو منطقة

%

11%

تع

تعتپه

وطه

هگاه

ساير

عالوه بر خقالع استان خراسين گونة سفالين

1389 ،خالديان(ز مراكز اصلي اكامالً تخريب و

ك دهندنشان ميمورد استفاده قر

ها نيزين سفاله قرونمربوط ب

كامالً قابل مقايسن در اين استقائ

تاريخ در بافت داين راز ). 1387

سف حتمال اينكهنشيني و شبكوچ

درص. 1نمودار كهگيلو

نوع اس .2نمودار پراكندگي آ

1000‐

1000‐1200

1200‐1400

1400‐1600

1600‐1800

محو

اشکفت يا پناهای- ضخره

س

قا)اكنمامكقت7اك

از

ـاير بـا ـق ي و الوه ون ـت

ايـن )1382ر، وجـود تفـاوت ش بـدون لعـاب رگـز در ايـران

ي به دست آمده .ميدان عتيق ة

هـا و سـراستقرايشتر در ارتبـاط

شـده، طبـرسـي ي قـرون ميـانيهنگاري آنها، عال

هـايي چـوز داده اي اسـ مقايسـه

پـورعظـيم ( ـتان ن كـرد كـه بـات سفال منقوشروند توليد آن هر

اب دوران اسالميفهان در محدودة

حتمال دارد اين اغرب ايران، بيشب

هـاي برر استقرار مختلـف زمـانيت كه مبناي گاهن

گيـري از، بهـره گذاري نسبي و

.نده است

ورگان سيسـتـپـ توان بيـان، ميد

ساخت و پرداختالمي، احتماالً ر

منقوش بدون لعااي شهرداري اصف

ر قرار دارند و احشدة جنوبسايي

هاي سفال. دشن آن به دو گروهقسيم شده است

فني و تزيينـي، گدار قابل تاريخب

ها پراكن محوطه

اطقي چـون كلپشودها توليد ميل

هاي سن تكنيكوران مختلف اسال

.ف نشده است

سفال .3 تصويرهااريگودبرد

كمتر از دو هكتارهاي شناسستقرار

ندگي شباني باشظر پژوهشگران

خر اسالمي تقمتأر تفاوت ويژگي

هاي لعابسفالينهكه در سطح اين

1390 - 91، هفتم

در مناسفالداشتندر دومتوقف

.ران

ي در. ـتندرس،ـاييطقيـايعتي

كاسزننظمتبرسك

ششم و، شماره م

شمال مركزي وهـا درن سـفالداشـتهن ادامـه

م اين سـفال درتوانه فعالً نميچنانضر نيز هم

ب ارگ شهر سمير

دوران اسـالميدون لعـاب هسـغرب استان فارخوزسـتان شناسـ

طهـاي منـا ـفالهـشـتر اسـتقرار

متر و بـا وسـع 1سوم و چهارمسال

ها در شرق، شلمي، توليـد ايـنال

چنانسالمي همني بر عدم تداومرسشي است كه

كه در حال حاض

نقوش بدون لعاب

شـدةتاً شـناختههاي منقوش بـدهاي فراواني در

دودي شـمال خوي برخـي از سـشص گرديـد كـه بي

800ز ع بيش ا

المي

شناسي مدرس، س

ر توليد اين سفارون مياني اسـالتا دوران متأخر اسن شواهدي مبتنييي نشده خود پر با توجه به آن

هاي مني از سفال

فالي نسـبتي سـ هب ايران سفالهنون از استقرار

احمد و تـا حـدرگيريرسي و آمار

شمالي مشخصسفالين در ارتفاع

صديقيان و غال ١

هاي باستان ژوهش

ي بر روند استمراز ايران بعد از قرة جنوب غربي تا

اين كه تاكنون. تها شناساي بخش

پاسخ داد؛ ولي

شماري .2تصوير

گيرينتيجههاييكي از گونهغربحوزة جنوبها تاكنين سفال

كهگيلويه و بويرطبق بر. اندشده

احمد شچون بويرداراي اين گونة

١٣٨

پژ

مبنيمركزحوزةاستاينبدان

نيحاكشچد

١٣٩ ايران) شبه پيش از تاريخ(سفال اسالمي منقوش بدون لعاب

1390 - 91، ششم و هفتم، شماره و چهارم سومشناسي مدرس، سال هاي باستان پژوهش

گرفتـه هاي صورتعالوه بر جنوب غرب ايران، طي بررسيهـاي ر غرب، شرق، شمال مركـزي و مركـز ايـران نيـز سـفال د

شـده در هاي شناساييسفال. انداسايي شدهمنقوش بدون لعاب شنتاني، ـهـاي باسـ هـايي چـون تپـه تقرارـرق ايران، از اسـششمال نسوب به اسماعيليان و شهر كهن قائن شناسايي شـده هاي مقلعههـاي ديگـر داده ايهاي نسـبي و مقايسـه طبق گاهنگاري. است

هـاي هاي اين حوزه و نيـز اسـتفاده از داده سفالي پراكندة استقرارهاي شبه پيش از تاريخ توان بيان كرد كه سفالمتون تاريخي، مي

يد و مورد استفاده قرار گرفتـه اين منطقه صرفاً در قرون مياني تولهاي ها، بر خالف نمونهسفالهمچنين با توجه به آنكه اين . است

هاي مختلفـي چـون شـهر و قلعـه غرب ايران، در استقرارجنوب رفاً در ارتبـاط بـا زنـدگي ـكـه صـ اند، احتمال ايندهـشناسايي ش

در حـوزة شـمال . نشيني و شباني باشند، بسيار ضعيف اسـت كوچشهر سميران ز تاكنون در يك محوطه به نام ارگمركزي ايران ني

ة شرقي مربوط بـه قـرون هاي حوزشناسايي شده كه مشابه نمونه ه بر اين در عمليات عمراني محـدودة عالو. مياني اسالمي هستند

هاي اين سفال شناسـايي گرديـده ميدان عتيق اصفهان نيز نمونهبدين ترتيب بايد بيان . كه احتماالً مربوط به اين بازة زماني هستند

كرد كه سفال منقوش بدون لعاب دوران اسالمي ايـران بـه هـيچ سفال شاخص يك منطقة خاص نبوده، بلكـه ايـن احتمـال روي

زيرا . دارد كه در تمامي قلمرو فعلي ايران توليد و توزيع شده باشدهـا شناسـايي و هاي مختلف كشور ايـن نمونـه بخش طي بررسي . اندبررسي شده

سپاسگزاري

دانـيم، از تمـامي كسـاني كـه مـا را در انجـام ايـن در پايان بر خود الزم مي ويژه آقايان سـتار خالـديان، احمـد آزادي، كـوروش پژوهش ياري رساندند، به

ظهوري و نيز خانم آزيتا ميرزايـي كـه داري، ابراهيم صادقي، مجيد منتظرعلم .داني نماييمهاي خود را در اختيار ما قرار دادند، صميمانه تشكر و قدرداده

هانوشتپي

1 .Pseudo- Prehistoric Ceramic

هاي شبه پيش از تاريخي حوزة سفال براي آگاهي بيشتر در ارتباط با برخي. 2 ;Kennet, 2004: 70 ؛92: 1388، فهــروري: ك.فــارس رخلــيجلوانــت و

Frifelt, 2001: 93.

.بيگيگفتگو با دكتر رضا نوري شادمهاني و سجاد علي. 3

هـاي گاهنگـاري هـا، هاي شبه پيش از تاريخي اين قلعهدر ارتباط با سفال. 4 .1389، خالديان: ك.ها رنسبي آنها و اشارات متون تاريخي مختلف بدان

كتابنامه فارسي) الف

شـناختي منطقـة هاي باستانبررسي گزارش فصل دوم .1388، آزادي، احمد -و گردشـگري آرشيو ادارة كل ميـراث فرهنگـي، صـنايع دسـتي ، كهگيلويه

).نشدهمنتشر(استان كهگيلويه و بويراحمد

هاي انجام شده، توسط گزارشي از كاوش: پاسارگاد .1379، استروناخ، ديويد -ترجمة حميد ،)1963تا سال 1961از سال (مؤسسه مطالعات ايراني بريتانيا

.سازمان ميراث فرهنگي كشور: شهيدي، تهرانخطيب

مطالع مـوردي ( شناختي قالع قهستانباستان بررسي .1389، خالديان، ستار -شناسـي دانشـگاه كارشناسـي ارشـد باسـتان نامة، پايانقالع جنوب قهستان

).نشدهمنتشر(، به راهنمايي دكتر هايده الله تهران

سيستم اسـتقراري دوران اسـالمي در « .1388دانلد ويتكام، سامنر، ويليام و -هـاي پـژوهش حسـن ذال، ، ترجمـة محمد »شناسـي فارس از ديدگاه باستان

. 111 – 102 :اول، صص ، سال اول، شمارةشناسي مدرسباستان

انتشـارات و توليـدات فرهنگـي :، تهرانكلپورگان .1382، پور، فاطمهعظيم - .كل آموزشي ادارة

شناسـي هاي باستانگزارش فصل اول از بررسي .1388، علمداري، كوروش -و ، آرشــيو ادارة كــل ميــراث فرهنگــي، صــنايع دســتي احمــد شــماليبــوير

).نشدهمنتشر(كهگيلويه و بويراحمد گردشگري استان

، طـارق رجـب كويـت سفالگري جهان اسالم در موزة. 1388 ،فهروري، گزا - .مطالعات هنر اسالمي: فر، تهرانمهناز شايسته ترجمة

زني به منظـور تعيـين عرصـه و گزارش گمانه .1387 ،خانيكي، رجبعليلباف -ميراث فرهنگـي، صـنايع ، آرشيو ادارة كل حريم پيشنهادي شهر كهن قاين

).نشدهمنتشر(دشگري استان خراسان جنوبي دستي و گر

هـاي باسـتاني بررسـي و شناسـايي محوطـه گزارش. 1387 ،ميرزايي، آزيتا -شناسي يو پژوهشكدة باستانآرش شهرستان شيروان و فاروج خراسان شمالي،

).نشدهمنتشر(

ين از جنـوب هـاي پـيش از تـاريخ دروغـ سـفال « .1382 ،ويتكمب، دونالـد -، 11 ، شـمارة )دورة قـديم ( باسـتان پژوهـي محسـن زيـدي، ، ترجمة»ايران .95-84 :صص

فارسيغير )ب

- Azadi, A., 2008. “Islamic painted pottery from the Northern and Southern parts of Persian Gulf: New evidence from Kohgiluye”, to be appears in the Seminar of Persian Gulf, Durham (In press).

- Frifelt, K., 2001. Islamic remains in Bahrain, Aarhus: Jutland Archaeological Society Publications.

- Kennet, D., 2004. Sasanian and Islamic pottery from Ras al-Khaimah, Oxford: Archaeopress.

200+

6

لي

.ايران نوب غرب ساير

6

1388 :109(.

. 1800-200000

23

.ايران رببويراحمد شما

43

106

40.56

جن شدة حوزظيس ايضخره

8 ،سامنر و ويتكام

.رتفاعات مختلف1600-18000

14

جنوب غر ة حوزة يه

2

ر دو منطقة بررسيفت يا پناهگاه ض

10

139

س(غرب ايران ب

حمد شمالي در ار1400 -1600

22

شدةنطقة بررسيكهگيلوي

48167

28.74

ا درراكندگي آنهاشكفت

0 - 91، م و هفتم

تاريخ حوزة جنو

هگيلويه و بوير اح1200-1400

10

ز تاريخ در دو من

تاريخ

تاريخ و ميزان پر محوطه

68

ششم، شماره چهارم

ين شبه پيش از

ة بررسي شدة كه1000 -1200

5

ه پيش ازسفال شب

ل شبه پيش از ت اي تاريخي

فال شبه پيش از په

7

سوم و چس، سال

روف سفاليرخي ظ

هاي دو منطقةقرار-1000 دريا

11

هاي داراي سقرارمنطقه

هاي با سفالرارهاجموع استقراردرصد

هاي داراي سفرارتپ7

و غالمي

شناسي مدرس ستان

بر .1 طرح

تعداد استقر: 1ولرتفاع از سطح

تعداد

ميزان استق .2ول

تعداد استقرمج

نوع استقر .3دول نوع استقرار

تعداد

صديقيان و ١۴٠

هاي باس پژوهش

جد ا

جد

جد

١۴١ ايران) شبه پيش از تاريخ(سفال اسالمي منقوش بدون لعاب

1390 - 91، ششم و هفتم، شماره و چهارم سومشناسي مدرس، سال هاي باستان پژوهش

.شده توسط نگارندگانبنديههاي شبه پيش از تاريخ كهگيلويه و بويراحمد شمالي، طبقاشكال مختلف لبه، بدنه و كف برخي از سفال .4جدول

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31 32 33 34 35 36

37 38 39 40 41 42 43 44 44

45 46 47 48 49 50 51 52 53

54 55 56

57 58 59

صديقيان و غالمي ١۴٢

1390 - 91، ششم و هفتم، شماره سوم و چهارمشناسي مدرس، سال هاي باستان پژوهش

.شده توسط نگارندگانبندييش از تاريخ كهگيلويه، طبقههاي شبه پنقوش مختلف سفال .5جدول

1 2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31 32

33 34 35 36 37 38 39 40

.شده توسط نگارندگانبنديهاي شبه پيش از تاريخ بويراحمد شمالي، طبقهسفال انواع نقوش .6جدول

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31 32 33 34 35

iv   

AnSa Fa ThbrafrofinarmwaIraborSadeseactecweinvlanespof areupwelogandexppai(Anatwewebat

KeSaarc

8* m

Abstracts   

Modares Arch

n Analysiassanian 

arzad Mafi &

his article stuanches, its mom the beginnally is concmy was an imas one of the anian historyrders. This sanids armyscribes armych part. Schniques, andeapon lancevestigated. Fncer, its dpecially in Sthis lancer,

e introducedon historical

eapons are dgistics groupd materials, pressing impid attention

Achaemenidestions in coeapons are eaponry in ttles is exam

eywords: sanids, Archeological d

mosavinajmeh

heological Re

is of cava period 

& Najibeh M

udies formatmanagement, nning of hiscentrated on mportant columost power

y that could article exam

y and othery partition anasanids’ lad dividing ther and helow of formadevelopmentasanids are awhich is the

d, and theirl and archeodivided into ps, and their a

such as maportant politn. Effects s and Parth

onstruction aexpressed. getting vict

mined.

rmy, Sasandocuments.

h@yahoo.com

search, Vol. 3

alry weap

Mousavi He

tion of armyweaponry, atorical perioSasanids’ aumn of theirrful and equip

hold enemmines the br adjacent knd importancancers, theirhem into twoeavy-weaponation of lanct in historalso investige main topic r applicationological doc

defensive, apparent shaarbles, coinstical and soc

of Sasanihians) and tand applicaMoreover,

tory of Sas

nids’ lance

m

3 & 4, No. 6 &

pons in 

esarlar * 8

y, its differeand its soldieod in Iran, army. Sasani

r royalty, andpped armies ies behind tattles betwe

kingdoms, ace and duties r tactics ao parts of lighn lancer aer and ironclrical period

gated. Weapoof this artic

n is expressuments. Theoffensive, a

apes, functions, and relievcial events, aids’ ancestotheir neighb

ation of therole of theanids in th

er, weapon

& 7, 2011- 12

ent ers

and ss’ d it

of the een and

of and ht-are lad ds, ons cle, sed ese and ns, ves are ors bor ese ese

heir

nry,

U(

H OsoisprmretiIspcoisstnIrsomAdpanconWtyhwun KpP

9*

UnglazedPseudo­p

Hossein Sedi

One of the routheastern Is the Ungrehistoric, w

many settlemeelative chronime of the slamic perioottery is alommunitiess reassessmetudies usingew findingsran. As a resouthwestern

more than 1,6Also, accord

ifferences inottery, it is nd later Islaonducted byot the single

Western Iranypes of Islamowever, very

which is monderstanding

Keywords: ottery, Islam

Pseudo-prehis

** sedighian@

 Islamic Pprehistor

ighian ** & H

relatively weIran and Weglazed Painwhich has soents across thnology has b

Middle Agod. Some stulso likely rein the area. T

ent of the rethe same reand new da

sult of these Iran, more

600 meters ading to then color, thebelieved tha

amic artifacty the authorse main archaen; But, it wamic period, y little is knostly derived

g of its style.

mic period, storic, Iran.

@ut.ac.ir

 Painted Pric) of Ira Hossein Gh

ell-known ceestern parts onted Potteryo far been dhis area. A Cbeen stuck

ges and somudies have elated to mThe aim of thesults obtainegion as welta obtained istudies it wpotteries o

above sea leve characterrole and po

at it was prot. In additioindicated th

eological samas also one used in mos

own on this pd from the

Unglazed P

 Pottery an 

olami 9

eramic typeof Fars Proviy or Pseudiscovered frComparative on this pott

mewhat ofshown that

moving nomahe present stned in previll as introducin other part

was found thaon campus wvel are scatteristics such sition of gla

obably a midon, the reseahat the pottermple of south

of the cerast parts of Ipottery, an islack of eno

Painted Pott

s in ince udo-from and

tery, late this adic tudy ious cing ts of at in with ered.

as azed ddle arch ry is h of

amic Iran; ssue

ough

tery,

CONTENTS

Articles:

- The explanation of some cognitive –behavioral changes in Paleolithic periods … Sima Yadollahi and Abbas Yalvehi………………………………………......…….......................................………...

1

- Archaeological Evidence of a Middle Paleolithic Workshop in the Kohmare Surkhi Region … Abdolreza Dashtizadeh and Fatemeh Mohamadi…..........................................................................................….

25

- Seasonal camps and early villages in Zagros P. Mortensen, Persian Translate by: Shokouh Khosravi……………………………………………….….……………

34

- Introducing Three New Neolithic Sites in Pish-I Kuh, Lorestan Mohammad Bahrami, Mousa Sabzi Doabi and Meisam Nikzad   ………………………………………….…………

38

- Tapeh Souzeh; Evidences of Chalcolithic and Bronze Age Settlements of The Seimarreh Valley … Mohsen Zeynivand …………..…………………………..…………………………………...........................…………… 

44

- Bevel-rim bowls and bakeries: Evidence and explanations from Iran and the Indo-Iranian borders D. Potts, Persian Translate by: Nasir Eskandari and Sa’adi Saeedian ………………………………………….…

56

- Preliminary Report of Archaeological Survey in the of Halilroud River tributaries … Meisam Shahsavari and Mohammad Domari …………………………………………...………………………………

72

- A comparison between silver mines of the Parthian and Seleucid periods, based on the coins analysis Akbar Sharifinia and  Masoomeh Sadat Hosseini  …………………………………………..…………….………...… 

94

- Qaleh Bibi: An Important Historical Settlement in Alashtar, Lorestan  Davoud Davoudi and Tayebeh Hatami Nesari  …………………………….……………..………...…………………. 

100

- An Analysis of cavalry weapons in Sassanian period Farzad Mafi and  Najibeh Mousavi Hesarlar …………………………....………………..……………..….…….…… 

110

- Two Sasanian ossuares from Bushehr, Iran, evidence for exposure of dead T. Molleson, Persian Translate by: Mahdokht Farjamirad ………………………………...…………….……………

123

- Unglazed Islamic Painted Pottery (Pseudo-prehistoric) of Iran Hossein Sedighian and Hossein Gholami  ………………………….………………………..…....…….……………… 

134

- Qajarian palaces in the historical context of Borojerd city Alireza Gudarzi and Mehdi Sabzali ………………………..………………………………..………….…..……………

143

Short Report:

- A Parthian or Sassanian heritage in Archeological Museum of Ahar, East Azerbaijan Firouz Mahjour, Mehdi Kazem Pour and Majid Montazer Zohouri…………….…………………………………… 

154

- A Rock Building in the Southeast of Kazeroon Parsa Ghasemi……………………………………………………………………………………………………………….. 159

- Archeology MS thesis list, Islamic Azad University (Central Tehran Branch) ………………………..… 163

- Obituary ………………………………………………………………………………………………………. 170

- English Summaries of Persian Articles ……………………………………………….…….….…….….………….. i  

Modares Archeological Research

Semiannual Journal of Archaeology, Art

History and Interdisciplinary Studies

Journal of Scientific Union of Archeology

University of Tarbiat Modares (TMU)

Vol. 3 & 4, No. 6 & 7, 2011-2012

In the Name of God

License Holder: Scientific Union of Archaeology, Tarbiat Modares University (TMU) Director-in-Charge: Saeed Amirhajloo. Editor: Shokouh Khosravi. Assistant Director: Sajjad Alibaigi. Adviser Board: Sajjad Alibaigi, Saeed Amirhajloo, Mousa Sabzi Do’abi, Sara Saghaee. Advisors of this volume: Dr. Alireza Hojhabri Nobari, Dr. Farhang Khademi Nadooshan, Dr. Seyyed Mehdi Mousavi Kohpar, Dr. Javad Neyestani, Dr. Hamed Vahdati Nasab. Literary Editors: Sajjad Alibaigi & Saeed Amirhajloo. Cooperators of this volume: M. Aliei, H., F. Biglari,Dr. H. Darabi, S. Fereydooni, Dr. Y. Mohammadifar, Dr. A. Motarjem, Dr. A. Taghavi, Dr. H. Vahdati Nasab, M. Zadeh Dabbaq. Logo Designer: Nariman Ja'fari. Cover Designer of this volume: Zahra Amirhajloo. Layout: Sajjad Alibaigi & Sara Saghaee. Printed by: Modiran. Address: Scientific Union of Archaeology, Faculty of Humanities, University of Tarbiat Modares (TMU), Chamran Highway with Al-Ahmad Crossroades, Tehran, Iran. Email: Arch.Modares@yahoo.com