Түркістан қалалық білім бөлімі №12 Қ.Сатпаев атындағы жалпы орта мектеп

Түркістан қалалық білім бөлімі

№12 Қ.Сатпаев атындағы жалпы орта мектеп

Тақырыбы: География сабақтарында ойын элементтерін пайдалана отырып, оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру

№12 Қ.Сатпаев атындағы жалпы орта мектептің география пәні мұғалімі: Шакеева Ақнұр

Аты – жөні: Шакеева Ақнұр Жарасқызы

Білімі: жоғары

Мамандығы: география пәні мұғалімі

Жұмыс өтілі: 16 жыл

Санаты: 2

Мақсаты: География пәнінде ойын элементтерін пайдалана отырып, оқушылардың алған

білімдерін меңгерту, қызығушылығын арттыру,

жан-жақты ойларын дамыту, өз бетінше ізденулеріне бағыт

беру және іскерлігімен танымдық белсенділігін

арттыру.

Пәнде ойын элементтерін пайдаланудың маңызы

Оқыту барысында ойындар әрқашан оқу материалдарымен байланыста болады, әрі оқушыларды қызықтыратын жағдай туғызады. Ол оқушыларға оқу мәліметтерінің белгілі мөлшерін тез әрі жеңіл қабылдауына көмектеседі. Географияны оқыту әдістемесінде мақсатқа жеңіл жетудің көптеген тәсілдері бар. Ең көп тарағаны – ойын сабақ. Ойынды тиімді тәсіл ретінде қолдану тарихы тереңге кеткен. Адам баласы қоршаған орта туралы шындықты белсенді іс-әрекеттің нәтижесінде танып біледі. Ол іс-әрекеттер – ойын, оқу және еңбек.

Дегенмен, жас жеткіншек үшін ойын – ең маңызды іс-әрекеттің бірі. Баланың ойын тәжірибесінде баланы көңілдендіреді. Қимыл ойындарында өзінің ептілік істеріне масайрайды. Ойын үстінде баланың сана сезімі, еркі, өзін-өзі бақылауы, өзінің іс-әрекетімен салыстыру қасиеттері жетіледі. Сондай-ақ зейін, ес, қиял сияқты психикалық үрдістері қалыптасып сөйлеу тілі дамиды.

“Балалармен бірге сабақ үстінде жүргізілген қызықты ойындар”, - дейді профессор В.М. Чистяков, - оларды сабаққа қызықтырады, тәртіпке шақырады, дұрыс қорытындылауға, олардың бойында достық, ұйымшылдық қасиеттерін, ойлау қабілеттерін дарытады. Ойын сабақтың басында, не ортасында, болмаса сабақ соңында қолдануға болады.

Егер мұғалім ойынды сабақтың басында қолданатын болса, онда оқушылардың ойын бір жерге жинақтау, жаңа сабаққа немесе сұралатын үй тапсырмасына оқушыларды түгел қатыстыру, белсенділік қабілетін арттыру. Егер ойын сабақ ортасында қолданылатын болса, онда мұғалімнің мақсаты – оқушылардың шаршап – шалдығуына жол бермеу, көңіл – күйлерін көтеру, олардың шаршағанын ұмыттырып, білуге деген ынтасын үстемелеу.

Ойын сабақтың соңында қолданса оқушылардың алған білімін тиянақтау ретінде де пайдаланады. Огйын элементтері сабақты түрлендіріп, мазмұнын кеңейте түседі. Көптеген ойын түрлері балалар денесін шынықтырып, жылдамдығын арттыруға, мергенділікке, қырағылыққа, тапқырлыққа, табиғатпен сырласуға шақырады. Икемділік, сергектілік, күш-қабілетін толықтыратын болса, мақал-мәтелдер, викториналық қызықты сұрақтар, ребустар шешу ой сергітіп, білімін байыта түсуге септігін тигізеді. Ең бастысы ойынды мазмұнды, қызықты ету ой – санаға лайықты ету ойыншының өз қолында.

Ойындар – балалардың танымдық қызығушылықтарын Ойындар – балалардың танымдық қызығушылықтарын арттырумен қатар жаңа игерілген түсініктері мен іскерліктерін арттырумен қатар жаңа игерілген түсініктері мен іскерліктерін

бекітуге арналған оқыту әдісібекітуге арналған оқыту әдісі

Ойын арқылы бала адамгершілік құндылықтар жөнінде тәжірибе жинақтайды

Ойын арқылы балалар өздерінің құрбы – құрдастарымен қарым –Қатынас жасауға үйренеді

Ойындар са

бақ

Мазмұнына с

әйкес

Алынып, жек

е жән

е топты

қ

Жұмыстар ж

үргізуде а

лға

Қойған мақ

сатқа ж

еткізі

п,

Нақты

қорытынды

Алуға көмек

тесед

і

ОЙЫН

Бұлттардан мұхитқа, құрлыққа да жауын шашын жауады.

Мұхит бетінен буланған судың бір бөлігі

оған қайта қосылады. Бұл қай су

айналымына жатады?

Дүниежүзілік су айналымының

түрлерін ата?

Судың мұхиттан құрлыққа және

құрлықтан мұхитқа үздіксіз

ауысу процесін қалай

атаймыз?

Гидросфераның бөліктерін ата?

Су қабығы қалай аталады?

3

4 5 6

1Табиғатта су

неше күйде болады? 2

Шарты: кубикті айналдырып, түскен санына қарай интерактивті тақтада, қалташалардағы сұрақтарға жауап береміз

Солтүстік жарты шар материктерін ата

Қазақтың тұңғыш географ ғалымы

Мұз бен от елі аталған ел

Кең байтақ су, ішуге болмайды

Ауа температусарын өлшейтін құрал

Ең алғаш географиялық картаны жасаған кім?

Климат дегеніміз не?

Қанаты жоқ ұшады, аяғы жоқ қонады Бір түкті кілем, бір

түксіз кілем

Жер қыртысы неше бөліктен тұрады

Шарты: аспанды бұлт жауып тұр, бұлттардың артында өтілген сабақтарға байланысты, сұрақтар мен жұмбақтар берілген, міне біз берілген тапсырмаларды орындау арқылы күннің нұрын, сәулесін

ашамыз

Шарты: Төменде берілген тапсырмаларды орындарын тауып, сандардың қасына орналастыру

• 510млн.км2 –

• 361млн.км2 –

• 149млн.км2 –

• 180млн.км2-

• 92млн км2-

• 75млн км2-

• 14млн км2-

• 11022м –

• 8742м –

• 7729м –

• 5527 м-

Бүкіл жербетінің жалпы ауданы, құрлық бетінің ауданы, мұхиттардың жалпы ауданы, Атлант мұхитының көлемі, Тынық мұхитының көлемі, Солтүстік мұзды мұхитының

көлемі, Үнді мұхитының көлемі, тынық мұхиттың терең жері, Солтүстік мұзды мұхиттың терең жері, атлант мұхитының ең терең жері, Үнді мұхитының терең жері.

Шарты: жасырылған ребустарды шешу.

1. Әйгілі орыс жазушысы А.С.Пушкин бейнесіндегі ел?

Солтүстік мұзды мұхиты алабына жататын Еуразия материгінің өзені

шығады.

Іле өзеніне құятын Евразия материгінің көлі шығады.

Көңіл күйі болмаған адамның бейнесінде қандай материк

бейнеленген?

Орамалды әйел – ана бейнесінде қандай ел бейнеленген?

Ішкі тұйық алапқа жататын Каспий теңізіне келіп

құятын еуразия материгінің өзені шығады.

Шарты: Викториналық қызықты сұрақтар.

1. Карзинада 5 алма бар екен, оны 5 балаға тарқатқанда, корзинада 1 алма қалыпты. Ол неліктен?

2. Бір кг тас ауырма, 1 кг мақта ауырма?

3. Жаңбыр құйып тұр, қарлығаш қандай ағашқа қонады?

4. Дем алады, өседі, бірақ жүре алмайды.

5. Үш түйеқұс ұшып келеді, оның бірін аңшы атып түсіреді, ал аспанда неше құс қалады?

6. Қандай су жәндігі ит пен балықтан тұрады.

7. Қанаты бар, ұшпайды, аяғы жоқ бірақ жеткізбейді.

8. Теңізден қандай тас табылмайды.

9. Айтыңдаршы ал енді, тундрасы бар елді?

10. Айтыңдаршы ал енді, королевасы бар елді?

11. Айтыңдаршы ал енді, темір жолы жоқ елді?

12. Айтыңдаршы ал енді, маралдары бар елді?

13. Айтыңдаршы ал енді, қодастары бар елді?

14. Айтыңдаршы ал енді, шәй мен пілі бар елді?

15. Айтыңдаршы ал енді, хош иіс пен сән орталығы бар елді?

16. Айтыңдаршы ал енді, 4 аралда орналасқан күншығыс елді?

17. Айтыңдаршы ал енді, ұлы қорғаны бар елді?

““Ой қозғау” ойыныОй қозғау” ойыны

Шарты: Сөз құрауШарты: Сөз құрау

1.1. Литосфера ..................ит, аралЛитосфера ..................ит, арал

2.2. Атмосфера ................. ат, фермаАтмосфера ................. ат, ферма

3.3. ГидросфераГидросфера .................ер, ара.................ер, ара

География 6 сыныптарСабақтың тақырыбы:§39 Дүниежүзілік мұхит және оның бөліктері.Сабақтың білімділік мақсаты:Ойын элементтерін пайдалана отырып, оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру, өз бетінше ізденулеріне бағыт беру және іскерлігі мен танымдық белсенділігін арттыру. Картамен жұмыс істеу дағдысын жетілдіру.Сабақтың дамытушылық мақсаты: Оқушыларды ізденіске, есте сақтау, ойлау қабілеттерінің дамуына ықпал ету.Сабақтың тәрбиелік мақсаты:Табиғатты сүюге, ұқыптылыққа, жолдастарына көмек беру, бірлесіп жұмыс жасауға тәрбиелеу.Сабақтың көрнекілігі:Жарты шарлар картасы, мұхит пен құрлық аудандарының ара қатынасын көрсететін тірек – сызба, интерактивті тақта.Сабақтың түрі: Дәстүрлі емес сабақСабақтың өткізу әдісі:Сұрақ – жауап, ойын түрінде.Сабақтың типі: Аралас сабақСабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңіа) оқушыларды түгелдеуб) оқу құралдарын түгелдеу

Бұлттардан мұхитқа, құрлыққа да жауын шашын жауады.

Мұхит бетінен буланған судың бір бөлігі

оған қайта қосылады. Бұл қай су

айналымына жатады?

Дүниежүзілік су айналымының

түрлерін ата?

Судың мұхиттан құрлыққа және

құрлықтан мұхитқа үздіксіз

ауысу процесін қалай

атаймыз?

Гидросфераның бөліктерін ата?

Су қабығы қалай аталады?

3

4 5 6

1Табиғатта су

неше күйде болады? 2

Шарты: кубикті айналдырып, түскен санына қарай интерактивті тақтада, қалташалардағы сұрақтарға жауап береміз

Солтүстік жарты шар материктерін ата

Қазақтың тұңғыш географ ғалымы


Кең байтақ су, ішуге болмайды

Ауа температусарын өлшейтін құрал


Климат дегеніміз не?

Қанаты жоқ ұшады, аяғы жоқ қонады Бір түкті кілем, бір


Жер қыртысы неше бөліктен тұрады

Шарты: аспанды бұлт жауып тұр, бұлттардың артында өтілген сабақтарға байланысты, сұрақтар мен жұмбақтар берілген, міне біз берілген тапсырмаларды орындау арқылы күннің нұрын, сәулесін

ашамыз

Жаңа сабақ төмендегі жоспар бойынша Жаңа сабақ төмендегі жоспар бойынша меңгертіледі.меңгертіледі.

Дүниежүзілік мұхит Дүниежүзілік мұхит Материктер мен континенттерМатериктер мен континенттер АралдарАралдар ТүбектерТүбектер Мұхит бөліктеріМұхит бөліктері Теңіздер: ішкі , шеткі.Теңіздер: ішкі , шеткі. ШығанақтарШығанақтар БұғаздарБұғаздар

Дүниежүзілік мұхиттар - Жер бетінің су басып жатқан аса ірі Дүниежүзілік мұхиттар - Жер бетінің су басып жатқан аса ірі кеңістігі.кеңістігі.

Бүкіл жер бетінің жалпы ауданы - 510 млн км Бүкіл жер бетінің жалпы ауданы - 510 млн км Дүниежүзілік мұхиттың үлесіне - ¾ бөлігі немесе 361 млн км2 Дүниежүзілік мұхиттың үлесіне - ¾ бөлігі немесе 361 млн км2

тиеді.тиеді. Материктер мен континенттер - мұхиттар мен теңіздер қоршап Материктер мен континенттер - мұхиттар мен теңіздер қоршап жатқан құрлық жер.жатқан құрлық жер. Материктердің үлесіне - 149 млн км2 тиеді.Материктердің үлесіне - 149 млн км2 тиеді. Материкте - :Еуразия, Африка, Солтүстік Америка, Оңтүстік Материкте - :Еуразия, Африка, Солтүстік Америка, Оңтүстік

Америка, Аустралия және Антарктида.Америка, Аустралия және Антарктида.

Тынық мұхит - Жер шарындағы ең үлкені ,жалпы көлемі Тынық мұхит - Жер шарындағы ең үлкені ,жалпы көлемі 180 млн км2 әрі ең тереңі 11022 метр Мариан 180 млн км2 әрі ең тереңі 11022 метр Мариан шұңғымасы. Солтүстік және Оңтүстік Американың шұңғымасы. Солтүстік және Оңтүстік Американың батыс жағалауларынан бастап, Еуразияның Шығыс батыс жағалауларынан бастап, Еуразияның Шығыс бөлігіне және Аустралия мен Антарктидаға дейінгі бөлігіне және Аустралия мен Антарктидаға дейінгі аумақты алып жатыр.аумақты алып жатыр.

Атлант мұхиты - Үлкендігі жөнінен Тынық мұхиттан 2 Атлант мұхиты - Үлкендігі жөнінен Тынық мұхиттан 2 есе кіші. Жалпы ауданы 92 млн км2. Ең терең жері есе кіші. Жалпы ауданы 92 млн км2. Ең терең жері Пуэрто – Рико 8742 метр.Пуэрто – Рико 8742 метр. Солтүстік және Оңтүстік Солтүстік және Оңтүстік Американың шығысынан бастап Еуразия мен Американың шығысынан бастап Еуразия мен африканың батысына және Антарктидаға дейін барады. африканың батысына және Антарктидаға дейін барады. Атлант мұхит Оңтүстік полярлық аймаққа дейін аймаққа Атлант мұхит Оңтүстік полярлық аймаққа дейін аймаққа дейін созылып жатыр. Атлант мұхиты арқылы батыс дейін созылып жатыр. Атлант мұхиты арқылы батыс және шығыс жарты шарда орналасқан елдерді бір және шығыс жарты шарда орналасқан елдерді бір бірімен жалғастыратын кеме жолдары өтеді. бірімен жалғастыратын кеме жолдары өтеді.

Үнді мұхиты - Оңтүстік жарты шардың едәуір бөлігін Үнді мұхиты - Оңтүстік жарты шардың едәуір бөлігін алып жатыр. Бұл ең жылы мұхит. Жалпы ауданы 75 алып жатыр. Бұл ең жылы мұхит. Жалпы ауданы 75 млн км2. Ең терең шұңғымасы Зонд 7729 метр.млн км2. Ең терең шұңғымасы Зонд 7729 метр.

Солтүстік Мұзды мұхиты - Мұхиттардың ішіндегі ең кішісі. Оның жалпы Солтүстік Мұзды мұхиты - Мұхиттардың ішіндегі ең кішісі. Оның жалпы көлемі 14 млн км2. Ең терең жері Греланд теңізі 5527 метр. Ол Солтүстік көлемі 14 млн км2. Ең терең жері Греланд теңізі 5527 метр. Ол Солтүстік Америка және Еуразия жағалауларымен шектеседі. Оның көпшілік бөлігін Америка және Еуразия жағалауларымен шектеседі. Оның көпшілік бөлігін жыл бойы мұз басып жатады.жыл бойы мұз басып жатады.

Аралдар - Құрлықтың барлық жағынан су қоршаған шағын бөлігі. Аралдар - Құрлықтың барлық жағынан су қоршаған шағын бөлігі. Оларға: Гренландия, Тасмания, Мадагаскар, Шри-ланка, Исландия.Оларға: Гренландия, Тасмания, Мадагаскар, Шри-ланка, Исландия. Түбектер - Құрлықтың су кеңістігіне терең сұғынып кіріп тұрған бөлігі. Түбектер - Құрлықтың су кеңістігіне терең сұғынып кіріп тұрған бөлігі.

Оларға: Арабия, Апенин, Лабрадор, Үндістан, Үнді Қытай.Оларға: Арабия, Апенин, Лабрадор, Үндістан, Үнді Қытай. Мұхит бөліктері - Теңіздер, шығанақтар, бұғаздар.Мұхит бөліктері - Теңіздер, шығанақтар, бұғаздар. ТеңіздерТеңіздер - - Мұхиттың суының қасиеті мен жануарлара дүниесі жөнінен Мұхиттың суының қасиеті мен жануарлара дүниесі жөнінен

ерекшеленіп тұратын бөлігі.ерекшеленіп тұратын бөлігі. Ішкі теңіздер - Материкке сұғына еніп жататын теңіздер. Оларға: Қара Ішкі теңіздер - Материкке сұғына еніп жататын теңіздер. Оларға: Қара

теңіз, Жерорта теңізі, Азов теңізі, Қызыл теңіз.теңіз, Жерорта теңізі, Азов теңізі, Қызыл теңіз. Шеткі теңіздер - Еуразия жағалауындағы теңіздер жатады. Оларға: Шеткі теңіздер - Еуразия жағалауындағы теңіздер жатады. Оларға:

Баренц, Кара, Лаптевтер, Жапон, Охота, Шығыс Қытай.Баренц, Кара, Лаптевтер, Жапон, Охота, Шығыс Қытай. Шығанақтар - Мұхиттың немесе теңіздің құрлыққа сұғына еніп жатқан Шығанақтар - Мұхиттың немесе теңіздің құрлыққа сұғына еніп жатқан

шағын бөлігі. Оларға: Гудзон, Мексика, Парсы, Бенгал, Гвинея.шағын бөлігі. Оларға: Гудзон, Мексика, Парсы, Бенгал, Гвинея. БұғаздарБұғаздар - - Екі жағынан материктердің немесе аралдардың жағалары Екі жағынан материктердің немесе аралдардың жағалары

қысып шектеп тұрған енсіз су айдыны. Оларға: Дрейк, Мозамбик, қысып шектеп тұрған енсіз су айдыны. Оларға: Дрейк, Мозамбик, Гибралтар, Ла-манш .Гибралтар, Ла-манш .

Дүниежүзілік мұхит

Бүкіл жер бетінің жалпы ауданы

Дүниежүзілік мұхиттың үлесіне

Материктер мен континенттерМатериктердің үлесіне

Материктер:

Тынық мұхит

Жер бетінің су басып жатқан аса ірі кеңістігі.

510 млн км 2

¾ бөлігі немесе 361 млн км2 тиеді.

Мұхиттар мен теңіздер қоршап жатқан құрлық жер. 149 млн км2 тиеді.

Еуразия, Африка, Солтүстік Америка, Оңтүстік Америка, Аустралия және Антарктида.

Жер шарындағы ең үлкені ,жалпы көлемі 180 млн км2 әрі ең тереңі 11022 метр Мариан шұңғымасы. Солтүстік және Оңтүстік Американың батыс жағалауларынан бастап, Еуразияның Шығыс бөлігіне және Аустралия мен Антарктидаға дейінгі аумақты алып жатыр.

Атлант мұхиты

Үнді мұхиты

Солтүстік Мұзды мұхиты

Аралдар

Түбектер

Мұхит бөліктері

Теңіздер

Үлкендігі жөнінен Тынық мұхиттан 2 есе кіші. Жалпы ауданы 92 млн км2. Ең терең жері Пуэрто – Рико 8742 метр. Солтүстік және Оңтүстік Американың шығысынан бастап Еуразия мен африканың батысына және Антарктидаға дейін барады. Атлант мұхит Оңтүстік полярлық аймаққа дейін аймаққа дейін созылып жатыр. Атлант мұхиты арқылы батыс және шығыс жарты шарда орналасқан елдерді бір бірімен жалғастыратын кеме жолдары өтеді.

Оңтүстік жарты шардың едәуір бөлігін алып жатыр. Бұл ең жылы мұхит. Жалпы ауданы 75 млн км2. Ең терең шұңғымасы Зонд 7729 метр.

Мұхиттардың ішіндегі ең кішісі. Оның жалпы көлемі 14 млн км2. Ең терең жері Греланд теңізі 5527 метр. Ол Солтүстік Америка және Еуразия жағалауларымен шектеседі. Оның көпшілік бөлігін жыл бойы мұз басып жатады.

Құрлықтың барлық жағынан су қоршаған шағын бөлігі. Оларға: Гренландия, Тасмания, Мадагаскар, Шри-ланка, Исландия.

Құрлықтың су кеңістігіне терең сұғынып кіріп тұрған бөлігі. Оларға: Арабия, Апенин, Лабрадор, Үндістан, Үнді Қытай.

Теңіздер, шығанақтар, бұғаздар.

Мұхиттың суының қасиеті мен жануарлара дүниесі жөнінен ерекшеленіп тұратын бөлігі.

Ішкі теңіздер

Шеткі теңіздер

Шығанақтар

Бұғаздар

Материкке сұғына еніп жататын теңіздер. Оларға: Қара теңіз, Жерорта теңізі, Азов теңізі, Қызыл теңіз. Еуразия жағалауындағы теңіздер жатады. Оларға: Баренц, Кара, Лаптевтер, Жапон, Охота, Шығыс Қытай.

Мұхиттың немесе теңіздің құрлыққа сұғына еніп жатқан шағын бөлігі. Оларға: Гудзон, Мексика, Парсы, Бенгал, Гвинея.

Екі жағынан материктердің немесе аралдардың жағалары қысып шектеп тұрған енсіз су айдыны. Оларға: Дрейк, Мозамбик, Гибралтар, Ла-манш .

ІV. Жаңа сабақты мына тапсырмалар арқылы бекітеміз.а) Сандар сөйлейді. Шарты: Төменде берілген тапсырмаларды орындарын тауып, сандардың қасына орналастыру.

510 млн .км2 – 361 млн .км2 – 149 млн .км2 –180 млн .км2 – 92 млн .км2 – 75 млн .км2 – 14 млн .км2 - 11022 м – 8742 м - 7729 м – 5527 м –

Бүкіл Жер бетінің жалпы ауданы, құрлық бетінің ауданы, мұхиттардың жалпы ауданы, Атлант мұхитының көлемі, Тынық мұхитының көлемі, Солтүстік Мұзды мұхитының көлемі, Үнді мұхитының көлемі, Тынық мұхиттың ең терең жері, Солтүстік мұзды мұхиттың ең терең жері, Атлант мұхитының ең терең жері, Үнді мұхитының ең терең жері.

Шарты: Адасқан обьектілерді орындарына орналастыру.

Беринг бұғазы

Оңтүстік америка материгі

Қара теңіз Гренландия аралы

Үндістан түбегі

Арабия түбегі

Дрейк бұғазыБенгал шығанағы

Жерорта

теңізі

““Мағынасын тап” ойыны. Мағынасын тап” ойыны. Географиялық диктант. Географиялық диктант.

Шарты: Нүктелердің орнына тиісті сөздерін қойып, жазу.Шарты: Нүктелердің орнына тиісті сөздерін қойып, жазу.

1. Жер бетінің су басып жатқан аса ірі кеңістігі........................... деп 1. Жер бетінің су басып жатқан аса ірі кеңістігі........................... деп аталады.аталады.

2. Мұхиттар мен теңіздер қоршап жатқан құрлық жер.................. деп 2. Мұхиттар мен теңіздер қоршап жатқан құрлық жер.................. деп аталады.аталады.

3. Құрлықтың барлық жағынан су қоршаған шағын бөлігі ............... деп 3. Құрлықтың барлық жағынан су қоршаған шағын бөлігі ............... деп атайдыатайды

4. Құрлықтың су кеңістігінен терең сұғынып кіріп тұрған бөлігін .....................4. Құрлықтың су кеңістігінен терең сұғынып кіріп тұрған бөлігін ..................... деп атайды. деп атайды. 5. Мұхиттың суының қасиеті мен жануарлар дүниесі жөнінен ерекшеленіп 5. Мұхиттың суының қасиеті мен жануарлар дүниесі жөнінен ерекшеленіп

тұратын бөлігін ................... деп атайды. тұратын бөлігін ................... деп атайды. 6. Мұхиттың немесе теңіздің құрлыққа сұғына еніп жатқан шағын бөлігін 6. Мұхиттың немесе теңіздің құрлыққа сұғына еніп жатқан шағын бөлігін ............................. деп атайды.............................. деп атайды. 7.Екі жағынан материктердің немесе араладардың жағалары қысып 7.Екі жағынан материктердің немесе араладардың жағалары қысып

шектеп тұрған енсіз су айдынын ......................... деп атайды.шектеп тұрған енсіз су айдынын ......................... деп атайды.

Үйге тапсырма:

§39 Дүниежүзілік мұхит және дүние бөліктері. Дәптерге 68- суретті салу. Кескін картаға мұхиттар, материктер, теңіздер, аралдар, шығанақтар, түбектер, бұғаздарды түсіріп келу.



Тақырыбы: “Адамдардың суды пайдалануы. Суды қорғау.”

№12 Қ.Сатпаев атындағы жалпы орта мектептің жаратылыстану пәні мұғалімі: Шакеева Ақнұр

Жаратылыстану 5 - сыныптарСабақтың тақырыбы:Адамдардың суды пайдалануы. Суды қорғау.Сабақтың білімділік мақсаты:Ойын элементтерін пайдалана отырып, оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру, өз бетінше ізденулеріне бағыт беру және іскерлігі мен танымдық белсенділігін арттыру. Сабақтың дамытушылық мақсаты: Оқушыларды ізденіске, есте сақтау, ойлау қабілеттерінің дамуына ықпал ету.Сабақтың тәрбиелік мақсаты:Табиғатты сүюге, ұқыптылыққа, жолдастарына көмек беру, бірлесіп жұмыс жасауға тәрбиелеу.Сабақтың көрнекілігі:Дүние жүзі жарты шарларының физикалық картасы, плакаттар, интерактивтік тақта, күн шуақ ойынына арналған бұлттары бар портрет.Сабақтың түрі: Дәстүрлі емес сабақСабақтың өткізу әдісі:Сұрақ – жауап, ойын түрінде.Сабақтың типі: Аралас сабақСабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңіа) оқушыларды түгелдеуб) оқу құралдарын түгелдеу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеруА) “Күн шуақ” ойыныЖұмсақ жылы сәулеменСипап жерді күн күлер.Періштем деп айналыпАлтын ана күн жүрер – деп Мағжан атамыз жырлағандай біз бүгінгі сабағымызды Күн шуақ ойынымен бастаймыз. Бұл ойынның шартында аспанда бұлт жауып тұр. Бұлттың артында өтілген сабақтарға байланысты сұрақтар мен жұмбақтар берілді. Міне біз берілген тапсырмаларды орындау арқылы күннің нұрын, сәулесін ашамыз.

“Планета” қандай мағына береді.

Мұхит суының тұздылығын қандай

көрсеткішпен өлшейді

Жер экваторының ұзындылығы

Ең жарық ғаламшарды ата

Балдырлардың атымен аталатын

Атлант мұхитындағы орналасқан теңіз

Көлігі жоқ көшеді, өзін кезбе деседі

Айда тек суық пен өткір күн сәулесінен қорғайтын арнаулы

киім

Ең жылдам өсімдікті ата Бір түкті кілем, бір


Жер шарында неше теңіз бар?

Б) Географиялық картамен жұмысБ) Географиялық картамен жұмысОйын “Ең, ең, ең ....”Ойын “Ең, ең, ең ....”

1.1. Ең ұзын өзен?Ең ұзын өзен?Ең терең көл?Ең терең көл?Ең ұзын тау?Ең ұзын тау?Ең суы мол өзен?Ең суы мол өзен?Ең үлкен түбек?Ең үлкен түбек?Ең биік шың?Ең биік шың?Ең ыстық материк?Ең ыстық материк?Ең ежелгі тау?Ең ежелгі тау?Ең үлкен мұхит?Ең үлкен мұхит?Ең терең шұңғыма?Ең терең шұңғыма?Ең лас теңіз?Ең лас теңіз?Ең кіші материк?Ең кіші материк?

Жаңа сабақ төмендегі жоспар Жаңа сабақ төмендегі жоспар бойынша бекітіледі:бойынша бекітіледі:

1.1. Жер шары суыЖер шары суы

2.2. Судың қасиеттеріСудың қасиеттері

3.3. Тұщы су алу проблемасыТұщы су алу проблемасы

4.4. Судың пайдаланылуы.Судың пайдаланылуы.

Біздің ғаламшардың басым бөлігі, яғни 4/3 немесе 361млн км2

Жердегі барлық су жиналып, біртұтас су қабығы гидросфераны құрайды. Оған мұхиттар мен теңіздер жатады, сонымен қатар құрлықтағы сулар, мұздықтар, көлдер, батпақтар, жер асты сулары, жасанды су қоймалары да кіреді.

“Су! Сенің не дәмің жоқ, не түсің жоқ, не иісің жоқ, сені сипаттау мүмкін емес, сенің қандай екеніңді білместен, сенімен шөл қандырады! Сені өмір сүруге қажетті деуге болмайды, өйткені сенің өзің өмірсің. Сен әлемдегі ең басты байлықсың”!

Су

ИіссізДәмсіз

Мөлдір

Еріткіш

Жылусақтағыш

1.1. Қыс мезгілінде мұхиттар құрлыққа жылу Қыс мезгілінде мұхиттар құрлыққа жылу береді, ол жаз мезгілінде салқын әкеледі.береді, ол жаз мезгілінде салқын әкеледі.

2.2. Су көптеген заттарды ерітедіСу көптеген заттарды ерітеді

3.3. Су ағыны жер бедерін өзгертеді. Олар теңіз Су ағыны жер бедерін өзгертеді. Олар теңіз және алып өзен алқаптарын тудырады.және алып өзен алқаптарын тудырады.

4.4. Су – тірі ағзалардың құрамды бөлігіСу – тірі ағзалардың құрамды бөлігі өсімдіктер салмағының 80-99өсімдіктер салмағының 80-99%% су. су. Жануарлар салмағының 75Жануарлар салмағының 75%% су. су. Адамдар салмағының 65Адамдар салмағының 65%% судан тұрадысудан тұрады

3. Тұщы су алу проблемасы.3. Тұщы су алу проблемасы.Тұщы су баға жетпес байлық. Тұщы су баға жетпес байлық. Тұщы су - 2Тұщы су - 2%%Тұзды су 98Тұзды су 98%%

Дүние жүзінің көптеген елдерінде және республикасындағы Дүние жүзінің көптеген елдерінде және республикасындағы Каспий маңы, Орталық Қазақстан жерінде тұщы су тапшы. Каспий маңы, Орталық Қазақстан жерінде тұщы су тапшы. Сондықтан тұщы сумен қамтамасыз ету жолдары Сондықтан тұщы сумен қамтамасыз ету жолдары іздестірілуде. Дүние жүзінде ең бірінші болып теңіз суын іздестірілуде. Дүние жүзінде ең бірінші болып теңіз суын тазартатын атом электр станциясы Ақтау қаласында тазартатын атом электр станциясы Ақтау қаласында салынған. Ол қазір қаланы тұщы сумен толық қамтамасыз салынған. Ол қазір қаланы тұщы сумен толық қамтамасыз етіп отыр. Таза судың азаюы табиғаттағы су көздерінің етіп отыр. Таза судың азаюы табиғаттағы су көздерінің (бұлақ, өзен, көл) зауыт, фабрика, тұрмыстық мекемелер (бұлақ, өзен, көл) зауыт, фабрика, тұрмыстық мекемелер пайдаланған лас сулар және ауыл шаруашылығында пайдаланған лас сулар және ауыл шаруашылығында пайдаланатын тыңайтқыштар мен химикаттардың пайдаланатын тыңайтқыштар мен химикаттардың қосылуына байланысты. Әсіресе өнеркәсібі жақсы қосылуына байланысты. Әсіресе өнеркәсібі жақсы дамыған халқы жиі қоныстанған Еуропа мемлекеттері дамыған халқы жиі қоныстанған Еуропа мемлекеттері тұщы суға зәру. Теңіз суының бір литрі 35грамм тұз тұщы суға зәру. Теңіз суының бір литрі 35грамм тұз болады, ол суға ащы дәм береді, ішуге жарамсыз болады. болады, ол суға ащы дәм береді, ішуге жарамсыз болады.

2%

98%

Тұщы су

Тұзды су

4. Судың пайдаланылуы4. Судың пайдаланылуы

Су

Өнеркәсіпте

Ауыл шаруашылығында

Күнделікті тұрмыста

Тұрғын үйлерде

Ғылым ментехникада

Қоғамдық ғимараттарда

Әрбір адам тәулігіне 18-20литр су пайдаланса, дамыған елдерде әр адамға 200-400 литр су кетеді.

Судың пайдасы: Су шөлдетпейді, қарын ашырмайды, дәрі-дәрмек су арқылы жасалады, сусыз құрылыс салынбайды, сусыз нан иленбейді, сусыз тазалық жоқ.

Судың зияны: ауру туғызады, тұншықтырады, ағызады, тасиды, сел тасқын болады.

Лас қайнамаған судан мынандай аурулар пайда болады: ішек құрт, іш сүзегі, тырысқақ.

Қорыта келгенде: біз қандай да бір затты, отынды басқа нәрсемен ауыстыра аламыз, ал суды ештеңемен ауыстыра алмаймыз. Адам тамақсыз, киімсіз, баспанасыз тіршілік ете алады, сусыз ұзақ уақытқа шыдамайды. Судың адам өміріне маңызы зор.

5. Бекіту сұрақтары5. Бекіту сұрақтарыА) “Ой қозғау” ойыныА) “Ой қозғау” ойыны

Шарты: интерактивті тақтаға ручкасымен судың қасиеттерін Шарты: интерактивті тақтаға ручкасымен судың қасиеттерін

және пайдаланылуын жазу керек.және пайдаланылуын жазу керек.

Судыңқасиеттері

Пайдаланылуы

Б) “Сен білесіңбе?” ойыныБ) “Сен білесіңбе?” ойыныШарты: Адасқан обьектілердің орнын тап.Шарты: Адасқан обьектілердің орнын тап.

Судың пайдасы

Судың зияны

Лас, қайнамаған судан пайда

болатын аурулар

Шөлдетпейді, қарын ашырмайды, ауру туғызады, тұншықтырады, ішек құрт, сусыз нан иленбейді, ағызады, іш сүзегі, құрылыс салынбайды, дәрі-дәрмек су арқылы жасалады, тасиды, сел, тасқын болады, сусыз тазалық жоқ, тырысқақ.

6. Үйге тапсырма6. Үйге тапсырма

Ата – бабамыз ұлттық дәстүрімізде Ата – бабамыз ұлттық дәстүрімізде суды қадірлеу, суды ластамау, суды қадірлеу, суды ластамау, сабамау туралы өсиет сөздерді көп сабамау туралы өсиет сөздерді көп айтқан. Суға байланысты қанатты айтқан. Суға байланысты қанатты сөздер мен ырым сөздерді сөздер мен ырым сөздерді жинастырып келу. Адамдардың жинастырып келу. Адамдардың суды пайдалануы, суды қорғау, суды пайдалануы, суды қорғау, §§21 оқып келу.21 оқып келу.



Тақырыбы: “Көңілді тапқырлар отауы.”

№12 Қ.Сатпаев атындағы жалпы орта мектептің география пәні мұғалімі: Шакеева Ақнұр

География пәні Сабақтың тақырыбы:“Көңілді тапқырлар отауы”.Сабақтың мақсаты:Ойын элементтерін пайдалана отырып, оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру, өз бетінше ізденулеріне бағыт беру және іскерлігі мен танымдық белсенділігін арттыру. Сабақтың білімділік мақсаты:Оқушылардың Еуразия материгі туралы түсінігін қорытындылау, өткен білімдерін байқау, материалды сапалы қамтамасыз ету. Сабақтың дамытушылық мақсаты: Оқушыларды ізденіске, есте сақтау, ойлау қабілеттерінің дамуына ықпал ету. Сабақтың тәрбиелік мақсаты:Табиғатты сүюге, ұқыптылыққа, жолдастарына көмек беру, бірлесіп жұмыс жасауға тәрбиелеу.Сабақтың көрнекілігі:Карта, атластар, плакат, нақыл сөздер, ребустар, кескін карта, үлестірмелер, сөзжұмбақтар.Сабақтың түрі: Сайыс сабақСабақтың өткізу әдісі:Сұрақ – жауап, ойын түрінде.Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңіа) оқушыларды түгелдеуб) оқу құралдарын түгелдеу.в) Сабақ мұғалімнің кіріспе сөзінен басталады.Құрметті оқушылар мен ұстаздар! География сабағында ойын элементтерін пайдалана отырып, өтілген тапсырмалар мен “Еуразия материгі” тақырыбын қайталауға арналған.“Көңілді тапқыштар отауы” атты сайыс сабағына қош келдіңіздер! Әнұран.

Ұйымдастыру бөлімінде оқушылар 3 топқа бөлінеді. Ойынның ережелерімен, жоспарымен таныс болыңыздар. Сайыс 10 турдан тұрады. Ескерту. Сайыс бастамас бұрын әділ қазылар алқасы құрылады. Олар әрбір жарыс сайын әр топтың бағаларын беріп отырады.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеруА) “Тіркеу” шарты:Әр топ өз тобының атын, төсбелгісін, газетін қорғайды да, жарысқа топтарын тіркейді.

Осынау дүбірімен күй ақтарған,Бәйгеден озып келу сияқты арман.Туған ел үшін үміт үзбей қарап отыр,Тұлпардан қалған өңкей тұяқтардан.Алдағы бір баратын бағыт анық,Сәйгүлік екеніңді тағы таныт.Бәйгеде аттың басын тартпас болар,Ал енді тізгіндерді ағыталық.Жұмсақ жылы сәулеменСипап жерді күн күлерПеріштем деп айналыпАлтын ана күн жүрер. – деп Мағжан атамыз жырлағандай.

Б) “Күн шуақ” ойыныШарты: Аспанды бұлт жауып тұр. Бұлттардың артында өтілген сабақтарға байланысты сұрақтар мен жұмбақтар берілген. Міне, біз берілген тапсырмаларды орындау арқылы күннің нұрын, сәулесін ашамыз.

“Еуразия тобы” 7 А сыныбы


Ауаның температурасын өлшейтін аспап?

Қай көлге 336 өзен құйып, жалғыз өзен – Ангара ағып шығады?

Солтүстік жарты шар материктерін ата?

Бір түкті кілем, бір түксіз кілем

Испанияның астанасы


“Бәйтерек тобы” 7Ә сыныбы

Данияның астанасы?

Қазақстан қандай климат белдеуінде орналасқан?

Жер қыртысы неше бөліктен тұрады?

Қазақстың тұңғыш географ ғалымы?

Жер экваторының ұзындығы неше км?

Қанаты жоқ ұшады, аяғы жоқ

қонады?


“Қазақстан тобы” 7Б сыныбы

Норвегияның астанасы?

Көлігі жоқ көшеді, өзін кезбе деседі?

Еуразияда қандай климаттық белдеулер

кездеседі?

Еуразия материгін алып жатқан жер көлемі

нешеге тең?


Шарты: жасырылған ребустарды шешу.

1. Әйгілі орыс жазушысы А.С.Пушкин бейнесіндегі ел?

Орамалды әйел – ана бейнесінде қандай ел бейнеленген?

Көңіл күйі болмаған адамның бейнесінде қандай материк

бейнеленген?

Іле өзеніне құятын Евразия материгінің көлі шығады.

Солтүстік мұзды мұхиты алабына жататын Еуразия материгінің өзені

шығады.

Ішкі тұйық алапқа жататын Каспий теңізіне келіп құятын еуразия

материгінің өзені шығады.

Шарты: обьектілерді айтамыз, оны картаға дөңгелектеп белгілейміз.

1.1. Байкал не?Байкал не?2.2. Аравия не?Аравия не?3.3. Янцзы не?Янцзы не?4.4. Греландия не?Греландия не?5.5. Кавказ не?Кавказ не?6.6. Каспий не?Каспий не?7.7. Жерорта не?Жерорта не?8.8. Бенгал не?Бенгал не?9.9. Гималай не?Гималай не?10.10. Балхаш не?Балхаш не?11.11. Арал не?Арал не?12.12. Сахара не?Сахара не?

13.13.Гольфстрим не?Гольфстрим не?14.14.Мадагаскар не?Мадагаскар не?15.15.Скандинавия не?Скандинавия не?16.16.Шри – Ланка не?Шри – Ланка не?17.17.Гоби не?Гоби не?18.18.Гибралтар не?Гибралтар не?19.19.Суматра не?Суматра не?20.20.Камчатка не?Камчатка не?21.21.Амудария не?Амудария не?22.22.Хуанхэ не?Хуанхэ не?23.23.Тянь-Шань не?Тянь-Шань не?24.24.Охот не?Охот не?

Шарты: Қызықты викториналық сұрақтар қойылады.1. Шай қайнатып шағала,

Бәрін шайға шақырды.Келді тоғыз шағалаНеше шағала шай ішті?

2. Карзинада 5 алма бар екен, оны 5 балаға тарқатқанда, корзинада 1 алма қалыпты. Ол неліктен?3. Бір кг тас ауырма, 1 кг мақта ауырма?4. Екі әкесімен екі баласы келе жатып, 3 алма тауып алады. Теңдей етіп бөлгенде әрқайсысына 1

алма қалыпты. Бұл қалай?5. Бөлменің 4 бұрышы бар, әр бұрышта 1 мысық отыр, әр мысықтың қасында 3 мысық отыр.6. Жаңбыр құйып тұр, қарлығаш қандай ағашқа қонады?7. Дем алады, өседі, бірақ жүре алмайды.8. Үш түйеқұс ұшып келеді, оның бірін аңшы атып түсіреді, ал аспанда неше құс қалады?9. Қандай су жәндігі ит пен балықтан тұрады.10. Қанаты бар, ұшпайды, аяғы жоқ бірақ жеткізбейді.11. Теңізден қандай тас табылмайды.12. Айтыңдаршы ал енді, тундрасы бар елді?13. Айтыңдаршы ал енді, королевасы бар елді?14. Айтыңдаршы ал енді, темір жолы жоқ елді?15. Айтыңдаршы ал енді, маралдары бар елді?16. Айтыңдаршы ал енді, қодастары бар елді?17. Айтыңдаршы ал енді, шәй мен пілі бар елді?18. Айтыңдаршы ал енді, хош иіс пен сән орталығы бар елді?19. Айтыңдаршы ал енді, 4 аралда орналасқан күншығыс елді?20. Айтыңдаршы ал енді, ұлы қорғаны бар елді?

Шарты: Сөз құрауШарты: Сөз құрау

Литосфера ..................ит, аралЛитосфера ..................ит, аралАтмосфера ................. ат, фермаАтмосфера ................. ат, фермаГидросфераГидросфера .................сфера, ара.................сфера, ара

Шарты: жер шарындағы ең, ең деп аталатындардаы Шарты: жер шарындағы ең, ең деп аталатындардаы атайды.атайды.

Ең ұзын өзен?Ең ұзын өзен?Ең терең көл?Ең терең көл?Ең ұзын тау?Ең ұзын тау?Ең суы мол өзен?Ең суы мол өзен?Ең үлкен түбек?Ең үлкен түбек?Ең биік шың?Ең биік шың?Ең ыстық материк?Ең ыстық материк?Ең ежелгі тау?Ең ежелгі тау?Ең үлкен мұхит?Ең үлкен мұхит?Ең терең шұңғыма?Ең терең шұңғыма?Ең лас теңіз?Ең лас теңіз?Ең кіші материк?Ең кіші материк?

Шарты: плакатқа Еуразия материгі салынған, соған шеткі нүктелерін, көл, теңіз, аралдарын орналастыру.

Адамнан ғылым айла асырмаған,

Құпиясын құлыптап жасырмаған.

Ал балалар Еуразия материгін зерттеп,

“Сыр сандықты” ашайық ашылмаған.

Әр топтан бір оқушы шығып обьектілерді орналастырады.

Арал теңізі, Каспий, Челюскин, Пиай, Дженев, Рока, Қара теңіз

ІХ тур. ІХ тур. “Өнер сайысы”“Өнер сайысы”

Шарты:Шарты: Еуразия материгінде көп ұлтты Еуразия материгінде көп ұлтты халықтар тұрады. Үш топтың оқушылары әр халықтар тұрады. Үш топтың оқушылары әр ұлттың әнін немесе биін билеп көрсетеді.ұлттың әнін немесе биін билеп көрсетеді.

Балалар біз ертең қандай мерекені атап өтеміз? Балалар біз ертең қандай мерекені атап өтеміз? Мерекеге байланысты қандай жыр-Мерекеге байланысты қандай жыр-шашуларың бар? Көрермендерден өз шашуларың бар? Көрермендерден өз өнерлерін сұраймыз.өнерлерін сұраймыз.

Х тур. Х тур. “Сабақты қорытындылау”“Сабақты қорытындылау”Жеңімпаз топты қазылар алқасы бағалап, “Ең Жеңімпаз топты қазылар алқасы бағалап, “Ең

үздік топ” анықталады. Мақтау қағазы, үздік топ” анықталады. Мақтау қағазы, сыйлықтар үлестіріледі. сыйлықтар үлестіріледі.

Бәрекелді балалар,Бәрекелді балалар,

Бәріңеде жақсы баға бар.Бәріңеде жақсы баға бар.

Азамат боп өсіңдер,Азамат боп өсіңдер,

Ел қадірін бағалар.Ел қадірін бағалар.

Хор: “Атамекен”Хор: “Атамекен”

Documents

Түркістан қалалық білім бөлімі №12 Қ.Сатпаев атындағы жалпы орта мектеп