การเลยงชนโรง

ชอวทยาศาสตร : Trigona laeviceps วงศ (Family) : Apidae วงศยอย (Subfamily) : Apinae ไทรบ (Tribe) : Meliponini

ชนโรง (stingless bee) เปนผงชนดหนงไมมเหลกใน มขนาดเลกกวาผงพนธประมาณ 2 - 3 เทา ซงมอยทกภาคของประเทศไทยโดยแตละภาคจะมชอเรยกชนโรงแตกตางกนไป

ภาคเหนอเรยกชนโรงชนดตวเลกวา “ขตงน ขตวน หรอขตง” ชนดตวใหญจะเรยกวา “ขยาดา” สวนชนโรงทมขนาดใ หญมากจะเรยกวา “ชนโรงยกษ หรอ ขยาแดง” ภาคใตเรยกชนโรงไมวาเลกหรอใหญวา “แมลงอง” ภาคตะวนออกเฉยงเหนอเรยกชนโรงวา “ตวชามะโรง โรมหรอ อโลม ” ภาคตะวนตกเรยกชนโรงวา “ตวตงตง” หรอ “ตง”

ความส าคญและประโยชนของชนโรง

คนสมยกอนนาปลองทชนโรงกอเปนทอยาวมาเปนเชอไฟ ยางไม และไขผง นกสะสมพระนามาอดฐานพระเครอง ชาวอสานนามาอดรแคน แผนไมระนาดเอก โปงลาง แตประโยชนของชนโรงทสรางความตนตะลงใหชาวโลกหนมาสนใจ คอ ความสามารถของชนโรงในการผสมเกสร

2

ชนโรงมความส าคญอยางยงในการชวยผสมเกสรเพมผลผลตพช

คณสมบตพเศษของชนโรง 1.ชนโรงมความมนคงในการตอมดอกไมอยางสมาเสมอ 2.ชนโรงมนสยไมเลอกชอบ ชนโรงจะเกบเลกผสมนอยไปเรอยๆ

3.ชนโรงไมมนสยรงเกยจของเกาหรอของใชแลว 4.ชนโรงเปนแมลงทชอบเกบเกสร 5.ชนโรงเปนแมลงผสมเกสรประจาถนเอเชย 6.ชนโรงมอายยนกวาแมลงผสมเกสรอนๆ มาก

ชววทยาของชนโรง

ลกษณะทวไปของชนโรงประกอบดวย 3 สวน คอ 1.สวนหว ๒.สวนอก ๓.สวนทอง

1.สวนหว ประกอบดวย ตารวม 2 ตา คอดวงตาเลกๆหลายพนตาเชอมตอกนเปนแผง ทาใหสามารถมองเหนสงตางๆไดรอบทศ ตาเดยวม 3 ตา อยบนสวนหวระหวางตารวมสองขาง ทาหนาทรบรความเขมของแสงแยกสตางๆ ของสงทมองเหน

2. สวนอก ประกอบดวย 4 ปลอง - สวนดานลางของอกปลองแรกมขาคหนา - อกปลองกลางมขาคท 2 และปกคหนาซงมขนาดใหญ 1 ค - สวนลางของปลองมขาคท 3 ซงขาหลงมจะตะกรอเกบละอองเกสรดอกไม และดานบน

จะมปกคหลง อย 1 ค ทเลกกวาปกหนา

ชนด เกสรดอกไม น าหวาน

ผง 50 50

ชนโรง 80 20

3 3. สวนทอง เปนชองระหวางสวนหวกบอกชนโรงนางพญาจะมสวนทองอวนและกวางกวา

สวนอกและหว

วรรณะของชนโรง ภายในสงคมของชนโรง แบงออกเปน 3 วรรณะ คอ

วรรณะนางพญา(Queen) นางพญาชนโรงม 1-2 ตวในรง และมขนาดใหญ สวนอกและขามสเหลองออน สวนทองมขนาดอวนและกวางกวาสวนอกและสวนหวมาก ทาหนาทวางไขในถวยตวออนทชนโรงไดสรางไว และควบคมการดาเนนกจกรรมตางๆภายในรง

วรรณะตวผ (Male) ชนโรงตวผมอกและทองสนาตาลเขม ชนโรงตวผมจานวน 13 ปลอง คลายนางพญา สวนปลายทองปลองสดทายปรากฏครบ สาหรบผสมพนธ 1 คชดเจน ตวผมขนาดเลกกวาชนโรงงาน มตารวมทเจรญด และมหนาทผสมพนธกบนางพญา

วรรณะงาน (Worker) ชนโรงงานมสวนอก และทองสเหลองเขมกวานางพญา ลาตวของชนโรงงานมจานวน 12 ปลอง ขาคหลงสดาแผขยายเปนรปใบพายมขนจานวนมากรปรางคลายหวสาหรบใชเกบละอองเรณของดอกไม ปกปกคลมยาวเลยสวนทองมหนาทรบผดชอบภาระงานทเหลอทงหมดภายในรง ตงแตทาความสะอาดรง สรางถวยตวออน ถวยอาหาร สรางรง ปองกนรง หาอาหารและอนๆ

ภาพ : แสดงวรรณะของชนโรง

4

วงจรชวตของชนโรง การเจรญเตบโตของชนโรงม 4 ระยะ คอ ๑. ระยะไข ลกษณะรปไขยาว ตงอยบนอาหารเหลวขน ทชนโรงงานใสในถวยตวออนแลว ปดถวยภายหลงนางพญาวางไขเสรจ ถวยตวออนของระยะไขจะมสเขมทสด ๒. ระยะหนอน มสขาวข นถงสครม หนอนจะนอนงอเปนรปตวซ ลอยอยบนอาหาร มการลอกคราบหลายครง และเขาดกแดภายในถวย ถวยตวออนของหนอนระยะแรก จะมสเขมและคอยๆมสจางลงเมอหนอนมอายมากขน ๓. ระยะดกแด พบในถวยตวออนทมสออนลงมาก ถวยมลกษณะแฟบออนนม 4. ระยะตวเตมวย ตวเตมวยของชนโรงจะกดถวยตวออนออกมา โดยอาจมชนโรงงานทอายนอยคอยชวยกดจากภายนอก ชนโรงทออกจากถวยตวออนใหมๆ มลาตวสออน เคลอนไหวชา มกพบเดนอยบรเวณถวยตวออน จากนนสของลาตวกจะเขมขน เมอมอายมากขน พรอมทงภาระหนาท ทรบผดชอบภายในรงกจะเปลยนไปตามอายทมากขนดวย เชนเดยวกบการแบงหนาทของผง โดยภาระหนาทภายในรง เชน ทาความสะอาด สรางถวยตวออน ใสอาหารในถวย เปนตน จะเปนภาระงานของชนโรงงานทมอายนอยทอาศยอยในร ง สวนการหาอาหารชน และนาจะเปนภาระงานของชนโรงทมอายมาก และบนออกนอกรง ทงนระยะเวลาทใชในแตระยะการเจรญเตบโตของชนโรงแตละชนดจะแตกตางกนไป

5 การผสมพนธ

การผสมพนธ (Mating) การผสมพนธ ชนโรงจะผสมพนธภายนอกของรง และใน ขณะทบน ตวผจะรวมตวเปนกลมกลางอากาศ ใกล ๆ รงหรอใกลๆ ทจะสรางรงใหม ตวผทรวมกลมจะมถง 100 ตวหรอบางทอาจถง 1,000 ตว เมอนางพญาพรหมจรรย (Virgin queen) บนเขาไปในกลม การผสมพนธจะเกดขนอยางรวดเรว แตจะ ไมเหมอนกบผง คอเม อนางพญาบนกลบจะม สวนอวยวะ ของเพศผจะตดมากบสวนทอง ดวยและจะผสมพนธเพยงครงเดยว

ภาพ : นางพญาชนโรงกาลงวางไข ไดครงละ สองฟอง โดยเราทเซลท 1 ใหผงงานคายอาหารใส ยงไมเสรจกหน ไปเราเซลท 2 วางไขในเซลท2 เสรจแลวหนกลบมาวางไขในเซลท 1

ประเภทชนโรง - ประเภทชนโรงแบงตามลกษณะทอยอาศย

1. ชนโรงทอาศยอยตามโพรงตนไมใหญ โดยมทางเขาออกเปนรเลก ๆ ชนโรงกลมนจดเปนชนโรงกลมทโบราณทสด เนองจากในโพรงตนไมใหญอณหภมจะเยนสบายตลอดเวลา เมอนามาเลยงในกลองไมสวนใหญจะอยไมได เพราะไมทนทานตอการเปลยนแปลงของอากาศได ชนโรงชนดนจะถกทาลายเปนจานวนมาก จากสาเหตการทาลายปาในชวงระยะเวลาทผานมา

6

2. ชนโรงทอาศยอยตามกงไม โดยมทางเขาออกเปนรเลกๆ เนองจากกงไมจะไมใหญเทาตนไม จะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอณหภมคอนขางมาก จงมแนวโนมในการนามาเลยงไดคอนขางสง

3. ชนโรงทอาศยอยในดน ชนโรงชนดนจะอาศยอยในจอมปลวก มความสามารถในการไลปลวกโดยการใชยางไมปดทางเขาของปลวก แตบางครงปลวกกขนดนผสมมลปลวกอดรงชนโรง เปนการผลดกนชนะและแพ ชนโรงชนดนตองเลยงในดนเทานน

4. ชนโรงทอาศยอยตามรอยแตกของบาน ซอกตก กลองไมผ หรอตามกงไม ชนโรงชนดนมความทนทานตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมไดด จะพบเหนเปนจานวนมากตามรานขายขนม ตามไมดอกไมประดบและตามดอกไมของพชการเกษตร เปนตน

7

ชนโรงในกลมท 1 กลมท 3 และกลมท 4 สามารถนามาเลยงและขยายพนธชนโรงทกรมสงเสรมการเกษตรได สงเสรมใหเกษตรกรเลยงในกลองไมได ใชประโยชนในการชวย ผสมเกสรพช และเกบผลตนาผงมาขณะน ม 5 ชนด คอ

1. ชนโรงเลกลวเซบ ( Tetragonula laeviceps Smith ) ชอทวไป คอ ชนโรงถวยดา 2. ชนโรงเลกเพสดนาย ( Tetragonula pegdeni Schwarz ) ชอทวไป คอ ชนโรงพนธขนเงน 3. ชนโรงเลกฟาสโคเบาทตา 4. ชนโรงจวเฟอรว พบในเขตตะวนออกและภาคใต 5. ชนโรงขยาดา(อะพคารส) เปนชนโรงตวใหญกวาชนโรงชนดอนๆ

ลกษณะโครงสรางของรงชนโรง ชนโรงตรงขามกบผงตรงทผงจะใชพรอพอลส (propolis) เพยงรอบนอกรงเทานน สวนชนโรงจะ

สรางรงโดยใชไขผงบรสทธ และซรเมน (cerumen) ซงเปนไขผงผสมกบพรอพอลสทมอยมากมาย องคประกอบของชนโรง

1. ผนงยางไม รงของชนโรงจะลอมรอบดวยวสดทเรยกวา ผนงยางไม ( Batumen) ซงสรางมาจากไขและเรซน เรซนบางครงจะมวสดจากพชหรอมลสตวผสมอย ผนงยางไขจะปดโพรงของรงเหลอเฉพาะทางเขา และจะมรระบายอากาศดานบ น ในรงทอยตามโพรงไมผนงยางไมสวนใหญจะเปนแผนหนาปดโพรงทงหมดในขนาดทเหมาะสมกบของรง

2. ทางเขารง

8

3. ทเกบอาหาร การเกบอาหารของชนโรง นาผงและเกสรจะถกเกบในถวย (pots) ทแตกตางจากหลอดตวออน (brood cell) และสรางจากซรเมนทออน ถวยอาหารจะตงอยในกลมภายนอกห องเลยงตวออน (brood chamber) บางครงถวยนาผงจะแยกออกจากถวยเกสร และบางชนดจะปนกนอยในชนโรง

4. หองเลยงตวออน หองเลยงตวออนเปนหวใจของชนโรง ซงประกอบดวยหลอดตวออน สาหรบชนโรง หลายชนด (species) หองตวออนจะถกหมดวยชนของซรเมนทออน เปนการแยกหองเลยงตวออน ออกจากสวนอนของรง

พฤตกรรมการหาอาหารของชนโรง ธรรมชาตของชนโรงนน ตองการเกสรมากกวานาหวานเพอไปเตรยมอาหารทมความหนาแนนสง เมอ

นางพญาวางไขลงไปแลวสามารถฟกอยในผวอาหารได ชนโรงมกจะตอมดอกไมทมโครงการสรางเปนดอกเปดมองเหนเกสรไดชดเจน และมปรมาณเกสรมาก โดยทวไปชนโรงจะเกบเกสรรอยละ 80 และเกบนาหวานเพยงรอยละ 20 การเกบเกสรของชนโรงบนดอกไม จะลงตอมดอกทกดอก โดยไมมพฤตกรรมการเลอกชอบ และหากนในบรเวณไมไกลจากรงมากนก

9

การเลยงและการจดการชนโรง การเลอกชนดของชนโรงทจะนามาเลยง มวธการเลอก ดงน

1. ชนดทปรบตวและทนตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมไดด สามารถอยรวมกบมนษยได 2. ไมดรายมาก และไมรบกวน มความกระตอรอรน 3. ชนโรงตองขยายพนธไดงาย 4. นางพญามประสทธภาพในการไขไดปรมาณมาก และทนตอสภาพแวดลอมเขากบทอยใหมไดด 5. ลกษณะขนาดของรงชนโรงตองไมใหญเกนไป และสามารถทาการแยกขยายไดงาย สะดวกในการ

ปฏบตงานไดด 6. ชนดทมประสทธภาพทนตอตวเบยน(ศตรของชนโรง)ไดด

7. ชนดชนโรงมการตอสอย 2 แบบ คอ แบบออกตอสนอกรง(ทาใหประชากรลดนอยลง) และแบบถอยรน เขารง (ประชากรจะไมเสยหาย)

10

การเลอกรง (กลองเลยงชนโรง) 1. ตองหางาย ราคาไมแพง ใชประโยชนไดด สะดวกในการปฏบตงาน 2. รงตองรกษาอณหภมไดคงท และคงทนตอสภาพแวดลอมภมอากาศไดด 3. ชนโรงแตละชนดมขนาดการสรางรงขนาดการสรางรงขนาดแตกตางกน จาเปนตองมรงขนาด

ตามชนด ของชนโรง 4. รงตองสามารถทาการแยกขยายไดงาย สะดวกในการปฏบตงาน 5. สามารถสงเกตดพฤตกรรมของชนโรงไดงายและสะดวก

11

การเลยงชนโรงในรปแบบตางๆ

การจดการรง การวางรงชนโรง นอกจากจะตองสารวจดความเหมาะสม สถานทตงรง บรเวณรอบ ๆ สถานทพช

อาหาร ความปลอดภยจากสารเคม ศตรชนโรง รวมทงสภาพลมแลว การจดการรง ควรดาเนนการดงน 1. ควรมขาตงรงปองกนมดได โดยทานามนขโลทขาตง หรอทาทแขวน เชน ใสสาเหรก 2. บรเวณทตงควรมพชอาหารเพยงพอ และสมดลกนกบปรมาณของชนโรง

12

3. วางรงชนโรงใหกระจายครอบคลมพนท เพอประสทธภาพในการหาอาหารและผสมเกสรใน อตราสวน 4 รงตอไร รศมการบน 300 เมตรจากรง

4. ควรตรวจสภาพรงภายในรงอยางนอยเดอนละ 1 ครง เพอตรวจดปรมาณการเจรญเต บโต สภาพความสมบรณของอาหารและศตรชนโรง กรณถาอาหารไมเพยงพอตองเคลอนยายไปในททเหมาะสม

เทคนคการแยกขยายพนธชนโรง

1. การแยกขยายพนธชนโรง ชวงทเหมาะสมตองเปนชวงทมอาหารสมบรณ (ชวงฤดฝน) 2. ตรวจดปรมาณ (ไข , ดกแด , ตวเตมวย) ใหมปรมาณสมดลและจานวนพอสมควรกอนทาการ

แยกรง

3. การแยกไข , ดกแด , ตวเตมวย (ชนโรงทเลยง) ปรมาณครงหนงของเดมโดยมหลอดนางพญาตดไปดวย และนาไปใสในรงใหม โดยรงใหมตองแหงไมชน

4. ถวยอาหาร (ถวยเกสร และถวยนาผง) นาใสลงในรง โดยวางใกลปากทางเขาออกของรง โดยวางคนละขางของปากทางเขา

เกสร

น าหวาน

กลมไข

13

5. นาไข (ขชน) มาแปะบรเวณทางเขาเพอลอตวเตมวยชนโรงงานใหกลบเขารงเพาะเลยง 6. ปดทางเขารงชนโรง (รงเดม) ดวยไขชนโรงหรอกระดาษแล วจงนาชนโรงทมนางพญา หรอรงเดม

ออกหางจาก จดเดมประมาณ 20-30 เมตร และนารงชนโรงททาการแยกขยาย (รงใหม) มาตงไวทเดม เพอใหชนโรงงานกลบเขารง ทาใหปรมาณชนโรงมากขน

7. รอจนกระทงพลบคาจากนนยายรงเดมกลบมาทเดม แลวปดปาก ทางเขา ถาใชกระดาษหนงสอพมพ ใหเปดออก หากเปนไขชนโรงสามารถปลอยรอใหชนโรงกดเองได แลวนารงใหมไปไวในททตองการ (ใหหาง จากจดเดมไมนอยกวา 50 เมตร)

8. ควรเตรยมวสดกนศตรชนโรง โดยเฉพาะพวกมดทชอบกนนาหวาน เพราะ มดนจะเขาไปกนนาหวานและทาลายหลอดดกแดของชนโรง ทาใหการแยกขยายชนโรงเสยหาย การปองกนโดยการใชนาหรอนามนเครองเกาทาตามขาหรอหลกทจะนารงชนโรงไปตงเลยงและขยายพนธ

9. ชดปฏบตงาน (เสอผา) ในการแยกขยายชนโรง ควรเปนชดทาจากผารมและมสออน ๆ เชน สขาว เพราะชนโรงจะเสยหายนอยกวาผาสเขม ถาเปนสเขม เชน สดา หรอนาเงนเขม ชนโรงงานจะกด และเกาะตดผากดแบบไมยอมปลอย และตายในทสด ควรสวมหมวกตาขาย ใสถงมอ ทกครงทปฏบตงาน

14 ขอมลสภาพแวดลอมทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตและใหผลผลตของชนโรง

ศตรชนโรงและการปองกนก าจด ชนโรงมลาตวขนาดเลก และลกษณะการบนไมเปนแนวตรงหรอโคง การบนของชนโรงจะเปน

แบบหกมมซายบาง ขวาบาง ทาใหหลบศตรไดงาย ยากแกการจบกนของแมลงและนกตางๆ ภายในรงของชนโรงจะเกบยางไมสาหรบปองกนศตร ดงนนเรองของศตรจงไมคอยม แตอยางไรกตาม ชนโรงกมศตรทสาคญ ๆ ดงน

สภาพแวดลอม ความเหมาะสม ขอจ าจด

สภาพภมอากาศ อณหภมทเหมาะสมอยระหวาง 20-30 องศาเซลเซยส หากอณหภมเกนกวา 35 องศาเซลเซยส จะยบยงการพฒนาของดกแดไปสตวเตมวย

สภาพพนทตงรงชนโรง - ควรจะอยในทรม -เลอกทไมมศตรของชนโรง เชน มด มวน หนอนแมลงวน ไก -ไมมการพนสารเคมปองกนกาจด

การตงวางรงชนโรงเพอการผสมเกสร ควรวางรงในพนทปลกพช สดสวน 1 รง ตอพนทปลก 1 ไร เนองจากชนโรงมรศมในการบนหาอาหารไมเกน 1 กโลเมตร

สภาพนา -ควรมแหลงนาทสะอาด ชนโรงเปนแมลงทเปนตวชวดสภาพแวดลอม และไมทนตอสารเคม

คณสมบตทางกายภาพของดน

- -

15

1. มด เปนศตรทชอบกนนาหวาน 2. มวน เปนศตรใชปากเจาะแทงดดนาเลยงของชนโรง 3. หนอนแมลงวน จะเขาทาลายในระยะทเปนหนอนโดยเขาไปกดถวยนาหวาน 4. นก โดยเฉพาะนกทกนแมลง 5. ไก จะเขาไปจกกนชนโรงทบรเวณหนารงของชนโรง

การเกบผลผลตของชนโรง ชนโรงเปนแมลงทมประโยชนในดานการเกษตรทาหนาทชวยผสมเกสรใหพชผลทางการเกษตรทงในสวนไมผล และพชผกทาใหเกษตรกรไดปรมาณผลผลตอยางสมาเสมอ และมคณภาพด เนองจากชนโรงมพฤตกรรมเกบเกสรดอกไม 80 เปอรเซนต และเกบนาหวาน 20 เปอรเซนต นอกจากนเกษตรกร ยงสามารถเกบผลผลตจากชนโรง ไดแก นาผงชนโรง และพรอพอรส การเกบน าผงชนโรง สามารถทาไดโดยใชมดตดถวยนาหวานของชนโรง แยกเอาถวยเกสรออกไปอยานามารวมกน แลวนาถวยนาหวานมาวางบนภาชนะทมผาขางบางแลวใชชอนกด (บบ) ไปทถวยนาหวานของชนโรงนาผ งจากชนโรงจะไหลลงมาทภาชนะผาขาวบางจะทาหนาทกรองสงเจอปนและพรอพอลส ออกจากนาผง จากนนนานาผงบรรจขวดนาเกบไวในตเยน จะทาใหสของนาผงใส และไมคลางาย

16

การเกบพรอพอลส หลงจากเกบนาผงจากชนโรงแลว กากทเหลอจากการบบถวยนาหวานกคอพรอพอลส ซงการเกบ

พรอพอลสตองคกแยกสงเจอปนออกจากกอนพรอพอลส แลวนากอนพรอพอลสมาลางนาและนามาใสในตเยนจะสามารถเกบไวไดนาน และคงคณสมบตของสาระสาคญในพรอพอลสไวได

น าผง

นาผง ตามความหมายทใชในมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม หมายถง ของเหลว รสหวานซงผงผลตขนมาจาก นาหวานจากดอกไม หรอจากสวนใดสวนหนงของตนไมแลวสะสมไวในรงผง

การใชประโยชนจากน าผงชนโรง คนทวไปในพนทตางๆ ทวโลกทมชนโรงเปนแมลงในทองถน เชอกนวานาผงจากชนโรงมสรรพคณ

ทางยามากกวานาผงจากผงในสกล Apis เชน ผงพนธ (Apis mellifera) Sawatthum, et al. (2008) ไดแสดงผลการวเคราะหองคประกอบของ นาผงจากชนโรง 3 ชนด เปรยบเทยบกบนาผงจากผงพนธจากดอกไม 2 ชนดคอ ลาไย และเงาะ

17 สรปผลไดวา นาผงจากชนโรงทง 3 ชนด มความชนคอนขางสง (22-26 เปอรเซนต ) มนาตาล

กลโคสเปนองคประกอบในสดสวนทมากกวานาตาลฟรกโตส พบกรดอะมโนทง 15 ชนด ในนาผงทง 3 ชนด ในปรมาณทมากกวานาผงดอกเงาะ และนาผงดอกลาไย จากผงพนธ สาหรบแรธาต Fe, Ca, Mg, Mn, Cu, Pb, Na และ P กตรวจพบแรธาตทง 8 ชนด แตในปรมาณทแตกตางกน สวนวตามนในนาผงทง 3 ชนด ของชนโรงและนาผงจากผงพนธทง 2 ชนดตรวจไมพบวตามน C และวตามน B2 เลยแตตรวจพบวตามน B1 B6 และไนอะซนในนาผงทกตวอยางของชนโรงและผงพนธ

พรอพอลส พรอพอลส (propolis) คอ สารเหนยวคลายยางไมมสนาตาลแกจนเกอบดา ผงสราง

พรอพอลส โดยทผงงาน เกบรวบรวมยางไมหรอของเหลวทไดจากใบ หนอออน จากตาหรอเปลอกพชหลากหลายชนดและนามาผสมกบเอนไซมของผงทหลงออกมาจากตอมบรเวณหวและชองทองของผง

ประโยชนของพรอพอลส 1. ใชในทางการแพทยนามาสกดสารทตอตานเชอราและเชอแบคทเรย เปนส วนประกอบในการทา

ยารกษาโรคมนษยและสตว ใชรกษาโรคทเกดจากเชอไวรสใชผสมเปนยารกษาโรคทางห คอ จมก รกษาโรคผวหนง

2. ใชบรรเทาพษทเกดจากผงตอย โดยขดสารออกจากคอนผงมาละลายในแอลกอฮอล หรอนามนมะกอก เกบไวใชทาเวลาถกผงตอยจะบรรเทาอาการเจบปวดบวมได

3. ใชเปนสวนผสมในการทาเครองสาอาง

รายงานการจดเวทการจดการความร (KM) ในองคกร

ครงท 3/2557 เรอง การเลยงชนโรงอยางงาย

วนท 3 กนยายน 2557 ณ หองประชมศนยสงเสรมเทคโนโลยการเกษตรดานอารกขาพช จงหวดชลบร

ศนยสงเสรม เทคโนโลยการเกษตรดานอารกขาพช จงหวดชลบร ไดดาเนนการจดเวทการจดการ ความรใน

องคกร เรอง การเลยงชนโรงอยางงาย ขนในวนท ๓ กนยายน ๒๕๕๗ เพอเปนการเสรมสรางความรเกยวกบความสาคญและประโยชนของชนโรง ซงในปจจบนไดเปนทรจกกนอยางแพรหลายในประเทศไทย ทงน เจาหนาทของศนยสงเสรมเทคโนโลยการเกษตรดานอารกขาพช จงหวดชลบร บางทานไมเคยรจกกบชนโรง ดงนนจงเปนการจดเวทการจดการความรเพอเปนการเสรมสรางความรในเรองดงกลาวใหแกเ จาหนาทของศนย ฯ เพอเปนแนวทางเลอกในการนาไปประกอบเปนอาชพเสรมไดอกทางหนงดวย รายละเอยดการจดเวทการจดการความร มรายละเอยดดงตอไปน

รายชอผเขารวมจดเวทการจดการความร (KM) ในองคกร จ านวน 31 คน (เจาหนาท ๒๙ คน และ เกษตรกร ๒ คน) และไมเขารวม ๒ คน (เจาหนาท) รายละเอยดตามเอกสารแนบ ๑ (ภาคผนวก)

ผด าเนนงาน ผบรหารสงสด (CEO) นายกฤษฎา ฉมอนทร นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการ คณกจ (KP) นายวนย ขยนยง นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการ สานกงานเกษตรจงหวดตราด ผชวยคณกจ นางสาวสมลนาถ โสสทธ นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ คณเออ,อานวย นางสาวชดชนก ชวะประวต นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ คณลขต นายนรจน หวใจฉา นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ ผชวยคณลขต นางสาวจรนนท พนธศร นกวชาการสงเสรมการเกษตร คณประสาน นางสาวทานอง อนทะเสน นกวชาการสงเสรมการเกษตรปฏบตการ

วตถประสงค 1. เพอใหเจาหนาทของศนยฯไดมความรและทราบถงความสาคญ ประโยชน และวธการจดการชนโรงอยาง

งาย 2. เพอใหเจาหนาทของศนยฯ สามารถผลตขยายและเลยงชนโรงอยางงายไดดวยตนเอง 3. เพอเปนแนวทางเลอกในการนาไปประกอบอาชพได

ภาพกจกรรม

การจดเวทการจดการความร (KM) ในองคกร ครงท 3/2557

เรอง การเลยงชนโรงอยางงาย วนท 3 กนยายน 2557

ณ หองประชมศนยสงเสรมเทคโนโลยการเกษตรดานอารกขาพช จงหวดชลบร เจาหนาทของศนยฯ รวมจดเวทการจดการความร เรอง การเลยงชนโรงอยางงาย โดยมนายวนย ขยนยง หวหนากลมอารกชาพช สานกงานเกษตรจงหวดตราด เปนวทยากร

นายวนย ขยนยง หวหนากลมอารกชาพช สานกงานเกษตรจงหวดตราด สาธตการเลยงชนโรงอยางงาย และให เจาหนาทของศนยฝกปฏบตดวยตนเอง เพอนาไปผลตขยายตอไป พรอมนไดมอบวสดอปกรณในการผลตขยาย

ใหเจาหนาทของศนยดวย