Upload
sathit-buapanommas
View
25
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
แนวทางปฏิบั�ติธรรมของ หลวงป��ติ�างๆ
แนวทางปฏิบั�ติธรรมของ พระราชว�ฒาจารย์ (หลวงป��ดู�ลย์ อติ�โล)
ว�ดูบั�รพาราม จ�งหว�ดูสุ�รนทร
1. เริ่��มต้�นอริ่�ยาบทท��สบาย ย�น เดิ�น น��ง นอน ไดิ�ต้ามสะดิวก ท�าความริ่� �ต้�วเต้�มท�� และ ริ่� �อย��ก�บท�� โดิยไม�ต้�องริ่� �อะไริ่ หริ่�อ ริ่� � "ต้�ว"" อย�างเดิ�ยว ริ่�กษาจิ�ต้เช่�นน�%ไว�เริ่��อยๆ ให� "ริ่� �อย��เฉย ๆ" ไม�ต้�องไปจิ�าแนกแยกแยะ อย�าบ�งค�บ อย�าพยายาม อย�าปล�อย ล�องลอยต้ามยถากริ่ริ่ม
เม��อริ่�กษาไดิ�ส�กคริ่� � จิ�ต้จิะค�ดิแส�ไปในอาริ่มณ์-ต้�างๆ โดิยไม�ม�ทางริ่� �ท�นก�อน เป.นต้ามธริ่ริ่มดิาส�าหริ่�บผู้��ฝึ2กใหม� ต้�อเม��อจิ�ต้แล�นไป ค�ดิไปในอาริ่มณ์-น�%นๆ จินอ��มแล�ว ก�จิะริ่� �ส3กต้�วขึ้3%นมาเอง เม��อริ่� �ส3กต้�วแล�วให� พ�จิาริ่ณ์าเปริ่�ยบเท�ยบสภาวะขึ้องต้นเอง ริ่ะหว�างท��ม�ความริ่� �อย��ก�บท�� และริ่ะหว�าง ท��จิ�ต้ค�ดิไปในอาริ่มณ์-ว�าม�ความแต้กต้�างก�นอย�างไริ่ เพ��อเป.นอ6บายสอนจิ�ต้ ให�จิดิจิ�า จิากน�%น ค�อย ๆ ริ่�กษาจิ�ต้ให�อย��ในสภาวะริ่� �อย��ก�บท��ต้�อไป คริ่�%นพล�%งเผู้ลอ ริ่�กษาไม�ดิ�พอ จิ�ต้ก�จิะแล�นไปเสวยอาริ่มณ์-ขึ้�างนอกอ�ก จินอ��มแล�ว ก�จิะกล�บริ่� �ต้�ว ริ่� �ต้�วแล�วก�พ�จิาริ่ณ์า และริ่�กษาจิ�ต้ต้�อไป ดิ�วยอ6บายอย�างน�% ไม�นานน�ก ก�จิะสามาริ่ถ ควบค6มจิ�ต้ไดิ� และบริ่ริ่ล6สมาธ�ในท��ส6ดิ และจิะเป.นผู้��ฉลาดิใน "พฤต้�แห�งจิ�ต้" โดิยไม�ต้�องไปปริ่3กษาหาริ่�อใคริ่
ข$อห$าม ในเวลาจิ�ต้ฟุ้6 9งเต้�มท�� อย�าท�า เพริ่าะไม�ม�ปริ่ะโยช่น- และย�งท�าให�บ� �นทอน พล�งความเพ�ยริ่ ไม�ม�ก�าล�งใจิในการิ่เจิริ่�ญจิ�ต้คริ่�%งต้�อ ๆ ไป ในกริ่ณ์�ท��ไม�สามาริ่ถท�าเช่�นน�% ให�ลองน3กค�าว�า "พ6ทโธ" หริ่�อค�าอะไริ่ ก�ไดิ�ท��ไม�เป.นเหต้6เย�ายวน หริ่�อเป.นเหต้6ขึ้�ดิเค�องใจิ น3กไปเริ่��อยๆ แล�วส�งเกต้ดิ�ว�า ค�าท��น3กน�%น
ช่�ดิท��ส6ดิท��ต้ริ่งไหน ท��ต้ริ่งน�%นแหละค�อฐานแห�งจิ�ต้ พ3งส�งเกต้ว�า
ฐานน�%ไม�อย��คงท��ต้ลอดิกาล บางว�นอย��ท��หน3�ง บางว�นอย��อ�กท��หน3�ง ฐานแห�งจิ�ต้ ท��ค�าน3งพ6ทโธปริ่ากฏช่�ดิท��ส6ดิน�% ย�อมไม�อย��ภายนอกกายแน�นอน ต้�องอย��ภายใน กายแน� แต้�เม��อพ�จิาริ่ณ์าดิ�ให�ดิ�แล�วจิะเห�นว�าฐานน�%จิะว�าอย��ท��สวนไหนขึ้องริ่�างกาย ก�ไม�ถ�ก ดิ�งน�%นจิะว�าอย��ภายนอกก�ไม�ใช่� จิะว�าอย��ภายในก�ไม�เช่�ง เม��อเป.นเช่�นน�% แสดิงว�าไดิ�ก�าหนดิถ�กฐานแห�งจิ�ต้แล�ว เม��อก�าหนดิถ�ก และพ6ทโธปริ่ากฏใน มโนน3กช่�ดิเจินดิ�ก�ให�ก�าหนดิน3กไปเริ่��อย อย�าให�ขึ้าดิสายไดิ� ถ�าขึ้าดิสายเม��อใดิ จิ�ต้ก�จิะแล�นส��อาริ่มณ์-ท�นท� เม��อเสวยอาริ่มณ์-อ��มแล�ว จิ3งจิะริ่� �ส3กต้�วเองก�ค�อยๆ น3กพ6ทโธต้�อไป ดิ�วยอ6บายว�ธ�ในท�านองเดิ�ยวก�บท��กล�าวไว�เบ�%องต้�น ในท��ส6ดิก�จิะ ค�อยๆควบค6มจิ�ต้ให�อย��ในอ�านาจิไดิ�เอง
ข$อควรจ&า ในการิ่ก�าหนดิจิ�ต้น�%น ต้�องม�เจิต้จิ�านงแน�วแน� ในอ�นท��จิะเจิริ่�ญจิ�ต้ ให�อย��ในสภาวะท��ต้�องการิ่ เจิต้จิ�านงน�% ค�อ ต้�ว "ศี�ล" การิ่บริ่�กริ่ริ่ม "พ6ทโธ"
เปล�าๆ โดิยไริ่�เจิต้จิ�านงไม�เก�ดิปริ่ะโยช่น-อะไริ่เลย กล�บเป.นเคริ่��องบ��นทอน ความเพ�ยริ่ท�าลายก�าล�งใจิในการิ่เจิริ่�ญจิ�ต้ในคริ่าวต้�อๆไป แต้�ถ�าเจิต้จิ�านงม��นคง การิ่เจิริ่�ญจิ�ต้จิะปริ่ากฏผู้ลท6กคริ่�%งไม�มากก�น�อยอย�างแน�นอน
ดิ�งน�%น ในการิ่น3ก พ6ทโธ การิ่เพ�งเล�งสอดิส�องถ3งความช่�ดิเจิน และความไม�ขึ้าดิสายขึ้อง พ6ทโธ จิะต้�องเป.นไปดิ�วยความไม�ลดิละ เจิต้จิ�านงท��ม�อย��อย�างไม�ลดิละน�% หลวงป�>เคย เปริ่�ยบไว�ว�า ม�ล�กษณ์าการิ่ปริ่ะหน3�งบ6ริ่6ษหน3�งจิดิจิ�องสายต้าอย��ท��คมดิาบท�� ขึ้�าส3กเง�%อขึ้3%นส6ดิแขึ้นพริ่�อมท��จิะฟุ้?นลงมา บ6ริ่6ษผู้��น� %นจิดิจิ�องคอยท�ว�า ถ�าคม ดิาบน�%นฟุ้าดิฟุ้?นลงมา ต้นจิะหลบหน�ปริ่ะการิ่ใดิจิ3งจิะพ�นอ�นต้ริ่าย เจิต้จิ�านง ต้�องแน�วแน�เห�นปานน�% จิ3งจิะย�งสมาธ�ให�บ�งเก�ดิไดิ� ไม�เช่�นน�%นอย�าท�าให�เส�ยเวลา และบ��นทอนความศีริ่�ทธา ต้นเองเลย เม��อจิ�ต้
ค�อยๆ หย��งลงส��ความสงบท�ละ น�อย ๆ อาการิ่ท��จิ�ต้แล�นไปส��อาริ่มณ์-ภายนอก ก�ค�อย ๆลดิความริ่6นแริ่งลง ถ3งไปก�ไปปริ่ะเดิ�@ยวปริ่ะดิAาวก�ริ่� �ส3กต้�วไดิ�เริ่�ว ถ3งต้อนน�%ค�าบริ่�กริ่ริ่มพ6ทโธ ก�จิะ ขึ้าดิไปเองเพริ่าะค�าบริ่�กริ่ริ่มขึ้าดิไปแล�ว ไม�ต้�องย�อนถอยมาบริ่�กริ่ริ่มอ�ก เพ�ยงริ่�กษาจิ�ต้ไว�ในฐานท��ก�าหนดิเดิ�มไปเริ่��อยๆ และส�งเกต้ดิ�ความริ่� �ส3กและ "พฤต้�แห�งจิ�ต้" ท��ฐานน�%น ๆ "บริ่�กริ่ริ่มเพ��อริ่วมจิ�ต้ให�เป.นหน3�ง ส�งเกต้ดิ�ว�า ใคริ่บริ่�กริ่ริ่มพ6ทโธ"
2. ดิ�จิ�ต้เม��ออาริ่มณ์-สงบแล�ว ให�สต้�จิดิจิ�ออย��ท��ฐานเดิ�มเช่�นน�%น เม��ออาริ่มณ์-อะไริ่เก�ดิขึ้3%น ก�ให�ละ อาริ่มณ์-น�%นท�%งไปมาดิ�ท��จิ�ต้ต้�อไปอ�ก ไม�ต้�องก�งวลใจิ พยายามปริ่ะค�บปริ่ะคอง ริ่�กษาให�จิ�ต้อย��ในฐานท��ต้� %งเสมอ ๆ สต้�คอยก�าหนดิควบค6มอย��อย�างเง�ยบ ๆ (ริ่� �อย��) ไม�ต้�องว�จิาริ่ณ์-กริ่�ยาจิ�ต้ใดิๆ ท��เก�ดิขึ้3%นเพ�ยงก�าหนดิริ่� �แล�วละไปเท�าน�%น เป.นไปเช่�นน�%เริ่��อยๆ ก�จิะค�อยๆ เขึ้�าใจิกริ่�ยาหริ่�อพฤต้�แห�จิ�ต้ไดิ�เอง (จิ�ต้ปริ่6ง ก�เลส หริ่�อ ก�เลสปริ่6งจิ�ต้) "ท�าความเขึ้�าใจิในอาริ่มณ์-ความน3กค�ดิ ส�งเกต้อาริ่มณ์-ท�%งสาม ค�อ ริ่าคะ โทสะ โมหะ "
3. อย�าส�งจิ�ต้ออกนอก ก�าหนดิริ่� �อย��ในอาริ่มณ์-เดิ�ยวเท�าน�%น อย�าให�ซั�ดิส�ายไปในอาริ่มณ์- ภายนอกเม��อจิ�ต้เผู้ลอค�ดิไปก�ให�ต้�%งสต้�ริ่ะล3กถ3งฐานก�าหนดิเดิ�ม ริ่�กษา ส�มปช่�ญญะให�สมบ�ริ่ณ์-อย��เสมอ (ริ่�ปน�ม�ต้ให�ยกไว�ส�วนนามน�ม�ต้ท�%งหลายอย�า ไดิ�ใส�ใจิก�บม�น) "ริ่ะว�ง จิ�ต้ไม�ให�ค�ดิเริ่��องภายนอก ส�งเกต้การิ่หว��นไหวขึ้องจิ�ต้ต้ามอาริ่มณ์-ท�� ริ่�บมาทางอายต้นะ 6 "
4. จิงท�าญาณ์ให�เห�นจิ�ต้ เหม�อนดิ��งต้าเห�นริ่�ป เม��อเริ่าส�งเกต้ก�ริ่�ยาจิ�ต้ไปเริ่��อย ๆ จินเขึ้�าถ3งป?จิจิ�ยขึ้องอาริ่มณ์- ความน3กค�ดิต้�างๆ ไดิ�แล�ว จิ�ต้ก�จิะค�อย ๆ ริ่� �เท�าท�นการิ่เก�ดิขึ้องอาริ่มณ์-ต้�างๆ อาริ่มณ์-ความน3กค�ดิต้�างๆ ก�จิะค�อยๆ ดิ�บไป เริ่��อยๆ จินจิ�ต้ว�างจิากอาริ่มณ์- แล�วจิ�ต้ก�จิะเป.นอ�สริ่ะ อย��ต้�างหากจิาก
เวทนาขึ้องริ่�ปกาย อย��ท��ฐานก�าหนดิเดิ�ม น��นเอง การิ่เห�นน�%เป.นการิ่เห�นดิ�วยป?ญญาจิ�กษ6 "ค�ดิเท�าไหริ่�ก�ไม�ริ่� � ต้�อเม��อหย6ดิค�ดิจิ3งริ่� � แต้�ต้�องอาศี�ยการิ่ค�ดิ"
5. แยกริ่�ปถอดิ ดิ�วยว�ช่ช่า มริ่ริ่คจิ�ต้ เม��อสามาริ่ถเขึ้�าใจิไดิ�ว�า จิ�ต้ ก�บ กาย อย��คนละส�วนไดิ�แล�ว ให�ดิ�ท�� จิ�ต้ต้�อไปว�าย�งม�อะไริ่หลงเหล�ออย��ท��ฐานท��ก�าหนดิ (จิ�ต้) อ�กหริ่�อไม� พยายาม ใช่�สต้�ส�งเกต้ดิ�ท��จิ�ต้ ท�าความสงบอย��ในจิ�ต้ไปเริ่��อยๆ จินสามาริ่ถเขึ้�าใจิพฤต้� ขึ้องจิ�ต้ไดิ�อย�างละเอ�ยดิละออต้ามขึ้�%นต้อนเขึ้�าใจิในความเป.นเหต้6เป.นผู้ลก�นว�า เก�ดิจิากความค�ดิน��นเอง และความค�ดิม�นออกไปจิากจิ�ต้น��นเอง ไปหาปริ่6ง หาแต้�ง หาก�อ หาเก�ดิ ไม�ม�ท��ส�%นส6ดิ ม�นเป.นมายาหลอกลวงให�คนหลง แล�วจิ�ต้ ก�จิะเพ�กถอนส��งท��ม�อย��ในจิ�ต้ไปเริ่��อยๆ จินหมดิ หมายถ3งเจิริ่�ญจิ�ต้จินสามาริ่ถ เพ�กริ่�ปปริ่มาณ์�ว�ญญาฯท��เล�กท��ส6ดิภายในจิ�ต้ไดิ� "ค�าว�า แยกถอดิริ่�ป น�%น หมายความถ3ง แยกริ่�ปว�ญญาณ์ น��นเอง "
6. เหต้6ต้�องละ ผู้ลต้�องละ เม��อเจิริ่�ญจิ�ต้จินปริ่าศีจิากความค�ดิปริ่6งแต้�งไดิ�แล�ว (ว�าง) ก�ไม� ต้�องอ�งอาศี�ยก�บกฎเกณ์-ฑ์-แห�งความเป.นเหต้6เป.นผู้ลใดิ ๆ ท�%งส�%น จิ�ต้ก�อย��เหน�อ ภาวะแห�งคลองความค�ดิน3กต้�างๆ อย��เป.นอ�สริ่ะ ปริ่าศีจิากส��งใดิๆ คริ่อบง�า อ�าพริ่างท�%งส�%น "สม6จิเฉทธริ่ริ่มท�%งปวง"
7. ใช่�หน�%--ก�หมดิ พ�นเหต้6เก�ดิ เม��อเพ�กริ่�ปปริ่มาณ์�ท��เล�กท��ส6ดิเส�ยไดิ� กริ่ริ่มช่��วท��ปริ่ะท�บ บริ่ริ่จิ6 บ�นท3ก ถ�ายภาพ ต้�ดิอย��ก�บริ่�ปปริ่มาณ์�น�%น ก�หมดิโอกาศีท��จิะให�ผู้ลต้�อไปในเบ�%องหน�า การิ่เพ��มหน�%ก�เป.นอ�นสะดิ6ดิหย6ดิลง เหต้6ป?จิจิ�ยภายนอกภายในท��มากริ่ะทบ ก�เป.น ส�กแต้�ว�ามากริ่ะทบ ไม�ม�ผู้ลส�บเน��องต้�อไป หน�%กริ่ริ่มช่��วท��ไดิ�ท�าไว�ต้� %งแต้�ช่าต้�แริ่ก ก�เป.นอ�นไดิ�ริ่�บการิ่ช่ดิใช่�หมดิส�%น หมดิเริ่��องหมดิริ่าวหมดิพ�นธะผู้�กพ�นท��จิะต้�อง เก�ดิมาใช่�หน�%กริ่ริ่มก�นอ�ก เพริ่าะ
กริ่ริ่มช่��วอ�นเป.นเหต้6ให�ต้�องเก�ดิอ�ก ไม�อาจิให�ผู้ล ต้�อไปไดิ� เริ่�ยกว�า "พ�นเหต้6เก�ดิ"
8. ผู้��ท��ต้ริ่�สริ่� �แล�ว เขึ้าไม�พ�ดิหริ่อกว�า เขึ้าริ่� �อะไริ่ เม��อธริ่ริ่มท�%งหลายไดิ�ถ�กถ�ายทอดิไปแล�ว ส��งท��เริ่�ยกว�าธริ่ริ่ม จิะเป.น ธริ่ริ่มไปไดิ�อย�างไริ่ ส��งท��ว�าไม�ม�ธริ่ริ่มน��นแหละม�นเป.นธริ่ริ่มขึ้องม�นในต้�ว (ผู้��ริ่� �น�ะจิริ่�ง แต้�ส��งท��ริ่� �ท�%งหลายน�%นไม�จิริ่�ง)
โอวาท พระอ�บัาล'ค�ณู�ปมาจารย์ (สุรจ�นโท จ�นทร ) ว�ดูบัรมนวาสุ แขวงรองเม*อง กร�งเทพมหานคร
ในพวกเริ่าช่าวสยามน�% ควริ่เห�นไดิ�ว�าเป.นคนม�บ6ญมาก เก�ดิมาไดิ�พบ พ6ทธศีาสนาท�เดิ�ยว ดิ�วยบริ่6พบ6ริ่6ษพาถ�อมานานกว�า 2,000 ปFแล�ว อย�าพาก�น ม�ความปริ่ะมาท พ3งต้�%งใจิปฏ�บ�ต้�ให�เห�นผู้ลจินริ่� �ส3กต้�วว�า เริ่าม�ท��พ3�งอ�นใดิแล�ว จิ3งจิะเป.นคนท��ไม�เส�ยท�ท��ไดิ�พบพริ่ะพ6ทธศีาสนา
อะไริ่เป.นป?จิจิ�ยขึ้องอว�ช่ช่า เริ่าน��นแหละเป.นป?จิจิ�ยขึ้องอว�ช่ช่า อะไริ่เป.นป?จิจิ�ยขึ้องเริ่า อว�ช่ช่าน��นแหละเป.นป?จิจิ�ยขึ้องเริ่า ถ�าม�อว�ช่ช่าก�ม�เริ่า ถ�าม�เริ่าก�ม�อว�ช่ช่า ต้�าริ่าแบบแผู้นม�ใช่�ยา ยาม�ใช่�ต้�าริ่าแบบแผู้น ความไขึ้�ไม�ไดิ�หาย ดิ�วยยาอย�างเดิ�ยว ต้�องอาศี�ยก�นยาน�%นดิ�วยไขึ้�จิ3งหาย
พระโอวาทธรรม สุมเดู,จพระญาณูสุ�งวร สุมเดู,จพระสุ�งฆราช ว�ดูบัวรนเวศวหารราชวรวหาร กร�งเทพมหานคร
การเจรญภาวนาน�1น เป2นการสุร$างบั�ญบัารม'ท'3สุ�งท'3สุ�ดูและย��งใหญ�ท��ส6ดิในพริ่ะพ6ทธศีาสนา จิ�ดิว�าเป.นแก�นแท�และส�งกว�าฝึ>ายศี�ลมากน�ก
การเจรญภาวนาน�1น ม' ๒ อย์�าง ค*อ(๑) สุมถภาวนา (การท&าสุมาธ)(๒) วป7สุสุนาภาวนา (การเจรญป7ญญา)
พระพ�ทธองค ไดู$ติร�สุไว$ว�า "ผู้�$ใดูแม$จะท&าสุมาธจนจติเป2นฌานไดู$นานถ<ง ๑๐๐ ป> และไม�เสุ*3อมก,ย์�งไดู$บั�ญน$อย์กว�าผู้�$ท'3มองเห,นความเป2นจรงท'3ว�าสุรรพสุ3งท�1งหลาย์อ�นเน*3องมาจากการปร�งแติ�ง ล$วนแล$วแติ�เป2นอนจจ�ง ท�กข�ง อน�ติติาแม$จะเห,นเพ'ย์งช�3วขณูะจติเดู'ย์วก,ติาม"
ดิ�งน�% จิะเห�นไดิ�ว�า ว�ป?สสนาภาวนา (การิ่เจิริ่�ญป?ญญา) น�%น เป.นส6ดิยอดิขึ้องการิ่สริ่�างบ6ญบาริ่ม�โดิยแท�จิริ่�ง และการิ่กริ่ะท�าก�ไม�เหน��อยยากล�าบาก ไม�ต้�องแบกหาม ไม�ต้�องลงท6นหริ่�อเส�ยทริ่�พย-แต้�อย�างใดิ แต้�ก�ไดิ�ก�าไริ่มากท��ส6ดิ
เม��อเปริ่�ยบการิ่ให�ทานเหม�อนก�บกริ่วดิ และทริ่าย ก�เปริ่�ยบว�ป?สสนาไดิ�ก�บเพช่ริ่น�%าเอก ซั3�งทานย�อมไม�ม�ทางท��จิะเท�ยบศี�ล ศี�ลก�ไม�ม�ทางท��จิะเท�ยบก�บสมาธ� และสมาธ�ก�ไม�ม�ทางท��จิะเท�ยบก�บว�ป?สสนา
แต้�ต้ริ่าบใดิท��เริ่าท�านท�%งหลายย�งไม�ถ3งฝึ?� งพริ่ะน�พพาน ก�ต้�องเก�บเล�กผู้สมน�อย โดิยท�าท6ก ๆ ทางเพ��อความไม�ปริ่ะมาท โดิยท�าท�%งทาน ศี�ล และภาวนา ส6ดิแต้�โอกาสจิะอ�านวยให� จิะถ�อว�าการิ่เจิริ่�ญว�ป?สสนาภาวนาน�%นลงท6นน�อยท��ส6ดิ แต้�ไดิ�ก�าไริ่มากท��ส6ดิ ก�เลยท�าแต้�ว�ป?สสนาอย�างเดิ�ยว โดิยไม�ยอมลงท6นท�าบ6ญให�ทานใดิ ๆ ไว�เลย
เม��อเก�ดิช่าต้�หน�า เพริ่าะเหต้6ท��ย�งไม�ถ3งฝึ?� งพริ่ะน�พพาน ก�เลยม�แต้�ป?ญญาอย�างเดิ�ยวไม�ม�จิะก�นจิะใช่� ก�เห�นจิะเจิริ่�ญว�ป?สสนาให�ถ3งฝึ?� งพริ่ะน�พพานไปไม�ไดิ�เหม�อนก�น
อน<3ง พระพ�ทธองค ไดู$ติร�สุเอาไว$ว�า "ผู้�$ใดูม'ป7ญญาพจารณูาจนจติเห,นความจรงว�า ร�างกาย์น'1เป2นอนจจ�ง ท�กข�ง อน�ติติาไม�ใช�ติ�ว ไม�ใช�ติน คน สุ�ติว แม$จะนานเพ'ย์งช�3วช$างย์กห�ข<1นกระดูกก,ย์�งดู'เสุ'ย์กว�าผู้�$ท'3ม'อาย์�ย์*นนานถ<ง ๑๐๐ ป>แติ�ไม�ม'ป7ญญาเห,นความเป2นจรงดู�งกล�าว"
กล�าวค�อ แม�ว�าอาย6ขึ้องผู้��น� %นจิะย�นยาวมานานเพ�ยงใดิ ก�ย�อมโมฆะเส�ยเปล�าไปช่าต้�หน3�ง จิ�ดิว�าเป.น "โมฆบ6ริ่6ษ" ค�อ บ6ริ่6ษท��ส�ญเปล�า
โอวาท หลวงป��เสุาร ก�นติสุ'โล ว�ดูเล'ย์บั อ&าเภอเม*อง จ�งหว�ดูอ�บัลราชธาน'
ธริ่ริ่มะก�ม�อย��ในกาย เพริ่าะกายม�ความเก�ดิ แก� เจิ�บ ต้าย พริ่ะพ6ทธเจิ�า และพริ่ะสาวกเจิ�าท�%งหลาย ท�านไดิ�เส�ยสละเช่�น ความส6ขึ้อ�นเป.นไปดิ�วย ริ่าช่สมบ�ต้�น� %น พริ่ะองค-ท�านผู้��ม�คนยกย�องสริ่ริ่เสริ่�ญ คอยปฏ�บ�ต้�ว�ฏฐากแล�ว ไดิ�เส�ยสละมานอนก�บดิ�นก�บหญ�า ใต้�โคนต้�นไม�ถ3งก�บอดิอาหาริ่เป.นต้�น
การิ่เส�ยสละเหล�าน�%เพ��อปริ่ะโยช่น-อะไริ่ ก�เพ��อให�ไดิ�ถ3งซั3�งว�โมกขึ้ธริ่ริ่ม ค�อ ธริ่ริ่มะ เป.นเคริ่��องพ�นจิากการิ่เก�ดิ แก� เจิ�บ ต้าย และเม��อพริ่ะพ6ทธองค- ต้ริ่�สริ่� �ก�ทริ่งน��งสมาธ�ใต้�ริ่�มไม� อ�นเป.นสถานท��สงบสง�ดิ และไดิ�ทริ่งพ�จิาริ่ณ์า ซั3�งความจิริ่�ง ค�อ อริ่�ยส�จิ 4 น�% เป.นม�ลเหต้6อ�นเป.นเบ�%องต้�นขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า
ว�ป?สสนาน�%ม�ผู้ลอาน�สงส-ใหญ�ย��งกว�าทาน ศี�ล พริ่หมว�หาริ่ภาวนา ย�อมท�าให�ผู้��เจิริ่�ญน�%นม�สต้�ไม�หลง เม��อท�ากาลก�ริ่�ยาม�ส6คต้�ภพ ค�อ มน6ษย-และโลกสวริ่ริ่ค-เป.นไปในเบ�%องหน�า หากย�งไม�บริ่ริ่ล6ผู้ลท�าให�แจิ�งซั3�งพริ่ะน�พพาน ถ�าอ6ปน�ส�ยมริ่ริ่คผู้ลม� ก�ย�อมท�าให�ผู้��น� %นบริ่ริ่ล6มริ่ริ่คผู้ล ท�าให�แจิ�งซั3�งพริ่ะน�พพานไดิ�ในช่าต้�น�%น� �นเท�ยว
อน3�ง ยากน�กท��จิะไดิ�เก�ดิเป.นมน6ษย- เพริ่าะต้�องต้�%งอย��ในธริ่ริ่มขึ้องมน6ษย-ค�อ ศี�ล ๕ และก6ศีลกริ่ริ่มบท ๑๐ จิ3งจิะไดิ�เก�ดิมาเป.นมน6ษย- ช่�ว�ต้ท��เป.นมาน�%ก�ไดิ�ดิ�วยยากย��งน�ก เพริ่าะอ�นต้ริ่ายช่�ว�ต้ท�%งภายในภายนอกม�มากต้�างๆ การิ่ท��ไดิ�ฟุ้?งธริ่ริ่มขึ้องส�ต้ต้บ6ริ่6ษ ค�อ พริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�าน�%ก�ไดิ�ดิ�วยยากย��งน�ก เพริ่าะกาลท��เปล�าว�างอย�� ไม�ม�พริ่ะพ6ทธเจิ�าเก�ดิขึ้3%นในโลกย�ดิยาวนานน�ก บางคาบบางสม�ยจิ3งจิะม�พริ่ะพ6ทธเจิ�าเก�ดิขึ้3%นในโลกส�กคริ่�%งคริ่าวหน3�ง เหต้6น�%นเริ่าท�%งหลายพ3งอย��ดิ�วยความไม�ปริ่ะมาทเถ�ดิ อย�าให�เส�ยท�ท��ไดิ�เก�ดิมาเป.นมน6ษย-พบพริ่ะพ6ทธศีาสนาน�%เลย
โอวาท หลวงป��ม�3น ภ�รท�ติติเถระ ว�ดูป�าสุ�ทธาวาสุ อ&าเภอเม*อง จ�งหว�ดูสุกลนคร
สุ3งท'3ล�วงไปแล$วไม�ควรไปท&าความผู้�กพ�น เพราะเป2นสุ3งของท'3 ล�วงไปแล$วอย์�างแท$จรง แม$จะท&าความผู้�กพ�น และม�3นใจในสุ3งน�1น กล�บัมา เป2นป7จจ�บั�นก,เป2นไปมไดู$ ผู้�$ท&าความสุ&าค�ญม�3นหมาย์น�1นเป2นท�กข แติ�ผู้�$เดู'ย์ว โดูย์ความไม�สุมหว�งติลอดูไป อนาคติท'3ย์�งไม�มาถ<งก,เป2นสุ3งไม�ควรย์<ดูเหน'3ย์ว เก'3ย์วข$องเช�นก�น อดู'ติควรปล�อย์ไว$ติามอดู'ติ อนาคติก,ควรปล�อย์ไว$ติามกาล ของม�น ป7จจ�บั�นเท�าน�1นท'3จะสุ&าเร,จเป2นประโย์ชน ไดู$ เพราะอย์��ในฐานะท'3ควร ท&าไดู$ไม�สุ�ดูวสุ�ย์
ปรย์�ติ ปฏิบั�ติ ปฏิเวธ จะแย์กก�นไม�ไดู$ หน�ง เน*1อ เอ,น กระดู�ก ติ$ององอาศ�ย์ก�นอย์��ฉั�นใดูก,ดู' ปรย์�ติ ปฏิบั�ติ ปฏิเวธ ก,อาศ�ย์ก�นอย์��อย์�างน�1น สุ�ทธรรมสุามอย์�างน'1 จะแย์กก�นไม�ไดู$เลย์
โอวาท หลวงป��สุม พ�ทธาจาโร ว�ดูถ&1าผู้าปล�อง อ&าเภอเช'ย์งดูาว จ�งหว�ดูเช'ย์งใหม�
พริ่ะพ6ทธเจิ�าท�านจิ3งให�ปล�อยวางอย�าไปย3ดิถ�อ ต้�วก�ขึ้องก� ต้�วเริ่าขึ้องเริ่า ม�นเป.นเพ�ยงสมม6ต้� ให�เป.นต้�วเริ่าขึ้องเริ่าเท�าน�%นแหละ ธาต้6แท� ม�นไม�ไดิ�เป.นขึ้องใคริ่ เม��อม�เหต้6 ป?จิจิ�ยเก�ดิขึ้3%น ม�นก�เก�ดิขึ้3%นอย�างน�% เม��อหมดิเหต้6 ป?จิจิ�ยม�นไปไหน ก�ละลายลงไปส��พ�%นแผู้�นดิ�น ธาต้6ดิ�นก�ไปส��ธาต้6ดิ�น
ธาต้6น�%าก�ไหล ไปส��ธาต้6น�%า ไหลไปในอากาศี ธาต้6ลมก�ไปก�บลม ธาต้6ไฟุ้ความริ่�อนความอบอ6�น ม�นก�ไปต้ามธาต้6ไฟุ้ ธาต้6เหล�าน�%เม��อเขึ้าไหลเขึ้�าไปอย��ในสภาพขึ้องเขึ้า เขึ้าก�ไม�ม� ความท6กขึ้-ความเดิ�อดิริ่�อนอย�างไริ่ เพริ่าะธาต้6ดิ�น น�%า ไฟุ้ ลม เป.นธริ่ริ่มช่าต้� ปริ่ะจิ�าโลกปริ่ะจิ�าว�ฎฎสงสาริ่อ�นน�%มาน�บไม�ถ�วนแล�ว มาถ3งพวกเริ่าภาวนาจิะต้�อง ให�ริ่� �เขึ้�าใจิ จิ�ต้มาย3ดิถ�อความท6กขึ้-ความเวทนาน�%เป.นความหลง
โอวาท หลวงป��ขาว อนาลโย์ ว�ดูถ&1ากลองเพล อ&าเภอหนองบั�วล&าภ� จ�งหว�ดูอ�ดูรธาน'
การิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มน�%นไม�ม�โทษม�แต้�ค6ณ์ ค�อจิ�ต้ไม�ขึ้6�นม�ว จิ�ต้ผู้�องใส จิะย�น เดิ�น น��ง นอน ก�ม�ความส6ขึ้ไม�ม�ความท6กขึ้- จิะเขึ้�าส��ส�งคมใดิๆ ก�องอาจิ กล�าหาญ
การิ่ท�าความเพ�ยริ่ เม��อสมาธ�เก�ดิม�ขึ้3%นแล�วจิะไม�ม�ความหว��นไหว ไม�ความเก�ยจิคริ่�านต้�อการิ่งาน ท�%งทางโลกท�%งทางธริ่ริ่ม จิากน�%นก�เป.นป?ญญา ท��จิะมาเป.นก�าล�ง เม��อป?ญญาเก�ดิขึ้3%นแล�วริ่� �จิ�กใช่�ให�เป.นปริ่ะโยช่น- จิะเริ่�ยนทางโลก ก�ส�าเริ่�จิ จิะท�าการิ่ธริ่ริ่มก�ส�าเริ่�จิ พริ่ะพ6ทธเจิ�าท�านจิ3งส��งสอนอบริ่มให�เก�ดิให�ม� ขึ้3%นมาเบ�%องต้�นต้�%งแต้�ศี�ล ศี�ลเป.นท��ต้� %งขึ้องสมาธ� สมาธ�เป.นท��ต้� %งขึ้องป?ญญา ไม�ว�าศี�ล สมาธ� ป?ญญา เป.นทางมาแห�งว�ม6ต้ต้� ค�อ ความหล6ดิพ�นดิ�วยก�น
จิ�ต้ไม�ริ่� �เท�าต้ามความเป.นจิริ่�งขึ้องส�งขึ้าริ่ม�นจิะไดิ�ความส6ขึ้มาจิากไหนพริ่ะพ6ทธเจิ�าสอนไว�คนต้าบอดิยากท��จิะบ�าบ�ดิโริ่คต้าบอดิให�ม�นต้าแจิ�งก�ม�อย��ค�อป?ญจิกริ่ริ่มฐานกริ่ริ่มฐาน๕พริ่ะพ6ทธเจิ�าให�น�อมเขึ้�ามาค�นคว�ากริ่ริ่มฐาน๕น�%เกศีาผู้ม, โลมาขึ้น, นขึ้าเล�บ, ท�นต้าฟุ้?น, ต้โจิหน�ง, ต้ะจิะปริ่�ย�นโต้ม�หน�งห6�มอย��เป.นท��ส6ดิริ่อบ, ป�โริ่นาน�ปปการิ่�สสะอส6จิ�โนเต้�มไปดิ�วยขึ้องไม�สะอาดิม�ปริ่ะการิ่ต้�างๆน�%แหละ
ล�มต้าขึ้3%นมาให�ม�นเห�นแล�วต้�%งใจิท�าอย��อย�างน�%นไม�ใช่�ท�าว�นเดิ�ยวเดิ�อนหน3�งหริ่�อปFหน3�งท�าเอาต้ายเอาช่�ว�ต้เป.นแดิน
เริ่��องท�าความเพ�ยริ่ถ�าดิ�แล�วก�ไม�เหล�อว�ส�ยความจิะพ�นท6กขึ้-ม�นม�น�อยม�อย��ในอ�ต้ภาพน�%แหละไม�ไดิ�อย��ท��อ��นจิ�ต้ว�างเท�าน�%นแหละว�างโม�ดิท6กส��งท6กอย�างม�นไม�ไดิ�เก��ยวขึ้�องไม�ใช่�ขึ้องต้�วขึ้องต้นม�นไม�ย3ดิม�นก�พ�นท6กขึ้-ก�ม�ส6ขึ้
จิ�ต้อบริ่มดิ�แล�วม�นก�บริ่�ส6ทธ�Kผู้6ดิผู้�องเป.นจิ�ต้เล��อมปริ่ะภ�สสริ่จิ3งเห�นช่�ดิว�าดิ�แล�วจิ�ต้ต้�งท�นต้�งส6ขึ้าวห�งจิ�ต้ฝึ2กดิ�แล�วน�%นน�าเอาความส6ขึ้มาให�ไม�ม�ท��ส�%นส6ดิ
การิ่เจิ�บปวดิเม��อน��งสมาธ�พริ่ะพ6ทธเจิ�าว�าให�ส��ม�นม�นจิ3งจิะเป.นท6กขึ้เวทนาน��น
สมาธ�ม�นเจิ�บให�ดิ�ม�นม�นเก�ดิมาจิากไหนเวทนาม�นก�เวทนาต้�างหากไม�ม�ต้�วเริ่าการิ่พ�จิาริ่ณ์าให�ริ่� �เท�าน�%นแหละ
ขึ้องไม�ม�ต้นม�ต้�วม�นเก�ดิจิากริ่�างกายน�%อย�างหน3�งแล�วม�นก�ริ่� �ส3กถ3งจิ�ต้ริ่� �ถ3งก�นจิ�ต้ก�ไปย3ดิย3ดิก�เจิ�บหน�กเขึ้�าไม�ส��ม�นต้�องส��ม�นม�นจิ3งจิะเห�น
สต้�เป.นแก�นขึ้องธริ่ริ่มแก�นขึ้องธริ่ริ่มแท�อย��ท��สต้�ให�พาก�นห�ดิท�าให�ดิ�คริ่�%นม�สต้�แก�กล�าดิ�แล�วท�าก�ไม�พลาดิค�ดิก�ไม�พลาดิก6ศีลธริ่ริ่มท�%งหลายจิะเก�ดิขึ้3%นเม��อบ6คคลอย��ก�บสต้�แล�วสต้�เป.นใหญ�สต้�ก�าล�งดิ�แล�วจิ�ต้ม�นจิ3งริ่วมเพริ่าะสต้�ค6�มคริ่องจิ�ต้
พริ่ะพ6ทธเจิ�าว�าก�าหนดิให�ริ่� �ท6กขึ้-ท6กขึ้-มาจิากไหนท6กขึ้-มาจิากเหต้6ค�อความอยากเป.นอยากม�ความอยากม�นเก�ดิมาแต้�เหต้6เหต้6ม�นเก�ดิมาจิากไหนเหต้6มาจิากความไม�ริ่� �ไม�ริ่� �เท�า(ท�น)กายจินกริ่ะท��งความค�ดิท�%งหลายเขึ้�ามาม�นก�ไม�ริ่� �ท�%งน�%นค�อม�นโง�เริ่�ยกว�าอว�ช่ช่าเป.นเหต้6ให�ส�ต้ว-ผู้��ไม�ริ่� �เท�าเก�ดิความย�นดิ�ย�นริ่�ายเก�ดิความพอใจิไม�พอใจิเก�ดิความอยากเป.นอยากม�เป.นเหต้6ให�วนเว�ยนเริ่�ยกว�าส�งสาริ่จิ�กริ่ว�ฏฏกาเว�ยนอย��อย�างน�%นเป.นเหต้6ให�เริ่าเว�ยนเก�ดิเว�ยนต้ายอย��ในภพน�อยภพใหญ�
นริ่กม�นก�อย��น��พริ่ะน�พพานก�อย��น��อย�าไปค�นท��อ��นอย�าไปพ�จิาริ่ณ์าท��อ��นให�ค�นท��สกนธ-กายขึ้องต้น
โอวาท หลวงป��ชอบั ฐานสุโม ว�ดูป�าสุ�มมาน�สุรณู อ&าเภอว�งสุะพ�ง จ�งหว�ดูเลย์
ให�พ�จิาริ่ณ์าความต้าย น��งก�ต้าย นอนก�ต้าย ย�นก�ต้าย เดิ�นก�ต้าย
โอวาท หลวงป��หล�ย์ จ�นทสุโร ว�ดูถ$าผู้าบั1ง อ&าเภอว�งสุะพ�ง จ�งหว�ดูเลย์
น�%แหละ
โอวาท หลวงป��ผู้าง จติติค�ติโติ ว�ดูอ�ดูมคงคาค'ร'เขติ อ&าเภอม�ญจาค'ร' จ�งหว�ดูขอนแก�น
เป.นคริ่�สอนคนอ��นก�ดิ�อย�� หากสอนต้�วเองดิ�วยก�จิะดิ�มากขึ้3%น เริ่าต้ริ่วจิคะแนนให�คนอ��น ขึ้�อน�%ถ�ก ขึ้�อน�%นผู้�ดิ เริ่าเคยต้ริ่วจิดิ�ต้�วเองบ�างหริ่�อเปล�า ว�นเวลาผู้�านไปต้�%งแต้�อดิ�ต้ถ3งป?จิจิ6บ�น คะแนนฝึ>ายดิ�ก�บคะแนนฝึ>ายช่��วน�%น ขึ้�าง
ไหนม�นมากน�อยกว�าก�น ก�บไปต้ริ่วจิต้�วเองเดิ�อศี�ลม�มากหลายขึ้�อ ไม�ต้�องริ่�กษาหมดิท6กขึ้�อดิอก ริ่�กษาแต้�ใจิขึ้องเจิ�าให�ดิ�อย�างเดิ�ยวให�ดิ� กาย วาจิา ก�จิะดิ�ไปดิ�วยก�นน��นแหละ
โอวาท หลวงป��ดู�ลย์ อติ�โล ว�ดูบั�รพาราม อ&าเภอเม*อง จ�งหว�ดูสุ�รนทร
คนเริ่าท6กว�นน�% เป.นท6กขึ้-เพริ่าะความค�ดิถ�าม�เวลาส�าหริ่�บหายใจิ ก�ต้�องม�เวลาส�าหริ่�บภาวนาเริ่��องขึ้องพริ่ะว�น�ยน�%น ให�ศี3กษาอ�านต้�าริ่�บต้�าริ่าให�เขึ้�าใจิให�ถ�กต้�องท6กขึ้�อม�ล เพ��อปฏ�บ�ต้�ไม�ให�ผู้�ดิ ส�วนธริ่ริ่มะน�%น ถ�าอ�านมากก�จิม�ว�ต้กว�จิาริ่ณ์-มาก จิ3งไม�ต้�องอ�านก�ไดิ� ขึ้อให�ต้�%งใจิปฏ�บ�ต้�เอาเพ�ยงอย�างเดิ�ยวก�พอ
ภ�กษ6เริ่า ถ�าปล�กความย�นดิ�ในเพศีภาวะขึ้องต้นไดิ�แล�ว ก�จิะม�แต้�ความส6ขึ้ เย�อกเย�น ถ�าต้�วเองอย��ในเพศีภ�กษ6 แต้�กล�บไปย�นดิ�ในเพศีอ��น ความท6กขึ้-ก�จิะท�บถมอย��ริ่ ��าไป หย6ดิกริ่ะหาย หย6ดิแสวงหาไดิ� น��นค�อ ภ�กษ6 ภาวะโดิยแท� ย��งจินย��งม�ความส6ขึ้
ผู้�ท��ไหนเคยหลอกพริ่ะ ม�แต้�พริ่ะน��นแหละหลอกผู้� และต้�%งกริ่ะบวนการิ่หลอกผู้�เป.นการิ่ใหญ�เส�ยดิ�วย ค�ดิดิ�ให�ดิ�นะ ว�ต้ถ6ส��งขึ้องท��ช่าวบ�านเขึ้าเอามาบริ่�จิาคท�าบ6ญน�%น แทบท�%งหมดิล�วนท�าเพ��ออ6ท�ศีส�งไปให�ผู้�ท�%งน�%น ผู้�พ�อแม�ป�>ย�าต้า
ยายพ��น�องเขึ้า แล�วพริ่ะเริ่าเล�า ปริ่ะพฤต้�ต้นเหมาะสมแล�วหริ่�อ ม�ค6ณ์ธริ่ริ่มอะไริ่บ�างท��จิะส�งผู้ลให�ถ3งผู้�ไดิ� ..ริ่ะว�ง อย�ามาเป.นพริ่ะหลอกผู้�
การิ่ฟุ้?งแต้�ละคริ่�%งน�%น ควริ่ให�ไดิ�อริ่ริ่ถริ่สขึ้อง ปริ่�ย�ต้� ปฏ�บ�ต้� ปฏ�เวธ จิ3งจิะเป.นสาริ่ะแก�นสาริ่
การิ่เริ่��มต้�นปฏ�บ�ต้�ว�ป?สสนาภาวนาน�%น จิะเริ่��มต้�นโดิยว�ธ�ไหนก�ไดิ� เพริ่าะผู้ลม�นเป.นอ�นเดิ�ยวก�นอย��แล�ว ท��ท�านสอนแนวปฏ�บ�ต้�ไว�หลายแนวน�%น เพริ่าะจิริ่�ต้ขึ้องคนไม�เหม�อนก�น จิ3งต้�องม�ว�ต้ถ6 ส� แสง และค�าบริ่�กริ่ริ่มเช่�น พ6ทโธ อริ่ห�ง เป.นต้�น เพ��อหาจิ6ดิใดิจิ6ดิหน3�งใหจิ�ต้ริ่วมอย��ก�อน สงบแล�วค�าบริ่�กริ่ริ่มน�%นก�หล6ดิหายไปเอง แล�วก�ถ3งริ่อยเดิ�ยวก�น ริ่สเดิ�ยวก�น ม�ว�ม6ต้�เป.นแก�น ม�ป?ญญาเป.นย��ง
การิ่ไปหลายส�าน�กหลายอาจิาริ่ย- การิ่ปฏ�บ�ต้�จิะไม�ไดิ�ผู้ล เพริ่าะการิ่เดิ�นหลายส�าน�กน�% คล�ายก�บการิ่เริ่��มต้�นใหม�เริ่��อย เริ่าก�ๆม�ไดิ�หล�กธริ่ริ่มท��แน�นอน บางท�ก�เก�ดิความล�งเล งวยงง จิ�ต้ก�ไม�ม� �นคง การิ่ปฏ�บ�ต้�ก�เส��อม ไม�เจิริ่�ญค�บหน�าต้�อไป
หล�กธริ่ริ่มท��แท�จิริ่�งน�%น ค�อ จิ�ต้ ให�ก�าหนดิดิ�จิ�ต้ให�เขึ้�าใจิจิ�ต้ต้�วเองให�ล3กซั3%ง เม��อเขึ้�าใจิจิ�ต้ต้�วเองล3กซั3%งแล�วน��นแหละไดิ�แล�วซั3�งหล�กธริ่ริ่ม
ถ3งจิ�ต้ไม�สงบก�ไม�ควริ่ให�ม�นออกไปไกล ใช่�สต้�ริ่ะล3กไปแต้�ในกายน�% ดิ�ให�เห�น อน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า อส6ภส�ญญา หาสาริ่ะแก�นสาริ่ไม�ไดิ� เม��อจิ�ต้มองเห�นช่�ดิแล�ว จิ�ต้ก�เก�ดิความสลดิส�งเวช่ เก�ดิ น�พพ�ทา ความหน�าย คลายก�าหน�ดิ ย�อมต้�ดิอ6ปาทานขึ้�นธ-ไดิ�เช่�นเดิ�ยวก�น
การิ่ศี3กษาธริ่ริ่มดิ�วยการิ่อ�านการิ่ฟุ้?ง ส��งท��ไดิ�ก�ค�อส�ญญา (ความจิ�าไดิ�) การิ่ศี3กษาธริ่ริ่มดิ�วยการิ่ลงม�อปฏ�บ�ต้� ส��งท��เป.นผู้ลขึ้องการิ่ปฏ�บ�ต้�ค�อ ภ�ม�ธริ่ริ่ม
ส��งอ�นปริ่ะเสริ่�ฐท��ม�อย��เฉพาะหน�า แล�วไม�สนใจิกล�บไปหว�งไกลถ3งส��งท��เป.นแต้�เพ�ยงการิ่กล�าวถ3ง เป.นล�กษณ์ะขึ้องคนไม�เอาไหนเลย ก�ในเม��อมริ่ริ่คผู้ลน�พพานในศีาสนา (ขึ้องพริ่ะ) สมณ์โคดิมในป?จิจิ6บ�นน�%ย�งม�อย��อย�างสมบ�ริ่ณ์- กล�บเหลวไหล ไม�สนใจิ เม��อถ3งศีาสนาพริ่ะศีริ่�อาริ่�ย-ก�ย��งเหลวไหลมากกว�าน�%อ�ก
การิ่ปฏ�บ�ต้�ให�ม6�งปฏ�บ�ต้�เพ��อส�าริ่วม เพ��อความละ เพ��อความคลายก�าหน�ดิย�นดิ� เพ��อความดิ�บท6กขึ้- ไม�ใช่�เพ��อเห�นสวริ่ริ่ค-ว�มาน หริ่�อแม�พริ่ะน�พพาน ก�ไม�ต้�องต้�%งเปาหมายเพ��อจิะเห�นท�%งน�%น ให�ปฏ�บ�ต้�ไปเริ่��อยๆ ไม�ต้�องอยากเห�นอะไริ่ เพริ่าะน�พพานม�นเป.นขึ้องว�าง ไม�ม�ต้�วต้น หาท��ต้� %งไม�ม� หาท��เปริ่�ยบไม�ไดิ� ปฏ�บ�ต้�ไปจิ3งจิะริ่� �เอง
ผู้��ปฏ�บ�ต้�ท��แท�จิริ่�งน�%น ไม�จิ�าเป.นต้�องค�าน3งถ3งช่าต้�หน�าช่าต้�หล�ง หริ่�อนริ่กสวริ่ริ่ค-อะไริ่ก�ไดิ� ให�ต้�%งใจิปฏ�บ�ต้�ให�ต้ริ่งศี�ล สมาธ� ป?ญญา อย�างแน�วแน�ก�พอ ถ�าสวริ่ริ่ค-ม�จิริ่�งถ3ง ๑๖ ช่�%น ต้ามต้�าริ่า ผู้��ปฏ�บ�ต้�ดิ�แล�วก�ย�อมไดิ�เล��อนฐานะขึ้องต้นไดิ�โดิยล�าดิ�บ หริ่�อถ�าสวริ่ริ่ค- น�พพา ไม�ม�เลย ผู้��ปฏ�บ�ต้�ดิ�แล�วในขึ้ณ์ะน�%ก�ย�อมไม�ไริ่�ปริ่ะโยช่น- ย�อมอย��เป.นส6ขึ้ เป.นมน6ษย-ช่�%นเล�ศี
แม�จิบพริ่ะไต้ริ่ปMฎกหมดิแล�ว จิ�าพริ่ะธริ่ริ่มไดิ�มากมายม�คนเคาริ่พน�บถ�อมาก ท�าการิ่ก�อสริ่�างว�ต้ถ6ไดิ�อย�างมากมาย หริ่�อสามาริ่ถอธ�บายถ3ง อน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า ไดิ�อย�างละเอ�ยดิแค�ไหนก�ต้าม ถ�าย�งปริ่ะมาทอย��ก�ย�งว�าไม�ไดิ�ริ่สช่าดิขึ้องพริ่ะพ6ทธศีาสนาแต้�ปริ่ะการิ่ใดิ เพริ่าะส��งเหล�าน�%เป.นขึ้องภายนอกเท�าน�%น เม��อพ�ดิถ3งปริ่ะโยช่น-ก�เป.นปริ่ะโยช่น-ภายนอก
ค�อเป.นไปเพ��อสงเคริ่าะห-ส�งคม เพ��อสงเคริ่าะห-ผู้��อ��นเพ��อสงเคริ่าะห-อน6ช่นริ่6 �นหล�ง หริ่�อเพ��อส�ญญล�กษณ์-ขึ้องศีาสนาว�ต้ถ6 ส�วนปริ่ะโยช่น-ขึ้องต้นท��แท�น�%นค�อ ความพ�นท6กขึ้- จิะพ�นท6กขึ้-ไดิ�ก�ต้�อเม��อริ่� �จิ�ต้หน3�ง- จิ�ต้ท��ส�งออกนอก เป.นสม6ท�ย- ผู้ลอ�นเก�ดิจิากจิ�ต้ท��ส�งออกนอก เป.นท6กขึ้-- จิ�ต้เห�นจิ�ต้อย�างแจิ�มแจิ�ง เป.นมริ่ริ่ค- ผู้ลอ�นเก�ดิจิากจิ�ต้เห�นจิ�ต้ เป.นน�โริ่ธ
โอวาท หลวงป��เหร'ย์ญ วรลาโภ ว�ดูอร�ญญบัรรพติ อ&าเภอศร'เช'ย์งใหม� จ�งหว�ดูหนองคาย์
"เริ่�อท��นายช่�างต้�อดิ�แล�วอย�างแขึ้�งแริ่ง เม��อถ�กคล��นกริ่ะทบแล�ว ไม�เส�ยหายฉ�นใดิ จิ�ต้ขึ้องบ6คคลใดิเม��อฝึ2กฝึนให�ดิ�แล�ว คล��นขึ้องก�เลสกริ่ะทบเขึ้�า ย�อมไม�หว��นไหวก�ฉ�นน�%น" อธ�บายว�า เม��อบ6คคลใดิฝึ2กจิ�ต้น�%ให�ม� �น อย��ในศี�ล อย��ในสมาธ� อย��ในป?ญญา เต้�มท��แล�วย�อมไม�หว��นไหวต้�อโลกธริ่ริ่มแปดิปริ่ะการิ่ฉ�นน�%น ค�อ เม��อม�ลาภ ม�ยศี ม�สริ่ริ่เสริ่�ญ และม�ความส6ขึ้กายสบายใจิ ก�ไม�เพล�ดิเพล�น ม�วเมาในลาภ เป.นต้�น และเส��อมลาภ เส��อมยศี ถ�กน�นทา ถ�กท6กขึ้-คริ่อบง�ากาย และจิ�ต้ก�ไม�หว��นไหว ค�อไม�เศีริ่�าโศีกเส�ยใจิ ท�%งน�%ก�เพริ่าะม�ป?ญญาเห�นแจิ�ง ต้ามเป.นจิริ่�งว�า ส��งเหล�าน�%ล�วนแต้�เป.นขึ้องไม�เท��ยงแท�
แน�นอนอะไริ่เลย ม�เก�ดิขึ้3%นแล�วแปริ่ปริ่วนแต้กดิ�บไปเป.นธริ่ริ่มดิา เหม�อนก�บเริ่�อท��นายช่�าง ต้�อดิ�แล�ว ย�อมไม�หว��นไหวต้�อคล��นฉ�นน�%น
โอวาท หลวงพ�อพ�ธ ฐานโย์ ว�ดูป�าสุาลว�น อ&าเภอเม*อง จ�งหว�ดูนครราชสุ'มา
การิ่ปฏ�บ�ต้� ส�าค�ญท��การิ่ริ่วมจิ�ต้เป.นใหญ� เพริ่าะพ�%นฐานแห�งความดิ� ความช่��วย�อมเก�ดิท��จิ�ต้ ถ�าจิ�ต้ต้�วน�%ปริ่าศีจิากสต้� เป.นเคริ่��องค6�มคริ่องหริ่�อ ปริ่ะค�บปริ่ะคองเม��อใดิ เม��อน�%นจิ�ต้ดิวงน�%ก�จิะต้�องม�ความเผู้ลอไป น3กสริ่�าง บาปกริ่ริ่มใส�ต้�วเลย เพริ่าะฉะน�%นการิ่อบริ่มจิ�ต้ให�ม�สต้�จิ3งเป.นส��งจิ�าเป.น ความท6กขึ้-ท�%งหลายเก�ดิจิากก�เลส โลภะ ริ่าคะบ�าง โทสะบ�าง โมหะบ�าง ถ�าต้�องการิ่ม�ความส6ขึ้ ต้�องการิ่ก�าจิ�ดิก�เลสขึ้องต้นก�เลสในใจิต้นเอง ไม�ใช่�ไปต้�%งหน�าก�าจิ�ดิก�เลสคนอ��น
โอวาท พระอาจารย์ ว�น อ�ติติโม ว�ดูถ&1าอภ�ย์ดู&ารงธรรม อ&าเภอสุ�องดูาว จ�งหว�ดูสุกลนคร
เพริ่าะฉะน�%นต้�ณ์หาน�%เริ่าจิะต้�องเพ�ยริ่พยายามละ ค�อ ต้�%งความเพ�ยริ่ ขึ้องเริ่าไว� "ปหานปธาน" เพ�ยริ่ละความช่��วขึ้องเริ่า "ส�งวริ่ปธาน" เพ�ยริ่ริ่ะว�ง ไม�ให�ความช่��วเก�ดิขึ้3%น "อน6ริ่�กขึ้นาปธาน" เพ�ยริ่ริ่�กษาความดิ�ขึ้องเริ่าไว� น�%เริ่�ยกว�า หล�กขึ้องความเพ�ยริ่ จิะต้�องเพ�ยริ่พยายามท��เริ่าจิะละความช่��วขึ้องเริ่าไดิ� การิ่บ�าเพ�ญปหานธริ่ริ่มน�% เริ่าต้�องทบทวนเขึ้�ามา ค�อทบทวนเขึ้�ามาภายใน มาดิ�ท��จิ�ต้ใจิขึ้องเริ่า ดิ�ท��กายขึ้องเริ่า ดิ�ท��วาจิาขึ้องเริ่า ต้�องให�ดิ�ก�ริ่�ยามาริ่ยาท ขึ้องเริ่าท��แสดิงออกท��เริ่าปฏ�บ�ต้�อย�างหน3�งน�%นดิ�หริ่�อช่��ว เริ่าต้�องมาต้ริ่วจิค�นดิ� ทบทวนดิ� หริ่�อส�องดิ� เงาขึ้องเจิ�าขึ้อง การิ่ภาวนาน�%แหละเท�าก�บว�าเป.นการิ่ส�องดิ� เป.นแว�นธริ่ริ่มเป.นกริ่ะจิกส�าหริ่�บส�องดิ�ต้�วขึ้องเริ่า ให�ริ่� �ให�เห�นว�าเป.นอย�างไริ่ดิ� หริ่�อช่��ว สะอาดิหริ่�อเศีริ่�าหมอง เริ่าจิะไดิ�ริ่� �ไดิ�เห�นดิ�วยอาศี�ยการิ่ภาวนาน�%แหละ
โอวาท หลวงป��หล$า เขมป7ติโติ ว�ดูบัรรพติค'ร' อ&าเภอหนองสุ�ง จ�งหว�ดูม�กดูาหาร
"การิ่พ�จิาริ่ณ์าไต้ริ่ล�กษณ์ให�เห�นช่�ดิปริ่ะจิ�กษ-แจิ�งน�%นา ไม�หว�งว�า จิะหอบใส�ริ่ถไปพริ่ะน�พพานดิ�วยหริ่อก อน�จิจิาเอAย พ�จิาริ่ณ์าเพ��อถอนความหลง ขึ้องเจิ�าต้�วท��เขึ้�าใจิผู้�ดิว�าเป.นขึ้องเท��ยงเป.นขึ้องส6ขึ้เป.นต้�วเริ่าเขึ้าส�ต้ว-บ6คคล ต้�างหาก เพ��อให�หน�ายความหลงขึ้องเจิ�าต้�วท��เคยหลงมาอว�ช่ช่าก�ว�าป?ญญา เป.นห�วหน�าขึ้องสมาธ�และศี�ลต้อนน�%ม�พริ่ะก�าล�งมาก"
โอวาท พระอาจารย์ สุงห ทอง ธ�มมวโร ว�ดูป�าแก$ว อ&าเภอสุว�างแดูนดูน จ�งหว�ดูสุกลนคร
ส6ขึ้ไดิ�สบายไดิ� แต้�ส6ขึ้สบายเพริ่าะความหลงขึ้องใจิ ถ�าเก�ดิโริ่คภ�ย เจิ�บปวดิขึ้3%น เขึ้าจิะมาเต้�นริ่�าขึ้นาดิไหนให�ดิ�ม�นก�ไม�เพล�น จิะเอาเง�นจิะเอาทอง มาวางกองเท�นไว�ใหญ�โต้ขึ้นาดิไหน ม�นก�ไม�ม�ความส6ขึ้ เพริ่าะใจิม�นเป.นท6กขึ้- ม�นห�วง ม�นหวงในช่�ว�ต้ คนท��ไม�ม�ความส6ขึ้ขึ้องใจิ โดิยส�วนใหญ�ไปสถานท��ใดิ ใคริ่เขึ้�ามาหาก�บ�นท6กขึ้-อย�างน�%น ก�บ�นท6กขึ้-อย�างน�% ท�%งๆ ท��ม�สมบ�ริ่ณ์-ท6กอย�าง บ�านช่�องห�องหออะไริ่ก�ใหญ�โต้ เง�นทองขึ้�าวขึ้องอะไริ่เยอะแยะ แต้�ก�บ�นว�า ท6กขึ้- ท6กขึ้- ม�นท6กขึ้-อะไริ่ ม�นท6กขึ้-ใจิ
โอวาท พระนโรธร�งสุ'ค�มภ'รป7ญญจารย์ (เทสุก เทสุร�งสุ') ว�ดูหนหมากเปAง อ&าเภอศร'เช'ย์งใหม� จ�งหว�ดูหนองคาย์
ใจ ค�อผู้��อย��เฉยๆ และริ่� �ต้�วว�าเฉย ไม�ค�ดิ ไม�น3ก อ�นน�%นแหละ เริ่�ยกต้�ว ใจิ จติ ค�อผู้��น3กค�ดิ ม�นค�ดิ ม�นน3ก ม�นปริ่6ง ม�นแต้�ง ส�ญญาอาริ่มณ์- ท�%งปวงหมดิ อ�นน�%นเริ่�ยก จิ�ต้ เริ่��องเริ่�ยนพริ่ะพ6ทธศีาสนา ไม�ต้�องเริ่�ยนอ��นไกล เริ่�ยนเขึ้�ามาหาใจิ เส�ยก�อนแล�วหมดิเริ่��องพริ่ะพ6ทธเจิ�าทริ่งสอนสาวกท�%งหลาย ก�สอนถ3งใจิท�%งน�%น ถ3งท��ส6ดิก�ค�อใจิ เริ่�ยกว�า พ�ทธศาสุนาสุอนถ<งท'3สุ�ดูก,ค*อ ใจ เท�าน�1น แต้�ว�าเริ่าย�ง ท�าไม�ถ3งละซั� เริ่าจิะต้�องพยายามฝึ2กห�ดิอบริ่มใจิขึ้องต้นน�%ให�ม�นถ3งท��ส6ดิ ม�นจิ3ง จิะเขึ้�าถ3งท��ส6ดิขึ้องพ6ทธศีาสนา หมดิพ6ทธศีาสนาไดิ� "ผู้�$ใดูท&าใจเป2นกลางไดู$ ผู้�$น�1นจะพ$นจากท�กข ท�1งปวง"
[B]โอวาท หลวงป��ค&าดู' ปภาโสุ ว�ดูถ&1าผู้าป��นมติ อ&าเภอเม*อง จ�งหว�ดูเลย์
ความจิริ่�งจิ�ต้ในขึ้องเริ่าเองเป.นต้�วก�อท6กขึ้- ส�งเกต้ไดิ�จิากพริ่ะอริ่ห�นต้สาวกท�%งหลาย เม��อท�านม�ความริ่� � ม�ป?ญญาค6�มคริ่องริ่�กษาใจิท�านดิ�แล�ว ท�านก�ไม�ม�ท6กขึ้- เพริ่าะท�านไม�ปริ่าริ่ถนาในส��งต้�างๆ เม��อเริ่าปริ่ะสบก�บริ่�ป กล��น เส�ยง หริ่�ออ��นๆ ก�เพริ่าะใจิเริ่าม�ต้�ณ์หา ปริ่าริ่ถนาทะเยอทะยาน ย�นดิ�ย�นริ่�ายในส��งเหล�าน�%น ท�าให�เริ่าเป.นท6กขึ้-
ไม�ใช่�ว�าริ่�ป ริ่ส กล��น เส�ยง โผู้ฏฐ�พพะ หริ่�อส��งอ��นๆท��จิะมาเผู้าเริ่าให�ริ่�อนเป.นท6กขึ้- ต้�วขึ้องเริ่าเองท��เป.นไฟุ้มาคอยเผู้าต้�วเอง
เม��อจิ�ต้ใจิริ่วมลงไดิ�ละเอ�ยดิเป.นหน3�ง ถ3งแม�ว�าจิะม�ส�ญญาอย��บ�างก�ต้ามให�เริ่าก�าหนดิน��งเฉย ค�าว�า
โอวาท หลวงป��ชา สุ�ภทBโท
ธริ่ริ่มดิาๆ ต้ามความเป.นจิริ่�งแล�ว โลกท��เริ่าอย��น�%ไม�ม�อะไริ่ท�าไมใคริ่เลย ไม�ม�อะไริ่จิะเป.นท��ว�ต้กว�จิาริ่ย-เลย ไม�ม�อะไริ่ท��น�าจิะริ่�องไห�หริ่�อห�วเริ่าะ เพริ่าะม�นเป.นเริ่��องอย�างน�%นธริ่ริ่มดิาๆ แต้�เริ่าพ�ดิธริ่ริ่มดิาไดิ� แต้�มองไม�เห�นธริ่ริ่มดิา แต้�ถ�าเริ่าริ่� �ธริ่ริ่มะสม��าเสมอ ไม�ม�อะไริ่เป.นอะไริ่แล�ว ม�นเก�ดิม�นดิ�บขึ้องม�นอย��อย�างน�%น เริ่าก�สงบ การิ่ปฏ�บ�ต้�ค�ออ�านาจิ พริ่ะพ6ทธศีาสนาไม�ม�อ�านาจิอะไริ่เลย แม�ก�อนทองค�าก�ไม�ม�ริ่าคา ถ�าเริ่าไม�มาริ่วมก�นว�าม�นเป.นโลหะท��ดิ�ม�ริ่าคา ทองค�าม�นก�ถ�กท�%งเหม�อนก�อนต้ะก��วเท�าน�%นแหละ
พริ่ะพ6ทธศีาสนาต้�%งไว�ม�อย�� แต้�ถ�าเริ่าไม�ปริ่ะพฤต้�ปฏ�บ�ต้� จิะไปม�อ�านาจิอะไริ่เล�า อย�างธริ่ริ่มะเริ่��องขึ้�นต้�ม�อย�� แต้�เริ่าไม�อดิทนก�น ม�นจิะม�อ�านาจิอะไริ่ไหม?
ช่นะต้นเอง ถ�าเริ่าเอาช่นะต้�วเอง ม�นก�จิะช่นะท�%งต้�วเองช่นะท�%งคนอ��น ช่นะท�%งอาริ่มณ์- ช่นะท�%งริ่�ป ท�%งเส�ยง ท�%งกล��น ท�%งริ่ส ท�%งโผู้ฎ�ฐพพะ เป.นอ�นว�าช่นะท�%งหมดิ ส6ขึ้ท6กขึ้- คนท��ไม�ริ่� �จิ�กส6ขึ้ ไม�ริ่� �จิ�กท6กขึ้-น�%น ก�จิะเห�นว�า ส6ขึ้ก�บท6กขึ้-น�%นม�นคนละริ่ะดิ�บ ม�นคนละริ่าคาก�น ถ�าผู้��ริ่� �ท�%งหลายแล�ว ท�าน จิะเห�นว�า ส6ขึ้เวทนา ก�บท6กขึ้เวทนา ม�นม�ริ่าคาเท�าๆ ก�น เก�ดิต้าย เม��อเริ่าเก�ดิมาแล�วโยม ก�ค�อเริ่าต้ายแล�วน��นเอง ความแก�ก�บความต้ายม�นก�ค�ออ�นเดิ�ยวก�นน��นแหละ เหม�อนก�บต้�นไม� อ�นหน3�งต้�น อ�นหน3�งปลาย เม��อม�โคนม�นก�ม�ปลาย เม��อม�ปลายม�นก�ม�โคน ไม�ม�โคนปลายก�ไม�ม� ม�ปลายก�ต้�องม�โคน ม�แต้�ปลายโคนไม�ม�ก�ไม�ไดิ� ม�นเป.นอย�างน�%น ง�เห�า อาริ่มณ์-น�%ก�เหม�อนก�บง�เห�าท��ม�พ�ษริ่�ายน�%น
อาริ่มณ์-ท��พอใจิก�ม�พ�ษมาก อาริ่มณ์-ท��ไม�พอใจิก�ม�พ�ษมาก ม�นท�าให�จิ�ต้ใจิขึ้องเริ่าไม�เป.นเสริ่� ท�าให�จิ�ต้ใจิไขึ้ว�เขึ้วจิากหล�กธริ่ริ่มขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า ขึ้องจิริ่�ง ธริ่ริ่มขึ้องจิริ่�งขึ้องแท�ท��ท�าให�บ6คคลเป.นอริ่�ยะไดิ� ม�ใช่�เพ�ยงศี3กษาต้ามต้�าริ่า และน3กค�ดิคาดิคะเนเอาเท�าน�%น แต้�จิะต้�องปฏ�บ�ต้�ให�เป.นไปต้ามน�%นจิริ่�งๆ ขึ้องจิริ่�งจิ3งจิะเป.นขึ้องจิริ่�งขึ้3%นมาไดิ� ไดิ�เส�ย ท6กอย�างท��เริ่าม�อย��เป.นอย��น� %น ม�นเป.นส�กแต้�ว�า "อาศี�ย" เท�าน�%น ถ�าริ่� �ไดิ�เช่�นน�% ท�านว�าริ่� �เท�าต้ามส�งขึ้าริ่ ท��น�%แม�จิะม�อะไริ่อย��ก�เหม�อนไม�ม� ไดิ�ก�เหม�อนเส�ย เส�ยก�เหม�อนไดิ� พ�การิ่ เดิ�กท�%ง 2
พ�การิ่ เดิ�นทางไดิ� จิะเขึ้�าริ่กเขึ้�าป>าก�ริ่� � แต้�เริ่าพ�การิ่ใจิ (ใจิม�ก�เลส) จิะพาเขึ้�าริ่กเขึ้�าป>าหริ่�อเปล�า คนพ�การิ่กายอย�างเดิ�กน�% ม�ไดิ�เป.นพ�ษเป.นภ�ยก�บใคริ่ แต้�ถ�าคนพ�การิ่ใจิมากๆ ย�อมสริ่�างความว6 �นวายย6�งยากแก�มน6ษย-และส�ต้ว- ให�ไดิ�ริ่�บความเดิ�อดิริ่�อนมากท�เดิ�ยว
คนดิ�อย��ไหน คนดิ�อย��ท��เริ่าน��แหละ ถ�าเริ่าไม�ดิ�แล�ว เริ่าจิะอย��ท��ไหนก�บใคริ่ ม�นก�ไม�ดิ�ท�%งน�%น ช่�ว�ต้ เม��อเริ่าทอดิอาล�ยในช่�ว�ต้ วางว�นเส�ย ไม�เส�ยดิาย ไม�กล�วต้าย ก�ท�าให�เริ่าเก�ดิความสบาย และเบาใจิจิริ่�งๆ น��งท��ไหนดิ� จิะน��งห�วแถวหริ่�อหางแถวก�ไม�แปลก เหม�อนเพช่ริ่น�ลจิ�นดิา จิะวางไว�ท��ไหนก�ม�ริ่าคาเท�าเดิ�ม และจิะไดิ�เป.นการิ่ลดิท�ฐ�มานะให�น�อยลงไปดิ�วย ไม�กล�วต้าย กล�วอะไริ่?
กล�วต้าย ความต้ายม�นอย��ท��ไหน? อย��ท��ต้�วเริ่าเอง จิะหน�พ�นม�นไดิ�ไหม? ไม�พ�น ไม�ว�าจิะอย��ท��ไหน ในท�� ม�ดิ หริ่�อในท��แจิ�ง ก�ต้ายท�%งน�%น หน�ไม�พ�นเลย จิะกล�วหริ่�อไม�กล�วก�ไม�ม�ทางพ�น เม��อริ่� �อย�างน�% ความกล�วไม�ริ่� �หายไปไหน เลยหย6ดิกล�ว เหม�อนก�บท��เริ่าออกจิากท��ม�อส��ท��สว�างน��นแหละ สอนคนอย�างไริ่ ท�าต้นให�ต้�%งอย��ในค6ณ์อ�นสมควริ่เส�ยก�อนแล�ว จิ3งสอนคนอ��นท�หล�ง จิ3งจิ�กไม�เป.นบ�ณ์ฑ์�ต้สกปริ่ก สอนคนดิ�วยการิ่ท�าให�ดิ� ท�าเหม�อนพ�ดิ พ�ดิเหม�อนท�า มน6ษย-ศีาสต้ริ่- มน6ษยศีาสต้ริ่-ท�%งหลาย ม�แต้�ศีาสต้ริ่-ท��ไม�ม�คมท�%งน�%น ไม�สามาริ่ถจิะต้�ดิท6กขึ้-ไดิ� ม�แต้�ก�อให�เก�ดิท6กขึ้- ศีาสต้ริ่-เหล�าน�%น ถ�าไม�มาขึ้3%นก�บพ6ทธศีาสต้ริ่-แล�ว ม�นจิะไปไม�ริ่อดิท�%งน�%น หล�บ-ไม�หล�บ ถ�าหล�บม�นก�ไม�ริ่� � ถ�าริ่� �ม�นก�ไม�หล�บ มริ่ริ่คผู้ล มริ่ริ่คผู้ลย�งไม�พ�นสม�ย คนโง�เท�าน�%นท��ปฏ�เสธว�า ในพ�%นดิ�นไม�ม�น�%าแล�วไม�ยอมขึ้6ดิบ�อ ไม�คดิคนงอ ต้�นไม�เถาว�ลย-ไม�เป.นพ�ษเป.น
ภ�ยก�บใคริ่ คนคดิคนงอน�%น ริ่�ายน�ก เป.นพ�ษเป.นภ�ยท�%งอย��บ�านและอย��ว�ดิ หลง คนหลงโลกค�อคนหลงอาริ่มณ์- คนหลงอาริ่มณ์-ค�อคนหลงโลก น�กปฏ�บ�ต้� ก�นน�อย นอนน�อย พ�ดิน�อย ค�อน�กปฏ�บ�ต้� ก�นมาก นอนมาก พ�ดิมาก ค�อ คนโง� แสดิงอาการิ่ การิ่ห�วเริ่าะเป.นอาการิ่ขึ้องคนบ�า การิ่ริ่�องไห�เป.นอาการิ่ขึ้องทาริ่ก
ฉะน�%นท�านผู้��ถ3งสงบ จิะไม�ห�วเริ่าะไม�ริ่�องไห� สอนอย�างไริ่ ท�าต้นให�ต้�%งอย��ในค6ณ์อ�นสมควริ่เส�ยก�อน แล�วจิ3งสอนคนอ��นท�หล�ง จิ3งจิ�กไม�เป.นบ�ณ์ฑ์�ต้สกปริ่ก ความอาย เม�องน�%ย�งไม�เคยม�พริ่ะบ�ณ์ฑ์บาต้เลย เพริ่าะเขึ้าม�ความอายก�นเป.นส�วนมาก แต้�ต้ริ่งก�นขึ้�ามก�บเริ่า เริ่าเห�นว�า ค�าท��ว�าอายน�% เริ่าเห�นว�า อายต้�อบาป อายต้�อความผู้�ดิท�าน�%น เม�องนอก เริ่าไดิ�เดิ�นทางไปเม�องนอก และเม�องในนอก และเม�องในใน และเม�องนอกนอก ริ่วมส��เม�องดิ�วยก�น ท��ริ่วมสมาธ�
เม��อน��งหล�บต้าให�ยกความริ่� �ส3กขึ้3%นเฉพาะลมหายใจิ เอาลมหายใจิเป.นปริ่ะธาน น�อมความริ่� �ส3กต้ามลมหายใจิ เริ่าจิ3งจิะริ่� �ว�าสต้�ม �นริ่วมอย��ต้ริ่งน�% ความริ่� �ม�นจิะมาริ่วมอย��ต้ริ่งน�% เกาส�ช่�ง เริ่ามาอาศี�ยอย��ท��เกาะน�% ค�อท��พ3�งทางใน ซั3�งเป.นท��อ�นน�%าค�อก�เลสต้�ณ์หาท�วมไม�ถ3ง แม�เริ่าจิะอย��บนเกาะส�ช่�ง แต้�ก�ย�งค�นหาเกาะภายในอ�กต้�อไป ผู้��ท��ท�านไดิ�พบ และอาศี�ยเกาะอย��ไดิ�น� %น ท�านย�อมอย��เป.นส6ขึ้ ต้�างจิากคนท��ลอยคออย��ในทะเล ค�อความท6กขึ้- ก�นแบบไหน ฉ�นอาหาริ่ไม�
พ�จิาริ่ณ์า จิะเป.นเหม�อนปลาก�นเหย��อ ย�อมต้�ดิเบ�ดิ บริ่�ขึ้าริ่ บริ่�ขึ้าริ่ท�%งปวงเป.นเพ�ยงเคริ่��องปริ่ะดิ�บขึ้�นธ-ห�าเท�าน�%น การิ่ไม�ริ่� �จิ�กปริ่ะมาณ์ในการิ่บริ่�โภคบริ่�ขึ้าริ่ ม�ความก�งวลในการิ่จิ�ดิหา ย�อมเป.นการิ่ย6�งยาก ขึ้าดิการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม ย�อมไม�ไดิ�ริ่�บผู้ลอ�นต้นพ3งปริ่าริ่ถนา อย��ก�บใคริ่ การิ่คล6กคล�อย��ก�บผู้��ม�ปฏ�ปทาไม�เสมอก�น ท�าให�เก�ดิความล�าบาก ความริ่� �ส3กจิะมาริ่วมอย��ต้ริ่งน�% อาริ่มณ์-เริ่าเป.นอย�างน�% เริ่าจิ3งจิะริ่� �จิ�กท��ริ่วมแห�งสมาธ� ปล�อยลม-ไดิ�สมาธ�-ป?ญญา เริ่าก�าหนดิลมหายใจิเขึ้�าออกอย�างเดิ�ยว เริ่าปล�อยลมให�เป.นธริ่ริ่มช่าต้� อย�าไปบ�งค�บลมให�ม�นยาว อย�าไปบ�งค�บลมให�ม�นส�%น ปล�อยสภาพลมให�พอดิ� แล�วดิ�ลมหายใจิเขึ้�าออก เม��อปล�อยอาริ่มณ์-ไดิ� เส�ยอะไริ่ก�ไม�ไดิ�ย�น
ถ�าจิ�ต้เริ่าว6 �นวายก�บส��งต้�างๆ ไม�ยอมริ่วมเขึ้�ามา ก�ต้�องส�ดิลมเขึ้�าไปให�มากท��ส6ดิ จินกว�าจิะไม�ม�ท��เก�บ แล�วก�ปล�อย ลมออกให�มากท��ส6ดิ จินกว�าลมจิะหมดิในท�องส�ก 3 คริ่�%ง
ถ�าเริ่าม�สต้�อย�างน�% อย�างว�นน�% เขึ้�าสมาธ�ส�ก 30 นาท� หริ่�อ 1 ช่��วโมง จิ�ต้ใจิขึ้องเริ่า จิะม�ความเย�อกเย�น ไปต้�%งหลายว�น แล�วจิ�ต้จิะสะอาดิ เห�นอะไริ่จิะริ่�บพ�จิาริ่ณ์าท�%งน�%น น�%เริ่�ยกว�าผู้ลเก�ดิจิากสมาธ� สมาธ�ม�หน�าท��ท�าให�สงบ เม��อจิ�ต้เริ่าสงบแล�ว จิะม�การิ่ส�งวริ่ ส�าริ่วมดิ�วยป?ญญา เม��อส�าริ่วมเขึ้�า ละเอ�ยดิเขึ้�า ม�นจิะเป.นก�าล�งช่�วยศี�ลให �บริ่�ส6ทธ�Kขึ้3%นมาก แล�วสมาธ�ก�จิะเก�ดิขึ้3%นมาก เม��อสมาธ�เต้�มท��ก�จิะเก�ดิป?ญญา ปลดิท6กขึ้- ท6กขึ้-ม�เพริ่าะย3ดิ ท6กขึ้-ย3ดิเพริ่าะอยาก ท6กขึ้-มากเพริ่าะพลอย ทกขึ้-น�อยเพริ่าะหย6ดิ ท6กขึ้-หล6ดิเพริ่าะปล�อย มะม�วง ถ�าพ�ดิให�ส� %นเขึ้�ามา ศี�ลก�ดิ� สมาธ�ก�ดิ� ป?ญญาก�ดิ� ม�นก�เป.นอ�นเดิ�ยวก�น ศี�ลก�ค�อ สมาธ� สมาธ� ก�ค�อศี�ล สมาธ�ก�ค�อ ป?ญญา ป?ญญาก�ค�อสมาธ� ก�เหม�อนมะม�วงใบเดิ�ยวก�น เม��อม�นเป.นดิอกขึ้3%นมาม�นก�ดิอกมะม�วง เม��อเป.นล�กเล�กก�
เริ่�ยกว�าผู้ลมะม�วง เม��อม�นโต้ขึ้3%นมา ก�เริ่�ยกมะม�วงล�กโต้ ม�นโต้ขึ้3%นไปอ�กก�เริ่�ยกมะม�วงห�าม เม��อม�นส6กก�ค�อมะม�วงส6ก ม�นก�มะม�วงล�กเดิ�ยวก�นน��นแหละ ม�นเปล��ยน ไป ม�นจิะโต้ม�นก�โต้ไปหาเล�ก เม��อม�นเล�กม�นก�เล�กไปหาโต้ ม�ดิ
สมถก�บว�ป?สสนา ม�นแยกก�นไม�ไดิ�หริ่อก ม�นจิะแยกก�นไดิ�ก�แต้�ค�าพ�ดิ เหม�อนก�บม�ดิเล�มหน3�งนะ คมม�นก�อย��ขึ้�างหน3�ง ส�นม�นก�อย��ขึ้�างหน3�งน��นแหละ ม�นแยกก�นไม�ไดิ�หริ่อก ถ�าเริ่าจิ�บดิ�ามม�นขึ้3%นมาอ�นเดิ�ยวเท�าน�%น ม�นก�ต้�ดิมาท�%งคมท�%งส�นน��นแหละ ง� มน6ษย-เริ่าท�%งหลายไม�ต้�องการิ่ท6กขึ้- ต้�องการิ่แต้�ส6ขึ้ ความจิริ่�งส6ขึ้น�%นก�ค�อท6กขึ้-อย�างละเอ�ยดิ เช่�นเดิ�ยวก�บท6กขึ้-ก�ค�อ ท6กขึ้-อย�างหยาบ พ�ดิอย�างง�ายๆ ส6ขึ้และท6กขึ้-ก�เปริ่�ยบเสม�อนง�ต้�วหน3�ง ทางห�วม�นเป.นท6กขึ้- ทางหางม�นเป.นส6ขึ้ เพริ่าะถ�าล�บทางห�วม�นม�พ�ษ ม�นก�ก�ดิเอา ไปจิ�บหางม�นก�เหม�อนเป.นส6ขึ้ แต้�ถ�าจิ�บไม�วาง ม�นก�ห�นกล�บมาก�ดิไดิ� เหม�อนก�น เพริ่าะท�%งห�วง�และหางง� ม�นก�อย��ในง�ต้�วเดิ�ยวก�น เช่�นเดิ�ยวก�บส6ขึ้และท6กขึ้- ซั3�งเป.นส��งเดิ�ยวก�น หมาย�งริ่� � หมาม�นย�งริ่� �จิ�กอาริ่มณ์-ขึ้องม�นเลย เวลาห�วม�นก�คริ่าง "หง�งๆ"
ใคริ่ไม�ริ่� �จิ�กอาริ่มณ์-ขึ้องต้ �วเองก�ต้ายเส�ยดิ�กว�า โคต้ริ่ขึ้องสมาธ�
ม�อ6บาสกคนหน3�งถาม หลวงพ�อว�า "ถ�าท�าสมาธ�น�% เอาแต้�ขึ้ณ์�กก�พอ ไม�จิ�าเป.นต้�องไปไกลกว�าน��นใช่�ไหมคริ่�บ" หลวงพ�อช่า ต้อบว�า "ก�ไม�เป.นไริ่อย�างน�%น ค�อหมายความว�า ม�นต้�องเดิ�นไปถ3งกริ่6งเทพฯ ก�อนว�ากริ่6งเทพม�นเป.นอย�างน�% อย�าไปถ3งแค�โคริ่าช่ซั�...ค�อไปให�ถ3งกริ่6งเทพฯก�อน และเริ่าก�ผู้�านอ6บลริ่าช่ธาน�ดิ�วย ผู้�านโคริ่าช่ดิ�วย ผู้�านกริ่6งเทพฯ ดิ�วย ค�อเริ่�ยกว�าสมาธ�นะ ขึ้ณ์�กสมาธ� อ�ปปณ์าสมาธ� ม�นจิะถ3งท��ไหนก�ให�ม�นถ3งท�� ม�นจิ3งจิะริ่� �จิ�กโคต้ริ่
ขึ้องสมาธ�ว�าม�นเป.นอย�างไริ่ อ�ปปณ์าสมาธ�ท��ม�นมากกว�าอ6ปจิาริ่สมาธ�" ห�วกลอย ให�กล�บความริ่�กท��ม�อย��ให�กลายเป.นความริ่�กสากล ให�กลายเป.นความริ่�กท��ม�ต้�อสริ่ริ่ถส�ต้ว-ท�%งหลาย ริ่�กเหม�อนแม�ริ่�กล�ก พ�อริ่�กล�ก แม�ผู้มอย��ก�บพวกท�าน ผู้มก�ริ่�กท�านเหม�อนเป.นล�กเป.นหลาน ให�ล�างความใคริ่� ออกจิากความริ่�กเหม�อนห�วกลอย ต้�องแล�เอาพ�ษออกจิ3งก�นไดิ� ความริ่�กก�เช่�นเดิ�ยวก�น ต้�องพ�จิาริ่ณ์า มองให�เห�นท6กขึ้-ขึ้องม�น ค�อยๆ ล�วงเอาเช่�%อแห�งความม�วเมาออก เพ��อให�เหล�อแต้�ความ ริ่�กล�วนๆ เหม�อนคริ่�บาอาจิาริ่ย-ริ่�กศี�ษย- จิ�ต้ค�อควาย เปริ่�ยบเสม�อนก�บการิ่เล�%ยงควาย จิ�ต้ขึ้องเริ่าก�เหม�อนควาย อาริ่มณ์-ค�อต้�นขึ้�าว ผู้��ริ่� �เหม�อนเจิ�าขึ้อง เวลาเริ่าไปเล�%ยงควายท�าอย�างไริ่ ปล�อยม�นไป แต้�เริ่าพยายามดิ�ม�นอย�� ถ�าม�นพยายามเดิ�นไปใกล�ต้�นขึ้�าว ก�ต้วาดิม�น ควายไดิ�ย�นก�จิะถอยออกไป แต้�เริ่าอย�าเผู้ลอะนะ ถ�าม�นดิ�%อไม�ฟุ้?งเส�ยง ก�เอาไม�ฆ�องฟุ้าดิม�นจิริ่�งๆ ม�นจิะไปไหนเส�ย ว�วไม�ก�นหญ�าก�ค�อหม� ท6กว�นน�% อาต้มาไม�ค�อยไดิ�เทศีน-มาก อย��ว�ดิอย��วาก�เหม�อนก�น ปFน�%เทศีน-ให�แม�ช่�ฟุ้?งถ3งสองสามคริ่�%งหริ่�อเปล�า ก�จิ�าไม�ไดิ� พริ่ะเจิ�าพริ่ะสงฆ-ก�ให�อย��เฉยๆ
ให�ดิ�เอาปฏ�บ�ต้�เอง ท�าไมจิ3งเป.นเช่�นน�%น เพริ่าะเขึ้�าใจิว�า คนม�ศีริ่�ทธา จิ3งเขึ้�ามาในว�ดิ จิ3งมาบวช่เป.นปะขึ้าว จิ3งมาบวช่เป.นเณ์ริ่ จิ3งมาบวช่เป.นพริ่ะ เขึ้�าใจิอย�างน�%น ถ�าเขึ้�าใจิอย�างน�%นก�เหม �อนก�นก�บว�วเริ่าน�ะแหละ ว�วม�นก�นอะไริ่ ม�นก�นหญ�า จิ�บม�นมาปล�อยใส�สนามหญ�าแล�ว ถ�าม�นไม�ก�นหญ�าม�นก�เป.นหม��เท�าน�%นแหละ น�กปฏ�ภาณ์ บางคริ่�%งหลวงพ�อช่า ท�านม�จิ�ต้แจิ�มใส เดิาใจิคนถามไดิ�อย�างแม�นย�า จิ3งม�กจิะม�การิ่ใช่�ปฏ�ภาณ์โต้�ต้อบป?ญหาอย�างเฉ�ยบแหลมอย��เสมอ ใคริ่ริ่� �อ�ต้ต้า คนท��น�บถ�อพริ่ะเจิ�า ไม�ยอมริ่�บค�าสอนเริ่��อง "อน�ต้ต้า" ขึ้องพ6ทธศีาสนา เหต้6ผู้ลขึ้องเขึ้าก�ค�อ "จิะเอาอะไริ่มาริ่� �อน�ต้ต้าเล�า ถ�าไม�ใช่�อ�ต้ต้า" ว�นหน3�ง ม�ช่าวคริ่�สต้-มาถามหลวงพ�อว�า "ใคริ่�ริ่� �อน�ต้ต้า" หลวง
พ�อถามกล�บท�นท� "ใคริ่ริ่� �อ�ต้ต้า" นกไม�ริ่� �เริ่��องปลา ม�ช่าวต้�างปริ่ะเทศีถามหลวงพ�อว�า ช่�ว�ต้พริ่ะเป.นอย�างไริ่? หลวงพ�อค�ดิว�าต้อบอย�างไริ่ก�ไม�เขึ้�าใจิแน� เพริ่าะเขึ้าย�งไม�ริ่� �จิ�กพริ่ะ จิ3งต้อบไปว�า ถ3งปลาจิะบอกว�าอย��ในน�%าเป.นอย�างไริ่ นกก�ไม�ม�ทางจิะริ่� �ไดิ� ต้ริ่าบใดิท��นกย�งไม�เป.นปลา ขึ้องแปลก
ค&าสุอนของหลวงป��ชาท�1งหมดู สามาริ่ถสริ่6ปลงไดิ�ดิ�งน�%
1. จิ6ดิหมาย : มริ่ริ่ค ผู้ล น�พพาน พ�นท6กขึ้- 2. เน�%อหา : ศี�ล สมาธ� ป?ญญา 3. ว�ธ�การิ่ : สมถ ว�ป?สสนา 4. กลว�ธ� : มองเขึ้�าหาต้�ว ดิ�ธริ่ริ่มช่าต้� เปริ่�ยบเท�ยบ ก�บธริ่ริ่มช่าต้� ท�าให�ดิ� แล�วริ่� �ต้าม
ปฏิปทาหลวงป��ขาว อนาลโย์
ท�านพริ่ะอาจิาริ่ย-หลวงต้ามหาบ�ว เล�าถ3ง หลวงป�>ขึ้าว ในหน�งส�อ "ปฏ�ปทาขึ้องพริ่ะธ6ดิงค-กริ่ริ่มฐานสายพริ่ะอาจิาริ่ย-หลวงป�>ม� �น ภ�ริ่�ทต้Nโต้" ว�าหลวงป�>ขึ้าว ไดิ�บริ่ริ่ล6ธริ่ริ่มช่�%นส6ดิยอดิในริ่าวพริ่ริ่ษาท�� 16-17 ในสถานท��ซั3�งม�นามว�าโริ่งขึ้อดิ แห�งอ�าเภอพริ่�าว จิ�งหว�ดิเช่�ยงใหม� โดิยไดิ�เขึ้�ยนเล�าไว�ว�า "เย�นว�นหน3�ง เม��อป?ดิกวาดิเสริ่�จิ หลวงป�>ขึ้าว ออกจิากท��พ�กไปสริ่งน�%า ไดิ�เห�นขึ้�าวในไริ่�ช่าวเขึ้า ก�าล�งส6กเหล�องอริ่�าม ท�าให�เก�ดิป?ญหาขึ้3%นมาในขึ้ณ์ะน�%นว�า ขึ้�าวม�นงอกขึ้3%นมาเพริ่าะม�อะไริ่เป.นเช่�%อพาให�เก�ดิ ใจิท��พาให�เก�ดิต้ายอย��ไม�หย6ดิ ก�น�าจิะม�อะไริ่เป.นเช่�%ออย��ภายในเช่�นเดิ�ยวก�นก�บเมล�ดิขึ้�าว เช่�%อน�%น ถ�าไม�ถ�กท�าลายเส�ยท��ใจิให�ส�%นไป จิะต้�องพาให�เก�ดิต้ายอย��ไม�หย6ดิ ก�แล�วอะไริ่เป.นเช่�%อขึ้องใจิเล�า ถ�าไม�ใช่�ก�เลสอว�ช่ช่า ต้�ณ์หาอ6ปาทาน ท�านค�ดิทบทวนไปมา โดิยถ�ออว�ช่ช่าเป.นเป9าหมายแห�งการิ่ว�พากษ-ว�จิาริ่ณ์- พ�จิาริ่ณ์าย�อนหน�าถอยหล�ง อน6โลมปฏ�โลมดิ�วยความสนใจิอยากริ่� �ต้�วจิริ่�งแห�งอว�ช่ช่า น�บแต้�ห�วค��าจินดิ3กไม�ลดิละการิ่พ�จิาริ่ณ์าริ่ะหว�าง อว�ช่ช่า ก�บ ใจิ จิวนสว�างจิ3งต้�ดิส�นใจิก�นลงไดิ�ดิ�วยป?ญญา อว�ช่ช่าขึ้าดิกริ่ะเดิ�นออกจิากใจิไม�ม�อะไริ่เหล�อ การิ่พ�จิาริ่ณ์าขึ้�าว ก�มาย6ต้�ก�นท��ขึ้�าวส6ก หมดิการิ่งอกอ�กต้�อไป การิ่พ�จิาริ่ณ์าจิ�ต้ ก�มาหย6ดิก�นท�� อว�ช่ช่าดิ�บ กลายเป.นจิ�ต้ส6กขึ้3%นมา เช่�นเดิ�ยวก�บ ขึ้�าวส6ก จิ�ต้หมดิการิ่ก�อก�าเน�ดิเก�ดิในภพต้�างๆ อย�างปริ่ะจิ�กษ-ใจิ ส��งท��เหล�อให�ช่มอย�างสมใจิ ค�อ ความบริ่�ส6ทธ�Kแห�งจิ�ต้ล�วน ๆ ในกริ่ะท�อมกลางเขึ้า ม�ช่าวป>าเป.นอ6ป?ฏฐากดิ�แล ขึ้ณ์ะท��จิ�ต้ผู้�านดิงหนาป>าก�เลสว�ฏฏ-ไปไดิ� แล�วเก�ดิความอ�ศีจิริ่ริ่ย-อย��คนเดิ�ยวต้อนสว�าง พริ่ะอาท�ต้ย-ก�เริ่��มสว�างบนฟุ้9า ใจิก�เริ่��มสว�างจิากอว�ช่ช่าขึ้3%นส��ธริ่ริ่มอ�ศีจิริ่ริ่ย-ถ3งว�ม6ต้ต้�หล6ดิพ�นในเวลาเดิ�ยวก�นก�บพริ่ะอาท�ต้ย-อ6ท�ย ช่�างเป.นฤกษ-งามยามว�เศีษเส�ยจิริ่�ง
ธรรมโอวาท ติ�อไปน'1เป2นสุ�วนหน<3งของพระธรรมเทศนาของท�าน ท'3ไดู$เทศน โปรดูพระเณูรและญาติโย์ม ณู บั$านย์�อชะเนง (บั$านเกดูของท�าน)
"คนเก�ดิมาไม�เหม�อนก�น เพริ่าะม�ความปริ่ะพฤต้�ท��ต้�างก�น ผู้��ท��เขึ้าปริ่ะพฤต้�ดิ� ริ่�กษาศี�ลม�การิ่ให�ทาน ม�การิ่สดิ�บริ่�บฟุ้?งพริ่ะธริ่ริ่ม เขึ้าจิ3งม�ป?ญญาดิ� ม�การิ่ศี3กษาเล�าเริ่�ยนดิ� การิ่จิ�าแนกส�ต้ว-ให�ดิ�ให�ช่��วต้�าง ๆ ก�น ม�นเป.นเพริ่าะกริ่ริ่ม ถ�าม�นย�งท�ากริ่ริ่มอย�� ก�ต้�องไดิ�ริ่�บผู้ลกริ่ริ่มท�%งกริ่ริ่มดิ �กริ่ริ่มช่��ว ม�นต้�องไดิ�ริ่�บผู้ลต้อบแทน เหต้6น�% เริ่าจิ3งควริ่ท�าก6ศีล ริ่�กษาศี�ลให�บริ่�ส6ทธ�Kสมบ�ริ่ณ์- แล�วท�าสมาธ�จิะม�ความสงบสง�ดิ จิ�ต้ริ่วมลงไดิ�ง�าย เพริ่าะม�นเย�น ม�นริ่าบริ่��นดิ� ไม�ม�ล6�มไม�ม�ดิอน จิงพาก�นท�าไปใน อ�ริ่�ยาบถท�%งส�� น� �ง นอน ย�น เดิ�น อะไริ่ก�ไดิ� แล�วแต้�ความถน�ดิ แล�วแต้�จิริ่�ต้ อ�นใดิม�นสะดิวกสบายใจิ หายใจิดิ� ไม�ขึ้�ดิขึ้�องฝึOดิเค�อง อ�นน�%นควริ่เอาเป.นอาริ่มณ์-ขึ้องใจิ พ6ทโธ พ6ทโธ หมายความว�า ให�ใจิย3ดิเอาพ6ทโธเป.นอาริ่มณ์- เพ��อป9องก�นไม�ให�จิ�ต้ออกไปส��อาริ่มณ์-ภายนอก
เพริ่าะอาริ่มณ์-ภายนอกม�นช่อบไปจิดิจิ�ออย��ก�บ ริ่�ป เส�ยง กล��น ริ่ส ส�มผู้�ส ความถ�กต้�องทางกาย หากท6กส��งท6กอย�างม�นไปจิดิจิ�ออย��ท��น� �น จิ�ต้ม�นจิะไม�ริ่วมลง น��แหละ เริ่�ยกว�า มาริ่ ค�อ ไม�ม�สต้� อย�าให�จิ�ต้ไปจิดิจิ�ออย�างน�%น ให�มาอย��ก�บผู้��ริ่� � ให�น�อมเอา พริ่ะพ6ทธเจิ�า พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ- เป.นอาริ่มณ์- จิะอย��ในอ�ริ่�ยาบถใดิ ก�ให�ม�ความเพ�ยริ่ ผู้��ท��ภาวนาจิ�ต้สงบลงช่��วช่�างพ�บห� ง�แลบส�%น ช่��ว
ไก�ดิ�นน�%า น�� อาน�สงส-อ�กโขึ้ ให�ต้�%งใจิท�าไป การิ่ท��จิ�ต้ริ่วมลงไปบางคริ่�%ง ม� 3
ขึ้�%นสมาธ� ค�อ ขึ้ณ์�กสมาธ� อ6ปจิาริ่สมาธ� อ�ปปนาสมาธ� หากริ่วมลง ขึ้ณ์�กสมาธ� เริ่าบริ่�กริ่ริ่มไป พ6ทโธ หริ่�ออะไริ่ก�ต้าม จิ�ต้สงบไปสบายไปส�กหน�อย ม�นก�ถอนขึ้�%นมา ก�ค�ดิไปอาริ่มณ์-เก�าขึ้องม�นน�� ส�วนหากริ่วมลงไปเป.น อ6ปจิาริ่สมาธ� ก�นานหน�อยกว�าจิะถอนขึ้3%นไปส��อาริ่มณ์-อ�กให�ภาวนาไป อย�าหย6ดิอย�าหย�อน ค�อยเป.นค�อยไป ไม�ต้�องไปน3กคาดิหว�งอะไริ่ อย�าให�ม�ความอยาก เพริ่าะม�นเป.นต้�ณ์หา ต้�วขึ้วางก�%นไม�ให�จิ�ต้ริ่วม ไม�ต้�องไปก�าก�บว�า อยากให�เป.นอย�างน�%นอย�างน�% การิ่อยากให�จิ�ต้ริ่วมลง เหล�าน�%แหละเ ป.นน�วริ่ณ์-ต้�วริ่�าย ให�ปฏ�บ�ต้�ความเพ�ยริ่ไม�หย6ดิหย�อน เอาเน�%อและเล�อดิ ต้ลอดิจินช่�ว�ต้ถวายบ�ช่าพริ่ะพ6ทธเจิ�า พริ่ะธริ่ริ่ม และ พริ่ะสงฆ- เริ่าจิะเอาช่�ว�ต้จิ�ต้ใจิ ถวายบ�ช่าพริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ย ต้ลอดิจินว�นต้าย น��ก�เป.นม�ช่ฌิ�มาปฏ�ปทา แล�วจิ�ต้จิะริ่วมลงอย�างไริ่ เม��อไริ่ ก�จิะเป.นไปเองเม��อใจิเป.นกลาง ปล�อยวาง สงบถ�กส�วน"
โอวาทหลวงป��ฝั้71 น อาจาโร
ธรรมโอวาท ธริ่ริ่มโอวาทขึ้องท�านพริ่ะอาจิาริ่ย-ฝึ?% น อาจิาโริ่ไดิ�ริ่�บการิ่ริ่วบริ่ามโดิย ค6ณ์หมออวย เกต้6ส�งห- ไดิ�ริ่วบริ่วม ไว�ใน หน�งส�ออน6สริ่ณ์-งานศีพพริ่ะอาจิาริ่ย-ฝึ?% น อาจิาริ่เถริ่ะซั3�งแบ�งออกเป.น ๒ ส�วน ส�วนแริ่กเป.น พริ่ะธริ่ริ่มเทศีนา ก�ณ์ฑ์-ใหญ� ว�าดิ�วย "พริ่ะอภ�ธริ่ริ่มส�งค�น� มาต้�กา "เป.นงานปริ่ะพ�นธ-ขึ้องพริ่ะอาจิาริ่ย- สม�ยย�งเป.นย�งหน6�มและท�านไดิ�เขึ้�ยนไว�ดิ�วย "อ�กษริ่ธริ่ริ่ม"
เป.นลายท�อขึ้องท�านเอง งดิงามมาก ส�วนท��สองเป.นพริ่ะธริ่ริ่มเทศีนา (อาจิาโริ่วาท) ท��ท�านแสดิงให�ฟุ้?งและม�ผู้��จิดิจิ�าหริ่�ออ�ดิเทปไว� ในส�วนน�%ม�ท�%งหมดิ ๑๕ ก�ณ์ฑ์- ในท��น�% จิะยกมาเฉพาะบางส�วน ในอาจิาโริ่วาท เล�มท�� ๘ ดิ�งน�%
บ6ญก6ศีลน�%นก�ไม�ใช่�อ��นไกล ก�ไดิ�แก�ทานบาริ่ม� ศี�ลบาริ่ม� ภาวนาบาริ่ม�น�%แหละทาน ก�ริ่� �อย��แล�ว ค�อการิ่สละ หริ่�อ การิ่ละการิ่วางผู้��ใดิละมาก วางไดิ�มาก ก�เป.นผู้ลาน�สงส-มากผู้��ใดิวางไดิ�น�อย ละไดิ�น�อย ก�ม�ผู้ลาน�สงส-น�อย ละไดิ�น�อย ก�ม�ผู้ลาน�สงส-น�อยม�จิฉริ่�ยะความต้ริ่ะหน��เหน�ยวแน�น น�%หละ ค�อความโลภ ต้�องสละเส�ย ให�เป.นผู้��บริ่�จิาค ก�บริ่�จิาคทริ่�พย-สมบ�ต้� ว�ต้ถ6ท�%งหลายเหล�าน�%นหละ ไม�ใช่�อ��นไกลแปลว�า ทะน6บ�าริ่6งต้น เหม�อน พริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�า ท��ท�านจิะส�าเริ่�จิมริ่ริ่คผู้ล ท�านก�ไดิ�สริ่�างบาริ่ม�มา ค�อทานบาริ่ม�อ�นน�% น��ให�เขึ้�าใจิไว� ทานเป.นเคริ่��องสะเบ�ยงขึ้องเริ่า เม��อเริ่าไดิ�ท�าไว�พอแล�วเริ่าจิะเดิ�นทางไกล เริ่าก�ไม�ต้�องกล�วอดิกล�วอยาก กล�วท6กขึ้-กล�วยากขึ้องเก�าเริ่าไดิ�ท�ามาไว� ถ�าอะไริ่เริ่าไม�ไดิ�ท�าไว� อยากไดิ� ม�นก�ไม�ไดิ� ถ�าไดิ�ท�าไว�แล�ว สริ่�างไว�แล�ว ไม�อยากไดิ� ม�นก�ไดิ� น��แหละทานบาริ่ม� เหต้6น�% ให�พาก�นเขึ้�าใจิ ศี�ลบาริ่ม�ล�ะ คนเริ่าเพ�ยงแต้�ริ่�บศี�ลไม�ไดิ�ริ่�กษาศี�ล เขึ้�าใจิว�า ศี�ลน�%นเป.นขึ้องพริ่ะถ�าพริ่ะไม�ให�แล�ว
ก�ว�าเริ่าไม�ไดิ� ศี�ลอย�างน�% เป.นส�ล�พพต้ปริ่ามาส เพ�ยงแต้�ล�บคล�าศี�ลแท�ท��จิริ่�งน�%น ศี�ลขึ้องเริ่า เก�ดิมาพริ่�อมก�บเริ่า ศี�ลห�าบริ่�บ�ริ่ณ์-ต้�%งแต้�เก�ดิขึ้าสอง แขึ้น
สอง ศี�ริ่ษะหน3�ง อ�นน�%ค�อต้�วศี�ลห�า เริ่าไดิ�จิากมาริ่ดิาขึ้องเริ่า เก�ดิมาก�ม�พริ่�อมแล�ว เม��อเริ่าม�ศี�ลห�าบริ่�ส6ทธ�Kอย�างน�% ก�ให�เริ่าริ่�กษาอ�นน�%หละ ริ่�กษากายขึ้องเริ่า ริ่�กษาวาจิา ริ่�กษาใจิให�เริ่�ยบริ่�อยอย�าไปกริ่ะท�าโทษน�อยใหญ� ทางกาย ทางวาจิา ทางใจิขึ้องเริ่า โทษห�าค�ออะไริ่ ค�อ ปาณ์าต้�ปาต้า
ท�านให�งดิเว�น อย�าไปท�า น��นเป.นโทษ ไม�ใช่�ศี�ลอท�นนาทานา น��นก�เป.นโทษ ไม�ใช่�ศี�ลกาเมส6ม�จิฉาจิาริ่า น��นก�ไม�ใช่�ศี�ล เป.นแต้�โทษม6สาวาทา ท�านให�งดิเว�น ม�นเป.นโษ ม�ใช่�ศี�ลส6ริ่าเมริ่ยมช่Nช่ฯอ�นน�%ก �เป.นแต้�โทษถ�าเริ่าไม�ไดิ�ท�าความผู้�ดิห�าอย�างน�% อย��ท��ไหนเริ่าก�ม�ศี�ล อย��ในป>าในดิง ก�ม�ศี�ล อย��ในริ่ถในริ่า เริ่าก�ม�ศี�ลให�เขึ้�าใจิศี�ลต้ามน�% ท��คอยจิะริ่�บจิากพริ่ะ น��นไม�ใช่� ท�านก�บอกว�า อย�าไปท�า ห�าอย�างน�%นให�ละเว�น เม��อเริ่าละเว�นแล�ว อย��ท��ไหนก�ม�ศี�ล เริ่าก�เป.นคนบริ่�ส6ทธ�K บริ่�บ�ริ่ณ์- ศี�ลห�า อย�างน�%น เริ่าไม�อยากไดิ� ไม�ปริ่าริ่ถนาเหต้6ฉ�นใดิ จิ3งว�าไม�อยากไดิ�
พ�จิาริ่ณ์าดิ�ซั�� สมมต้�ว�าม�คนมาฆ�า หริ่�อ มาฆ�าพ��ฆ�าน�อง ญาต้�พงษ- ขึ้องเริ่าเริ่าดิ�ใจิไหมล�ะ เริ่าไปฆ�าเขึ้าล�ะ เขึ้าดิ�ใจิไหม พ�จิาริ่ณ์าดิ�ซั�� เริ่าไม�ต้�องการิ่อย�างน�%นไม�ใช่�เหริ่อถ�าเริ่าไม�ท�าอย�างน�%นแล�ว โทษขึ้องเริ่า ก�ไม�ม� เก�ดิมาอาย6ก�ย�นนาน ไม�ต้ายแต้�น�อย แต้�หน6มก�เพริ่าะเริ่าไม�ไดิ�ท�าปาณ์าต้�บาต้ไว� ในหลายภพหลายช่าต้�แม�ในช่าต้�น�%ก�เหม�อนก�น เริ่าฟุ้?งธริ่ริ่ม ก�ฟุ้?งในช่าต้�น�% แล�วก�ปฏ�บ�ต้�ในป?จิจิ6บ�นน�% เริ่าไม�ต้�องค�าน3งถ3งอดิ�ต้อนาคต้ เริ่าก�าหนดิให�ริ่� �เดิ�@ยวน�% เริ่าน��งอย��น�� ก�เป.นศี�ลอย�� น��ขึ้�อส�าค�ญ เหต้6น�%นพริ่ะพ6ทธเจิ�าท�านจิ3งสอนไว� ให�ละเว�นโทษท��เริ่าไม�พ3งปริ่าริ่ถนาเช่�น อท�นนาทาน การิ่ขึ้โมยอย�างน�%หละ เขึ้ามาขึ้โมยขึ้อง ขึ้โมยเล�กขึ้โมยน�อยขึ้องเริ่า เริ่าก�ไม�อยากไดิ�หริ่�อโจิริ่ปล�นสะดิมอย�างน�% เริ่าก�ไม�อยากไดิ� ท�านจิ3งให�ละถ�าเริ่าไม�ไดิ�ขึ้โมยขึ้องใคริ่ ไม�ว�าในภพใดิภพหน3�ง เริ่าก�ไม�ถ�กโจิริ่ไม�ถ�กขึ้โมย ไม�ม�ริ่�ายไม�ม�ภ�ยอะไริ่ส�กอย�าง เริ่าละเว�นแล�ว โจิริ่ท�%งหลายก�ไม�ม� โจิริ่น�%า โจิริ่ไฟุ้ โจิริ่ลมพาย6พ�ดิ ก�ไม�ม� น��เป.นอย�างง�%นกาเม ก�เช่�น
เดิ�ยวก�น เก�ดิมาม�สาม�ภริ่ริ่ยา ม�บ6ต้ริ่ ริ่องดิองก�น อ�นเดิ�ยวก�น เก�ดิคนมาละเม�ดิอย�างน�% เริ่าก�ไม�อยากไดิ� ว�ายากสอนยาก หริ่�อทะเลาะเบาะแว�งก�น เริ่าก�ไม�อยากไดิ� ถ�าเริ่าละเว�นโทษกาเมน�%แล�ว ม�นก�ไม�ม�โทษหละม6สาวาทา ก�พ3งละเว�น ม�คนมาฉ�อโกงหลอกลวงเริ่า เริ่าก�ไม�อยากไดิ�ค�ดิดิ�ซั� เริ่าไปหลอกลวงฉ�อโกงเขึ้า เขึ้าก�ไม�อยากไดิ� เช่�นเดิ�ยวก�น น��หละ พริ่ะพ6ทธเจิ�าท�านจิ3งไดิ�ละเว�น ม�นเป.นโทษ คนไม�ปริ่าริ่ถนาถ�าเริ่าริ่�กษาศี�ลน�%แล�ว เริ่าก�สบาย ไปไหนก�สบายซั�� ไม�ม�โทษ เหล�าน�%แล�วส6ริ่า การิ่ม3น การิ่เมา เริ่าละก�นแล�ว เริ่าก�ไม�อยากไดิ� ภริ่ริ่ยาขึ้�%เมา สาม�ขึ้�%เมา ล�กขึ้�%เมาพ�อแม�พ��น�องขึ้�%เมา เริ่าก�ไม�อยากไดิ� เม��อไม�ม�เมาแล�ว จิะทะเลาะเบาะแว�งก�นท��ไหนเล�า เก�ดิมากริ่ริ่มให�โทษ เช่�น คนเป.นใบ�บ�าเส�ยจิริ่�ต้ผู้�ดิมน6ษย- เป.นลมบ�าหม� เริ่าก�ไม�อยากไดิ�ห�หนวกต้าบอดิ เป.นใบ� อย�างน�% เริ่าก�ไม�อยากไดิ� ขึ้�%ท�ดิก6ดิถ�ง กริ่ะจิอกงอกง�อยเป.นคนไม�ม�สต้�ป?ญญา เริ่าก�ไม�อยากไดิ� พริ่ะพ6ทธเจิ�าจิ3งไดิ�ละเว�นโทษเหล �าน�%เม��อเริ่าท�%งหลายละเว�นแล�ว เริ่าไปไหน ก�อย��เย�นเป.นส6ขึ้สน6กสบาย
ฉะน�%เม��อเริ่าสมาทานศี�ล พริ่ะท�านจิ3งบอกว�า ส�เลน ส6คต้� ยนNต้� ผู้��ละเว�นแล�วม�ความส6ขึ้ส�เลน โภคสมNปทา เริ่าก�ม�โภคสมบ�ต้� ไปในภพไหนก�ดิ� ในป?จิจิ6บ�นก�ดิ�เป.นคนไม�ท6กขึ้-เป.นคนไม�จิน ดิ�วยอ�านาจิขึ้องศี�ลน�%ส�เลน น�พNพ6ต้� ยนNต้� จิะไปพริ่ะน�พพาน ก�อาศี�ยศี�ลน�%เป.นต้�น ต้�อไปน�%จิะให�ท�าบ6ญโดิยเขึ้�าท��ภาวนา น��งดิ�บ�ญดิ�ก6ศีลขึ้องเริ่าจิ�ต้ใจิม�นเป.นย�งไง ดิ�ให�ม�นริ่� �ม�นเห�นซั�� อย�าส�กแต้�ว�า ส�กแต้�ท�า เอาให�ม�นเห�นจิริ่�งแจิ�งปริ่ะจิ�กษ-ซั��เริ่าต้�องการิ่ความส6ขึ้สบาย แล�วม�นไดิ�ต้ามต้�องการิ่ไหม เริ่าก�มาฟุ้?งดิ�ว� าความส6ขึ้ความสบายม�นอย��ต้ริ่งไหนเริ่าก�น��งให�สบาย วางกายขึ้องเริ่าให�สบาย วางท�าทางให�สง�าผู้�าเผู้ยย�%มแย�มแจิ�มใสเม��อกายเริ่าสบายแล�ว เริ่าก�วางใจิให�สบาย ริ่วมต้าเขึ้�าไปหาดิวงใจิ ห�ก�ริ่วมเขึ้�าไป เม��อใจิสบายแล�ว น3กถ3งค6ณ์พริ่ะพ6ทธเจิ�าอย��ในใจิ พริ่ะธริ่ริ่มอย��ในใจิ พริ่ะอริ่�ยสงฆ-อย��ในใจิเริ่เช่��อม��นอย�างน�%นแล�ว จิ3งให�น3กค�าบริ่�กริ่ริ่มภาวนา ว�า
" พ6ทNโธ ธมNโม สงNโฆ" สามหนแล�วเอาค�าเดิ�ยว ให�น3กว�า "พ6ทNโธ พ6ทNโธ " หล�บต้า ง�บปากเส�ย ต้าเริ่าก�เพ�งเล�ง ดิ�ต้�าแหน�งท��ริ่ะล3กพ6ทโธน��น ม�นริ่ะล3กต้ริ่งไหน ห�เริ่าก�ไปฟุ้?งท��ริ่ะล3กพ6ทโธน��นสต้�เริ่าก�จิ�องดิ�ท��ริ่ะล3ก พ6ทโธ พ6ทโธ จิะดิ�ท�าไมเล�า ดิ�เพ��อให�ริ่� �ว�า ต้�วเริ่าน��เป.นส6ขึ้ หริ่�อ เป.นท6กขึ้- ม�นดิ�หริ่�อม�นช่��วจิ�ต้ขึ้องเริ่าอย��ในก6ศีล หริ่�อ อก6ศีลก�ให�ริ่� �จิ�ก ถ�าจิ�ต้ขึ้องเริ่าเป.นก6ศีล ม�นเป.นย�งไงค�อ จิ�ต้ม�ความสงบ ม�นไม�ส�งหน�า ส�งหล�ง ส�งซั�าย ส�งขึ้วา เบ�%องบน เบ�%องล�าง ต้�%งอย��จิ�าเพาะท�ามกลางผู้��ริ่� � ม�นม�ใจิเย�อก ใจิเย�น ใจิส6ขึ้ ใจิสบายจิ�ต้เบา กายม�นก�เบา ไม�หน�กไม�หน�วงไม�ง�วงไม�เหงา หายท6กขึ้- หายยาก หายความล�าบาก ริ่�าคาญ สบายอกสบายใจิ
น��นแหละต้�วบ6ญต้�วก6ศีลแท� น�%จิะไดิ�เป.นบ6ญเป.นบาริ่ม�ขึ้องเริ่า เป.นน�ส�ยขึ้องเริ่า ต้�ดิต้นน�าต้�ว ไปท6กภพท6กช่าต้� น��แหละให�เขึ้�าใจิไว� จิ�ต้ขึ้องเริ่าสงบเป.นสมาธ� ค�อ ก6ศีล อก6ศีลเป.นย�งไง ค�อ จิ�ต้เริ่าไม�ดิ� จิ�ต้ทะเยอทะยาน จิ�ต้ดิ�%นริ่นพะว�กพะวง จิ�ต้ท6กขึ้- จิ�ต้ยาก จิ�ต้ไม�ม�ความสงบ ม�นเลยเป.นท6กขึ้- เริ่�ยกว�า อก6ศีลธริ่ริ่มท�%งหลาย ก6ศีลธริ่ริ่ม อก6ศีลธริ่ริ่ม อ�นน�%ว�าเป.นกริ่ริ่มในศีาสนาท�านว�า กริ่ริ่มท�%งหลายไม�ไดิ�อย��ในท��อ��น กมNมสNสโกมNห� กริ่ริ่มน�%นเป.นขึ้องๆ ต้นกลNยาณ์� วา ปาปก� วา ต้สNส ทายาทา ภว�สNสนNต้� เริ่าท�ากริ่ริ่มอ�นใดิไว� เป.นบ6ญหริ่�อเป.นบาป เริ่าจิะไดิ�น�บผู้ลขึ้องกริ่ริ่มน�%นส�บไปเริ่าจิะริ่� �ไดิ�อย�างไง ก6ศีลกริ่ริ่ม พ�จิาริ่ณ์าดิ�ซั�� กริ่ริ่มท�%งหลายม�นไม�ไดิ�อย��อ� �นกายกริ่ริ่ม แน�ะ ม�นอย��ในกายขึ้องเริ่าน�%
ม�นเก�ดิจิากกายขึ้องเริ่าน�% วจิ�กริ่ริ่ม ม�นเก�ดิจิากวาจิาขึ้องเริ่าน�% ไม�ไดิ�เก�ดิจิากอ��นไกล มโนกริ่ริ่ม ม�นเก�ดิจิากดิวงใจิขึ้องเริ่าน�%แหละ ให�ริ่� �จิ�กไว�ต้�อไปเริ่าไม�ต้�องสงส�ยว�า กริ่ริ่มม�นมาจิากไหน ใคริ่เป.นผู้��ท�าล�ะเดิ�@ยวน�%เริ่าริ่� � เริ่าเป.นผู้��ท�าเอง ไม�ใช่�เทวบ6ต้ริ่เทวดิาท�าให� เริ่าท�าเอาเองท��น� �งอย��เดิ�@ยวน�%หละ เริ่าท�าบ6ญ
บ6ญอ�นน�% เป.นอย�างเล�ศีปริ่ะเสริ่�ฐแท�ค�อเริ่าให�ทานริ่�อยหน พ�นหน ก�ต้าม อาน�สงส-ไม�เท�าเริ่าน��งสมาธ�น�%ม�ผู้ลาน�สงส- เหม�อนท�าบ6ญอย�างท��ส6ดิแล�ว
โอวาท หลวงป��บั�ดูดูา ถาวโรว�ดูกลางช�ศร'เจรญสุ�ข อ.บัางระจ�น จ.สุงห บั�ร'
กาย์เดู'ย์ว จติเดู'ย์ว
ธรรมะเป2นอย์�างไรธรรมะก,หน�งแผู้�นเดู'ย์วนะซิ จติเดู'ย์วนะซิ
ม'หน�งแผู้�นเดู'ย์วม'จติดูวงเดู'ย์วเท�าน�1นก,หน�งแผู้�นเดู'ย์วม�นห�$มอย์��ท�1งหมดูก�บัทะล� ๙ ช�องนะวะทะวาร�ง (นว=๙ , ทวาร=ช�อง)
ทะล�ทางติา๒ ห�๒ จม�ก๒ ปาก ทวารหน�ก ทวารเบัา
ศาสุนาอย์��ท'3กาย์ย์าววา หนาค*บั กว$างศอกน'1เองเห,นเป2นกลางท�3วไปท�1งภาย์ในภาย์นอกผู้�$ปฏิบั�ติติ$องเห,นอย์�างน'1เร'ย์กว�าเห,นธรรม
หน$าเศร$า ๆ เพราะม�นไม�อย์��ก�บัท'3ไม�อย์��ก�บัหน�ง ก�บัจติม�นไปอย์��ก�บัอารมณู
ประเดู'Fย์วร$องไห$ เดู'Fย์วก,ห�วเราะม�นแน�นอนเสุ'ย์เม*3อไรน�ะโลกน�ะชอบัใจก,ห�วเราะ ไม�ชอบัใจก,ร$องไห$
อวชชาม�นบั�งผู้ม ขน เล,บั ฟั7น หน�งม�นบั�งซิะ
ให$ติาย์อย์�างท'3ผู้�$ท'3เขาร�$เขาถ<งซิจะไดู$ร�$ไดู$ถ<งก�บัเขาบั$างกาย์เดู'ย์ว จติเดู'ย์วเอโกธ�มโมไปไหนก,ม'แติ�ธรรมะหาย์ใจออกก,ม'ธรรมะหาย์ใจเข$าก,ม'แติ�ธรรมะจนเข$าถ<งธรรมะ
โลก�ติติรธรรมม�นอย์��ท'3จติเดู'ย์ว จติน'3ล�ะม�นร�บัธรรมนอกจากกาย์ก�บัจติแล$ว จะไปร�บัท'3ไหน........................
สุ1นอาสุวะหลวงป��ท�านไดู$เล�าเหติ�การณู ในว�นท'3บัรรล�ธรรมว�า ค*นน�1นขณูะท'3ท�านท�1งสุองก&าล�งน�3งค�ย์ก�นอย์�� โดูย์น�3งล*มติาค�ย์ก�นปกติน'3เอง แล$วห�นหน$าเข$าสุนทนาก�นอย์�างออกรสุชาติอย์��น�3นเอง จ� � ๆหลวงป��บั�ดูดูาก,เง'ย์บัเสุ'ย์งไปเฉัย์ ๆ น�3งล*มติาค$างอย์�� หลวงป��สุงฆ ท�านก,น�3งเฝั้Aาอย์��อย์�างน�1นมองดู�อย์�� ปกติท�านเป2นพระข'1สุงสุ�ย์ ไม�เช*3ออะไรง�าย์ ๆ ก,แปลกใจท'3ท&าไมหลวงป��บั�ดูดูาจ<งเง'ย์บัเสุ'ย์งไปเฉัย์ ๆ ก,ถามหลวงป��บั�ดูดูาว�า "เอHะ เป2นอะไรไป"
หลวงป��บั�ดูดูาท�านก,น3งเฉัย์ไม�ติอบั น�ย์น ติาคงเบักโพลงอย์��อย์�างน�1น เป2นอ�นว�าหลวงป��บั�ดูดูาท�านไดู$จบักจพระศาสุนา ท&าอาสุวะให$สุ1นติ�อหน$าหลวงป��สุงฆ น�3นเอง
หล�งจากน�1น 3 ว�น ในติอนเช$าก�อนท'3จะออกบัณูฑบัาติ หลวงป��สุงฆ ก,มาบัอกติ�อหลวงป��บั�ดูดูาว�า "ไม�ม'คนไปนรก ไม�ม'คนไปสุวรรค เน$อ"
หลวงป��บั�ดูดูาจ<งเสุรมว�า "โอHย์ ม�นจะม'นรก ม'สุวรรค อย์�างไร น�3นม�นกเลสุติ�างหากเล�า กเลสุหมดู ม�นก,หมดูนรก หมดูสุวรรค ซิ" เป2นอ�นว�าหลวงป��สุงฆ ท�านไดู$จบักจบัรรล�ธรรมในค*นก�อนน�3นเอง
โอวาทหลวงป��ม�3น ภ�รทติBโติ ธรรมโอวาท
ค�าท��เป.นคต้� อ�นท�านอาจิาริ่ย-กล�าวอย��บ�อยๆ ท��เป.นหล�กว�น�จิฉ�ยความดิ�ท��ท�า ดิ�วยกาย วาจิา ใจิ แก�ศี�ษยาน6ศี�ษย-ดิ�งน�%
๑. ดิ�ใดิไม�ม�โทษ ดิ�น�%นน�บว�าเล�ศี ๒. ไดิ�สมบ�ต้�ท�%งปวง ไม�ปริ่ะเสริ่�ฐเท�าไดิ�ต้น เพริ่าะต้�วต้นเป.นท��เก�ดิแห�งสมบ�ต้�ท�%งปวง
เม��อท�านอธ�บาย ต้จิป?ญจิกกริ่ริ่มฐาน จิบลง ม�กจิะกล�าวเต้�อนขึ้3%นเป.นค�ากลอนว�า แก�ให�ต้กเน�อ แก�บ�ต้ก คาพกเจิ�าไว� แก�บ�ไดิ� แขึ้วนคอต้�องแต้�ง แก�บ�พ�น คาก�นย�างยาย คาย�างยาย เว�ยนต้ายเว�ยนเก�ดิ เว�ยนเอาก�าเน�ดิในภพท�%งสาม ภาพท�%งสามเป.นเฮื�อน เจิ�าอย�� ดิ�งน�% เม��อคริ่าวท�านเทศีนาส��งสอนพริ่ะภ�กษ6 ผู้��เป.นสาน6ศี�ษย-ถ�อล�ทธ�ฉ�นเจิ ให�เขึ้�าใจิทางถ�ก และ ละเล�กล�ทธ�น�%น คริ่�%นจิบลงแล�ว ไดิ�กล�าวเป.นคต้�ขึ้3%นว�า เหล�อแต้�เว�าบ�เห�น บ�อนเบาหน�ก เดิ�นบ�ไปต้ามทาง ส�ถ�กดิงเส�อฮื�าย ดิ�งน�%แล การิ่บ�าเพ�ญสมาธ� เอาแต้�เพ�ยงเป.นบาท
ขึ้องว�ป?สสนา ค�อ การิ่พ�จิาริ่ณ์าก�พอแล�ว ส�วนการิ่จิะอย��ในว�หาริ่ธริ่ริ่มน�%น ก�ให�ก�าหนดิริ่� � ถ�าใคริ่กล�วต้าย เพริ่าะบทบาททางความเพ�ยริ่ ผู้��น� %น จิะกล�บมาต้ายอ�ก หลายภพหลายช่าต้� ไม�อาจิน�บไดิ� ส�วนผู้��ใดิไม�กล�วต้าย ผู้��น� %นจิะต้�ดิภพช่าต้�ให�น�อยลง ถ3งก�บไม�ม�ภพช่าต้�เหล�ออย�� และผู้��น� %นแล จิะเป.นผู้��ไม�กล�บหล�งมาหาท6กขึ้-อ�ก ธริ่ริ่มะเริ่�ยนมาจิากธริ่ริ่มช่าต้� เห�นความเก�ดิแปริ่ปริ่วนขึ้องส�งขึ้าริ่ ปริ่ะกอบดิ�วยไต้ริ่ล�กษณ์- ป?จิฉ�มโอวาท ขึ้อง พริ่ะพ6ทธเจิ�าโดิยแท�ๆ ถ�าเขึ้�าใจิในโอวาทปาฏ�โมกขึ้- ท�านพริ่ะอาจิาริ่ย-ม��นแสดิงโดิย ย3ดิหล�กธริ่ริ่มช่าต้�ขึ้องศี�ลธริ่ริ่มทางดิ�านการิ่ปฏ�บ�ต้� เพ��อเต้�อนน�กปฏ�บ�ต้�ท�%งหลาย ท�านแสดิงเอาแต้�ใจิความว�า.. การิ่ไม�ท�าบาปท�%งปวงหน3�ง การิ่ย�งก6ศีล ค�อ ความฉลาดิให�ถ3งพริ่�อมหน3�ง การิ่ช่�าริ่ะจิ�ต้ใจิขึ้องต้นให�ผู้�องแผู้�วหน3�ง......
น�%แล ค�อ ต้�าสอนท�%งหลายขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า การิ่ไม�ท�าบาป...ถ�าทางกายไม�ท�า แต้�ทางวาจิาก�ท�าอย�� ถ�าทางวาจิาไม�ท�า แต้�ทางใจิก�ท�า ส� �งสมบาปต้ลอดิว�น จินถ3งเวลาหล�บ พอต้��นจิากหล�บ ก�เริ่��มส��งสมบาปต้�อไป จินถ3งขึ้ณ์ะหล�บอ�ก เป.นท�านองน�% โดิยม�ไดิ�สนใจิว�า ต้�วท�าบาป หริ่�อ ส��งสมบาปเลย แม�กริ่ะน�%น ย�งหว�งใจิอย��ว�า ต้นม�ศี�ลธริ่ริ่ม และ คอยแต้�เอาความบริ่�ส6ทธ�K จิากความม�ศี�ลธริ่ริ่ม ท��ย�งเหล�อแต้�ช่��อเท�าน�%น ฉะน�%น จิ3งไม�เจิอความบริ่�ส6ทธ�K กล�บเจิอแต้�ความเศีริ่�าหมอง ความว6 �นวายในใจิต้ลอดิเวลา ท�%งน�%เพริ่าะ ต้นแสวงหาส��งน�%น ก�ต้�องเจิอส��งน�%น ถาไม�เจิอส��งน�%น จิะให�เจิออะไริ่เล�า เพริ่าะเป.นขึ้องท��ม�อย�� ในโลกสมม6ต้�อย�างสมบ�ริ่ณ์- ท�านพริ่ะอาจิาริ่ย-ม��น แสดิงโอวาทธริ่ริ่ม ให�ปริ่ากฏไว� เม��อคริ่�%งท�านจิ�าพริ่ริ่ษาอย�� ณ์ ว�ดิสริ่ะปริ่ะท6ม (ป?จิจิ6บ�น ค�อ ว�ดิปริ่ะท6มวนาริ่าม) กริ่6งเทพมหานคริ่ ซั3�งป?จิจิ6บ�น อาจิค�นคว�าหาอ�านไดิ�ไม�ง�ายน�ก ม�ดิ�งน�%
นมต้Nถ6 ส6คต้สNส ปญฺNจิธNนกNขึ้นNธาน� ขึ้�าพเจิ�าขึ้อนอบน�อมพริ่ะส6คต้ บริ่มศีาสดิาศีากยะม6น� ส�มมาส�มพ6ทธเจิ�า และ พริ่ะนวโลก6ต้ต้ริ่ธริ่ริ่ม ๙ ปริ่ะการิ่ และพริ่ะ อริ่�ยสงฆ-สาวกขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�าน�%น บ�ดิน�% ขึ้�าพเจิ�ากล�าวซั3�งธริ่ริ่มขึ้�นธ- โดิยส�งเขึ้ปต้ามสต้�ป?ญญา ย�งม�ท�านคนหน3�ง ริ่�กต้�ว ค�ดิกล�วท6กขึ้- อยากไดิ�ส6ขึ้ พ�นภ�ย เท��ยวผู้ายผู้�น เขึ้าบอกว�า ส6ขึ้ม�ท��ไหน ก�อยากไป แต้�เท��ยวหม��นไปมา อย��ช่�านาน น�ส�ยท�านน�%น ริ่�กต้�วกล�วต้ายมาก อยากจิะพ�นแท�ๆ เริ่��องแก�ต้าย ว�นหน3�ง ท�านริ่� �จิริ่�งซั3�ง สม6ท�ย พวกส�งขึ้าริ่ ท�านก�ปะถ�%า สน6ก ส6ขึ้ไม�หาย เปริ่�ยบเหม�อนดิ�ง กายน�%เอง ช่ะโงกดิ�ถ�%าสน6ก ท6กขึ้-คลาย แสนสบาย ริ่� �ต้�ว เริ่��องกล�วน�%นเบา ดิ�าเน�นไป เม�นมา อย��หน�าเขึ้าจิะกล�บไป ป>าวริ่�อง พวกพ�องเล�า ก�กล�วเขึ้าเหมา ว�าเป.นบ�า เป.นอ�นจิบเริ่��องค�ดิ ไม�ต้�ดิต้�อ ดิ�กว�าเท��ยวริ่6 �มริ่�าม ท�าสอพลอ เดิ�@ยวถ�กยอ ถ�กต้� เป.นเริ่��อง เคริ่��องริ่�าคาญ
ย�งม� บ6ริ่6ษ คนหน3�ง ค�ดิกล�วต้าย น�%าใจิฝึ>อ มาหาแล�ว พ�ดิต้ริ่งๆ น�าสงสาริ่ ถามว�า ท�านพากเพ�ยริ่มา ก�ช่�านาน เห�นธริ่ริ่มท��จิริ่�ง แล�วหริ่�อย�ง ท��ใจิหว�ง เอVะ ท�าไม จิ3งริ่� �ใจิฉ�น บ6ริ่6ษผู้��น� %น ก�อยากอย��อาศี�ย ท�านว�าดิ� ดิ�ฉ�นอน6โมทนา จิะพาดิ�เขึ้าใหญ� ถ�%าสน6ก ท6กขึ้-ไม�ม� ค�อ กายคต้า สต้� ภาวนา ช่มเล�นให�เย�นใจิ หายเดิ�อดิริ่�อน หนทางจิริ่ อริ่�ยวงศี- จิะไป หริ่�อไม�ไป ฉ�นไม�เกณ์ฑ์- ไม�หลอกเล�น
บอกความ ให�ต้ามจิริ่�ง แล�วกล�าวปริ่�ศีนาท�าให�ต้อบ ปริ่�ศีนาน�%นว�า ริ่ะว��ง ค�ออะไริ่ ต้อบว�า ว��งเริ่�ว ค�อ ว�ญญาณ์ อาการิ่ใจิ เดิ�นเป.นแถว ต้ามแนวก�น ส�ญญาต้ริ่ง น�าสงส�ย ใจิอย��ใน ว��งไปมา ส�ญญาเหน��ยวภายนอก หลอกลวงจิ�ต้ ท�าให�จิ�ต้ว6 �นวาย เท��ยวส�ายหา หลอกเป.นธริ่ริ่มต้�างๆ อย�างมายา ถามว�า ห�าขึ้�นธ- ใคริ่พ�น จินท�%วปวง แก�ว�า ใจิซั�พ�น อย��คนเดิ�ยว ไม�เกาะเก��ยวพ�วพ�นต้�ดิ ส�%นพ�ศีวง หมดิท��หลง อย��เดิ�ยวดิวง ส�ญญาทะลวงไม�ไดิ� หมายหลงต้ามไป ถามว�าท��ต้าย ใคริ่เขึ้าต้าย ท��ไหนก�น แก�ว�า ส�งขึ้าริ่เขึ้าต้าย ท�าลายผู้ล ถามว�า ส��งใดิก�อ ให�ต้�อวน แก�วว�ากลส�ญญา พาให�เว�ยน เช่��อส�ญญาจิ3งผู้�ดิ ค�ดิย�นดิ� ออกจิากภพน�% ไปภพน�%น เท��ยวห�นเห�ยน เลยล�มจิ�ต้ จิ�าปMดิ สน�ทเน�ยน ถ3งจิะเพ�ยริ่หาธริ่ริ่ม ก�ไม�เห�น ถามว�า ใคริ่ก�าหนดิ ใคริ่หมาย เป.นธริ่ริ่ม แก�ว�า ใจิก�าหนดิ ใจิหมาย เริ่��องหา เจิ�าส�ญญา น��นเอง ค�อว�าดิ� ว�าช่��ว ผู้ล�กจิ�ต้ ต้�ดิริ่�กช่�ง ถามว�า ก�นหนเดิ�ยว เท��ยวไม�ก�น แก�ว�า ส�%นอยากดิ� ไม�ริ่� �หว�ง ในเริ่��องเห�นต้�อไป หายริ่6งริ่�ง ใจิก�น��งแท�นน��ง ท�%งอาล�ย ถามว�า สริ่ะส��เหล��ยมเปF� ยมดิ�วยน�%า แก�ว�า ธริ่ริ่มส�%นอยาก จิากสงส�ย ใสสะอาดิหมดิริ่าค� ไม�ม�ภ�ย ส�ญญาในน�%น พริ่ากส�งขึ้าริ่ขึ้�นธ-น�%น ไม�ถอน ใจิจิ3งเปF� ยมเต้�มท�� ไม�ม�พริ่�อง เง�ยบสง�ดิ ดิวงจิ�ต้ ไม�ค�ดิปอง เป.นขึ้องควริ่ช่มช่��น ท6กค�นว�น แม�ไดิ�สมบ�ต้�ท�พย- ส�กส�บแสน หากแม�นริ่� �จิริ่�ง ท�%งส�งขึ้าริ่ หมดิความอยากเป.นย��ง ส��งส�าค�ญ จิ�าส�วนจิ�า ก�%นอย�� ไม�ก�%าเก�น ใจิไม�เพล�นท�%งส�%น หายดิ�%นริ่น เหม�อนอย�างว�า กริ่ะจิกส�องหน�า ส�องแล�ว อย�าค�ดิ ต้�ดิป?ญญา เพริ่าะว�า ส�ญญาน�%น ดิ�งเงา อย�าไดิ�เมา ไปต้ามเริ่��อง เคริ่��องส�งขึ้าริ่ ใจิขึ้ย�น จิ�บใจิ ท��ไม�บ�น ไหวส�วนต้น ริ่� �แน� เพริ่าะแปริ่ไป ใจิไม�เท��ยวขึ้องใจิ ใช่�ต้�องว�า ริ่� �ขึ้�นธ-ห�า ต้�างช่น�ดิ เม��อจิ�ต้ไหว แต้�ก�อนน�%น หลงส�ญญา ว�าเป.นใจิ ส�าค�ญว�าใน ว�านอก จิ3งหลอกลวง คริ่าวน�% ใจิเป.นใหญ� ไม�หมายพ3�ง ส�ญญาหน3�ง ส�ญญาใดิ ม�ไดิ�หว�ง เก�ดิก�ต้าม ดิ�บก�ต้าม ส��งท�%งปวง ไม�ต้�องห�วง ไม�ต้�องก�นหม��ส�ญญา เหม�อนย�นบน ยอดิเขึ้าส�งแท� แลเห�นดิ�น แลเห�นส�%น ท6กต้�วส�ต้ว- แต้�ว�า ส�งย��ง
น�ก แลเห�นเริ่��องขึ้องต้น แต้�ต้�นมา เป.นมริ่ริ่คาท�%งน�%น เช่�นบ�นไดิ ถามว�า น�%าขึ้3%นลง ต้ริ่งส�จิจิา น�%นหริ่�อ? ต้อบว� าส�งขึ้าริ่แปริ่ ก�ไม�ไดิ� ธริ่ริ่มดิากริ่ริ่ม แต้�ไม�แกล�งใคริ่ ขึ้�นผู้ล�กไส จิ�บต้�อง ก�หมองม�ว ช่��วในจิ�ต้ ไม�ต้�องค�ดิ ผู้�ดิธริ่ริ่มดิา สภาพส��ง เป.นจิริ่�ง ดิ�ช่��ว ต้ามแต้� เริ่��องขึ้องเริ่��อง เปล�%องแต้�ต้�ว ไม�พ�วพ�นส�งขึ้าริ่ เป.นการิ่เย�น ริ่� �จิ�กจิริ่�ง ต้�องท�%งส�งขึ้าริ่ เม��อผู้�นแปริ่ เม��อแลเห�น เบ��อแล�ว ปล�อยไดิ�คล�อง ไม�ต้�องเกณ์ฑ์- ธริ่ริ่มก�ใจิ เย�นใจิ ริ่ะง�บดิ�บส�งขึ้าริ่ ริ่�บอาการิ่ ถามว�า ห�าหน�าท�� ม�คริ่บคริ่�น แก�ว�า ขึ้�นธ- แย�งแยก แจิกห�าฐาน เริ่��องส�งขึ้าริ่ ต้�างกอง ริ่�บหน�าท�� ม�ก�จิการิ่ จิะริ่�บงานอ��น ไม�ไดิ� เต้�มในต้�ว แม�ลาภยศีสริ่ริ่เสริ่�ญ เจิริ่�ญส6ขึ้ น�นทาท6กขึ้- เส��อมยศี หมดิลาภท��ว ริ่วมลง ต้ามสภาพ ต้ามเป.นจิริ่�ง ท�%ง ๘ ส��ง ใจิไม�ห�น ไปพ�วพ�น
เพริ่าะว�า ริ่�ปขึ้�นธ- ก�ท�าแก�ไขึ้ ม�ไดิ�ถ�วน นาม ก�ม�ไดิ�พ�ก เหม�อนจิ�กริ่ยนต้- เพริ่าะริ่�บผู้ลขึ้องกริ่ริ่ม ท��ท�ามา เริ่��องดิ� ถ�าเพล�ดิเพล�น เจิริ่�ญใจิ เริ่��องช่��วขึ้6�น ว6 �นจิ�ต้ ค�ดิไม�หย6ดิ เหม�อนไฟุ้จิ6ดิ จิ�ต้หมอง ไม�ผู้�องใส น3กขึ้3%นเอง ท�%งริ่�ก ท�%งโกริ่ธ ไม�โทษใคริ่ อยากไม�แก� ไม�ต้าย ไดิ�หริ่�อคน เป.นขึ้องพ�นว�ส�ย จิะไดิ�เช่ย เช่�น ไม�อยากให�จิ�ต้ เท��ยวค�ดิริ่� � อยากให�อย��เป.นหน3�ง หว�งพ3�งเฉย จิ�ต้เป.นขึ้องผู้�นแปริ่ ไม�แน�เลย ส�ญญาเคย อย��ไดิ�บ�าง เป.นคริ่�%งคริ่าว ถ�าริ่� �เท�า ธริ่ริ่มดิา ท�%งห�าขึ้�นธ- ใจิน�%น ก�ขึ้าวสะอาดิ หมดิมลท�ล ส�%นเริ่��องริ่าว ถ�าริ่� �ไดิ� อย�างน�% จิ3งดิ�ย��ง เพริ่าะเห�นจิริ่�ง ถอนหล6ดิ ส6ดิว�ธ� ไม�ฝึ>าฝึOนธริ่ริ่มดิา ต้ามเป.นจิริ่�ง จิะจิน จิะม� ต้ามเริ่��อง เคริ่��องนอกใน ดิ�หริ่�อช่��ว ต้�องดิ�บ เล��อนล�บไป ย3ดิส��งใดิไม�ไดิ� ต้ามใจิหมาย ในไม�เท��ยว ขึ้องใจิ ไหววะว�บ ส�งเกต้จิ�บ ริ่� �ไดิ�สบาย ย��งเล�กบ�งใหญ� ไม�ริ่� �ท�น ขึ้�นธ-บ�งธริ่ริ่มไม�เห�น เป.นธ6ล�ไป ส�วนธริ่ริ่ม ม�ใหญ�กว�าขึ้�นธ- น�%นไม�แล ถามว�า-ม�-ไม�ม� ไม�ม�น�% ค�ออะไริ่? ท��น�%ต้�ดิหมดิ ค�ดิแก�ไม�ไหว เช่�ญช่�%ให�ช่�ดิ ท�%งอริ่ริ่ถแปล โปริ่ดิแก�เถ�ดิ ท��ว�าเก�ดิม�ต้�างๆ ท�%งเหต้6ผู้ล แล�วดิ�บ ไม�ม�ช่�ดิ ใช่�ส�ต้ว-คน น��ขึ้�อต้�น ม�ไม�ม� อย�างน�%ต้ริ่ง ขึ้�อปลายไม�ม� ม�น�% เป.นธริ่ริ่ม ท��ล�%าล3ก ใคริ่พบ จิบ
ปริ่ะสงค- ไม�ม�ส�งสาริ่ ม�ธริ่ริ่ม ท��ม� �นคง น��นแลองค-ธริ่ริ่มเอก ว�เวกจิริ่�ง ธริ่ริ่มเป.นหน3�ง ไม�แปริ่ผู้�น เล�ศีพบ สงบน��ง เป.นอาริ่มณ์-ขึ้องใน ไม�ไหวต้�ง ริ่ะง�บย��ง เง�ยบสง�ดิ ช่�ดิก�บใจิ ใจิก�สริ่�าง จิากเมา หายเริ่�าริ่�อน ความอยาก ถอนไดิ�หมดิ ปลดิสงส�ย เริ่��องพ�วพ�น ขึ้�นธ-ห�า ช่�าส�%นไป เคริ่��องหม6นไป ไต้ริ่จิ�กริ่ ก�ห�กลง
ความอยาก ใหญ�ย��ง ก�ท�%งหล6ดิ ความริ่�กหย6ดิ หายสน�ท ส�%นพ�ศีวง ริ่�อนท�%งปวง ก�หายหมดิ ดิ�งใจิ จิง เช่�ญเถ�ดิ ช่�%อ�กส�กอย�าง หนทางใจิ สม6ท�ยขึ้องจิ�ต้ ท��ปMดิธริ่ริ่ม แก�ว�า สม6ท�ย ย��งใหญ�น�ก ย�อลงค�อ ความริ่�กบ�บใจิ ท�าลายขึ้�นธ- ถ�าธริ่ริ่มม�ก�บจิ�ต้ เป.นน�จิน�ริ่�นดิริ่- เป.นเล�ศีก�น สม6ท�ย ม�ไดิ�ม� จิงจิ�าไว�อย�างน�% ว�ถ�จิ�ต้ ไม�ต้�องค�ดิเว�ยนวน จินป>นปF% ธริ่ริ่มไม�ม� อย��เป.นน�จิ ต้�ดิย�นดิ� ใจิจิากท�� สม6ท�ย อาล�ยต้�ว ว�าอย�างย�อ ท6กขึ้-ก�บธริ่ริ่ม ปริ่ะจิ�าจิ�ต้ จิ�ต้ค�ดิ ริ่� �เห�นจิริ่�ง จิ3งเย�นท��ว จิะส6ขึ้ ท6กขึ้-เท�าไริ่ ม�ไดิ�กล�ว สริ่�างจิากเคริ่��องม�ว ค�อสม6ท�ย ไปท��ดิ� ริ่� �เท�าน�%ก�จิะคลาย หายความริ่�อน พอดิ�กผู้�อน ส�บแสวงหา ทางดิ� จิ�ต้ริ่� �ธริ่ริ่ม ล�มจิ�ต้ ท��ต้�ดิธ6ล� ใจิริ่� �ธริ่ริ่ม ท��เป.นส6ขึ้ ขึ้�นธ-ท6กขึ้�นธ- แน�ปริ่ะจิ�าใจิ ธริ่ริ่มคงเป.นธริ่ริ่ม ขึ้�นธ-คงเป.นขึ้�นธ- เท�าน�%นแล ค�าว�าเย�นสบาย หายเดิ�อดิริ่�อน หมายจิ�ต้ถอนจิากผู้�ดิ ท��ต้�ดิแก� ส�วนส�งขึ้าริ่ขึ้�นธ- ปริ่าศีจิากส6ขึ้ เป.นท6กขึ้-แท� เพริ่าะต้�องแก� ไขึ้�ต้าย ไม�วายว�น จิ�ต้ริ่� �ธริ่ริ่มท��ล�%าเล�ศี จิ�ต้ก�ถอน จิากผู้�ดิ เคริ่��องเศีริ่�าหมอง ขึ้องแสลง ผู้�ดิเป.นโทษขึ้องใจิ อย�างริ่�ายแริ่ง เห�นธริ่ริ่มแจิ�ง ธริ่ริ่มผู้�ดิ หมดิพ�ษใจิ จิ�ต้เห�นธริ่ริ่ม ดิ�เล�ศีท��พ�น พบปะธริ่ริ่ม ปลดิเปล�%อง เคริ่��องกริ่ะส�น ม�สต้�ก�บต้�ว บ�พ�วพ�น เริ่��องริ่�กขึ้�นธ-หายส�%น ขึ้าดิย�นดิ� ส�%นธ6ล�ท�%งปวง หมดิห�วงใย ถ3งจิะค�ดิ ก�ไม�ท�นห�าม ต้ามน�ส�ย เม��อไม�ห�าม กล�บไม�ฟุ้6 9ง ย6�งไป พ3งไดิ�ริ่� � ว�าบาปม�ขึ้3%น เพริ่าะขึ้�นจิริ่�ง ต้อบว�า บาปเก�ดิขึ้3%น เพริ่าะไม�ริ่� � ถ�าปMดิปริ่ะต้� เขึ้ลาไดิ� สบายย��ง ช่��วท��งปวง เง�ยบหาย ไม�ไหวต้�ง ขึ้�นธ-ท6กส��ง ย�อมท6กขึ้- ไม�ส6ขึ้เลย แต้�ก�อน ขึ้�าพเจิ�าม�ดิเขึ้ลา เหม�อนเขึ้�าถ�%า อยากเห�นธริ่ริ่ม ย3ดิใจิ จิะให�เฉย ย3ดิความจิ�า ว�าเป.นใจิ หมายจินเคย เลยเพล�นเช่ยช่ม จิ�าธริ่ริ่ม มานาน ความจิ�า
ผู้�ดิ ปMดิไว� ไม�ให�เห�น จิ3งหลงเล�น
ขึ้�นธ- ๕ น�าสงสาริ่ ให�ยกต้�ว ออกต้น พ�นปริ่ะมาณ์ เท��ยวริ่ะริ่าน ต้�คนอ��น เป.นพ�%นใจิ ไม�ไดิ�ผู้ล เท��ยวดิ� โทษคนอ��น ขึ้��นใจิ เหม�อนก�อไฟุ้ เผู้าต้�ว ต้�องม�วมอม ใคริ่ผู้�ดิถ�ก ดิ�ช่��ว ก�ต้�วเขึ้า ใจิขึ้องเริ่า เพ�ยงริ่ะว�ง ต้�%งถนอม อย�าให�อก6ศีล วนมาต้อม ควริ่ถ3งพริ่�อม บ6ญก6ศีล ผู้ลสบาย
เห�นคนอ��นเขึ้าช่��ว ต้�วก�ดิ� เป.นริ่าค�ย3ดิขึ้�นธ- ท��ม� �นหมาย ย3ดิขึ้�นธ- ต้�องริ่�อนแท� ก�แก�ต้าย เลยซั�%าแท� ก�เลสเขึ้�ากล6�ม ริ่6มกวน เต้�มท�%งริ่�ก ท�%งโกริ่ธ โทษปริ่ะจิ�กษ- ท�%งหลงน�ก หน�กจิ�ต้ ค�ดิโทษหวน ท�%งอาริ่มณ์- การิ่ห�า ก�มาช่วน ยกกริ่ะบวนท6กอย�าง ต้�างๆ ก�น เพริ่าะย3ดิขึ้�นธ-ท�%ง ๕ ว�าขึ้องต้น จิ3งไม�พ�น ท6กขึ้-ริ่�าย ไปไดิ�เลย ถ�าริ่� �โทษขึ้องต้�วแล�ว อย�าช่�าเฉย ดิ�อาการิ่ ส�งขึ้าริ่ ท��ไม�เท��ยงริ่��าไป ให�ใจิเคย คงไดิ�เช่ยช่มธริ่ริ่มอ�นเอก ว�เวกจิ�ต้ ไม�เพ�ยงน�%น หมายใจิไหว จิากจิ�า เห�นแล�วขึ้�า ดิ� ดิ�อย�� ไหว อาริ่มณ์-นอก ดิ�บริ่ะง�บไปหมดิ ปริ่ากฏธริ่ริ่ม เห�นธริ่ริ่มแล�ว ย�อมหาย ว6 �นวายจิ�ต้ จิ�ต้น�%นไม�ต้�ดิค�� จิริ่�งเท�าน�%หมดิปริ่ะต้� ริ่� �ไม�ริ่� � อย�างน�% ว�ธ�จิ�ต้ ริ่� �เท�าท�� ไม�เท��ยง จิ�ต้ต้�นฟุ้O% น ริ่�เริ่��ม คงจิ�ต้เดิ�ม อย�างเท��ยงแท� ริ่� �ต้�นจิ�ต้ พ�นจิาก ผู้�ดิท�%งปวง ไม�ห�วง ถ�าออกไป ปลายจิ�ต้ ผู้�ดิท�นท� ค�าท��ว�า ม�ดิน�%น เพริ่าะจิ�ต้ ค�ดิหวงดิ� จิ�ต้หวงน�% ปลายจิ�ต้ ค�ดิออกไป จิ�ต้ต้�นท�� เม��อธริ่ริ่มะปริ่ากฏ หมดิสงส�ย เห�นธริ่ริ่มอ�นเก�ดิ เล�ศีโลกา เริ่��องจิ�ต้ค�น ว6 �นหามา แต้�ก�อน ก�เล�กถอน เปล�%องปลดิ หมดิไดิ� ไปส�%น ย�งม�ท6กขึ้- ต้�องหล�บนอน ก�บก�น ไปต้ามเริ่��อง ธริ่ริ่มดิาขึ้องจิ�ต้ ต้�องค�ดิน3ก พอริ่� �ส3ก จิ�ต้ค6�น พ�นริ่�าคาญ เง�ยบสง�ดิ จิากมาริ่ เคริ่��องริ่บกวน ธริ่ริ่มดิา ส�งขึ้าริ่ปริ่ากฏ หมดิดิ�วยก�น เส��อมท�%งน�%น คงไม�ม�เลย ริ่ะว�งใจิ เม��อจิ�า ท�าละเอ�ยดิ ม�นจิะเบ�ยดิ ให�จิ�ต้ ไปต้�ดิเฉย ใจิไม�เท��ยงขึ้องใจิ ซั�%าให�เคย เม��อถ3งเฮืย
หากริ่� �เอง เพลงขึ้องจิ�ต้ เหม�อนดิ��งมายา ท��หลอกลวง ท�านว�า ว�ป?สสน�ก�เลส จิ�าแลงเพศี เหม�อนดิ�งจิริ่�ง ท��แท� ไม�ใช่�จิริ่�ง ริ่� �ขึ้3%นเอง นามว�า ความเห�น ไม�ใช่�เขึ้�น ฟุ้?งเขึ้�าใจิ ช่�%นไต้�ถาม ท�%งไต้ริ่�ต้ริ่อง แยกแยะ และ ริ่�ปนาม ก�ใช่� ความเห�นต้�อง จิงเล�งดิ� จิ�ต้ต้น พ�นริ่�าคาญ ต้�นจิ�ต้ ริ่� �ต้�ว ว�าส�งขึ้าริ่ เริ่��องแปริ่ปริ่วน ใช่�ขึ้บวนไป ดิ� หริ่�อ ริ่� �จิริ่�ง อะไริ่ริ่� �อย�� เพริ่าะหมายค�� ก�ไม�ใช่� จิ�ต้คงริ่� �จิ�ต้เอง เพริ่าะเพลงไหว จิ�ต้ริ่� �ไหว ไหวก�จิ�ต้ ค�ดิก�นไป แยกไม�ไดิ�ต้ามจิริ่�ง ส��งเดิ�ยวก�น
จิ�ต้เป.นขึ้องอาการิ่ เริ่�ยกว�า ส�ญญา พาพ�วพ�น ไม�เท��ยงน�%น ก�ต้�วเอง ไปเล�งใคริ่ ใจิริ่� �เส��อมริ่ส หมดิสงส�ย ขึ้าดิต้�นคว�า หาเริ่��อง เคริ่��องนอกใน เริ่��องจิ�ต้อยาก ก�หย6ดิ ให�หายห�ว พ�นหน�กใจิท�%งหลาย หายอ�ดิโริ่ย เหม�อนฝึนโปริ่ย ใจิก�เย�น ดิ�วยเห�นใจิ ใจิเย�นเพริ่าะ ไม�ต้�อง เท��ยวมองคน ริ่� �จิ�ต้ ค�ดิป?จิจิ6บ�น พ�นหว��นไหว ดิ�หริ่�อช่��ว ท�%งปวง ไม�ห�วงใย เพริ่าะดิ�บไปท�%งเริ่��อง เคริ่��องริ่6งริ่�ง อย��เง�ยบๆ ต้�นจิ�ต้ ไม�ค�ดิอ�าน ต้ามแต้�การิ่ขึ้องจิ�ต้ ส�%นค�ดิหว�ง ไม�ต้�องว6 �น ไม�ต้�องวาย หายริ่ะว�ง นอนหริ่�อน��ง น3กพ�น อย��ต้�นจิ�ต้ ท�านช่�%มริ่ริ่ค ท�%งหล�กแหลม ช่�างต้�อแต้�ม กว�งขึ้วาง สว�างใส ย�งอ�กอย�าง ทางใจิ ไม�หล6ดิสม6ท�ย
ขึ้อจิงโปริ่ดิ ให�ช่�%พ�ศีดิาริ่ เป.นการิ่ดิ� ต้อบว�าสม6ท�ย ค�ออาล�ยริ่�ก เพล�นย��งน�ก ท�าภพใหม� ไม�หน�ายหน� ว�าอย�างต้��า กามค6ณ์ห�า เป.นริ่าค� อย�างส�งช่�% สม6ท�ย อาล�ยฌิาน ถ�าจิะจิ�บ ต้ามว�ธ� ม�ในจิ�ต้ ก�เริ่��องค�ดิ เพล�นไป ในส�งขึ้าริ่ เคยท�%งปวง เพล�นมา เส�ยช่�านาน กล�บเป.นการิ่ดิ�ไป ให�เจิริ่�ญจิ�ต้ ไปในส�วนท��ผู้�ดิ ก�เลยแต้กก��งก�าน ฟุ้6 9งซั�านใหญ� เท��ยวเพล�นไป ในผู้�ดิ ไม�ค�ดิเขึ้�น ส��งใดิช่อบอาริ่มณ์- ก�ช่มเพล�น เพล�นจินเก�น ล�มต้�ว ไม�กล�วภ�ย เพล�นดิ�โทษคนอ��น ดิ��นดิ�วยช่��ว โทษขึ้องต้�ว ไม�เห�น เป.นไฉน โทษคนอ��น เขึ้ามาก ส�กเท�าไริ่ ไม�ท�าให�เริ่า ต้กนริ่ก เส�ยเลย โทษขึ้องเริ่า เศีริ่�าหมอง ไม�ต้�องมาก ลงว�บาก ไปต้ก
นริ่ก แสนสาห�ส หม��นดิ�โทษต้นไว� ให�ใจิเคย เว�นเส�ยซั3�งโทษน�%น คงไดิ�เช่�ญช่มส6ขึ้ พ�นท6กขึ้-ภ�ย เม��อเห�นโทษต้นช่�ดิ พ3งต้�ดิท�%ง ท�าอ�อยอ��ง ค�ดิมาก จิากไม�ไดิ� เริ่��องอยากดิ� ไม�หย6ดิ ค�อ สม6ท�ย เป.นโทษใหญ� กล�วจิะไม�ดิ� น�%ก�แริ่ง ดิ�ไม�ดิ� น�%เป.นผู้�ดิ ขึ้องจิ�ต้น�ก เหม�อนไขึ้�หน�ก ถ�กต้�อง ขึ้องแสลง ก�าเริ่�บโริ่ค ดิ�วยพ�ษ ผู้�ดิส�าแดิง ธริ่ริ่มไม�แจิ�ง เพริ่าะอยากดิ� น�%เป.นเดิ�ม ความอยากดิ� ม�มาก ม�กลากจิ�ต้ ให�เท��ยวค�ดิ ว6 �นไป จินใจิเห�ม สริ่ริ่พช่��ว ม�วหมอง ก�ต้�องเต้�ม ผู้�ดิย��งเพ��ม ริ่��าไป ไกลจิากธริ่ริ่ม ท��จิริ่�งช่�% สม6ท�ย น�% ใจิฉ�นคริ่�าม ฟุ้?งเน�%อความไปขึ้�างฟุ้6 9ง ทางย6�งย��ง เม��อช่�%มริ่ริ่ค ฟุ้?งใจิ ไม�ไหวต้�ง ริ่ะง�บน��ง ใจิสงบ จิบก�นท� อ�นน�% เช่��อว�า ขึ้�นธะว�ม6ต้�สม�งค�ธริ่ริ่ม
ปริ่ะจิ�าอย��ก�บท�� ไม�ม�อาการิ่ไป ไม�ม�อาการิ่มา สภาวธริ่ริ่มท��เป.นจิริ่�ง ส��งเดิ�ยวเท�าน�%น และไม�ม�เริ่��อง จิะแวะะเว�ยน ส�%นเน�%อความ แต้�เพ�ยงเท�าน�% ผู้�ดิหริ่�อถ�ก จิงใช่�ป?ญญาต้ริ่องดิ� ให�ริ่� �เถ�ดิ
โอวาทหลวงป��ดู�ลย์ อติ�โล
ธรรมโอวาท ส�าหริ่�บหลวงป�>น� %น ท�านเล�าว�าไดิ�ต้ริ่�ต้ริ่องพ�จิาริ่ณ์าต้ามห�วขึ้�อก�มม�ฏฐานว�า "สพNเพ สงNขึ้าริ่า อน�จิNจิา สพNเพ สญฺNญา อนต้Nต้า" ท��ท�านพริ่ะอาจิาริ่ย-ม��นให�มา ในเวลาต้�อมาก�เดิ�ความสว�างไสวในใจิช่�ดิว�า เม��อส�งขึ้าริ่ขึ้�นธ-ดิ�บไดิ�แล�ว ความเป.นต้�วต้นจิ�กม�ไม�ไดิ� เพริ่าะไม�ไดิ�เขึ้�าไปเพ��อปริ่6งแต้�ง คริ่�%นความปริ่6งแต้�งขึ้าดิไป ความท6กขึ้-จิะเก�ดิขึ้3%นอย�างไริ่ และจิ�บใจิความอริ่�ยส�จิจิแห�งจิ�ต้ไดิ�ว�า
1. จิ�ต้ท��ส�งออกนอก เพ��อริ่�บสนองอาริ่มณ์-ท�%งส�%น เป.นสม6ท�ย 2. ผู้ลอ�นเก�ดิจิากจิ�ต้ท��ส�งออกนอกแล�วหว��นไหว เป.นท6กขึ้-
3. จิ�ต้เห�นจิ�ต้อย�างแจิ�มแจิ�ง เป.นมริ่ริ่ค 4. ผู้ลอ�นเก�ดิจิากจิ�ต้เห�นจิ�ต้อย�างแจิ�มแจิ�ง เป.นน�โริ่ธ แล�วท�านเล�าว�า เม��อท�าความเขึ้�าใจิในอริ่�ยส�จิท�%ง 4 ไดิ�ดิ�งน�%แล�ว ก�ไดิ�พ�จิาริ่ณ์าท�าความเขึ้�าใจิใน ปฏ�จิNจิสม6ปบาท ไดิ�ต้ลอดิท�%งสาย คต้�ธริ่ริ่ม ท��ท�านสอนอย��เสมอ ค�อ "อย�าส�งจิ�ต้ออกนอก" "จิงหย6ดิค�ดิให�ไดิ�" "ค�ดิเท�าไหริ่� ก�ไม�ริ่� � ต้�องหย6ดิค�ดิให�ไดิ�จิ3งริ่� � แต้�ก�ต้�องอาศี�ยความค�ดิ น��นแหละจิ3งริ่� �" "คนในโลกน�%ต้�องม�ส��งท��ม� เพ��ออาศี�ยส��งน�%นเป.นผู้��ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มต้�องปฏ�บ�ต้�ถ3งส��งท��ไม�ม�และอย��ก�บส��งท��ไม�ม�"วธ'เจรญจติภาวนาติามแนวการสุอนของ หลวงป��ดู�ลย์ อติ�โล๑. เร3มติ$นอรย์าบัถท'3สุบัาย์ ย�น เดิ�น น��ง นอน ไดิ�ต้ามสะดิวก ท&าความร�$ติ�วเติ,มท'3 และ ร�$อย์��ก�บัท'3 โดิยไม�ต้�องริ่� �อะไริ่ ค�อ ริ่� �ต้�ว อย�างเดิ�ยวริ่�กษาจิ�ต้เช่�นน�%ไว�เริ่��อยๆ ให� "ร�$อย์��เฉัย์ๆ" ไม�ต้�องไปจิ�าแนกแยกแยะ อย�าบ�งค�บ อย�าพยายาม อย�าปล�อยล�องลอยต้ามยถากริ่ริ่ม
เม��อริ่�กษาไดิ�ส�กคริ่� � จิ�ต้จิะค�ดิแส�ไปในอาริ่มณ์-ต้�างๆ โดิยไม�ม�ทางริ่� �ท�นก�อน เป.นธริ่ริ่มดิาส�าหริ่�บผู้��ฝึ2กใหม� ต้�อเม��อจิ�ต้แล�นไป ค�ดิไปในอาริ่มณ์-น�%นๆ จินอ��มแล�ว ก�จิะริ่� �ส3กต้�วขึ้3%นมาเอง เม��อริ่� �ส3กต้�วแล�วให�พ�จิาริ่ณ์าเปริ่�ยบเท�ยบภาวะขึ้องต้นเอง ริ่ะหว�างท��ม�ความริ่� �อย��ก�บท�� และริ่ะหว�างท��จิ�ต้ค�ดิไปในอาริ่มณ์-ว�าม�ความแต้กต้�างก�นอย�างไริ่ เพ��อเป.นอ6บายสอนจิ�ต้ให�จิดิจิ�า
จิากน�%น ค�อยๆ ริ่�กษาจิ�ต้ให�อย��ในสภาวะริ่� �อย��ก�บท��ต้�อไป คริ่�%นพล�%งเผู้ลอริ่�กษาไม�ดิ�พอ จิ�ต้ก�จิะแล�นไปเสวยอาริ่มณ์-ขึ้�างนอกอ�ก จินอ��มแล�ว ก�จิะกล�บริ่� �ต้�ว ริ่� �ต้�วแล�วก�พ�จิาริ่ณ์า และริ่�กษาจิ�ต้ต้�อไป
ดิ�วยอ6บายอย�างน�% ไม�นานน�ก ก�จิะสามาริ่ถควบค6มจิ�ต้ไดิ� และบริ่ริ่ล6สมาธ�ในท��ส6ดิ และจิะเป.นผู้��ฉลาดิใน "พฤต้�แห�งจิ�ต้" โดิยไม�ต้�องไปปริ่3กษาหาริ่�อใคริ่ ข$อห$าม ในเวลาจติฟั� Aงเติ,มท'3 อย์�าท&า เพราะไม�ม'ประโย์ชน และย์�งท&าให$บั�3นทอนพล�งความเพ'ย์ร ไม�ม'ก&าล�งใจในการเจรญจติคร�1งติ�อๆ ไป
ในกริ่ณ์�ท��ไม�สามาริ่ถท�าเช่�นน�% ให�ลองน3กค�าว�า "พ�ทโธ" หริ่�อค�าอะไริ่ก�ไดิ�ท��ไม�เป.นเหต้6เย�ายวน หริ่�อเป.นเหต้6ขึ้�ดิเค�องใจิ น3กไปเริ่��อยๆ แล�วส�งเกต้ดิ�ว�า ค�าท��น3กน�%น ช่�ดิท��ส6ดิท��ต้ริ่งไหน ท��ต้ริ่งน�%นแหละค�อฐานแห�งจิ�ต้
พ3งส�งเกต้ว�า ฐานน�%ไม�อย��คงท��ต้ลอดิกาล บางว�นอย��ท��หน3�ง บางว�นอย��อ�กท��หน3�งฐานแห�งจติท'3ค&าน<งพ�ทโธปรากฏิช�ดูท'3สุ�ดูน'1 ย์�อมไม�อย์��ภาย์นอกกาย์แน�นอน ติ$องอย์��ภาย์ในกาย์แน� แต้�เม��อพ�จิาริ่ณ์าดิ�ให�ดิ�แล�ว จิะเห�นว�าฐานน�%จิะว�าอย��ท��ส�วนไหนขึ้องริ่�างกายก�ไม�ถ�ก ดิ�งน�%น จิะว�าอย��ภายนอกก�ไม�ใช่� จิะว�าอย��ภายในก�ไม�เช่�ง เม��อเป.นเช่�นน�% แสดิงว�าไดิ�ก�าหนดิถ�กฐานแห�งจิ�ต้แล�วเม*3อก&าหนดูถ�ก และพ�ทโธปรากฏิในมโนน<กช�ดูเจนดู' ก,ให$ก&าหนดูน<กไปเร*3อย์ อย์�าให$ขาดูสุาย์ไดู$ถ�าขึ้าดิสายเม��อใดิ จิ�ต้ก�จิะแล�นส��อาริ่มณ์-ท�นท�เม��อเสวยอาริ่มณ์-อ��มแล�ว จิ3งจิะริ่� �ส3กต้�วเองก�ค�อยๆ น3กพ6ทโธต้�อไป ดิ�วยอ6บายว�ธ�ในท�านองเดิ�ยวก�บท��กล�าวไว�เบ�%องต้�น ในท��ส6ดิก�จิะค�อยๆ ควบค6มจิ�ต้ให�อย��ในอ�านาจิไดิ�เองข$อควรจ&า ในการก&าหนดูจติน�1น ติ$องม'เจติจ&านงแน�วแน� ในอ�นท'3จะเจรญจติให$อย์��ในสุภาวะท'3ติ$องการเจิต้จิ�านงน�% ค�อ ต้�ว "ศี�ล"
การบัรกรรม "พ�ทโธ" เปล�าๆ โดูย์ไร$เจติจ&านงไม�เกดูประโย์ชน อะไรเลย์
กล�บัเป2นเคร*3องบั�3นทอนความเพ'ย์ร ท&าลาย์ก&าล�งใจในการเจรญจติในคราวติ�อๆ ไปแต้�ถ�าเจิต้จิ�านงม��นคง การิ่เจิริ่�ญจิ�ต้จิะปริ่ากฏผู้ลท6กคริ่�%งไม�มากก�น�อยอย�างแน�นอน
ดู�งน�1น ในการน<ก พ�ทโธ การเพ�งเล,งสุอดูสุ�อง ถ<งความช�ดูเจน และความไม�ขาดูสุาย์ของพ�ทโธ จะติ$องเป2นไปดู$วย์ความไม�ลดูละ
เจิต้จิ�านงท��ม�อย��อย�างไม�ลดิละน�% หลวงป�>เคย เปริ่�ยบไว�ว�า ม�ล�กษณ์าการิ่ปริ่ะหน3�งบ6ริ่6ษหน3�งจิดิจิ�องสายต้าอย��ท��คมดิาบท��ขึ้�าศี3กเง�%อขึ้3%นส6ดิแขึ้นพริ่�อมท��จิะฟุ้?นลงมา บ6ริ่6ษผู้��น� %นจิดิจิ�องคอยท�อย��ว�า ถ�าคมดิาบน�%นฟุ้าดิฟุ้?นลงมา ต้นจิะหลบหน�ปริ่ะการิ่ใดิจิ3งจิะพ�นอ�นต้ริ่าย
เจิต้จิ�านงต้�องแน�วแน�เห�นปานน�% จิ3งจิะย�งสมาธ�ให�บ�งเก�ดิไดิ� ไม�เช่�นน�%นอย�าท�าให�เส�ยเวลา และบ��นทอนความศีริ่�ทธาต้นเองเลย
เม��อจิ�ต้ค�อยๆ หย��งลงส��ความสงบท�ละน�อย ๆ อาการิ่ท��จิ�ต้แล�นไปส��อาริ่มณ์-ภายนอก ก�ค�อย ๆ ลดิความริ่6นแริ่งลง ถ3งไปก�ไปปริ่ะเดิ�@ยวปริ่ะดิAาว ก�ริ่� �ส3กต้�วไดิ�เริ่�ว ถ3งต้อนน�%ค�าบริ่�กริ่ริ่มพ6ทโธ ก�จิะขึ้าดิไปเอง เพริ่าะค�าบริ่�กริ่ริ่มน�%นเป.นอาริ่มณ์-หยาบ เม��อจิ�ต้ล�วงพ�นอาริ่มณ์-หยาบ และค�าบริ่�กริ่ริ่มขึ้าดิไปแล�ว ไม�ต้�องย�อนถอยมาบริ่�กริ่ริ่มอ�ก เพ�ยงริ่�กษาจิ�ต้ไว�ในฐานท��ก�าหนดิเดิ�มไปเริ่��อยๆ และส�งเกต้ดิ�ความริ่� �ส3กและ "พฤติแห�งจติ" ท��ฐานน�%น ๆ
บริ่�กริ่ริ่มเพ��อริ่วมจิ�ต้ให�เป.นหน3�ง ส�งเกต้ดิ�ว�า ใครเป2นผู้�$บัรกรรมพ�ทโธ
๒. ดู�จติเม*3ออารมณู สุงบัแล$ว ให�สต้�จิดิจิ�ออย��ท��ฐานเดิ�มเช่�นน�%น เม��อม�
อาริ่มณ์-อะไริ่เก�ดิขึ้3%น ก�ให�ละอาริ่มณ์-น�%นท�%งไป มาดิ�ท��จิ�ต้ต้�อไปอ�ก ไม�ต้�องก�งวลใจิ พยายามปริ่ะค�บปริ่ะคองริ่�กษาให�จิ�ต้อย��ในฐานท��ต้� %งเสมอๆ สต้�คอยก�าหนดิควบค6มอย��อย�างเง�ยบๆ (ริ่� �อย��) ไม�ต้�องว�จิาริ่ณ์-ก�ริ่�ยาจิ�ต้ใดิๆ ท��เก�ดิขึ้3%น เพ�ยงก�าหนดิริ่� �แล�วละไปเท�าน�%น เป.นไปเช่�นน�%เริ่��อยๆ ก�จิะค�อยๆ เขึ้�าใจิก�ริ่�ยาหริ่�อพฤต้�แห�งจิ�ต้ไดิ�เอง (จิ�ต้ปริ่6งก�เลส หริ่�อ ก�เลสปริ่6งจิ�ต้)
ท&าความเข$าใจในอารมณู ความน<กคดู สุ�งเกติอารมณู ท�1งสุาม ค*อ ราคะ โทสุะ โมหะ
๓. อย์�าสุ�งจติออกนอก ก�าหนดิริ่� �อย��ในอาริ่มณ์-เดิ�ยวเท�าน�%น อย�าให�ซั�ดิส�ายไปในอาริ่มณ์-ภายนอก เม��อจิ�ต้เผู้ลอค�ดิไปก�ให�ต้�%งสต้�ริ่ะล3กถ3งฐานก�าหนดิเดิ�ม ริ่�กษาส�มปช่�ญญะให�สมบ�ริ่ณ์-อย��เสมอ (ริ่�ปน�ม�ต้ให�ยกไว� ส�วนนามน�ม�ต้ท�%งหลายอย�าไดิ�ใส�ใจิก�บม�น)
ระว�ง จติไม�ให$คดูเร*3องภาย์นอก สุ�งเกติการหว�3นไหวของจติติามอารมณู ท'3ร�บัมาทางอาย์ตินะ ๖
๔. จงท&าญาณูให$เห,นจติ เหม*อนดู�3งติาเห,นร�ป เม��อเริ่าส�งเกต้ก�ริ่�ยาจิ�ต้ไปเริ่��อย ๆ จินเขึ้�าใจิถ3งเหต้6ป?จิจิ�ยขึ้องอาริ่มณ์-ความน3กค�ดิต้�างๆ ไดิ�แล�ว จิ�ต้ก�จิะค�อย ๆ ริ่� �เท�าท�นการิ่เก�ดิขึ้องอาริ่มณ์-ต้�างๆ อาริ่มณ์-ความน3กค�ดิต้�างๆ ก�จิะค�อยๆ ดิ�บไปเริ่��อยๆ จินจิ�ต้ว�างจิากอาริ่มณ์- แล�วจิ�ต้ก�จิะเป.นอ�สริ่ะ อย��ต้�างหากจิากเวทนาขึ้องริ่�ปกาย อย��ท��ฐานก�าหนดิเดิ�มน��นเอง การิ่เห�นน�%เป.นการิ่เห�นดิ�วยป?ญญาจิ�กษ6คดูเท�าไหร�ก,ไม�ร�$ ติ�อเม*3อหย์�ดูคดูจ<งร�$ แติ�ติ$องอาศ�ย์การคดู
๕. แย์กร�ปถอดู ดู$วย์วชชา มรรคจติ เม��อสามาริ่ถเขึ้�าใจิไดิ�ว�า จติ ก�บ กาย์ อย��คนละส�วนไดิ�แล�ว ให�ดิ�ท��จิ�ต้ต้�อไปว�า ย�งม�อะไริ่หลงเหล�ออย��ท��ฐานท��
ก�าหนดิ (จิ�ต้) อ�กหริ่�อไม� พยายามให�สต้�ส�งเกต้ดิ�ท�� จติ ท�าความสงบอย��ใน จติ ไปเริ่��อยๆ จินสามาริ่ถเขึ้�าใจิ พฤติของจติ ไดิ�อย�างละเอ�ยดิลออต้ามขึ้�%นต้อน เขึ้�าใจิในความเป.นเหต้6เป.นผู้ลก�นว�า เก�ดิจิากความค�ดิม�นออกไปจิากจิ�ต้น��เอง ไปหาปริ่6งหาแต้�ง หาก�อ หาเก�ดิ ไม�ม�ท��ส�%นส6ดิ ม�นเป.นมายาหลอกลวงให�คนหลง แล�วจิ�ต้ก�จิะเพ�กถอนส��งท��ม�อย��ในจิ�ต้ไปเริ่��อยๆ จินหมดิ หมายถ3งเจิริ่�ญจิ�ต้จินสามาริ่ถเพ�กริ่�ปปริ่มาณ์�ว�ญญาณ์ท��เล�กท��ส6ดิภายในจิ�ต้ไดิ�
ค�าว�า แย์กร�ปถอดู น�%น หมายความถ3ง แย์กร�ปวญญาณู น��นเอง๖. เหติ�ติ$องละ ผู้ลติ$องละ เม��อเจิริ่�ญจิ�ต้จินปริ่าศีจิากความค�ดิปริ่6งแต้�งไดิ�แล�ว (ว�าง) ก�ไม� ต้�องอ�งอาศี�ยก�บกฎเกณ์ฑ์-แห�งความเป.นเหต้6เป.นผู้ลใดิ ๆ ท�%งส�%น จิ�ต้ก�อย��เหน�อภาวะแห�งคลองความค�ดิน3กต้�างๆ อย��เป.นอ�สริ่ะ ปริ่าศีจิากส��งใดิๆ คริ่อบง�าอ�าพริ่างท�%งส�%น เริ่�ยกว�า "สุม�จเฉัทธรรมท�1งปวง"
๗. ใช$หน'1--ก,หมดู พ$นเหติ�เกดู เม��อเพ�กริ่�ปปริ่มาณ์�ท��เล�กท��ส6ดิเส�ยไดิ� กริ่ริ่มช่��วท��ปริ่ะท�บ บริ่ริ่จิ6 บ�นท3ก ถ�ายภาพ ต้�ดิอย��ก�บริ่�ปปริ่มาณ์�น�%น ก�หมดิโอกาสท��จิะให�ผู้ลต้�อไปในเบ�%องหน�า การิ่เพ��มหน�%ก�เป.นอ�นสะดิ6ดิหย6ดิลง เหต้6ป?จิจิ�ยภายนอกภายในท��มากริ่ะทบ ก�เป.นส�กแต้�ว�ามากริ่ะทบ ไม�ม�ผู้ลส�บเน��องต้�อไป หน�%กริ่ริ่มช่��วท��ไดิ�ท�าไว�ต้� %งแต้�ช่าต้�แริ่ก ก�เป.นอ�นไดิ�ริ่�บการิ่ช่ดิใช่�หมดิส�%น หมดิเริ่��องหมดิริ่าวหมดิพ�นธะผู้�กพ�นท��จิะต้�องเก�ดิมาใช่�หน�%กริ่ริ่มก�นอ�ก เพริ่าะ กรรมช�3วอ�นเป2นเหติ�ให$ติ$องเกดูอ'ก ไม�อาจให$ผู้ลติ�อไปไดู$ เร'ย์กว�า "พ$นเหติ�เกดู"
๘. ผู้�$ท'3ติร�สุร�$แล$ว เขาไม�พ�ดูหรอกว�า เขาร�$อะไร เม��อธริ่ริ่มท�%งหลายไดิ�ถ�กถ�ายทอดิไปแล�ว ส��งท��เริ่�ยกว�า ธรรม จิะเป.นธริ่ริ่มไปไดิ�อย�างไริ่ สุ3งท'3ว�า ไม�ม'
ธรรม น�3นแหละม�นเป2นธรรมของม�นในติ�ว (ผู้��ริ่� �น�ะจิริ่�ง แต้�ส��งท��ริ่� �ท�%งหลายน�%นไม�จิริ่�ง)
เม��อจิ�ต้ว�างจิาก "พฤติ" ต้�างๆ แล�ว จิ�ต้ก�จิะถ3ง ความว�างท'3แท$จรง ไม�ม�อะไริ่ให�ส�งเกต้ไดิ�อ�กต้�อไป จิ3งทริ่าบไดิ�ว�าแท�ท��จิริ่�งแล�ว จติน�1นไม�ม'ร�ปร�าง ม�นรวมอย์��ก�บัความว�าง ในความว�างน�1น ไม�ม'ขอบัเขติ ไม�ม'ประมาณู ซิาบัซิ<มอย์��ในสุ3งท�กๆ สุ3ง และจติก�บัผู้�$ร�$เป2นสุ3งเดู'ย์วก�น
เม*3อจติก�บัผู้�$ร�$เป2นสุ3งเดู'ย์วก�น และเป2นความว�าง ก,ย์�อมไม�ม'อะไรท'3จะให$อะไรหร*อให$ใครร�$ถ<ง ไม�ม'ความเป2นอะไรจะไปร�$สุภาวะของอะไร ไม�ม'สุภาวะของใครจะไปร�$ความม'ความเป2นของอะไร
เม��อเจิริ่�ญจิ�ต้จินเขึ้�าถ3งสภาวะเดิ�มแท�ขึ้องม�นไดิ�ดิ�งน�%แล�ว "จติเห,นจติอย์�างแจ�มแจ$ง" จิ�ต้ก�จิะอย��เหน�อสภาวะสมม6ต้�บ�ญญ�ต้�ท�%งปวง เหน�อความม�ความเป.นท�%งปวง ม�นอย��เหน�อค�าพ�ดิ และพ�นไปจิากการิ่กล�าวอ�างใดิๆ ท�%งส�%น เป.นธริ่ริ่มช่าต้�อ�นบริ่�ส6ทธ�Kและสว�าง ริ่วมก�นเขึ้�าก�บความว�างอ�นบริ่�ส6ทธ�Kและสว�างขึ้อง จ�กรวาลเดูม เขึ้�าเป.นหน3�งเริ่�ยกว�า "นพพาน"
โดิยปกต้� ค�าสอนธริ่ริ่มะขึ้องหลวงป�>ดิ�ลย- อต้6โล น�%น เป.นแบบ "ปรศนาธรรม" ม�ใช่�เป.นการิ่บริ่ริ่ยายธริ่ริ่ม ฉะน�%น ค�าสอนขึ้องท�านจิ3งส�%น จิ�าก�ดิในความหมายขึ้องธริ่ริ่ม เพ��อไม�ให�เฝึOอหริ่�อฟุ้6 >มเฟุ้Oอยมากน�ก เพริ่าะจิะท�าให�ส�บสน เม��อผู้��ใดิเป.นผู้��ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม เขึ้าย�อมเขึ้�าใจิไดิ�เองว�า ก�ริ่�ยาอาการิ่ขึ้องจิ�ต้ท��เก�ดิขึ้3%นน�%นม�มากมายหลายอย�าง ยากท��จิะอธ�บายให�ไดิ�หมดิ ดิ�วยเหต้6น�%น หลวงป�>ท�านจิ3งใช่�ค�าว�า "พฤติของจติ" แทนก�ริ่�ยาท�%งหลายเหล�าน�%น
ค�าว�า "ดู�จติ อย์�าสุ�งจติออกนอก ท&าญาณูให$เห,นจติ" เหล�าน�% ย�อมม�ความหมายคริ่อบคล6มไปท�%งหมดิต้ลอดิองค-ภาวนา แต้�เพ��ออธ�บายให�เป.นขึ้�%นต้อน
จิ3งจิ�ดิเริ่�ยงให�ดิ�ง�ายเท�าน�%น หาไดิ�จิ�ดิเริ่�ยงไปต้ามล�าดิ�บกริ่ะแสการิ่เจิริ่�ญจิ�ต้แต้�อย�างใดิไม�
ท�านผู้��ม�จิ�ต้ศีริ่�ทธาในทางปฏ�บ�ต้� เม��อเจิริ่�ญจิ�ต้ภาวนาต้ามค�าสอนแล�ว ต้ามธริ่ริ่มดิาการิ่ปฏ�บ�ต้�ในแนวน�% ผู้��ปฏ�บ�ต้�จิะค�อยๆ ม�ความริ่� �ความเขึ้�าใจิไดิ�ดิ�วยต้นเองเป.นล�าดิ�บๆ ไป เพริ่าะม�การิ่ใส�ใจิส�งเกต้และก�าหนดิริ่� � "พฤติแห�งจติ"
อย��ต้ลอดิเวลา แต้�ถ�าหากเก�ดิป?ญหาในริ่ะหว�างการิ่ปฏ�บ�ต้� ควริ่ริ่�บเขึ้�าหาคริ่�บาอาจิาริ่ย-ฝึ>ายว�ป?สสนาธ6ริ่ะโดิยเริ่�ว หากปริ่ะมาทแล�วอาจิผู้�ดิพลาดิเป.นป?ญหาต้ามมาภายหล�ง เพริ่าะค�าว�า "มรรคปฏิปทา" น�%น จิะต้�องอย��ใน "มรรคจติ" เท�าน�%น ม�ใช่�มริ่ริ่คภายนอกต้�างๆ นานาเลย
การเจรญจติเข$าสุ��ท'3สุ�ดูแห�งท�กข น�1น จะติ$องถ<งพร$อมดู$วย์ วสุ�ทธศ'ล วสุ�ทธธรรม พร$อมท�1ง ๓ ทวาร ค*อ กาย์ วาจา ใจ จ<งจะย์�งกจให$ล�ล�วงถ<งท'3สุ�ดูแห�งท�กข ไดู$
โอวาทหลวงป��เทสุก เทสุร&สุ' ธรรมโอวาท หลวงป��ให$ธรรมโอวาสุแก�พ�ทธศาสุนกชนมากมาย์ เช�น
1. ธริ่ริ่ม ค�อ ขึ้องจิริ่�งขึ้องแท� เป.นแก�นขึ้องโลก ธริ่ริ่ม แปลว�า ขึ้องเป.นอย��ทริ่งอย��สภาพต้ามเป.นจิริ่�ง เป.นอย�างไริ่ก�ต้�องเป.นอย�างน�%น เริ่�ยกว�า ธริ่ริ่ม ช่าต้� ช่ริ่า พยาธ� มริ่ณ์ะ เป.นธริ่ริ่มท�%งน�%น เริ่�ยก ช่าต้�ธริ่ริ่ม ช่ริ่าธริ่ริ่ม พยาธ�ธริ่ริ่ม มริ่ณ์ธริ่ริ่ม ท�าไมจิ3งเริ่�ยกว�า ธริ่ริ่ม ค�อท6กๆ คน จิะต้�องเป.นเหม�อนก�นหมดิ(ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง ธริ่ริ่มะ)
2. สมบ�ต้�ท��มน6ษย-ต้�องการิ่ ไม�ทริ่าบว�าจิะกอบโกยเอาไปถ3งไหน ไดิ�มาก�เพ�ยงแต้�เอาเล�%ยงช่�ว�ต้เท�าน�%น เล�%ยงช่�ว�ต้ให�นานต้ายหน�อย น��นละ ปริ่ะโยช่น-ขึ้อง
มน6ษย-สมบ�ต้�เพ�ยงแค�น�%นแหละ3. เริ่าเก�ดิมาในโลกน�% จิะเป.นมน6ษย-หริ่�อเป.นส�ต้ว-ต้�างๆ ก�ต้ามเถอะ เริ่�ยกว�าอย��ในแวดิวงขึ้องม�จิจิ6ริ่าช่ท�%งน�%น หริ่�อเปริ่�ยบเสม�อนก�บอย��ในค6กในต้ะริ่าง (ริ่อความต้าย) ดิ�วยก�นท6กคน จิะท�าอะไริ่อย��ก�ต้าม จิะเป.นผู้��ดิ�ว�เศีษว�โสเท�าไริ่ก�ช่�าง แม�แต้�องค-ส�มมาส�มพ6ทธเจิ�า สริ่�ริ่ะริ่�างกายขึ้องพริ่ะองค-ย�งปล�อยให�พญาม�จิจิ6ริ่าช่ท�าลายไดิ� แต้�ต้�วจิ�ต้ขึ้องพริ่ะองค-เป.นผู้��พ�นแล�ว ไม�ยอมให�ม�จิจิ6ริ่าช่ขึ้�มขึ้��ไดิ�เลย (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง ม�จิจิ6ริ่าช่)
4. ท6กส��งท6กอย�างท��ม�อย��ในโลกน�%เป.นเพ�ยงส�กแต้�ว�าเป.นธาต้6ส��เท�าน�%น แต้�คนเริ่าไปสมมต้�แล�วหลงสมมต้�ต้นเองต้�างหาก ม�นก�ต้�องย6�งและเดิ�อดิริ่�อนดิ�วยปริ่ะการิ่ท�%งปวง (อ�ต้ต้โนปริ่ะว�ต้�ฯ)
5. มน6ษย-เริ่าพาก�นสมมต้� เริ่�ยกเอาต้ามความช่อบใจิขึ้องต้นว�าน��นเป.นคน น��นเป.นส�ต้ว-เป.นน��นเป.นน��ต้�างๆ นานาไป แต้�ก�อนธาต้6น�%นม�นก�หาไดิ�ริ่� �ส3กอะไริ่ต้ามสมมต้�ขึ้องคนไม� ม�นม�สภาพเป.นอย��อย�างไริ่ก�เป.นอย��อย�างน�%นต้ามเดิ�ม สมมต้�ว�า หญ�ง ว�าช่าย ว�าหน6�ม ว�าแก� ว�าสวย ไม�สวย ก�อนธาต้6อ�นน�%นก�ไม�ม�ความริ่� �ส3กอะไริ่เลย หน�าท��ขึ้องม�นเม��อมาปริ่ะช่6มก�นเขึ้�าเป.นก�อนแล�ว อย��ไดิ�ช่��วขึ้ณ์ะหน3�งแล�วม�นก�แปริ่ไปต้ามสภาพขึ้องม�น ผู้ลท��ส6ดิม�นก�แต้กสลายแยกก�นไปอย��ต้ามสภาพเดิ�มขึ้องม�นเท�าน�%นเอง (ธาต้6-ขึ้�นธ--อายต้นะ ส�มพ�นธ-)
6. เม��อเริ่ามาฝึ2กห�ดิปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มจินเห�น เริ่��องโทษขึ้องต้นเองแล�ว ค�อยช่�าริ่ะสะสางให�ม�นหมดิไปๆ ก�จิะเป.นค6ณ์แก�ต้นในอนาคต้ขึ้�างหน�า ไดิ�ช่��อว�าไม�เส�ยช่าต้�เก�ดิขึ้3%นมาเป.นมน6ษย- แล�วย�งมาพบพริ่ะพ6ทธศีาสนา และย�งมาพบคริ่�บาอาจิาริ่ย-ท��สอนให �เริ่าละก�เลสอ�กดิ�วย (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��องแก�นขึ้องการิ่ปฏ�บ�ต้�)
7. แท�ท��จิริ่�งธริ่ริ่มะค�อต้�วขึ้องเริ่าน�%ท6กคนก�ม�แล�วคริ่บม�ลบริ่�บ�ริ่ณ์-ท6กอย�าง แต้�เริ่าไม�ไดิ�สริ่�างสมอบริ่มให�เห�นธริ่ริ่มะท��ม�นม�ในต้�นขึ้องต้น ธริ่ริ่มะแทริ่กอย��ในขึ้�นธโลกอ�นน�% หากใช่�อ6บายป?ญญาพ�จิาริ่ณ์ากล��นกริ่องดิ�วยว�ธ� 3
อย�าง ม�ศี�ล สมาธ� ป?ญญา ดิ�งอธ�บายแล�วธริ่ริ่มะจิะปริ่ากฏในต้�วขึ้องต้นๆ (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��องว�จิ�ยธริ่ริ่มออกจิากโลก)
8. การิ่ศี3กษาพริ่ะพ6ทธศีาสนา ถ�าจิะให�เขึ้�าใจิถ�กต้�องแล�ว ต้�องให�ม�ท�%งปริ่�ย�ต้�ค�อ การิ่ศี3กษาและปฏ�บ�ต้�ต้ามความริ่� �ท��ไดิ�ศี3กษามาน�%นให�ถ�กต้�อง โดิยเฉพาะการิ่ปฏ�บ�ต้� ถ�าไม�ย�นต้�วอย��ในไต้ริ่ส�กขึ้า ค�อ ศี�ล สมาธ� ป?ญญาแล�ว จิะไม�ม�การิ่ถ�กต้�องอ�นจิะให�เก�ดิความริ่� �ในส�จิธริ่ริ่มไดิ�เลย มริ่ริ่คปฏ�ปทาอ�นจิะให�ถ3งส�จิธริ่ริ่มน�%น ก�ต้�องริ่วมศี�ล สมาธ� ป?ญญา ให�เป.นอ�นหน3�งอ�นเดิ�ยวก�น แล�วปฏ�เวธธริ่ริ่มจิ3งจิะเก�ดิขึ้3%นไดิ� (ธริ่ริ่มเทศีนา เริ่��อง พ6ทธบริ่�ษ�ทพ3งปฏ�บ�ต้�ต้นเช่�นไริ่)
9. คนท��จิะขึ้�ามโอฆะไดิ�ต้�องม�ศีริ่�ทธาเส�ยก�อน ถ�าไม�ม�ศีริ่�ทธาเส�ยอย�างเดิ�ยวก�หมดิทางท��จิะขึ้�ามโอฆะไดิ� ศีริ่�ทธาจิ3งเป.นขึ้องส�าค�ญท��ส6ดิ เช่�น เช่��อม��นในกริ่ริ่ม เช่��อผู้ลขึ้องกริ่ริ่ม ดิ�งท��ไดิ�อธ�บายมาแล�ว แต้�ว�าศีริ่�ทธาอ�นน�%น เป.นเบ�%องต้�นท��จิะท�าทาน ถ�าม�ศีริ่�ทธาแล�วไม�อดิเริ่��องการิ่ท�าทาน อย��ท��ไหนก�ท�าไดิ� ท�ามากก�ไดิ� ท�าน�อยก�ไดิ� ไม�ต้�องเล�อก ว�ต้ถ6ในการิ่ท�างาน จิะเป.นขึ้�าว น�%า อาหาริ่ หมากพล� บ6หริ่�� ฯลฯ สาริ่พ�ดิส��งเป.นทาน ไดิ�ท�%งหมดิ แม�แต้�ใบไม� ใบต้อง ใบหญ�า ก�เป.นทานไดิ�เริ่าท�าดิ�วยความเช่��อม��นว�า ส��งน�%ท�าไปแล�วจิะเป.นปริ่ะโยช่น-แก�ผู้��น� %นๆ ก�อ��มอกอ��มใจิขึ้3%นมาเป.นบ6ญ น��นแหละ ศีริ่�ทธา ม�นท�าให�อ��มอกอ��มใจิ ท�าให�เก�ดิบ6ญซัาบซั3%งถ3งใจิท6กอย�างไม�ล�มเลย อ�นน�%นจิ3งเป.นเหต้6เป.นป?จิจิ�ยให�ขึ้�ามโอฆะ (ธริ่ริ่มเทศีนา เริ่��องหล�กการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม)
10. กายและจิ�ต้อ�นน�%เป.นบ6ญกริ่ริ่มและก�เลสน�ามาต้กแต้�งให� เม��อน�ามาใช่�
โดิยหาสาริ่ะม�ไดิ�ถ3งแม�จิะม�อาย6ย�นนาน ก�ปานปริ่ะหน3�งว�าหาอาย6ม�ไดิ� (ค�อไม�ม�ปริ่ะโยช่น-) สมก�บพ6ทธพจิน-ท��พริ่ะองค-ต้ริ่�สว�า โย์ จ วสุBสุสุติ& ช'เว อปสุBสุ& อ�ทย์พBพย์& เอกาห& ช'วติ& เสุย์�โย์ ปสุBสุโติ อ�ทย์พBพย์& แปลว�า บ6คคลใดิม�ช่�ว�ต้อย��ริ่ �อยปF แต้�เขึ้าม�ไดิ�พ�จิาริ่ณ์าเห�นความเก�ดิดิ�บ (ขึ้องอ�ต้ภาพน�%) ผู้��น� %นส��ผู้��เขึ้าม�ช่�ว�ต้อย��ว�นเดิ�ยว แต้�พ�จิาริ่ณ์าเห�นความเก�ดิความดิ�บไม�ไดิ� (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��องว�นค�นล�วงไปๆ)
11. คนท��จิะพ�นจิากท6กขึ้-ไดิ� พ�นจิากโลกน�%ไดิ� พ�นจิากกริ่ริ่มไดิ� ก�เพริ่าะใจิอ�นเดิ�ยว จิงย3ดิใจิ ถ�อใจิเป.นส�าค�ญ จิะมาเก�ดิก�เพริ่าะใจิ เก�ดิแล�วจิะมาสริ่�างก�เลสขึ้3%นก�เพริ่าะใจิ เป.นท6กขึ้-ก�เพริ่าะใจิถ�าใจิไม�เป.นท6กขึ้- ใจิไม�ย3ดิถ�อ ปล�อยท�%งเส�ย กายอ�นน�%ก�ไปต้ามเริ่��องขึ้องกาย ใจิก�เป.นต้ามเริ่��องขึ้องใจิหมดิเริ่��องหมดิริ่าวก�นท� (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��องกริ่ริ่ม)
12. ห�ริ่� โอต้Nต้ปNป น�%เป.นธริ่ริ่มท��ส�าค�ญ เพริ่าะเป.นพ�%นฐานขึ้องศี�ล เป.นต้�นขึ้องศี�ล ผู้��จิะม�ศี�ลไดิ� ไม�ว�าจิะเป.นศี�ล 5 ศี�ล 8 ศี�ล 10 หริ่�อศี�ล 227 ก�ต้าม ต้�องม�ห�ริ่� และโอต้Nต้ปNป 2 อย�างน�% เน��องจิากไดิ�เห�นจิ�ต้ขึ้องคน เห�นความน3กความค�ดิความปริ่6งขึ้องจิ�ต้ขึ้องต้น แล�วก�กล�บบาปละอายบาป จิ3งไม�อาจิจิะท�าความช่��วไดิ� ฉะน�%น ศี�ลก�บริ่�ส6ทธ�Kเท�าน�%นเอง (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง เทวต้าน6สNสต้�)
13. การิ่ภาวนา ค�อ การิ่อบริ่มจิ�ต้ให�ม�ความสงบ เป.นการิ่ช่�าริ่ะจิ�ต้ใจิให�สงบจิากอาริ่มณ์-ต้�างๆ ย��งเป.นการิ่ละเอ�ยดิไปกว�าการิ่ริ่�กษาศี�ลอ�ก จิ�ต้ขึ้องเริ่าถ�าย�งไม�สงบต้ริ่าบใดิแล�วม�นก�จิะต้�องย6�งว6 �นวายอย��ต้ริ่าบน�%น เม��อมาฝึ2กห�ดิภาวนา เห�นโทษ เห�นภ�ย ขึ้องความย6�งยากไม�สงบดิ�วยต้�นเองแล�ว เริ่าก�จิะพยายามท6กว�ถ�ทางท��จิะละความไม�สงบ เม��อส��งใดิท��ละไดิ�แล�ว อาริ่มณ์-ใดิท��วางไดิ�แล�วเริ่าก�จิะต้�องริ่�กษาไม�ให�ส��งน�%น ม�นเก�ดิขึ้3%นมาอ�ก ไม�ใช่�ว�าเริ่าละไดิ�
แล�วก�แล�วไปเลยไม�ต้�องค�าน3งถ3งม�นอ�ก อย�างไม�ถ�กต้�อง เพริ่าะม�นอาจิสามาริ่ถท��จิะฟุ้O% นฟุ้�ขึ้3%นมาใหม�อ�ก ถ�าม�นเก�ดิมาท�หล�งจิะย��งริ่�ายกว�าเก�า(ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง มาริ่)
14. ฝึ2กห�ดิจิ�ต้ให�เขึ้�าถ3งใจิ ว�ธ�ปฏ�บ�ต้�ฝึ2กห�ดิกริ่ริ่มฐานม�เท�าน�%แหละ ใคริ่จิะฝึ2กห�ดิปฏ�บ�ต้�อย�างไริ่ๆ ก�เอาเถอะ จิะภาวนาพ6ทโธ ส�มมาอริ่ห�ง ย6บหนอพองหนอ หริ่�ออานาปานสต้� ก�ไม�เป.นป?ญหา ค�าบริ่�กริ่ริ่มเหล�าน�%นก�เพ��อล�อให�จิ�ต้เขึ้�ามาอย��ในค�าปริ่�กริ่ริ่ม แต้�คนท��เขึ้�าใจิผู้�ดิถ�อว�าต้นดิ�ว�เศีษโอ�อวดิเพ��อนว�าขึ้องเขึ้าถ�กขึ้องเอ�งละผู้�ดิ อย�างน�%นอย�างน�%อะไริ่ต้�างๆ นานา พ6ทธศีาสนาแท�ไม�เป.นอย�างน�%นหริ่อก ม�นต้�องเป.นอ�นเดิ�ยวก�น ไม�ม�ใคริ่ผู้�ดิใคริ่ถ�ก เม��อปฏ�บ�ต้�ถ3งจิ�ต้ริ่ริ่วมแล�ว จิ�ต้ริ่วมเขึ้�าไปเป.นอ�ปปนาแล�วปมเริ่��อง จิ�ต้ริ่วมเขึ้�าถ3งอ�ปปนาแล�วถ3งท��ส6ดิขึ้องการิ่ท�าสมาธ�เท�าน�%น ไม�ม�อะไริ่แต้กต้�างก�น (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง การิ่ปฏ�บ�ต้�เบ�%องต้�น)
15. การิ่ห�ดิภาวนาเบ�%องต้�น ค�อ ห�ดิให�เขึ้�าถ3งจิ�ต้เป.นหน3�ง ห�ดิเบ�%องต้�นก�จิริ่�ง แต้�ม�นถ3งท��ส6ดิไดิ� ค�อ จิ�ต้ท��สงบน��งเป.นหน3�ง ม�นก�ถ3งท��ส6ดิแล�ว การิ่ฝึ2กห�ดิจิ�ต้ ห�ดิมากห�ดิน�อยเท�าไริ่ก�ต้าม ต้�องการิ่ให�จิ�ต้เขึ้�าถ3งท��ส6ดิ ค�อ จิ�ต้เป.นหน3�งเท�าน�%น การิ่ฝึ2กห�ดิจิ�ต้ไม�นอกเหน�อไปจิากจิ�ต้เป.นหน3�ง ส�วนอ6บายป?ญญาท��จิะเก�ดิขึ้3%น ม�นเป.นขึ้องเฉพาะบ6คคล (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง แก�นขึ้องการิ่ปฏ�บ�ต้�)
16. ขึ้อจิงต้�%งใจิท�าให�จิริ่�งจิ�ง และท�าความเล��อมใสพอใจิในก�มม�ฏฐานขึ้องต้นให�แน�วแน�เต้�มท�� ท�าน�ดิเดิ�ยวก�จิะเป.นผู้ลย��งใหญ�ไพศีาล เม��อท�าไปท6กๆ ว�น ว�นละน�ดิว�นละหน�อย ม�นหากจิะม�ว�นหน3�งโดิยท��เริ่าไม�ไดิ�ต้�%งใจิจิะให�เป.น ม�นหากเป.นเอง คริ่าวน�%ละเริ่าจิะปริ่ะสบโช่คลาภอย�างย��งอย�าบอกใคริ่เลย ถ3งบอกก�ไม�ถ�กเป.นขึ้องริ่� �และซัาบซั3%งเฉพาะต้นเอง ค�าว�าภาวนาขึ้�%เก�ยจิและปวดิ
เม��อยแขึ้�งขึ้าจิะหายไปเองอย�างปล�ดิท�%ง จิะม�แต้�อยากท�าภาวนาสมาธ�อย��ริ่ ��าไป (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง ท6กขึ้-)
17. สต้�ต้�วน�%ควบค6มจิ�ต้อย��ไดิ� ถ�าเผู้ลอเวลาใดิไปเวลาน�%น ท�าช่��วเวลาน�%น จิ3งให�ริ่�กษาจิ�ต้ต้ริ่งน�%นแหละ ควบค6มจิ�ต้ต้ริ่งน�%นแหละ ให�ม�นอย��น��งแน�วเป.นสมาธ�ภาวนา เขึ้�าถ3งในสงบน��งแน�วเฉยอย��ให�ห�ดิต้ริ่งน�%แหละ พริ่ะพ6ทธศีาสนาไม�ให�ห�ดิอ��นไกล ห�ดิต้ริ่งน�%แหละ ปฏ�บ�ต้�ศีาสนาก�ปฏ�บ�ต้�ต้ริ่งน�%แหละ จิะถ3งศี�ล สมาธ� ป?ญญา ก�ต้ริ่งน�%นแหละ...(ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง เบ�%องต้�นขึ้องการิ่ปฏ�บ�ต้�ก�มม�ฏฐาน)
18. แก�นสาริ่ค�อ จิ�ต้ท��เป.นหน3�ง จิ�บเอาจิ�ต้ท��เป.นหน3�งให�ไดิ� คริ่�%งจิ�บเอาจิ�ต้ท��เป.นหน3�งไดิ�แล�วริ่�กษาเอาไว�ให�ม� �น ไม�ต้�องเอาอ��นใดิอ�ก เอาอ�นเดิ�ยวน�%นเท�าน�%นเป.นพอแล�ว (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง แก�นขึ้องการิ่ปฏ�บ�ต้�) 19. จิ�ต้เป.นสมาธ�แล�ว น��นจิ3งจิะมองเห�นธริ่ริ่ม ค�อ ความเก�ดิ ความแก� ความเจิ�บไขึ้� และความต้ายไดิ�ช่�ดิเจิน (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง ธริ่ริ่มะ)
20. จิ�ต้ม�นต้�องเป.นหน3�ง ถ�าไม�ใช่�หน3�งแล�วก�ไม�ใช่�จิ�ต้ จิ�ต้เป.นหน3�งกลายเป.นใจิละ คริ่าวน�%ต้�วจิ�ต้น��นแหละกลายเป.นใจิ อ�นท��น��งเฉย ไม�ค�ดิไม�น3ก ไม�ปริ่6งไม�แต้�ง ความริ่� �ส3กเฉยๆ น��นแหละม�นกลายเป.นใจิ จิ�ต้ม�นกลายเป.นใจิ (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง ว�ธ�หาจิ�ต้)
21. ใคริ่ๆ ก�พ�ดิถ3งจิ�ต้ถ3งใจิ จิ�ต้เป.นท6กขึ้- จิ�ต้เดิ�อดิริ่�อน จิ�ต้ย6�งว6 �นวาย จิ�ต้กริ่ะวนกริ่ะวาย จิ�ต้กริ่ะส�บกริ่ะส�าย ม�นเริ่��องขึ้องจิ�ต้ท�%งน�%นแหละ แต้�ย�งไม�เคยเห�นจิ�ต้ส�กท� จิ�ต้แท�เป.นอย�างไริ่ก�ไม�ทริ่าบ เม��อไม�เห�นจิ�ต้ไม�เห�นใจิ ม�นก�ไม�ม�โอกาสท��จิะช่�าริ่ะไดิ� ต้�องเห�นต้�วม�นเส�ยก�อน ริ่� �จิ�กต้�วท��เริ่าพ�ดิถ3งเส�ยก�อน พอเริ่าเดิ�อดิริ่�อนเริ่าย6�งเหย�งหริ่ �อส�งส�ายเริ่าก�แก�ต้ริ่งน�%นเอง (ธริ่ริ่มเทศีนา
เริ่��องความโง�ขึ้องคนโง�)
22. น�กฝึ2กห�ดิจิ�ต้ท�าสมาธ�ให�แน�วแน� เป.นอาริ่มณ์-หน3�งแล�ว จิะมองเห�นก�เลสในจิ�ต้ขึ้องต้นเองท6กกาลท6กเวลาว�า ม�ก�เลสหยาบและละเอ�ยดิหนาบางขึ้นาดิไหนเก�ดิขึ้3%นท��จิ�ต้ เก�ดิจิากเหต้6อะไริ่และจิะต้�องช่�าริ่ะดิ�วยว�ธ�อย�างไริ่ จิ�ต้จิ3งบริ่�ส6ทธ�Kผู้�องใส ค�นหาก�เลสขึ้องต้นเองอย��ท6กเม��อก�เลสจิะหมดิส�%นไป (ขึ้องดิ�ม�ในศีาสนาพ6ทธ)
23. การิ่ฝึ2กห�ดิสมาธ�ภาวนา ค�อ การิ่ต้�%งสต้�อ�นเดิ�ยว ให�ริ่� �ต้�วอย��เสมอ ม�นค�ดิม�นน3กอะไริ่ก�ให�ริ่� �ต้�วอย��เสมอ ย��งริ่� �ต้�วช่�ดิเจินเขึ้�าม�นย��งเป.น เอก�คคต้าริ่มณ์- น��นแหละต้�วสมาธ� (อน6สสต้� 10)
24. ริ่� �ส��งอ��นไม�สามาริ่ถจิะช่�าริ่ะจิ�ต้ขึ้องต้นไดิ� ริ่� �จิ�ต้ขึ้องเริ่าน��แหละจิ3งจิะเป.นไปเพ��อความบริ่�ส6ทธ�K (อน6สสต้� 10)
25. การิ่ฝึ2กห�ดิจิ�ต้น�% ถ�าอยากเป.นเริ่�วๆ ม�นก�ไม�เป.น หริ่�อไม�อยากให�เป.นม�นก�ปริ่ะมาทเส�ยไม�เป.นเหม�อนก�น อยากเป.นก�ไม�ว�า ไม�อยากเป.นก�ไม�ว�า ท�าใจิให�เป.นกลางๆ แล�วต้�%งใจิให�แน�วแน�ใจิก�มม�ฏฐานท��เริ่าย3ดิม��นอย��น� %น แล�วภาวนาเริ่��อยไปก�จิะถ3งซั3�งความอ�ศีจิริ่ริ่ย-ขึ้3%นมาในต้�วขึ้องต้น แล�วจิะริ่� �ช่�ดิขึ้3%นมาว�าอะไริ่เป.นอะไริ่ (อน6สสต้� 10)
26. การิ่เห�นจิ�ต้ขึ้องเริ่าน��แหละดิ� ม�นค�ดิดิ� ค�ดิช่��ว ค�ดิหยาบ ค�ดิละเอ�ยดิ ก�ริ่� �ดิ�จินกริ่ะท��งม�นวางลง ถ�าเห�นอย��เสมอๆ แล�ว ก�วางหมดิ (อน6สสต้�10)
27. ปหานปธาน ให�เพ�ยริ่ดิ�ท��จิ�ต้ขึ้องเริ่าน��นแหละ การิ่กริ่ะท�าส��งใดิๆ ก�เก�ดิจิากจิ�ต้เป.นคนบ�ญช่า ถ�าจิ�บจิ�ต้เห�นจิ�ต้อ�นน�%แล�ว จิะริ่� �ไดิ�ดิ�เห�นไดิ�ช่�ดิ กายจิะท�าอะไริ่ผู้�ดิหริ่�อถ�ก ดิ�หริ่�อช่��ว เป.นบ6ญหริ่�อเป.นบาป ริ่� �ไดิ�ดิ�ท�เดิ�ยว เอาสต้�ไปต้�%งไว�
ท��จิ�ต้ ค�ดิค�นอย��ท��จิ�ต้ เห�นใจิเป.นผู้��ส� �งกายท�าอะไริ่ๆ เห�นอย��ต้ลอดิเวลา (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง เพ�ยริ่ละความช่��ว)
28. ผู้��ใดิช่นะขึ้�าศี3กค�อ ต้�วขึ้องเริ่าคนเดิ�ยวไดิ�แล�ว เป.นผู้��ปริ่ะเสริ่�ฐว�าการิ่ช่นะช่นหม��มากน�บเป.นพ�นล�าน เพริ่าะขึ้�าศี3กอ�นเก�ดิจิากคนอ��นภายนอก เม��อพ�ายแพ�ก�เล�กก�นไปท�� แต้�ขึ้�าศี3กภายในน�%จิะแพ�หริ่�อช่นะอย�างไริ่ ก�ย�งต้�องอาศี�ยก�นอย��อย�างน�%จินกว�าจิะแต้กดิ�บจิากก�นไป ถ3งแม�อายต้นะภายในม�ต้าเป.นต้�นท��เริ่าเห�นๆ ก�นอย��น�% เม��อหล�บเส�ยแล�วก�ไม�เห�น แต้�อายต้นะขึ้องใจิอ�กส�วนหน3�งน�%นซั�ต้าบอดิแล�ว ห�หนวกแล�ว ม�นย�งไดิ�เห�นไดิ�ย�นอย�� กายแต้กดิ�บแล�วใจิย�งม�อายต้นะไดิ �ใช่�บริ่�บ�ริ่ณ์-ดิ�ท6กอย�างอย�� และน�าไปใช่�ไดิ�ท6กๆ สถานต้ลอดิภพภ�ม�น� %นๆ ดิ�วย ฉะน�%น เม��อเริ่าจิะเอาช่�ยช่นะขึ้�าศี3กภายในจิ3งเป.นการิ่ต้�อส��อย�างย��ง (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง พละ 5)
29. ผู้��ท��ยอมต้�วมาริ่�บเอาศี�ลไปไว�เป.นเคริ่��องปฏ�บ�ต้� จิะเป.นศี�ล 5-8-10-
227 ก�ต้ามไดิ�ช่��อว�าเป.นผู้��เริ่��มต้�นปฏ�บ�ต้�ศีาสนะพริ่หมจิริ่ริ่ย- เขึ้�าไปท�าลายบ�อนริ่�งขึ้�าศี3กอ�นม�อย��ในภายในใจิขึ้องต้นแล�ว (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง สต้�ป?ฏฐานภาวนา)
30. หากจิะเริ่�ยกกายใจิขึ้องคนเริ่าน�%ว�า ต้��พริ่ะธริ่ริ่มก�จิะไม�ผู้�ดิ (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง สต้�ป?ฏฐานภาวนา)
31. ธริ่ริ่มเทศีนาท��ท�านพ�ดิท��ท�านสอนธริ่ริ่มะน�%น ท�านสอนต้ริ่งน�% ค�อสอนให�พ�จิาริ่ณ์ากายก�บใจิต้ริ่งน�% ไม�ไดิ�สอนท��อ��น สอนเขึ้�าถ3งต้�ว สอนให�เห�นขึ้องจิริ่�งในกายต้นท��จิะพ�นท6กขึ้-ไดิ�ก�เพริ่าะเห�นขึ้องจิริ่�งต้ริ่งน�% จิะถ3งมริ่ริ่คผู้ลน�พพาน ฌิาน สมาบ�ต้� ก�ต้ริ่งน�%แหละ ไม�ใช่�อ��นไกลเลย เห�นเฉพาะในต้�วขึ้องเริ่า ถ�าไปเห�นขึ้องอ��นละไม�ใช่� (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง ธริ่ริ่ม)
32. ต้�วจิ�ต้หริ่�อต้�วใจิอ�นน�%แหละไม�ม�ต้นม�ต้�ว ถ�าเริ่าริ่� �เริ่��องจิ�ต้เริ่��องใจิเส�ยแล�ว ม�นง�ายน�ดิเดิ�ยวฝึ2กห�ดิปฏ�บ�ต้�ก�นม�ฏฐานก�เพ��อช่�าริ่ะใจิ หริ่�อต้�อส��ก�บก�เลสขึ้องใจิน�% ถ�าไม�เห�นจิ�ต้หริ่�อใจิแล�วก�ไม�ทริ่าบว�าจิะไปต้�อส��ก�บก�เลสต้ริ่งไหน เพริ่าะก�เลสท��ใจิสงคริ่ามไม�ม�นามเพลาะ ไม�ทริ่าบว�าจิะริ่บอย�างไริ่ก�น ต้�องม�สนามเพลาะส�าหริ่�บย3ดิไว�เป.นท��ป9องก�นขึ้�าศี3ก- ม�นจิ3งค�อยริ่� �จิ�กริ่บ ริ่� �จิ�กแพ� ริ่� �จิ�กช่นะ ขึ้อให�พาก�นพ�จิาริ่ณ์าท6กคนๆ เริ่��องใจิขึ้องต้น เวลาน�%เริ่าเห�นใจิแล�วหริ่�อย�ง ใจิหริ่�อจิ�ต้ขึ้องเริ่าน�%นม�นอย��ท��ไหนม�อาการิ่อย�างไริ่ (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง ก�เลส)
33. ความจิริ่�งก�เลสไม�ม�ต้นม�ต้�ว ไม�ไดิ�เอาไปละท��ไหน หริ่�อเอาไปท�%งให�ใคริ่ เป.นการิ่ละออกจิากใจิขึ้องต้นเอง (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง เพ�ยงละความช่��ว)
34. บ�วงขึ้องมาริ่ไดิ�แก�อะไริ่ อาการิ่ขึ้องจิ�ต้ท��เท��ยวไปต้ามอาริ่มณ์-น�%น ย�อมม�ท�%งอาริ่มณ์-ดิ�และอาริ่มณ์-ริ่�าย จิ3งต้�องม�ความส6ขึ้บ�างท6กขึ้-บ�างเป.นธริ่ริ่มดิา ต้ามว�ส�ยขึ้องป6ถ6ช่นจิ�ต้ท��เท��ยวไปน�%นจิะต้�องปริ่ะสบขึ้อง 5 อย�าง ค�อ ริ่�ป เส�ยง กล��น ริ่ส และโผู้ฏฐ�พพะ ซั3�งเริ่�ยกว�า กามค6ณ์ 5 พริ่ะพ6ทธเจิ�าต้ริ่�สว�าเป.นบ�วงขึ้องมาริ่ จิ�ต้ขึ้องป6ถ6ช่นท�%งหลายเม��อเท��ยวไปปริ่ะสบอาริ่มณ์-ท�%ง 5
น�%นหริ่�อเพ�ยงอย�างใดิอย�างหน3�งท�าให�เก�ดิความย�นดิ�พอใจิก�ดิ� หริ่�อเก�ดิความเส�ยใจิเป.นท6กขึ้-ดิ� เริ่�ยกว�าเขึ้�าไปต้�ดิบ�วงขึ้องมาริ่แล�ว ค�าว�า "ต้�ดิ" ในท��น�% หมายความว�า สล�ดิไม�ออก ปล�อยวางไม�ไดิ� บ�วงขึ้องมาริ่ผู้�กหลวมๆ แต้�แก�ไม�ไดิ� ถ�าดิ�%นก�ย��งแต้�จิะริ่�ดิแน�นเขึ้�า จิ�ต้ท��ส�าริ่วมไดิ�แล�วจิะพ�นจิากบ�งขึ้องมาริ่ไดิ�อย�างไริ่ ป6ถ6ช่น เบ�%องต้�นเม��อเห�นโทษภ�ยในการิ่เขึ้�าไปต้�ดิบ�วงขึ้องมาริ่แล�ว จิ3งต้�องพ3งส�าริ่วมในอายต้นะท�%งหลาย ม�ต้า ห� เป.นต้�น พริ่ะทศีพลส�มมาส�มพ6ทธเจิ�าจิ3งต้ริ่�สว�า ใคริ่ส�าริ่วมจิ�ต้ไดิ�แล�ว จิ�กพ�นจิากเคริ่��องผู้�กขึ้องมาริ่ดิ�งน�% ต้า ห� จิม�ก ล�%น กาย ใจิ เป.นโคจิริ่ท��เท��ยวแสวงหาอาริ่มณ์-ขึ้องจิ�ต้ เม��อเริ่าปMดิ
ค�อ ส�าริ่วมม�สต้�ริ่ะว�งอย�าให�จิ�ต้หลงไปในอาริ่มณ์-ท�%ง 6 น�%นไดิ�แล�ว เป.นอ�นว�ามาริ่ผู้�กม�ดิเริ่าดิ�วยบ�วงไม�ไดิ� (ธริ่ริ่มเทศีนา เริ่��องส�งวริ่อ�นทริ่�ย-)
35. ผู้��ฝึ2กห�ดิปฏ�บ�ต้�ริ่� �เขึ้�าใจิเริ่��องเหล�าน�%ต้ามเป.นจิริ่�งว�า ว�ส�ยขึ้องอายต้นะท�%งหกน�%น ม�ช่อบก�บไม�ช่อบเท�าน�%น แล�วปล�อยวางเส�ยง ไม�ไปย3ดิเอามาเป.นอาริ่มณ์- จิ�ต้ก�จิะกลายมาเป.นเฉยอย��กลางๆ น��นแหละจิ3งเป.นธริ่ริ่มเห�นธริ่ริ่ม ไม�เป.นโลกอย��เหน�อโลกพ�นจิากโลก (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง จิ�ต้เหน�อโลก)
36. การิ่ท�าจิ�ต้ไม�ให�หม6นไปต้ามอายต้นะหก ค�อ ปริ่6งแต้�งส�งส�ายไปต้ามอาริ่มณ์-ต้�างๆ น�%นเป.นการิ่ห�กกงก�าแห�งล�อขึ้องว�ฏจิ�กริ่ น�กปฏ�บ�ต้�ผู้��ฝึ2กห�ดิไดิ�อย�างท��อธ�บายมาน�% ถ3งห�กกงก�าแห�งว�ฏจิ�กริ่ไม�ไดิ�อย�างเดิ�ดิขึ้าดิ ไดิ�เพ�ยงช่��วคริ่� �ช่� �วคริ่าว ก�น�บว�าดิ�อ�กโขึ้แล�ว ดิ�กว�าไม�ริ่� �ว�ธ�ห�กเส�ยเลย (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง จิ�ต้เหน�อโลก)
37. ผู้��ฝึ2กจิ�ต้ ถ�าท�าจิ�ต้ให�ม�อาริ่มณ์-หลายอย�าง ก�จิะสงบไม�ไดิ� และไม�เห�นสภาพขึ้องจิ�ต้ต้ามเป.นจิริ่�ง ถ�าท�าให�จิ�ต้ดิ��งแน�วแน�อย��ในอาริ่มณ์-อ�นเดิ�ยวแล�ว จิ�ต้ก�ม�ก�าล�งเบ�งริ่�ศีม� แห�งความสว�างออกมาเต้�มท�� มองสภาพขึ้องจิ�ต้ต้ามเป.นจิริ่�งไดิ�ว�า อะไริ่เป.นจิ�ต้ อะไริ่เป.นก�เลส อะไริ่เป.นขึ้องควริ่ละ (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง สมบ�ต้�อ�นล�%าค�า)
38. ธริ่ริ่มท�%งหลายเป.นอน�ต้ต้า ฉะน�%นผู้��ถ�อว�าเริ่าถ3งธริ่ริ่มไดิ� ธริ่ริ่มช่�%นน�%นช่�%นน�% ผู้��น� %นย�งม�ความอยากอย�� จิะไดิ�ช่��อวาเป.นผู้��ถ3งธริ่ริ่มไดิ�อย�างไริ่ (ขึ้องดิ�ม�ในศีาสนาพ6ทธ)
39. คนเริ่าเก�ดิมาเหม�อนก�บไปย�มขึ้องคนอ��นเขึ้ามาเก�ดิ ต้ายแล�วก�ส�งกล�บค�น มาเก�ดิอ�กก�ย�มมาใหม� ดิ�งน�%นอย��ไม�ริ่� �จิบริ่� �ส�%นส�กท� ขึ้ออย�าล�มผู้��ไปย�มขึ้อง
เขึ้ามาเก�ดิย�งม�อย�� จิ3งต้�องย�มขึ้องเขึ้าริ่��าไปไม�ม�ท��ส�%นส6ดิ (ขึ้องดิ�ม�ในศีาสนาพ6ทธ)
40. ความสละเดิ�ดิเดิ��ยว ปล�อยวางส��งสาริ่พ�ดิท�%งปวงหมดิเหล�อแต้�ใจิ อ�นน�%นเป.นขึ้องดิ�น�กความสละความต้ายเลยไม�ต้ายซั�%า เลยม�อาย6ย�นนาน ถ3งเจิ�บไขึ้�ไดิ�ป>วยอะไริ่ต้�างๆ ก�ทอดิท�%งหมดิ เลยกล�บเป.นขึ้องดิ�ซั�%า ท��เป.นห�วงท�%งน�%นอย��ในเริ่� �องความเจิ�บป>วย อ�นน�%นป>วยก�ไม�หาย สมาธ�ก�ไม�เป.น น��นแหละเป.นเหต้6ท��ไม�เป.นสมาธ� เริ่าจิะท�าอะไริ่ต้�องท�าให�จิริ่�งๆ ซั� (อน6สสต้� 10)
41. จิ�ต้ขึ้องคนเริ่าเป.นขึ้องใสสะอาดิมาแต้�เดิ�ม เหต้6น�%นขึ้�ดิเกลาก�เลสออกหมดิ ม�นจิ3งเห�นความใสสะอาดิ จิ3งเริ่�ยก ปภสNสริ่ม�ท จิ�ต้Nต้ (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��องว�ธ�หาจิ�ต้)
42. ว�ป?สสนาจิริ่�งแล�วไม�ต้�องค�ดิต้�องน3กไม�ต้�องปริ่6งแต้�ง ม�นเป.นเอง ม�นเก�ดิขึ้องม�นต้�างหาก เม��อม�นเก�ดิแล�วจิะต้�องช่�ดิแจิ�งปริ่ะจิ�กษ-ในพริ่ะไต้ริ่ล�กษณ์ญาณ์ดิ�วยต้�วขึ้องต้นเองต้�างหาก
43. เม��อป?ญญาว�ป?สสนาเก�ดิขึ้3%นในขึ้ณ์ะจิ�ต้เดิ�ยวน�%นส�%นสงส�ยในธริ่ริ่มท�%งหลาย เห�นสริ่ริ่พส�ต้ว-ในโลกเป.นสภาพอ�นเดิ�ยวก�นหมดิเลย ไม�ม�ต้��า ไม�ม�ส�ง ไม�ม�น�อย ไม�ม�ใหญ� ไม�ม�หญ�ง ไม�ม�ช่าย ม�แต้�ธาต้6 4 เก�ดิขึ้3%นแล�วดิ�บไปเท�าน�%น (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง ธ�มมจิ�กก�ปปว�ต้ริ่นส�ต้ริ่)
44. ป?ญญาว�ป?สสนา ค�อเห�นส��งท�%งปวงหมดิ เป.น อน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า ส��งเหล�าน�%นเป.นขึ้องไริ่�สาริ่ะ เป.นโทษเป.นท6กขึ้- เป.นภ�ยอ�นต้ริ่ายแก�จิ�ต้ใจิ จิ3งปล�อยวางทอดิธ6ริ่ะในส��งท�%งหลายเหล�าน�%น อ�นน�%เป.นป?ญญาอ�นว�เศีษส�งส6ดิ เพริ่าะคนจิะพ�นจิากโลกไดิ�ก�เพริ่าะเห�นท��ส6ดิขึ้องโลก ค�อ ไดิ�แก�เห�น อน�จิจิ�ง
ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า-- (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง หล�กการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม)
45. ขึ้อให�ม�ศีริ่�ทธา ท�าทานไปเริ่��อย ท�%งทานภายนอก ทานภายใน ริ่�กษาศี�ล ค�อริ่�กษากาย วาจิา และใจิ ให�ม�นเป.นปกต้� หริ่�อริ่�กษาจิ�ต้น��งเอง คอยม�สต้�ปกคริ่องจิ�ต้ใจิ ส��งใดิไม�ควริ่ค�ดิก�ไม�ค�ดิส��งใดิไม�ควริ่พ�ดิก�ไม�พ�ดิ ส��งใดิไม�ควริ่ท�าก�ไม�ท�า เพริ่าะเริ่าม�สต้�ริ่� �อย��ว�าเริ่าเป.นผู้��ม�ศี�ล (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง สต้�ควบค6มจิ�ต้)
46. ผู้��ม�ศีริ่�ทธา ม�ความเพ�ยริ่ดิ�วย และม�ความอดิทน กล�าหาญ ปริ่ะกอดิ�วยป?ญญาปริ่ะกอบดิ�วยความเพ�ยริ่ ริ่�กษาความดิ�น�%นๆ ไว�ต้�ดิต้�อก�นอย�าให�ขึ้าดิ น��นแลจิ3งสามาริ่ถขึ้จิ�ดิก�เลสสานส�ยให�หมดิส�%นไปไดิ� (อ�ต้ต้โนปริ่ะว�ต้�ฯ)
47. ท�านผู้��ท��หายจิากโริ่คอ�นเก�ดิจิากใจิไดิ�แก�ผู้��ส�%นก�เลสแล�ว ถ3งแม�โริ่คในกายขึ้องท�านจิะย�งปริ่ากฏอย�� ก�เป.นแต้�อาการิ่ความริ่� �ส3ก หาไดิ�ท�าใจิขึ้องท�านให�ก�าเริ่�บไม� เพริ่าะโริ่คใจิขึ้องท�านไม�ม�แล�วสม6ฏฐานค�ออ6ปาทานขึ้องท�านไดิ�ถอนหมดิแล�ว ฉะน�%นท�านจิ3งม�ความส6ขึ้และไดิ�ลาภอย�างย��งในความไม�ม�โริ่ค (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง โริ่ค)
48. ท�าทานม�มากน�อยก�ต้�องท�าดิ�วยต้นเอง ริ่�กษาศี�ลก�โดิยเฉพาะส�วนต้�วแท�ๆ ใคริ่ริ่�กษาศี�ลให�ไม�ไดิ� ท�าสมาธ�ย��งล3กซั3%งหน�กแน�นเขึ้ �าไปกว�าน�%นอ�ก แต้�ละคนก�ต้�องริ่�กษาจิ�ต้ใจิขึ้องต้นๆ ให�ม�ความสงบหย6ดิว6 �นวายแส�ส�าย ถ�าเริ่าไม�ริ่� �จิ�กว�ธ�ท�าสมาธ�แล�วก�ท�าสมาธ�ไม�เป.น จิ�ต้ใจิก�เดิ�อดิริ่�อนดิ�%นริ่นเป.นท6กขึ้- เหต้6น�%นจิ3งว�า การิ่ท�าทาน ริ่�กษาศี�ล ท�าสมาธ�น��เป.นก�จิเฉพาะส�วนต้�ว ท6กๆ คนจิะต้�องท�าให�เก�ดิม�ขึ้3%นในต้น (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��อง หล�กศีาสนา)
49. ความเป.นเศีริ่ษฐ�ม�จินคนอนาถา ก�ม�ไดิ�เป.นอ6ปสริ่ริ่คแก�การิ่จิ�บจิ�ายอริ่�ย
ทริ่�พย-ขึ้องผู้��ม�ศีริ่�ทธาป?ญญา ฉะน�%นอริ่�ยทริ่�พย-จิ3งเป.นขึ้องม�ค6ณ์ค�าเหน�อกว�าทริ่�พย-ท�%งปวง (อ�ต้ต้โนปริ่ะว�ต้�ฯ)
50. บ6ญก6ศีลท��สริ่�างสมถ3งท��แล�วม�นจิะหมดิเริ่��อง ไม�ม�อะไริ่อ�ก และไม�เอาไปดิ�วย บาปก�ไม�เอา บ6ญก�ไม�เอา ผู้��ท��ย�งเอาอย��จิ3งไดิ�บ6ญไดิ�บาป เป.นภพเป.นช่าต้�ขึ้3%น ผู้��ทอดิธ6ริ่ะแล�ว ไม�ม�บ6ญและบาปแล�ว จิ3งไดิ�เริ่�ยกว�า โลก6ต้ริ่ะ เหน�อโลก (ธริ่ริ่มเทศีนาเริ่��องจิ�ต้ท��ควริ่ขึ้�ม-ควริ่ขึ้�มขึ้��-ควริ่ละ)
โอวาทหลวงป��กนร' จนBทโย์
ธรรมโอวาท หลวงป��กนร' จนBทโย์ กล�บมาพ�าน�กอย��ส�าน�กสงฆ-เมธาว�เวก แล�วต้�อมาไดิ�ย�ายมาอย��ท��ว�ดิก�นต้ศี�ลาวาส แม�ว�าปฏ�ปทานขึ้องหลวงป�>จิะไม�น�ยมและเผู้ยแพริ่�ศีาสนาดิ�วยการิ่เทศีนาเช่�งโวหาริ่หริ่�อค�าพ�ดิ หลวงป�>เป.นต้�วอย�างขึ้องการิ่ท�าให�ดิ�ปฏ�บ�ต้�ให�เห�นมากกว�าแต้�อ6บายธริ่ริ่มค�าส��งสอนขึ้องท�านทริ่งป?ญญาและล6�มล3กมาก เช่�น
- เต้�อนและให�สต้�หลวงป�>ช่า ผู้��เป.นล�กศี�ษย-ท��จิะขึ้อลากล�บส��บ�านเก�ดิว�า "ระว�งให$ดู'ถ$าท�านร�กใครคดูถ<งใครเป2นห�วงใครผู้�$น�1นจะให$โทษแก�ท�าน"
- ให�ริ่�กษาศี�ลให�ดิ� ท�าความเพ�ยริ่ให�มาก ม�นก�จิะริ่� �เองเห�นเอง เป.นค�าสอนท��
หลวงป�>บอกก�บล�กศี�ษย-เสมอ - สต้�น�% เป.นส��งส�าค�ญมาก ถ�าเริ่าทริ่าบริ่ะเบ�ยบว�น�ยท��ม�อย��มากมายอย�างละเอ�ยดิริ่อบคริ่อบแล�ว และต้ามริ่�กษาไดิ�อย�างคริ่บถ�วน สต้�ขึ้องเริ่าก�จิะต้�อเน��องก�น จิ�ต้ใจิก�จิ�กจิดิจิ�ออย��แน�ในขึ้�อว�ต้ริ่ปฏ�บ�ต้�ขึ้องต้น ไม�ม�โอกาสท��จิะแส�ส�ายไปภายนอก ถ�าขึ้าดิสต้� โอกาสท��จิ�ต้ใจิจิะว��งไปต้ามอาริ่มณ์-ภายนอกม�นก�ม�มากขึ้3%น และอาริ่มณ์-ท�%งหลายก�ย�อมคริ่อบง�าจิ�ต้ให�หลงไหลม�วเมาไดิ�ง�ายขึ้3%น - ไม�ควริ่คล6กคล� ให�อย��คนเดิ�ยวมากๆ สาธยายดิ�วยต้�วเองให�มาก ม�จิ�ต้ใจิก�าหนดิจิดิจิ�ออย��ในพริ่ะธริ่ริ่มให�มากน�%เป.นการิ่ดิ�ท��ส6ดิ - ส�งขึ้าริ่ ค�อ ริ่�างกาย จิ�ต้ใจิน�% เป.นขึ้องไม�เท��ยง และจิะหาสาริ่ะแก�สาริ่อะไริ่ม�ไดิ� โดิยปริ่ะการิ่ท�%งปวง - จิะให�ล�กเป.นคนดิ� ต้�องท�าดิ�ให�ล�กดิ� - บ6ริ่6ษพ3งพยายามไปกว�าจิะส�าเริ่�จิปริ่ะโยช่น- - ผู้��ขึ้ย�นในหน�าท�� การิ่งานไม�ปริ่ะมาทเขึ้�าใจิการิ่เล�%ยงช่�ว�ต้ ต้ามสมควริ่จิ3งริ่�กษาทริ่�พย-ท��หามาไดิ� - คนโกริ่ธท��วาจิาหยาบ - วาจิา เช่�น เดิ�ยวก�บใจิ - ธริ่ริ่มเป.นขึ้องแน�นอน แต้�ริ่�ปเป.นขึ้องไม�แน�นอน - ก�เลสค�อต้�วมาริ่อ�นริ่�ายกาจิ แม�น�%าเสมอดิ�วยความอยากไม�ม� - ความอยากไม�ม�ขึ้อบเขึ้ต้ ความอยากย�อมผู้ล�กดิ�นให�คนว��งว6 �น - โลกถ�กความอยากน�าไป ความอยากเป.นแดินเก�ดิขึ้องความท6กขึ้-
โอวาทหลวงป��จ�นทร สุรจนBโท
ธรรมโอวาท ท�านไดิ�กล�าวไว�มากมาย ขึ้อค�ดิลอกมาบางส�วน ดิ�งน�% ค�อ ท��ว�าริ่�างกายจิ�ต้ใจิเป.นแก�วสาริ่พ�ดิน3กน�%น พ3งพ�เคริ่าะห-ดิ� เริ่าม�ต้า น3กจิะดิ�อะไริ่ก�ดิ�ไดิ�เริ่าม�ห� น3กจิะฟุ้?งอะไริ่ก�ฟุ้?งไดิ� เริ่าม�จิม�ก อยากจิะริ่� �กล��นอะไริ่ก�ริ่� �ไดิ� เริ่าม�ปาก ม�ล�%น น3กอยากจิะริ่� �ริ่สอะไริ่ก�ริ่� �ไดิ� น3กอยากจิะก�นอะไริ่ก�ก�นไดิ� เริ่าม�ม�อ น3กอยากจิะท�าอะไริ่ก�ท�าไดิ� เริ่าม�เท�าน3กอยากเดิ�นไปไหนก�ไปไดิ� เริ่าม�จิ�ต้ม�ใจิ น3กอยากจิะน�อมน3กต้ริ่3กต้ริ่องอะไริ่ ก�ไดิ�สมปริ่ะสงค- ผู้��ริ่� �ต้นว�า เป.นขึ้องว�เศีษอย�างน�% ย�อมเป.นเหต้6ให�ไดิ�ความส6ขึ้ ค�อ ใช่�ต้ามหน�าท�� ไม�ให�ว�ต้ถ6เหล�าน�%นเป.นขึ้�าศี3กแก�ต้น ค�อ เก�ดิปฏ�ฆะโทมน�สย�นดิ� ย�นริ่�ายเพริ่าะว�ต้ถ6ขึ้องต้น น�ส�ยขึ้องผู้��ฉลาดิ ย�อมไม�ให�ว�ต้ถ6ว�เศีษขึ้องต้นเป.นขึ้�าศี3กแก�ต้น อาริ่มณ์-ท��ผู้�านไปผู้�านมา เล�อกเอาแต้�ส�วนท��เป.นปริ่ะโยช่น- ส�วนท��จิ�กเป.นโทษ จิงปล�อยฝึ>านไปเส�ย ไม�ริ่�บไม�เก�บเขึ้�ามาไว� ค�อ ห�ดิช่�าริ่ะว�ต้ถ6ภายในน�% ให�ผู้�องใส สมก�บท��ว�า เป.นแก�วสาริ่พ�ดิน3กอย��ท6กเม��อ อาศี�ยความห�ดิบ�อยๆ สต้�ก�แก�ขึ้3%น ว�ต้ถ6ภายในก�ปริ่าศีจิากโทษ ค�อ ไม�เป.นขึ้�าศี3กแก�ต้น ให�ความส6ขึ้แก�ต้นท6กอ�ริ่�ยาบถ จิ3งสมก�บพ6ทธโอวาทท��ทริ่งส��งสอนว�า อต้Nต้า ห� อต้Nต้โน นาโถ ต้นแล เป.นท��พ3�งแห�งต้น
ถ�าว�าโดิยสมมต้� สกลกายน�%เองเป.นต้น ถ�าว�าโดิยสกลกายน�%เองเป.นธริ่ริ่ม ท��
ว�า อต้Nต้สริ่ณ์า ธมNมสริ่ณ์า ให�ม�ต้นเป.นท��ริ่ะล3กน�% ค�อ ให�เห�นว�า ต้นเป.นธริ่ริ่ม ธริ่ริ่มเป.นต้น ความริ่� �ธริ่ริ่มเป.นพ6ทธะ สกลกายท��ทริ่งค6ณ์ความดิ�ไว�เป.นธริ่ริ่ม ความปริ่ะพฤต้�ให�ค6ณ์ความดิ�ม�ขึ้3%นในต้นเป.นส�งฆะ ผู้��ท��ม�พ6ทธะ ธริ่ริ่มะ ส�งฆะในต้นอย�างน�% ช่��อว�า ผู้��ถ3งไต้ริ่สริ่ณ์คมน-ในช่าต้�น�% ต้ลอดิช่าต้�ช่�%นศี�ล ช่�%นสมาธ� ช่�%นป?ญญา ช่�%นว�ม6ต้ต้� ช่�%นว�ม6ต้ต้�ญาณ์ท�สสนะ ส6ดิแท�แต้�วาสนาขึ้องใคริ่จิะถ3งไดิ�ในช่�%นใดิ จิะต้�องไดิ�ริ่�บผู้ล ค�อ ความส6ขึ้ต้ามช่�%นต้ามภ�ม�ขึ้องต้นท�%งน�%น อย�าเป.นคนสงส�ยล�งเลย3ดิให�ม� �นค�%นให�ต้าย อย�างมงายเช่��อเกจิ�อาจิาริ่ย-ท��สอน นอกริ่�ต้นอกทาง อย�าพาก�นหลงใหลไปต้ามเขึ้า
เพริ่าะพริ่ะน�พพานขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า ท��เริ่�ยกว�า น�พพานสมบ�ต้� ค�อ ทาน ศี�ล เนกขึ้�มมะ ป?ญญา ว�ริ่�ยะ ขึ้�นต้� ส�จิจิะ อธ�ษฐาน เมต้ต้า อ6เบกขึ้า และ โพธ�ป?กขึ้�ยธริ่ริ่ม 37 ปริ่ะการิ่ ม�สต้�ป?ฏฐาน เป.นต้�น ม�อ�ฏฐ�งค�กมริ่ริ่ค เป.นท��ส6ดิ เหล�าน�%เป.นน�พพานสมบ�ต้� อย�างอ��นๆ ถ�าไม�เป.นไปต้ามน�%เป.นอว�ช่ช่าท� �งน�%น พวกเริ่าเป.นสาวกขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า ต้�องปริ่ะพฤต้�ต้นให�ม��งม�เหม�อนพริ่ะพ6ทธเจิ�า ท�%งสมบ�ต้�ภายนอกแลสมบ�ต้�ภายใน
โอวาทหลวงป��ติ*1อ อจลธมBโม
ธรรมโอวาทส�าหริ่�บการิ่แสดิงธริ่ริ่มเผู้ยแพริ่�พริ่ะพ6ทธศีาสนา ขึ้องหลวงป�>ต้�%อ อจิลธมNโมน�%น ท�านแสดิงธริ่ริ่มอย�างต้ริ่งไปต้ริ่งมา แสดิงธริ่ริ่มต้ามท�ศีนะขึ้องท�าน ม�คนช่อบฟุ้?งมาก หลวงป�>เล�าว�า โลกน�%เขึ้าม�เคริ่��องผู้�กอ�นเหน�ยวแน�น ยากท��จิะต้�ดิไดิ�ดิ�วยอย�างอ��น นอกจิากพริ่ะธริ่ริ่มขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า มน6ษย-เริ่าเก�ดิมาก�ต้�องท�าบาป เม��อท�าแล�วก�ต้�องไดิ�ริ่�บผู้ลกริ่ริ่มท��เริ่าท�าไว� พ�อแม�เริ่าน�%นท�ากริ่ริ่ม เริ่าเก�ดิมาก�ท�ากริ่ริ่มไปอะไริ่ท��ส6ดิขึ้องกริ่ริ่ม ไม�ม�ใคริ่ริ่� �ไดิ�ท�าบาปแล�วม�ต้�วอย�างให�เห�นมากมาย
1. จิ�ต้ต้าน6ป?สสนา จิ�ต้ไม�ฆ�าส�ต้ว- จิ�ต้ก�เป.นโสดิาป?ต้ต้�มริ่ริ่ค จิ�ต้ก�เป.นโสดิาป?ต้ต้�ผู้ล
2. จิ�ต้ต้าน6ป?สสนา จิ�ต้ไม�ล�กทริ่�พย- จิ�ต้ก�เป.นพริ่ะสก�ทาคาม�มริ่ริ่ค จิ�ต้ก�เป.นพริ่ะสก�ทาคาม�ผู้ล
3. จิ�ต้ต้าน6ป?สสนา จิ�ต้ไม�ค�ดิม�ผู้�วเม�ย ออกบวช่ จิ�ต้ก�เป.นพริ่ะอนาคาม�มริ่ริ่ค จิ�ต้ ก�เป.นพริ่ะอนาคาม�ผู้ล
4. จิ�ต้ต้าน6ป?สสนา จิ�ต้ไม�กล�าวม6สาวาท จิ�ต้ก�เป.นพริ่ะอริ่ห�ต้มริ่ริ่ค จิ�ต้ก�เป.นพริ่ะอริ่ห�ต้ผู้ลอ�กน�ยหน3�ง
1. จิ�ต้ไม�ฆ�าส�ต้ว- จิ�ต้ก�เป.นศี�ล จิ�ต้ก�เป.นฌิาน จิ�ต้ก�เป.นน�พพาน อย��ท��ห�วใจิขึ้องเริ่าท6กคน
2. จิ�ต้ไม�ล�กทริ่�พย- จิ�ต้ก�เป.นศี�ล จิ�ต้ก�เป.นฌิาน จิ�ต้ก�เป.นน�พพาน อย��ท��ห�วใจิขึ้องเริ่าท6กคน
3. จิ�ต้ออกบวช่ จิ�ต้ก�เป.นศี�ล จิ�ต้ก�เป.นฌิาน จิ�ต้ก�เป.นน�พพาน อย��ท��ห�วใจิขึ้องเริ่าท6กคน
4. จิ�ต้ไม�ขึ้�%ปดิ จิ�ต้ก�เป.นศี�ล จิ�ต้ก�เป.นฌิาน จิ�ต้ก�เป.นน�พพาน อย��ท��ห�วใจิขึ้องเริ่าท6กคน หลวงป�>สอนว�า "ธริ่ริ่มะค�อ ค�าสอนขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า พวกเริ่ามองขึ้�ามไปเส�ยหมดิ อย��ท��ต้�วขึ้องเริ่าน�%เองม�ใช่�อ��น พ6ทธะค�อผู้��ริ่� � ก�ต้�วขึ้องเริ่าน�% เองม�ใช่�ใคริ่อ��น เช่�นเดิ�ยวก�นก�บไขึ้� ไขึ้�อย��ขึ้�างในขึ้องเปล�อกไขึ้� ท�าให�เปล�อกไขึ้�แต้กเริ่าก�ไดิ�ไขึ้� พ�จิาริ่ณ์าริ่�างกายขึ้องเริ่าให�แต้ก แล�วเริ่าก�จิะไดิ�ธริ่ริ่มะ" หริ่�อ... "ธริ่ริ่มะจิะเก�ดิขึ้3%นไดิ�ก�ดิ�วยการิ่ท�าอะไริ่จิริ่�งจิ�ง ค�อการิ่ต้�ดิส�นใจิอย�างแน�นอนลงไป แล�วเล�อกเฟุ้9นธริ่ริ่มปฏ�บ�ต้�อย�างแท�จิริ่�ง ไม�นานหริ่อกเริ่าก�จิะไดิ�พบส��งท��เริ่าต้�องการิ่ความกล�วท6กอย�างจิะหายไปหมดิ ถ�าเริ่าต้�ดิส�นใจิอย�างใดิแล�วค�อเริ่าต้�องเป.นคนม�จิ6ดิม6�งหมายอย�างหลวงต้า น�บต้�%งแต้�บวช่มาไดิ�ต้�ดิส�นใจิปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มะอย�างจิริ่�งจิ�ง จินท6กว�นน�%ไม�เคยลดิละและท�อถอยเลย"
หริ่�อ.....
"น�กธริ่ริ่ม น�กกริ่ริ่มฐานต้�องม�น�ส�ยอย�างเส�อโคริ่�ง ค�อ
1. น�%าจิ�ต้น�%าใจิต้�องแขึ้�งแกริ่�งกล�าหาญไม�กล�วต้�ออ�นต้ริ่ายใดิๆ 2. ต้�องเท��ยวไปในกลางค�นไดิ� 3. ช่อบอย��ในท��สง�ดิจิากคน 4. ท�าอะไริ่ลงไปแล�วต้�องม6�งความส�าเริ่�จิเป.นจิ6ดิหมาย" หริ่�อ.... "ส�ต้ว-เดิริ่�จิฉานม�นดิ�กว�าคนต้ริ่งท��ม�นไม�ม�มายา ไม�หลอกลวงใคริ่ ม�คริ่�อาจิาริ่ย-ก�ค�อคนเป.นส�ต้ว-ท��น�าริ่�กน�าสงสาริ่ คนเริ่าซั�โง�เป.นพ6ทธะไดิ� แต้�หลอกลวงต้นเองว�าเป.นไปไม�ไดิ� ริ่�างกายก�ม�ให�พ�จิาริ่ณ์าว�าเป.นขึ้องเน�าเป.นขึ้องเหม�น แต้�เริ่าพ�จิาริ่ณ์าว�าเป.นขึ้องหอมน�าริ่�ก โง�ไหมคนเริ่า" และเม��อเทศีน-จิบลงท�านช่อบถามผู้��ฟุ้?งว�า "ฟุ้?งเทศีน-หลวงต้าดิ�ไหม" ค�าถามเช่�นน�% ท�านบอกว�า หมายถ3งการิ่ฟุ้?งธริ่ริ่มคริ่�%งน�%ไดิ�ริ่�บความสงบเย�นขึ้องจิ�ต้ไหม และเก�ดิส�งเวช่ในความช่��วไหม? ท�านช่อบต้�กเต้�อนเสมอว�าการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มน�%นอย�างท��ท�านบ�ริ่พาจิาริ่ย-ท�%งหลายดิ�าเน�นมาน�%นท�านพยายามไม�ให�เก�ดิความเบ��อหน�ายในการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม พยายามให�เก�ดิความสนใจิในธริ่ริ่มปฏ�บ�ต้�อย��เสมอ การิ่ท��เริ่าเก�ดิความเบ��อหน�ายในธริ่ริ่มปฏ�บ�ต้�น�%เป.นการิ่ท��เริ่าจิะดิ�าเน�นไปไม�ไดิ�นาน และจิะเป.นอ�นต้ริ่ายต้�อการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มเป.นอย�างมาก แต้�เก�ดิความส�งเวช่ในธริ่ริ่มบางอย�างน�%นเป.นการิ่ดิ� เพริ่าะจิะเป.นปริ่ะโยช่น-แก�เริ่าผู้��ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มอย�างแท�จิริ่�ง แต้�ถ�าเบ��อหน�ายในความช่��วไม�เป.นไริ่ เพริ่าะถ�าเบ��อหน�ายในความช่��วแล�วก�เริ่�งพยายามท�าความดิ�ต้�อไป
โอวาท หลวงป��บั�วพา ปญฺBญาภาโสุ
ธรรมโอวาท หล�กธริ่ริ่มท��หลวงป�>บ�วพาเทศีนาอบริ่มส��งสอนม�กจิะเป.นเริ่��องการิ่ฝึ2กฝึนอบริ่มจิ�ต้ใจิและการิ่ริ่� �จิ�กสภาพท��แท�จิริ่�งขึ้องจิ�ต้ ท�านสอนว�า
"ธริ่ริ่มช่าต้�ขึ้องปกต้�จิ�ต้ ค�อพ�%นท��ขึ้องภว�งคจิ�ต้ เป.นจิ�ต้ท��ผู้�องใสไพโริ่จิน- จิ�ต้ท��แปริ่ผู้�นออกจิากพ�%นท��ขึ้องม�นเพริ่าะต้�วอว�ช่ช่า ค�อ ความไม�ริ่� �เท�าท�นต้�อโลก ไม�ริ่� �เท�าท�นต้�ออาริ่มณ์- จิ�ต้จิ3งไดิ�ผู้�นแปริ่ออกจิาก "ความปกต้�" (หมายถ3งความสงบ) แล�วกลายเป.นบ6ญหริ่�อกลายเป.นบาป บ6ญก�ดิ�บาปก�ดิ�ท�านเริ่�ยกว�า "เจิต้ส�กธริ่ริ่ม" ซั3�งม�อย��ปริ่ะจิ�าโลก เป.นกลางๆ ไม�ใช่�เป.นขึ้องใคริ่คนใดิคนหน3�งโดิยเฉพาะ บ6ญหริ่�อบาปไม�ไดิ�ว��งเขึ้�าไปหาใคริ่ม�แต้�ต้�วบ6คคลเท�าน�%นท��ว��งเขึ้�าไปหาบ6ญแลบาป บ6ญน�%นม�ผู้ลเป.นความส6ขึ้ ส�วนบาปม�ผู้ลเป.นความท6กขึ้- อาริ่มณ์- 6 ค�อ ริ่�ป เส�ยง กล��น ริ่ส โผู้ฏฐ�พพะและธริ่ริ่มาริ่มณ์- จิ3งเปริ่�ยบเหม�อนลม 6 จิ�าพวก ทวาริ่ 6 ค�อ ต้า ห� จิม�ก ล�%น กาย และหท�ยว�ต้ถ6 เปริ่�ยบเหม�อนฝึ?� งมหาสม6ทริ่ จิ�ต้ใจิขึ้องคนเริ่าก�เปริ่�ยบเหม�อนน�%าในมหาสม6ทริ่ เม��อลม 6 จิ�าพวก เก�ดิเป.นพาย6ใหญ�ในเวลาฝึนต้กท�าให�น�%าในมหาสม6ทริ่เก�ดิเป.นคล��นแล�วริ่ะลอกใหญ�โต้เริ่�อ แพ หลบไม�ท�นก�ล�มจิมเส�ยหายขึ้3%นน�%ฉ�นใดิ อ6ปม�ยดิ�งพาลช่นไม�ริ่� �เท�าท�นโลก ไม�ริ่� �เท�าท�นอาริ่มณ์-ปล�อยให�โลกเขึ้�ามาปริ่ะสมธริ่ริ่มปล�อยให�อาริ่มณ์-เขึ้�ามาปริ่ะสมจิ�ต้ จิ3งเก�ดิริ่าคะ โทสะ โมหะ ถ�าอยากเห�นว�ม6ต้ต้� ก�ให�เพ�กถอนสมม6ต้�ออกให�หมดิเพริ่าะโลกบ�งธริ่ริ่ม
อาริ่มณ์-บ�งจิ�ต้ฉ�นใดิ สมม6ต้�ก�บ�งว�ม6ต้ต้�ฉ�นน�%น คนเริ่าควริ่ใช่�สต้�ป?ญญาเป.นกล�องส�องใจิจิะไดิ�ริ่� �ว�าสภาพท��แท�จิริ่�งขึ้องจิ�ต้เป.นอย�างไริ่"
โอวาท หลวงป��ค&าดู' ปภาโสุ
ธรรมโอวาท ท�านม�กจิะอบริ่มล�กศี�ษย-ขึ้องท�านอย��เสมอๆ ว�า "เริ่าม�ต้าเท�าก�บว�าไม�ม�ต้า ม�ห�เท�าก�บว�าไม�ม�ห� ม�ท�องก�ฉ�นอย��ไดิ�ไปว�นๆ เท�าน�%น ไม�ต้�องแสดิงความโลภและต้ะกละ" ให�พาก�นส�าเหน�ยกไว�เริ่��องขึ้องความโลภ ความโกริ่ธ ความหลวง จิะต้�องม�ดิ�วยก�นท6กคนถ�าพ�ดิถ3งความโลภ เม��อม�นม�เจิต้นาบ�นดิาลเก�ดิขึ้3%นมาแล�ว ม�นจิะม�ดิ ไม�ริ่� �จิ�กบาปบ6ญ ไม�กล�วค6กกล�วต้ะริ่าง อ�นน�%เริ่�ยกว�าฤทธ�Kขึ้องม�น ท�านจิงให�ริ่ะว�งดิ�ๆ ในเริ่��องขึ้องสามปริ่ะการิ่น�%ท�านสอนว�า
อย�าไปปริ่6งแต้�งต้ามม�น ให�ม�สต้�ริ่� �เท�าท�นม�น เม��อเริ่าปฏ�บ�ต้�ไดิ�อย�างน�%แล�วความโลภ ความโกริ่ธ ความหลวง เหล�าน�%ก�จิะเส��อมอ�านาจิไป ต้�วอย�างเช่�น เม��อเริ่าปริ่ะสงค-จิะเอาส��งใดิ เริ่าจิะต้�องพ�จิาริ่ณ์าเหต้6เส�ยก�อน เม��อพ�จิาริ่ณ์าดิ�แล�วว�าม�นไม�ผู้�ดิศี�ลธริ่ริ่ม เริ่าก�สามาริ่ถเอาไดิ� แต้�เม��อพ�จิาริ่ณ์าดิ�แล�วว�าม�น
ผู้�ดิศี�ลผู้�ดิธริ่ริ่ม เริ่าก�ละเส�ยไม�เอาน��แสดิงว�าเริ่าไม�ปริ่6งแต้�งต้ามม�น ในความอยากไดิ�หริ่�อความโลภ และเริ่าก�ม�สต้�ริ่� �เท�าม�น ค�อม�การิ่พ�จิาริ่ณ์าในเหต้6ในผู้ลเส�ยก�อน ถ�าเริ่าปริ่ะพฤต้�ไดิ�ในล�กษณ์ะน�%น เริ่าก�จิะไดิ�ช่��อว�าเป.นคนดิ� กริ่ะท�าแต้�ในส��งท��ดิ� ม�แต้�บ6ญก6ศีล ถ�าพ�ดิส�%นๆ ก�หมายความว�า ท6กส��งท6กอย�างก�ม�ผู้ลเท�าน�%น ค�อถ�าเริ่าท�าเหต้6ดิ�ก�จิะไดิ�ริ่�บผู้ลดิ� แต้�ถ�าเริ่าท�าเหต้6ช่��ว เริ่าก�จิะไดิ�ริ่�บผู้ลช่��ว "แต้�การิ่ท��จิะท�าเหต้6ท��ดิ�น� %น มน6ษย-เริ่าท�าก�นอย�างน�กยากหนา ท��ว�าท�ายากเพริ่าะอะไริ่? ค�อมน6ษย-บางเหล�าไม�ริ่� �จิ�กเหต้6และผู้ล จิ3งไม�ริ่� �จิ�กเล�อกเฟุ้9นท�าเหต้6ท��ดิ�ก�น และอ�กอย�างหน3�งก�ค�อพวกเริ่าน�%ไม�ค�อยช่อบกริ่ะท�าเหต้6ท��ดิ�ก�น แต้�ผู้ลดิ�ขึ้องม�นน�%นช่อบก�นท6กคน" ความปริ่ะมาทเป.นหนทางแห�งความต้าย ค�าว�าต้าย ในท��น�% ไม�ไดิ�หมายความว�าริ่�างกายเริ่าต้าย หมายถ3งจิ�ต้ใจิคนเริ่าต้าย ค�อต้ายจิากมริ่ริ่คผู้ลน�พพานต้�างหาก ความไม�ปริ่ะมาทเป.นหนทางแห�งความไม�ต้าย ค�อไม�ปริ่ะมาทต้�อการิ่ท�าความดิ� ไดิ�แก� ศี�ล สมาธ�ป?ญญา ม�โอกาสจิะไดิ�ไปสวริ่ริ่ค- พริ่หมโลกหริ่�อมริ่ริ่คผู้ลช่�%นใดิช่�%นหน3�ง ต้อลดิถ3งพริ่ะน�พพานขึ้�างหน�าแน�นอน ช่�าหริ่�อเริ่�วแล�วแต้�บ6ญบาริ่ม�หริ่�อความพากเพ�ยริ่ขึ้องต้นเอง "ความไม�ปริ่ะมาท ค�อ เป.นผู้��ม�สต้�จิดิจิ�ออย��ท�� กาย และใจิ ท6กอ�ริ่�ยาบถท�%ง 4 ค�อ ย�น เดิ�น น��ง นอน ไม�ม�การิ่เผู้ลอสต้�จิากอ�ริ่�ยาบถท�%ง 4 จิ3งจิ�ดิว�าเป.นผู้��ไม�ปริ่ะมาทเขึ้ �าใจิไหม (ท�านถามล�กศี�ษย-) "
น��ค�อเทศีน-คริ่�%งส6ดิท�ายขึ้องท�านก�อนท��จิะล�มป>วย ค�าว�าฟุ้?งเทศีน-หมายความว�า เอาใจิฟุ้?งอย�าให�ใจิหน�จิากต้�ว ใจิผู้��ใดิก�ให�ริ่�กษาอย��ก�บต้�วอย�าให�ใจิหน�จิากต้�ว ใจิผู้��ใดิก�ให�ริ่�กษาอย��ก�บต้�วให�ริ่� �อย��ก�บภาวนาหริ่�อให�ริ่� �อย��เฉพาะใจิ อย�าให�ริ่�างกายน��งอย��ท��น��แต้�ใจิม�นค�ดิไปท��อ��น ก�ช่��อว�าใจิไม�ฟุ้?ง ค�าว�าใจิฟุ้?งค�อใจิจิดิจิ�อ สะท�อนให�ละความช่��วปริ่ะพฤต้�ความดิ� ความช่��วก�ไดิ�แก�บาปน��นแหละ ความดิ�ก�ไดิ�แก�บ6ญก6ศีลน��นแหละ แต้�เก��ยวเน��องอย��ก�บจิ�ต้ใจิขึ้องเริ่า ถ�าพ�ดิให�ส� %นๆ เอาเฉพาะใจิความโอวาทขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า 84,000 พนะธริ่ริ่มขึ้�นธ- ท�านก�
ย�อมลงมาเป.น 3 ขึ้�อดิ�วยก�นค�อ
1. พริ่ะพ6ทธเจิ�าสอนให�ละกายท6จิริ่�ต้และปริ่ะพฤต้�กายให�ส6จิริ่�ต้น�%เป.นขึ้�อท��หน3�ง 2. ให�ละวาจิาท6จิริ่�ต้และ ให�ปริ่ะพฤต้�วาจิาให�ส6จิริ่�ต้ 3. ให�ละ มโนท6จิริ่�ต้และ ให�ปริ่ะพฤต้�ใจิให�ส6จิริ่�ต้ จิะพ�ดิถ3งบาป อก6ศีลกริ่ริ่มบทหมายความว�า การิ่ท�าบาปท�%งหลายก�ริ่วมมาอย��ท��อก6ศีลกริ่ริ่มบท 10
ปริ่ะการิ่น��นแหละ ค�าว�าบ6ญก6ศีลก�ริ่วมอย��ท��ก6ศีลกริ่ริ่มบท 10 ปริ่ะการิ่ น��นแหละช่��อว�ากายกริ่ริ่ม 3 วจิ�กริ่ริ่ม 4 มโนกริ่ริ่ม 3 ถ�าพ�ดิให�ส� %นให�น�อยลงไปอ�ก กายกริ่ริ่ม 3 และวจิ�กริ่ริ่ม 4 เป.นก�ริ่�ยา การิ่ท�าบาป ย�นลงมาทางใจิค�อ ใจิโลภ ใจิหลง ม� 3 อย�างเท�าน�%นแหละเป.นต้�นเหต้6 ต้กลงอก6ศีลกริ่ริ่มบทก�หมายใจิเท�าน�%แหละเป.นต้�นเหต้6 ต้กลง อก6ศีลกริ่ริ่มบทก�หมายใจิเท�าน�%น หมายใจิดิวงเดิ�ยวค�อใจิ ก�หมายอ�นเดิ�ยวเริ่�ยกว�า เอก�งจิ�ต้ต้�ง ท��เริ่�ยกว�า จิ�ต้ ห�วใจิ ก�เริ่�ยกว�าเป.นใจิดิวงเดิ�ยวเอกมโนเริ่�ยกว�า ใจิอ�นเดิ�ยว ต้กลงผู้��ท��เบ��อความท6กขึ้- เบ��อความโง� เบ��อความเป.นบาป ก�มาปฏ�บ�ต้�แก�กายท6จิริ่�ต้ให�เป.นกายส6จิริ่�ต้ แก�วจิ�ท6จิริ่�ต้ ให�เป.นวจิ�ส6จิริ่�ต้ แก�มโนท6จิริ่�ต้ เป.นมโนส6จิริ่�ต้ น�%เป.นว�ธ�ปฏ�บ�ต้� ถ�าเริ่าจิะเท�ยบในทางโลกเหม�อนก�บพวกช่าวไริ่� ช่าวนาท��ม�ไริ่�ม�นา แต้�ก�อนม�นก�เป.นป>าเป.นดิงน��นแหละ เม��อถ�อส�ทธ�Kแล�วก�จิ3งสริ่�างจิ3งถากถาง ท�าให�เป.นไริ่�เป.นสวนท�าให�บริ่�ส6ทธ�K ท�านาก�ให�เป.นนาจิริ่�งๆ ท�าสวนก�ให�เป.นสวนจิริ่�งๆ คนท6กขึ้-คนจินในโลกน�%ไม�ใช่�ท6กขึ้-เพริ่าะเส�อก�น ไม�ใช่�ท6กขึ้-เพริ่าะง�ริ่�ายก�ดิ ไม�ใช่�ท6กขึ้-เพริ่าะช่�างฆ�า แต้�ท6กขึ้-เพริ่าะความโลภ ความโกริ่ธความหลวงขึ้องต้น จิะท6กขึ้-เพริ่าะส��งใดิๆ ก�ต้าม ต้�วความโลภ ความโกริ่ธ ความหลงน��แหละเป.นผู้��ฆ�า ความโลภ ความโกริ่ธ ความหลง สามส��งน�%ริ่ �ายกาจิกว�าส��งอะไริ่ท�%งหมดิริ่�ายกว�าผู้�ริ่�าย ริ่�ายกว�าเส�อส�าย ริ่�ายกว�าง�ริ่�าย ไม�ม�ส��งไหนจิะริ่�ายกว�าต้�วความโลภ ความโกริ่ธ ความหลง
เพริ่าะฉะน�%นให�ริ่ะว�งท��ส6ดิเริ่��องขึ้องความโลภ ความโกริ่ธ ความหลง สามปริ่ะการิ่น�% ม�นสามาริ่ถท�าให�ผู้��ริ่� �แจิ�งเป.นคนม�ดิก�ไดิ� ฤทธ�Kขึ้องม�นน�ะ ม�นอย��เหน�อท6กคนในโลกท��ไดิ�เก�ดิมาในโลกน�% ยกเว�นเส�ยแต้�พริ่ะอริ่ห�นต้- โอวาท หลวงป��ผู้าง จติBติค�ติBโติ
ธรรมโอวาท หลวงป�> จิ�ต้Nต้ค6ต้Nโต้ เป.นพริ่ะน�กปฏ�บ�ต้�ท��ม� �นคงอดิทนเป.นเล�ศีริ่�ปหน3�ง ช่องท�ามากกว�าพ�ดิ บทโอวาทเทศีนาส��งสอนต้�างๆ จิ3งไม�ค�อยม� ท�านอ6ดิมคต้�อย��ว�า "ม�ช่��อบ�อยากให�ปริ่ากฏม�ยศีบ�อยากให�ล�อช่า" ศี�ลขึ้�อห�าเป.นขึ้�อท��หลวงป�>ย�%าเน�นต้ลอดิมา หลวงป�>ม�กจิะให�โอวาทให�พริ่ว�า "อย�าส�เอาพริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ยไปก�นเหล�า เดิ�อ" "ให�ส�าบายๆ เดิ�อ" "ให�อย��ดิ�ม�แฮืง เดิ�อ"
เน��องจิากหลวงป�>ไม�เป.นพริ่ะน�กพ�ดิน�กเทศีน-ท��ดิ� แต้�สอนคนอ��นแล�วต้นเองไม�ปฏ�บ�ต้�ต้ามดิ�วยเหต้6น�%จิ3งไม�สามาริ่ถจิะน�าบทเทศีนาส��งสอนมาลงให�เป.นเริ่��องเป.นริ่าวไดิ�เหม�อนอย�างท��เห�นโดิยท��วไป แต้�ก�พอสริ่6ปโอวาทท��หลวงป�>เคยพริ่��าสอนบริ่ริ่ดิาสาน6ศี�ษย-อย��โดิยมากไดิ�ดิ�งน�%น
- ให�พาก�นวางความต้าย อย�าเส�ยดิายความม� ต้��ค�มภ�ริ่-ใหม�อย��ในกายเฮืาน�� (ให�พาก�นวางความต้ายอย�าเส�ยดิายความม��งม� ต้��พริ่ะไต้ริ่ปMฎกอย��ในกายขึ้องเริ่าน�%) - ให�พาก�นพายเฮื�อขึ้�วมทะเลหลวงให�ม�นฝึ?� ง อย�าส�กล�บต้�าวปM% นน�า พ��วหมาก
แบ�งดิง (ให�พาก�นกายเริ่�อขึ้�าวทะเลหลวงให�ริ่อดิฝึ?� ง อย�าไดิ�กล�บมาวนเว�ยนอย��ก�บว�ฏฏสงสาริ่)
- ให�ภาวนาว�า ต้ายๆ ผู้�กะย�าน บ�กล�ามใกล�ดิอก (ให�ภาวนาว�า ต้ายๆ ผู้�ก�จิะกล�ว ไม�กล�าเขึ้�ามาใกล�) - หมอบๆ เขึ้�าห�วเท�าง�ายาง ย�างโย�งๆ ห�วแทบขึ้�%ดิ�น (คนพาลถ3งจิะท�าเป.นอ�อนน�อมถ�อมต้นอย�างไริ่ เขึ้าก�ริ่� �ว�าเป.นคนพาลอย��น� �นเอง หริ่�อไดิ�แก�คนท��เคาริ่พแต้�กายส�วนใจิไม�เคาริ่พ ส�วนคนดิ�ม�ความเคาริ่พ ถ3งแม�จิะค6ยโวไม�เคาริ่พ แต้�ใจิน�%นเคาริ่พอย��) - ม�ดิพริ่�าโต้�ควงแบกท�วมห� คนม�นบางท�อค�ค�นต้�อน ซั6ยซั�าซัะ ลากขึ้�%ดิ�นจิ�าก�น (คนผู้��ม�อาว6ธค�อป?ญญาหริ่�อศี�ลธริ่ริ่มอ�นย��งใหญ� ถ3งแม�ว�าจิะแสดิงต้นว�าไม�ดิ�อย�างไริ่ เขึ้าก�ริ่� �ว�าเป.นคนดิ�อย��น� �นเอง)
- คนสามบ�านก�นน�%าส�างเดิ�ยว เท��ยวทางเดิ�ยว บ�เหย�ยบฮือยก�น (คนสามหม��บ�านดิ��มน�%าจิากบ�อเดิ�ยวก�น เดิ�นบนเส�นทางเดิ�ยวก�นแต้�ไม�เหย�ยบริ่อยเท�าก�นหมายถ3ง คนท6กว�นน�%ดิ��มน�%าจิากแหล�งเดิ�ยวก�นค�อ น�%าปริ่ะปา และการิ่เดิ�นทางท6กว�นน�%ใช่�ริ่ถยนต้-ไม�ม�ริ่อยเท�าให�เห�น)
- อย�างไดิ�ม�วเมาหม�นน�าดิวงดิอกไขึ้ �เน�า เมาน�าพ��วหมากหว�าม�นส�ช่�าค��าทาง (อย�าไดิ�ม�วเพล�ดิเพล�นอย��ก�บดิอกไม�หอมในป>า หริ่�อล�กไม�ในป>า จิะท�าให�ช่�กช่�าไปไม�ถ3งท��หมาย หมายถ3งอย�าไดิ�ม�วเพล�นอย��ในกามาริ่มณ์- จิะท�าให�เริ่าช่�กช่�าไม�พ�นว�ฏฏสงสาริ่)
- ล�งก�บล�งช่�งขึ้3%นต้�นไม� บ�ดิส�ไดิ�แม�นบ�กโกกนาโถ (เม��อล�งท�%งหลายแย�งช่�งก�นขึ้3%นต้�นไม� ต้�วท��แย�งไดิ�เป.นต้�วท��ม�ความคล�องแคล�วว�องไว กว�าเพ��อน)
- น�กปริ่าช่ญ-ฮื��หลง หงส-ทองถ3กบ�วง ควายบ�กต้��ต้��นไถ (น�กปริ่าช่ญ-ย�งม�โอกาสพลาดิ หงส-ทองย�งม�โอกาสต้�ดิบ�วง และควายท��ค6�นก�บไถก�ย�งต้��นไถไดิ� หมายถ3งบ6คคลผู้��ริ่� �จิ�กบาปบ6ญแล�วย�งหลวงท�าความช่��วไดิ� บ6คคลผู้��ม�สต้�ก�ย�งขึ้าดิความริ่ะม�ดิริ่ะว�ง และบ6คคลท��เป.นผู้��ริ่� �แล�วย�งเป.นพาลไดิ�)
- อย�าพาก�นเท��ยวทางเว��งเห�งหลายม�นส�ค��า เมาน�าพ��วหมากหว�าม�นส�ช่�าค��าทาง (อย�าพาก�นเถลไถลออกจิากทางต้ริ่งเดิ�@ยวจิะม�ค��าก�อน อย�าม�วเพล�นก�บผู้ลไม�ป>าจิะท�าให�ช่�กช่�าม�อค��าในริ่ะหว�างทางไดิ�) - พ6ทโธ พ6ทโธ ห�วใจิโต้กะริ่�กษาบ�ไดิ� (ริ่� �จิ�กแต้�พ6ทโธ พ6ทโธ แต้�ไม�ริ่� �จิ�กจิ�ต้ใจิขึ้องต้�วเอง)
- ศี�ลม�มากมายหลายขึ้�อ บ�ต้�องริ่�กษาเหม�ดิท6กขึ้�อดิอก ริ่�กษาแต้�ใจิเจิ�าขึ้องอย�างเดิ�ยวให�ดิ�ท�อน�%น กาย วาจิา กะส�ดิ�ไปน�าก�น (ศี�ลม�มากมายหลายขึ้�อ ไม�ต้�องริ่�กษาหมดิท6กขึ้�อหริ่อก ริ่�กษาแต้�ใจิต้�วเองอย�างเดิ�ยวให�ดิ�เท�าน�%น กายวาจิาก�จิะดิ�ไปดิ�วยก�น)
โอวาทหลวงป��ชอบั ฐานสุโม
ธรรมโอวาท หลวงป�>ม�กจิะเทศีน-เริ่��อง ไต้ริ่สริ่ณ์คมน-หริ่�อศี�ล 5 มากกว�าธริ่ริ่มขึ้�ออ��น ซั3�งดิ�เผู้�นๆ เหม�อนเป.นหญ�าปากคอก แต้�ท�านว�าน��แหละค�อ ริ่ากฐานขึ้องการิ่บ�าเพ�ญเพ�ยริ่ภาวนาถ�าไม�ม�ฐานไม�ม�ศี�ลริ่องริ่�บ ก�ยากจิะดิ�าเน�นความเพ�ยริ่ไดิ� เพริ่าะ อาท� ส�ล� ปต้�ฎฺXฐา จิ กลNยาณ์ญฺNจิ มาต้Nก� ปม6ขึ้� สพNพธมNมาน� ต้สNมา ส�ล� ว�โสธเย ศี�ลเป.นท��พ3�งเบ�%องต้�น เป.นมาริ่ดิาขึ้อง
ก�ลยาณ์ธริ่ริ่มท�%งหลาย เป.นปริ่ะม6ขึ้ขึ้องธริ่ริ่มท��วไป เพริ่าะฉะน�%นความช่�าริ่ะศี�ลให�บริ่�ส6ทธ�K หลวงป�>จิะเทศีน- เป.นวล�ส� %นๆ ปริ่ะโยคส�%นๆ แต้�ก�เป.นธริ่ริ่มท��ล3กซั3%ง ถ�าปฏ�บ�ต้�ไดิ� ปฏ�บ�ต้�จิริ่�ง ปฏ�บ�ต้�ถ�ก ปฏ�บ�ต้�ต้ริ่ง ปฏ�บ�ต้�ช่อบ และพ�จิาริ่ณ์าไดิ� พ�จิาริ่ณ์าจิริ่�ง พ�จิาริ่ณ์าถ�ก พ�จิาริ่ณ์าต้ริ่ง พ�จิาริ่ณ์าช่อบ ...แน�นอน มริ่ริ่คผู้ลน�%นคงอย��แค�เอ�%อมน��นเอง เทศีน-ท��ส� %นท��ส6ดิ วาง พ�จิาริ่ณ์าต้น วางต้�วเจิ�าขึ้อง จิ�ต้ต้ะในอ�ทธ�บาท 5 เอาใจิใส� มริ่ณ์าน6สNสต้� ให�พ�จิาริ่ณ์าความต้าย... น��งก�ต้าย นอนก�ต้าย ย�นก�ต้าย เดิ�นก�ต้าย โอวาทหลวงป��ทองร�ติน กนBติสุ'โล ธรรมโอวาท พ�อใหญ�สอน นามฮื6ง ไดิ�เล�าถ3งการิ่ส��งสอนศี�ษย-และญาต้�โยมว�า หลวงป�>เอาใจิใส�เคริ่�งคริ่�ดิในขึ้�อว�ต้ริ่ปฏ�บ�ต้� ถ�อธ6ดิงค-ว�ต้ริ่ สม��าเสมอ ท�านพ�ดิน�อยท�ามาก และเอาใจิใส�ล�กศี�ษย-ท6กคน และส��งสอนให�เอาต้�วอย�างท�านในการิ่ปฏ�บ�ต้� ล�กศี�ษย-เคาริ่พย�าเกริ่งท�านมากไม�ม�ใคริ่กล�าท�าผู้�ดิ การิ่ฉ�นจิะ ฉ�นคริ่�%งเดิ�ยว ฉ�นในบาต้ริ่ ไม�ออกปากขึ้อหากม�ใช่�ญาต้�เคริ่�งคริ่�ดิในพริ่ะธริ่ริ่มว�น�ย ถ3งแม�ท�านจิะอาริ่มณ์-ขึ้�น บางคนหาว�าท�านไม�ส�าริ่วม แต้�จิริ่�งๆ แล�ท�านส�าริ่วมริ่ะว�งและส��งสอนพริ่ะเณ์ริ่ให�ส�าริ่วมริ่ะว�งอย�างย��ง ขึ้�าวท��ท�านฉ�น ท�านจิะแยกเอาไว�จิากท��เขึ้าเจิต้นาต้�กบาต้ริ่ ส�วนท��ท�านออกอ6บายให�เขึ้าต้�กบาต้ริ่ ท�าจิะแยกไว�ต้�างหากและให�ทานแก�ญาต้�โยม
พริ่ะอาจิาริ่ย-ป6>น ฉนNทาโริ่ เล�าให�ฟุ้?งว�า การิ่แสดิงธริ่ริ่มอบริ่มส��งสอนล�กศี�ษย-ขึ้องท�านคริ่�บาจิาริ่ย-ใหญ�ทองริ่�ต้น-น�%น ส�งมากก�ริ่�ยาวาจิาดิ6ดิ�นริ่6นแริ่งแต้�จิ�ต้ใจิจิริ่�งๆ ไม�ม�อะไริ่ คริ่�%งหน3�งม�ศี�ษย-ไปถามเริ่��องว�ธ�การิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม ท�านคริ่�บาจิาริ่ย-พ�ดิเส�ยงดิ�งมากพริ่�อมก�บช่�%ไปท��ต้อไม�ใหญ�ใกล�ๆ ก6ฏ�ขึ้องท�านว�าเห�นต้อไม�ไหมน�%นท�าอย�างต้อไม�น��นละคริ่�%งหน3�งพริ่ะอาจิาริ่ย-ป6>น และสาน6ศี�ษย-ไดิ�ต้�ดิต้ามธ6ดิงค-ริ่ะหว�างทาง ณ์ หม��บ�านแห�งหน3�งม�หญ�งช่าวบ�าริ่มาริ่�องห�ม
ริ่�องไห�คริ่��าคริ่วญก�บท�านคริ่�บาจิาริ่ย-ทองริ่�ต้น-ท��ล�กช่ายไดิ�ต้ายจิากไป ให�ช่�วยช่�ว�ต้ค�น ท�านคริ่�บาอาจิาริ่ย-จิ3งพ�ดิขึ้3%นว�า "ให�ม�นต้าย ให�ม�นต้ายหมดิโคต้ริ่ หมดิเช่�%อหมดิแนวม�น หลดิพ�อ หมดิแม�ม�น" หญ�งคนน�%นหย6ดิริ่�องไห�ฟุ้�มฟุ้ายท�นท�แล�วท�านจิ3งเทศีนาโปริ่ดิอบริ่มให�คลายท6กขึ้-คลายโศีริ่กริ่��าพริ่ริ่ณ์นา ให�เขึ้�าใจิริ่� �เท�าท�นว�ฎส�งขึ้าริ่ อ�กคริ่�%งหน3�ง ขึ้ณ์ะพ�กธ6ดิงค-ริ่ะหว�างทางการิ่แสวงหาท��ว�เวก ช่าวบ�านหามไก�มาหลายต้�วท�%งต้�วผู้��ต้�วเม�ย ท�านคริ่�บาจิาริ่ย-ทองริ่�ต้น-จิ3งถามคณ์ะล�กศี�ษย-ท��ต้�ดิต้ามว�า "เขึ้าหามอะไริ่น��" บางริ่�ปก�ว�าไก�ต้�วผู้�� บางริ่�ปก�ว�าไก�ต้�วเม�ย บางริ่�ปก�ว�าไก�ต้�วผู้��ต้�วเม�ย ถกเถ�ยงก�น ท�านพริ่ะอาจิาริ่ย-จิ3งต้ะโกนดิ�งๆ ว�า "ม�นส�ไก�ต้�วผู้�� ต้�วเม�ยไดิ�อย�างไริ่ ม�นไม�ใช่�ต้�วผู้��ต้�วเม�ยไม�ใช่�ไก� เป.นส��งสมมต้�ท�%งน�%นละ" อย�าต้�ดิสมมต้� พริ่ะอาจิาริ่ย-อวน ปค6โน ล�กศี�ษย-ท��ไดิ�ศี3กษาธริ่ริ่มในช่�วงต้อนหลายช่�ว�ต้ขึ้องท�านไดิ�เล�าว�า ธริ่ริ่มโอวาทท��คริ่�บาอาจิาริ่ย-ย�%าเต้�อนอย��เสมอค�อ พริ่ะว�น�ยและศี�ล ใช่�แนะน�าปฏ�บ�ต้�เบ�%องต้�นจิะแนะน�า ว�น�ย ม�ว�น�ยเป.นว�ต้ริ่ว�น�ยจิะท�าให�เก�ดิศี�ลบริ่�ส6ทธ�Kท�าศี�ลให�บริ่�ส6ทธ�K ศี�ลจิะน�าไปส��การิ่เป.นสมาธ� เก�ดิสมาธ�จิะน�าไปส��การิ่เก�ดิป?ญญา ป?ญญาจิะเก�ดิขึ้3%นเอง ริ่�กษาว�น�ยให�แน�วแน�ต้�%งจิ�ต้ให�เป.นหน3�ง พ�จิาริ่ณ์าขึ้�นธ- 5 ท�านจิะไม�เทศีน-พริ่ริ่ณ์นาอย�างกว�างขึ้วางหริ่�อแยบยลแต้�ให�ปฏ�บ�ต้� โอวาทท��ท�านเน�นในการิ่สอนญาต้�โยมก�ค�อ เน�นการิ่ให�ทาน การิ่ริ่�กษาศี�ล และสมาธ� ส�าหริ่�บการิ่อสนพริ่ะเณ์ริ่ หลวงพ�อเน�นขึ้�อว�ต้ริ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มว�น�ย ให�เคริ่�งคริ่�ดิในพริ่ะธริ่ริ่มว�น�ย ให�ส�าริ่วมริ่ะว�งริ่วมท�%งธ6ดิงคว�ต้ริ่ การิ่ปฏ�บ�ต้�ภาวนา การิ่ม�สต้� เป.นคนม�กน�อยส�นโดิษ พ�อใหญ�สอน นามฮื6ง เล�าว�าหลวงป6>เป.นผู้��ม�ฌิานท��น�าปริ่ะหลาดิและหลายคริ่�%งท��ท�านไดิ�ปริ่ะสบ ท�านสามาริ่ถหย��งริ่� �จิ�ต้คน บางคนไม�เคยไปหาท�านเลย เม��อพบหน�าท�านก�เริ่�ยกช่��อถ�ก คริ่�%งหน3�งม�โยมเอากล�วยมาถวาย และซั�อนกล�วยไว�ก�อนเขึ้�าว�ดิ เม��อไปถ3งถวายกล�วย ท�านก�ท�กขึ้3%นว�า "โยมเส��ยงกล�วยไว�ดิ�บ�ละ ญ�านล�งม�นเอาไปก�นก�อนเดิ�" (โยมซั�อนกล�วยไว�ดิ�ไหมละกล�วล�งม�นจิะเอาไปก�นก�อนนะ) จินผู้��ถวายกล�วยอาย และ
ยอมริ่�บก�บหลวงป�> แม�แต้�วาริ่ะส6ดิท�ายท��ท�านจิะมริ่ณ์ภาพศี�ษย-ท�%งหลายก�เช่��อว�าท�านริ่� �ล�วงหน�าเป.นท��น�าอ�ศีจิริ่ริ่ย-พ�อใหญ�เขึ้�ยนและพ�อใหญ�สอนช่�วยก�นเล�าว�าในปFท��ท�านจิะมริ่ณ์ภาพ ท�านบอกให�ญาต้�โยมริ่วมท�%งพ�อใหญ�ท�%งสองช่�วยก�นหาฟุ้Oนมาไว�เต้�มโริ่งคริ่�วถ3ง 4 ห�อง ท�านบอกว�าปFน�%จิะม�การิ่ใช่�ฟุ้Oนมาก ในต้�นเดิ�อนก�นยายน ท�านให�ท�าปริ่ะต้�โขึ้งเขึ้�าว�ดิจิะม�ริ่ถยนต้-มามากช่าวบ�านแปลกใจิมาก เพริ่าะต้�%งแต้�เก�ดิไม�เคยม�ริ่ถยนต้-เขึ้�ามาถ3งหม��บ�านเลย เหม�อนก�บว�าท�านจิะริ่� �ว�นมริ่ณ์ภาพและปลงส�งขึ้าริ่ไว�ก�อน
เหต้6การิ่ณ์-ท6กอย�างเป.นจิริ่�งปริ่ะมาณ์กลางเดิ�อนก�นยายน พ.ศี. 2499
หลวงป�>ทองริ่�ต้น- ไดิ�ปวดิท�องกริ่ะท�นห�น ท�%งท��ท�านส6ขึ้ภาพดิ�อย��ญาต้�โยมจิะไปต้ามหมอท�านก�บอกว�า "ไม�เป.นอะไริ่มาก" ช่าวบ�านไดิ�พาก�นไปต้ามเจิ�าหน�%ท��อนาม�ยท��บ�านโคกสว�างมาดิ�อาการิ่ท�าน ในว�นท��สองขึ้องการิ่อาพาธ แต้�หมอย�งมาไม�ถ3ง ท�านก�ไดิ�มริ่ณ์ภาพไปก�อนดิ�วยอาการิ่สงบก�อนมริ่ณ์ภาพท�านไดิ�ส� �งไว�ว�าให�น�าศีพท�านไปเผู้าริ่�มห�วย ขึ้�%เถ�าและกริ่ะดิ�กให�โปริ่ยลงน�%าให�หมดิ ท�านบอกว�า "ต้�อไปม�นซั�เอากริ่ะดิ�กพ�อไปขึ้าย"(ต้�อไปคนจิะเอากริ่ะดิ�กพ�อไปขึ้าย) ก�อนหน�าท��หลวงป�>จิะมริ่ณ์ภาพ ศี�ษย-คนส�าค�ญค�อพริ่ะอาจิาริ่ย-บ6ญมาก แห�งภ�ม�โริ่แขึ้วง นคริ่จิ�าปาศี�กดิ�K ปริ่ะเทศีลาว ไดิ�เดิ�นทางจิากปริ่ะเทศีลาวมานม�สการิ่หลวงป�>กลางพริ่ริ่ษาและไดิ�เป.นปริ่ะธานในการิ่จิ�ดิการิ่ศีพหลวงป�>ทองริ่�ต้น- เหต้6ท��ไดิ�เดิ�นทางมาท�นงานศีพเน��องจิากเก�ดิน�ม�ต้ภ�มะโริ่งส��นสะเท�อน 3 คริ่�%ง จิ3งค�ดิถ3งอาจิาริ่ย-มากและค�ดิว�าน�าจิะม�เหต้6ริ่�ายจิ3งเดิ�นทางมาริ่�บดิ�วน โดิยไม�ม�ใคริ่แจิ�งขึ้�าว หลวงป�>ทองริ่�ต้น-เคยพ�าน�กอย��ว�ดิภ�ม�โริ่ก�บท�านบ�ริ่พาจิาริ่ย-หลวงป�>เสาริ่- หล�งหลวงป�>ทองริ่�ต้น-มริ่ณ์ภาพ ปริ่ะช่าช่นและศี�ษย-ยาน6ศี�ษย-ยานพาหนะต้�างๆ ต้�างก�เขึ้�ามาย�งบ�านค6�มเป.นจิ�านวนมาก ท�%งท��ช่าวบ�านไม�เคยเห�นริ่ถยนต้-เลยก�ไดิ�เห�น หลวงป�>ทองริ่�ต้น- กนNต้ส�โล ไดิ�ละส�งขึ้าริ่จิากโลกน�%ไปเม��อว�นท�� 21 ก�นยายน พ.ศี. 2499 ณ์ ว�ดิบ�านค6�ม
ต้�าบลโคกสว�าง อ�าเภอส�าโริ่ง จิ�งหว�ดิอ6บลริ่าช่ธาน� ริ่วมอาย6 68 ปF อาย6พริ่ริ่ษาไดิ� 42 พริ่ริ่ษา ปริ่ะช่าช่น ล�กศี�ษย-ท��เคาริ่พริ่�กท�านไดิ�ริ่�วมก�นฌิาปนก�จิศีพท�านหล�งมริ่ณ์ภาพไม�นาน แต้�ไม�ไดิ�ฌิาปนก�จิศีพต้ามท��ท�านส��ง ศี�ษย-บางคนก�ไดิ�อ�ฐ�ท�านไปไว�ส�กการิ่ะ และอ�ฐ�ขึ้องท�านส�วนหน3�งขึ้าวบ�านค6�มไดิ�บริ่ริ่จิ6ไว�ในเจิดิ�ย-ท��สริ่�างไว�กลางเน�นว�ดิป>าบ�านค6�มเพ��อไว�เคาริ่พส�กการิ่ะมาจินบ�ดิน�%
ธรรมโอวาท หล�กธริ่ริ่มท��หลวงป�>บ�วพาเทศีนาอบริ่มส��งสอนม�กจิะเป.นเริ่��องการิ่ฝึ2กฝึนอบริ่มจิ�ต้ใจิและการิ่ริ่� �จิ�กสภาพท��แท�จิริ่�งขึ้องจิ�ต้ ท�านสอนว�า
"ธริ่ริ่มช่าต้�ขึ้องปกต้�จิ�ต้ ค�อพ�%นท��ขึ้องภว�งคจิ�ต้ เป.นจิ�ต้ท��ผู้�องใสไพโริ่จิน- จิ�ต้ท��แปริ่ผู้�นออกจิากพ�%นท��ขึ้องม�นเพริ่าะต้�วอว�ช่ช่า ค�อ ความไม�ริ่� �เท�าท�นต้�อโลก ไม�ริ่� �เท�าท�นต้�ออาริ่มณ์- จิ�ต้จิ3งไดิ�ผู้�นแปริ่ออกจิาก "ความปกต้�" (หมายถ3งความสงบ) แล�วกลายเป.นบ6ญหริ่�อกลายเป.นบาป บ6ญก�ดิ�บาปก�ดิ�ท�านเริ่�ยกว�า "เจิต้ส�กธริ่ริ่ม" ซั3�งม�อย��ปริ่ะจิ�าโลก เป.นกลางๆ ไม�ใช่�เป.นขึ้องใคริ่คนใดิคนหน3�งโดิยเฉพาะ บ6ญหริ่�อบาปไม�ไดิ�ว��งเขึ้�าไปหาใคริ่ม�แต้�ต้�วบ6คคลเท�าน�%นท��ว��งเขึ้�าไปหาบ6ญแลบาป บ6ญน�%นม�ผู้ลเป.นความส6ขึ้ ส�วนบาปม�ผู้ลเป.นความท6กขึ้- อาริ่มณ์- 6 ค�อ ริ่�ป เส�ยง กล��น ริ่ส โผู้ฏฐ�พพะและธริ่ริ่มาริ่มณ์- จิ3งเปริ่�ยบเหม�อนลม 6
จิ�าพวก ทวาริ่ 6 ค�อ ต้า ห� จิม�ก ล�%น กาย และหท�ยว�ต้ถ6 เปริ่�ยบเหม�อนฝึ?� งมหาสม6ทริ่ จิ�ต้ใจิขึ้องคนเริ่าก�เปริ่�ยบเหม�อนน�%าในมหาสม6ทริ่ เม��อลม 6 จิ�าพวก เก�ดิเป.นพาย6ใหญ�ในเวลาฝึนต้กท�าให�น�%าในมหาสม6ทริ่เก�ดิเป.นคล��นแล�วริ่ะลอกใหญ�โต้เริ่�อ แพ หลบไม�ท�นก�ล�มจิมเส�ยหายขึ้3%นน�%ฉ�นใดิ อ6ปม�ยดิ�งพาลช่นไม�ริ่� �เท�าท�นโลก ไม�ริ่� �เท�าท�นอาริ่มณ์-ปล�อยให�โลกเขึ้�ามาปริ่ะสมธริ่ริ่มปล�อยให�อาริ่มณ์-เขึ้�ามาปริ่ะสมจิ�ต้ จิ3งเก�ดิริ่าคะ โทสะ โมหะ ถ�าอยากเห�นว�ม6ต้ต้� ก�ให�เพ�กถอนสมม6ต้�ออกให�หมดิเพริ่าะโลกบ�งธริ่ริ่ม
อาริ่มณ์-บ�งจิ�ต้ฉ�นใดิ สมม6ต้�ก�บ�งว�ม6ต้ต้�ฉ�นน�%น คนเริ่าควริ่ใช่�สต้�ป?ญญาเป.นกล�องส�องใจิจิะไดิ�ริ่� �ว�าสภาพท��แท�จิริ่�งขึ้องจิ�ต้เป.นอย�างไริ่"
โอวาท หลวงป��ค&าดู' ปภาโสุ
ธรรมโอวาท ท�านม�กจิะอบริ่มล�กศี�ษย-ขึ้องท�านอย��เสมอๆ ว�า "เริ่าม�ต้าเท�าก�บว�าไม�ม�ต้า ม�ห�เท�าก�บว�าไม�ม�ห� ม�ท�องก�ฉ�นอย��ไดิ�ไปว�นๆ เท�าน�%น ไม�ต้�องแสดิงความโลภและต้ะกละ" ให�พาก�นส�าเหน�ยกไว�เริ่��องขึ้องความโลภ ความโกริ่ธ ความหลวง จิะต้�องม�ดิ�วยก�นท6กคนถ�าพ�ดิถ3งความโลภ เม��อม�นม�เจิต้นาบ�นดิาลเก�ดิขึ้3%นมาแล�ว ม�นจิะม�ดิ ไม�ริ่� �จิ�กบาปบ6ญ ไม�กล�วค6กกล�วต้ะริ่าง อ�นน�%เริ่�ยกว�าฤทธ�Kขึ้องม�น ท�านจิงให�ริ่ะว�งดิ�ๆ ในเริ่��องขึ้องสามปริ่ะการิ่น�%ท�านสอนว�า
อย�าไปปริ่6งแต้�งต้ามม�น ให�ม�สต้�ริ่� �เท�าท�นม�น เม��อเริ่าปฏ�บ�ต้�ไดิ�อย�างน�%แล�วความโลภ ความโกริ่ธ ความหลวง เหล�าน�%ก�จิะเส��อมอ�านาจิไป ต้�วอย�างเช่�น เม��อเริ่าปริ่ะสงค-จิะเอาส��งใดิ เริ่าจิะต้�องพ�จิาริ่ณ์าเหต้6เส�ยก�อน เม��อพ�จิาริ่ณ์าดิ�แล�วว�าม�นไม�ผู้�ดิศี�ลธริ่ริ่ม เริ่าก�สามาริ่ถเอาไดิ� แต้�เม��อพ�จิาริ่ณ์าดิ�แล�วว�าม�นผู้�ดิศี�ลผู้�ดิธริ่ริ่ม เริ่าก�ละเส�ยไม�เอาน��แสดิงว�า
เริ่าไม�ปริ่6งแต้�งต้ามม�น ในความอยากไดิ�หริ่�อความโลภ และเริ่าก�ม�สต้�ริ่� �เท�าม�น ค�อม�การิ่พ�จิาริ่ณ์าในเหต้6ในผู้ลเส�ยก�อน ถ�าเริ่าปริ่ะพฤต้�ไดิ�ในล�กษณ์ะน�%น เริ่าก�จิะไดิ�ช่��อว�าเป.นคนดิ� กริ่ะท�าแต้�ในส��งท��ดิ� ม�แต้�บ6ญก6ศีล ถ�าพ�ดิส�%นๆ ก�หมายความว�า ท6กส��งท6กอย�างก�ม�ผู้ลเท�าน�%น ค�อถ�าเริ่าท�าเหต้6ดิ�ก�จิะไดิ�ริ่�บผู้ลดิ� แต้�ถ�าเริ่าท�าเหต้6ช่��ว เริ่าก�จิะไดิ�ริ่�บผู้ลช่��ว "แต้�การิ่ท��จิะท�าเหต้6ท��ดิ�น� %น มน6ษย-เริ่าท�าก�นอย�างน�กยากหนา ท��ว�าท�ายากเพริ่าะอะไริ่? ค�อมน6ษย-บางเหล�าไม�ริ่� �จิ�กเหต้6และผู้ล จิ3งไม�ริ่� �จิ�กเล�อกเฟุ้9นท�าเหต้6ท��ดิ�ก�น และอ�กอย�างหน3�งก�ค�อพวกเริ่าน�%ไม�ค�อยช่อบกริ่ะท�าเหต้6ท��ดิ�ก�น แต้�ผู้ลดิ�ขึ้องม�นน�%นช่อบก�นท6กคน" ความปริ่ะมาทเป.นหนทางแห�งความต้าย ค�าว�าต้าย ในท��น�% ไม�ไดิ�หมายความว�าริ่�างกายเริ่าต้าย หมายถ3งจิ�ต้ใจิคนเริ่าต้าย ค�อต้ายจิากมริ่ริ่คผู้ลน�พพานต้�างหาก ความไม�ปริ่ะมาทเป.นหนทางแห�งความไม�ต้าย ค�อไม�ปริ่ะมาทต้�อการิ่ท�าความดิ� ไดิ�แก� ศี�ล สมาธ�ป?ญญา ม�โอกาสจิะไดิ�ไปสวริ่ริ่ค- พริ่หมโลกหริ่�อมริ่ริ่คผู้ลช่�%นใดิช่�%นหน3�ง ต้อลดิถ3งพริ่ะน�พพานขึ้�างหน�าแน�นอน ช่�าหริ่�อเริ่�วแล�วแต้�บ6ญบาริ่ม�หริ่�อความพากเพ�ยริ่ขึ้องต้นเอง "ความไม�ปริ่ะมาท ค�อ เป.นผู้��ม�สต้�จิดิจิ�ออย��ท�� กาย และใจิ ท6กอ�ริ่�ยาบถท�%ง 4 ค�อ ย�น เดิ�น น��ง นอน ไม�ม�การิ่เผู้ลอสต้�จิากอ�ริ่�ยาบถท�%ง 4 จิ3งจิ�ดิว�าเป.นผู้��ไม�ปริ่ะมาทเขึ้ �าใจิไหม (ท�านถามล�กศี�ษย-) "
น��ค�อเทศีน-คริ่�%งส6ดิท�ายขึ้องท�านก�อนท��จิะล�มป>วย ค�าว�าฟุ้?งเทศีน-หมายความว�า เอาใจิฟุ้?งอย�าให�ใจิหน�จิากต้�ว ใจิผู้��ใดิก�ให�ริ่�กษาอย��ก�บต้�วอย�าให�ใจิหน�จิากต้�ว ใจิผู้��ใดิก�ให�ริ่�กษาอย��ก�บต้�วให�ริ่� �อย��ก�บภาวนาหริ่�อให�ริ่� �อย��เฉพาะใจิ อย�าให�ริ่�างกายน��งอย��ท��น��แต้�ใจิม�นค�ดิไปท��อ��น ก�ช่��อว�าใจิไม�ฟุ้?ง ค�าว�าใจิฟุ้?งค�อใจิจิดิจิ�อ สะท�อนให�ละความช่��วปริ่ะพฤต้�ความดิ� ความช่��วก�ไดิ�แก�บาปน��นแหละ ความดิ�ก�ไดิ�แก�บ6ญก6ศีลน��นแหละ แต้�เก��ยวเน��องอย��ก�บจิ�ต้ใจิขึ้องเริ่า ถ�าพ�ดิให�ส� %นๆ เอาเฉพาะใจิความโอวาทขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า 84,000 พนะธริ่ริ่มขึ้�นธ- ท�านก�ย�อมลงมาเป.น 3 ขึ้�อดิ�วยก�นค�อ
1. พริ่ะพ6ทธเจิ�าสอนให�ละกายท6จิริ่�ต้และปริ่ะพฤต้�กายให�ส6จิริ่�ต้น�%เป.นขึ้�อท��หน3�ง 2. ให�ละวาจิาท6จิริ่�ต้และ ให�ปริ่ะพฤต้�วาจิาให�ส6จิริ่�ต้ 3. ให�ละ มโนท6จิริ่�ต้และ ให�ปริ่ะพฤต้�ใจิให�ส6จิริ่�ต้ จิะพ�ดิถ3งบาป อก6ศีลกริ่ริ่มบทหมายความว�า การิ่ท�าบาปท�%งหลายก�ริ่วมมาอย��ท��อก6ศีลกริ่ริ่มบท 10 ปริ่ะการิ่น��นแหละ ค�าว�าบ6ญก6ศีลก�ริ่วมอย��ท��ก6ศีลกริ่ริ่มบท 10
ปริ่ะการิ่ น��นแหละช่��อว�ากายกริ่ริ่ม 3 วจิ�กริ่ริ่ม 4 มโนกริ่ริ่ม 3 ถ�าพ�ดิให�ส� %นให�น�อยลงไปอ�ก กายกริ่ริ่ม 3 และวจิ�กริ่ริ่ม 4 เป.นก�ริ่�ยา การิ่ท�าบาป ย�นลงมาทางใจิค�อ ใจิโลภ ใจิหลง ม� 3 อย�างเท�าน�%นแหละเป.นต้�นเหต้6 ต้กลงอก6ศีลกริ่ริ่มบทก�หมายใจิเท�าน�%แหละเป.นต้�นเหต้6 ต้กลง อก6ศีลกริ่ริ่มบทก�หมายใจิเท�าน�%น หมายใจิดิวงเดิ�ยวค�อใจิ ก�หมายอ�นเดิ�ยวเริ่�ยกว�า เอก�งจิ�ต้ต้�ง ท��เริ่�ยกว�า จิ�ต้ ห�วใจิ ก�เริ่�ยกว�าเป.นใจิดิวงเดิ�ยวเอกมโนเริ่�ยกว�า ใจิอ�นเดิ�ยว ต้กลงผู้��ท��เบ��อความท6กขึ้- เบ��อความโง� เบ��อความเป.นบาป ก�มาปฏ�บ�ต้�แก�กายท6จิริ่�ต้ให�เป.นกายส6จิริ่�ต้ แก�วจิ�ท6จิริ่�ต้ ให�เป.นวจิ�ส6จิริ่�ต้ แก�มโนท6จิริ่�ต้ เป.นมโนส6จิริ่�ต้ น�%เป.นว�ธ�ปฏ�บ�ต้� ถ�าเริ่าจิะเท�ยบในทางโลกเหม�อนก�บพวกช่าวไริ่� ช่าวนาท��ม�ไริ่�ม�นา แต้�ก�อนม�นก�เป.นป>าเป.นดิงน��นแหละ เม��อถ�อส�ทธ�Kแล�วก�จิ3งสริ่�างจิ3งถากถาง ท�าให�เป.นไริ่�เป.นสวนท�าให�บริ่�ส6ทธ�K ท�านาก�ให�เป.นนาจิริ่�งๆ ท�าสวนก�ให�เป.นสวนจิริ่�งๆ คนท6กขึ้-คนจินในโลกน�%ไม�ใช่�ท6กขึ้-เพริ่าะเส�อก�น ไม�ใช่�ท6กขึ้-เพริ่าะง�ริ่�ายก�ดิ ไม�ใช่�ท6กขึ้-เพริ่าะช่�างฆ�า แต้�ท6กขึ้-เพริ่าะความโลภ ความโกริ่ธความหลวงขึ้องต้น จิะท6กขึ้-เพริ่าะส��งใดิๆ ก�ต้าม ต้�วความโลภ ความโกริ่ธ ความหลงน��แหละเป.นผู้��ฆ�า ความโลภ ความโกริ่ธ ความหลง สามส��งน�%ริ่ �ายกาจิกว�าส��งอะไริ่ท�%งหมดิริ่�ายกว�าผู้�ริ่�าย ริ่�ายกว�าเส�อส�าย ริ่�ายกว�าง�ริ่�าย ไม�ม�ส��งไหนจิะริ่�ายกว�าต้�วความโลภ ความโกริ่ธ ความหลง
เพริ่าะฉะน�%นให�ริ่ะว�งท��ส6ดิเริ่��องขึ้องความโลภ ความโกริ่ธ ความหลง สามปริ่ะการิ่น�% ม�นสามาริ่ถท�าให�ผู้��ริ่� �แจิ�งเป.นคนม�ดิก�ไดิ� ฤทธ�Kขึ้องม�นน�ะ ม�น
อย��เหน�อท6กคนในโลกท��ไดิ�เก�ดิมาในโลกน�% ยกเว�นเส�ยแต้�พริ่ะอริ่ห�นต้-
โอวาท หลวงป��ผู้าง จติBติค�ติBโติ
ธรรมโอวาท หลวงป�> จิ�ต้Nต้ค6ต้Nโต้ เป.นพริ่ะน�กปฏ�บ�ต้�ท��ม� �นคงอดิทนเป.นเล�ศีริ่�ปหน3�ง ช่องท�ามากกว�าพ�ดิ บทโอวาทเทศีนาส��งสอนต้�างๆ จิ3งไม�ค�อยม� ท�านอ6ดิมคต้�อย��ว�า "ม�ช่��อบ�อยากให�ปริ่ากฏม�ยศีบ�อยากให�ล�อช่า" ศี�ลขึ้�อห�าเป.นขึ้�อท��หลวงป�>ย�%าเน�นต้ลอดิมา หลวงป�>ม�กจิะให�โอวาทให�พริ่ว�า "อย�าส�เอาพริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ยไปก�นเหล�า เดิ�อ" "ให�ส�าบายๆ เดิ�อ" "ให�อย��ดิ�ม�แฮืง เดิ�อ" เน��องจิากหลวงป�>ไม�เป.นพริ่ะน�กพ�ดิน�กเทศีน-ท��ดิ� แต้�สอนคนอ��นแล�วต้นเองไม�ปฏ�บ�ต้�ต้ามดิ�วยเหต้6น�%จิ3งไม�สามาริ่ถจิะน�าบทเทศีนาส��งสอนมาลงให�เป.นเริ่��องเป.นริ่าวไดิ�เหม�อนอย�างท��เห�นโดิยท��วไป แต้�ก�พอสริ่6ปโอวาทท��หลวงป�>เคยพริ่��าสอนบริ่ริ่ดิาสาน6ศี�ษย-อย��โดิยมากไดิ�ดิ�งน�%น
- ให�พาก�นวางความต้าย อย�าเส�ยดิายความม� ต้��ค�มภ�ริ่-ใหม�อย��ในกายเฮืาน�� (ให�พาก�นวางความต้ายอย�าเส�ยดิายความม��งม� ต้��พริ่ะไต้ริ่ปMฎกอย��ในกายขึ้องเริ่าน�%) - ให�พาก�นพายเฮื�อขึ้�วมทะเลหลวงให�ม�นฝึ?� ง อย�าส�กล�บต้�าวปM% นน�า พ��วหมากแบ�งดิง (ให�พาก�นกายเริ่�อขึ้�าวทะเลหลวงให�ริ่อดิฝึ?� ง อย�าไดิ�กล�บ
มาวนเว�ยนอย��ก�บว�ฏฏสงสาริ่)
- ให�ภาวนาว�า ต้ายๆ ผู้�กะย�าน บ�กล�ามใกล�ดิอก (ให�ภาวนาว�า ต้ายๆ ผู้�ก�จิะกล�ว ไม�กล�าเขึ้�ามาใกล�) - หมอบๆ เขึ้�าห�วเท�าง�ายาง ย�างโย�งๆ ห�วแทบขึ้�%ดิ�น (คนพาลถ3งจิะท�าเป.นอ�อนน�อมถ�อมต้นอย�างไริ่ เขึ้าก�ริ่� �ว�าเป.นคนพาลอย��น� �นเอง หริ่�อไดิ�แก�คนท��เคาริ่พแต้�กายส�วนใจิไม�เคาริ่พ ส�วนคนดิ�ม�ความเคาริ่พ ถ3งแม�จิะค6ยโวไม�เคาริ่พ แต้�ใจิน�%นเคาริ่พอย��) - ม�ดิพริ่�าโต้�ควงแบกท�วมห� คนม�นบางท�อค�ค�นต้�อน ซั6ยซั�าซัะ ลากขึ้�%ดิ�นจิ�าก�น (คนผู้��ม�อาว6ธค�อป?ญญาหริ่�อศี�ลธริ่ริ่มอ�นย��งใหญ� ถ3งแม�ว�าจิะแสดิงต้นว�าไม�ดิ�อย�างไริ่ เขึ้าก�ริ่� �ว�าเป.นคนดิ�อย��น� �นเอง)
- คนสามบ�านก�นน�%าส�างเดิ�ยว เท��ยวทางเดิ�ยว บ�เหย�ยบฮือยก�น (คนสามหม��บ�านดิ��มน�%าจิากบ�อเดิ�ยวก�น เดิ�นบนเส�นทางเดิ�ยวก�นแต้�ไม�เหย�ยบริ่อยเท�าก�นหมายถ3ง คนท6กว�นน�%ดิ��มน�%าจิากแหล�งเดิ�ยวก�นค�อ น�%าปริ่ะปา และการิ่เดิ�นทางท6กว�นน�%ใช่�ริ่ถยนต้-ไม�ม�ริ่อยเท�าให�เห�น)
- อย�างไดิ�ม�วเมาหม�นน�าดิวงดิอกไขึ้ �เน�า เมาน�าพ��วหมากหว�าม�นส�ช่�าค��าทาง (อย�าไดิ�ม�วเพล�ดิเพล�นอย��ก�บดิอกไม�หอมในป>า หริ่�อล�กไม�ในป>า จิะท�าให�ช่�กช่�าไปไม�ถ3งท��หมาย หมายถ3งอย�าไดิ�ม�วเพล�นอย��ในกามาริ่มณ์- จิะท�าให�เริ่าช่�กช่�าไม�พ�นว�ฏฏสงสาริ่)
- ล�งก�บล�งช่�งขึ้3%นต้�นไม� บ�ดิส�ไดิ�แม�นบ�กโกกนาโถ (เม��อล�งท�%งหลายแย�งช่�งก�นขึ้3%นต้�นไม� ต้�วท��แย�งไดิ�เป.นต้�วท��ม�ความคล�องแคล�วว�องไว กว�าเพ��อน)
- น�กปริ่าช่ญ-ฮื��หลง หงส-ทองถ3กบ�วง ควายบ�กต้��ต้��นไถ (น�กปริ่าช่ญ-ย�งม�โอกาสพลาดิ หงส-ทองย�งม�โอกาสต้�ดิบ�วง และควายท��ค6�นก�บไถก�ย�งต้��นไถไดิ� หมายถ3งบ6คคลผู้��ริ่� �จิ�กบาปบ6ญแล�วย�งหลวงท�าความช่��วไดิ� บ6คคลผู้��ม�สต้�ก�ย�งขึ้าดิความริ่ะม�ดิริ่ะว�ง และบ6คคลท��เป.นผู้��ริ่� �แล�วย�งเป.นพาลไดิ�)
- อย�าพาก�นเท��ยวทางเว��งเห�งหลายม�นส�ค��า เมาน�าพ��วหมากหว�าม�นส�ช่�า
ค��าทาง (อย�าพาก�นเถลไถลออกจิากทางต้ริ่งเดิ�@ยวจิะม�ค��าก�อน อย�าม�วเพล�นก�บผู้ลไม�ป>าจิะท�าให�ช่�กช่�าม�อค��าในริ่ะหว�างทางไดิ�)
- พ6ทโธ พ6ทโธ ห�วใจิโต้กะริ่�กษาบ�ไดิ� (ริ่� �จิ�กแต้�พ6ทโธ พ6ทโธ แต้�ไม�ริ่� �จิ�กจิ�ต้ใจิขึ้องต้�วเอง)
- ศี�ลม�มากมายหลายขึ้�อ บ�ต้�องริ่�กษาเหม�ดิท6กขึ้�อดิอก ริ่�กษาแต้�ใจิเจิ�าขึ้องอย�างเดิ�ยวให�ดิ�ท�อน�%น กาย วาจิา กะส�ดิ�ไปน�าก�น (ศี�ลม�มากมายหลายขึ้�อ ไม�ต้�องริ่�กษาหมดิท6กขึ้�อหริ่อก ริ่�กษาแต้�ใจิต้�วเองอย�างเดิ�ยวให�ดิ�เท�าน�%น กายวาจิาก�จิะดิ�ไปดิ�วยก�น)
โอวาทหลวงป��ชอบั ฐานสุโม
ธรรมโอวาท หลวงป�>ม�กจิะเทศีน-เริ่��อง ไต้ริ่สริ่ณ์คมน-หริ่�อศี�ล 5 มากกว�าธริ่ริ่มขึ้�ออ��น ซั3�งดิ�เผู้�นๆ เหม�อนเป.นหญ�าปากคอก แต้�ท�านว�าน��แหละค�อ ริ่ากฐานขึ้องการิ่บ�าเพ�ญเพ�ยริ่ภาวนาถ�าไม�ม�ฐานไม�ม�ศี�ลริ่องริ่�บ ก�
ยากจิะดิ�าเน�นความเพ�ยริ่ไดิ� เพริ่าะ อาท� ส�ล� ปต้�ฎฺXฐา จิ กลNยาณ์ญฺNจิ มาต้Nก� ปม6ขึ้� สพNพธมNมาน� ต้สNมา ส�ล� ว�โสธเย ศี�ลเป.นท��พ3�งเบ�%องต้�น เป.นมาริ่ดิาขึ้องก�ลยาณ์ธริ่ริ่มท�%งหลาย เป.นปริ่ะม6ขึ้ขึ้องธริ่ริ่มท��วไป เพริ่าะฉะน�%นความช่�าริ่ะศี�ลให�บริ่�ส6ทธ�K
หลวงป�>จิะเทศีน- เป.นวล�ส� %นๆ ปริ่ะโยคส�%นๆ แต้�ก�เป.นธริ่ริ่มท��ล3กซั3%ง ถ�าปฏ�บ�ต้�ไดิ� ปฏ�บ�ต้�จิริ่�ง ปฏ�บ�ต้�ถ�ก ปฏ�บ�ต้�ต้ริ่ง ปฏ�บ�ต้�ช่อบ และพ�จิาริ่ณ์าไดิ� พ�จิาริ่ณ์าจิริ่�ง พ�จิาริ่ณ์าถ�ก พ�จิาริ่ณ์าต้ริ่ง พ�จิาริ่ณ์าช่อบ ...แน�นอน มริ่ริ่คผู้ลน�%นคงอย��แค�เอ�%อมน��นเอง เทศีน-ท��ส� %นท��ส6ดิ วาง พ�จิาริ่ณ์าต้น วางต้�วเจิ�าขึ้อง จิ�ต้ต้ะในอ�ทธ�บาท 5 เอาใจิใส� มริ่ณ์าน6สNสต้� ให�พ�จิาริ่ณ์าความต้าย... น��งก�ต้าย นอนก�ต้าย ย�นก�ต้าย เดิ�นก�ต้าย
โอวาทหลวงป��ทองร�ติน กนBติสุ'โล
ธรรมโอวาท พ�อใหญ�สอน นามฮื6ง ไดิ�เล�าถ3งการิ่ส��งสอนศี�ษย-และญาต้�โยมว�า หลวงป�>เอาใจิใส�เคริ่�งคริ่�ดิในขึ้�อว�ต้ริ่ปฏ�บ�ต้� ถ�อธ6ดิงค-ว�ต้ริ่ สม��าเสมอ ท�านพ�ดิน�อยท�ามาก และเอาใจิใส�ล�กศี�ษย-ท6กคน และส��งสอนให�เอาต้�วอย�างท�านในการิ่ปฏ�บ�ต้� ล�กศี�ษย-เคาริ่พย�าเกริ่งท�านมากไม�ม�ใคริ่กล�าท�าผู้�ดิ การิ่ฉ�นจิะ ฉ�นคริ่�%งเดิ�ยว ฉ�นในบาต้ริ่ ไม�ออกปากขึ้อ
หากม�ใช่�ญาต้�เคริ่�งคริ่�ดิในพริ่ะธริ่ริ่มว�น�ย ถ3งแม�ท�านจิะอาริ่มณ์-ขึ้�น บางคนหาว�าท�านไม�ส�าริ่วม แต้�จิริ่�งๆ แล�ท�านส�าริ่วมริ่ะว�งและส��งสอนพริ่ะเณ์ริ่ให�ส�าริ่วมริ่ะว�งอย�างย��ง ขึ้�าวท��ท�านฉ�น ท�านจิะแยกเอาไว�จิากท��เขึ้าเจิต้นาต้�กบาต้ริ่ ส�วนท��ท�านออกอ6บายให�เขึ้าต้�กบาต้ริ่ ท�าจิะแยกไว�ต้�างหากและให�ทานแก�ญาต้�โยม
พริ่ะอาจิาริ่ย-ป6>น ฉนNทาโริ่ เล�าให�ฟุ้?งว�า การิ่แสดิงธริ่ริ่มอบริ่มส��งสอนล�กศี�ษย-ขึ้องท�านคริ่�บาจิาริ่ย-ใหญ�ทองริ่�ต้น-น�%น ส�งมากก�ริ่�ยาวาจิาดิ6ดิ�นริ่6นแริ่งแต้�จิ�ต้ใจิจิริ่�งๆ ไม�ม�อะไริ่ คริ่�%งหน3�งม�ศี�ษย-ไปถามเริ่��องว�ธ�การิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม ท�านคริ่�บาจิาริ่ย-พ�ดิเส�ยงดิ�งมากพริ่�อมก�บช่�%ไปท��ต้อไม�ใหญ�ใกล�ๆ ก6ฏ�ขึ้องท�านว�าเห�นต้อไม�ไหมน�%นท�าอย�างต้อไม�น��นละคริ่�%งหน3�งพริ่ะอาจิาริ่ย-ป6>น และสาน6ศี�ษย-ไดิ�ต้�ดิต้ามธ6ดิงค-ริ่ะหว�างทาง ณ์ หม��บ�านแห�งหน3�งม�หญ�งช่าวบ�าริ่มาริ่�องห�มริ่�องไห�คริ่��าคริ่วญก�บท�านคริ่�บาจิาริ่ย-ทองริ่�ต้น-ท��ล�กช่ายไดิ�ต้ายจิากไป ให�ช่�วยช่�ว�ต้ค�น ท�านคริ่�บาอาจิาริ่ย-จิ3งพ�ดิขึ้3%นว�า "ให�ม�นต้าย ให�ม�นต้ายหมดิโคต้ริ่ หมดิเช่�%อหมดิแนวม�น หลดิพ�อ หมดิแม�ม�น" หญ�งคนน�%นหย6ดิริ่�องไห�ฟุ้�มฟุ้ายท�นท�แล�วท�านจิ3งเทศีนาโปริ่ดิอบริ่มให�คลายท6กขึ้-คลายโศีริ่กริ่��าพริ่ริ่ณ์นา ให�เขึ้�าใจิริ่� �เท�าท�นว�ฎส�งขึ้าริ่ อ�กคริ่�%งหน3�ง ขึ้ณ์ะ
พ�กธ6ดิงค-ริ่ะหว�างทางการิ่แสวงหาท��ว�เวก ช่าวบ�านหามไก�มาหลายต้�วท�%งต้�วผู้��ต้�วเม�ย ท�านคริ่�บาจิาริ่ย-ทองริ่�ต้น-จิ3งถามคณ์ะล�กศี�ษย-ท��ต้�ดิต้ามว�า "เขึ้าหามอะไริ่น��" บางริ่�ปก�ว�าไก�ต้�วผู้�� บางริ่�ปก�ว�าไก�ต้�วเม�ย บางริ่�ปก�ว�าไก�ต้�วผู้��ต้�วเม�ย ถกเถ�ยงก�น ท�านพริ่ะอาจิาริ่ย-จิ3งต้ะโกนดิ�งๆ ว�า "ม�นส�ไก�ต้�วผู้�� ต้�วเม�ยไดิ�อย�างไริ่ ม�นไม�ใช่�ต้�วผู้��ต้�วเม�ยไม�ใช่�ไก� เป.นส��งสมมต้�ท�%งน�%นละ" อย�าต้�ดิสมมต้� พริ่ะอาจิาริ่ย-อวน ปค6โน ล�กศี�ษย-ท��ไดิ�ศี3กษาธริ่ริ่มในช่�วงต้อนหลายช่�ว�ต้ขึ้องท�านไดิ�เล�าว�า
ธริ่ริ่มโอวาทท��คริ่�บาอาจิาริ่ย-ย�%าเต้�อนอย��เสมอค�อ พริ่ะว�น�ยและศี�ล ใช่�แนะน�าปฏ�บ�ต้�เบ�%องต้�นจิะแนะน�า ว�น�ย ม�ว�น�ยเป.นว�ต้ริ่ว�น�ยจิะท�าให�เก�ดิศี�ลบริ่�ส6ทธ�Kท�าศี�ลให�บริ่�ส6ทธ�K ศี�ลจิะน�าไปส��การิ่เป.นสมาธ� เก�ดิสมาธ�จิะน�าไปส��การิ่เก�ดิป?ญญา ป?ญญาจิะเก�ดิขึ้3%นเอง ริ่�กษาว�น�ยให�แน�วแน�ต้�%งจิ�ต้ให�เป.นหน3�ง พ�จิาริ่ณ์าขึ้�นธ- 5 ท�านจิะไม�เทศีน-พริ่ริ่ณ์นาอย�างกว�างขึ้วางหริ่�อแยบยลแต้�ให�ปฏ�บ�ต้� โอวาทท��ท�านเน�นในการิ่สอนญาต้�โยมก�ค�อ เน�นการิ่ให�ทาน การิ่ริ่�กษาศี�ล และสมาธ� ส�าหริ่�บการิ่อสนพริ่ะเณ์ริ่ หลวงพ�อเน�นขึ้�อว�ต้ริ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มว�น�ย ให�เคริ่�งคริ่�ดิในพริ่ะธริ่ริ่มว�น�ย ให�ส�าริ่วมริ่ะว�งริ่วมท�%งธ6ดิงคว�ต้ริ่ การิ่ปฏ�บ�ต้�ภาวนา การิ่ม�สต้� เป.นคนม�กน�อยส�นโดิษ พ�อใหญ�สอน นามฮื6ง เล�าว�าหลวงป6>เป.นผู้��ม�ฌิาน
ท��น�าปริ่ะหลาดิและหลายคริ่�%งท��ท�านไดิ�ปริ่ะสบ ท�านสามาริ่ถหย��งริ่� �จิ�ต้คน บางคนไม�เคยไปหาท�านเลย เม��อพบหน�าท�านก�เริ่�ยกช่��อถ�ก คริ่�%งหน3�งม�โยมเอากล�วยมาถวาย และซั�อนกล�วยไว�ก�อนเขึ้�าว�ดิ เม��อไปถ3งถวายกล�วย ท�านก�ท�กขึ้3%นว�า "โยมเส��ยงกล�วยไว�ดิ�บ�ละ ญ�านล�งม�นเอาไปก�นก�อนเดิ�" (โยมซั�อนกล�วยไว�ดิ�ไหมละกล�วล�งม�นจิะเอาไปก�นก�อนนะ) จินผู้��ถวายกล�วยอาย และยอมริ่�บก�บหลวงป�> แม�แต้�วาริ่ะส6ดิท�ายท��ท�านจิะมริ่ณ์ภาพศี�ษย-ท�%งหลายก�เช่��อว�าท�านริ่� �ล�วงหน�าเป.นท��น�าอ�ศีจิริ่ริ่ย-พ�อใหญ�เขึ้�ยนและพ�อใหญ�สอนช่�วยก�นเล�าว�าในปFท��ท�านจิะมริ่ณ์ภาพ ท�านบอกให�ญาต้�โยมริ่วมท�%งพ�อใหญ�ท�%งสองช่�วยก�นหาฟุ้Oนมาไว�เต้�มโริ่งคริ่�วถ3ง 4 ห�อง ท�านบอกว�าปFน�%จิะม�การิ่ใช่�ฟุ้Oนมาก ในต้�นเดิ�อนก�นยายน ท�านให�ท�าปริ่ะต้�โขึ้งเขึ้�าว�ดิจิะม�ริ่ถยนต้-มามากช่าวบ�านแปลกใจิมาก เพริ่าะต้�%งแต้�เก�ดิไม�เคยม�ริ่ถยนต้-เขึ้�ามาถ3งหม��บ�านเลย เหม�อนก�บว�าท�านจิะริ่� �ว�นมริ่ณ์ภาพและปลงส�งขึ้าริ่ไว�ก�อน
เหต้6การิ่ณ์-ท6กอย�างเป.นจิริ่�งปริ่ะมาณ์กลางเดิ�อนก�นยายน พ.ศี. 2499 หลวงป�>ทองริ่�ต้น- ไดิ�ปวดิท�องกริ่ะท�นห�น ท�%งท��ท�านส6ขึ้ภาพดิ�อย��ญาต้�โยมจิะไปต้ามหมอท�านก�บอกว�า "ไม�เป.นอะไริ่มาก" ช่าวบ�านไดิ�พาก�นไปต้ามเจิ�าหน�%ท��อนาม�ยท��บ�านโคกสว�างมาดิ�
อาการิ่ท�าน ในว�นท��สองขึ้องการิ่อาพาธ แต้�หมอย�งมาไม�ถ3ง ท�านก�ไดิ�มริ่ณ์ภาพไปก�อนดิ�วยอาการิ่สงบก�อนมริ่ณ์ภาพท�านไดิ�ส� �งไว�ว�าให�น�าศีพท�านไปเผู้าริ่�มห�วย ขึ้�%เถ�าและกริ่ะดิ�กให�โปริ่ยลงน�%าให�หมดิ ท�านบอกว�า "ต้�อไปม�นซั�เอากริ่ะดิ�กพ�อไปขึ้าย"(ต้�อไปคนจิะเอากริ่ะดิ�กพ�อไปขึ้าย) ก�อนหน�าท��หลวงป�>จิะมริ่ณ์ภาพ ศี�ษย-คนส�าค�ญค�อพริ่ะอาจิาริ่ย-บ6ญมาก แห�งภ�ม�โริ่แขึ้วง นคริ่จิ�าปาศี�กดิ�K ปริ่ะเทศีลาว ไดิ�เดิ�นทางจิากปริ่ะเทศีลาวมานม�สการิ่หลวงป�>กลางพริ่ริ่ษาและไดิ�เป.นปริ่ะธานในการิ่จิ�ดิการิ่ศีพหลวงป�>ทองริ่�ต้น- เหต้6ท��ไดิ�เดิ�นทางมาท�นงานศีพเน��องจิากเก�ดิน�ม�ต้ภ�มะโริ่งส��นสะเท�อน 3 คริ่�%ง จิ3งค�ดิถ3งอาจิาริ่ย-มากและค�ดิว�าน�าจิะม�เหต้6ริ่�ายจิ3งเดิ�นทางมาริ่�บดิ�วน โดิยไม�ม�ใคริ่แจิ�งขึ้�าว หลวงป�>ทองริ่�ต้น-เคยพ�าน�กอย��ว�ดิภ�ม�โริ่ก�บท�านบ�ริ่พาจิาริ่ย-หลวงป�>เสาริ่- หล�งหลวงป�>ทองริ่�ต้น-มริ่ณ์ภาพ ปริ่ะช่าช่นและศี�ษย-ยาน6ศี�ษย-ยานพาหนะต้�างๆ ต้�างก�เขึ้�ามาย�งบ�านค6�มเป.นจิ�านวนมาก ท�%งท��ช่าวบ�านไม�เคยเห�นริ่ถยนต้-เลยก�ไดิ�เห�น หลวงป�>ทองริ่�ต้น- กนNต้ส�โล ไดิ�ละส�งขึ้าริ่จิากโลกน�%ไปเม��อว�นท�� 21
ก�นยายน พ.ศี. 2499 ณ์ ว�ดิบ�านค6�ม ต้�าบลโคกสว�าง อ�าเภอส�าโริ่ง จิ�งหว�ดิอ6บลริ่าช่ธาน� ริ่วมอาย6 68 ปF อาย6พริ่ริ่ษาไดิ� 42 พริ่ริ่ษา ปริ่ะช่าช่น ล�กศี�ษย-ท��เคาริ่พริ่�กท�านไดิ�ริ่�วมก�นฌิาปนก�จิศีพท�านหล�งมริ่ณ์ภาพไม�นาน แต้�
ไม�ไดิ�ฌิาปนก�จิศีพต้ามท��ท�านส��ง ศี�ษย-บางคนก�ไดิ�อ�ฐ�ท�านไปไว�ส�กการิ่ะ และอ�ฐ�ขึ้องท�านส�วนหน3�งขึ้าวบ�านค6�มไดิ�บริ่ริ่จิ6ไว�ในเจิดิ�ย-ท��สริ่�างไว�กลางเน�นว�ดิป>าบ�านค6�มเพ��อไว�เคาริ่พส�กการิ่ะมาจินบ�ดิน�%
aprin สมาช่�ก ว�นท��สม�คริ่: Oct 2005ขึ้�อความ: 3,518 Groans: 0Groaned at 5 Times in 5 Posts ไดิ�ให�อน6โมทนา: 4,294
โอวาทหลวงป��จ�นทร เขมโย์
ธรรมโอวาท พริ่ะเดิช่พริ่ะค6ณ์ท�านเจิ�าค6ณ์พริ่ะเทพส�ทธาจิาริ่ย- เป.นพริ่ะสงฆ-ท��แสดิงธริ่ริ่มไดิ�จิ�บใจิไพเริ่าะม�โวหาริ่ปฏ�ภาณ์ดิ� ธริ่ริ่มโอวาทขึ้องท�านท��พริ่��าสอนพริ่ะภ�กษ6สามเณ์ริ่และญาต้�โยมอย��เสมอค�อเริ่��อง "การิ่เต้ริ่�ยมต้�วเต้ริ่�ยมใจิ" ซั3�งม�ใจิความดิ�งน�% "เริ่าเก�ดิมาในช่าต้�หน3�งๆ อย�าปล�อยให�ริ่�างกายขึ้องเริ่า เหม�อนเริ่�อไหลล�อง ผู้��เป.นเจิ�าขึ้องต้�องเต้ริ่�
ไดิ�ริ่�บอน6โมทนา 18,951 คริ่�%ง ใน 2,636 โพส พล�งการิ่ให�คะแนน: 1128
ยมต้�วริ่ะม�ดิริ่ะว�ง หางเส�อขึ้องเริ่�อไว�ให�ดิ� ผู้��ใดิเผู้ลอผู้��ใดิปริ่ะมาท ผู้��น� %นมอบกายขึ้องต้น ให�เป.นเริ่�อไหลล�องไปต้ามกริ่ะแสน�%า ผู้��น� %นเริ่�ยกว�า โง�น�าเกล�ยดิฉลาดิน�าช่�ง เป.นยาพ�ษ เริ่�อท��เริ่าน��งไปน�%นหากม�นล�มลงในกลางน�%า จิริ่ะเขึ้�ก�จิะไล�ก�น กริ่ะโดิดิขึ้3%นมาบนดิ�น ฝึ�งแต้นก�ไล�ต้�อย คนเริ่าเก�ดิมาม�ก�เลส เริ่�ยกว�า ก�เลสว�ฏฏะ เป.นเช่�อกผู้�กม�ดิคอ ผู้��ม�ก�เลสต้�องท�ากริ่ริ่ม เริ่�ยกว�า กริ่ริ่มว�ฏฏะ ซั3�งก�เป.นเช่�อกม�ดิคออ�กเส�นหน3�ง ผู้��ท��ท�ากริ่ริ่มไว�ย�อมจิะไดิ�เสวยผู้ลขึ้องการิ่ กริ่ะท�า เริ่�ยกว�า ว�ปากว�ฏฏะ เป.นเช่�อกเส�นท��สามม�ดิคอไว�ในเริ่�อนจิ�า เริ่าท6กคนต้�องสริ่�างสมอบริ่มป?ญญา ซั3�งสามาริ่ถท�าลายเริ่�อนจิ�าให�แต้ก ผู้��ใดิท�าลายเริ่�อนจิ�าไม�ไดิ� ผู้��น� %นก�จิะเก�ดิ แก� เจิ�บ ต้าย เว�ยนว�ายอย��ในว�ฏฏะน�%เริ่��อยไป
เพริ่าะฉะน�%น เริ่าท6กคนจิะต้�องเต้ริ่�ยมต้�วเป.นน�กก�ฬา ต้�อส��ท�าลายเริ่�อนจิ�าให�ม�นแต้ก อย�าให�ม�นขึ้�งเริ่าไว�ต้�อไป คนเริ่าจิะไปสวริ่ริ่ค-ก�ไดิ� ไปน�พพานก�ไดิ� ไปส��อบายภ�ม�ก�ไดิ� เม��อเป.นเช่�นน�% ต้�องดิ�าเน�นช่�ว�ต้ในทางท��ดิ�ท��งาม อยากดิ�ต้�องท�าดิ�เป.น อยากไดิ�ต้�องท�าไดิ�เป.น อยากดิ�ต้�องละเว�นทางเส��อม ต้ามท��พริ่ะพ6ทธองค-ทริ่งต้ริ่�สสอนไว� น�ททาส�ล� อย�าพาก�นนอนต้��นสาย สภาส�ล� ผู้��ใดิอยากดิ� อย�าพาก�นพ�ดิเล�น อน6ฏฐาต้า ผู้��ใดิอยากดิ� ให�พาก�นขึ้ย�นหม��นเพ�ยริ่ อลโส ผู้��ใดิอยากดิ� อย�าเป.นคนเก�ยจิคริ่�าน ผู้��ใดิอวดิเก�ง ผู้��น� %นเป.นคนขึ้�%ขึ้ลาดิผู้��ใดิอวดิฉลาดิผู้��น� %นเป.นคนโง� ผู้��ใดิค6ยโว ผู้��น� %นเป.นคนไม�เอาถ�าน อยากเป.นคนดิ�ต้�อง
ท�าดิ�ถ�ก เริ่�ยนหน�งส�อเพ��อริ่� � ดิ�หน�งส�อเพ��อจิ�า ท�าอะไริ่ต้�องหว�งผู้ล เก�ดิมาเป.นคนต้�องม�ความค�ดิ อ6บายเคริ่��องพ�นท6กขึ้-ไม�ใช่�อย��ท��อ��นไกล หากแต้�อย��ท��ม�สต้�ส�มปช่�ญญะริ่อบคอบในท6กอ�ริ่�ยาบถ
โอวาทหลวงป��กงมา จรป�ญฺBโญ
ธรรมโอวาท หลวงป��กงมา จรป�ญฺBโญ เป.นพริ่ะปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มต้ามแนวขึ้องหลวงป��ม�3น ธริ่ริ่มโอวาทม�ดิ�งน�% ๑.ค&าว�าท�กข แม�จิะน�ดิเดิ�ยวก�ไม�เคยม�ส�ต้ว-โลกริ่ายใดิริ่�ก ช่อบ และปริ่าริ่ถนา ต้�างก�กล�วและขึ้ยะแขึ้ยงก�นมาแต้�ไหนแต้�ไริ่มาแล�ว แต้�หากจิะม�ก�อาจิไดิ�พบเห�นในสม�ย ป?จิจิ6บ�น เพริ่าะศี�ลธริ่ริ่มท��เคยให�ความริ่�มเย�นแก�โลกต้ลอดิมาก�าล�งถ�กต้�าหน� ลบล�างดิ�วยความค�ดิขึ้องคนในป?จิจิ6บ�น โดิยเห�นว�า ศี�ลธริ่ริ่มท��ริ่ �มเย�นเป.นขึ้องเก�าก�อน กล�บคริ่��าคริ่3 ล�าสม�ย ความส6ขึ้ท��เคยไดิ�ริ่�บเป.นส�นดิาริ่ จินล�มท6กขึ้-ทริ่มานแต้�ก�อนเก�าไปส�%น๒. เราจะกล�วเสุ*อ หร*อ เราจะกล�วกเลสุ ก�เลสม�นท�าให�เริ่าต้าย น�บภพน�บช่าต้�ไม�ถ�วน แต้�เส�อต้�วน�% ม�นท�าให�เริ่าต้ายไดิ�หนเดิ�ยว ๓. อนจจ�ง ท�กข�ง อน�ติติา... อนจจ�ง...ท6กส��งท6กอย�างในโลกน�%ไม�สามาริ่ถจิะอย��ยงคงทนต้�อไปไดิ� ย�อมดิ�บย�อมสลายไปต้ามกาล พริ่ะพ6ทธองค-ต้ริ่�สว�า ไม�เท��ยงแท�แน�นอนไปไดิ�... ท�กข�ง...เม��อม�ส��งท��เก�ดิ
ขึ้3%นมาในโลก แล�วเขึ้�าไปย3ดิถ�อว�าเป.นต้�วต้นขึ้องเริ่า ขึ้องเขึ้า ยามจิากไป ยามดิ�บไปสลายส�%น ส��งท��ริ่ �กท��พอใจิน��นแหละ พริ่ะพ6ทธองค-ต้ริ่�สว�า เป.นท6กขึ้-อย�างย��ง... อน�ติติา...ความจิริ่�งในโลกน�% ม�นเก�ดิขึ้3%นโดิยธริ่ริ่มช่าต้�ขึ้องม�นเอง ไม�ม�ใคริ่ไปต้�อเสริ่�มเต้�มแต้�งไดิ� ถ3งอย�างไริ่ก�ย�งเป.นธริ่ริ่มช่าต้� แม�ริ่�างกายเริ่าน�%จิะย3ดิต้�วต้น ว�า เป.นขึ้องเริ่าขึ้องเขึ้าไม�ไดิ� เพริ่าะเขึ้าเป.นเพ�ยงธาต้6ๆ หน3�งท��ปริ่ะช่6มก�นเขึ้�าเท�าน�%น พระพ�ทธองค ติร�สุว�า ไม�ใช�ติ�วติน สุ�ติว บั�คคล เรา เขาท�1งสุ1น
๔. การประพฤติปฏิบั�ติธรรมเพ*3อความบัรสุ�ทธS หริ่�อ ไม�บริ่�ส6ทธ�K เป2นของเฉัพาะติน คนอ*3นท&าให$ไม�ไดู$ เริ่าต้�องปฏ�บ�ต้�ให�ริ่� �ย��ง เริ่าต้�องอาศี�ยในส��งเหล�าน�% เพ��อจิ�ต้เขึ้�าส��สมาธ� จิ�ต้สงบอย��ในอาริ่มณ์- มาเป.นพยานขึ้ององค-ว�ป?สสนา ให�เห�นช่�ดิแจิ�ง เป.นความสว�างขึ้อง ป?ญญา ผู้��บริ่�ส6ทธ�Kไดิ� ต้�องอาศี�ยป?ญญาน��เอง ท�%งน�% วป7สุสุนาป7ญญา จิ3งต้�องย3ดิเอาต้�ว ส�งขึ้าริ่เริ่าน�%เป.นพยานในการิ่ปฏ�บ�ต้� จิ3งจิะริ่� �แจิ�ง อย�ามองไปนอกต้�ว เหต้6อย��ท��น�� ๕. ไม�ว�ามน�ษย์ หร*อสุ�ติว ล$วนเป2นเพ*3อเกดู แก� เจ,บั ติาย์ ดู$วย์ก�น ท�1งหมดูท�1งสุ1น ท�กช'วติเกดูมาม'กรรมเป2นของๆ ติน
นอกจิากน�%หล�กธริ่ริ่มท��หลวงป��กงมา จรป�ญฺBโญ ถ�อเป.นแนวทางปฏ�บ�ต้�และสอนธริ่ริ่มเป.นหล�กธริ่ริ่มท��หลวงป��ม�3น ภ�รทติBโติ ไดิ�วางเอาไว� หลวงป�>กงมา
ก�จิดิจิ�าไดิ�อย�างขึ้3%นใจิ ค�อ ธรรมะ ๑๑ ประการ ไดิ�แก�
๑. การิ่ปฏ�บ�ต้�ทางใจิ ต้�องถ�อการิ่ถ�ายถอนอ6ปาทานเป.นหล�ก ๒. การิ่ถ�ายถอนน�%น ไม�ใช่�การิ่ถ�ายถอนโดิยไม�ม�เหต้6 ไม�ใช่�ท�าเฉยๆ ให�ม�นถ�ายถอนเอง ๓. เหต้6แห�งการิ่ถ�ายถอนน�%น ต้�องสมเหต้6สมผู้ล เย์ ธมBมา เหติ�ปBปภวา เติสุ& เหติ& ติถาคโติ เติสุญฺBจ โย์ นโรโธ จ เอว& วาท' มหาสุมโณู ธริ่ริ่มท�%งหลายเก�ดิจิากเหต้6 ธริ่ริ่มท�%งหลายดิ�บไปเพริ่าะเหต้6 พริ่ะมหาสมณ์ะม�ปกต้� ต้ริ่�สอย�างน�% ๔. เพ��อให�เขึ้�าใจิว�า การิ่ถ�ายถอนอ6ปาทานน�%น ม�ใช่�ม�เหต้6 และไม�สมควริ่แก�เหต้6 ติ$องสุมเหติ�สุมผู้ล ๕. เหต้6ไดิ�แก�สมมต้�บ�ญญาต้�ขึ้3%น แล�วหลงต้ามอาการิ่น�%น เริ่��มต้�นดิ�วยการิ่สมมต้� ต้�วขึ้องต้นก�อน พอหลงต้�วขึ้องเริ่าแล�ว ก�ไปหลงคนอ��น หลงว�าเริ่าสวย แล�วจิ3งไปหลงผู้��อ��นว�าสวย เม��อหลงต้�วขึ้องต้�วและผู้��อ��นแล�ว ก�หลงว�ต้ถ6ขึ้�างนอกจิากต้�ว กล�บกลายเป.น ราคะ โทสุะ โมหะ ๖. แก$เหติ�ติ$องพจารณูากรรมฐาน ๕ ค*อ ผู้ม ขน เล,บั ฟั7น หน�ง ดิ�วยสามาริ่ถแห�งก�าล�งขึ้องสมาธ� เม��อสมาธ�ช่�%นต้��า การิ่พ�จิาริ่ณ์าก�เป.นญาณ์ช่�%นต้��า เม��อเป.นสมาธ�ช่�%นส�ง การิ่พ�จิาริ่ณ์าเป.นญาณ์ช่�%นส�ง แต้�อย��ในกริ่ริ่มฐาน ๕ ๗. การิ่สมเหต้6สมผู้ล ค�อ ค�นท'3ไหนก,ติ$องเกาท'3น�1น จ<งจะหาย์ค�น คนติดูกรรมฐาน ๕ หมาย์ถ<ง หลงหน�งเป.นท��ส6ดิ เริ่�ยกว�าหลงก�นต้ริ่งน�% ถ�าไม�ม�หน�ง
คงจิะว��งก�นแทบต้าย เม��อหลงก�นท��น�% ก�ต้�องแก�ก�นท��น�� ค�อ เม*3อก&าล�งสุมาธพอแล$ว พจารณูาก,เห,นความจรง เกดูความเบั*3อหน�าย์เป2น วป7สุสุนาญาณู ๘. เป.นการิ่เดูนติามอรย์สุ�จ เพริ่าะเป.นการิ่พจารณูาติ�วท�กข ดิ�งท�� พริ่ะพ6ทธองค- ต้ริ่�สว�า ชาติปTท�กข ชราปTท�กข พย์าธปTท�กข มรณู�มปTท�กข ใคริ่เก�ดิ ใคริ่แก� ใคริ่เจิ�บ ใคริ่ต้าย กริ่ริ่มฐาน ๕ เป.นต้�น ปฏ�สนธ�เก�ดิมาแล�ว แก�แล�ว ต้ายแล�ว จิ3งไดิ�ช่��อว�าพ�จิาริ่ณ์ากริ่ริ่มฐาน ๕ อ�นเป.นทางพ�นท6กขึ้- เพริ่าะพ�จิาริ่ณ์าต้�วท6กขึ้-จิริ่�งๆ ๙. ท�กขสุม�ท�ย์ เหต้6เก�ดิท6กขึ้- เพริ่าะมาหลงกริ่ริ่มฐาน ๕ ย3ดิม��น จิ3งเป.นท6กขึ้- เพ��อพ�จิาริ่ณ์าก�ละไดิ� เพริ่าะเห�นต้ามความเป.นจิริ่�ง สมค�าว�า รปสุสุม<ปT นพBพนBทติ เวทนาย์ปT นพBพนBทติ สุญฺBญาย์ปT นพBพนBทติ สุงBขาเรปT นพBพนBทติ วญญาณูสุBสุม<ปT นพBพนBทติ เม��อเบ��อหน�ายในริ่�ป (กริ่ริ่มฐาน ๕)
เป.นต้�น แล�วก�คลายความก�าหน�ดิ เม��อเริ่าพ�นเริ่าก�ต้�องม�ญาณ์ทริ่าบช่�ดิว�าเริ่าพ�น ๑๐. ท�กขนโรธ ดิ�งท6กขึ้- เม��อเห�นกริ่ริ่มฐาน ๕ เบ��อหน�ายไดิ�จิริ่�ง ช่��อว�า ดิ�บอ6ปาทานความย3ดิม��นถ�อม��น เช่�นเดิ�ยวก�บท�านสุามเณูรสุ�มนะ ศษย์ ของท�านอน�ราช พอปลงผู้มหมดูศ'รษะก,สุ&าเร,จเป ,นพระอรห�นติ ๑๑. ท�กขคามน'ปฏิปทา ทางไปส��ท��ดิ�บ ค�อ การิ่เป.นป?ญญาส�มมาท�ฐ� ป?ญญาเห�นช่อบเห�นอะไริ่ เห�นอริ่�ยส�จิ ๔ ไดิ�แก� ท6กขึ้- สม6ท�ย น�โริ่ธ มริ่ริ่ค การเห,น
จรง แจ$งประจ�กษ ดู$วย์สุามารถแห�งสุ�มมาทฐ ไม�หลงคติสุ�ข ม'สุมาธเป2นก&าล�ง พจารณูากรรมฐาน ๕ ก,เป2นองค มรรค
โอวาทหลวงป��มหาบั�ว ญาณูสุมBปนBโน
ธรรมโอวาท ธริ่ริ่มโอวาทขึ้องท�านอาจิาริ่ย-พริ่ะมหาบ�ว ญาณ์สมNปนNโน ซั3�งท�านไดิ�แสดิงไว�ใน โอกาสและสถานท��ต้�างๆ เป.นเวลาเก�อบ 40 ปFมาแล�ว ก�พอจิะปริ่ะมวลไดิ�ว�าเป.นเริ่��องเก��ยวก�บ "พลธริ่ริ่ม 5" หมายถ3งหล�กพริ่ะธริ่ริ่มท��เป.นก�าล�งส�าค�ญในการิ่ปริ่ะพฤต้�ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม อ�นไดิ�แก�ศีริ่�ทธา ว�ริ่�ยะ สต้� สมาธ� และป?ญญา ท�านอาจิาริ่ย-ไดิ�ดิ�าเน�นช่�ว�ต้ต้ามหล�กพลธริ่ริ่มน�%ต้ลอดิมา โดิยให�เหต้6ผู้ลว�า "ผู้��ไม�ห�างเห�นจิากธริ่ริ่มเหล�าน�% ไปอย��ท��ไหนก�ไม�ขึ้าดิท6นและล�มจิม เป.นผู้��ม�ความหว�งความเจิริ่�ญก�าวหน�าไปต้ามล�าดิ�บ" ความเพ'ย์รท&าให$พ$นท�กข ไดู$ การิ่ต้�อส��ก�บก�เลสให�ไดิ�ผู้ลน�%นต้�องฝึ2กฝึนทริ่มานต้นเองอย�างหน�ก ท�าความเพ�ยริ่ให�มากๆ แต้�ผู้��ปฏ�บ�ต้�ใหม�ๆ ม�กจิะทน
ไม�ไดิ� คริ่�บาอาจิาริ่ย-ท�%งหลายท��ปริ่ากฏช่��อล�อนาม เริ่าไดิ�กริ่าบไหว�บ�ช่าก�นอย��ท6กว�นน�% ล�วนแต้�เป.นผู้��ฝึ2กทริ่มานต้นมาแล�ว ผู้�านการิ่ทดิสอบจินเป.นท��แน�ใจิ ท�%งเจิ�าขึ้องผู้��ฝึ2กฝึนทริ่มานต้นก�ไม�ม�อะไริ่จิะเส�ยหายเพริ่าะการิ่ฝึ2กน�%น ต้�อไปเป.นเริ่��อง
ร�กติ�อสุ�$ติ$องฝั้Uน พ�กปฏ�บ�ต้�จิ3งต้�องค�นคว�า จิ3งต้�องพ�น�จิพ�จิาริ่ณ์า จิ3งต้�องฝึOน การิ่ต้�อส��ก�นต้�องฝึOน ไม�ฝึOนไม�เริ่�ยกว�าการิ่ต้�อส�� อย��เฉยๆ จิะเริ่�ยกว�าต้�อส��ไดิ�ย�งไง การิ่ท�าหน�าท��ต้�อส��ก�นน�%นต้�องฝึ2กท�%งน�%นแหละ ล�าบากก�ฝึOน ท6กขึ้-ก�ฝึOน ขึ้�ดิขึ้�องขึ้นาดิไหนก�ฝึOน โง�ก�ฝึOน โง�ก�ฝึOนความโง�ให�เป.นความฉลาดิ แก�ความโง�ดิ�วยความฝึOน
อย์�าล*มติ�ว ผู้��ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มจิ3งใคริ่�คริ่วญดิ�วยป?ญญา อย�าละหลวมล�มต้�ว ไม�เหม�อนผู้�� ไม�ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม โดิยท��วๆ ไปเลย เวลาเก�ดิท6กขึ้-ก�ต้�างก�น ผู้��ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มพอม�ทาง หลบหล�ก ม�ทางแยกแยะ ม�ทางผู้�อนคลายดิ�วยอ6บาย ถ3งจิะเป.นมากก�พอแบ�ง เบาต้�วไดิ� ไม�ไดิ�ยกแบกหามก�นท�%งหมดิ ไม�ไดิ�แบกก�นท�%งความท6กขึ้-กายและความ ท6กขึ้-ใจิ
ราคะก�อกวน ริ่าคะต้�ณ์หาเป.นเคริ่��องเขึ้ย�าก�อกวนให�ดิ�%นริ่นกว�ดิแกว�ง ดิ�%นริ่นกริ่ะวน กริ่ะวาย น��นละต้�วม�นดิ�%นท��ส6ดิค�อต้�วน�% เม��อฆ�าสาเหต้6ต้�วมาให�ดิ�%นเส�ยแล�วอะไริ่ จิะมาดิ�%น คนดิ�%นต้ายม�ความส6ขึ้ไหม คนไม�ดิ�%ต้�างหากม�ความส6ขึ้
ม'ท�กข เหม*อนติดูค�ก เริ่าจิะไปโลกไหน ถามเจิ�าขึ้องซั� โลกไหนโลกว�เศีษ ถ�าลงไดิ�ก�เลสบ�บห�วใจิอย��แล�วม �นก�เหม�อนก�บน�กโทษ ย�ายจิากเริ่�อนจิ�าน�%นส�� เริ่�อนจิ�าน�% ก�ค�อน�กโทษย�ายท��ย�ายฐานน��นเอง ม�นม�ความส6ขึ้ ความเจิริ่�ญ ความเล�ศีเลออย��ต้ริ่งไหน พ�จิาริ่ณ์าเองซั�
กเลสุค*อเสุ'1ย์น ท��เป.นท6กขึ้-ๆ ในห�วใจิน�%ท6กขึ้-เพริ่าะอะไริ่ ท6กขึ้-เพริ่าะก�เลสเท�าน�%น ม�มากม�น�อยก�ต้ามเหม�อนอย�างหนามอย�างเส�%ยนเริ่าน�� ละเอ�ยดิขึ้นาดิไหน ม�นก�ท6กขึ้-ถ�าย�งม�อย��ในริ่�างกายขึ้องเริ่าน�%ถอดิถอนม�นออกหมดิเส�ยน��นถ3งจิะ สบาย จิ�ต้ใจิก�เหม�อนก�น
งานของพระ งานขึ้องพริ่ะก�ค�องานเดิ�นจิงกริ่มน��งสมาธ�ภาวนา ให�เห�นเริ่��องขึ้องก�เลส ต้�วม�นสริ่�างความท6กขึ้-ให�แก�ส�ต้ว-และแก�ห�วใจิเริ่า ธริ่ริ่มะท�านให�ดิ�ต้ริ่งน�% ท�านไม�ให�ไม�ย6�งเหย�งว6 �นวายก�บก�จิน�%นการิ่น�% อ�นเป.นเริ่��องขึ้องโลกเขึ้า ปล�อยให�เขึ้าท�าไป
ป7ญญาเห,นกเลสุ ถ�าเริ่าไม�ไดิ�ใช่�ป?ญญาแล�ว จิะไม�เห�นความซั3มซัาบขึ้องก�เลสท��ม�อย��เต้�มสริ่ริ่พางค-ริ่�างกาย... พ�ดิง�ายๆ ท�%งขึ้�นธ- 5 และจิ�ต้ไม�ม�ช่�องว�างต้ริ่งไหน พอจิะเป.นเกาะเป.นดิอนว�าก�เลสมองไม�เห�น ก�เลสไม�ย3ดิไม�ถ�อ
ร�างกาย์ค*ออสุ�ภะ ม�อว�ยวะส�วนไหนท��ว�างาม ต้ามก�เลสเสกสริ่ริ่ป?% นยอ ม�นไม�ม� ม�แต้�เริ่��อง อน�จิNจิ� ท6กNขึ้� อนต้Nต้า อส6ภะอส6ภ�ง ป>าช่�าฝึFดิ�บเต้�มไปหมดิท�%งริ่�าง เขึ้าริ่�างเริ่าต้ลอดิส�ต้ว-ท�%งหลาย
ทาน เริ่าไปท��ใดิ เก�ดิท��ใดิ ผู้ลทานท��เริ่าให�ไปน��นแหละจิะต้ามสน�บสน6นเริ่า ให�เป.นคนม�ความส6ขึ้ความเจิริ่�ญ น3กอะไริ่ก�ไหลมาเทมา เพริ่าะเริ่าเคยให�มาแล�ว ส��งท��ให�ไปน�%นค�อม�ต้ริ่ ค�อสหาย ส��งท��พ3�งเป.นพ3�งต้ายขึ้องเริ่า เม��อเริ่าน3กถ3งผู้ลทานย�อมไหนมาเทมา เม��อน3กถ3งบ6ญต้�องมา เพริ่าะเป.นขึ้องขึ้องเริ่าท��เคยสริ่�างไว�แล�วให�ไปแล�ว ต้�องกล�บมาสนองต้�วเริ่าโดิยไม�ต้�องสงส�ย
กเลสุค*อไฟั โลกน�%เป.นโลกท��ม�ก�เลสต้�ณ์หา ต้�องม�ผู้�วเม�ยม�ค��คริ่อง เช่�นเดิ�ยวก�บไฟุ้ จิ�าเป.นต้�องม�อย��ในบ�าน เริ่าย�งไม�ส�%นก�เลสจิ�าเป.นต้�องม�ค��คริ่อง ม�ผู้�วม�
เม�ย แต้�ต้�องอย��ในขึ้อบเขึ้ต้แห�งผู้�วแห�งเม�ย ขึ้อบเขึ้ต้แห�งศี�ลธริ่ริ่ม อย�าให�เลยขึ้อบเขึ้ต้ เช่�นเดิ�ยวก�บท��เริ่าริ่�กษาไฟุ้เอาไว�ให�อย��ในความปลอดิภ�ย อย�าปล�อยให�ไฟุ้น�%นไหม�บ�านไหม�เม�องขึ้องใคริ่เขึ้�าไป จิะเก�ดิความฉ�บหายท�%งเขึ้าท�%งเริ่า อ�นน�%ก�เหม�อนก�น กาเมส6 ม�จิฉาจิาริ่ ถ�าปล�อยให�ล6กลามไป จิะกลายเป.นไฟุ้ไหม�บ�าน ไหม�เม�อง เพริ่าะฉะน�%น ศี�ลธริ่ริ่ม จิ3งช่�วยริ่ะง�บดิ�บไว�ให�เป.นไปพอดิ �บพอดิ� เหมาะสมก�บมน6ษย-เริ่าท��ม�ก�เลส แต้�เป.นก�ลยาณ์ช่น เป.นผู้��ริ่� �จิ�กหน�กจิ�กเบา ริ่� �จิ�กดิ�จิ�กช่��ว ริ่� �จิ�กขึ้องเขึ้าขึ้องเริ่า
น&1าบั$า ป?จิจิ6บ�นน�% ไม�ว�าอย��ในสถานท��ใดิไปท��ใดิ ถ�าไม�ม�ส6ริ่าออกหน�าออกต้าแล�ว ส�งคมน�%นริ่� �ส3กว�าม�นเหงาหงอย ริ่าวก�บบ�าไม�ม�ในส�งคมน�% ถ�าส�งคมใดิม�ส6ริ่าออกโช่ว-น�%นโช่ว-น�%ริ่� �ส3กกว�าสง�าผู้�าเผู้ยริ่��นเริ่�งดิ�วยบ�า แม�สมาคมขึ้องพริ่ะก�ต้ามเถอะ ถ�าลองเอาน�%าบ�ามาวางน�% ภาษาอ�สานว�า คนน�%จิอกหน3�ง คนน�%จิอกหน3�ง ค�อคนน�%นแก�วหน3�ง คนน�%แก�วหน3�ง หลวงต้าบ�วแก�วหน3�ง ฟุ้าดิลงไป พวกน�%ต้�ก�นแหละล�มริ่ะเนริ่ะนาว หลวงต้าบ�วเก�งมากต้�คนล�มริ่ะนาว เพริ่าะน�%าบ�าท�าให�กล�าหาญ ต้�คนไม�เล�อกหน�า ท��ม�นเลยเป.นบ�าไปหมดิ กริ่ะท��งหลวงต้าบ�ว ขึ้อให�อาจิหาญอย�างม�เหต้6ผู้ลดิ�กว�าคนเมาส6ริ่าเป.นไหนๆ ขึ้อให�อาจิหาญดิ�วยเหต้6ดิ�วยผู้ล น��นและดิ�กว�าอาจิหาญดิ�วยการิ่เมาส6ริ่า
ธรรมะสุ&าหร�บัติ&ารวจ เม��อเริ่าจิ�บอย�างม�เหต้6ม�ผู้ล ปริ่�บไหมใส�โทษดิ�วยความม�เหต้6ผู้ลน�%ช่าวบ�านเขึ้าก�เห�นใจิ เขึ้าก�ริ่�บเขึ้าก�ช่อบ เขึ้าก�ริ่� �ว�าเริ่าท�าถ�ก ถ�าเริ่าท�าต้ริ่งก�นขึ้�ามไม�ม�หล�กม�เกณ์ฑ์- อาศี�ยแต้�อ�านาจิขึ้องความเป.นต้�าริ่วจิ เอาอ�านาจิกฎหมายบานเม�องแล�ว ท�าส6�มส��ส6�มห�า แอบหน�าแอบหว�งอย�างน�%น เขึ้าก�ริ่� �เพริ่าะเหต้6ไริ่ เพริ่าะบ�านเม�องน�%นค�อใคริ่ ก�ค�อคนคนม�ห�วใจิ ต้�าริ่วจิริ่� �เขึ้าก�ริ่� � จิ3งต้�องปฏ�บ�ต้�หน�าท��ให�ต้ริ่ง
การติ�ดูสุนโทษ การิ่ฆ�าส�ต้ว-ฆ�าคนฆ�าใคริ่ก�ต้ามล�วนเป.นบาป ม�มากม�น�อยต้�างก�น ต้ามแต้�เจิต้นาและเหต้6การิ่ณ์-ท��ควริ่ไม�ควริ่ หน�กเบามากน�อยเพ�ยงใดิ เริ่าม�ช่�ว�ต้อย��ไม�ต้ายก�เพริ่าะช่�ว�ต้ขึ้องเริ่าทริ่งต้�วไว� เขึ้าไม�ต้ายก�เพริ่าะช่�ว�ต้ขึ้องเขึ้าทริ่งต้�วไว� จิ3งไม�ควริ่ท�าลายก�น
โอวาทหลวงป��ล' ธมBมธโร ว�ดูอโศการาม จ.สุม�ทรปราการ
สุร�ปแล$ว ค6ณ์ปริ่ะโยช่น-ท��ไดิ�ริ่�บในเริ่��องการิ่อย��ป>าท��สง�ดิเพ��อปฏ�บ�ต้�ทางจิ�ต้น�% เห�นจิริ่�งต้�ดิขึ้�อสงส�ยในค�าสอนขึ้องพริ่ะต้ถาคต้ไดิ�เป.นขึ้�อๆ ดิ�วยเหต้6น�% เริ่าจิ3งยอมปฏ�บ�ต้�ต้นเพ��อ"ว�ป?สสนาธ6ริ่ะ"ต้ลอดิไปจินกว�าช่�ว�ต้จิะหาไม� ผู้ลปริ่ะโยช่น-ท��เก�ดิขึ้3%นเน��องในการิ่ไดิ�ปฏ�บ�ต้�ทางจิ�ต้น�% ถ�าจิะน�ามาพริ่ริ่ณ์นาก�ม�อย��มากมายแต้�จิะขึ้อกล�าวแต้�เพ�ยงส�%นๆ เสมอเพ�ยงเท�าน�%
ธรรมโอวาท - คนท��จิะพ�นต้าย ต้�องท�าต้นเหม�อนคนต้าย - คนกล�วต้ายจิะต้�องต้ายอ�ก - ผู้��ท��จิะพ�นจิากภพก�ต้�องเขึ้�าไปอย��ในภพ ผู้��ท��จิะพ�นจิากช่าต้�ต้�องริ่� �เริ่��องขึ้องต้�ว จิ3งจิะเป.นไปไดิ� - ถ�าท6กคนม�ความค�ดิเห�นถ�กต้�อง การิ่ปฏ�บ�ต้�น� %นเป.นเหต้6ไม�เหล�อว�ส�ย - ขึ้ณ์ะเริ่าน��งสมาธ�หล�บต้าภาวนาน�%น ก�ให�หล�บแต้�ต้า ส�วนใจิเริ่าต้�องให�สว�างไสว ผู้��จิะต้�องถ3งมริ่ริ่คผู้ลน�พพานไดิ�น�%น จิะต้�องท�าทางใจิ ถ�าไม�ท�าทางน�%แล�ว จิะท�าการิ่ก6ศีลส�กเท�าไริ่ ก�ถ3งมริ่ริ่คผู้ลน�พพานไม�ไดิ� น�พพานน�%จิะต้�องถ3งดิ�วย
ภาวนาพ�ทโธประสุานกาย์ก�บัจติแย์กกาย์เหล*อจติใช$จติร�$กาย์ติามวธ'ฝั้Vกอานาปานสุติของหลวงพ�อล'ธ�มมธโรว�ดูอโศการามท�านสุอนให$ภาวนาพ�ทโธก&าก�บัลมหาย์ใจโดูย์ม'ข�1นติอนโดูย์สุร�ปดู�งน'1
ลมหายใจิเขึ้�าพ6ทลมหายใจิออกโธ10 คริ่�%งลมหายใจิเขึ้�าพ6ทโธลมหายใจิออกพ6ทโธ7 คริ่�%งลมหายใจิเขึ้�าลมหายใจิออกพ6ทโธ5 คริ่�%งลมหายใจิเขึ้�าลมหายใจิออกพ6ทโธพ6ทโธพ6ทโธ3 คริ่�%ง
จิากน�%นให�ภาวนาพ6ทโธอย�างเดิ�ยวโดิยไม�ต้�องจิ�บลมหายใจิอ�กจิากน�%นให�ละภาวนาพ6ทโธให�จิ�ต้จิ�บท��ลมหายใจิแล�วพ�จิาริ่ณ์ากองลมเม��อว�เคริ่าะห-ว�ธ�การิ่ดิ�งกล�าวจิะพบว�าในช่�วงแริ่กท��ภาวนาพ6ทโธก�าก�บลมหายใจิน�%นเป.นการิ่ใช่�ขึ้องหยาบริ่�วมก�บขึ้องละเอ�ยดิขึ้องหยาบค�อกายขึ้องละเอ�ยดิค�อจิ�ต้เป.นการิ่ปริ่ะสานกายก�บจิ�ต้ให�ไปดิ�วยก�น
ก�อนท��จิะละกายไปส��จิ�ต้ก�อนท��จิะเหล�อแค�การิ่บริ่�กริ่ริ่มภาวนาอย�างเดิ�ยวน�%นท�านให�ภาวนาพ6ทโธต้�ดิก�นก�าก�บลมหายใจิเขึ้�าออกแต้�ละคริ่�%งเพ��อท�าให�จิ�ต้ท��ใช่�ภาวนาพ6ทโธเริ่��มเดิ�นกว�าต้�วลมหายใจิขึ้องกายช่�วงน�%เท�าก�บขึ้�%นต้อนการิ่ละกายไปส��จิ�ต้ท�ละเล�กท�ละน�อย
ช่�วงการิ่ภาวนาพ6ทโธอย�างเดิ�ยวเท�าก�บการิ่ใช่�จิ�ต้ต้ามริ่� �จิ�ต้เองไม�จิ�าเป.นต้�องใช่�กายเป.นส��ออ�กต้�อไปพอภาวนาพ6ทโธต้�อไปเริ่��อยๆขึ้�%นน�%แหละท��ต้�วจิ�ต้เดิ�นช่�ดิขึ้3%นซั3�งจิะพบต้�วผู้��ริ่� �ผู้��ริ่� �ก�บค�าภาวนาเป.นคนละส�วนก�นพอพบต้�วผู้��ริ่� �แล�วให�ละค�าภาวนาเส�ยแล�วจิะพบเองว�าส��งท��ย�งไม�สงบย�งเคล��อนท��อย��ในต้�วเริ่าน�%นก�ค�อลมหายใจิท��จิะเดิ�นช่�ดิขึ้3%นมา...เองเม��อใช่�จิ�ต้ต้�ดิต้ามลมหายใจิจิะพบอาการิ่ไหวต้�วขึ้องลมท�าให�เริ่�ยนริ่� �กองลมไดิ�...เอง....................................................
ข$อปฏิบั�ติทางใจเท�าน�1น ท��เริ่�ยกว�า ศี�ล สมาธ� ป?ญญา ศี�ลเป.นเหต้6แห�งสมาธ� สมาธ�เป.นเหต้6แห�งป?ญญา ป?ญญาเป.นเหต้6แห�งว�ม6ต้ต้� สมาธ�เป.นส��งส�าค�ญเพริ่าะเป.นท��ต้� %งแห�งป?ญญาและญาณ์ อ�นเป.นองค-ส�าค�ญขึ้องมริ่ริ่ค แต้�จิะขึ้าดิสมาธ�ไม�ไดิ�ถ�าขึ้าดิแล�วก�ไดิ�แต้�จิะค�ดิๆ น3กๆ เอา ฟุ้6 9งซั�านไปต้�างๆ ปริ่าศีจิากหล�กฐานส�าค�ญ สมาธ�เปริ่�ยบเหม�อนต้ะป� ป?ญญาเปริ่�ยบเหม�อนค�อนท��ต้อกต้ะป� ถ�าต้ะป�เอ�ยงไปค�อนก�ต้�ผู้�ดิๆ ถ�กๆ ต้ะป�น�%นก�ไม�ทะล6กริ่ะดิานน�%ฉ�นใดิ ใจิเริ่าจิะบริ่ริ่จิ6ธริ่ริ่มช่�%นส�งทะล6โลกไดิ�จิะต้�องม�สมาธ�เป.นหล�กก�อน แล�วจิ3งเก�ดิญาณ์ ญาณ์น�%จิะไดิ�แต้�คนท�าสมาธ�เท�าน�%น ส�วนป?ญญาย�อมม�อย��ท��วไปแก�คนท�%งหลาย แต้�ไม�พ�นจิากโลกไดิ�เพริ่าะขึ้าดิญาณ์ ฉะน�%นท�านท�%งหลายควริ่สนใจิ อ�นเป.นทางพ�นท6กขึ้-ถ3งส6ขึ้อ�นไพบ�ลย-
โอวาทหลวงป��เสุาร กนBติสุ'โล
หลวงป��เสุาร กนBติสุ'โล ท�านเจิริ่�ญพหริ่มว�หาริ่อย��เป.นน�จิ ถ�าจิะเริ่�ยก ให�สมก�บจิริ่�ยว�ต้ริ่ขึ้องท�านแล�ว จิะกล�าวไดิ�ว�า..ท�านบริ่�ส6ทธ�Kดิ�วย กาย วาจิา ใจิ ล�นเปF� ยมดิ�วยค6ณ์ธริ่ริ่ม ท�านเจิริ่�ญเดิ�นต้ามทางท�� พริ่ะผู้��ม�พริ่ะภาคเจิ�าต้ริ่�สไว�ท6กปริ่ะการิ่ ค�อ ม�เมต้ต้า กริ่6ณ์า ม6ท�ต้า และอ6เบกขึ้า น�าคณ์ะศีริ่�ทธาท�%งหลายให�ไดิ�เจิริ่�ญ ค�อ ศี�ล สมาธ� ป?ญญา ให�ไดิ�ริ่� �เล�ห-เหล��ยมขึ้องก�เลสต้�ณ์หา ท��เขึ้�ามาริ่บกวน ริ่บเริ่�าจิ�ต้ใจิให�เต้ล�ดิไปต้�างๆ เพริ่าะท�านม�ความเมต้ต้าส�งส6ดิน�% ท�านไดู$พย์าย์ามรวบัรวมหน�งสุ*อไว$ ช*3อว�า จ�ติราล�กษณู จติ�ราล�กษณู เป2นหน�งสุ*อท'3หลวงป��เสุาร กนBติสุ'โลไดู$แสุดูงแติ�งไว$ สุร�ปไดู$ดู�งน'1 ๑. ให�มน6ษย-เริ่าท6กคน ริ่� �จิ�กริ่ะล3กถ3งค6ณ์ พริ่ะพ6ทธเจิ�า ค�อให�เจิริ่�ญพ6ทธาน6สต้�
๒.ให�มน6ษย-เริ่าท6กคน เม��อเก�ดิมาแล�ว เขึ้�าใจิต้นว�า น�บถ�อพริ่ะพ6ทธศีาสนาแล�ว จิงให�เจิริ่�ญ เมต้ต้า กริ่6ณ์า ม6ท�ต้า อ6เบกขึ้า เป.นอน6สต้� ๓. ให�มน6ษย-เริ่าท6กคน จิงริ่� �ว�า เม��อเก�ดิมาแล�ว จิงริ่� �กฏขึ้องอน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า ซั3�งหน�ส��งเหล�าน�%ไปไม�ไดิ� ค�อ การิ่เก�ดิ แก� เจิ�บต้าย จิ3งให�ริ่� �ถ3งความไม�เท��ยง ม�ความท6กขึ้- และไม�ใช่�ต้�วต้นเริ่าเขึ้า ฉน�%น จิงเจิริ่�ญ อส6ภาน6สต้� ๔. ให�มน6ษย-เริ่าท6กคน จิงพ�จิาริ่ณ์ากองท6กขึ้- น�บต้�%งแต้�เก�ดิมา จินวาริ่ะส6ดิท�าย ค�อ ความต้าย เพริ่าะท6กคนหน�ความต้ายไปไม�ไดิ� จิงให�เจิริ่�ญ มริ่ณ์าน6สต้� หลวงป�>เสาริ่- กนNต้ส�โล ไดิ�พยายามเน�นให�ท6กคน เปMดิใจิมองดิ�ต้�วเริ่าเอง
ให�กว�างขึ้วางออกไปและไดิ�ปล�กฝึ?งศีริ่�ทธาแห�งความเช่��อในเหต้6ผู้ล ท��องค-พริ่ะศีาสดิาส�มมาส�มพ6ทธเจิ�า ทริ่งเจิริ่�ญมาแล�วจินสามาริ่ถส�าเริ่�จิผู้ล หนทางแห�งความดิ�ในท��ส6ดิไดิ�อย�างจิริ่�งแท�แน�นอน
ธรรมโอวาท จิากหน�งส�อ ธริ่ริ่มว�ส�ช่นา เริ่��องแนวปฏ�บ�ต้�ขึ้องท�านพริ่ะอาจิาริ่ย-เสาริ่- กนNต้ส�โล ดิ�งน�% โดิยหล�กการิ่ท�� ท�านอาจิาริ่ย-เสาริ่- ไดิ�อบริ่มส��งสอนล�กศี�ษย-ล�กหามาน�%น ย3ดิหล�กการิ่บริ่�กริ่ริ่มภาวนา พ6ทโธ และอานาปานสต้� เป.นหล�กปฏ�บ�ต้� การิ่บริ่�กริ่ริ่มภาวนา ให�จิ�ต้อย�� ณ์ จิ6ดิเดิ�ยวค�อ พ6ทโธ ซั3�ง พ6ทโธ แปลว�า ผู้��ริ่� � ผู้��ต้��น ผู้��เบ�กบาน เป.นก�ริ่�ยาขึ้องจิ�ต้ เม��อจิ�ต้มาจิดิจิ�องอย��ท��ค�าว�า พ6ทโธ ให�พ�จิาริ่ณ์าต้ามองค-ฌิาน ๕ ค�อ การิ่น3กถ3ง พ6ทโธ เริ่�ยกว�า ว�ต้ก จิ�ต้อย��ก�บพ6ทโธ ไม�พริ่ากจิากไป เริ่�ยกว�า ว�จิาริ่ณ์- หล�งจิากน�% ปFต้� และความส6ขึ้ ก�เก�ดิขึ้3%น เม��อปFต้�และความส6ขึ้เก�ดิขึ้3%นแล�ว จิ�ต้ขึ้องผู้��ภาวนาย�อมดิ�าเน�นส� �ความสงบ เขึ้�าไปส�� อ6ปจิาริ่สมาธ� และ อ�ปปนาสมาธ� ล�กษณ์ะท��จิ�ต้เขึ้�าส��อ�ปปนาสมาธ� ภาวะจิ�ต้เป.นภาวะสงบน��งสว�าง ไม�ม�ก�ริ่�ยาอาการิ่แสดิงความริ่� � ในขึ้�%นน�%เริ่�ยกว�า จิ�ต้อย��ในสมถะ ถ�าจิะเริ่�ยกโดิยจิ�ต้ก�เริ่�ยกว�า อ�ปปนาจิ�ต้ ถ�าจิะเริ่�ยกโดิยสมาธ� เริ่�ยกว�า อ�ปปนาสมาธ� ถ�าเริ่�ยกโดิยฌิานก�เริ่�ยก อ�ปปนาฌิาน บางท�านน�าไปเท�ยบก�บฌิานขึ้�%นท�� ๕ จิ�ต้ในขึ้�%นน�%เริ่�ยกว�า จิ�ต้อย��ในอ�ปปนาจิ�ต้ อ�ปปนาสมาธ� อ�ปปนาฌิาน จิ�ต้ย�อมไม�ม�ความริ่� �อะไริ่เก�ดิขึ้3%น นอกจิากม�สภาวะริ่� �อย��อย�างเดิ�ยวเท�าน�%น เม��อน�กปฏ�บ�ต้�ผู้��ท��ย�งไม�ไดิ�ริ่ะดิ�บจิ�ต้ เม��อจิ�ต้ต้�ดิอย��ในความสงบเช่�นน�% จิ�ต้ย�อมไม�ก�าวขึ้3%นส��ภ�ม�แห�งว�ป?สสนาไดิ� เม��อเป.นเช่�นน�%น ท�านอาจิาริ่ย-เสาริ่-ผู้��เป.นอาจิาริ่ย- สอนกริ่ริ่มฐานในสายน�% จิ3งไดิ�เดิ�นอ6บายสอนให�ล�กศี�ษย-พ�จิาริ่ณ์า กายคต้าสต้� เริ่�ยกว�า กายาน6ป?สสนาปฏ�ปทา โดิยการิ่พ�จิาริ่ณ์าผู้ม ขึ้น เล�บ ฟุ้?น หน�ง เป.นต้�น โดิยน�อมน3กไปในล�กษณ์ะความเป.นขึ้องปฏ�ก�ลน�าเกล�ยดิ เป.นขึ้องโสโคริ่ก จินกริ่ะท��งจิ�ต้ม�ความสงบลง ริ่� �ย��งเห�นจิริ่�งต้ามท��ไดิ�พ�จิาริ่ณ์า เม��อผู้��ปฏ�บ�ต้�ไดิ�พ�จิาริ่ณ์า ผู้ม
ขึ้น เล�บ ฟุ้?น หน�ง เห�นส��งปฏ�ก�ล ในท��ส6ดิไดิ�เห�นจิริ่�งในส��งน�%นเห�นว�าเป.นขึ้องปฏ�ก�ล โดิยปริ่าศีจิากส�ญญาเจิต้นาใดิๆท�%งส�%น จิ3งไดิ�ช่��อว�าเป.นผู้��พ�จิาริ่ณ์าเห�นอส6ภกริ่ริ่มฐาน
และเม��อผู้��ปฏ�บ�ต้�พ�จิาริ่ณ์าอส6ภกริ่ริ่มฐานจินช่�าน�ช่�านาญ จินริ่� �ย��งเห�นจิริ่�งในอส6ภกริ่ริ่มฐานน�%นแล�วในขึ้�%นต้�อไปท�านอาจิาริ่ย-เสาริ่-ไดิ�ไดิ�แนะน�าให�พ�จิาริ่ณ์าริ่�างกายให�เห�นเป.นธาต้6 ๔ ธาต้6ดิ�น ธาต้6น�%า ธาต้6ลม ธาต้6ไฟุ้ จินกริ่ะท��งเห�นเป.นดิ�น น�%า ลม ไฟุ้ เม��อริ่� �จิ�ต้เป.นแต้�เพ�ยงส�กแต้�ว�าธาต้6 ๔ ดิ�น น�%า ลม ไฟุ้ จิ�ต้ก�จิะเก�ดิความริ่� �ส3กขึ้3%นมาว�าต้ามท��พ�ดิก�นมาว�า ส�ต้ว- บ6คคลต้�วต้น เริ่า เขึ้า ไม�ม� ม�แต้�ความปริ่ะช่6มพริ่�อมขึ้องธาต้6 ๔ ดิ�น น�%า ลม ไฟุ้ เท�าน�%น เม��อเป.นเช่�นน�%น จิ�ต้ก�ย�อมริ่� �จิ�กอ�านาจิขึ้องความค�ดิขึ้3%นมาไดิ�ว�า ในต้�วขึ้องเริ่าน�% ไม�ม�อะไริ่อ�ต้ต้า ท�%งส�%น ม�แต้�ธาต้6 ๔ ดิ�น น�%า ลม ไฟุ้ ถ�าหากภ�ม�จิ�ต้ขึ้องผู้��ปฏ�บ�ต้�จิะมองเห�นแต้�เพ�ยงกายท�%งหมดิน�% เป.นแต้�เพ�ยงธาต้6 ๔ ดิ�น น�%า ลม ไฟุ้ ริ่� �แต้�เพ�ยงว�าธาต้6 ๔ ดิ�น น�%า ลม ไฟุ้ และภ�ม�จิ�ต้ขึ้องท�านอย��แค�น�%น ก�ม�ความริ่� �เพ�ยงแค�ขึ้� %นสมถกริ่ริ่มฐาน และในขึ้ณ์ะเดิ�ยวก�นน�%น ถ�าภ�ม�จิ�ต้ขึ้องผู้��ปฏ�บ�ต้�ปฏ�บ�ต้�ความริ่� �ไปส�� พริ่ะไต้ริ่ปMฎก ค�อ อน�จิจิ�ง ไม�เท��ยง เป.นท6กขึ้- อน�ต้ต้า ไม�ใช่�ต้�วต้นท��ท�จิริ่�ง ถ�าหากม� อน�จิจิส�ญญา ความส�าค�ญม��นหมายไม�เท��ยง ท6กขึ้ส�ญญา ความส�าค�ญม��นหมายว�าเป.นท6กขึ้- อน�ต้ต้ส�ญญา ความส�าค�ญม��นหมายว�าม�ใช่�ต้ �วต้นท��แท�จิริ่�ง ภ�ม�จิ�ต้ขึ้องผู้��ปฏ�บ�ต้�น� %นก�ก�าวเขึ้�าส�� ภ�ม�แห�งว�ป?สสนา เม��อผู้��ปฏ�บ�ต้�ฝึ2กฝึนอบริ่มจิ�ต้ขึ้องต้นเองให�ม�ความริ่� �ดิ�วยอ6บายต้�างๆ และม�ความริ่� �แจิ�งเห�นจิริ่�งในล�กษณ์ะขึ้องอส6ภกริ่ริ่มฐานโดิยอ6บายอย�างใดิอย�างหน3�ง จินม�ความริ่� �แจิ�งเห�นจิริ่�งในล�กษณ์ะท��ว�า การิ่เริ่าน�%เป.นแต้�เพ�ยงธาต้6 ๔ ดิ�น น�%า ลม ไฟุ้ ม�ความเห�นว�า ธาต้6 ๔ ดิ�น น�%า ลม ไฟุ้ ก�เป.นแต้�เพ�ยงธาต้6 ไม�ใช่�ส�ต้ว- ไม�ใช่�ต้�วต้น บ6คคล เริ่า เขึ้า ดิ�วยอ6บาย ดิ�งกล�าวแล�ว ผู้��ปฏ�บ�ต้�ย3ดิหล�กอ�นน�%น ภาวนาบ�อยๆ กริ่ะท�าให�มากๆ พ�จิาริ่ณ์าให�มากๆ พ�จิาริ่ณ์าย�อนกล�บไปกล�บ
มาจิ�ต้จิะค�อยๆ ก�าวเขึ้�าส��ภ�ม�ริ่� � ภ�ม�ธริ่ริ่ม เป.นล�าดิ�บๆ ไป หล�กการิ่ปฏ�บ�ต้�ขึ้องท�านอาจิาริ่ย-ก�ม�ดิ�งน�%
พระอาจารย์ สุงห ขนBติย์าคโม ว�ดูป�าสุาลว�น จ�งหว�ดูนครราชสุ'มา พระไติรสุรณูคมน
ว�ธ�ปฏ�ญาณ์ต้นถ3งพริ่ะไต้ริ่สริ่ณ์คมน- เป.นพ6ทธมามกะค�อ เป.นอ6บาสก อ6บาส�กาในพริ่ะพ6ทธสาสนาต้ลอดิช่�พ ค�าปฏ�ญาณ์ต้นถ3งสริ่ณ์ะ เม��อน�อมต้นเขึ้�ามาน��งเฉพาะหน�าพริ่ะสงฆ-ท�%งปวงแล�วถวายเคริ่��องส�กการิ่ะ ม�ดิอกไม� ธ�ป เท�ยน เป.นต้�น กริ่าบ ๓ หน น��งค6กเขึ้�าปริ่ะณ์มม�อ เปล�งวาจิาว�า อริ่ห� สมNมาสมNพ6ทโธ ภควา, พ6ทธ� ภควนต้� อภ�วาเทม�. กริ่าบ ๓ หน สวากNขึ้าโต้ ภควต้า ธมNโม, ธมNม� นมสNสาม�. กริ่าบ ๓ หน ส6ปฏ�ปนNโน ภควโต้ สาวกสงNโฆ, สงNฆ� นมาม�. กริ่าบ ๓ หน นโม ต้สNส ภควโต้ อริ่หโต้ สมNมาสมNพ6ทNธสNส. (๓ จิบ) ว�าองค-พริ่ะไต้ริ่สริ่ณ์าคมน- พ6ทNธ� สริ่ณ์� คจิNฉาม�. ธมNม� สริ่ณ์� คจิNฉาม�. สงNฆ� สริ่ณ์� คจิNฉาม�. ทต้�ยมNปM พ6ทNธ� สริ่ณ์� คจิNฉาม�. ทต้�ยมNป ธมNม� สริ่ณ์� คจิNฉาม�. ทต้�ยมNป สงNฆ� สริ่ณ์� คจิNฉาม�. ต้ต้�ยมNปM พ6ทNธ� สริ่ณ์� คจิNฉาม�. ต้ต้�ยมNป ธมNม� สริ่ณ์� คจิNฉาม�. ต้ต้�ยมNป สงNฆ� สริ่ณ์� คจิNฉาม�. ปฏ�ญาณ์ต้นว�า เอสาห� ภนNต้, ส6จิ�ริ่ปริ่�นพNพ6ต้มNปM, ต้� ภควนNต้� สริ่ณ์� คจิNฉาม�, ธมNมญฺNจิ ภ�กNขึ้6ฆญฺNจิ.อ6ปาสก� (อ6ปาส�ก�) ม� สงNโฆ ธาเริ่ต้6 อช่Nช่ต้คNเค ปาณ์6เปต้� สริ่ณ์� คต้�.ท6ต้�ยมNปาห� ภนเต้, ส6จิ�ริ่ปริ่�นพNพ6ต้มNปM, ต้� ภควนNต้� สริ่ณ์� คจิNฉาม�, ธมNมญฺNจิ ภ�กNขึ้6ฆญฺNจิ.อ6ปาสก� (อ6ปาส�ก�) ม� สงNโฆ ธาเริ่ต้6 อช่Nช่ต้คNเค ปาณ์6เปต้� สริ่ณ์� คต้�.ต้ต้�ยมNปาห� ภนNเต้, ส6จิ�ริ่ปริ่�นพNพ6ต้มNปM, ต้� ภควนNต้� สริ่ณ์� คจิNฉาม�, ธมNมญฺNจิ ภ�กNขึ้6ฆญฺNจิ.อ6ปาสก� (อ6ปาส�ก�) ม� สงNโฆ ธาเริ่ต้6 อช่Nช่ต้คNเค ปาณ์6เปต้� สริ่ณ์� คต้�. แปลว�า ขึ้�าพเจิ�า ขึ้อถ3งพริ่ะผู้��ม�พริ่ะภาคเจิ�า แม�ปริ่�พพานนานแล�ว พริ่�อมท�%งพริ่ะธริ่ริ่ม และพริ่ะอริ่�ยสงฆ-สาวก ว�าเป.นสริ่ณ์ะท��พ3�งท��ริ่ะล3ก ท��
น�บถ�อขึ้องขึ้�าพเจิ�า ต้�%งแต้�ว�นน�%เป.นต้�นไป ต้ริ่าบเท�าส�%นช่�ว�ต้ขึ้องพริ่ะสงฆ-ท�%งปวงจิงทริ่งจิ�าไว� ซั3�งขึ้�าพเจิ�าว�าเป.นอ6บาสก (อ6บาส�กา) ในพริ่ะพ6ทธศีาสนาต้ลอดิช่�ว�ต้แห�งขึ้�าพเจิ�าน�%แลฯ เจรญพ�ทธค�ณู อ�ต้�ปM โส ภควา อริ่ห� สมNมาสมNพ6ทNโธ, ว�ช่ช่าจิริ่ณ์สมNปนNโน ส6คโต้ โลกว�ท�, อน6ต้ต้โริ่ ป6ริ่�สทมNมสาริ่ถ� สต้Nถา เทวมน6สNสาน� พ6ทNโธ ภควาต้�. (กริ่าบลง หมอบอย��ว�า) กาเยน วาจิาย ว เจิต้สา วา,พ6ทNเธ ก6กมNม� ปกต้� มยา ย�,พ6ทNโธ ปฏ�คNคณ์Nหต้6 อจิNจิยนต้-, กาลนต้เริ่ ส�วริ่�ต้6 ว พ6ทNเธ (เงยขึ้3%น) เจิริ่�ญธริ่ริ่มค6ณ์ สวากNขึ้าโต้ ภควต้า ธมโม,สนNท�ฎฺXฐ�โก อกาล�โก เอห�ปสNส�โก,โอปนย�โก ปจิNจิต้Nต้� เวท�ต้พNโพ ว�ญฺNญฺ�ห�ต้�. (กริ่าบลง หมอบอย��ว�า) กาเยน วาจิาย ว เจิต้สา วา,พ6ทNเธ ก6กมNม� ปกต้� มยา ย�,พ6ทNโธ ปฏ�คNคณ์Nหต้6 อจิNจิยนต้-, กาลนต้เริ่ ส�วริ่�ต้6 ว ธมNเม. (เงยขึ้3%น) เจิริ่�ญส�งฆค6ณ์ ส6ปฏ�ปนNโน ภควโต้ สาวกสงNโฆ, อ6ช่6ปฏ�ปนNโน ภควโต้ สวกสงNโฆ, ญายปฏ�ปนNโน ภควโต้ สาวกสงNโฆ,
สาม�จิ�ปฏ�ปนNโน ภควโต้ สาวกสงNโฆ, ยท�ท� จิต้Nต้าริ่� ปริ่�สย6คาน� อฎฺXฐป6ริ่�สป6คNคลา, เอส ภควโต้ สาวกสงNโฆ อาห6เนยNโย ปาห6เนยNโย ทกNขึ้�เณ์ยNโย อญฺNช่ล�กริ่ณ์�โย,อน6ต้Nต้ริ่ธ ป6ญฺNญกNเขึ้ต้Nต้� โลกสNสาต้� (กริ่าบลง หมอบอย��ว�า) กาเยน วาจิาย ว เจิต้สา วา,พ6ทNเธ ก6กมNม� ปกต้� มยา ย�,พ6ทNโธ ปฏ�คNคณ์Nหต้6 อจิNจิยนต้-, กาลนต้เริ่ ส�วริ่�ต้6 ว สงเฆ. (เงยขึ้3%น กริ่าบ ๓ หน) น��งพ�บเพ�ยบ ปริ่ะณ์มม�อ ฟุ้?งค�าส��งสอนในริ่ะเบ�ยบ
วธ'ร�กษาและปฏิบั�ติพระไติรสุรณูคมน ติ�อไป ผู้��ท��ไดิ�ปฏ�ญาณ์ต้นถ3งค6ณ์พริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ-แล�วช่��อว�าเป.นพ6ทธบริ่�ษ�ท ช่ายเป.นอ6บาสก หญ�งเป.นอ6บาส�กาในพริ่ะพ6ทธศีาสนา ม�หน�าท��จิะต้�องปฏ�บ�ต้�พริ่ะพ6ทธศีาสนาส�บต้�อไป
วธ'ร�กษาพระไติรสุรณูคมน ไม�ให$ขาดูและไม�ให$เศร$าหมอง ดู�งน'1ค*อ :-
๑. เป.นผู้��ต้� %งอย��ในความเคาริ่พ ๖ ปริ่ะการิ่ ค�อ เคาริ่พในพริ่ะพ6ทธเจิ�า ๑ เคาริ่พในพริ่ะธริ่ริ่ม ๑ เคาริ่พในพริ่ะอริ่�ยสงฆ-สาวก ๑ เคาริ่พในความไม�ปริ่ะมาท ๑ เคาริ่พในไต้ริ่ส�กขึ้า ๓ ค�อ ศี�ล สมาธ� ป?ญญา ๑ เคาริ่พในปฏ�ส�นถาริ่การิ่ต้�อนริ่�บ ๑ ต้�องเป.นผู้��ม�ความเช่��อ ความเล��อมใส น�บถ�อพริ่ะริ่�ต้นาต้ริ่�ยเป.นสริ่ณ์ะท��พ3�งท��ริ่ะล3กขึ้องต้นจิริ่�งๆ ถ�าปริ่ะมาทเม��อไริ่ก�ขึ้าดิจิากค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ยเม��อน�%น ๒. เว�นจิากการิ่น�บถ�อพริ่ะภ�ม�ต้�างๆ ค�อ ไม�น�บถ�อภ�ต้ผู้�ปFศีาจิ พริ่ะภ�ม�เจิ�าท�� เทวบ6ต้ริ่ เทวดิา มนต้- คาถา ว�ช่าต้�างๆ ต้�อไป ถ�าน�บถ�อเม��อไริ่ก�ขึ้าดิจิากค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ยเม��อน�%น ๓. ไม�เขึ้�าริ่�ต้เดิ�ยริ่ถ�ย- น�คริ่ณ์ฐ- ค�อไม�น�บถ�อล�ทธ� ว�ธ� ศีาสนาอ��น ภายนอกพริ่ะพ6ทธศีาสนามาเป.นสริ่ณ์ะท��พ3�งท��ริ่ะล�กขึ้องต้นส�บต้�อไป ถ�าน�บถ�อเขึ้�าริ่�ต้เดิ�ยริ่ถ�ย-เม��อไริ่ก�ขึ้าดิจิากค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ยเม��อน�%น ๔.ไม�น�บถ�อล�ทธ�ศีาสนาพริ่าหมณ์- ค�อไม�ดิ�ไม�ดิ�หมอ แต้�งแก�แต้�งบ�ช่า เส�ยเคริ่าะห-เส�ยขึ้ว�ญ เป.นต้�น ถ�าน�บถ�อเม��อไริ่ก�เศีริ่�าหมองในค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ยเม��อน�%น ๕. เป.นผู้��เช่��อกริ่ริ่ม เช่��อผู้ลขึ้องกริ่ริ่ม เช่�น เช่��อว�า ท�าช่��วไดิ�ช่��ว ท�าดิ�ไดิ�ดิ�เป.นต้�น ต้ลอดิจินเช่��อความต้ริ่�สริ่� �ขึ้องพริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�าเป.นท��ส6ดิ ไม�เช่��อมงคลต้��นขึ้�าว ขึ้�อน�%ต้�องเป.นผู้��ม�สมาธ�เสมอ ถ�าขึ้าดิสมาธ�เม��อไริ่ก�ขึ้าดิศีริ่�ทธาความเช่��อม��นน�%น ถ�าขึ้าดิศีริ่�ทธาความเช่��อเม��อไริ่ก�เศีริ่�าหมองในค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ยเม��องน�%น
ว�ธ�ปฏ�บ�ต้�พริ่ะไต้ริ่สริ่ณ์คมน-ท�านสอนให�ปฏ�บ�ต้�ใจิขึ้องต้นเอง เพริ่าะค6ณ์พริ่ะพ6ทธเจิ�า พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ-ท�%งสามน�%ส�าเริ่�จิดิ�วยใจิ ล�วนเป.นค6ณ์สมบ�ต้�ขึ้องใจิท�%งน�%น ท�านจิ3งสอนให�ปฏ�บ�ต้�ใจิขึ้องต้นเองให�เป.นคนหม��น คนขึ้ย�น ไหว�พริ่ะท6กว�น น��งสมาธ�ท6กว�น ปฐม� ยาม� จิงNกามาย น�สช่Nช่� อาวริ่ณ์�เยห� ธมNเมห� จิ�ต้Nต้� ปริ่�โสเธต้� เวลาก�อนเขึ้�านอน ต้อนห�วค��าให�เดิ�นจิงกริ่ม แล�วท�าพ�ธ�ไหว�พริ่ะ เจิริ่�ญพริ่หมว�หาริ่ น��งสมาธ�ภาวนา ท�าจิ�ต้สงบและต้�%งม��นเป.นสมาธ�ก�อนเขึ้�านอน อฑ์Nฒริ่ต้Nต้� จิงNกามาย น�สช่Nช่� อาวริ่ณ์�เยห� ธมNเมห� จิ�ต้Nต้� ปริ่�โสเธต้ เวลาเท��ยงค�น นอนต้��นขึ้�นเป.นเวลาท��สงบสง�ดิดิ� ให�เดิ�นจิงกริ่ม ท�าพ�ธ�ไหว�พริ่ะเจิริ่�ญพริ่หมว�หาริ่น��งสมาธ�ภาวนา ท�าจิ�ต้ใจิให�สงบและต้�%งม��นเป.นสมาธ�แน�วแน� จิ3งนอนต้�อไปอ�ก ปจิNฉ�ม� ยาม� จิงNกามาย น�สช่Nช่� อาวริ่ณ์�เยห� ธมNเมห� จิ�ต้Nต้� ปริ่�โสเธต้ฯ เวลาป?จิจิ6สม�ย จิวนใกล�ริ่6 �ง ให�ล6กขึ้3%นแต้�เช่�า ล�างหน�า เช่�ดิหน�าเริ่�ยบริ่�อยแล�วท�าพ�ธ�ไหว�พริ่ะเจิริ่�ญพริ่หมว�หาริ่ น��งสมาธ�ภาวนาท�าจิ�ต้ให�สงบและต้�%งม��นเป.นสมาธ�แน�วแน�แล�วเดิ�นจิงกริ่มต้�อไปอ�กจินแจิ�ง เป.นว�นใหม� จิ3งปริ่ะกอบการิ่งานต้�อไป
สุมาธ พระญาณูวศษฐ (พระอาจารย์ สุงห ขนBติย์าคโม)
๑.น�3งสุมาธวธ' ให�น� �งขึ้�ดิสมาธ� เอาขึ้าขึ้วาท�บขึ้าซั�าย เอาม�อขึ้วาวางท�บม�อซั�าย อ6ช่6 กาย� ปณ์�ธาย ต้�%งกายให�ต้ริ่ง ค�อ ไม�ให�เอ�ยงไปขึ้�างซั�าย ขึ้�างขึ้วา ขึ้�างหน�า ขึ้�างหล�ง และอย�างก�มน�กเช่�นอย�างหอยนาหน�าต้��า อย�าเงยน�กเช่�นอย�างนกกริ่ะแต้� (นกกริ่ะต้�อยต้�ว�ดิ) นอนหงายถ3งดิ�พริ่ะพ6ทธริ่�ปเป.นต้�วอย�าง อ6ช่6 จิ�ต้Nต้� ปณ์ธาย ต้�%งจิ�ต้ให�ต้ริ่งค�ออย�าส�งใจิไปทางต้า ทางห� ทางจิม�ก ทางล�%น ทางกาย และอย�าส�งใจิไปขึ้�างหน�า ขึ้�างหล�ง ขึ้�างซั�าย ขึ้�างหวา พ3งก�าหนดิริ่วมเขึ้�าไว�ในจิ�ต้ฯ
๒.วธ'สุ&ารวมจติในสุมาธ มนสา ส�วโริ่ สาธ6 ส�าริ่วมจิ�ต้ให�ดิ� ค�อ ให�น3กว�าพริ่ะ
พ6ทธเจิ�าอย�ท��ใจิ พริ่ะธริ่ริ่มอย��ท��ใจิ พริ่ะอริ่�ยสงฆ-อย��ท��ใจิ น3กอย��อย�างน�%จินใจิต้กลงเห�นว�า อย��ท��ใจิจิริ่�งๆ แล�วทอดิธ6ริ่ะเคริ่��องก�งวลลงไดิ�ว�า ไม�ต้�องก�งวลอะไริ่อ��นอ�ก จิะก�าหนดิเฉพาะท��ใจิแห�งเดิ�ยวเท�านน�%นจิ3งต้�%งสต้�ก�าหนดิใจิน�%นไว� น3กค�าบริ่�กริ่ริ่มริ่วมใจิเขึ้�าฯ
๓.วธ'น<กค&าบัรกรรม กต้า กายก�ต้ริ่ง จิ�ต้ก�ต้ริ่ง กายกมNมญ�ญต้า จิ�ต้Nต้กมNมญฺNญต้า กายก�ควริ่แก�การิ่ท�าสมาธ� จิ�ต้ก�ควริ่แก�การิ่ท�าสมาธ� กายปาค6ญฺNญต้า จิ�ต้�ต้ปาค6ญฺNญต้า กายก�คล�องแคล�ว จิ�ต้ก�คล�องแคล�ว หายเหน�ดิหายเหน��อย หายเม��อย หายห�ว หายปวดิหล�งปวดิเอว ก�ริ่� �ส3กว�าสบายในใจิมาก ถ3งเขึ้�าใจิว�าจิ�ต้เขึ้�าส��ภว�งค-แล�วให�หย6ดิค�าบริ่�กริ่ริ่มเส�ยและวางส�ญญาภายนอกให�หมดิ ค�อยๆ ต้�%งสต้�ต้ามก�าหนดิจิ�ต้จินกว�าจิ�ต้น�%นจิะหย6ดิ และต้�%งม��นลงเป.นหน3�งอย��ก�บท�� เม��อจิ�ต้ปริ่ะช่6มเป.นหน3�งก�อย�าเผู้ลอสต้� ให�พ3งก�าหนดิอย��อย�างน�%นจินกว�าจิะน��งเหน��อย น�%แล เริ่�ยกว�าภาวนาอย�างละเอ�ยดิฯ
๔. วธ'ออกจากสุมาธ เม��อจิะออกจิากท��น� �งสมาธ�ภาวนา ในเวลาท��ริ่� �ส3กเหน��อยแล�วน�%น ให�พ3งก�าหนดิจิ�ต้ไว�ให�ดิ�แล�วเพ�งเล�งพ�จิาริ่ณ์าเบ�%องบนเบ�%องปลายให�ริ่� �แจิ�งเส�ยก�อนว�า เบ�%องต้�นไดิ�ต้�%งสต้�ก�าหนดิจิ�ต้อย�างไริ่ พ�จิาริ่ณ์าอย�างไริ่ น3กค�าบริ่�กริ่ริ่มอะไริ่ น�%าใจิจิ3งสงบมาต้�%งอย��อย�างน�%คริ่�%นเม��อใจิสงบแล�ว ไดิ�ต้�%งสต้�อย�างไริ่ก�าหนดิจิ�ต้อย�างไริ่ใจิจิ3งไม�ถอนจิากสมาธ� พ3งท�าในใจิไว�ว�า ออกจิากท��น� �งน�%แล�ว นอนลงก�จิะก�าหนดิอย��อย�างน�%จินกว�าจิะนอนหล�บ แม�ต้��นขึ้3%นมาก�จิะก�าหนดิอย�างน�%ต้ลอดิว�นและค�น ย�น เดิ�น น��ง นอน เม��อท�าในใจิเช่�นน�%แล�วจิ3งออกจิากท��น� �งสมาธ� เช่�นน�%นอ�กก�ถ3งท�าพ�ธ�อย�างท��ท�ามาแล�วฯ
๕. มรรคสุม�งค' ให�ต้ริ่วจิดิ�จิ�ต้เส�ยก�อน ว�าจิ�ต้ค�ดิอย��ในอาริ่มณ์-อะไริ่ ใน
อาริ่มณ์-อ�นน�%นเป.นอาริ่มณ์-ท��น�าริ่�ก หริ่�อน�าช่�ง เม��อต้�ดิใจิในอาริ่มณ์-ท��น�าริ่�ก พ3งเขึ้�าใจิว�าจิ�ต้น�%ล�าเอ�ยงไปดิ�วยความริ่�กเม��อต้�ดิในอาริ่มณ์-ท��น�าช่�ง พ3งเขึ้�าใจิว�าจิ�ต้น�%ล�าเอ�ยงไปดิ�วยความช่�ง ไม�ต้�%งเท��ยง พ3งก�าหนดิส�วนท�%งสองน�%นให�เป.นค��ก�นเขึ้�าไว�ท��ต้ริ่งหน�าซั�ายขึ้วา แล�วต้�%งสต้�ก�าหนดิใจิต้�%งไว�ในริ่ะหว�างกลาง ท�าความริ่� �เท�าส�วนท�%งสอง เปริ่�ยบอย�างถนนสามแยกออกจิากจิ�ต้ต้ริ่งหน�าอก ริ่ะว�งไม�ให�จิ�ต้แวะไปต้ามทางเส�นซั�าย เส�นขึ้วา ให�เดิ�นต้ริ่งต้ามเส�นกลาง แต้�ริ่ะว�งไม�ให�ไปขึ้�างหน�า ให�ก�าหนดิเฉพาะจิ�ต้อย��ก�บท��น� �นก�อน แล�วน3กค�าบริ่�กริ่ริ่มท��เล�อกไว�จิ�าเพาะพอเหมาะก�บใจิค�าใดิค�าหน3�งเป.นต้�นว�า"พ6ทโธ ธ�มโม ส�งโฆ๐๐" ๓ จิบ แล�วริ่วมลงเอาค�าเดิ�ยวว�า "พ6ทโธๆๆ" เป.นอาริ่มณ์-แพ�งจิ�าเพาะจิ�ต้ จินกว�าจิ�ต้น�%นจิะวางความริ่�กความช่�งไดิ�ขึ้าดิต้�%งลงเป.นกลางจิริ่�งๆ แล�วจิ3งก�าหนดิริ่วมทวนกริ่ะแสปริ่ะช่6มลงในภว�งค- ต้�%งสต้�ต้ามก�าหนดิจิ�ต้ในภว�งค-น�%นให�เห�นแจิ�มแจิ�งไม�ให�เผู้ลอฯ
๖.วธ'สุ�งเกติจติเข$าสุ��ภว�งค พ3งส�งเกต้จิ�ต้ใจิเวลาก�าล �งน3กค�าบริ่�กริ่ริ่มอย��น� %น คริ่�%งเม��อจิ�ต้ต้�%งลงเป.นกลางวางความริ่�ก ความช่�งท�%งสองน�%นไดิ�แล�ว จิ�ต้ย�อมเขึ้�าส��ภว�งค- (ค�อจิ�ต้เดิ�ม) ม�อาการิ่ต้�างๆ ก�น บางคนริ่วมผู้�บลง บางคนริ่วมป2บลง บางคนริ่วมว�บแวมเขึ้�าไปแล�วสว�างขึ้3%นล�มค�าบริ่�กริ่ริ่มไป บางคนก�ไม�ล�ม แต้�ริ่� �ส3กว�าเบาในกายเบาในใจิท��เริ่�ยกว�า กายลห6ต้า จิ�ต้Nต้ลห6ต้ากายก�เบา จิ�ต้ก�เบา กายม6ท6ต้า จิ�ต้Nม6ท6ต้า กายก�อ�อน จิ�ต้ก�อ�อน กายปสNสทNธ� กายก�สงบ จิ�ต้ก�สงบ กาย6ช่6กต้า จิ�ต้Nต้6ช่มริ่ริ่คม�องค-อว�ยวะ ๘ ปริ่ะการิ่ ปริ่ะช่6มลงเป.นเอกมริ่ริ่ค ค�อ ๗ เป.นอาการิ่องค-ท�� ๘ เป.นห�วหน�า อธ�บายว�า ส�มมาท�ฏฐ� ความเห�นช่อบ ก�ค�อจิ�ต้เป.นผู้��เห�น ส�มาส�งก�บโป ความดิ�าริ่�ช่อบก�ค�อจิ�ต้เป.นผู้��ดิ�าริ่� ส�มมาวาจิา กล�าววาจิาช่อบ ก�ค�อจิ�ต้เป.นผู้��น3กแล�วกล�าว ส�มาก�มม�นโต้ การิ่งานช่อบ ก�ค�อจิ�ต้เป.นผู้��ค�ดิท�าการิ่งาน ส�มมาอาช่�โว เล�%ยงช่�ว�ต้ช่อบก�ค�อจิ�ต้เป.นผู้��ค�ดิหาเล�%ยงช่�ว�ต้ ส�มมา
วายาโม ความเพ�ยริ่ช่อบ ก�ค�อจิ�ต้เป.นผู้��ม�เพ�ยริ่ม�หม��น ส�มมาสต้� ความริ่ะล3กช่อบ ก�ค�อจิ�ต้เป.นผู้��ริ่ะล3กท�%ง ๗ น�%แหละเป.นอาการิ่ ปริ่ะช่6มอาการิ่ท�%ง ๗ น�%ลงเป.นองค-ส�มมาสมาธ� แปลว�าต้�%งจิ�ต้ไว�ช่อบก�ค�อความปริ่ะ กอบการิ่ก�าหนดิจิ�ต้ให�เขึ้�าส��ภว�งค-ไดิ�แล�ว ต้�%งสต้�ก�าหนดิจิ�ต้น�%นไว�เป.นเอก�คคต้าอย��ในความเป.นหน3�ง ไม�ม�ไป ไม�ม�มา ไม�ม�ออก ไม�ม�เขึ้�า เริ่�ยกว�า มริ่ริ่คสม�งค� ปริ่ะช่6มมริ่ริ่คท�%ง ๘ ลงเป.นหน3�ง หริ่�อเอกมริ่ริ่คก�เริ่�ยก มริ่ริ่คสม�งค�น�%ปริ่ะช่6มถ3ง ๔ คริ่�%ง จิ3งเริ่�ยกว�า มริ่ริ่ค ๔ ดิ�งแสดิงมาฉะน�%ฯ
๗. นมติสุมาธ ในเวลาจิ�ต้เขึ้�าส��ภว�งค-และต้�%งลงเป.นองค-มริ่ริ่คสม�งค�แล�วน�%น ย�อมม�น�ม�ต้ต้�างๆ มาปริ่ากฎในขึ้ณ์ะจิ�ต้อ�นน�%น ท�านผู้��ฝึ2กห�ดิใหม�ท�%งหลายพ3งต้�%งสต้�ก�าหนดิใจิไว�ให�ดิ� อย�าต้กปริ่ะหม�ากริ่ะดิากและอย�างท�าความกล�วจินเส�ยสต้�และอาริ่มณ์� ท�าใจิให�ฟุ้6 9งซั�านริ่�%งใจิไม�อย�� จิะเส�ยสมาธ� น�ม�ต้ท�%งหลาย ไม�ใช่�เป.นขึ้องเท��ยง เพ�ยงส�กว�าเป.นเงาๆ พอให�เห�นปริ่ากฎแล�วก�หายไปเท�าน�%นเองฯ น�ม�ต้ท��ปริ่ากฎน�%น ค�อ อ6คคหน�ม�ต้ ๑ ปฏ�ภาคน�ม�ต้ ๑ น�ม�ต้ท��ปริ่ากฎเห�นดิวงหท�ยขึ้องต้นใสสว�างเหม�อนก�บดิวงแก�ว แล�วย3ดิหน�วงเหน��ยวริ่�%ง ให�ต้�%งสต้�ก�าหนดิจิ�ต้ไว�ให�ดิ�เริ่�ยกว�า อ6คคหน�ม�ต้ ไม�เป.นขึ้องน�ากล�วฯ น�ม�ต้ท��ปริ่ากฎเห�นคนต้าย ส�ต้ว-ต้าย ผู้��ไม�ม�สต้�ย�อมกล�ว แต้�ผู้��ม�สต้�แล�วย�อมไม�กล�วย��งเป.นอ6บายให�พ�จิาริ่ณ์าเห�นเป.นอส6ภะแยกส�วนแบ�งส�วนขึ้องกายน�%นออกดิ�ไดิ�ดิ�ท�เดิ�ยวและน�อมเขึ้�ามาพ�จิาริ่ณ์าภายในกายขึ้องต้นให�เห�นแจิ�มแจิ�ง จินเก�ดิน�พพ�ทาญาณ์ เบ��อหน�ายส�งเวช่สลดิใจิ ย�งน�%าใจิให�ต้�%งม��นเป.นมาธ�ม�ก�าล�งย��งขึ้3%น เริ่�ยกว�า ปฏ�ภาคน�ม�ต้ฯ
๘.วธ'เดูนจงกรม พ3งต้�%งก�าหนดิหนทางส�%นยาวแล�วแต้�ต้�องการิ่ ย�นท��ต้�นทาง ยกม�อปริ่ะนม ริ่ะล3กถ3งค6ณ์พริ่ะพ6ทธเจิ�า พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ- แล�วต้�%งความส�ต้ย-อธ�ษฐานว�า ขึ้�าพเจิ�าจิะต้�%งใจิปฏ�บ�ต้�เพ��อเป.นปฏ�บ�ต้�บ�ช่าค6ณ์ขึ้อง
พริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�า ก�บท�%งพริ่ะธริ่ริ่มและพริ่ะอริ่�ยสงฆ-สาวก ขึ้อให�น�%าใจิขึ้องขึ้�าพเจิ�าสงบริ่ะง�บต้�%งม��นเป.นสมาธ� ม�ป?ญญาเฉล�ยวฉลาดิริ่� �แจิ�งแทงต้ลอดิในค�าส��งสอนขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�าท6กปริ่ะการิ่เทอญ แล�ววางม�อลง เอาม�อขึ้วาจิ�บม�อฬ้�ายไว�ขึ้�างหน3�งเจิริ่�ญพริ่หมว�หาริ่ ๔ ทอดิต้าลงเบ�%องต้��า ต้�%งสต้�ก�าหนดิจิ�ต้น3กค�าบริ่�กริ่ริ่มเดิ�นกล�บไปกล�บมาจินกว�าจิ�ต้จิะสงบริ่วมลงเป.นองค-สมาธ� ในขึ้ณ์ะท��จิ�ต้ก�าล�งริ่วมอย��น� %น จิะหย6ดิย�นก�าหนดิจิ�ต้ ให�ริ่วมสน�ทเป.นสมาธ�ก�อนจิ3งเดิ�นต้�อไปอ�กก�ไดิ�ในว�ธ�เดิ�นจิงกริ่มน�%ก�าหนดิจิ�ต้อย�างเดิ�ยวก �นก�บน��งสมาธ� แปลกแต้�ใช่�อ�ริ่�ยาบถเดิ�นเท�าน�%นฯ เพริ่าะฉะน�%น ท�านผู้��ฝึ2กห�ดิใหม�ท�%งหลายพ3งเขึ้�าใจิเถ�ดิว�า การิ่ท�าความเพ�ยริ่ค�อฝึ2กห�ดิจิ�ต้ในสมาธ�ว�ธ�น�% ม�ว�ธ�ท��จิะต้�องฝึ2กห�ดิในอ�ริ่�ยาบทท�%ง ๔ จิ3งต้�องน��งสมาธ�บ�าง เดิ�นจิงกริ่มบ�าง ย�นก�าหนดิจิ�ต้บ�าง นอนส�หไสยาสน-บ�าง เพ��อให�ช่�านาญคล�องแคล�ว และเปล��ยนอ�ริ่�ยาบถให�สม��าเสมอฯ
๙.วธ'แก$นมติ ม�ว�ธ�ท��จิะแก�น�ม�ต้ไดิ�เป.น ๓ อย�างค�อ วธ'ท'3 ๑ ท�าความน��งเฉย ค�อ พ3งต้�%งสต้�ก�าหนดิจิ�ต้น�%นไว�ให�ม� �นคง ท�าความสงบน��งแน�วเฉยอย��ในสมาธ� แม�ม�น�ม�ต้อะไริ่ๆ มาปริ่ากฎ หริ่�อริ่� �เห�นเป.นจิริ่�งในจิ�ต้อย�างไริ่ไม�ต้�องหว��นไหวไปต้าม ค�อ ไม�ต้�องส�งจิ�ต้ค�ดิไป จิะเป.นความค�ดิผู้�ดิ ท��เริ่�ยกว�า จิ�ต้ว�ปลาสแปลว�า ความค�ดิเคล��อนคลาดิ แปลกปริ่ะหลาดิจิากความจิริ่�ง น��งอย��ในสมาธ�ไม�ไดิ� ให�บ�งเก�ดิเป.นส�ญญา ความส�าค�ญผู้�ดิท��เริ่�ยกว�า ส�ญญาว�ปลาส แปลว�า หมายม��นไปต้ามน�ม�ต้เคล��อนคลาดิจิากจิ�ต้ผู้��เป.นจิริ่�งท�%งน�%น จินบ�งเก�ดิถ�อท�ฎฐ�มานะขึ้3%นท��เริ่�ยกว�า ท�ฎฐ�ว�ปลาส แปลว�า ความเป.นเคล��อนคลาดิจิากความเป.นจิริ่�ง ค�อเห�นไปหน�าเดิ�ยว ไม�แลเหล�ยวดิ�ให�ริ่� �เท�าส�วนในส�วนนอก ช่��อว�าไม�ริ่อบคอบ เป.นจิ�ต้ล�าเอ�ยง ไม�เท��ยงต้ริ่ง เม��อริ่� �เช่�นน�%จิ3งไม�ควริ่ส�งจิ�ต้ไปต้าม เม��อไม�ส�งจิ�ต้ไปต้ามน�ม�ต้เช่�นน�%นแล�ว ก�ให�คอยริ่ะว�งไม�ให�จิ�ต้ เป.นต้�ณ์หาเก�ดิขึ้3%นค�อไม�ให�จิ�ต้ดิ�%นริ่นย�นดิ�อยากเห�นน�ม�ต้น�%น
แจิ�มแจิ�งย��งขึ้3%นก�ดิ� หริ่�อย�นริ่�ายอยากให�น�ม�ต้น�%นหายไปก�ดิ� หริ่�อแม�ไม�อยากพบไม�อยากเห�นซั3�งน�ม�ต้ท��น�ากล�วก�ดิ� ท�%ง ๓ อย�างน�% เริ่�ยกว�า ต้�ณ์หา ถ�าเก�ดิม�ในจิ�ต้แต้�อย�างใดิอย�างหน3�งแล�ว ก�ให�ริ่�บริ่ะง�บดิ�บเส�ย ค�อถอนความอยากและควาไม�อยากน�%นออกเส�ย เม��อน�ม�ต้ม�มาก�อย�าย�นดิ� เม��อน�ม�ต้หายไปก�อย�าย�นริ่�าย หริ่�อเม��อน�ม�ต้ท��น�ากล�วม�มาก�อย�าท�าความกล�วและอย�างท�าความคดิโกง อยากให�หายไปก�ไม�ว�า ไม�อยากให�หายไปก�ไม�ว�า อยากเห�นก�ไม�ว�า ไม�อยากเห�นก�ไม�ว�า ให�เป.นส�นท�ฏฐ�โกค�อเห�นเอง อย�ากริ่� �ก�ไม�ว�า ไม�อยากริ่� �ก�ไม�ว�า ให�เป.นป?จิจิ�ต้ต้�ง ริ่� �จิ�าเพาะก�บจิ�ต้ ต้�%งจิ�ต้ไว�เป.นกลางๆ แล�วพ3งท�าความริ่� �เท�าอย��ว�าอ�นน�%เป.นส�วนจิ�ต้ อ�นน�%นเป.นส�วนน�ม�ต้ แยกส�วนแบ�งส�วนต้�%งไว�เป.นคนละอ�น ริ่�กษาเอาแต้�จิ�ต้ก�าหนดิให�ต้�%งอย�� เป.นฐ�ต้�ะริ่ริ่มเท��ยงแน�ว ท�าความริ่� �เท�าจิ�ต้และน�ม�ต้ท� �งสองเง��อน ริ่�กษาไม�ให�สต้�เคล��อนคลาดิจิากจิ�ต้ ท�%งไม�ให�เผู้ลอสต้�ไดิ�เป.นดิ� สต้�มาช่��อว�าเป.นผู้��ม�สต้� ว�เนยNย โลเก อภ�ช่NฌิาโทมนสNส� ถอนอภช่ฌิาและโทมน�สในโลกเส�ยไดิ�แล�ว ก�เป.นผู้��ต้� %งอย��ในว�น�ย เม��อปริ่ะกอบขึ้�อปฏ�บ�ต้�อ�นน�%อย��อย�างน�% สต้�ก�ต้�%งม��น จิ�ต้ก�ต้�%งม��นปริ่ะช่6มก�นเป.นสมาธ�ดิ�งน�% เริ่�ยกว�า ญาต้ปริ่�ญญาแปลว�า ริ่� �เท�าอาริ่มณ์-ฯ
วธ'ท'3 ๒ ต้ริ่วจิค�นปฏ�ภาคน�ม�ต้ ค�อ เม��อเห�นว�าจิ�ต้ม�ก�าล�งปริ่ะช่6มก�นอย��เป.นป2กแผู้�นแน�นหนาดิ�แล�ว พ3งฝึ2กห�ดิปฏ�ภาคน�ม�ต้ให�ช่�านาญ ค�อ เม��อเห�นริ่�ปน�ม�ต้มาปริ่ากฎในต้าในจิ�ต้เห�นเป.นริ่�ปคน เดิ�กเล�ก หญ�งช่าย หน6�มน�อย บ�าวสาว หริ่�อแก�เฒ�าช่ริ่าปริ่ะการิ่ใดิปริ่ะการิ่หน3�งก�ต้าม แสดิงอาการิ่แลบล�%นปล�%นต้า หน�าบ�ดิต้าเบ��อน อาการิ่ใดิอาการิ่หน3�งก�ต้ามให�ริ่�บพล�กจิ�ต้เขึ้�ามากล�บต้�%งสต้� ผู้�กป?ญหาหริ่�อท�าในใจิก�ไดิ�ว�า ริ่�ปน�%เท��ยงหริ่�อไม�เท��ยง จิะแก�เฒ�าช่ริ่าต้�อไปหริ่�อไม� เม��อน3กในใจิกริ่ะน�%แล�วถ3งหย6ดิและวางค�าท��น3กน�%นเส�ย ก�าหนดิจิ�ต้พ�จิาริ่ณ์าน��งเฉยอย��จินกว�าจิะต้กลงและแลเห�นในใจิว�าเฒ�าแก�ช่ริ่าไดิ�เป.นแท� จิ3งริ่�บพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นแก�เฒ�าช่ริ่าหล�งขึ้ดิหล�งโขึ้ส��นทดิๆ ไปในขึ้ณ์ะป?จิจิ6บ�น
ท�นใจิน�%นแล�วผู้�กป?ญหาถามดิ�ท�ว�า "ต้ายเป.นไหมเล�า" หย6ดิน��งพ�จิาริ่ณ์าอย��อ�กจินกว�าจิะต้กลงเห�นในใจิไดิ�ว�าต้ายแน�ต้ายแท�ไม�แปริ่ผู้�น จิ3งริ่�บพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นต้ายลงไปอ�กเล�า ในขึ้ณ์ะป?จิจิ6บ�นท�นใจิน�%น "เม��อต้ายแล�วจิะเปO� อยเน�าต้ายท�าลายไปหริ่�อไม�" หย6ดิน��งพ�จิาริ่ณ์าเฉยอย��อ�ก "จินกว�าจิ�ต้ขึ้องเริ่าจิะต้กลงเป.นว�าเปO� อยเน�าแต้กท�าลายไปหริ่�อไม�" หย6ดิน��งพ�จิาริ่ณ์าเฉยอย��อ�ก จินกว�าจิ�ต้ขึ้องเริ่าจิะต้กลงเห�นว�าเปO� อยเน�าแต้กท�าลายไปไดิ�แท�แน�ในใจิฉะน�%แล�ว ก�ให�ริ่�บพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นเปO� อยเน�าแต้กท�าลายจินละลายหายส�ญลงไป เป.นดิ�น เป.นน�%า เป.นลม เป.นไฟุ้ ไปต้ามธริ่ริ่มดิา ธริ่ริ่มธาต้6ธริ่ริ่มฐ�ต้� ธริ่ริ่มน�ยามะ แล�วพล�กเอาจิ�ต้ขึ้องเริ่ากล�บทวนเขึ้�ามาพ�จิาริ่ณ์ากายในกายขึ้องเริ่าเอง ให�เห�นลงไปไดิ�อย�างเดิ�ยวก�น จินกว�าจิะต้กลงและต้�ดิส�นใจิไดิ�ว�าริ่�างกายขึ้องเริ่าน�% ก�แก�เฒ�าช่ริ่า ท6พพลภาพแต้กต้าย ท�าลาย เปO� อยเน�าไปเป.นเหม�อนก�น แล�วริ่�บต้�%งสต้�พ�จิาริ่ณ์าเห�นเป.นแก�เฒ�าช่ริ่าดิ�ท�นท� และพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นต้ายลงไปในขึ้ณ์ะป?จิจิ6บ�น แยกส�วนแบ�งส�วนออกดิ�ให�เห�นแจิ�งว�า หน�งเป.นอย�างไริ่ เน�%อเป.นอย�างไริ่กริ่ะดิ�กเป.นอย�างไริ่ ต้�บไต้ไส�พ6งเคริ่��องในเป.นอย�างไริ่ เป.นขึ้องงามหริ่�อไม�งาม ต้ริ่วจิดิ�ให�ดิ�พ�จิาริ่ณ์าให�ละเอ �ยดิจินกว�าจิะถอนความย�นดิ�ย�นริ่�ายเส�ยไดิ� แล�วพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นเปO� อยเน�าผู้6พ�งลงถมแผู้�นดิ�นไป ภายหล�งกล�บพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นเป.นค�นมาอ�ก แล�วฝึ2กห�ดิท�าอย��อย�างน�%จินกว�าจิะช่�านาญหริ่�อย��งเป.นผู้��ม�สต้�ไดิ�พ�จิาริ่ณ์าให�เน�%อ หน�ง เส�น เอ�น และเคริ่��องในท�%งหลาย ม�ต้�บ ไต้ ไส� พ6ง เป.นต้�น เผู้��อยเน�าผู้6พ�งลงไปหมดิแล�ว ย�งเหล�อแต้�ริ่�างกริ่ะดิ�กเปล�าจิ3งก�าหนดิเอาริ่�างกริ่ะดิ�กน�%นเป.นอาริ่มณ์-ท�าไว�ในใจิ ใคริ่�คริ่วญให�เห�นแจิ�งอย��เป.นต้�จิจินกว�าจิะน�บไดิ�ท6กกริ่ะดิ�กก�ย��งดิ�เพ�ยงเท�าน�%ก�เป.นอ�นแก�น�ม�ต้ไดิ�ดิ��ท�เดิ�ยวฯ คริ่าวน�%ถ3งท�าพ�ธ�พ�จิาริ่ณ์าเป.น อน6โลม ถอยขึ้3%นถอยลง ค�อต้�%งสต้�ก�าหนดิจิ�ต้ไว�ให�ดิ�แล�วเพ�งพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นผู้มอย��บนศี�ริ่ษะม�ส�ดิ�า ส�ญฐานยาว ก�จิะหงอกขึ้าวลงถมแผู้�นดิ�นท�%งน�%นและพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นขึ้นซั3�งเก�ดิต้ามช่6มช่นต้ลอดิท��วท�%งกายนอกจิากฝึ>าม�อฝึ>าเท�า ก�จิะลงถม
แผู้�นดิ�นเหม�อนก�น พ�จิาริ่ณ์าเล�บท��อย��ปลายน�%วเท�าน�%วม�อ ให�เห�นเป.นขึ้องท��จิะต้�องลงถมแผู้�นดิ�นดิ�วยก�นท�%งน�%น พ�จิาริ่ณ์าฟุ้?นซั3�งอย��ในปากขึ้�างบนขึ้�างล�างให�เห�นแจิ�งว�าไดิ�ใช่�เค�%ยวอาหาริ่การิ่ก�นอย��เป.นน�จิ แต้�ก�จิะต้�องลงถมแผู้�นดิ�นเหม�อนก�น คริ่าวน�%พ�จิาริ่ณ์าหน�งเบ�%องบนแต้�พ�%นเท�าขึ้3%นมาเบ�%องต้��าแต้�ปลายผู้มลงมา ม�หล�งห6�มอย��เป.นท��ส6ดิริ่อบ ย�งช่�ว�ต้น�%ให�ต้� %งอย��ไดิ�แล�วเป.นไป ถ�าถลกหน�งน�%ออกหมดิแล�วก�ต้�องต้าย ต้ายแล�ว ต้�องถมแผู้�นดิ�น พ�จิาริ่ณ์าเห�นความจิริ่�งฉะน�%แล�วเล�กหน�งออกวางลงไว�ท��พ�%นดิ�น พ�จิาริ่ณ์าเส�นเอ�นให�เห�นแจิ�งว�า เส�นเอ�นท�%งหลายริ่�ดิริ่3งกริ่ะดิ�กไว�ให�ต้�ดิก�นอย�� เม��อเล�กเส�นเอ�นน�%ออกหมดิแล�วกริ่ะดิ�กก�จิะหล6ดิจิากก�นผู้6พ�งลงถมแผู้�นดิ�นท�%งส�%น แล�วก�าหนดิเล�กเส�นเอ�นน�%ออกเส�ยกองไว�ท��พ�%นดิ�นพ�จิาริ่ณ์าริ่�างกริ่ะดิ�กให�เห�นแจิ�งว�า กริ่ะดิ�กในริ่�างกายน�%ม�เป.นท�อนๆ เบ�%องต้�นแต้�กริ่ะดิ�กกริ่ะโหลกศี�ริ่ษะลงไปเบ�%องบนแต้�กริ่ะดิ�กพ�%นเท�าขึ้3%นมา เห�นไดิ�กริ่ะจิายสมควริ่ แล�วเพ�งเล�งพ�จิาริ่ณ์าดิ�เคริ่��องในท�%งหลายให�เห�นว�า ปอดิอย��ท��ไหน ม�ามอย��ท��ไหน ดิวงหฤท�ยอย��ท��ไหน ใหญ�น�อยเท�าไริ่ เห�นต้�บไต้ ไส�พ6ง อาหาริ่ใหม� อาหาริ่เก�า เป.นอย�างไริ่ อย��ท��ไหน ม�ริ่�ปพริ่ริ่ณ์ส�ณ์ฐานเป.นอย�างไริ่ ม�ส�ส�นวริ่ริ่ณ์ะเป.นไฉน เคริ่��องในท�%งแวงน�% เป.นท��ปริ่ะช่6มแห�งช่�ว�ต้ก�จิริ่�ง แต้�ก�จิะต้�องถมแผู้�นดิ�น เม��อพ�จิาริ่ณ์าเห�นฉะน�%แล�วจิ3งก�าหนดิให�ขึ้าดิต้กลงไปกองไว�ท��พ� �นดิ�น ย�งเหล�อแต้�ริ่�างกริ่ะดิ�ก จิ3งพ�จิาริ่ณ์าดิ�กริ่ะดิ�กกริ่ะโหลกศี�ริ่ษะเป.นล�าดิ�บลงมา กริ่ะดิ�กคอ กริ่ะดิ�กแขึ้น กริ่ะดิ�กห�วไหล� กริ่ะดิ�กส�นหล�ง กริ่ะดิ�กซั��โคริ่ง กริ่ะดิ�กเอว กริ่ะดิ�กต้ะโพก กริ่ะดิ�กต้�นขึ้ากริ่ะดิ�กแขึ้�ง กริ่ะดิ�กพ�%นเท�า พ�จิาริ่ณ์าอย�างน�%เริ่�ยกว�าอน6ดิลมฯ คริ่าวน�%พ3งพ�จิาริ่ณ์าเป.นปฏ�โลม ค�อพ�จิาริ่ณ์าถอยกล�บขึ้3%นเบ�%องบนต้�%งแต้�กริ่ะดิ�กพ�%นเท�าขึ้3%นไปต้ลอดิถ3งกริ่ะดิ�กกริ่ะโหลกศี�ริ่ษะ พ�จิาริ่ณ์าทบทวนกล�บจิากศี�ริ่ษะถอยลงมาต้ริ่งหน�าอกน�%นให�ม� �นคงท�าในใจิว�า ริ่�างกายท�%งหมดิน�%ม�จิ�ต้เป.นใหญ�ปริ่ะช่6มอย��ท��จิ�ต้ จิ3งก�าหนดิริ่วมจิ�ต้เขึ้�าให�สงบ แลต้�%งอย��เป.นเอก�คคต้า ว�ธ�ท�� ๒ น�%เริ่�ยกว�า ต้�ริ่ปริ่�ญญา แปลว�า
ใคริ่�คริ่วญอาริ่มณ์-ฯ ขึ้อเต้�อนสต้�ไว�ว�า ในริ่ะหว�างน�%ก�าล�งพ�จิาริ่ณ์าอย��น� %น ห�ามไม�ให�จิ�ต้เคล��อนจิากท��ค�ดิ ริ่ะว�งไม�ให�ส�งจิ�ต้ไปต้ามอาการิ่ จิ�ต้จิะถอนจิากสมาธ� ถ�าจิ�ต้ถอนจิากสมาธ�เป.นใช่�ไม�ไดิ�ขึ้�อส�าค�ญให�เอาจิ�ต้เป.นหล�ก ไม�ให�ปล�อยจิ�ต้ ให�ม�สต้�เพ�งเล�งให�ริ่อบจิ�ต้ พ�จิาริ่ณ์าให�ริ่อบกายริ่�กษาใจิไม�ให�ฟุ้6 9งจิ3งไม�ย6�งในการิ่พ�จิาริ่ณ์าฯ
วธ'ท'3 3 เจรญวป7สุสุนา ค�อ เม��อผู้��ปฏ�บ�ต้�ท�%งหลายไดิ�ฝึ2กห�ดิจิ�ต้มาถ3งขึ้�%นน�% ม�ก�าล�งพอพ�จิาริ่ณ์าปฏ�ภาคน�ม�ต้ไดิ�ช่�านาญคล�องแคล�วเป.นปริ่ะจิ�กขึ้ส�ทธ� ดิ�งท��อธ�บายมาแล�ว และก�าหนดิจิ�ต้ริ่วมเขึ้�าไว�ในขึ้ณ์ะจิ�ต้อ�นเดิ�ยว ณ์ ท��หน�าอก ต้�%งสต้�พ�จิาริ่ณ์าดิ�ให�ริ่� �ริ่อบจิ�ต้ เพ�งพ�น�จิให�สว�างแลเห�นริ่�างกริ่ะดิ�กท��งท�%งกาย ยกค�าบริ่�กริ่ริ่มว�ป?สสนาว�โมกขึ้ปริ่�ว�ต้ริ่ขึ้3%นบริ่�กริ่ริ่มจิ�าเพาะจิ�ต้ว�า สพNเพ ธมNมา อนต้Nต้า สพNเพ ธมNมา อน�จิNจิา สพNเพ ธมNมา ท6กNขึ้า ให�เห�นริ่�างกริ่ะดิ�กท�%งหมดิเป.นอน�ต้ต้า ไม�ใช่�ต้�วต้น หม�ควริ่ถ�อเอา ไม�เท��ยง เป.นท6กขึ้-ก�าหนดิให�เห�นกริ่ะดิ�กท�%งหลายหล6ดิจิากก�นหมดิ ต้กลงไปกองไว�ท��พ�%นดิ�น คริ่าวน�%ต้� %งสต้�ให�ดิ�ริ่�กษาไว�ซั3�งจิ�ต้ อย�าให�เผู้ลอ ยกค�าบริ่�กริ่ริ่มว�ป?สสนาน�%นอ�ก เพ�งพ�จิาริ่ณ์าจิ�าเพาะจิ�ต้ให�เห�นเคริ่��องอว�ยวะท��กริ่ะจิ�ดิกริ่ะจิายกองไว�ท��พ�%นดิ�นน�%น ละลายกลายเป.นดิ�น เป.นน�%า เป.นลม เป.นไฟุ้ ถมแผู้�นดิ�นไปหมดิ ก�าหนดิจิ�าเพาะจิ�ต้ผู้��ริ่� � เพ�งพ�น�จิพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นพ�%นแผู้�นดิ�น กว�างใหญ�เท�าพริ่เป.นท��อาศี�ยขึ้องส�ต้ว-ท�%งโลก ก�ย�งต้�องฉ�บหายดิ�วยน�%า ดิ�วยลม ดิ�วยไฟุ้ยกว�ป?สสนาละลายแผู้�นดิ�นน�%เส�ยให�เห�นเป.นสภาวธริ่ริ่ม เพ�ยงส�กว�าเก�ดิขึ้3%นแล�วก�ดิ�บไปเท�าน�%น ริ่วบริ่วมเอาแต้�จิ�ต้ค�อผู้��ริ่� � ต้� %งไว�ให�เป.นเอกจิ�ต้ เอกธริ่ริ่ม สงบน��งแน�วอย�� และวางลงเป.นอ6เบกขึ้าเฉยอย��ก�บท �� คริ่าวน�%จิะแลเห�นจิ�ต้น�%นแจิ�มแจิ�งย��งขึ้3%นท�เดิ�ยว ก�างล�วงจิากน�ม�ต้ไดิ�ดิ� ม�ก�าล�งให�แลเห�นอ�านาจิอาน�สงส-ขึ้องจิ�ต้ท��ไดิ�ฝึ2กห�ดิสมาธ�มาเพ�ยงช่�%นน�% ก�พอม�ศีริ่�ทธาเช่��อในในขึ้องต้นในการิ่ท��จิะกริ่ะท�า
ความเพ�ยริ่ย��ง ๆ ขึ้3%นไป ว�ธ�น�% 3 น�% เริ่�ยกว�า ปหานปริ่�ญญา แปลว�า ละวางอาริ่มณ์-เส�ยไดิ�แล�ว
โอวาทธรรมหลวงป��หล�ย์ จนBทสุาโร
"อย์�าไปติามดู�อาการของเวทนา ให$ดู�จติอย์�างเดู'ย์ว"
ธรรมโอวาท ธริ่ริ่มเทศีนาขึ้องหลวงป�>ม�มากมายหลายริ่�อยหลายพ�นก�ณ์ฑ์- เพริ่าะท�านไดิ�เทศีน-โปริ่ดิญาต้�โยมล�กศี�ษย-มากกว�าคริ่3�งศีต้วริ่ริ่ษ และกริ่ะท�าเริ่��อยมาจินกริ่ะท��งค�นส6ดิท�าย ก�อนจิะมริ่ณ์ภาพเพ�ยงหน3�งช่��วโมง ท�านก�ย�งอบริ่มส��งสอนศี�ษย-อย�� ท�านไดิ�กล�าวถ3งความส�าค�ญขึ้อง การิ่ริ่�กษาศี�ล โดิยเฉพาะในว�นอาท�ต้ย- ท�านจิะเน�นให�บริ่ริ่ดิาศี�ษย-ริ่�กษาเพ��มจิาก ศี�ล 5 เป.น ศี�ล 8 ท�านไดิ�อธ�บายอาน�สงส-ขึ้องศี�ลให�ฟุ้?งว�า ศี�ล 5 น�% พริ่ะพ6ทธเจิ�า ท�านม�เมต้ต้าต้�อผู้��คริ่องเริ่�อน ผู้��ริ่ �กษาศี�ล 5 ย�อมส�าเริ่�จิโสดิาบ�นไดิ� ส�าหริ่�บศี�ล 8
ย�อมช่�วยให�สามาริ่ถส�าเริ่�จิถ3งอนาคาม�ไดิ� พริ่ะธริ่ริ่มเทศีนาขึ้องท�าน จิะย�%าเสมอเริ่��องการิ่บริ่�จิาคทาน การิ่ริ่�กษาศี�ล และการิ่เจิริ่�ญภาวนา ท�านม�กจิะเน�นเริ่��องศี�ลอย��เสมอ เพริ่าะ ศี�ล แปลว�า ความปกต้� เป.นการิ่ริ่�กษาใจิให�ปกต้� อ�นเป.นบาทเบ�%องต้�นขึ้องการิ่ภาวนา หากริ่�กษาศี�ลไดิ�บริ่�ส6ทธ�K การิ่ภาวนาก�จิะก�าวหน�าริ่วดิเริ่�ว ผู้��ม�ศี�ลย�อมต้�องม�จิ�ต้ใจิผู้�องใส เป.นท��ริ่ �กขึ้องบ6คคลท�%งหลาย ในส�งคมท��อย��ริ่ �วมก�นน�% ถ�าท6กคนริ่�กษาศี�ล 5 บ�านเม�องก�จิะสงบริ่าบริ่��น ปริ่าศีจิากขึ้โมย ไม�ม�การิ่ฆ�าฟุ้?นก�น อาน6ภาพแห�งศี�ล ย�อมริ่�กษาต้�วผู้��ริ่ �กษาศี�ล และ ส�งคมโดิยริ่อบไดิ� หล�งจิากไดิ�ฟุ้อกจิ�ต้ดิ�วยการิ่ริ่�กษาศี�ลแล�ว
การิ่บ�าเพ�ญทาน ก�เป.นส�วนหน3�งท��จิะท�าให�จิ�ต้ใจิโน�มน�าวต้�ดิความต้ริ่ะหน��ให�ม�ใจิเอ�%อเฟุ้O% อเผู้��อแผู้�ถ3งก�น ส�วนเริ่��อง จิ�ต้ภาวนา น�%น ท�านจิะเน�นว�าม�อาน�สงส-มาก ท�านกล�าวเสมอว�า ก�เลสม�ริ่�อยแปดิปริ่ะต้� แต้�พ6ทโธม�ปริ่ะต้�เดิ�ยว เพริ่าะฉะน�%น ให�ฝึ2กห�ดิปฏ�บ�ต้�ให�ค6�นเคย วาริ่ะท��เริ่าจิะเปล��ยนภพเปล��ยนช่าต้�เป.นช่�วงเวลาท��ส�าค�ญท��ส6ดิ ดิ�งน�%นจิงเพ�ยริ่ฝึ2กจิ�ต้ให�ค6�นไว�ก�บพ6ทโธ
ท�านละเอ�ยดิพ�ถ�พ�ถ�นมากในท6กเริ่��อง เป.นต้�นแบบให�สาธ6ช่นริ่� �จิ�กฝึ2กต้นให�ริ่� �จิ�กการิ่กริ่าบแบบเบญจิางคปริ่ะดิ�ษฐ- อย�างถ�กต้�อง ค�อ นอกจิากเขึ้�าท�%งสอง ม�อท�%งสอง ศีอกจิริ่ดิพ�%น หน�าผู้ากต้�องแต้ะถ�งพ�%นดิ�วย จิ3งจิะเป.นท�ากริ่าบท��งดิงาม ในการิ่กริ่าบคริ่�%งท��หน3 �งให�ม�น�อมจิ�ต้ริ่�าล3กถ3งค6ณ์ขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า กริ่าบคริ่�%งท��สองให�น3กถ3งพริ่ะธริ่ริ่มค�าส��งสอนขึ้องท�านท��ส�บต้�อพริ่ะศีาสนามาจินท6กว�นน�% กริ่าบคริ่�%งท��สามให�ริ่ะล3กถ3งค6ณ์ขึ้องพริ่ะสงฆ-สาวกขึ้องพริ่ะพ6ทธองค- ซั3�งเป.นสมมต้�สงฆ-แทนองค-สมเดิ�จิพริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�า ในการิ่กริ่าบท6กคริ่�%ง ต้�องน�อมจิ�ต้ให�ริ่�าล3กดิ�วยเสมอ จิ�ต้จิะเอ�บอาบในการิ่บ6ญ จิะเป.นจิ�ต้ท��อ�อนน�อมควริ่แก�การิ่งาน หากฝึ2กเช่�นน�%เสมอ จิะเป.นผู้��นอบน�อมถ�อมต้น ให�ดิ�จิ�ต้ขึ้องต้�วเอง ภาวนาให�จิ�ต้ใจิสงบ ม�ธย�สถ-ป?จิจิ6บ�น ม�างกายให�มาก จิะช่�วยให�หมดิความก�าหนดิหลงต้�ดิในส�ส�นขึ้องกามว�ต้ถ6 ให�หม��นม�เมต้ต้ากริ่6ณ์าต้�อส�ต้ว-ท�%งหลาย อาน�สงส-ขึ้องการิ่ช่�วยช่�ว�ต้ส�ต้ว-ท��เขึ้าจิะน�าไปฆ�า ม�ผู้ลท�าให�อาย6ย�น แม�ยามต้กท6กขึ้-ไดิ�ยาก ก�จิะม�คนมาช่�วยเหล�อ ไม�ต้�ดิค6กต้�ดิต้าริ่าง หล�กการิ่ม�างกาย ขึ้องท�าน ค�อ การิ่พ�จิาริ่ณ์าปล�อยวางธาต้6ขึ้�นธ- ส�วนการิ่ภาวนาหริ่�อท�าจิ�ต้ท�าใจิ ให�ดิ�อาการิ่ขึ้องจิ�ต้ ก�อนต้าย อย�าไปดิ�อาการิ่ขึ้องเวทนา ให�ดิ�จิ�ต้อย�างเดิ�ยว เวลาธาต้6จิะต้�ล�งกาเปล��ยนภพ จิ�ต้จิะออกจิากริ่�าง ให�พ�จิาริ่ณ์าต้ามจิ�ต้ จิะเห�นว�า จิ�ต้จิะออกจิากริ่�างอย�างไริ่ ไปอย�างไริ่ จิ�ต้จิะเขึ้�าๆ ออกๆ อย�างไริ่ จิะม�ดิๆ สว�างๆ อย�างไริ่ จิะม�อาการิ่เหน��อยหอบมาก ให�ก�าหนดิต้ามจิ�ต้ จิะเห�นอาการิ่จิ�ต้ช่�ดิ แต้�หากต้ามไม�ท�น ก�
ให�ปล�อยไปให�ไดิ�ป?จิจิ6บ�นขึ้ณ์ะ ท�านจิะย�%าเสมอว�า อย�าไปต้ามดิ�อาการิ่ขึ้องเวทนา ให�ดิ�จิ�ต้อย�างเดิ�ยวและ ขึ้อให�เริ่�งท�าความเพ�ยริ่ ม�ความสาม�คค� กลมเกล�ยวก�น
โอวาทหลวงป��สุม พ�ทธาจาโร
ธรรมโอวาท จาก พระธรรมเทศนา พ�ทธาจาราน�สุรณู และ ธรรมลขติ 1. ค�าว�า จิ�ต้ ไดิ�แก� ดิวงจิ�ต้ ดิวงใจิผู้��ริ่� �อย�� ผู้��เห�นอย�� ผู้��ไดิ�ย�นไดิ�ฟุ้?งอย�� เริ่าฟุ้?งเส�ยง ไดิ�ย�นเส�ยง ใคริ่เป.นผู้��ริ่� �อย��ในต้�วในใจิ น��นแหละม�นอย��ต้ริ่งน�% ให�ริ่วมให�สงบเขึ้�ามาอย��ต้ริ่งน�% ต้ริ่งจิ�ต้ใจิผู้��ริ่� �อย��
2. ต้าเห�นริ่�ป ก�จิ�ต้ดิวงน�%เป.นผู้��เห�น ดิ�ใจิก�จิ�ต้ดิวงน�%หลงไป เส�ยใจิก�จิ�ต้ดิวงน�%หลงไป เส�ยงผู้�านเขึ้�ามาทางโสต้ ทางห�ก�จิ�ต้ดิวงเก�าน��แหละ กล��น ริ่ส โผู้ฏฐ�พพะ ธริ่ริ่มาริ่มณ์- ก�จิ�ต้ดิวงน�%เป.นผู้��หลง เม��อจิ�ต้ใจิดิวงน�%เป.นผู้��หลงผู้��เมาไม�เขึ้�าเริ่��อง เริ่าก�มาแก�ไขึ้ภาวนาท�าใจิให�สงบ ไม�ให�ห�นเหไปก�บอาริ่มณ์-ใดิๆ เห�นส��งต้�างๆ ท��เก�ดิดิ�บอย��ในต้�ว ในใจิ ในส�ต้ว- ในบ6คคลน�%ว�า ม�เก�ดิขึ้3%น ต้�%งอย��ช่� �วริ่ะยะหน3�ง แล�วก�แต้กดิ�บไปเป.นธริ่ริ่มดิาอย�างน�%
3. การิ่ปฏ�บ�ต้�บ�ช่า ภาวนาน�% เป.นการิ่ปฏ�บ�ต้�ภายใน เป.นการิ่เจิริ่�ญภายใน พ6ทโธภายใน ให�ใจิอย��ภายใน ไม�ให�จิ�ต้ใจิไปอย��ภายนอก
4. การิ่ภาวนา ไม�ใช่�เป.นขึ้องหน�ก เหม�อนแบกไม�หามเสา เป.นขึ้องเบาท��ส6ดิ น3กภาวนาบทใดิขึ้�อใดิ ก�ให�เขึ้�าถ3งจิ�ต้ถ3งใจิ จินจิ�ต้ใจิผู้�องใสสะอาดิต้�%งม��นเท��ยงต้ริ่งคงท��อย�� ภายในจิ�ต้ใจิขึ้องต้น ใจิก�สบาย น��งก�สบาย นอนก�สบาย ย�นไป
มาท��ไหนก�สบายท�%งน�%น ในต้�วคนเริ่าน�% เม��อจิ�ต้ใจิสบาย กายก�พลอยสบายไปดิ�วย อะไริ่ๆ ท6กอย�างม�นก�สบายไป ม�นแล�วแต้�จิ�ต้ใจิ
5.ท�าอย�างไริ่ใจิจิะสงบริ่ะง�บ ม�อ6บายอะไริ่ ก�อ6บายไม�ขึ้3%เก�ยจิไงละ ให�ม�ความเพ�ยริ่ จิะส��ก�บก�เลสริ่าคะ โทสะ โมหะ ในใจิไดิ� ไปส��ท��ไหน ก�ส��ดิ�วยความเพ�ยริ่ ส��ดิ�วยความต้�%งใจิม��น เริ่าต้�%งใจิลงไปแล�วให�ม�นม��นคง อย�าไปถอย
6. เพ�ยริ่พยายามฝึ2กต้นเองอย��เสมอ บนแผู้�นดิ�นน�%ผู้��ม�ความเพ�ยริ่ ผู้��ไม�ท�อแท�อ�อนแอในดิวงใจิ ไม�ว�าจิะท�าอะไริ่ ย�อมส�าเริ่�จิไดิ� ดิ�ต้�วอย�างพริ่ะพ6ทธเจิ�า เม��อเห�นแล�วเริ่าต้�องต้�%งความเพ�ยริ่ลงไป ภาวนาลงไป เม��อม�นย�งไม�ต้ายจิะไปถอยความเพ�ยริ่ก�อนไม�ไดิ�
7. ส��ดิ�วยการิ่ละท�%ง อย�าไปย3ดิเอาถ�อเอา เขึ้าว�าให�เริ่า เขึ้าดิ�ถ�กเริ่า เส�ยงไม�ดิ�เขึ้�าห�ก�เพ�ยริ่ละออกไปให�ม�นหมดิส�%น มน6ษย-ม�ปาก ห�ามม�นไม�ให�พ�ดิไม�ไดิ� มน6ษย-ม�ต้า ห�ามไม�ให�ม�นดิ�ไม�ไดิ� ม�นเป.นเริ่��องขึ้องโลก ท�านจิ3งต้ริ่�สว�า ต้า ห� จิม�ก ล�%น กาย ใจิม�นเป.นความริ่�อน ความริ่�อน ค�อก�เลส ก�เลสเหม�อนก�บไฟุ้ ไฟุ้ม�นเป.นขึ้องริ่�อน
8. เริ่าไดิ�คลานภาวนาจินเขึ้�าแต้กเล�อดิออกม�ไหม ไม�ม� ม�แต้�นอนห�มผู้�าให�ม�น ต้ลอดิค�น ม�นจิะไดิ�ส�าเริ่�จิมริ่ริ่คผู้ลอะไริ่ ก�ไดิ�แต้�กริ่ริ่มฐานขึ้�%ไก� กริ่ริ่มฐานขึ้�%หม� ไม�ล6กขึ้3%นภาวนาเหม�อนพริ่ะแต้�ก�อน พริ่ะแต้�ก�อนท�านเดิ�นไม�ไดิ�ท�านก �คลานเอา
9. พ6ทโธในใจิ หลงใหลท�าไม ไม�ต้�องหลง ไม�ต้�องล�ม น��งก�พ6ทโธในใจิ นอนก�พ6ทโธในใจิ ย�นก�พ6ทโธในใจิ เดิ�นไปไหนมาไหน ก�พ6ทโธในใจิ ก�เลสโลเลละให�หมดิ โลเลทางต้า โลเลทางห� โลเลทางจิม�ก ทางกล��น โลเลในอาหาริ่การิ่ก�น
เล�กละให�หมดิ
10. ไม�ต้�องไปริ่อท�าว�า เม��อถ3งว�นต้ายขึ้�าพเจิ�าจิะภาวนาพ6ทโธเอาให�ไดิ� อย�างน�%ไม�ไดิ� เริ่าต้�องท�าไว�ก�อน เต้ริ่�ยมต้�วเต้ริ่�ยมใจิไว�ก�อน ต้�%งแต้�บ�ดิน�% เดิ�@ยวน�%เวลาน�%เป.นต้�นไป
11. ความต้ายน�%ไม�ม�ใคริ่หลบหล�กไดิ� ท�านให�น3กให�น�อมให�ไดิ�ว�า ท6กลมหายใจิเขึ้�าไปก�เต้�อนใจิขึ้องต้นให�น3กว�า น��ถ�าลมหายใจิน�%เขึ้�าไปแล�วออกมาไม�ไดิ� เก�ดิต้�ดิขึ้�ดิคนเริ่าก�ต้ายไดิ� แม�ลมหายใจิออกไปแล�ว เก�ดิอะไริ่ขึ้�ดิขึ้3%นมาส�ดิลมหายใจิเขึ้�า มาไม�ไดิ�คนเริ่าก�ต้ายไดิ�
12. เริ่าท6กคนดิวงใจิท��ม�ช่�ว�ต้อย�� ณ์ ภายในน�% ก�อย�าพาก�นน��งนอนใจิ อย��ท��ไหน กายก�บใจิอย��ท��ไหน ก�ท��น� �นแหละเป.นท��ปฏ�บ�ต้�บ�ช่าภาวนา อย��บ�านก�ภาวนาไดิ� อย�� ว�ดิก�ภาวนาไดิ� บวช่ไม�บวช่ก�ภาวนาไดิ�ท�%งน�%น
13. ต้�%งจิ�ต้ดิวงน�%ให�เต้�ม ในขึ้�%นสมถกริ่ริ่มฐาน พริ่�อมก�บว�ป?สสนา กริ่ริ่มฐาน ให�แจิ�มแจิ�งในดิวงใจิท6กคนเท�าน�%น ก�พอ เพริ่าะว�าเม��อเริ่าเก�ดิมาท6กคน ก�ไม�ไดิ�ม�อะไริ่ต้�ดิมา คริ่�%งเม��อเริ่าท6กคนต้ายไปแล�วแม�สต้างค-แดิงเดิ�ยวก�เอาไปไม�ไดิ� ดิ�วยเหต้6น�% จิงพาก�นน��งสมาธ�ภาวนาให�เต้�มท��จินก�เลสโลภะอ�นม�นนอนเน��องอย��ใน จิ�ต้น�%ให�หมดิเส�ยว�นน�%ๆ ถ�าก�เลสความโลภน�%ย�งไม�หมดิจิากจิ�ต้ ก�ย�งไม�หย6ดิย�%งภาวนาจิน ว�นต้ายโน�น
14. การิ่ภาวนาละก�เลสให�หมดิไปจิริ่�งๆ น�%น ต้�องปฏ�บ�ต้�ดิ�งน�% เม��อก�าหนดิริ่�ปริ่�างกายขึ้องเริ่า บริ่�กริ่ริ่มก�าหนดิลมหายใจิจินจิ�ต้ต้�%งม��นดิ�แล�ว ต้�องก�าหนดิริ่�ปริ่�างขึ้องเริ่าเอง น�บต้�%งแต้� ผู้ม ขึ้น เล�บ ไปต้ลอดิหมดิในริ่�างกายน�% ให�เห�นต้ามความเป.นจิริ่�ง ท��ม�นต้�%งอย��และม�นเส��อมไป ดิ�วยความเจิ�บไขึ้�ไดิ�ป>วยม�
ทวาริ่ท�%ง 9 เป.นสถานท��ไหลออกไหลเขึ้�าซั3�งขึ้องไม�งาม
15. อ�นความต้ายน�%น จิงริ่ะล3กดิ�ให�ริ่� �แจิ�งดิ�วยสต้�ป?ญญาขึ้องต้นเอง ยกจิ�ต้ใจิต้�%งให�ม� �นอย�าไดิ�หว��นไหว เจิ�บจิะเจิ�บไปถ3งไหนก�แค�ต้าย อย��ดิ�สบาย อย��ไปถ3งไหนก�แค�ต้าย แก�ช่ริ่าแล�วไม�ต้ายไม�ไดิ� เม��อมาถ3งบ6คคลผู้��ใดิจิะให�ผู้��อ��นช่�วยไม�ไดิ� ต้�องภาวนาให�พ�นจิากความต้าย ความต้ายน�%นม�ทางพ�นไปไดิ� อย��ท��การิ่ละก�เลส ล�างก�เลสในใจิให�หมดิส�%น
16. ว�นค�นเดิ�อนปF หมดิไป ส�%นไป แต้�อย�าเขึ้�าใจิว�าว�นค�นน�%นหมดิไป ว�นค�นไม�หมดิ ช่�ว�ต้ขึ้องแต้�ละบ6คคลหมดิไปส�%นไป ม�นหมดิไปท6ก ลมหายใจิเขึ้�าออก ฉะน�%น ภาวนาดิ�ว�า ว�นค�นล�วงไป เริ่าท�าอะไริ่อย�� ท�าบ6ญหริ่�อท�าบาป เริ่าละก�เลสไดิ�หริ่�อย�ง เริ่าภาวนาใจิสงบหริ่�อย�ง
17. ท6กขึ้-อย��ท��ไหน ท6กขึ้-อย��ท��ใจิย3ดิม��นถ�อม��น ย3ดิม��นถ�อม��นในช่าต้�ต้ริ่ะก�ล ในต้�ว ในต้น ในส�ต้ว-ในบ6คคล ความย3ดิอ�นน�%แหละท��ย3ดิ ไม�ให�ม�ท6กขึ้-ให�ม�ความส6ขึ้ ม�นเป.นไปไม�ไดิ� เหม�อนก�บว�าเริ่าจิะไม�ให�แก� ก�แก�เริ่��อยไป ต้�องริ่� �ว�าแก�เพริ่าะอะไริ่ ก�เพริ่าะว�าจิ�ต้มาย3ดิถ�อ เม��อจิ�ต้มาย3ดิมาถ�อ จิ�ต้จิ3งมาเกาะอย�� มาเก�ดิ มาแก�ช่ริ่า เจิ�บไขึ้�ไดิ�พยาธ� ผู้ลท��ส6ดิก�ถ3งซั3�งความต้าย
18. บทภาวนาบทใดิก�ดิ�ท�%งน�%น ถ�าภาวนาไดิ�ท6กลมหายใจิ ก�เป.นอ6บายธริ่ริ่มอ�นดิ�ท�%งน�%น ความต้�%งม��นในสมาธ�ภาวนาขึ้องจิ�ต้ใจิคนเริ่าน�%น ย�อมม�เวลาเจิริ่�ญขึ้3%น ม�เส��อมลงเป.นธริ่ริ่มดิา ถ�าเริ่ามาริ่� �เท�าท�นว�า การิ่ริ่วมจิ�ต้ใจิเขึ้�าเป.นดิวงหน3�งดิวงเดิ�ยว เป.นความสงบส6ขึ้เย�อกเย�น อย�างแท�จิริ่�ง ก�ให�ท6กคนต้�%งใจิปฏ�บ�ต้�บ�ช่าภาวนา อย�าไดิ�ม�ความท�อถอย เม��อใจิไม�ท�อถอยแล�วก�ไม�ม�อะไริ่ท��จิะมาท�าให�เริ่าท�อแท�อ�อนแอไดิ� เพริ่าะคนเริ่าม�ใจิเป.นใหญ�เป.นปริ่ะธาน ส�าเริ่�จิไดิ�ดิ�วยใจิท�%งส�%น
19. ความเท��ยงแท�แน�นอนในโลกน�% จิะเอาท��ไหนไม�ม� ผู้��ปฏ�บ�ต้�จิงริ่� �เท�าท�น ริ่� �เท�าน�%นแล�วก�ปล�อยว�าง อย�าเขึ้�าไปย3ดิไปถ�อ อย�าไปย3ดิว�าต้�วก�ขึ้องก� ต้�วขึ้�าขึ้องขึ้�า ต้�วเริ่าขึ้องเริ่า เริ่าเป.นน�%นเป.นน�% ต้�วเริ่าขึ้องเริ่าไม�ม� ม�แต้�ธาต้6ดิ�น น�%า ไฟุ้ ลม ม�แต้�หล�ก อน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า ท�%งโลก
20. ให�ทานขึ้�าวขึ้อง ว�ต้ถ6ภายนอกก�เป.นบ6ญ แต้�ย�งไม�ล3กซั3%ง ให�ท�าบ6ญภายในใจิ ให�เป.นบ6ญอย��เสมอ ภาวนาพ6ทโธ น3กน�อมเอาค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ยเป.นท��พ3�งอย��ภายใน น��แหละ บ6ญภายใน
21. อว�ช่ช่า แปลว�าไม�ริ่� � ไม�ริ่� �ต้�น ไม�ริ่� �ปลาย ไม�ริ่� �อย�� จิ�ต้จิ3งไดิ�วนเว�ยน หลงไหล เขึ้�าใจิผู้�ดิว�า โลกน�%ย�งม�ความส6ขึ้ซั�อนอย�� ความจิริ่�งแล�วในมน6ษย-โลกก�ดิ� เทวโลกก�ต้าม พริ่หมโลกก�ช่�าง ลวนแล�วแต้�ต้กอย6�ในกองท6กขึ้- กองภ�ย ต้�องม�ภ�ย อ�นต้ริ่ายริ่อบดิ�าน
22. ช่�ว�ต้ขึ้องคนเริ่าไม�นาน ช่�ว�ต้น�%ม�น�อยท��ส6ดิ เวลาเริ่าย�งไม�ต้าย ก�ไดิ�ขึ้�าวคน น�%นว�าต้าย ท��เขึ้าเอาไปฝึ?งท�%ง หริ่�อเอาไปเผู้าไฟุ้ เพ��อไม�ให�กล��นม�นเหม�นจิม�กเขึ้าต้�างหาก เริ่าต้�องพ�จิาริ่ณ์า ต้�องท�าดิ�วยก�าล�งศีริ่�ทธาขึ้องเริ่า ท�าไมพริ่ะพ6ทธเจิ�า พริ่ะอริ่�ยเจิ�าท�%ง หลาย ท�านจิ3งเก�ดิอส6ภกริ่ริ่มฐานเห�นแจิ�งในจิ�ต้ในใจิไดิ� เห�นคนก�เห�นก�อนอส6ภกริ่ริ่มฐาน เห�นคนก�เห�นความต้ายขึ้องคนน�%น
23. สงบแต้�ปาก ใจิไม�สงบ ก�ไม�ไดิ� ต้�องให�ใจิสงบ ใจิสงบ ก�ค�อว�า เม��อฟุ้6 9งซั�านริ่��วไหลไปท��อ��นก �ให�คอยริ่ะว�ง น3กน�อมสอนใจิขึ้องต้�วเองดิ�วยว�า ความเก�ดิเป.นท6กขึ้- เก�ดิมาแล�วเป.นท6กขึ้-อย�างน�%แหละ จิะไปเอาส6ขึ้ท��ไหนในโลก ท��ไหน ม�นก�ท6กขึ้-เท�าๆ ก�น เอาส��งเหล�าน�%มาเต้�อนใจิต้นเอง
24. เวลาความต้ายมาถ3งเขึ้�า กายก�บจิ�ต้จิะอย��ดิ�วยก�นไม�ไดิ� เริ่�ยกว�าแยกก�นไป จิ�ต้ท�าบาปไว�ก�ไปส��บาป จิ�ต้ท�าบ6ญไว�ก�ไปส��บ6ญ จิ�ต้ละก�เลสริ่าคะ โทสะ โมหะ ไดิ�ก�ไปส��น�พพาน จิ�ต้ละไม�ไดิ�ก�มาเว�ยนต้ายเว�ยนเก�ดิ ว6 �นวายอย��อย�างน�% พริ่ะพ6ทธเจิ�ามา ต้ริ่�สริ่� �ในโลก มน6ษย-ท�%งหลายก�ย�งไม�หมดิไปจิากโลก ย��งในป?จิจิ6บ�นน�% ย��งมากกว�าในสม�ย ก�อน ม�นเก�ดิมาจิากไหน ก�เก�ดิมาจิากจิ�ต้ท��เต้�มไปดิ�วย อว�ช่ช่า-ความไม�ริ่� � ต้�ณ์หา-ความดิ�%นริ่น ไม�สงบต้�%งม��น ก�สริ่�างต้�วขึ้3%นมาในแต้�ละบ6คคล แล�วก�มาท6กขึ้-มาเดิ�อดิริ่�อน ว6 �นวายอย��ในว�ฏสงสาริ่อย�างน�%แหละ
25. ให�ละก�เลสออกจิากจิ�ต้ให�หมดิท6กคน ก�เลสน�%แหละท�าให�คนเริ่าเดิ�อดิริ่�อนว6 �นวายอย��ไม�ส�%นส6ดิ ก�เลสน�%นเม��อย�นย�อเขึ้�ามาก�ค�อ ความโกริ่ธ ความโลภ ความหลง 3 อย�างเท�าน�% ท�าไมจิ3งเก�ดิมาสริ่�างก�เลสให�มากขึ้3%นไปท6กภพท6กช่าต้� ท�าไมหนอ ใจิคนเริ่าจิ3งไม�ยอมละ การิ่ละก�ไม�หมดิส�กท� ในช่าต้�เดิ�ยวน�%ต้� %งใจิละ ท�%งพริ่ะเณ์ริ่และญาต้�โยมท�%งหลาย ความโกริ่ธเม��อเก�ดิขึ้3%นอย�าโกริ่ธไปต้าม ถ�าไม�โกริ่ธไปต้าม ม�นจิะต้ายเช่�ยวหริ่�อ ท�าไมจิ3งไม�ริ่ะล3กอย��เสมอว�า คนเริ่าจิะละความโกริ่ธให�หมดิส�%นไป ในเวลาเดิ�@ยวน�% อย�าให�ม�การิ่ท�อถอยในการิ่สริ่�างความดิ� ม�การิ่ริ่�กษาศี�ล 5 ศี�ล 8 ศี�ล 10 ศี�ล 227 พริ่�อมท�%งการิ่เจิริ่�ญสมาธ�ภาวนา ฆ�าก�เลสต้�ณ์หาให�หมดิไป ใจิจิ3งจิะเย�นเป.นส6ขึ้ท6กคน
26. ภาวนาให�ไดิ�ท6กลมหายใจิเขึ้�าออก เม��อม�ป?ญหาอะไริ่เก�ดิขึ้3%น จิ�ต้ขึ้องผู้��ภาวนาก�ส�ง ค�าว�าส�ง ก�เหม�อนก�บเริ่�อท��ลอยล�าอย��ในแม�น�%า ล�าคลองหริ่�อท��มหาสม6ทริ่สาคริ่ ก�ค�อ จิ�ต้ม�นอย��เหน�อน�%า
27. จิ�ต้อย��เหน�ออาริ่มณ์- เหม�อนเริ่�ออย��เหน�อแม�น�%า ม�นก�ไม�ท6กขึ้-ไม�ริ่�อน จิ3งจิ�าต้�องฝึ2กอบริ่มต้�วเองให�ม�ความอดิทน
28. เวลาความส6ขึ้มาถ3งเขึ้�า เริ่าจิะไปเอาความส6ขึ้ในความสริ่ริ่เสริ่�ญเย�นยอ ม��งม�ศีริ่�ส6ขึ้อย�างเดิ�ยว แต้�เริ่าหาริ่� �ไม�ว�า "ความส6ขึ้ม�ท��ไหน ความท6กขึ้-ก�ม�ท��น� �น"
29. มริ่ณ์กริ่ริ่มฐานน�%เป.นยอดิกริ่ริ่มฐาน คนเริ่าเม��ออาศี�ยความปริ่ะมาท ม�วเมาไม�ไดิ�มองเห�นภ�ยอ�นต้ริ่ายจิะมาถ3งต้น ค�ดิเอาเอง หมายเอาเอง ว�าเริ่าคงไม�เป.นไริ่ง�ายๆ เริ่าสบายดิ�อย�� เริ่าย�งเดิ�กย�งหน6�มอย�� ความต้ายคงไม�กล�%ากริ่ายไดิ�ง�ายๆ อ�นน�%เป.นความปริ่ะมาท ม�วเมา...
30. ถ�ามองเห�นความต้ายท6กลมหายใจิเขึ้�าออก สบายไปเลย ก�ก�จิะต้าย ส�ก�จิะต้าย จิะมาก�งวลว6 �นวายก�นท�าไม�..................................................
ว�นเวลาท��หมดิไปส�%นไปโดิยไม�ไดิ�ท�าอะไริ่ท��เป.นค6ณ์ปริ่ะโยช่น-แก�ต้�วเองบ�าง ในช่�ว�ต้ท��เก�ดิมาในโลกและไดิ�พบพริ่ะพ6ทธศีาสนาน�% ช่�างเป.นช่�ว�ต้ท��น�าเส�ยดิายย��งน�ก เวลาแม�เพ�ยงหน3�งนาท�ผู้�านไปน�%น แม�ว�าจิะท6�มเง�นจิ�านวนมหาศีาลส�กส�บล�าน ริ่�อยล�านบาท ก�ไม�สามาริ่ถซั�%อกล�บค�นมาไดิ�
ฉะน�%น ส��งท��น�าเส�ยดิายในโลกน�%จิะม�อะไริ่น�าเส�ยดิายเท�าก�บปล�อยว�นเวลาผู้�านเลยไปโดิยเปล�าปริ่ะโยช่น- แม�ว�าจิะเพ�ยงแค�นาท�เดิ�ยว กาลเวลาม�นล�วงไปผู้�านไป แต้�ม�นม�ไดิ�ล�วงไปเปล�า ม�นเอาอาย6ว�ยขึ้องเริ่าไปดิ�วย
เริ่าผู้��เป.นสาวก สาว�กา ศีริ่�ทธาญาต้�โยม ภ�กษ6สงฆ- สามเณ์ริ่ ก�อย�าไดิ�ม�ความท�อถอย อย�าไปค�ดิว�าเริ่าท�าไม�ไดิ� เริ่าบ6ญน�อย วาสนาน�อย ละก�เลสไม�ไดิ� อย�า
ไปค�ดิอย�างน�%น อะไริ่ก�ต้าม ถ�าหากว�าเริ่าม�ความต้�%งใจิม��นไม�หว��นไหวแล�ว ย�อมไดิ�ย�อมถ3ง เป.นไปไดิ�ท6กถ�วนหน�า
โอวาทหลวงป��เหร'ย์ญ วรลาโภ
ธรรมโอวาท
1. นาท��งหลายม�หญ�าเป.นโทษ หม��ส�ต้ว-น�%ม�ริ่าคะ โทสะ โมหะ เป.นโทษท��งน�กบวช่ ท�%งคฤห�สถ- ถ�าใคริ่สะสมก�เลอให�แน�นหนาท�%งในใจิ ใจิก�ให�ท6กขึ้- ให�โทษก�บผู้��น� %น ไม�ใช่�ให�ท6กขึ้-แก�น�กบวช่ฝึ>ายเดิ�ยว 2. อ�นสต้�น�% ส�มปช่�ญญะน�% ก�สมมต้�เป.นโช่เฟุ้อริ่-ก�าพวงมาล�ย ม�สต้�คอยริ่ะม�ดิริ่ะว�ง กาย วาจิา จิ�ต้ อย��เสมอๆ คอยริ่ะว�งเริ่��องต้�างๆ ริ่ะม�ดิริ่ะว�งไปเริ่��อยๆ แต้�ไม�ไดิ�หมายความว�าเริ่าต้�องเท��ยวปริ่ะกาศี ห�ามใคริ่มาต้�ช่มเริ่า ท��ว�าริ่ะว�งน�%น ค�อ เม��อม�เริ่��องมากริ่ะทบให�ริ่� �ท�น ในท�นท� เริ่าจิะห�ามจิ�ต้ไม�ให�หว��นไหวไปไม�ไดิ� แต้�ให�ริ่ะว�ง ต้�องควบค6มจิ�ต้ดิ�วยสต้�ให�ถ��ๆ กริ่ะช่�บสต้�ส�มปช่�ญญะให�ม�นถ��เขึ้�ามา จิะไดิ�ไม�หว��นไหวก�บค�าพ�ดิเส�ยดิแสงใจิต้�างๆ 3. ถ�าจิ�ต้สงบม�ก�าล�งพ�กผู้�อนเต้�มท��แล�ว ม�นก�จิะอยากริ่� �แจิ�งเห�นจิริ่�งในส��งท��
ควริ่ริ่� � ต้�องก�าหนดิหาเริ่��องท��ควริ่จิะริ่� � ส��งใดิท��เริ่าย�งไม�ริ่� �ก�ต้�องก�าหนดิพ�จิาริ่ณ์า เช่�น ก�าหนดิพ�จิาริ่ณ์าท6กขึ้- เม��อเห�นท6กขึ้-ก�เบ��อในท6กขึ้-ขึ้องขึ้�นธ-5
อนไม�เท��ยงแปริ่ปริ่วน อาการิ่หว��นไหวก�นไปมาน��นแหละ เริ่�ยกว�า ท6กขึ้ล�กษณ์ะ เม��อจิ�ต้ริ่� �อย�างน�% ก�จิะไดิ�ไม�หว��นไหว ไม�ย3ดิเอาขึ้องไม�เท��ยงมาเป.นท6กขึ้-
โอวาทหลวงป��อ�อน ญาณูสุร
ธรรมโอวาทจิ�ต้เป.นส��งส�าค�ญ ส�มมาท�ฐ� ค�อ ความเห�นช่อบ ค�อ ต้�วป?ญญาม�นเก�ดิขึ้3%น พอป?ญญาเก�ดิขึ้3%นเท�านน�%นแหละ ส�มมาท�ฐ�ต้�วเดิ�ยวช่�ดิเจินขึ้3%นมา น��นเป.นอาการิ่ขึ้องม�น ป?ญญาส�มมาท�ฐ�เก�ดิขึ้3%นมา ม�นเป.นองค-มริ่ริ่ค 8
สมบ�ริ่ณ์-เลย เบ�%องต้�นเริ่าย�งฟุ้6 9งซั�านอย��ก�ต้�องมาแก� เริ่าจิะเขึ้�าใจิสงบริ่ะง�บดิ�วยอ6บายน�% ความฟุ้6 9งขึ้ณ์ะปฏ�บ�ต้�เพริ่าะเริ่าไปย3ดิม��น เริ่าย�งย3ดิเท�าไริ่ม�นก�ย��งฟุ้6 9งซั�าน ดิ�งน�%นท�านเริ่�ยกว�า สม6ท�ย ย6�งไปหมดิท6กส��งท6กอย�าง พอป?ญหาส�มมาท�ฐ�เก�ดิขึ้3%น สม6ท�ยก�หาย น�โริ่ธก�เก�ดิขึ้3%น การิ่ท��เริ่ามาเห�นว�าน�%เป.นส�มมา
ท�ฐ� ค�อ ต้�วมริ่ริ่คท�%ง 8 มาริ่วมก�นอย�� ณ์ ท��เดิ�ยวก�นน�% เม��อจิ�ต้ริ่ริ่วมก�นในสมาธ�แน�วแน�เต้�มท��แล�ว ส�มมาท�ฐ�ความเห�นช่อบก�เก�ดิขึ้3%น ณ์ ส�มมาท�ฐ�น� �นเอง ค�อ เห�นท6กขึ้- เห�นสม6ท�ย ส�วนจิะละไดิ�มากน�อยขึ้นาดิไหนก�แล�วแต้�ก�าล�ง ขึ้องป?ญญาส�มมาท�ฐ�ขึ้องต้น เม��อละไดิ�แล�ว น�โริ่ธ ความดิ�บเย�นสน�ทขึ้นาดิไหนก�จิะปริ่ากฎขึ้3%นเฉพาะต้นในท��น� %น...
ธริ่ริ่มะเป.นทางแก�ท6กขึ้- เม��อจิะแก� ก�ต้�องสอบท6กขึ้-ก�อน ให�เห�นท6กขึ้-ก�อน เหม�อนก�บเริ่าท�างานอะไริ่ เริ่าต้�องเห�นงานก�อน จิ3งจิะท�าไดิ� ท6กขึ้-อ�นหน3�ง ท��เป.นงานขึ้องพวกเริ่าควริ่ท�า ถ�าไม�ท�าเริ่าก�ไม�พ�น ฉะน�%น พริ่ะพ6ทธเจิ�าทริ่งสอน พวกเริ่าให�ริ่� �ท6กขึ้- เริ่าไดิ�ช่��อว�าผู้��น�บถ�อพริ่ะพ6ทธศีาสนาปริ่ะจิ�าใจิ ต้�องให�เขึ้�าใจิหล�กธริ่ริ่มจิริ่�งๆ จิ3งจิะถ�กต้�อง การิ่เปMดิจิ�ต้ใจิให�กว�างสว�างไสวน�%น เป.นน�ส�ยขึ้องช่าวพ6ทธโดิยต้ริ่ง เริ่าเช่��อค�าสอนขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า ทาน ศี�ล ภาวนา หริ่�อ การิ่ท�าดิ�ไดิ�ดิ� การิ่ท�าช่��วไดิ�ช่��วจิริ่�ง ก�ควริ่ท��จิะริ่�บขึ้วนขึ้วายหาทางสริ่�างความดิ�เส�ย จิะไดิ�ม�ก�าล�งใจิขึ้องจิ�ต้ใจิต้�อไป คนเริ่าในโลกน�%เก�ดิมาแล�วย�อมม�ความดิ�และความช่��วปริ่ะปนก�นไป ไฉนเริ่าจิ3งจิะพบก�บความดิ�เดิ�ยงอย�างเดิ�ยว อะไริ่ๆ ก�ไม�ส��การิ่สริ่�างความดิ�นะ ความดิ�น�%น ผู้��ใดิสริ่�าง ผู้��น� %นย�อมม�ความส6ขึ้เย�นอกเย�นใจิ การิ่ให�อภ�ยน�%ก�เป.นส��งส�าค�ญ ป?จิจิ6บ�น โลกเริ่าต้�องการิ่คนดิ� โลกต้�องการิ่ให�อภ�ย เพริ่าะน��นเป.น ทางแห�งความส�นต้�ส6ขึ้นะ ต้�องให�อภ�ยท�าให�ใจิกว�างขึ้วาง จิ3งจิะไดิ�ช่��อว�า เช่��อฟุ้?งค�าส��งสอนขึ้องพริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�าแท�จิริ่�ง
ธริ่ริ่มขึ้ององค-สมเดิ�จิพริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�าน�% เป.นขึ้องเย�น เป.นขึ้องบริ่�ส6ทธ�K บ6คคลผู้��ม�ป?ญญาจิะไม�ปฏ�เสธธริ่ริ่มขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า เพริ่าะธริ่ริ่มถ�าอย��ในจิ�ต้ใจิขึ้องผู้��ใดิ ผู้��น� %นย�อมม�ความส6ขึ้ความเจิริ่�ญ ธริ่ริ่มช่าต้�ขึ้องธริ่ริ่มน�%น ผู้��ปฏ�บ�ต้�ผู้��บ�าเพ�ญเท�าน�%นจิ 3งจิะริ่� �ไดิ� คริ่�บาอาจิาริ่ย-หลายองค-ท�านไม�เคยลดิละในการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม เพริ่าะการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม ท��เริ่ากริ่ะท�าอย��เริ่��อยๆ เป.นน�จิโดิย
ไม�หย6ดิย�%ง ผู้ลย�อมเก�ดิขึ้3%นไดิ�ท6กคริ่�%งไป และจิะส�บเน��อง ก�นไม�ขึ้าดิริ่ะยะ ต้ริ่าบเท�าท��เริ่าไม�ท�%งการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มน�%น เริ่าเป.นฆริ่าวาส ต้�องพยายามท�าค6ณ์งามความดิ� ท�าทาน ริ่�กษาศี�ล บ�าเพ�ญภาวนาให�เจิริ่�ญ แล�วป?ญญาก�ย�อมเก�ดิต้ามมาเอง ท�านผู้��ริ่� �พ�ดิเป.นป?ญหาว�า กล�วย 4 หว� ส�าหริ่�บอาหาริ่ 4
ส�าหริ่�บ
สามเณ์ริ่น��งเฝึ9า พริ่ะเจิ�าน��งฉ�น ป?ญหาน�%เป.นป?ญหาธริ่ริ่มะ เปริ่�ยบเท�ยบก�บการิ่ปฏ�บ�ต้�ขึ้องบ6คคล ส�วนมากคนจิะไม�น�าไปค�ดิก�น ขึ้�อธริ่ริ่มะท��ท�านให�ไว�แล�วให�น�าไปต้�ความหมายให�ละเอ�ยดิ กล�วย 4 หว� ไดิ�แก� ธาต้6 4 เณ์ริ่น�อยน��งเฝึ9า ไดิ�แก� คงโง�เขึ้ลาเบาป?ญญา ไม�ริ่� �เท�าท�นต้ามหล�กขึ้องพริ่ะธาต้6 4 ค�อ ดิ�น น�%า ไฟุ้ ลม น��งเฝึ9าต้�วเองอย�� ไม�ริ่� �ในต้�วขึ้องต้นน�%นม�อะไริ่บ�าง ก�นแล�วก�นอน เล�%ยงริ่�างกายให�อ�วนท�วนสมบ�ริ่ณ์-ไม�ไดิ�ท�าอะไริ่ท��ดิ�ให�เก�ดิขึ้3%นแก�ต้�วเองเลย อ�นน�%แหละช่��อว�าโง�เขึ้ลาเบาป?ญญา ไดิ�แต้�น��งเฝึ9าต้�วเองอย�� สามเณ์ริ่น��งเฝึ9าส�าหริ่�บท��ม�อย��แล�วโดิยไม�ฉ�น ก�หมายถ3งบ6คคลท��ไม�ริ่� �ธาต้6 4 ต้ามความเป.นจิริ่�งว�า ธาต้6ดิ�น ธาต้6น�%า ธาต้6ไฟุ้ ธาต้6ลม เป.นอย�างไริ่ ไม�ยอมก�าหนดิ ริ่� �แบบช่น�ดิท��ให�เก�ดิป?ญญา พริ่ะเจิ�าน��งฉ�น หมายความว�า พริ่ะอริ่�ยเจิ�าท�%งหลายท��ริ่� �หล�กความจิริ่�งอ�นปริ่ะเสริ่�ฐ
เม��อภาวนาไดิ�ท��แล�วก�ยกธาต้6 4 (เปริ่�ยบดิ�วยกล�วย 4 หว�) มาพ�จิาริ่ณ์าต้ามหล�ก แห�งความเป.นจิริ่�ง จินท�านเหล�าน�%นส�าเริ่�จิ ค6ณ์เบ�%องส�ง ค�อ พริ่ะอริ่ห�นต้- ก�เพริ่าะพริ่ะอริ่�ยเจิ�า ท�านเป.นผู้��ฉลาดิในอริ่ริ่ถ และพย�ญช่นะ จิ3งไม�น��งเฝึ9าอย��เฉยๆ ธาต้6 4 ก�อย��ท��ต้�วขึ้องเริ่า ขึ้�นธ- 5 ก�อย��ท��ต้�วขึ้องเริ่า ม�นไม�ไดิ�อย��ท��ไหนเลย แต้�คนท��ไม�ริ่� �ว�าอะไริ่เป.นอะไริ่ ก�เลยต้�องน��งเฝึ9าเฉยๆ เหม�อนล�ง น��งเฝึ9าเม�ดิทองค�า ไม�ริ่� �ค�าขึ้องทองค�า คนท��โง�เขึ้ลาเบาป?ญญาก�ไดิ�แต้�น�%งเฝึ9าริ่�ปธริ่ริ่ม นามธริ่ริ่มท��ม�นอย��ในต้�วขึ้องเริ่าน��แหละ
ท�านหย�บยกเอาธาต้6 4 ขึ้�นธ- 6 มาส�บโขึ้ลกให�ละเอ�ยดิ จินท�านริ่� �แจิ�งเห�นจิริ่�ง ให�อ�ต้ภาพริ่�างกายขึ้องท�านเอง และ อ�ต้ภาพริ่�างกายขึ้องคนอ��น ท�านน��งฉ�น ค�อ น��งพ�จิาริ่ณ์าอ�ต้ภาพ ค�อ ธาต้6 4 ขึ้�นธ- 5 เก�ดิมาแล�วม�น เป.นอย�างไริ่ เก�ดิมาแล�วก�เป.นท6กขึ้- ค�อ ความเปล��ยนแปลงขึ้องริ่�างกาย พวกท�านท�%งหลายอย�าไดิ�น��งเฝึ9าริ่�างกายอย��เฉยๆ ม�นไม�เก�ดิป?ญญา ป?ญญาม�นเก�ดิจิากการิ่ภาวนา ค�อ การิ่อบริ่มจิ�ต้ เพ��อจิะท�าลายก�เลสให�หล6ดิหาย ไปในท��ส6ดิ. หล�กส�าค�ญก�คงจิะม�กายน��แหละส�าค �ญมาก กายก�ค�อขึ้�นธ- 5 ริ่�ป เวทนา ส�ญญา ส�งขึ้าริ่ ว�ญญาณ์ ต้ามธริ่ริ่มดิาขึ้องริ่�ป เวทนา ส�ญญา ส�งขึ้าริ่ ว�ญญาณ์ น�%อย��ก�บต้�วเริ่า ค�อ จิ�ต้ ต้กลงว�าขึ้�นธ- 5 ก�บจิ�ต้น��อย��ริ่ �วมก�น แยกก�นไม�ออก แต้�ถ�าคนไม�ริ่� �ไม�เขึ้�าใจิก�แยกแยะออกเป.นส�วนว�า ส�วนไหนเป.นริ่�ป ส�วนไหนเป.นเวทนา และส�วนไหนเป.นส�ญญา ส�งขึ้าริ่ ว�ญญาณ์ ย6�งเหย�งก�นไปหมดิ นอกจิากปล�อยให�เริ่��องริ่าวท��เก�ดิขึ้3%นเก��ยวพ�นก�นก�บใจิ ให�ม�นผู้�านไปต้ามธริ่ริ่มช่าต้�ขึ้องม�น
เริ่าต้�องพ�จิาริ่ณ์าให�ริ่� �เห�นต้ามความเป.นจิริ่�งในขึ้�นธ-ท�%ง 5 ส��ก�เลสท��ม�นย��าย�ต้�วเริ่าอย��น� %น ก�เท�าก�บว�าพวกเริ่าไดิ�ท�าอะไริ่ให�เป.นปริ่ะโยช่น-แก�ต้�วเอง ถ3งแม�พวกเริ่าจิะบวช่เขึ้�ามาอย��ใกล�พริ่ะพ6ทธองค- ก�จิะไม�ม�ความหมาย น�กบวช่ ท��แท�จิริ่�งน�%น ต้�องเป.นผู้��ต้�อส��หริ่�อปริ่าบปริ่ามก�บก�เลส ถ�าเริ่าไม�ม�การิ่ต้�อส��ก�บม�น ปล�อยให�ม�นย��าย�เริ่าแต้�ฝึ>ายเดิ�ยวน�%น ต้�วเริ่าเองจิะย��าแย�ลงไปท6กท� ผู้ลส6ดิท�ายเริ่าก�เป.นผู้��แพ� ยอมเป.นทาสริ่�บใช่�ขึ้องก�เลส ใช่�การิ่ไม�ไดิ� ส�าหริ่�บการิ่ส��ริ่บต้บต้�ก�บก�เลส จิ�ต้ใจิขึ้องเริ่าจิะริ่� �ส3กว�า ม�ความท6กขึ้-ยากล�าบากเป.นก�าล�งอย�างมากท�เดิ�ยว แต้�ก�ขึ้อให�พวกเริ่าท�าต้�อและยอมริ่�บ ความท6กขึ้-ยากล�าบากล�าบนอ�นน�%น ย�%มริ่�บก�บความล�าบากเพริ่าะความเพ�ยริ่พยายาม ขึ้องเริ่า เม��อเริ่าม�ความท�อถอยอ�ดิหนาริ่ะอาใจิต้�อความเพ�ยริ่ขึ้องต้นน�%น
ให�พ3งริ่ะล3กถ3งพริ่ะพ6ทธองค-ผู้��เป.นบริ่มคริ่�ขึ้องพวกเริ่าว�า พ6ทโธ ธมNโม สงNโฆจิาต้� นานาโหนNคมNปM วต้Nถ6โต้ ค�อ ให�ย3ดิพริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ- เป.นอาริ่มณ์- โดิยเฉพาะพริ่ะพ6ทธเจิ�าขึ้องพวกเริ่า ก�อนท��พริ่ะองค-จิะท�าลายริ่�งขึ้องก�เลสไดิ�อย�างริ่าบคาบ พริ่ะองค-ก�ใช่�อาว6ธ หลายอย�างหลายช่น�ดิเขึ้�าปริ่ะห�ต้ปริ่ะหาริ่ จินก�เลสยอมจิ�านนต้�อหล�กฐาน ยอมให�พริ่ะองค-โขึ้กส�บไดิ�อยางสบาย ขึ้�นต้� พริ่ะองค-ก�น�ามาใช่� เช่�น พริ่ะองค-บ�าเพ�ญท6กริ่ก�ริ่�ยา ค�อ การิ่กริ่ะท�าท��บ6คคล ท�%งหลายในโลกท�าไดิ�ยากย��ง เพริ่าะต้�องใช่�ความอดิทนอย�างใหญ�หลวง จินเอาช่นะก�เลส ท�%งหลายท�%งปวงไดิ� พวกท�านท�%งหลายเม��อเขึ้�ามาอย��ป>าแล�ว ก�ไดิ�ช่��อว�าท�าต้ามค�าสอน ขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า พริ่ะพ6ทธเจิ�าไม�น�ยมอย��บ�าน คล6กคล�ดิ�วยหม�� เพริ่าะการิ่คล6กคล�ดิ�วยหม�� จิ�ต้ใจิขึ้องเริ่าก�จิะไหลไปส��อาริ่มณ์-ต้�างๆ ไดิ�ง�าย โอกาสท��จิะท�าให�จิ�ต้เป.นสมาธ� หริ่�อท�าให�จิ�ต้ม�อาริ่มณ์-เป.นหน3�งน�%นยากเหล�อเก�น พริ่ะพ6ทธองค- เม��อพริ่ะองค-ทริ่งบ�าเพ�ญท6กริ่ก�ริ่�ยา พวกท�านป?ญจิว�คค�ย- 5 ริ่�ป ไปเฝึ9าปฏ�บ�ต้�พริ่ะองค-อย�างใกล�ช่�ดิดิ�วยต้�%งใจิว�า เม��อพริ่ะองค-บริ่ริ่ล6ธริ่ริ่มแล�วจิ�กบอก แก�เริ่าก�อน เม��อเริ่ามาส�นน�ษฐานดิ�แล�วจิะเห �นไดิ�ว�าการิ่คล6กคล�หริ่�อการิ่อย��ริ่ �วมก�นหลายคน น�%น เป.นปฏ�ป?กษ-ต้�อการิ่ท�าสมาธ� พริ่ะองค-ก�เลยต้�องท�าว�ธ�ใดิว�ธ�หน3�งให�พวก ป?ญจิว�คค�ย-เก�ดิความเบ��อหน�าย แล�วจิะไดิ�หล�กหน�ไปอย��เส�ยท��อ��น พริ่ะองค-ต้�องกล�บมา เสวยพริ่ะกริ่ะยาหาริ่อ�ก ท�าให�ท�านเหล�าน�%นไม�เช่��อม��นในการิ่กริ่ะท�าความเพ�ยริ่ เลยต้�องหล�กหน�ไปอย��ป>าอ�ส�ปต้นมฤคทายว�น เม��อท�านป?ญจิว�คค�ย-หน�จิากท�านไปแล�ว พริ่ะองค-ก�ไดิ�ท�าความเพ�ยริ่ทางใจิ ให�อ6กฤษฏ-ย��งขึ้3%น จินส�าเริ่�จิเป.นพริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�าโดิยกาลไม�นาน อ�นน�%จิะเห�นไดิ�ว�า พริ่ะองค-ท�าเป.นต้�วอย�างไว�ให�เริ่าดิ�แล�ว เริ่าผู้��เป.นศี�ษย-ขึ้องพริ่ะองค-ท�าน ก�ควริ่จิะส�าเหน�ยกและดิ�าเน�นต้ามการิ่ท�าความเพ�ยริ่ เพ��อท�าลายก�เลส ม�นจิะต้�องล�าบากท6กส��งท6กอย�าง การิ่ก�นก�ล�าบาก อดิม�%อฉ�นม�%อก�ต้�องยอมอดิ อดิม�นท�าไม อดิเพ��อปริ่าบก�เลส ก�เลสม�นก�อต้�วมานานแสน
นาน หลายก�ปป_หลายก�ลป_มาแล�ว จิากเริ่าสาวหาต้�ว ต้�นต้อ โคต้ริ่เหง�าขึ้องม�นไม�พบ น��แหละ ท�านจิ3งสอนให�อย��ป>าหาท��สง�ดิ แม�แต้�ในคริ่�%งพ6ทธกาล ม�ท�านพริ่ะเถริ่ะหลายท�านท��ม6�งหมายต้�อแดิน พ�นท6กขึ้- ไดิ�ออกปฏ�บ�ต้�ต้นทริ่มานต้นอย��ในป>าในเขึ้า และก�ไดิ�บริ่ริ่ล6มริ่ริ่คเป.นพริ่ะอริ่�ยบ6คคลเป.นจิ�านวนมากน�บไม�ถ�วน ท�านท�าก�นจิริ่�งจิ�ง หว�งผู้ล ค�อ การิ่หล6ดิพ�นจิริ่�งๆ ท�านสละเป.นสละต้ายมาแล�วท�%งน�%น ความท6กขึ้-ยากล�าบาก ท6กขึ้-มากท6กขึ้-น�อย ย�อมม�แก�ท6กคนในขึ้ณ์ะปฏ�บ�ต้� เริ่าต้�องท�าความเพ�ยริ่ ก�ไปท6กขึ้-อย��ก�บความเพ�ยริ่ ท�านา ท�าไริ่� ก�ไปท6กขึ้-อย��ก�บ ท�านาท�าไริ่� อ�นน�%เป.นขึ้องธริ่ริ่มดิา แต้�จิะท6กขึ้-มากท6กขึ้-น�อยก�ขึ้3%นอย��ก�บการิ่กริ่ะท�าท��ฉลาดิ ริ่� �ว�ธ�การิ่บ�างพอสมควริ่
อย�างการิ่ท�าความเพ�ยริ่ต้�องเป.นผู้��ริ่ �กษาส�จิจิะ ค�อ ให�ม�ส�จิธริ่ริ่ม ต้�%งใจิ อย�างไริ่อย�าท�าลายส�จิจิะ ส�จิจิะเม��อต้�%งให�ถ�กต้�องต้ามอริ่ริ่ถต้ามธริ่ริ่มแล�วจิะเก�ดิเป.นพล�งขึ้องจิ�ต้อย�างดิ�เย��ยม พวกเริ่าท�%งหลายต้�%งหน�าต้�%งต้าเขึ้�ามาส��สมริ่ภ�ม�ริ่บดิ�วยก�นเช่�นน�%แล�ว ต้�องต้�%งหน�า ต้�%งต้าถอดิถอนส��งท��เป.นขึ้�าศี3กต้�อต้�นดิ�วยก�น อย�าถ�อว�าเป.นเริ่��องง�ายๆ ถ�าถ�อว�าเป.นเริ่��องง�ายแล�วก�เลสม�นจิะห�วเริ่าะเยาะดิ�ถ�กพวกเริ่า ท6กขึ้-เพริ่าะการิ่ท�าความเพ�ยริ่ ม�ใช่�ท6กขึ้-ท��ไม�ม�ผู้ล เป.นท6กขึ้-ท��ท�าลงไปแล�วค6�มค�า เริ่าอย�าไปท�อถอยจิงอดิทนต้�อส��อ6ปสริ่ริ่คต้�างๆ การิ่ปริ่าบปริ่ามก�เลส ก�ค�อ การิ่แก�ความไม�ดิ�ท��สถ�ต้ย-อย��ภายในต้�วขึ้องริ่า จิ3งต้�องท�าดิ�วยความเพ�ยริ่ขึ้องบ6ริ่6ษ ท�าดิ�วยความต้�%งจิ�ต้ต้�%งใจิจิริ่�งๆ ท�าดิ�วยความพากเพ�ยริ่จิริ่�งๆ หน�กก�ส��เบาก�ส�� เช่�นเดิ�ยวก�บเริ่าต้กน�%า เริ่าต้�องพยายามแหวกว�ายช่�วยต้�วเอง ก�าล�งว�งช่าม�เท�าไริ่เอามาริ่วมก �นหมดิ เพ��อจิะเอาต้�วริ่อดิ จินกว�าช่�ว�ต้จิะหาไม� เม��อไม�ไหวจิริ่�งๆ จิ3งจิะยอมจิมน�%าต้าย หากม� ก�าล�งเพ�ยงพออย��ต้ริ่าบใดิ จิะไม�ยอมจิมน�%าต้ายเป.นอ�นขึ้าดิ อ�นน�%ก�เช่�นเดิ�ยวก�น การิ่จิะท�าความเพ�ยริ่เพ��อหล6ดิพ�นน�%น จิะท�าเหลาะแหละไม�ไดิ� ต้�องท�าจิริ่�งๆ จิ�งๆ จิ3งจิะเห�นความจิริ่�งท��พริ่ะพ6ทธเจิ�าต้ริ่�สเอาไว� เริ่ามาอย��ริ่ �วมก�น
มาก จิงปริ่ะพฤต้�ต้ามธริ่ริ่มต้ามว�น�ยอย�างเคริ่�งคริ่�ดิ อย�าเป.นคนม�กง�าย ว�นหน3�งค�นหน3�งผู้�านไป ผู้�านไปอย��เริ่��อยๆ ส�งขึ้าริ่ริ่�างกายน�บเวลาท��จิะผู้�านไปๆ โดิยล�าดิ�บ พวกเริ่าอย�าปล�อยให�ว�นค�นล�วงไปเฉยๆ ต้�องให�ม�นผู้�านไปดิ�วยการิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม การิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่ม ก�เพ��อจิะก�าจิ�ดิส��งปลอมแปลงน�%นออกให�เหล�อแต้�ขึ้องจิริ่�ง ค�อ แก�นแท�ขึ้องธริ่ริ่ม เฉพาะอย�างย��งค�อ การิ่ห�ดิภาวนา ควริ่จิะท�าให�เก�ดิให�ม�ความแท�จิริ่�ง งานอย�างอ��นเริ่าก�เคยต้�อส��มาแล�ว ต้�%งแต้�ไหนแต้�ไริ่ก�ต้�อส��ก�บงานหน�กงานเบามาแล�ว จินกริ่ะท��งเวลาผู้�านมาจินบ�ดิน�% เริ่าก�ท�าไดิ�มาเริ่��อยๆ แต้�เวลาน�%เริ่าจิะฝึ2กห�ดิภาวนา ค�อ การิ่ท�าจิ�ต้ใจิโดิยเฉพาะ และการิ่ท�าภาวนาน�%ก�เป.นงานท��จิ�าเป.นจิะต้�องท�าเช่�นเดิ�ยวก�บงานช่�%นอ��นๆ หริ่�อควริ่ท��จิะท�าให�หน�กย��งไปกว�างานอ��นๆ เส�ยอ�ก เพริ่าะเป.นงานหน�กและละเอ�ยดิกว�างานท�%งหลาย การิ่ท�าภาวนาแริ่กๆ จิ�ต้ขึ้องเริ่าย�อมกว�ดิแกว�งดิ�%นริ่น ล�มล6กคล6กคลาน เป.นขึ้องธริ่ริ่มดิา เพริ่าะจิ�ต้ย�งไม�เคยก�บการิ่ภาวนามาก�อน จิ3งถ�อไดิ�ว�าการิ่ภาวนาเป.นงานใหม�ขึ้องจิ�ต้ ถ3งจิะยากล�าบากแค�ไหนเริ่าต้�องฝึ2ก เพ��อท��จิะฉ6ดิกริ่ะช่ากลากจิ�ต้ท��ก�าล�งถ�กก�เลสย��าย�อย��น� %นให�พ�นภ�ยอ�นต้ริ่าย ให�เป.นจิ�ต้ท��ปริ่าศีจิากก�เลสเริ่��องเศีริ่�าหมอง จิ3งเป.นส��งท��พวกเริ่าท�%งหลายควริ่ท�าอย�างย��ง เพริ่าะฉะน�%น ในโอกาสต้�อไปน�%จิ3งจิ�าเป.นอย�างย��งท��พวกเริ่าจิะพาก�นมาบ�าเพ�ญเพ�ยริ่ ทางดิ�านจิ�ต้ใจิ อ�นเป.นจิ6ดิหมายปลายทางให�เก�ดิความส6ขึ้ความสมหว�งขึ้3%นภายในใจิขึ้อง ต้�วเองดิ�วย จิ�ต้ภาวนา เหน��อยบ�าง ล�าบากบ�างก�ทนเอา การิ่ปล�อยให�จิ�ต้ค�ดิไปในแง�ต้�างๆ ต้ามอาริ่มณ์-ขึ้องจิ�ต้น�%น ไม�สามาริ่ถท��จิะท�าให�เก�ดิอะไริ่ขึ้3%นมา นอกจิากไปเท��ยวเก�บริ่วบริ่วมเอาความท6กขึ้-ความริ่�อนจิาก อาริ่มณ์-ภายนอก มาเผู้าลนจิ�ต้ใจิขึ้องต้นให�ว6 �นวายเดิ�อดิริ่�อน ไม�ขึ้าดิริ่ะยะเท�าน�%น
ท�านกล�าวว�า สมาธ�ก�ค�อการิ่ท�าใจิให�สงบ สงบจิากอะไริ่ สงบจิากอาริ่มณ์- เคริ่��องก�อกวนท�%งหลาย เม��อไม�ม�อะไริ่มาริ่บกวน ถ�าเป.นน�%าก�จิะใสสะอาดิดิ6จิน�%าฝึน ท��ต้กลงมาจิากท�องฟุ้9า ย�งไม�ม�อาริ่มณ์-ภายนอกมาริ่บกวน ก�จิะเป.นจิ�ต้ท��ใสสะอาดิหมดิจิดิ แต้�ขึ้ณ์ะน�%จิ�ต้ขึ้องเริ่าถ�กก�เลสหริ่ �ออาริ่มณ์-ภายนอกเล�นงานแทบจิะเอาต้�วไม�ริ่อดิอย��แล�ว แต้�เริ่าจิะมาฝึ2กเพ��อให�จิ�ต้สงบจิากอาริ่มณ์-ภายนอกเหล�าน�%น การิ่ท�าน�%นต้�องค�อยท�าค�อยไป จิะก�าหนดิเอาว�นน�%นเวลาน�%นจิะเก�ดิผู้ลแน�นอนน�%นย�อมไม�ไดิ� เพริ่าะการิ่ท�าจิ�ต้ให�ปริ่าศีจิาก อาริ่มณ์-ภายนอกน�%นต้�องใช่�เวลาพอสมควริ่ ย��งถ�าเริ่าไม�เคยฝึ2กมาก�อน จิะเป.นการิ่ล�าบากมากท�เดิ�ยว แต้�ก�ไม�เหล�อว�ส�ยท��เริ่าจิะท�า
ในขึ้�%นแริ่กขึ้องการิ่อบริ่มจิ�ต้น�%น ท�านสอนให�ย3ดิเอาขึ้�ออริ่ริ่ถ ขึ้�อธริ่ริ่ม บทใดิบทหน3�งมาเป.นอาริ่มณ์- บทใดิก�ไดิ�ส�าหริ่�บเป.นเคริ่��องก�าก�บความค6มใจิ ไม�เช่�นน�%นจิ�ต้จิะส�ายกว�ดิแกว�งไปส��อาริ่มณ์-ต้�างๆ ท��เริ่าเคยช่�นก�บอามริ่ณ์-น�%นๆ แล�วก�อความท6กขึ้-ให�เป.นท��เดิ�อดิริ่�อนอย��เสมอ ท�านจิ3งสอนให�น�าบทธริ่ริ่มะขึ้�อใดิขึ้�อหน3�งมาเป.นอาริ่มณ์- เช่�น เริ่าภาวนาบริ่�กริ่ริ่มว�า พ6ทโธๆ ธ�มโมๆ หริ่�อส�งโฆๆ หริ่�อ จิะก�าหนดิให�ม�อานาปานสต้� ค�อ การิ่ก�าหนดิลมหายใจิ เขึ้�าออกควบค��ไปดิ�วยก�ไดิ� เช่�น จิะบริ่�กริ่ริ่มว�า พ6ท เขึ้�า โธ ออก ดิ�งน�% ค�าว�าเขึ้�าออกก�ค�อหมายก�าหนดิกองลมน��นเอง หายใจิเขึ้�าก�ก�าหนดิว�า พ6ธ หายใจิออกก�ก�าหนดิว�าโธ ดิ�งน�% และในขึ้ณ์ะท��บริ่�กริ่ริ่มเริ่าต้�องม�สต้�ควบค��ไปดิ�วย เม��อเริ่าม�สต้�ต้ามริ่ะล3กอย��โดิยการิ่เป.นไปต้�ดิต้�อโดิยล�าดิ�บ จิ�ต้ก�ไม�ม�โอกาสจิะแวะไปเก��ยวขึ้�องก�บอาริ่มณ์-ภายนอก จิ�ต้ก�จิะค�อยหย��งเขึ้�าส��ความสงบโดิยล�าดิ�บ จิ�ต้ใจิขึ้ณ์ะน�%น จิะม�ความสงบมาก ในขึ้ณ์ะท��จิ�ต้สงบไม�ย6�งเหย�งว6 �นวาย กาลเวลาและสถานท��จิะไม�ม�เลย ในขึ้ณ์ะน�%นจิ�ต้จิะสงบอย�างเดิ�ยว เพริ่าะจิ�ต้ท��สงบจิะไม�ส�าค�ญม��นหมายต้�ดิอย��ก�บสถานท�� กาลเวลาท��ไหนเลย ม�แต้� ความริ่� � ท��ทริ่งต้�วอย��เท�าน�%น น��เริ่�ยกว�า ความส6ขึ้ท��เก�ดิขึ้3%นจิากการิ่ภาวนา
จิะเริ่�ยกว�าเป.นผู้ลจิากการิ่ภาวนาก�ไดิ� เริ่าอย��ในโลกน�% เริ่าต้�องอย��ให�ฉลาดิ ปริ่ะกอบดิ�วยป?ญญา ต้�วเริ่าริ่� �ว�า เริ่าปฏ�บ�ต้�ผู้�ดิ ไม�ถ�กต้�องต้ามหล�กค�าสอนขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�า ต้�องพยายามแก�ไขึ้ท��ต้�วเริ่า ให�ถ�กต้�อง ค�อ เริ่าต้�องหาอ6บายว�ธ�อย��เสมอว�า ท�าอย�างไริ่ต้�วเองจิ3งจิะอย��ให�เป.นส6ขึ้ไม�ว6 �นวายใจิ อ�นน�%ส�าค�ญมากท�เดิ�ยว ส��งท�%งปวงพริ่ะพ6ทธเจิ�าสอนพวกเริ่าว�า ถ�าใคริ่ละความโลภ ความโกริ่ธ ความหลง หริ่�อ ก�าจิ�ดิความโลภ ความโกริ่ธ ความหลงเส�ยไดิ� ผู้��น� %นจิะพบเห�นพริ่ะน�พพาน พริ่ะน�พพานอย��เหน�อความโลภ โกริ่ธหลง ท�านว�าอย�างน�% ความโลภ โกริ่ธ หลง เป.นริ่ากเหง�าขึ้องโลก ช่าต้�ใดิ ภาษาใดิ ก�ม�ส��งท�%งสามน�% ท6กคนหน�ไม�พ�น ม�ป?ญหาอย�� ถ�าท6กคนม�ก�นแล�วอย�างน�%จิะท�าปริ่ะการิ่ใดิดิ� ไม�ค�ดิจิะละส��งเหล�าน�%บ�างหริ่�อ บางคนถ�าจิะละม�นออกไปก�ย�งเส �ยดิายม�นอย�� ถ�อว�าม�น เป.นม�ต้ริ่ท��ดิ�ต้�อเริ่าอย�� ไม�ยอมให�ม�นต้�ต้�วจิากเริ่าเลย อ�นน�%ก�ไดิ�ช่��อว�าเริ่าโง�กว�าก�เลส ปล�อยให�ก�เลสเป.นนายเริ่า
โอวาทหลวงป��เสุาร ก�นติสุ'โลว�ดูดูอนธาติ� อ.พบั�ลม�งสุาหาร จ.อ�บัลราชธาน'
"จติ�ราร�กข- " เป2นหน�งสุ*อท'3พระอาจารย์ เสุาร กนBสุ'โล ไดู$บัรรจงแติ�งไว$เพ*3อพ�ทธบัรษ�ทควรไดู$ศ<กษา โดูย์ท�านไดู$แสุดูงไว$ดู�งน'1
1. ให�มน6ษย-เริ่าท6กคนริ่� �จิ�กริ่ะล3กถ3งค6ณ์พริ่ะพ6ทธเจิ�า ค�อให�เจิริ่�ญ พ�ทธาน�สุสุติ2. ให�มน6ษย-เริ่าท6กคน เม��อเก�ดิมาแล�วเขึ้�าใจิต้นเองว�าน�บถ�อพริ่ะพ6ทธศีาสนาแล�ว จิงให�เจิริ่�ญ เมติติา กร�ณูา ม�ฑติา อ�เบักขา เป2นน�สุติ3. ให�มน6ษย-เริ่าท6กคน จิงริ่� �ว�าเม��อเก�ดิมาแล�วจิงริ่� �กฎขึ้อง อน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า ซั3�งหน�ส��งเหล�าน�%ไปไม�ไดิ� ค�อ การิ่เก�ดิ แก� เจิ�บ ต้าย จิ3ง ให�เจิริ่�ญความไม�เท��ยง ม�ความท6กขึ้- และไม�ใช่�ต้�วต้นขึ้องเริ่า ฉะน�%นจิงเจิริ่�ญ อสุ�ภาน�สุติ
4. มน6ษย-เริ่าท6กคน จิงพ�จิาริ่ณ์ากองท6กขึ้-น�บต้�%งแต้�เก�ดิมาจินวาริ่ะส6ดิท�าย ค�อ ความต้าย เพริ่าะเริ่าหน�ความต้ายไปไม�ไดิ�จิงให�เจิริ่�ญ มรณูาน�สุติ.........................................
หล�กธรรมของพระอาจารย์ เสุาร กนBสุ'โล
จติ�ราร�กขก�มม�ฏิฐาน(1) วธ'ระล<กถ<งค�ณูพระร�ตินติร�ย์...อน3�ง เม��อริ่ะล3กถ3งค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ย ถ3งริ่ะล3กดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�า เพล�งก�เลส เพล�งท6กขึ้-ล6กโพลงริ่6 �งเริ่�องไหม�ส�ต้ว-เผู้าส�ต้ว- ให�ริ่6 �มริ่�อนอย��เป.นน�ต้ย-ในภพท�%ง 3 เล�งก�เลสน�%น ค�อ ริ่าคะ ความก�าหน�ดิย�นดิ� โทสะ ความเค�องค�ดิ ปริ่ะท6ษริ่�าย และโมหะ ความหลงไม�ริ่� �จิริ่�ง
ริ่าคะ โทสะ โมหะ ท�%ง 3 น�% ท�านกล�าวว�า เป.นเพล�งเพริ่าะเป.นเคริ่��องริ่�อนริ่นกริ่ะวนกริ่ะวายขึ้องส�ต้ว- เพล�งท6กขึ้- น�%นค�อ ช่าต้� ความเก�ดิ ค�อ ขึ้�นธ- อายต้นะและนามริ่�ปท��เก�ดิปริ่ากฎขึ้3%น ช่ริ่า ความแก�ทริ่6ดิโทริ่มคริ่��าคริ่�า และ มริ่ณ์ะ ความต้ายค�อ ช่�ว�ต้ขึ้าดิกายาแต้กว�ญญาณ์ดิ�บ
โสุกะ ความเห*อดูแห$งใจเศร$าใจปรเทวะ ความบั�นเพ$อคร&3าครวญร&3าไรท�กข ทนย์ากเจ,บัปวดูเกดูข<1นในกาย์โทมน�สุ ความเป2นผู้�$ม'ใจช�3วเสุ'ย์ใจอ�ปาย์าสุความค�บัแค$นอ�ดูอ�1นใจ
ท�กข ม�ช่าต้�เป.นต้�นเหล�าน�% ท�านกล�าวว�าเป.นเพล�ง เพริ่าะเป.นท6กขึ้-ให�เก�ดิความริ่�อนริ่นกริ่ะวนกริ่ะวายต้�างๆ แก�ส�ต้ว- เพล�งก�เลส เพล�งท6กขึ้-เหล�าน�% ยกพริ่ะพ6ทธเจิ�าเส�ยแล�วไม�ม�ผู้��ใดิผู้��หน3�งในโลกดิ�บไดิ� แต้�ผู้��ท��จิะริ่� �ว�าเป.นเพล�งเคริ่��องริ่�อนเท�าน�%นก�หายากเส�ยแล�ว ผู้��ท��จิะดิ�บเพล�งน�%นจิะไดิ�มาแต้�ไหนเล�า ก�ในโลกหมดิท�%งส�%นไม�ม�ผู้��ใดิผู้��หน3�งดิ�บไดิ� จิ3งพาก�นริ่�อนริ่ะกริ่ะวนกริ่ะวายอย��ดิ�วยเพล�งหมดิท�%งโลก ก�ไม�ริ่� �ส3กต้�วว�าเพล�งม�นไหม�ม�นเผู้าเอาให�เริ่�าริ่�อนอย��เป.นน�ต้ย- เพริ่าะอว�ช่ช่าความหลงไม�ริ่� �จิริ่�ง
สุ�มมาสุ�มพ�ทโธ ภะคะวา พริ่ะผู้��ม�พริ่ะภาคเจิ�าเป.นท��พ3�งขึ้องเริ่าพริ่ะองค-ต้ริ่�สริ่� �ช่อบต้ริ่�สดิ�แล�วเอง ต้ริ่�สริ่� �แจิ�งเห�นจิริ่�ง ดิ�บเพล�งก�เลสเพล�งท6กขึ้-ขึ้องพริ่ะองค-ไดิ�แล�ว ค�อท�าให�แจิ�งซั3�งก�เลสน�พพานไดิ�แล�ว ทริ่งส��งสอนส�ต้ว-ให�ริ่� �ต้ามเห�นต้าม ดิ�บเพล�งก�เลส เพล�งท6กขึ้- ท�าให�แจิ�งซั3�งพริ่ะน�พพานไดิ�ดิ�วยพริ่ะองค-น�%น จิ3งเป.นผู้��เล�ศีกว�าส�ต้ว- ปริ่ะเสริ่�ฐกว�าส�ต้ว- เป.นผู้��อ�ศีจิริ่ริ่ย-ใหญ�ย��งน�กควริ่เล��อมใสจิริ่�งๆสุวากขาโติ ภะคะวะติา ธ�มโม พริ่ะธริ่ริ่มท��เป9นท��พ3�งขึ้องเริ่าม�พริ่ะผู้��ม�พริ่ะภาคต้ริ่�สดิ�แล�ว ทริ่งค6ณ์ค�อดิ�บเพล�งก�เลสเพล�งท6กขึ้-ขึ้องส�ต้ว-ผู้��ปฏ�บ�ต้�ช่อบ ช่�วยให�พ�นจิากท6กขึ้-ภ�ยท�%งส�%นไดิ� ค�อ ศี�ล สมาธ� ป?ญญา มริ่ริ่ค ผู้ล น�พพาน พริ่ะธริ่ริ่มน�%น ท�านทริ่งค6ณ์ ค�อดิ�บเพล�งก�เลส เพล�งท6กขึ้-ไดิ�อย�างน�% จิ3งเป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย-ใหญ�ย��งน�ก ควริ่เล��อมใสจิริ่�งๆสุ�ปฏิป7นโน ภะคะวะโติ สุาวะกะสุ�งโฆ พริ่ะสงฆ-ผู้��สาวกขึ้องพริ่ะผู้��ม�พริ่ะภาค ท��เป.นท��พ3�งขึ้องเริ่า ท�านปฏ�บ�ต้�ดิ�แล�ว ท�าให�บริ่�บ�ริ่ณ์-ใน ศี�ล สมาธ� ป?ญญา บริ่ริ่ล6มริ่ริ่คผู้ลท�าให�แจิ�งซั3�งพริ่ะน�พพาน ดิ�งเล�งก�เลสเลพ�งท6กขึ้-ขึ้องต้นไดิ�แล�ว ส��งวสอนผู้6�อ��นให�ริ่� �ต้ามเห�นต้าม ดิ�บเพล�งก�เลสเพล�งทก6ขึ้-ไดิ�ดิ�วย และเป.นเขึ้ต้ให�เก�ดิบ6ญเก�ดิก6ศีล แก�เทวดิา มน6ษย-มากมายน�ก พริ่ะสงฆ-น�%นท�านปฏ�บ�ต้�ดิ�อย�างน�% จิ3งเป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย-ใหญ�ย��งน�ก ควริ่เล��อมใสจิริ่�งๆ
เม��อน3กถ3งค6ณ์พริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ- 3 ริ่�ต้นะน�% ต้ริ่3กต้ริ่องดิ�วยป?ญญา คริ่�%นเห�นจิริ่�งเก�ดิความเล��อมในขึ้3%นแล�ว จิะน3กแต้�ในใจิหริ่�อจิะเปล�งวาจิาว�า
อะโห พ�ทโธ พริ่ะพ6ทธเจิ�าท��เป.นท��พ3�งขึ้องเริ่า ท�านทริ่งค6ณ์ค�อดิ�บก�เลส เคริ่��องริ่�อนใจิขึ้องส�ต้ว-ไดิ� น�าส�ต้ว-ออกจิากท6กขึ้-ไดิ� เป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย- น�าเล��อมใสจิริ่�งๆอะโห ธ�มโม พริ่ะธริ่ริ่มท��เป.นท��พ3�งขึ้องเริ่า ท�านทริ่งค6ณ์ค�อดิ�บก�เลสเคริ่��องริ่�อนใจิขึ้องส�ต้ว-ไดิ� น�าส�ต้ว-ออกจิากท6กขึ้-ไดิ� เป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย-น�าเล��อมใสจิริ่�งๆอะโห สุ�งโฆ พริ่ะสงฆ-ท��เป.นท��พ3�งขึ้องเริ่า ท�านปฏ�บ�ต้�ดิ�แล�ว เป9นเขึ้ต้บ6ญอ�น
เล�ศี หาเขึ้ต้บ6ญอ��นย��งกว�าไม�ม� เป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย-น�าเล��อมใสจิริ่�งๆภาวนาดิ�งน�% ก�ไดิ�ดิ�ท�เท�ยว
อน3�ง ผู้��ใดิไดิ�ความเช่��อความเล��อมในในพริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ- 3 ริ่�ต้นะน�%แล�ว ผู้��น� %นไดิ�ช่��อว�าเล��อมใสแล�วในท��อ�นเล�ศี ผู้ลท��ส6ดิว�เศีษเล�ศีใหญ�ย��งกว�าผู้ลแห�งก6ศีลอ��นๆท�%งส�%น ย�อม�แก�ผู้��เล��อมใสใจิริ่�ต้นะท�%งสามน�%น....อน3�ง พริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ-น�% เป.นริ่�ต้นะอ�นเล�ศีว�เศีษย��งกว�าริ่�ต้นะอ��นๆหมดิท�%งส�%น ย�อมให�ส�าเริ่�จิความปริ่าริ่ถนาแก�ส�ต้ว-ผู้��ท��เล��อมในไดิ�ท6กปริ่ะการิ่ เหต้6น�%น เริ่าท�%งหลาย จิงอ6ต้สาห-น3กถ3งพริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ- ให�เก�ดิความเล��อมใสท6กๆว�นเถ�ดิ จิะไดิ�ไม�เส�ยท�ปริ่ะสบพบพริ่ะพ6ทธศีาสนาน�%
(2) วธ'เจรญเมติติา
อน3�ง เม��อจิะเจิริ่�ญเมต้ต้า พ3งเจิริ่�ญดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�า
สุ�พเพ สุ�ติติา ส�ต้ว-ท�%งหลายท��เป.นเพ��อนท6กขึ้- เก�ดิแก�เจิ�บต้ายดิ�วยก�นหมดิท�%งส�%น
อะเวรา จิงเป.นส6ขึ้เป.นส6ขึ้เถ�ดิ อย�าไดิ�ม�เวริ่แก�ก�นและก�นเลยสุ�พเพ สุ�ติติา ส�ต้ว-ท�%งหลายท��เป.นเพ��อนท6กขึ้- เก�ดิแก�เจิ�บต้ายดิ�วยก�นหมดิท�%งส�%น อะพย์าป7ชย์า จิงเป.นส6ขึ้ๆเถ�ดิ อย�าไดิ�ม�ความเจิ�บไขึ้�ล�าบากกายล�าบากใจิเลยสุ�พเพ สุ�ติติา ส�ต้ว-ท�%งหลายท��เป.นเพ��อนท6กขึ้- เก�ดิแก�เจิ�บต้ายดิ�วยก�นหมดิท�%งส�%น อะน'ฆา จิงเป.นส6ขึ้ๆเถ�ดิ อย�าไดิ�ม�ความท6กขึ้-กาย ท6กขึ้-ใจิเลยสุ�พเพ สุ�ติติา ส�ต้ว-ท�%งหลายท��เป.นเพ��อนท6กขึ้- เก�ดิแก�เจิ�บต้ายดิ�วยก�นหมดิท�%งส�%น สุ�ข' อ�ติติาน�ง ปะรหะร�นติ� จิงม�ความส6ขึ้กายส6ขึ้ใจิ ริ่�กษาต้นพ�นจิากท6กขึ้-ภ�ยท�%งส�%น
เมต้ต้าภาวนาน�% เป.นขึ้�าศี3กแก�พยายาท โดิยต้ริ่ง เม��อเจิริ่�ญเมต้ต้าน�% ย�อมละพยาบาทเส�ยไดิ�ดิ�วยดิ� เมต้ต้าน�%เช่��อว�า เจิโต้ว�ม6ต้ เพริ่าะเป.นเคริ่��องหล6ดิพ�นจิากพยาบาทขึ้องใจิม� อาน�สงฆ- ย��งใหญ�กว�าทานและศี�ลหมดิท�%งส�%นเหต้6น�%น เริ่าท�%งหลาย จิงอย�าปริ่ะมาทในเมต้ต้าภาวนาน�%เลย อ6ต้สาห-เจิริ่�ญเถ�ดิ จิะไดิ�ปริ่ะสบอาน�สงฆ-ว�เศีษต้�างๆซั3�งว�ามาน�% เทอญฯ...
(3) วธ'เจรญอสุ�ภะ
อน3�ง เม��อจิะเจิริ่�ญอส6ภะ พ3งเจิริ่�ญดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�า อ�ติถ อม�สุมง กาเย์ ขึ้องไม�งามเป.นขึ้องปฏ�ก�ลน�าเกล�ยดิม�อย��ในกายน�%เกสุา โลมา นะขา ท�นติา ติะโจ ค�อ ผู้ม ขึ้น เล�บ ฟุ้?น หน�ง ม�งสุ�ง นหาร� อ�ฏิฐ อ�ฏิฐมญช�ง ว�กก�ง ค�อ เน�%อ เอ�น กริ่ะดิ�ก เย��อในกริ่ะดิ�ก ม�ามหะทะย์�ง ย์ะกะน�ง กโลมะก�ง ปTหะก�ง ป7ปผู้าสุ�ง ค�อ เน�%อห�วใจิ ต้�บ พ�งผู้�ดิ ไต้ ปอดิอ�นติ�ง อ�นติะค�ณู�ง อ�ทะรย์�ง กะร'ย์�ง ค�อ ไส�ใหญ� สายเหน��ยวไส� ริ่าก ขึ้�% ปTติติ�ง เสุมห�ง ป�พโพ โลหติ�ง เสุโท เมโท ค�อ น�%าดิ� น�%าเสมหะ น�%าเหล�อง (หนอง ) น�%าเล�อดิ น�%าเหง��อ น�%าม�นขึ้�นอ�สุสุ� วะสุา เขโฬ สุ�งฆาณูกา ละสุกา ม�ติติ�ง ค�อ น�%าต้าม น�%าม�นเปลง น�%าลาย น�%าม�ก น�%าไขึ้ขึ้�อ น�%าเย��ยว
ผู้ม น�%นงอกอย��ต้ามหน�งศีริ่�ษะดิ�าบ�างขึ้าวบ�าง ขึ้น น�%นงอกอย��ต้ามขึ้6มขึ้นท��วริ่�างกาย เว�นไว�แต้�ฝึ>าม�อ ฝึ>าเท�า เล�บ น�%นงอกอย��ต้ามปลายม�อ ปลายเท�า ฟุ้?น น�%นงอกอย��ต้ามกริ่ะดิ�ก คางขึ้�างบน ขึ้�างล�าง ส�าหริ่�บบดิเค�%ยว อาหาริ่ช่6�มอย��ดิ�วยน�%าลายเป.นน�ต้ย- หน�ง น�%นห6�มท��วกาย ผู้�ดิน�%นลอกออกเส�ยแล�วม�ส�ขึ้าว เน�%อ น�%นม�ส�แดิงเหม�อนกะช่�%นเน�%อส�ต้ว- เอ�น น�%นริ่3งริ่�ดิ ริ่วบโคริ่งกริ่ะดิ�ดิไว� ม�ส�ขึ้าว กริ่ะดิ�ดิ น�%นเป9นริ่�างโคริ่งค�%าแขึ้�งอย��ในกาย ม�ส�ขึ้าว เย��อในกริ่ะดิ�ก น�%นม�ส�ขึ้าวเหม�อนกะยอดิหวายท��เผู้าไฟุ้อ�อนแล�ว ใส�ไว�ในกริ่ะบอกไม�ฉะน�%น เย��อในขึ้มอง ศีริ่�ษะ น�%นเป.นยวงๆ เหม�อน กะเย��อในหอยจิ6บแจิง ม�าม น�%นค�อแผู้�น
เน�%อม�ส�แดิงคล�%าๆ สองแผู้�นม�ขึ้� %วอ�นเดิ�ยวก�น เหม�อนกะผู้ลมะม�วงสองผู้ลม�ขึ้� �วอ�นเดิ�ยวก�นฉะน�%น อย��ขึ้�างซั�ายเค�ยงก�บห�วใจิ เน�%อห�วใจิ น�%นม�ส�แดิง ส�ณ์ฐานดิ�งดิอกบ�วต้�ม ต้�%งอย��ท�ามกลางอก ต้�บ น�%นค�อแผู้�นเน�%อสองแผู้�นส�แดิงคล�%าต้�%งอย��ขึ้�างาขึ้าวเค�ยงเน�%อห�วใจิ พ�งผู้�ดิ น�%นม�ส�ขึ้าว เหน��ยวหน�งก�บเน�%อ เอ�นก�บเน�%อ กริ่ดิ�กดิ�บเอ�นต้�ดิก�นไว�บ�าง ไต้ น�%นเป.นช่�%นเน�%อส�ดิ�าคล�%าเหม�อนกะล�%นโคดิ�าอย��ช่ายโคริ่งซั�าย ปอดิ น�%น เป.นแผู้�นเน�%อส�แดิงคล�%า ช่ายเป.นแฉกปกเน�%อห�วใจิอย��ท�ามกลางอก ไส�ใหญ� น�%นปลายขึ้�างหน3�งอย��คอหอย ปลายขึ้�างหน3�งอย��ทวาริ่ทบไปทบมาม�ส�ขึ้าวช่6�มอย��ดิ�วยเล�อดิในท�อง สายเหน��ยวไส�ใหญ� น�%นม�ส�ขึ้าว ริ่าก น�%นค�อขึ้องท��กล�นก�นแล�ว ส�าริ่อก ออกมาเส�ยฉะน�%น ค�ถ น�%นค�อขึ้องท��ก�นขึ้�งอย��ในท�องเส�ยแล�ว ถ�ายออกมาฉะน�%น น�%าดิ� น�%นส�เขึ้�ยวคล�%าๆ ท��เป.นฝึ?กต้�%งอย��ท�ามกลางอก ท��ไม�เป.นฝึ?กซั3มซัาบอย��ในกาย น�%าเสมหะ น�%นม�ส�ขึ้าวคล�%าๆ เป.นมวกๆ ต้�ดิอย��ก�บพ�%น ไส�ขึ้�างใน น�%าเหล�อง (หนอง) น�%น ม�อย��ในท��สริ่�ริ่ะม�บาดิแผู้ลเป.นต้�น น�%าเล�อดิ น�%นม�อย��ต้ามขึ้6มขึ้นสในกาลเม��อริ่�อนหริ่�อก�นขึ้องเผู้�ดิ น�%าม�นขึ้�น น�%นม�ส�เหล�องต้�ดิยอ6�ก�บหน�งต้�อเน�%อ น�%าต้า น�%นไหลออกจิากต้าในกาลเม��อไม�สบาย น�%าม�นเปลว น�%นเป.นเปลวอย��ในพ6งเหม�อนก�บเปลวส6กริ่ น�%าลายน�%น ใสบ�าง ขึ้�นบ�าง น�%าม�ก น�%นเหลวบ�าง ขึ้�นบ�าง เป.นยวงออกจิากนาส�ก น�%าไขึ้ขึ้�อ น�%นต้�ดิอย��ต้ามขึ้�อกริ่ะดิ�ก น�%าเย��ยว น�%นเกริ่อะออกจิากริ่ากและค�ถ
อะย์ะเมวะ กาโย์ กายค�อปริ่ะช่6มส�วนเป.นขึ้องปฏ�ก�ล น�าเกล�ยดิ น�%น� �นแหละ อ6ทธ�ง ปาทะต้ะลา เบ�%องบนต้�%งแต้�เท�าขึ้3%นมา อะโธ เกสะ ม�ต้ถะกา เบ�%องต้��าต้�%งแต้�ปลายผู้มลงไป ต้ะจิะปะริ่�ย�นโต้ ม�นม�หน�งห6�มอย��ท��ส6ดิริ่อบ ป�โริ่ นาน�ปปะการิ่�สสะ อะส6จิ�โน ม�นเต้�มไปดิ�วยขึ้องไม�สะอาดิ ม�ปริ่ะการิ่ต้�างๆ ม�ผู้ม ขึ้น เล�บ ฟุ้?น หน�ง เป.นต้�น เช่ค6จิโฉ ปฏ�กก6โล แต้�ล�วนเป.นขึ้องไม�งาม ม�กล��นเหม�น ปฏ�ก�ลน�าเกล�ยดิหมดิท�%งส�%น
อสุ�ภก�มม�ฏิฐาน (อส6ภส�ญญา) น�% เป.นขึ้�าศี3กแก�ริ่าคะความก�าหน�ดิย�นดิ�โดิยต้ริ่ง ผู้��ใดิมาเจิริ่�ญอส6ภะเห�นเป.นขึ้องไม�งามในกาย เห�นกายเป.นขึ้องไม�งาม ปฏ�ก�ลน�าเกล�ยดิ จิะเก�ดิความเบ��อหน�าย ไม�ก�าหนดิย�นดิ� ดิ�บริ่าคะ โทสะ
โมหะ เส�ยไดิ� ผู้��น� %นไดิ�ช่��อว�าดิ��มก�นซั3�งริ่ส ค�อ พริ่ะน�พพาน เป.นส6ขึ้อย�างย��ง เหต้6น�%นพริ่ะพ6ทธเจิ�าจิ3งไดิ�ต้ริ่�สสริ่ริ่เสริ่�ญกายะคต้าสต้�อส6ภก�มม�ฏฐานน�%ว�า
" ผู้�$ใดูไดู$เจรญกาย์ะคติาสุติน'1 ผู้�$น�1น ไดู$เช*3อว�าบัรโภค ซิ<3งรสุ ค*อ นพพาน เป2นธรรมม'ผู้�$ติาย์ไม�ม' อมติธรรม ดู�งน'1 นพพาาน น�1นก,ดู�บัราคะ โทสุะ โมหะ น�1นเองเหติ�น�1น เราท�1งหลาย์จงอย์�าไดู$ประมาทในกาย์ะคติาสุติน'1เลย์ อ�ติสุ�าห เจรญเถดู จะไดู$ประสุบัพบัพระนพพาน เป2นสุ�ขอย์�างย์3ง เลศกว�าธรรมหมดูท�1งสุ1น.."
(4) วธ'เจรญมรณูสุติ
อน3�ง เม��อจิะเจิริ่�ญมริ่ณ์สต้� ถ3งเจิริ่�ญดิ�งน�% ก�ไดิ�ว�า ธ�มโมมห มะระณู�ง อนติ'โติ ช่ายว�ามะระณูะ ธ�มมามห มะระณู�ง อนติ'ติา หญ�งว�าแปลว�า " เริ่าม�ความต้ายเป.นธริ่ริ่มดิา ล�วงความต้ายไปไม�ไดิ�แล�ว"
ความต้ายน�%น ค�อส�%นลมหายใจิ กายแต้ก ว�ญญาณ์ดิ�บ อน3�ง พ3งเจิริ่�ญดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�า อะธ6ว�ง ช่�ว�ต้�ง ช่�ว�ต้ขึ้องเริ่าม�นไม�ย� �งย�น ธ6ว�ง มะริ่ะณ์�ง ความต้ายขึ้องเริ่าม�นย��งย�น อะว�สส�ง มะยา มะริ่�ต้�พพ�ง เริ่าคงจิะต้ายเป.นแน� มะริ่ะณ์ะปะริ่� โยสาน�ง เม ช่�ว�ต้�ง ช่�ว�ต้ขึ้องเริ่าม�ความต้ายเป.นท��ส6ดิ ช่�ว�ต้�ง เม อะน�ยะต้�ง ช่�ว�ต้ขึ้องเริ่าม�นไม�เท��ยง มะริ่ะณ์�ง เม น�ยะต้�ง ความต้ายขึ้องเริ่าม�นเท��ยงแล�ว อน3�ง พ3งเจิริ่�ญดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�า ส�พเพ มะริ่�นต้� จิะ ส�ต้ว-ท��ต้ายอย��เดิ�@ยวน�%ก�ดิ� มะริ่�งส6 จิะ มะริ่�นต้� จิะ ส�ต้ว-ท��ต้ายอย��เดิ�@ยวน�%ก�ดิ� มะริ่�งส6 จิะ มะริ่�สสะเริ่ ท��ต้ายดิ�บส�ญไปแล�วก�ดิ� จิ�กต้ายต้�อไปขึ้�างหน�าก�ดิ� ต้ะถาวาห�ง มะริ่�สสาม� เริ่าก�จิะต้ายดิ�บส�ญไปเช่�นน�%น เหม�อนก�นน��นแหละ น�ต้ถ� เม เอต้ถะ ส�งสะโย ความสงส�ยในความต้าย น�%ไม�ม�แก�เริ่า เริ่าไม�สงส�ยในความต้ายน�%แล�ว
เหต้6น�%น เริ่าจิงเริ่�งขึ้วนขึ้วายก�อสริ่�างบ6ญก6ศีลซั3�งเป.นท��พ3�งขึ้องต้นเส�ยให�ไดิ�ท�นเป.นม�ช่�ว�ต้อย��น�%เถ�ดิ อย�าให�ท�นความต้ายมาถ3งเขึ้�า ถ�า ความต้ายมาถ3งเขึ้�าแล�ว จิะเส�ยท�ท��ไดิ�เก�ดิเป.นมน6ษย-พบพริ่ะพ6ทธศีาสนาน�%ท�เดิ�ยว
ผู้��ใดิไดิ�เจิริ่�ญมริ่ณ์สต้� น3กถ3งความต้ายไดิ�เห�นจิริ่�ง จินเก�ดิความส�งเวช่ไดิ� ผู้��น� %นย�อมไม�เมาในช่�ว�ต้ ละอาล�ยในช่�ว�ต้เส�ยไดิ�เป.นผู้��ไม�ปริ่ะมาท ริ่�บริ่�อนปฏ�บ�ต้�ละบาป บ�าเพ�ญบ6ญก6ศีล ช่�าริ่ะต้นให�เป.นผู้��บริ่�ส6ทธ�K โดิยเริ่�วพล�นเพริ่าะเหต้6น�%น พริ่ะพ6ทธเจิ�าจิ3งต้ริ่�%สสริ่ริ่เสริ่�ญมริ่ณ์สต้�ท��บ6คคเจิริ่�ญท�าให�มากน�%ว�า ม�ผู้ลาน�สงส-ย��งใหญ�มากน�ก น�บเขึ้�าพริ่ะน�พพานเป9นธริ่ริ่มม�ผู้��ต้ายไม�ม� ดิ�งน�% มริ่ณ์สต้� ม�ผู้ลาน�สงส-มากอย�างน�%
อน3�ง พริ่ะพ6ทธเจิ�าก�ต้ริ่�สส��งไว� ให�ค�ดิถ3งความต้ายให�ไดิ�ท6กว�นๆมาในอภ�ณ์หะป?จิเวกขึ้ณ์- เหต้6น�%น เริ่าท�%งหลายจิงอ6ต้ส�าห-เจิริ่�ญ มริ่ณ์สต้� ค�ดิถ3งความต้ายให�เห�นจิริ่�งจินเก�ดิความส�งเวช่ให�ไดิ�ท6กว�นๆ เถ�ดิ จิะไดิ� ปริ่ะสบผู้ลอาน�สงส-ท��ว�เศีษ เป.นเหต้6ไม�ปริ่ะมาทในอ�นก�อสริ่�างบ6ญก6ศีลซั3�งเป.นท��พ3�งขึ้องต้น
ท��น3กถ3ง ค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ย เจิริ่�ญเมต้ต้า อส6ภะ และมริ่ณ์สต้� ท�%ง 4 อย�างซั3�งว�ามาน�% ท�านกล�าวว�า จิต้6ริ่าริ่�กขึ้- เพริ่าะเป.นธริ่ริ่มป9องก�นปกคริ่องริ่�กษาผู้6�ท��เจิริ่�ญน�%น ให�พ�นจิากท6กขึ้-ภ�ยอ�นต้ริ่ายว�บ�ต้�ท�%งส�%นไดิ� และเป.นทางสวริ่ริ่ค-และน�พพานดิ�วยเหต้6น�%น เริ่าท�%งหลายจิงอ6ต้ส�าห-เจิริ่�ญให�ไดิ�ท6กๆว�นเถ�ดิ อย�าให�ขึ้าดิไดิ�เลย จิะไดิ�เป.นความดิ� ความช่อบ อย�างย��งขึ้องเริ่าท��ไดิ�มาเก�ดิเป.นมน6ษย-พบพริ่ะพ6ทธศีาสนาน�%เทอญฯ......
โอวาทหลวงป��ม�3น ภ�รทติBโติ
ม�ติโติท�ย์ ลขติธรรม โดูย์ หลวงป��ม�3น ภ�รท�ติโติบ�นท3กโดิย พริ่ะอาจิาริ่ย-ว�ริ่�ย�งค- ส�ริ่�นNธโริ่ณ์ ว�ดิป>าบ�านนามน ก��ง อ. โคกศีริ่�ส6พริ่ริ่ณ์ จิ.สกลนคริ่ พ.ศี. ๒๔๘๖
๑. การิ่ปฏ�บ�ต้� เป.นเคริ่��องย�งพริ่ะส�ทธริ่ริ่มให�บริ่�ส6ทธ�Kสมเดิ�จิพริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�าทริ่งแสดิงว�าธริ่ริ่มขึ้องพริ่ะต้ถาคต้ เม��อเขึ้�าไปปริ่ะดิ�ษฐานในส�นดิานขึ้องป6ถ6ช่นแล�ว ย�อมกลายเป.นขึ้องปลอม (ส�ทธริ่ริ่มปฏ�ริ่�ป) แต้�ถ�าเขึ้�าไปปริ่ะดิ�ษฐานในจิ�ต้ส�นดิานขึ้องพริ่ะอริ่�ยเจิ�าแล�วไซัริ่� ย�อมเป.นขึ้องบริ่�ส6ทธ�Kแท�จิริ่�ง และเป.นขึ้องไม�ลบเล�อนดิ�วย เพริ่าะฉะน�%นเม��อย�งเพ�ยริ่แต้�เริ่�ยนพริ่ะปริ่�ย�ต้�ถ�ายเดิ�ยว จิ3งย�งใช่�การิ่ไม�ไดิ�ดิ� ต้�อเม��อมาฝึ2กห�ดิปฏ�บ�ต้�จิ�ต้ใจิก�าจิ�ดิเหล�า กะปอมก�า ค�อ อ6ปก�เลส แล�วน��นแหละ จิ3งจิะย�งปริ่ะโยช่น-ให�ส�าเริ่�จิเต้�มท�� และท�าให�พริ่ะส�ทธริ่ริ่มบริ่�ส6ทธ�K ไม�ว�ปลาสคลาดิเคล��อนจิากหล�กเดิ�มดิ�วย
๒. การิ่ฝึ2กต้นดิ�แล�วจิ3งฝึ2กผู้��อ��น ช่��อว�าท�าต้ามพริ่ะพ6ทธเจิ�าป6ริ่�สทมNมสาริ่ถ� สต้Nถา เทวมน6สNสาน� พ6ทNโธ ภควาสมเดิ�จิพริ่ะบริ่มศีาสดิาส�มมาส�มพ6ทธเจิ�า ทริ่งทริ่มานฝึ2กห�ดิพริ่ะองค-จินไดิ�ต้ริ่�สริ่� �พริ่ะอน6ต้ต้ริ่ส�มมาส�มโพธ�ญาณ์ เป.น พ6ทNโธ ผู้��ริ่� �ก�อนแล�วจิ3งเป.น ภควา ผู้��ทริ่งจิ�าแนกแจิกธริ่ริ่มส��งสอนเวไนยส�ต้ว- สต้Nถา จิ3งเป.นคริ่�ขึ้องเทวดิาและมน6ษย- เป.นผู้��ฝึ2กบ6ริ่6ษผู้��ม�อ6ปน�ส�ยบาริ่ม�ควริ่แก�การิ่ทริ่มานในภายหล�ง จิ3งทริ่งพริ่ะค6ณ์ปริ่ากฏว�า กลNยาโณ์ ก�ต้Nต้�สทNโท อพNภ6คNคโต้ ช่��อเส�ยงเก�ยริ่ต้�ศี�พท-อ�นดิ�งามขึ้องพริ่ะองค-ย�อมฟุ้6 9งเฟุ้O� องไปในจิต้6ริ่ท�ศีจินต้ริ่าบเท�าท6กว�นน�% แม�พริ่ะอริ่�ยสงฆ-สาวกเจิ�าท�%งหลายท��ล�วงล�บไปแล�วก�เช่�นเดิ�ยวก�น ปริ่ากฏว�าท�านฝึ2กฝึนทริ่มานต้นไดิ�ดิ�แล�ว จิ3งช่�วยพริ่ะบริ่มศีาสดิาจิ�าแนกแจิกธริ่ริ่ม ส��งสอนปริ่ะช่6มช่นในภายหล�ง ท�านจิ3งม�เก�ยริ่ต้�ค6ณ์ปริ่ากฏเช่�นเดิ�ยวก�บพริ่ะผู้��ม�พริ่ะภาคเจิ�า ถ�าบ6คคลใดิไม�ทริ่มานต้นให�ดิ�ก�อนแล�ว และท�าการิ่จิ�าแนกแจิกธริ่ริ่มส��งสอนไซัริ่� ก�จิ�กเป.นผู้��ม�โทษ ปริ่ากฏว�า ปาปโกสทNโท ค�อเป.นผู้��ม�ช่��อเส�ยงช่��วฟุ้6 9งไปในจิต้6ริ่ท�ศี เพริ่าะโทษท��ไม�ท�าต้ามพริ่ะส�มมาส�มพ6ทธเจิ�า และพริ่ะอริ่�ยสงฆ-สาวกเจิ�าในก�อนท�%งหลาย
๓. ม�ลมริ่ดิกอ�นเป.นต้�นท6นท�าการิ่ฝึ2กฝึนต้นเหต้6ใดิหนอ ปริ่าช่ญ-ท�%งหลาย จิะสวดิก�ดิ� จิะริ่�บศี�ลก�ดิ� หริ่�อจิะท�าการิ่ก6ศีลใดิๆ ก�ดิ� จิ3งต้�องต้�%ง นโม ก�อน จิะท�%ง นโม ไม�ไดิ�เลย เม��อเป.นเช่�นน�% นโม ก�ต้�องเป.นส��งส�าค�ญ จิ3งยกขึ้3%นพ�จิาริ่ณ์า ไดิ�ความว�า น ค�อธาต้6น�%า โม ค�อ ธาต้6ดิ�น พริ่�อมก�บบาทพริ่ะคาถา ปริ่ากฏขึ้3%นมาว�า มาต้าเปต้�กสม6ภโว โอทนก6มNมาสปจิNจิโย ส�มภวธาต้6ขึ้องมาริ่ดิาบ�ดิาผู้สมก�น จิ3งเป.นต้�วต้นขึ้3%นมาไดิ� น เป.นธาต้6ขึ้อง มาริ่ดิา โม เป.นธาต้6ขึ้อง บ�ดิา ฉะน�%นเม��อธาต้6ท�%ง ๒ ผู้สมก�นเขึ้�าไป ไฟุ้ธาต้6ขึ้องมาริ่ดิาเค��ยวเขึ้�าจินไดิ�นามว�า กลละ ค�อ น�%าม�นหยดิเดิ�ยว ณ์ ท��น�%เอง ปฏ�สนธ�
ว�ญญาณ์เขึ้�าถ�อปฏ�สนธ�ไดิ� จิ�ต้จิ3งไดิ�ถ�อปฏ�สนธ�ในธาต้6 นโม น�%น เม��อจิ�ต้เขึ้�าไปอาศี�ยแล�ว กลละ ก�ค�อยเจิริ่�ญขึ้3%นเป.น อ�มพ6ช่ะ ค�อเป.นก�อนเล�อดิ เจิริ่�ญจิากก�อนเล�อดิมาเป.น ฆนะ ค�อเป.นแท�ง และ เปส� ค�อช่�%นเน�%อ แล�วขึ้ยายต้�วออกคล�ายริ่�ปจิ�%งเหลน จิ3งเป.นป?ญจิสาขึ้า ค�อ แขึ้น ๒ ขึ้า ๒ ห�ว ๑ ส�วนธาต้6 พ ค�อลม ธ ค�อไฟุ้ น�%นเป.นธาต้6เขึ้�ามาอาศี�ยภายหล�งเพริ่าะจิ�ต้ไม�ถ�อ เม��อละจิากกลละน�%นแล�ว กลละก�ต้�องท�%งเปล�าหริ่�อส�ญเปล�า ลมและไฟุ้ก�ไม�ม� คนต้าย ลมและไฟุ้ก�ดิ�บหายสาปส�ญไป จิ3งว�าเป.นธาต้6อาศี�ย ขึ้�อส�าค�ญจิ3งอย��ท��ธาต้6ท�%ง ๒ ค�อ นโม เป.นเดิ�ม
ในกาลต้�อมาเม��อคลอดิออกมาแล�วก�ต้�องอาศี�ย น มาริ่ดิา โม บ�ดิา เป.นผู้��ทะน6ถนอมกล�อมเกล�%ยงเล�%ยงมาดิ�วยการิ่ให�ขึ้�าวส6กและขึ้นมก6มมาส เป.นต้�น ต้ลอดิจินการิ่แนะน�าส��งสอนความดิ�ท6กอย�าง ท�านจิ3งเริ่�ยกมาริ่ดิาบ�ดิาว�า บ6พพาจิาริ่ย- เป.นผู้��สอนก�อนใคริ่ๆ ท�%งส�%น มาริ่ดิาบ�ดิาเป.นผู้��ม�เมต้ต้าจิ�ต้ต้�อบ6ต้ริ่ธ�ดิาจิะน�บจิะปริ่ะมาณ์ม�ไดิ� มริ่ดิกท��ท�าให�กล�าวค�อริ่�ปกายน�%แล เป.นมริ่ดิกดิ�%งเดิ�มทริ่�พย-ส�นเง�นทองอ�นเป.นขึ้องภายนอกก�เป.นไปจิากริ่�ปกายน�%เอง ถ�าริ่�ปกายน�%ไม�ม�แล�วก�ท�าอะไริ่ไม�ไดิ� ช่��อว�าไม�ม�อะไริ่เลยเพริ่าะเหต้6น�%นต้�วขึ้องเริ่าท�%งต้�วน�%เป.น
โอวาทหลวงป��จ�ม พนBธ�โลว�ดูโพธสุมภรณู อ.เม*อง จ. อ�ดูรธาน'
ธรรมโอวาท พริ่ะเดิช่พริ่ะค6ณ์ท�านเจิ�าค6ณ์พริ่ะธริ่ริ่มเจิดิ�ย- (จิ�ม พนNธ6โล) ไดิ�แสดิงความจิริ่�งในอาริ่มณ์-จิ�ต้ขึ้องท�าน และหาว�ธ�ริ่ะง�บดิ�บอาริ่มณ์-น�%น โดิยไม�หลงใหลก�บโลกธริ่ริ่ม อ6บายน�%นท�านไดิ�แสดิงไว�ว�า
"จิ�ต้เป.นธริ่ริ่มช่าต้�ท��กว�ดิแกว�งดิ�%นริ่น กริ่ะส�บกริ่ะส�าย แส�ไปต้ามอาริ่มณ์-ท��ใคริ่� พอใจิในเบญจิกามค6ณ์ ถ3งกริ่ะน�%นก�ไดิ�ม�ทมะ ค�อความขึ้�มจิ�ต้ไว� ไม�ให�ย�นดิ�ย�นริ่�ายไปต้ามอาริ่มณ์- พริ่�อมท�%งม�สต้�ปริ่ะค�บปริ่ะคองยกย�องจิ�ต้ต้ามอน6ริ่�ปสม�ยน�บว�าไดิ�ผู้ล ค�อจิ�ต้สงบริ่ะง�บจิากน�วริ่ณ์�ปก�เลสเป.นการิ่ช่��วคริ่าวบ�าง เป.นริ่ะยะยาวนานบ�าง แต้�ในบางโอกาสก�ควบค6มไดิ�ยาก ซั3�งเป.นขึ้องธริ่ริ่มดิาส�าหริ่�บป6ถ6ช่น ต้�อจิากน�%นก�ไดิ�บากบ��นท�าจิ�ต้ขึ้องต้นให�ริ่� �เท�าท�นสภาวธริ่ริ่มน�%นๆ เพ��อป9องก�นไม�ให�ต้��นเต้�นไปก�บโลกธริ่ริ่ม แต้�ว�าริ่ะง�บไดิ�ในบางขึ้ณ์ะเช่�น ความริ่�ก ความช่�ง อ�นเป.นปฏ�ป?กขึ้ธริ่ริ่มเป.นต้�น เหล�าน�%ย�งปริ่ากฏม�ในต้นเสมอถ3งกริ่ะน�%นก�ย�งม�ปริ่�ช่าทริ่าบอย��เป.นน�ต้ย-ว�า เป.นโลก�ยธริ่ริ่มน�าส�ต้ว-ให�ท�องเท��ยวอย��ในส�งสาริ่ว�ฏเม��อเป.นเช่�นน�%จิ3งไดิ�ฝึ2กห�ดิดิ�ดิน�ส�ยพยายามถอนต้นออกจิากโลก�ยธริ่ริ่มต้ามความสามาริ่ถ ริ่� �ส3กว�าสบายกายสบายใจิอ�นแท�จิริ่�งธริ่ริ่มน�%เก�ดิจิากขึ้�อว�ต้ริ่ปฏ�บ�ต้�ในการิ่ละ พอใจิย�นดิ�อย�างย��งในความสงบ" และอ�กคริ่าวหน3�งท�านเจิ�าค6ณ์พริ่ะธริ่ริ่มเจิดิ�ย-ไดิ�ริ่�บน�มนต้-ให�ไปเทศีน-โดิยม�พริ่ะเถริ่ะผู้��ใหญ�ริ่�ปหน3�ง
ต้�ดิต้ามไปดิ�วย ค�อ พริ่ะอาจิาริ่ย-มหาบ�ว ญาณ์สมNปนNโน แห�งว�ดิป>าบ�านต้าดิ จิ.อ6ดิริ่ธาน� ว�นน�%นท�านไดิ�แสดิงธริ่ริ่มไว�อย�างแยบคาย พอท��จิะหย�บยกเอาใจิความส�าค�ญมากล�าวไว�ในท��น�%ดิ�งต้�อไปน�%:-
"จติของพระอรย์ะเจ$าแย์กอาการไดู$ 4 อาการค*อ อาการท'3 1 อโสก จิ�ต้ขึ้องท�านไม�เศีริ่�าโศีก ไม�ม�ปริ่�เทวนา การิ่ริ่�องไห�เส�ยใจิ จิ�ต้ใจิขึ้องท�านม�ความส6ขึ้ล�วนๆ ส�วนจิ�ต้ใจิขึ้องป6ถ6ช่นคนธริ่ริ่มดิาย�งหนาไปดิ�วยก�เลสเต้�มไปดิ�วยความริ่�ก ความโศีกถ�กความท6กขึ้-คริ่อบง�า ความโศีกย�อมเก�ดิจิากความริ่�กเป.นเหต้6 เม��อม�ความริ่�ก ก�ม�ความโศีก ถ�าต้�ดิความริ่�กเส�ยแล�ว ความโศีกจิะม�แต้�ท��ไหน อาการท'3 2 ว�ริ่ช่ จิ�ต้ขึ้องพริ่ะอริ่�ยเจิ�าผู้�องแผู้�ว ปริ่าศีจิากฝึ6>น ไริ่�ธ6ล� ค�อ ปริ่าศีจิากริ่าคะ โทสะ และโมหะ คงจิะม�แต้�พ6ทธะค�อ ริ่� � ต้��น เบ�กบาน อาการท'3 3 เขึ้ม จิ�ต้ขึ้องพริ่ะอริ่�ยเจิ�าม�แต้�ความเกษมส �าริ่าญ เพริ่าะปริ่าศีจิากห�วงน�%าไหลมาท�วมท�นห�วงน�%าใหญ�เริ่�ยกว�า "โอฆะ" ไม�อาจิจิะท�วมจิ�ต้ขึ้องพริ่ะอริ่�ยะเจิ�าไดิ� อาการท'3 4 จิ�ต้ขึ้องพริ่ะอริ่�ยะไม�หว��นไหวไปต้ามอ�านาจิก�เลส ไม�ต้กอย��ในห�วงแห�งอว�ช่ช่า จิ�ต้ขึ้องพริ่ะอริ่�ยะม�แต้�อาโลโก สว�างไสวแจิ�มแจิ�ง ธริ่ริ่มท�%งหลายท��ย�งไม�เคยพบเคยเห�นต้�%งแต้�ภพก�อนช่าต้�ก�อน และไม�เคยฟุ้?งจิากใคริ่คริ่าวน�%ก�แจิ�มแจิ�งไปเลยเพริ่าะท�านต้�ดิอว�ช่ช่าเส�ยไดิ�
โอวาทธรรมหลวงติามหาบั�ว ญาณูสุมBปนBโนว�ดูป�าบั$านติาดู อ.เม*อง จ.อ�ดูรธาน'
เริ่�ยนไปท�าไม เริ่�ยนไม�ส�งเกต้ เริ่�ยนไม�พ�จิาริ่ณ์า เริ่�ยนไม�น�ามาเป.นคต้�เคริ่��องพริ่��าสอนต้น จิะเก�ดิปริ่ะโยช่น-อะไริ่เพริ่าะการิ่เริ่�ยน การิ่จิดิจิ�าเปล�าๆน�%น
ถ�าจิ�บจิ6ดิขึ้องความริ่� �ไม�ไดิ� ก�อย�าล�มค�าบริ่�กริ่ริ่มภาวนา ไปท��ไหน อย��ในท�าอ�ริ่�ยาบถใดิ ค�าบริ่�กริ่ริ่มให�ต้�ดิแน�นก�บจิ�ต้ ให�จิ�ต้เกาะอย��ก�บค�าบริ่�กริ่ริ่มภาวนาน�%นเสมอ เช่�น พ6ทโธ ก�ต้าม อ�ฐ� ก�ต้าม เกสา โลมา นขึ้า ท�นต้า ต้ะโจิ บทใดิต้าม ให�จิ�ต้ต้�ดิอย��ก�บบทน�%น ไม�ให�จิ�ต้ไปท�างานอ��น ถ�าปล�อยน�%เส�ย จิ�ต้ก�เถลไถลไปทงานอ��นซั3�งเป.นเริ่��องขึ้องก�เลสไปเส�ย ไม�ใช่�เริ่��องขึ้องธริ่ริ่มท��เป.นความม6�งหมายขึ้องเริ่า บทธริ่ริ่มท��เริ่าต้�%งขึ้3%นมาน�%น เพ��อให�จิ�ต้เกาะอย��ก�บค�าบริ่�กริ่ริ่มบทน�%นๆ ซั3�งเป.นเริ่��องขึ้องธริ่ริ่มท��เริ่าเป.นผู้��ก�าหนดิเอง อาศี�ยธริ่ริ่มบทต้�างๆ เป.นเคริ่��องย3ดิ เคริ่��องเกาะขึ้องจิ�ต้ ขึ้ณ์ะท�าลงไปก�เป.นธริ่ริ่ม จิ�ต้ใจิก�สงบ น��แลหล�กการิ่ปฏ�บ�ต้� ท��จิะท�าให�จิ�ต้สงบเย�อกเย�นไดิ�โดิยล�าดิ�บขึ้องน�กภาวนาท�%งหลายการิ่ท��จิะต้�%งหล�กต้�%งฐาน เบ�%องต้�นน�%ล�าบากเหม�อนก�น แม�ล�าบากแค�ไหนก�อย�าถ�อเป.นอาริ่มณ์- จิะเป.นอ6ปสริ่ริ่คแก�การิ่ดิ�าเน�นเพ��อมริ่ริ่คเพ��อผู้ลท��ต้น
ต้�องการิ่ จิงถ�อความเพ�ยริ่เพ��อความพ�นท6กขึ้-น�%เป.นธริ่ริ่มจิ�าเป.นอย�างย��งท��จิะเพ��มพ�นให�มาก สต้� เป.นธริ่ริ่มส�าค�ญจิะต้�องเพ��มพ�นให�มากเพ��อความเหน�ยวแน�นม��นคง เพ��อความส�บแต้�แห�การิ่ริ่ะล3กริ่� �ต้�วเสมอ
ป?ญญา ในโอกาสท��ควริ่พ�จิาริ่ณ์า ก�ควริ่พ�จิาริ่ณ์าแยกแยะท�%งภายนอกท�%ง…
ภายในเท�ยบเค�ยงก�น มริ่ริ่คน�%นเป.นไดิ�ท�%งภายนอกท�%งภายใน ป?ญญาเป.นไดิ�ท�%งภายนอกภายใน ถ�าท�าให�เป.นป?ญญาท��เริ่�ยกว�า มริ่ริ่ค“ ”
ท6กขึ้ส�จิน�%เป.นเหม�อนห�นล�บป?ญญานะ ถ�าเริ่าพ�จิาริ่ณ์าแบบพริ่ะพ6ทธเจิ�าสอน แบบอริ่�ยส�จิเป.นขึ้องจิริ่�งๆ เริ่��องท6กขึ้เวทนาน�%เป.นห�นล�บป?ญญาให�คมกล�า ท6กขึ้เวทนากล�าสาห�สเขึ้�าไปเท�าไริ่ สต้�ป?ญญาย��งหม6นต้�%วๆถอยไม�ไดิ�
เริ่��องสต้�ป?ญญาน�%ต้�องขึ้3%นสดิๆริ่�อนๆ เริ่าจิะไปเอาเริ่��องเก�าท��เคยเป.นมา มาปฏ�บ�ต้�ไม�ไดิ� เป.นเริ่��องน�ทานหริ่�อเป.นเริ่��องปริ่�ย�ต้� เป.นต้�าริ่�บต้�าริ่าไปเส�ย ม�นไม�ขึ้3%นสดิๆริ่�อนๆแก�ไม�ไดิ�นะ เริ่��องก�เลสแก�อะไริ่ท6กส��งท6กอย�าง แก�ท6กขึ้เวทนาน�%มนต้�องสดิๆริ่�อนๆ หากว�าจิะเป.นอ6บายขึ้องสต้�ป?ญญาท��เคยเป.นมาแล�ว ก�ให�เก�ดิขึ้3%นมาโดิยสดิๆริ่�อนๆ อย�าให�เก�ดิดิ�วยการิ่คาดิการิ่หมาย
จิ�ต้เป.นส��งล3กล�บมากเพริ่าะก�เลสพาให�ล3กล�บ ก�เลสม�นเอาจิ�ต้ไปหมกไปซั�อนไว�ในสถานท�� ท��เริ่าไม�อาจิเอ�%อมริ่� �ไดิ�เห�นไดิ� ถ�กก�เลสต้�วจิอมปลอมปMดิบ�งไว�หมดิ ต้�วม�นออกหน�าออกต้าหลอกไว�ต้ลอดิเวลา จิ3งไม�เห�นโทษขึ้องต้น ไม�เห�นโทษขึ้องก�เลสท��พาให�เก�ดิให�ต้าย
ธริ่ริ่มะ ท�านสอนให�ดิ�ต้�วเอง ริ่ะว�งต้�วเอง จิะไดิ�เห�นความบกพริ่�องขึ้องต้�ว…
เอง แล�วแก�ไขึ้ต้�วเองไปเริ่��อยๆจินสมบ�ริ่ณ์-ไดิ�
การิ่คล��คลาย การิ่พ�จิาริ่ณ์าทางดิ�านป?ญญาก�เพ��อแก�ส��งจิอมปลอมท�%งหลาย ซั3�งปFนเกล�ยวก�บธริ่ริ่มค�อ ความจิริ่�งล�วนๆออกโดิยล�าดิ�บ จิ�ต้จิะเปMดิเผู้ยต้�วเองขึ้3%นอย�างช่�ดิเจิน
ความย3ดิม��นถ�อม��นภายในริ่�างกาย เม��อพ�จิาริ่ณ์าจินถ3งขึ้�%น อน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง …
อน�ต้ต้า อย�างล3กซั3%งภายในใจิแล�ว จิะย3ดิถ�อไว�ไม�ไดิ� จิะสล�ดิอ6ปาทานความย3ดิม��นถ�อม��นภายในริ่�างกายน�%ออกโดิยส�%นเช่�ง ริ่� �ปริ่ะจิ�กษ-ก�บจิ�ต้กาย เวทนา ก�ส�กแต้�ว�าเก�ดิขึ้3%น ต้�%งอย��ต้ามธริ่ริ่มช่าต้�ขึ้องม�น เป.นความจิริ่�งแต้�ละอย�างๆ ..เป.นแต้�ธริ่ริ่มช่าต้�ท��ปริ่ากฏขึ้3%นต้ามหล�กความจิริ่�งขึ้องต้น แล�วก�ดิ�บไปต้ามธริ่ริ่มช่าต้�ขึ้องม�น
โลกอ�นน�%เริ่าอย��มานานแล�ว เริ่าย�งต้�ดิอะไริ่ เริ่าย�งสงส�ยอะไริ่ เดิ�@ยวน�%ย�งไม�จิ�ดิจิาง ย�งดิ��มดิ��าก�บอะไริ่ อะไริ่เป.นขึ้องใหม�ในโลก เก�ดิแก�เจิ�บต้ายเป.นขึ้องใหม�เหริ่อ ม�นเป.นขึ้องท��จิะให�ความท6กขึ้-ทริ่มานเริ่ามามากแสนมาก เพริ่าะเริ่��องเก�ดิแก�เจิ�บต้ายน�%แล ไม�ใช่�เริ่��องอะไริ่
ถ�าจิ�ต้ม�สต้�ป?ญญาริ่อบต้�วอย��แล�ว จิะพ�จิาริ่ณ์าริ่� �แจิ�งเห�นความจิริ่�งในความจิริ่�งท�%งหลายท�%งส�วน เวทนา ๓ แยกต้�วออกโดิยล�าก�บๆ ส�วนส�ญญา ส�งขึ้าริ่ ไม�ต้�องพ�ดิม�นก�เป.นอาการิ่เหม�อนก�นน��นแล เก�ดิขึ้3%นแล�วดิ�บไป ม�นเป.นกองไต้ริ่ล�กษณ์-ท�%งหมดิ ค�อ อน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า และเบ�กออกๆ จิ�ต้ถอยต้�วเขึ้�ามา การิ่พ�จิาริ่ณ์าก�แคบเขึ้�าไปๆ เพริ่าะส��งไริ่ท��พ�จิาริ่ณ์าริ่� �แจิ�งเห�นจิริ่�งแล�วม�นปล�อยเองใคริ่จิะหยาบละเอ�ยดิแค�ไหน น�ส�ยวาสนาม�มาก ม�น�อยเพ�ยงไริ่ จิะยกต้นให�เหน�อก�เลสปริ่ะเภทต้�างๆ ดิ�วยความเพ�ยริ่ จิะจิ�ดิว�าเป.นผู้��ม�วาสนาบาริ่ม�เต้�มห�วใจิดิ�วยก�น หากไม�ม�ความเพ�ยริ่เป.นเคริ่��องแก� อย�างไริ่ก�นอนกอดิวาสนาท��
เต้�มไปดิ�วยก�เลสต้�วหย��งๆ อย��น� �นแล บาง ก�ฟุ้าดิม�นลงไปให�แหลกละเอ�ยดิ… หนา..ก�ฟุ้าดิม�นลงไปให�แหลกเหม�อนก�นหมดิ จิะสมนามว�าเป.นน�กริ่บน�กปฏ�บ�ต้�เพ��อก�าจิ�ดิส��งท��เป.นขึ้�าศี3กออกจิากใจิโดิยแท�
..จิ�ต้เป.นเหม�อนก�น สมาธ�แน�นป2@ งเหม�อนห�น แต้�ม�นไม�ใช่�ป?ญญาน�ะซั� ถ�าใช่�ป?ญญาม�นก�จิะไปริ่วดิเริ่�วกว�าน�%น ม�นเพล�นก�นเพล�นนอนอย��ก�บสมาธ�น�%นเส�ย ม�นขึ้�%เก�ยจิ ม�นสบาย ไม�ย6�งก�บอะไริ่ จิ�ต้อ��มต้�วขึ้องม�น อ��มต้�วในขึ้�%นสมาธ�นะ ไม�ใช่�อ��มต้�วดิ�วยการิ่หล6ดิพ�นโดิยปริ่ะการิ่ท�%งปวงแล�ว ม�นอ��มต้�วในสมาธ�ไม�ย6�งก�บอาริ่มณ์-อะไริ่ ริ่�ป เส�ยงอะไริ่ๆไม�ย6�ง สบายอย��อย�างน�%นแบบหม�ไดิ�เขึ้�ยง ไม�ไดิ�ค�ดิว�า เขึ้�ยงค�อท��ริ่องส�บย�าหม�เลย
การิ่ส��งสอนอริ่ริ่ถส��งสอนธริ่ริ่มท��พริ่ะพ6ทธเจิ�าทริ่งสอน สอนต้ริ่งท��ม�นแบกม�นหามน�� ให�ปลดิให�เปล�%องออกไปดิ�วยสต้� ป?ญญา ศีริ่�ทธา ความเพ�ยริ่ แล�วจิะไดิ�โปริ่�งโล�งเบาสบาย อ�สริ่ภาพ อ�สริ่ะเสริ่�ค�อ ใจิท��หล6ดิพ�นจิากก�เลสน�%เท�าน�%นก�เลสน�%ม�อย��เป.นปริ่ะจิ�าต้ลอดิเวลา และกล�อมส�ต้ว-โลกไดิ�อย�างสน�ท ปMดิห�ปMดิต้า ไม�สามาริ่ถท��จิะทริ่าบว�าม�นเป.นภ�ยไดิ�เลย
เริ่าอย�าเห�นว�าโลกกว�างแสนกว�าง แล�วสน6กค�ดิสน6กปริ่6งน�ามาย6�งเหย�งว6 �นวายภายในจิ�ต้ใจิ ต้�วท��แคบท��ส6ดิก�ค�อใจิขึ้องเริ่าน�%แล ไม�แคบจิะเดิ�อนริ่�อนอย�างไริ่ ไม�แคบจิะเป.นท6กขึ้-อย�างไริ่ จิะไดิ�ริ่�บความทริ่มานอย�างไริ่ ไม�แคบจิะหม6นวกไปเว�ยนมาอย��ในขึ้องเก�าน�%ก��หม��นก��แสนก��ริ่ �อยคริ่�%งไดิ�อย�างไริ่ ส��งเหล�าน�%เป.นส��งท��เคยริ่� �เคยเห�นเคยส�มผู้�สส�มพ�นธ-มามากมายก�ายกอง แต้�เริ่าก�ไม�เคยค�ดิว�าเป.นส��งท��เคยส�มผู้�สและให�ผู้ลเป.นท6กขึ้-มาแล�ว ซั3�งควริ่จิะเขึ้�ดิหลาบ
ศีาสนธริ่ริ่มขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�าในต้�าริ่�บต้�าริ่าท��แสดิงไว�ไม�ม�ส�วนใดิบกพริ่�อง
ย�งสมบ�ริ่ณ์-บริ่�บ�ริ่ณ์-อย��….แต้�ส��งท��บกพริ่�องก�ค�อความสนใจิท��จิะปริ่ะพฤต้�ปฏ�บ�ต้�ต้ามหล�กศีาสนธริ่ริ่มน�%นน�%นนะ น�บว�นเส��อมลงๆ เม��อฝึ>ายหน��งเส��อมลงๆ ฝึ>ายหน3�งย�อมม�ก�าล�งมากขึ้3%น แล�วผู้ล�ต้ต้�วขึ้3%นมาเพ��มก�าล�งขึ้3%นมาเริ่��อยๆ จินถ3งก�บหาขึ้ณ์ะเวลาเวล��าท��ธริ่ริ่มจิะขึ้ย�บต้�วออกไม�ไดิ�เลย ม�แต้�โลกล�วนๆภายในความส�มผู้�สส�มพ�นธ-และภายในจิ�ต้ใจิขึ้องเริ่า…
“พริ่ะพ6ทธเจิ�าองค-เอก สอนธริ่ริ่มช่�%นเอกท�%งน�%นๆ ให�เริ่าปริ่ะพฤต้�ปฏ�บ�ต้�น�าเขึ้�าไปต้�อกริ่ก�บก�เลส เม��อถ3งขึ้�%นเอกจิ�ต้แห�งผู้��ปฏ�บ�ต้�แล�ว ท�าไมจิะไม�เป.นเอกธริ่ริ่ม ส�าหริ่�บจิ�ต้ดิวงท��พ�นจิากสมม6ต้�โดิยปริ่ะการิ่ท�%งปวงแล�ว ต้�องเป.นเอกจิ�ต้ เอกธริ่ริ่ม น�%นละความเล�ศีความปริ่ะเสริ่�ฐอย��ต้ริ่งน�%น พริ่ะพ6ทธเจิ�าพ�นจิากท6กขึ้-ก�พ�นท��ต้ริ่งน�%น เล�ศีก�เล�ศีท��ต้ริ่งน�%น ไม�ม�ใคริ่บอกว�าเล�ศีก�เล�ศีท��ต้ริ่งน�%น เป.นขึ้องอ�ศีจิริ่ริ่ย-ท��ต้ริ่งน�%นนอกน�%นไม�ปริ่ากฎว�าส��งใดิเป.นส��งท��อ�ศีจิริ่ริ่ย- และเป.นค��แขึ้�งแห�งธริ่ริ่มอ�นเอกขึ้องพริ่ะพ6ทธเจิ�าท��หล6ดิพ�นแล�ว หริ่�อบริ่�ส6ทธ�Kแล�วน�%นเลย”
กายก�บจิ�ต้แยกออกจิากก�น.................................................
(ป?ญหาธริ่ริ่มะม�คนถามเขึ้�ามาคริ่�บว�าเม��อน��งสมาธ�เห�นกายก�บจิ�ต้แยกจิากก�นอย�างช่�ดิเจิน จิะต้�องท�าอย�างไริ่ต้�อไปคริ่�บ)แล�วผู้ลม�นเป.นย�งไงเห�นกายก�บจิ�ต้อย�างช่�ดิเจินแล�ว (ผู้ลท��เก�ดิเขึ้าบอกว�าเท�าก�บม�สองริ่�าง ค�อริ่�างหน3�งม�พล�งจิ�ต้ท��ส�งกว�ามาบ�งค�บให�น��งสมาธ�ท6กว�นถ�าไม�น� �งจิะม�อาการิ่ม3นศี�ริ่ษะทางดิ�านซั�าย คล��นไส� โดิยเฉพาะจิะเป.นมากในว�นพริ่ะว�นโกนม�อาการิ่เหล�าน�%อย�างช่�ดิเจินมากกว�าปริ่กต้� จิะแก�ไขึ้อย�างไริ่คริ่�บ)
ต้�องน��งภาวนาซั�พริ่ะธริ่ริ่มท�านสอนไม�ให�คนขึ้�%เก�ยจิ ค�อถ�าไม�น� �งภาวนาจิะเจิ�บป>วยให�น��งภาวนา
(เขึ้าบอกต้�อไปว�า แม�จิะน��งภาวนาสมาธ�อย��ในสภาวะปริ่กต้�ริ่�างกายซั�กซั�ายริ่ะหว�างใบห�ขึ้�างซั�ายจิะริ่� �ส3กเบาๆ และกลวง แต้�ขึ้�างขึ้วาไม�เป.นจิ3งท�าให�การิ่ทริ่งต้�วเวลาเดิ�นจิงกริ่มท�าไม�ไดิ� จิะแก�ไขึ้อย�างไริ่)
อ�นน�%ก�ม�ส�วนเส�ยไดิ�ถ�าเอนไปๆ ก�เหม�อนคนว�งเว�ยน อาจิล�มไดิ� ถ�าอย�างน�%นก�ริ่ะง�บเส�ยถ�าเดิ�นไปม�นเอนไปๆ ล�กษณ์ะเหม�อนจิะว�งเว�ยนแต้�ม�นไม�ว�งเว�ยนม�นหากเป.นขึ้องม�นอย�างน�%นแล�วก�ให�ริ่ะง�บเส�ยช่��วคริ่าวกล�บมาน��งภาวนา
การิ่ภาวนาส�าค�ญมาก เพริ่าะฉะน�%นพริ่ะพ6ทธเจิ�าจิ3งสอนเน�นหน�กเริ่��องการิ่ภาวนาการิ่ภาวนาน�%ค�นคว�าดิ�โลกธาต้6 บ�อเก�ดิแห�งความเก�ดิแก�เจิ�บต้ายความท6กขึ้-ความล�าบากท�%งหลายขึ้องส�ต้ว-โลกไปริ่วมอย��ท��ใจิจิ�ต้ต้ภาวนาเขึ้�าจิ6ดิน�%แล�วเริ่�ยกว�าเขึ้�าหาริ่ากแก�วขึ้องม�นพ�จิาริ่ณ์าภาวนาแล�วม�นจิะค�อยกริ่ะจิายออกๆ เริ่��องภาวนาน��อ�ศีจิริ่ริ่ย-ค�ดิดิ�ต้�วเริ่าเองท�าไมไปอ�ศีจิริ่ริ่ย-เจิ�าขึ้องไดิ� ก�ม�นเป.นช่�ดิๆ จิะไม�ให�อ�ศีจิริ่ริ่ย-ย�งไงจินถ3งขึ้นาดิออกอ6ทานเลยว�า โอ�โห จิ�ต้ขึ้องเริ่าน�%ท�าไมถ3งไดิ�อ�ศีจิริ่ริ่ย-เอาน�กหนาท�%งสว�างไสวเว�%งว�างไปหมดิ เป.นขึ้องอ�ศีจิริ่ริ่ย-อย��ในจิ�ต้ ไดิ�ขึ้3%นอ6ทานนะเวลาภาวนาไปถ�าธริ่ริ่มะขึ้�%นส�งกว�าน�%นก�เริ่�ยกว�าม�นจิะต้�ดิ
ธริ่ริ่มท��ส�งกว�าน�%นเพ��อความพ�นท6กขึ้-จิ3งมาเต้�อนเริ่าท��ก�าล�งต้�ดิอย��ในความสว�างไสว ความว�างเปล�า เป.นความอ�ศีจิริ่ริ่ย-อย�างมากท�เดิ�ยวถ3งขึ้นาดิอ6ทานออกมา แล�วธริ่ริ่มะท�านก�เต้�อนออกมาว�า ถ�าม�จิ6ดิม�ต้�อม จิ6ดิก�จิ6ดิผู้��ริ่� � ต้�อมก�ต้�อมผู้��ริ่� �น� %นแหละท��สว�างไสวอย��น� %นแหละ แห�งผู้��ริ่� �อย��ท��ไหน น�%นแลค�อต้�วภพภพช่าต้�ก�ต้�วน�%แหละพาให�เก�ดิ
สมาธ�ปริ่�ภาว�ต้าปญฺNญามหปNผู้ลาโหต้�มหาน�ส�สาหลวงต้ามหาบ�ว ญาณ์สมNปนNโน
........สมาธ�แต้�ก�อนก�ว�าดิ�ๆ ต้�ดิสมาธ�ไม�อยากค�ดิอยากปริ่6งอะไริ่แม�แต้�ความค�ดิค�ดิปริ่6งขึ้3%นมาน�ดิหน3�งก�ริ่�าคาญสมาธ�ค�อแน�วริ่� �อ�นเดิ�ยวอย��เท�าน�%นสบายแล�วความค�ดิความปริ่6งน�%แต้�ก�อนไม�ไดิ�ค�ดิไม�ไดิ�ปริ่6งอย��ไม�ไดิ�ม�นดิ�%นม�นดิ�ดิม�นจิะต้ายท�น�%พอสมาธ�ท�บห�วม�นแล�วความค�ดิความปริ่6งดิ�บลงไปหมดิไม�อยากค�ดิอยากปริ่6งอะไริ่น��งท�%งว�นก�สบายอย��ท��ไหนสบายหมดิในสมาธ�น��ก�พอในสมาธ�อ�นหน3�งฟุ้?งซั�ธริ่ริ่มม�ขึ้นาดิไหนแล�วพอนะธริ่ริ่มพอถ3งขึ้�%นสมาธ�เต้�มเหน��ยวแล�วออกทางดิ�านป?ญญาออกทางดิ�านป?ญญาน�%หม6นต้�%วเลยเท�ยวเพริ่าะม�นพอแล�วเคริ่��องท�าคริ่�ว
สมาธ�ปริ่�ภาว�ต้าปญฺNญามหปNผู้ลาโหต้�มหาน�ส�สาป?ญญาท��ม�สมาธ�หน6นหล�งแล�วย�อมเดิ�นไดิ�คล�องต้�วเห�นไหมล�ะค�าว�าสมาธ�น��หมายถ3งว�าจิ�ต้ท��อ��มอาริ่มณ์-จิ�ต้ฟุ้6 9งซั�านว6 �นวายก�บอาริ่มณ์-ต้�างๆห�วโหยก�บอาริ่มณ์-จิะพาพ�จิาริ่ณ์าทางดิ�านป?ญญาม�นไม�ยอมค�ดิแหละส�ญญาอาริ่มณ์-เป.นเริ่��องขึ้องก�เลสม�นลากไปหมดิเป.นส�ญญาอาริ่มณ์-ไปหมดิท�น�%เวลาจิ�ต้อ��มอาริ่มณ์-จิ�ต้ม�ความสงบริ่�มเย�นแล�วพ�จิาริ่ณ์าทางดิ�านป?ญญาม�นก�หม6นไปทางดิ�านป?ญญาเป.นการิ่เป.นงานเป.นท6กส��งท6กอย�างท��ว�าเป.นผู้ลเป.นปริ่ะโยช่น-แล�วหม6นต้�%วๆน��ละท�น�%ป?ญญาออกขึ้�%นน�%ละขึ้�%นสต้�ป?ญญาเป.นอ�ต้โนม�ต้�มาขึ้�%นป?ญญาแก�ก�เลส
พอถ3งขึ้�%นน�%แล�วเอาละท��น��ไม�ไดิ�หล�บไดิ�นอนๆม�นก�มาเห�นช่�ดิท��ว�าก�เลสท�างานบนห�วใจิส�ต้ว-เป.นอ�ต้โนม�ต้�ขึ้องม�นเวลาธริ่ริ่มขึ้3%นมาแล�วเป.นอ�ต้โนม�ต้�แก�ก�เลสม�นถ3งมาริ่�บก�นต้ริ่งน�%อAอท��ก�เลสบนห�วใจิส�ต้ว-ม�นท�างานขึ้องม�นเป.นอ�ต้โนม�ต้�อย�างน�%เองอย�างท��ป?ญญาหริ่�อธริ่ริ่มออกแก�ก�เลสเป.นอ�ต้โนม�ต้�
ขึ้องต้นน�%แลน��นม�นริ่�บก�นแล�วไม�ม�ใคริ่บอกก�ต้ามม�นริ่� �ขึ้องม�นเองฟุ้าดิเส�ยจินกริ่ะท��งก�เลสเอาริ่วมไปเลยต้�%งแต้�สต้�ป?ญญาอ�ต้โนม�ต้�ถ3งขึ้�%นมหาสต้�มหาป?ญญาหม6นต้�%วต้ลอดิเวลาเลยจินกริ่ะท��งก�เลสขึ้าดิสะบ�%นลงไม�ม�อะไริ่เหล�อแล�วต้�%งแต้�น�%นมาสต้�ป?ญญาท��ว�าหม6นต้�วเป.นธริ่ริ่มจิ�กริ่น�%ริ่ะง�บดิ�บลงโดิยส�%นเช่�งโดิยอ�ต้โนม�ต้�เหม�อนก�นไม�ต้�องบ�งค�บ
เหม�อนก�บเริ่าท�างานพอเสริ่�จิแล�วเคริ่��องม�อท�างานเริ่าก�ปล�อยไดิ�ๆ ม�ส��วม�ขึ้วานพอท�าอ�นน�%นเสริ่�จิแล�วก�ปล�อยไดิ�ๆ อ�นน�%ก�สต้�ป?ญญาเป.นเคริ่��องม�อฟุ้าดิก�เลสขึ้าดิสะบ�%นลงไปแล�วปล�อยไดิ�ไม�ต้�องบอกสต้�ป?ญญาอ�ต้โนม�ต้�เป.นมหาสต้�มหาป?ญญาปล�อยไดิ�ท�%งน�%นเพริ่าะเป.นเคริ่��องม�อแก�ก�เลสจิากน�%นเป.นย�งไงท��น��โลกน�%ว�างไปหมดิเลยโลกธาต้6น��ม�นว�างเพริ่าะอะไริ่ค�อม�นส�ญไปหมดิเพริ่าะอ�านาจิแห�งความว�างขึ้องจิ�ต้น�%คริ่อบหมดิเอ�าฟุ้?งให�ช่�ดินะท��ว�าโลกว�างโลกส�ญเปล�าๆม�นส�ญอะไริ่ต้�นไม�ภ�เขึ้าม�นก�ม�อย��เริ่าก�เห�นอย��น��ม�นส�ญไปไหนแต้�ความว�างขึ้องจิ�ต้น�%ม�นคริ่อบไปหมดิไม�ม�เลยอ�นน�%ความว�างขึ้องจิ�ต้น�%คริ่อบไปหมดิเลยน��นละถ�าว�าโลกเป.นขึ้องส�ญเปล�าว�างเปล�าเพริ่าะอ�านาจิแห�งความว�างน�%ม�นคริ่อบไปหมดิอะไริ่ม�อย��ม�นก�คริ่อบไปหมดิเลย
พาก�นจิ�าเอาหลวงต้าจิะต้ายแล�วฟุ้?งให�ช่�ดิเส�ยน��ละท��ว�าโลกส�ญเปล�าท�านแสดิงไว�ในมาณ์พ๑๖คนโมฆริ่าช่ผู้��น�%ละส�าเริ่�จิมริ่ริ่คผู้ลน�พพานอย�างริ่วดิเริ่�วพริ่ะองค-จิ3งเอาธริ่ริ่มะท��เหมาะก�นใส�ป?` วะเขึ้�าไปเลย
ส6ญฺNญโต้โลก�อเวกNขึ้สNส6โมฆริ่าช่สทาสโต้
อต้Nต้าน6ท�ฏฺXฐ3อ�หจิNจิเอว�มจิNจิ6ต้Nต้โริ่ส�ยา
เอว�โลก�อเวกNขึ้นNต้�มจิNจิ6ริ่าช่านปสNสต้�
ดิ�ก�อนโมฆริ่าช่เธอจิงเป.นผู้��ม�สต้�ท6กเม��อฟุ้?งซั�สต้�ท6กเม��อพ�จิาริ่ณ์าโลกให�เป.นขึ้องส�ญเปล�าว�างเปล�าถอนอ�ต้ต้าน6ท�ฏฐ�ท��เห�นว�าเป.นเริ่าเป.นขึ้องเริ่าอ�นเป.นก�างขึ้วางคอโลกส�ญเปล�าน�%นออกเส�ยแล�วจิะขึ้�ามพ�นพญาม�จิจิ6ริ่าช่เส�ยไดิ�พญาม�จิจิ6ริ่าช่ค�อความต้ายน�%นจิะมองไม�เห�นผู้��พ�จิาริ่ณ์าโลกเป.นขึ้องว�างเปล�าท�น�%พริ่ะโมฆริ่าช่พ�จิาริ่ณ์าก�ผู้างลงไปต้ริ่งน�%นว�างเปล�าหมดิส�ญเปล�าหมดิใจิดิวงใดิเป.นอย�างน�%นเป.นแบบเดิ�ยวก�นหมดิถามพริ่ะโมฆริ่าช่ท�าไมไปท�ลถามพริ่ะพ6ทธเจิ�าท�าไมน�%ก�เม��อม�นว�างม�นว�างอะไริ่เริ่าก�ไม�ริ่� �เหต้6ริ่� �ผู้ลแต้�ก�อนม�แต้�ท�านว�าว�างๆบทเวลาต้�วจิ�ต้ไดิ�ว�างคริ่อบไปหมดิความว�างน�%คริ่อบหมดิว�ต้ถ6ต้�างๆน�%จิะม�เต้�มแผู้�นดิ�นเต้�มโลกก�ต้ามมองไม�เห�นเลยค�ออ�นน�%นม�นว�างไปหมดิความว�างคริ่อบว�ต้ถ6ท�%งหลายน�%หมดิเลยอAอโลกว�างว�างอย�างน�%เองน��นม�นก�ริ่� �เองจิะไปถามใคริ่ไม�ถามใคริ่ม�นเป.นขึ้3%นในห�วใจิเป.นสดิๆริ่�อนๆเหม�อนอย�างโมฆริ่าช่น��นแหละเพริ่าะจิ�ต้ดิวงเดิ�ยวก�นธริ่ริ่มอ�นเดิ�ยวก�นม�อดิ�ต้อนาคต้ท��ไหนผู้างขึ้3%นต้ริ่งไหนม�นก�ริ่� �ต้ริ่งน�%นในห�วใจิเริ่า
น��ละท��ว�าจิ�ต้ว�างม�นว�างอะไริ่ความว�างอ�นน�%ท�าให�โลกว�างส�ญเปล�าไปหมดิเลยม�นคริ่อบไปหมดิไปท��ไหนว�างไปหมดิเลยท�น�%ท6กขึ้-ไม�ม�เลยม�แต้�บริ่มส6ขึ้เท�าน�%นเต้�มห�วใจิท�านว�าน�พพานเท��ยงค�อธริ่ริ่มช่าต้�น�%แลอย�างอ��นไม�ม�มองหาท��ไหนไม�มองมองไปหาอะไริ่ม�นเป.นอย��ก�บห�วใจิน��ริ่� �อย��ก�บห�วใจิก�แล�วเท�าน�%นเองน��ละท�านท�%งหลายพาก�นปฏ�บ�ต้�เอานะศีาสนาจิะมาเดิ�นอย��ท��ห�วใจิขึ้อให�ม�การิ่ภาวนาเป.นหล�กฐานส�าค�ญการิ่ท�าบ6ญให�ทานเป.นเคริ่��องเสริ่�มเขึ้�าไปๆจิ6ดิท��จิะลงขึ้องการิ่ท�าบ6ญให�ทานท�%งหมดิจิะลงในจิ�ต้ต้ภาวนาน�%นเป.นท�านบใหญ�บ6ญก6ศีลท��เริ่าสริ่�างไว�มากน�อยไม�ส�ญหายไปไหนไหลป9วนเปF% ยนๆริ่อบอย��น� %นพอสริ่�างท�านบใหญ�ให�แล�วไหลลงท�านบใหญ�น�%ท�%งหมดิเลยท�านบใหญ�ค�อจิ�ต้ต้ภาวนาบ6ญก6ศีลจิะมาท��น��หมดิส�ญไม�ส�ญก�ริ่� �เองท��น��
น��ละเริ่��องจิ�ต้ต้ภาวนาเป.นส�าค�ญมากนะเป.นขึ้องเล�ศีเลอเวลาไดิ�เดิ�นขึ้3%นในห�วใจิแล�วม�นจิะค�อยเริ่��มคริ่อบไปนะม�นจิะเริ่��มเหม�อนว�าเป.นค��แขึ้�งโลกสมม6ต้�ไปโดิยล�าดิ�บล�าดิาโลกสมม6ต้�ท��ม�ค�าม�ริ่าคาแต้�ก�อนพอธริ่ริ่มเก�ดิขึ้3%นเท�าน�%นอ�นน�%จิะม�ค6ณ์ค�าเหน�อกว�าๆคริ่อบไปๆแล�วความดิ3งดิ�ดิขึ้องจิ�ต้ก�บโลกก�บสงสาริ่ท��เคยเป.นบ�าก�นมาน�%นม�นจิะถอนต้�วเขึ้�ามาหาจิ�ต้ดิวงน�%จิ�ต้ดิวงน�%เป.นแม�เหล�กอ�นใหญ�หลวงหน6นหริ่�อดิ�ดิความดิ3งดิ�ดิขึ้องจิ�ต้ท��ไปต้ามก�เลสน�%นเขึ้�ามาส��ธริ่ริ่มหม6นเขึ้�าส��ธริ่ริ่มก�ปล�อยเขึ้�ามาๆส6ดิท�ายปล�อยหมดิน��นน��ละอ�านาจิแห�งธริ่ริ่มถ�าปล�อยหมดิแล�วอะไริ่ม�ไม�ม�ไม�สนใจิว�าม�ว�าจินไม�สนใจิธริ่ริ่มช่าต้�น�%จิ�าอย��แล�วสนใจิก�บอะไริ่น��ละธริ่ริ่มท��ปริ่ากฏขึ้3%นในใจิ
พริ่ะพ6ทธเจิ�าสดิๆริ่�อนๆอย��ในธริ่ริ่มในว�น�ยนะไม�อย��ในท��ไหนว�าพริ่ะพ6ทธเจิ�าน�พพานท��โน�นท��น��อย�าไปค�ดิให�เส�ยเวล��าเวลาให�ดิ�หล�กธริ่ริ่มหล�กว�น�ยปฏ�บ�ต้�ต้ามหล�กธริ่ริ่มหล�กว�น�ยจิะเป.นเหม�อนก�บต้ามเสดิ�จิพริ่ะพ6ทธเจิ�าท6กฝึFก�าวเลยถ�าใคริ่ห�างเห�นจิากน�%แล�วย�งไงก�ไม�ม�หว�งถ�าต้�ดิอย��ก�บน�%เอาละน��ละเริ่าม�ศีาสดิาต้�ดิต้�วขึ้องเริ่า
เริ่าอยากพบอยากเห�นพริ่ะเจิ�าพริ่ะสงฆ-ท��ทริ่งอริ่ริ่ถทริ่งธริ่ริ่มทริ่งมริ่ริ่คผู้ลน�พพานต้ลอดิพ6ทธบริ่�ษ�ท๔ขึ้องเริ่าขึ้อให�ปฏ�บ�ต้�พริ่ะพ6ทธเจิ�าม�หริ่�อไม�ม�จิริ่�งเอาจิะริ่� �ก�นต้ริ่งน�%นพริ่ะพ6ทธเจิ�าม�ก��พริ่ะองค-ม�จิริ่�งหริ่�อไม�จิริ่�งให�จิ�าขึ้3%นต้ริ่งน�%แล�วก�นไปหมดิเลยไม�ถามพริ่ะพ6ทธเจิ�าม�ก��พริ่ะองค-ถามหาอะไริ่เท�าน�%นพอพาก�นจิ�าเอานะให�เอาจิริ่�งจิ�งนะเริ่��องการิ่ปฏ�บ�ต้�ต้นให�เห�นมริ่ริ่คผู้ลน�พพานจิ�าขึ้3%นในห�วใจิศีาสนาจิะเจิริ่�ญริ่6 �งเริ่�องโลกจิะม�ความสงบริ่�มเย�นไม�ต้�องบอกจิะสงบริ่�มเย�นไปต้ามจิ6ดิต้ามหย�อมขึ้องธริ่ริ่มท��ม�ๆ น� %นละ
โอวาทธรรมหลวงพ�อพ�ธ ฐานโย์ว�ดูป�าสุาลว�น จ.นครราชสุ'มา
สุมาธ
แม�เริ่าสวดิมนต้-อย�� ก�ค�อสมาธ�แม�เริ่าน��งสมาธ�บริ่�กริ่ริ่มภาวนาก�ค�อการิ่ฝึ2กสมาธ�ต้�องม�ความเขึ้�าใจิให�ม�นส�มพ�นธ-ก�นแม�ว�าเริ่าท�าธ6ริ่ก�จิอย�างอ��นถ�าเริ่าม�สต้�ส�มปช่�ญญะริ่� �ต้�วอย��ต้ลอดิเวลา ก�ค�อการิ่ฝึ2กสมาธ�
จ�ดูหมาย์ปลาย์ทางท'3ถ�กติ$องของการปฏิบั�ติสุมาธค*ออะไรความปริ่ะสงค-ขึ้องผู้��ท�าสมาธ�ว�าจิะท�าสมาธ�เพ��ออะไริ่แยกต้ามก�เลสขึ้องคน
· บางท�านท�าสมาธ�เพ��อให�เก�ดิอ�ทธ�ฤทธ�K· บางท�านท�าสมาธ�เพ��อให�ริ่� �ย��งเห�นจิริ่�งในเริ่��องริ่าวต้�าง ๆ· บางท�านท�าสมาธ� ไม�ต้�องการิ่อะไริ่ ขึ้อให�จิ�ต้สงบให�ริ่� �ความเป.นจิริ่�งขึ้องจิ�ต้เม��อปริ่ะสบก�บอาริ่มณ์-อะไริ่เก�ดิขึ้3%นเพ��อจิะอ�านจิริ่�ต้ขึ้องเริ่าให�ริ่� �ว�าเริ่าเป.นริ่าคจิริ่�ต้ โทสจิริ่�ต้ โมหจิริ่�ต้ ว�ต้กจิริ่�ต้ พ6ทธจิริ่�ต้ศีริ่�ทธาจิริ่�ต้ อย�างใดิอย�างหน3�ง เพ��อจิะดิ�ให�ริ่� �แจิ�ง
เพ��อจิะเป.นพ�%นฐานท��เริ่าจิะแก�ไขึ้ดิ�ดิแปลงจิ�ต้ขึ้องเริ่า เม��อเริ่าริ่� �ช่�ดิลงไปแล�วเริ่าม�ก�เลสต้�วไหน เป.นจิริ่�ต้ปริ่ะเภทไหน เริ่าจิะไดิ�แก�ไขึ้ดิ�ดิแปลงต้�ดิทอนส��งท��เก�นแล�วเพ��มส��งท��หย�อนให�อย��ในริ่ะดิ�บพอดิ�พองามเริ่�ยกว�าม�ช่ฌิ�มาปฏ�ปทา
ในการิ่ปฏ�บ�ต้� ถ�าจิะว�าก�นโดิยสริ่6ปแล�วเริ่าต้�องการิ่สริ่�างสต้�ให�เป.นมหาสต้� เป.นสต้�พละ เป.นสต้�นทริ่�ย- เป.นสต้�ว�นโยไม�ไดิ�ม6�งถ3งส��งท��เริ่าจิะริ่� �จิะเห�นในสมาธ�
การิ่ภาวนา แม�จิะเห�นน�ม�ต้ต้�าง ๆในสมาธ� หริ่�อริ่� �ธริ่ริ่มะซั3�งผู้6ดิขึ้3%นเป.นอ6ทานธริ่ริ่มส��งน�%นไม�ใช่�เป.นเปอริ่-เซั�นต้-ท��เริ่าเก�บเอาเป.นผู้ลงานท��เริ่าปฏ�บ�ต้�ไดิ�เพริ่าะส��งน�%นเป.นเคริ่��องริ่� �ขึ้องจิ�ต้ เป.นเคริ่��องริ่ะล3กขึ้องสต้�เป.นอาริ่มณ์-กริ่ริ่มฐานท��เก�ดิขึ้3%นในสมาธ� จิะเป.นส�ญล�กษณ์-ขึ้องป?ญญาท��เก�ดิขึ้3%นในสมาธ�ซั3�งเริ่�ยกว�า สมาธ�ป?ญญา[
ป7ญญาล&1าเลศหลวงพ�อพ�ธ ฐานโย์
ส�าหริ่�บเริ่��องความเป.นไปขึ้องสมาธ�ต้ามขึ้�%นต้อนน�%น ๆ ท�านท�%งหลายฟุ้?งมามากแล�วจิะไม�กล�าวถ3ง จิะขึ้อเต้�อนส��งท��อาจิจิะท�าให�เริ่าเขึ้�าใจิผู้�ดิ ความเขึ้�าใจิผู้�ดิน�%น ๆ บางท�ก�เป.นพ�ษเป.นภ�ยหริ่�อ เป.นภ�ยอย�างริ่�ายแริ่ง เช่�น ในขึ้ณ์ะท��เริ่าภาวนาแล�วจิ�ต้ขึ้องเริ่าสงบน��งเป.นสมาธ� ม�ปMต้� ม�ความส6ขึ้สบาย แต้�มาภายหล�งน�%จิ�ต้ม�นไม�ค�อยสงบเส�ยแล�วจิะก�าหนดิหริ่�อไม�ก�าหนดิม�นก�ม�สมาธ�อ�อน ๆ อย�� แต้�ม�นก�ม�ความริ่� � ความค�ดิผู้6ดิขึ้3%นมาอย��ไม�หย6ดิหย�อน ย�น เดิ�น น��ง
นอน ริ่�บปริ่ะทาน ดิ��ม ท�า พ�ดิ ค�ดิ ม�นก�ม�สต้�อย�� ริ่� �อย�� เห�นอย��เป.นอย��ต้ลอดิเวลา
เม��อก�อนน�%จิ�ต้สงบดิ�จินกริ่ะท��งต้�วหาย แต้�ว�าเวลาน�%ไม�ค�อยสงบ ความค�ดิม�นเก�ดิขึ้3%นอย��เริ่��อย ค�ดิแล�วก�ท�าให�สมองปลอดิโปริ่�งม�สต้�ส�มปช่�ญญะ ย��งค�ดิจิ�ต้ย��งสบาย ย��งค�ดิจิ�ต้ย��งผู้�องใส ย��งค�ดิย��งม�ปMต้�และความส6ขึ้ บางท�อาจิจิะไปถามใคริ่ส�กคนหน3�งว�า ท�าไมหนอเม��อก�อนน�%สมาธ�จิ�ต้สงบสว�างไสวดิ�แต้�เวลาน�%ม�นสงบน�ดิหน�อยม�นก�ม�แต้�ความค�ดิฟุ้6 9ง ๆ หากไปถามคนไม�ริ่� �เริ่��องปริ่ะเดิ�@ยวเขึ้าจิะว�าค6ณ์เป.นโริ่คปริ่ะสาทอย์�าล*มว�าสุมาธอบัรมป7ญญาในเม*3อม'สุมาธแล$ว ม'สุติสุ�มปช�ญญะสุมบั�รณู แล$ว สุมาธก�บัติ�วสุติน�3นแหละม�นบั�นดูาลให$เกดูปXญญาความคดูท'3ม'สุติร�$ท�นอย์��ท�กขณูะจติ เร'ย์กว�าป7ญญาในสุมาธอ�นน'1ขอท&าความเข$าใจซิะก�อน ถ$าใครเป2นอย์�างน'1แล$วอย์�าไปสุงสุ�ย์ เพราะฉัะน�1นในช�วงแห�งการปฏิบั�ติเราจ<งถ*อคติถ*อเคล,ดูอย์�างน'1ขึ้ณ์ะท��บริ่�กริ่ริ่มภาวนา พ6ทโธ พ6ทโธอย�� ถ�าจิ�ต้ท�%งพ6ทโธ ไปค�ดิอย�างอ��น…
ปล�อยให�ม�นค�ดิไปเถ�ดิ แต้�ให�ม�สต้�ต้ามริ่� �ไปและในช่�วงใดิท��จิ�ต้ม�นค�ดิขึ้3%นมาเอง ค�ดิอย�างริ่�%งไม�อย��ก�ปล�อยให�ม�นค�ดิไป อย�าไปเขึ้�าใจิว�าจิ�ต้ฟุ้6 9งซั�าน
ความสงบขึ้องจิ�ต้ม�อย�� ๒ อย�าง อย�างหน3�งสงบน��งโดิยไม�ม�อะไริ่อ�กอย�างหน3�งความค�ดิม�นฟุ้6 9ง ๆ ขึ้3%นมาอย��เสมอ แต้�วาจิ�ต้เป.นกลางโดิยเท��ยงธริ่ริ่ม อย�างดิ�ก�ท�าให�ม�ปMต้�ม�ความส6ขึ้ ความค�ดิในล�กษณ์ะอย�างน�% ก�ควริ่ปล�อยให�ม�นค�ดิไปอย�าห�ามอย�าให�ม�นเอาแต้�หย6ดิน��งอย�างเดิ�ยว อ�นน�%พ3งส�งเกต้ไว�อย�างน�%
และอ�กปริ่ะการิ่หน3�ง ส�วนใหญ�คนท��ภาวนาแล�วจิ�ต้สงบสว�าง กริ่ะแสจิ�ต้ส�งออกไปขึ้�างนอก บางท�ก�ไปเห�ภาพน�ม�ต้ต้�าง ๆ ภาพน�ม�ต้เป.นคน เป.นส�ต้ว-
เทวดิา อ�นทริ่- พริ่หม ยมย�กษ- บางท�ก�เห�นพริ่ะพ6ทธเจิ�าเสดิ�จิมา อ�อ ดิ�ใจิ …
พริ่ะองค-จิะมาโปริ่ดิเริ่าแล�ว ๆ จิ�ต้ส�าน3กม�น ริ่ายงานออกมาอย�างน�%น บางท�ก�เผู้ลอไปน�อมจิ�ต้น�อมใจิเอาพริ่ะพ6ทธเจิ�าเขึ้�ามา บางท�อาจิจิะน3กว�า อ�อ ให�…
พริ่ะพ6ทธเจิ�ามาเหย�ยบบ�าเบ�%องขึ้วา แล�วผู้��อาริ่าธนาพริ่ะพ6ทธเจิ�ามาน�%บ�าขึ้วาจิะเอ�ยงเท�เล�ลงไป ท��น�% อาริ่าธนาพริ่ะพ6ทธเจิ�าเหย�ยบบ�าเบ�%องซั�าย หล�งก�ขึ้ดิ…
ลงไป
ท�น�%เม��อพริ่ะพ6ทธเจิ�าเขึ้�ามาถ3งจิ�ต้ถ3งใจิแล�ว สภาพจิ�ต้ท��สงบม�ปMต้�ม� ความส6ขึ้สบายปลอดิโปริ่�งจิะเปล��ยนท�นท�เปล��ยนเป.นอย�างไริ่ ? เปล��ยนเป.นเหม�อนหน3�งว�า ห�วใจิถ�กบ�บอ3ดิอ�ดิแน�นไปหมดิ สมาธ�ท��ปลอดิโปริ่�งเป.นอ�สริ่ะแก�ต้�วเองต้กอย��ในอ�านาจิขึ้องส��งท��เขึ้�ามาแทริ่กส��งน�%น น��นแสดิงว�าพริ่ะพ6ทธเจิ�าปลอมเริ่าเขึ้�าใจิผู้�ดิ จิ3งไปน�อมเอาภาพน�ม�ต้เขึ้�ามาในต้�วจิ3งกลายเป.นการิ่ทริ่งว�ญญาณ์ โดิยล�กษณ์ะอย�างน�%ช่าวพ6ทธเปล��ยนศีาสนาพ6ทธให�เป.นศีาสนาอ��นโดิยไม�ต้�%งใจิ น��น�กภาวนาท�%งหลายขึ้อให�ริ่ะม�ดิริ่ะว�งท��ต้ริ่งน�%
เริ่าภาวนาเพ��อจิะท�าจิ�ต้ขึ้องเริ่าให�สงบเป.นสมาธ� เป.นอ�สริ่ะแก�ต้�วพองหนอ ๆ พอจิ�ต้สงบป6bบ ไม�ม�ความริ่� �ส3กน3กค�ดิะไริ่อ��น ม�แต้�ความสว�างม�แต้�ผู้��ริ่� � ผู้��ต้��น ผู้��เบ�กบาน ในช่�วงน�%จิ�ต้เป.น อต้ต้ท�ป ม�ต้นเป.นเกาะ อต้ต้สริ่ณ์า ม�ต้นเป.นท��ริ่ะล3ก อต้ต้า ห� อต้ต้โนนาโถ ต้นเป.นท��พ3�งขึ้องต้น
ถ�าใคริ่ภาวนาท�าจิ�ต้ให�ถ3งจิ6ดิน�%จิะริ่� �ส3กว�าม�ความสบายเบา ริ่� �ต้��นเบ�กบานปลอดิโปริ่�ง ถ�าหากว�ากายย�งม�อย��ก�จิะม�ปMต้�และความส6ขึ้ปริ่ากฎขึ้3%น ถ�ากายหายไปจิะย�งเหล�ออย��แต้�ความเป.นกลางขึ้องจิ�ต้ จิะส6ขึ้ก�ไม�ใช่� จิะว�าท6กขึ้-ก�ไม�ใช่� ม�แต้�ความเป.นกลางซั3�งเริ่�ยกว�า อ�เบักขาก�บัเอก�คคติา จิ6ดิน�%จิ�ต้เป.นต้�วเองโดิยเดิ�ดิขึ้าดิ ไม�ม�อ�านาจิส��งใดิจิะมาแทริ่กส�งไดิ� แต้�ในช่�วงท��จิ�ต้ย�งไม�เขึ้�าถ3งจิ6ดิน�%
พอจิ�ต้สว�างแล�วกายย�งปริ่ากฎอย�� เริ่าไปหลงน�อมเอาส��งอ��นเขึ้�ามาในจิ�ต้ในใจิขึ้องเริ่าเสริ่�จิแล�วเริ่าจิะกลายเป.นคนทริ่งเจิ�าเขึ้�าผู้�เพริ่าะฉะน�%นอ�นน�%ควริ่ริ่ะม�ดิริ่ะว�งให�จิงหน�ก
บ�ดิน�%ไดิ�บริ่ริ่ยายธริ่ริ่มะพอเป.นสต้�เต้�อนใจิขึ้องบริ่ริ่ดิาท�านท�%งหลาย ขึ้อสริ่6ป การิ่ปฏ�บ�ต้�ธริ่ริ่มส�าค�ญอย��ท��ท�าต้นให�เป.นผู้��ม�ศี�ล ศี�ล ๕ เป.นพ�%นฐานให�เก�ดิค6ณ์งามความดิ�เป.นอ6บายต้�ดิทอนผู้ลเพ��มขึ้องบาปกริ่ริ่มเป.นอ6บายบ��นทอนผู้ลเพ��มขึ้องบาปกริ่ริ่มเป.นอ6บายป9องก�นไม�ให�มน6ษย-เก�ดิม�การิ่ฆ�าก�น เป.นค6ณ์ธริ่ริ่มปริ่�บพ�%นฐานความเป.นมน6ษย-ให�สมบ�ริ่ณ์-เป.นค6ณ์ธริ่ริ่มเป.นขึ้อบเขึ้ต้ขึ้องการิ่ใช่�ก�เลสให�เก�ดิปริ่ะโยช่น-โดิยความเป.นธริ่ริ่ม
ส�าหริ่�บการิ่ท�าสมาธ� หล�กโดิยท��วไปก�ค�อ ท�าจิ�ต้ให�ม�ส��งริ่� � ท�าสต้�ให�ม�ส��งริ่ะล3ก จิ�ต้ริ่� �อะไริ่ก�ให�ม�สต้�บริ่�กริ่ริ่มภาวนาก�ให�ม�สต้� จิะพ�จิาริ่ณ์าก�ให�สต้� ท�น�%ในขึ้ณ์ะใดิจิ�ต้ต้�องการิ่จิะสงบน��งว�างก�ปล�อยให�ว�าง ขึ้ณ์ะใดิจิ�ต้ต้�องการิ่ค�ดิปล�อยให�ค�ดิ แต้�ให�ม�สต้�ต้ามริ่� �ไป
สริ่6ปลงแล�ว แผู้นขึ้องการิ่ปฏ�บ�ต้�สมาธ�อย��ต้ลอดิเวลาโดิยไม�เล�อกกาลเวลาให�ถ�อเอาการิ่ย�น เดิ�น น��ง นอน ริ่�บปริ่ะทาน ดิ��ม ท�า พ�ดิ ค�ดิ เป.นอาริ่มณ์-จิ�ต้ ให�ม�สต้�ริ่� �พริ่�อมอย��ท6กขึ้ณ์ะจิ�ต้ท6กลมหายใจิ จิะไปเอาเฉพาะเวลาน��งหล�บต้าม�นไม�เพ�ยงพอ เวลาม�นน�อยดิ�งน�%นถ�าหากว�าเริ่าฝึ2กสต้�ให�ม�นริ่� �พริ่�อมอย��ท��การิ่ย�น เดิ�น น��ง นอน ริ่�บปริ่ะทาน ดิ��ม ท�า พ�ดิ ค�ดิ เริ่าจิะไดิ�สมาธ�ไดิ�พล�งสต้�สน�บสน6นจิ�ต้อ�นเป.นเริ่��องช่�ว�ต้ปริ่ะจิ�าว�นไดิ�ต้ลอดิกาล............................................
ใคริ่จิะบริ่�กริ่ริ่มภาวนากริ่ริ่มฐานบทไหน อย�างไริ่ เม��อสภาวะจิ�ต้สงบส��ความ
เป.นสมาธ� ย�อมม�ล�กษณ์ะเดิ�ยวก�นหมดิ เพริ่าะฉะน�%น เริ่าอย�าเอาต้�าริ่ามาค�ดิค�านก�น ให�เอาสภาพความเป.นจิริ่�งท��เก�ดิขึ้3%นจิากการิ่ปฏ�บ�ต้�ต้ามความเป.นจิริ่�งมาเปริ่�ยบเท�ยบก�น เริ่าจิ3งจิะลงเอยก�นไดิ�
สมาธ�อ�นใดิท��ไม�สนใจิก�บเริ่��องช่�ว�ต้ปริ่ะจิ�าว�น หน�ไปอย��ท��หน3�งต้�างหากขึ้องโลกแล�ว สมาธ�อ�นน�%ท�าให�โลกเส��อม และไม�เป.นไปเพ��อทางต้ริ่�สริ่� �มริ่ริ่ค ผู้ล น�พพานดิ�วย
ความจิริ่�งโลกน�ะเป.นอาริ่มณ์-ขึ้องจิ�ต้ ในเม��อจิ�ต้ต้�วน�%ริ่� �ความจิริ่�งขึ้องโลกแล�ว ม�นจิะปล�กต้�วไปลอยเดิ�นอย��เหน�อโลก แล�วม�นอาศี�ยโลกน��นแหละ เป.นบ�นไดิเหย�ยบไปส��จิ6ดิท��อย��เหน�อโลก
ส��งใดิท��เริ่าริ่� �เท�าท�น ส��งน�%นไม�สามาริ่ถท��จิะดิ3งใจิขึ้องเริ่าไปทริ่มานให�เก�ดิท6กขึ้-ขึ้3%นไดิ�
สอนสมาธ� ต้�องสอนส��งท��ใกล�ต้�วท��ส6ดิ ความริ่� �เห�น อะไริ่ท��เขึ้าอวดิๆก�นน��อย�าไปสนใจิเลย ให�ม�นริ่� �เห�นจิ�ต้ขึ้องเริ่าน�� ริ่� �กายขึ้องเริ่า
การปฏิบั�ติธรรมติามแนวของพระพ�ทธเจ$าท'3ถ�กติ$อง อย์��ท'3การสุร$างจติของติ�วเองให$ม'พล�งเข$มแข,ง ม'สุติสุ�มปช�ญญะร�$รอบัอย์��ท'3ติ�วเอง สุามารถย์*นหย์�ดูอย์��ในความเป2นอสุระไดู$ติลอดูกาล ไม�ติ$องพ<3งพาอะไร
ภาวนาให$จติสุงบั ไดู$ร�$ธรรมเห,นธรรมไดู$ภาย์ในบั$าน จะม'ค�ณูค�าย์3งกว�านมนติ พระไปสุวดูมนติ ติ�1งหม*3นๆองค พระพ�ทธเจ$าสุอนไว$ว�า ใครท&ากรรมใดูไว$จะไดู$ร�บัผู้ลของกรรมน�1นแน�นอนหล'กเล'3ย์งไม�ไดู$ ไปท&าพธ'ติ�ดูกรรมก,เป2นการลบัล$างค&าสุอนของ
พระพ�ทธเจ$า
การบั&าเพ,ญสุมาธจติเพ*3อให$เกดูสุมาธ สุติป7ญญา ม'หล�กควรย์<ดูถ*อว�า ท&าจติให$ม'อารมณู สุ3งร�$ สุติให$ม'สุ3งระล<ก จติน<กร�$สุ3งใดู ให$ม'สุติสุ&าท�บั“ ”
เข$าไปท'3ติรงน�1น
ขอให$ถ*อคติว�า สุมาธหร*อการปฏิบั�ติธรรมอ�นใดู ถ$าหากม�นเป2นไปเพ*3อความอย์ากใหญ� เป2นไปเพ*3อพอกพ�นกเลสุ เป2นไปเพ*3ออทธฤทธS พ<ง…
เข$าใจเถดูว�าม�นเป2นมจฉัาสุมาธซิ<3งออกนอกหล�กพระพ�ทธศาสุนา
อดู'ติเป2นสุ3งท'3ล�วงล�บั อนาคติเป2นสุ3งท'3ย์�งไม�มาถ<ง ดู�งน�1น เรามาสุนใจอย์��ในสุ3งท'3เป2นป7จจ�บั�นดู'ไหม
โอวาทธรรมหลวงพ�อชา สุ�ภทBโท (พระโพธญาณูเถร)
ว�ดูหนองป�าพง จ.อ�บัลราชธาน' (๒๔๖๑ - ๒๕๓๕)
สต้�ก�ค�อช่�ว�ต้ถ�าขึ้าดิสต้�เม��อใดิก�เหม�อนต้าย
คนต้ายแล�วเดิ�นไดิ�พ�ดิไดิ�หายใจิไดิ�ใคริ่เคยเห�นไหมใคริ่เคยค�ดิไหมต้ายทางจิ�ต้.. ต้ายทางสต้�ป?ญญา…
ผู้��ไปย3ดิอาริ่มณ์-จิะเป.นท6กขึ้-เพริ่าะอาริ่มณ์-ม�นไม�เท��ยง
ดิ�ซั�..เริ่าขึ้�ามก�นไปหมดิพาก�นท�าบ6ญแต้�ว�าไม�พาก�นละบาป ..ผู้�าสกปริ่กไม�ฟุ้อกแต้�อยากจิะริ่�บน�%าย�อมนะ
..เริ่าจิ3งไม�จิ�าก�ดิริ่�ปแบบการิ่ปฏ�บ�ต้�แต้�ม�กสอนให�ภาวนาพ6ทโธหริ่�ออานาปานสต้�ค�อการิ่ก�าหนดิลมหายใจิเขึ้�าออกท�าไปพอสมควริ่แล�วจิ3งค�อยท�าความริ่� �ความเห�นขึ้องเริ่าให�ถ�กต้�องเริ่��อยไป
ท��เริ่ามาปฏ�บ�ต้�ก�นอย��ท6กว�นน�%ก�เพ��อให�เห�นจิ�ต้เดิ�มเริ่าค�ดิว�าจิ�ต้เป.นส6ขึ้จิ�ต้เป.นท6กขึ้-แต้�ความจิริ่�งจิ�ต้ไม�ไดิ�สริ่�างส6ขึ้สริ่�างท6กขึ้-อาริ่มณ์-มาหลอกลวงต้�างหาก
ม�นจิ3งหลงอาริ่มณ์-ฉะน�%นเริ่าจิ3งต้�องมาฝึ2กจิ�ต้ใจิให�ฉลาดิขึ้3%นให�ริ่� �จิ�กอาริ่มณ์-ไม�ให�เป.นไปต้ามอาริ่มณ์-จิ�ต้ก�สงบเริ่��องแค�น�%เองท��เริ่าต้�องมาท�ากริ่ริ่มฐานก�นย6�งยากท6กว�นน�%
การิ่ท�าจิ�ต้ใจิขึ้องเริ่าให�ม�ก�าล�งก�บการิ่ท�ากายขึ้องเริ่าให�ม�ก�าล�งม�นต้�างก�นการิ่ท�ากายให�ม�ก�าล�งก�ค�อการิ่ออกก�าล�งกายบริ่�หาริ่ม�การิ่กริ่ะโดิดิการิ่ว��งน��ค�อการิ่ท�ากายให�ม�ก�าล�งการิ่ท�าจิ�ต้ใจิให�ม�ก�าล�งก�ค�อท�าจิ�ต้ให�สงบไม�ใช่�ท�าจิ�ต้ให�ค�ดิน��นค�ดิน��ไปต้�างๆให�อย��ในขึ้อบเขึ้ต้ขึ้องม�นเพริ่าะว�าจิ�ต้ขึ้องเริ่าน�%นไม�เคยไดิ�สงบไม�เคยม�ก�าล�งม�นจิ3งไม�ม�ก�าล�งทางดิ�านสมาธ�ภายใน
ใจิจิะสงบไดิ�ก�ดิ�วยความเห�นท��ถ�ก
การิ่ฝึ2กจิ�ต้ไม�เหม�อนฝึ2กส�ต้ว-จิ�ต้น�� ฝึ2กยากแท�ๆแต้�อย�าไปท�อถอยง�ายๆถ�า…
ม�นค�ดิไปท��วท�ศีก�กล�%นใจิม�นไว�พอใจิม�นจิะขึ้าดิก�ค�ดิอะไริ่ไม�ออกม�นก�ว��งกล�บมาเองให�ท�าไปเถอะ
จิ�ต้น�%ถ�าอาริ่มณ์-มาถ�กม�นก�กว�ดิแกว�งไปต้ามอาริ่มณ์-ย��งม�นไม�ริ่� �เริ่��องธริ่ริ่มะแล�วก�ย��งปล�อยไปต้ามอาริ่มณ์-ขึ้องเจิ�าขึ้องเริ่��อยไปอาริ่มณ์-ส6ขึ้ก�ปล�อยต้ามไปอาริ่มณ์-ท6กขึ้-ก�ปล�อยต้ามไปว6 �นวายไปเริ่��อยๆจินช่าวมน6ษย-ท�%งหลายเก�ดิเป.นโริ่คปริ่ะสาทเพริ่าะไม�ริ่� �เริ่��องปล�อยไปต้ามอาริ่มณ์-ไม�ริ่� �จิ�กริ่�กษาจิ�ต้ขึ้องเจิ�าขึ้อง
จิ�ต้ขึ้องเริ่าน�%เม��อไม�ม�ใคริ่ต้ามริ่�กษาม�นก�เหม�อนคนคนหน3�งท��ปริ่าศีจิากพ�อแม�ท��ดิ�แลเป.นคนอนาถาคนอนาถาน�%นเป.นคนท��ขึ้าดิท��พ3�งคนท��ขึ้าดิท��พ3�งก�เป.นท6กขึ้-จิ�ต้น�%ก�เหม�อนก�นถ�าขึ้าดิการิ่อบริ่มบ�มน�ส�ยหริ่�อท�าความเห�นให�ถ�กต้�องแล�วจิ�ต้น�%ก�ล�าบากมาก
สมเดิ�จิพริ่ะบริ่มศีาสดิาท�านต้ริ่�สสอนไว�แล�วท6กอย�างในเริ่��องการิ่ปริ่ะพฤต้�ปฏ�บ�ต้�แต้�พวกเริ่าท�%งหลายย�งไม�ไดิ�ปฏ�บ�ต้�ก�นหริ่�อไม�ก�ปฏ�บ�ต้�แต้�ปากเท�าน�%นหล�กขึ้องพริ่ะพ6ทธศีาสนาน�%นไม�ใช่�การิ่พ�ดิก�นเฉยๆหริ่�อดิ�วยการิ่เดิาหริ่�อการิ่ค�ดิเอาเองหล�กขึ้องพริ่ะพ6ทธศีาสนาท��แท�จิริ่�งค�อการิ่ริ่� �เท�าท�นความจิริ่�งต้ามความเป.นจิริ่�งน��นเองถ�าริ่� �เท�าท�นต้ามความเป.นจิริ่�งน�%แล�วการิ่สอนก�ไม�จิ�าเป.นแต้�ถ�าไม�ริ่� �ถ3งความเป.นจิริ่�งอ�นน�%แม�จิะฟุ้?งค�าสอนเท�าใดิก�เหม�อนก�บไม�ไดิ�ฟุ้?ง
การิ่ท�าความเพ�ยริ่ให�ท�าอย�าหย6ดิอย�าปล�อยไปต้ามอาริ่มณ์-ให�ฝึOนท�าไปถ3งจิะคริ่�านก�ให�ท�าจิะขึ้ย�นก�ให�ท�าจิะน��งก�ท�าจิะเดิ�นก�ท�าเม��อจิะนอนก�ให�ก�าหนดิลมหายใจิว�า ขึ้�าพเจิ�าจิะไม�เอาความส6ขึ้ในการิ่นอน สอนจิ�ต้ไว�อย�างน�%พอริ่� �ส3ก“ ”
ต้�วต้��นก�ให�ล6กขึ้3%นมาท�าความเพ�ยริ่ต้�อไป เวลาจิะนอนให�นอนต้ะแคงขึ้�าง…
ขึ้วาก�าหนดิอย��ท��ลมหายใจิ พ6ทโธพ6ทโธ จินกว�าจิะหล�บคริ่�%นต้��นก�เหม�อน“ ”
ก�บม� พ6ทโธ อย��ไม�ไดิ�ขึ้าดิต้อนเลยจิ3งจิะเป.นความสงบเก�ดิขึ้3%นมาม�นเป.น“ ”
สต้�อย��ต้ลอดิเวลา
การิ่น��งสมาธ�น��งให�ต้�วต้ริ่งอย�าเงยหน�ามากไปอย�าก�มหน�าเก�นไปเอาขึ้นาดิพอดิ�เหม�อนพริ่ะพ6ทธริ่�ปน��นแหละม�นจิ3งสว�างไสวดิ�คริ่�%งจิะเปล��ยนอ�ริ่�ยาบทก�ให�อดิทนจินขึ้�ดิส6ดิก�อนปวดิก�ให�ปวดิไปอย�าเพ��งริ่�บเปล��ยนอย�าค�ดิว�า บVะไม�“
ไหวแล�วพ�กก�อนเถอะน�า อดิทนม�นจินปวดิถ3งขึ้นาดิก�อนพอม�นถ3งขึ้นาดิ”
น�%นแล�วก�ให�ทนต้�อไปอ�ก
ทนต้�อไปๆจินม�นไม�ม�ใจิจิะว�า พ6ทโธ เม��อไม�ว�า พ6ทโธ ก�เอาต้ริ่งท��ม�นเจิ�บ“ ” “ ”
น�%นแหละมาแทน อ6Vยเจิ�บเจิ�บแท�ๆหนอ เอาเจิ�บน�%นมาเป.นอาริ่มณ์-แทน พ6“ ” “
ทโธ ก�ไดิ�ก�าหนดิให�ต้�ดิต้�อก�นไปเริ่��อยๆน��งไปเริ่��อยดิ�ซั�ว�าเม��อปวดิจินถ3งท��ส6ดิ”
แล�วม�นจิะเก�ดิอะไริ่ขึ้3%น
พริ่ะพ6ทธเจิ�าท�านว�าม�นเจิ�บเองม�นก�หายเองให�ม�นต้ายไปก�อย�าเล�กบางคริ่�%งม�นเหง��อแต้กเม�ดิโป9งๆเท�าเม�ดิขึ้�าวโพดิไหลย�อยมาต้ามอกถ�าคริ่�%นท�าจินม�นไดิ�ขึ้�ามเวทนาอ�นหน��งแล�วม�นก�ริ่� �เริ่��องเท�าน�%นแหละให�ค�อยท�าไปเริ่��อยๆอย�าเริ่�งริ่�ดิต้�วเองเก�นไปให�ค�อยท�าไป..ท�าไป
อย�าให�ต้�ณ์หาเขึ้�าคริ่อบง�าในการิ่ปฏ�บ�ต้�การิ่กริ่ะท�าความเพ�ยริ่ก�เป.นอย�างน�%นพริ่ะพ6ทธเจิ�าว�าอย�าท�าให�เป.นต้�ณ์หาอย�าพ�ดิให�เป.นต้�ณ์หาอย�าฉ�นให�เป.นต้�ณ์หาย�นอย��เดิ�นอย��น� �งอย��นอนอย��ท6กปริ่ะการิ่ท�านไม�ให�เป.นต้�ณ์หาค�อท�าดิ�วยการิ่ปล�อยวางเหม�อนก�บซั�%อมะพริ่�าวซั�%อกล�วยมาจิากต้ลาดิน��นแหละเริ่าไม�ไดิ�เอาเปล�อกม�นมาทานหริ่อกแต้�เวลาน�%นย�งไม�ถ3งเวลาจิะท�%งม�นเริ่าก�ถ�อม�นไว�ก�อนการิ่ปริ่ะพฤต้�ปฏ�บ�ต้�น�%ก�เหม�อนก�นฉ�นน�%นสมม6ต้�ว�ม6ต้�ม�นก�ต้�องปนอย��อย�างน�%นเหม�อนก�บมะพริ่�าวม�นจิะปนอย��ท�%งเปล�อกท�%งกะลาท�%งเน�%อม�นเม��อเริ่าเอามาก�เอามาท�%งหมดิน��นแหละเขึ้าจิะหาว�าเริ่าทานเปล�อกมะพริ่�าวอย�างไริ่ก�ช่�างเขึ้าปะไริ่เริ่าริ่� �จิ�กขึ้องเริ่าอย��เช่�นน�%เป.นต้�นอ�นความริ่� �ในใจิขึ้องต้�วเองอย�างน�%เป.นป?ญญาท��เริ่าจิะต้�องต้�ดิส�นเอาเองน�%เริ่�ยกว�าต้�วป?ญญาดิ�งน�%นการิ่ปฏ�บ�ต้�เพ��อจิะเห�นส��งท�%งหลายเหล�าน�%ไม�เอาเริ่�วและไม�เอาช่�าช่�าก�ไม�ไดิ�เริ่�วก�ไม�ไดิ�จิะท�าอย�างไริ่ดิ�ไม�ม�ช่�าไม�ม�เริ่�วเริ่�วก�ไม�ไดิ�ม�นไม�ใช่�ทางช่�าก�ไม�ไดิ�ม�นไม�ใช่�ทางม�นก�ไปในแบบเดิ�ยวก�น
ท�าสมาธ�ดิ�วยการิ่ปล�อยวางอย�าท�าดิ�วยความอยากความเป.นจิริ่�งน�%นนะไม�ต้�องไปท�าถ3งขึ้นาดิน�%นหริ่อกความต้�%งใจินะค�อต้�%งใจิในการิ่ปล�อยวางไม�ต้�องต้�%งใจิในการิ่ผู้�กม�ดิอย�างน�%นอ�นน�%เริ่าไปอ�านต้�าริ่าเห�นปริ่ะว�ต้�พริ่ะพ6ทธเจิ�าว�าท�านน��งลงท��ใต้�ต้�นโพธ�Kน� %นท�านอธ�ษฐานจิ�ต้ลงไปว�า "ไม�ต้ริ่�สริ่� �ต้ริ่งน�%จิะไม�ล6กหน�เส�ยแล�วแม�ว�าเล�อดิม�นจิะไหลออกมาอะไริ่ก�ต้ามท�
เถอะ" ไดิ�ย�นค�าน�%เพริ่าะไปอ�านดิ�แหมเริ่าก�จิะเอาอย�างน�%นเหม�อนก�นจิะเอาอย�างพริ่ะพ6ทธเจิ�าเหม�อนก�นน��ไม�ริ่� �เริ่��องว�าริ่ถขึ้องเริ่าม�นเป.นริ่ถเล�กๆริ่ถขึ้องท�านม�นเป.นริ่ถใหญ�ท�านบริ่ริ่ท6กท�เดิ�ยวก�หมดิเริ่าเอาริ่ถเล�กไปบริ่ริ่ท6กท�เดิ�ยวม�นจิะหมดิเม��อไหริ่�ม�นคนละอย�างก�นเพริ่าะอะไริ่ม�นถ3งเป.นอย�างน�%นม�นเก�นไปบางท�ม�นก�ต้��าเก�นไปบางท�ม�นก�ส�งเก�นไปท��พอดิ�ๆ ม�นหายาก
สมาธ�แบ�งเป.น... , น�วริ่ณ์-5 ไดิ�แก�สมาธ� ค�อความต้�%งม��นขึ้องจิ�ต้ ไดิ�แก�ภาวะท��จิ�ต้แน�วแน�ต้�อส��งท��ก�าหนดิ ม�อาริ่มณ์-เป.นหน3�ง ไม�ฟุ้6 9งซั�านหริ่�อส�ายไป ศีาสนาพ6ทธเน�นในส�มมาสมาธ� ค�อสมาธ�ท��ใช่�ในทางแห�งการิ่หล6ดิพ�น โดิยใช่�ป?ญญาพ�จิาริ่ณ์าในส��งท�%งหลายต้ามท��เป.นจิริ่�ง ไม�ใช่�การิ่หว�งผู้ล สนองต้�ณ์หาความอยาก เช่�น อวดิฤทธ�K อวดิความสามาริ่ถ เป.นต้�น
สมาธ�แบ�งออกเป.น 3 ริ่ะดิ�บค�อ
ขึ้ณ์�กสมาธ� ค�อ สมาธ�ช่��วคริ่� � ช่��วขึ้ณ์ะหน3�ง เป.นสมาธ�ขึ้� %นต้�นท��บ6คคลท��วไปใช่�ในการิ่ปฎ�บ�ต้�หน�าท��ในการิ่งานปริ่ะจิ�าว�น
อ6ปจิาริ่สมาธ� ค�อ สมาธ�ท��ต้� %งไดิ�นานหน�อย ใกล�ท��จิะไดิ�ฌิาน เก�ดิน�ม�ต้ต้�างๆ เช่�นเห�นแสงสว�างอย��ริ่ะยะหน3�ง
อ�ปปนาสมาธ� ค�อ สมาธ�แน�วแน�ถ3งฌิาน เป.นการิ่ท�าสมาธ�ขึ้� %นส�งส6ดิ
สมาธ�ใช่�ส�าหริ่�บปริ่าบก�เลสอย�างกลาง ท��จิ�าเพาะเก�ดิขึ้3%นในใจิค�อน�วริ่ณ์- 5
เม��อกายวาจิา สงบเริ่�ยบริ่�อยแล�ว แต้�บางท�จิ�ต้ย�งไม�สงบ ค�อย�งม�ความก�าหน�ดิ ความโกริ่ธ ดิ�ใจิ หดิห�� ฟุ้6 9งซั�าน ต้��นเต้�น กล�วริ่�าคาญ หริ่�อสงส�ย ล�งเล
อย�� อาจิล�วงถ3งกายวาจิาไดิ� เช่�น ส�หน�าผู้�ดิปกต้� เม��อกริ่ะทบอาริ่มณ์- ริ่6 �นแริ่งเขึ้�า ก�ถ3งออกปาก ดิ�าว�าท6บต้� ฆ�าฟุ้?น เป.นต้�น
ศี�ลม�หน�าท��ต้� %งจิ�ต้ งดิเว�นไม�ท�าบาปดิ�วย กาย วาจิา สมาธ�ม�หน�าท��ริ่ �กษาจิ�ต้ ให�สงบจิากน�วริ่ณ์-ท�%งห�า ม�ให�เศีริ่�าหมอง เพริ่าะความก�าหน�ดิ ขึ้�ดิเค�อง ใจิหดิห�� ฟุ้6 9งซั�าน ต้��นเต้�น กล�ว ริ่�าคาญ และสงส�ย ล�งเล ในอาริ่มณ์- ต้�างๆ เหล�าน�%น น�วริ่ณ์- 5
น�วริ่ณ์- 5 ค�อธริ่ริ่มอ�นก�%นจิ�ต้ ไม�ให�บริ่ริ่ล6ความดิ� เป.นขึ้�าศี3กแก�สมาธ� ม� 5
อย�างค�อ
กามฉ�นท- ความพอใจิริ่�กใคริ่�ในอาริ่มณ์-ท��ช่อบใจิม� ริ่�ป หริ่�อความพอใจิในกาม
พยาบาท ค�อ การิ่ปองริ่�ายผู้��อ��น
ถ�นม�ทธะ ค�อ ความง�วงเหงา หาวนอน จิ�ต้หดิห��และเคล�บเคล�%ม
อ6ทธ�จิจิก6กก6จิจิะ ค�อ ความฟุ้6 9งซั�าน ริ่�าคาญใจิ
ว�จิ�ก�จิฉา ค�อ ความล�งเลสงส�ย
น�วริ่ณ์-น�%นเป.นขึ้�าศี3กแก�สมาธ� เวลาม�น�วริ่ณ์- สมาธ�ก�ไม�ม� เวลาม�สมาธ� น�วริ่ณ์-ก�ไม�ม� เหม�อนม�ดิก�บสว�าง เวลาม�ดิสว�างไม�ม� เวลาสว�างม�ดิก�หายไป จิะน�ามาริ่วมก�นไม�ไดิ�
น�วริ่ณ์-เก�ดิจิาก ส�ญญา : ความจิ�าไดิ�หมายริ่� � และจิาก ส�งขึ้าริ่ : ความปริ่6ง
แต้�งทางจิ�ต้บางอย�างเขึ้�ามาย��วยวนให�เก�ดิ น�วริ่ณ์-เก�ดิขึ้3%นท��จิ�ต้เพ�ยงแห�งเดิ�ยว แต้�ม�ผู้ลต้�อแห�งอ��นๆ สาเหต้6ท��เก�ดิน�วริ่ณ์- คนม�ต้าห�จิม�ก ล�%น กายใจิ ก�ต้�องมองเห�นไดิ�ย�น ไดิ�กล��น ล�%มริ่ส เป.นต้�น เม��อต้าเห�นริ่�ป ก�จิะเล�อกดิ� แต้�ริ่�ปท��ดิ� จิะต้�องค�ดิน3กถ3งริ่�ปปานกลาง และริ่�ปเลวดิ�วย ค�อต้�องน3กถ3งไต้ริ่ล�กษณ์- เป.นหล�กพ�จิาริ่ณ์าอย��เสมอ จิะไดิ�ไม�หลง
ถ�าจิะให�จิ�ต้อย��ในอาริ่มณ์- พริ่ะน�พพานอย��เสมอ เม��อเห�นอะไริ่ก�ต้�องพ�จิาริ่ณ์าให�เขึ้�าส��ไต้ริ่ล�กษณ์-อย��ต้ลอดิเวลา แม�เก��ยวก�บการิ่ไดิ�ย�น ไดิ�กล��น ล�%มริ่ส ฯลฯ ก�ต้�องพ�จิาริ่ณ์าให�เห�นพริ่ะไต้ริ่ล�กษณ์-เช่�นเดิ�ยวก�น การิ่เพ�งสมาธ�ว�ป?สสนา ให�เพ�งพริ่ะพ6ทธริ่�ป (พ6ทธาน6สสต้�) กายคต้สต้� อส6ภ ดิ�ท��ส6ดิ เม��อเพ�งจินเก�ดิสมาธ�แล�วก�พ�จิาริ่ณ์าไปส��พริ่ะไต้ริ่ล�กษณ์- หริ่�ออ�กว�ธ�ค�อ ความย�นดิ�พอใจิ ใน ริ่�ป เส�ยง กล��น ริ่ส โผู้ฏฐ�พพะ และธริ่ริ่มาริ่มณ์- ท�%งปวงอ�นน�าปริ่าริ่ถนา น�าใคริ่� น�าพอใจิ ท��ช่าวโลกพริ่�อมท�%งเทวโลกสมมต้�ก�นว�าเป.นส6ขึ้ แต้�พริ่ะอริ่�ยะเจิ�าเห�นส��งเหล�าน�%ว�าเป.นท6กขึ้- การิ่ย�นดิ�ในส6ภน�ม�ต้ เช่�นน�%เริ่�ยกว�า กามฉ�นท-
ผู้��ม�กามฉ�นทะน�%ควริ่เจิริ่�ญ กายาคต้าสต้� พ�จิาริ่ณ์าเห�นริ่�างกายให�เห�นเป.นปฏ�ก�ล
พยาบาทเก�ดิขึ้3%น เพริ่าะความค�บแค�นใจิ ผู้��ม�พยาบาท ช่อบโกริ่ธเกล�ยดิผู้��อ��นอย��เสมอๆ ควริ่เจิริ่�ญ เมต้ต้า กริ่6ณ์า ม6ท�ต้า ค�ดิให�เก�ดิความริ่�ก เมต้ต้าสงสาริ่ผู้��อ��น
ผู้��ม�ความเก�ยจิคริ่�าน ท�อแท�อย��ในใจิ ไม�กริ่ะต้�อริ่�อริ่�นในการิ่ท�างาน เริ่�ยกว�าถ�กถ�นม�ทธะคริ่อบง�า ควริ่เจิริ่�ญอน6สสต้�ก�มม�ฎฐาน พ�จิาริ่ณ์าความดิ�ขึ้องต้นและผู้��อ��น เพ��อจิะไดิ�ม�ความอ6ต้สาหะ ท�างานแก�ความท�อแท�ใจิ เส�ยไดิ�
ความฟุ้6 9งซั�าน ริ่�าคาญ เก�ดิจิากการิ่ท��จิ�ต้ไม�สงบ ควริ่เพ�งกส�ณ์ให�ใจิผู้�กอย��ในอาริ่มณ์-ใดิ อาริ่มณ์-หน3�ง หริ่�อเจิริ่�ญก�มม�ฏฐานให�ใจิส�งเวช่เช่�น มริ่ณ์สต้�
ความล�งเลไม�ต้กลงไดิ� เน��องจิากไม�ไดิ�พ�จิาริ่ณ์าให�ละเอ�ยดิถ��ถ�วนควริ่เจิริ่�ญธาต้6ก�มม�ฏฐาน เพ��อจิะไดิ�ริ่� �สภาวะธริ่ริ่มต้ามความเป.นจิริ่�ง
ธริ่ริ่มท�%ง 5 ปริ่ะการิ่น�%เม��อเก�ดิก�บผู้��ใดิ ย�อมจิะเป.นธริ่ริ่มอ�นก�%นจิ�ต้ไม�ให�ผู้��น� %นบริ่ริ่ล6ความดิ�หริ่�อส��งท��ต้นปริ่ะสงค-ไดิ� ฉะน�%นผู้��หว�งความส�าเริ่�จิในช่�ว�ต้ควริ่เว�นจิากน�วริ่ณ์- 5 ปริ่ะการิ่น�%
เบั*1องแรกของการปฏิบั�ติภาวนา โดูย์ หลวงป��ชา สุ�ภทBโทจิงหายใจิเขึ้�า...หายใจิออก...อย��อย�างน�%แหละ อย�าใส�ใจิก�บอะไริ่ท�%งน�%น อย��แต้�ก�บลมหายใจิ เขึ้�า-ออก ให�ความริ่� �ส3กก�าหนดิอย��ก�บลมหายใจิ..ไม�ไปเอาอะไริ่อ��น ไม�ต้�องค�ดิว�าจิะเอาน��นเอาน�� ไม�เอาอะไริ่ท�%งน�%น ให�ริ่� �จิ�กแต้�ลมเขึ้�า...ลมออก อย��ก�บลมหายใจิอย�างน�%แหละ เอาอ�นน�%เป.นอาริ่มณ์-...
ลมเขึ้�าก�ริ่� �จิ�ก...ลมออกก�ริ่� �จิ�ก... ให�ริ่� �จิ�กอย�างน�%จินจิ�ต้สงบหมดิความริ่�าคาญ ไม�ฟุ้6 9งซั�านไปไหนท�%งส�%น... ให�ม�แต้�ลมออก...ลมเขึ้�า...ลมออก..ลมเขึ้�า ... อย��เท�าน�%น ให�ม�นเป.นอย��อย�างน�%...ย�งไม�ต้�องม�จิ6ดิหมายอะไริ่ น��แหละเบ�%องแริ่กขึ้องการิ่ปฏ�บ�ต้�ถ�าม�นสบาย ถ�าม�นสงบ ม�นก�จิะริ่� �จิ�กขึ้องม�นเอง ท�าไปเริ่��อยๆ ลมก�จิะน�อยลง...อ�อนลง...กายก�อ�อน...จิ�ต้ก�อ�อน...ม�นเป.นไปต้ามเริ่��องขึ้องม�นเอง น��งก�สบาย ไม�ง�วง ไม�โงก ไม�หาวนอน จิะเป.นอย�างใดิ...ดิ�ม�นคล�องขึ้องม�นเองไป ท6กอย�างน��ง............. สงบ
ส��งท��ต้�ดิต้ามเริ่า เริ่�ยกว�า สต้�...ความริ่ะล3กไดิ� ส�มปช่�ญญะ... ความริ่� �ต้�ว เริ่าจิะพ�ดิอะไริ่...จิะท�าอะไริ่....ก�ให�ริ่� �จิ�กเริ่��องขึ้องม�น ให�ม�สต้�อย��เสมอเดิ�นจิงกริ่มม�นก�เหม�อนก�บท�าสมาธ� ให�ก�าหนดิความริ่� �ส3กขึ้3%นในใจิว�า " บ�ดิน�% เริ่าจิะท�าความเพ�ยริ่ จิะท�าจิ�ต้ให�สงบ ม�สต้�ส�มปช่�ญญะให�กล�า"การิ่ก�าหนดิก�แล�วแต้� แต้�ละคน ต้ามใจิ บางคนออกเดิ�นก�อน ก�แผู้�เมต้ต้าส�ต้ว-ท�%งหลายท�%งปวง สาริ่พ�ดิอย�าง แล�วก�ก�าวเท�าขึ้วาออกก�อนให�พอดิ� พอดิ�ให�น3ก " พ6ทโธ พ6ทโธ " ต้ามก�าวเดิ�นน�%น ให�ม�ความริ่� �ในอาริ่มณ์-น�%นไปเริ่��อย ( พ6ทโธ )ถ�าใจิเก�ดิฟุ้6 9งซั�าน หย6ดิ ให�ม�นสงบ ก�าวเดิ�นใหม� ให�ม�ความริ่� �ต้�วอย��เริ่��อย......
น��เป.นว�ธ�ท�า ก�าหนดิเดิ�นจิงกริ่ม เดิ�นจิงกริ่มค�อเดิ�นกล�บไป กล�บมา เหม�อนคนบ�า แต้�หาริ่� �ไม�ว�า การิ่เดิ�นจิงกริ่มน�% ท�าให�เก�ดิป?ญญาน�กละเดิ�นกล�บไป กล�บมา ถ�าเหน��อยก�หย6ดิ ก�าหนดิจิ�ต้ให�น��ง ก�าหนดิลมหายใจิให�สบาย เม��อสบายพอควริ่แล�ว ก�ท�าความริ่� �ส3กก�าหนดิการิ่เดิ�นอ�กแล�วอ�ริ่�ยาบถม�นก�เปล��ยนไปเองหริ่อก การิ่ย�น การิ่เดิ�น การิ่น��ง การิ่นอน ม�นเปล��ยน คนเริ่าจิะน��งริ่วดิเดิ�ยวไม�ไดิ� ย�นอย�างเดิ�ยวไม�ไดิ� นอนอย�างเดิ�ยวไม�ไดิ� ม�นจิะต้�องอย��ต้ามอ�ริ่�ยาบถเหล�าน�% ท�าอ�ริ่�ยาบถท�%งส��น�%ให�ม�ปริ่ะโยช่น- ให�ม�ความริ่� �ส3กต้�ว อย��อย�างน�% น��ค�อ การิ่ท�า ท�าไป ท�าไปม�นก�จิะค�ดิขึ้องม�นไปต้ามเริ่��อง ใคริ่จิะว�าอะไริ่ก�ช่�าง ยกอย��อย�างน�%นสองนาท�นะอย�าเผู้ลอ ไม�ใช่�ห�านาท� พอสองนาท�ก�เอามาต้�%งไว�น�� ก�าหนดิอย��อย�างน�% เป.นเริ่��องขึ้องการิ่กริ่ะท�า
จิะดิ�ลมหายใจิเขึ้�า-ออกก�เหม�อนก�น ให�น� �งขึ้าขึ้วาท�บขึ้าซั�าย ให�ต้�วต้ริ่ง ส�ดิลมหายใจิเขึ้�าไปให�เต้�มท�� ให�หายใจิลงไปให�หมดิในท�อง ส�ดิเขึ้�าให�เต้�ม แล�วปล�อยออกให�หมดิปอดิ อย�าไปบ�งค�บม�นลมจิะยาวแค�ไหน จิะส�%นแค�ไหน จิะค�อยแค�ไหนก�ช่�างม�น ให�ม�นพอดิ� พอดิ�ก�บ
เริ่า
น��งดิ�ลมเขึ้�า.......ลมออก..... ให�สบายอย��อย�างน�%น อย�าให�ม�นหลง ถ�าหลง.....หย6ดิดิ�ว�าม�นไปไหน.. ม�นจิ3งไม�ต้ามลม ให�หาม�นกล�บมา ให�ม�นมาเล�นต้ามลมอย��อย�างน�%นแหละ แล�วก�จิะพบขึ้องดิ�ส�กว�นหน3�งหริ่อกให�ท�าอย��อย�างน�%น ท�าเหม�อนก�บว�า จิะไม�ให�อะไริ่ ไม�เก�ดิอะไริ่ ไม�ริ่� �ว�าใคริ่มาท�า แต้�ก�ท�าอย��เช่�นน�%น.....
น��งเฉย ๆ บางคริ่�%งก�จิะน3กว�า " จิะน��งเฝึ9าดิ�ม�นท�าไมนะ ลมน��น�ะ....ถ3งไม�เฝึ9า ม�นก�ออก...เขึ้�า...ขึ้องม�นอย��แล�ว "ม�นก�หาเริ่��องค�ดิไปเริ่��อย และม�นเป.นความเห�นขึ้องคนเริ่�ยกว�า " อาการิ่ขึ้องจิ�ต้ " ก�ช่�างม�น พยายามท�าไป ท�าไป ให�ม�นสงบเม��อสงบแล�ว ลมจิะน�อยลง ริ่�างกายก�อ�อนลง จิ�ต้ก�อ�อนลง ม�นจิะอย��พอดิ�ขึ้องม�น จินกริ่ะท��งว�า น��งเฉยๆ เหม�อนไม�ม�ลมหายใจิเขึ้�า - ออก แต้�ม�นก�ย�งอย��ไดิ�ถ3งต้อนน�% อย�าต้��น อย�าว��งหน� เพริ่าะค�ดิว�า เริ่าหย6ดิหายใจิแล�ว...น��นแหละ...ม�นสงบแล�ว ไม�ต้�องท�าอะไริ่ น��งเฉย ๆ ดิ�ม�นไปอย�างน�%นแหละบางท��จิะค�ดิว�า " เอ...เริ่าหายใจิหริ่�อเปล�าน�� " อย�างน�%ก�เหม�อนก�น... ม�นค�ดิไปอย�างน�%น แต้�..อย�างไริ่ก�ช่�างม�น ปล�อยไปต้ามเริ่��องขึ้องม�น ไม�ว�าจิะเก�ดิความริ่� �ส3กอะไริ่ขึ้3%น ให�ริ่� �ม�น....ดิ�ม�น...แต้�อย�าไปหลงใหลก�บม�น
ท�าไป ท�าให�บ�อยๆ ไว� ไม�ใช่�เดิ�นยอกแยก ยอกแยก ค�ดิโน�น ค�ดิน�� เท��ยวเดิ�ยว แล�วเล�กขึ้3%นก6ฏ� มองดิ�พ�%นกริ่ะดิาน " เออ...ม�นน�านอน " ก�ลงนอนกริ่นคริ่อกๆ อย�างน�% ก�ไม�เห�นอะไริ่เท�าน�%น
ไม�ใจิมาพ�ดิบอกต้�วเองว�า " สงบ สงบ สงบ " แล�วพอน��งป6bบ ก�จิะให�ม�นสงบ
เลย คริ่�%นม�นไม�สงบอย�างท��ค�ดิ ก�เล�ก ขึ้�%เก�ยจิ ถ�าอย�างน�%น ก�ไม�ม�ว�นไดิ�สงบ แต้�พ�ดิม�นง�าย หากท�าแล�วม�นยาก.....
หาความสงบอย�างน�% ใคริ่ ๆ ก�อยากสงบดิ�วยก�นท�%งน�%นแหละ แต้�เริ่าไม�ท�นจิะริ่� �จิ�กม�น จิะถาม จิะพ�ดิก�นส�กเท�าไหริ่�ก�ไม�ริ่� �จิ�กขึ้3%นมาไดิ�หริ่อก
ฉะน�%นให�ท�า ให�ต้ามริ่� �จิ�กให�ท�นว�า ก�าหนดิลมเขึ้�า.....ออก ก�าหนดิว�า " พ6ทโธ..... พ6ทโธ " เอาเท�าน�%นแหละ ไม�ให�ค�ดิไปไหนท�%งน�%น ในเวลาน�%...ให�ม�ความริ่� �อย��อย�างน�% ท�าอย��อย�างน�% ให�เริ่�ยนริ่� �อย��อย�างน�%แหละ
ให�ท�าไป......ท�าไป..... อย�างน�%แหละ จิะน3กว�า " ท�าอย��น�%...ก�ไม�เห�นเป.นอะไริ่เลย " ไม�เป.น.....ก�ให�ท�าไป ไม�เห�น.... ก�ให�ท�าไป ให�ท�าไปอย��น� �นแหละ....แล�วเริ่าจิะริ่� �จิ�กม�นเอาละนะ ท�น�%ลองท�าดิ� ถ�าเริ่าน��งอย�างน�% แล�วม�นริ่� �เริ่��อง ใจิม�นจิะพอดิ�` พอดิ� พอจิ�ต้สงบแล�ว ม�นก�ริ่� �เริ่��องขึ้องม�นเองดิอก ต้�อให�น��งต้ลอดิค�นจินสว�างก�ไม�ริ่� �ส3กว�าน��น เพริ่าะม�นเพล�น
ฉะน�%น ให�ท�า อย�าหย6ดิ อย�าปล�อยไปต้ามอาริ่มณ์-ให�ฝึOนท�าไป ถ3งจิะขึ้�%คริ่�านก�ให�ท�า จิะขึ้ย�นก�ให�ท�า จิะน��งก�ท�า จิะเดิ�นก�ท�า
เวลาจิะนอนก�สอนม�น เวลาจิะฉ�นจิ�งห�นก�สอนม�น ให�เป.นอย�างน�%ไปเริ่��อย จิะย�นก�ให�ริ่� �ส3ก จิะท�าอะไริ่สาริ่พ�ดิอย�างก�ให�ท�าอย�างน�%น
อย�าไปมองดิ�ผู้��อ��น อย�าไปเอาเริ่��องขึ้องผู้��อ��น ให�เอาแต้�เริ่��องขึ้องต้�วเองเท�าน�%น
การิ่น��งสมาธ�น�%น น��งให�ต้ริ่ง อย�าเงยหน�ามากไปอย�าก�มหน�าเก�นไป เอาขึ้นาดิพอดิ� เหม�อนพริ่ะพ6ทธริ่�ปน��นแหละ ม�นจิ3งสว�างไสวดิ�
คริ่�%นจิะเปล��ยนอ�ริ่�ยาบถก�ให�อดิทนจินส6ดิขึ้�ดิเส�ยก�อนปวดิก�ให�ปวดิไป อย�าเพ��งริ่�บเปล��ยน อย�าค�ดิว�า " บVะไม�ไหวแล�วพ�กก�อนเถอะน�า " อดิทนม�นจิะปวดิถ3งขึ้นาดิก�อน พอม�นถ3งขึ้นาดิน�%นแล�วก�ให�ทนต้�อไปอ�ก
ทนไป.....ทนไป...จินม�นไม�ม�แก�ใจิจิะว�า " พ6ทโธ " เม��อไม�ว�า "พ6ทโธ" ก�เอาต้ริ่งท��ม�นเจิ�บน��นแหละมาแทน " อ6Vย เจิ�บ เจิ�บแท�ๆ หนอ " เอาเจิ�บน��นมาเป.นอาริ่มณ์-แทน "พ6ทโธ" ก�ไดิ� ก�าหนดิให�ต้�ดิต้�อก�นไปเริ่��อย น��งไปเริ่��อย ดิ�ซั�ว�าเม��อปวดิจินถ3งท��ส6ดิแล�วม�นจิะเก�ดิอะไริ่ขึ้3%น
พริ่ะพ6ทธเจิ�าท�านว�า ม�นเจิ�บเอง ม�นก�หายเอง ให�ม�นต้ายไป อย�าเล�ก บางคริ่�%งม�นเหง��อแต้กเม�ดิโป9ง ๆ เท�าเม�ดิขึ้�าวโพดิไหลย�อยมาต้ามอก ......" ถ�าคริ่�%นท�าจินม�นไดิ�ขึ้�ามเวทนา อ�นหน3�งแล�ว ม�นก�ริ่� �เริ่��องเท�าน�%นแหละ "...... ให�ค�อยท�าไปเริ่��อยๆ อย�าเริ่�งริ่�ดิต้�วเองเก�นไป ให�ค�อยท�าไป.... ท�าไป
ฉ�นจิ�งห�นอย��ก�ให�ริ่� �จิ�ก เม��อเค�%ยวกล�นลงไปนะ ม�นลงไปถ3งไหน อาหาริ่ท��แสลงโริ่ค ม�นผู้�ดิหริ่�อถ�กก�นธาต้6ขึ้�นธ- ก�ริ่� �จิ�กหมดิ ฉ�นจิ�งห�นก�ลองกะดิ� ฉ�นไป ฉ�นไปกะดิ�ว�าอ�กส�กห�าค�าจิะอ��มก�ให�หย6ดิเส�ย แล�วดิ��มน�%าเขึ้�าไปก�จิะอ��มพอดิ�
ลองท�าดิ�ซั�ว�า จิะท�าไดิ�หริ่�อไม� แต้�คนเริ่าม�นไม�เป.นอย�างพอจิะอ��มก�ว�า " เดิ�มอ�กส�กห�าค�าเถอะ " ม�นว�าไปอย�างน�%น ม�นไม�ริ่� �จิ�กสอนต้�วเองอย�างน�%
พริ่ะพ6ทธเจิ�าท�านให�ฉ�นไป ก�าหนดิดิ�ไป ถ�าพอ อ�กส�กห�าค�าจิะอ��มก�หย6ดิดิ��มน�%าเขึ้�าไป ม�นก�จิะพอดิ� จิะไปเดิ�น ไปน��ง ม�นก�ไม�หน�กต้�ว ภาวนาก�ดิ�ขึ้3%น แต้�คนเริ่า
ไม�อยากท�าอย�างน�%น พออ��มเต้�มท��แล�ว ย�งเต้�มเขึ้�าไปอ�กห�าค�า ม�นเป.นไปอย�างน�%น เริ่��องขึ้องก�เลสต้�ญหาก�บเริ่��องพริ่ะพ6ทธเจิ�าสอนม�นไปคนละทาง ถ�าต้นท��ไม�ต้�องการิ่ฝึ2กจิริ่�ง ๆ แล�วก�จิะท�าไม�ไดิ� ขึ้อให�เฝึ9าดิ�ต้นเองไปเถ�ดิ
เริ่��องท�าจิ�ต้น�%เป.นเริ่��องแริ่ก ท�านเริ่�ยกว�าท�ากริ่ริ่มฐาน เวลาน��งให�จิ�ต้ม�อาริ่มณ์-เดิ�ยวเท�าน�%น ให�อย��ก�บลมเขึ้�า ลมออก แล�วจิ�ต้ก�จิะค�อยๆ สงบไปเริ่��อยๆถ�าจิ�ต้ว6 �นวาย ก�จิะม�หลายอาริ่มณ์- เช่�น พอน��งป6bบโน�น.. ค�ดิไปบ�านโน�น บ�างก�อยากก�นกAวยเต้�@ยว บวช่ใหม� ๆ ม�นก�ห�วนะ อยากก�นขึ้�าว ก�นน�%า ค�ดิไปท��ว ห�วโน�น อยากน�� สาริ่พ�ดิอย�างน��นแหละ ม�นเป.นบ�า จิะเป.นก�ให�ม�นเป.ฯไป เอาช่นะม�นไดิ�เม��อไหริ่� ก�หายเม��อน�%น
ให�ท�าไปเถ�ดิ เคยเดิ�นจิงกริ่มบ�างไหม เป.นอย�างไริ่ ขึ้ณ์ะท��เดิ�น จิ�ต้ริ่ะเจิ�ดิกริ่ะเจิ�งไปหริ่�อ ก�หย6ดิม�นซั�
ท�าให�ม�นริ่� �เริ่��อง กลางว�นก�ช่�าง กลางค�นก�ต้าม ให�ท�าไป แม�จิะม�เวลาส�กส�บนาท�กท�า ก�าหนดิท�าไปเริ่��อยๆ ให�ใจิม�นจิดิจิ�อ ให�ม�ความริ่� �ส3กอย��เสมอ อยากจิะพ�ดิอะไริ่ ก�อย�าพ�ดิ หริ่�อก�าล�งพ�ดิก�ให�หย6ดิ ให�ท�าอ�น�%ให�ต้�ต้ต้�อก�นไว�เหม�อนอย�างก�บน�%าในขึ้วดิน��แหละ คริ่�%งเริ่าริ่�นม�นท�ละน�อย ก�จิะหยดิ น�ดิ .. น�ดิ .. น�ดิ พอเริ่าเริ่�งริ่�นให�เริ่�วขึ้3%น ม�นก�จิะไหลต้�ดิต้�อเป.นสายน�%าเดิ�ยวก�น ไม�ขึ้าดิต้อนเป.นหยดิเหม�อนเวลาท��เริ่าริ่�นท�ละน�อย
สต้�ขึ้องเริ่าก�เหม�อนกน ถ�าเริ่าเริ่�งม�นเขึ้�ามา ค�อ ปฏ�บ�ต้�ให�สม��าเสมอแล�ว ม�นก�จิะต้�ดิต้�อก�นเป.นสายน�%าไม�เป.นน�%าหยดิ หมายความว�า ไม�ว�าเริ่าจิะย�น จิะเดิ�น จิะน��ง จิะนอน ความริ่� �อ�นน�%ม�นไม�ขึ้าดิจิากก�น ม�นจิะไหลต้�ดิต้�อก�นเป.นสายน�%า
จิะปฏ�บ�ต้�จิ�ต้น��ก�เป.ฯอย�างน�%น เดิ�@ยวม�นค�ดิน��น ค�ดิน�� ฟุ้6 9งซั�านไม�ต้�ดิต้�อก�น ม�น
จิะค�ดิไปไหนก�ช่�างม�น ให�เริ่าพยายามท�าให�เริ่��อยเขึ้�าไว� แล�วม�นจิะเหม�อนหยดิแห�งน�%า ม�นจิะท�าความห�างให�ถ�� คริ่�%นถ��เขึ้�าๆ ม�นก�ต้�ดิก�นเป.ฯสายน�%า
ท�น�%ความริ่� �ขึ้องเริ่าก�จิะเป.ฯความริ่� �ริ่อบ จิะย�นก�ต้าม จิะน��งก�ต้าม จิะนอนก�ต้าม จิะเดิ�นก�ต้าม ไม�ว�าจิะท�าอะไริ่สาริ่พ�ดิอย�าง ม�นก�ม�ความริ่� �อ�นน�%ริ่ �กษาอย��ถ�าม�วแน�น��งคอยดิ�ว�าม�นจิะเป.ฯอย�างไริ่ละก� ม�นไม�ไดิ�เริ่��องหริ่อก แต้�ให�ริ่ะว�งดิ�วยนะว�า ต้�%งใจิมากเก�นไป ม�นไม�เป.นไม�ต้�%งใจิเลย ก�ไม�เป.นแต้�บางคริ่�%งเริ่าไม�ไดิ�ต้�%งใจิว�าจิะน��งสมาธ�หริ่อก เม��อเสริ่�จิงาน ก�น��งท�าจิ�ต้ให�ม�นว�าง ๆ ม�นก�พอดิ�ขึ้3%นมา ป?` บ ดิ�เลย..สงบ ง�ายอย�างน�%ก�ม� ถ�าท�าให�ม�นถ�กเริ่�องถ�าไม�ปฏ�บ�ต้� ผู้��เริ่�ยนไม�ค�อยริ่� � ถ�าปฏ�บ�ต้�แล�วก�ริ่� �ซั3%ง ส��งท��เริ่าเริ่�ยกมา แจิ�งออก ช่�ดิออกให�พ�ดิอย��คนเดิ�ยว ดิ�จิ�ต้ดิ�ใจิคล�ายๆ ก�บว�า จิ�ต้ม�นวางเป.นปกต้�จิ�ต้ ถ�าม�นเคล��อนออกจิากปกต้� เช่�น ม�นค�ดิ ม�นน3กต้�างๆ น��นเป.นส�งขึ้าริ่ ส�งขึ้าริ่น�%ม�นจิะปริ่6งต้�อไปริ่ะว�งให�ดิ�เม��อลงน�งสมาธ�ถ�าเก�ดิน�ม�ต้ต้�างๆ เช่�น เห�นนางฟุ้9า เป.นต้�น น�ม�ต้ท��เก�ดิขึ้3%นอย�าอยากให�ม�นเก�ดิ อย�าไม�อยากให�ม�นเก�ดิ ม�นมาพ�จิาริ่ณ์า พ�จิาริ่ณ์าแล�วอย�าหลง ให�น3กว�าม�นไม�ใช่�ขึ้องเริ่า น��ก�เป.นอน�จิจิ�งท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า เช่�นก�น ถ3งม�นจิะเป.นอย��ก�อย�าเอาใจิใส�ม�น เม��อม�นย�งไม�หาย ต้�%งจิ�ต้ใหม� ก�าหนดิลมหมยใจิมาก ๆ ส��งเหล�าน��เป.นเพ�ยงน�ม�ต้ ค�อขึ้องหลอกลวง ๑. ให�เริ่าช่อบ ๒. ให�เริ่าริ่�ก ๓. ให�เริ่ากล�ว
น�ม�ต้เป.นขึ้องหลอกลวงใจิเริ่า ม�นไม�แน�นอน ถ�าเห�นแล�วอย�าไปหมายม�น ไม�ใช่�ขึ้องเริ่า อย�าว��งต้ามน�ม�ต้ เห�นน�ม�ต้ให�ย�อนดิ�จิ�ต้เลย น�ม�ต้น�%ให�ปริ่ะโยช่น-แก�คนม�ป?ญญา ให�โทษแก�คนไม�ม�ป?ญญา ท�าความเพ�ยริ่ไปจินเริ่าไม�ต้��นเต้�นในน�ม�ต้ ท�แริ่กเริ่าต้��นขึ้องน�าดิ6 ม�นก�อยากดิ� ความดิ�ใจิเก�ดิขึ้3%นมาอย�างน�%ก�
หลง ไม�อยากให�ม�นดิ� ม�นก�ดิ� ไม�ริ่� �จิะท�าอย�างไริ่ ปฏ�บ�ต้�ไม�ถ�กก�เป.นท6กขึ้- ม�นอยากดิ�ใจิก�ช่�างม�น ใหเริ่าริ่� �ความดิ�ใจิน��นเองว�าความดิ�ใจิน�%ก�ผู้�ดิไม�แน�นอนเช่�นก�น แก�ม�นอย�างน�% อย�าไปแก�ว�า " ไม�อยากให�ม�นดิ�ใจิ ท�าไมจิ3งดิ�ใจิ
" น��ผู้�ดิอย��นะ ผู้�ดิอย��ก�บขึ้องเหล�าน�% ผู้�ดิอย��ใกล� ๆ ไม�ไดิ�ผู้�ดิอย��ไกลหริ่อก อย�ากล�วน�ม�ต้ ไม�ต้�องกล�ว
การิ่ปฏ�บ�ต้�น� %น แม�จิะน��งเก�าอ�%อย��ก�ต้ามก�าหนดิไดิ�เบ�%องแริ่กไม�ต้�องก�าหนดิมาก ก�าหนดิลมหายใจิเขึ้�าออก หริ่�อจิะว�า พ6ทโธ ธ�มโม ส�งโฆ ก�ไดิ� แล�วก�าหนดิลมหายใจิเขึ้�าออก เม��อก�าหนดิ ให�ม�ความต้�%งใจิไว�ว�า การิ่ก�าหนดิลมน�%จิะไม�บ�งค�บ ถ�าเริ่าจิะล�าบากก�บลมหายใจิแล�วย�งไม�ถ�ก ดิ�เหม�อนลมหายใจิส�%นไป ยาวไป ค�อยไป แริ่งไป เดิ�นลมไม�ถ�ก ไม�สบาย
การิ่น��งสมาธ�น�� ส��งท��ไม�น�าผู้�ดิก�ผู้�ดิไดิ� เช่�น เวลาน��งเริ่าต้�%งใจิว�า " เอาละ จิะเอาให�ม�นแน� ๆ ดิ�ท� " เปล�า ว�นน�%นไม�ไดิ�เริ่��องเลย แต้�คนเริ่าช่อบท�าอย�างน�%น อาต้มาเคยส�งเกต้ม�นเป.นขึ้องม�นเอง เช่�น บางค�นพอเริ่��มน��งก�น3กว�า " เอาละ ว�นน�%อย�างน�อยต้�หน3�งจิ3งจิะล6ก " ค�ดิอย�างน�%ก�บาปแล�ว เพริ่าะว�าไม�นานหริ่อก เวทนาม�นริ่6มเอาเก�อบต้าย ม�นดิ�เวลาน��งโดิยไม�ต้�องกะต้�องเกณ์ฑ์- ไม�ม�ท��จิ6ดิท��หมาย ท6�มหน3�ง สองท6�ม สามท6�ม ก�ช่�างม�น น��งไปเริ่��อยๆ วางเฉยไว� อย�าบ�งค�บม�น อย�าไปหมายม��น อย�าไปบ�งค�บห�วใจิว�า จิะเอาให�ม�นแน� ๆ ม�นก�ย��งไม�แน� ให�เริ่าวางใจิสบาย ๆ หายใจิก�ให�พอดิ� อย�าเอาส�%นเอายาว อย�าไปแต้�งม�น กายก�ให�สบาย ท�าเริ่��อยไป
ถ�าดิ�ก�ให�ริ่� �ว�าดิ� ถ�าไม�ดิ�ก�ให�ริ่� �ว�าไม�ดิ� อ�นน�%เป.นขึ้องสมม6ต้�บ�ญญ�ต้� ถ3งจิะดิ�จิะช่��ว ก�เป.นอน�จิจิ�ง ท6กขึ้�งอน�ต้ต้าท�%งน�%น เป.นขึ้องไม�แน�นอน ไม�ควริ่ย3ดิม��นถ�อม��น อ�านคาถาน�%ไว�ดิ�วย ถ�าท�าไดิ�อย�างน�%เริ่��อยๆ ไป ป?ญญาจิะเก�ดิเอง
ความย3ดิม��นถ�อม��นเป.นก�เลสจิริ่�งๆ เพริ่าะวางจิ�ต้ใจิไม�ถ�กบางคนน�%นเวลาน��งจิ6ดิธ�ปไว�ขึ้�างหน�าค�ดิว�า " ธ6ปดิอกน�%ไหม�หมดิจิ3งจิะหย6ดิ " แล�วน��งต้�อไป พอน��งไปไดิ� ๕ นาท� ดิ�เหม�อนนานต้�%งช่��วโมง ล�มต้ามองดิ�ธ�ป แหม ย�งยาวเหล�อเก�น หล�บต้าน��งต้�อไปอ�กแล�วก�ล�มต้าดิ�ธ�ป ไม�ไดิ�เริ่��องอะไริ่เลย อย�า.... อย�าไปท�า ม�นเหม�อนก�บจิ�ต้ล�งเลยไม�ต้�องท�าอะไริ่ น3กถ3งแต้�ธ�ปท��ป?กไว�ขึ้�างหน�าว�าจิวนจิะไหม�หมดิหริ่�อย�งหนอน�� ม�นเป.นอย�างน�% เริ่าอย�าไปหมาย... น��งไปย�งไม�ถ3งช่��วโมงต้�องริ่�อนริ่นออกจิากสมาธ� แล�วก�เก�ดิน�วริ่ณ์-ว�า " แหม...ม�นจิะต้ายหริ่�อย�งก�นนา...ว�าจิะเอาให�ม�นแน� ม�นก�ไม�แน�นอน ต้�%งส�จิจิะไว�ก�ไม�ไดิ�ดิ� �งต้�%ง " ค�ดิท6กขึ้-ใส�ต้�วเอง ดิ�าต้�วเอง พยาบาทต้�วเอง ไม�ม�คนพยาบาทก�เป.นท6กขึ้-อ�กน��นแหละ ถ�าไดิ�อธ�ษฐานแล�ว ต้�องเอาให�ม�นริ่อดิต้ายหริ่�อต้ายโน�น อย�าไปหย6ดิม�นจิ3งจิะถ�ก เริ่าค�อยท�าค�อยไปเส�ยก�อน ไม�ต้�องอธ�ษฐาน พยายามฝึ2กห�ดิไป บางคริ่�%งจิ�ต้สงบ ความเจิ�บปวดิ ทางริ่�างกายก�หย6ดิ เริ่��องปวดิแขึ้�งปวดิขึ้าม�นหายไปเอง
การิ่ปฏ�บ�ต้�อ�กแบบหน3�งน��น เห�นอะไริ่ก�ให�พ�จิาริ่ณ์าท�าอะไริ่ก�ให�พ�จิาริ่ณ์าท6กอย�าง อย�าท�%งเริ่��องภาวนา บางคนพอออกจิากท�าความเพ�ยริ่แล�ว ค�ดิว�าต้�วหย6ดิแล�วพ�กแล�ว จิ3งหย6ดิก�าหนดิ หย6ดิพ�จิาริ่ณ์าเส�ย เริ่าอย�าเอาย�างน�%น
การิ่พ�จิาริ่ณ์าเขึ้�าหาธริ่ริ่มะน�%น ให�เริ่าพ�จิาริ่ณ์าดิ�อาการิ่เหต้6ผู้ลต้�างๆ นานา ม�นน�อยใหญ� ดิ�าขึ้าว ดิ�ช่��ว อาริ่มณ์-ท6กอย�างแหละ ถ�าค�ดิเริ่�ยกว�าม�นค�ดิ แล�วพ�จิาริ่ณ์าว�าม�นก�เท�าน��นแหละ ส��งเหล�าน�%ต้กอย��ในอน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า อย�าไปย3ดิม��นถ�อม��นเลย น��แหละป>าช่�าขึ้องม�น ท�%งม�นใส�ลงต้ริ่งน�%จิ3งเป.นความจิริ่�ง เริ่��องการิ่เห�นอน�จิจิ�งเป.นต้�นน�%ค�อเริ่��องไม�ให�ท6กขึ้- เป.นเริ่��องพ�จิาริ่ณ์า เช่�น เริ่าไดิ�ขึ้องดิ�มาก�ดิ�ใจิ ให�พ�จิาริ่ณ์าความดิ�เอาไว� บางท�ใช่�ไปนาน ๆ เก�ดิไม�
ช่อบม�นก�ม� อยากเอาให�คนหริ่�ออยากให�คนมาซั�%อเอาไป ถ�าไม�ม�ใคริ่มาซั�%อก�อยาก�จิะท�%งไป เพริ่าะเหต้6ไริ่จิ3งเป.นอย�างน�% ม�นเป.น อน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า ม�นจิ3งเป.นอย�างน�% ถ�าไม�ไดิ�ขึ้าย ไม�ไดิ�ท�%งก�เก�ดิท6กขึ้-ขึ้3%นมา เริ่��องน�%ม�นเป.นอย�างน�% พอริ่� �จิ�กเริ่��องเดิ�ยวเท�าน�%น จิะม�อ�กก��เริ่��องก�ช่�าง เป.นอย�างน�%หมดิ เริ่�ยกว�าเห�นอ�นเดิ�ยวก�เห�นหมดิ บางท�ริ่�ปน�%หริ่�อเส�ยงน�%ไม�ช่อบ ไม�น�าฟุ้?ง ไม�พอใจิก�ให�พ�จิาริ่ณ์าจิ�าไว� ต้�อไปเริ่าอาจิจิะช่อบ อาจิจิะพอใจิในขึ้องท��ไม�ช่อบเม��อก�อนน�%ก�ม�ม�นเป.นไดิ�เม��อน3กริ่� �ช่�ดิว�า "
อ�อ...ส��งเหล�าน�% ก�เป.นอน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า " ท�%งลงใส�น��แหละ ก�เลยไม�เก�ดิความย3ดิม��นในส��งท��ไดิ�ดิ�ม�เป.นต้�างๆ เห�นเป.นอย�างเดิ�ยวก�นให�เป.นธริ่ริ่มะเก�ดิขึ้3%นเท�าน�%น
พยายามให�ม�ศี�ล ๕ กาย วาจิาขึ้องเริ่าพยายามให�เริ่�ยบริ่�อย พยายามดิ� ๆ เถอะ ค�อยท�าค�อยไป การิ่ท�าสมถะน��อย�าน3กว�าไปท�าคริ่�%งหน3�งสองคริ่�%งแล�วม�นไม�สงบก�เลยหย6ดิ ย�งไม�ถ�ก ต้�องท�านานอย��นะ ท�าไมจิ3งนาน ก�ค�ดิดิ�ส� เริ่าปล�อยมาน��ก��ปFแล�ว เริ่าไม�ไดิ�ท�า ม�นว�าไปทางโน�นก�ว��งต้ามม�น ม�นว�าไปทางน�%ก�ว��งต้ามม�น ท�น�%จิะมาหย6ดิให�ม�นอย��เท�าน�% เดิ�อนสองเดิ�อนจิะให�ม�นน��ง ม�นก�ย�งไม�พอ ค�ดิดิ�เถ�ดิ เริ่��องการิ่ท�าจิ�ต้ใจิ ให�เริ่าเขึ้�าใจิว�าสงบในเริ่��อง สงบในอาริ่มณ์- ท�แริ่กพอเก�ดิอาริ่มณ์- ใจิไม�สงบ ใจิว6 �นวาย ท�าไมจิ3งว6 �นวาย เพริ่าะม�ต้�ณ์หา ไม�อยากให�ค�ดิ ไม�อยากให�ม�อาริ่มณ์- ความไม�อยากน��แหละต้�วอยากค�อ ว�ภาวต้�ณ์หา ย��งไม�อยากเท�าไริ่ม�นย��งช่วนก�นมา เริ่าไม�อยาก ท�าไมม�นจิ3งมา ไม�อยากให�ม�นเป.ฯ ท�าไมม�นเป.น น��นแหละ " เริ่าอยากให�ม�นเป.น " เพริ่าะเริ่าไม�ริ่� �จิ�กใจิเจิ�าขึ้อง ไม�อยากให�ม�นเป.น อยากให�ม�นสงบไม�อยากให�ม�นฟุ้6 9ง น��แหละความอยากท�%งแท�งละ ว�างม�นเถอะ เริ่าท�าขึ้องเริ่าไป เม��อม�อาริ่มณ์-อะไริ่มา ก�ให�พ�จิาริ่ณ์าม�นไป เริ่��องอน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า ท�%งลงใส�สามขึ้6มน��เลย แล�ว
ค�ดิไปพ�จิาริ่ณ์าไป เริ่��องอาริ่มณ์-น�%น โดิยมากเริ่าม�แต้�เริ่��องค�ดิ ค�ดิต้ามอาริ่มณ์- เริ่��องค�ดิก�บเริ่��องป?ญญาม�นคนละอย�าง ม�นพาไปอย�างน�%นก�ค�ดิต้ามม�นไป ถ�าเป.นเริ่��องความค�ดิม�นไม�หย6ดิ แต้�เริ่��องป?ญญาแล�วหย6ดิ อย��น��งไม�ไปไหน เริ่าเป.นผู้��ริ่ �บริ่� �ไว� เม��ออาริ่มณ์-อ�นน�%นมา จิะเป.ฯอย�างน�% อย�างน�%น เริ่าริ่� �ไว� ๆ เม��อฟุ้ถ3งท��ส6ดิแล�วก�ว�า เริ่��องเหล�าน�%ม�นไม�เป.นแก�นสาริ่ท�%งหมดิ เป.นเริ่��องอน�จิจิ�ง ท6กขึ้�ง อน�ต้ต้า ท�%งส�%น ต้�ดิบทม�นเลย ท�%งลงใส�ไต้ริ่ล�กษณ์-เลย....คริ่�%งน��งต้�อไปอ�กม�นก�เก�ดิขึ้3%นอ�กเป.นมาอ�ก เริ่าก�ดิ�ม�นไป สะกดิริ่อยม�นไป
สุ3งท'3ล�วงไปแล$วไม�ควรไปท&าความผู้�กพ�น เพราะเป2นสุ3งของท'3 ล�วงไปแล$วอย์�างแท$จรง แม$จะท&าความผู้�กพ�น และม�3นใจในสุ3งน�1น กล�บัมา เป2นป7จจ�บั�นก,เป2นไปมไดู$ ผู้�$ท&าความสุ&าค�ญม�3นหมาย์น�1นเป2นท�กข แติ�ผู้�$เดู'ย์ว โดูย์ความไม�สุมหว�งติลอดูไป อนาคติท'3ย์�งไม�มาถ<งก,เป2นสุ3งไม�ควรย์<ดูเหน'3ย์ว เก'3ย์วข$องเช�นก�น อดู'ติควรปล�อย์ไว$ติามอดู'ติ อนาคติก,ควรปล�อย์ไว$ติามกาล ของม�น ป7จจ�บั�นเท�าน�1นท'3จะสุ&าเร,จเป2นประโย์ชน ไดู$ เพราะอย์��ในฐานะท'3ควร ท&าไดู$ไม�สุ�ดูวสุ�ย์
ธรรมโอวาท และพระธรรมเทศนาหลวงป��อ�อน ญาณูสุรว�ดูป�านโครธาราม อ.หนองว�วซิอ จ.อ�ดูรธาน'*******************************************
จติเป2นสุ3งสุ&าค�ญ สุ�มมาทฐ ค*อ ความเห,นชอบั ค*อ ติ�วป7ญญาม�นเกดูข<1น พอป7ญญาเกดูข<1นเท�านน�1นแหละ สุ�มมาทฐติ�วเดู'ย์วช�ดูเจนข<1นมา น�3นเป2นอาการของม�น ป7ญญาสุ�มมาทฐเกดูข<1นมา ม�นเป2นองค มรรค 8
สุมบั�รณู เลย์ เบั*1องติ$นเราย์�งฟั� Aงซิ�านอย์��ก,ติ$องมาแก$ เราจะเข$าใจสุงบัระง�บัดู$วย์อ�บัาย์น'1 ความฟั� Aงขณูะปฏิบั�ติเพราะเราไปย์<ดูม�3น เราย์�งย์<ดูเท�าไรม�นก,ย์3งฟั� Aงซิ�าน ดู�งน�1นท�านเร'ย์กว�า สุม�ท�ย์ ย์��งไปหมดูท�กสุ3งท�กอย์�าง พอป7ญหาสุ�มมาทฐเกดูข<1น สุม�ท�ย์ก,หาย์ นโรธก,เกดูข<1น การท'3เรามาเห,นว�าน'1เป2นสุ�มมาทฐ ค*อ ติ�วมรรคท�1ง 8 มารวมก�นอย์�� ณู ท'3เดู'ย์วก�นน'1 เม*3อจติรรวมก�นในสุมาธแน�วแน�เติ,มท'3แล$ว สุ�มมาทฐความเห,นชอบัก,เกดูข<1น ณู สุ�มมาทฐน�3นเอง ค*อ เห,นท�กข เห,นสุม�ท�ย์ สุ�วนจะละไดู$มากน$อย์ขนาดูไหนก,แล$วแติ�ก&าล�ง ของป7ญญาสุ�มมาทฐของติน เม*3อละไดู$แล$ว นโรธ ความดู�บัเย์,นสุนทขนาดูไหนก,จะปรากฎข<1นเฉัพาะตินในท'3น�1น... ธรรมะเป2นทางแก$ท�กข เม*3อจะแก$ ก,ติ$องสุอบัท�กข ก�อน ให$เห,นท�กข ก�อน เหม*อนก�บัเราท&างานอะไร เราติ$องเห,นงานก�อน จ<งจะท&าไดู$ ท�กข อ�นหน<3ง ท'3เป2นงานของพวกเราควรท&า ถ$าไม�ท&าเราก,ไม�พ$น ฉัะน�1น พระพ�ทธเจ$าทรงสุอน พวกเราให$ร�$ท�กข เราไดู$ช*3อว�าผู้�$น�บัถ*อพระพ�ทธศาสุนาประจ&าใจ ติ$องให$เข$าใจหล�กธรรมจรงๆ จ<งจะถ�กติ$อง การเปTดูจติใจให$กว$างสุว�างไสุวน�1น เป2นนสุ�ย์ของชาวพ�ทธโดูย์ติรง เราเช*3อค&าสุอนของพระพ�ทธเจ$า ทาน ศ'ล ภาวนา หร*อ การท&าดู'ไดู$ดู' การท&าช�3วไดู$ช�3วจรง ก,ควรท'3จะร'บัขวนขวาย์หาทางสุร$างความดู'เสุ'ย์ จะไดู$ม'ก&าล�งใจของจติใจติ�อไป คนเราในโลกน'1เกดูมาแล$วย์�อมม'ความดู'และความช�3วประปนก�นไป ไฉันเราจ<งจะพบัก�บัความดู'เดู'ย์งอย์�างเดู'ย์ว อะไรๆ ก,ไม�สุ�$การสุร$างความดู'นะ ความดู'น�1น ผู้�$ใดูสุร$าง ผู้�$น�1นย์�อมม'ความสุ�ขเย์,นอกเย์,นใจ การให$อภ�ย์น'1ก,เป2นสุ3งสุ&าค�ญ ป7จจ�บั�น โลกเราติ$องการคนดู' โลกติ$องการให$อภ�ย์ เพราะน�3นเป2น ทางแห�งความสุ�นติสุ�ขนะ ติ$องให$อภ�ย์ท&าให$ใจกว$างขวาง จ<งจะไดู$ช*3อว�า เช*3อฟั7งค&าสุ�3งสุอนของพระสุ�มมาสุ�มพ�ทธเจ$าแท$จรง ธรรมขององค สุมเดู,จพระสุ�มมาสุ�มพ�ทธเจ$าน'1 เป2นของเย์,น เป2นของบัรสุ�ทธS บั�คคลผู้�$ม'ป7ญญาจะไม�ปฏิเสุธธรรมของพระพ�ทธเจ$า เพราะ
ธรรมถ$าอย์��ในจติใจของผู้�$ใดู ผู้�$น�1นย์�อมม'ความสุ�ขความเจรญ ธรรมชาติของธรรมน�1น ผู้�$ปฏิบั�ติผู้�$บั&าเพ,ญเท�าน�1นจ<งจะร�$ไดู$ คร�บัาอาจารย์ หลาย์องค ท�านไม�เคย์ลดูละในการปฏิบั�ติธรรม เพราะการปฏิบั�ติธรรม ท'3เรากระท&าอย์��เร*3อย์ๆ เป2นนจโดูย์ไม�หย์�ดูย์�1ง ผู้ลย์�อมเกดูข<1นไดู$ท�กคร�1งไป และจะสุ*บัเน*3อง ก�นไม�ขาดูระย์ะ ติราบัเท�าท'3เราไม�ท1งการปฏิบั�ติธรรมน�1น เราเป2นฆราวาสุ ติ$องพย์าย์ามท&าค�ณูงามความดู' ท&าทาน ร�กษาศ'ล บั&าเพ,ญภาวนาให$เจรญ แล$วป7ญญาก,ย์�อมเกดูติามมาเอง ท�านผู้�$ร�$พ�ดูเป2นป7ญหาว�า กล$วย์ 4 หว' สุ&าหร�บัอาหาร 4 สุ&าหร�บั สุามเณูรน�3งเฝั้Aา พระเจ$าน�3งฉั�น ป7ญหาน'1เป2นป7ญหาธรรมะ เปร'ย์บัเท'ย์บัก�บัการปฏิบั�ติของบั�คคล สุ�วนมากคนจะไม�น&าไปคดูก�น ข$อธรรมะท'3ท�านให$ไว$แล$วให$น&าไปติ'ความหมาย์ให$ละเอ'ย์ดู กล$วย์ 4 หว' ไดู$แก� ธาติ� 4 เณูรน$อย์น�3งเฝั้Aา ไดู$แก� คงโง�เขลาเบัาป7ญญา ไม�ร�$เท�าท�นติามหล�กของพระธาติ� 4 ค*อ ดูน น&1า ไฟั ลม น�3งเฝั้Aาติ�วเองอย์�� ไม�ร�$ในติ�วของตินน�1นม'อะไรบั$าง กนแล$วก,นอน เล'1ย์งร�างกาย์ให$อ$วนท$วนสุมบั�รณู ไม�ไดู$ท&าอะไรท'3ดู'ให$เกดูข<1นแก�ติ�วเองเลย์ อ�นน'1แหละช*3อว�าโง�เขลาเบัาป7ญญา ไดู$แติ�น�3งเฝั้Aาติ�วเองอย์�� สุามเณูรน�3งเฝั้Aาสุ&าหร�บัท'3ม'อย์��แล$วโดูย์ไม�ฉั�น ก,หมาย์ถ<งบั�คคลท'3ไม�ร�$ธาติ� 4 ติามความเป2นจรงว�า ธาติ�ดูน ธาติ�น&1า ธาติ�ไฟั ธาติ�ลม เป2นอย์�างไร ไม�ย์อมก&าหนดู ร�$แบับัชนดูท'3ให$เกดูป7ญญา พระเจ$าน�3งฉั�น หมาย์ความว�า พระอรย์เจ$าท�1งหลาย์ท'3ร�$หล�กความจรงอ�นประเสุรฐ เม*3อภาวนาไดู$ท'3แล$วก,ย์กธาติ� 4 (เปร'ย์บัดู$วย์กล$วย์ 4 หว') มาพจารณูาติามหล�ก แห�งความเป2นจรง จนท�านเหล�าน�1นสุ&าเร,จ ค�ณูเบั*1องสุ�ง ค*อ พระอรห�นติ ก,เพราะพระอรย์เจ$า ท�านเป2นผู้�$ฉัลาดูในอรรถ และพย์�ญชนะ จ<งไม�น�3งเฝั้Aาอย์��เฉัย์ๆ ธาติ� 4 ก,อย์��ท'3ติ�วของเรา ข�นธ 5 ก,อย์��ท'3ติ�วของเรา ม�นไม�ไดู$อย์��ท'3ไหนเลย์ แติ�คนท'3ไม�ร�$ว�าอะไรเป2นอะไร ก,เลย์ติ$องน�3งเฝั้Aาเฉัย์ๆ เหม*อนลง น�3งเฝั้Aาเม,ดูทองค&า ไม�ร�$ค�าของทองค&า คนท'3โง�เขลาเบัาป7ญญาก,ไดู$
แติ�น�1งเฝั้Aาร�ปธรรม นามธรรมท'3ม�นอย์��ในติ�วของเราน'3แหละ. ท�านหย์บัย์กเอาธาติ� 4 ข�นธ 6 มาสุ�บัโขลกให$ละเอ'ย์ดู จนท�านร�$แจ$งเห,นจรง ให$อ�ติภาพร�างกาย์ของท�านเอง และ อ�ติภาพร�างกาย์ของคนอ*3น ท�านน�3งฉั�น ค*อ น�3งพจารณูาอ�ติภาพ ค*อ ธาติ� 4 ข�นธ 5 เกดูมาแล$วม�น เป2นอย์�างไร เกดูมาแล$วก,เป2นท�กข ค*อ ความเปล'3ย์นแปลงของร�างกาย์ พวกท�านท�1งหลาย์อย์�าไดู$น�3งเฝั้Aาร�างกาย์อย์��เฉัย์ๆ ม�นไม�เกดูป7ญญา ป7ญญาม�นเกดูจากการภาวนา ค*อ การอบัรมจติ เพ*3อจะท&าลาย์กเลสุให$หล�ดูหาย์ ไปในท'3สุ�ดู. หล�กสุ&าค�ญก,คงจะม'กาย์น'3แหละสุ&าค�ญมาก กาย์ก,ค*อข�นธ 5 ร�ป เวทนา สุ�ญญา สุ�งขาร วญญาณู ติามธรรมดูาของร�ป เวทนา สุ�ญญา สุ�งขาร วญญาณู น'1อย์��ก�บัติ�วเรา ค*อ จติ ติกลงว�าข�นธ 5
ก�บัจติน'3อย์��ร�วมก�น แย์กก�นไม�ออก แติ�ถ$าคนไม�ร�$ไม�เข$าใจก,แย์กแย์ะออกเป2นสุ�วนว�า สุ�วนไหนเป2นร�ป สุ�วนไหนเป2นเวทนา และสุ�วนไหนเป2นสุ�ญญา สุ�งขาร วญญาณู ย์��งเหย์งก�นไปหมดู นอกจากปล�อย์ให$เร*3องราวท'3เกดูข<1นเก'3ย์วพ�นก�นก�บัใจ ให$ม�นผู้�านไปติามธรรมชาติของม�น เราติ$องพจารณูาให$ร�$เห,นติามความเป2นจรงในข�นธ ท�1ง 5 สุ�$กเลสุท'3ม�นย์&3าย์'ติ�วเราอย์��น�1น ก,เท�าก�บัว�าพวกเราไดู$ท&าอะไรให$เป2นประโย์ชน แก�ติ�วเอง ถ<งแม$พวกเราจะบัวชเข$ามาอย์��ใกล$พระพ�ทธองค ก,จะไม�ม'ความหมาย์ น�กบัวช ท'3แท$จรงน�1น ติ$องเป2นผู้�$ติ�อสุ�$หร*อปราบัปรามก�บักเลสุ ถ$าเราไม�ม'การติ�อสุ�$ก�บัม�น ปล�อย์ให$ม�นย์&3าย์'เราแติ�ฝั้�าย์เดู'ย์วน�1น ติ�วเราเองจะย์&3าแย์�ลงไปท�กท' ผู้ลสุ�ดูท$าย์เราก,เป2นผู้�$แพ$ ย์อมเป2นทาสุร�บัใช$ของกเลสุ ใช$การไม�ไดู$ สุ&าหร�บัการสุ�$รบัติบัติ'ก�บักเลสุ จติใจของเราจะร�$สุ<กว�า ม'ความท�กข ย์ากล&าบัากเป2นก&าล�งอย์�างมากท'เดู'ย์ว แติ�ก,ขอให$พวกเราท&าติ�อและย์อมร�บั ความท�กข ย์ากล&าบัากล&าบันอ�นน�1น ย์1มร�บัก�บัความล&าบัากเพราะความเพ'ย์รพย์าย์าม ของเรา เม*3อเราม'ความท$อถอย์อดูหนาระอาใจติ�อความเพ'ย์รของตินน�1น ให$พ<งระล<กถ<งพระพ�ทธองค ผู้�$เป2น
บัรมคร�ของพวกเราว�า พ�ทโธ ธมBโม สุงBโฆจาติ นานาโหนBคมBปT วติBถ�โติ ค*อ ให$ย์<ดูพระพ�ทธ พระธรรม พระสุงฆ เป2นอารมณู โดูย์เฉัพาะพระพ�ทธเจ$าของพวกเรา ก�อนท'3พระองค จะท&าลาย์ร�งของกเลสุไดู$อย์�างราบัคาบั พระองค ก,ใช$อาว�ธ หลาย์อย์�างหลาย์ชนดูเข$าประห�ติประหาร จนกเลสุย์อมจ&านนติ�อหล�กฐาน ย์อมให$พระองค โขกสุ�บัไดู$อย์างสุบัาย์ ข�นติ พระองค ก,น&ามาใช$ เช�น พระองค บั&าเพ,ญท�กรกรย์า ค*อ การกระท&าท'3บั�คคล ท�1งหลาย์ในโลกท&าไดู$ย์ากย์3ง เพราะติ$องใช$ความอดูทนอย์�างใหญ�หลวง จนเอาชนะกเลสุ ท�1งหลาย์ท�1งปวงไดู$ พวกท�านท�1งหลาย์เม*3อเข$ามาอย์��ป�าแล$ว ก,ไดู$ช*3อว�าท&าติามค&าสุอน ของพระพ�ทธเจ$า พระพ�ทธเจ$าไม�นย์มอย์��บั$าน คล�กคล'ดู$วย์หม�� เพราะการคล�กคล'ดู$วย์หม�� จติใจของเราก,จะไหลไปสุ��อารมณู ติ�างๆ ไดู$ง�าย์ โอกาสุท'3จะท&าให$จติเป2นสุมาธ หร*อท&าให$จติม'อารมณู เป2นหน<3งน�1นย์ากเหล*อเกน พระพ�ทธองค เม*3อพระองค ทรงบั&าเพ,ญท�กรกรย์า พวกท�านป7ญจว�คค'ย์ 5 ร�ป ไปเฝั้Aาปฏิบั�ติพระองค อย์�างใกล$ชดูดู$วย์ติ�1งใจว�า เม*3อพระองค บัรรล�ธรรมแล$วจ�กบัอก แก�เราก�อน เม*3อเรามาสุ�นนษฐานดู�แล$วจะเห,นไดู$ว�าการคล�กคล'หร*อการอย์��ร�วมก�นหลาย์คน น�1น เป2นปฏิป7กษ ติ�อการท&าสุมาธ พระองค ก,เลย์ติ$องท&าวธ'ใดูวธ'หน<3งให$พวก ป7ญจว�คค'ย์ เกดูความเบั*3อหน�าย์ แล$วจะไดู$หล'กหน'ไปอย์��เสุ'ย์ท'3อ*3น พระองค ติ$องกล�บัมา เสุวย์พระกระย์าหารอ'ก ท&าให$ท�านเหล�าน�1นไม�เช*3อม�3นในการกระท&าความเพ'ย์ร เลย์ติ$องหล'กหน'ไปอย์��ป�าอสุปตินมฤคทาย์ว�น เม*3อท�านป7ญจว�คค'ย์ หน'จากท�านไปแล$ว พระองค ก$ไดู$ท&าความเพ'ย์รทางใจ ให$อ�กฤษฏิ ย์3งข<1น จนสุ&าเร,จเป2นพระสุ�มมาสุ�มพ�ทธเจ$าโดูย์กาลไม�นาน อ�นน'1จะเห,นไดู$ว�า พระองค ท&าเป2นติ�วอย์�างไว$ให$เราดู�แล$ว เราผู้�$เป2นศษย์ ของพระองค ท�าน ก,ควรจะสุ&าเหน'ย์กและดู&าเนนติามการท&าความเพ'ย์ร เพ*3อท&าลาย์กเลสุ ม�นจะติ$องล&าบัากท�กสุ3งท�กอย์�าง การกนก,ล&าบัาก อดูม*1อฉั�นม*1อก,ติ$องย์อมอดู อดูม�นท&าไม อดู
เพ*3อปราบักเลสุ กเลสุม�นก�อติ�วมานานแสุนนาน หลาย์ก�ปปZหลาย์ก�ลปZมาแล$ว จากเราสุาวหาติ�ว ติ$นติอ โคติรเหง$าของม�นไม�พบั น'3แหละ ท�านจ<งสุอนให$อย์��ป�าหาท'3สุง�ดู แม$แติ�ในคร�1งพ�ทธกาล ม'ท�านพระเถระหลาย์ท�านท'3ม��งหมาย์ติ�อแดูน พ$นท�กข ไดู$ออกปฏิบั�ติตินทรมานตินอย์��ในป�าในเขา และก,ไดู$บัรรล�มรรคเป2นพระอรย์บั�คคลเป2นจ&านวนมากน�บัไม�ถ$วน ท�านท&าก�นจรงจ�ง หว�งผู้ล ค*อ การหล�ดูพ$นจรงๆ ท�านสุละเป2นสุละติาย์มาแล$วท�1งน�1น ความท�กข ย์ากล&าบัาก ท�กข มากท�กข น$อย์ ย์�อมม'แก�ท�กคนในขณูะปฏิบั�ติ เราติ$องท&าความเพ'ย์ร ก,ไปท�กข อย์��ก�บัความเพ'ย์ร ท&านา ท&าไร� ก,ไปท�กข อย์��ก�บั ท&านาท&าไร� อ�นน'1เป2นของธรรมดูา แติ�จะท�กข มากท�กข น$อย์ก,ข<1นอย์��ก�บัการกระท&าท'3ฉัลาดู ร�$วธ'การบั$างพอสุมควร อย์�างการท&าความเพ'ย์รติ$องเป2นผู้�$ร�กษาสุ�จจะ ค*อ ให$ม'สุ�จธรรม ติ�1งใจ อย์�างไรอย์�าท&าลาย์สุ�จจะ สุ�จจะเม*3อติ�1งให$ถ�กติ$องติามอรรถติามธรรมแล$วจะเกดูเป2นพล�งของจติอย์�างดู'เย์'3ย์ม พวกเราท�1งหลาย์ติ�1งหน$าติ�1งติาเข$ามาสุ��สุมรภ�มรบัดู$วย์ก�นเช�นน'1แล$ว ติ$องติ�1งหน$า ติ�1งติาถอดูถอนสุ3งท'3เป2นข$าศ<กติ�อติ$นดู$วย์ก�น อย์�าถ*อว�าเป2นเร*3องง�าย์ๆ ถ$าถ*อว�าเป2นเร*3องง�าย์แล$วกเลสุม�นจะห�วเราะเย์าะดู�ถ�กพวกเรา ท�กข เพราะการท&าความเพ'ย์ร มใช�ท�กข ท'3ไม�ม'ผู้ล เป2นท�กข ท'3ท&าลงไปแล$วค�$มค�า เราอย์�าไปท$อถอย์จงอดูทนติ�อสุ�$อ�ปสุรรคติ�างๆ การปราบัปรามกเลสุ ก,ค*อ การแก$ความไม�ดู'ท'3สุถติย์ อย์��ภาย์ในติ�วของรา จ<งติ$องท&าดู$วย์ความเพ'ย์รของบั�ร�ษ ท&าดู$วย์ความติ�1งจติติ�1งใจจรงๆ ท&าดู$วย์ความพากเพ'ย์รจรงๆ หน�กก,สุ�$เบัาก,สุ�$ เช�นเดู'ย์วก�บัเราติกน&1า เราติ$องพย์าย์ามแหวกว�าย์ช�วย์ติ�วเอง ก&าล�งว�งชาม'เท�าไรเอามารวมก�นหมดู เพ*3อจะเอาติ�วรอดู จนกว�าช'วติจะหาไม� เม*3อไม�ไหวจรงๆ จ<งจะย์อมจมน&1าติาย์ หากม' ก&าล�งเพ'ย์งพออย์��ติราบัใดู จะไม�ย์อมจมน&1าติาย์เป2นอ�นขาดู อ�นน'1ก,เช�นเดู'ย์วก�น การจะท&าความเพ'ย์รเพ*3อหล�ดูพ$นน�1น จะท&าเหลาะแหละไม�ไดู$ ติ$องท&าจรงๆ จ�งๆ
จ<งจะเห,นความจรงท'3พระพ�ทธเจ$าติร�สุเอาไว$ เรามาอย์��ร�วมก�นมาก จงประพฤติติามธรรมติามวน�ย์อย์�างเคร�งคร�ดู อย์�าเป2นคนม�กง�าย์ ว�นหน<3งค*นหน<3งผู้�านไป ผู้�านไปอย์��เร*3อย์ๆ สุ�งขารร�างกาย์น�บัเวลาท'3จะผู้�านไปๆ โดูย์ล&าดู�บั พวกเราอย์�าปล�อย์ให$ว�นค*นล�วงไปเฉัย์ๆ ติ$องให$ม�นผู้�านไปดู$วย์การปฏิบั�ติธรรม การปฏิบั�ติธรรม ก,เพ*3อจะก&าจ�ดูสุ3งปลอมแปลงน�1นออกให$เหล*อแติ�ของจรง ค*อ แก�นแท$ของธรรม เฉัพาะอย์�างย์3งค*อ การห�ดูภาวนา ควรจะท&าให$เกดูให$ม'ความแท$จรง งานอย์�างอ*3นเราก,เคย์ติ�อสุ�$มาแล$ว ติ�1งแติ�ไหนแติ�ไรก,ติ�อสุ�$ก�บังานหน�กงานเบัามาแล$ว จนกระท�3งเวลาผู้�านมาจนบั�ดูน'1 เราก,ท&าไดู$มาเร*3อย์ๆ แติ�เวลาน'1เราจะฝั้Vกห�ดูภาวนา ค*อ การท&าจติใจโดูย์เฉัพาะ และการท&าภาวนาน'1ก,เป2นงานท'3จ&าเป2นจะติ$องท&าเช�นเดู'ย์วก�บังานช1นอ*3นๆ หร*อควรท'3จะท&าให$หน�กย์3งไปกว�างานอ*3นๆ เสุ'ย์อ'ก เพราะเป2นงานหน�กและละเอ'ย์ดูกว�างานท�1งหลาย์ การท&าภาวนาแรกๆ จติของเราย์�อมกว�ดูแกว�งดู1นรน ล$มล�กคล�กคลาน เป2นของธรรมดูา เพราะจติย์�งไม�เคย์ก�บัการภาวนามาก�อน จ<งถ*อไดู$ว�าการภาวนาเป2นงานใหม�ของจติ ถ<งจะย์ากล&าบัากแค�ไหนเราติ$องฝั้Vก เพ*3อท'3จะฉั�ดูกระชากลากจติท'3ก&าล�งถ�กกเลสุย์&3าย์'อย์��น�1นให$พ$นภ�ย์อ�นติราย์ ให$เป2นจติท'3ปราศจากกเลสุเร*3องเศร$าหมอง จ<งเป2นสุ3งท'3พวกเราท�1งหลาย์ควรท&าอย์�างย์3ง เพราะฉัะน�1น ในโอกาสุติ�อไปน'1จ<งจ&าเป2นอย์�างย์3งท'3พวกเราจะพาก�นมาบั&าเพ,ญเพ'ย์ร ทางดู$านจติใจ อ�นเป2นจ�ดูหมาย์ปลาย์ทางให$เกดูความสุ�ขความสุมหว�งข<1นภาย์ในใจของ ติ�วเองดู$วย์ จติภาวนา เหน*3อย์บั$าง ล&าบัากบั$างก,ทนเอา การปล�อย์ให$จติคดูไปในแง�ติ�างๆ ติามอารมณู ของจติน�1น ไม�สุามารถท'3จะท&าให$เกดูอะไรข<1นมา นอกจากไปเท'3ย์วเก,บัรวบัรวมเอาความท�กข ความร$อนจาก อารมณู ภาย์นอก มาเผู้าลนจติใจของตินให$ว� �นวาย์เดู*อดูร$อน ไม�ขาดูระย์ะเท�าน�1น ท�านกล�าวว�า สุมาธก,ค*อการท&าใจให$สุงบั สุงบัจากอะไร สุงบัจากอารมณู เคร*3องก�อกวนท�1งหลาย์
เม*3อไม�ม'อะไรมารบักวน ถ$าเป2นน&1าก,จะใสุสุะอาดูดู�จน&1าฝั้น ท'3ติกลงมาจากท$องฟัAา ย์�งไม�ม'อารมณู ภาย์นอกมารบักวน ก,จะเป2นจติท'3ใสุสุะอาดูหมดูจดู แติ�ขณูะน'1จติของเราถ�กกเลสุหร*ออารมณู ภาย์นอกเล�นงานแทบัจะเอาติ�วไม�รอดูอย์��แล$ว แติ�เราจะมาฝั้Vกเพ*3อให$จติสุงบัจากอารมณู ภาย์นอกเหล�าน�1น การท&าน�1นติ$องค�อย์ท&าค�อย์ไป จะก&าหนดูเอาว�นน�1นเวลาน�1นจะเกดูผู้ลแน�นอนน�1นย์�อมไม�ไดู$ เพราะการท&าจติให$ปราศจาก อารมณู ภาย์นอกน�1นติ$องใช$เวลาพอสุมควร ย์3งถ$าเราไม�เคย์ฝั้Vกมาก�อน จะเป2นการล&าบัากมากท'เดู'ย์ว แติ�ก,ไม�เหล*อวสุ�ย์ท'3เราจะท&า ในข�1นแรกของการอบัรมจติน�1น ท�านสุอนให$ย์<ดูเอาข$ออรรถ ข$อธรรม บัทใดูบัทหน<3งมาเป2นอารมณู บัทใดูก,ไดู$สุ&าหร�บัเป2นเคร*3องก&าก�บัความค�มใจ ไม�เช�นน�1นจติจะสุ�าย์กว�ดูแกว�งไปสุ��อารมณู ติ�างๆ ท'3เราเคย์ชนก�บัอามรณู น�1นๆ แล$วก�อความท�กข ให$เป2นท'3เดู*อดูร$อนอย์��เสุมอ ท�านจ<งสุอนให$น&าบัทธรรมะข$อใดูข$อหน<3งมาเป2นอารมณู เช�น เราภาวนาบัรกรรมว�า พ�ทโธๆ ธ�มโมๆ หร*อสุ�งโฆๆ หร*อ จะก&าหนดูให$ม'อานาปานสุติ ค*อ การก&าหนดูลมหาย์ใจ เข$าออกควบัค��ไปดู$วย์ก,ไดู$ เช�น จะบัรกรรมว�า พ�ท เข$า โธ ออก ดู�งน'1 ค&าว�าเข$าออกก,ค*อหมาย์ก&าหนดูกองลมน�3นเอง หาย์ใจเข$าก,ก&าหนดูว�า พ�ธ หาย์ใจออกก,ก&าหนดูว�าโธ ดู�งน'1 และในขณูะท'3บัรกรรมเราติ$องม'สุติควบัค��ไปดู$วย์ เม*3อเราม'สุติติามระล<กอย์��โดูย์การเป2นไปติดูติ�อโดูย์ล&าดู�บั จติก,ไม�ม'โอกาสุจะแวะไปเก'3ย์วข$องก�บัอารมณู ภาย์นอก จติก,จะค�อย์หย์�3งเข$าสุ��ความสุงบัโดูย์ล&าดู�บั จติใจขณูะน�1น จะม'ความสุงบัมาก ในขณูะท'3จติสุงบัไม�ย์��งเหย์งว� �นวาย์ กาลเวลาและสุถานท'3จะไม�ม'เลย์ ในขณูะน�1นจติจะสุงบัอย์�างเดู'ย์ว เพราะจติท'3สุงบัจะไม�สุ&าค�ญม�3นหมาย์ติดูอย์��ก�บัสุถานท'3 กาลเวลาท'3ไหนเลย์ ม'แติ� ความร�$ ท'3ทรงติ�วอย์��เท�าน�1น น'3เร'ย์กว�า ความสุ�ขท'3เกดูข<1นจากการภาวนา จะเร'ย์กว�าเป2นผู้ลจากการภาวนาก,ไดู$ เราอย์��ในโลกน'1 เราติ$องอย์��ให$ฉัลาดู ประกอบัดู$วย์ป7ญญา ติ�ว
เราร�$ว�า เราปฏิบั�ติผู้ดู ไม�ถ�กติ$องติามหล�กค&าสุอนของพระพ�ทธเจ$า ติ$องพย์าย์ามแก$ไขท'3ติ�วเรา ให$ถ�กติ$อง ค*อ เราติ$องหาอ�บัาย์วธ'อย์��เสุมอว�า ท&าอย์�างไรติ�วเองจ<งจะอย์��ให$เป2นสุ�ขไม�ว� �นวาย์ใจ อ�นน'1สุ&าค�ญมากท'เดู'ย์ว สุ3งท�1งปวงพระพ�ทธเจ$าสุอนพวกเราว�า ถ$าใครละความโลภ ความโกรธ ความหลง หร*อ ก&าจ�ดูความโลภ ความโกรธ ความหลงเสุ'ย์ไดู$ ผู้�$น�1นจะพบัเห,นพระนพพาน พระนพพานอย์��เหน*อความโลภ โกรธหลง ท�านว�าอย์�างน'1 ความโลภ โกรธ หลง เป2นรากเหง$าของโลก ชาติใดู ภาษาใดู ก,ม'สุ3งท�1งสุามน'1 ท�กคนหน'ไม�พ$น ม'ป7ญหาอย์�� ถ$าท�กคนม'ก�นแล$วอย์�างน'1จะท&าประการใดูดู' ไม�คดูจะละสุ3งเหล�าน'1บั$างหร*อ บัางคนถ$าจะละม�นออกไปก,ย์�งเสุ'ย์ดูาย์ม�นอย์�� ถ*อว�าม�น เป2นมติรท'3ดู'ติ�อเราอย์�� ไม�ย์อมให$ม�นติ'ติ�วจากเราเลย์ อ�นน'1ก,ไดู$ช*3อว�าเราโง�กว�ากเลสุ ปล�อย์ให$กเลสุเป2นนาย์เรา
พริ่ะภาวนาว�ส6ทธ�ญาณ์เถริ่ (หลวงป�>แบน ธนากโริ่)
ว�ดิดิอยธริ่ริ่มเจิดิ�ย- ต้.ต้องโขึ้บ อ.โคกศีริ่�ส6พริ่ริ่ณ์ จิ.สกลนคริ่*******************************************
เร*3อง ช'วติน'1 ไม�นาน โลกอ�นน'1เพ'ย์งแติ�เป2นทางผู้�านเทศน เม*3อ 4 เมษาย์น 2541
เริ่��องดิ�ขึ้นาดิไหน เริ่��องไม�ดิ�ขึ้นาดิไหน ผู้�านไปแล�ว จิะเป.นอดิ�ต้ไปเส�ยถ3งเริ่��องป?จิจิ6บ�นท�%งหมดิ ท��ส6ดิก�จิะต้�องกลายเป.นเริ่��องอดิ�ต้ไป ผู้�านไปท�%งน�%น ไม�ม�อะไริ่ท��จิะไม�เป.นอดิ�ต้จิ3งว�าอะไริ่ท��เป.นป?จิจิ6บ�นน�� อะไริ่ท��ค�ดิแล�ว ท�าแล�ว พ�ดิแล�ว หากเป.นอก6ศีล อ�น
น�%นให�หล�ก อ�นน�%นให�ริ่ะว�งค�ดิแล�ว ท�าแล�ว พ�ดิแล�ว เก�ดิความเศีริ่�าหมอง อย�าไปค�ดิ อย�าไปพ�ดิ อย�าไปท�า ท�าแล�วเก�ดิความเศีริ่�าหมองความเศีริ่�าหมองน�%ฝึ?งล3ก ท�%ง ๆ ท��เริ่��องท6กเริ่��อไม�ไดิ�ม�อะไริ่ เก�ดิขึ้3%นแล�วผู้�านไป เก�ดิขึ้3%นแล�วก�ผู้�านไปนาย ก. นาย ขึ้. นายอะไริ่ต้�ออะไริ่ อ�กไม�เก�ดิ 100 ปF เป.นอดิ�ต้ไปหมดิ คนเดิ�@ยวน�%อ�กส�ก 100 ปF ไม�ม�ในโลก เริ่า ๆ น��ก�ไม�ริ่� �เป.นอดิ�ต้มาแล�วก��คริ่�%งก��หน หาปริ่ะมาณ์ม�ไดิ�จิ3งว�าแผู้�นดิ�นอ�นน�%ก�อนโลกอ�นน�% เพ�ยงแต้�ว�าเป.นทางผู้�านทางเดิ�นเต้�มไปดิ�วยขึ้วากดิ�วยหนาม คนไหนท��ต้าดิ�ห�ดิ� คนน�%นไม�บาดิเจิ�บ คนไหนต้าไม�ดิ�ห�ไม�ดิ� ไม�ม�สต้�ป?ญญา คนน�%นจิะม�แต้�บาดิแต้�แผู้ล ค�อม�อก6ศีลธริ่ริ่มฝึ?งแน�นอย��ในจิ�ต้ในใจิอก6ศีลธริ่ริ่มจิะหล6ดิไปไดิ� ไม�ใช่�เพริ่าะม�การิ่เก�ดิการิ่ต้ายยาวนาน จิะหล6ดิจิะส�%นจิะหมดิไปไดิ� ต้�องอาศี�ย ม�ขึ้�อปฏ�บ�ต้� ม�สต้� ม�ป?ญญาขึ้�อปฏ�บ�ต้�จิ3งม�ความจิ�าเป.น สต้�ป?ญญาจิ3งม�ความจิ�าเป.นขึ้าดิขึ้�อปฏ�บ�ต้�ไม�ม�ขึ้�อปฏ�บ�ต้�แล�ว สต้�ป?ญญาท��จิะแก�อก6ศีลความเศีริ่�าหมอง ท��เป.นอย��ในจิ�ต้ในใจิน�� ไม�ม�ทางท��จิะแก�ให�หล6ดิไปไดิ�
เทศน เม*3อ 2 ม'นาคม 2541
ของภาย์นอกช�วย์ไม�ไดู$แม$แติ�น$อย์
ขึ้�าวขึ้องพ�สดิ6ภายนอก เวลาเริ่าเจิ�บเริ่าไขึ้� ไม�เป.นปริ่ะโยช่น-เลย ช่�วยเริ่าไม�ไดิ�แม�แต้�น�อยบ�านจิะงามก�นอนไม�ม�ความส6ขึ้ นอนท��บ�านก�ไม�ไดิ� ท��นอนไม�ไดิ�ก�เพริ่าะต้�องหามไปโริ่งพยาบาลขึ้�าวขึ้องจิะมากมายเท�าไริ่ ก�ช่�วยบริ่ริ่เทาความริ่�อนริ่นอ�นเก�ดิจิากท6กขึ้เวทนา ช่�วยบริ่ริ่เทาให�น�อยลงจิากความเจิ�บความไขึ้�ไม�ไดิ�เวลาจิะต้ายจิริ่�ง ๆ ใจิขึ้องเริ่าไม�ไดิ�สนใจิเลย ไม�ไดิ�สนใจิก�บขึ้�าวขึ้องสมบ�ต้�ท��เริ่าม�อย�� มาสนใจิก�บท6กขึ้เวทนาค�อความเจิ�บความปวดิแต้�อย�างเดิ�ยว
******************************************
เทศน เม*3อ 30 กรกฎาคม 2524
ของภาย์นอกช�วย์ไม�ไดู$แม$แติ�น$อย์
ขึ้�าวขึ้องพ�สดิ6ภายนอก เวลาเริ่าเจิ�บเริ่าไขึ้� ไม�เป.นปริ่ะโยช่น-เลย ช่�วยเริ่าไม�ไดิ�แม�แต้�น�อยบ�านจิะงามก�นอนไม�ม�ความส6ขึ้ นอนท��บ�านก�ไม�ไดิ� ท��นอนไม�ไดิ�ก�เพริ่าะต้�องหามไปโริ่งพยาบาลขึ้�าวขึ้องจิะมากมายเท�าไริ่ ก�ช่�วยบริ่ริ่เทาความริ่�อนริ่นอ�นเก�ดิจิากท6กขึ้เวทนา ช่�วยบริ่ริ่เทาให�น�อยลงจิากความเจิ�บความไขึ้�ไม�ไดิ�เวลาจิะต้ายจิริ่�ง ๆ ใจิขึ้องเริ่าไม�ไดิ�สนใจิเลย ไม�ไดิ�สนใจิก�บขึ้�าวขึ้องสมบ�ต้�ท��เริ่าม�อย�� มาสนใจิก�บท6กขึ้เวทนาค�อความเจิ�บความปวดิแต้�อย�างเดิ�ยว
******************************************
แสุวงหาเพ*3อพล�ดูพรากสมบ�ต้�ภายนอกท��เริ่าไดิ� ท��เริ่าว�าเริ่าไดิ� เริ่าต้�างแสวงหาก�นมาแทบล�มแทบต้าย ถ3งก�บเส�ยสละช่�ว�ต้ช่�วาก�พาก�นแสวงหา ส��งท��เริ่าแสวงหาดิ�วยการิ่เส�ยสละช่�ว�ต้ช่�วาดิ�วยความเหน�ดิเหน��อยท6กขึ้-ยากน�%น ล�วนแต้�เป.นขึ้องท��เริ่าจิะต้�องพล�ดิพริ่ากท�%งน�%น ส��งเหล�าน�%นจิะต้�องเส�ยหายไปจิากเริ่าท�%งน�%น เพริ่าะอ�นน�%นเขึ้าเก�ดิมาเพ��อพล�ดิพริ่ากเริ่าจิะสมม6ต้�เขึ้าว�า เป.นเง�นเป.นทอง เป.นขึ้�าวขึ้องว�ต้ถ6อะไริ่ก�ช่�าง อ�นน�%นก�
เก�ดิมาเพ��อท��จิะแต้กจิะสลายเริ่าก�เหม�อนก�น เก�ดิมาก�เพ��อเพ��อแต้กเพ��อสลาย เก�ดิมาก�เพ��อแต้กเพ��อต้ายจิ3งว�าไม�ม�อะไริ่ท��จิะเป.นสมบ�ต้�ขึ้องใคริ่ไดิ�หริ่อก
********************************************
เทศน เม*3อ 24 กรกฎาคม 2526
ไม�ม'ใครไดู$อะไรไป
ไม�ม�ใคริ่ไดิ�อะไริ่ใคริ่ไดิ�ความเก�ดิมา ก�ค�อคนน�%นจิะไดิ�ความต้าย ความเก�ดิก�ค�อความต้าย ความต้ายก�ค�อความเก�ดิ ส��งท��เก�ดิก�บส��งท��ต้ายก�อ�นเดิ�ยวก�น ต้�นไม�ท��เก�ดิก�บต้�นไม�ท��ต้ายก�อ�นเดิ�ยวก�น คนท��เก�ดิก�บคนท��ต้าย ก�คนคนเดิ�ยวก�นในเม��อคนเก�ดิมา เก�ดิมาต้าย แล�วต้ริ่งไหนจิะเป.นคน ต้ริ่งไหนจิะเป.นต้�วต้นขึ้องเริ่า ย�งไม�ท�นต้าย ก�ไม�ใช่�อย��แล�ว เพริ่าะม�นเส��อม ม�นเส�ยไปท6กว�นค�าว�าต้าย ๆ เป.นการิ่เส�ยคริ่�%งส6ดิท�าย เส�ยจินหมดิต้�ว แสวงหามา แสวงหามาต้�%งแต้�เก�ดิ ค�นท�เดิ�ยวหมดิ ค�นเป.นดิ�น เป.นน�%า เป.นลม เป.นไฟุ้ไปจิ3งว�าไม�ม�ใคริ่ไดิ�อะไริ่ไป ส��งท��ไดิ�ก�ค�อความต้าย
โอวาทธรรมหลวงป��เสุาร ก�นติสุ'โลหล�กธรรมของพระอาจารย์ เสุาร กนBสุ'โล
จติ�ราร�กขก�มม�ฏิฐาน
(1) วธ'ระล<กถ<งค�ณูพระร�ตินติร�ย์...อน3�ง เม��อริ่ะล3กถ3งค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ย ถ3งริ่ะล3กดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�า เพล�งก�เลส เพล�งท6กขึ้-ล6กโพลงริ่6 �งเริ่�องไหม�ส�ต้ว-เผู้าส�ต้ว- ให�ริ่6 �มริ่�อนอย��เป.นน�ต้ย-ในภพท�%ง 3 เล�งก�เลสน�%น ค�อ ริ่าคะ ความก�าหน�ดิย�นดิ� โทสะ ความเค�องค�ดิ ปริ่ะท6ษริ่�าย และโมหะ ความหลงไม�ริ่� �จิริ่�ง
ริ่าคะ โทสะ โมหะ ท�%ง 3 น�% ท�านกล�าวว�า เป.นเพล�งเพริ่าะเป.นเคริ่��องริ่�อนริ่นกริ่ะวนกริ่ะวายขึ้องส�ต้ว- เพล�งท6กขึ้- น�%นค�อ ช่าต้� ความเก�ดิ ค�อ ขึ้�นธ- อายต้นะและนามริ่�ปท��เก�ดิปริ่ากฎขึ้3%น ช่ริ่า ความแก�ทริ่6ดิโทริ่มคริ่��าคริ่�า และ มริ่ณ์ะ ความต้ายค�อ ช่�ว�ต้ขึ้าดิกายาแต้กว�ญญาณ์ดิ�บ
โสุกะ ความเห*อดูแห$งใจเศร$าใจปรเทวะ ความบั�นเพ$อคร&3าครวญร&3าไรท�กข ทนย์ากเจ,บัปวดูเกดูข<1นในกาย์โทมน�สุ ความเป2นผู้�$ม'ใจช�3วเสุ'ย์ใจอ�ปาย์าสุความค�บัแค$นอ�ดูอ�1นใจ
ท�กข ม�ช่าต้�เป.นต้�นเหล�าน�% ท�านกล�าวว�าเป.นเพล�ง เพริ่าะเป.นท6กขึ้-ให�เก�ดิความริ่�อนริ่นกริ่ะวนกริ่ะวายต้�างๆ แก�ส�ต้ว- เพล�งก�เลส เพล�งท6กขึ้-เหล�าน�% ยกพริ่ะพ6ทธเจิ�าเส�ยแล�วไม�ม�ผู้��ใดิผู้��หน3�งในโลกดิ�บไดิ� แต้�ผู้��ท��จิะริ่� �ว�าเป.นเพล�งเคริ่��องริ่�อนเท�าน�%นก�หายากเส�ยแล�ว ผู้��ท��จิะดิ�บเพล�งน�%นจิะไดิ�มาแต้�ไหนเล�า ก�ในโลกหมดิท�%งส�%นไม�ม�ผู้��ใดิผู้��หน3�งดิ�บไดิ� จิ3งพาก�นริ่�อนริ่ะกริ่ะวนกริ่ะวายอย��ดิ�วยเพล�งหมดิท�%งโลก ก�ไม�ริ่� �ส3กต้�วว�าเพล�งม�นไหม�ม�นเผู้าเอาให�เริ่�าริ่�อนอย��เป.นน�ต้ย- เพริ่าะอว�ช่ช่าความหลงไม�ริ่� �จิริ่�ง
สุ�มมาสุ�มพ�ทโธ ภะคะวา พริ่ะผู้��ม�พริ่ะภาคเจิ�าเป.นท��พ3�งขึ้องเริ่าพริ่ะองค-ต้ริ่�สริ่� �ช่อบต้ริ่�สดิ�แล�วเอง ต้ริ่�สริ่� �แจิ�งเห�นจิริ่�ง ดิ�บเพล�งก�เลสเพล�งท6กขึ้-ขึ้องพริ่ะองค-ไดิ�แล�ว ค�อท�าให�แจิ�งซั3�งก�เลสน�พพานไดิ�แล�ว ทริ่งส��งสอนส�ต้ว-ให�ริ่� �
ต้ามเห�นต้าม ดิ�บเพล�งก�เลส เพล�งท6กขึ้- ท�าให�แจิ�งซั3�งพริ่ะน�พพานไดิ�ดิ�วยพริ่ะองค-น�%น จิ3งเป.นผู้��เล�ศีกว�าส�ต้ว- ปริ่ะเสริ่�ฐกว�าส�ต้ว- เป.นผู้��อ�ศีจิริ่ริ่ย-ใหญ�ย��งน�กควริ่เล��อมใสจิริ่�งๆ
สุวากขาโติ ภะคะวะติา ธ�มโมพริ่ะธริ่ริ่มท��เป9นท��พ3�งขึ้องเริ่าม�พริ่ะผู้��ม�พริ่ะภาคต้ริ่�สดิ�แล�ว ทริ่งค6ณ์ค�อดิ�บเพล�งก�เลสเพล�งท6กขึ้-ขึ้องส�ต้ว-ผู้��ปฏ�บ�ต้�ช่อบ ช่�วยให�พ�นจิากท6กขึ้-ภ�ยท�%งส�%นไดิ� ค�อ ศี�ล สมาธ� ป?ญญา มริ่ริ่ค ผู้ล น�พพาน พริ่ะธริ่ริ่มน�%น ท�านทริ่งค6ณ์ ค�อดิ�บเพล�งก�เลส เพล�งท6กขึ้-ไดิ�อย�างน�% จิ3งเป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย-ใหญ�ย��งน�ก ควริ่เล��อมใสจิริ่�งๆ
สุ�ปฏิป7นโน ภะคะวะโติ สุาวะกะสุ�งโฆ พริ่ะสงฆ-ผู้��สาวกขึ้องพริ่ะผู้��ม�พริ่ะภาค ท��เป.นท��พ3�งขึ้องเริ่า ท�านปฏ�บ�ต้�ดิ�แล�ว ท�าให�บริ่�บ�ริ่ณ์-ใน ศี�ล สมาธ� ป?ญญา บริ่ริ่ล6มริ่ริ่คผู้ลท�าให�แจิ�งซั3�งพริ่ะน�พพาน ดิ�งเล�งก�เลสเลพ�งท6กขึ้-ขึ้องต้นไดิ�แล�ว ส��งวสอนผู้6�อ��นให�ริ่� �ต้ามเห�นต้าม ดิ�บเพล�งก�เลสเพล�งทก6ขึ้-ไดิ�ดิ�วย และเป.นเขึ้ต้ให�เก�ดิบ6ญเก�ดิก6ศีล แก�เทวดิา มน6ษย-มากมายน�ก พริ่ะสงฆ-น�%นท�านปฏ�บ�ต้�ดิ�อย�างน�% จิ3งเป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย-ใหญ�ย��งน�ก ควริ่เล��อมใสจิริ่�งๆ
เม��อน3กถ3งค6ณ์พริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ- 3 ริ่�ต้นะน�% ต้ริ่3กต้ริ่องดิ�วยป?ญญา คริ่�%นเห�นจิริ่�งเก�ดิความเล��อมในขึ้3%นแล�ว จิะน3กแต้�ในใจิหริ่�อจิะเปล�งวาจิาว�า
อะโห พ�ทโธ พริ่ะพ6ทธเจิ�าท��เป.นท��พ3�งขึ้องเริ่า ท�านทริ่งค6ณ์ค�อดิ�บก�เลส เคริ่��องริ่�อนใจิขึ้องส�ต้ว-ไดิ� น�าส�ต้ว-ออกจิากท6กขึ้-ไดิ� เป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย- น�าเล��อมใสจิริ่�งๆอะโห ธ�มโม พริ่ะธริ่ริ่มท��เป.นท��พ3�งขึ้องเริ่า ท�านทริ่งค6ณ์ค�อดิ�บก�เลสเคริ่��องริ่�อนใจิขึ้องส�ต้ว-ไดิ� น�าส�ต้ว-ออกจิากท6กขึ้-ไดิ� เป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย-น�าเล��อมใสจิริ่�งๆ
อะโห สุ�งโฆ พริ่ะสงฆ-ท��เป.นท��พ3�งขึ้องเริ่า ท�านปฏ�บ�ต้�ดิ�แล�ว เป9นเขึ้ต้บ6ญอ�นเล�ศี หาเขึ้ต้บ6ญอ��นย��งกว�าไม�ม� เป.นอ�ศีจิริ่ริ่ย-น�าเล��อมใสจิริ่�งๆภาวนาดิ�งน�% ก�ไดิ�ดิ�ท�เท�ยว
อน3�ง ผู้��ใดิไดิ�ความเช่��อความเล��อมในในพริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ- 3 ริ่�ต้นะน�%แล�ว ผู้��น� %นไดิ�ช่��อว�าเล��อมใสแล�วในท��อ�นเล�ศี ผู้ลท��ส6ดิว�เศีษเล�ศีใหญ�ย��งกว�าผู้ลแห�งก6ศีลอ��นๆท�%งส�%น ย�อม�แก�ผู้��เล��อมใสใจิริ่�ต้นะท�%งสามน�%น
....อน3�ง พริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ-น�% เป.นริ่�ต้นะอ�นเล�ศีว�เศีษย��งกว�าริ่�ต้นะอ��นๆหมดิท�%งส�%น ย�อมให�ส�าเริ่�จิความปริ่าริ่ถนาแก�ส�ต้ว-ผู้��ท��เล��อมในไดิ�ท6กปริ่ะการิ่ เหต้6น�%น เริ่าท�%งหลาย จิงอ6ต้สาห-น3กถ3งพริ่ะพ6ทธ พริ่ะธริ่ริ่ม พริ่ะสงฆ- ให�เก�ดิความเล��อมใสท6กๆว�นเถ�ดิ จิะไดิ�ไม�เส�ยท�ปริ่ะสบพบพริ่ะพ6ทธศีาสนาน�%
(2) วธ'เจรญเมติติา
อน3�ง เม��อจิะเจิริ่�ญเมต้ต้า พ3งเจิริ่�ญดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�าสุ�พเพ สุ�ติติา ส�ต้ว-ท�%งหลายท��เป.นเพ��อนท6กขึ้- เก�ดิแก�เจิ�บต้ายดิ�วยก�นหมดิท�%งส�%น อะเวรา จิงเป.นส6ขึ้เป.นส6ขึ้เถ�ดิ อย�าไดิ�ม�เวริ่แก�ก�นและก�นเลยสุ�พเพ สุ�ติติา ส�ต้ว-ท�%งหลายท��เป.นเพ��อนท6กขึ้- เก�ดิแก�เจิ�บต้ายดิ�วยก�นหมดิท�%งส�%น อะพย์าป7ชย์า จิงเป.นส6ขึ้ๆเถ�ดิ อย�าไดิ�ม�ความเจิ�บไขึ้�ล�าบากกายล�าบากใจิเลยสุ�พเพ สุ�ติติา ส�ต้ว-ท�%งหลายท��เป.นเพ��อนท6กขึ้- เก�ดิแก�เจิ�บต้ายดิ�วยก�นหมดิท�%งส�%น อะน'ฆา จิงเป.นส6ขึ้ๆเถ�ดิ อย�าไดิ�ม�ความท6กขึ้-กาย ท6กขึ้-ใจิเลยสุ�พเพ สุ�ติติา ส�ต้ว-ท�%งหลายท��เป.นเพ��อนท6กขึ้- เก�ดิแก�เจิ�บต้ายดิ�วยก�นหมดิท�%ง
ส�%น สุ�ข' อ�ติติาน�ง ปะรหะร�นติ� จิงม�ความส6ขึ้กายส6ขึ้ใจิ ริ่�กษาต้นพ�นจิากท6กขึ้-ภ�ยท�%งส�%น
เมต้ต้าภาวนาน�% เป.นขึ้�าศี3กแก�พยายาท โดิยต้ริ่ง เม��อเจิริ่�ญเมต้ต้าน�% ย�อมละพยาบาทเส�ยไดิ�ดิ�วยดิ� เมต้ต้าน�%เช่��อว�า เจิโต้ว�ม6ต้ เพริ่าะเป.นเคริ่��องหล6ดิพ�นจิากพยาบาทขึ้องใจิม� อาน�สงฆ- ย��งใหญ�กว�าทานและศี�ลหมดิท�%งส�%นเหต้6น�%น เริ่าท�%งหลาย จิงอย�าปริ่ะมาทในเมต้ต้าภาวนาน�%เลย อ6ต้สาห-เจิริ่�ญเถ�ดิ จิะไดิ�ปริ่ะสบอาน�สงฆ-ว�เศีษต้�างๆซั3�งว�ามาน�% เทอญฯ...
(3) วธ'เจรญอสุ�ภะ
อน3�ง เม��อจิะเจิริ่�ญอส6ภะ พ3งเจิริ่�ญดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�า อ�ติถ อม�สุมง กาเย์ ขึ้องไม�งามเป.นขึ้องปฏ�ก�ลน�าเกล�ยดิม�อย��ในกายน�%เกสุา โลมา นะขา ท�นติา ติะโจ ค�อ ผู้ม ขึ้น เล�บ ฟุ้?น หน�ง ม�งสุ�ง นหาร� อ�ฏิฐ อ�ฏิฐมญช�ง ว�กก�ง ค�อ เน�%อ เอ�น กริ่ะดิ�ก เย��อในกริ่ะดิ�ก ม�ามหะทะย์�ง ย์ะกะน�ง กโลมะก�ง ปTหะก�ง ป7ปผู้าสุ�ง ค�อ เน�%อห�วใจิ ต้�บ พ�งผู้�ดิ ไต้ ปอดิอ�นติ�ง อ�นติะค�ณู�ง อ�ทะรย์�ง กะร'ย์�ง ค�อ ไส�ใหญ� สายเหน��ยวไส� ริ่าก ขึ้�% ปTติติ�ง เสุมห�ง ป�พโพ โลหติ�ง เสุโท เมโท ค�อ น�%าดิ� น�%าเสมหะ น�%าเหล�อง (หนอง ) น�%าเล�อดิ น�%าเหง��อ น�%าม�นขึ้�นอ�สุสุ� วะสุา เขโฬ สุ�งฆาณูกา ละสุกา ม�ติติ�ง ค�อ น�%าต้าม น�%าม�นเปลง น�%าลาย น�%าม�ก น�%าไขึ้ขึ้�อ น�%าเย��ยว
ผู้ม น�%นงอกอย��ต้ามหน�งศีริ่�ษะดิ�าบ�างขึ้าวบ�าง ขึ้น น�%นงอกอย��ต้ามขึ้6มขึ้นท��ว
ริ่�างกาย เว�นไว�แต้�ฝึ>าม�อ ฝึ>าเท�า เล�บ น�%นงอกอย��ต้ามปลายม�อ ปลายเท�า ฟุ้?น น�%นงอกอย��ต้ามกริ่ะดิ�ก คางขึ้�างบน ขึ้�างล�าง ส�าหริ่�บบดิเค�%ยว อาหาริ่ช่6�มอย��ดิ�วยน�%าลายเป.นน�ต้ย- หน�ง น�%นห6�มท��วกาย ผู้�ดิน�%นลอกออกเส�ยแล�วม�ส�ขึ้าว เน�%อ น�%นม�ส�แดิงเหม�อนกะช่�%นเน�%อส�ต้ว- เอ�น น�%นริ่3งริ่�ดิ ริ่วบโคริ่งกริ่ะดิ�ดิไว� ม�ส�ขึ้าว กริ่ะดิ�ดิ น�%นเป9นริ่�างโคริ่งค�%าแขึ้�งอย��ในกาย ม�ส�ขึ้าว เย��อในกริ่ะดิ�ก น�%นม�ส�ขึ้าวเหม�อนกะยอดิหวายท��เผู้าไฟุ้อ�อนแล�ว ใส�ไว�ในกริ่ะบอกไม�ฉะน�%น เย��อในขึ้มอง ศีริ่�ษะ น�%นเป.นยวงๆ เหม�อน กะเย��อในหอยจิ6บแจิง ม�าม น�%นค�อแผู้�นเน�%อม�ส�แดิงคล�%าๆ สองแผู้�นม�ขึ้� %วอ�นเดิ�ยวก�น เหม�อนกะผู้ลมะม�วงสองผู้ลม�ขึ้� �วอ�นเดิ�ยวก�นฉะน�%น อย��ขึ้�างซั�ายเค�ยงก�บห�วใจิ เน�%อห�วใจิ น�%นม�ส�แดิง ส�ณ์ฐานดิ�งดิอกบ�วต้�ม ต้�%งอย��ท�ามกลางอก ต้�บ น�%นค�อแผู้�นเน�%อสองแผู้�นส�แดิงคล�%าต้�%งอย��ขึ้�างาขึ้าวเค�ยงเน�%อห�วใจิ พ�งผู้�ดิ น�%นม�ส�ขึ้าว เหน��ยวหน�งก�บเน�%อ เอ�นก�บเน�%อ กริ่ดิ�กดิ�บเอ�นต้�ดิก�นไว�บ�าง ไต้ น�%นเป.นช่�%นเน�%อส�ดิ�าคล�%าเหม�อนกะล�%นโคดิ�าอย��ช่ายโคริ่งซั�าย ปอดิ น�%น เป.นแผู้�นเน�%อส�แดิงคล�%า ช่ายเป.นแฉกปกเน�%อห�วใจิอย��ท�ามกลางอก ไส�ใหญ� น�%นปลายขึ้�างหน3�งอย��คอหอย ปลายขึ้�างหน3�งอย��ทวาริ่ทบไปทบมาม�ส�ขึ้าวช่6�มอย��ดิ�วยเล�อดิในท�อง สายเหน��ยวไส�ใหญ� น�%นม�ส�ขึ้าว ริ่าก น�%นค�อขึ้องท��กล�นก�นแล�ว ส�าริ่อก ออกมาเส�ยฉะน�%น ค�ถ น�%นค�อขึ้องท��ก�นขึ้�งอย��ในท�องเส�ยแล�ว ถ�ายออกมาฉะน�%น น�%าดิ� น�%นส�เขึ้�ยวคล�%าๆ ท��เป.นฝึ?กต้�%งอย��ท�ามกลางอก ท��ไม�เป.นฝึ?กซั3มซัาบอย��ในกาย น�%าเสมหะ น�%นม�ส�ขึ้าวคล�%าๆ เป.นมวกๆ ต้�ดิอย��ก�บพ�%น ไส�ขึ้�างใน น�%าเหล�อง (หนอง) น�%น ม�อย��ในท��สริ่�ริ่ะม�บาดิแผู้ลเป.นต้�น น�%าเล�อดิ น�%นม�อย��ต้ามขึ้6มขึ้นสในกาลเม��อริ่�อนหริ่�อก�นขึ้องเผู้�ดิ น�%าม�นขึ้�น น�%นม�ส�เหล�องต้�ดิยอ6�ก�บหน�งต้�อเน�%อ น�%าต้า น�%นไหลออกจิากต้าในกาลเม��อไม�สบาย น�%าม�นเปลว น�%นเป.นเปลวอย��ในพ6งเหม�อนก�บเปลวส6กริ่ น�%าลายน�%น ใสบ�าง ขึ้�นบ�าง น�%าม�ก น�%นเหลวบ�าง ขึ้�นบ�าง เป.นยวงออกจิากนาส�ก น�%าไขึ้ขึ้�อ น�%นต้�ดิอย��ต้ามขึ้�อกริ่ะดิ�ก น�%าเย��ยว น�%นเกริ่อะออกจิากริ่ากและค�ถ
อะย์ะเมวะ กาโย์ กายค�อปริ่ะช่6มส�วนเป.นขึ้องปฏ�ก�ล น�าเกล�ยดิ น�%น� �นแหละ อ6ทธ�ง ปาทะต้ะลา เบ�%องบนต้�%งแต้�เท�าขึ้3%นมา อะโธ เกสะ ม�ต้ถะกา เบ�%องต้��าต้�%งแต้�ปลายผู้มลงไป ต้ะจิะปะริ่�ย�นโต้ ม�นม�หน�งห6�มอย��ท��ส6ดิริ่อบ ป�โริ่ นาน�ปปะการิ่�สสะ อะส6จิ�โน ม�นเต้�มไปดิ�วยขึ้องไม�สะอาดิ ม�ปริ่ะการิ่ต้�างๆ ม�ผู้ม ขึ้น เล�บ ฟุ้?น หน�ง เป.นต้�น เช่ค6จิโฉ ปฏ�กก6โล แต้�ล�วนเป.นขึ้องไม�งาม ม�กล��นเหม�น ปฏ�ก�ลน�าเกล�ยดิหมดิท�%งส�%น
อส6ภก�มม�ฏฐาน (อส6ภส�ญญา) น�% เป.นขึ้�าศี3กแก�ริ่าคะความก�าหน�ดิย�นดิ�โดิยต้ริ่ง ผู้��ใดิมาเจิริ่�ญอส6ภะเห�นเป.นขึ้องไม�งามในกาย เห�นกายเป.นขึ้องไม�งาม ปฏ�ก�ลน�าเกล�ยดิ จิะเก�ดิความเบ��อหน�าย ไม�ก�าหนดิย�นดิ� ดิ�บริ่าคะ โทสะ โมหะ เส�ยไดิ� ผู้��น� %นไดิ�ช่��อว�าดิ��มก�นซั3�งริ่ส ค�อ พริ่ะน�พพาน เป.นส6ขึ้อย�างย��ง เหต้6น�%นพริ่ะพ6ทธเจิ�าจิ3งไดิ�ต้ริ่�สสริ่ริ่เสริ่�ญกายะคต้าสต้�อส6ภก�มม�ฏฐานน�%ว�า
" ผู้�$ใดูไดู$เจรญกาย์ะคติาสุติน'1 ผู้�$น�1น ไดู$เช*3อว�าบัรโภค ซิ<3งรสุ ค*อ นพพาน เป2นธรรมม'ผู้�$ติาย์ไม�ม' อมติธรรม ดู�งน'1 นพพาาน น�1นก,ดู�บัราคะ โทสุะ โมหะ น�1นเองเหติ�น�1น เราท�1งหลาย์จงอย์�าไดู$ประมาทในกาย์ะคติาสุติน'1เลย์ อ�ติสุ�าห เจรญเถดู จะไดู$ประสุบัพบัพระนพพาน เป2นสุ�ขอย์�างย์3ง เลศกว�าธรรมหมดูท�1งสุ1น.."
(4) วธ'เจรญมรณูสุติ
อน3�ง เม��อจิะเจิริ่�ญมริ่ณ์สต้� ถ3งเจิริ่�ญดิ�งน�% ก�ไดิ�ว�า ธ�มโมมห มะระณู�ง อนติ'โติ ช่ายว�ามะระณูะ
ธ�มมามห มะระณู�ง อนติ'ติา หญ�งว�าแปลว�า " เริ่าม�ความต้ายเป.นธริ่ริ่มดิา ล�วงความต้ายไปไม�ไดิ�แล�ว"
ความต้ายน�%น ค�อส�%นลมหายใจิ กายแต้ก ว�ญญาณ์ดิ�บ อน3�ง พ3งเจิริ่�ญดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�า อะธ6ว�ง ช่�ว�ต้�ง ช่�ว�ต้ขึ้องเริ่าม�นไม�ย� �งย�น ธ6ว�ง มะริ่ะณ์�ง ความต้ายขึ้องเริ่าม�นย��งย�น อะว�สส�ง มะยา มะริ่�ต้�พพ�ง เริ่าคงจิะต้ายเป.นแน� มะริ่ะณ์ะปะริ่� โยสาน�ง เม ช่�ว�ต้�ง ช่�ว�ต้ขึ้องเริ่าม�ความต้ายเป.นท��ส6ดิ ช่�ว�ต้�ง เม อะน�ยะต้�ง ช่�ว�ต้ขึ้องเริ่าม�นไม�เท��ยง มะริ่ะณ์�ง เม น�ยะต้�ง ความต้ายขึ้องเริ่าม�นเท��ยงแล�ว อน3�ง พ3งเจิริ่�ญดิ�งน�%ก�ไดิ�ว�า ส�พเพ มะริ่�นต้� จิะ ส�ต้ว-ท��ต้ายอย��เดิ�@ยวน�%ก�ดิ� มะริ่�งส6 จิะ มะริ่�นต้� จิะ ส�ต้ว-ท��ต้ายอย��เดิ�@ยวน�%ก�ดิ� มะริ่�งส6 จิะ มะริ่�สสะเริ่ ท��ต้ายดิ�บส�ญไปแล�วก�ดิ� จิ�กต้ายต้�อไปขึ้�างหน�าก�ดิ� ต้ะถาวาห�ง มะริ่�สสาม� เริ่าก�จิะต้ายดิ�บส�ญไปเช่�นน�%น เหม�อนก�นน��นแหละ น�ต้ถ� เม เอต้ถะ ส�งสะโย ความสงส�ยในความต้าย น�%ไม�ม�แก�เริ่า เริ่าไม�สงส�ยในความต้ายน�%แล�ว
เหต้6น�%น เริ่าจิงเริ่�งขึ้วนขึ้วายก�อสริ่�างบ6ญก6ศีลซั3�งเป.นท��พ3�งขึ้องต้นเส�ยให�ไดิ�ท�นเป.นม�ช่�ว�ต้อย��น�%เถ�ดิ อย�าให�ท�นความต้ายมาถ3งเขึ้�า ถ�า ความต้ายมาถ3งเขึ้�าแล�ว จิะเส�ยท�ท��ไดิ�เก�ดิเป.นมน6ษย-พบพริ่ะพ6ทธศีาสนาน�%ท�เดิ�ยว
ผู้��ใดิไดิ�เจิริ่�ญมริ่ณ์สต้� น3กถ3งความต้ายไดิ�เห�นจิริ่�ง จินเก�ดิความส�งเวช่ไดิ� ผู้��น� %นย�อมไม�เมาในช่�ว�ต้ ละอาล�ยในช่�ว�ต้เส�ยไดิ�เป.นผู้��ไม�ปริ่ะมาท ริ่�บริ่�อนปฏ�บ�ต้�ละบาป บ�าเพ�ญบ6ญก6ศีล ช่�าริ่ะต้นให�เป.นผู้��บริ่�ส6ทธ�K โดิยเริ่�วพล�น
เพริ่าะเหต้6น�%น พริ่ะพ6ทธเจิ�าจิ3งต้ริ่�%สสริ่ริ่เสริ่�ญมริ่ณ์สต้�ท��บ6คคเจิริ่�ญท�าให�มากน�%ว�า ม�ผู้ลาน�สงส-ย��งใหญ�มากน�ก น�บเขึ้�าพริ่ะน�พพานเป9นธริ่ริ่มม�ผู้��ต้ายไม�ม� ดิ�งน�% มริ่ณ์สต้� ม�ผู้ลาน�สงส-มากอย�างน�%
อน3�ง พริ่ะพ6ทธเจิ�าก�ต้ริ่�สส��งไว� ให�ค�ดิถ3งความต้ายให�ไดิ�ท6กว�นๆมาในอภ�ณ์หะป?จิเวกขึ้ณ์- เหต้6น�%น เริ่าท�%งหลายจิงอ6ต้ส�าห-เจิริ่�ญ มริ่ณ์สต้� ค�ดิถ3งความต้ายให�เห�นจิริ่�งจินเก�ดิความส�งเวช่ให�ไดิ�ท6กว�นๆ เถ�ดิ จิะไดิ� ปริ่ะสบผู้ลอาน�สงส-ท��ว�เศีษ เป.นเหต้6ไม�ปริ่ะมาทในอ�นก�อสริ่�างบ6ญก6ศีลซั3�งเป.นท��พ3�งขึ้องต้น
ท��น3กถ3ง ค6ณ์พริ่ะริ่�ต้นต้ริ่�ย เจิริ่�ญเมต้ต้า อส6ภะ และมริ่ณ์สต้� ท�%ง 4 อย�างซั3�งว�ามาน�% ท�านกล�าวว�า จิต้6ริ่าริ่�กขึ้- เพริ่าะเป.นธริ่ริ่มป9องก�นปกคริ่องริ่�กษาผู้6�ท��เจิริ่�ญน�%น ให�พ�นจิากท6กขึ้-ภ�ยอ�นต้ริ่ายว�บ�ต้�ท�%งส�%นไดิ� และเป.นทางสวริ่ริ่ค-และน�พพานดิ�วยเหต้6น�%น เริ่าท�%งหลายจิงอ6ต้ส�าห-เจิริ่�ญให�ไดิ�ท6กๆว�นเถ�ดิ อย�าให�ขึ้าดิไดิ�เลย จิะไดิ�เป.นความดิ� ความช่อบ อย�างย��งขึ้องเริ่าท��ไดิ�มาเก�ดิเป.นมน6ษย-พบพริ่ะพ6ทธศีาสนาน�%เทอญฯ......
น'3ค*อ วธ'เจรญ" จติ�ราร�กข "