` Կանայք նմանություններ և, տարբերություններ նրանց դերը

ընտանիքի և պետությամ մեջ

Կինը էպոսում` հայ կինը էպոսում շատ նվիրված է իր ազգին, , սյուն է իր ազգի համար անձնազոհ է ու երբեք չի դավաճանի: Միքիչ հանդիսավոր ստացվեց, բայց ինչ ճիշտ է դա ենք գրում: Կարող է Էպոսում հայ կնոջ կերպարը շատ չի նշվում, բայց շատ կարևոր դեր է տանում: Ամեն մի գլխում կինն իր

տառապանքներով իր ազգն է պաշտպանում: Նա զենք չունի, նա զրահ չունի բայց մեր ազգի համար շատ կարևոր դեր ունի: Սկսենք ամենա սկզբից…

 , Դառնամ զօղորմին տի տամ

,Խանում Ծովինարին, Դառնամ զօղորմին տի տամ

, .Սանասարին Բաղդասարին, Դառնամ զօղորմին տի տամ

.Քեռի Թորոսիկին, Դառնամ զօղորմին տի տամ

Ականջ արողների ծընողներին։

Ենթագլուխ

: Ծովինարը անձնազոհության է գնում իր ազգի համար Նա կորցնում է իր ազատությունը իր ազգի

, պաշտպանության համար իսկ ամենազարմանալին որ : նա անում է այդ ամենը առանց ոչ մի մտորումների

- Որ էս են կռապաշտ թագավորին չառնեմ, Զամեն տի սպանի իմ պատճառով, Աղեկն էն է, ե' ս էրթամ, Ուրիշ մարդու թող բան չըլնի:

Ես մենակ մեռնիմ իմ հոր թերեն. Ես մեկ ջան եմ, էրթամ, կորսըվիմ,

Քանց մեր Հայաստան էրկիր ավերի, Էն հազար- հազար հոգիք կորուսանին:

- Հայրիկ ինձ տուր էնոր:

Մենք Քրիստոնեա ազգ ենք և ինչ հետևում է դրանից մեր կանայք էլ են Քրիստոնեա Ծովինարը այդպիսի : , կնոջ օրինակ է Նա նշում էր բոլոր տոները

: օգնություն էր խնդրում միայն Աստծուց

Վաղն Համբարձում է, հրաման տուր ինձ` Էրթամ Հիլի, աղբրներու վերան զբոսանք.

Մեկ տասն իմ չափին աղջիկ դիր հետ ինձ, Էրթանք սեյրան, ուրախություն անենք:

Ծովինարի անձնազոհ կերպարը նաև երևում է այս հատվածում ` Երբ նրա երեխաները ծնվեցին նա խնդրեց սպանել իրեն այլ ոչ թե

նորածին երեխաներին, երբ Խալիֆան նրան խղջաց և 10 տարի ժամանակ տվեց, որ մեծանան այստեղ էլ նա խնդրում էր որ

չմորթեն իր երեխաներին:

— Թագավոր հրաման արե՝ Ըզքո վիզ տի կտրեմ։ Ծովինար խանում ասաց. — Ձեր թագավորին դատաստան չ կա՞, Չէ՞ որ էրեխով կնկան վիզ կտրել Մեկ անգամից էրկո՛ւ մարդ ըսպանել է։ Խալիֆային ասա՝ դադրե՛ք, Չուր ես իմ էրեխան բերեմ. Էն ժամանակ,— տեսնենք՝ Տղա է, ինչ է,— թող իմ վիզ կտրեն։  -Հա'յ, որդիք, որ ես չկոտրվի'մ, ով կոտորվի?

Խալիֆան, էսօր էգուց է մնացեր, Իմ ու ձեր էրկուսի վիզն էլ տ'առնի:

Ծովինարի տղաները Սանասարն ու Բաղդասարը մեր երկրի հողից են ծնված և նա այդքան մաքուր կին

: լինելով չի հղիանում այդ կռապաշտ Խալիֆից Առաջին գլխում Ծովինարը որպես սյուն է երկու : տղաների համար Ամենադժվար պահերին նրա : տղաները նրան են դիմում Քանի որ Ծովինարը շատ

, ուժեղ կին լինելով և չլինելով զինվոր նա շատ մեծ :դեր է խաղում Սասունի զարգացման համար

 

Ենթագլուխ

, Օղորմի տի տամ օղորմի .Էն խանում Ծովինարին

, Օղորմի տի տամ օղորմի , .Էն Սանասարին Բաղդասարին

, Օղորմի տի տամ օղորմի - .Էն Դեղձուն Ծամին

, Օղորմի տի տամ օղորմի Ականջ արողներու անցավորներին։

- Դեղձուն Ծամ ևս մեկ կին որից ամեն մեկս օրինակ պետք : : է վերցնենք Նա սյուն էր Սանասարի համար Նա

, : կախարդ էր շատ ուժեղ կախարդ

- :Դեղծուն Ծամի նամակը Սանասարին« -Քաջանց թագավորի աղջիկ Դեղձուն Ծամից

.Շատ բարև Սանասարին , Շատ բարև Բաղդասարին Սանասարին։

,Սանասա՛ր տղա Ես Պղընձե քաղքի թագավորի աղջիկն եմ։ - Իմ սի՛րտ՝ քանց էսա դատարկ կուժ սար սո՛ւրբ է - .Իմ գլուխ՝ քանց էսա լիք կուժ լափ լիքն է

Աստըծու շնորհքով լցուկ եմ։ , .Շատեր էկած իմ վերա ինձ ուզելու

,Քառսուն տեղե քառսո՛ւն մարդ է էկած , .Ես խոսք չեմ տվե ես հա չեմ ասե

, .Էրազով ըզքեզ տեսեր եմ արի ինձի ա՛ռ Ինձի շա՛տ դուր կը գաս դու։

,Սանասա՛ր տղա .Էս թուղթ կը գրեմ քե՛զ համար

.Չուր ե՞րբ ես տի մնամ էստեղ քո ապով , ,Գլուխ թացեր ես չկնտես

, »Արի ինձի տար քեզ համար

, Ի՞նչ էղավ քեզ որ դու էսպես փախար։ .— ,Համտոլ ասաց Խաթո՛ւն

.Մարդ մի կո վեր դռան , .Ասաց՝ դուռ բաց չբացի

, Իմ ձեռ քամեց իմ մոր ծըծի կա՛թ Իմ էղունգի բերան վե էտու դո՛ւրս։

.— Դեղձուն ասաց Դու չկարցա՞ր Էնոր ձեռ՛ քամեիր։

. ,Համտոլ ասաց Իր ձեռ էտու իմ ձեռ , Ձեռ չէ՛ր ապա գերա՛ն էր։

.— ,Դեղձուն ասաց Դու չհարցուցի՞ր Թե էնոր անուն ի՞նչ էր։

.— , Համտոլ ասաց Հարցուցի ասաց՝« , ,Ես պզտիկ էի իմ մեր ինձ վեր կը թալեր’ »Կ ասեր՝ Համտոլի գրող ։

.— ,Դեղձուն ասաց Կարելի է Էնոնք Սասնա Ծռերն են։

.— Համտոլ հարցուց Սասնա Ծռեր ո՞վ են։ .— , ,Դեղձուն ասաց Սանասար Բադդասար են

,Էնոնք որ էկած՝ սասուն տան են շինած — Անուն դրած Սասուն Սասնա տուն։

Ենթագլուխ

`Արմաղան , Բարի և քնքուշ մարդ էր Շատ նվիրված էր իր, , ընտանիքին շատ էր սիրում ամուսնուն և տխրում էր որ որդի

, չի պարգևում ամուսնուն Արմաղանի անձը Էպոսում այնքան էլ շատ չի լուսաբանվում:

, , Գովելի մարդ է որ ներեց ամուսնու դավաճանությունը և , …զոհեց իրեն որդու դիմաց Արմաղանը Սասունի

, կառավարության մեջ այդքան մեծ դեր չուներ բայց նրա : ամուսնուն նվիրվածությունը ուղղակի ապշեցնում էր Նա

որպես մարդ նման չէր մյուս կանանց բայց իր սերը դեպի իր ամուսնուն և անձնազուհություն իր ազգի համար նույնն էր ինչ

:մյուս էպոսի կանանցը

Ենթագլուխ

, Իսկական կին էր մեծ դեր ուներ և ընտանիքում և պետության: մեջ

Կարևորում էր իր պետության և ընտանիքի խնդիրները և : առանց հապաղելու լուծում

:Խորամանկ էր ու շատ հաշվենկատ Իսմիր Խաթումը համոզելու տանղանդ կարծես թե

, , ունենար հաշվենկատ էր որովհետև ամեն բան , հաշվարկած Մհերին խաբեց և Մսրիի համար մի տղա

, ունեցավ որը հետո դարձավ գլխացավանք Սասունի:համար

, ` , .Մհեր կայնեց էնպե ս փանջարի առջև ասաց- , ' :Իսմիր Խաթուն ասա քո խոսք

, Ինչի հյու էդպես կզրուցի իջիր ձիուց ցած ~ , , ~ …Արի ներս ջա նըմ իջիր տակ հյուրասիրվե նոր գըն ա

, ,- Ծառաներին ասաց Իսմիր խաթուն Ձեր տուն ավրի, 7 .Նայեք տարվա գինին բերեք թող խմի քանի չի գնացե

, 7 , , Ծառաներ էլավ տարվա գինին բերին տվին Մհերին Մհերն էլ խմեց

, ,Մհեր որ խմեց ճակատ բռնեց , Ձիուն տարան ախոս Մհերին էլ Իսմիր Խաթուն տարավ:պալատ

- ,Մհեր Էս մեր էրկիր խաղաղցրու :Մեր յոթ իշխաններ ինձ չեն ճանչնա

, Բայց նա շատ լավ մի բան էր անում Դավթին իր , հարազադ որդու պես էր ընդունում չեր թողնում որ

, Մելիքը նեղացնի խնդրում էր տղային Դավթին ընդգրկել իր խաղերի մեջ ու լավագույն վարպետների

:հանձնարարում էր ուսուցանել Դավթին ամեն բան , Ընդունում էր իրեն որդի և պահում էր ինչպես

…Մելիքին , Հմուտ ստեր էր ասում որը շփոթության էր գցում

…Մհերին , Իսմիր Խաթումի դերը պետության մեջ շատ կարևոր էր

որովհետև նա , որդի ունեցավ Մհերից որը հետագայում պետք :էր Մսըր կառավարեր

Ենթագլուխ

Խանդութ Խանումը շատ հավանեց միանգամից, Դավիթին Դավթի միջոցով էն քառասուն մարդկանց

սկսեց սիրել և խղջաց նրանց

,Խանդութ խանում Դավթին հավնեցավ.- Ասաց Թող Դավիթ գա վեր

.Ես աղեկ նրան շատ հավնեցա :Մեկ էլ էն քառսունին հաց տարեք էնտեղ

, Խանդութ Խանումը չենք կարող ասել որ մեծ դեր , ուներ պետության մեջ բայց լավ կին էր Դավիթի: … համար Իր ընտանիքը սիրով էր պահում

Ենթագլուխ

, Գոհարն էլ Փոքր Մհերի կինն էր կարծում ենք որ դժբախտ, էր որովհետև անիծված էր և իր ամուսինը երեխա չէր կարող

: , ունենալ Նա ուժեղ կին էր այդքան խնդիրների մեջ նա : կարողանում էր իր ամուսնուն սիրել Ինքը կիսում էր իր

, ամուսնու տեսակետը բայց դրա հետ մեկտեղ նա չգնաց իր հետ:քարանձավ

Հարցերը հեղինակային

Չորս

Քառածուն Ճուղ Ծամ Դեղծուն Ծամ

Համտոլ

ԳագիկԹագավոր

Արմաղան

ՍասունցիԴավիթ

Մսրա Մելիք

Ձենով Օհան

Իսմիլ Խաթում

Բաղդասար