ԵՊԲՀ, Դեղագործության կառավարման

և էկոնոմիկայի ամբիոնի վարիչ, դոցենտ

. .Մ Հ Բեգլարյան

Հայաստանի հանրապետության դեղագործական շուկայի իրավիճակը և հիմնախնդիրները

úñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý ϳñ·³íáñáõÙ

¸ºÔ²¶àðÌ²Î²Ü ¶àðÌàôܺàôÂÚ²Ü

Æð²ì²Î²Ü βð¶²ìàðàôØÀ ՀՀ-ում

1. ¸»Õ»ñÇ Ù³ëÇÝ ÐÐ ûñ»Ýù -1998Ã.

(նոր օրենքի նախագիծը տեÿս www.moh.am կայքում)

2. ÈÇó»Ý½³íáñÙ³Ý Ù³ëÇÝ ÐÐ ûñ»Ýù - 2001Ã.

3. ÂÙñ³ÙÇçáóÝ»ñÇ և Ñá·»Ù»ï ÝÛáõûñÇ Ù³ëÇÝ ÐÐ ûñ»Ýù -2002Ã.

4. ÐÐ øñ»³Ï³Ý ûñ»Ýë·Çñù - й. 280 –Մ³ëݳíáñ µÅßÏ³Ï³Ý Ï³Ù ¹»Õ³·áñÍ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùµ ³åûñÇݳµ³ñ ½µ³Õí»ÉÁ, Ï»ÕÍ ¹»Õ»ñ å³ïñ³ëï»ÉÁ ϳ٠Çñ³óÝ»ÉÁ

ÐРϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³å³ï³ëË³Ý áñáßáõÙÝ»ñ `³. ÐÐ ï³ñ³Íù ¹»Õ»ñÇ Ý»ñÙáõÍÙ³Ý Ï³ñ·Ç Ù³ëÇÝ (N 581);

µ. ÐÐ -áõÙ ¹»Õ»ñÇ å»ï³Ï³Ý ·ñ³ÝóÙ³Ý Ï³ñ·Ç Ù³ëÇÝ (N 347);

·. ÐÐ- áõÙ ¹»Õ»ñÇ ³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý, ¹»Õ³ïݳÛÇÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ÉÇó»Ý½³íáñÙ³Ý Ï³ñ·»ñÇ Ù³ëÇÝ ( NN 867; 1178: 747);

¹.ÐÐ- áõÙ ÃÙñ³ÙÇçáóÝ»ñÇ, Ñá·»Ù»ï ϳ٠鳹Çá³ÏïÇí ÝÛáõûñÇ ÉÇó»Ý½³íáñÙ³Ý Ï³ñ·Ç Ù³ëÇÝ (N 1656);

». ÐÐ - áõÙ ÏÇñ³éíáÕ ¹»Õ³ïáÙë³ÛÇÝ Óև³ÃÕûñÇ Ñ³ëï³ïÙ³Ý Ù³ëÇÝ (N 759);

½. ÐÐ- áõÙ ÑëÏÙ³Ý »Ýóϳ ÃÙñ³ÙÇçáóÝ»ñÇ, Ñá·»Ù»ï ÝÛáõûñÇ և ¹ñ³Ýó åñ»ÏáõñëáñÝ»ñÇ ó³ÝÏÁ ѳëï³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ ( N 1129) ;

¿. ÐÐ - áõÙ ÑëÏÙ³Ý »Ýóϳ ÃÙñ³ÙÇçáóÝ»ñÇ և Ñá·»Ù»ï ÝÛáõûñ å³ñáõݳÏáÕ ·ñ³Ýóí³Í ¹»Õ»ñÇ ó³ÝÏÁ ѳëï³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ (N 258)…

ÜáñÙ³ïÇí³ÛÇÝ Ï³ñ·³íáñáõÙ

ՄԵԾԱԾԱԽ ԴԵՂԱԳՈՐԾԱԿԱՆ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

ՄԱՆՐԱԾԱԽ ԴԵՂԱԳՈՐԾԱԿԱՆ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Դեղերի և բժշկ. տեխն. փորձագիտական կենտրոն

ÐÐ ²Ü

ԴԵՂԱՐՏԱԴՐՈՂԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

ԴԵՂԵՐԻ ՇՐՋԱՆԱՌՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՒՄԸ

Հայտնաբերված խախտումների բնույթը

22%

10%

11%¹»Õ»ñÇ å³Ñå³ÝáõÙ

³Ýáñ³Ï, ã·ñ³Ýóí³Í, Ï»ÕÍ ¹»Õ»ñÇ ³éϳÛáõÃÛáõÝ

¹»Õ»ñÇ µ³óÃáÕáõÙ և ѳßí³éáõÙ

Գերատեսչական ստուգումներ

- 17/12Դեղարտադրողներ

-65/30Մեծածախ դեղաբազաներ

- Դեղատներ և դեղատնային կրպակներ1600/1300

Լիցենզավորված դեղագործականընկերություններ

¸»ÔºðÆ öàðÒ²¶Æî²Î²Ü κÜîðàÜ

2005 Ã.

2006 Ã.

2007 Ã.

2008 Ã.

2009 Ã.

2010 Ã.

26,3 33,2 47,2 64,07 67 73

- ՀՀ ում առևտրային ներմուծումների ( ընդհանուր ծավալը մլն ԱՄՆ $)

35%45%

10%10%

ï »Õ³ Ï ³ Ý ³ ñï ³ ¹ñáõÃÛáõݲ äÐ »ñÏ ñÝ»ñºí ñáå ³ Ï ³ Ý »ñÏ ñÝ»ñ² ÚÈ »ñÏ ñÝ»ñ

ԴԵՂԵՐԻ ՆԵՐՄՈՒԾՈՒՄԸ ԵՎ

ՏԵՂԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

Սատարում` տեղականդեղարտադրողներին

USAID/CAPS (UNITED STATES AGENCY INTERNATIONAL DEVELOPMENT/COMPETITIVE ARMENIAN PRIVATE SECTOR)

- .ՀՀ ում զարգացման ուղղությունները

-ճարտարապետություն-տուրիզմ- դեղագործական արտադրություն

¸»ÔºðÆ öàðÒ²¶Æî²Î²Ü κÜîðàÜ

ԴԵՂԵՐԻ ՇՐՋԱՆԱՌՈւԹՅԱՆ ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՒՄԸ

вڲêî²ÜÀ (²è²æÆÜÀ ²äÐ-àôØ) ¸ºÔºðÆ ÎàÔØܲÎÆ

²¼¸ºòàôÂÚàôÜܺðÆ ¸Æî²ðÎØ²Ü ØÆæ²¼¶²ÚÆÜ Ìð²¶ðÆ ÆêÎ²Î²Ü ²Ü¸²Ø ¾

1997Ãվականից

Դեղագործական ոլորտում առկա մի շարք հիմնախնդիրներ

ՀՀ գյուղական բնակավայրերի մեծմաս ը չունեն . , բուժ կետ դեղատուն

կամ դրանք չեն : գործում Բնակչության 77%- մոտ ը բուժ. օգնության կամ դեղեր ձեռք բեր ելու նպատակով հասնում են

մարզկենտրոն կամ մարզի մեկ այլ ,քաղաք

10-25% ` :իսկ ը մայրաքաղաք

1. - ՀՀ ում դեղերի մատչելիության և դեղատների անհավասարաչափ

բաշխման հիմնախնդիրը

Գյուղական բնակչության դեղերի գնման վայրը

( %- )պատասխանների ային հարաբերությամբ

Դեղերի

գնման

վայրը

Սյունիք Տավուշ Վայոց

Ձոր Շիրակ

Գյուղական

բնակավայրից 10.1 8.5 4.2 11.1

Մարզի

քաղաքից 79.3 78.9 70.6 78.2

Երևանից 10.3 12.1 25.1 10.1

Այլ տեղից 0.3 0.5 0.1 0.6

ÐÐ ¸ºÔ²îܺðÆ ºì ¸ºÔ²îܲÚÆÜ Îðä²ÎܺðÆ ÔºÎ²ì²ðܺðÆ Ø²êܲ¶ÆîàôÂÚàôÜÀ

55%

45%

¹ »Õ³ · »ï

³ ÛÉ

¸»ÔºðÆ öàðÒ²¶Æî²Î²Ü κÜîðàÜ

2. ԴԵՂԱՏԱՆ ՂԵԿԱՎԱՐ ԿԱՐՈՂ Է ԼԻՆԵԼ ՑԱՆԿԱՑԱԾ ԱՆՁ

19000

14000

4000

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

20000

ԱՄՆ ՌԴ ՀՀ

3. ԲԺԻՇԿՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ՉԳՐԱՆՑՎԱԾ ԴԵՂԵՐԻ ԴՈՒՐՍԳՐՈՒՄԸ

Հաճախորդի սոցիալական վիճակըկամ այլ հանգամանքներ երբեմն հիմք են

հանդիսանում դեղերը վաճառել ոչ , ամբողջական տուփերով որի

պատճառով կարող է խախտվել դեղի առաջնային փաթեթավորման

:ամբողջականությունը

4. ՎԱՃԱՌՔ ԴԵՂԵՐԻ ՈՉ ԱՄԲՈՂՋԱԿԱՆ ՏՈՒՓԵՐՈՎ

ԱՄՆ ՌԴ ՀՀ

Կան դեղատներ, որոնք տարիներ առաջ լիցենզավորվել են, սակայն հիմա չեն համապասխանում գործող օրենքի տարածքային պահանջներին:

5. ԳՈՐԾՈՂ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻՆ ՉՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆՈՂ ԴԵՂԱՏՆԵՐԻ

ԱՌԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆ

20

Լիովին կամ մասնակի բացակայում է.6. Բժիշկ-դեղագետ համագործակցությունը7. Նշանակում կատարելիս բժշկի անկախությունը8. Դեղի իրացումից հետո դեղագետ-հաճախորդ հետադարձ կապը9. Դեղագետների և դեղագործների գործառույթների տարբերակումը10. Դեղատան աշխատակիցների լիցենզավորումը և

ատեստավորումը11. Կրթական ծրագրերում GPP առանձին դասընթացի

առկայությունը12. Մասնագետների շարունակական կրթություն ստանալու

հսկողությունը13. Անվճար տեղեկատվական ծառայությունը՝ այլ դեղատներում

առկա դեղորայքի մասին14. Ազնիվ մրցակցությունը և՛ մեծածախ, և ՛ մանրածախ

դեղագործական կազմակերպությունների միջև15. Բժշկական պարտադիր ապահովագրությունը16. Խախտումների դեպքում (չգրանցված կամ կեղծ դեղեր, ստվերային շրջանառություն) խիստ միջոցների կիրառումը17. Պատիժը` բժշկի կամ դեղագետի սխալի համար (երբեմն նույնիսկ հիվանդի մահվան դեպքերում)18 . Դեղատոմսով դեղի դուրս գրումը և բաց թողումը դեղատոմսի բլանկով

ԱՅԼ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐ

κÔÌ ¸ºÔԵՐ

¸ºÔºðÆ Î²ð¶²ìàðì²Ì Þðæ²Ü²èàôÂÚՈՒՆ

ä³ïß³ճ ³ñï³¹ñ³Ï³Ý

·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ

ä³ïß³ճå³ÑÙ³Ý

·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ

ä³ïß³ճ Ù³ï³Ï³ñ³ñÙ³Ý

·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ

ä³ïß³ճ ¹»Õ³ïݳÛÇÝ

·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ

ä³ïß³ճÏÉÇÝÇϳϳÝ

·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ

GLP

GMP

GDP GSP

GPP

GCP

ä³ïß³ճ ɳµáñ³ïáñ

·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ

26

ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ ուշադրության համար

, Դասընթացում կիրառվել են ԵՊԲՀ ԴԲՏՓԿ և ՀՀ ԱՆ նյութերը