1

การลงทนโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมและขนสงผานเงนก

2 ลานลานบาทTwo-Trillion-Baht Loan for Infrastructure Development Projects

ผศ.ดร.ประชา คณธรรมดคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร

LOGO

สรปรายละเอยด จาก ราง พรบ. และครอบคลมขอมลจากภาครฐทเกยวของ

ดานกฎหมายและเศรษฐศาสตร

เพอใหการดำาเนนการเปนประโยชนตอประชาชนมากทสด

สรปสาระสำาคญของราง พรบ.

บทวเคราะห

ขอเสนอแนะทางนโยบาย

แนวการบรรยาย

LOGO

วตถประสงคของการศกษา

เพอใหขอมลแกสาธารณะในการรบรถงผลดและผลกระทบของรางพระราชบญญตฯ การวเคราะหครอบคลมถงปจจยเกยวเนอง เชน การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน การวเคราะหโครงการ เปาหมายตามแผนยทธศาสตรดานโลจสตกส เปนตน

LOGO

ขอบเขตของการศกษางานศกษานจะตอบประเดนดงตอไปนประเทศไทยควรพจารณาลงทนโครงสรางพนฐาน

หรอไม อยางไรการลงทนตามรางพระราชบญญตฯ จะชวยเรอง

การลดตนทนโลจสตกสของประเทศหรอไม อยางไร

การลงทนตามรางพระราชบญญตฯ จะชวยเรองการเชอมตอภมภาคและภมภาคอาเซยนอยางไร มขอจำากดใดๆ หรอไม

ประเดนขอกฎหมายประเดนสำาคญทผเกยวของควรพจารณาเพอยง

ประโยชนสาธารณะใหมากทสด (ดานประสทธภาพ) และคำานงถงความเปนธรรมในสงคม และความเปนธรรมระหวางชนตางรน (ดานความเสมอภาค)

LOGO

สาระสำาคญของรางพระราชบญญตฯ และขอมลสนบสนนโดยรฐ

LOGO

พ.ร.บ. 2 ลานลานบาท

เปน พ.ร.บ. ทจะใหอำานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอการพฒนาโครงสรางพนฐาน ดานคมนาคมขนสงของ

ประเทศ พ.ศ. 2557-2563โดยมกรอบวงเงน ไมเกน 2 ลานลานบาททมา: เอกสารประกอบการสมมนา โครงการ 2 ลานลานบาท: Growth

Engine สอสงหารมทรพยไทย

LOGO

พ.ร.บ. 2 ลานลานบาท

ขอเทจจรงเกยวกบ พ.ร.บ.ใหอำานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอการพฒนาโครงสรางพนฐานดานคมนาคมขนสงของประเทศ พ.ศ. ..... เพอประกนความพรอมในการ

ลงทนของภา ครฐ อยางตอเนองในชวง 7 ป (พ.ศ. 2557-2563) ในดานการขนสงและโลจสตกส

เงนก 2 ลานลานบาท เปนกรอบวงเง นสงสดท จะใช ซงในทางปฏบต จะลงทนเฉพาะโครงก าร ใดทมความเหมาะสมทงดานสงคม เศรษฐกจ

และสงแวดลอมเทานน เปนสวนหนงของยทธศาสตร

ประเทศในการ ขบเคลอนระบบเศรษฐกจ ของประเทศให พฒนาขนตอเนอง (สรางการเตบโตและศก ยภาพ ในการแขงขน)

ทมา: เอกสารประกอบการสมมนา โครงการ 2 ลานลานบาท: Growth Engine สอสงหารมทรพยไทย

LOGO

ยทธศาสตรท 1 ยทธศาสตรท 2ยทธศาสตรท 3การปรบเปลยนรปแบบการ

ขนสงการเชอมโยง ความคลองตว

ปรบเปลยนรปแบบการ ขนสง สนคาทางถนนสการขนสงทมตนทนตำากวา

พฒนาโครงสรางพนฐานและสงอำานวยความสะดวกในการ เดนทางและขนสง ในการ เดนทางไปสศนยกลางของ ภมภาคทวประเทศ และ เชอมโยงกบประเทศเพอนบาน

พฒนาและปรบปรง ระบบขนสง เพอยก

ระดบความคลองตว

18%

52%

30%

ยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานดานคมนาคม

ทมา: เอกสารประกอบการสมมนา โครงการ 2 ลานลานบาท: Growth Engine สอสงหารมทรพยไทย

LOGO

ทมา: เอกสารประกอบการสมมนา โครงการ 2 ลานลานบาท: Growth Engine สอสงหารมทรพยไทย

LOGO

ทมา: เอกสารประกอบการสมมนา โครงการ 2 ลานลานบาท: Growth Engine สอสงหารมทรพยไทย

LOGO

รถไฟทางค 403,21420.2 (2,859 กม.)รถไฟ

ความเรวสง

783,23039.2 (1,356 กม.)

รถไฟฟา 472,44823.

6 (265 กม.)

มอเตอรเว ย91,8204.6

ถนน 4 ชองทาง สะพานขามทางรถไฟ

ถนนเชอม ประตการคา

183,5699.2

สถานขนสงสน คา14,0930.7

ลำานำาและชายฝง ดานศลกากร29,8201.5

12,5450.6

สำารองเผอฉกเฉน 9,2610.5

326 กม.

2,594 กม.

การลงทนโครงการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศ

หนวย: ลานบาททมา: เอกสารประกอบการสมมนา โครงการ 2 ลานลานบาท: Growth

Engine สอสงหารมทรพยไทย

LOGO

เปาหมายหลกของแผนการลงทน1) ตนทนโลจสตกสตอ GDP ลดลงจากปจจบนไมนอยกวา 2%( ปจจบน 15.2%)2) สดสวนผเดนทางระหวางจงหวดโดยรถยนตสวน บคคล ลดลง

จาก 59% เหลอ 40%3) ความเรวเฉลยของรถไฟขนสงสนคา เพมขนจาก 39 กม./ชม.

เปน 60 กม./ชม. และขบวนรถ โดยสาร เพมขนจาก 60 กม./ชม. เปน 100 กม./ชม.

4) สดสวนการขนสงสนคาทางราง เพมขนจาก 2.5% เปน 5%5) สดสวนการขนสงสนคาทางนำา เพมขนจาก 12% เปน 18%6) ความสญเสยจากนำามนเชอเพลง ลดลงไมนอยกวา 100,000 ลานบาท/ป7) สดสวนการเดนทางรถไฟฟาเพมขนจาก 5% เปน 30%8) ปรมาณการขนสงสนคาผานเขา-ออก ณ ดานการคาชายแดนทสำาคญ เพมขน 5%9) ปรมาณผโดยสารทางรถไฟ เพมขนจาก 45 ลานคนเทยว/ป เปน 75 ลานเทยว/ป10) ลดระยะเวลาการเดนทางจาก กทม. ไปยงเมองภมภาค

ดวยรถไฟความเรวสงภายในรศม 300 กม. รอบกรงเทพมหานคร ในระยะเวลาไมเกน 90 นาท จากเดมทใชระยะเวลาเฉลยประมาณ 3 ชวโมง

ทมา: เอกสารประกอบการสมมนา โครงการ 2 ลานลานบาท: Growth Engine สอสงหารมทรพยไทย

LOGO

ทมา: เอกสารประกอบการสมมนา โครงการ 2 ลานลานบาท: Growth Engine สอสงหารมทรพยไทย

แผนการลงทนโครงสรางพนฐาน

LOGO

ผลการศกษา

ความจรงทรฐ (อาจจะ) ไมอยากฟง

แตเราควรร!!

LOGO

ประเดนท 1ความจำาเปนในการลงทนโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมและการขนสงตามแนวทางของรฐบาลคำาถามสำาคญกคอ ประเทศไทยจำาเปนตองพฒนาโครงสรางพนฐานอยางเรงดวน และตองพฒนาอยางมงเปาไปทการลงทนโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมและการขนสงใชหรอไม และการทรฐบาลเสนอแนวทางการกเงนจำานวน 2 ลานลานบาทสะทอนใหเหนวาภายใตงบประมาณรายจาย และกรอบการหารายไดไมเพยงพอตอการพฒนาโครงสรางพนฐานตามแนวทางทรฐบาลอยากใหเปน

LOGOทมา: The Global Competitive Report 2013-2014, World Economic Forum

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 1ความจำาเปนในการลงทนโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมและการขนสงตามแนวทางของรฐบาลขอมลในภาพรวมนสะทอนวาปญหาหลกของประเทศไทย ซงหากภาครฐตองการแกปญหาแบบมงเปานน ยงไมใชการลงทนโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมและการขนสงแตกลบเปนเรองโครงสรางพนฐานดานการศกษาและสาธารณสข ความพรอมดานเทคโนโลย ปจจยดานสถาบน การศกษาขนสงและการฝกอบรม รวมถงดานนวตกรรม ซงกลมเหลานอาจเรยกไดวา เปนโครงสรางพนฐานของการพฒนาดานทไมใชวตถ (Soft Side)

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 1

ปจจยทางดานสถาบน

ทมา: The Global Competitive Report 2013-2014, World Economic Forum

ความจำาเปนในการลงทนโครงสรางพนฐานตามทควรจะเปน

LOGO

LOGO

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 1

ปจจยทางดานสขภาพและการศกษาพนฐานทมา: The Global

Competitive Report 2013-2014, World Economic Forum

ความจำาเปนในการลงทนโครงสรางพนฐานตามทควรจะเปน

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 1ความจำาเปนในการลงทนโครงสรางพนฐานตามทควรจะเปน

ปจจยทางดานประสทธภาพ

ทมา: The Global Competitive Report 2013-2014, World Economic Forum

LOGO

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 1ความจำาเปนในการลงทนโครงสรางพนฐานตามทควรจะเปน

ปจจยทางดานนวตกรรมทมา: The Global

Competitive Report 2013-2014, World Economic Forum

LOGO

LOGO

ประเดนท 2การลงทนตามรางพระราชบญญตฯ กบการลดตนทนโลจสตกส และการเชอมตอภมภาคเหตผลสำาคญของการลงทนโครงสรางพนฐานดานการคมนาคมและการขนสงภายใตการกเงน 2 ลานลานบาทนนเปนไปตามยทธศาสตรทวาจะตองปรบเปลยนรปแบบการขนสง (Modal Shift)

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 2การลงทนตามรางพระราชบญญตฯ กบการลดตนทนโลจสตกส และการเชอมตอภมภาคหากพจารณาโดยทวไปนนจะพบวา การลงทนตามรางพระราชบญญตฯจะชวยลดตนทนคาขนสงลงซงชวยในการลดตนทนโลจสตกส ขนสงจากถนนไปสระบบรางขอมลทเปดเผยนนจากการสมภาษณเชงลกพบวายงไมไดรวมการจดการทเปนลกษณะของการขนสงตอเนองหลายรปแบบ (Multimodal)

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 2การลงทนตามรางพระราชบญญตฯ กบการลดตนทนโลจสตกส และการเชอมตอภมภาคในดานการเชอมตอภมภาคอาเซยนนน ปจจยทสำาคญทสด คอ เรองดานศลกากร ซงมอยในรางพระราชบญญตโครงการทเชยงของ จงหวดเชยงรายนนจะเปนการพฒนาทครบถวนมากทสดรวมถงการเชอมตอทางดานเศรษฐกจกบ สปป.ลาวชวยลดตนทนโลจสตกส และเกดการเชอมตอภมภาคและเปดประตการคาชายแดนไดดยงขน

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 2การลงทนตามรางพระราชบญญตฯ กบการลดตนทนโลจสตกส และการเชอมตอภมภาคภาพรวมของโครงการตามแผนงานหากพจารณาจากวงเงนงบประมาณจะพบวาโครงการภายใตการกเงน 2 ลานลานบาทนนมจดมงหมายหลกในการ ขนคน มากกวา“ ”การ ขนของ“ ”หากตองการขนสงสนคาและเปนศนยกลางดานการขนถายสนคาและลดตนทนโลจสตกสนนตองพฒนาศนยเปลยนถายรปแบบขนสงสนคาจากระบบถนนมาสระบบราง และถนนทเขาสศนยฯดงกลาว

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 2การลงทนตามรางพระราชบญญตฯ กบการลดตนทนโลจสตกส และการเชอมตอภมภาคหลายโครงการยงไมไดศกษาความเปนไปไดของโครงการโดยเฉพาะรถไฟความเรวสง รถไฟทางคบางเสน ทาเรอ

LOGO

ประเดนท 3ประเดนขอกฎหมายประเดนแรก คอ การขดรฐธรรมนญตามมาตรา ๑๖๙ หรอไมซงประเดนนอาจทำาใหนำาเรองขนสศาลรฐธรรมนญในลำาดบตอไปประเดนทสอง คอ ตามมาตรา ๖ ระบการใชจายตามยทธศาสตรและแผนงานทกำาหนดไวในบญชทายพระราชบญญต ในขณะทไมไดระบโครงการทจะดำาเนนการ อาจนำาไปสการปรบลดโครงการ ประเดนนงานศกษาของ Flyvbjerg (2009) ไดระบไวชดเจนวาโครงการขนาดใหญในอดตมปญหาดานตนทนการกอสรางทสงกวาทคาดการณ

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 4บรการสาธารณะ ประโยชนสาธารณะ และสนคาสาธารณะภมภาคสหภาพยโรปมการกำาหนดบรการสาธารณะ (Public Service Obligation-PSO) อยางชดเจน มการออกเปนกฎหมายและมหนวยงานกำากบดแลบรการรถไฟฟาและรถไฟความเรวสงไมสมควรจะเปนบรการสาธารณะทมการอดหนนคาโดยสาร เพราะในขอเทจจรงนนผใชบรการทงรถไฟความเรวสงและรถไฟฟามกเปนผมรายไดปานกลางขนไปและสามารถจายไดอยแลว ทสำาคญทสดไมมการศกษาวาเมดเงนจะถกใชอดหนนเทาไร....แตเตรยมจะอดหนน

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 4บรการสาธารณะ ประโยชนสาธารณะ และสนคาสาธารณะภมภาคสนคาสาธารณะภมภาคโดยเฉพาะถนนนน สมควรทจะมการวางกรอบกตการะหวางประเทศวา ถนนทเดมเปนสนคาสาธารณะทองถนของประเทศนนๆ จะเปลยนสถานะเปนสนคาสาธารณะภมภาคตามหลกการกควรทภมภาคจะตองจดสรางหรอซอมแซม มเชนนนภาระจะตกแกประเทศไทยอยางหลกเลยงไมได และในภาพรวมหากภาระในการซอมแซมตกแกประเทศนนๆ กจะเกดภาวะทประเทศทไมมงบประมาณมากพอกจะปลอยใหถนนนนเสอมโทรมไปซงไมเปนผลดตอภมภาค

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 5ความเปนธรรมในสงคม ความเปนธรรมระหวางรน และการกำาหนดเงอนไขในการดงดดสวนเกนทางเศรษฐกจเพอประชาชนโดยรวมฉลองภพ สสงกรกาญจน (2556) พบวาทกเมองทรถไฟความเรวสงจอดอาจจะไมไดรบผลประโยชนเทากนทกเมองขนอยกบปจจยทางเศรษฐกจของแตละเมองหากการลงทนใชงบประมาณจากสวนกลางกจะเกดปญหาความไมเปนธรรมเกดขนเนองจากในบางเมองจะไดรบประโยชนเพมขน ในขณะทเมองทรถไฟความเรวสงไมจอด หรอไมอยในเสนทางนนประชาชนตองรบภาระหนไปพรอมกน

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 5ความเปนธรรมในสงคม ความเปนธรรมระหวางรน และการกำาหนดเงอนไขในการดงดดสวนเกนทางเศรษฐกจเพอประชาชนโดยรวมการใชคนเงนกจะใชระยะเวลาประมาณ 50 ปนนกจะเกดการผลกภาระการชำาระหนไปใหชนรนหลงซงกเกดปญหาความไมเปนธรรมระหวางชนรนภาครฐจงควรสรางกรอบกำาหนดเงอนไขในการดงดดสวนเกนทางเศรษฐกจของคนบางกลมออกมา เชน ภาษการพฒนาทองถน ภาษทดน ภาษกำาไรธรกจ เพอใหเกดปญหาความไมเปนธรรมสองลกษณะดงกลาวใหนอยทสด

LOGO

ผลการศกษาประเดนท 5ความเปนธรรมในสงคม ความเปนธรรมระหวางรน และการกำาหนดเงอนไขในการดงดดสวนเกนทางเศรษฐกจเพอประชาชนโดยรวมประเดนเรองความไมเปนธรรมและประสทธภาพ เปนเหตผลจำาเปนทการกเงนควรกระทำาเทาทจำาเปนและเกดความคมคามากทสด หากโครงการของรฐนนถกดำาเนนการดวยอคตและไมไดมการศกษาความเปนไปไดของโครงการทชดเจน ถกตองตามหลกวชาการ ทำาใหสนเปลองงบประมาณ รวมทงตองพงพาเทคโนโลยภายนอกและเสยโอกาสในการถายทอดเทคโนโลยไประยะหนงดวย

LOGO

ประชาชนตองการขอมลทแทจรง ไมใชขอมลดานทรฐทอยากใหร

การสรางฝน โดยมขอมลไมครบถวน

แลวทำาใหฝนเปนจรงมกไดโครงการทไมคมคากบ

ประชาชนเชน สนามบนราง ทาเรอราง

สถานรถไฟราง

LOGO

รฐพยายามสรางทางเลอกทดกวาจรงหรอไม..... โดยชธง รถไฟความเรวสง“ ”

LOGO

ขอเสนอแนะ•สมควรทรฐจะตองกำาหนดเงอนไขบรการสาธารณะ (Public Service Obligation) • เปดเผยขอมลทจำาเปนสสาธารณะโดยเฉพาะการศกษาความเปนไปไดของโครงการขนาดใหญ •กำาหนดเงอนไขทชดเจน เรองการบรหารเงนก รวมถงการบรหารจดการโครงการโดยคำานงถงการถายทอดเทคโนโลยและการกำาหนดเงอนไขการใชวสดภายในประเทศภายในระยะเวลาทกำาหนด •นอกจากนนรฐไมควรละเลยโครงสรางพนฐานของการพฒนาดานทไมใชวตถ เชน การศกษา ความพรอมดานเทคโนโลย นวตกรรม และปจจยดานสถาบน ซงเปนปญหาทแทจรงของประเทศไทย

LOGO

ความฝนหรอความจรง

LOGO

อาจจะเปนแค ฝนความจรงทโหดราย

หรอเปนโอกาสแหงความสำาเรจ ขนอยทการมสวนรวม

ของเราทกคน!!

ขอขอบคณคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตรสมาคมเศรษฐศาสตรธรรมศาสตรดร.ชยพฒน สหสกลรศ.ดร.ภาณพงศ นธประภาผศ.ดร.สายพณ ชนตระกลชยผศ.ดร.อาชนน เกาะไพบลยศ.ดร.สกนธ วรญญวฒนาดร.ธรวฒ ศรพนจผชวยวจยและผใหสมภาษณนกศกษาวชาเศรษฐศาสตรการขนสง ภาค1/2556