คำฝอย Carthamus tinctorius L.

พืชสมุนไพร 1 พรรณ

ไมเมืองไทย

พืชสมุนไพรพืชสมุนไพร 1 1

พ ร รณ ไ ม เ มื อ ง ไ ท ย

ͧ¤ �¡ÒÃÊǹ¾Ä¡ÉÈÒÊμÃ� ¡ÃзÃǧ·ÃѾÂҡøÃÃÁªÒμ ÔáÅÐÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ

วิทยา ปองอมรกุล และสันติ วัฒฐานะ วิทยา ปองอมรกุล และสันติ วัฒฐานะ

Êѹ 6.1 mm.

ͧ¤ �¡ÒÃÊǹ¾Ä¡ÉÈÒÊμÃ� ¡ÃзÃǧ·ÃѾÂҡøÃÃÁªÒμ ÔáÅÐÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ

หนังสือชุดพรรณไมเมืองไทย

พืชสมุนไพร 1

1

จัดพิมพโดย องคการสวนพฤกษศาสตร กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม www.qsbg.org ขอมูลทางบรรณานุกรม วิทยา ปองอมรกุล และสันติ วัฒฐานะ หนังสือชุดพรรณไมเมืองไทย : พืชสมุนไพร 1. - เชียงใหม: องคการสวนพฤกษศาสตร, 2553. 112 หนา 1. พืชสมุนไพร I. ชื่อเรื่อง ISBN 978-974-286-828-4 คณะผูจัดทำ บรรณาธิการอำนวยการ: ดร.กองกานดา ชยามฤต หัวหนาคณะบรรณาธิการ: ดร.ปรัชญา ศรีสงา คณะบรรณาธิการ: สมควร สุขเอี่ยม จิดาภา ระวีวรรณ ออกแบบและพิมพ: หจก.วนิดาการพิมพ จัดพิมพและจัดจำหนาย องคการสวนพฤกษศาสตร แมริม เชียงใหม โทร. 053-841234 (1025, 1045) พิมพครั้งที่ 1 : กันยายน 2553 จำนวน 1,300 เลม

2

คำนำ องคการสวนพฤกษศาสตร เปนหนวยงานทางวิชาการ

หนวยงานหนึ่งของประเทศ ที่มีความมุงมั่นในการใหบริการ ทางวิชาการดานพืช เพื่อใหเยาวชนและประชาชนท่ัวไปรูจักทรัพยากรพืชของประเทศกันมากขึ้น อันจะสงผลใหเกิดความรักและหวงแหนทรัพยากรของชาติรวมถึงอนุรักษใหคงอยูสืบไป

หนงัสอื พชืสมุนไพร 1 เลมนี ้เปนหนึง่ในหนงัสอืชดุ พรรณไมเมืองไทย ท่ีจัดทำข้ึนอยางตอเน่ืองเปนเลมท่ี 4 เพ่ือเผยแพรความรูเกี่ยวกับทรัพยากรพืชสูสาธารณะ โดยเนื้อหาจะประกอบดวยขอมูลลักษณะทางพฤกษศาสตร แหลงที่พบ และสรรพคุณของพืชสมุนไพร จำนวน 50 ชนิด

องคการสวนพฤกษศาสตร หวังเปนอยางยิ่งวา หนังสือชุดนี้จะเปนประโยชน และมีสวนในการสรางความตระหนักถึงความสำคัญในการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมตอไป

(ดร.กองกานดา ชยามฤต) ผูอำนวยการองคการสวนพฤกษศาสตร กันยายน 2553

The Botanical Garden Organization Ministry of Natural Resources and Environment

3

พืชสมุนไพร

4 • พรรณไมเมอืงไทย

4

บทนำ 6 กระเจี๊ยบ 11 กอมขม 13 กาสะลองคำ 15 กำลังชางเผือก 17 ขยัน 19 คำฝอย 21 คำรอก 22 แคหางคาง 23 เจตมูลเพลิงขาว 25 เจตมูลเพลิงแดง 27 ชองระอา 29 ชาเรือด 31 ชุมเห็ดเทศ 33 ซอ 35 ดองดึง 37 ตองแตก 39 ตะไครตน 41 ตะลิงปลิง 43 ตาลเหลือง 45 ทะโล 47 ทับทิม 49 น้ำนมราชสีห 51 เนระพูสีไทย 53 เปาเลือด 55 พญายอ 56 พระจันทรครึ่งซีก 57 เพชรสังฆาต 59

มะกายคัด 61 มะคำดีควาย 63 มะเฟอง 65 มะระขี้นก 67 มะรุม 69 มะหลอด 71 รัก 73 รางจืด 75 ละหุง 77 ลิ้นงูเหา 79 วานธรณีสาร 81 วานน้ำ 83 สบูดำ 85 สะเลียมหอม 87 สีฟนคนทา 89 เสี้ยวดอกขาว 91 หญาใตใบ 93 หนวดเสือ 95 หนุมานนั่งแทน 97 หอมไก 99 หอมชาง 101 เหงือกปลาหมอ 103 ฮอม 105 ดรรชนชีือ่ไทย 106 ดรรชนีชื่อวิทยาศาสตร 109 ชื่อสามัญ และชื่อวงศ บรรณานุกรม 111

สารบัญ

พชืสมุนไพร • 5

5

บทนำ สมุนไพร คือ ยาท่ีไดจากพฤกษชาติ สัตว

หรือแรธาตุ ซึ่งไมไดผสม ปรุง หรือแปรสภาพ ซึ่งพืชสมุนไพรน้ันโดยท่ัวไปหมายถึง ชิ้นสวนตางๆ ของพืช เชน ราก ใบ ดอก หรอืผล ทีน่ำมาตากแหงหรือใชสดเพื่อใชเปนยา พืชสมุนไพร บางชนิด เปนพืชที่เราคุนเคยและนำมาใชเปนอาหาร เครื่องเทศ หรือรับประทานเปนผักผลไม สมุนไพรหลายชนิดถูกแปรรูป เพื่อความสะดวกในการใช อาทิ ยาชง ยาลูกกลอน ยาแคปซูล รวมทั้งผลิตภัณฑจากสมุนไพร เชน แชมพู สบู และครีมทาผิว เปนตน

ภูมิปญญาการใชสมุนไพรของคนไทยมี มานานนับพันป เปนสวนหน่ึงของการแพทย แผนไทย ซ่ึงมีรากฐานมาจากการแพทยอายุรเวทของอินเดีย ที่เขามาในประเทศไทยพรอมกับ พุทธศาสนา และองคความรูเก่ียวกับพืชสมุนไพรของคนไทยน้ีไดรับการถายทอดจากรุนบรรพบุรุษมาสูคนรุนปจจุบัน โดยสวนใหญองคความรูนี้ จะถายทอดโดยการบอกตอกันมา และเปนการสืบทอดกันในครอบครัว อาจมีการบันทึกบาง ไมไดบันทึกบาง และเปนท่ีนาเสียดายท่ีองคความรูดานการใชประโยชนพืชสมุนไพรกำลังจะสูญหายไปกับหมอพื้นบาน

หมอพื้นบานชาวไทยใหญ จังหวัดแมฮองสอน ใชพืชสมุนไพรรักษาโรคใหกับผูปวย ในพื้นที่หางไกลสถานพยาบาล

6 • พรรณไมเมอืงไทย

6

ในปจจุบันความนิยมในการใชพืชสมุนไพรมีเพ่ิมข้ึน เน่ืองจาก ผูใชมั่นใจวาสมุนไพรมีผลขางเคียงนอยกวายาแผนปจจุบัน พืชสมุนไพรจึงถูกนำมาใชในการรักษา บรรเทาอาการ หรือเปนอาหารเสริมสำหรับผูที่ยังไมเจ็บปวย เสริมภูมิตานทาน และปองกันโรคบางชนดิ แตการใชพชืสมนุไพรเปนยารกัษาโรคควรใชอยางถกูตอง มิเชนนั้นอาจเปนอันตรายไดเชนกัน

โดยทั่วไปควรใชตามหลักการดังนี้

๏ ใชใหถูกตน เนื่องจากพืชหน่ึงชนิดมีชื่อเรียกหลายช่ือ ซึ่งขึ้นอยูกับการเรียกช่ือของแตละทองถ่ิน ดังนั้นเม่ือมีผูบอกช่ือพืชที่เปนยาสมุนไพรควรสอบถามใหแนชัดกอนนำมาใชวาเปนพืชชนิดใด และมีลักษณะเดนอยางไร

๏ ใชใหถูกสวน เนื่องจากสวนของพืชแตละสวนใหฤทธิ์ทางยาท่ีไมเทากัน หรือแมแตสวนเดียวกัน เชน กลวยดิบแกทองรวง กลวยสุกเปนยาระบายออนๆ เปนตน

๏ ใชใหถูกขนาด ขนาดมีความสำคัญตอผูใช หากใช ในปริมาณท่ีนอยเกินไปอาจไมไดผล หรือหากใชมากเกินขนาดอาจเปนอันตรายได

๏ ใชใหถูกวิธี พืชสมุนไพรบางชนิดตองปงไฟกอนใช บางชนิดใชใบสด หากใชไมถูกวิธีอาจจะทำใหการรักษาไมไดผล หรืออาจเปนพิษได

พชืสมุนไพร • 7

7

๏ ใชใหถูกกับโรค เชน ผูที่ทองผูกตองเลือกพืชสมุนไพร ที่มีฤทธิ์ระบาย สวนผูที่ทองรวงตองใหยาท่ีมีฤทธ์ิฝาด เปนตน

๏ ไมควรใชยาเขมขนเกนิไป เชน ยาท่ีระบวุาใหตม ไมควรนำไปเคี่ยวใหแหง เพราะอาจจะทำใหยาเขมขนเกินไป และอาจจะเกิดพิษได

๏ ควรลดขนาดยาเม่ือใชกับเด็ก เพราะในตำรับมักเปนขนาดยาที่ใชกับผูใหญ

๏ ไมควรดัดแปลงยาตำรับเพ่ือความสะดวกแกผูใช ควรใชตามหลักที่แพทยแผนโบราณกำหนด

๏ เมื่อเริ่มใชยาสมุนไพรควรสังเกตอาการ เม่ือมีอาการผิดปกติควรหยุดทันที แลวปรึกษาแพทยแผนปจจุบัน

๏ ไมควรใชยาสมุนไพรนานเกินความจำเปน หากใชมาระยะหน่ึงอาการไมดีขึ้นควรปรึกษาแพทย และการใชเปน ระยะเวลานานอาจจะทำใหเกิดพิษสะสมในรางกายได

๏ ควรระมัดระวังในเรื่องความสะอาดของสมุนไพร ตลอดจนเคร่ืองมือและเคร่ืองใชในการเตรียมยา เพราะถาไมสะอาดจะทำใหเกิดโรคแทรกซอนขึ้นได สวนสมุนไพรที่ซื้อจากรานขายสมุนไพร หากเก็บไวนาน อาจมีราหรือแมลง ไมควรนำมาใช เพราะนอกจากการรักษาจะไมไดผล ยังอาจจะไดรับพิษจากราและแมลงได

ความสับสนเรื่องชื่อพืชสมุนไพร

วัตถุประสงคหลักของการเรียกชื่อพืช คือ การสื่อสารถึงพืชแตละชนิด โดยทั่วไปมักเกี่ยวของกับวัฒนธรรมและภูมิปญญาของแตละทองถ่ิน รวมถึงภาษาท่ีใชในการส่ือสารในแตละทองถ่ิน ดังนั้นพืชชนิดเดียวกันจึงมีชื่อเรียกไดหลายชื่อ เชน กอมขม มีชื่อเรียกแตกตางกันไปแตละทองถิ่น คือ ตะพานกน ดีงูตน ขางขาว หมักกอม มะคา หมาชล ดำ กะลำเพาะตน หงีน้ำ หยีน้ำใบเล็ก

8 • พรรณไมเมอืงไทย

8

แตพืชชนิดนี้ มีชื่อวิทยาศาสตรที่ถูกตองเพียงชื่อเดียว คือ Picrasma javanica Blume (ชื่อสกุล ชื่อระบุชนิด ชื่อผูตั้งชื่อ) ซึ่งชื่อวิทยาศาสตรนี้ตั้งขึ้นมาตามหลักการตั้งชื่อพืชสากล โดยมีวัตถุประสงคเพื่อใหมีการส่ือสารในระดับสากล ดังน้ันแมจะไมใชชื่อที่มาจากภาษาไทย การศึกษาและจดจำชื่อวิทยาศาสตร เปนสิ่งท่ีเปนประโยชนตอการศึกษาพืชสมุนไพร ที่สามารถสะทอนถึงการจัดจำแนกกลุมพืชท่ีมีลักษณะทางชีววิทยาใกลเคียงกัน เชน พืชในสกุลเปลา (Croton) ท่ีเปนพืชสมุนไพรท่ีใชกันอยางแพรหลาย ในประเทศไทยพบถึง 31 ชนิด ซึ่งแตละชนิดจะมีลักษณะรวม ที่เหมือนกัน คือ ใบและชอดอกจะมีขนรูปดาว หรือหากศึกษาสารเคมีท่ีอยูในแตละชนิด มีโอกาสท่ีจะมีสารเคมีประเภทเดียวกัน ที่พบในสกุลนี้ ดังนั้นผูสนใจศึกษาพืชสมุนไพร ควรศึกษาเพ่ิมเติมดานพฤกษศาสตร โดยเฉพาะชื่อวิทยาศาสตรของพืชและการ จัดจำแนก อันจะเปนการเพ่ิมพูนความรู และเปนประโยชน แกผูสนใจเปนอยางมาก

สรรพคุณของยาสมุนไพร

การใชประโยชนจากพืชสมุนไพรในแตละทองถิ่น จะเปนภูมิปญญาเฉพาะของแตละทองถิ่นน้ันๆ พืชบางชนิดนอกจากจะมีชื่อท่ีตางกันแลว การใชประโยชนของแตละทองถิ่นอาจตางกันดวย ในขณะท่ีพืชหลายชนิดนักวิทยาศาสตรไดทำการศึกษาสรรพคุณทางเภสัชวิทยาไวบางแลว แตสำหรับพืชสมุนไพร ในประเทศไทย ยังมีอีกหลายชนิดท่ียังไมไดรับการศึกษาสรรพคุณทางเภสัชวิทยา ขอมูลสรรพคุณทางยาในหนังสือเลมนี้เปนการรวบรวมสรรพคุณทางยาของนักพฤกษศาสตร ที่ไดสัมภาษณจากหมอยาพื้นบาน และรวบรวมมาจากหนังสือสมุนไพรท่ีนาเช่ือถือ ที่มีการตรวจสอบชื่อวิทยาศาสตรที่ถูกตอง อยางไรก็ตาม พืช ที่กลาวในหนังสือเลมนี้ยังอาจมีสรรพคุณดานอ่ืนๆ เพิ่มเติมจากที่กลาวไวอีก

พชืสมุนไพร • 9

9

10 • พรรณไมเมอืงไทย

10

Hibiscus sabdariffa L. กระเจี๊ยบแดง กระเจ๊ียบเปร้ียว ผักเก็งเค็ง สมเก็งเค็ง สมตะเลงเครง สมปู วงศ MALVACEAE

ไมลมลุก สูงถึง 2 เมตร ลำตนคอนขางเกลี้ยง ใบ เดี่ยว ออกสลับ กวางและยาว 8-15 ซม. แผนใบคอนขางเกลี้ยง กานใบยาวถงึ 10 ซม. ดอก เดีย่ว ออกท่ีซอกใบ เสนผานศนูยกลาง 3-5 ซม. กลีบเล้ียงสีแดง กลีบดอกสีเหลืองออน หรือชมพูออน ตรงกลาง สีมวงแดง ผล เปนผลแหงแตก รูปไข กวาง 1.8 ซม. ยาว 2 ซม. ปลายแหลม มีขน หรือเกลี้ยง มีกลีบเลี้ยงสีแดงฉ่ำน้ำหุมไว เมล็ด ขนาด 4-5 มม.

พืชปลูกท่ัวไปในเขตรอน ขยายพันธุโดยเมล็ด ใบและยอดออน แกไอ เมล็ด บำรุงธาตุ ขับปสสาวะ

กระเจี๊ยบ

พชืสมุนไพร • 11

11

12 • พรรณไมเมอืงไทย

12

กอมขม Picrasma javanica Blume ตะพานกน ดีงูตน ขางขาว หมักกอม มะคา หมาชล ดำ กะลำเพาะตน หงีน้ำ หยีน้ำใบเล็ก วงศ SIMAROUBACEAE

ไมตน สงูถงึ 15 เมตร ใบ ประกอบแบบขนนก ใบยอย 2-3 คู รูปรีแกมรูปขอบขนาน กวาง 2-8 ซม. ยาว 6-15 ซม. ขอบใบเรียบ หรือเปนคลื่นเล็กนอย ปลายใบเรียวแหลม ดอก ออก เปนชอแยกเพศ กลีบดอกสีขาว ผล ลักษณะเปนพู 1-4 พู เมื่อสุกสีดำหรือน้ำเงินคล้ำ

พบในอินเดีย ถึงเวียดนาม และมาเลเซีย ในประเทศไทยมักพบตามปาดิบแลง โดยเฉพาะบริเวณริมลำหวย ขยายพันธุโดยเมล็ด

เปลือก รสขม ตมน้ำดื่มแกไขมาลาเรีย และแกไขทุกประเภท

พชืสมุนไพร • 13

13

14 • พรรณไมเมอืงไทย

14

Radermachera ignea (Kurz) Steenis กากี แคะเปาะ สำเภาหลามตน จางจืด สะเภา ออยชาง วงศ BIGNONIACEAE

ไมตน สูง 6-15 เมตร ใบ ประกอบแบบขนนก 2 ชั้น ใบยอย 3-4 คู รูปไขแกมรูปใบหอก หรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก กวาง 2-4.6 ซม. ยาว 5-12 ซม. ดอก ออกเปนกระจุกตามก่ิง กลีบเลี้ยงเชื่อมเปนหลอด ยาว 1.5-2.2 ซม. กลีบดอกสีสม เปนหลอด ยาว 4.4-7 ซม. ปลายแยกเปนแฉก เกสรเพศผู 4 อัน ผล เปนฝก แหงแตก ยาว 32-45 ซม.

พบในจีนและอินโดจีน ในประเทศไทยพบตามภูเขาหินปูน และปาดิบแลง ขยายพันธุโดยเมล็ด

ตน ตมน้ำด่ืมแกทองเสีย ใบ ตำค้ันน้ำ ทาหรือพอกรักษาแผลสด แผลถลอก หามเลือด นิยมปลูกเปนไมประดับ

กาสะลองคำ

พชืสมุนไพร • 15

15

16 • พรรณไมเมอืงไทย

16

Hiptage benghalensis (L.) Kurz พญาชางเผือก วงศ MALPIGHIACEAE

ไมเถา เนือ้แข็ง ใบ เดีย่ว รปูร ีรปูไข หรอืไขกลบั กวาง 3-7 ซม. ยาว 5-15 ซม. มีตอม 2 ตอม ท่ีโคนใบ ผิวใบดานลางมีขนหนาแนน ดอก ออกเปนชอสีขาวแตมเหลือง กลีบเลี้ยงมักมีตอม 1 ตอม กลีบดอกขอบเปนชายครุย เกสรเพศผูยาวถึง 12 มม. ผล มีปก

พบในอินเดีย ถึงอินโดจีน และมาเลเซีย ในประเทศไทย พบตามภเูขาหินปูน และปาเบญจพรรณ

ลำตน บำรุงกำหนัด เปนยาอายุวัฒนะ เจริญอาหาร แกออนเพลีย ขับลม จุกเสียด แนนเฟอ

กำลังชางเผือก

พชืสมุนไพร • 17

17

18 • พรรณไมเมอืงไทย

18

Bauhinia strychnifolia Craib เครือขยัน เถาขยัน สยาน หญานางแดง วงศ FABACEAE (LEGUMINOSAE)

ไมเถา เนื้อแข็ง มีมือเกาะ ใบ เดี่ยว รูปไข หรือรูปขอบขนาน กวาง 3-7 ซม. ยาว 6-12 ซม. โคนใบมน หรือเวารูปหัวใจ ปลายใบเรียวแหลม หรือเปนติ่งหนาม ดอก ออกเปนชอแบบกระจะท่ีปลายยอด ยาวถึง 1 เมตร สีแดง กลีบเลี้ยงรูปถวย ปลายแยก 5 แฉก กลีบดอกรูปไขกลับ เกสรเพศผูที่สมบูรณ 3 อัน ผล เปนฝกแบน ยาว 16 ซม. เมล็ด 8-9 เมล็ด

พืชเฉพาะถ่ินของประเทศไทย พบในปาเต็งรัง และปาเบญจพรรณทางภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ขยายพันธุโดยเมล็ด

รากและลำตน เขายาบำรุงโลหิต สำหรับสตรีหลังคลอด ขณะอยูไฟ และชวยใหมดลูกเขาอูเร็ว

ขยัน

พชืสมุนไพร • 19

19

20 • พรรณไมเมอืงไทย

20

Carthamus tinctorius L. ดอกคำ คำ คำยอง ชื่อสามัญ Safflower วงศ ASTERACEAE (COMPOSITAE)

ไมลมลุก ใบ เดี่ยว เรียงสลับ รูปใบหอกแกมขอบขนาน หรือรูปรี กวาง 1-5 ซม. ยาว 3-15 ซม. ไมมีกานใบ หรือมีสั้นมาก ขอบใบหยักเปนฟนเล่ือย ปลายใบแหลม ดอก ออกเปนกระจุก ที่ปลายยอด ดอกยอยจำนวนมาก สีเหลือง เมื่อแกสีสม ผล เปนผลแหงเมล็ดลอน รูปไขกลับ ยาว 6-8 มม. เปลือกคอนขางแข็ง สีงาชาง ปลายตัด มี 4 สัน

พืชพื้นเมืองของเอเชียใต ในประเทศไทยเปนพืชปลูก ดอก บำรุงโลหิต บำรุงประสาท บำรุงหัวใจ บำรุงน้ำเหลือง

ขับปสสาวะ เกสร บำรุงโลหิต ขับระดู เมล็ด ขับเสมหะ แกโรคผิวหนัง นำ้มันจากเมล็ด แกอัมพาต ลดไขมันในเสนเลือด

คำฝอย

พชืสมุนไพร • 21

21

คำรอก Ellipanthus tomentosus Kurz หำฟาน ตานกกดนอย กะโรงแดง หมาตายทากลาก ประดงเลือด จันนกกด ชางนาว อุนข้ีไก วงศ CONNARACEAE

ไมพุม หรอืไมตน ใบ เดีย่ว รปูร ีหรอืรปูใบหอก กวาง 3-6 ซม. ยาว 6-15 ซม. ทองใบมขีนโดยเฉพาะทีเ่สนใบ ดอก ออกเปนชอแบบกลุมแนน หรอืแบบชอกระจะ สีขาว หรือสีครีม ดานนอกมีขนประปราย ดานในมีขนแนน ผล เปนผลแหงแตก มีขนสีน้ำตาล

พบในพมา อินโดจีน และมาเลเซีย ในประเทศไทยพบทางภาคเหนือ กิ่งและลำตน ตมดื่มแกปวดทองเกร็ง แกทองอืดทองเฟอ ชวยเจริญอาหาร

ผสมสมุนไพรอ่ืน ตมน้ำดื่มแกหืด เปลือกตนและแกน ตมน้ำด่ืมแกไตพิการ (มีปสสาวะขุนขน เหลืองหรือแดง มักมีอาการแนนทอง ทานอาหารไมได)

22 • พรรณไมเมอืงไทย

22

Markhamia stipulata Seem. แคหัวหมู แคหมู แคปุมหมู แคขน แคอาว แคยอดดำ วงศ BIGNONIACEAE

ไมตน สงู 5-10 เมตร ใบ ประกอบแบบขนนก ใบยอย 4-8 คู รปูขอบขนาน รปูร ีหรือรูปไขแกมขอบขนาน ดอก ออกเปนชอแบบชอกระจะ กานดอกมีขนสีทองปกคลุมหนาแนน กลีบเล้ียงโคนเช่ือมเปนหลอดปลายแยก ดานนอกมีขนปุยปกคลุมหนาแนน กลีบดอกรูประฆัง ยาวถึง 7 ซม. ผล เปนฝกกลมยาว แหงแตก กวาง 2.2-2.8 ซม. ยาว 45-70 ซม. เมล็ดกวาง 0.8 ซม. ยาว 3.5 ซม.

กระจายพันธุในพมา และลาว ในประเทศไทยพบตามปาเบญจพรรณ และ ปาดบิแลง ขยายพันธุโดยเมล็ด

เปลอืกตน ตมนำ้ดืม่แกทองอดื ทองเฟอ เมลด็ แกโรคชกั บำรงุโลหติ ขบัเสมหะ ใบ ตมอาบ หรอืตำคัน้นำ้ ทาหรอืพอก แกโรคผวิหนงั ผืน่คนั หดู รกัษาแผลสด แผลถลอก แผลไฟไหม และนำ้รอนลวก หามเลอืด ราก ตน เปลอืก และผล ตมนำ้อาบบรรเทาอาการปวดตามรางกาย ปวดหลงั ดอกออน ลวกเปนผกัจ้ิมนำ้พรกิ

แคหางคาง

พชืสมุนไพร • 23

23

24 • พรรณไมเมอืงไทย

24

Plumbago zeylanica L. ปดปวขาว วงศ PLUMBAGINACEAE

ไมพุม ลำตนเกลี้ยง ใบ เดี่ยว รูปไข กวางถึง 7.5 ซม. ยาวถึง 16 ซม. ดอก ออกเปนชอ ยาวถึง 30 ซม. มักจะแตกแขนง แกนกลางชอและใบประดับมักมีขนตอมสีเขียวปกคลุม กลีบดอกสีขาว เชื่อมเปนหลอดท่ีโคน ยาวถึง 2.2 ซม. ปลายแยกเปนแฉก รูปไข ผล เปนผลแหงแตก รูปขอบขนาน ปลายแหลม มีเมล็ดเดียว

พบในเขตรอนของซีกโลกตะวันออก ในประเทศไทยนิยมปลกูตามบานเรือน

รากและลำตน แกริดสีดวงทวาร เขายาบำรุงธาตุ บำรุงโลหิต รักษาโรคทางเดินปสสาวะ นิ่ว ไขมาลาเรีย ขับประจำเดือน บำรุงรางกาย ทำใหอาเจียน ใบ ตำคั้นน้ำ หรือพอกรักษาแผลสด หามเลือด ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา สารสกัดจากรากมีฤทธ์ิบีบมดลูกทำใหหนูแทง และมีฤทธิ์ตานเช้ือแบคทีเรียและเช้ือรา สาร plumbagin จากรากมีฤทธ์ิตานเซลลมะเร็ง ลดไขมันในเลือด และยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย

เจตมูลเพลิงขาว

พชืสมุนไพร • 25

25

26 • พรรณไมเมอืงไทย

26

Plumbago indica L. ปดปวแดง วงศ PLUMBAGINACEAE

ไมพุม รากอวบ ใบ เดี่ยว รูปขอบขนานแกมรี กวางถึง 7 ซม. ยาวถึง 15 ซม. แผนใบเกลี้ยง ดอก ออกเปนชอ ยาวถึง 25 ซม. กลีบดอกสีแดง โคนเชื่อมเปนหลอด ยาวถึง 3.5 ซม. ปลายแยกเปนแฉก รูปไขกลับ ผล เปนผลแหงแตก

พบในเขตรอนของซีกโลกตะวันออก ในประเทศไทยพบตามธรรมชาติบางพื้นที่ เชน ปาเบญจพรรณ

ราก ชวยยอย และเจรญิอาหาร บำรงุธาต ุขบัลม กระจายลม รักษาริดสีดวงทวาร แกคุดทะราด รักษาฝ ลำตน ขับประจำเดือน แกปวดทอง ใบ ขับเสมหะ ดอก รักษาโรคตา ชวยยอยอาหาร ขับลม

เจตมูลเพลิงแดง

พชืสมุนไพร • 27

27

28 • พรรณไมเมอืงไทย

28

Securidaca inappendiculata Hassk. มะเขือแจเครือ จองละอาง จุงอาง เถามวก เถาโมก รางจืด สกุน วงศ POLYGALACEAE

ไมเถาขนาดใหญ มเีนือ้ไม ใบ เดีย่ว เรยีงสลบั รปูขอบขนาน รปูไข หรอืรปูไขกลบั กวาง 2-6 ซม. ยาว 4-14 ซม. แผนใบเกลี้ยง หรือมีขนเล็กนอย ดอก ออกเปนชอ ยาว 5-30 ซม. มีขนปกคลุม กลบีดอกสีชมพอูอน ผล มปีกเดีย่ว กวาง 25 มม. ยาว 85 มม. เมล็ดรูปรี

กระจายพันธุ ในอินเดีย จีน และเอเชียตะวันออกเฉียงใต มักพบตามริมลำหวยหรือพื้นที่เปดท้ังในปาดิบ และปาผลัดใบ

ทัง้ตน ตม หรอืดองเหลา เปนยาแกปวดหลงัปวดเอว ลำตน เขายาดองเหลาเพื่อบำรุงกำลัง หรือบำรุงกำหนัด

ชองระอา

พชืสมุนไพร • 29

29

30 • พรรณไมเมอืงไทย

30

Caesalpinia mimosoides Lam. หนามปูยา ผักปูยา ทะเนาซอง ผักกาดหญา ผักขะยา ผักคายา วงศ FABACEAE (LEGUMINOSAE)

ไมพุม หรือไมพุมรอเลื้อย มีขนสาก และหนาม ใบ ประกอบแบบขนนก 2 ชัน้ ใบยอยออกตรงขาม รปูขอบขนาน กวาง 4 มม. ยาว 10 มม. กานใบสั้นมาก ดอก สีเหลือง ออกเปนชอแบบ ชอกระจะที่ปลายยอด ผล เปนฝกลักษณะคลายถุง สวนโคนแคบ สวนปลายมน หรือมีจะงอย เมล็ดมี 2 เมล็ด รูปขอบขนาน กวางประมาณ 7 มม. ยาว 10 มม.

พบในอินเดีย จีน และอินโดจีน ในประเทศไทยพบตามปาเบญจพรรณ

ยอดออน เคี้ยวกินสด แกลม วิงเวียน หนามืด รับประทานเปนผักสด ลวกจ้ิมน้ำพริก หรือแกง

ชาเรือด

พชืสมุนไพร • 31

31

32 • พรรณไมเมอืงไทย

32

Senna alata (L.) Roxb. ขี้คาก หมากกะลิงเทศ ลับมืนหลวง ชุมเห็ดใหญ วงศ FABACEAE (LEGUMINOSAE)

ไมพุม สูง 1-5 เมตร ใบ ประกอบแบบขนนก ใบยอย 8-20 คู รูปขอบขนานแกมรี กวาง 3-7 ซม. ยาว 5-15 ซม. ปลายมน ดอก สีเหลือง ออกเปนชอที่ซอกใบ กลีบเลี้ยงรูปขอบขนาน กลบีดอกรปูไขแกมรปูไต หรอืรปูชอน ยาว 2 ซม. ผล เปนฝกแบนและหนา เกลี้ยง กวาง 1.5-2 ซม. ยาว 10-15 ซม. มีครีบตามขอบ เมล็ดแบน กวาง 5-8 มม. ยาว 7-10 มม.

ถ่ินกำเนิดอเมริกาใต ในประเทศไทยพบข้ึนท่ัวประเทศ บริเวณพื้นที่ชื้นแฉะ

ใบสด ตำแชเหลา ใชทาวันละ 2-3 ครั้ง รักษากลากเกลื้อน ใบและดอก เปนยาระบาย

ชุมเห็ดเทศ

พชืสมุนไพร • 33

33

34 • พรรณไมเมอืงไทย

34

Gmelina arborea Roxb. เฝง แกมอน ชองแมว แตงขาว ทองแมว เปานก สันปลาชอน วงศ LAMIACEAE (LABIATAE)

ไมตน สูงถึง 20 เมตร ใบ เด่ียว ออกตรงขาม รูปไข กวาง 11-18 ซม. ยาว 12-21 ซม. โคนใบรูปหัวใจ ปลายใบเรียวแหลม ดอก สีเหลืองมีแตมสีน้ำตาล ออกเปนชอ ยาว 7-12 ซม. บานเต็มที่กวาง 3-5 ซม. ปลายมี 5 แฉก ขนาดไมเทากัน ผล รูปไข กวาง 1.5 ซม. ยาว 2 ซม. ผิวเกลี้ยง

เปลือกตน ตมอาบแกคัน แกโรคผิวหนัง ผื่นคัน แกหูด ตำผสมผลสีฟนคนทา พอกเทา หรือตมแชเทา แกโรคน้ำกัดเทา

ซอ

พชืสมุนไพร • 35

35

36 • พรรณไมเมอืงไทย

36

ดองดึง Gloriosa superba L. กามปู คมขวาน บองขวาน หัวขวาน ดาวดึงส วานกามปู พันมหา มะขาโกง ชื่อสามัญ Climbing lily วงศ COLCHICACEAE

ไมเถาลมลุก ยาวประมาณ 2 เมตร ใบ เดี่ยว เรียงสลับ และ มีมือเกาะที่ปลาย กวาง 1.5-4 ซม. ยาว 8-17.5 ซม. ดอก เดี่ยว กลีบดอกรูปขอบขนานแคบ ขอบยน กวาง 0.7-1.5 ซม. ยาว 5-7 ซม. สเีขียว หรือสีเหลือง ตอมากลายเปนสีแดงเมื่อแก กานชูเกสรเพศผู ยาว 2-5.5 ซม. ผล เปนผลแหงแตก กวาง 1.5-2 ซม.ยาว 4-10 ซม.

พบในเขตรอนของแอฟริกา และเอเชีย ในประเทศไทย พบทางภาคเหนือตามปาเบญจพรรณ

หัวใตดินและเมล็ด แกโรคปวดขอ ฆาเซลลมะเร็งบางชนิด แกโรคเร้ือน รักษาบาดแผล แกเสมหะ แกแมลงสัตวกัดตอย หัวใตดินไมควรรับประทานมาก หรือควรใชอยางถูกวิธี เนื่องจากมีสารประกอบอัลคาลอยด เมื่อรับประทานจะมีพิษ

พชืสมุนไพร • 37

37

38 • พรรณไมเมอืงไทย

38

Baliospermum solanifolium (Burm.) Suresh ชื่อพอง Baliospermum montanum (Willd.) Müll.Arg. ลองปอม ถอนดี นองปอม ทนดี วงศ EUPHORBIACEAE

ไมพุม สูงถึง 2 เมตร ใบ เด่ียว รูปไข หรือรูปขอบขนาน กวาง 3-10 ซม. ยาว 8-12 ซม. ขอบใบจักเปนฟนเลื่อย หยักมน หรือเวาเปนแฉก 3-5 แฉก ดอก ออกเปนชอ แยกเพศ ผล เปนผล แหงแตก กลีบเลี้ยงติดคงทน

พบในอินเดีย ถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต ในประเทศไทย พบทั่วไปตามปาเบญจพรรณ และปาดิบแลง ขยายพันธุโดยเมล็ด

รากและเปลือก เปนยาถาย ยาระบาย ขับลม ขับเสมหะ แกพยาธิ แกลมจุกเสียด แกไข ตน บำรุงน้ำดี เปลือก แกฟกบวม ใบ แกหืด ถอนพิษไข

ตองแตก

พชืสมุนไพร • 39

39

40 • พรรณไมเมอืงไทย

40

Litsea cubeba (Lour.) Pers. จะไคตน ตะไคร วงศ LAURACEAE

ไมพุม สงูถึง 10 เมตร ใบ เดีย่ว ออกสลบั รปูขอบขนาน กวาง 1-2.5 ซม. ยาว 3-7 ซม. ดอก ออกเปนชอแบบซี่รมที่ซอกใบ บรเิวณปลายกิง่ แยกเพศ กลบีรวม 5-6 กลบี ยาว 1.5-2.5 มม. ผล เปนผลสดแบบเมล็ดเดยีวแข็ง รปูไข กวาง 5 มม. ยาว 6-7 มม. มีตอมน้ำมันที่ผิว

ประเทศไทยพบตามปาดิบเขา และปาดิบแลง ราก ขับลมในลำไส แกปสสาวะพิการ เปลือกตน ขับลม ฤทธิ์

ทางเภสัชวิทยา ยับย้ังเช้ือแบคทีเรีย เช้ือรา ยับย้ังการเตนผิดจังหวะของหัวใจ ผล ใชประกอบอาหาร

ตะไครตน

พชืสมุนไพร • 41

41

42 • พรรณไมเมอืงไทย

42

ตะลิงปลิง Averrhoa bilimbi L. หลิงปลิง บลีมิง วงศ OXALIDACEAE

ไมพุม หรือไมตน สูงถึง 15 เมตร ใบ ประกอบแบบขนนก ใบยอย 7-19 คู มักจะออกเปนกระจุกท่ีปลาย ใบยอยกวางถึง 4 ซม. ยาวถึง 12 ซม. ทองใบมีขนนุมปกคลุม ดอก ออกเปนชอ ตามลำตน กลบีดอกกวาง 3-4 มม. ยาว 10-20 มม. ผล เปนผลสด มีหลายเมล็ด ลักษณะคอนขางมน หรือมีพูเล็กนอย กวางถึง 5 ซม. ยาวถึง 10 ซม.

พืชปลูกในประเทศไทย ท่ียังไมทราบถ่ินกำเนิดแนชัด สันนิษฐานวามาจากทางดานตะวันออกของมาเลเซีย แตนักพฤกษศาสตร ไดเก็บตัวอยางครั้งแรกจากประเทศศรีลังกา

ผล แกเสมหะเหนียว ฟอกโลหิต รับประทานเปนผลไมสด มีรสเปรี้ยวมาก ฝานแลวนำไปแชน้ำปลา หรือจ้ิมเกลือ ราก แกพิษรอนใน กระหายน้ำ

พชืสมุนไพร • 43

43

44 • พรรณไมเมอืงไทย

44

Ochna integerrima (Lour.) Merr. แงง ชางนาว ตานนกกรด กระโดงแดง กำลังชางสาร ชางโนม ฝนกระแจะ วงศ OCHNACEAE

ไมพุม หรอืไมตนขนาดเล็ก สงูถึง 12 เมตร ใบ เด่ียว รปูขอบขนาน หรือรูปใบหอก กวาง 2-7 ซม. ยาว 6-20 ซม. ขอบใบหยัก ดอก ออกเปนชอ บานเต็มที่กวาง 2-3.5 ซม. ฐานรองดอกนูนและขยายเล็กนอยเมื่อติดผล กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปไข หรือรูปไขแกมขอบขนาน กลีบดอก 5-6 กลีบ หรือมากถึง 10 กลีบ รูปไขกลับ ผล เปนผลแบบเมล็ดเดียวแข็ง

พบในอินเดีย ถึงอินโดจีน และมาเลเซีย ในประเทศไทย พบเกือบทัว่ประเทศ ตามปาผลดัใบ ทีค่วามสงู 0-1,200 เมตร จากระดับน้ำทะเล

ราก ขบัพยาธิ แกนำ้เหลืองเสยี เปลอืก แกปวดตา แกตาเคือง เน้ือไม แกกระษัย ขับพิษเสมหะและโลหิต แกปวดเม่ือย รักษาตับ แกปวดทอง คลายอาการเกร็งของกลามเนื้อทอง และรักษาโรคที่เกี่ยวกับทางเดินปสสาวะ

ตาลเหลือง

พชืสมุนไพร • 45

45

46 • พรรณไมเมอืงไทย

46

Schima wallichii (DC.) Korth. กรรโชก กาโซ สารภีปา คายโซ จำปาดง พระราม บุนนาค พังตาน พันตัน มังตาน หมูพี วงศ THEACEAE

ไมตน สงู 10-25 เมตร ใบ เดีย่ว รปูขอบขนาน หรอืรปูใบหอกแกมรี กวาง 3-6 ซม. ยาว 7-20 ซม. ดอก ออกเปนชอขนาดเล็ก บานเต็มท่ีกวาง 3-4 ซม. กลีบเลี้ยงรูปไต มีขนเล็กนอย กลีบดอกรูปไขปลายมน ผล เปนผลแหงแตก รูปคอนขางกลม เสนผาน-ศูนยกลาง 2-3.5 ซม.

พบทางตะวันออกของอินเดีย ถึงมาเลเซีย ในประเทศไทย พบทั่วประเทศตามปาไผ ปาดิบแลง และปาดิบเขา ที่ความสูง 0-2,500 เมตร จากระดับน้ำทะเล

ดอกแหง แชหรอืชงใหสตรคีลอดบุตรใหม ดืม่ตางน้ำ แกขดัเบา ชกั ลมบาหม ูตนและกิง่ออน แกคลืน่ไส หยอดหูแกปวด

ทะโล

พชืสมุนไพร • 47

47

48 • พรรณไมเมอืงไทย

48

ทับทิม Punica granatum L. มะเกาะ พิลา พิลาขาว มะกองแกว วงศ PUNICACEAE

ไมพุม สูง 1-5 เมตร กิ่งมักแตกแขนง และมีหนามบริเวณซอกใบ ใบ เดี่ยว ออกตรงขาม รูปใบหอก กวาง 0.6-3 ซม. ยาว 1-9 ซม. ดอก เดีย่ว ออกตามก่ิง กานดอกส้ัน กลบีเลีย้งปลายแยกเปนแฉก ยาวประมาณ 1.2 ซม. กลีบดอกรูปไขกลับ ยาวประมาณ 2.5 ซม. ปลายมน ผล รปูคอนขางกลม เสนผานศูนยกลาง 5-15 ซม.

ถิ่นกำเนิดบริเวณพื้นที่ระหวางเชิงเขาหิมาลัย นำเขามาปลูก ในประเทศไทยเปนไมผล

เปลือกผล แกทองเสีย รักษาแผลเนาเปอยเร้ือรัง แกโรคผิวหนัง เปลือกรากและเปลือกตน ขับพยาธิตัวตืดและพยาธิไสเดือน น้ำคั้นจากเยื่อหุมเมล็ด แกเลือดออกตามไรฟน

พชืสมุนไพร • 49

49

50 • พรรณไมเมอืงไทย

50

Euphorbia hirta L. หญาน้ำหมึก นมราชสีห ผักโขมแดง วงศ EUPHORBIACEAE

ไมลมลุก สูงถึง 45 ซม. ลำตนตั้งตรง หรือทอดเลื้อย มีขน สีน้ำตาลอมเหลืองปกคลุม ใบ เดี่ยว เรียงสลับ รูปไขแกมรี กวาง 0.6-1.8 ซม. ยาว 1.2-4 ซม. โคนใบเบ้ียว ขอบใบจักเปนฟนเล่ือย ดอก ออกเปนชอรูปถวย สีเขียว และมีสีแดงปะปน ดอกยอย 20-50 ดอก ผล เปนผลแหงแตก

พบในเขตรอน และเขตอบอุนของโลก สันนิษฐานวามีถ่ินกำเนิดในอเมริกา ในประเทศไทยพบไดทั่วไป โดยเฉพาะพื้นที่เปด

ทั้งตน บำรุงกำลัง บำรุงน้ำนม บำรุงธาตุ ขับปสสาวะ แกปสสาวะแดง ฤทธ์ิทางเภสัชวิทยา กระตุนภูมิคุมกัน เรงใหแผลหายเร็ว ยับยั้งการเกร็งของกลามเนื้อ ตานเชื้อรา ตานเชื้อบิด

น้ำนมราชสีห

พชืสมุนไพร • 51

51

52 • พรรณไมเมอืงไทย

52

Tacca chantrieri André ดีงูหวา ดีปลาชอน นิลพูสี มังกรดำ มาถอนหลัก วานพังพอน ชื่อสามัญ Bat flower วงศ TACCACEAE

ไมลมลุก มีเหงารูปทรงกระบอก ใบ เดี่ยว รูปรี รูปขอบขนาน หรอืรปูใบหอก กวาง 6-18 ซม. ยาว 25-60 ซม. ดอก ออกเปนชอ แตละชอมีดอกยอยมากสุดถึง 25 ดอกยอย ใบประดับ ม ี 2 คู ออกตรงขามสลับตั้งฉาก ริ้วประดับรูปเสนดาย 6-25 อัน ยาว 10-25 ซม. ดอกยอย กวาง 0.6-2 ซม. ยาว 1-2.5 ซม. ปลายแยก 6 แฉก ผล เปนผลแหงแตก รูปสามเหลี่ยม กวาง 1-2 ซม. ยาว 1.5-3 ซม. เมล็ดรูปไต ยาว 3-4 มม.

พบทางตอนใตของจีน อินเดีย บังคลาเทศ อินโดจีน และมาเลเซีย บริเวณปาดิบเขา ที่ความสูง 50-1,000 เมตร จากระดับน้ำทะเล

ทั้งตน ผสมกับสมุนไพรอ่ืน ฝนรวมกันกินแกเบื่อเมา เหงา หรือใบ ตมน้ำดื่มหรือเคี้ยวกิน แกปวดตามรางกาย ปวดทอง อาหารไมยอย อาหารเปนพิษ โรคกระเพาะอาหาร บำรุงรางกาย ใบออน นำมาลนไฟหรือกินเปนผักสดกับลาบ

เนระพูสีไทย

พชืสมุนไพร • 53

53

54 • พรรณไมเมอืงไทย

54

Stephania venosa (Blume) Spreng. เปาเลือดเครือ สบูเลือด กลิ้งกลางดง บอระเพ็ดยางแดง กระทอมเลือด วงศ MENISPERMACEAE

ไมเถา มีหัวสะสมอาหาร เถามียางสีแดงบริเวณปลายยอด หรอืทีก่านใบ ใบ เดีย่ว รปูไข ขอบใบเวาเลก็นอย กวาง 7-12 ซม. ยาว 6-11 ซม. กานใบติดใกลโคนใบ ยาว 5-15 ซม. ดอก ขนาดเล็ก กวาง 4-5 มม. ออกเปนชอแบบซี่รม แยกเพศ ดอกเพศผู มีกลบีเลีย้ง 6 กลบี รปูไข หรอืรปูไขกลบั กลบีดอก 3 กลบี รปูไขกลบั ชอดอกเพศเมีย มักจะหนาแนนกวา มีกลีบดอก 2 กลีบ คลายรูปไต ผล เปนผลแบบเมล็ดเดียวแข็ง รูปไขกลับ ยาว 7 มม.

พบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต ในประเทศไทยพบตามปาเบญจพรรณ และภเูขาหนิปนู ทีค่วามสงู 0-1,500 เมตร จากระดับน้ำทะเล

ราก บำรุงเสนประสาท แกไข แกหืด แกบิด หัว แกเสมหะ ในลำคอและทรวงอก กระจายลม บำรุงกำลัง เปนยาอายุวัฒนะ บำรุงกำหนัด ใบ บำรุงธาตุ ฆาพยาธิ

เปาเลือด

พชืสมุนไพร • 55

55

Clinacanthus nutans (Burm.f.) Lindau พญาปลองทอง พญาปลองดำ ผักมันไก ผักลิ้นเขียด เสลดพังพอนตัวเมีย วงศ ACANTHACEAE

ไมพุมรอเลื้อย ใบ เดี่ยว ออกตรงขาม รูปไขแกมขอบขนาน หรือรูปใบหอก กวาง 0.5-1.5 ซม. ยาว 2.5-13 ซม. ดอก ออกเปนชอ ดอกยอยจำนวน 5 ดอกขึ้นไป กลีบเลี้ยงยาว 1 ซม. มีขนแบบตอมปกคลุม กลีบดอกเช่ือมเปนหลอด ยาว 3.5 ซม. ปลายแยก รูปปากเปด ผล เปนผลแหงแตก

พืชปลูก ไมทราบถิ่นกำเนิดท่ีแนชัด ใบ รักษาแผลไฟไหม น้ำรอนลวก แมลงกัดตอย ผื่นคัน ลดการอักเสบของ

เริมในปาก และงูสวัด

พญายอ

56 • พรรณไมเมอืงไทย

56

Lobelia chinensis Lour. บัวครึ่งซีก วงศ CAMPANULACEAE

ไมลมลุกอายุหลายป ใบ เดี่ยว เรียงสลับ รูปใบหอก กวาง 1.2-2.5 ซม. ยาว 2.5-6 ซม. ขอบใบจักเล็กนอย ดอก เดี่ยว ออกท่ีซอกใบ กลีบเลี้ยงอยูเหนือรังไข ปลายแยก 5 แฉก กลีบดอกไมสมมาตร ปลายแยก 5 แฉก ผล เปนผลแหงแตก ยาว 4-6 มม. เมล็ดรูปรี จำนวนมาก

พบทั่วไปในประเทศจีน เปนพืชปลูกในประเทศไทย ตนสด เปนยาบำรุงปอด แกวัณโรค และแกหืด ชาวจีนนิยมใชตนสดตำผสม

กับเหลากินแกอาเจียนเปนเลือด แกหืด

พระจันทรคร่ึงซีก

พชืสมุนไพร • 57

57

58 • พรรณไมเมอืงไทย

58

Cissus quadrangularis L. ขั่นขอ สันชะควด สามรอยตอ วงศ VITACEAE

ไมเถา อวบน้ำ ยาวถึง 8 เมตร ผิวเกล้ียง ลำตนมีสันและ มือเกาะ ใบ เดี่ยว รูปไข หรือสามเหล่ียม ยาว 2-5 ซม. แผนใบ มีตอมโปรงแสง ขอบใบจักหาง ดอก ออกเปนชอแบบกระจุก ที่โคนกานใบ กลีบเลี้ยงขนาดประมาณ 2 มม. กลีบดอกรูปไข ปลายแหลม โคงเปดเมื่อดอกบาน ยาวประมาณ 2.5 มม. เกสรเพศผู 4 อัน ผล เปนผลสด คอนขางกลม เสนผานศูนยกลาง 7 มม. เมล็ดมี 1 เมล็ด รูปไขกลับ ผิวเกลี้ยง

พบบริเวณเขตรอนในแอฟริกา และเอเซียใต ในประเทศไทย เปนพืชปลูก

เถาสด กินวันละ 1 ปลอง จนครบ 3 วัน แกริดสีดวงทวาร แกลักปดลกัเปด ประจำเดือนมาไมปกติ รักษากระดูกแตกและหัก แกหูน้ำหนวก ขับน้ำเหลืองเสีย ราก รักษากระดูกแตกและหัก ใบ รักษาโรคลำไส

เพชรสังฆาต

พชืสมุนไพร • 59

59

60 • พรรณไมเมอืงไทย

60

มะกายคัด Mallotus philippensis (Lam.) Müll.Arg. กายคัดหิน ขี้เนื้อ สากกะเบือละวา คำแดง คำแสด มะคาย ทองทวย แสด แทงทวย ลายตัวผู ขี้เตา ชาตรีขาว พลับพลาข้ีเตา พลากวางใบใหญ ชื่อสามัญ Monkey-faced tree วงศ EUPHORBIACEAE

ไมตนขนาดเล็ก สูงถึง 15 เมตร กิ่งกานมีขนรูปดาวและเกล็ดสแีดง ใบ เดีย่ว เรยีงสลับ รปูไขแกมรปูร ีกวาง 2.1-10.5 ซม. ยาว 4-22 ซม. ทองใบมีขนลักษณะตอมหรือเปนเกล็ด เสนใบสามเสนจากโคน ดอก ออกเปนชอ แยกเพศ ชอดอกเพศผู ยาวถงึ 18 ซม. กลบีดอกขนาด 2-3 มม. ชอดอกเพศเมีย ยาวถงึ 20 ซม. กลบีดอกขนาด 4 มม. ผล เปนผลแหงแตก กวาง 6-8 มม. ยาว 8-12 มม. เปนพูเล็กนอย สีน้ำตาลแดง เมล็ดสีดำ กวาง 3.5-3.8 มม. ยาว 4-4.2 มม.

กระจายพันธุตั้งแตเอเชียถึงออสเตรเลีย ในประเทศไทยพบทุกภาค

เปลือก บำรุงโลหิต ใบ ขับปสสาวะ แกบิด ดอก บำรุงสมอง บำรุงโลหิต แกอาการแสบรอนตามผิวหนัง เมล็ด แกลม ขับปสสาวะ บำรุงโลหิต ฤทธ์ิทางเภสัชวิทยา ขับพยาธิ ตานเชื้อแบคทีเรีย

พชืสมุนไพร • 61

61

62 • พรรณไมเมอืงไทย

62

Sapindus rarak DC. มะซัก สมปอยเทศ ประคำดีควาย ชื่อสามัญ Soap nut tree วงศ SAPINDACEAE

ไมตน สูงถึง 20 เมตร ใบ ประกอบแบบขนนก ใบยอย 6 คู รูปขอบขนาน กวาง 3-4 ซม. ยาว 10-12 ซม. โคนใบเบี้ยว ดอก ออกเปนชอแยกแขนง กลีบเล้ียง 5 กลีบ รูปไข หรือรูปไขแกมขอบขนาน กวาง 2-2.5 มม. ยาว 3-5 มม. มขีนปกคลมุ กลบีดอก 4 กลีบ มีรยางคดานในและมีขนยาวสีน้ำตาลปกคลุม ผล รูปทรงกลม และมีลักษณะเปนสันเล็กนอย สีแดงเขม ขนาด 1.8-2 ซม.

พบในอินเดีย ไตหวัน และเอเชียตะวันออกเฉียงใต ใน ประเทศไทยพบตามปาผลัดใบ และปาดิบแลง ที่ความสูง 150- 1,600 เมตร จากระดับน้ำทะเล

ราก แกหืด ไอ เปลือก แกกระษัย แกพิษไข แกพิษรอน ผล ดับพิษทั้งปวง ดับพิษรอนภายใน แกไข แกหอบหืด รักษาโรคผิวหนัง รังแค และชันนะตุ ผลแกนำมาทุบใหมีฟองสำหรับซักผา เมล็ด รักษาโรคผิวหนัง

มะคำดีควาย

พชืสมุนไพร • 63

63

64 • พรรณไมเมอืงไทย

64

Averrhoa carambola L. ชื่อสามัญ Carambola วงศ OXALIDACEAE

ไมตน สงูถึง 14 เมตร ปลายกิง่มกัจะยอยลง ใบ ประกอบแบบขนนก ใบยอย 3-6 คู ใบยอย กวางถึง 4 ซม. ยาวถึง 10 ซม. ดอก ออกเปนชอที่ซอกใบ ตามก่ิง และลำตน กลีบดอกกวาง 2 มม. ยาว 8 มม. ดานในกลีบดอกมีขนเล็กนอย ลักษณะเปนตอม ผล เปนผลสด กวาง 6 ซม. ยาว 12.5 ซม. มีสันตามยาว

พืชปลูกท่ัวไป ไมทราบถ่ินกำเนิดที่แนชัด ยอดออน ทานเปนผักสดกับลาบ โดยเฉพาะ

ลาบเนื้อ ใบและราก แกไข ใบ แกผดผื่นคัน แกเลือดออกตามไรฟน แกบิด ลดการอักเสบ ขับระดู ขับปสสาวะ เปลือก แกไข แกทองเสีย ผล ขับเสมหะ ขับปสสาวะ ขับเลือดเสีย รับประทานเปนผลไมสด มีทั้งสายพันธุหวานและสายพันธุเปรี้ยว

มะเฟอง

พชืสมุนไพร • 65

65

66 • พรรณไมเมอืงไทย

66

Momordica charantia L. forma abbreviata (Ser.) W.J. de Wilde & Duyfjes มะหอย มะไห ผักเหย ผักไห มะรอยรู ชื่อสามัญ Bitter cucumber, Leprosy gourd วงศ CUCURBITACEAE

ไมเลื้อย ใบ เดี่ยว รูปคอนขางกลม กวาง 2.5-10 ซม. ขอบเวาลึก 5-7 แฉก ดอก เดี่ยว แยกเพศ บานเต็มที่กวาง 2-3.5 ซม. กลีบเลี้ยงรูปไข กลีบดอกรูปไขกลับ ดอกเพศเมีย มีขนาดกลีบเล็กกวาดอกเพศผู ผล เมื่อแหงจะแตกออกเปน 3 พู รูปรี รูปไข หรือรูปขอบขนาน กวาง 2-4 ซม. ยาว 2-11 ซม. มีปุม และมีสัน 8-10 สัน เมล็ดจำนวนมาก

พบในเขตรอนช้ืนของแอฟริกา เอเชีย ออสเตรเลีย และแปซิฟก มักพบบริเวณพื้นที่เปด

ราก รักษาริดสีดวงทวาร ฝาดสมาน บำรุงธาตุ ลำตน บำรุงน้ำดี เปนยาระบายออนๆ ใบ แกไข ดับพิษรอน ขับพยาธิ เปนยาระบายออนๆ ผล แกพิษฝ แกฟกบวม แกอักเสบ บำรุงน้ำดี ขับพยาธิ แกปากเปอย ดับพิษรอน ชวยเจริญอาหาร แกไข ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา พบวาตานมะเร็ง ยั้บยั้งการสงเสริมมะเร็ง ยับยั้งอนุมูลออกซิเจน ตานเชื้อแบคทีเรีย และตานไวรัส

มะระขี้นก

พชืสมุนไพร • 67

67

68 • พรรณไมเมอืงไทย

68

Moringa oleifera Lam. มะคอนกอม ผักอีฮึม ผักอีฮุม ชื่อสามัญ Horse radish tree วงศ MORINGACEAE

ไมพุม หรือไมตน สูง 3-10 เมตร ใบ ประกอบแบบขนนก ใบยอย 8-10 คู รูปไข รูปไขกลับ หรือรูปขอบขนาน กวาง 5-12 มม. ยาว 5-20 มม. ปลายมน หรอืเวาตืน้ ดอก ออกเปนชอแบบแยกแขนง ยาว 10-30 ซม. กลีบดอกสีเขียวออน กวาง 5-8 มม. ยาว 10-17 มม. ผล เปนฝกรูปดาบ หรือกระบอง ยาว 18-45 ซม. มีสันหลัก 3 สัน เมล็ดขนาดประมาณ 10 มม. มีปก

ถิ่นกำเนิดอินเดีย ในประเทศไทยเปนพืชปลูก เปลือก ขับลมในลำไส พอกแผล หามเลือด ใบ หามเลือด

ขับน้ำนม ทำใหนอนหลับ รักษาเลือดออกตามไรฟน ดอก ขับน้ำตา ขับปสสาวะ แกไข กระตุนกำหนัด ผล บำรุงกำลัง ถอนพิษไข แกขัดเบา แกโรคตับและมาม เมล็ด แกปวดตามขอ

มะรุม

พชืสมุนไพร • 69

69

70 • พรรณไมเมอืงไทย

70

Elaeagnus latifolia L. สลอดเถา สมหลอด วงศ ELAEAGNACEAE

ไมพุม หรือไมพุมรอเล้ือย กิ่งออน และชอดอกมีเกล็ดสีเงินหรือสีน้ำตาลปกคลุม ใบ เดี่ยว เรียงสลับ รูปรี กวางถึง 9 ซม. ยาวถึง 12 ซม. ดอก ออกเปนชอกระจกุ ทีซ่อกใบ 2-15 ดอกตอชอ วงกลีบรวม 4 กลีบ ยาว 2-4 มม. เกสรเพศผู 4 อัน ผล เปน ผลสด มีเมล็ดเดียวแข็ง รูปไขแกมขอบขนาน ยาว 2.5-4.5 ซม.

พบในพมา มาเลเซีย จีน และชายฝงคาบสมุทรอินเดีย ในประเทศไทยพบตามปาดิบแลง

เนื้อในเมล็ด ผสมเหงาสับปะรด 7 แวน สารสมเทาหัวแมมือ ตมน้ำด่ืมแกนิ่ว ราก ผสมรากสมุนไพรอ่ืนแชเหลาท่ีทำจากขาวเหนียวดำ กินแกปวดกระดูกหัวเขา เดินไมได ดอกและผล กินเปนยาสมาน คุมธาตุ ผลสุก รับประทานได รสหวานอมเปร้ียว

มะหลอด

พชืสมุนไพร • 71

71

72 • พรรณไมเมอืงไทย

72

Calotropis gigantea (L.) Dryander ex W.T. Aiton ดอกรัก ปอเถื่อน ปานเถื่อน วงศ ASCLEPIADACEAE

ไมพุม สูง 1-5 เมตร มียางขาว ใบ เดี่ยว ออกตรงขาม รูปรี หรือรูปไขกลับ กวาง 3-8 ซม. ยาว 6-18 ซม. ดอก ออกเปนชอ กลีบเลี้ยงปลายแยกเปนแฉก ยาว 3-4 มม. มีขนปกคลุมเล็กนอย กลีบดอกขนาด 3-4.5 ซม. สีเขียวออน ขาว หรือมวง ผล เปนฝก แตกได

พบกระจายตั้งแตปากีสถาน เนปาล จนถึงอินเดีย ศรีลังกา ตอนใตของจีน และมาเลเซีย ในประเทศไทยพบตามที่เปด ทั่วประเทศ

ยางขาวจากตน เปนยาถายอยางแรง ขับพยาธิ แกกลากเกล้ือน แกปวดฟน ปวดหู ทาตวัปลาชอนปงไฟใหเด็กกินเปนยาฆาพยาธิไสเดือน เปลือกตน ขับน้ำเหลืองเสีย ทำใหอาเจียน ดอก ชวยเจริญอาหาร แกไอ แกหืด

รัก

พชืสมุนไพร • 73

73

74 • พรรณไมเมอืงไทย

74

Thunbergia laurifolia Lindl. กำลังชางเผือก ขอบชะนาง เครือเขาเขียว ยาเขียว คาย รางเย็น ดุหวา ทิดพุด น้ำนอง ย่ำแย แอดแอ วงศ ACANTHACEAE

ไมเลื้อยอายุหลายป ใบ เดี่ยว ออกตรงขาม รูปไข หรือรูปรี กวาง 4-11 ซม. ยาว 10-16 ซม. กานใบยาว 1-6 ซม. ขอบใบหยักหาง ดอก สีฟาออนอมมวง เสนผานศูนยกลาง 6-8 ซม. กลีบเลี้ยงรูปรี 2 กลีบ ประกบกัน กลีบดอกรูปกรวย ปลายแยกเปน 5 แฉก แตละแฉกรูปไข ผล เปนผลแหงแตก

พบบริเวณริมลำหวย และพื้นที่ตามชายปา ราก ผสมกับสมุนไพรอื่นตมใหสตรีอยูไฟหลังคลอดด่ืม

บำรุงสุขภาพ แกรอนในกระหายน้ำ แกพิษรอน ลำตน แกตับเคลื่อน ตับทรุด แกรอนในกระหายน้ำ ถอนพิษทั้งปวง ใบ แก น้ำรอนลวก แกไข ทั้งตนขับปสสาวะ ขับระดูขาว แกหนองใน ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ตานแบคทีเรีย ตานไวรัสเฮอรปส ซิมเพลกซ แกพิษ ลดความดันโลหิต และฆาแมลง

รางจืด

พชืสมุนไพร • 75

75

76 • พรรณไมเมอืงไทย

76

Ricinus communis L. ละหุงแดง มะละหุง มะโหง มะโหงหิน ชื่อสามัญ Castor bean, Castor oil, Palma-christi วงศ EUPHORBIACEAE

ไมพุม หรือไมตนขนาดเล็ก สูงถึง 6 เมตร ใบ เดี่ยว เรียงสลับ รูปฝามือ กวาง 6-14 ซม. ขอบเวาลึกเปนแฉก 5-7 แฉก และจักแบบฟนเล่ือย กานใบติดท่ีฐานใบแบบกนปด ดอก ออกเปนชอตัง้ แยกเพศ ดอกเพศผู กลีบเลี้ยงสีเหลืองอมเขียว เกสรเพศผู สีครีม ขาว หรอืเหลืองออน ดอกเพศเมีย กลบีดอกสเีขยีว หรอืแดง รงัไขมีขนคลายพู ผล เปนผลแหงแตก เสนผานศูนยกลาง 2-3 ซม. มีหนาม

สันนิษฐานวามีถิ่นกำเนิดจากแอฟริกาเหนือ เปนพืชปลูกทั่วไปในเขตรอน

ราก แกไขเซื่องซึม ขับน้ำนม ใบ แกอาการกล้ันปสสาวะ ไมอยู ชวยขับน้ำนม ขับระดู แกไขตัวรอน เมล็ด พอกหัวริดสีดวง รักษาฝ หากรับประทานอาจทำใหตายได น้ำมันจากเมล็ด ที่บีบโดยไมใชความรอน เปนยาระบายสำหรับเด็กและผูสูงอายุ ถาบีบโดยใชความรอนจะทำใหมีโปรตีนที่เปนพิษชื่อ ricin ออกมาดวย จึงไมใชเปนยา

ละหุง

พชืสมุนไพร • 77

77

78 • พรรณไมเมอืงไทย

78

Clinacanthus siamensis Bremek. วงศ ACANTHACEAE

ไมพุมรอเลื้อย สูง 1-1.5 เมตร ใบ เดี่ยว เรียงตรงขาม รูปรีแกมรูปขอบขนาน ยาว 10-18 ซม. ขอบใบเปนคลื่น ปลายใบเรียวแหลม ดอก ออกเปนชอที่ปลายยอด ดอกยอย 12-20 ดอก กลีบดอกสีสมแดง ยาว 3-4 ซม. ปลายแยกแบบสองปาก ออกดอกตลอดป

พืชเฉพาะถ่ินของประเทศไทย พบทางภาคตะวันออก แถบจังหวัดฉะเชิงเทรา ระยอง จันทบุรี และตราด

ใบ ตำหรือขย้ี ทาหรือพอก แกพิษรอนอักเสบ แกปวดฝ ถอนพิษแมลงสัตวกัดตอย ราก ตำพอก แกพิษตะขาบ และ แมงปอง

ลิ้นงูเหา

พชืสมุนไพร • 79

79

80 • พรรณไมเมอืงไทย

80

Phyllanthus pulcher Wall. ex Müll.Arg. ตรึงบาดาล เสนียด กระทืบยอด กางปลาแดง ครีบยอด กางปลาดิน ดอกใตใบ รุรี คดทราย กางปลา วงศ EUPHORBIACEAE

ไมพุม สูงถึง 1.5 เมตร ใบ เด่ียว รูปขอบขนานแกมรูปรี กวาง 0.6-1.7 ซม. ยาว 0.7-2.8 ซม. ดอก แยกเพศ ดอกเพศผู ขนาด 2-3 มม. กลีบเลี้ยง 3-4 กลีบ รูปสามเหลี่ยมหรือรูปไข ขอบเปนชายครุย ดอกเพศเมีย ขนาด 2.2-5 มม. กลีบเลี้ยง 5-6 กลีบ รูปสี่เหลี่ยมขาวหลามตัดแกมรูปไข ขอบเปนชายครุย ผล เปนผล แหงแตก สีเขียวออนแกมแดง มี 6-8 พู ขนาด 2.5 มม. กานผลยาว 1.5-2.2 ซม.

พบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต ประเทศไทยพบตามปาเบญจพรรณ ที่ความสูง 50-100 เมตร จากระดับน้ำทะเล

ใบแหง บดเปนผงผสมพิมเสน กวาดคอเด็กเพื่อลดไขและรักษาแผลในปาก ยาภายนอกใชพอกฝ บรรเทาอาการบวมและคัน ราก แกพิษตานซาง ขับลมในลำไส ลำตน แกปวดทอง แกฝอักเสบ และแกคัน

วานธรณีสาร

พชืสมุนไพร • 81

81

82 • พรรณไมเมอืงไทย

82

Acorus calamus L. ฮางคาวน้ำ ฮางคาวบาน ผมผา สมชื่น ฮางคาวผา วงศ ARACEAE

ไมลมลกุ มเีหงา ใบ เดีย่ว แผนใบรปูใบดาบ กวาง 0.5-1 ซม. ยาว 40-60 ซม. ดอก ออกเปนชออดัแนน เปนแทงกลม ดอกยอย ขนาดเล็กจำนวนมาก กลีบรวม 6 กลีบ รูปสามเหลี่ยม กวาง 0.5-0.8 มม. ยาว 1-2 มม. เรียงเปนวง 2 วง ผล เปนผลแบบมีเนื้อหลายเมล็ด รูปขอบขนานแกมรูปไขกลบั

พบบริเวณพื้นที่ชื้น หรือริมลำหวย เหงา แกปวดทอง ขับเสมหะ ขับลม รักษาโรคไขขออักเสบ

ทำใหอาเจียน แกหอบหืด แกทองอืด ทองเฟอ แกไอ แกเจ็บคอ หามกินเกิน 2 กรัม จะทำใหอาเจียน ใบ แกหวัด คัดจมูก แกปวดกลามเน้ือตามขอ ตมเปนยาแกไขเด็ก โดยนำผาชุบน้ำเช็ดตัว หรืออาบน้ำใหเด็ก น้ำมันหอมระเหยจากเหงาและราก มีฤทธิ์ลดความดันโลหิต แตมีรายงานวามีพิษตอตับ และทำใหเกิดมะเร็ง จึงควรศึกษาความเปนพิษเพิ่มเติม

วานน้ำ

พชืสมุนไพร • 83

83

84 • พรรณไมเมอืงไทย

84

Jatropha curcas L. สบูขาว มะโหงฮั้ว มะโหง หงเทก มะเยา หมักเยา สะลอดดำ สลอดใหญ ชื่อสามัญ Physic nut วงศ EUPHORBIACEAE

ไมพุม หรือไมตนขนาดเล็ก สูงถึง 6 เมตร ใบ เดี่ยว รูปไขมน กวางและยาว 7-14 ซม. ขอบเรยีบ หรอืเวา 3-5 แฉก ดอก แยกเพศ ออกเปนชอแบบกึ่งเชิงหลั่น มักจะออกเปนคู ชอยาวถึง 10 ซม. ดอกเพศผู ขนาด 6-8 มม. สีเขียวอมเหลือง มีตอมที่ฐาน 5 อัน เกสรเพศผู 10 อัน ดอกเพศเมีย กลีบเลี้ยงและกลีบดอก รูปรี กวาง 2.5 มม. ยาว 6 มม. สเีขียวอมเหลือง ผล รปูร ีกวาง 2-3 ซม. ยาว 2-3.5 ซม. เมล็ด กวาง 1 ซม. ยาว 1.7 ซม.

ถ่ินกำเนิดเขตรอนของทวีปอเมริกา ปจจุบันเปนพืชปลูกท่ัวไป เปลอืกตน ตมนำ้ด่ืมแกโรคกระเพาะอาหาร แกทองผกู ตมนำ้

อมแกปวดฟน เหงือกอักเสบ แผลในปาก ใบ รักษาแผลสด แผลถลอก แผลไฟไหมน้ำรอนลวก หามเลือด ใบแหง เขายาพอก แกปวดเมือ่ยตามขอ แกนและใบ แชนำ้ใหเดก็อาบ แกพษิตานซาง เมล็ด สกัดน้ำมันเชื้อเพลิงสำหรับเครื่องยนต

สบูดำ

พชืสมุนไพร • 85

85

86 • พรรณไมเมอืงไทย

86

Sauropus thorelii Beille ไครหอม ไคขม วงศ EUPHORBIACEAE

ไมพุม สูงถึง 1.5 เมตร ผิวเกล้ียง กิ่งออนมีสันตามยาว 2-4 สัน ใบ เดี่ยว รูปใบหอก กวาง 1.2-2.2 ซม. ยาว 2.6-10 ซม. ดอก สีแดงเขม แยกเพศ อยูบนตนเดียวกัน ออกเปนกระจุกตามลำตน ขนาด 6-7.5 มม.

พืชปลูกท่ัวไป ใบ ตมน้ำดื่ม หรือเคี้ยวสด รักษาโรคภูมิแพ หอบหืด หวัด

เร้ือรัง ไซนัส ใชเปนผักสดกินกับลาบ ดอก รักษาโรคกระเพาะ ความดันสูง เบาหวาน

สะเลียมหอม

พชืสมุนไพร • 87

87

88 • พรรณไมเมอืงไทย

88

Harrisonia perforata (Blanco) Merr. ไมจี้ หนามจี้ คนทา วงศ SIMAROUBACEAE

ไมพุม สูงถึง 15 เมตร ลำตนมีหนาม ใบ ประกอบแบบขนนก แกนกลางใบมีปก ใบยอย 1-15 คู กวาง 5-15 มม. ยาว 10-20 มม. ดอก ออกเปนชอแบบกระจุกท่ีซอกใบใกลปลายกิ่ง กลีบดอก ดานนอกสีมวงแดง ดานในสีนวล ผล คอนขางกลม ขนาดประมาณ 2 ซม.

พบบริเวณตอนใตของจีน และเอเชียตะวันออกเฉียงใต ในประเทศไทยมักพบตามปาผลัดใบ ที่ความสูง 0-900 เมตร จากระดับน้ำทะเล

ราก แกไข เปลือกราก ตมแกทองรวง แกบิด แกพิษแตนตอย ผล ทุบผสมกับเปลือกตนซอ นำไปหมกไฟแลวบีบน้ำทาบริเวณน้ำกัดเทา หรือแผลที่เกิดจากการเสียดสี ฤทธ์ิทางเภสัชวิทยา แกแพ และยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อมาลาเรีย

สีฟนคนทา

พชืสมุนไพร • 89

89

90 • พรรณไมเมอืงไทย

90

Bauhinia variegata L. เปยงพะโก นางอ้ัว ชื่อสามัญ Mountain ebony tree, St.Thomas tree วงศ FABACEAE (LEGUMINOSAE)

ไมตน สูงถึง 15 เมตร ใบ เดี่ยว รูปไข กวาง 8-14 ซม. ยาว 8-14 ซม. ปลายใบแยกเปน 2 แฉก ดอก ออกเปนชอสัน้ตามกิ่ง บานเต็มท่ีกวาง 8-11 ซม. กลีบเลี้ยงรูปชอน กลีบดอกรูปไขกลับ โคนเรียว เกสรเพศผู 5 อัน แตละอัน ยาวไมเทากัน ผล เปน ฝกแบน โคงเล็กนอย กวาง 2-2.5 ซม. ยาว 20-30 ซม. เมล็ด 10-25 เมล็ด แบน ขนาด 10-15 มม.

พบในอินเดีย พมา ตอนใตของจีน ลาว และตอนเหนือของเวียดนาม ในประเทศไทยพบมากทางภาคเหนือ โดยเฉพาะปาเบญจพรรณ ที่ความสูง 500-800 เมตร จากระดับน้ำทะเล

ยอดออน ตมด่ืม หรือกินสด แกอาการทองรวง ดอก ลวกเปนผักจิ้มน้ำพริก

เสี้ยวดอกขาว

พชืสมุนไพร • 91

91

92 • พรรณไมเมอืงไทย

92

หญาใตใบ Phyllanthus urinaria L. มะขามปอมดิน ลูกใตใบ หมากไขหลัง ไฟเดือนหา วงศ EUPHORBIACEAE

ไมลมลุก สูงถึง 60 ซม. ลำตนเกลี้ยง ใบ เดี่ยว รูปขอบขนาน หรือรูปไขแกมรูปขอบขนาน กวาง 2-7 มม. ยาว 8-18 มม. ดอก แยกเพศ ดอกเพศผู เปนชอกระจุกกลม 5-7 ดอก ดอกบานเต็มท่ีขนาด 0.4-1.2 มม. กลีบเลี้ยง 6 กลีบ รูปรีหรือรูปขอบขนานแกมรูปไข ดอกเพศเมีย ออกเด่ียว มีขนาดใหญกวาดอกเพศผูเล็กนอย ผล เปนผลแหงแตก รูปรางคอนขางกลม ขนาด 2-4 มม. ผิวมีปุม

พบทั่วไปในเขตรอนช้ืน บริเวณพื้นที่เปด ที่ความสงู 30-1,100 เมตร จากระดับนำ้ทะเล

ท้ังตน ผสมสมุนไพรอ่ืน เขายาตม ด่ืมแกมะเร็งมดลูก แกไข ฤทธ์ิทางเภสัชวิทยา ทั้งตนชงเปนยาดื่มชวยขับปสสาวะ และลดไขในสัตวทดลอง

พชืสมุนไพร • 93

93

94 • พรรณไมเมอืงไทย

94

Tacca plantaginea (Hance) Drenth ดีทิง ผักคี๊ปา ลิ้นคู วงศ TACCACEAE

ไมลมลุก มีเหงาใตดิน ใบ เดี่ยว รูปใบหอก กวาง 3-8 ซม. ยาว 10-35 ซม. ดอก ออกเปนชอ 1-6 ชอ แตละชอมีดอกยอย 6-20 ดอก ใบประดับ มี 2 คู ริ้วประดับรูปเสนดาย 6-20 อัน ยาวถึง 8 ซม. ดอกยอย กวาง 0.5-1 ซม. ยาว 1-2 ซม. ปลายแยก 6 แฉก ผล เปนผลแหงแตก รูปสามเหลี่ยม รูปแตร หรือ รูปกรวย กวาง 0.7 ซม. ยาว 1 ซม. เมล็ดรูปไข หรือขอบขนาน กวาง 0.6-1 มม. ยาว 2-2.5 มม.

พบกระจายทางตอนใตของจีน ลาว และเวียดนาม ใน ประเทศไทยพบบริเวณรมิลำหวยในปาเบญจพรรณ และปาดบิแลง ที่ความสูง 100-600 เมตร จากระดับน้ำทะเล

ราก ตากแหง บดเปนผงปนเปนลูกกลอน แกริดสีดวงทวาร

หนวดเสือ

พชืสมุนไพร • 95

95

96 • พรรณไมเมอืงไทย

96

Jatropha podagrica Hook.f. วานเลือด หัวละมานนั่งแทน ชื่อสามัญ Gout plant, Tartoga วงศ EUPHORBIACEAE

ไมพุม สูงถึง 2.5 เมตร ลำตนพองที่โคน ใบ เดี่ยว รูปไขกวาง หรือรูปไขกลับ กานใบยาว 10-20 ซม. ติดแผนใบแบบกนปด ขอบใบเวา 3-5 แฉก ดอก แยกเพศ ออกเปนชอกึ่งชอเชิงหล่ัน กานชอดอกยาวถึง 20 ซม. ดอกเพศผู ขนาด 1-1.2 ซม. กลบีเลีย้งและกลีบดอกรปูไขกวาง ดอกเพศเมีย ขนาด 1.2-1.4 ซม. กลบีเลีย้งรูปรี กลีบดอกยาว 6-7 มม. ผล รูปรี มีสามพู ขนาด 1.5 ซม. ปลายมน แตกท้ังแนวต้ังและแนวนอน เมล็ด รูปรี กวาง 6 มม. ยาว 1.2 มม.

พืชปลูก มีถิ่นกำเนิดจากอเมริกากลาง น้ำยาง ทารักษาแผลมีดบาด หามเลือด รักษาฝ เมล็ด มีสาร

กลุม phorbol esters ที่เปนพิษ เชนเดียวกับสบูดำ สารสกัดจากเมล็ดมีฤทธ์ิตานเชื้อรา

หนุมานนั่งแทน

พชืสมุนไพร • 97

97

98 • พรรณไมเมอืงไทย

98

หอมไก Chloranthus erectus (Buch.-Ham.) Verdc. หอมไก กระดูกไก วงศ CHLORANTHACEAE

ไมพุม สูงถึง 3 เมตร ใบ เดี่ยว เรียงตรงขาม รูปขอบขนานแกมรูปใบหอก หรือรูปรี กวาง 3-13 ซม. ยาว 8-29 ซม. ขอบใบจักเปนตอมหาง ดอก ออกเปนชอแบบเชิงลด มักมี 5-13 ชอ ยาว 2.5-5 ซม. มีริ้วประดับเปนแผนรูปไข ปลายแหลม รังไข ถูกหุมดวยสวนเกสรเพศผู ผล อวบน้ำ สีขาว ครีม หรือชมพู สวนปลายสีมวง ขนาด 5-7 มม. เมล็ดสีเหลืองออน

พบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต ประเทศไทยพบท่ัวไป โดยเฉพาะบริเวณริมลำหวย ในปาดิบแลง

ทั้งตน ผสมหัวยาขาวเย็น ตมน้ำด่ืม แกไขเรื้อรัง ราก ผสมสมุนไพรอื่น ฝนกินรักษาอาการประจำเดือนมาไมปกติ

พชืสมุนไพร • 99

99

100 • พรรณไมเมอืงไทย

100

Phlogacanthus curviflorus Nees วงศ ACANTHACEAE

ไมพุม สูงถึง 3 เมตร ใบ เดี่ยว เรียงตรงขาม รูปรี หรือ ขอบขนาน กวาง 10-15 ซม. ยาว 22-32 ซม. ดอก ออกเปนชอกระจะที่ปลายยอด กลีบเลี้ยงปลายแยก 5 แฉก กลีบดอกเชื่อมเปนหลอด ยาว 4-4.5 ซม. มีขนปกคลุม ปลายแยกเปน 5 แฉก ผล เปนผลแหงแตก

ราก ใชรวมกับพืชสมุนไพรอื่นเขาสูตรยาหม (ยาอบ) ใบ ตากแหง บดเปนผงทำเปนยาลูกกลอน กินเปนยาแกไข ปวดหัว วิงเวียน หนามืดตาลาย

หอมชาง

พชืสมุนไพร • 101

101

102 • พรรณไมเมอืงไทย

102

Acanthus ebracteatus Vahl จะเกร็ง นางเกร็ง เหงือกปลาหมอน้ำเงิน แกมหมอ แกมหมอเล อีเกร็ง ชื่อสามัญ Sea holly วงศ ACANTHACEAE

ไมพุม สูง 40-100 ซม. ใบ เดี่ยว เรียงตรงขาม รูปขอบขนาน กวาง 2 ซม. ยาว 12-17 ซม. ขอบใบเวาลึก และมีหนามสีเขียวเขม ดอก ออกเปนชอแบบเชิงลด ยาว 10 ซม. ดอกยอยจำนวนมาก กลีบดอกสีขาว เสนผานศูนยกลาง 1.9 ซม. ยาว 2.5 ซม. ผล เปนผลแหงแตก รูปขอบขนาน

พบตามปาชายเลน ในเขตรอน ตนและเมล็ด รักษาฝ แกโรคน้ำเหลืองเสีย เมล็ด เปนยา

ขับพยาธิ ใชน้ำคั้นทาศีรษะบำรุงรากผม ใบ เปนยาอายุวัฒนะโดยปรุงรวมกับพริกไทย บดทำเปนลูกกลอน

เหงือกปลาหมอ

พชืสมุนไพร • 103

103

104 • พรรณไมเมอืงไทย

104

ฮอม Strobilanthes cusia (Nees) Kuntze คราม ฮอมเมือง วงศ ACANTHACEAE

ไมพุม สูงถึง 1.5 เมตร ลำตนเปนเหลี่ยม รูปทรงกระบอก ใบ เดี่ยว ออกตรงขาม รูปรี กวาง 2.5-6 ซม. ยาว 5-16 ซม. ขอบใบหยักฟนเลื่อย ดอก ออกเปนชอท่ีซอกใบ ดอกบานกวาง 1.5-2 ซม. ยาว 3-5 ซม. สีมวง หรือมวงอมชมพู เชื่อมเปนหลอด โคงงอ ปลายแยก 5 กลีบ ผล เปนผลแหงแตก

พบในอนิเดยี ตอนใตของจนี พมา และอนิโดจีน ในประเทศไทยพบตามบริเวณพื้นที่ชื้นในปาดงดิบทางภาคเหนือ

เปลือก แกพิษงู ทั้งตน แกไขตัวรอน แกบวม พอง รากและใบ แกปวดศีรษะ เนื่องจากหวัด แกเจ็บคอ หลอดลมอักเสบ

พชืสมุนไพร • 105

105

ดรรชนีชื่อไทย กรรโชก 47 กระเจี๊ยบ 11 กระเจี๊ยบแดง 11 กระเจ๊ียบเปรี้ยว 11 กระดูกไก 99 กระโดงแดง 45 กระทอมเลือด 55 กระทืบยอด 81 กลิ้งกลางดง 55 กอมขม 13 กะโรงแดง 22 กะลำเพาะตน 13 กากี 15 กางปลา 81 กางปลาดิน 81 กางปลาแดง 81 กาโซ 47 กามปู 37 กายคัดหิน 61 กาสะลองคำ 15 กำลังชางเผือก 17 กำลังชางเผือก 75 กำลังชางสาร 45 แกมหมอ 103 แกมหมอเล 103 แกมอน 35 ขยัน 19 ขอบชะนาง 75 ขั่นขอ 59

ขางขาว 13 ขี้คาก 33 ขี้เตา 61 ขี้เนื้อ 61 คดทราย 81 คนทา 89 คมขวาน 37 คราม 105 ครีบยอด 81 คาย 75 คายโซ 47 คำ 21 คำแดง 61 คำฝอย 21 คำยอง 21 คำรอก 22 คำแสด 61 เครือขยัน 19 เครือเขาเขียว 75 แคขน 23 แคปุมหมู 23 แคยอดดำ 23 แคหมู 23 แคหัวหมู 23 แคหางคาง 23 แคอาว 23 แคะเปาะ 15 ไคขม 87 ไครหอม 87

แงง 45 จองละอาง 29 จะเกร็ง 103 จะไคตน 41 จันนกกด 22 จางจืด 15 จำปาดง 47 จุงอาง 29 เจตมูลเพลิงขาว 25 เจตมูลเพลิงแดง 27 ชองแมว 35 ชองระอา 29 ชางนาว 22 ชางนาว 45 ชางโนม 45 ชาตรีขาว 61 ชาเรือด 31 ชุมเห็ดเทศ 33 ชุมเห็ดใหญ 33 ซอ 35 ดอกคำ 21 ดอกใตใบ 81 ดอกรัก 73 ดองดึง 37 ดาวดึงส 37 ดำ 13 ดีงูตน 13 ดีงูหวา 53 ดีทิง 95

106 • พรรณไมเมอืงไทย

106

ดีปลาชอน 53 ดุหวา 75 ตรึงบาดาล 81 ตองแตก 39 ตะไคร 41 ตะไครตน 41 ตะพานกน 13 ตะลิงปลิง 43 ตานกกดนอย 22 ตานนกกรด 45 ตาลเหลือง 45 แตงขาว 35 ถอนดี 39 เถาขยัน 19 เถามวก 29 เถาโมก 29 ทนดี 39 ทองทวย 61 ทองแมว 35 ทะเนาซอง 31 ทะโล 47 ทับทิม 49 ทิดพุด 75 แทงทวย 61 นมราชสีห 51 นองปอม 39 นางเกร็ง 103 นางอั้ว 91 น้ำนมราชสีห 51 น้ำนอง 75 นิลพูสี 53 เนระพูสีไทย 53

บลีมิง 43 บองขวาน 37 บอระเพ็ดยางแดง 55 บัวครึ่งซีก 57 บุนนาค 47 ประคำดีควาย 63 ประดงเลือด 22 ปอเถื่อน 73 ปานเถื่อน 73 ปดปวขาว 25 ปดปวแดง 27 เปาเลือด 55 เปาเลือดเครือ 55 เปานก 35 เปยงพะโก 91 ผมผา 83 ผักกาดหญา 31 ผักเก็งเค็ง 11 ผักขะยา 31 ผักโขมแดง 51 ผักคายา 31 ผักคี๊ปา 95 ผักปูยา 31 ผักมันไก 56 ผักลิ้นเขียด 56 ผักเหย 67 ผักไห 67 ผักอีฮึม 69 ผักอีฮุม 69 ฝนกระแจะ 45 เฝง 35 พญาชางเผือก 17

พญาปลองดำ 56 พญาปลองทอง 56 พญายอ 56 พระจันทรครึ่งซีก 57 พระราม 47 พลับพลาขี้เตา 61 พลากวางใบใหญ 61 พังตาน 47 พันตัน 47 พันมหา 37 พิลา 49 พิลาขาว 49 เพชรสังฆาต 59 ไฟเดือนหา 93 มะกองแกว 49 มะกายคัด 61 มะเกาะ 49 มะขาโกง 37 มะขามปอมดิน 93 มะเขือแจเครือ 29 มะคอนกอม 69 มะคา 13 มะคาย 61 มะคำดีควาย 63 มะซัก 63 มะเฟอง 65 มะเยา 85 มะรอยรู 67 มะระขี้นก 67 มะรุม 69 มะละหุง 77 มะหลอด 71

พชืสมุนไพร • 107

107

มะหอย 67 มะโหง 77 มะโหง 85 มะโหงหิน 77 มะโหงฮั้ว 85 มะไห 67 มังกรดำ 53 มังตาน 47 มาถอนหลัก 53 ไมจี้ 89 ยาเขียว 75 ย่ำแย 75 รัก 73 รางจืด 75 รางจืด 29 รางเย็น 75 รุรี 81 ลองปอม 39 ละหุง 77 ละหุงแดง 77 ลับมืนหลวง 33 ลายตัวผู 61 ลิ้นคู 95 ลิ้นงูเหา 79 ลูกใตใบ 93 วานกามปู 37 วานธรณีสาร 81 วานน้ำ 83 วานพังพอน 53 วานเลือด 97 สกุน 29

สบูขาว 85 สบูดำ 85 สบูเลือด 55 สมเก็งเค็ง 11 สมชื่น 83 สมตะเลงเครง 11 สมปอยเทศ 63 สมปู 11 สมหลอด 71 สยาน 19 สลอดเถา 71 สลอดใหญ 85 สะเภา 15 สะลอดดำ 85 สะเลียมหอม 87 สันชะควด 59 สันปลาชอน 35 สากกะเบือละวา 61 สามรอยตอ 59 สารภีปา 47 สำเภาหลามตน 15 สีฟนคนทา 89 เสนียด 81 เสลดพังพอนตัวเมีย 56 เสี้ยวดอกขาว 91 แสด 61 หงเทก 85 หงีน้ำ 13 หญาใตใบ 93 หญานางแดง 19 หญาน้ำหมึก 51

หนวดเสือ 95 หนามจี้ 89 หนามปูยา 31 หนุมานน่ังแทน 97 หมักเยา 85 หมากกอม 13 หมากกะลิงเทศ 33 หมากไขหลัง 93 หมาชล 13 หมาตายทากลาก 22 หมูพี 47 หยีน้ำใบเล็ก 13 หลิงปลิง 43 หอมไก 99 หอมไก 99 หอมชาง 101 หัวขวาน 37 หัวละมานนั่งแทน 97 หำฟาน 22 เหงือกปลาหมอ 103 เหงือกปลาหมอน้ำเงิน 103 ออยชาง 15 อีเกร็ง 103 อุนขี้ไก 22 แอดแอ 75 ฮอม 105 ฮอมเมือง 105 ฮางคาวน้ำ 83 ฮางคาวบาน 83 ฮางคาวผา 83

108 • พรรณไมเมอืงไทย

108

ดรรชนีช่ือวิทยาศาสตร ช่ือสามัญ และชื่อวงศ ACANTHACEAE 56, 75, 79, 101, 103, 105 Acanthus ebracteatus Vahl 103 Acorus calamus L. 83 ARACEAE 83 ASCLEPIADACEAE 73 ASTERACEAE (COMPOSITAE) 21 Averrhoa bilimbi L. 43 Averrhoa carambola L. 65 Baliospermum montanum (Willd.) 39 Müll.Arg. Baliospermum solanifolium 39 (Burm.) Suresh Bat flower 53 Bauhinia strychnifolia Craib 19 Bauhinia variegata L. 91 BIGNONIACEAE 15, 23 Bitter cucumber 67 Caesalpinia mimosoides Lam. 31 Calotropis gigantea (L.) Dryander 73 ex W.T. Aiton CAMPANULACEAE 57 Carambola 65 Carthamus tinctorius L. 21 Castor bean 77 Castor oil 77 CHLORANTHACEAE 99 Chloranthas erectus (Buch.-Ham.) 99 Verdc.

Cissus quadrangularis L. 59 Climbing lily 37 Clinacanthus nutans (Burm.f.) Lindau 56 Clinacanthus siamensis Bremek. 79 COLCHICACEAE 37 CONNARACEAE 22 CUCURBITACEAE 67 ELAEAGNACEAE 71 Elaeagnus latifolia L. 71 Ellipanthus tomentosus Kurz 22 Euphorbia hirta L. 51 EUPHORBIACEAE 39, 51, 61, 77, 81, 85, 87, 93, 97 Gloriosa superba L. 37 Gmelina arborea Roxb. 35 Gout plant 97 Harrisonia perforata (Blanco) Merr. 89 Hibiscus sabdariffa L. 11 Hiptage benghalensis (L.) Kurz 17 Horse radish tree 69 Jatropha curcas L. 85 Jatropha podagrica Hook.f. 97 LAMIACEAE (LABIATAE) 35 LAURACEAE 41 FABACEAE (LEGUMINOSAE) 19, 31, 33, 91 Leprosy gourd 67 Litsea cubeba (Lour.) Pers. 41 Lobelia chinensis Lour. 57

พชืสมุนไพร • 109

109

Mallotus philippensis (Lam.) Müll.Arg. 61 MALPIGHIACEAE 17 MALVACEAE 11 Markhamia stipulata Seem. 23 MENISPERMACEAE 55 Momordica charantia L. forma 67 abbeviata (Ser.) W.J. de Wilde & Duyfjes Monkey-faced tree 61 Moringa oleifera Lam. 69 MORINGACEAE 69 Mountain ebony tree 91 Ochna integerrima (Lour.) Merr. 45 OCHNACEAE 45 OXALIDACEAE 43, 65 Palma-christi 77 Phlogacanthus curviflorus Nees 101 Phyllanthus pulcher Wall. 81 ex Müll.Arg. Phyllanthus urinaria L. 93 Physic nut 85 Picrasma javanica Blume 13 PLUMBAGINACEAE 25, 27 Plumbago indica L. 27 Plumbago zeylanica L. 25

POLYGALACEAE 29 Punica granatum L. 49 PUNICACEAE 49 Radermachera ignea (Kurz) Steenis 15 Ricinus communis L. 77 Safflower 21 SAPINDACEAE 63 Sapindus rarak DC. 63 Sauropus thorelii Beille 87 Schima wallichii (DC.) Korth. 47 Sea holly 103 Securidaca inappendiculata Hassk. 29 Senna alata (L.) Roxb. 33 SIMAROUBACEAE 13, 89 Soap nut tree 63 St.Thomas tree 91 Stephania venosa (Blume) Spreng. 55 Strobilanthes cusia (Nees) Kuntze 105 Tacca chantrieri André 53 Tacca plantaginea (Hance) Drenth 95 TACCACEAE 53, 95 Tartoga 97 THEACEAE 47 Thunbergia laurifolia Lindl. 75 VITACEAE 59

110 • พรรณไมเมอืงไทย

110

จิรายุพิน จันทรประสงค, พรอมจิต ศรลัมพ และวงศสถิตย ฉั่วกุล. 2543. กกยาอีสาน. กรุงเทพฯ: มูลนิธิมหาวิทยาลัยมหิดล.

นันทวัน บุณยะประภัศร และอรนุช โชคชัยเจริญพร. 2539. สมุนไพรไมพื้นบาน 1. กรุงเทพฯ: ประชาชน.

_________. 2541. สมุนไพรไมพื้นบาน 2. กรุงเทพฯ: ประชาชน. _________. 2542. สมุนไพรไมพื้นบาน 3. กรุงเทพฯ: ประชาชน. _________. 2543. สมุนไพรไมพื้นบาน 4. กรุงเทพฯ: ประชาชน. พงษศกัดิ ์พลเสนา. 2550. พชืสมนุไพรในสวนปาสมนุไพรเขาหินซอน

ฉบับสมบูรณ. ปราจีนบุรี: เจตนารมณภัณฑ. พรอมจิต ศรลัมพ และคณะ. 2535. สมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ. กรุงเทพฯ:

อมรินทรพริ้นติ้งกรุพ. ราชบัณฑิตยสถาน. 2541. ศัพทพฤกษศาสตร อังกฤษ-ไทย ฉบับ

ราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน. วงศสถิตย ฉั่วกุล, พรอมจิต ศรลัมพ, วิชิต เปานิล และรุงระวี

เต็มศิริฤกษกุล. 2539. สมุนไพรพื้นบานลานนา. กรุงเทพฯ: อมรินทรพริ้นติ้ง แอนด พับลิชช่ิง.

วงศสถิตย ฉั่วกุล และคณะ. 2539. สยามไภษัชยพฤกษ. กรุงเทพฯ: อมรินทรพริ้นติ้ง แอนด พับลิชช่ิง.

สวนพฤกษศาสตรปาไม. 2544. ชื่อพรรณไมแหงประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน. พิมพครั้งที่ 2 (ฉบับแกไขเพิ่มเติม). สำนักวิชาการ ปาไม กรมปาไม. กรุงเทพฯ: ประชาชน.

สันติ วัฒฐานะ และคณะ. 2541. รายงานโครงการวิจัยเร่ืองการศึกษาลักษณะทางพฤกษศาสตรของพืชสมุนไพรท่ีใชทำยาดองเหลา ในภาคเหนือของประเทศไทย. องคการสวนพฤกษศาสตร สำนักนายกรัฐมนตรี.

บรรณานุกรม

พชืสมุนไพร • 111

111

องคการสวนพฤกษศาสตร กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม The Botanical Garden Organization

Ministry of Natural Resources and Environment

112

คำฝอย Carthamus tinctorius L.

พืชสมุนไพร 1 พรรณ

ไมเมืองไทย

พืชสมุนไพรพืชสมุนไพร 1 1

พ ร รณ ไ ม เ มื อ ง ไ ท ย

ͧ¤ �¡ÒÃÊǹ¾Ä¡ÉÈÒÊμÃ� ¡ÃзÃǧ·ÃѾÂҡøÃÃÁªÒμ ÔáÅÐÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ

วิทยา ปองอมรกุล และสันติ วัฒฐานะ วิทยา ปองอมรกุล และสันติ วัฒฐานะ

Êѹ 6.1 mm.