รายการ รอยเรอง…เมองไทย

สถานวทยกระจายเสยงรฐสภาและส านกวชาการ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ถนนประดพทธ เขตพญาไท กรงเทพ 10400 โทร. 0 2244 2060

เรอง การไกลเกลยขอพพาทกอนฟองคด ผเรยบเรยง นางสาวศรนยา สมา นตกรช านาญการพเศษ กลมงานบรการวชาการ 1 ส านกวชาการ ออกอากาศ ตลาคม 2562

การอาศยอย รวมกน ในส งคมบางคร งอาจเกดความขดแย งหรอขอพพาทระหวางกน อนเนองมาจากการกระท าทเปนการละเมดสทธ เสรภาพ หรอโตแยงสทธของบคคลอน ท าใหบคคลอนไดรบความเสยหายตอชวต รางกาย หรอทรพยสน ซงแตเดมเมอเกดขอพพาทขนไมวาจะเปนขอพพาททางแพงหรอ ทางอาญา รฐจะเขามาท าหนาทเปนคนกลางในการระงบขอพพาทนนโดยใชกระบวนการทางศาล เพอรกษาความสงบเรยบรอยของสงคม อยางไรกตามแมการระงบขอพพาทโดยศาลจะเปนวธการทไดรบการยอมรบวาเปนวธการทเปนธรรม แตในความเปนจรงแลวการระงบขอพพาทโดยศาลมขนตอนทยงยาก ใชเวลานาน เสยคาใชจายคอนขางสง และมผลท าใหความสมพนธระหวางคกรณเสยไป ประกอบกบจ านวนผพพากษาและเจาหนาทของศาลมคอนขางนอยเมอเทยบกบจ านวนขอพพาททขนสศาล ในบางครงจงอาจไมสามารถแกไขเยยวยาปญหาทเกดขนไดทนทวงท กอใหเกดปญหาคดคางอยในศาลเปนจ านวนมาก ดวยเหตนจงไดมการน าการไกลเกลยขอพพาท ซงเปนวธการระงบขอพพาททางเลอกวธการหนงมาใชในการระงบขอพพาทในชนกอนฟองคด เพอแกไขปญหาดงกลาว โดยไดก าหนดหลกเกณฑและกระบวนการไกลเกลยขอพพาทไวในพระราชบญญตการไกลเกลยขอพพาท พ.ศ. 2562

พระราชบญญตการไกลเกลยขอพพาท พ.ศ. 2562 เปนกฎหมายกลางทก าหนดหลกเกณฑใน การไกลเกลยขอพพาทกอนฟองคดส าหรบขอพพาททางแพงทมทนทรพยไมมากนก และขอพพาททางอาญา บางประเภท เพอใหคกรณมโอกาสเจรจาตกลงระงบขอพพาททมอยระหวางกนดวยความสมครใจของทกฝาย โดยสนตวธ และไมมการวนจฉยชขาดขอพพาทนน โดยมบคคลทสามท เรยกวา “ผไกลเกลย” ท าหนาทเปน คนกลางในการชวยเหลอ อ านวยความสะดวก เสนอแนะแนวทางในการยตขอพพาทใหแกคกรณ และจดท าขอตกลงระงบขอพพาทตามผลของการไกลเกลยขอพพาท เพอใหคกรณสามารถหาทางออกของปญหาทเปนทพอใจของ ทกฝายรวมกนได

ขอพพาททสามารถด าเนนการไกลเกลยตามพระราชบญญตฉบบนได ม 2 ประเภท คอ ประเภทท 1 ขอพพาททางแพง ซงเปนขอพพาทเกยวกบทดนทไมใชขอพพาทเกยวกบกรรมสทธ

ขอพพาทระหวางทายาทเกยวกบทรพยมรดก ขอพพาทอนตามทก าหนดไวในพระราชกฤษฎกา และขอพพาทอนนอกจากทกลาวมาซงมทนทรพยไมเกน 5,000,000 บาท หรอไมเกนตามทก าหนดไวในพระราชกฤษฎกา โดยคกรณทมความประสงคจะใหมการไกลเกลยขอพพาทตองยนค ารองตอหนวยงานของรฐซงด าเนนการไกลเกลย

2

ขอพพาทเพอขอเขาสกระบวนการไกลเกลย และเมอคกรณทงสองฝายตกลงกนไดแตตอมาคกรณฝายหนงฝายใด ไมปฏบตตามขอตกลงในการไกลเกลยขอพพาทนน อกฝายหนงสามารถยนค ารองตอศาลเพอใหบงคบตามขอตกลงระงบขอพพาทนนได

ประเภทท 2 ขอพพาททางอาญา ซงเปนขอพพาทในความผดอนยอมความได หรอความผด ลหโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 390-395 และมาตรา 397 และความผดลหโทษอนทไมกระทบตอ สวนรวมตามทก าหนดในพระราชกฤษฎกา ทงน เมอคกรณไดท าขอตกลงระงบขอพพาททางอาญาระหวางกนแลว ใหถอวาสทธน าคดอาญามาฟองระงบเฉพาะคกรณทท าขอตกลงดงกลาว และในกรณทคกรณมสทธฟองคดแพงเกยวเนองกบคดอาญา สทธการฟองคดอาญาจะระงบไปกตอเมออกฝายไดปฏบตตามขอตกลงสวนแพงแลว

พระราชบญญตการไกลเกลยขอพพาท พ.ศ. 2562 ยงเปดโอกาสใหมการไกลเกลยขอพพาท ทางอาญาในชนการสอบสวนไดในความผดทมอตราโทษจ าคกอยางสงไมเกน 3 ปตามทก าหนดไวในบญชทายพระราชบญญต อกทงยงสงเสรมและสนบสนนใหประชาชนรวมตวกนเปนศนยไกลเกลยขอพพาทภาคประชาชน เพอด าเนนการไกลเกลยขอพพาททางแพงเกยวกบทดนทไมใชขอพพาทเกยวกบกรรมสทธ ขอพพาทระหวางทายาทเกยวกบทรพยมรดก ขอพพาทอนตามทก าหนดไวในพระราชกฤษฎกา และขอพพาทอนนอกจากทกลาวมาซงม ทนทรพยไมเกน 500,000 บาท หรอไมเกนตามทก าหนดไวในพระราชกฤษฎกา และไกลเกลยขอพพาททางอาญาทเปนความผดอนยอมความได หรอความผดลหโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 390-395 และมาตรา 397 หรอความผดลหโทษอนทไมกระทบตอสวนรวมตามทกฎหมายก าหนด โดยใหกรมคมครองสทธและเสรภาพ กระทรวงยตธรรม อดหนนคาใชจายในการด าเนนการ

การน ามาตรการไกลเกลยขอพพาทกอนฟองคดมาใชในการระงบขอพพาท ท าใหประชาชนสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมทางเลอกไดสะดวกและรวดเรวขน การเขารวมกระบวนการไกลเกลยขอพพาทเกดขนจากความสมครใจของคกรณ จงชวยลดปญหาความขดแยงระหวางคกรณลงได ชวยลดปรมาณคดทจะขน สศาล อกทงยงมมาตรการในการบงคบใหคกรณปฏบตตามขอตกลงระงบขอพพาท ท าใหการไกลเกลยขอพพาทมประสทธภาพมากยงขน ทงน เฉพาะในสวนของเรองการไกลเกลยขอพพาทตามพระราชบญญตฉบบนจะเรมด าเนนการไดตงแตกลางเดอนพฤศจกายน 2562 เปนตนไป

____________________

บรรณานกรม

กรมคมครองสทธและเสรภาพ. (2562) เอกสารแนวทางการปฏบตงานตามกฎหมายเกยวกบการไกลเกลย ขอพพาทภาคประชาชน (ส าหรบศนยไกลเกลยขอพพาทภาคประชาชน (น ารอง) ). สบคน 18 ตลาคม 2562 จาก http://www.rlpd.go.th/rlpdnew/images/rlpd_2/2562/KM.pdf

“พระราชบญญตการไกลเกลยขอพพาท พ.ศ. 2562” (26 พฤษภาคม 2562). ราชกจจานเบกษา, เลม 136 ตอนท 67 ก, น. 1-21.

อนนต จนทรโอภากร. (2558). ทางเลอกในการระงบขอพพาท: การเจรจา การไกลเกลยและประนอมขอพพาท อนญาโตตลาการ. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.