Óðýñïò Ëáæáñßäçò Äé’ åãêáôáóôÜóåùò 1914 · 2015-06-05 · Óðýñïò Ëáæáñßäçò / Äé’åãêáôáóôÜóåùò 1914 / óåëßäá 3

Óðýñïò Ëáæáñßäçò

Äé’ åãêáôáóôÜóåùò 1914

Ëåýêùìá

ÇëåêôñïíéêÞ Ýêäïóç, 2007 / http://www.tsalimi.gr

Ðñüëïãïò

«Äé' åãêáôáóôÜóåùò 1914». Ìéá ìéêñÞ öñÜóç ãñáììÝíç ìå ðÝíá êé Ýíá ìåëÜíé,

áêáèïñßóôïõ ðéá ÷ñþìáôïò, óôá ðáëéÜ âéâëßá ôçò Êïéíüôçôïò Óôáõñïõðüëåùò. ÅããñáöÝò

ôïõ 1940.

Ç öñÜóç ðñïóäéïñßæåé ôïí ôñüðï áðüêôçóçò ôïõ ôßôëïõ ôïõ äçìüôç. Ôï, áíÜ ÷åßñáò,

ëåýêùìá ôåêìçñéþíåé ìå åéêüíåò ôçí áëÞèåéá ôçò.

Åéêüíåò ðïõ êáôáôÜóóïíôáé óå äýï êáôçãïñßåò: ó' áõôÝò ðïõ áðåéêïíßæïõí êÜðïéï

ãåãïíüò êáé ôï åéêïíïãñáöïýí ìå áíèñþðéíåò ìïñöÝò êáé ó' áõôÝò ðïõ áðåéêïíßæïõí ôïõò

áíèñþðïõò ðïõ äßíïõí õðüóôáóç óôï ãåãïíüò.

Óôéò ðñþôåò, ïíïìáôåðþíõìá Ý÷ïõí ìüíï ïé âáóéëéÜäåò, ïé ðñùèõðïõñãïß êáé ïé

óôñáôçãïß. Óôéò Üëëåò, ïíïìáôåðþíõìá Ý÷ïõí üëïé åêåßíïé ãéá ôïõò ïðïßïõò ãñÜöôçêå ç

óýíôïìç öñÜóç.

Èá Þôáí áôüðçìá ôïõ åñåõíçôÞ í' áãíïÞóåé ôï üíïìá ôïõ äéïéêçôÞ ôùí óõììá÷éêþí

óôñáôåõìÜôùí ðïõ êáôÝêëõóáí ôçí Èåóóáëïíßêç áðü ôï 1915 ìÝ÷ñé ôï 1919.

Åßíáé ðñÜîç ÷ñÝïõò ôùí ìåëþí ôçò ôïðéêÞò êïéíùíßáò ç ðïëõôÝëåéá ôçò êáôáãñáöÞò ôùí

ïíïìÜôùí åêåßíùí ðïõ ðñþôïé Ýóôçóáí ôá èåìÝëéÜ ôçò, óôéò ðáñõöÝò ôïõ ðáíÜñ÷áéïõ

äñüìïõ, óôç óêéÜ ôçò ìåãÜëçò ðüëçò.

ÐñïóèÞêç óôçí çëåêôñïíéêÞ Ýêäïóç:

ÁöáéñÝèçêáí áðü áõôÝò ôéò óåëßäåò ôá åéóáãùãéêÜ êåßìåíá ôùí äýï äçìÜñ÷ùí, Ýíá ãéá

êÜèå Ýíôõðç Ýêäïóç.

Ôï ëåýêùìá åðéóôñÝöåé ó’ åêåßíïí ðïõ ôï Ýóôçóå, ëÝîç ôç ëÝîç, åéêüíá ôçí åéêüíá.

Ó. Ë.

Óðýñïò Ëáæáñßäçò / Äé’ åãêáôáóôÜóåùò 1914 / óåëßäá 3

Ëßãï ðñéí...

×áñìÜíêéïú, 222, ïñèüäïîïé ¸ëëçíåò

Êáñá÷ïõóåÀí, 14 ïñèüäïîïé êáé 25 ÌïõóïõëìÜíïé

ËåìðÝô, 26, ïñèüäïîïé ¸ëëçíåò

Ç Ìáêåäïíßá / ÅèíïëïãéêÞ óôáôéóôéêÞ ôùí âéëáåôßùí Èåóóáëïíßêçò êáé

Ìïíáóôçñßïõ / õðü Áè. ×áëêéüðïõëïõ / Åí ÁèÞíáéò / 1910

Óôçñéæüìåíïé åéò ôïõò êïñìïýò ãçñáéþí ðëáôÜíùí åãþ êáé

ðñïóöéëÝóôáôüò ìïõ óõíïäïéðüñïò áíôáëëÜóóïìåí ôáò óêÝøåéò êáé ôáò

åíôõðþóåéò ìáò, åíþ ôá âëÝììáôÜ ìáò ðëáíþíôáé åäþ êáé åêåß åðß ôïõ

åêôåôáìÝíïõ ôñéãýñù ìáò ïñßæïíôïò.

Áðü ôçí èÝóéí ìáò äå âëÝðïìåí ôï âüñåéïí êáé âïñåéïäõôéêüí ìÝñïò ôùí

ôåé÷þí ôçò Èåóóáëïíßêçò. Åßíáé êáôáìáõñéóìÝíá áðü ôçí ðïëõêáéñßáí

áðü ôïõ áíùìÜëïõ åäÜöïõò, åíôüò ôïõ ïðïßïõ âõèßæïíôáé, ìÝ÷ñé ôùí

õðåñõøÞëùí, õðåñçöÜíùí, åðÜëîåþí ôùí. Áëë’ ïé óôñáôþíåò ôïõ

ðõñïâïëéêïý êáé ôïõ éððéêïý, ïé ïðïßïé öáßíïíôáé êáé áõôïß, åßíáé

êáôÜëåõêïé êáé êáéíïõñãåßò. Êáé õðü ôçí Ýðïøéí ôáýôçí åìðïéïýí

êáôáöáíÞ áíôßèåóéí ðñïò ôá ðñïáéþíéá ôåß÷ç, ôá óõìâïëßæïíôá ôï

ðáñåëèüí ôçò ðüëåùò. Ôïõíáíôßïí ïé óôñáôþíåò åßíáé ôçò óçìåñéíÞò

êõñéáñ÷ßáò ôá ôñáíüôáôá êáé ôá áäéáöéëïíßêçôá ôåêìÞñéá.

Ç äå ÷þñá, ôçí ïðïßáí Ý÷ïìåí áðÝíáíôß ìáò, ó÷çìáôßæåôáé åéò ðåäéÜäá

áíþìáëïí êáé ëïöþäç, ðåñéâáëëïìÝíçí áðü üñç êáé ðñïåêôåéíïìÝíçí

ìÝ÷ñé ôïõ Èåñìáúêïý êüëðïõ. Åðé ôçò åêôåôáìÝíçò ôáýôçò ãçò ìüíïí

áñáéïß ôéíÝò óõíïéêéóìïß, áíÜîéïé ëüãïõ, áíáêýðôïõí. Ç äå åñçìßá, ç

ìüíùóéò êáé ç ïéêôñÜ åãêáôÜëåéøéò óõóößããïõí ôçí êáñäßáí êáé êáèéóôïýí

áñáéÜí êáé äéáêåêïììÝíçí ôçí óõíïìéëßáí ìïõ ìåôÜ ôïõ ðëçóßïí ìïõ

éóôáìÝíïõ ößëïõ.

Ð. Ì. ÊïíôïãéÜííçò / ÁçâÜôé / Ìáêåäïíéêüí çìåñïëüãéïí / 1911


Ç ðåñéï÷Þ ôçò åêôüò ôùí ôåé÷þí äõôéêÞò Èåóóáëïíßêçò, Ýìåéíå ãéá áéþíåò Ýíáò ôüðïò

Ýñçìïò. Ï ìåãáëýôåñïò ïéêéóìüò, ï ïðïßïò öáßíåôáé íá Ý÷åé óõíå÷Þ êáé ïñãáíùìÝíç æùÞ,

åßíáé ôï ×áñìÜíêéïú, ðïõ êÜëõðôå ó÷åäüí üëç ôçí ðåñéï÷Þ äõôéêÜ ôçò ïäïý ËáãêáäÜ, ìå

222 êáôïßêïõò ôï 1910, ïñèïäüîïõò ¸ëëçíåò. Ôçí ßäéá ÷ñïíéÜ ôï ÊáñÜ Éóßí, óôá õøþìáôá

ôçò óçìåñéíÞò Ðïëß÷íçò, åß÷å 14 ïñèïäüîïõò êáé 25 ÌïõóïõëìÜíïõò. Ôï ôñßãùíï ôùí

êáôïéêçìÝíùí ðåñéï÷þí óõìðëçñùíüôáí ìå ôï ËåìðÝô, óôçí ðåñéï÷Þ ôçò óçìåñéíÞò

Åõêáñðßáò, ìå 26 êáôïßêïõò, ïñèïäüîïõò ¸ëëçíåò.

Ï ðáñáäåßóéïò êÜìðïò ðïõ ðåñéãñÜöåôáé áðü ôïõò âõæáíôéíïýò ÷ñïíïãñÜöïõò, êáôÞíôçóå

óôá 1910, ìéá èëéâåñÞ åðéöÜíåéá ãçò, áêáëëéÝñãçôç, ìå ôá íåñÜ ôçò íá êõëÜíå

áíåêìåôÜëåõôá ðñïò ôçí èÜëáóóá. ¸ôóé ôçí ðåñéãñÜöåé ï ãõìíáóéÜñ÷çò ôïõ åëëçíéêïý

ãõìíáóßïõ ôçò Èåóóáëïíßêçò, ï ïðïßïò ôçí ðåñðÜôçóå êáôÜ ôçí äéÜñêåéá ìéáò çìåñÞóéáò

åêäñïìÞò óôï ÁçâÜôé, ôçí óçìåñéíÞ ËçôÞ.Á

ñ÷å

ßï Ê

ÉÈ


Ôá ìüíá óçìÜäéá ðïõ Ýäåé÷íáí áíèñþðéíç äñáóôçñéüôçôá, êáôÜ ìÞêïò ôïõ äñüìïõ ðïõ

Ýíùíå ôçí Èåóóáëïíßêç ìå ôçí ÌáêåäïíéêÞ åíäï÷þñá, Þôáí ôá íåêñïôáöåßá ôçò Áãßáò

ÐáñáóêåõÞò, ôá êôßñéá ôùí óôñáôþíùí ôïõ ðõñïâïëéêïý, ôï óçìåñéíü óôñáôüðåäï ôïõ

Ðáýëïõ ÌåëÜ êáé ïé åãêáôáóôÜóåéò ôùí Ëáæáñéóôþí. Êáé üëá áõôÜ Ýãéíáí óôï ôÝëïò ôïõ

19ïõ êáé óôéò áñ÷Ýò ôïõ 20ïõ áéþíá.Ðéï ðñéí õðÞñ÷å ìüíïí ï äñüìïò.

Ôá ðñÜãìáôá èá áëëÜîïõí ñéæéêÜ óôá åðüìåíá ÷ñüíéá. Ïé äñüìïé ðïõ Þôáí “ìáèçìÝíïé” ãéá

áéþíåò íá ðåñðáôéïýíôáé ìüíï áðü æþá, äÝ÷ôçêáí êÜèå åßäïõò âáñéÜ ï÷Þìáôá óôá ÷ñüíéá

ìåôáîý ôïõ 1914 êáé ôïõ 1919.

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ


ÌåôÜ ôçí áðåëåõèÝñùóç áðü ôïõò Ôïýñêïõò, ôá ÷þìáôá óôéò Üêñåò ôïõ ðáíÜñ÷áéïõ

äñüìïõ, ôçò óçìåñéíÞò ïäïý ËáãêáäÜ, ôñÜâçîáí ôçí ðñïóï÷Þ ôùí áñ÷þí ôïõ êñÜôïõò êáé

ôçò ðüëçò ýóôåñá áðü êáôáóôñïöÝò. Ç éóôïñßá åðïéêéóìïý áõôÞò ôçò åãêáôáëåëëåéìÝíçò

ëùñßäáò ãçò, åßíáé ìéá éóôïñßá êáôáóôñïöþí êáé äõóÜñåóôùí ãåãïíüôùí. Ðñüóöõãåò ôïõ

1914, áíãêáóôéêÞ óõìâßùóç ôùí ðñïóöýãùí ìå óôñáôåýìáôá Ýîé êñáôþí, ðõñïðáèåßò ôïõ

1917, íÝïé ðñüóöõãåò ôï 1919 êáé ôï 1920, êáé ôÝëïò ç ÌéêñáóéáôéêÞ ÊáôáóôñïöÞ.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ôá âïóêïôüðéá êáé ïé ìáñìÜñéíåò êñÞíåò óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ ÆÝéôåíëéê, ðáñáðÝìðïõí óôï

ðáñåëèüí. Ôéò âõæáíôéíÝò åðáýëåéò êáé ôá áãñïêôÞìáôá äéáäÝ÷ôçêáí ïé êñÞíåò ôùí

ïèùìáíþí êáôÜ ìÞêïò ôïõ äñüìïõ, ãéá ôïõò äéáâÜôåò êáé ôá êáñáâÜíéá. Ç ïäüò ËáãêáäÜ

äåí Ýðáøå íá óõíäÝåé ôçí ðüëç ìå ôïí õðüëïéðï êüóìï ïýôå óôéãìÞ.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ç äõôéêÞ ýðáéèñïò ôçò Èåóóáëïíßêçò èá áëëÜîåé ìïñöÞ ìåôÜ ôï 1914. Ôüôå ïñßæåôáé ôï

÷ñïíéêü óçìåßï ìçäÝí áðü ôï ïðïßï áñ÷ßæåé ç ïñãáíùìÝíç åãêáôÜóôáóç áíèñþðùí êáé ôï

óôÞóéìï ïéêéóìþí. Ïé ó÷åäéáóìïß ôùí õðåõèýíùí Üëëáæáí ó÷åäüí êÜèå äéåôßá áöïý ôá

ãåãïíüôá äéäÝ÷ïíôáí ôï Ýíá ôï Üëëï ìå êáôáéãéóôéêü ñõèìü, áí óêåöôåß êáíåßò ðùò ãéá

áéþíåò óôçí ðåñéï÷Þ äåí óõíÝâáéíå ôßðïôá. Óôçí ðåíôáåôßá 1914-1919, ç Èåóóáëïíßêç

âãÞêå áðü ôá ôåß÷ç ôçò.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ïé âñýóåò, ôá Ýëç, ï äñüìïò êáé ôá ÷þìáôá ôïõ ÆÝéôåíëéê Þôáí ðïõ õðïäÝ÷ôçêáí ôïõò

ðñþôïõò ðñüóöõãåò. ÊõíçãçìÝíïé áðü Âïýëãáñïõò êáé Ôïýñêïõò óôçí áíáôïëéêÞ Ñùìõëßá

êáé ôá ÄáñäáíÝëéá, êáôÝöôáóáí óôç áõëÞ ôçò Èåóóáëïíßêçò, óå ìéá ðåñéï÷Þ ìå ôïýñêéêá

áðïìåéíÜñéá êáé ôï ìõáëü óôéò ðáôñßäåò.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ìéá äõóÜñåóôç Ýêðëçîç ðåñßìåíå ôïõò ðñüóöõãåò. Óôçí ðåñéï÷Þ ðïõ åãêáôáóôÜèçêáí,

äÝóðïæáí ôá êôßñéá ôùí Ëáæáñéóôþí. Âïõëãáñéêü Êáèïëéêü ÓåìéíÜñéï ôïõ ÆÝéôåíëéê Þôáí ï

ðëÞñçò ôßôëïò ôïõ éäñýìáôïò, ðïõ âñéóêüôáí áðÝíáíôé áðü ôçí åéêïíéæüìåíç ÌïíÞ ôùí

Êáëïãñáéþí. Ïé ðñüóöõãåò äåí åß÷áí êáíÝíáí áðïëýôùò ëüãï íá áðïäå÷ôïýí ôï üíïìá ôçò

ðåñéï÷Þò óáí ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ ïéêéóìïý ôïõò. Äáíåßóôçêáí ôï ìõóôÞñéï üíïìá ËåìðÝô

áðü ôá õøþìáôá ôçò Åõêáñðßáò, áð’üðïõ Ýñ÷ïíôáí êáé ôï íåñü ðïõ Ýðéíáí. Ôï õäñáãùãåßï

ôïõ ËåìðÝô êáôçöüñéæå ðñïò ôïí Íáü ôùí Äþäåêá Áðïóôüëùí êáé ôçí äåîáìåíÞ ôïõ,

ðáñÜëëçëá ìå ôïí äñüìï, óôéò Üêñåò ôïõ ïðïßïõ óôÞèçêáí ðñþôá ïé óêçíÝò êáé ìåôÜ ôá

óðßôéá ôùí ðñïóöýãùí.

Ï ïéêéóìüò ôïõ ËåìðÝô åßíáé ç ðñþôç ïñãáíùìÝíç êïéíùíßá ðïõ óôÞíåôáé óôéò Üêñåò ôçò

ïäïý ËáãêáäÜ ìåôÜ ôçí ßäñõóç ôçò Èåóóáëïíßêçò êáé ôçí åñÞìùóç ôïõ ðïëßóìáôïò ðïõ

õðÞñ÷å óôçí ðåñéï÷Þ åêåßíç ôçí åðï÷Þ, üðùò ìáñôõñïýí ôá áñ÷áéïëïãéêÜ åõñÞìáôá.Á

ñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ôá åéêïíïãñáöçìÝíá

ðåñéïäéêÜ ôçò Åõñþðçò

áöéåñþíïõí áñêåôÝò

óåëßäåò êáé

êáôáãñÜöïõí ôçí

ðïñåßá ôùí ðñïóöýãùí

ðñïò ôçí ÅëÝýèåñç

ÅëëÜäá.

Ôï ðñþôï ñåýìá

Ýñ÷åôáé áðü

ÂïõëãáñéêÜ åäÜöç, ãéá

íá áêïëïõèÞóåé ç

ÔïõñêéêÞ ÈñÜêç êáé

ôá ðáñÜëéá ôçò ÌéêñÜò

Áóßáò.

Âéâ

ëéï

èÞ

êç

ÁÐ

È /

J’

ai v

u,

16

.9.1

91

6


Ç ðñïóÝëåõóç ôùí ðñïóöýãùí äåí óôáìÜôçóå ðïôÝ.

Áêüìç êé üôáí üëá öÜíçêå íá ôåëåéþíïõí ìå ôçí áðåëåõèÝñùóç êÜðïéùí åäáöþí áðü ôïí

Åëëçíéêü óôñáôü êáé ôïí åðáíáðáôñéóìü ðïëëþí ðñïóöýãùí, áñêåôïß Þôáí áõôïß ðïõ

Ýìåéíáí ðßóù.

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


¸ðñåðå íá õðïäå÷èïýí ôï 1922, ïñéóôéêÜ ðéá áõôÞ ôç öïñÜ üóïõò îåãåëÜóôçêáí êáé

íüìéóáí ðùò ôåëåßùóáí ôá âÜóáíÜ ôïõò.

Ðñüóöõãåò ëïéðüí Ýñ÷ïíôáé óôç Èåóóáëïíßêç ìå êÜèå ìÝóï ôï 1914.

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


Âéâ

ëéï

èÞ

êç

ÁÐ

È /

Le

mir

oir

, 6

.2.1

91

6


"Ôï ÁëÞ - ÁãÜ Þ ÍÝá Ìõñßíç, üðùò ùíïìÜóèç êáôÜ ôçí äéÜñêåéáí ôçò åëëçíéêÞò äéïéêÞóåùò

åí ÌéêñÜ Áóßá, åõñßóêåôáé êáôÝíáíôé ôçò ÌõôéëÞíçò åéò ôïí ìõ÷üí ôïõ êüëðïõ ôïõ ÔóáíôáñëÞ.

[...] Ïé êÜôïéêïé åîåðáôñßóèçóáí äýï öïñÜò, ôçí 15çí ÌáÀïõ 1914 êáé êáôÜ ôáò áñ÷Üò

Óåðôåìâñßïõ 1922. ÊáôÜ ôçí ðñþôçí ïé Ôïýñêïé, áöïý ôïõò áðåãýìíùóáí, ôïõò åîåäßùîáí

âéáßùò êáé ôïõò åîçíÜãêáóáí íá êáôáöýãïõí åéò ôï îåñïíÞóé ÐëÜôç. Åêåßèåí ìåñéêïß

ðñüóöõãåò ðáñåëÞöèçóáí õðü ôïõ ðëïßïõ ôïõ ¸ëëçíïò åê Óõñßáò ×áôæÞ Äáïýô êáé

ìåôåöÝñèçóáí êáô' åõèåßáí åéò Èåóóáëïíßêçí, ïé Üëëïé ìå êáÀêéá áíå÷þñçóáí åéò ÌõôéëÞíçí

êáé åãêáôåóôÜèçóáí åéò äéÜöïñá ÷ùñßá áõôÞò.


Ïé åí Èåóóáëïíßêç ðñüóöõãåò åóôåãÜóèçóáí êáô' áñ÷Üò ðñïóùñéíþò õðü óêçíÜò åéò ôçí

Ôïýìðáí êáé êáôüðéí ïñéóôéêþò åéò ôá ðáñáðÞãìáôá ôïõ ËåìðÝô. ÌåôÜ ôçí áðüâáóéí ôïõ

åëëçíéêïý óôñáôïý åéò ôçí ÌéêñÜí Áóßáí üëïé ó÷åäüí ïé ðñüóöõãåò åðáíÞëèïí åéò ôçí ðáôñßäá

ôùí. ÊáôÜ ôçí äåõôÝñáí öïñÜí áíå÷þñçóáí ðÜëéí åéò ÐëÜôçí, ïðüèåí äéåâéâÜóèçóáí åéò

ÌõôéëÞíçí êáé åêåßèåí ðïëëïß äéåóêïñðßóèçóáí åéò äéÜöïñá ìÝñç ôçò ÅëëÜäïò".

Á. Âáêáëüðïõëïò-Ì. ÌáñáâåëÜêçò / Áé ðñïóöõãéêáß åãêáôáóôÜóåéò åí ôç ðåñéï÷Þ Èåóóáëïíßêçò / ÅÌÓ / 1955

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


¼ôáí êáôÜ ôï 1914 åãêáôåóôÞóáìåí ôïõò åê Âïõëãáñßáò êáé Ôïõñêßáò ðñüóöõãáò åí

Ìáêåäïíßá, ðëåßóôïé åî çìþí, ìç ðñïâëÝðïíôåò âåâáßùò ôïí Ðáíåõñùðáúêüí ðüëåìïí êáé

íïìßæïíôåò üôé ôï êáèåóôþò ôï äçìéïõñãçèÝí õðü ôçò Âïõêïõñåóôßïõ ÓõíèÞêçò èá Þôï

ïðùóïýí ìüíéìïí, Þìåèá äéáôåèåéìÝíïé íá äå÷èþìåí ôçí ôüôå ãåíïìÝíçí âéáßáí áíôáëëáãÞí

ðëçèõóìþí ïõ÷ß âåâáßùò ùò åí áðüëõôïí áãáèüí, áëëÜ ôïõëÜ÷éóôïí ùò ìßáí ñéæéêÞí, áí êáé

ïäõíçñÜí ëýóéí, ôåßíïõóáí ðñïò áðëïðïßçóéí ôïõ Âáëêáíéêïý ðñïâëÞìáôïò. ÅéñãÜóèçìåí ôüôå

ìå ôçí éäÝáí ôïõëÜ÷éóôïí íá åðïéêßóùìåí ôçí åñçìùèåßóáí Ìáêåäïíßáí, ðëçñïýíôåò äéÜ ôùí

ïìïãåíþí ðñïóöýãùí ôá êåíÜ Üðåñ åß÷å äçìéïõñãÞóç ç áðï÷þñçóéò ôùí Ôïýñêùí êáé

ÂïõëãÜñùí.

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ


ÁëëÜ áé ôüôå ðñïâëÝøåéò ìáò áíåôñÜðçóáí Üñäçí. Ç ìåí åéóâïëÞ ôùí ÂïõëãÜñùí ôïõ 1915

êáôÝóôñåøå ôï Ýñãïí ìáò åí ôç ÁíáôïëéêÞ Ìáêåäïíßá, ç Äå åðéôõ÷Þò Ýêâáóéò ôïõ Åõñùðáúêïý

ðïëÝìïõ Þäç áðïäßäåé åéò ôáò åóôßáò ôùí ôïõò ïìïãåíåßò ðëçèõóìïýò, ïõò åß÷å ðñïóùñéíþò

öéëïîåíÞóç ç ÌáêåäïíéêÞ ãç. Óõíåðþò ç êáôÜóôáóéò ðÜëéí ðáñïõóéÜæåôáé ðåñßðïõ üðùò Þôï

ìåôÜ ôï ôÝëïò ôùí Âáëêáíéêþí ðïëÝìùí.

Á. Á. ÐÜëëçò / Ðåñß áíôáëëáãÞò ðëçèõóìþí êáé åðïéêéóìïý åí ôç âáëêáíéêÞ êáôÜ ôá Ýôç 1912-1920 / Åí Êùíóôáíôéíïõðüëåé

1920

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


Ôçí ðñþôçí ôáýôçí åê

Âïõëãáñßáò ìåôáíÜóôåõóéí,

çêïëïýèçóå âñáäýôåñïí êáé

äåõôÝñá ôùí åí ôç

ÂïõëãáñéêÞ ÈñÜêç

åíáðïìåéíÜíôùí ÅëëÞíùí

êáé ôéíþí åê ôùí

êáôïéêïýíôùí ôçí ðáëáéÜí

Âïõëãáñßáí, áíáãêáóèÝíôùí

íá åêðáôñéóèþóé, ïýôùò

þóôå, êáô' åðßóçìïí

óôáôéóôéêÞí ôçò õðçñåóßáò

ôùí ðñïóöýãùí, êáôÝöõãïí

åéò Ìáêåäïíßáí 34112

Üôïìá, ìç

óõìðåñéëáìâáíïìÝíùí ôùí

ïðùóäÞðïôå åõðïñïýíôùí,

ïßôéíåò ùò ìç æçôÞóáíôåò ôçí

óõíäñïìÞí ôçò

ÊõâåñíÞóåùò, äåí

åíåãñÜöçóáí ùò ðñüóöõãåò,

áíåñ÷üìåíïé êáé ïýôïé åéò

éêáíÜò ÷éëéÜäáò.

ÂéâëéïèÞêç ÁÐÈ / The Graphic, 12.2.1916


Ôï åê Âïõëãáñßáò ðñïóöõãéêüí ôïýôï ñåýìá, åðçêïëïýèçóå êáé Ýôåñïí êáôÜ ôï Ýôïò 1914,

åñçìþóáí ôá åëëçíéêÜ ÷ùñßá ôçò ÔïõñêéêÞò ÈñÜêçò êáé ùèÞóáí ðñïò ôçí Ìáêåäïíßáí

ðïëëÜò ÷éëéÜäáò ïìïãåíþí.

Õðü ôáò áõôÜò óõíèÞêáò, Þñîáôï êáôÜ ôïí ÌÜéïí ôïõ áõôïý Ýôïõò 1914 ç ðñïóöõãÞ ÷éëéÜäùí

ïìïãåíþí ôçò ÌéêñÜò Áóßáò, éäßá åéò ôáò ãåéôíéáæïýóáò ÍÞóïõò ôïõ Áéãáßïõ êáôÜ äåêÜäáò

÷éëéÜäùí, êáé êáôÜ äåýôåñïí ëüãïí åéò ôçí Ìáêåäïíßáí. Ïýôùò ï åí Ìáêåäïíßá ðñïóöõãéêüò

ðëçèõóìüò çýîçóå êáôáðëçêôéêþò, Ýöèáóå Äå åðï÷Þ êáè' çí åí ôç ðåñéöåñåßá ôáýôç õðÞñ÷ïí

ðëÝïí ôùí åêáôüí ðåíôÞêïíôá ÷éëéÜäùí ðñïóöýãùí.

Ç ðñïóÝëåõóéò íÝùí ðñïóöýãùí Þñ÷éóå íá åëáôôïýôáé êáôÜ ÓåðôÝìâñéïí ôïõ 1914, ÷ùñßò

üìùò êáé íá åêëåßøç ðáíôåëþò, äéüôé ìéêñáß êáôÜ äéÜöïñá ÷ñïíéêÜ äéáóôÞìáôá ïìÜäåò

åîáêïëïõèïýóé êáé óÞìåñïí Ýôé íá ðõêíþíïõí ôïí ðñïóöõãéêüí ðëçèõóìüí.

¸êèåóéò ðåñß ôùí åí Ìáêåäïíßá ðñïóöýãùí / Åí ÁèÞíáéò / 1916Á

ñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


Ëüãù ôïõ åðåßãïíôïò ôçò êáôáóêçíþóåùò ôùí ðñïóöýãùí áíáôßèåôáé åéò ôïí åñãïëÜâïí

ÐÝôñïí Ãéþóóçí ç ôïðïèÝôçóéò äéáêïóßùí ôñéÜêïíôá êùíéêþí óêçíþí áíôß äñá÷ìþí 230, ç

êáôáóêåõÞ 4 áðï÷ùñçôçñßùí áíôß äñá÷ìþí 168, ç åðéóêåõÞ èýñáò êáé åñìÜñéá éáôñåßïõ áíôß

äñá÷ìþí 65 êáé ç åðé÷ùìÜôùóéò êáé êÜëõøéò 4 öñåÜôùí äé' åëÜôçò áíôß äñá÷ìþí 100 Þôïé åí

üëù äñá÷ìáß 563, (12/6/1914).

Éóôïñéêü áñ÷åßï Ìáêåäïíßáò / ÃåíéêÞ äéïßêçóéò Ìáêåäïíßáò / ÖÜêåëëïò 64

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Äéá ôïí áõôüí åðßóçò óêïðüí ôçò óôåãÜóåùò ôùí ðñïóöýãùí, êáôåóêåõÜóèçóáí åí

Èåóóáëïíßêç äéÜöïñá ðáñáðÞãìáôá äéáóôÜóåùí 24,00 × 8,00 × 2,50, Üëëá ìåí åê ðëßíèùí

åðß êôéóôÞò èåìåëéþóåùò áíôß äáðÜíçò ôñéþí ÷éëéÜäùí (3000) Ýêáóôïí, Üëëá äå åê

óéäçñïðáãïýò óêõñïêïíéÜìáôïò (Beton arme), ìåôÜ óõìðëçñþóåùò ôùí ðëåõñþí äéá ðëßíèùí

êáé áíôß äáðÜíçò äñá÷ìþí ôñéþí ÷éëéÜäùí ôñéáêïóßùí äé' Ýêáóôïí.

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


Ôá ðáñáðÞãìáôá ôáýôá, êåßìåíá ïõ÷ß ìáêñÜí ôùí óôñáôþíùí ôçò Áãßáò ÐáñáóêåõÞò åí

Èåóóáëïíßêç, ìåôÜ ôçí åêðëÞñùóéí ôïõ óêïðïý ôçò ðñïóùñéíÞò óôåãÜóåùò ôùí ðñïóöýãùí,

äýíáíôáé íá áðïôåëÝóùóéí åîáéñÝôïõò áðïèÞêáò äéá ôïí óôñáôüí Þ íá ÷ñçóéìïðïéçèþóéí åí

ðåñéðôþóåé åðéóôñáôåýóåùò Þ ãõìíáóßùí, äéá óôñáôùíéóìüí ôùí áíäñþí, Þ êáé ùò åñãáôéêáß

êáôïéêßáé.

¸êèåóéò ðåñß ôùí åí Ìáêåäïíßá ðñïóöýãùí / Åí ÁèÞíáéò / 1916

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


Êáé Üëëïò óõìðáãÞò óõíïéêéóìüò áíçãÝñèç êáôÜ ôï 1914 Ýîù ôçò ðüëåùò, åéò ôçí èÝóéí

ËåìðÝô, óõãêåßìåíïò åî 100 ðáñáðçãìÜôùí. Eéò ôïí åí áõôþ ÷þñïí åãêáôåóôÜèç ÷ùñïöõëáêÞ,

óõóóßôéïí, åðéóôáóßá, éáôñåßïí, öáñìáêåßá.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ùóáýôùò áðïëõìáíôÞñéïí, ðëõíôÞñéïí, ëïõôñüí êáé áðïôåöñùôéêüò êëßâáíïò, ðåñéåëÜìâáíå

äå 150 áðï÷ùñçôÞñéá, äßêôõïí õäñåýóåùò, åêêëçóßáí, ó÷ïëåßïí êáé Íïóïêïìåßïí. Äéá ôïí

óõíïéêéóìüí ôïýôïí åäáðáíÞèçóáí äñá÷ìáß 450 ÷éëéÜäåò.

Ì. ×. Áéëéáíüò / Ôï Ýñãïí ôçò åëëçíéêÞò ðåñéèÜëøåùò / Åí ÁèÞíáéò / 1920

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


ÂéâëéïèÞêç ÁÐÈ / J’ ai vu, 6.5.1916


"Ï åëëçíéêüò ëáüò ÷áéñåôÜ ìåô' åíèïõóéáóìïý ôïí óÞìåñïí áöéêüìåíïí óôñáôçãüí ÓáñÜúã, ôïí

Ýíäïîïí íéêçôÞí ôïõ ÌÜñíç êáé ôïõ ÂåñíôÝí, ïí ç êñáôáéÜ ãáëëéêÞ Äçìïêñáôßá Ýôáîåí

áñ÷çãüí ôïõ åí ôç ÂáëêáíéêÞ áãþíïò êáôÜ ôùí Áõóôñïãåñìáíþí, ôùí Ôïýñêùí, ôùí

ÂïõëãÜñùí. Êáé ðñïóäïêÜ ìåôÜ ðåðïéèÞóåùò ï åëëçíéêüò ëáüò, üôé ç Üöéîéò ôïõ ãåííáßõ

óôñáôçãïý áö' åíüò ìåí èá Üñç ðÜóáí áöïñìÞí íÝùí äõóÜñåóôùí ãáëëïåëëçíéêþí

ðñïóôñéâþí, è' áðïôåëÝóç äå ôçí áðáñ÷Þí ìéáò ãåíéêþôåñáò óõíåííïÞóåùò, åðß ôç âÜóåé ôçò

ïðïßáò è' áíáíåùèÞ óôåíþôáôïò ðëÝïí êáé ðëÞñçò ï ðáôñïðáñÜäïôïò ãáëëï-åëëçíéêüò


óýíäåóìïò. Êáé åý÷åôáé åðßóçò ï åëëçíéêüò ëáüò, üðùò óôåöèÞ ìå íßêçí èñéáìâåõôéêÞí ï åðß

áóáëåýôùí Þäç åñåéóìÜôùí èåìåëéùìÝíïò Âáëêáíéêüò óõììá÷éêüò áãþí- áãþí áðïâëÝðùí åéò

ôçí êáôáóýíôñéøéí ôùí ðñïáéùíßùí å÷èñþí ôïõ Åëëçíéóìïý- áãþí üóôéò ïõäüëùò áöÞíåé

áðáèÞ êáé áóõãêßíçôïí ôçí ìåãÜëçí åëëçíéêÞí øõ÷Þí, áåßðïôå ðñïóçëùìÝíçí ðñïò ôïõò

óõììÜ÷ïõò".

Åö. ¸èíïò / 8.2.1916 (áíáäçìïóßåõóç, ÉóôïñéêÜ, Åëåõèåñïôõðßá, 12.10.2000)

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ï ÂåíéæÝëïò ôñùãüôáí ìå ôïí âáóéëéÜ. Ï Ýíáò Þèåëå íá ìðïýìå óôïí ðüëåìï, ï Üëëïò äåí

Þèåëå. '¼ñéóáí íá êÜíïõí ôïí ÌÜéï åêëïãÝò. '¾óôåñá ðïýíôéáóå ï Êùíóôáíôßíïò ó' Ýíá ãëÝíôé

êáé Ýóôåéëáí ôïí "ÁâÝñùö" óôçí ÔÞíï íá öÝñåé ôçí Ðáíáãßá. Åìåßò Þìáóôïõí óôïõ ÔóÝêïõ.

Ãßíïíôáé ïé åêëïãÝò, ôéò êåñäßæïõìå. ÁìÝóùò êÜíåé ï ÂåíéæÝëïò ôçí åðéóôñÜôåõóç, ôïí

îáíáðáßñíïõí ôïí ÄÞìï. Ôïí ÓåðôÝìâñéï èõìþíåé ï Êùíóôáíôßíïò, äéþ÷íåé ôïí ÂåíéæÝëï êáé

åôïéìÜæåôáé íá ÷Üíåé äéêÝò ôïõ åêëïãÝò. ÓôÝëíïõí ïé Óýììá÷ïé ôïõò óôüëïõò ôïõò, Üñ÷éóå ï

áðïêëåéóìüò. '¢ñ÷éóå íá ðåéíÜåé ï êüóìïò.

Åß÷á áöÞóåé ôç öáìåëéÜ ìïõ óôï ÷ùñéü. Åß÷á íá óìßîù ìå ôç ãõíáßêá ìïõ áðü ôï êáëïêáßñé.

Ôïõ Áãßïõ Óôõëéáíïý óçêþèçêá íá ðÜù íá ôïõò äù. Íá ðåñÜóïõìå ìáæß ôéò ãéïñôÝò.

ÐáñáìïíÞ ×ñéóôïõãÝííùí óôÝëíïõí ïé Ãåñìáíïß áåñïðëÜíá, âïìâáñäßæïõí ôç Óáëïíßêç.

'¹ôáí åêåß äéáêüóéåò ÷éëéÜäåò ÁããëïãÜëëïé.

ÈáíÜóçò Âáëôéíüò / ÓõíáîÜñé ÁíôñÝá ÊïñäïðÜôç / Âéâëßï äåýôåñï: Âáëêáíéêïß-'22 / Ùêåáíßäá / ÁèÞíá 2000Á

ñ÷å

ßï Ê

ÉÈ


Áðü ôïí Ïêôþâñéï ôïõ 1915 ôï óôñáôüðåäï ôùí óõììÜ÷ùí Ýãéíå, ìå ôá ðáñáðÞãìáôá êáé ôéò

áíáñßèìçôåò óêçíÝò, ìéá ìåãÜëç ðüëç-ìáíéôÜñé ðïõ öýôñùóå åêåß åî áéôßáò ôïõ ðïëÝìïõ. Åßíáé

ôþñá Ýíá áðÝñáíôï óôñáôüðåäï, ôï ðéï ìåãÜëï ðïõ õðÞñîå ðïôÝ ÷ùñßò áìöéâïëßá, üðïõ åßíáé

óõãêåíôñùìÝíåò üëåò ïé áðïèÞêåò, üëåò ïé õðçñåóßåò ãéá áíåöïäéáóìü êáé óõíôÞñçóç ðïõ

÷ñåéÜæïíôáé ãéá íá êÜíïõí ìÜ÷éìï Ýíá óôñáôü 600.000 áíäñþí.

F-J. Deygas / L' armee d' Orient dans la guerre mondiale (1915-1919) / Paris / 1932

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


Ïé ðñüóöõãåò, ëßãïõò ìüíï ìÞíåò ìåôÜ ôçí ÜöéîÞ ôïõò âñÝèçêáí íá óõìâéþíïõí ì' Ýíá

ðïëý÷ñùìï ðëÞèïò áíèñþðùí ðïõ óõíÝññåõóå óôçí Þäç ðïëõåèíéêÞ Èåóóáëïíßêç. Óôñáôüò

áðü Ýîé êñÜôç ìåôÝôñåøå ôçí ýðáéèñï ôçò ðüëçò ó' Ýíá ôåñÜóôéï óôñáôüðåäï.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ïé îÝíïé óôñáôéþôåò, ôï ðñþôï ðñÜãìá ðïõ Ýêáíáí, Þôáí ôá åêôåôáìÝíá åããåéïâåëôéùôéêÜ

Ýñãá ãéá ôçí êáôáðïëÝìéóç ôçò åëïíïóßáò ç ïðïßá èÝñéæå ôïõò ðñüóöõãåò. ÁíÝðôõîáí êáé

ìéá áîéïóçìåßùôç öéëáíèñùðéêÞ äñÜóç, ßóùò ãéá íá åîåõìåíßóïõí ôïõò ¸ëëçíåò,

äéáíÝìïíôáò ôñïöÞ êáé ðñïóöÝñïíôáò åñãáóßá óôïõò åíäååßò ðñüóöõãåò.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


¼óï ç äýíáìç ìåãÜëùíå êáé ç ÂÜóç áðëùíüôáí, ç ðñïìÞèåéá óå íåñü Üñ÷éóå íá ãßíåôáé

áíåðáñêÞò. ÐçãÜäéá åðéöáíåßáò, áñêåôÜ óå áñéèìü áëëÜ êáêÜ óå ðïéüôçôá Ýêáíáí áíáãêáßá

ôçí ðñïóöõãÞ óå áñôåóéáíÜ. Ðåñéóóüôåñá áðü åßêïóé åííÝá ðçãÜäéá áíïß÷ôçêáí êáé ìðüñåóáí

í' áíôáðïêñéèïýí óôéò áðáéôÞóåéò ðïõ ðñïÝêõøáí. Óõã÷ñüíùò õðÞñ÷å ôï ðëåïíÝêôçìá ôùí

áñ÷áßùí õäñáãùãåßùí óôçí ãýñù ýðáéèñï ðïõ áðïôåëïýóå Ýíá äßêôõï áðü ðáëéïýò óùëÞíåò,

Üëëïõò óôåãíïýò êáé Üëëïõò íá îïäåýïõí Üóêïðá ôï íåñü êáé áñêåôÞ âïÞèåéá ðñïÝêõøå áðü

ôéò ðçãÝò ôùí ïðïßùí ç êáôáãùãÞ ÷Üíåôáé óôçí áñ÷áéüôçôá [...]

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ôï îáíÜíïéãìá ôÝôïéùí ðçãþí íåñïý Ý÷åé ÷ñçóéìüôçôá óå áðïîçñáìÝíåò ðñþçí âáëôþäåéò

åêôÜóåéò. Ïé ðåäéÜäåò ôçò Èåóóáëïíßêçò êáé ç Üìåóç ãåéôïíéÜ ôçò åßíáé ãåìÜôåò áðü åëïíïóßá

êáé ç "óôåñåïðïßçóç" êáé áðïîÞñáíóç ôïõ åëþäïõò åäÜöïõò áêüìç êáé óáí ôñüðïò

ðñïìÞèåéáò íåñïý äåí ìðïñïýóå ðáñÜ íá Ý÷åé åõåñãåôéêü áðïôÝëåóìá óôçí õãåßá ôùí

êáôïßêùí ôçò ðåñéï÷Þò.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ôï áðïôÝëåóìá Þôáí, ç åëïíïóßá íá åîáöáíéóôåß ìÝóá óôçí ðüëç êáôÜ ôçí äéÜñêåéá ôïõ

êáëïêáéñéïý ôïõ 1916 êáé, óýìöùíá ìå ôéò äçëþóåéò ôùí êáôïßêùí, ðåñéïñßóôçêå ðÜñá ðïëý

óôçí ýðáéèñï.

Ward Price / The story of the Salonica army / London / 1917

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ïé åõóåâÜóôùò õðïöáéíüìåíïé, ìÝëç ôùí Åðéôñïðþí ôùí åðß ôïõ áêñùôçñßïõ ÊáñÜâïõñíá

ôçò Åñõèñáßáò ×åñóïíÞóïõ ÷ùñßùí: ÃåíÞ ËéìÜíé, Óáñðéíôæßêé, Ôåðåìðüæ, Ìïíáóôçñßïõ,

Á÷çñëÞ, ÓáÀðé, Ìïëäïâáíßùí êáé Åããëåæïíçóßïõ, áíôéðñïóùðåýïíôåò åîáêïóßáò êáé ðëÝïí

ïéêïãåíåßáò ðñïóöõãåõïýóáò åí Èåóóáëïíßêç Þôïé õðåñôñéó÷ßëéá Üôïìá, ðñïáãüìåèá üðùò

õðïâÜëùìåí ôç ÕìåôÝñá Åîï÷üôçôé êáé äé' áõôÞò ôç Óåâáóôç ÊõâåñíÞóåé ôçí êáôùôÝñù

åíáãþíéïí êáé åðßìïíïí éêåóßáí.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ï ðñïóöõãéêüò ïýôïò êüóìïò, ï äåéíþò áðü ðåíôáåôßáò äïêéìáóèåßò êáé ôáëáéðùñçèåßò,

óõíåôçñÞèç áö' åíüò ìåí ÷Üñéò åéò ôçí öéëüóôïñãïí ìÝñéìíáí ôçò ÓåâáóôÞò ÊõâåñíÞóåùò êáé

áö' åôÝñïõ äéÜ ôçò ðïéêßëçò åñãáóßáò ôïõ åéò ôá Ýñãá ôùí åí Ìáêåäïíßá Óõììá÷éêþí

óôñáôåõìÜôùí. Áðü ôçò åíôåýèåí üìùò áíá÷ùñÞóåùò ôùí ôåëåõôáßùí ôïýôùí åêëåéøÜóçò

ðÜóçò åíôáýèá åñãáóßáò ïé ùò Üíù ðñüóöõãåò åõñßóêïíôáé åíþðéïí ôñïìåñïý áëçèþò

ðñïâëÞìáôïò, ôïõ ðñïâëÞìáôïò áõôÞò ôçò æùÞò.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Åßíáé öñéêôÞ ç èÝá ôüóùí ïéêïãåíåéþí ìç å÷ïõóþí ðëÝïí ðüèåí íá ðïñéóèþóé ôïí åðéïýóéïí

êáé åîáíôëïõóþí êáé ôçí åëá÷ßóôçí ôùí ïéêïíïìéþí, Üò äéÜ ôñéåôïýò êüðïõ êáé ìü÷èïõ ôéíÝò

åî áõôþí êáôþñèùóáí íá ó÷çìáôßóùóé.

Ôçí ìüíçí óùôçñßáí åê ôçò áìç÷Üíïõ ôáýôçò èÝóåþò ôùí áíÝìåíïí åê ôçò ôá÷åßáò

ðáëéíïóôÞóåùò åéò ôáò ðáôñßäáò ôùí Ýíèá ðåñéóõëëÝãïíôåò ôá íáõÜãéá ôùí ðåñéïõóéþí ôùí

êáé åðéäéäüìåíïé åãêáßñùò åéò ôáò ãåùñãéêÜò êáé áìðåëïõñãéêÜò ôùí åñãáóßáò èá çäýíáíôï íá

áíôéìåôùðßóùóé ôïí ðñïóå÷Þ ÷åéìþíá Üíåõ ôñáãéêþí äé' áõôïýò êáôáóôñïöþí.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Éêåôåýïìåí üèåí ÕìÜò, ê. Áíôéðñüåäñå, êáé ôçí ÓåâáóôÞí ÊõâÝñíçóéí, üðùò åõäïêÞóçôå êáé

åíåñãÞóçôå ôçí ðáëéíüóôçóéí ôïõ ðëçèõóìïý ôùí ùò Üíù ÷ùñßùí ìÝ÷ñé ôùí áñ÷þí, åé

äõíáôüí, Óåðôåìâñßïõ, üðùò áö' åíüò ìåí êáôïñèþóç ïýôïò íá ðåñéóþóç ìÝñïò ôïõëÜ÷éóôïí

ôùí åãêáôáëåéöèåéóþí åñÞìùí êáé áäåóðüôùí åóïäåéþí ôùí êôçìÜôùí ôïõ, êáëëéåñãÞóç ä'

åãêáßñùò ôá õðüëïéðá ðñïò áíôéìåôþðéóéí ôùí ìåëëïõóþí áíáãêþí ôïõ.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Åõôõ÷þò, ùò ðëçñïöïñïýìåèá êáé ðáñÜ ôçò åí Óìýñíç ðñïò ôïýôï óõóôáèåßóçò ÅðéôñïðÞò

ìáò, ïýôå ï áõôüèé áñìïóôÞò ê. ÓôåñãéÜäçò áíôéôßèåôáé êáôÜ âÜèïò åéò ôçí ðáëéíüóôçóéí ôùí

ðñïóöýãùí ôçò çìåôÝñáò ðåñéöåñåßáò, êáèüóïí áýôç ëüãù ôçò ãåùãñáöéêÞò ôçò èÝóåùò ü÷é

ìüíïí åí ðëÞñåé áóöáëåßá äéáôåëåß, áëëÜ êáé êáèáñÜ áðü ôùí ðñï ðåíôáåôßáò åðéäñáìüíôùí

áëëïöýëùí ôõã÷Üíåé.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Èá Þôï äå âáñý áäßêçìá áëëÜ êáé æçìßá ìåãÜëç íá áöåèÞ åðß ðëÝïí ç çìåôÝñá ðåñéï÷Þ Ýñçìïò

ôïõ ãçãåíïýò ôçò ðëçèõóìïý, üóôéò ðáñáìÝíùí åðß ðëÝïí åíôáýèá èá äéÝôñå÷å êõñéïëåêôéêþò

ôïí åê ðÝíçò êáé øý÷ïõò èÜíáôïí, áí ìç åðñüêåéôï íá åðéâáñýíç ôï äçìüóéïí ôáìåßïí äéÜ

íÝùí åêáôïíôÜäùí ÷éëéÜäùí äñá÷ìþí åéò ìÜôçí êáôáíáëéóêïìÝíùí [...]

Éóôïñéêü Áñ÷åßï Ìáêåäïíßáò / ÃåíéêÞ Äéïßêçóéò Ìáêåäïíßáò / ¸ããñáöï áíôéðñïóþðùí ðñïóöýãùí ðñïò ôïí Áíôéðñüåäñï

ôïõ Õðïõñãéêïý Óõìâïõëßïõ , 1.8.1919 / ÖÜê. 65

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Äßðëá óôçí åðßóçìç ðüëç

ôùí óõììÜ÷ùí,

îåöýôñùóå Üëëç ìßá,

ìáêåäïíéêÞ, ðáñÜîåíç,

åôåñüêëéôç, øåéñéÜñéêç,

üðïõ êáôÝöõãáí ìÝóá óå

ðáñÜäïîá ÷áìüóðéôá üëïé

ïé ðéèáíïß Ýìðïñïé ðïõ

ìðïñåß íá öáíôáóôåß

êáíåßò,



ïé ïðïßïé óõíïäåýïõí üëïõò ôïõò óôñáôïýò, êõñßùò üìùò áõôïýò, ðïõ Ý÷ïõí ôçí öÞìç ðùò

äéáèÝôïõí, üðùò ëÝíå óôç Ìáêåäïíßá, "beaucoup metallßques", ðïëëÜ ÷ñÞìáôá. Åêåß áíèïýí

ôá ðéï áðßèáíá åìðüñéá. Ôï áéþíéá ëéãäéÜñéêï ìáãáæß ãéá ñáêß, ìáóôß÷á êáé ôïýñêéêï êáöÝ, ìå

ôá ìéêñïóêïðéêÜ ðïôÞñéá ãåìéóìÝíá ùò ôç ìÝóç.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


¸íáò, ðÜíù ó' Ýíá ìéêñü êáóüíé, ðïõëÜåé "ëïõêïõìÜêé"- ìéêñü êýâï áðü æåëÝ öñïýôùí, êáé

óýêá ôñõðçìÝíá óôç ìÝóç êáé åíùìÝíá þóôå íá ó÷çìáôßæïõí Ýíá êïìðïëüé (ðåñáóìÝíá óå

á÷õñÝíéï íÞìá). ÐÜíù ó' áíáììÝíá êÜñâïõíá Üëëïò øÞíåé ìéêñÜ ëïõêÜíéêá. Ï ðéï ðåñßåñãïò

åßíáé, áíáìöéóâÞôçôá, ï "ëïýóôñïò", ï óôéëâùôÞò ðáðïõôóéþí, ðïõ, îõðüëõôïò, óÝñíïíôáò ôï

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


êéâþôéü ôïõ êáé ôá åñãáëåßá ôïõ óå ðëçóéÜæåé, óïõ áñðÜæåé ôá ðüäéá ðáñÜ ôéò äéáìáñôõñßåò

óïõ, êáé îåëáóðþíåé ôá ðáðïýôóéá óïõ.

F-J. Deygas / L' armee d' Orient dans la guerre mondiale (1915-1919) / Paris / 1932

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


" Ï ðéï ðáëéüò êáé ï ðéï óðïõäáßïò ðõñÞíáò ôçò áêßíçôçò ðåñéïõóßáò ìáò âñßóêåôáé óôï

óôñáôüðåäï ôïõ ÆÝéôåíëéê. Ôï íïóïêïìåßï Íï 1 åßíáé êáôÜ êÜðïéï ôñüðï ìéá åñãáôïýðïëç

óôçñéãìÝíç óôá êôßñéá ôùí Ëáæáñéóôþí, áðü ôá ïðïßá êáôáêñáôåß ìåñéêïýò êïéôþíåò. Ç

ôïðïèåóßá åßíáé ìáãåõôéêÞ, ç ìïñöÞ ôùí áéèïõóþí åíäéáöÝñïõóá, ìå éäéáßôåñï äùìÜôéï ãéá

ôïõò óïâáñÜ áóèåíåßò êáé Ýíá Üëëï ãéá ôç íïóïêüìá. ÔçñÞèçêáí üëåò ïé ðñïäéáãñáöÝò ìéáò

óùóôÞò õãéåéíÞò. Åðß ðëÝïí Ýíáò øõ÷ßáôñïò ðáñáêïëïõèåß ôéò äéáíïçôéêÝò äéáôáñá÷Ýò êáé

ãíùìïäïôåß. Ôï Íï 3, äéáôåôáãìÝíï óå æåýãïò ìå ôï Íï 1, åßíáé, åõôõ÷þò, ôï ßäéï êáëÜ

åîïðëéóìÝíï. Åßíáé ôï áðáñáßôçôï ßäñõìá ãé' áõôÞí ôçí ÷þñá ôùí åíäçìéêþí íïóçìÜôùí.

Ðñüêåéôáé ðñÜãìáôé ãéá ìåôáäïôéêÝò áóèÝíåéåò. Á

ñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


¼ëá åßíáé áðïìïíùìÝíá êáé äéá÷ùñéóìÝíá ìå öñïíôßäá óôçí êáèáñéüôçôá êáé óôçí

áðïëýìáíóç. Ôï åñãáóôÞñéï åîåôÜæåé êáé áðïöáóßæåé. Åßíáé ÷ñÞóéìï íá ðñïóèÝóïõìå ðùò

áõôïß ïé ïñãáíéóìïß åßíáé ðëÞñùò åîïðëéóìÝíïé ìå ÷þñïõò õäñïèåñáðåßáò, îåøåéñßóìáôïò -

ìåôÜ óõã÷ùñÞóåùò-, êåëÜñéá, êïõæßíåò, ðëõíôÞñéá, ìðÜíéá, íéðôÞñåò, öïýñíïõò áðïôÝöñùóçò

ôùí êáèçìåñéíþí áðïññéììÜôùí, áðïèÞêåò áóðñïñïý÷ùí, éìáôéïèÞêåò, Üöèïíá ãñáöåßá,

áêüìç èÝáôñá ãéá ðåñéïäéêÝò ðáñáóôÜóåéò Þ óõíáõëßåò, ðáñáñôÞìáôá êáé ÷þñïõò

ðñïåôïéìáóßáò ãéá ôá ÷åéñïõñãåßá, ãéá ôá ïäïíôéáôñåßá, ôï áêôéíïëïãéêü, ôï öáñìáêåßï, ôçí

áðïëýìáíóç, ôá åñãáóôÞñéá, ôçí áðïìüíùóç ôùí áíÞóõ÷ùí Þ ôùí åôïéìïèÜíáôùí, ôï ÷þñï

áêüìç -ðñÝðåé íá ôï ðáñáäå÷ôïýìå- ãéá ôï íåêñïôïìåßï. Á

ñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


Åðßóçò ÷þñïõò ãéá ôçí áðïóôåßñùóç ôïõ íåñïý êáé äçìüóéá áðï÷ùñçôÞñéá óôá ïðïßá õðÜñ÷åé

áõîçìÝíç åðáãñýðíçóç ãéá ôïõò êéíäýíïõò ìüëõíóçò [...] Ìå éäéáßôåñç öñïíôßäá óéôßæïõìå êáé

íïóçëåýïõìå, áêüìç êáé ìå äéêÜ ìáò Ýîïäá, ôïõò ¸ëëçíåò ðñüóöõãåò ôùí ïðïßùí ç Üèëéá

äéáâßùóç èá ìðïñïýóå íá åðéóýñåé ìïëýíóåéò åî áéôßáò ôçò ãåéôíßáóçò.

REVUE FRANCO-MACEDONIENNE / Nos hopitaux de Salonique / 1917

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ïé ìéêñïß ¸ëëçíåò ðñüóöõãåò

÷áéñåôßæïõí ôïí óôñáôçãü êáé

ôïõò ðáñáóôÜôåò ôïõ óå ìéá

ôÜîç óôï ó÷ïëåßï:

Óôéò 21 Éïõëßïõ, óôï ÆÝéôåíëéê,

êïíôÜ óôç Èåóóáëïíßêç, ï

óôñáôçãüò ÓáññÜéã åãêáéíßáóå

ôï ó÷ïëåßï ôï ïðïßï ç

"Mission Laúque Francaise"

ßäñõóå ãéá ôá ðáéäéÜ ôùí

ÅëëÞíùí ðñïóöýãùí ðïõ

êáôïéêïýí óôï ãåéôïíéêü

÷ùñéü.

ÂéâëéïèÞêç ÁÐÈ / Le miroir, 20.8.1916


Ôï ðëÞèïò ôùí ìáèçôþí èá öôÜóåé óå ëßãï ôïõò 400 áðü ôïõò 200 êáèþò Ýíá ó÷ïëåßï áêüìç

èá éäñõèåß ãéá ôá êïñßôóéá. Ïé ìáèçôÝò äéäÜóêïíôáé ôçí åëëçíéêÞ êáé ôçí ãáëëéêÞ ãëþóóá ìå

åéäéêïýò äáóêÜëïõò ãéá ôçí êÜèå ìéá. ÂëÝðåé êáíåßò åäþ ôïí óôñáôçãü íá ôïí ÷áéñåôÜíå êáôÜ

ôçí ÜöéîÞ ôïõ ïé ìáèçôÝò êáé áõôüò íá ìéëÜ ìå ìåñéêïýò.

Le Miroir, No 143 / 20.8.1916

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


ÓõíåéóöïñÜ ôçò ÓôñáôéÜò óôç ìüñöùóç ôùí ðáéäéþí ôùí ðñïóöýãùí:

Ôï ðñùß, Ýíá óìÞíïò ðáéäéþí óðåýäåé íá ðáñáôá÷èåß óå óôÞëåò êáé íá êáôáëÞîåé, ìåôÜ ôçí

åðéèåþñçóç êáèáñéüôçôáò, óôéò õðáßèñéåò ôÜîåéò üðïõ äéäÜóêïíôáé ôá óôïé÷åéþäç ãéá ôçí

åêìÜèçóç ôçò ãáëëéêÞò ãëþóóáò.

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


Áí êáé üëïé Ý÷ïõí ôï äéêáßùìá óôçí äéáíïìÞ êéíßíïõ êáé ìðéóêüôùí, ìüíïí ïé êáëýôåñïé

ðñïóêáëïýíôáé ãéá í' áêïýóïõí ôéò áóôåßåò éóôïñßåò ðïõ äéçãåßôáé ï äéåñìçíÝáò óôçí ìçôñéêÞ

ôïõò ãëþóóá. ÊÜèå åâäïìÜäá, ìßá ìéêñÞ ïìÜäá ðçãáßíåé óôç Èåóóáëïíßêç ãéá íá ðÜñåé

ñïý÷á. Óôï ôÝëïò äéáäçëþíïõí ôçí åõãíùìïóýíç ôïõò ÷åéñïêñïôþíôáò óèåíáñÜ ìå "ôá ìéêñÜ

ôïõò ÷Ýñéá ðïõ ÷ôõðÜíå ãéá ôçí Ãáëëßá ðåñéìÝíïíôáò ôçí þñá íá ôçí õðçñåôÞóïõí ðéóôÜ".

Ðåñßëçøç ôïõ ðåñéå÷ïìÝíïõ ôáéíßáò ãéá ôï "åéñçíéêü Ýñãï ôùí ÃÜëëùí óôçí ÁíáôïëÞ"

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


¼ôáí ïé ¸ëëçíåò êõíçãçìÝíïé áðü ôçí ÈñÜêç, ôçí áíáôïëéêÞ Ìáêåäïíßá êáé ôçí ÌéêñÜ Áóßá

áíáæÞôçóáí, óôéò ðüñôåò ôçò ßäéáò ôçò Èåóóáëïíßêçò, ôçí ðñïóôáóßá ôçò ãáëëéêÞò óôñáôéÜò,

áõôÞ, Üíïéîå óôá ðáéäéÜ ôùí ðñïóöýãùí ôá ðáñáðÞãìáôá êáé ôçí áãêáëéÜ ôùí óôñáôéùôþí

ôçò - åêðáéäåõôþí: Ýôóé éäñýèçêå ôïí Éïýíéï ôïõ 1916 ôï ãÜëëï-åëëçíéêü ó÷ïëåßï ôïõ ËåìðÝô,

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


üðïõ 600 ìáèçôÝò èá óõíáíôïýóáí ôçí äéäáóêáëßá ôùí äýï ãëùóóþí, èá Ýâñéóêáí Ýíá

ãÞðåäï ãéá ôçí åðáããåëìáôéêÞ åêìÜèçóç ôçò ãåùñãßáò, ôá åñãáóôÞñéá, åí ôÝëåé. Áõôü Ýâãáëå

ôïõò åñãÜôåò ãéá ôçí ãáëëéêÞ áåñïíáõôéêÞ, ç ïðïßá ôïõò ðñïóÝöåñå Ýíá ìåñïêÜìáôï.

J. Ancel / Les travaux et les jours de l' Armee d' Orient / Paris / 1921

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


Áõôü ôï ó÷ïëåßï ïñãáíþèçêå áðü ôïí Ì.Lecoq, äéåõèõíôÞ ôçò "Mission laúque francaise", óôï

ËåìðÝô, ó' Ýäáöïò ðáñá÷ùñçìÝíï áðü ôïõò áäåëöïýò ËáæáñéóôÝò, ìÝóá óå ðáñáðÞãìáôá

êáôáóêåõáóìÝíá áðü ôï óôñáôü. Êáëü ðáñÜäåéãìá ôçò éåñÞò Ýíùóçò êáé ôçò áëëçëåããýçò ôùí

åèíþí".

J.J. Frappa / Makedonia / Paris / 1921

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


"ÊáôÜ ôáò ðñþôáò çìÝñáò ìåôÜ ôçí ðõñêáúÜí, ç êõñßá ìÝñéìíá ôùí Áñ÷þí õðÞñîå üðùò

áíôéìåôùðßóïõí ôáò ìÜëëïí åðåéãïýóáò áíÜãêáò ôçò óôåãÜóåùò êáé ôçò ôñïöäïóßáò.

Áé Åëëçíéêáß áñ÷áß äéÝèåóáí áìÝóùò äéÜ ôïí ðñþôïí óêïðüí 100 íåüêôéóôá ðáñáðÞãìáôá, ôá

ïðïßá ðñïùñßæïíôï äéÜ óôÝãáóéí ðñïóöýãùí êáé üðïõ çäýíáíôï íá óôåãáóôïýí ðåñß ôáò 800

ïéêïãåíåßáò.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Áé áããëéêáß óôñáôéùôéêáß áñ÷áß Ýóôçóáí ôñåéò ìåãÜëáò êáôáóêçíþóåéò åê ÷éëßùí ôñéáêïóßùí

ðåñßðïõ óêçíþí, åéò ôáò ðÝñéî ôçò ðüëåùò èÝóåéò ÊáñÜúóóéí, ÍôïõíôïõëÜñ êáé ÊáëáìáñéÜí

üðïõ åðôÜ ÷éëéÜäåò øõ÷áß åýñïí ðñïóùñéíþò Üóõëïí".

Á. Á. ÐÜëëçò / ¸êèåóéò ðåðñáãìÝíùí / 1.2.1919 / Äçìïóßåõóç áðü ôïí ×. ÐáðáóôÜèç / ÌáêåäïíéêÜ, áñ. 18 / Èåóóáëïíßêç /

1978

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ïé åí óôñáôïðÝäïéò ðñïóùñéíþò õðü óêçíÜò óôåãáóèÝíôåò, ìåôÜ ôçí áðïðåñÜôùóéí ôùí

áíåãåñèçóïìÝíùí ìïíßìùí óõíïéêéóìþí, èá åãêáèßóôáíôï åí áõôïßò êáôÜ ðñïôßìçóéí ðñþôïé

åéò äéÜöïñá Üëëá ìÝñç ôçò ðüëåùò, õðü ôýðïí ðñïóùñéíüôçôïò óôåãáóèÝíôåò.

Ïýôù åéò ôï Óôñáôüðåäïí ÊáñÜ÷ïõóåúí, åéò áðüóôáóéí 4 ÷éëéïìÝôñùí âåñåßùò ôçò ðüëåùò

Èåò/íßêçò åóôåãÜóèçóáí õðü óêçíÜò ôáò ïðïßáò ðáñå÷þñçóáí áé Áããëéêáß óôñáôéùôéêáß áñ÷áß

412 ïéêïãÝíåéáé, Üôïìá 2164, åê ôùí ïðïßùí:

Éóñáçëéôéêáß ïéêïãÝíåéáé 403, Üôïìá 2125

Ìïõóïõëìáíéêáß ïéêïãÝíåéáé 7, Üôïìá 30

×ñéóôéáíéêáß ïéêïãÝíåéáé 2, Üôïìá 9

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ôçí äéåýèõíóéí ôïõ óôñáôïðÝäïõ ôáýôïõ áíÝëáâåí ï Ëï÷áãüò ôïõ Áããëéêïý Óôñáôïý ê. James

Watson, üóôéò ìåôÜ ìåãßóôçò áöïóéþóåùò Ýöåñåí åéò ðÝñáò ôï áíáôåèÝí áõôþ Ýñãïí[...].

[...]Ôï óôñáôüðåäïí ËåìðÝô éäñýèç ïëßãïí ôé âñáäýôåñïí ôùí Üëëùí ôïéïýôùí,

åãêáôåóôÜèçóáí åêåß ÷ñéóôéáíéêáß ïéêïãÝíåéáé 45, Üôïìá 165 åéò äýï ìåãÜëá ðáñáðÞãìáôá,

ìåôáöåñèåßóáé áðü ôá ó÷ïëåßá ïäþí Êéëêßò êáé ÐåñéêëÝïõò üðïõ åõèýò ìåôÜ ôçí ðõñêáúÜí

åß÷ïí êáôáöýãåé.

Á.Á. ÐÜëëçò / Ó÷Ýäéï õðïìíÞìáôïò / Éóôïñéêü Áñ÷åßï Ìáêåäïíßáò / ÃåíéêÞ Äéïßêçóéò Ìáêåäïíßáò / ÖÜê. 28

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ðåñíþíôáò ôá ÷ïíôñÜ ôåß÷ç, áíÝñ÷ïìáé ó' Ýíá åßäïò ðëáôþìáôïò, ðÜíù óôï ïðïßï ïé

äõóôõ÷éóìÝíïé ðñüóöõãåò êáôáóêåýáóáí Ýíá áîéïèñÞíçôï ÷áìüóðéôï ìå ìåñéêÝò óáíßäåò,

êáëÜìéá êáé ëáìáñßíåò ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ðáëéÜ äï÷åßá âåíæßíçò îåêïëëçìÝíá.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Áðü áõôü ôï ðëÜôùìá, áíáêáëýðôåé êáíåßò ôï ëüöï ðïõ áðïêáëåßôáé ôïõ Áãßïõ Ðáýëïõ êáé

ìéá áíþìáëç ÷áñÜäñá ðïõ êáôåâáßíåé óôçí ðåäéÜäá ôïõ ÆÝéôåíëéê.

ÊáôÜ ìÞêïò ôùí ðëáãéþí, õðÜñ÷ïõí ðïëõÜñéèìïé ïéêéóìïß ìå ãñáöéêÜ ÷ñþìáôá, ñüäéíá, ìðëå

Þ êáöÝ, ðåñéâáëëüìåíïé áðü ìåñéêÜ äÝíäñá êáé èÜìíïõò ðïõ îå÷ùñßæïõí óôï áðïãõìíùìÝíï

Ýäáöïò ôçò ãýñù õðáßèñïõ.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Áíáñßèìçôåò öïñÝò, óôï ôÝëïò ôçò ìÝñáò Þ ôï âñÜäõ, Ýñ÷ïìáé åäþ, ìüíïò, èáõìÜæïíôáò Ýíá

ôïðßï ãåìÜôï ìå ôïðéêü ÷ñþìá. Óõ÷íÜ, Üêïõãá ôá ôñáãïýäéá, ôùí ïðïßùí ç ç÷þ ìïõ Ýöåñíå

ôçí çñåìßá ôçò äéáìïíÞò óôïí êÜìðï.

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


¹ôáí ôá ôñáãïýäéá ôùí Ìáêåäüíùí ÷ùñéêþí Þ ôùí åñãáôþí ðïõ óõãêåíôñþíïíôáí ìå ôçí

åõêáéñßá åíüò ïéêïãåíåéáêïý ãåãïíüôïò, áññáâþíá, ãÜìïõ Þ âÜðôéóçò Þ ìéáò áðü ôéò

ðïëõÜñéèìåò ãéïñôÝò ôïõ ïñèüäïîïõ çìåñïëïãßïõ.

Áñ÷å

ßï Ê

ÉÈ,

óõëëï

ãÞ R

og

er V

ioll

et


¼ëá áõôÜ ôá ôñáãïýäéá ðïõ Ý÷ù áêïýóåé êáé ðïõ åßíáé óåñâéêÜ, åëëçíéêÜ, âïõëãáñéêÜ Þ

ìïõóïõëìáíéêÜ, Ý÷ïõí Ýíá ñõèìü, ó÷åäüí ðÜíôá, ïìïéüìïñöï êáé ìïíüôïíï üðùò Ýíáò

ðáñáôåôáìÝíïò èñÞíïò êáé áðïôõðþíïõí ìéá ìåëáã÷ïëßá ðïõ áðïðíÝåé óïâáñüôçôá êáé

óõëëïãéóìü.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


ÁõôÝò ïé ìåëïðïéÞóåéò åßíáé, ðñïöáíþò, ç Ýêöñáóç êáé ç åéêüíá áõôþí ôùí äýóôõ÷ùí, ïé

ïðïßïé óôï ðÝñáóìá ôùí áéþíùí, äåí ãíþñéóáí ôßðïôå Üëëï ðáñÜ äïõëåßá êáé êáôáðßåóç. Ôï

äçìþäåò ôñáãïýäé áêïëïõèåß ôïí ÷áñáêôÞñá ôùí ðëçèõóìþí.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Êáé õðÜñ÷åé Üñáãå éóôïñßá ðéï äñáìáôéêÞ êáé ðéï ôáñáãìÝíç áðü áõôÞí ôçò Ìáêåäïíßáò ç

ïðïßá Ýæçóå üëåò ôéò åéóâïëÝò êáé ç ïðïßá Þôáí, áðü ôçí åðï÷Þ ôïõ Öéëßððïõ êáé ôïõ

ÁëåîÜíäñïõ, ðåäßï ìá÷þí;

R. Dufour de la Thuillerie / De Salonique a Constantinople / Paris / 1921

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Óôï ðïëéôéêü ðåäßï ìáßíïíôáí ïé ìÜ÷åò áíÜìåóá óôá äýï óôñáôüðåäá ôùí Âåíéæåëéêþí êáé

ôùí Âáóéëéêþí. ÌÜ÷åò ïé ïéðïßåò äåí Ýìåéíáí ìüíï óôï åðßðåäï ôçò ðïëéôéêÞò

áíôéðáñÜèåóçò áëëÜ ðÝñáóáí êáé óôá âßáéá åðåéóüäéá ìåôáîý ôùí áíôéìá÷ïìÝíùí

ðáñáôÜîåùí.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ãéá ðïëëïýò ëüãïõò, ïé ðñüóöõãåò ôÜ÷èçêáí ìå ôï ìÝñïò ôïõ ÂåíéæÝëïõ êáé ôï äéáäÞëùóáí

ìå ôïí äéêü ôïõò ôñüðï. Ìå íôáïýëéá êáé æïõñíÜäåò.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ïé ðñüóöõãåò ôïõ ËåìðÝô, üðùò êáé ïé êÜôïéêïé ôùí ãåéôïíéêþí ìå ôçí ðüëç ÷ùñéþí,

åðéóêÝðôïíôáí ôçí áãïñÜ ôçò, êõñßùò ðåæïß.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá




Åéò ôïí ðñïóöõãéêüí óõíïéêéóìüí ËåìðÝô Â.Ä. ôçò ðüëåùò, õðÜñ÷åé íáüò åð' ïíüìáôé ôïõ

Áãßïõ Åëåõèåñßïõ óåâüìåíïò, ÷ñçóéìïðïéïýìåíïõ åéò íáüí åíüò ôùí ïéêçìÜôùí ôïõ

óõíïéêéóìïý.

Ðåñ. Ãñçãüñéïò ÐáëáìÜò / ôüìïò Ã´ / Èåóóáëïíßêç / 1919

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ï áãþíáò ôùí ðñïóöýãùí ãéá åðéâßùóç åß÷å êáé ìéêñÝò áíÜðáõëåò, óôç äéÜñêåéá ôùí

ïðïßùí Üíïéãå Ýíá Üëëï ìÝôùðï ìÜ÷çò, ï ðüëåìïò åíáíôßïí ôçò øåßñáò. Åäþ ìéá ìéêñÞ

îåøåéñßæåé ôçí ìÜíá ôçò.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ç ðáñÜèåóç ðáëáéþí öùôïãñáöéþí, áêüìç êáé ÷ùñßò óõíïäåõôéêÜ ó÷üëéá, åßíáé áðü ìüíç

ôçò ìéá ãïçôåõôéêÞ äéáäéêáóßá. ÊÜðïéåò öïñÝò üìùò, ôçí ãïçôåßá ôçí äéáäÝ÷åôáé ìéá ðßêñá.

¼ðùò ó' áõôü ôï ïìáäéêü ðïñôñáßôï ôùí ðñïóöýãùí. Ç áíôéðñïóùðåõôéêüôçôá ôùí

áíèñþðéíùí ôýðùí ðïõ åðåäßùîå ï öùôïãñÜöïò, áêüìç êé áí áðÝêëåéóå ôéò ãõíáßêåò,

õðïíïìåýåôáé áðü ôçí áíùíõìßá ôùí ðñïóþðùí.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Åßíáé ðïëý ðéèáíüí, áðüãïíïé ôùí åéêïíéæïìÝíùí, áêüìç êáé êÜðïéïé áð' áõôïýò ôïõò ßäéïõò,

íá æïõí, õðÝñãçñïé, êÜðïõ óôç Óôáõñïýðïëç Þ êáé áëëïý. Äåí èá ôï ìáèáßíáìå ðïôÝ, áí ïé

ìüíïé ðïõ äéÝäéäáí ôéò öùôïãñáößåò Þôáí ïé åêäüôåò êáé ôá ðåñéïäéêÜ.

Åõôõ÷þò üìùò ðïõ, ðáñüëç ôçí öôþ÷åéá, ç áíôáëëáãÞ ïéêïãåíåéáêþí öùôïãñáöéþí õðÞñîå

ðáôñïðáñÜäïôï Ýèéìï êáé ôá ïíïìáôåðþíõìá ðïõ ëåßðïõí áðü ôéò êáñô-ðïóôÜë ôùí åêäïôþí

íá ôá âãÜëåé ç Ýñåõíá óôï öùò ìÝóá áðü ôá óðéôéêÜ óåíôïýêéá.

Áñ÷å

ßï Ã

éÜíí

ç Ì

Ýãá


Ï ÐáñÜó÷ïò ÊåñáìéäÜò ãåííÞèçêå ôï 1900 óôá ÄáñäáíÝëéá êáé Þñèå óôçí ÅëëÜäá ïñöáíü

áãüñé äåêáôåóóÜñùí ÷ñïíþí. ÐåñéðëáíÞèçêå áíÜ ôçí ÅëëÜäá êáé êáôÝëçîå óôçí

Óôáõñïýðïëç üðïõ êáé Ýêáíå ïéêïãÝíåéá. Ç öùôïãñáößá ôñáâÞ÷ôçêå ìåôáîý ôïõ 1934 -

1936, ëßãï ðñéí ãåííçèåß ôï ôñßôï ðáéäß ôçò ïéêïãÝíåéáò.

Ç Ãåùñãßá ÊåñáìéäÜ, ôï ãÝíïò Êåóáíéþôç, ãåííÞèçêå ôï 1905 óôçí ÌáéíåìÝíç ôçò ÌéêñÜò

Áóßáò. Ôá ÷áñôéÜ ôïõ äÞìïõ Óôáõñïýðïëçò ôçí èÝëïõí íá Þñèå óôçí ÅëëÜäá ôï 1922.

Ðáíôñåýôçêáí ôï 1925 êáé, üðùò êáé ðïëëÜ Üëëá æåõãÜñéá, Ýíùóáí ôéò äýï ðñïóöõãéÝò óå

ìéá ïéêïãÝíåéá.Á

ñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Ôï äåêáôåôñÜ÷ñïíï áãüñé åíôÜ÷èçêå óôçí åëëçíéêÞ êïéíùíßá, äïýëåøå, óõíôáîéïäïôÞèçêå

êáé ðÝèáíå óå âáèéÜ ãåñÜìáôá, ïëïêëçñþíïíôáò ôïí âéïëïãéêü ôïõ êýêëï êáé áöÞíïíôáò

ðßóù ôïõ ðáéäéÜ ðïõ öõëÜíå óáí ðïëýôéìá öõëá÷ôÜ ôá ôåêìÞñéá ôçò æùÞò ôïõ.

Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Ï ÄçìÞôñéïò ÊáôóÜñçò

ãåííÞèçêå ôï 1899 óôá

ÄáñäáíÝëéá êáé Þñèå ôï

1914. ÕðçñÝôçóå ôçí

óôñáôéùôéêÞ ôïõ èçôåßá,

äïýëåøå óôïõò åëëçíéêïýò

óéäçñüäñïìïõò êáé õðÞñîå

áðü ôïõò ðñþôïõò

êáôïßêïõò ôïõ

ðñïóöõãéêïý ïéêéóìïý

ËåìðÝô. ºóùò íá ôïí

åßäáìå íá ÷ïñåýåé, ìáæß ìå

ôá õðüëïéðá

äåêáðåíôÜ÷ñïíá óôéò

öùôïãñáößåò ðïõ Þäç

ðñïóðåñÜóáìå, óôá

äýóêïëá ÷ñüíéá ôçò

ðñþôçò åãêáôÜóôáóçò

óôçí ðåñéï÷Þ. Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Ôï êïñéôóÜêé ðïõ öùôïãñáößæåôáé óôçí áãêáëéÜ ôïõ ðáôÝñá ôïõ, óôçí åðüìåíç óåëßäá, åßíáé

ðáéäß ðñïóöýãùí. Ïé äýï ðáððïýäåò ðÝèáíáí ðñéí ôï ãíùñßóïõí. Ï Áíåãíþóôçò ÃéáëåíôæÞò

(êÜèåôáé óôçí ðïëõèñüíá), áðü ôï ÁëìáëÞ ôçò ðåñéï÷Þò ôùí ÌáëãÜñùí, ãåííÞèçêå ôï 1882

êáé ðÝèáíå ôï 1940 ãéáõôü êáé äåí åìöáíßæåôáé óôá äçìïôïëüãéá ôïõ ÄÞìïõ Óôáõñïýðïëçò.

ÊáôáãñÜöåôáé üìùò óôçí áßôçóç ôçò óõæýãïõ ôïõ êáé ôïõ ãéïõ ôïõ ðïõ åéêïíßæïíôáé óôçí

áðÝíáíôé óåëßäá. Ïé áéôÞóåéò áõôÝò êáôáôÝèçêáí ôï 1952. Ï Üëëïò ðáððïýò, ï ÓùêñÜôçò

Ìðïñßíçò, áðü ôï ÖáíÜñé ôçò ÈñÜêçò, ðÝèáíå áêüìá íùñßôåñá. Ôï äéêü ôïõ üíïìá óþæåôáé

ùò ðáôñþíõìï ôçò êüñçò ôïõ, ìçôÝñáò ôïõ êïñéôóéïý, óôçí áßôçóç ôïõ ãáìðñïý ôïõ,Á

ñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Êùíóôáíôßíïõ ÃéáëåíôæÞ ï ïðïßïò Þñèå ôï 1914, ðáéäß äýï ÷ñïíþí.

Ç ÷Þñá ôïõ Áíåãíþóôç, ÊõñéáêÞ ÃéáëåíôæÞ ôï ãÝíïò ÄåëåìðåôæÞ, ãåííÞèçêå ôï 1884 óôï

ÁëìáëÞ êé áõôÞ, Þñèå ôï 1914, Ýæçóå ùò ôá ãåñÜìáôá êáé áîéþèçêå åããüíéá óôç íÝá

ðáôñßäá. Ôï üíïìá ôïõ Êùíóôáíôßíïõ ÃéáëåíôæÞ âñßóêåôáé êáé óå Üëëá Ýããñáöá ôïõ ÄÞìïõ

Óôáõñïýðïëçò, åêôüò áðü ôéò áéôÞóåéò ãéá ôçí åããñáöÞ óôá (íÝá) äçìïôïëüãéá. ÄéåôÝëåóå

ìÝëïò êáé áíôéðñüåäñïò ôïõ êïéíïôéêïý óõìâïõëßïõ.Á

ñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Áîßæåé êáíåßò íá áíôéðáñáâÜëëåé áõôÞí ôçí öùôïãñáößá ôçò äåêáåôßáò ôïõ 50 ðåñßðïõ, ìå

ôçí öùôïãñáößá ôçò óåëßäáò 22, ðïõ ôñáâÞ÷ôçêå êáôÜ ôçí äéÜñêåéá ôçò ðáñïõóßáò ôùí

ÃÜëëùí óôñáôéùôþí óôçí ðåñéï÷Þ. Ôá ðåñßöçìá èáëÜìáôá ðïõ öéëïîÝíçóáí ôïõò

ðñüóöõãåò ôïõ 1922, äåí Þôáí óôáýëïé ôï 1914. Êáé ôüôå ðñüóöõãåò öéëïîÝíçóáí.

Ç åéêïíéæüìåíç óôá äåîéÜ ôçò öùôïãñáößáò åßíáé ç Ðáíáãéþôá ÊïõôñïõìÜíç ðïõ

ãåííÞèçêå ôï 1902 óôï ÃåíÞ Óáñß ôïõ ÔóáíÜêáëå (ÄáñäáíÝëéá) êáé Þñèå ìå ôçí ïéêïãÝíåéÜ

ôçò ôï 1914. Âñßóêåôáé êáôáãñáììÝíç ùò óýæõãïò, óôçí ïéêïãåíåéáêÞ ìåñßäá ôïõ Ãåùñãßïõ

ÌáñêÜêç, áðü ôçí ÊñÞôç.

Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Ï Êùíóôáíôßíïò ÃåùñãÝëçò


ÄáñäáíÝëéá. ¹ñèå óôçí

ÅëëÜäá ôï 1914 êáé äïýëåøå

óáí ÷áñôåñãÜôçò.

Ç Óïößá ÃåùñãÝëç, ôï ãÝíïò

Óßìïõ, ãåííÞèçêå ôï 1912

óôç ÍéêïìÞäåéá êáé Þñèå ôï

1922.

ÂëÝðïíôáò êáíåßò ôÝôïéåò

öùôïãñáößåò áíáñùôéÝôáé áí

Ý÷åé êáìéÜ éäéáßôåñç óçìáóßá

ï äéá÷ùñéóìüò ìåôáîý ôùí

ðñïóöýãùí ôïõ 1914 êáé ôïõ

1922.

Áñ÷åßï Ó. Ë.


Ï ÄÞìïò Âáóéëåßïõ ãåííÞèçêå

ôï 1906 óôá ÄáñäáíÝëéá êáé

ôá ÷áñôéÜ ãñÜöïõí ðùò Þñèå

ôï 1922. Ï ãéïò ôïõ Ãéþñãïò

èõìÜôáé ðùò ï ðáôÝñáò ôïõ

Þñèå ôï 1914. Äåí åßíáé

áðßèáíï íá åßíáé êáé ôá äýï

óùóôÜ. ÊÜðïéïé ðñüóöõãåò

ôïõ 1914 åðÝóôñåøáí óôçí

ðáôñßäá ôïõò êáé îáíáÞñèáí

ôï 1922. Ç áßôçóç ðïõ

êáôÝèåóå ï Âáóéëåßïõ

ãñÜöôçêå ôï 1952. Ôüôå,

ôñéÜíôá ôüóá ÷ñüíéá ìåôÜ,

ßóùò äåí åß÷å êáé ìåãÜëç

óçìáóßá ãéá ôïí ðñüóöõãá íá

äéáëÝîåé ôçí óùóôÞ

çìåñïìçíßá ôçò ðñïóöõãéÜò

ôïõ. ÄÞëùóå ôçí ïñéóôéêÞ êáé

áìåôÜêëçôç. Ç Üëëç Ýêñõâå

ìÝóá ôçò ôçí åëðßäá ôçò

ðáëéíüóôçóçò.Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Óôï ðßóù ìÝñïò ôçò

öùôïãñáößáò, äéáâÜæåé

êáíåßò, ìå óõãêßíçóç, ëüãéá

ðïõ äåß÷íïõí ðüóï

áðáñáßôçôç Þôáí ãéá ôïõò

¸ëëçíåò ôùí ðñïçãïýìåíùí

äåêáåôéþí, ç áíôáëëáãÞ

ïéêïãåíåéáêþí

óôéãìéüôõðùí.

Ï ×ñÞóôïò ËåâáíôÞò


ÄáñäáíÝëéá êáé Þñèå ôï

1914.

Ç Ðáíáãéþôá ËåâáíôÞ ôï

ãÝíïò Ìõñéïöýôïõ,

ãåííÞèçêå ôï 1906 óôï

ÃåíÞ Óáñß.

Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


1928. Ôá ðñÜãìáôá Ý÷ïõí ðéá îåêáèáñßóåé. Ï ïéêéóìüò ðñïóöýãùí ôïõ 1914 ("ç ìéêñÞ ðüëç

ôùí ðñïóöýãùí óôï ËåìðÝô, üðïõ ôá ðáéäéÜ êáé ôá êïôüðïõëá åñùôïôñïðïýí ðÜíôïôå ìå ôïí

èÜíáôï óôçí Üêñç ôïõ äñüìïõ" êáôÜ ôïí V. J. Seligman óôï The Salonica side-show,

London, 1919), Ý÷åé õðïäå÷ôåß êáé ôï êýìá ôïõ 1922.

Ïé Èñáêéþôåò êáé ïé ÌéêñáóéÜôåò ðñüóöõãåò åíôÜóóïíôáé óéãÜ óéãÜ óôïí åëëçíéêü

êïéíùíéêü êáé äéïéêçôéêü éóôü. Ï ïéêéóìüò ôïõò ðñïóáñôÜôáé ôï 1919 óôïí äÞìï

Èåóóáëïíßêçò êáé ôï 1926 öÝñåôáé ùò åê ôùí éäñõôþí ôçò íÝáò êïéíüôçôáò ôïõ Óôáèìïý

(×áñìÜíêéïú).

Ôá äýï îáðëùìÝíá ðáëëéêÜñéá ôïõ ìïõóéêïãõìíáóôéêïý óõëëüãïõ "Ï Áðüëëùí", åßíáé ï

Êùíóôáíôßíïò ÐáíÜñåôïò (áñéóôåñÜ) êáé ï Êùíóôáíôßíïò ÃéáëåíôæÞò (äåîéÜ). Ï ÐáíÜñåôïò,

áí êáé ãåííÞèçêå ôï 1915 óôá ÄáñäáíÝëéá öáßíåôáé óôá ÷áñôéÜ ðùò áðÝêôçóå ôçí éäéüôçôá

ôïõ äçìüôç Óôáõñïõðüëåùò "äé' åãêáôáóôÜóåùò 1914".

Ôï åëëçíéêü äçìüóéï, áêüìç êáé óÞìåñá êÜíåé ëüãï ãéá ôïí "Áóôéêü Ðñïóöõãéêü

Óõíïéêéóìü Óôáõñïõðüëåùò" ãéá íá ðñïóäéïñßóåé ïéêüðåäá ôïõ äÞìïõ Óôáõñïõðüëåùò.

Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Äýï Þôáí ôá åõäéÜêñéôá êýìáôá

ðñïóöýãùí ðïõ ðñïçãÞèçêáí

ôïõ ìåãÜëïõ ñåýìáôïò ôçò

ÌéêñáóéáôéêÞò ÊáôáóôñïöÞò

ôïõ 1922. Ôï Ýíá Ýöôáóå óôçí

ÅëëÜäá ôï 1914 êáé ôï Üëëï ôï

1919. Áí ìå ôïõò ðñüóöõãåò

ôïõ 1914 ç Óôáõñïýðïëç

áðÝêôçóå ôïõò ðñþôïõò ôçò

êáôïßêïõò ðïõ êáôÜãïíôáí

êõñßùò áðü ôá ÄáñäáíÝëéá, ìå

ôïõò ðñüóöõãåò ôïõ 1919 ç

ðåñéï÷Þ ôçò Ðïëß÷íçò äÝ÷ôçêå

íÝïõò êáôïßêïõò, ôïõò

ÊáõêÜóéïõò áðü ôï Êáñò.

Ç ìïßñá ôùí äýï ïéêéóìþí Þôáí

ãéá ðïëëÜ ÷ñüíéá êïéíÞ. ¼ëïé ïé

êÜôïéêïé ôçò Ðïëß÷íçò

âñßóêïíôáé åããåãñáììÝíïé óôá

ðáëéÜ äçìïôïëüãéá ôçò

Êïéíüôçôïò Óôáõñïõðüëåùò ìå

åããñáöÝò ôïõ 1940.

Ïé äýï ïéêïãÝíåéåò,

öùôïãñáößåò ôùí ïðïßùí

áêïëïõèïýí, êáôÜãïíôáé áðü ôï

ÔóáôÜ÷ êáé âñÝèçêáí ìå Üëëåò

ïêôþ áðü ôï ßäéï ÷ùñéü óôçí

Ðïëß÷íç, áöïý ðÝñáóáí áðü ôï

ëïéìïêáèáñôÞñéï ôïõ

Êáñáìðïõñíïý êáé ôï

×áñìÜíêéïú, ôï 1919.

Åäþ, ãõíáßêåò ôïõ ÔóáôÜ÷ ðñéí

îåêéíÞóïõí ãéá ôï ìåãÜëï

ôáîßäé ôçò åðéóôñïöÞò.

Áñ÷åßï Ó. Ë.


Óñáôéþôåò ôïõ Ñùóóéêïý óôñáôïý. Äåýôåñïò êáèÞìåíïò áðü äåîéÜ ï ÁëÝîáíäñïò

Ðåíôåñßäçò. ÃåííÞèçêå ôï 1874 êáé Þñèå ôï 1919 óôï Êáñá÷ïõóåÀí. Ï Ðåíôåñßäçò

ðáíôñåýôçêå ôçí Èåïðßóôç ÁíáóôáóéÜäïõ ôïõ Êùíóôáíôßíïõ, ç ïðïßá ãåííÞèçêå ôï 1884.

Ôéò öùôïãñáößåò êáé ðëçñïöïñßåò ðïõ óõìðëÞñùóáí ôá óôïé÷åßá ôùí åããñÜöùí ðïõ

öõëÜóóïíôáé óôï äÞìï Óôáõñïõðüëåùò Ýäùóáí óôïí óõããñáöÝá ï Ëåùíßäáò ÁíáóôáóéÜäçò

êáé ç Ìáñßá Ðåíôåñßäïõ- Óïëïìùíßäïõ. Ï Ëåùíßäáò ãåííÞèçêå ôï 1912 óôï ÔóáôÜ÷ êáé

åßíáé áäåëöüò ôçò Èåïðßóôçò. Ç Ìáñßá ãåííÞèçêå ôï 1925 óôçí ÅëëÜäá êáé åßíáé êüñç ôïõ

ÁëÝîáíäñïõ Ðåíôåñßäç êáé ôçò Èåïðßóôçò.Á

ñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Åäþ ðÜëé ï ÁëÝîáíäñïò

Ðåíôåñßäçò êáé óõíÜäåëöïß

ôïõ óôñáôéþôåò. Äéçãåßôáé ç

Ìáñßá Ðåíôåñßäïõ Óïëï-

ìùíßäïõ: Ï ðáôÝñáò ìïõ, üôáí

èá åñ÷üôáíå óôçí ÅëëÜäá, ó'

áõôüí ðïõ äïýëåõå óôï ãñá-

öåßï, ï äéåõèõíôÞò ôïõ, ôïõ

ëÝåé, "ÁëÝîç", ôïí áãáðïýóå

ãéáôß üëá åêåßíïò ôá äéåêðå-

ñáßùíå, Þôáí êáëëéãñÜöïò, ôïõ

ëÝåé ëïéðüí, "ÁëÝîáíäñå, ìçí

ðáò óôçí ÅëëÜäá, åßíáé öôù÷Þ

÷þñá êáé èá õðïöÝñåéò". Åí ôù

ìåôáîý, ç ãéáãéÜ ìïõ, ôüôå

ãéíüôáíå áíáâñáóìüò, Þôáíå ç

åðáíÜóôáóç, óçêþèçêáí ïé

ìðïëóåâßêïé êáé ôï Ýíá ôï

ðáéäß ôçò ãéáãéÜò ìïõ, ï èåßï-

Ãéþñãïò Þôáíå óôï Ðáíåðé-

óôÞìéï êé Þôáíå ìå ôïõò ìðïë-

óåâßêïõò êáé ï èåßï-ÌéëôéÜäçò

Þôáíå óôï óôñáôü êé Þôáíå

áîéùìáôéêüò óôï óôñáôü êáé

ëÝåé "åäþ èá óêïôùèïýíå êáé ô'

áäÝëöéá ìåôáîý ôïõò, ü÷é, èá

öýãïõìå". Ç ãéáãéÜ ìïõ îåóç-

êþèçêå. "¼÷é. Èá ìáæÝøù üëç

ôçí ïéêïãÝíåéÜ ìïõ, üëá ôá

ðáéäéÜ ìïõ êáé èá öýãù". Êé

Ýôóé, Ýíá áð' ôá ðáéäéÜ ôçò

Þôáíå êáé ç Ðßóôç, ãõíáßêá ôïõ

ÁëÝîáíäñïõ êáé Þñèáíå ôüôå

üëïé ìáæß.Á

ñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


ÄåîéÜ ï ÁíáóôÜóéïò

ÁíáóôáóéÜäçò ôïõ

Êùíóôáíôßíïõ,

ãåííÞèçêå ôï 1905.

Åéêïíßæåôáé ìå ôá

îáäÝëöéá ôïõ áðü ôçí

ìåñéÜ ôçò ìÜíáò ôïõ,

Åýáò.

Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


ÊÜèåôáé ç ãõíáßêá ôïõ

ÁëÝîáíäñïõ ÁíáóôáóéÜäç,

ÓéìÝëá ôï ãÝíïò

ÁôìáôóéÜäïõ ðïõ

ãåííÞèçêå ôï 1905.

Ï ÁëÝîáíäñïò ãåííÞèçêå

ôï 1897 êáé åßíáé Ýíá áðü

ôá äþäåêá ðáéäéÜ ôïõ

Êùíóôáíôßíïõ

ÁíáóôáóéÜäç.

¼ñèéïé ï Íéêüëáïò êáé ç

Åëðßäá ÁíáóôáóéÜäç,

îáäÝëöéá ôïõ ÁëÝîáíäñïõ.

Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Óôõëéáíüò Ðåíôåñßäçò ôïõ Éáêþâïõ êáé ôçò ÊõñéáêÞò. Áíåøéüò áðü áäåëöü ôïõ ÁëÝîáíäñïõ

Ðåíôåñßäç. ÃåííÞèçêå ôï 1899. Äïýëåøå óôá ôñáì êáé åéêïíßæåôáé ìå ôçí óôïëÞ åñãáóßáò

ôïõ.

ÊáèÞìåíç ç ÌÜñèá Ðåíôåñßäïõ- Ðåôñßäïõ, áäåëöÞ ôïõ Óôõëéáíïý. ÃåííÞèçêå ôï 1900.

¼ñèéá äåîéÜ ç Ìáñßá Ðåíôåñßäïõ- Óïëïìùíßäïõ.

Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


ÌéëÜåé ï Ëåùíßäáò

ÁíáóôáóéÜäçò: ÁõôÜ åßíáé

áäÝëöéá ìïõ. Ãéïß ôïõ

Êùíóôáíôßíïõ ÁíáóôáóéÜäç.

Åãþ Þìïõí ìéêñüò. ¹ñèá 6-7

÷ñïíþí. ¹ìáóôáí äþäåêá

áäÝëöéá. Óôçí ðïëõèñüíá, ï

ìåãÜëïò, ï ÁëÝîáíäñïò. ÄåîéÜ

ôïõ ï ÁíáóôÜóéïò. ¼ñèéïé

åßíáé óôá äåîéÜ ï ×ñÞóôïò êáé

óô' áñéóôåñÜ ï Èüäùñïò. Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.


Êçäåßá ôïõ Êùíóôáíôßíïõ ÁíáóôáóéÜäç. ÄÜóêáëïò. Äéçãåßôáé ç Ìáñßá Ðåíôåñßäïõ-

Óïëïìùíßäïõ, åããïíÞ ôïõ:

Ôüôå ç åêêëçóßá ôçò Ðïëß÷íçò Þôáí ðéï ðÜíù áðü ôçí Êñýá Âñýóç. Ôï ðñþôï óðßôé ðÜíù áðü

ôçí Êñýá Âñýóç. Óå èÜëáìï Þôáí. Äåí Þôáí êáíïíéêÞ åêêëçóßá. Óôç ìÝóç åßíáé ç ìçôÝñá ìïõ,

Èåïðßóôç Ðåíôåñßäïõ, êüñç ôïõ Êùíóôáíôßíïõ ÁíáóôáóéÜäç. Ôï '25 ãåííÞèçêá, áõôüò óôéò

áñ÷Ýò ôïõ '26 ðÝèáíå .¸êáíå êáé åäþ ãéá ëßãï äÜóêáëïò. Áðü ôçí ìéá ìåñéÜ åßíáé ôá áãüñéá êé

áðü ôçí Üëëç ôá êïñßôóéá, ìáèçôÝò äçìïôéêïý. Åäþ óôçí êçäåßá åßíáé êé ï Ðáðáðáíáãéþôïõ, ï

äÜóêáëïò, ï ðáôÝñáò ôçò ¸ëëçò. Ðßóù áðü ôá êïñßôóéá. åßíáé êáé ï ÃåùñãéÜäçò, ï äÜóêáëïò,

Ýêáíå êáé óôç Óôáõñïýðïëç. Öáßíåôáé ëßãï ðßóù áðü ôá áãüñéá.

Áñ÷å

ßï Ó

. Ë

.

ÔÏËÅÕÊÙÌÁÄÉ’ÅÃÊÁÔÁÓÔÁÓÅÙÓ1914Å

ÊÁÍÅÄÕÏÊËÁÓÓÉÊÅÓÅÊÄÏÓÅÉÓÓÅÔÕÐ

ÏÃÑÁÖÅÉÏÔÏ2001ÊÁÉÔÏ2005ÓÔÁ ÐËÁÉÓ

ÉÁ ÔÏÕÉÓÔÏÑÉÊÏÕÁÑ×ÅÉÏÕÓÔÁÕÑÏÕÐÏ

ËÇÓÈÅÓÓÁËÏÍÉÊÇÓ.ÄÉÁÍÅÌÇÈÇÊÅÄ

ÙÑÅÁÍÊÁÉÔÙÑÁÄÏÊÉÌÁÆÅÉÔÇÍÔÕ×Ç

ÔÏÕÓÔÏÄÉÁÄÉÊÔÕÏ.ÔÏËÅÕÊÙÌÁÁÕÔÏ

ÊÁÔÁÃÑÁÖÅÉÔÇ×ÑÏÍÉÊÇÓÔÉÃÌÇÌÇÄÅ

ÍÔÇÓÓÔÁÕÑÏÕÐÏËÇÓ:1914ÊÁÉÔÏÊÁÍÅ

ÉÁÕÔÏ×ÑÇÓÉÌÏÐÏÉÙÍÔÁÓÔÅÊÌÇÑÉÁÄ

ÇÌÏÓÉÁÊÁÉÉÄÉÙÔÉÊÁ.ÁÍÁÔÑÅ×ÏÍÔÁÓ

ÓÅÅÖÇÌÅÑÉÄÅÓÁÑ×ÅÉÁÊÁÉÓÅÍÔÏÕÊÉÁ

Documents

Óðýñïò Ëáæáñßäçò Äé’ åãêáôáóôÜóåùò 1914 · 2015-06-05 · Óðýñïò Ëáæáñßäçò / Äé’åãêáôáóôÜóåùò 1914 / óåëßäá 3