របាយការណសតពសទធមនសស នៅកមពជា ឆន ា ២០១៥

សេចកតេសខេបរម

បរទេសកមពជាជាបរទេសបរកានររររាជានយមអាបសយធមមនញញ ដែលមានរដឋា ភបាលមយទកើត

ទេញតាមរយៈការទបាោះទនោ តសភា ។ ទៅកោងការទបាោះទនោ តកាលពទពលថមៗរផតទនោះ ដែលទរៀរេទធវើទ ើងទៅ

នោ ២០១៣ គណរកសបរជាជនកមពជា (CPP) បានឈោ ោះអាសនៈភាគទបេើន កោងេទោមអាសនៈរែាសភាេនន

១២៣ អាសនៈ ។ អោកសទងេតការណននអងគការមនដមនរដឋា ភបាល (NGO) កោងបសក នងអងគការមនដមនរដឋា

ភបាលអនតរជាតបានវាយតនមៃថា ែទណើរការទបាោះទនោ តទនោះមានខវោះេទ ៃ ោះទបេើន ែេជារញហា កោងការេោះទ ម ោះ

រញជអោកទបាោះទនោ ត លេធភាពកោងការទបរើបបាសបរពនធទោសមនទសមើគនោ ការទេញរណណ ទបាោះទនោ តផៃវការរ

ទោត ោះអាសនោទបេើនមនធមមតាទអាយអោកទបាោះទនោ ត។ កងកមាៃ ងសនដសខសថតទៅទបកាមអាជាា ធរសវល។ យា ង

ោកត កលងសនតសខបានបរបពតតរេទលមើសជាញកញារ។

រញហា ធរផតដផោកសេធមនសសរមមានការដែលតលការគនម នបរសេធភាព ទ ើយមានលកខណៈ

នទយបាយ មានការរតតបតកានដតទបេើនទ ើងទលើទសរភាពកោងការរទញេញមត ការជរជគនោ នងការេងបកង

គនោ ជាបកម មានការទបរើ ងា នងគរាមដឋកពនធ គនរទែើមបស តបកមគណរកសបរនង។

រញហា សេធមនសសែនេទេៀតរមមានការរនតរទលភទលើអោកជារពនធ គនរ ការរតតបតទលើទសរភាព

សារពតមាន ការខកខានមនបានផតលលេធភាពទសមើគនោ នងការបរបពតតទដឋយមនបតមបតវទលើអោកសសេធបជក

ទកាន អទពើពករលយដែលមានជាេទៅ នងការជញែរមនសស។

រដឋា ភបាលកាតទោសមនរនតខៃោះដែលបានបរបពតតរេរទលភ ដតនេណឌ ភាពេទ ោះអទពើពករលយ នង

ការរទលភភាគទបេើនទៅដតមានទៅទ ើយ។

ផនែកទ១ ៖ ការសោរពភាពថលៃលែររបេមនេស រមទាខសេរភាពរចនតព ៖

ក. ការដកហតជវតតាមអាសពើចតត ឬសោយខេចាប

គនម នរបាយការណដែលគរទអាយេកេតតបានថា រដឋា ភបាលឬភាោ កងារររសរដឋា ភបាលបាន ទធវើោត

តាមអទពើេតត ឬទដឋយខសេារទ ើយ ទៅកោងនោ ននរបាយការណ។ គនម នភាពទជឿនទលឿនទៅមខទេ ទៅកោង

ការទសើរអទងេតទលើការសលរមនសសដែលបតវបានទគទោេថា ទធវើទដឋយខសេារ ទៅនោ ២០១៤។

សារពតមានបានរាយការណថា ទៅដខមករា នោ ២០១៤ កលងសនតសខររសរដឋា ភបាលបានបាញ

សលរអោកតវាា ៤ ក ទ ើយបានទធវើទអាយររស ៣៥ កទេៀត ទៅកោងការរាោះេងគេគនោ ទៅទបៅទរាងេបក

កាតទែរ Canadia ជតបកងភោទពញ។ ការរាោះេងគេគនោ បានទកើតទេញពការតវាា ទដឋយកមមករទរាងេបកកាតទែរ

ដែលោមោរការែទ ើងបបាកដខអរបររមា។ រដឋា ភបាលបានទរើកការទសើរអទងេត ទ ើយគតមកែលដខកញហញ

គនម នការោរខៃន ឬការកាតទោសទ ើយ។

តលការកាតទោសដខមរបក ម (ECCC) បតវបានរទងេើតទ ើងទែើមបោរទអាយទមែកជានខពសដខមរ

បក មេេលខសបតវេទ ោះរេឧបកែាទៅទបកាមរររដខមរបក ម។ ECCC គជាតលការ “កនកាត” ពទប ោះ

មានរគគលក បពោះរាជអាជាា នងទៅបកមអនតរជាតនងកោងបសក ដតជាដផោកមយននបរពនធេារររសបរទេស។

ថវតបតដត ECCC បតវបានរទងេើតទ ើងទៅទបកាមេារជាតកត ដតែទណើរកតស ថតទៅទបកាមកេេបពមទបពៀងនោ

២០០៣ រវាងអងគការស បរជាជាត នងរដឋា ភបាល។ ជាដផោកមយននកេេបពមទបពៀងនោ ២០០៣ រដឋា ភបាល

បានបពមអនវតតសាលែការរសតលការទនោះ។ ដតទៅកោងករណមយដែលសថតទៅកោងែោកកាលទសើរ

អទងេតទៅទ ើយ នគរបាលយតតធមមនបានអនវតតសាលែកាដែលទេញទដឋយស ទៅបកមទសើរអទងេតអនតរ

ជាត ដែលជាការទអាយមានការទោេបរកានថា មានការទបជៀតដបជកពរដឋា ភបាល ទៅកោងកេេែទណើរការ

ររស ECCC ។

ខ. ការបាតខៃន

គតមកបតមដខកញហញ យវជនដខម សផាត ដែលមានអាយ ១៧ នោ ទៅបាតខៃនទៅទ ើយ។ អងគការ

មនដមនរដឋា ភបាលកោងបសកមយបាននយយថា សផាតបាតខៃនរ ា រពកលងសនតសខររសរដឋា ភបាលតាម

ការនយយមកថា បានបាញគនត ទៅកោងការរាោះេងគេ ងាមយ កាលពដខមករា នោ ២០១៤ ទៅទបៅទរាង

េបកកាតទែរ Canadia (សមទមើលដផោក ១.ក)។ សាកសបានទ ើញគនតបតវបានទគទលើកដឋកកោងឡានទពេយ។

គ. ការស វើទរណកមម នខការបបបពតត ឬទណឌ កមមបនទា បបសនទោ ក អមនេសម ឬសោរសៅដថទសទៀត

រែាធមមនញញហាមបបាមេទងវើដររទនោះ ដតការវាយែ នងេរងែនេទេៀតននការទធវើបារទលើរររាងកាយ

ទៅទលើអោកជារ ររសនគរបាល នងអោកជារពនធ គនរទៅដតមានជារនត ទៅកោងនោ ននរបាយការណ។

មានរបាយការណដែលអាេេកេតដបានថា មនរនដកងរាជអាវធ តថ នងនគរបាលសវលបានទធវើ

ោរណកមមទលើរាងកាយ នងផៃវេតដ ទ ើយមានទពលខៃោះ វាយែយា ងធងនធងរទៅទលើជនដែលបតវ ខៃនទដឋយ

សាររេបព មេណឌ ទេៀតផង ជាពទសសទៅអ ងទពលសរេទមៃើយ ។ គតមកែលដខកញហញ អងគការមនដមនរ

ដឋា ភបាលបានរាយការណថា កលងសនតសខបានទធវើោរណកមមទៅទលើអោកជារពនធ គនរេននយា ងទហាេ

ោស ៤៧ ក។ ការោតធាក ការដឋល នងការវាយវាតទដឋយកាទភៃើងខៃគជាវធរទលភរ នទលើរររាង

កាយដែលទកើតមានទ ើងទបេើនជាងទគ រាដនដរទេេកទេសទធវើោរណកមមទនោះក មានរញេលការឆកដខសទភៃើង ការទធវើ

ទអាយថរែទងាើម នងការវាយនងដខសទភៃើងផងដែរ ។ អងគការ NGO បានរាយការណថា ជាទរឿងធមមតា

ដែលនគរបាលទធវើោរណកមមទលើជនសងសយ ដែលបតវ ខៃនរ តោលដតអោកោងទនោះសារភាពថាបាន

បរបពតដក ស ។ តលការយកេទលើយសារភាពទដឋយរងខទធវើជាភសដតាងបសរេារទៅអ ងទពលជនជបមោះ

កដ ទោោះរជាេារហាមមនទអាយយកជាការបានកត ។

កោងរយៈទពល ៦ ដខែរងនននោ ននរបាយការណទនោះ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលដខមរដផោកសេធមនសស

នងអភវឌឍន ដែលមានទ ម ោះថា អាែ ក បានរាយការណពករណេនន ៨ ដែលកោងទោះ អាជាា ធរមលដឋា ន

ភាោ កងាររដឋា ភបាល ឬអងគរកសឯកជនររសមនរនតរដឋា ភបាលបានទបរើកលងទៅទលើជនសវល។ ទរើទបរៀរទធៀរ

នងរយៈទពល ៦ ដខែរងនននោ ២០១៤ ទ ើញថា មានលកខណៈបគននទរើរនតេ។ កោងករណខៃោះ នគរបាលបាន

ទបរើកលងទែើមបេរេលនងការគរាមទបរើ ងា ឬអទពើ ងាទដឋយអោកទធវើបាតកមម។ កោងករណខៃោះទេៀត

នគរបាលបានទបរើកលងបរនងនងអោកទធវើបាតកមមអ ងា រ ា រពអោកទធវើបាតកមមទធវើទអាយរខានែលេរាេរ

តាមផៃវ ទ ើយមនបពមរដរកគនោ តាមការរញហជ ។

មានមជឈមណឌ លរនារថាោ ទញៀនររសរដឋា ភបាលេនន ៧។ អោកសទងេតការភាគទបេើនបានយល

បសរថា ភាគទបេើនននអោកដែលបតវបានយកមក ទៅេទនោះគបតវបាន ទដឋយរងខ ឬទផាើទៅមណឌ ល ទដឋយ

សមតថកេេ ឬសមាជកបគសារ។ ទយងតាមអាជាា ធរជាតបរយេធបរនងទបគឿងទញៀន គនម នអោកដែលជារទៅ

កោងមណឌ លមានអាយទបកាម ១៨ នោ ទេ។ អោកសទងេតការណបានកតសគនលទ ើញថារគគលកកោងមណឌ លជា

ញកញារទបរើវធរងខ ទែើមប “បគរបគង”ទៅទលើអោកជារកោងទោះ ែេជាេងពកទគ ឬទអាយហាតបបាណយា ង

ខាៃ ង ឬទបរើវធទៅត ទផសងទេៀត។ ថាោ កែករដឋា ភបាលេេលសាគ លសារៈសខានននការពាបាលការទញៀនថាោ

ដែលបតវបានោតេកថា ជាទរឿងសខភាព ជាជាងទរឿងបព មេណឌ ដតគនម នោតវធាការទបេើនតាមការនយយ

ទោះទេ។

សថោ នភាពពនធនទោរ នខមជឈមណឌ លឃាខៃន

សាថ នភាពពនធ គនរមនសមបសរតាមរេដឋា នអនដរជាតទ ើយ ។ សាថ នភាពជាទបេើនទៅដតមាន លកខ

ណៈយា រ ទ ើយកោងករណជាទបេើន គបមាមកដ ងែលអាយជវតទេៀតផង ។ អងគការសេធមនសសបាន

ទលើកទ ើងពរញហា ធងនធងរមយេនន ដែលរមមានែេជាសាថ នភាពេទងអៀតដណនខាៃ ងទពក រញហា សខភាព បពម

ោងអមយ កងវោះអាហារ នងេក កងវោះអាហាររតថមភ នងសនដសខមនលអ ។

េែាភាពេកដនៃង៖ ការមានអោកទោសទបេើនទអាយេទងអៀតខាៃ ងគជារញហា មយ។ទយងតាមយកដឋា នពនធ

គនរននបកសងមហានផា ទដឋយគតបតមដខតល មានអោកទោស នងអោកជារពនធ គនរ េនន ១៧,៥២២ ក

ទៅកោងពនធ គនរេនន ២៧ ដែលបានរទងេើតទ ើងទែើមបដឋកអោកជារពនធ គនរ នងអោកជារ បតមដតេនន

១១ ០០០ ក ។

ទៅកោងពនធ គនរភាគទបេើន គនម នការដឋកទអាយទៅដឋេពគនោ ទេរវាងអោកទោសជាមនសសទពញវយ នង

អោកទោសជាកមារ រវាងបរស នងបស ឬរវាងអោកទោសធងន នងអោកទោសបសាលទេ។ អោកជារ ដែលមន

ោនបានកាតកត នងអោកដែលបតវបានតលការកាតកតទ ើយ ជាធមមតា បតវបានទគដឋកទអាយទៅ ក គនោ ។

រ ា រពមានរបាយការណទសើរអទងេតមយររសអងគការមនដមនរដឋា ភបាលកោងបសកមយ ដែលតាម

ដឋនសាថ នភាពពនធ គនរ រដឋា ភបាលបានទដឋោះដលងនរសតមានកនទៅជាមយេនន ២២ ក។ ទរើទយងតាមអងគ

ការទោះ គតមកបតមនថងេ ១៨ ដខឧសភា រមាននផាទ ោះ នងកន ២ កកពងរសទៅជាមយ ទៅដតជារ

ទៅទ ើយ។

យកដឋា នពនធ គនរបានរាយការណថា ទដឋយគតមកបតមដខសហា មានអោកជារពនធ គនរេនន

១៩ កបានសាៃ រកោងពនធ គនរ។ នគរបាលបានអោះអាងថា ទគបានទធវើការទសើរអទងេត ទ ើយបានរកទ ើញ

ថា ការសាៃ រគរោត លមកពការមានជងពមនមក ឬជងែនេទេៀត ។

អងគការមនដមនរដឋា ភបាលកោងបសកបានអោះអាងថា រររអាហារសបមារអោកជារពនធ គនរ នង

ររសោបាេទផសងៗទេៀត ដតទៅដតមនបគរបគននទេ។ អោកសទងេតការណបានរនតរាយការណថា រររសរារ

េញអាហារសរារអោកទោស ទពលខៃោះ បតវបានករទកងយកទដឋយអាជាា ធរ ដែលជាការទធវើទអាយមានកងវោះអា

ហាររតថមភ នងជងអោកទោសមានកានដតទបេើន។ អោកទោសមានេកសាអ តទបរើបបាសដតទៅកោងពនធ គនរេនន

១២ កោងេទោមពនធ គនរេនន ២៧។ ពនធ គនរគនម នកដនៃងបគរបគននសរារជនពការរាងកាយ នងអោក រ

សតទ ើយ។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលបានទោេបរកានថា អោកបគរបគងពនធ គនរបរបពតតមនទសមើគនោ ទលើអោក

ទោស ែេជាករណផតលការអនញហញ តទអាយអោកេលសរសខេកខ ការរតរទៅរនារលអ នងឱកាសទេញពរនារ

ទៅទពលនថង សរារអោកទោសដែលបគសារររសទគមានលយសក។ អោកដែលគនម នលយសក បតវរងការលបាក

ជាងអោកមានលយសក។ ទរើទយងតាមអងគការមនដមនរដឋា ភបាល អោកទោសដែលមានការេងបកងគនោ ទគ

ទ ើយបតវបានទរៀរេទ ើងនងែកទដឋយនម ពនធ គនរ ដែលទគទៅថា “គណកមាម ធការបគរបគងខៃនឯង

ររសអោកទោស” ទពលខៃោះ ទធវើការវាយែទលើអោកទោសែនេទេៀត។

រែាបាល៖ អាជាា ធរមនបានទបរើវធទផសងទបៅពការដឋកគកទេ សរារជនទលមើសអ ងា។ អងគការមនដមនរដឋា

ភបាលមយបានសទងេតទ ើញថា រដឋា ភបាលខវោះធនធានថវកា នងធនធានមនសសសរារែទណើរការកមមវធដររ

ទនោះ។ គនម នរេរញហញ តកណតទអាយមានអោកទធវើការសកាទលើរណត ងររសពលរែាបរោទៅកោងពនធ គនរទេ។

អោកទោស នងអោកជារការ ោងជាធមមតាបតវបានអនញហញ តទអាយជរជាមយអោកទៅទមើល ដតអងគការសេធ

មនសសបានអោះអាងថា ទពលខៃោះ បគសារបតវផដលសណកែលមនរនដពនធ គនរទែើមបបានសរសខេកខអោកជារ

ពនធ គនរ ឬបតវផដលទសបៀងអាហារ នងររសរររោបាេែនេទេៀត ។

មានរបាយការណគរទអាយទជឿេកេតដបានថា ជាញកញារ មនរនដបានោមោរបបាកសណកមននង

អនញហញ តទអាយអោកជារពនធ គនរេលរមការជនជបមោះកដ ឬសវការឧេធរណ នងមនទពលទដឋោះដលងអោកជារ

ពនធ គនរដែលបានរញេរអាណតដជារពនធ គនរររសខៃនទពញទលញទ ើយទោះ ។

អោកទោសអាេដឋករណត ងសតពការរទលភរ នទៅតលការ តាមរយៈទមធាវ ទដឋយមនមានការ

បតតពនតយដកដបរទ ើយ។ ដតអោកទោសមយេននធគនម នលេធភាពរកទមធាវតោងផៃវេារទ ើយ។ រដឋា ភបា

លទសើរអទងេតទលើ កយរណត ងដររទនោះ ទ ើយតាមទមើលសាថ នភាពពនធ គនរ នងមជឈមណឌ ល ោង តាមរ

យៈអគគយកដឋា នពនធ គនរររសបកសងមហានផា ដែលទធវើរបាយការណបរោឆមាសសតពការបគរបគង ពនធ

គនរ។ សាធារណជនអាេទមើលរបាយការណោងទនោះ នងរបាយការណទសើរអទងេតែនេទេៀតបាន ទរើទគ

ទសោើស។

ការតាមដឋនទដឋយឯករាជយ៖ជាេទៅ រដឋា ភបាលរនដអនញហញ តទអាយបកមសេធមនសសអនដរជាត នងបកមសេធ

មនសសកោងបសក ែេជាគណៈកមាម ធការកាកបាេបក មអនដរជាត នងការយលយឧតដមសោងការស បរជា

ជាតេេលរនាកសេធមនសស (UNHCHR) េលទមើលពនធ គនរ នងផដលការរណដ ោះរោដ លសេធមនសសែល

នម ពនធ គនរ ។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលមយេននបានរាយការណថា ជនកាល ការស ការពអាជាា ធរដែ

នែទៅមានកបមត ដែលជាការទធវើទអាយមានការលបាកសបមារោកេងអោកជារ ដែលមនោនេេលការ

ជនជបមោះកដ ។ បកសងមហានផាតបមវទអាយទមធាវ អោកបតតពនតយសេធមនសស នងអោកសរសខេកខែនេទេៀតស

ការអនញហញ ត មននងេលជរអោកជារពនធ គនរ ។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលដផោកសេធមនសសមយ ដែលតាម

ធមមតាផតលការដថោសខភាពែលអោកជារពនធ គនរ បាននយយថា រដឋា ភបាលមនអនញហញ តទអាយទគទៅ

ទមើលអោកទោសដែលជាសមាជកននគណរកសបរនងទ ើយ។ អងគការទោះនយយថា រដឋា ភបាលបានទោេខៃន

ថា មានគនតលទអៀងនទយបាយ។ តោងននការយលយសោងការអងគការស បរជាជាតេេលរនាកសេធ

មនសសបាននយយថា ធមមតា ខៃនអាេជរជាលកខណៈឯកជនទៅទពលសមាភ សនអោកជារពនធ គនរោមាោ ក

ដែលគរទអាយោរអារមមណពទសស ។ បកមមនសសកោងបសកដែលទធវើការតាមដឋនទដឋយឯករាជយ បានទធវើ

សកមមភាពទដឋយមានឯករាជយបគរបគនន ទដឋយគនម នេេលឥេធពលពរដឋា ភបាល។

ឃ. ការចាប ឬឃាខៃនតាមអាសពើចតត

េារហាមបបាមការោរឬ ខៃនតាមអទពើេតត ដតទពលខៃោះ រដឋា ភបាលមនបានទគនរពររាមោងទនោះ

ទេ។

តនទទរបេនគរបាល នខយនដការេនដេខ

អគគសោងការនគរបាលជាត ដែលសថតទបកាមការបគរបគងររសបកសងមហានផា បគរបគងអងគភាព

នគរបាលសវលោងអស ។ កមាៃ ងនគរបាលបតវដរងដេកជាកមាៃ ងដែលមានអោេទែើមបទធវើការោរខៃន

កមាៃ ងដែលគនម នអោេោរខៃន នងនគរបាលយតដធម ដែលអោេររសខៃនមានែលការអនវតតែការរស

តលការ ។ កងរាជអាវធ តថេេលបានការអនញហញ តទអាយោរខៃនជនសវល បរសនទរើមនរនដោងទោះ

រទពញលកខខណឌ កោងការរណដ ោះរោដ ល នងរេពទសាធនទែើមបរទពញការងារជានគរបាលសវល បរសនទរើ

ជនសវលសថតទៅកដនៃងររសទយធា ឬកោងករណេេលបានការអនញហញ តពអាជាា ធរមលដឋា ន ។ ដតតាមភាព

ជាកដសតង កងរាជអាវធ តថទធវើសកមមភាពទលើជនសវលជាធមមតា ទបកាមការអនញហញ តនងេងអលររសអាជាា ធ

រទខតត នងអាជាា ធរមលដឋា ន ទដឋយជាញកញារ ទែើមបជយនគរបាលសវលដែលមនអាេេរេលនង វង

មនសសទដឋយខៃនឯងបាន។ បកសងមហានផាគជាសាថ រនរដឋា ភបាលសខានសរារវាយតនលការសលរទដឋយក

លងសនតសខ។

មនរនដនគរបាលបានបរបពតដអទពើរទលភរ នទផសងៗទដឋយមាននេណឌ ភាព(ភាពគនម នទោស) ទ ើយ

កោងករណភាគទបេើន អាជាា ធរបានោតវធានការរនដេរនដេ ឬពមានោតវធានការអវទ ើយ ។ េារតបមវទអា

យនគរបាល បពោះរាជអាជាា នងទៅបកមទធវើការទសើរអទងេតរាល កយរណដ ងោងអស រមោងរណដ ងអពការ

រទលភរ នររសនគរបាលផងដែរ ។ ទោោះជាយា ងទនោះកដ កោងការអនវតដជាកដសដង ទៅបកម នង បពោះរាជ

អាជាា កបមទធវើការទសើរអទងេតទដឋយឯករាជយោស។ ទៅបកមជនជបមោះ ជាធមមតា ទេញសាលបកមដផអក

តាមដតរបាយការណជាលយលកខណអកសរ ដែលេេលបានមកពនគរបាល នងសកខកមមររសសាកសដត

រាទោណ ោះ ។ ជាេទៅ នគរបាលបានេេលការរណដ ោះរោដ លជញរនដេរនដេដតរាទោណ ោះ ។

នតវចាបខៃន នខការបបបពតដសៅសលើអែកជាបឃា

េារតបមវទអាយនគរបាលសែកាពទៅបកមទសើរអទងេត មនទធវើការោរខៃន រាដនដនគរបាលអាេ

ោរខៃនទដឋយគនម នែកាេទ ោះជនោដែលបតវបានបរេោះទ ើញកពងបរបពតដរេទលមើស ។ េារអនញហញ ត ទអា

យនគរោតខៃនរគគលោមាោ ក រេទធវើការទសើរអទងេតកោងរយៈទពល២៤ទមាា ងទដឋយមនរាររញេលរយៈ ទពល

េងសបាដ នងនថងឈរសបមាកផៃវការ មននងទធវើការទោេបរកាន ឬជនសងសយបតវបានទដឋោះដលង ។ កោង

ករណរេឧបកែាកោងសាថ នភាពពទសសដែលដេងទដឋយេារ នគរបាលអាេ ខៃនជនសងសយរយៈទពល ២៤

ទមាា ងរដន ថមទដឋយមានការឯកភាពពបពោះរាជអាជាា ។ ទោោះជាយា ងទនោះកដ ជាេមាៃ រ អាជាា ធរដតងដត ខៃន

មនសស សរយៈទពលកណត មននងទធវើការទោេបរកាន ។ មានវធននការធាទអាយទៅទបៅ ដតអោក

ជារពនធ គនរជាទបេើន ជាពទសសអោកដែលគនម នតោងដផោកេារ ឬទមធាវ គនម នឱកាសដសវងរកការទដឋោះ

ដលងទដឋយការធាទអាយ ទៅទបៅ ទ ើយ ។ ជាធមមតា ទសេកតទសោើទអាយទៅទបៅ បតវបានរែទសធ

េទ ោះករណដែលបតវបានោតេកថា រោត លមកពទ តផលនទយបាយ។តាមេារ ជនជារទោេអាេ

បតវបានោរខៃន នង ខៃនរ តែលរយៈ ទពល ២៤ទមាា ង មននងអាេមានលេធភាពេេលបានបរកាេារ

រាដនដអោកជារពនធ គនរ ជាធមមតា បតវជារ ជាទបេើននថង មននងអាេជរទមធាវ ឬជរសមាជកបគសារ ។

ទយងតាមមនរនដរដឋា ភបាល ការ ខៃនយរដររទនោះ ភាគទបេើនរោដ លមកពសមតថភាពមានកបមតររសបរពនធ

តលការ ។ រដឋា ភបាលមនបានផតលទមធាវសរារជនជារ ដែលបកបកខាៃ ងទេ។

ការោរខៃនតាមអទពើេតត៖ គតមកែលដខមថ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលមយ ដែលមានទ ម ោះថា អាែ

ក បាននយយថា មានករណោរខៃន ឬ ខៃនយា ងតេេនន ១៥ ករណ ដែលទគោតេកថា ជាអទពើទធវើ

តាមអទពើេតត ដតមនបានទលើកទ ើងនវឧោ រណេាសោមយទេ។ អងគការអាែ កបានដថៃងថា ជនរង

ទបគនោះទៅកោងករណ ខៃនតាមអទពើេតតេនន ៨ ករណ បតវបានទដឋោះដលងវញទៅទពលទបកាយមក រ ា រពជន

ជារ បានទធវើការរតង រ ា រពមានអនតរាគមពអងគការមនដមនរដឋា ភបាលដផោកសេធមនសស ឬការផតលសណ

ក។ េននននការោរខៃនតាមអទពើេតតេនងជាមានទបេើនជាងទនោះ ពទប ោះជនរងទបគនោះទៅតាមតរនជនរេមន

រតង ទដឋយសារមានការពបាកទធវើែទណើរមកការយលយររសអងគការអាែ ក ឬមានកងវលពសវតថភាពនន

បគសារររសទគ។ អាជាា ធរមនបានោតវធានដឋកេណឌ កមម ឬវធានការផៃវេារបរនងនងអោកេេលខសបតវ

េទ ោះការ ខៃនទដឋយខសេារទេ។

ទៅកោងនោ ននរបាយការណទនោះ អាជាា ធរបកងភោទពញបានោរខៃនមនសសរារសរអោក ដែលជាធមមតា

គអោកគនម នផាោះសដមបង អោកវកលេរក អោកទបរើទបគឿងទញៀន ឬអោករកសផៃវទភេ កោងអ ងទពលយេធការេោះ

ទបាសសអាតតាមផៃវកោងបកង។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលមយបាននយយថា តាមធមមតា អោកដែលបតវ

ខៃន បាតរងលយកាក នងបេពយសមបតត កោងអ ងទពលននការទបាសសអាតទោះ ដែលអាជាា ធរទៅថា ជា

ការ “ទធវើទអាយសងគមមានសោត រធាោ រ”។ អាជាា ធរយកអោកោងទោះទៅដឋកទៅមជឈមណឌ លររសបកសង

សងគមកេេ ដែលមានេងាយ ១៥ នមាល ពបកងភោទពញ ឬរញជនទៅទអាយអងគការមនដមនរដឋា ភបាលកោងបស

ក។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលទបេើនដតដលងទគមកវញ ទៅកោងរយៈទពលដតរា ម នទមាា ងដតរាទោណ ោះ។

កាលពដខមថ មនរនតសាលបកងបានោតខៃនមនសសេននជាង ១០០ ក ទៅមនពធរណយសាធារ

ណៈ។ អោកដែលបតវបានោតទោះមានកមាររសទៅតាមផៃវ អោកគនម នផាោះសដមបង អោករកសផៃវទភេ នងជន

វវកលេរក។ អាជាា ធរយកពកទគទៅដឋកទៅមជឈមណឌ ល ោងនបពសព។

ការ ខៃនមនសវការ៖ េារអនញហញ តទអាយមានការ ខៃនមនសវការរ តែលរយៈទពល ៦ ដខ េទ ោះ

រេទលមើសមជឈម នង ១៨ ដខ េទ ោះរេឧបកែា។ គតមកបតមដខមថ បកសងមហានផាបាននយយថា មាន

មនសសេនន ៥៨៤០ កសថតកោង ខៃនមនសវការ។ រគគលកតលការបតវបានរាយការណមកថា បាន

ខតខពទនៃឿនការពនតយសទរេទលើករណោងទោះ។ ថវទរើអោកជារ មនសវការបតវបាន ទដឋយគនម ន

តោងដផោកេារកត ដតគនម នការរាយការណមកថា មានការ ខៃនទលើសពរយៈទពលកណតទដឋយេារ ឬក

មានការបាតរងសណទរឿងទេ។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលបាននយយថា អោកោងទោះដែលជារយរបតវ

បានទោេពរេទលមើសបសាល។

ការទលើកដលងទោស៖ បពោះមហាកសបតអាេបរោនការទលើកដលងទោសកោងករណមយេនន ដែលជាទរឿយៗ

បពោះអងគទធវើទ ើងទៅអ ងពធរណយបពោះពេធសាសសខានៗ នងនថងរណយជាត ។ គតមកបតមដខវេឆកា

បពោះបាេនទរាតតតម ស មនបានបរកាសការទលើកដលងទោសែលអោកទោសេនន ៣៣៦ ក។ េននទនោះរម

រញេលោងសកមមជនែធៃេនន ១១ ក ដែលបានេេលការទលើកដលងទោសកាលពនថងេ ១១ ទមសា ដែល

អាជាា ធរបានោរ ទៅដខវេឆកា នោ ២០១៤ ទ ើយបតវបានតលការកាតទអាយជារពនធ គនរេនន ១ នោ ទៅ

នថងរ ា រ។

ខ. ការបដសេមនសោយទទលបានការជានាជបមះកដជាសថធារណៈសោយយតដម

រែាធមមនញញបានដេងថាតលការមានភាពឯករាជយ រាដនដកោងការអនវតដជាកដសដង រដឋា ភបាល ជាេទៅ

មនទគនរពឯករាជយភាពររសតលការទ ើយ ។ តលការសថតទបកាមឥេធពល នងការទបជៀតដបជកររសដផោក

នតបរតរតដ។ េារេនន ៣ ដែលបតវបានអនមតកោងទពលថមៗ ទនោះ ផតលអោេបតតទមើលតលការកានដត

ទបេើនទ ើងទៅទអាយដផោកនតបរតរតត ទដឋយផតលអោេទអាយអាជាា ធរតទ ើងសកត រទណត ញទេញ នងដឋក

ការពនយទលើទៅបកមបានតាមេតត។ មនរនតតលការទបេើនដតមានមខតដណងកោងទពលជាមយគនោ ទៅកោងគណ

រកសកានអោេ ទ ើយអោកសទងេតការណបាននយយថា មានដតអោកដែលមានេកេនងជាមយនងគណ

រកសបរជាជន ឬដផោកបរតរតតទេ ដែលបានេេលមខតដណងកោងតលការ។មានអទពើពករលយយា ងរាល

ដឋលកោងេទោមទៅបកម បពោះរាជអាជាា នងមនរនដតល ការ ។ អោកសទងេតការណនយយថា សមាគមទមធាវ

ជាតលទអៀងយា ងខាៃ ងទៅរកសមាជកដែលមានដខសបសឡាយជាមយគណរកសបរជាជន ទៅកោងការទបជើស

ទរសសមាជក។ េដណកទមធាវមកពគណរកសបរនងឬបកមទផសងមនសវមានឱកាសទេ។ ទពលខៃោះ

សមាគមទបជើសយកអោកដែលគនម នសមតថភាព ទដឋយសារដតដខសបសឡាយនទយបាយ។ ជាញកញារ លេធផល

ននសវការហាកមានការកណតេកជាមនទបសេ។ ឧោ រណ អោកសទងេតការណទៅកោងសវការនន

សកមមជនររសគណរកសបរនងេនន ១១ ររ ដែលរងការទោេថា បានទធវើការរោះទបារ បាននយយថា

រ ា រពទៅបកមសរាកទែើមបទធវើការពោរោ នគរបាលយតតធមបានពេធរនារសវការ ទ ើយបានទរៀរេ

ទផារជនសងសយទៅពនធ គនរ ដែលជាការរងាា ញថា សាលបកមដឋកទអាយជារទោសបតវបានកណតជាមន

ទបសេទៅទ ើយ (សមទមើលបតងអោកជារ នងអោកទោសនទយបាយខាងទបកាម)។

ករតននអទពើពករលយខពស នងអសមតថភាពមានទៅកោងបរពនធតលការទ ើយរដឋា ភបាលមនបាន

ធាទអាយមានែទណើរការកតបតមបតវទេ។

ការពនារទពលររសតលការ ឬអទពើពករលយររសតលការទបេើនដតទធវើទអាយជនរងការទោេ

បរកានរេផតពការកាតទោស។ ភាគទបេើនននមនរនតរដឋា ភបាល នងសមាជកបគសារររសទគដែលបរបពតតរេ

ទលមើស មនបតវបានដឋកទោសទ ើយ (នេណឌ ភាព)។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលបានអោះអាងថា ែេទៅកោងនោ

កនៃងទៅដែរ ថាេងទោេដែលមានបេពយឬមានអោេ រមោងសមាជកននកងកលងសនតសខផង តាមធមម

តា រងលយទអាយជនរងទបគនោះ នងអាជាា ធរ ទែើមបទអាយេលកការទោេបរកានបព មេណឌ ។ អាជាា ធរបតវ

បានទគែងថា បានទតឿនទអាយជនរងទបគនោះ ឬបគសារររសទគេេលយកនវសណងរាោះរាវជាលយកាក ជាថោរ

នងការេលកទោលការទោេបរកានបព មេណឌ ឬការមនរងាា ញមខជាសាកស។

នតវជានាជបមះកដ

តាមេារ េងទោេមានសេធបតវបានទគសនមតថា ជាជនសៃតបតង នងមានសេធរតងឧេធរណ រាដនដ

ទដឋយសារអទពើពករលយវរករាលដឋល ជាទរឿយៗេងទោេបតវសកទៅបកម ទែើមបទអាយទេញសាលបកម

ដែលមានលកខណៈអនទបគនោះ ។ សវការបតវបានទធវើជាសាធារណៈ ដតទបេើនដតបតវបានពនាទពល។ គនម នការ

ទបរើគណវនេឆយ (Jury) ទេ។ េងទោេមានសេធរងាា ញវតតមាន ទ ើយពទបគនោះទយរលជាមយទមធាវ

បរឈម នងទោេសរសាកសបរនងនងខៃន ទ ើយ រងាា ញសាកស នងភសតតាងទដឋយខៃនទគ។ កោងករណបព ម

េណឌ បរសនទរើេងទោេគនម នបបាករកទមធាវមាោ កបាន តលការបតវផដលតោងដផោកេារទដឋយឥតគតនថៃ

ែលេងទោេ ។ ទោោះជាយា ងោក ទដឋយ ជាទរឿយៗ តលការដតងដតខវោះធនធានទែើមបផដលបរកាដផោកេារ

ទ ើយេងទោេភាគទបេើនសវោះដសវងរកជនយពអងគការមនដមនរដឋា ភបាល ឬបតវទ ើងតលការទដឋយគនម ន

តោងដផោកេារ ។ ទៅកោងករណគនម នទមធាវការ រេងទោេកោងទរឿងបព មេណឌ តលការពនាករណ

រ តោលដតទមធាវបតវបានរកបាន ទ ើយករណដររទនោះទបេើនដតសទពលរារដខ។ ការជនជបមោះកដទបេើនដត

ទធវើទ ើងបគននដតរនរងគរកេេ ទ ើយការសរទែញទដឋលទដឋយភាគមាខ ងទៅភាគមាខ ង ជាធមមតា មនបានទកើតមាន

ទ ើយ ។ េងទោេ នងទមធាវររសខៃនមានសេធពនតយទមើលភសដតាងដែលរដឋា ភបាលរកាេក ោកេងនង

ទរឿងកដររសខៃន។ ទោោះជាយា ងោក ទដឋយ ទគទបេើនមានការពបាកនងេេលបានលេធភាពែេទ លទនោះ

ោស ជាពទសស បរសនទរើសណទរឿងទោះ កពនធនងទរឿងនទយបាយ ឬ កពនធនងមនរនដរដឋា ភបាលជាន

ខពស ឬសមាជកឥសសរជនដែលមានដខសរយៈរងមា ។

មានការខវោះទមធាវទបេើនដែលមានជញបតមបតវ ពទសសទៅទបៅបកងភោទពញ។ អោកដែលគនម នធន

ធានសរាររកទមធាវ បាតរងសេធេេលបានការកាតកតទដឋយយតតធម។ ទយងតាមសមាគមននគណទមធាវ

គតមកែលដខសហា មានទមធាវេនន ៧៩៦ កផតលទសវាផៃវេារ ទៅេោងបរទេស។ អោកបកអាេដសវង

រកទសវាផៃវេារទដឋយឥតគតនថៃពទមធាវោងទនោះ តាមរយៈអងគការមនដមនរដឋា ភបាលខៃោះ។

អងគការមនដមនរដឋា ភបាលបានរាយការណថា មានដតការដថៃងជាលយលកខណអកសរររសសកស

នងអោករងការទោេបរកានទេដែលជាធមមតា បតវបានយកទធវើជាភសតតាងទៅកោងសវការ។ ទពលខៃោះ ជនរង

ការទោេបរកានបតវបានរងខទអាយនយយ ទដឋយការវាយែ ឬការគរាមកដ ង ទ ើយេងទោេដែលមនទេោះ

អកសរ ជាញកញារ មនបតវបានបបារពទសេកតទៅកោងេទលើយសារភាព ដែលទគបតវបានរងខទអាយេោះ តថ

ទលខាទៅទលើទោះទេ។ សេធររសពលរែាកោងការមានវតតមានទៅកោងសាលឧេារណជាញកញារមានករត

ទដឋយសារការពបាកទៅកោងការទផារអោកទោសពពនធ គនរទខតតមកសាលឧេធរណទៅភោទពញ។ ែទេោោះ ជាង

កកោត លននសវការឧេធរណបរបពតតទៅទដឋយគនម នវតតមានររសេងទោេទ ើយ។

អែកជាបពនធនទោរ នខអែកជាបឃាសោយសថរមលសហតនសោបាយ

ទយងតាមអងគការមនដមនរដឋា ភបាលដផោកសេធមនសស ទៅកោងរយៈទពល ៩ ដខែរងនននោ ននរបាយ

ការណទនោះ តលការបកងភោទពញបានកាតកតទលើមនសសេនន ៥៥ ក កោងលកខណៈគនម នយតតធម ទ ើយដែល

ជាេទៅ ទបកាមទ តផលនទយបាយ។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលទោះដថមោងនយយទេៀតថា រដឋា ភបាល

បានទអាយតលការដឋកទោសទៅកោងការកាតកតដែលមានការខវោះេទ ៃ ោះេទ ោះរេទលមើស រារពការ រ ត

ទធវើការរោះទបារបរដឋរអាវធ ការបរបពតតឬញោះញងទអាយមាន ងាែលការទធវើទអាយរាងសាោះេរាេរ។ គតមក

ែលនថងេ ២០ ដខវេឆកា អងគការមនដមនរដឋា ភបាលទោះបានបាា នបរមាណថា អាជាា ធរបាន ខៃនយា ងទហាេ

ោសអោកជារ ឬអោកទោសនទយបាយេនន ១៥ ក។ សកមមជនែេនន ១១ ក ដែលអោកខៃោះោតេក

ថាជាអោកទោសនទយបាយ បានេេលបានការទលើកដលងទោសពបពោះមហាកសបត ទៅដខទមសា ទ ើយបតវ

បានទដឋោះដលងពពនធ គនរវញ។

ទៅនថងេ ២២ ដខកកេដឋ តលការបកងភោទពញបានកាតទោសទអាយសកមមជនគណរកសសទនរងាគ ោះជាត

េនន ១១ ទអាយជារពនធ គនរេននព ៧ ទៅ ២០ នោ េទ ោះតេតាមការទោេបរកាន ទៅកោងការតវាា

កាលពដខកកេដឋ នោ ២០១៤ ដែលដបរជាមាន ងា។ អោកសទងេតការណខៃោះអោះអាងថា តលការបានទេញ

សាលែកាទនោះទដឋយគនម នភសតតាងដែលភាជ រសកមមជនោងទោះទៅនងរេទោេ ទ ើយដររជារកបសាយ

ទោសោងទោះថាជាការដឋកេណឌ កមមេទ ោះការេលរមររសពកទគ ទៅកោងការតវាា ទលើការកណតបពដែនជា

មយទវៀតោម ដែលជារញហា មយមានលកខណៈនទយបាយជាខាៃ ង។

ទៅនថងេ ១៥ ដខសហា អាជាា ធរបានោរខៃនទលក ង សខ មកពគណរកសសម រងស ទ ើយ

បានទោេបរកានគនតពរេ “ដកៃងកាៃ យឯកសារ” នង “ញោះញង” តាមរយៈការេោះផាយសនធសញហញ បពដែន

ដកៃងកាៃ យ នោ ១៩៧៩ រវាងរដឋា ភបាល នងបរទេសទវៀតោម ដែលតាមការនយយមកថា បានរងាា ញពកេេ

បពមទបពៀងលររបាតបពដែនទោល រវាងបរទេសោងពរ។ ទៅកោងសវការតលការ ទៅនថងេ ៤ ដខវេឆកា

ទៅបកមបានរែទសធជាទលើកេ ២ មនទអាយទលកទៅទបៅ ទ ើយបាននយយថា តលការនងរនតការ

ទសើរអទងេតទលើករណទនោះររសគនត។ ការទោេបរកានទលើទលកសមាជកបពេធសភាទនោះមានទោសរ តែល

ជារពនធ គនរេនន ១៧ នោ ។ អោកសទងេតការណភាគទបេើនរកបសាយេទងវើោងទនោះថា ជាមទធាបាយមយកោង

ការដឋកគរទលើគណរកសសទនរងាគ ោះជាត កទអាយរោះគនរដឋា ភបាលេទ ោះការកណតដខសបពដែនមនបតមបតវ

ជាមយទវៀតោម។

អោកនទយបាយននគណរកសបរនង នងអងគការសងគមសវលបាននយយថា អាជាា ធរទបេើនដតមនផត

លលេធភាពទអាយអោកទោស ដែលទគទជឿថា ទោសររសទគទោះរោត លមកពទ តផលនទយបាយ។

នតវតលាការេវល នខដាស ះបសថយ

បរទេសកមពជាមានអងគតលការមយសបមាររណដ ងរែារបទវណ ទ ើយបរជាពលរែាមានសេធដឋក

កយរណដ ងដសវងរកសណងការខេខាតេទ ោះការរទលភសេធមនសស ។ ជាេទៅ មានោងែទោោះបសាយ

ដផោករែាបាល ោងែទោោះបសាយដផោកតលការ ។អាជាា ធរទបេើនដតមនអនវតតសាលែកាតលការ។

េាណខបទពយេមបតត (Property Restitution)

ការរងខយកមកដឋកជាសម ភាព ទៅទបកាមរររដខមរបក ម នងការផាៃ សេលទៅររសបរជាជន

បានទធវើទអាយកមមសេធែធៃមានភាពមនេាសលស។ េារភមបាលដេងថា អោកដែលមានកមមសេធទដឋយសខ

សានតទលើែឯកជន ឬែរែា (មនរាររញេលែសាធារណៈ ែេជាសនេារ) ឬបានរសទៅកោងអាគនររែាទដឋយ

គនម នការតវាាោមោរពអោកទផសង កោងរយៈទពល ៥នោ មនការបរកាសទអាយទបរើេារទនោះ ទៅនោ ២០០១ មាន

សេធដឋក កយសកមមសេធទលើែ/អាគនរទោះជាសាថ ពរ។ ដត បរជាជនភាគទបេើនទៅដតខវោះការយលែងនងមទធា

បាយសរារេេលបានឯកសារកមមសេធែធៃជាផៃវការបគរបគនន។

ការយលយសរទយែទខតតនងបសករនតទធវើតាមនតវធននការេោះរញជែមននោ ២០០១ ដែលមនរារ

រញេលការសកាអទងេតបានបតមបតវទលើែ ឬឱកាសសរារទអាយសាធារណជនផតលមត។ គណកមាម ការ

សរទយែ ដែលរដឋា ភបាលបានរទងេើតទ ើង ទៅនោ ២០០២ ទែើមបទដឋោះបសាយទអាយបាននរ នងតាមការ

ទពញេតតររសភាគ កពនធ នវករណែមនោនេោះរញជ (មនរាររញេលករណោកេងនងមរតក ឬកងបតា)

មនបានអនវតតទលើការកណតអតតសញហញ ណ នងការកណតបពសមាននែរែា ដែលជាការទអាយមានវវាេ នង

ការរទណត ញ ដែលបតវបានជរញទអាយទលឿនទដឋយសកមមភាពររសរែាកោងការទធវើការអភវឌឍនទលើែមានជ

ទលោះ។ ការេញែេកលក ទដឋយគនម នរណណ កមមសេធេាសលស បានរោត លទអាយមានជទលោះ ទៅបគរ

ទខតតោងអស ទ ើយបានរទងេើនភាពតានតងរវាងអោកភមបកបកតាមជនរេ នងឈម ញេញលកែ។ ស គមន

រសទៅតាមតរនបកងបរឈមនងការរទណត ញទេញទដឋយរងខ ទែើមបយកកដនៃងសរារគទរាងអភវឌឍន ណជជ

កមម។ គតមកបតមដខសហា បកសងទរៀរេដែនែបានរាយការណថា រណណ កមមសេធែេននជត

៦១០ ០០០ បតវបានដេកទអាយអោកភម ជាដផោកមយននកមមវធមយដែលបតវបានទផតើមទ ើង ទៅនោ ២០១២

ទែើមបទធវើការវាសដវងែ ទដឋយស ការជាមយនសសតសាកលវេាលយជត ១០០០ ក។

ករណអាជាា ធររងខទអាយអោកបសកផាៃ សេលទៅទៅដតរនតមាន ទោោះរកោងរា ម ននោ មកទនោះ មានការ

ថយេោះកត។ អោកខៃោះទបរើការគរាមកដ ងរតង ឬរទណត ញទេញ ទែើមបស តអោកបក នងអោកសថតកោងសាថ នភាព

ខសតទខាយ ទអាយេោតសណងែររសទគ ទៅកោងតនលទបកាមតនលេផា។ អងគការអាែ កបាននយយថា

បានេេលសណទរឿងោកេងនងែធៃ ទដឋយគតមកបតមដខសហា ដែលមានេ ទសមើនង ៨ ៥៨៨ េតា

ទ ើយដែលរាោះ លបគសារេនន ៣៥៦៤។

អោកបកគនម នឯកសារផៃវេារសរាររញហជ កទលើអណោះអោងររសទគទលើែទេ ទ ើយខវោះជទនឿទលើ

បរពនធតលការ។ អោកដែលរងការរទណត ញទេញខៃោះបានតវាាបានទជាគជយទៅតលការ ដតករណភាគទបេើន

មនោនបតវបានទគោតការទៅទលើទេ។

ច. ការសបជៀតផបជកតាមអាសពើចតតកែខភាពឯកជន បគសថរ សគហោា ន ឬកែខការស ៃើយ ៃខោែ

េារមានដេងអពភាពឯកជនននលទៅដឋា ន នងការទឆៃើយឆៃងគនោ ទ ើយហាមោតការដឆកទឆរខស

េារ ។ ទោោះជាយា ងោក ទដឋយក អងគការមនដមនរដឋា ភបាលបានរាយការណថាជាេមាៃ រ នគរបាលទធវើការ

ដឆកទឆរ នងវររអស ទដឋយគនម នែកាពតល ។

ផនែកទ២ ៖ ការសោរពសេរភាពពលរដា ផដលរមមាន

ក. សេរភាពបសចេញមត នខសេរភាពសថរពតមាន

រែាធមមនញញមានដេងពទសរភាពរទញេញមត នងទសរភាពដផោកសារពតមាន។ ទោោះជាយា ងោក

ទដឋយ ទៅកោងការអនវតដជាកដសដង សេធោងទនោះមនបតវបានទគនរពជានេេទ ើយ ។

ទសរភាពកោងការរទញេញមត

រែាធមមនញញអនញហញ តទអាយមានការរទញេញមតទដឋយទសរ ទលើកដលងដតកោងករណដែលវារាោះ ល

ែលសនដសខសាធារណៈ ។ រែាធមមនញញក បរកាសផងដែរថា បពោះមហាកសបត “មនអាេបតវទគរទលភបាន”

ទ ើយទសេកដដណររស បកសងមហានផា ដែលអនទលមតាមេារររហាទករ ដ រញហជ កជាថមនវដែនកណត

ោងទនោះ ទ ើយហាមបបាមមនទអាយអោកទបាោះពមព នងនពនធ យកផសពវផាយទរឿងោ ដែលបរមាថ នងររ

ហាទករ ដថាោ កែកនងសាថ រន រដឋា ភបាល ។

ទៅដខម រែាសភាជាតបានយលបពមទធវើវទសាធនកមមទលើេារបគរបគងគណកមាម ធការជាតទរៀរេ

ការទបាោះទនោ ត (គជរ) ទ ើយបានអនមតេារថមសតពការទបាោះទនោ តទបជើសទរសសមាជករែាសភាជាត។ ោង

វវទសាធនកមម ោងេារថមមានរញហញ តដែលតរវទអាយអងគការសងគមសវលមានភាព “អពាបកត” ទៅកោង

អ ងទពលននយេធការនទយបាយ ទ ើយហាមពកទគមនទអាយ “បរមាថ” គណរកសនទយបាយតាមរយៈ

បរពនធផសពវផាយ។ េារសតពសមាគម នងអងគការមនដមនរដឋា ភបាល ដែលបតវបានបរកាសទអាយទបរើទៅដខ

សហា វរតតបតរដន ថមទេៀតនវទសរភាពកោងការនយយសត ទដឋយោមោរទអាយអងគការសមាគមោងអសមាន

អពាបកតភាពនទយបាយ។

េារហាមបបាមមនទអាយមានការបតតពនតយោរពរេធមនទពលទបាោះពមពផាយ ឬការដឋកទោស

ជារពនធ គនរ ទដឋយសារការសដមដងមតទ ើយ ។ ទោោះជាយា ងោក ទដឋយ រដឋា ភបាលបានទបរើបកមបព ម

េណឌ ទែើមបកាតទោសពលរែាពរេរេររហារទករ ដ ផាយពតមានមនពត នងញោះញង។ បកមបព មេណឌ មន

មានដេកពការោរដឋកពនធ គនរេទ ោះការររហារទករ តទេ ដតដេងពការដឋកពនធ គនរេទ ោះការញោះញង ឬ

ផាយពតមានមនពត ដែលអាេទអាយមានការោរដឋកពនធ គនររ តែល ៣ នោ ។ ទៅបកមក អាេរញហជ

ទអាយរងការផាកពនយផងដែរ ដែលអាេទអាយមានការោរដឋកពនធ គនរ ទរើមនរងទេ។ តលការបាន

រកបសាយកោងលកខណៈេលេលយនវទោស “ញោះញង” ទ ើយមនរនតជានខពសកោងរដឋា ភបាលបានគរាមឥសសរ

ជនគណរកសបរនង ពរេញោះញង ទដឋយសារអទពើ ែេជាការអ វវទអាយមាន “ការផាៃ សរតរកោងរដឋា ភ

បាល” តាមមទធាបាយទបាោះទនោ ត។

ទសរភាពសារពតមាន៖ គណរកសនទយបាយធៗ ោងអសមានលេធភាពសមទ តផល នងទេៀងោត េទ ោះ

កាដសត។ កាដសតធៗ ោងអសជាភាសាដខមរេេលបានការគនបេថវកាពរគគលដែលសោេធនងគណរកសបរជា

ជនដែលកពងែកបរទេស ។ មានកាដសតជាភាសាដខមរបរមាណ ១៥ បតវបានទបាោះពមពជាបរោ ទរើទបរៀរ

ទធៀរនងនោ ២០១៤ គមាន ២០ កោងទពលដែលការដេកោយពតមានបតវបានទធវើតាមបរពនធផសពវផាយសងគម

នងបរភពែនេទេៀតតាមអនធរដណតកានដតទបេើនទ ើង។ គតមកបតមដខសហា គនម នកាដសតបរនងទបាោះពមព

ទេៀងោតទ ើយ។ ថវទរើកាដសតេនន ៥ ដែលទបាោះពមពទបេើនជាងទគបតវបានោតេកថា គនបេគណរកសបរជា

ជនកត ដតកាដសតភាគទបេើនរោះគនរដឋា ភបាល ពទសសោកេងនងអទពើពករលយ នងការោរយកែ។ ទយង

តាមអងគការមនដមនរដឋា ភបាលមយដែលតាមដឋនពតមាន រដឋា ភបាលទបរើជាបរោនវេរេសសនររសរែា ទែើមប

ផសពវផាយសកមមភាពរដឋា ភបាល នងគណរកសែកបរទេស ទ ើយរោះគនគណរកសបរនង។

រដឋា ភបាល កងកលងទយធា នងគណរកសនទយបាយកានអោេបានរនតមានឥេធពលទលើបរពនធ

ផសពវផាយ ទ ើយបានទបរើឥេធពលទលើខៃមសារននការផាយ។ មានសាថ នយេរេសសនកោងបសកេនន ១៥

ទ ើយនងសាថ នយវេយេននជត ១០០។ សាថ នយវេយភាគទបេើន នងសាថ នយេរេសសនោងអសសថតទបកាមការ

បគរបគង ឬទបកាមឥេធពលយា ងខាៃ ងររសគណរកសបរជាជនកមពជា ទ ើយមានដតេននតេតេទេដែលឯក

រាជយ ឬមនកានខាងគណរកសែនេ។ ជាដផោកមយននកេេបពមទបពៀងដខកកេដឋ នោ ២០១៤ រដឋា ភបាលបានផតល

ទអាយគណរកសសទនរងាគ ោះជាតនវអាជាា រណណ ទរើកសាថ នយេរេសសនមយ ទ ើយគណរកសសទនរងាគ ោះជាតបានរនត

នរអងាគ សបបាកសរាររទងេើតសាថ នយេរេសសនទនោះ។

អទពើ ងា នងការយរយ៖ មនែេទៅកោងនោ កនៃងទៅទេ ដែលរដឋា ភបាលទធវើការវាយបរហារទលើអោកកាដសត

គនម នទសេកតរាយការណពការដែលរដឋា ភបាលទបរើ ងាធែទៅទលើអោកសារពតមានទេ។

ការោរពរេធ ឬការដឋកក តទលើទសេកតកោងអតថរេ៖ ទៅកោងនោ ននរបាយការណទនោះ មានទសេកតរាយការណ

ខៃោះមកថាភាោ កងាររដឋា ភបាលបានយរយ ឬសលតអោកសារពតមាន អោកទបាោះពមពផាយ ឬអោកដេកោយ

ពតមាន ទ ើយអោកយកពតមាន នងនពនធ យកបានសារភាពថាបានរងអងនែកោងការសរទសរររសទគ ទដឋយ

ខាៃ េរដឋា ភបាលទធវើការសងសក។

េារររហារទករ ត នងសនតសខជាត៖ រដឋា ភបាលទបរើេារររហារទករ តទែើមបទធវើការរតតបតទលើការពភាកាគនោ

ជាសាធារណៈ។ ទៅនថងេ ២ ដខមថ មនរនតតលការបានដឋករណត ងបព មេណឌ មយ ទដឋយទោេបរកានព

រេ “ររហារទករ តជាសាធារណៈ” “ការរកអាបកាតទដឋយពសពល” នង “ការផាយអតថរេអតាថ ធរាយ

ទែើមបទធវើការដឋកក តទៅទលើតលការ” បរនងនងទលក ន េរយ បរធានដផោកសេធមនសស នងជនយផៃវ

េារររសអងគការអាែ ក ោកេងនងការរោះគនររសទលកេទ ោះ “ភាពមនបរបកតកោងនតវធ” ទៅកោង

ករណសេធែធៃមយ។

សនតសខជាត៖ រដឋា ភបាលដតងដតទលើកទ ើងពកងវលសនតសខជាតទធវើជាទ តផលននការរតតបតទលើសេធររស

ពលរែា ដែលរោះគនមនរនត នងនទយបាយរដឋា ភបាល។ ទដឋយដ ក រដឋា ភបាលដតងដតគរាមកាតទោស នងោរ

ខៃនអោកដែលទោេសរពការកណតបពដែនររសរដឋា ភបាលជាមយបរទេសទវៀតោម ឬអោកដែលនយយថា រ

ដឋា ភបាលបានកាតែទអាយទវៀតោម (សមទមើលដផោក ១.ង)។

សេរភាពអនរផណត

រដឋា ភបាលមនបានដឋកក តទលើបរពនធអនធរដណត ឬោរពរេធ (Censor) ទសេកតទៅកោងអនធរ

ដណតទេ ដតមានរបាយការណគរទអាយេកេតតបានថា រដឋា ភបាលបានតាមដឋនអទមាល ឬការទឆៃើយឆៃងផាា ល

តាមអនធរដណត ទដឋយគនម នការអនញហញ តបតមបតវតាមេារទេ ។ មានទសវាអនធរដណតសរារទបរើ ជាេទៅ

ពទសសទៅតាមេបរជជន ទ ើយបរដ ល ៣០% ននបរជាជនកមពជាអាេទបរើទសវាអនធរដណត ដែលភាគ

ទបេើនទបរើតាមេរសពានែ ទរើតាមពតមានពបកសងេរគមគមន នងនបរសនយ។ ទៅនថងេ ២២ ដខកញហញ

បកសងមហានផាបានបរកាសថា នងោរអនវតតការតរវទអាយមានការរញហជ កអតតសញហញ ណរណណ ទលើសម

េរសពានែ។ នគរបាលទលើកទ តផលននរេរញហជ ទនោះថា ជាវវធានការោបាេសរារការ ររេទលមើស។ ដត

បកមសងគមសវលបានសដែងកងវលថា ទគអាេទបរើពតមានទែើមបរាងខារទសរភាពកោងការរទញេញមតតាមអនធ

រដណត។

ទៅដខវេឆកា នោ ២០១៤ រដឋា ភបាលបានបរកាសការរទងេើត “បកមសនរងាគ មតាមបរពនធអនធរដណត”

ទៅកោងអងគភាពបរតកមមរ សនងដផោកសារពតមានររសេសតការគណរែាមនរនត។ បកមទនោះមានេតាមដឋន

នងបរនងនងពតមាន “មនបតមបតវ” ពដផោកសារពតមាន នងទគ េពរកោងបរពនធផសពវផាយសងគម។រណង

ដែលទគបានទលើកទ ើងននគទរាងទោះគទែើមប “ទធវើទអាយសាធារណជនែង” នងការ រ “កតតម” ររសរដឋា ភ

បាល។ ទដឋយមនរញហជ កភសតតាង អងគការមនដមនរដឋា ភបាលមយបាននយយថា រដឋា ភបាលបានដឋកមាា សន

តាមដឋនេរាេរអនធរដណតទៅតាមកដនៃងផតលទសវាអនធរដណត។

សេរភាពខាខការេកាអបរ នខពវបបម

ជាេទៅ រដឋា ភបាលពមានវរតតបតទសរភាពដផោកការសកាអររឬពធវរបធមទ ើយ ។ ទោោះជាយា ង

ោក ទដឋយ ក អោកទធវើការកោងដផោកសកាអររទបេើនមានការបរងបរយតោ ទៅទពលរទបងៀនមខវជាជ កពនធនង

នទយបាយ ទដឋយសារខាៃ េរាោះ លអោកនទយបាយ ។

ខ. សេរភាពបបមលនតាោែ នខសេរភាពបសខកើតអខគការ/េមាគម

សេរភាពបបមលនតាោែ

រែាធមមនញញមានដេងពទសរភាពបរមលផតគនោ ទដឋយសនដវធ រាដនដមានទពលខៃោះ រដឋា ភបាលមនបាន

ទគនរពសេធទនោះទេ ទៅកោងការអនវតដជាកដសដង ។

េារតរវទអាយមានការសការអនញហញ តជាមន មននងទធវើការែដងារកបនតវាា ឬបាតកមម។ ខមយដេង

ពការជរារបបារេនន ៥ នថងមន សរារការទធវើបាតកមមទដឋយសនតវធ េដណកខមយទេៀតដេងពការតរវទអាយ

ជនែណងេនន ១២ ទមាា ងមន សរារការបរមលផតគនោ ទដឋយមនមានការទបគនងេក ទៅទលើេកដនៃង ឯកជន ឬ

សរារការតវាា ទៅកដនៃងកណត ទ ើយករតេននអោកេលរមបតម ២០០ ក។ តាមេារ អាជាា ធរទខតត នង

អាជាា ធរបកងមានអោេសទរេទេញការអនញហញ តទអាយទធវើបាតកមម។ តាមភាពជាកដសតង ពទសសទៅ

ភោទពញ មនរនតអាជាា ធរថាោ កទបកាមបរគលសេធទអាយអាជាា ធរថាោ កជាតវញ កោងការសទរេ ទ ើយទធវើការ

រែទសធសទណើស ទរើអាជាា ធរថាោ កជាតមនផតលការអនញហញ តេាសទអាយទធវើការបរមលផតគនោ ។ តាមធមមតា

អាជាា ធរមនផតលការអនញហញ តែលបកមដែលរោះគនគណរកសែកបរទេសទេ ។ អាជាា ធរទលើកទ តផល”

សថរភាព” នង “សនតសខសាធារណៈ” សរារការមនផតលការអនញហញ ត។ ដតេារមនកណតេាសនវនយនន

កយ ថាសថរភាព នងសនតសខសាធារណៈ សរារទធវើជាទ តផលកោងការរែទសធការអនញហញ តទេ ។ កោង

ករណខៃោះ នគរបាលរដរក វងមនសសដែលបរមលផតគនោ ទដឋយគនម នការអនញហញ ត ទដឋយកោងករណខៃោះ រោត ល

ទអាយមានររសតេតេែលបាតករ។ កាដសតបានរាយការណពការតវាាជាសាធារណៈទបេើន ទដឋយភាគទបេើន

ោកេងនងជទលោះែធៃ ឬជទលោះជាមយកមមករ។

របាយការណដែលគរទអាយេកេតតបាន បានទអាយែងថា ទពលខៃោះ រដឋា ភបាលរារាងមនទអាយ

សមាគម ឬអងគការមនដមនរដឋា ភបាលទរៀរេពធជាសាធារណៈ ទដឋយទលើកទ តផលថា បកមោងទោះមន

បានេោះរញជទបកាមេារសតពអងគការមនដមនរដឋា ភបាល ដែលទេើរដតអនមតថមៗទនោះទេ ថវទរើរេរញហជ ទលើការ

អនវតតេារទនោះមនោនមានកត។

សេរភាពបសខកើតអខគការ/េមាគម

រែាធមមនញញមានដេងអពទសរភាពរទងេើតអងគការ/សមាគម ដតរដឋា ភបាលមនបានទគនរពសេធ ទនោះទអា

យបានជារលរទេ ពទសសោកេងនងសេធររសកមមករ (សមទមើលបតងដផោក ៧.ក) ។

រេរញហញ តដែលមននយយេាសទៅកោងេារសតពអងគការមនដមនរដឋា ភបាល ហាមបបាមសកមម

ភាពដែលអាេ “ទធវើទអាយខេែលសនតភាព សថរភាព នងសោត រធាោ រសាធារណៈ” ឬរាោះ លែល “សនតសខ

ជាត សាមគគជាត បរនពណ នងវរបធមែ លអននសងគមជាតកមពជា”។ អងគការសងគមសវលបានសដែងកងវល

េទ ោះរេរញហញ តដែលដេងមនេាស ថា បានរទងេើតទអាយមានការបរឈមខាៃ ងនងការរតតបតតាមេតត ទលើ

សេធកោងការរទងេើតបកម អងគការ សមាគម។ កោងទពលដែលគនម ន ឬមានអងគការមនដមនរដឋា ភបាលតេតេបាន

នយយពការពបាកកោងការេោះរញជកត ដតេារទនោះមានដេងពែទណើរការេោះរញជដែលបតវឆៃងកាតជហាន នង

ការយធរទតយយទបេើន ទ ើយខវោះការការ រដផោករែាបាល។ ទនោះទរើទយងតាមអោករោះគន ដែលជាការទធវើទអាយ

ែទណើរការននការេោះរញជមានលកខណៈនទយបាយ។ េារទនោះដថមោងកណតទអាយមានការទធវើរបាយ

ការណយា ងតងដតង សតពថវកា នងសកមមភាព។ កាតពវកេេរដន ថមទេៀតរមមានការរងាា ញសទណើសថវកា

ដែលបានេេលការយលបពម កេេបពមទបពៀងទលើថវកាឬអទោយថវកា នងគណទនយយធគនរររសអងគការ

សមាគម។

រញហញ តននេារននគណកមាម ធការជាតទរៀរេការទបាោះទនោ តអាេបតវបានរកបសាយទែើមបហាមោត

មនទអាយតោងននសងគមសវលេលរមកោងគណរកសនទយបាយ កោងមខៃនទគផាា ល ដតអាជាា ធរមនោន

ោរអនវតតរញហញ តដររទនោះទៅទ ើយទេ។

ទៅនថងេ ១០ ដខសហា បកសងអររបានទេញរេរញហជ ហាមោតមនទអាយមានសកមមភាពនទយ

បាយោងអស ទៅតាមសាថ រនអររ។ ដតមនរនតរដឋា ភបាលហាកទលើកដលងអងគការធៗ មយេននទៅកោងសាល

ដែលមានដខសរយៈជាមយគណរកសែកបរទេស ទដឋយនយយថា ោងទោះគជាបកម “ទបៅកមមវធសកា”

ដែលទលើកកពស “រពវទ តមនសសធម”។

គ. សេរភាពសថេនទ

េទ ោះទសេកតទរៀររារលអតសតពទសរភាពសាស សមទមើលរបាយការណសតពទសរភាពសាស

តាមទគ េពរ www.state.gov/religiousfreedomreport/ ។

ឃ. សេរភាពសដើរសហើរ ជនផលៃ េទកផនៃខកែខបបសទេ ការការពារជនស ៀេខៃន នខជនោម នបបសទេ

េារមានដេងអពទសរភាពទែើរទ ើរទៅកោងបរទេស ការទធវើែទណើរទៅររទេស នរបរទវសន នងមាត

ភមនវតដន ទ ើយជាេទៅ កោងការអនវតដជាកដសដង រដឋា ភបាលបានទគនរពសេធោងទនោះ ។

ការការពារជនស ៀេខៃន

លេធភាពេេលបានការបជកទកាន៖ េារបរទេសកមពជាមានដេងអពការផដលសេធបជកទកាន ឬឋានៈជាជន

ទភៀសខៃន ទ ើយរដឋា ភបាលបានទរៀរេបរពនធមយសបមារផដលកេេការ រែលជនទភៀសខៃន ។ រដឋា ភបាលមន

បានផតលលេធភាពទសមើគនោ កោងការទបរើបបាសបរពនធទនោះែលអោកសសេធបជកទកានោងអសទេ។ ែេជាថា អាជាា

ធរទបេើនដតមនផតលលេធភាពែលបកមអោកបសកភោមកពបរទេសទវៀតោមដែលដសវងរកសេធបជកទកាន ទៅកោង

ែទណើរការេោះទ ម ោះជនទភៀសខៃន។ បរពនធជាតដផោកសេធបជកទកានមានសមតថភាពទៅមានករត ដែលជាការ

ទអាយមានការយតយា វសរារអោកដសវងរកសេធបជកទកានខៃោះ។ ទៅដខទមសា រដឋា ភបាលបានរញជនោហាន

ជាងមយ នកទៅកានបពដែនទវៀតោម ទៅកានបេកដឋកឡាកជារទខតតរតនគរ ទែើមបរារាងកទអាយអោក

បសកភោទវៀតោមមកដសវងរកសេធបជកទកានទៅកមពជា។

ការោររញជនជនទភៀសខៃនបត រវញ៖

ទដឋយបាននយយថា ពកទគគជា “ជនអទ ត បរទវសនទសែាកេេ” រដឋា ភបាលបានោររញជនអោកបសក

ភោទវៀតោមេននយា ងទហាេោស ៥០ កទៅបរទេសទវៀតោមវញ ទៅកោងនោ ននរបាយការណទនោះ

ទដឋយមនបានទធវើការកណតឋានៈជនទភៀសខៃនទ ើយ។ គតមកបតមដខកញហញ ឧតតមសោងការេេលរនាកជន

ទភៀសខៃនររសអងគការស បរជាជាត (UNHCR) បានរាយការណថា អោកបសកភោទវៀតោមេននជាង

២០០ ក ទៅភោទពញបានរងាា ញរណងេងេោះទ ម ោះជាអោកដសវងរកសេធបជកទកាន ដតយកដឋា នជនទភៀស

ខៃនររសបកសងមហានផាមនអនញហញ តទអាយទគទធវើែទេោោះទេ។ ទៅដខកញហញ មនរនតរដឋា ភបាលបានបរកាសជាសា

ធារណៈថា ទគនងទែញអោកបសកភោទវៀតោមោងទោះទេញ ទដឋយរមោងអោកបសកភោទវៀតោមេនន ១៣

ក ដែលបតវបានទគផតលឋានៈជាជនទភៀសខៃនទ ើយ បរសនទរើ UNHCR រកបរទេសេរមនបានសរារទអា

យទគទៅតាងេលទៅ ទៅមនែោេនោ ទេ។

ការងារ៖គតមកបតមដខកញហញ រដឋា ភបាលបានផតលឋានៈជាជនទភៀសខៃនែលមនសសេនន ៨៣ ក។ ទរើ

ទយងតាមអងគការ NGO មយ ឯកសារដែលបតវបានផតលទអាយទដឋយរដឋា ភបាលគមនបគរបគននសរារទអា

យជនទភៀសខៃនោងទោះអាេទធវើការ ទរើកគណទនយយធគនរ ឬទបរើទសវាសាធារណៈបានទេ។

ែទោោះបសាយយរអដងវង៖ ទយងតាមកេេបពមទបពៀងដែលបានេោះ តថទលខាទៅដខកញហញ នោ ២០១៤ ជាមយ

បរទេសអនរសាត ល រដឋា ភបាលបានេេលយកទអាយសាោ កទៅនវជនទភៀសខៃនេនន ៥ ក ដែលបតវបានទគ

ទៅទកាោះ Nauru ។ បរពនធផសពវផាយកោងបសកបានរយការណថា មនសស ៤ កបតវបានទគេកទៅកោងផាោះវវ

ឡាមយ ដែលផតលទដឋយរដឋា ភបាល ទ ើយទដឋយផាយនងការធា មនបតវបានអនញហញ តទអាយដសវងរកផាោះ ឬ

រសទៅេលកោងសងគមទ ើយ។ ជាលេធផល ជនទភៀសខៃនយា ងទហាេោសមាោ កបានសបត រទៅបរទេស

ទែើមររសទគវញ។ គនម នវធេាសលសសរារទអាយជនទភៀសខៃនេេលបានសញហញ តទេ។

ជនោម នបបសទេ [ជនោម នរដា]

បរទេសកមពជាមានអោករសទៅដែលជាជនគនម នបរទេស េដណកឯរដឋា ភបាលមនបានអនវតដេារឬ

ទគនលនទយបាយបរករទដឋយបរសេធភាព ទែើមបផដលឱកាសែលជនោងទោះទអាយេេលបានសញហជ តទ ើយ

។ តាមេារសញហជ ត ឋានៈជាពលរែាអាេេេលបានពកទណើតទដឋយសារមាដ យ នងឪពកដែលមនដមនជាត

ដខមរ បរសនទរើអោកោងពរបានទកើត នងកពងរសទៅទដឋយបសរេារទៅបរទេសកមពជា ឬបរសនទរើឪពក ឬ

មាដ យបានេេលឋានៈជាពលរែាកមពជា ។

ការសកាមយទៅនោ ២០០៧ ទដឋយអងគការ UNHCR បាា នបរមាណថា អោកដែលបរដ លជាគនម ន

បរទេសជាទបេើន នកបានរសទៅកោងបរទេសកមពជា ។ ទោោះជាយា ងោក ទដឋយ ការបាា នសាម នររសការ

សកាទនោះបានមកពភសដតាងដែលគនម នលកខណៈេាសលសពអងគការ NGO ទ ើយតោងររសអងគ

ការ UNHCR ទៅកោងបសកមនបានោតេកថាតទលខោងទនោះមានលកខណៈបបាកែបរជាទ ើយ ។ ទ តផល

ដែលទបេើនមានជាងទគេទ ោះភាពគនម នបរទេសគកងវោះឯកសារបតមបតវពបរទេសកទណើត។

អងគការ UNHCR បានដថៃងថា បរជាជនដែលគនម នបរទេសទៅកមពជា ភាគទបេើនគបកមអាណកជន

ទវៀតោម។ ទរើទយងតាមអងគការមនដមនរដឋា ភបាលមយ រគគលដែលគនម នភសតតាងសញហជ ត ទបេើនមនសវ

បានេេលបានការងារដែលមានលកខណៈផៃវការ ការសកា ការេោះរញជអា ព លេធភាពតាមផៃវ

តលការ នងកមមសេធែធៃទេ។

ផនែកទ៣. សេរភាពកែខការចលរមកែខដាសណើរការនសោបាយ

រែាធមមនញញផដលសេធែលបរជាពលរែាកោងការទបជើសទរសរដឋា ភបាលររសខៃនទដឋយសនដវធ ទ ើយជា

េទៅបរជាពលរែាទបរើបបាសសេធទនោះទៅកោងការអនវតដជាកដសដង តាមរយៈការទបាោះទនោ តតាមទពលទវលទេៀង

ោត នងជាសាកល ។

ការសបាះសនែ ត នខការចលរមផនែកនសោបាយ

ការទបាោះទនោ តជាតថមៗកនៃងទៅ៖ ការទបាោះទនោ តជាតកោងទពលថមៗរផត ដែលបតវបានទធវើទៅនោ ២០១៣ ជា

រម មានលកខណៈសងរសាង តលអ ទដឋយបគរគណរកសោងអសបានេលរមទដឋយគនម នការទបជៀតដបជក ទៅកោង

យេធការមយ ដែលជាេទៅ គនម នការគរាមកដ ង ដែលខសពការទបាោះទនោ តជាតកនៃងមក។ ថវទរើមានការ

រទជើររជលតេតេទៅនថងទបាោះទនោ តកត ដតែទណើរការទបាោះទនោ តទ រទពញទៅទដឋយភាពមនបរបកត ែេជាមាន

ការទោេបរកានថា មានទបេើនទលើសការរពងេកនវេននរណណ ទបាោះទនោ តរទោត ោះអាសនោ។ តាមការគណ

ររសរដឋា ភបាលខៃនឯង អោកមានសេធទបាោះទនោ តេននជាង ៩%មនអាេទបាោះទនោ តបាន ទដឋយសារមានរញហា

រញជអោកទបាោះទនោ ត។ អងគកាសងគមសវលជាទបេើនបានរកទ ើញរញហា ននអោកទបាោះទនោ តដែលនមនអាេទៅទបាោះ

ទនោ តបាន ទៅមនទពលទបាោះទនោ តទៅទេៀត ដតគណកមាម ធការទរៀរេការទបាោះទនោ តមនបានោតវវធានការដកត

រវជាែកភនទេ។ អោកសទងេតការណបានរងាា ញថា ករតននភាពមនបរបកតននការទបាោះទនោ តគរដតមានការ

ទសើរអទងេតទដឋយឯករាជយ ដតការទសើរអទងេតទពញទលញ នងទដឋយឯករាជយមនបតវបានទធវើទេ។ គណរកស

សទនរងាគ ោះជាតមនេលបរជសភាទេ រ តែលដខកកេដឋ នោ ២០១៤ ទៅទពលមានការបពមទបពៀងជាមយគណ

រកសបរជាជនដែលែកបរទេសទលើកដណេរងននគណកមាម ធការជាតទរៀរេការទបាោះទនោ ត។ ជាដផោកមយនន

កេេបពមទបពៀងទនោះ គណរកសោងពរដថមោងបានយលបសរគនោ រតរទពលទបាោះទនោ តមកបតមដខកមភៈ នោ

២០១៨ វវញ ទែើមបទអាយបតវនងរែវបបាង ទែើមបទអាយមានអោកមកទបាោះទនោ តទបេើន។ ដតទៅដខសហា រដឋា ភបា

លបានបរកាសថា ការទបាោះទនោ តនងបរបពតតទៅទៅដខកកេដឋ នោ ២០១៨ វវញ ដែលទគទមើលទ ើញថា ជាការ

រទលភទៅទលើកេេបពមទបពៀង។

គណរកសនទយបាយ នងការេលរមនទយបាយ៖ ទៅនថងេ ២៦ តល អោកតវាាបានវាយសមាជកសភាពរររ

ននគណរកសបរនង រ ា រពការតវាា ទៅទបៅរែាសភាជាត ដែលបតវបានទគនយយថា ទរៀរេទដឋយរដឋា ភបា

ល។ អោកទបរើបរពនធផសពវផាយសងគមបានអោះអាងថា ទគសាគ លថា យា ងទហាេោសអោកវាយមាោ កកោង

េទោមអោកវាយោងទោះគជាសមាជកននកងអងគរកសររសទលកយករែាមនរនត ន ដសន។ ទៅនថងេ ៣

វវេឆកា ជនរររននជនដែលបតវបានទគសងសយថា ជាអោកបរបពតត ដែលសេធដតមានេកេនងជាមយទយធា

ឬនគរបាល បានបរគលខៃនទអាយនគរបាល។ គណកមាម ការមយររសរដឋា ភបាលដែលបតវបានរទងេើតទ ើង

ទែើមបទសើរអទងេតទលើការវាយែទោះ បាននយយថា ខៃននងមនទធវើការទសើរអទងេតទលើជនសងសយរដន ថមទេៀត

ទ ើយ ទរើគនម នែកាតលការ ទោោះរជាមានភសតតាងវទែអននការ កពនធររសជនបរបពតតែនេទេៀតក ទដឋយ។

ទៅនថងេ ១៣ ដខវេឆកា តលការបកងភោទពញបានរញហជ ទអាយោរខៃនបរធានគណរកសបរនង សមរ

ងស ទដឋយទយងទលើការដឋកទោសពរេររហារទករ ត ដែលរតងទដឋយទលកទហា ោ ង រែាមនរនតបកសងការ

ររទេស ទៅនោ ២០០៨។ អោកគនបេគណរកសបរនងបាននយយថា ការបរោនការទលើកដលងទោសទដឋយ

បពោះមហាកសបតែលទលក សម រងស ទៅនោ ២០១៣ ដែលអនញហញ តទអាយគនតវលបត រមកពការនរទេស

ខៃនទដឋយខៃនឯង ទ ើយេលរមទៅកោងការទបាោះទនោ តទៅនោ ២០១៣ បានទធវើទអាយសាលែកាទោះគនម នសពល

ភាព។ តលការបានទេញសាលែកាដតរយៈទពល ២៤ ទមាា ង រ ា រពយករែាមនរនតទធវើការបពមានជាសាធារ

ណៈែលទលក រងសថា ការវាយបរហារជា កយសែររសទលកទៅទលើរដឋា ភបាលអាេែលការកាតទោស

ទលើររទលក។ រ ា រមក រែាសភាជាតបានទបាោះទនោ តែកទលក សម រងសទេញពសភាជាត ដែលជាការែក

តយកអភយឯកសេធពររទលក។ ការរញហជ ទអាយោរខៃនទលក សម រងសមានទ ើង ទៅទពលទលកសថត

ទៅទបៅបរទេស ដែលអោកសទងេតការណបាននយយថា ជាភសតតាងថា រដឋា ភបាលមានរណងរារាងមនទអា

យទមែករកសបរនងវលមកេលបរទេសវញ។

អងគការមនដមនរដឋា ភបាល នងគណរកសនទយបាយមយេនន បានទោេបរកានថា សមាជកភាព

ទៅកោងគណរកសបរជាជនកមពជាដែលែកបរទេស បានផដលអតថបរទយជន ែេជាអទោយ ជនយសទនរងាគ ោះ

រ ា នររសរដឋា ភបាល នងសមបោនែទសែាកេេ ។ ទៅដខមថ រដឋា ភបាលបានបរកាសថា ឯកអគគរែាេត

ររសខៃនដែលរទរការទៅររទេស ក រទរ “គណកមាម ធការយក”ររសគណរកសបរជាជនដែរ ទ ើយបតវ

មានេែកយេធការបរមលសមាជក ទ ើយនរអងាគ សបបាកជនយទអាយគណរកសបរជាជន ទៅកោង

បរទេសដែលទគទធវើការ។ ទៅដខវេឆកា ឯកអគគរែាេតកមពជាបរោទៅបរទេសកទរាខាងតបងបានបបារពលរែា

ដខមរដែលរសទៅកោងបរទេសកទរាខាងតបងថា ទគអាេបរឈមនងការោរខៃន ឬការរទណត ញទេញ ទរើទគេល

រមកោងការជរជគនោ ដែលគនបេគណរកសបរនង ដែលទរៀរេទដឋយទមែកគណរកសបរនងដែលកពងទធវើ

េសសនកេេទៅេទោះ។

ទលសងឃជាែរារមក មានការពបាកកោងការេោះទ ម ោះទបាោះទនោ ត ឬបតវបានទគមនទអាយេលរម

ទពញទលញទៅកោងែទណើរការទបាោះទនោ ត។ បពោះសងឃរាជមហានកាយបានអ វវកទអាយបពោះសងឃេលរម

កោងការទបាោះទនោ តទៅកោងបរទេស ទ ើយបានសទអាយរដឋា ភបាលទេញេារហាមបបាមែទេោោះ។ គជររាយ

ការណថា ទោោះរជាខៃនគនបេសេធទបាោះទនោ តររសទលសងឃកត ដតបកសងមហានផាមនបពមទេញរណណ ទបាោះ

ទនោ តទអាយទលកសងឃទេ។

បកសងមហានផាបានយលបពមេោះរញជគណរកសនទយបាយថមេនន ៣ ទៅកោងនោ ននរបាយការណ។

ការេលរមររសនរសត នងបកមជនជាតភាគតេ៖ វរបធមបរនពណកបមតការេលរមររស នរសដទៅកោងរដឋា ភបា

ល ។ ទោោះជាយា ងោក ទដឋយ នរសដបានេលរមទៅកោងការទបាោះទនោ តជាត នោ ២០១៣។ មាននរសដេនន

៣៧% ទៅកោងជរមនរនតរាជការ ១៥% ទៅកោងបពេធសភាដែលមាន ៦១ អាសនៈ ២០% ទៅកោងរែាសភាដែល

មានេនន ១២៣ អាសនៈ មាន ១៤%ជាទៅបកម។ មាននរសដមាោ កទធវើជាឧរយករែាមនរនត ។ មខតដណងេនន

១៦% ជារែាមនរនត រែាទលខាធការ នងអនរែាទលខាធការបតវបានកានការទដឋយនរសត។

ផនែកទ៤ ៖ អាសពើពករលយ នខកខវះតមាៃ ភាពកែខរោា បាល

េារមានដេងអពទោសបព មេណឌ សបមារអទពើពករលយដែលបរបពតតទដឋយមនរនត ។ ទោោះជា

យា ងោក ទដឋយ រដឋា ភបាលមនបានអនវតដេារទនោះបរករទដឋយបរសេធភាពទ ើយ ទ ើយមនរនដជាញកញារ

ដតងដតបរបពតតអទពើពករលយទដឋយមាននេណឌ ភាព ។

អទពើពករលយ៖ បកមបព មេណឌ បានកណតអទពើពករលយ ទ ើយកណតេាសនវទោសេទ ោះការ

បរបពតតអទពើោងទនោះ។ េារបរនងអទពើពករលយដេងពមលដឋា នេារសរារទអាយបកមបរកាជាតបរនង

អទពើពករលយ នងអងគភាពបរនងអទពើពករលយេេល នងទសើរអទងេតរណត ងោកេងនងអទពើពករលយ។

អងគភាពបរនងអទពើពករលយមនស ការទអាយបានញកញារជាមយសងគមសវល ទ ើយខវោះធនធានបគរ

បគនន ទ ើយបតវបានទគទមើលទ ើញថា គនម នបរសេធភាពកោងការបរយេធបរនងនងអទពើពករលយ។ ទយង

តាមអងគការ NGO មយដែលទធវើការតាមដឋន មានយា ងតេករណពករលយេនន ២១៧ កពនធនងឥសសរ

ជននទយបាយ។ កោងេទោមទនោះ មាន ១៣១ ករណ កពនធនងការសកបាា ន ១៨ ករណ កពនធនងការ

នយមរកសពក ៣ ករណោកេងនង “ការរទលភអោេ” ទ ើយករណ ៥ ទេៀតគនម នេោតថាោ ក។

អទពើពករលយមានលកខណៈរាលដឋល នងេលេលយទៅបគរដផោកននសងគម នងបគរដផោកោងអស

កោងរដឋា ភបាល។ មានទសេកតរាយការណមកថា នគរបាល បពោះរាជអាជាា ទៅបកមទសើរអទងេត នងទៅបកមជ

រោះកត បានេេលសណកពអោករកសខសេារ។ ពលរែាដតងដតតអញដតអជាសាធារណៈអពអទពើពករលយ។

ទរៀវតសរមនបគរបគននរមេដណកទអាយ មាន“អទពើពករលយទែើមបរស” កោងេទោមមនរនតថាោ កោរ

េដណកវរបធមនេណឌ ភាពទធវើទអាយអទពើពករលយវរកសាយកោងេទោមមនរនដជានខពស ។

ទៅនថងេ ៥ ដខមថ បកមបរការែាមនរនត ដែលជាដផោកបរតរតត បានទេញរេរញហជ ទអាយមនរនតរាជ

ការោងអសសការអនញហញ តពបរធាន មនទពលទឆៃើយតរនងការសរពដផោកបរតរតត ោកេងនងការទោេ

បរកានពករលយ។

ការបរកាសបេពយសមបតត៖ រាជការ រមោងមនរនតដតងតាង នងមនរនតជារទនោ តផង តាមេារ បតវបរកាសបេ

ពបសមបតតររសទគ។ អងគភាពបរនងអទពើពករលយេេលខសបតវកោងការេេលយកទសេកតបរកាស េដណក

ការពនយេទ ោះការមនទគនរពតាមមានការជារពនធ គនររារព ១ ដខទៅ ១ នោ ។ កនទៅកោងរនាក នងភរយ

មនសថតទបកាមេារតរវទអាយបរកាសបេពយសមបតតទេ។ អងគភាពបរនងអទពើពករលយបាននយយថា កោង

េទោមមនរនតរដឋា ភបាលេនន ៥ ២៥៥ កដែលបតវបានតរវទអាយបរកាសបេពយសមបតត មាន ៩៩,៩%

បានទគនរពតាមការតរវ។ ការបរកាសបេពយសមបតតររសមនរនតជានខពសមនបតវបានទអាយែងែលសាធារណៈ

ទេ ទ ើយទៅរេជតកោងទបសាមសរបត រ តោលដតមានការរតងោកេងនងអទពើពករលយ។

លេធភាពររសសាធារណជនកោងការេេលបានពតមាន៖ េារសដពរោណ សារជាត (National Archives

Law) អនញហញ តទអាយទគទមើលឯកសារពតមានទដឋយគនម នកណត ទៅកោងរោណ សារសាធារណៈ ។ ទោោះជា

យា ងោក ទដឋយ េារទនោះផដលលេធភាពទអាយទមើលឯកសាររដឋា ភបាលដែលមនបតវបានរញហជ កេាស ដត

កោងរយៈ ២០ នោ ទបកាយមកដតរាទោណ ោះ េដណកឯកសាររាោះ លែលសនដសខជាត នងការ រជវតផាា លខៃន

អាេរទញេញទអាយបានរ ា រពរយៈទពល ៤០នោ នង ១២០ នោ ទបកាយមកដតរាទោណ ោះ។ អងគការមនដមនរដឋា

ភបាលមយេននបានរាយការណថា ទៅកោងភាពជាកដសដង ខៃនមានការលបាកកោងការសបានពតមានមកទមើ

ល។ រដឋា ភបាល ជាញកញារ មនបាន ឬមនអាេទឆៃើយតរេទ ោះសទណើសពតមានបានទ ើយ ។

ផនែកទ៥ ៖ ឥរោបលរបេរោា បាលចាសពាះការសេើបអសខកតរបេអខគការអនដរជាត នខអខគការមន

ផមនរោា បាលសលើការសចាទបបកានពបទរសលា េទធមនេស

អងគការសេធមនសសកោងបសក នងអនដរជាតទផសងៗ ជាេទៅ ទធវើការទដឋយគនម នការរតតបតពរដឋា ភបា

លទ ើយ កោងការទសើរអទងេត នងទបាោះពមពផាយររកគទ ើញអពករណសេធមនសសររសខៃន ។ ជាទរឿយៗ ម

នរនដរដឋា ភបាលបានស ការជាមយរគគលកសេធមនសសកោងការទសើរអទងេតររសខៃន ។ ទោោះជាយា ងោក

ទដឋយ មានរបាយការណជាទបេើនអពកងវោះការស ការ ទ ើយទៅកោងករណមយេនន មានការរភតរភយ

ទដឋយមនរនដរដឋា ភបាល ។

មានអងគការមនដមនរដឋា ភបាលដែលទធវើការងារដផោកសេធមនសសបរមាណជា ៣០ ទៅកោងបរទេស

នងមានេននបរដ ល ១០០ ទេៀតដែលទផាត តការយកេតតេកដឋកទលើសេធមនសសជាដផោកមយននការងារររស

ទគទៅកោងវសយទផសងទេៀត រាដនដមានដតអងគការមយេននតេរាទោណ ោះ ដែលសកមមកោងការទរៀរេកមមវធ

រណដ ោះរោដ ល ឬទសើរអទងេតការរទលភសេធមនសស ។

អងគការសេធមនសសកោងបសក នងអនដរជាតជរបរេោះការគបមាមកដ ង នងការទធវើេកខរកទមោញព ម

នរនដមលដឋា ន ។ អទពើោងទនោះមានលកខណៈជាេបមងរតតបត នងការរខានែលការជរបរជដែលឧរតថមភ ទដឋយ

អងគការមនដមនរដឋា ភបាល ការរភតរភយទដឋយ កយសមដ ការគបមាមោតវធានការផៃវេារ នងការ

រារាងតាមដររការយធរទតយយ ។

អងគការស បរជាជាត នងអងគការអនតរជាតែនេទេៀត៖រដឋា ភបាលជាេទៅបានស ការជាមយអងគការអនដរ

ជាតទ ើយបានអនញហញ តទអាយតោងអងគការស បរជាជាតមកទធវើេសសនកេេ ។ អតតអោករាយការណ

ពទសសននអងគការស បរជាជាតេេលរនាកសេធមនសសទៅកមពជា ទលក Surya Subedi បានមកទធវើ

េសសនកេេទៅកមពជាេនន ១ ែង ។ អោករនតតដណងពទលក គទលកបស Rhona Smith បានពនារេសសន

កេេររសទលកបសពដខឧសភាទៅដខកញហញ ទដឋយសារ “ទ តផលរែាបាល នងភសតភា” ដែលបតវបានទគរក

បសាយជាេទៅថា មាននយថា មនរនតរដឋា ភបាលមនេងជរគនត។ រដឋា ភបាលដតងដតរោះគនតោងពទសសនន

អងគការស បរជាជាតជាសាធារណៈ េទ ោះការនយយររសទគសតពរញហា ដផោកសេធមនសស។

សាថ រនសេធមនសសររសរដឋា ភបាល៖វរដឋា ភបាលមានសាថ រនសេធមនសសេនន ៣ ដែលរមមានគណៈកមាម ធ

ការដឋេទដឋយដ កេនន ២វេេលរនាកការ រសេធមនសសវនងេេល កយរណត ងវទដឋយសាថ រនមយសថត

ទបកាមបពេធសភាវនងមយទេៀតសថតទបកាមរែាសភាវបពមោងគណៈកមាម ធការសេធមនសសកមពជាវដែលសថតទៅ

ទបកាមខេាកាលយយករែាមនរនត។វគណៈកមាម ធការោងទនោះពមានការបរជទេៀងោតវឬែទណើរការបរករ

ទដឋយតមាៃ ភាពទ ើយ។វគណៈកមាម ធការសេធមនសសកមពជាបរគលរបាយការណររសរដឋា ភបាលវទែើមបេល

រមកោងែទណើរការពនតយសេធមនសសជាអនតរជាតវែេជាការពនតយទេៀងោតជាសកលវនងបានទឆៃើយតរេទ ោះ

របាយការណររសសាថ រនរដឋា ភបាលអនតរជាតវរាដនតមនបានទធវើការទសើរអទងេតសាថ នភាពសេធមនសសទដឋយ

ឯករាជយទ ើយ។វអងគការមនដមនរដឋា ភបាលដផោកសេធមនសសដែលគរឱយេកេតតបាន ោតេកសមតថភាពររស

គណៈកមាម ធការររសរដឋា ភបាលថាវទៅមានកបមត។វ

រដឋា ភបាលបានទធវើជាមាេ សផាោះសបមារអងគជនជបមោះេបមោះជាតសាសនវសាមញញទៅកោងតលការកមព

ជាវ(ECCC) ដែលែទណើរការរមគនោ ជាមយអងគការស បរជាជាតវទែើមបកាតទោសទមែកដខមរបក មវនង

អោកេេលខសបតវខពសរផតេទ ោះការរទលភរ នទៅសមយដខមរបក ម វ(សមទមើលដផោក១ .ក)។វអោក

សទងេតការណខៃោះមានជទនឿថាវទសេកតអតាថ ធរាយជាសាធារណៈររសអោកែករដឋា ភបាលអពរញហា ោកេង

នងអាណតតយតាត ធការននអងគជនជបមោះវវសាមញញទៅកោងតលការកមពជាគជាេបមងមយននការទបជៀតដបជក

ររសអោកនទយបាយវ។ទោោះជាយា ងោក ទដឋយវគនម នភសតតាងដែលរងាា ញថាវទសេកតអតាថ ធរាយោងទោះវ

បានរាងសាោះែលការងារររសតលការវតាមលកខណៈដររោមយទោះទ ើយ។វទៅែោេនោ វតលការបាន

ទរើកសវការោកេងនងេងទោេននរររទោះវដែលរមមានអទពើបរលយពជសាសនទលើបកមជនជាតភាគ

តេោមវការរងខទអាយទរៀរការវការរទលភផៃវទភេវការទធវើវសេធកមមនផាកោងវនងរេទោេបរកានពអទពើឧបកែា

ដែលបតវបានបរបពតតទៅតាមមនារសនតសខខៃោះវនងទៅតាមការដឋា ន។

ដផោកេ៦៖ ការទរសទអើង ការរទលភរ នកោងសងគម នងការជញែរមនសសវ

រែាធមមនញញហាមបបាមការទរសទអើងោកេងនងពជសាសនវទយនឌរវពការភាពវភាសាវឬឋានៈសងគមវ

រាដនត ជាេទៅវរដឋា ភបាលមនបានអនវតតររាមោងទនោះទអាយមានបរសេធភាពទ ើយវ។វ

នរសត

ការរទលភទសពសនថវៈ នង ងាកោងបគសារ៖ េារដឋកទោសបព មេណឌ េទ ោះអទពើរទលភទសពសនថវៈ នង

ការរ ររ ន។ ទោោះជាយា ងទនោះកត អងគការមនដមនរដឋា ភបាលកោងបសក នងអនតរជាតបានរាយការណថា

អទពើ ងាបរនងនរសត មានែេជាអទពើ ងាកោងបគសារ នងការរទលភទសពសនថវៈវទកើតមានជាេទៅ។ អទពើ

រទលភទសពសនថវៈបតវកាតទោសឱយជារពនធ គនរព ៥នោ ទៅ ៣០នោ ។ អទពើរទលភទសពសនថវៈ រត/បរពនធ

មនបតវបានដេងជាកលកទៅកោងបកមបព មេណឌ ទ ើយ រាដនត អាេទធវើការទោេបរកានថាជា “អទពើរទលភ

ទសពសនថវៈ” “ការរងេររសសាោ ម” ឬ “ការរ ររ នមនសមរមយ”បាន។ ទយងតាមេារសតពអទពើ ងា

កោងបគសារ ការរទលភទសពសនថវៈរត/បរពនធអាេសថតទៅកោងនយមនយននអទពើ ងាកោងបគសារដែលរម

រញេល “ការរ នផៃវទភេ” ផងដែរ។ កបមមានការទោេបរកានពរេរទលភទសពសនថវៈរត/បរពនធតាមបកម

បព មេណឌ នងេារសតពអទពើ ងាកោងបគសារោស។ េារសតពអទពើ ងាកោងបគសារកណតដឋកទោស

បព មេណឌ េទ ោះអទពើ ងាកោងបគសារ រាដនត មនមានដេងជាកលកអពការដឋកទោសទ ើយ។ រាដនត ទគអាេ

ទបរើបកមបព មេណឌ ទែើមបដឋកទោសេទ ោះរេទលមើស ងាកោងបគសារ ទដឋយដឋកទោសពនធ គនរោរព ១វ

នោ រ តែល ១៥នោ ។វទៅកោងរបាយការណនោ វ២០១៣វររសអងគការស បរជាជាតវមនសសជត២០ %វកោង

េទោមមនសសបរកសេននវ១៨៦៣វកវដែលបតវបានសភាសនវបានសារភាពថាវបានរទលភទសពសនថវៈ

ទលើរមាោ ក។

អងគការមនដមនរដឋា ភបាលមយវទ ម ោះអាែ កបានេេលរបាយការណអពករណរទលភទសពសនថ

វៈេនន ១៨៣វករណវទដឋយកោងទោះវរោត លទអាយជនរងទបគនោះសាៃ រមាោ ក ។ ទៅកោងេទោមករណោង

ទនោះ មាន ៣៣វករណ បតវបានកាតកតទដឋយតលការ ១វករណបតវបានសបមរសបមលទដឋយអាជាា ធរ ទ ើយ

ករណដែលទៅសលទៅរងោសវការ។វទដឋយគតមកបតមដខសហាវអងគការអាែ កបានេេលទសេកតរាយ

ការណេននវ១១៤វសតពអទពើ ងាកោងបគសារវដែលទអាយររសធងនធងរវេដណកអងគការមនដមនរដឋា ភបាល

មយទេៀតបានបានេងបកងករណទសពសនថវៈេនន ៣៨ ករណវនងអទពើ ងាកោងបគសារេនន ៣៨វករណវ

ទដឋយគតមកបតមដខមថ។វករណដែលទគរាយការណមកសតពការទលភទសពសនថវៈវនង

អទពើ ងាកោងបគសារមានការទកើនទ ើងវទរើទបរៀរទធៀរនងរយៈទពលែេគនោ វកោងនោ វ២០១៤វដតទបេើនដតមន

បតវបានទគរាយការណអសវទដឋយសារនរសតខាៃ េការសងសកទដឋយជនទលមើស។វអងគការមនដមនរដឋា ភបាលបាន

រាយការណថា ការអនវតតេារសតពអទពើ ងាកោងបគសារមានភាពេនទខាយ អាជាា ធរទៅដតមនរវល ក

ពនធទៅកោងជទមាៃ ោះកោងបគសារ ។

រដឋា ភបាលបានគនបេអងគការមនដមនរដឋា ភបាលដែលផតលការរណត ោះរោត លែលនរសតបកបកវងាយរង

ទបគនោះទដឋយការរទលភពរត ទពសាោរយ នងការជញែរ។ បកសងកេេការរបានសបមរសបមលជាមយអងគ

ការមនដមនរដឋា ភបាល នងបរពនធផសពវផាយកោងបសកវទែើមបរទងេើតកមមវធោកផាយតាមវេយ នងេរេសសន

អពរញហា នរសត។

ការទរៀតទរៀនផៃវទភេ៖ បកមបព មេណឌ ដឋកទោសបព មេណឌ េទ ោះការទរៀតទរៀនផៃវទភេ ទដឋយដឋក

ពនធ គនរព ៦វនថងទៅ ៣វដខ នងពនយជាេកបបាកេននព ១០០ ០០០ទរៀលទៅ ៥០០ ០០០ទរៀល (២៥ ទៅ

១២៥វែលៃ រអាទមរក)។ រាដនត មនមានការោរខៃន ឬកាតទោសទ ើយ។ រដឋា ភបាលទធវើយេធការទលើកកមពស

ការយលែងជាសាធារណៈដែលទផាត តជាកលកទលើនរសតលកបសាទរៀរទៅកដនៃងកមានតដែលបានរាយការណ

ថា ងាយរងទបគនោះថាោ កទដឋយសារការទរៀតទរៀន។ វការសកាមយទៅនោ វ២០១៣វដែលទេញទដឋយអងគការ

ពលកមមអនតរជាតវ (ILO) បាននយយថា កមមករកាតមាោ កកោងេទោម ៥ កបានរងការទរៀតទរៀនផៃវទភ

េ។ ពោនមានពតមានោទផសងទេៀតសតពការទរៀតទរៀនផៃវទភេទ ើយ។

សេធរនតពជ៖ គសាវ មភរយ នងរគគលមាោ កៗអាេសទបមេេតតទលើេននកនដែលេងបាន គមាៃ តមានកន នង

ទពលមានកន ទ ើយពកទគមានពតមាន នងមទធាបាយទែើមបទធវើការសទបមេេតតទដឋយទសរវទដឋយគនម នការ

ទរសទអើងវការរងខវឬ ងា។ នរសតមានសេធេេលទសវាពនារកទណើត នងការដថោមនទពលសបមាល បពម

ោងឆមរមានជញ នងការដថោទបកាយទពលសបមាលផងដែរ រាដនតជាទរឿយៗ សេធទនោះទៅមានកបមត ទដឋយ

សារឧរសគគបបាកេណល នងភមសានរសត។ ទយងតាមការអទងេតសខភាពបរជាសានរសតវនងសខភាពវនោ វ

២០១៤វបរទេសកមពជា អបតាមរណៈមាតាមានេននវ១៧០វកកោងោរកទកើតរសេនន ១០០ ០០០ក។

កតាត េមបង ដែលមានឥេធពលទលើអបតាមរណៈមាតាខពសទៅកោងបរទេសរមមានកងវោះមណឌ លសខភាពបតមបតវ

ថាោ សងេវ នងកងវោះឆមរមានជញបតមបតវ។វអបតាទបរវាា ងននការទបរើមទធាបាយពនារកទណើតកោងេទោម

នរសត វកោងអាយេទ ៃ ោះពវ១៥វែលវ៤៩វនោ វមានបរដ លវ៣៩ %។វទរើទយងតាមការអទងេតទនោះវរេននវ

១២ %វដែលសថតទៅកោងអាយពវ១៥វទៅវ១៩វនោ វបានឆៃងេទនៃវឬមាននផាទ ោះកនែរង។

ការទរសទអើង៖ រែាធមមនញញដេងអពសេធទសមើភាពគនោ សរារនរសត ការេេលបានបបាកកនបមទសមើគនោ េទ ោះការងារ

ែេគនោ នងឋានៈទសមើគនោ កោងអា ព ។ ជាេទៅ នរសតមានសេធទលើបេពយសមបតតទសមើភាពគនោ មានសេធតាម

ផៃវេារែេគនោ កោងការដឋក កយរណត ងដលងលោះ នងសេធទសមើគនោ កោងការេេលបានការអររ នងការងារមយេ

នន។ រាដនត បរនពណវរបធមបានកបមតសមតថភាពររសនរសតទែើមបនទៅែលការេេលបានមខតដណងខពស

ទៅកោងការងារ នងដផោកទផសងទេៀត។ ជាទរឿយៗ នរសតទបេើនទធវើការងារដែលេេលបានបបាកកនបមោរ នងភាគ

ទបេើនមនសវមានមខតដណងដផោកបគរបគងទេ។ ររសយា ងទបេើនទលើសលររទបមើការងារទយធា នគរបាល

នងការងាររាជការសវល។

កមារ

ការេោះសរបតកទណើត៖ តាមេារ សញហជ តអាេេេលបានតាមរយៈកទណើតពឪពកមាត យដែលមនដមនជាជន

ជាតដខមរ កោងករណដែលឪពកមាត យោងពរទោះបានទកើត នងរសទៅទដឋយបសរេារទៅកោងបរទេសកមពជា

ឬករណដែលឪពក/មាត យោមាោ កេេលបានសញហជ តកមពជា។ បកសងមហានផាបានបគរបគងបរពនធេោះរញជវ

កទណើតតាមដររេទនើរ រាដនតោរកោងអសមនសេធដតបតវបានេោះរញជភាៃ មៗទ ើយ ទដឋយសារដតឪពកមាត យវ

ពនារទពល។ ទបៅពទនោះ កមារដែលបានទកើតោរព កកោត លេសវតសរនោ ១៩៧០ ែល កកោត លវ

េសវតសរនោ ១៩៩០ ជាេទៅ មនបតវបានេោះរញជកទណើតទ ើយ ទដឋយសារការបគរបគងររសទវៀតោម/ដខមរវ

បក ម/សនរងាគ មសវល។ អោកដែលមនបានេោះរញជោងទនោះជាទបេើន ដែលទបកាយមកមាន បគសារផាា លខៃន

មនបានយលអពភាពោបាេននការេោះរញជទនោះទេ។ ជាេទៅ យវជនមនទៅេោះរញជកទណើតទ ើយ រ ត

ោលដតទគបតវការោបាេ។

ការខកខានមនបានេោះរញជកទណើតទអាយមានការទរសទអើង រមោងការមនផតលទសវាសាធារណៈ

ផង។ ការសកាមយទៅនោ វ២០០៧វដែលទធវើទ ើងទដឋយអងគការ UNHCR សតពភាពគនម នសញហជ តទៅកោង

បរទេសកមពជាបាននយយថា ជាទរឿយៗ កមារជនជាតភាគតេ នងកមារដែលគនម នសញហជ តបតវបានផាត

ទេញពែទណើរការេោះរញជកទណើត។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលដែលផតលទសវាេទ ោះស គមនដែលបតវបាន

ទគផាតទេញវបានរាយការណថា ជាទរឿយៗ កមារដែលគនម នសរបតកទណើត នងទសៀវទៅបគសារវបាតរង

លេធភាពេេលបានការអររ នងការដថោសខភាព។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលោងទោះក បានរញហជ កផង

ដែរថា អោកោងទនោះទបេើនដតគនម នលេធភាពកោងការេេលបានការងារទធវើ ការមានបេពយសមបតតផាា លខៃន ការេល

រមទបាោះទនោ ត ឬការទបរើបបាសបរពនធេារ។

ការអររ៖ ការអរររ តែលថាោ កេ៩ គឥតមានរងនថៃទ ើយ រាដនត មនដមនជាកាតពវកេេបតវដតទរៀនទេ។

កមារជាទបេើនបានឈរទរៀនទែើមបជយបគសារកោងការងារកសកមមលកខណៈបគសារ ទធវើការងារទៅកោង

សកមមភាពទផសងទេៀត េលទរៀនទៅអាយទបេើន ឬមនេលទរៀនទសាោះដតមតង។ រដឋា ភបាលមនរែទសធទកមងបស

កោងការេេលបានការអររទសមើភាពគនោ ទេ។ រាដនត ជាទរឿយៗ បគសារដែលមានធនធានមានកវរតវផតលអាេភាព

ែលទកមងបរសជាងទកមងបស។ ទរើទយងតាមរបាយការណអងគការអនតរជាត រ ា រពកបមតរឋមសកា េនន

ទកមងបសេោះទ ម ោះេលទរៀនធាៃ កេោះយា ងខាៃ ងទៅតរនបកង េដណកការេលទរៀនររសទកមងបរសទៅទបកាយ

ថាោ ករឋមសកា មានេននធាៃ កេោះទបេើនគរសម ទៅតរនជនរេ។ សាលទរៀនទៅកោងតរនជាទបេើនសថតទៅ

នង យពផាោះ ទ ើយការទធវើែទណើរក ជារញហា មយផងដែរ។ កតាត ទនោះបានទធវើឱយរាោះ លែលទកមងបសជាពទសស

ទដឋយសារកងវលពសវតថភាពកោងការទធវើែទណើរពផាោះទៅសាលទរៀន។

ការទធវើបារកមារ៖ ទរើតាមអោកសទងេតការណ ការទធវើបារកមារបតវទគបានទជឿថា មានជាេទៅ ទ ើយការរតង

បរនងនងជនបរបពតតកបមមានោស។ របាយការណនោ ២០១៤ ររសអងគការ UNICEF នយយថា ៦១%

ននកមារដែលទឆៃើយសណរ នង ៥៨% ននកមារាដែលទឆៃើយសណរ ដែលសថតកោងអាយព ១៣ េ ១៧ នោ បាន

រងការវាយែទៅកោងបគសារ។ ការរទលភទសពសនថវៈកមារទៅដតជារញហា ធងនធងរមយទៅទ ើយ។ អងគការមន

ដមនរដឋា ភបាលវADHOC បានរាយការណវថា ករណរទលភទសពសនថវៈ នងរានរាងរទលភទសពសនថវៈេនន

៩៩ ករណបានទកើតទ ើងេទ ោះកមារដែលមានអាយទបកាម ១៨វនោ ។

ការនរទរៀរអា ព វនងការរងខទអាយទរៀរអា ព ៖វអាយបគរការតាមេារសរារទកមង

បរសវនងទកមងបសគវ១៨វនោ វដតកមារអាយបតមវ១៦វនោ អាេទរៀរការទដឋយបសរេារបានវទរើមានការយល

បពមពឪពកមាត យ។វទៅកោងនោ ននរបាយការណវ១៨ %វននរដែលមានអាយពវ២០វទៅវ២៤វនោ វបាន ទរៀរ

ការទៅទពលទគមានអាយទបកាមវ១៨វនោ វទ ើយមានវ២ %វបានទរៀរការណទៅអាយទបកាមវ១៦វនោ ។វតាម

បរនពណវរបធមវវការទរៀរការររសកមារមនបតវបានោតេកថាវជារញហា ទេវ។រដឋា ភបាលនងអងគការមន

ដមនរដឋា ភបាលកោងបសកមយបានទលើកកពសការយលែងទលើអាយអរបរមាែេដែលបតវបានកណតទដឋយេា

រ។

ការទកងបរវញេផៃវទភេទលើកមារ៖ ការរមទភេជាមយកមារអាយទបកាម ១៥វនោ គជាអទពើខសេារ។ រាដនត

ទពសាោរយកមារបានទកើតទ ើង។ ទៅអ ងនោ ននរបាយការណ នគរបាលបានវាយឆមកេលផាោះរន ទ ើយបាន

ជយសទនរងាគ ោះទកមងបសមនបគរអាយដែលបតវបានទគជញែរទធវើទពសា។វកមារខៃោះរទរកោងទពសាោរទែើមបរស។

បរទេសកមពជាទៅដតជាទគនលទៅទេសេរណផៃវទភេទលើកមារវថវទរើកមារមនោនបគរអាយដែលរកសផៃវទភេវ

មានេននធាៃ កេោះយា ងទបេើនវទៅកោងេសវតសេងទបកាយទនោះកត។វរដឋា ភបាលបានទបរើបបាសេារសតពការរនរងាេ រ

ការជញែរមនសស នងការទកងបរវញេផៃវទភេ ទែើមបកាតទោសអោកទេសេរផៃវទភេវដែលរទលភរ នទលើ

កមារ។វេារសតពការជញែរមនសសដឋកទោសេទ ោះការជញែរវទកងបរវញេផៃវទភេទលើកមារវទដឋយដឋក

ពនធ គនរោរព ២ ទៅ ១៥វនោ ។ េារទនោះក ហាមបបាមររអាសអាភាសកមារផងដែរ។

កមារផាៃ សេលទៅ៖ រដឋា ភបាលបានផតលទសវាមានករតវនងមនបគរបគននែលកមាររសទៅតាមេទញេ ើមថោល

ទៅមជឈមណឌ លសាត រនតសមបោ។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលកោងបសកមយបានវាយតនមៃថា មានកមារតាម

េទញេ ើមផៃវកោងេននបរដ លនងេននកោងនោ ២០១៤ គមានបរមាណជា ១២០០ ទៅ ១៥០០វកទៅកោងរាជ

ធានភោទពញ ដែលគនម នេកេនងបគសារ ទ ើយកមារបរមាណជាព ១៥ ០០០ ទៅ ២០ ០០០ក បានទធវើ

ការងារទៅតាមេទញេ ើមផៃវ រាដនត បានបត រទៅផាោះវញទៅទពលយរ។ កមារបរមាណជា ២០០ ទៅ ៤០០វ

ក បានរសទៅជាមយបគសារររសខៃនទៅតាមេទញេ ើមផៃវននរាជធានភោទពញ។វការអទងេតមយររសរដឋា ភបា

លវទៅនោ វ២០១៤វបានរកទ ើញថាវ៧០ %វននកមារកប េននវ១២វ០០០វកវដែលរសទៅតាមមជឈ

មណឌ លររសរែាវនងឯកជនវមានឪពកមាត យវឬរងរអន។វេននមជឈមណឌ លកមារកប ទៅកោងបរទេសមាន

កទណើនពវ១៥៥វទៅនោ វ២០០៥វែល២ ២៥វទៅនោ វ២០១៤វដែលកោងេននទនោះវមានដតវ២៣វទេដែលបគរបគង

ទដឋយរែា។វអងគការវNGO នងអោកសទងេតការណែនេទេៀតបានទោេថា មជឈមណឌ លកមារកប ឯកជនជា

ទបេើនគនម នការបគរបគងលអទេ ទ ើយមានកមារអតកប ទបេើន ទែើមបោកោញអទោយពជនររទេស។

ការោរជរតកមារឆៃងដែន៖ បរទេសកមពជាមនដមនជា តថទលខននអនសញហញ បកងឡាទអ នោ ១៩៨០ សតព

េែាភាពសវលននការោរជរតកមារឆៃងដែនទ ើយ។

ការបរនងនងសាសជវស (Anti-Semitism)

វវវវវវវវវវមានស គមនអនកជនកានសាសជវសតេមយទៅកោងរាជធានភោទពញ ទ ើយមនមានរបាយ

ការណអពេទងវើបរនងនងសាសទនោះទ ើយ។

ការជញែរមនសស

សមេលទមើលរបាយការណសតពការជញែរមនសស ររសបកសងការររទេសស រែាអាទមរក ទៅទគ

េពរ www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/។

ជនពការ

េារហាមការទរសទអើង ការបពទងើយកទនតើយវការទកងបរវញេ ឬការទបាោះរងជនពការ។ ទៅកោងេារវ

ទនោះ នយមនយជនពការរមមានោងជនដែលមានជងសតសាម រត នងជនពការបបាជាា ផងដែរ ទ ើយេារទនោះ

ក តបមវផងដែរថា អាគនរសាធារណៈ នងេតាងផតលទសវារដឋា ភបាល រមោងបគោះសាថ នអររផងដែរ បតវមាន

មទធាបាយដែលអាេឱយជនពការទេញេលបាន។ េារទនោះមននយយពមទធាបាយទេញេល ឬទ ើងេោះ

ទពលទធវើែទណើរតាមយនតទហាោះ ឬទធវើែទណើរតាមមទធាបាយទផសងទ ើយ។បកសងសងគមកេេ អតតយេធជន នង

យវនតសមបោេេលខសបតវរមទលើការការ រសេធជនពការ ថវទរើេារទនោះកណតភារកេេជាកលកសរាររ

ោត បកសងទផសងទេៀតវែេជា បកសងសខាភបាល បកសងអររ បកសងសាធារណៈការ នងែកជញជន នង

បកសងការ រជាតកត។ រដឋា ភបាលបានទសោើឱយរោត ញេរេសសនោងអសទបរើបបាសការរកដបរភាសាសញហញ

កោងកមមវធររសខៃន។ គតបតមដខកញហញ សាថ នយេរេសសនធជាងទគមយមានការរកដបរភាសាសញហញ ។ េសត

ការគណៈរែាមនរនតបានអនមតអនបកតយេនន ៤ ដែលគនបេេារទនោះ។

វវវវវវវវវវកមមវធដែលទរៀរេទ ើងទដឋយអងគការមនដមនរដឋា ភបាលវបានទធវើការដកលមអគរឱយកតសមាគ ល

េទ ោះការបរបពតត នងការសាត រនតសមបោទលើជនពការ រាដនត ពកគនតបានបរឈមនងការទរសទអើងពសងគម

យា ងទបេើន ជាពទសសលេធភាពកោងការេេលបានការងារជ ញ។

វវវវវវវវវវកមារពការអាេេលសាលបានដែរ។ វកមារដែលពការខាៃ ងវបានេលទរៀនទៅសាលដឋេទដឋយដ កវ

ដែលឧរតថមភទដឋយអងគការវNGO ទៅភោទពញ។ ទរើទយងតាមអងគការ NGO មយ ការសកាសរារកមារដែល

មានភាពពការខាៃ ង គនម នទៅទបៅបកងភោទពញទេ។

វវវវវវវវវវគនម នការដឋកក តផៃវេារទលើសេធជនពការកោងការទបាោះទនោ ត ឬេលរមទៅកោងកេេការសវលទ ើយ

រាដនតរដឋា ភបាលមនបានខតខបរងដបរងស ការោមយ ទែើមបជយពកគនតឱយមានការេលរមកោងកេេការស

វវលកានដតទបេើនទ ើយ។ បកសងសងគមកេេ អតតយេធជន នងយវនតសមបោមានេនលខសបតវកោងការរទងេើត

ទគនលនទយបាយទែើមបការ រសេធ នងសាត រនតសមបោជនពការ ក ែេជាផតលការរណត ោះរោត លជញ

សបមារពកគនត។

សញហជ ត/ពជសាសន/ជនជាតទែើមភាគតេ

វវវវវវវវវវេារសតពសញហជ តមនមានដេងេាសលសអពសេធររសជនជាតទែើមភាគតេទ ើយ។ ការការ រ

តាមរែាធមមនញញនយយដតព “បរជាជនដខមរ” រាទោណ ោះ។ អាណកជនេន នងទវៀតោមគជាជនជាតភាគតេ

ភាគទបេើនជាងទគ។ ជនជាតេនបតវបានេេលយកទៅកោងសងគម រាដនត មានការរនតសអរទខពើមេទ ោះជនជាតទវៀ

តោម ដែលបតវបានទគទមើលទ ើញថា ជាការគរាមកដ ងេទ ោះបរទេសជាត នងវរបធម។ បកមមយ

េននរមោងបកមអោកនទយបាយផងកោងរកសបរនងផង បានរនតនយយបរនងនងជនជាតទវៀតោមយា ង

ខាៃ ងកាៃ ។ បកមោងទនោះបានសតរទ ា សថា មានការបគរបគងដផោកនទយបាយពបរទេសទវៀតោមទលើគណរកស

បរជាជនកមពជា រញហា េនរ ា នទៅតាមតរនបពដែន នងរញហា ជាទបេើនទផសងទេៀត ដែលបកមោងទនោះបានដឋក

ក សទៅទលើជនជាតទវៀតោម យា ងទហាេោសក កោងេដណកខៃោះដែរ។

ជនជាតទែើមភាគតេ

វវវវវវវវវវជាការជយែលការខតខបរងដបរងររសស គមនជនជាតទែើមភាគតេ កោងកេេការ រេកែែនតា

នងធនធានធមមជាតររសខៃនវបកសងដែនែបានទេញរណណ កមមសេធែរមទៅទអាយស គមនជនជាតទែើមេននវ

៨វស គមនវទៅទខតតរតនៈគរវនងទខតតមណឌ លគរ។អងគការមនដមនរដឋា ភបាលបានវរោះគនយរមកទ ើយនវ

ែទណើរការអនវតតយតៗននការផតលរណណ កមមសេធែទ ើយបានរនតសទអាយមានការផាអ កការលកែ នងការផតល

សមបោនែដែលរាោះ លែលស គមនជនជាតទែើមភាគតេ។ អងគការមនដមនរដឋា ភបាលកោងបសក នងអនតរ

ជាតមានសកមមភាពយា ងសកមមកោងការអររស គមនជនជាតទែើមភាគតេអពែទណើរការេោះរញជែ បពម

ោងផតលជាតោងដផោកេារកោងវវាេផងដែរ។

អទពើ ងា ការទរសទអើង បពមោងអទពើ ងាទដឋយទ តផលផៃវទភេ នងអតតសញហញ ណទជនឌរ

វវវវវវវវវវមនមានេារដែលដឋកទោសបព មេណឌ ទលើការបសឡាញទភេែេគនោ ទ ើយ ទ ើយក មនមានការទរស

ទអើងជាផៃវការបរនងនងបកមនរសតបសឡាញនរសត ររសបសឡាញររស រគគលដែលបសឡាញោងររស នងនរសត

នងអោកវោះកាតដកអវៈយវៈទភេ (LGBT) ទោះទេ ទោោះរជាទៅដតរនតមានការទរសទអើងពសងគមមយេនន នង

ការគនោ សអរ ជាពទសសទៅកោងតរនជនរេកត។វរដឋា ភបាលបានផតលទមាា ងផាយសរារកមមវធោកេងនង

សេធររសបកមវLGBTI ។

គនម នរបាយការណអពការទរសទអើងពសោករដឋា ភបាលវដផអកទលើលកខណៈននេណងផៃវទភេវទៅកោង

ការងារវភាពគនម នសញហជ ត ឬលេធភាពេេលបានការអររ ឬការដថោសខភាពទ ើយ។ រាដនត ការបសឡាញទភេ

ែេគនោ ជាេទៅ េេលរងការខាៃ េរអារ នងការសងសយពសោកបរជាជនេទៅ ទ ើយមានបកមគនបេតេតេ

រាទោណ ោះដែលអាេរាយការណបបារពករណទរសទអើងវ។វការទរសទអើងទបៅផៃវការបរនងនងបកម LGBT

ទៅដតមាន ដតអងគការមនដមនរដឋា ភបាលកោងបសកមយបាននយយថា ការទរសទអើងមានការថយេោះ

ទដឋយសារស គមនររសបកម LGBT ទធវើការបានលអកោងការទលើកកពសការយលែងោកេងនងរញហា ររស

បកម LGBT ។

អងគការកោងបសកមយដែលទធវើការទលើសេធររសបកម LGBTI បានរាយការណពករណជាង ១០០នន

ងា ឬការរទលភរ នទៅទលើមនសសកោងបកម LGBTI ទដឋយរមោងអទពើ ងាកោងបគសារដែលបរបពតត

ទដឋយសមាជកបគសារ។ ដតការមាកងាយ ឬការគរាមកដ ងអាេជាកតាត មយកោងការរារាងមនទអាយមាន

ការបបារពករណដររទនោះ។

ការមាកងាយពសងគមទាកទងនងនមនោគ នងជាងនេដស

វវវវវវវវវវការអទងេតដផោកសខភាពវនងបរជាសានរសតបានកតសគនលទ ើញថាវ២១ %វនននរសតវនង១៨ %វននររស

បាននយយពឥរយរេទរសទអើងទៅទលើអោកជងទអែសវឬអោកមានផាកទមទរាគទអែស។វរ ា រពមានឧរបតត

ទ តកាលពដខកញហញ វនោ វ២០១៤វដែលកោងទោះវបគទពេយគនម នេារអនញហញ តមាោ កបានទធវើទអាយឆៃងទមទរាគទអែ

សទដឋយអទេតែលអោកភមបរមាណវ២៩០វកវអោកភមបាននយយពការមាកងាយជាេទៅពអោកភមែនេ

ទេៀតវទដឋយមានអោកខៃោះមនោកេងជាមយជនរងទបគនោះដតមតង។

ផននកទ ៧៖សទធកមមករ ននោជត

ក. ទសរភាពេលរម នងសេធេរោអនសញហញ រមវ(Freedom of Association and the Right to

Collective Bargaining)

េារការ រសេធររសអោកទធវើការកោងវសយឯកជនកោងការរទងេើតនងេលរមកោងស ជព តាមការ

ទបជើសទរសររសទគ ទដឋយគនម នការអនញហញ តជាមន សេធកោងការទធវើកែកមម នងសេធកោងការេរោអនសញហញ រម

ថវទរើស ជពអាេេងសមពនធ ឬេលរមជាសមាជកទដឋយទសរកត ដតមនដេងេាសពសេធររសទគកោងការេង

សមពនធ ឬេលជាសមាជកអនតរជាតទេ។ េារតបមវឱយស ជពរញជនលកខនតកៈវនងរញជទ ម ោះមនរនតស ជព

ទៅបកសងការងារ នងរណត ោះរោត លវវជាជ ជវៈ (MOLVT)។

មនរនតរាជការវរមោង បគរទបងៀន ទៅបកម នងមនរនតទយធា បពមោងអោករទបមើការងារតាមផាោះ វគនម ន

សេធរទងេើត ឬេលរមកោងស ជពទ ើយ។វអងគការវILO រនតសទអាយរដឋា ភបាលធាសេធររសនទយជតសា

ធារណៈកោងការេលរមកោងបកម សមាគម នងការេោរអនសញហញ រម។ រគគលកទៅកោងឧសា កមមែក

ជញជនតាមផៃវអាកាស នងផៃវេកមានទសរភាពកោងការរទងេើតស ជព រាដនតគនម នសេធេេលបានអតថបរទយជន

រររធាដផោកសងគម នងបបាកទសាធននវតតនទ ើយ ទ ើយេេលការទលើកដលងពការក តទមាា ងការងារ

ដែលមានដេងទៅកោងេារ។

េារដេងថា កែកមមអាេទរៀរេទធវើបានលោះបតាដតរទពញតាមលកខខណឌ តបមវមយេននសនវែេជា

ររាជយននការទដឋោះបសាយវវាេតាមវធទផសងទេៀត (ែេជា ការេរោ ការផសោះផារ ឬមជឈតតកមម) ការមាន

ការទបាោះទនោ តសមាង តពសមាជកស ជព នងការជនែណងជាមនរយៈទពល ៧នថង ែលនទយជក នងបកសង

ការងារ នងរណត ោះរោត លវជាជ ជវៈ។ ពមានេារដែលហាមបបាមមនរនតរាជការ រគគលកទៅកោងវវសយសាធារ

ណៈ ឬរគគលកទៅកោងទសវាសខានៗមនឱយទធវើកែកមមទ ើយ។ មានការការ រតាមេារដែលការ រកមមករ-

នទយជតពការសងសក។វេារក ដេងផងដែរពការការ រទមែកស ជពពការរទណត ញទេញពការងារ។

រេរបញញតតសតពសេធេរោអនសញហញ រមផតលសេធកោងការេរោអនទលើអនសញហញ រមែលស ជពទៅ

កោងស បគនសមយដែលវ "តោងទអាយកមមករទបេើនរផតវ"ទៅកោងបកមេរោវទ ើយតរវទអាយនទយជ

កេរោវរទ ើស ជពទនោះទសោើទអាយមានកេេបពមទបពៀងទលើអនសញហញ រម។វរេរបញញតតោងទនោះក េងភាជ រ

កាតពវកេេគភាគឱយឯកភាពនងែទណើរការេរោដែលមានលដឋរលទដឋយបតមបតវ នងផតលសទណើ ក ែេជា

សទណើតរដែលសមបសរ នងសមទ តផល បពមោងតបមវឱយនទយជកផតលេតាង នងពតមានដែល

ោកេងនងែទណើរការេរោោងអសវែលស ជព តាមការទសោើសររសស ជព។ ការយលយេកេនង

ការងារមានេបតវសរលែទណើរការននការេោះរញេ ស ជព នងការរញហជ កឋានៈននភាពជាតោងទបេើន

រផតសរារស ជព កោងករណមានស ជពទបេើនទៅកោងស បគនសមយ។ ដតេារអនញហញ តទអាយភាគេ

៣ ទធវើការជោសនងការផតលឋានៈជាតោងទបេើនរផតែលស ជព ដែលអាេជាទ តផលទអាយរដឋា ភបា

លទធវើការជោស។ អងគការ ILO បានកតសគនលទ ើញថា ការអនញហញ តទអាយមានការជោសពភាគេ៣ផាយ

ទៅនងសេធសតពការងារដែលមានការយលបពមជាអនតរជាត ោកេងនងទសរភាពននការេងបកងជាបកមជា

សមាគម នងការេរោអនសញហញ រម។

ការពបងងការអនវតតសេធរទងេើតបកមវសមាគមវទសរភាពោកផតពការទរងទអើងបរនងនងស ជពវ

នងសេធកោងការេរោអនសញហញ រមមានលកខណៈមនសសងាវ កទេ។វទពលខៃោះវទេតររសរដឋា ភបាលកោងការ

ពបងងការអនវតតសេធោងទនោះបតវរនាេរងាអ កទដឋយសារេកេនងជតសោេធទៅកោងេទោមមនរនតរដឋា ភបាល

នទយជក នងទមែកស ជពវពទសសអោកែកស ជពដែលគនបេរដឋា ភបាល។ េកេនងោងទនោះ

រងាអ កមនទអាយទមែកស ជពរាយការណពករណទរសទអើង ទ ើយរាងសាោះែលែទណើរការទពញការងារ

រទដឋយឯករាជយររសស ជព។

រដឋា ភបាលមនបានផតលធនធានបគរបគននែលដផោកអនវតតេារទេ ពទសសការផតលការរណត ោះរោត ល

នងធនធាន ទែើមបធាទអាយដផោកអធការកេេការងារមានែទណើរការទៅលអ។ ទៅកោងរយៈទពល ៦ ដខែរង

យកដឋា នអធការកេេការងារររសបកសងសងគមកេេបានទេញការបពមានែលបកម នេនន ១៩៧ េទ ោះ

ការរទលភេារការងារ។ ទោោះរជាបកសងការងារ នងរណត ោះរោត លវវជាជ ជវៈ ជាទរឿយៗ បានសទបមេ

ទដឋយឈរទលើផលបរទយជនររសនទយជតក ទដឋយ ក បកសងកបមបានទបរើបបាសសេធអោេបសរេារ

ររសខៃនទែើមបដឋកពនយែលនទយជកដែលមនអនវតតរេរញហជ ររសខៃនោស។វកោងេទោមបកម នេននវ

១៩៧វដែលបានេេលការបពមានវមានដតវ២៩វបតវបានពនយទអាយរងបបាក។វទៅកោងរយៈទពលវ៦វដខែរងវ

បកសងសងគមកេេបានេេលករណជទលោះេននវ១១៨វដែលមនោកេងនងការទធវើកែកមមវនងរណត ងេននវ៥៨វ

ោកេងនងកែកមមវទ ើយយកដឋា នទដឋោះបសាយវវាេការងារររសបកសងបានទផាើករណដែលទដឋោះបសាយមន

ទេញទៅបកមបរកាអាជាា កោត ល។

វ

វវវាេការងារដែលទដឋោះបសាយមនដឋេទបសេ អាេរញជនទៅកានបកមបរកាអាជាា កោត ល ដែលជាអងគ

ភាពរែាឯករាជយដែលរកបសាយរេរញញតតការងារទៅកោងករណវវាេសម ភាពវែេជាទៅទពលនទយជតជា

ទបេើនបតវបានរទណត ញទេញពការងារជាទែើម។ គភាគអាេសទបមេថា នងេេលយកទសេកតសទបមេ ជាការ

ភាជ រជាកាតពវកេេយា ងោ។ បរសនទរើមនមានភាគោមយជោសទៅនងទសេកតសទបមេ ទៅកោងរយៈ

ទពល ៨នថង រ ា រការទេញទសេកតសទបមេទេ ភាគបតវជារកាតពវកេេទដឋយសវយបរវតត។ វវវាេរគគលអាេយ

កមកទដឋោះបសាយទៅេទ ោះមខតលការ ដតបរពនធតលការមនមានភាពអពាបកត នងតមាៃ ភាពទេ វ(សម

ទមើលដផោកវ១វង) ។វគនម នតលការឯកទេសសរារកាតកតជទលោះកោងការងារទេ។វស ជពមយេននបានជរញ

ឱយរដឋា ភបាលពបងកតេររសបកមបរកាអាជាា កោត លវទដឋយទអាយរមរញេលករណវវវាេផលបរទយជន

រគគល នងផលបរទយជនសម ភាព បពមោងទធវើឱយមានការភាជ រកាតពវកេេេទ ោះទសេកតសទបមេររសបកម

បរកាផងដែរ។វពដខមករាែលដខមថវបកមបរកាអាជាា កោត លបានេេលសណទរឿងេនន ១៦២។វទៅ

កោងរយៈទពលែេគនោ ទនោះវកោងនោ វ២០១៤វបកមបរកាបានេេលករណេននវ១៧៤។វ បកមបរកាបាននយយ

ថាវទៅកោងេទោមករណោងវ១៦២វខៃនបានទដឋោះបសាយបានេននវ៨៧វករណវមានវ២៩វករណបតវបានបសោះ

បសលគនោ វញទដឋយភាគជទលោះវទ ើយមានវ២២វបតវបានរេទដឋយសារគនម នការេលរមវឬស បរតរតតការ

ទដឋយភាគជទលោះវបកមបរកាបានជយសររសរលែលការទដឋោះបសាយករណេននវ៨វទ ើយករណទៅសល

ែនេទេៀតមនោនបតវបានពនតយទដឋោះបសាយទៅទ ើយ។

តាមទសេកតរាយការណមក កមមករជរឧរសគគកោងការអនវតតសេធររសទគកោងការរទងេើតបកម ទដឋយ

សារនទយជកខៃោះមនបពមេោះ តថទលខាទលើសរបតជនែណង ដែលេេលសាគ លស ជពជាផៃវការ។ ទបៅព

ទនោះទេៀត កមមករទៅកោងវសយកាតទែរទៅកមពជាបតវបានជលែេជាអោកទ ា ការរនត ដែលជាការទធវើទអាយការ

េល ឬរទងេើតស ជពមានការពបាក។ ស ជពភាគទបេើនេលខាងគណរកសែកបរទេស ខៃោះេលខាង

គណរកសបរនង ទ ើយខៃោះទេៀតឯករាជយ។ ទមែកស ជពដែលេលខាងរដឋា ភបាល មនបានទធវើការទដឋយ

ឯករាជយទេ។

វវវវវវវវវវការទរៀរេរទងេើតស ជពវឬសមាគមទៅកោងេទោមរគគលកវសយសាធារណៈបានបរឈមមខនង

ឧរសគគជាទបេើន។ សមាគមបគរទបងៀនឯករាជយកមពជាបានេោះរញជការជា “សមាគម” ទដឋយសារការហាម

ោតការរទងេើតស ជពកោងវវសយសាធារណៈ ទ ើយ រដឋា ភបាលបានរែទសធសទណើសការអនញហញ តែដងា

រកបន នងទធវើការតវាា ទោោះរជាខៃនបានរាយការណថា មនមានការទបជៀតដបជកទដឋយផាា លោមយពរដឋា ភបា

លកោងសកមមភាពបរោនថងររសខៃនក ទដឋយ។ សមាជកមយេននភយខាៃ េថា ការេលខៃនកោងសមាគមបគ

រទបងៀនអាេជាឧរសគគែលអាជពទៅមខររសទគ។ សមាគមវសយសាធារណៈមយទផសងទេៀតគ សមាគម

មនរនតរាជការឯករាជយកមពជា បានទលើកទ ើងថា ការភយខាៃ េការទរៀតទរៀន ការទរសទអើង ឬរញេោះតដណងជា

កតាត ដែលរារាងទគមនឱយេលរមកោងសមាគម។

មានរបាយការណគរទអាយទជឿេកេតតថា មានការទធវើេកខរកទមោញបរនងនងស ជពពសោក

នទយជក រមោងការរទណត ញទមែកស ជពកោងទរាងេបកកាតទែរ នងស បគនសទផសងទេៀតទេញពការ

ងារផងដែរ។វអទពើទរសទអើងទៅទលើស ជពវការគរាមវនងការសងសកទដឋយនទយជកទសាើរដតមនដែលបាន

េេលេណឌ កមមទេ។វកមមវធមយដែលមានទ ម ោះថាវទរាងេបកលអទៅកមពជាវ(Better Factories Cambodia

ឬ BFC) ដែលជាកមមវធតាមដឋនទដឋយឯករាជយមយ ទៅកោងវសយកាតទែរសទលៀករ កនងដសបកទជើង

បាននយយថា ពដខទមសា នោ ២០១៤ បរដ ល ៣% ននទរាងេបកេនន ៣៩៣ ដែលខៃនតាមដឋន មាន

សកមមភាពបរនងនងស ជព។ ទៅតាមទរាងេបកខៃោះ ទៅដកហាកបានរទងេើត ឬគនបេស ជពដែលគនបេ

ទៅដក ឬនទៅទមែកស ជពទដឋយទធវើទអាយរាោះ លែលការងារររសទគ។ រ ា រពមានការតវាា ទដឋយ

ងាទៅនោ ២០១៣ សមាគមទរាងេបកកាតទែរកមពជា (GMAC) បានរតងទៅតលការបកងភោទពញបរនង

នងស ពនធស ជពេនន ៦ ទដឋយទោេថា ស ពនធោងទោះបានញោះញងទអាយកមមករទធវើការតវាា ទដឋយ

ងា ដែលទអាយរាោះ លនងខេខាតែលផលតកមម នងសភារៈទរាងេបក។ តលការបកងភោទពញបានដឋក

ទអាយទមែកស ជពោងទោះទអាយសថតទៅទបកាមការតាមទមើលររសតលការ រារាងមនទអាយទគេល

រម ឬទរៀរេការតវាាោមយ ទ ើយរញហជ ទអាយទគរងាា ញខៃនទៅតលការរាលដខ។ ទដឋយគតមកបតមដខ

កញហញ ការរញហជ ទោះទៅដតមានសពលភាពទៅទ ើយ។

ទោោះរជារេរបញញតតេារការ រកែករពការសងសកក ទដឋយ ក មានរបាយការណគរទអាយទជឿ

េកេតតបានថា កមមករ-នទយជតបតវបានរទណត ញទេញពការងារទដឋយឈរទលើមលដឋា នមនពត រ ា រពពក

ទគបានទរៀរេ ឬេលរមទៅកោងកែកមម។ ទោោះរជាកែកមមភាគទបេើនមនបសរេារក ទដឋយ ដតការេលរមទៅ

កោងកែកមមមនបសរេារមនដមនជាទ តផលដែលអាេេេលយកបានតាមផៃវេារ វសរារ រទណត ញកមមករ-

នទយជតទេញពការងារទ ើយ។ ទៅកោងករណខៃោះវ នទយជកបានដឋកសមាព ធទលើកែករឱយេេលយកសណង

នងឈរពការងារររសខៃន។វបកសងសងគមកេេអាេទេញរញហជ ទអាយេេលយកកមមករវញវដតទរឿងទនោះទបេើន

ដតជរញទអាយទៅដកខតខគនរសងេតទអាយកមមករលដលងជាថោនងែទោោះបសាយ។វទពលខៃោះទៅដកមនបាន

ទគនរពតាមែកាតលការទអាយេេលយកកមមករទអាយទធវើការវញទេ។

សមាគមវ GMAC សមពនធស ជពេនន ៨ ទេៀតបានរនតជរពភាកាគនោ បរោបតមាស ទលើការអនវតត

អនសារណៈននការទយគយលគនោ នោ ២០១២ ដែលកណតទអាយទរាងេបក នងកមមករេេលយកការសទរេ

ររសបកមបរកាអាជាា កោត ល។

ខ. ការហាមោតមនទអាយមានការងារទដឋយរងខ ឬការងារដររកាតពវកេេ

េារហាមបបាមមនទអាយមានការងារទដឋយរងខ ឬជាកាតពវកេេបគរេរងោងអស។រដឋា ភបាលមន បា

អនវតតេារទនោះទអាយមានបរសេធភាព ទៅបគរករណោងអសទេ។ ពទសស មនរនតរដឋា ភបាលបាននយយព

ការពបាកកោងការរញហជ កសាថ នភាពការងារ នងបបាកដខ កោងដផោកទនសាេ កសកមម សណង នងការងារទៅ

កោងផាោះ ទដឋយសារលកខណៈមនផៃវការននការងារោងទនោះ។ េណឌ កមមទបកាមេារេទ ោះពលកមមទដឋយរងខមាន

ភាពតងដតងបគរបគនន។

មានការនយយពពលកមមទដឋយរងខទកើតមានទៅតាមផាោះវនងទៅកោងវសយទបៅផៃវការវវទដឋយរមោង

ពលកមមទដឋយរងខទលើកមារវ (សមទមើលដផោកវ៧វគ) ។វមានការនយយផងដែរពពលកមមទដឋយរងខទៅកោងដផោក

ទនសាេ កសកមម សណង។

វវវវវវវវវវសមេលទមើលរបាយការណសតពការជញែរមនសស ររសបកសងការររទេសស រែាអាទមរក តាម

ទគ េពរ www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/។

គ. ការហាមោតេទ ោះពលកមមកមារ នងអាយទធវើការងារអរបររមា

េារកណតថា អាយទធវើការងារអរបររមាគ ១៥វនោ ទ ើយសបមារការងារដែលមានទបគនោះថាោ ក

អាយអរបររមាទនោះគ ១៨វនោ ។ េារអនញហញ តឱយកមារអាយព ១២ នោ រទរការងារកោងផាោះ។ េារអនញហញ ត

ឱយកមារអាយេទ ៃ ោះព ១២ ទៅ ១៥នោ ទធវើ “ការងារបសាល” ដែលជាការងារមនមានទបគនោះថាោ កែលសខភាព

ររសកមារោងទោះ ក ែេជាមនរាោះ លែលការសកា។ េារកណតថា ទមាា ងការងារររសកមារអាយព

១២ ទៅ ១៥នោ មនអាេទលើសព ៤វទមាា ងកោងមយនថងទ ើយ សបមារនថងសកា នង ៧វទមាា ងកោងមយនថង

សបមារនថងឈរសបមាក ទ ើយហាមោតការទធវើការទៅេទ ៃ ោះពទមាា ង ៨:០០វយរ ែលទមាា ង ៦:០០បពក។

រដឋា ភបាលក ហាមោតការេេលកមារឱយរទបមើការងារទៅកោងវវសយ ដែលមានហានភយខពសែលសវតថភាព

ឬហានភយសខភាពេទ ោះអនតជន។

បកសងការងារ នងរណត ោះរោត លវជាជ ជវៈមានការេេលខសបតវកោងការទធវើអធការកេេទលើពលកមម

កមារវោងកោងវសយទសែាកេេផៃវការ នងទបៅផៃវការ រាដនត អធការការងារររសបកសងទនោះមនបានទធវើអធការ

កេេកោងវវសយទសែាកេេទបៅផៃវការវឬពបងងការអនវតតេារទៅកោងឧសា កមមខសេារទេវែេជាទៅតាម

ទរាងេបកកាតទែរដែលមនេោះរញជការ នងទរើកែទណើរការទដឋយមនមានអាជាា រណណ ពបកសងការងារ នងរ

ណត ោះរោត លវជាជ ជវៈ នងបកសង ណជជកមមជាទែើម។ ទៅកោងវសយផៃវការ អធការការងារបានទធវើការពនតយ

ជាបរោេទ ោះឧសស កមមមយេននវែេជាវសយកាតទែរ (ដែលមានរញហា ពលកមមកមារតេតេរាទោណ ោះ)

រាដនត ទៅកោងឧសា កមមមយេននទេៀតដែលអាេមានពលកមមកមារខពសរផត ការទធវើអធការកេេការងារ

ទកើតទ ើងដតកោងករណដែលមាន កយរណត ងរាទោណ ោះ។ ទៅកោងនោ ២០១៤ ដែលជានោ េងទបកាយដែលមាន

េនោនយទនោះ មានអធការការងារេនន ៥៨វកវដែលបានេេលការរណត ោះរោត លទអាយទធវើអធការកេេទលើ

ពលកមមកមារ។ មានដតអធការការងារដែលបានេេលការរណត ោះរោត លដផោកអធការកេេទលើពលកមមកមារ

ទេវដែលមានភាពសកមមកោងការរកទមើលការរទលភទលើពលកមមកមារ។វទៅនោ វ២០១៤វបកសងសងគមកេេបាន

រទងេើតបកមអធការអនតរមនារសាថ រនវទែើមបតាមដឋនទមើលការទគនរពតាមរេរញហញ តទផសងៗសតពពលកមម។វ

បកមោងទនោះនមយមានអធការពលកមមកមារមាោ ក។វអធការមកពយកដឋា នពលកមមកមារបានទរៀនេារ

ដែលមានការោកេងវទ ើយនងរទេេកទេសទធវើអធការកេេវទែើមបរកទមើលពលកមមកមារវដតបកសងសងគមកេេ

ខវោះទគនលការណដណជារេដឋា នសរារទធវើអធការកេេពលកមម។

យកដឋា នេេលរនាកពលកមមកមារបាននយយថាវទដឋយសារកងវោះថវកាវខៃនអាេទធវើអធការកេេដត

ទៅកោងវនងទៅជវញរាជធានភោទពញដតរាទោណ ោះ។វេននអធការទៅមនបគរបគននសរារពបងងការអនវតតេារ

កពនធទ ើយ។ េារការងារដេងអពការដឋកពនយេននព ៣១ ទៅ ៦០វែង ននបបាកឈោ លបរោដខវេទ ោះ

េងទោេដែលបតវបានទោេបរកានពរេរទលភទលើរេរញញតតសតពពលកមមកមារ។ េណឌ កមមដររទនោះបគរ

បគននសរារទធវើទអាយទគមនហា នរទលភ ដតកបមបតវបានទគអនវតតោស។

វវវវវវវវវវពលកមមកមារមានទបេើនកោងដផោកកសកមម សរបកមមផលតឥែាវការលដសង ការដឋា នផលតអរល

សរបកមមដកនេោរងាគ រ វវសយទនសាេ ការងារតាមផាោះ ផលតកមមទៅស វការជសជលឡានវវាយណភណឌ វការ

ការទឈើវេសតវោតវនងការផលតបសាវបសាទរៀ។ កមារក មានទធវើជាអោកសោន អោកទែើរលកតាមផៃវ អោក

ខាតដសបកទជើង នងអោកទែើរទរសររសទអតោយផងដែរ។ពលកមមកមារក បតវបានទគរាយការណថា មានទៅ

កោងវសយកាតទែរសទលៀករ ក នងដសបកទជើង ក ែេជាវសយរែសោា រកេេផងដែរ។

កមារននបគសារបកបកងាយបរឈមនងពលកមមទដឋយរងខ ទដឋយបគសារអោកមាន ទពលខៃោះ ទធវើជាេតតលអ

ទ ើយជលទគទអាយមកទធវើជាខារទរ ដតធាតពត រទលភទធវើបារ នងទកងបរវញេទលើពកទគ។

សមេលទមើលររកគទ ើញសតពេបមងធងនធងរននពលកមមកមារ ររសបកសងការងារស រែាអាទមរក

ទៅទគ េពរ www.state.gov/j/tip/rls/tiprpt/។

. ការទរសទអើងោកេងនងការងារ

េារហាមបបាមការទរសទអើងកោងការងារទដឋយដផអកទលើជាតសាសន ពណសមបរ ទភេ ជទនឿសាស

ពការភាព មតនទយបាយ កទណើត បរវតតទែើមកោងសងគម ឬសមាជកភាពកោងស ជពទ ើយ។ េារសតពការ

ការ រ នងការទលើកកពសសេធជនពការ នងេារសតពការការ រនងបគរបគងជងទអែស នោ ២០០២

រញហជ កេាសពការហាមបបាមទលើការទរសទអើងទដឋយសារមានទមទរាគទអែស។ េារមនបានដេងេាសព

ការហាមបបាមទលើការទរសទអើងកោងការងារ ទដឋយសារការទភេននមនសសដែលទគបសឡាញ នង/ឬអតត

សញហញ ណទជនឌរ អាយ ភាសា នងជងឆៃងទេ។ រែាធមមនញញដេងថា ពលរែាដខមរោងពរទភេេេលបានបបាកដខ

ទសមើគនោ េទ ោះការងារទសមើគនោ ។

ជាេទៅ រដឋា ភបាលគនម នសមតថភាពកោងការពបងងការអនវតតេារោងទនោះទេ។ េណឌ កមមទៅទបកាម

េារ ទលើការទរសទអើងកោងការងាររមមានការពនយជាបបាក សណងរែាបាល នងសវល នងការដឋកពនធ គន

រ។ ទដឋយសារការមនសវមានការយលែងទលើការកា រទដឋយេារ ទ ើយនងការពបងងការអនវតតេារទៅ

ទខាយ េារោងទោះមនបគរបគននសរារទធវើទអាយទគមានការញទញើតកោងការរទលភទៅទលើទេ។ កមមវធ

ទរាងេបកលអទៅកមពជា (BFC) បាននយយថា ទៅកោងវសយកាតទែរសទលៀករ ក នងដសបកទជើង ទៅដក

ទរាងេបកទបេើនដតមានការទរសទអើងទៅទលើររស កោងការទបជើសទរសទអាយមកទធវើការ នងកោងការផតលអតថ

បរទយជន។ BFC បានបាា នបរមាណថា ពដខទមសា នោ ២០១៤ ែលដខទមសានោ ២០១៥ មានទរាងេបក

េនន ១០,៦% ដែលមានការទរសទអើងកោងការទបជើសទរសមនសសេលទធវើការ។ BFC បានបាា នបរមាណថា

២,៤% ននទរាងេបកមានការទរសទអើងដផោកទភេ ២,៤% មានការទរសទអើងោកេងនងការេលស ជព

ទ ើយ ១,៩% ទរសទអើងបរនងនងកមមការនមាននផាទ ោះ។ អងគការ ILO បានកតសគនលទដឋយកតកងវលនវ

ទសេកតរាយការណសតពការទរសទអើងបរនងស ជពទដឋយនទយជក តាមរយៈការទបជៀតដបជក នងការរ

ទណត ញសមាជកននស ជពឯករាជយទេញពការងារ នងតាមរយៈការរទងេើតស ជពដែលគនបេទដឋយទៅដក

(សមទមើលដផោក ៧ ក)។

ង. លកខខណឌ ការងារដែលអាេេេលយកបាន

េារតបមវឱយបកសងការងារ នងរណត ោះរោត លវជាជ ជវៈកណតបបាកឈោ លអរបររមា ទដឋយដផអកទលើ

អនសាសនររសគណៈកមាម ធការបរកាការងារវដែលជាបកមមានសមាភាពមកពភាគរវគតោងរដឋា ភបា

លវស ជពវនងទៅដក។វទៅដខតលវបកសងសងគមកេេបានបរកាសទរៀវតសអរបររមាថមសរារកមមករកាត

ទែរេននវ៥៦០វ០០០វទរៀលវ (១៤០វែលៃ អាទមរក (វកោងមយដខវគទកើនបានេននវ៤៨វ០០០វទរៀលវ (១២វែលៃ

អាទមរក(វកោងមយដខវពទរៀវតសអរបររមាមន។វទរៀវតសអរបររមាថមទនោះសរារកមមករកោងវសយកាតទែរវ

កណតបតវេលជាធរមានទៅកោងនោ វ២០១៦។វេារមនកណតទអាយមានទរៀវតសអរបររមាសរារវវសយ

ទផសងទេៀតទេ។វធគនរពភពទលកកណតករតននភាពបកបកបតមការរកបានបបាកេននវ៥០០០វទរៀលវ

(១,២៥វែលៃ (វកោងមយនថង។

េារដេងពការងារជារេដឋា នកោងមយសបាត មានវ៤៨វទមាា ងវទ ើយមនបតវទលើសពវ៨វទមាា ងកោង

មយនថងទេ។វេារកណតអបតាវ១៣០ %វននទរៀវតសទពលនថងសរារការងារទពលយរវទ ើយនងវ១៥០ %វស

រារការងារទលើសទមាា ងវដែលទ ើងែលវ២០០ %វទរើសនជាការងារទលើសទមាា ងទោះទធវើទៅទពលយរវទៅនថង

អាេតយវឬនថងរណយ។វនទយជតបតវបានអនញហញ តទអាយទធវើការទលើសទមាា ងេននវ២វទមាា ងយា ងទបេើនវកោងមយ

នថង។វេារហាមបបាមការទធវើការទលើសទមាា ងបជលវនយយថាវការងារទលើសទមាា ងបតវទធវើដតកោងលកខណៈ

សមបគេតតវទ ើយដេងពការឈរសរាកបរោនោ វទដឋយមានបបាកដខ។

េារដេងថា កដនៃងទធវើការគរមានសតងដឋរសខភាព នងសវតថភាពបគរបគននទែើមបផតលសខមាលភាព

ែលកមមករ-នទយជត។ េារមានដេងអពការពនយដែរ រាដនត មនមានរេរបញញតតជាកលកទែើមបការ រកមម

ករ-នទយជតវដែលតវាា អពលកខខណឌ មនមានសវតថភាព ឬរាោះ លែលសខភាពទ ើយ។

រដឋា ភបាលបានពបងងការអនវតតសតងដឋរដែលបតវបានកណតទដឋយមនបានខាជ រខជនទេវមាា ងទដឋយសារ

ខវោះរគគលកដែលមានជញ នងខវោះឧរករណ។ យកដឋា នអធការកេេការងារររសបកសងការងារ នងរណត ោះរ

ោត លវជាជ ជវៈគជាេភាោ កងារពបងងការអនវតតែ េមបងមយ ។ បកសងមានអធការការងារេននបរដ ល

៣៤២ ទៅេោងបរទេស។ ការខវោះថវកា អទពើពករលយជាេទៅ នងការដឋកេណឌ កមមមនបគរបគននេទ ោះ

ការរទលភទលើេារការងារគជាឧរសគគែលការពបងងការអនវតតេារររសរដឋា ភបាល។ ទដឋយទលើកទ ើងព

កងវោះធនធានមនសស នងថវកា បកសងសងគមកេេមនបានទធវើអធការកេេបានទេៀងោត នងបគរបគនន ទៅតាម

ទរាងេបកទេ។

កមមករ-នទយជតបានរាយការណថា ជាទរឿយៗ ការងារដថមទមាា ងមានេននទលើសលរទពក ទ ើយ

ទពលខៃោះជាការតបមវឱយទធវើដតមតង។ ទៅទបៅពឧសា កមមកាតទែរ រេរបញញតតសតពទមាា ងការងារវកបមបតវបាន

អនវតតោស។ ការងារដថមទមាា ងមនទៅតាមការសមបគេតតទៅដតជារញហា មយ បគននដតមានការថយេោះទៅ

អ ងនោ ននរបាយការណទនោះ។ នទយជកទបេើនដតរងខតរងខឱយនទយជតទធវើការងារ។ ជាទរឿយៗ រគគលកកមម

ករបរឈមមខនងការពនយ ការរទណត ញទេញពការងារ ឬការបាតរងបបាកឧរតថមភ បរសនទរើពកទគ

រែទសធមនទធវើការងារដថមទមាា ង។

ររស នងរញហា សខភាព កពនធនងការរទពញការងារទបេើនទកើតមាន។ ទរាងេបកកាតទែរធៗ ភាគទបេើន

ដែលផលតសបមារេផារទៅកោងបរទេសអភវឌឍនបានរទពញតាមសតងដឋរសខភាព នងសវតថភាពបានខពសគរ

សម ទដឋយសារដតជាលកខខណឌ កេេសនាររសខៃនជាមយបកម នរញហជ េញ។ េដណកឯលកខខណឌ ការងារ

ទៅកោងទរាងេបកខាោ តតេ នងសរបកមមវញ មានលកខខណឌ មនលអទេ ទ ើយជាទរឿយៗ មនបានរទពញតាមសតង

ដឋរអនតរជាតទ ើយ។វវវសយទបៅផៃវការវដែលបតវបានកណតថាវជាការរកសដែលមនេោះរញជការជាមយរដឋា

ភបាលវមនបានរងពនធទេវទ ើយមនជលអោកទធវើការទបេើនវបានរនតផតលការងារភាគទបេើនដែលមនោកេងនង

ដបសេការ។វមលនធរររសនតសខសងគមជាតបានរាយការណថាវទៅកោងរយៈទពលវ៦វដខែរងនននោ ននរបាយ

ការណទនោះវមានករណររសោកេងនងការងារេននវ១០វ៨២០វវទដឋយមានសាៃ រេននវ១៩វក។វទៅកោងរ

យៈទពលែេគនោ ទនោះវមលនធទនោះវតាមទសេកតរាយការណមកថាវបានផាកពនយបកម នេននវ៧វដែលមន

បានទគនរពតាមរេរញហជ ររសមលនធវទ ើយបានរតងបកម នវ៣វទេៀតទៅតលការ។

វ

ទៅកោងរបាយការណបរោនោ ររសខៃនវគទរាងកមមវធវBFC បានទលើកទ ើងថា សវតថភាពពអគគភយគជា

ទរឿងកងវលធពទសសមយ។ របាយការណបានកតសគនលថា ១៥% ននទរាងេបកដែលបតវបានេោះទៅទមើល

បានរេោវ រោកទសារ ទៅកោងទមាា ងទធវើការ ទ ើយមាន ៥៣% មានការពបាកទេញេល។ សវតថភាពអគគភយ

ទៅដតជាកងវលមយ ទៅកោងនោ ននរបាយការណទនោះ។

ការែលសនៃរយា ងទបេើនទៅដតជារញហា មយ។ មលនធជាតសនតសខសងគមបាននយយថា សរាររយៈ

ទពល ៦ ដខែរង មានកមមករេនន ៥៥៧ កបានែលសនៃរទៅតាមទរាងេបកេនន ៩ ទៅេោងបរទេស កោង

ទពលដែលពកទគកពងរទពញការងារ។ គនម នររសធងនធងរទដឋយសារសនៃរបតវបានរាយការណមកទេ។ អោក

សទងេតការណបាននយយថា ខយលអាកាសទេញេលមនលអ កងវោះអាហាររតថមភសមរមយសរារកមមករ នង

េហាយពលពផលតកមមបានរមេដណកទអាយមានសនៃរទបេើនគនោ ។