Пән бойынша оқытубағдарламасының (Syllabus)

титулдық парағы

НысанПМУ ҰС Н 7.18.3/37

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Қаржы-экономика факультеті

Экономика және менеджмент кафедрасы

050506 «Экономика», 050508 «Есеп және аудит», 050509 «Қаржы»мамандықтарының студенттеріне арналған

Кәсіпорын экономикасы

ПӘНІ БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(Syllabus)

ПавлодарПән бойынша оқыту

бағдарламасын (Syllabus)бекіту парағы

НысанПМУ ҰС Н 7.18.3/38

БЕКІТЕМІНҚаржы-экономикафакультетінің деканы _______________ЭрназаровТ.Я.

20___ж. «___»_________

Құрастырушы: аға оқытушы ________________ Ахметов Д.К.

Экономика және менеджмент кафедрасы

050506 «Экономика», 050508 «Есеп және аудит», 050509 «Қаржы» мамандықтарының (мамандықтың толық атауы және шифрі)

күндізгі оқу нысанының студенттеріне арналған (оқу нысаны)

Кәсіпорын экономикасы (жұмыс оқу жоспары бойынша пәннің толық атауы)

пәні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)

Бағдарлама 20__ж. «___» _________бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізіндеәзірленді.

Кафедра отырысында ұсынылды 20_ж. «___»____________№_____ Хаттама Кафедра меңгерушісі ______________ ____________ 20__ж. «____» ________

(қолы) (аты-жөні)____________________________________________ факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды 20_ж. «_____»____________ №____ Хаттама

ОӘК төрағасы ________________ ____________ 20_ж. «_____»___________ (қолы) (аты-жөні)

КЕЛІСІЛДІ Кафедра меңгерушісі ______________ ____________ 20__ж. «____» ________

(қолы) (аты-жөні)

1 Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары Аты-жөні ______Ахметов ДинисламКадырович_____________________Ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі ___аға оқытушы_____________________экономика және менеджмент_ кафедрасы _А_ корпусында (Ломовкөш.64), __419__ аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны __67-36-43____.

2 Пән туралы мәліметтер2.1 Пәннің еңбек сыйымдылығы

Сем

естр

Кре

дитт

ар с

аны

Аудиториялық сабақ түрлері бойыншабайланыс сағаттарының саны

Студенттің өздікжұмысының сағат

саны Бақылаунысандарыбарлы-

ғыдәріс

практи-ка

зертха-налық

студия-лық

жеке барлығы ОСӨЖ

050506 «Экономика»ЖОБ негізінде күндізгі оқу түрі, 2008 түсу жылы

5 3 45 30 15 - - - 90 45 емтихан050508 «Есеп және аудит»

ЖОБ негізінде күндізгі оқу түрі, 2008 түсу жылы5 3 45 30 15 - - - 90 45 емтихан

050509 «Қаржы»ЖОБ негізінде күндізгі оқу түрі, 2008 түсу жылы

5 3 45 30 15 - - - 90 45 емтихан050509 «Қаржы»

ОКБ негізінде күндізгі оқу түрі, 2009 түсу жылы3 3 45 30 15 - - - 90 45 емтихан

2.2 Пәннің мақсаты және міндеттері Бұл пәнді беру мақсаты болып шаруашылық жүргізудің нарықтық

жағдайында кәсіпорынның қызмет етуінің экономикалық механизмін зерттеунегізінде студенттердің экономикалық ой-өрісін дамыту болып табылады.

Осыған байланысты пәнді оқытуда келесі негізгі міндеттер қойылады: кәсіпорын мәнімен, оның ұлттық экономика жуйесіндегі орны мен

рөлімен шаруашылық объектісі ретінде танысу; нарықтық қатынастарды мемлекеттік реттеуді ескере отырып

нарықтық экономиканың агенті ретінде кәсіпорынға сипаттама беру; кәсіпорынның ресурстық базасы мен әр түрлі ресурстарды пайдалану

тиімділігін қарастыру; кәсіпорынның қызмет етуінің шаруашылық механизмі мен оның

қызметінің қаржылық нэтижелерін оқып білу.

2.3 Білімге, икемділікке және машықтарға қойылатын талаптарПәнді үйрену барысында студенттер мынаны игеруі керек:

кәсіпорын өндірістік – шаруашылық қызметінің экономикалықжағдайың талдау;

кәсіпорынның үйымдық және өндірістік құрылымдарын әзірлеу; кәсіпорынның ортажылғы өндірістік куатын есептеу; өндірістік бағдарламасың жоспарлау және бағалау; күрделі жұмсалымдардың құрылымың есептеу және олардың

тиімділігін бағалау; айналым қаражаттарының нормативтарың есептеу және өндірістік

босалқы қорының ең төмен мөлшерін бағалау; өндірістік ресурстарың тиімді пайдалану; жұмыс уақытының балансың, өндірістік бағдарламаға жұмсалған

еңбегің жоспарлау; пайда нормасың, өнімнің табыстылығың,өндірістің табыстылығың

капиталдың табыстылығың есептеу; өндірістік – шаруашылық қызметінің қаржы жоспарың құрастыру.Пәнді үйрену барысында студенттер мына дағдыларды игеруі керек: ақпаратпен жұмыс істеу; іскерлік қарым-қатнас; шешім қабылдау; қысқаша есеп беру; презентация өткізу.

2.4 Пререквизиттер Экономикалық теория; Микроэкономика; Менеджмент; Маркетинг.

2.5 Постреквизиттер Бизнес жоспарлау; Кәсіпкерлік; Фирмаішілік жоспарлау.

3 Тақырыптық жоспар

2008 жылы түскен 050506 «Экономика» , 050509 «Қаржы», 050508«Есеп және аудит», 2009 жылы түскен 050509 «Қаржы» мамандықтарыбойынша, жалпы орта бiлiм негiзiндегi күндiзгi оқу бөлiмi

Пәннің тақырыптық жоспары

№п/п

Тақырыптардың атауыСағаттар саны

Дәріс. Практ. СӨЖ1 2 3 4

1 БӨЛІМ Ұлттық экономика жүйесіндегі кәсіпорынның орны1 Қазақстан Республикасы

экономикасының даму сипаттамасы және оны мемлекеттік реттеу

21

7

2 Кәсіпорын шаруашылық объектісі ретінде 2 1 7

3 Өндірістің экономикалық және әлеуметтік тиімділігі

2 1 7

2 БӨЛІМ Кәсіпорындардың ресурстары және оларды пайдалану тиімділігi4 Кәсіпорынның негізгі

капиталы 2 2 7

5 Шикізат, материалдық және отын –энергетикалық ресурстар

2 1 7

6 Айналым капиталы 2 2 67 Еңбек ресурстары 2 1 6

3 БӨЛІМ Кәсіпорын қызметінің экономикалық механизмі8 Еңбек ақы төлеу 2 1 59 Кәсіпорынның

инвестициялық және инновациялық саясаты

2 1 7

10 Өнімді өткізу және өндіріс шығындары 2 1 6

11 Кәсіпорынның маркетингтік және өндірістік қызметі

3 1 7

12 Өнімнің бәсекеге қабілетілігін қамтамасыз ету

3 6

4 БӨЛІМ Кәсіпорын қызметінің қаржы нәтижесі13 Табыс және өндіріс

рентабелділігі 2 1 6

14 Кәсіпорын қаржысы 2 1 6Барлығы

30 15 90

4 Пәннің қысқаша сипаттамасы

Кәсіпорын экономиканың негізгі бастапқы буыны болып табылады,және кәсіпорын экономиканың негіздерін білу - білікті нысандардыдайындаудың міндетті шарты.

Бұл курсты оқу барысында Қазақстан экономикасын одан әрі жаңартумен әртараптандыруды ескере отырып студенттерді қалыптасқан қүқықтық,экономикалық, қаржылық және әкімшілік ортада кәсіпорынның қызмететуінің жаңа механизмінің білімімен студенттерді қаруландыру мүмкіндігінбереді.

5 Курстың компоненттері

Дәріс сабақтарының тізімі

1 БӨЛІМ ¥ЛТТЫҚ ЭКОНОМИКА ЖҮЙЕСІНДЕГІКӘСІПОРЫННЫҢ ОРНЫ

1-тақырып Қазақстан Республикасы экономикасының дамусипаттамасы және оны мемлекеттік реттеу

Үлттық экономика. Қазақстан Республикасы экономикасының қазіргікездегі салалық қүрылымы. Салалар жіктелуі. Нарықтық қатынастарқалыптастыру жағдайындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттікқүрылымдық саясаты: үзақ мерзімді басым бағыттары және іске асырустратегиясы. Қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуындағы өнеркәсіптіңрөлі. 2015 жылға дейін Қазақстан Республикасынын индустриялық-инновациялық саясаттың басым бағыттары.

Нарықтың мәні және негізгі категориялары. Нарық түрлері, олардыңерекшеліктері және өзіне тән қасиеттері, оның элементтерінің бірлігі жәнеқайықшылықтары. Нарықтар қүрылымы.

Нарық механизмі: мәні, құрамдық элементтері. Нарықтықинфрақұрылымының негізгі элементтері. Нарықтық қатынастарқалыптастыру жағдайындағы Қазақстандагы нарық инфра-құрылымындамыту.

Нарықтық экономиканы мемлекеттік реттеудің мәні және әдістері.Дамыған мемлекеттердегі жоспарлаудың тәжірибесі (индикативті,стратегиялық жоспарлау, бағдарламалар, болжаулар). Экономиканыәлеуметтік-экономикалық жаңарту жағдайында мемлекеттің рөлі.

Экономиканы мемлекеттік реттеудің экономикалық тетіктері: салықтар,бағалар, еңбек ақы, импортты және экспортты лицензиялау, кеден ережелері,қаржы және несиелік қатынастар, амортизациялық саясат.

Қазақстан Республиканы индустриялық-инновациялық дамытужағдайында өндіріс факторларының бәсеке қабілеттілігін арттыру жөніндегі

мемлекеттік реттеудің шаралары. Қазақстан Республикасының ұлттықэкономиканы басқару органдарының құрылымы және олардың функциялары.

Кәсіпкерлікті дамыту. Кәсіпкерлік: нысандары және түрлері.Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекел, оны бағалау әдістері.

2-тақырып. Кәсіпорын шаруашылық объектісі ретінде

Кәсіпорын - шаруашылықты жеке жүргізетін субъект және нарықтыққатынастардың негізгі жүргізуші. Кәсіпорындар қалыптастырудың негізгіқағидалары. Кәсіпорынның басты міндеттері және функциялары.Кәсіпорынның кәсіпкерлік міндеттемелері жэне кұқықтары. Әр турлібелгілері және меншік нысандары бойынша кәсіпорындардың жіктелуі.Кәсіпорындардың жаңа түрлері - халықтық кәсіпорыңдар, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар. Кәсіпорын қүрылымы. Кәсіпорындарбірлестіктері.

Банкроттықтың түсінігі және белгілері. Банкроттық және дағдарыскезіндегі кәсіпорынды қайта құру және басқару.

3-тақырып. Өндірістің экономикалық және әлеуметтік тиімділігі

Өндіріс тиімділігінің мәні, тиімділікке әсер ететін факторлар жэнекөрсеткіштер жүйесі. Өндірістік қызметінің тиімділік көрсеткіштері.Кәсіпорын өтімділігін сипаттайтын көрсеткіштер. Қаржы түрақтылықкөрсеткіштері. Салыстыру базасын таңдау. Салыстырылған варианттардыңдербес жағдайлары. салаларда тиімділік пен капитал салымдарды есепке алу.Инвестициялардың экономикалық тиімділігін анықтаудағы (көрсеткіштердідисконттау) уақыт факторын есептеу әрдістері. Таза ағымдық қүн жәнетабыстың ішкі нормасы деген көрсеткіштерін сипаттау. Варианттардысалыстырудағы сапалық талдау. Кәсіпорындар қызметінің тиімділікті бағалауэкологиялық аспектілері.

2 БӨЛІМ КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ РЕСУРСТАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫПАЙДАЛАНУ ТИІМДІЛІГI

4-тақырып. Кәсіпорынның негізгі капиталы

Кәсіпорынның негізгі қорларының экономикалық мәні, олардыңқүрамы және қүрылымы. Ұдайы өндірістің нысандары және негізгікапиталды жетілдіру.

Негізгі қорлардың амортизациясы және тозуы. Негізгі өндірістікқорларды бағалау әдістері. Негізгі қорларды қайта бағалау. Амортизацияныесептеу әдістемелер: біркелкі, өндіріс-тік, жеделдетілген (кумулятивті,қалдық қүнын азайту). Нарықтық қатынастар қалыптасу кезіндегіҚазақстан Республикадағы амортизациялық саясат.

Негізгі капиталды пайдалану көрсеткіштері. Негізгі өндірістікқорларды тиімді пайдаланудың факторлары және жолдары. Негізгікапиталдың бәсеке қабілеттілігін арттыру шаралары.

Кәсіпорынның тіркелген активтер. Кәсіпорының материалдық емесактивтер: түсінігі, түрлері. Материалдық емес активтердің амортизациясы.

5-тақырып. Шикізат, материалдық және отын-энергетикалықресурстар

Шикізат және отын-энергетикалық ресурстар түсінігі және жіктелуі.Пайдалы қазбалар қорлардың жіктелуі және оларды экономикалық бағалау.

Қазақстан Республикасьшың шикізат базасы және оны дамытубағыттары. Қазақстан Республикасының индустриалды-инновациялық дамужагдайындағы отын-энергетикалық кешенді дамыту.

Кәсіпорынның энергетикалық ресурстарын пайдалануды жақсартужолдары. Ауыл-шаруашылық базасын дамыту. Шикізаттың химиялықтүрлерінің өндірісін дамыту. Қоршаған ортаны қорғау және өндірістиімділігін көтеруді ескере отырып материалдық ресурстарды ұтымдыпайдаланудың жолдары.

Шикізат таңдаудың экономикалық негіздеуі, шикізатты кешенді түрдепайдалану, өндіріс қалдықтарын өндіру, шикізатты алғашқы өндеуден өткізужәне толықтырудың экономикалық тиімділігі. Кэсіпорынның шикізаттық,материалдық және отын- энергетикалық ресурстарды басқару. Табиғиресурстарды ұтымды пайдалануды ынталандыру.

Материалдық ресурстарды пайдалануды талдау әдістері, көрсеткіштері,факторлары және мэні.

6-тақырып. Айналым капитал

Айналым капиталы: оның құрамы және құрылымы. Айналымкапиталды қаржыландыру көздері.

Айналым қаржылардың айналымдылығын жеделдету факторлары.Кәсіпорын жүмысының экономикалық көрсеткіштерін жақсартудағыайналым қаржылардың айналымдылығын жеделдетудің мәні.

Айналым қаржылар қажеттілігін анықтау: өндірістік қор, аяқталмағанөндіріс және дайын өнімді қалыптасу үшін. Айналым қорларды пайдаланудыбағалау. Кәсіпорындағы айналым қаржылардың элементтерін үнемдеу.

Кэсіпорын жүмысының нәтижесіне айналым капиталды басқаруыныңәсері. Кәсіпорынның айналым қаржыларды пайдалануды жақсартудың негізгібағыттары.

7 тақырып. Еңбек ресурстары

Енбек нарығы: мәні және қызмет ету механизмі. Еңбек нарығынмемлекеттік реттеу. Қазақстан Республикада халықты әлеуметтік қорғау

түжырымдамасы. Міндетті әлеуметтік сақтандыру және енбек қауіпсіздігінқорғау.

Кәсіпорынның еңбек ресурстары, олардың құрамы және құрылымы,қалыптасу көздері. Кадрлардың құрамы және құрылымы.

Кәсіпорынның еңбек ресурстарына қажеттігін анықтау. Кәсіпорындағыкадрлық жұмыс. Кәсіпорындағы персоналды басқару тұжырымдамасы.Кәсіпорынның қызметін тиімді істеу үшін ұймдастырушылық мінез-қүлықтың мэні жэне маңызы. Еңбек өнімділік және оны есептеудің әдістері.Еңбек өнімділік резервтері және факторлары.

3 БӨЛІМ КӘСІПОРЫН ҚЫЗМЕТІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚМЕХАНИЗМІ

8-тақырып. Еңбек ақы төлеу

Еңбек мотивацияның формалары және мәні. Еңбек ақы төлеудің мэніжэне қағидалары, еңбек ақыны дифференциациялаудың экономикалықнегіздері. Тарифтік жүйе, оның мазмүны және еңбек ақыныұйымдастырудағы мәні. Әлеуметтік әріптестіктің дамуы: генералдық (бас),салалық және тарифтік келісімдер, үжымлық келісім.

Жүмысшылардың еңбек ақы жүйелері және формалары.Мамандардың, жұмыскерлердің, басшылардың еңбек ақысынұймдастыру. Еңбек ақыны мемлекеттік реттеу. Міндетті әлеуметтіксақтандыру. Әлеуметтік салықты есептеу әдістемесі. Жеке табыс салықтыңсипаттамасы.

Еңбек ақыны үйымдастырудың шетелдік тәжірибесі. Еңбек ақыныңтарифсіз жүйесі. Кәсіпорынның пайдасымен зиянда қатысу жүйесі.Кәсіпорынның капиталында қатысу жүйесі.

9-тақырып. Кәсіпорынның инвестициялық және инноциялықсаясаты

Нарық және инвестициялық процесс. Инвестициялар: мәні мен түрлері.Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу. 2003-2011 жылдарға

арналған Қазақстан Республикасының индустриялық- инновациялық дамуСтратегиясы, оның мақсаты, мазмүны және іскеру шаралары.

Мемлекеттік даму институттар. Қазақстанның инвестициялық қоры.Қазақстанның Даму Банкісі. Инновациялық қор. Экспортты сақтандырукорпорациясы. Инвестициялық қор лар.

Инвестицияларды талдау бағыттары. Жобалық талдаудыңтұжырымдамасы.

Кәсіпорынның инвестициялық қызметінің стратегиясы: мәні жәнеәзірлеу қағидалары. Кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығын бағалауәдістемесі. Басшылық инвестициялық үсыныстар көрсеткіштері.Инвестициялардың экономикалық тиіміділігін анықтау әдістемесі.

Инвестицияларды қаржыландыру көздері.Қаржы инвестициялар. Лизинг - өндірістік инвестициялау қүралы.Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық саясаты. Инновация

(жаңашылықтар): табиғатының циклділігі және жайылуы. Жаңашылықтардыбасқару және инвестициялау.

Кәсіпорындардың инновациялық менеджменті: мәні жәнеміндеттемелері.

Инновациялық жобалардың портфелін калыптасу, мәні, қағидаларыжәне бағалау факторлары. Инновациялық лизинг.

10-тақырып. Өнімді өткізу және өндіріс шығындары.

Шығындар түсінігі, түрлері және құрамы, түрақты және өзгермелішығындар. Кәсіпорынның шығындарын құрайтын шығындар жіктелуі.Кэсіпорындағы шығындар құрамы. Кезең шығындарға және статьяларбойынша өнімнің өзіндік құнына кіретін шығындар.

Калькуляциялау, оның түсінігі және қағидалары. Өндіріс және тиімдіөткізу шығындарды есепке алу әдістері. Калькуляциялаудың үрдістік, шектіжәне тапсырмалық әдістері. Шығындарды есепке алу нақты мен нормативтікәдістері.

Қосымша шығындар, олардың құрамы және бөлу белгілері. Қосымшашығындарды бөлуәдістемесі. Өндіріс шығындарын толықтаудағы шетелдер тәжірибесі. Өнімнің өзіндік құнын азайтуының мэні, көздері жәнефакторлары.

11 тақырып. Кәсіпорынның маркетингтік және өндірістік қызметі

Маркетингтік тәсіл және стратегиялық жоспарлау. Маркетингстратегиясын таңдау және өткізу жолдары. Маркетингтің өндірістіұймдастыруға және кәсіпорынның негізгі функцияларына әсер етуі.

Кәсіпорынқызметін жоспарлаудың әдістемелік негіздері. Кәсіпорынныңжоспарлар құрылымы. Ішкі өндірістік жоспарлау. Нарық жағдайындағыкәсіпорынның өнім шығаруды жоспарлауды ұйымдастыру. Кәсіпорынныңөндірістік бағдарламасын әзірлеу. Өндірістік бағдарламаны жасау үшін оныңнарықтық-ресурстық тәсілі. Кәсіпорын дамуының циклділігін ескере отырыпөндірістік бағдарламасын жоспарлау. Нарықтық экономика жағдайындағыкәсіпорынның өндірістік бағдарламасын жасау әдістемесі.

Кәсіпорынның өндірістік қуаты және оны анықтау эдістері.

12-тақырып. Өнімнің бэсекеге қабілетілігін қамтамасыз ету

Өнімнің бәсекеге қабілеттілігі: түсінігі, оның деңгейін көтерубағыттары. Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық дамуыжәне өнімнің бәсекеге қабілеттілігіне жетуге әсері.

Өнім сапасы: түсінігі, көрсеткіштері және деңгейін өсіру жолдары.Кәсіпорындағы өнім сапасын басқару жүйесі. Өнімді стандартқа келтіру.Өнімді сертификациялау.

Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін өсірудегі бағаның рөлі. Өнімнің,жүмыстың және қызметтердің баға түрлері. Кәсіпорындағы баға құрудыңмеханизмі. Нарықтық экономика жағдайындағы бағаны мемлекеттік реттеу.

4 БӨЛІМ КӘСІПОРЫН ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚАРЖЫ НӘТИЖЕСІ

13-тақырып. Табыс және өндіріс рентабельділігі

Табыс – кәсіпорынның шаруашылық қызметінің қаржылық нәтижесініңжиынтық көрсеткіші ретінде. Табыстар түрлері. Кәсіпорынның табысын бөлутәртібі. Кәсіпорын төлейтін салықтардың сипаттамасы.

Қазақстан Республикасының Салық кодексі бойынша салық салутабысты анықтау кезінде шегерулердің сипаттамасы. Корпоративті табыстықсалықты анықтаудың жалпы ережелері. Корпоративті табыстық салықтыанықтау кезіндегі салық салу табысты анықтау әдістемесі. Қосымша құнсалықты және басқа салықтарды есептеудің жалпы ережелері.

Кәсіпорында табысты арттыру резервтері.Өндіріс рентабелділігі – кәсіпорын жұмысының тиімділік көрсеткіші

ретінде. Рентабелділік деңгейін көтеру жолдары.

14-тақырып. Кәсіпорын қаржысы

Кәсіпорын қаржысы түсінігі және функциялары. Кәсіпорындағы қаржықатынастар нысандары. Кәсіпорынның қаржы қызметінің негізгі қағидаларымен ұйымдастыру бағыттары. Қаржы механизмі: құрамдық элементтер,құқықтық, нормативтік және ақпараттық қамтамасыз ету.

Кәсіпорынның қаржы жағдайын талдау эдістемесі. Кәсіпорындардасалық салу: мәні, түрлері және қағидалары.

Кәсіпорынның қаржы ресурстары. Қаржы жоспарлау. Кәсіпорыңдағықаржы ресурстарды қалыптасу көздері. Заемды қаржыларды алу әдістері.Несиелер, оларды берудегі негізгі қағидалар.

Студенттердің өзіндік жұмыстарының түрлері

Пәнді меңгеру кезінде тақырыптық жоспар және бақылаушараларының күнтізбелік кестесіне сәйкес келесідей аудиториядан тысжұмыстарды орындау қажет:

дәріс сабақтарына дайындалу; тәжірибелік сабақтарына дайындалу; дәріс материалдарына кірмеген, бірақ міндетті болып табылатын курс

тақырыптарының қысқаша конспектісін жазу; курстық жұмысты жасау.

Студенттердің өзіндік жұмыстарының мазмұны

1 БӨЛІМ Ұлттық экономика жұйесіндегі кәсіпорын

1-тақырып Қазақстан Республикасы экономикасының дамусипаттамасы және оны мемлекеттік реттеу

Өнеркәсіптің орналастыру қағидалары, өнеркәсіптің әр-түрлісалаларындағы өндірістің орналастыру ерекшеліктері. Өнеркәсіптіңорналастырудың экономикалық дәлелдеу әдістемесі, өндірістік объектілердіорналастырудың экономикалық тиімділігін бағалаудың мөлшерлері менкөрсеткіштері.

Шаруашылық қызметінің еркін әрекет етуі және кәсіпкерліктің дамуы.Кәсіпкерлік: нысандары және түрлері. Бәсекелестіктің қалыптасуыныңэкономикалық негізі. Бәсекелестік түрлері, тәртібі және стратегиясыныңтүрлері. Шағын кәсіпкерлік және бәсекелестікті мемлекеттік реттеу.Мемлекеттік монополияға қарсы саясат. Жеке инвестицияларды жәнекәсіпкерлікті қолдау.

Өнеркәсіптік жоспарды реттеу. Дамыған мемлекеттердің жоспарлаутәжірибесі (индикативтік, стратегиялық жоспарлау, бағдарламалар, болжау).

2-тақырып. Кәсіпорын шаруашылық объектісі ретіндеКәсіпорынның өндірістік және нарықтық байланыстары.Банкрот түсінігі және белгілері. Банкроттықтан қорғау стратегиясын

таңдау. Кәсіпорынды банкрот деп жариялау процедурасы. Кәсіпорындытарату және жақсарту (санация).

3-тақырып. Өндірістің экономикалық және әлеуметтік тиімділігіКүрделі салымдардың экономикалық тиімділігін анықтаудағы уақыт

факторын есептеу әдістері. HPV мен IRR көрсеткіштерін сипаттау.Варианттарды салыстырудағы сапалық талдау. Өндіріс тиімділігінарттырудың факторлары және жолдары.

2 БӨЛІМ КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ РЕСУРСТАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫПАЙДАЛАНУ ТИІМДІЛІГI

4 Тақырып Кәсіпорынның негізгі капиталыНарықтық қатынастар қалыптасу кезеңіндегі Қазақстан

Республикасындағы амортизациялық саясат. Негізгі өндірістік қорларды пайдаланудың көрсеткіштері. Негізгі

өндірістік қорларды тиімді пайдаланудың факторлары және жолдары.

5 Тақырыбы Шикізат, материалдық және отын –энергетикалықресурстар

Өнеркәсіптің ауыл шаруашылық базасының дамуы. Шикізаттыңхимиялық түрлерін өндірудің дамуы. Материалдық ресурстарды тиімдіпайдаланудың жолдары.

6 Тақырып Айналым капиталыАйналым қаржыларының қайтарымдылығы. Айналым қаржыларына

деген қажеттілікті анықтау. Айналым қаржыларын пайдалануды бағалау.Кәсіпорындағы айналым қорларын үнемді пайдалану.

7 Тақырып Еңбек ресурстарыЕңбек өнімділігі және оны есептеудің әдістері. Еңбек өнімділігі өсуінің

факторлары мен жолдары.

3 БӨЛІМ Кәсіпорын қызметінің экономикалық механизмі

8 Тақырып Еңбек ақы төлеу Еңбек етуге ынталандыру. Еңбек ақы төлемін мемлекеттік реттеу.

Жалақыны ұйымдастырудың шетелдік тәжірибесі.

9 Тақырып Кәсіпорынның инвестициялық және инновациялықсаясаты

Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық саясаты. Инновация:табиғаты және таратылу циклындағы инновациялар мен экономикалықтаңдау бірлесіп әрекет ету.

Кәсіпорынның инновациялық менеджменті. Инновациялық стратегия:тәуекелді және қауіпсіз. Инновациялық процесс және инновациялыққұрылым. Ғылыми-техникалық альянс.

Инновациялық жобалар портфелінің қалыптасуы: мәні, қағидалары,бағалау факторлары. Инновациялық лизинг.

10 Тақырып . Өнімді өткізу және өндіріс шығындары.

Өнімнің өзіндік құнын азайтудың мәні, көздері мен факторлары.Өндіріс шығындарын анықтаудағы шет елдер тәжірибесі.

11 Тақырып Кәсіпорынның маркетингтік және өндірістік қызметі Нарық жағдайында кәсіпорындағы жоспарлауды ұйымдастыру. Өнім

өндіру бағдарламасын жасауға қажет шығындық мәліметтер. Кәсіпорынжоспарының өндіріс және өнімді сату бөлімінің көрсеткіштері. Өндірістікбағдарламалар көрсеткіштерін есептеу әдістемесі.

12 Тақырып Өнімнің бәсекеге қабілетілігін қамтамасыз етуҒылыми-техникалық потенциал: түсінігі және құрамындағы

элементтері. Ғылыми-техникалық потенциал көрсеткіштері және оныңтиімділігінің экономикалық бағалау.

Өнім сапасы: түсінігі, оның деңгейінің көрсеткіштері және деңгейінарттыру жолдары. Кәсіпорындағы өнім сапасын басқару жүйелері. Өнімсапасын басқарудың жаңа стратегиясы. Өнімді стандартқа келтіру. Өнімдісертификациялау.

4 БӨЛІМ Кәсіпорын қызметінің қаржы нәтижесі

13 Тақырып Табыс және өндіріс рентабелділігіӨндіріс рентабелділігі – кәсіпорын жұмысының тиімділік көрсеткіші.

Рентабелділік деңгейін көтеру және кәсіпорынның ішкі күштерін пайдаланужолдары.

14 Тақырып Кәсіпорын қаржысы Қаржы механизмі: құрылымдық элементтер, тетіктер, құқықтық,

нормативтік және ақпараттық қамтамасыз ету. Кәсіпорынның қаржылықресурстары. Қаржылық жоспарлау. Кәсіпорындағы қаржы ресурстарыныңқалыптасу көздері. Несие, оларды берудегі негізгі қағидалар. ҚазақстанРеспубликасының банк жүйесі.

Курстық жұмыстардың үлгілік тақырыптары

Курстық жұмыстың мақсаты – кәсіпорынның қызмет етумеханизмдерін және оның қызметінің әртүрлі бағыттарын экономикалықнегіздеу бойынша тәжірибелік дағдыларды алу. Курстық жұмыстыңтақырыбы оқытушымен келісім бойынша таңдалады.

1. Өнеркәсіптік кәсіпорында өнім сапасын басқару (кәсіпорынмысалында);

2. Жаңа техниканы енгізудің экономикалық тиімділігі (өнеркәсіп жәнекәсіпорын саласы мысалында);

3. Қазақстан өнеркәсібінде негізгі құралдарды пайдалануын жақсартужолдары және оларды талдау (кәсіпорын мысалында);

4. Өнеркәсіптік кәсіпорында өнімнің жаңа түрлерін игерудіңэкономикалық тиімділігі;

5. Нарық жағдайындағы кәсіпорынның өнімді қызметін ұйымдастыружәне оның тиімділігі;

6. Нарық экономика жағдайындағы кәсіпорынның өнімді өткізуқызметін ұйымдастыру және оның тиімділігі (кәсіпорын мысалында);

7. Өнеркәсіптік қалдықтар мен екінші қайтара ресурстардыпайдаланудың экономикалық тиімділігі (кәсіпорын мысалында);

8. Кәсіпоррынның айналым қаржылары және оларды пайдаланутиімділігі (кәсіпорын мысалында);

9. Нарық экономика жағдайында еңбек ақыны ұйымдастыру жәнеоның ерекшеліктері;

10. Нарық экономика жағдайында кәсіпорындағы өндірісшығындарды төмендету резервтері (өнеркәсіп тік кәсіпорын мысалында);

11. Өндіріс рентабельділік деңгейін талдау және оны көтеру жолдары(сала немесе кәсіпорын мысалында);

12. Кәсіпорында өндірістік ұжымдарының әлеуметтік дамуынұйымдастыру және өндірісті басқаруды жетілдірудегі олардың міндеттері;

13. Өнімнің материалсыйымдылығы және оны төмендету жолдары(өнеркәсіп саласының немесе кәсіпорпорын мысалында);

14. Нарық қалыптасу жағдайдағы өндіріс тиімділігін көтеру жолдары(өнеркәсіптік кәсіпорын мысалында);

15. Бірлескен кәсіпорын: құру тәжірибесі және өнеркәсіптің әр-түрлісалалардағы олардың ерекшеліктері (өнеркәсіптік кәсіпорын мысалында);

16. Қазақстан Республикасының монополияға қарсы саясаты: мәні,бағыттары, қолдану тәжірибесі (өнеркәсіп саласы мысалында);

17. Кәсіпорында табысты бөлуді және қалыптасуды талдау;18. Кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметін дамыту;19. Кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын жасау;20. Нарық жағдайында кәсіпорындағы еңбек ақыны төлеуді

ұйымдастыруды жетілдіру;21. Өнеркәсіп кәсіпорындарда салық салу;22. Акционерлік қоғамдардың экономикалық тиімділігі және

олардың дамуы (өнеркәсіптік кәсіпорын саласы мысалында);23. Кәсіпорында жоспарлауды ұйымдастыруды талдау (өнеркәсіптік

кәсіпорын саласы мысалында);24. Қазақстан Республикасының өнеркәсібінде кәсіпкерлікті дамыту;25. Қазақстан Республикасының өнеркәсібінде инновациялық

процестерді дамуы;26. Шикізат таңдаудың экономикалық негіздеуі (кәсіпорын

мысалында);27. ҚР-сы өнеркәсібіндегі шағын кәсіпорындар қалыптасуының

тиімділігі және дамуы;28. Кәсіпорындардағы инновацияларды басқару (жаңа енгізулермен);29. Өнеркәсіптік кәсіпорынның инвестициялық стратегиясы;30. Кәсіпорынның коммерциялық қызметін ұйымдастыру

(өнеркәсіптік кәсіпорын саласы мысалында);31. Өнеркәсіптік кәсіпорынның инвестициялық қызметін талдау.32. Өнеркәсіптік кәсіпорындағы ұйымдастырушылық

(корпоративтік) мәдениетін қалыптастыру.33. Өнімнің бәсеке қабілеттілігін көтеру жолдары (кәсіпорын

мысалында);34. Кәсіпорынның бәсеке қабілеттілігіне жету жолдары;35. Кәсіпорында еңбек мотивациясын жетілдіру;36. Кәсіпорында шығындарды басқару;37. Кәсіпорынның маркетингтік қызметін жетілдіру;38. Кәсіпорынның қаржы тұрақөтануына жету жолдары;

39. Өндірісті әртараптандыру (диверсификациялау) және оныңэкономикалық тиімділігі (кәсіпорын мысалында);

40. Кәсіпорынның банкроттықтан сақтану жолдары;41. Өнеркәсіптік кәсіпорында қорларды басқару;42. Кәсіпорынның экономикалық қауіпсіздігіне жету жолдары;43. Кәсіпорынның тауарлық стратегиясын құру;44. Кәсіпорынның амортизациялық саясаты, негізгі құралдарды

жаңартуды жеделдетудің мәні және талдауы;45. Лизингті дамыту-кәсіпорынның негізгі құралдарды жаңартуды

формасы ретінде;46. Қазақстан Республикасының экономикасын жедел жаңарту

жағдайында кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығына жету жолдары;47. Қазақстан Республикасының өнеркәсібін дамытудың кластерлік –

перспективалар (кәсіпорын мысалында);48. Қазақстан өнеркәсібін әртараптандыру және одан әрі жаңартудың

негізгі бағыттары; 49. Өнеркәсіптік кәсіпорындарда жаңа өнім түрлерін меңгерудің

экономикалық тиімділігі;50. Кәсіпорынның өндірістік қызметін ұйымдастыру және оның

нарық шартындағы тиімділігі;

Курстық жұмыстың көлемі 30 беттен кем емес. Курстық жұмысәдістемелік нұсқаулардың негізінде орындалады және стандарттарға сәйкесдайындалады.

Оқытушы тексергеннен кейін курстық жұмысты қорғауға жіреді.Курстық жұмыс қорғаланнан кейін баға қойылады. Курстық жұмыстыңқорғалуы бекітілген комиссиямен іске асырылады.

Ағымдағы үлгерімдерді бақылау іс-шараларының күнтізбелік кестесі

1 межелік

Апталар 1 2 3 4 5 6 7 8 Балл қоры-тындылары

Максималды балл, соның ішіндебақылау түрлері бойынша 7 17 8 17 8 17 8 18 100

Дәрістік сабақтар Сабаққақатысу 1 1 1 1 1 1 1 1 8

Дайындалу(макс. балл) 1 1 1 1 1 1 1 1 8

Бақылаутүрі ДК ДК ДК ДК ДК ДК ДК ДК

Тәжірибеліксабақтар

Сабаққақатысу 1 1 1 1 1 1 1 1 8

Дайындалу(макс. балл) 3 3 3 3 3 3 3 3 24

Бақылаутүрі

ЖД

АС

ЖДАС

ЖДАС

ЖДАС

ЖДАС

ЖДАС

ЖДАС

ЖДАС

Қосымшамәліметтердіәзірлеу

Макс. балл 1 1 2 1 2 1 2 2 12Бақылаутүрі К К К К К К К К

Курстықжұмысын бақылау

Макс. балл 10 10 10 10 40

Межелік бақылау Жазбашасұрау 100 100

2 межелік

Апталар 9 10 11 12 13 14 15 Балл қоры-тындылары

Максималды балл, соның ішіндебақылау түрлері бойынша

15,5 6 15,

5 6 16 6 35 100

Дәрістік сабақтар Сабаққақатысу 1 1 1 1 1 1 1 7

Дайындалу(макс. балл) 1 1 1 1 1 1 1 7

Бақылаутүрі ДК ДК ДК ДК ДК ДК ДК

Тәжірибелік сабақтар

Сабаққақатысу 1 1 1 1 1 1 1 7

Дайындалу(макс. балл) 2 2 2 2 2 2 2 14

Бақылаутүрі

ЖДАС

ЖДАС

ЖДАС

ЖДАС

ЖДАС

ЖДАС

ЖД АС

Қосымша мәліметтерді әзірлеу

Макс. балл 0,5 1 0,5 1 1 1 - 5Бақылаутүрі К К К К К К К

Курстық жұмысын бақылау

Макс. балл 10 10 10 30 60

Межелік бақылау Жазбашасұрау 100

Шартты белгілер:ДК – дәріс конспектілері;ЖД – жұмыс дәптері;АС – ауызша сұрау;К – конспект.

6 Курстың саясаты

Семестр уақытында студент барлық оқу кестелерімен және бақылаужұмыстарын тапсыру кестелерімен сәйкес барлық оқу сабақтарына қатысуытиіс.

Дәрістік және тәжірибелік сабаққа қатысу 1 баллмен бағаланады.Негізгі және қосымша әдебиеттер тізіміне сәйкес әр дәрістік және

тәжірибелік сабаққа студент дайындалып, қарастырылған мәліметтергеталқылама жасап, белсенді қатысуды қабылдауы тиіс.

Белсенділік қатысу сапасы негізінде бағаланады. Белсенділіктіңмаксималды бағасы әр сабақта хабарланып тұрады.

Студенттің өздік жұмыстары СӨЖО уақытында бағаланады, баллдарбақылау шараларынның күнтізбелік кестесіне сәйкес қойылады.Тапсырмалар оқытушы қойылған мерзімінде орындалады. Қойылғанмерзімнен кейін жұмысты тапсырса 5% бағаға төмендетіледі. Барлықжұмыстар жұмыс дәптерлеріне жазбаша түрде ресімделеді. Межелікбақылауды бағалау (МБ) 100 балдық шкала бойынша анықталады.

Межелік бақылауды бағалау (МБ) 100 балдық шкала бойыншаанықталады.

Пән бойынша межелік бақылауға ағымдағы үлгерімдері (АҮ) бойыншабалдары бар студентер жіберіледі.

Ағымдағы үлгерім және межелік бақылау бағалау нәтижесі арқылы пәнбойынша студенттің рейтингі (Р1 және Р2) анықталады

Р1(2)=АҮ1(2)*0,7+МБ1(2)*0,3.

Егер де студент межелік бақылау өтпесе немесе межелік бақылаубойынша 50 балдан төмен алса, онда рейтинг анықталмайды.

Семестр үшін пән бойынша студенттің жіберілу рейтингісінің бағасытең

ЖР=(Р1+Р2)/2.

Пән бойынша қорытынды бақылауға (ҚБ) жұмыс оқу жоспарыныңбарлық талаптарын орындаған (СӨЖ бойынша жұмыстар ментапсырмаларды орындау және тапсыру) және жіберу рейтингісін жинаған (50балдан кем емес) студенттер жіберіледі.

Пән бойынша студенттердің оқу жетістіктерінің деңгейі жіберілурейтингі мен қорытынды бақылау, олардың үлес салмақтарын (ЖРҮС жәнеҚБҮС) ескере отырып, бағаларынан тұратын қорытынды бағамен (Қ)анықталады

Қ=ЖР*ЖРҮС+ҚБ*ҚБҮС.

Үлес салмақтар жыл сайын оқу кеңесімен бекітіледі және жіберілурейтингісі үшін 0,6 кем емес, ал қорытынды бақылау үшін 0,4 көп емес

болуы қажет.Студент жіберілу рейтингі бойынша да, қорытынды бақылау бойынша

да оң бағаларға ие болған жағдайда ғана пән бойынша қорытынды бағаесептелінеді. Қорытынды бақылауға негіссіз себеппен келмеу«қанағатанарлықсыз» бағаға теңеледі. Пән бойыша аралық аттестациялау менемтиханның нәтижелері студенттерге тапсырылған күні немесе, егер жазбашаемтихан күннің екніші жартысында өткізілсе, келесі күні айтылады.

7 Әдебиеттер тізімі

Негізгі:1. Г.И. Әбдікаримова. Кәсіпорын экономикасы: оқу құралы. Алматы.:

Экономика, 2008 – 367с.;2. Р.К. Ниязбекова, Б.А. Ахметов, П.Т. Байнеева. Кәсіпорын

экономикасы: оқу құралы. Алматы.: Экономика, 2008 – 791с.;3. А.К. Мейірбеков, К.Ә. Әлімбетов. Кәсіпорын экономикасы: оқу

құралы. Алматы.: Экономика, 2003 – 251с.;4. Г.К. Андабаева. Кәсіпорын экономикасы: оқу құралы. Павлодар:

Торайғыров атындағы ПМУ, 2006 – 156с.;5. М. Бейсенова, А.Садынбекова. Кәсіпорын экономикасы: есептер

жинағы. Алматы.: Ғылым, 2002 – 84с.;6. Д.Я. Куатова Кәсіпорын экономикасы: практикум. Алматы.:

Экономика, 2006 – 106с.;7. С. Молотов, А.Оганесян. Экономика предприятия: конспект лекций.

– М.: ПРИОР, 2003 –112с.8. А.М. Белов. Экономика организации (предприятия): практикум.- М.:

ИНФРА-М, 2003- 272с.9. Магомедов А.М. Экономика предприятия.-2-е изд., доп. – М.Экзамен,

2004 – 350с.10. О.И. Волков, О.В. Девяткин. Экономика предпрития (фирмы) 2-е

изд., перер. и доп.- М.: ИНФРА-М, 2005- 560с.

Қосымша:1. Л.Е. Стровский. Внешнеэкономическая деятельность предприятия. 2-

е изд. перераб. и доп. – М.:ЮНИТИ, 1999 – 823с.2. В.Е. Адамов, С.Д. Ильенкова и др. Экономика и статистика фирм. 3-е

изд. перераб. и доп. – М.: Финансы и статистика, 2000 – 288с.3. С. Аникеев Методика разработки плана маркетинга. – М.: Информ-

студио, 1996 – 128с.4. Фатхутдинов Р.А. Инновационный менеджмент. – СПб: Питер, 2004 –

400с5. Жилкина А.Н. Финансовое планирование на предприятии. – М.:

Благовест, 2004 – 248с6. Бизнес-каталог промышленности РК – Алматы: КазИнформ центр,

1995.7. Концепция региональной политики Республики Казахстан на 2000 –

2002 годы. – Астана, 2001.8. Стратегический план развития Республики Казахстан до 2010 года. -

Астана, 2001.9. Стратегия развития Казахстана и реформирование национальных

производительных сил. - Алматы: Гылым, 1998.10. Канатчинова А.К., Оспанов Х.А. Модернизация структуры

производства в промышленности РК – Алматы: Гылым, 2000.