Embed Size (px)
Citation preview
[email protected]Çeviri:YusufTopalISO45001:2018
İşSağlığıveGüvenliğiYönetimSistemi-KullanımKılavuzuileŞartlarGiriş0.1.ArkaplanBirkuruluşçalışanlarınınvekuruluştaherhangibirnedenlebulunanherkesin(müşteri,tedarikçi,misafir,taşeron,stajyervb)fiziksel,psikolojikvezihinselsağlığıniyileştirilmesidahilsağlıkvegüvenliğindensorumludur.(YT:Kişininfiziksel,psikolojikvezihinselsağlığıkuruluşunfaaliyetlerindenetkilenir)İşsağlığıvegüvenliği(İSG)yönetimsistemininbenimsenmesi,birkuruluşunişkaynaklıyaralanmalarıve/veyasağlıkbozulmalarınıönlemekiçinİSGperformansınıniyileştirmesini,güvenlivesağlıklıişyerioluşturulmasınısağlamayıamaçlamaktadır.0.2İSGyönetimsistemininamacıİSGyönetimsistemininamacı,İSGrisklerininyönetilmesiiçinbirçerçevesağlamaktır.İSGyönetimsistemi,işçilerinyaralanmave/veyasağlıksorunlarınıönlemek,güvenlivesağlıklıişyerlerioluşturmayıamaçlamaktadır;bunedenle,kuruluşunİSGriskleriniortadankaldırmakveyaminimizeetmekiçinetkindüzelticivekoruyucuönlemleralmasıkritikönemesahiptir.BuönlemlerkuruluştarafındanİSGyönetimsistemiaracılığıylauygulandığında,İSGperformansınıiyileştirirler.FırsatlarıdeğerlendirmekveerkenhareketegeçmekİSGperformasınıniyileştirilmesiiçindahaetkinveverimliolabilir.BirİSGyönetimsistemi,bustandardıngereklilikleriniyerinegetirerekİSGperformansınıniyileştirilmesinisağlar.BirİSGyönetimsistemi,birkuruluşunyasalgerekliliklerinivediğergereklilikleriyerinegetirmesineyardımcıolabilir.Bustandart,diğeruluslararasıstandartlargibi,birkuruluşunyasalgereklilikleriniartırmakveyadeğiştirmeyiamaçlamamaktadır.0.3BaşarıfaktörleriİSGyönetimsistemininuygulanması,birkuruluşiçinstratejikveoperasyonelbirkarardır.İSGyönetimsistemininbaşarısı,okuruluşunliderliğine,taahhüdüne,organizasyonunherseviyesindenveişlevindenkatılımınabağlıdır.
[email protected]İSGyönetimsistemininuygulanması,sürdürülmesi,etkinliğiveamaçlanansonuçlaraulaşmayeteneğiaşağıdakileriiçerebilecekbirdizitemeletmenebağlıdır:
a) üstyönetimliderliği,taahhütü,sorumluluklarıvehesapverebilirliği;b) İSGyönetimsistemininbeklenençıktılarınıdestekleyecek,üstyönetimin
geliştireceği,yöneteceğiveetkinliğinisağlayacağıbirkültüre;c) İletişime;d) Çalışanlaradanışılmasıvefaaliyetlerekatılımı,bulunmasıdurumundaçalışan
temsilcislerinedanışılmasıveonlarınkatılımınınsağlanması;e) İSGyönetimsisteminisürdürmekiçinkaynaklarıntahsisininsağlanması;f) KuruluşungenelstratejikhedefleriveyönüileuyumluolanaçıkİSG
politikaları;g) Tehlikelerintanımlanması,İSGrisklerininkontrolüvefırsatlardan
yararlanmayıbilenetkinsüreçlerintanımlanmasına;h) İSGperformansınıiyileştirmekiçinİSGyönetimsistemininperformans
değerlendirmesiveizlenmesininsüreklikılınmasına;i) İSGyönetimsistemininkuruluşunişsüreçlerineentegrasyonuna;j) İSGpolitikalarıileuyumluvekuruluşuntehlikeleri,İSGriskleriveİSG
fırsatlarınıdikkatealanİSGhedeflerine;k) Yasalvediğergerekliliklereuymaya;
Bustandardınbaşarıileuygulandığınıngösterilmesi,çalışanlaraveilgilitaraflaraetkinbirİSGyönetimsistemininvarolduğunugarantietmeklemümkünolur.Bununlabirlikte,bustandardınkabulüişleilgiliyaralanmalarınve/veyasağlıkbozulmalarınınönlenmesini,işyerlerininsağlıklıvegüvenliolmasınıgarantietmez.BirİSGyönetimsistemininbaşarısınısağlayanİSGyönetimsisteminindetayvekarmaşıklıkseviyesi,dokümanteedilenbilgininkapsamıveihtiyaçduyulankaynaklarınsağlanmasıhususubirdizietmenebağlıdır.Bunlar;— kuruluşunbağlamına(ör.işçisayısı,büyüklük,coğrafya,kültür,sosyal
koşullar,yasalgereksinimlervediğerşartlar);— kuruluşunİSGyönetimsistemikapsamına;— kuruluşunfaaliyetlerininniteliğiveilgiliİSGriskleri.
0.4Planla-Uygula-Kontrolet-ÖnlemaldöngüsüBustandarttauygulananİSGyönetimsistemiyaklaşımıPlanla-Uygula-Kontrolet-Önlemal(PUKÖ)döngüsünedayanır.PUKÖkavramı,kuruluşlarınsürekliiyileştirmeyapmakiçinkullandıklarıtekrarlısüreçsağlar.Biryönetimsisteminevetekteköğelerinherbirineaşağıdakigibiuygulanabilir:
- Planla:risklerivefırsatlarıbelirlenmek,kuruluşunİSGpolitikasıuyarıncagerekliolanİSGhedeflerivesüreçlerioluşturmak;
- Uygula:Süreçlerinplanlandığışekildeuygulanması.
- Kontrolet:İSGpolitikasıvehedefleriileilgilifaaliyetlerivesüreçleriizlemek,
[email protected]ölçmekvesonuçlarıraporlamak;
- Önlemal:AmaçlanansonuçlaraulaşmakiçinİSGperformansınısürekligeliştirmekadınafaaliyetlergerçekleştirmek.BustandartŞekil1'degösterildiğigibiPUKÖkavramınıyenibirçerçevedetanımlamaktadır.
Şekil1–PUKÖilebustandarddakiçerçevearasındakiilişki(Not:Paranteziçindekirakamlar,bustandarttakimaddenumaralarıileilgilidir)
0.5BuUluslararasıStandardınİçeriğiBustandard,ISO'nunyönetimsistemistandartlarıiçinşartlarınıkarşılamaktadır..Buşartlar,kullanıcılarınçokluISOyönetimsistemleristandardlarınınuygulanmasıiçintasarlanmış,birüstdüzeyyapı,özdeşçekirdekmetinveçekirdektanımlarileortaktariflerikapsarBustandart,kalite,sosyalsorumluluk,çevre,güvenlikveyafinansalyönetimgibidiğeryönetimsistemlerineözgüşartlarıkapsamaz.Bununlabirlikteşartlarıdiğer
P
UÖA
K
PerformansDeğerlendirmes
i(9)
İyileştirme(10)
LiderlikveÇalışanKatılımı
(5)
Planlama(6)
Destek(7)veOperasyon(8)
İSG’ninbeklenensonuçları
İçveDışHususlar(4.1)
Çalışanlarınveİlgilitaraflarınihtiyaçvebeklentisi(4.2)KuruluşunBağlamı(4)
İSGyönetimsistemininkapsamı(4.3/4.4)
[email protected]önetimsistemleriyleuyumludurveentegreolabilir.Bustandarduygunluğundeğerlendirilmesiiçinkullanılanşartlarıiçerir.Bustandardauygunluğugöstermekisteyenbirkuruluşbunuaşağıdakilerleyapabilir.— Öztayinetmeveözbeyandabulunulmasıileveya— müşterilerigibiilgilitaraflarileuygunluğunonaylanmasınıarıyorveya— Kuruluşundışındakibirtarafçaözbeyanınuygunluğununaraştırılmasıveya— Haricîbirkuruluştarafından,İSGyönetimsisteminin
belgelendirilmesinin/tescilininaraştırılması.Madde4ila10,bustandardauygunluğudeğerlendirmekiçinkullanılabilecekşartlarıiçerir.EkA,buşartlarınyorumlanmasınayardımcıolmakiçinbilgilendiriciaçıklamalarsağlar.Bustandarddaaşağıdabelirtilenfiilşekillerikullanılmaktadır:— “-meli/-malı”birşartıbelirtir,— “esastır”kuvvetlibirtavsiyeyibelirtir,— “izinverilir”birmüsaadeyibelirtir,— “-abilir/-ebilir”birolabilirliğiveyayapabilirlik/yapabilirliğibelirtir.
“Not”olarakgösterilenbilgi,dokümanınanlaşılmasıveyakullanımıamaçlıdır3.Maddedekullanılan"GirişNotları",terminolojikverileritamamlayanvebirteriminkullanımıileilgilihükümleriçerebilecekekbilgilersağlar.Madde3’teyeralanterimlervetarifler,kavramsalsıradadüzenlenmişolupdokümanınsonundabiralfabetikindeksleverilmiştir.İşSağlığıveGüvenliğiYönetimSistemi-KullanımKılavuzuileŞartlar1.KapsamBustandard,birkuruluşun,İSGperformansınıarttırmakiçinkullanabileceğibirİSGyönetimsistemiiçinşartlarıkapsar.Şartlar,kuruluşunişleilgiliyaralanmalarıve/veyasağlıkbozulmalarınıengellemeyi,İSGperformansınıproaktifolarakiyileştirmeyi,güvenlivesağlıklıbirişyeri(yerler)oluşturmayısağlar.Bustandart,işsağlığıvegüvenliğiniartırmak,tehlikeleriortadankaldırmakveİSGrisklerinienazaindirmek(sistemeksiklikleridahilolmaküzere),İSGfırsatlarındanyararlanmakveİSGyönetimsistemiuyumsuzluklarınadeğinmekiçinbirİSGyönetimsisteminikurmak,uygulamakvesürdürmekisteyenherhangibirkuruluşiçingeçerlidir.Bustandart,birkuruluşunİSGyönetimsistemininamaçlanansonuçlarınaulaşmasınayardımcıolur.KuruluşunİSGpolitikasıylauyumluolarak,İSGyönetimsistemininamaçlanançıktılarışunlarıiçerir:
a) İSGperformansınınsürekliiyileştirilmesi;
[email protected]) Yasalvediğerşartlarınyerinegetirilmesi;c) İSGhedeflerineulaşılması.
Bustandart,herhangibirkuruluşunboyutuna,türünevefaaliyetinebakılmaksızınfaaliyetgösterdiğibağlamveişçilerininvediğerilgilitaraflarınihtiyaçvebeklentilerigibifaktörleridedikkatealarakkuruluşunkontrolüaltındakiİSGriskleriiçinuygulanabilir.Bustandart,İSGperformansınayöneliközelşartlarbelirtmediğigibi,İSGyönetimsisteminintasarımıiçindeşartbelirtmez.Bustandart,birkuruluşunİSGyönetimsistemine,sağlıkvegüvenlikleilgilidiğerhususlarıdaentegreetmesinisağlar.Bustandart,çalışanlaraveilgilidiğerilgilitaraflaraverdikleririsklerindışında,ürüngüvenliği,maddihasarveyaçevreseletkilergibikonularadeğinmemektedir.Bustandart,sistematikolarakişsağlığıvegüvenliğiyönetiminiiyileştirmekiçinkısmenveyatamamenkullanılabilir.Bununlabirlikte,bustandardauygunluk,ilgilişartlaryönetimsistemiiçindetanımlandığındavehariçtutmasözkonusudeğilsetümşartlarınkarşılanmasıileolur.NOT:Budokümandakişartlarınamaclarıhakkındadahafazlabilgiiçin,EkA'yabakınız.2Atıfyapılanstandardve/veyadokümanlarAtıfyapılanstandardve/veyadokümanyoktur.3TerimlervetariflerBustandardınamaçlarıbakımından,aşağıdaverilenterimlervetarifleruygulanır.3.1KuruluşAmaçlarına(bk.Madde3.16)ulaşmakiçinsorumluluk,yetkiveilişkileriilekendiişlevleriolankişiveyakişigrubu.Not:Kuruluşkavramı;kendihesabınaçalışangirişimci,ortaklık,kooperatif,şirket,işletme,kurum,kuruluş,hayırkurumuveyaenstitüyadabunlarınbirbölümüveyabirleşimini(tüzelkişilikkazanmışveyakazanmamış)kapsarancakbunlarlasınırlıdeğildir.3.2İlgilitaraf(tercihedilendönem)Paydaş(kabuledilendönem)Birkararveyafaaliyetietkileyebilenveyabunlardanetkilenebilenyadabunlardankendininetkilenebileceğinidüşünenkişiveyakuruluş(bk.Madde3.1).
[email protected]Çalışankuruluşunkontrolüaltındakiişveyaişleilgilifaaliyetlerigerçekleştirenkişi(3.1)Not1:çalışanlar,düzenliveyageçiciolarak,arasıraveyamevsimselolarak,rastgeleveyayarızamanlıolaraködenenveyaödenmeyençeşitlidüzenlemelerçerçevesindeişveyaişleilgilifaaliyetleriyerinegetirirler.Not2:Çalışanlar,üstyönetim(3.12),yöneticiveyöneticiolmayankişileriiçerir.Not3:Kuruluşundenetimialtındayapılanişveyaişleilgilifaaliyetler,kuruluş’unkendiçalışanları,yükleniciler,taşeronlar,kendinamınaçalışanlarveacentelikleraracılığıylaçalışanlanlardahilolmaküzerediğerkişilertarafındanyapılabilir.3.4KatılımKararvermesürecinedahilolmaNot:Katılımfaaliyetibulunmasıdurumundaçalışantemsilcileriveişçisağlığıveişgüvenliğikomitelerini(İSGkurulları)kapsar.3.5DanışmaKararvermedenoncegörüşalmakNot:Danışmanfaaliyetibulunmasıdurumundaçalışantemsilcileriveişçisağlığıveişgüvenliğikomitelerini(İSGkurulları)kapsar.3.6işyeribirkişininişsebebiyleolmasıgerektiğiveyagitmesigerekenkuruluşun(3.1)kontrolüaltındakiyerNot:İşyeriiçinİSGyönetimsistemi(3.11)kapsamındakikuruluşunsorumlulukları,işyeriüzerindekikontrolderecesinebağlıdır.3.7TaşeronŞartnamevekoşullarauygunolarakkuruluşa(3.1)hizmetsunandışkuruluş.Not:Hizmetinşaatfaaliyetlerinikapsayabilir.3.8Şartİhtiyaçveyabeklenti,genellikleimaedilenveyazorunluolanNot1:"Genelolarakimaedilen",kuruluş(3.1)veilgilenentaraflar(3.2)için,dikkatealınanihtiyaçveyabeklentininimaedildiğiözelveyayaygınuygulamadır.
[email protected]:Belirtilenbirşartörneğindokümantebilgilerde(3.24)belirtilmişolanbirşarttır.3.9Yasalvediğerşartlarkuruluşun(3.1)uymasıgerekenyasalşartlarileuymasıgerekenyadaseçtiğidiğerşartlar(3.8)Not1:Bustandardınamaçlarıdoğrultusunda,yasalvediğerşartlar,İSGyönetimsistemi(3.11)ileilgiliolanlardır.Not2:Yasalvediğerşartlar,toplusözleşmelerdekihükümleriiçerebilir.Not3:Yasalvediğerşartlar,yasalar,yönetmelikler,toplusözleşmelervemevzuatauygunolarakçalışanların(3.3)temsilcilerinibelirleyenhükümleriiçermektedir.3.10yönetimsistemiPolitika(3.14)vehedefler(3.16)oluşturmakvebuhedeflerigerçekleştirmekiçinkuruluşun(3.1)birbiriyleilişkiliveetkileşimiçindekiunsurlarınbütünüNot1:Biryönetimsistemibirdisipliniveyabirkaçdisiplinielealabilir.Not2:Yönetimsistemiunsurları,kuruluşunyapısı,rollerivesorumlulukları,planlama,operasyon,performansdeğerlendirmeveiyileştirmeyiiçermektedir.Not3:Biryönetimsistemininkapsamı,kuruluşuntamamı,kuruluşunspesifikvetanımlanmışfoksiyonları,kuruluşıunspesifikvetanımlanmışbölümleriveyabirgrupkuruluştabirveyadahafazlafonksşyonuiçerebilir.3.11.İşsağlığıvegüvenliğiyönetimsistemiİSGpolitikasını(3.15)hayatgeçirmekiçinyönetimsistemini(3.10)veyayönetimsistemininbirkısmınınkullanılmasıNot1:İSGyönetimsistemininbeklenençıktısı;çalışanların(3.3)işkazalarıvesağlıkproblemlerinin(3.18)önlendiğisağlıklıvegüvenliişyerleri(3.6)oluşturmaktır.Not2:"İşsağlığıvegüvenliği"(İSG)ve"işgüvenliğivesağlığı"(İGS)terimleriaynıanlamasahiptir.3.12üstyönetimBirkuruluşu(3.1)enüstdüzeydeönlendirenvedenetleyenkişiveyagrup.Not1:İSGyönetimsistemininetkinuygulanmasıiçinüstyönetimyetkidevretmevekaynaksağlamagücünesahiptir.Not2:Yönetimsistemininkapsamı(3.10)birkuruluşunyalnızcabirbölümünü
[email protected]ıyorsa,üstyönetimbubölümünüyönlendirenvedenetleyenkişilereatıftabulunur.3.13etkinlikplanlananfaaliyetleringerçekleştiğivebeklenensonuçlarınneölçüdesağlandığı3.14politikakuruluşunniyetininveyönününüstyönetimtarafındanremiolarakbelirlenmesi3.15İSGpolitikasıÇalışanların(3.3)isleilgiliolarakyaralanmalarınıvesağlıkbozulmalarını(3.18)önlemekvesağlıklıvegüvenlibirişyeri(3.6)oluşturmakiçinoluşturulanpolitika(3.14)3.16hedefeldeedilensonuçNot1:Birhedefstratejik,taktikselveyaoperasyonelolabilir.Not2:Hedeflerfarklıdisiplinlerle(finansal,sağlıkvegüvenlikveçevreselhedeflergibi)ilişkilendirilebilirvefarklıseviyelerde(stratejik,organizasyonel,proje,ürünvesüreç(3.25))olabilir.Not3:Birhedef,başkayollarlaifadeedilebilir,örn.biramaç,biroperasyonelkriter,birİSGhedefi(3.17)olarakveyabenzeranlamlarasahipdiğersözcükler(ör.amaçveyahedef).3.17İSGhedefleriİSGpolitikasıileilintilivebelirlisonuçlareldeetmekiçinkuruluş(3.1)tarafındanbelirlenmişhedef(3.16)3.18yaralanmave/veyasağlıkbozulmalarıBirkişininfiziksel,zihinselveyaruhsaldurumuüzerindeolumsuzetkisiNot1:Buolumsuzetkileremeslekihastalık,hastalıkveölümdahildir.3.19tehlikeyaralanmave/veyasağlıkbozulmalarına(3.18)yolaçabilecekbirkaynakNot1:Tehlikezararvermepotansiyelinesahipolankaynaklarıkapsar,tehlikelidurumlarvetehlikelikoşullarisemaruziyetdurumunagoreyaralanmave/veyasağlıkbozulmalarınıkapsar.3.20
[email protected]:Etki,beklenendenolumluveyaolumsuzsapmadır.Not2:Belirsizlik,birolay,olayınsonucununveyaolasılığınınanlaşılmasıveyabunlarlailgilibilgininkısmenveyatamameneksikliğidir.Not3:Risk;sıklıklamuhtemel“olaylara”(ISOKılavuz73;2009,Madde3.5.1.3’tetanımlandığışekilde)ve“sonuçlarına”(ISOKılavuz73;2009,Madde3.6.1.3’tetanımlandığışekilde)veyabunlarınbirleşimineatıflatanımlanır.Not4:Risk;sıklıklabirolayınsonuçları(şartlarındeğişmesidahilolmaküzere)ileolayıngerçekleşmeolasılığının(ISOKılavuz73;2009,Madde3.6.1.1’detanımlandığışekilde)kombinasyonucinsindenifadeedilir.Not5:Bustandartta,risklervefırsatlarterimlerininbirliktekullanılması,İSGriskleri,İSGfırsatlarıveyönetimsistemineyönelikdiğerrisklervefırsatlarıanlamınagelir.3.21İSGriskiIşleilgilitehlikelibirolayınolmaolasılığıileolayın(etkisinin)nedenolduğuyaralanmave/veyasağlıkbozulmasınınşiddetininbirleşimidir.3.22İSGfırsatlarıİSGperformansının(3.28)iyileşmesineyolaçabilecekdurumveyakoşullar3.23yeterlilikAmaçlanansonuçlaraulaşmakiçinbilgivebecerileriuygulamayetisi3.24dokümantebilgiKuruluş(3.1)tarafındankontrolvemuhafazaedilmesigerekenbilgivebubilgilerinyeraldığıortam.Not1–Dokümanteedilmişbilgi,herhangibirformattaveortamda,herhangibirkaynaktanolabilir.Not2–Dokümanteedilmişbilgiaşağıdakilereatıftabulunabilir:
a) İlgiliprosesler(3.25)dahilyönetimsistemi(3.1),b) Kuruluşunçalışmasıiçinoluşturulmuşbilgi(dokümantasyonolarakdaifade
edilebilir),c) Ulaşılansonuçlarınkanıtları(kayıtlarolarakdaifadeedilebilir).
3.25süreçGirdileriçıktıhalinegetirenbirbiriileilişkilivebirbirinietkileyenfaaliyetlerkümesi.
[email protected]ürbirfaaliyetiveyasüreci(3.25)gerçekleştirmekiçinbelirlenmişyol.Not1:prosedürlerdokümanteedilebilirveyaedilmeyebilir.3.27performansölçülebilirsonuçNot1:Performans,nicelveyanitelbulgularlailgilidir.Sonuçlarnitelveyanicelyöntemlerlebelirlenebilirvedeğerlendirilebilir.Not2:Performans,faaliyetlerin,süreçlerin(3.25),ürünlerin(hizmetlerdahil),yeryersistemlerinveyakuruluşların(3.1)yönetimiyleilgiliolabilir.3.28İSGperformansıPerformans(3.27)işçilerin(3.3)yaralanmasıve/veyasağlıkbozulmalarının(3.18)önlenmesiilesağlıklıvegüvenliişyerlerinin(3.6)sağlanmasınınetkinliği(3.13)ileilgilidir.3.29dışarıdantemin(fiil)birkuruluşun(3.1)süreç(3.25)veyafaaliyetlerindenbirkısmınındışarıdanbirkuruluştarafındanyerinegetirilmesiişlemi.Not1:Dışkaynaklıfaaliyetyönetimsistemi(3.10)kapsamınadahiledilirancakdışkaynaklıkuruluşkapsamdışındadır.Not2:Kuruluşbirsüreciveyafaaliyetyerinegetiremediğidurumdadışkaynaklıbirhizmetialabilir.Budurumgönüllükesasınadayalıbiryasaldüznelemeolarakkabuledilebilir.3.30izlemeBirsistemin,sürecin(3.25)veayfaaliyetindurumunubelirleme.Not:Durumubelirlemekiçin,kontroletmek,denetlemekyadakritikbirgözlemyapmakgerekebilir.3.31ölçmeBirdeğeribelirlemesüreci(3.25)3.32tetkikTetkikkriterlerininneölçüdeyerinegetirildiğinitayinetmekamacıyla,tetkik
[email protected]ıtlarınıeldeetmekveobjektifbirşekildebunlarıdeğerlendirmekiçinsistematik,bağımsızvedokümanteedilmişprosesNot1:Tetkik,biriçtetkik(birincitaraf),birdıştetkik(ikincitarafveyaüçüncütaraf)olabilirveyabirleşikbirtetkikolabilir(ikiveyadahafazladisiplinibirleştirerek).Not2:İçtetkik,kuruluş(3.1)tarafındanyapılabileceğigibi,kuruluşadınabirdışkuruluştarafındandayapılabilir.Not3:"tetkikkanıtlarıvekriterleri"ISO19011-standardındatanımlanmıştır.3.33uygunlukbirşartın(3.8)karşılanması3.34uygunsuzlukbirşartın(3.8)karşılanmamasıNot:uygunsuzluk,bustandardınşartlarıvekuruluşunkendisiiçinkurduğuİSGyönetimsistemininşartlarıileilintilidir.3.35olayiştenkaynaklanan,yaralanmave/veyasağlıkbozulmaları(3.18)ilesonuçlanabilecekveyasonuçlanmayacakolaylardır.Not1:yaralanmave/veyasağlıkbozulmalarıilesonuçlananolaylarkazaolarakadlandırılır.Not2:Herhangibiryaralanmave/veyasağlıkbozulmasınınolmadığıancakkazagerçekleşmeihtimaliolanolaylarramakkalaveyaucuzatlatmaolarakadlandırılır.Not3:Olaylailgilibirveyadahafazlauygunsuzluk(3.34)olabilir,hattaolayuygunsuzlukolammasıdurumundadagerçekleşebilir.3.36düzelticifaaliyetuygunsuzluğun(3.34)veyabirolayın(3.35)sebepleriniortadankaldırmakiçineylemdebulunmakvetekraroluşmasınıönlemek3.37SürekliiyileştirmePerformansı(3.27)arttırmakiçintekraredenfaaliyetNot1:Performansıarttırmak,İSGyönetimsisteminin(3.11)kullanımıileilgilidir;İSGpolitikası(3.15)veİSGhedefleri(3.17)iletutarlıolaraktoplamİSGperformansında(3.28)iyileşmesağlanmalıdır.Not2:Süreklilik,kesintisizlikanlamınagelmez,bunedenlefaaliyetinheralandaaynı
[email protected]çekleşmesigerekmez.4Kuruluşunbağlamı4.1kuruluşuvebağlamınıanlamakKuruluş,amacıylailgiliolanveİSGyönetimsistemininamaçlanançıktılarınaulaşmakiçinyeteneğinietkileyeniçvedışhususlarıtayinetmelidir.4.2İşçilerinvediğerilgilitaraflarınihtiyaçvebeklentilerinianlamaKuruluşaşağıdakileribelirlemelidir.
a) İşçilereekolarakİSGyönetimsistemiileilgilitaraflarıb) İşçilerinvediğerilgilitaraflarınihtiyaçlarıvebeklentileri(birbaşkadeyişle
şartlar)c) Buihtiyaçvebeklentilerdenhangilerininyasalvediğerşartlarolacağını.
4.3İSGyönetimsistemininkapsamınınbelirlenmesiKuruluş,kapsamıbelirlemekamacıylaİSGyönetimsistemininsınırlarınıveuygulanabilirliğinibelirlemelidir.Bukapsambelirlenirken,kuruluşaşağıdakilerideğerlendirmelidir:
a) Madde4.1’deatıfyapılaniçvedışhususları,b) Madde4.2’deatıfyapılanuygunlukyükümlülüklerini,c) Kuruluşunplanlananveyagerçekleştirilenişleilgilifaaliyetlerinihesaba
katmakgerekiyor.İSGyönetimsistemi,kuruluşunİSGperformansınıetkileyebilecekfaaliyetlerin,ürünlerinvehizmetlerinkuruluşunkontrolüveyaetkisialtındaolmasınısağlayacaktır.Kapsamdokümantebilgiolarakbulundurulmalıdır.4.4İSGyönetimsistemiKuruluş,amaçlanançıktılaraulaşmakiçin,bustandardınşartlarınauygunolarak,proseslervebunlarınetkileşimidahil,birİSGyönetimsistemikurmalı,uygulamalı,sürdürmelivesürekliiyileştirmelidir.5Liderlikveçalışanlarıkatılımı5.1liderlikvetaahhütÜstyönetim,aşağıdakilervasıtasıyla,İSGyönetimsistemiiçinliderlikvetaahhütgöstermelidir:
a) Genelsorumluluğualarakvehesapverilebilirliğisağlayarakişleilgiliyaralanmalarıve/veyasağlıkbozulmalarınıönlemekvesağlıklıvegüvenlikişyerlerioluşturmak;
b) İSGpolitikasıileilintiliİSGhedeflerininkurulduğundanveörgütünstratejikyönüyleuyumluolduğundaneminolmak;
c) İSGyönetimsistemşartlarınınkuruluşunişsüreçlerineentegrasyonunusağlamak;
d) İSGyönetimsistemininkurulması,uygulanması,sürdürülmesiveiyileştirilmesiiçingereklikaynaklarınteminedilmesinisağlamak;
[email protected]) İSGyönetimininetkinliğininveİSGyönetimsistemişartlarınauyumun
öneminiiletmek;f) İSGyönetimsistemininamaçlanansonuçlarınaulaşmasınıgüvencealtına
almak;g) İSGyönetimsistemininetkinliğinekatkıdabulanankişileriyönlendirmekve
desteklemek;h) Sürekliiyileştirmeyisağlamakveteşviketmek;i) Diğerilgiliyönetimgörevlerinin(kendisorumlulukalanlarınauygulanması
bakımından)liderliğinigöstermekiçindesteklenmesi;j) İSGyönetimsistemininamaçlanansonuçlarınaulaşmakiçinkuruluştabir
kültürüngeliştirilmesiyönetilmesiveteşvikedilmesi;k) Olayları,tehlikeleri,risklerivefırsatlarıbildirilençalışanlarıbaskılardan
(reprisal)korunması;l) Istişaredebulunmakveçalışanlarınkatılımınısağlamak(bakınız5.4)için
süreç(ler)oluşturmakveuygulamak;m) İşyerisağlıkvegüvenlikkurulununkurulmasınıveişleyişinedestekolmak
(bakınız5.4e)
Not:bustandarttaki“iş”tanımıkuruluşunvarlığınıntemelindeyatanfaaliyetlerolarakyorumlanabilir.5.2İSGpolitikasıÜstyönetimaşağıdakihususlarıkapsayanbirİSGpolitikasıoluşturmalı,uygulamalıvesürdürmelidir:
a) isleilgiliyaralanmave/veyasağlıkbozulmalarınıönlemekiçinsağlıklıvegüvenliçalışamkoşullarıtaahhütüiçermelidir.Butaahhütkuruluşunamacı,büyüklüğü,bağlamıileİSGrisklerivefırsatlarınındoğasınauygunolmalıdır;
b) İSGhedefleribelirlenmesiiçinbirçerçevesağlamalıdır;c) Yasalvediğerşartlarıyerinegetirmekiçinbirtaahhütiçermelidir;d) TehlikeleriortadankaldırmakveİSGrisklerini(Bakınız8.1.2)azaltmakiçin
birtaahhüttebulunmalıdır;e) İSGyönetimsistemininmsürekliiyileştirilmesiiçöinbirtaahhütiçermelidir;f) Çalışanlara,bulunmalarıhalindeçalışantemsilcilerinedanışılmasıve
katılımlarınınsağlanmasıtaahhütünüiçermelidir;İSGpolitikası:— Dokümanteedilmişbilgiolarakbulunmalı;— Kuruluşiçindeiletişmişolmalı;— Ilgilitaraflarınerişimineaçıkolmalı;— Alakalıveuygunolmalıdır.
5.3Kurumsalgörev,sorumlulukveyetkilerÜstyönetim,kuruluşiçindeherseyiyedekiilgilirolleriçinsorumluluklarıveyetkileri,belirlemeli,tebliğetmeli,duyurmalıvedokümantebilgiolarakmuhafazaetmelidir.Kuruluşunherseviyesindeyeralançalışanlar,çalışmaalanlarıileilgiliolarakİSGyönetimsistemindesorumluluklaralmalıdırlar.Not:HernekadaryetkivesorumlulukdağıtsadaüstyönetimİSGyönetimsisteminin
[email protected]ümişleyindensorumludur.Üstyönetimaşağıdakileriçinyetkivesorumluluklarıbelirlemelidir:
a) İSGyönetimsisteminin,bustandardınşartlarınıkarşılamasınıngüvencealtınaalınması,
b) İSGyönetimsistemininperformansınınüstyönetimeraporedilmesi.5.4ÇalışanlarınkatılımıvedanışmaİSGyönetimsisteminingelişimiiçinfaaliyetleribelirlemek,performasınıdeğerlendirmek,İSGyönetimsisteminiplanlamakvegeliştirmekiçinkuruluş,herseviyedevefoksiyondaçalışanların(bulunmalarıhalindeçalışantemsilcilerinin)katılımınısağlamakvedanışmakiçinsüreç(ler)oluşturmalı,uygulamalıvesürdürmelidir.Kuruluş;
a) Katılımvedanışmaniçingerekliolanuygulamaları,zamanı,eğitimvekaynaklarısağlamayı;
Not1:Çalışantemsilciler,katılımvedanışmaniçinbirfaaliyetolabilir.b) İSGyönetimsistemiileilintiliveanlaşılırbilgiyezamanındaerişmeyi;c) Katılımıdüşürecekengelleribelirlemekveortadankaldırmak;
kaldırılamayanlarıetkilerinienazaindirmeyi;Not2:Çalışanönerilerinidikkatealmama,dilveokuma-yazmaproblemleri,çalışanlarayönelikbaskılar,çalışankatılımınayönelikcesaretkırıcıdavranışlar,cezalandırmalarveyapolitikalarengelolaraktanımlanabilir.
d) Aşağıdakileriçinyöneticiolmayançalışanlara(maviyaka)danışılmasınısağlayın:
1) Ilgilitarafların(bakınız4.2)ihtiyaçvebeklentilerinibelirlemek;2) İSGpolitikasını(bakınız5.2.)oluşturmak;3) Uygulanabilirolduğundakuruluşiçindekiyetkivesorumluluıkları
(Bakınız5.3)belirlemek;4) Yasalvediğerşartları(Bakınız6.1.3)nasılyerinegetireceğini
belirlemek;5) İSGhedeflerinibelirlemekvehedeflereulaşmak(Bakınız6.2)için
gerekliplanlamayıyapmak;6) Dışkaynakkullanımı,tedarikveyüklenicileriçinuygulanabilir
kontrollerinbelirlenmek(bkz.8.1.4);7) Nelerinizlenmesi,ölçülmesivedeğerlendirilmesigerektiğini
belirlenmek(bkz.9.1)8) Birtetkikprogramı(ları)(Bakınız9.2.2)planlamak,oluşturmak,
uygulamakvesürdürmek;9) Sürekliiyileştirmeyisağlamak(bakınız10.3)
e) Aşağıdakileriçinyöneticiolmayançalışanların(maviyaka)aşağıdakilerekatılımınısağlayın:
1) Danışmavekatılımiçinfaaliyetleribelirlemek;2) Tehlikeleritanımlamak,riskvefırsatlarıdeğerlendirmek(bakınız
6.1.1ve61.2);3) TehlikeleriortadankaldırmakveİSGrisklerini(bakınız6.1.4)
düşürmekiçinfaaliyetleritanımlamak;4) Yetkinlik,eğitimihtiyacı,eğitimveeğitimdeğerlendirmelerini
[email protected](Bakınız7.2)tanımlamak;
5) Neyiniletilmesigerektiğivebunlarınnasılyapılacağınıbelirlemek(bkz.7.4);
6) Kontrolönlemlerini,kullanımlarınıveuyghulamaetkinliklerinibelirlemek(bkz.8.1,8.1.3ve8.2);
7) Olaylarıveuygunsuzluklarıaraştırmakvedüzelticifaaliyetleribelirlemek(bkz.10.2).
Not3:Buradakuruluşunfaaliyetlerindenetkilenenyöneticileriveyakuruluşundiğerbirimlerindeyeralançalışanlarıdışlamakgibibiramaçyoktur.Yöneticiolmayançaışanlarladaistişareetmekvekatılımlarınısağlamakvurgulanmaktadır.Yönetselolmayanişçilerinistişaresinivekatılımınıvurgulamak,,Not4:Çalışanlaramesaisaatleriiçindeveücretsizeğitimverilmesiçalışankatılımınailişkinönemliengellerikaldıracağıkabuledilmektedir.6.Planlama6.1Riskvefırsatlarıbelirlemefaaliyetleri6.1.1GenelİSGyönetimsistemiplanlanırken,kuruluşmadde4.1(bağlam),4.2(ilgilitaraflar)ve4.3(İSGyönetimsisteminkapsamı)’dabelirtilenşartlarıdikkatealmalıveriskvefırsatlarıbunagorebelirlemelidir.Bundanamaç;
a) İSGyönetimsistemininamaçlanansonuçlarınıgerçekleştirebileceğinedairgüvencevermek;
b) Istenmeyenetkileriönlemekveyaazaltmak;c) Sürekliiyileştirmeyisağlamaktır.
KuruluşİSGyönetimsistemininrisklerivefırsatlarıileamaçlananhedefleribelirlerken,aşağıdakileridikkatealmalıdır:— Tehlikeler(bakınız6.1.2.1);— İSGriskleriilediğerriskler(bakınız6.1.2.2)— İSGfırsatlarıvediğerfırsatlar(bkz.6.1.2.3).— Yasalvediğerşartlar(bkz.6.1.3);
Kuruluşplanlamasürecinde,İSGyönetimsistemininbeklenensonuçlarınıileilişkiliriskvefırsatlarıbelirleyecektir.Bunuyaparken,işleyişi,süreçleriveİSGyönetimsistemiileilişkilideğişiklikleridikkatealacaktır.Kalıcıveyageçicibudeğişiklikler(bkz.8.1.3)yapılmadanoncedeğerlendirmeleryapılmışolmalıdır.Kuruluş:riskvefırsatları;riskvefırsatlarlailintilisüreç(leri)vegerekliaksiyonları(bkz.6.12ila6.1.4)planlandığışekildegerçekleşeceğinigüvencealtınaalmakiçindokümantebilgiolarakmuhafazaetmelidir.6.1.2Tehlikelerintanımlanmasıileriskvefırsatlarındeğerlendirilmesi6.1.2.1.tehlikeltanımlamasıKuruluş,sürekliveproaktifbirtehliketanımlaişlemiiçinsüreç(ler)oluşturmalı,uygulamalıvesürdürmelidir.Süreç(ler)aşağıdakilerlesınırlıolmamaklaberaber
[email protected]ıdikkatealmalıdır:
a) Kuruluşunişyapışbiçimi,sosyalfaktörler(işyükü,çalışmasaatleri,mağduriyet,tacizvezorbalıkdadahilolmaküzere),liderlikvekuruluşunkültürü;
b) Aşağıdakilerideiçerenrutinverutinolmayanfaaliyetlervedurumlar:1) altyapı,ekipman,malzeme,donanımveişyerifizikişartları;2) Ürünvehizmettasarımı,araştırma,geliştirme,test,üretim,montaj,
inşaat,servissunumu,bakımıveyaeldençıkarma;3) insanfaktörleri;4) işinnasılyapıldığı;
c) Acildurumlarvesebepleridedahilolmaküzere,geçmişolaylarilekuruluşuetkileyeniçvedışolaylar;
d) Potansiyelacildurumlar;e) İnsanlar,aşağıdakileridedikkatealarak:
1) İşyerivefaaliyetleriileilintiliçalışanlar,taşeronlar,ziyaretçilervediğerleri;
2) Kuruluşunfaaliyetlerindenetkilenebilecekişçevresindeolanlar;3) Kuruluşundoğrudankontrolüaltındaolmayanbiryerdeçalışan
işçiler;f) Aşağıdakilerdedahilolmaküzerediğerkonular:
1) işalanlarının,süreçlerin,tesisatların,makinelerin/ekipmanların,çalışmausullerininveişorganizasyonununtasarımıiletümbunlarınçalışanlarınihtiyaçvekabiliyetlerineuyarlanması;
2) Kuruluşunkontrolüaltındakiişlerleilgilifaaliyetlerinnedenolduğuişyeriçevresindemeydanagelendurumlar;
3) Kuruluştarafındankontroledilmeyenveişyeriçevresindeyaralanmave/veyasağlıkbozulmalarınanedenolandurumlar;
g) İSGyönetimsistemi(bkz.8.1.3)ilekuruluşunorganizasyonunda,faaliyetlerindevesüreçlerindekigerçekveönerilendeğişiklikler;
h) Tehlikeiçeriğivetehlikeileilgilibilgilerdekideğişiklikler.6.1.2.2İSGvediğerrisklerinyönetimsistemindedeğerlendirilmesiKuruluş,aşağıdakileriyapmakiçinsüreç(ler)oluşturmalı,uygulamalıvesürdürmelidir:
a) MevcutkontrollerinetkinliğinidikkatealarakİSGrisk(tanımlanmıştehlikeleridikkatealarak)değerlendirmesininyapılması;
b) İSGyönetimsistemininkurulması,uygulanması,işletilmesivebakımıileilgilidiğerriskleribelirlemekvedeğerlendirmek.
İSGrisklerinindeğerlendirilmesiiçinkuruluşunbelirlediğiyöntemvekriterlerkuruluşunkapsamı,doğasıvezamanlamasıdikkatealınarakbelirlenmelidir.Buyöntemvekriterlerproaktifolmalıvesistemetikolarakkullanılmalıdır.Yöntemvekrilerlerdokümantebilgiolaraksürüdürlmelivemuhafazaedilmelidir.
6.1.2.3İSGyönetimsistemiiçinİSGfırsatlarınvediğerfırsatlarındeğerlendirilmesiKuruluş,aşağıdakilerideğerlendirmekiçinsüreç(ler)oluşturmalı,uygulamalıvesürdürmelidir:
a) Kuruluşta,politikalarında,süreçlerdeveyafaaliyetlerdeki
[email protected]ğişiklikleridikkatealarak,İSGperformansınıartturacakfırsatlarve:
1) Çalışanların,ilşe,işyerineveçalışmaortamınaadapteedilmeleriiçinfırsatları;
2) TehlikeleriortadankaldırmakveİSGriskleriniazaltmakiçinfırsatları;
b) İSGyönetimsisteminiiyileştirecekdiğerfırsatlar.
Not:İSGrisklerivefırsatlarısonuçtakuruluşiçinbaşkariskvefırsatlardoğurabilir.6.1.3YasalvediğerşartlarınbelirlenmesiKuruluş,aşağıdakileriyapmakiçinsüreç(ler)oluşturmalı,uygulamalıvesürdürmelidir:
a) İSGyönetimsistemi,tehlikeverisklerileilintiliyasalvediğerşartlarıbelirlemekvegüncelhallerineerişebilmek;
b) Buyasalvediğerşartlarınkuruluşauyarlanmasıveiletilmesiiçinihtiyaçlarıbelirlemek;
c) İSGyönetimsisteminioluşturmak,uygulamak,sürdürmekvesürekliiyileştirmekiçinbuyasalvediğerşartlarındikkatealmak.
Kuruluş,yasalvediğerşartlarıdokümantebilgiolarakbulundurmalı,muhafazaetmeliveherhangibirdeğişikliğiyansıtacakşekildegünceltutmalıdır.Not:Yasalvediğerşartlarkuruluşariskvefırsatlargetirebilir.6.1.4PlanlamafaaliyetiKuruluşaşağıdakileriplanlamalıdır:
a) Aşağıdakilereyönelikfaaliyetleri:1) Riskvefırsatları(bkz.61.2.2ve6.1.2.3)elealmak;2) Yasalvediğerşartları(bkz.6.1.3)yerinegetirmek;3) Acildurumlarahazırlanmakveihtiyaçolduğundagereğiniyapmak.
b) nasılları:1) FaaliyetleriİSGyönetimsistemisüreçlerineveyadiğerişsüreçlerine
entegreetmekveuygulamak;2) bufaaliyetlerinetkinliğinideğerlendirmek.
KuruluşplanlamafaaliyetiniyaparkenİSGyönetimsistemiçıktılarınıvekontrolhiyerarşini(bkz.8.1.2)dikkatealmalıdır.Kuruluş,faaliyetleriniplanlarkeneniyiuygulamaları,teknolojikseçenekleri,finansal,operasyonelveişletmeşartlarınıgözönünealmalıdır.6.2İSGamaçlarıvebunlaraulaşmakiçinplanlama6.2.1İSGamaçlarıKuruluş,İSGyönetimsisteminisürdürmekveiyileştirmekveİSGperformansındasürekliiyileştirmeyapmakiçinilgilifonksiyonveseviyelerindeİSGhedeflerini(bkz.10.3)belirlemelidir:İSGhedefleri:
a) İSGpolitikasıylauyumluolmalı;
[email protected]) Ölçülebilir(uygulanabiliyorsa)veperformansdeğerlendirmesiiçinuygun
olmalı;c) Aşağıdakilerdikkatealınmalı;
1) Uygulanabilirşartlar2) Riskvefırsatdeğerlendirme(bkz.6.1.2.2ve6.1.2.3)sonuçları;3) Çalışanların,bulunmalarıdurumundaçalışantemsilcilerinin,katılım
vedanışmafaaliyetlerini(bakınız5.4)dikkatealmalı;d) İzlenmeli;e) Iletilmeli;f) Gerektiğindegüncellenmeldir;
6.2.2.İSGhedeflerineulaşmakiçinfaaliyelerinplanlanmasıKuruluş,İSGhedeflerininasılgerçekleştireceğiniplanlarkenaşağıdakileribelirlemelidir:
a) neyapılacak;b) hangikaynaklaraihtiyavar;c) kimsorumluolacak;d) nezamantamamlanacak;e) Göstergelerde(performansgöstergeleri)dahilsonuçlarnasıl
değerlendirilecekf) İSGhedeflerineulaşmakiçinyapılacakfaaliyetlerkuruluşunsüreçlerinenasıl
entegreedilecek.KuruluşİSGhedeflerivebunlaraulaşmakiçinyapılanplanlarileilgilidokümantebilgilerioluşturmalıvemuhafazaetmelidir.7Destek7.1KaynaklarKuruluş,İSGyönetimsistemininkurulması,uygulanması,sürdürülmesivesürekliiyileştirilmesiiçinihtiyaçduyulankaynaklarıbelirlemelivesağlamalıdır.7.2YeterlilikKuruluş:
a) İSGperformansınıetkileyenkendikontrolüaltındaçalışankişi/kişileringerekliyeterliliğinibelirlemeli;
b) Bukişilerin,(tehlikeleritanımlamayeteneğidahil)uyguneğitim,öğretimvetecrübeleridikkatealınarakyeterliliklerinigarantialtınaalmalı,
c) Uygulanabilirolduğunda,ihtiyaçduyulanyetkiyiedinmekvesürdürmekiçingerekliönlemlerialmalıvealınanönlemlerinetkinliğinideğerlendirmeli;
d) Yeterliliğinkanıtıolarakuygundokümanteedilmişbilgiyimuhafazaetmelidir.
Not:Uygulanabilirfaaliyetlerşunlarıiçerebilir;örneğin,mevcutçalışanpersonelin,eğitimetabitutulması,bunlaramentörlükverilmesiveyagörevyerideğiştirilmesiyadayeterlipersonelinkiralanmasıveyasözleşmeliolarakçalıştırılması.7.3Farkındalık
[email protected]ş,kontrolüaltındaçalışankişilerinaşağıdakihususlarınfarkındaolduğunugüvencealtınaalmalıdır:
a) İSGpplitikasıvehedefleri;b) GeliştirilmişİSGperformansınfaydalarıdahil,kendilerininİSGyönetim
sistemininetkinliğinekatkıları;c) İSGyönetimsistemişartlarınauygunolmayandurumlarınsonuçlarıveya
potansiyelsonuçları;d) Olaylar,soruşturmasonuçlarıvebunlarlailgilidurumların;e) Tehlikeler,İSGriskleriveönlemlerininbelirlenmişolmasıvebunlarlailgili
durumlar;f) Çalışanların,hayatlarıveyasağlıklarıiçinciddibirtehlikeoluşturduğuna
inandıklarıçalışmakoşullarındankendilerinisakınmalarıvebunlarıyapmakiçingereksizsonuçlardankoruyacakdüzenlemeler;
7.4İletişim7.4.1GenelKuruluş;aşağıdakihususlardahil,İSGileilintiliiçvedışiletişimiçingerekliolanproses/proseslerioluşturmalı,uygulamalıvesürekliliğisağlamalıdır:
a) Neyleilgiliiletişimkuracağını,b) Nezamaniletişimkuracağını,c) Kiminleiletişimkuracağını,
1) Kuruluşunfarklıseviyevefonsiyonlarıarasında;2) Kuruluştakitaşeronveziyaretçilerarasında;3) Diğerilgilitaraflararasında;
d) Nasıliletişimkuracağını.Kuruluşiletişimihtiyaçlarınıdeğerlendirirken,farklılıklarıda(örneğincinsiyet,dil,kültür,okur-yazarlık,engelliolmadurumu)dikkatealmalıdır.Kuruluş,iletişimsürecinioluştururkenilgilitarafların(dış)görüşlerinindikkatealınmasınısağlamalıdır.Kuruluşiletişimsürecinioluştururken;— Yasalvediğerşartlarındikkatealındığından;— İletilecekİSGbilgilerininİSGyönetimsistemiiçindekidiğerbilgilerletutarlı
vegüvenilirolduğundaneminolmalıdır.Kuruluş,İSGyönetimsistemindekiilgiliiletişimlerecevapvermelidir.Kuruluş,uygunolduğundadokümanteedilmişbilgileriiletişimininkanıtıolaraksaklamalıdır.7.4.2İçİletişim Kuruluş;
a) İSGyönetimsistemiileilgilideğişikliklerdahil,İSGyönetimsistemiileilgilibilgileri,kuruluşunfarklıseviyelerindevefonksiyonlarındauygunşekildepaylaşmalı,
b) Çalışanlarınsürekliiyileştirmeyekatkıdabulunabilmesiiçiniletişim
[email protected]/proseslerinuygunolmasınısağlamalıdır.
7.4.3DışİletişimKuruluşİSGyönetimsistemiileilgilibilgilerikuruluşunbelirlediğiiletişimsüreciileyasalvediğerşartlardabelirtildiğişekildedışarıilepaylaşmalıdır.7.5Dokümanteedilmişbilgi7.5.1GenelKuruluşunİSGyönetimsistemi;
a) bustandarttarafındantalepedilendokümantebilgileri;b) İSGyönetimsistemininetkinliğiniarttırmakiçingerekliolanveorganizasyon
tarafındanbelirlenmişdokümantebilgileri;c) Yasalvediğerşartlartarafındantalepedilendokümantebilgileri
kapsamalıdır.NOT:BirİSGyönetimsistemiiçindokümanteedilmişbilgininboyutukuruluştankuruluşaaşağıdakisebeplerlefarklılıkgösterebilir:
- Kuruluşunbüyüklüğüileaktiviteleri,süreçleri,ürünleriveservisleri;
- Yasalvediğerşartlarauygunluğugöstermekiçin;
- Proseslerveetkileşimlerininkarmaşıklığı;
- Çalışanlarınyeterliliği.7.5.2.OluşturmavegüncellemeKuruluş;dokümanteedilmişbilgilerioluştururkenvegüncellerkenaşağıdakileriuygunşekildegüvencealtınaalmalıdır:
a) Tanımlamaveaçıklama(örneğin,başlık,tarih,yazarveyareferansnumarası),b) Format(örneğin,dil,yazılımsürümü,grafikler)veortam(örneğin,kağıt,
elektronik),c) Uygunlukvedoğrulukiçingözdengeçirmeveonay.
7.5.3.DokümanteedilmişbilgininkontrolüİSGyönetimsistemivebustandardtarafındanistenendokümanteedilmişbilgi,aşağıdakilerigüvencealtınaalmakiçinkontroledilmelidir:
a) Neredevenezamanistenirse,kullanımiçinvarlığıveuygunluğu,b) Uygunşekildekorunduğu(örneğin,gizliliğinkaybolmasından,uygun
olmayankullanımveyabütünlüğünbozulması).Dokümanteedilmişbilgiiçin,kuruluşaşağıdakifaaliyetlerdenuygulanabilirolanları
- Dağıtım,erişim,tekrarerişimvekullanım,
- Niteliğininkorunmasıdahil,arşivlemevekorunması,
- Değişikliklerinkontrolü(örneğin,sürümkontrolü),
- Muhafazaveeldençıkarma.
KuruluştarafındanİSGyönetimsistemininplanlanmasıveişletimiiçingerekliolduğubelirlenendışkaynaklıdokümanteedilmişbilgi,uygunşekildetanımlanmalıvekontroledilmelidir.Not1–Erişim,dokümanteedilmişbilgiyebirizinlesadecebakılmasınıveyadokümanteedilmişbilgiyigörmevedeğiştirmemüsaadeveyetkisiniifadeedebilir.Not2-İlgilidokümantebilgiyeerişim,çalışanlarınvebulunmalarıhalindeçalışantemsilcilerinindebilgiyeerişiminikapsar.8Operasyon8.1.Operasyonleplanlamavekontrol8.1.1GenelKuruluş,İSGyönetimsistemişartlarınıkarşılamakveMadde6’datanımlananfaaliyetlerigerçekleştirmekiçinihtiyaçduyulanproseslerioluşturmalı,uygulamalı,kontroletmelivesürekliliğiniaşağıdakilerilesağlanmalıdır:
a) prosesleriçinkriterlerioluşturarak;b) kriterlereuygunşekilde,proseslerinkontrolünüyaparak.c) süreçlerinplanlandığışekildeyürütüldüğünügüvencealtınaalmakiçin
dokümanteedilmişbilgiyimuhafazaetmelivesürekliliğinisağlamalıdır.d) İşleriçalışanlarauyarlamak
Kuruluş,birdenfazlaişvereninolduğuişyerlerindeİSGyönetimsistemininilgilibölümlerinidiğerkuruluşlarlakoordineetmelidir.8.1.2TehlikeleringiderilmesiveİSGrisklerininazaltılmasıKuruluş,aşağıdakikontrolhiyerarşisinikullanaraktehlikeleringiderilmesiveİSGrisklerininazaltılmasıiçinproses/prosesleroluşturmalı,uygulamalıvesürdürmelidir:
a) tehlikeyiortadankaldırma;b) dahaaztehlikelibirmalzeme,süreç,operasyonveyaekipmanladeğiştirme;c) mühendislikkontrollerive/veyaişinyenidenorganizeedilmesi;d) eğitimdahilidarikontrollerinkullanımı;
[email protected]) Yeterlikişiselkoruyucudonanımkullanımı.
NOT1:Birçokülkede,yasalgerekliliklervediğerşartlar,kişiselkoruyucudonanımın(KKD)çalışanlarahiçbirücretödemedenverilmesigerekliliğinikapsar.8.1.3DeğişimyönetimiKuruluş,aşağıdakilerdahilolmaküzereİSGperformansınıetkleyengeçicivesüreklideğişikliklerinplanlıbirşekildeuygulanmasıvekontrolüiçinproses/prosesleroluşturmalıdır:
a) aşağıdakilerdahil,yeniürün,hizmetvesüreçlerdeyapılandeğişikliklerveyamevcutürün,hizmetvesüreçlerdeyapılandeğişiklikler:
- çalışmaşartları;
- işyerininbulunduğuyerveçevresi;
- ekipman;
- işorganizasyonu;
- işgücü;b) yasalvediğerşartlardakideğişiklikler;c) tehlikelerveİSGriskleriileilgiliverivebilgilerdekideğişiklikler:d) Bilgiveteknolojidekideğişiklikler;
Kuruluş,istenmeyendeğişikliklerinsonuçlarınıgözdengeçirerek,olumsuzetkilerinazaltılmasıiçingerektiğindehareketegeçmelidir.NOT:DeğişiklişklerpotansiyelİSGfırsatlarınayolaçabilir.8.1.4Tedarik8.1.4.1GenelKuruluş,İSGyönetimsistemineuygunluğusağlamakiçinürünvehizmetalımınıkontroledeceksüreç/süreçleroluşturacak,uygulayacakvesürdürecektir.8.1.4.2YüklenicilerKuruluş,yüklenici(ler)ilekoordineliolarak,tehlikeleritanımlayacak,aşağıdakilerdenkaynaklananİSGrisklerinideğerlendirecekvekontroledeceksüreç(ler)oluşturmalıdır:
a) Kuruluşuetkileyenyüklenicifaaliyetleriveoperasyonları;b) Yüklenicininkendiçalışanlarınıetkileyenfaaliyetleriveoperasyonları;c) İşyerindekiilgilidiğerilgilitaraflarıetkilkeyenyüklenicifaaliyetlerive
operasyonları.Kuruluş,İSGyönetimsistemininşartlarınınyüklenicilerveçalışanlarıtarafındankarşılandığındaneminolmakiçinsüreç(ler)oluşturmalıvesürdürmelidir.Busüreç(ler)yükleniciseçimindekullanılacakİSGkriterlerinidetanımlamalıdır.NOT:YüklenicisözleşmelerineyüklenicilerinseçimiiçinİSGkriterlerinidahiletmekyararlıolabilir.
[email protected]ışkaynakKuruluş,dışkaynaklıproseslerinkontrolaltınaalındığındaneminolmalıdır.Kuruluş,dışkaynakdüzenlemelerininyasalgerekliliklervediğergereksinimlerletutarlıolmasınıveİSGyönetimsistemininamaçlanansonuçlarınıneldeedilmesinisağlamalıdır.BuproseslereuygulanankontrolünderecesivetipiİSGyönetimsistemindetanımlanmalıdır.NOT:DışsağlayıcılarlayapılanistişarelerbirkuruluşunİSGperformansıüzerindekidışkaynaketkisinibelirlemesineyardımcıolabilir.8.2.AcildurumahazırolmavemüdahaleKuruluş,aşağıdakilerdedahilMadde6.1.2.1’detanımlananmuhtemelacildurumlarahazırlıkvebunlaranasılmüdahaleedeceğiileilgiligereklisüreç(leri)oluşturmalı,uygulamalıvesürekliliğinisağlamalıdır.
a) ilkyardımınsağlanmasıdadahilacildurumlaraplanlıbirmüdahaleoluşturulması;
b) Planlananmüdahaleleriçineğitimsağlanmasıc) Planlananmüdahalefaaliyetlerinin(kabiliyetinin)belirliaralıklarlatest
edilmesi;d) Tatbikatsonrasıveacildurumlarınoluşmasısonrasıdadahilperformans
değerlendirmesisonucundagerekiyorsaplanlanmışmüdahalelerderevizyonyapılması;
e) Tümçalışanlaragörevvesorumluluklarıileilgilibilgileriniletilmesivesunulması;
f) İlgilibilgilerinyüklenicilere,ziyaretçilere,acildurummüdahaleservislerine,resmimakamlaraveuygunolduğuhallerdeyereltopluluğailetilmesi;
g) Ilgilitümtaraflarınihtiyaçlarınıveyeteneklerinigözönündebulundurarakveplanlananmüdahaleningeliştirilmesindeuygunşekildekatılımlarınınsağlanması.
Kuruluş,süreç(ler)vemuhtemelacildurumlaramüdahaleplanlarıhakkındakidokümantebilgilerimuhafazaetmelivekorumalıdır.9.Performansdeğerlendirme9.1.İzleme,ölçme,analizvedeğerlendirme9.1.1GenelKuruluş,izleme,ölçme,analizveperformansdeğerlendişrmesiiçinbirsüreç(ler)oluşturmalı,uygulamalıvesürdürmelidir.Kuruluş;
a) aşağıdakilerdahilneyinizlenmesiveölçülmesigerektiği;1) yasalvediğerşartlarınneölçüdeyerinegetirildiği;2) riskler,fırsatlarvetanımlanmıştehlikelerileilgilifaaliyetlerver
operasyonlar;3) kuruluşunisghedeflerinigerçekleştirmeyönündeilerlemesi;4) operasyonelvediğerkontrollerinetkinliği;
[email protected]) Geçerlisonuçlarıgüvencealtınaalmakamacıylauygulanabilirizleme,ölçme,
analizvedeğerlendirmeiçinyöntemlerini;c) KuruluşunİSGperformansınıdeğerlendireceğikriterler;d) Izlemeveölçmeyapıldığında;e) İzlemeveölçümsonuçlarınınanalizedilmesi,değerlendirilmesiveiletilmesi
gerektiğinde;Kuruluş,İSGperformansınıdeğerlendirmeliveİSGyönetimsistemininetkinliğinibelirlemedir.Kuruluş,izlemeveölçümekipmanınınuygunşekildekalibreedilmesiniveyadoğrulanmasınıveuygunşekildekullanılmasınıvesürdürülmesinisağlamalıdır.NOT:İzlemeveölçümekipmanınınkalibrasyonuveyadoğrulanmasıileilgiliyasalgerekliliklerveyadiğergereklilikler(örneğinulusalveyauluslararasıstandartlar)olabilir.Kuruluş,uygundokümantebilgilerielindebulundurmalıdır:
- izleme,ölçme,analizveperformansdeğerlendirmesininsonuçlarınınkanıtıolarak;
- ekipmanınölçümü,kalibrasyonuveyadoğrulanmasıvebakımı.9.1.2UygunluğundeğerlendirilmesiKuruluş,yasalvediğerşartlarauygunluğudeğerlendirmekiçinbirsüreç(ler)oluşturacak,uygulayacakvesürdürecektir(bkz.6.1.3).Kuruluş;
a) Uygunluğundeğerlendirmesıklığınıveyönteminibelirlemelidir;b) Uygunluğudeğerlendirmevegerektiğindehareketegeçmelidir(bkz10.2)c) Bilgisağlamalıveyasalvediğerşartlarauygunlukdurumunuanlamalıdır.d) Uygunlukdeğerlendirmesonuçlarıileiliglidokümantebilgilerimuhafaza
etmelidir.9.2.İçtetkik9.2.1GenelKuruluş,İSGyönetimsistemininaşağıdakilerleilgilidurumunubelirlemekiçinplanlananaralıklardaiçetkikleryapmalıdır:a) Aşağıdakilereuygunluğu:
1) KuruluşunkendiİSGpolitikasıvehedefleridahilolmaküzereİSGyönetimsistemininşartları;
2) Bustandardıınşartları,b) Etkilibirşekildeuygulandığıvesürekliliğininsağlandığı.
9.2.2.İçtetkikprogramıKuruluş:
[email protected]) Sıklık,yöntemler,sorumluluklar,istişareler,planlamaşartlarıveraporlama
dahil,sözkonusuproseslerinönemi,kuruluşuetkileyendeğişikliklerveöncekitetkiksonuçlarıdeğerlendirilerek,birtetkikprogramı/programlarıplanlamalı,oluşturmalıvesürekliliğinisağlamalı,
b) Herbirtetkikiçintetkikkriterivekapsamıbelirlenmelic) Tetkikprosesininobjektifliğivetarafsızlığınıgüvencealtınaalmakiçin
tetkikçilerseçilmelivetetkikleriyapmalı,d) Tetkiksonuçlarınınilgiliyönetimeraporedilmesiningüvencealtınaalmalı,;
tetkiksonuçlarınınçalışanlara,bulunmalarıhalindeçalışanitemsilcilerineveilgilidiğertaraflarabildirildiğindeneminolmalı;
e) UygunsuzluklarıcevaplamakvesürekliolarakİSGperformansınıartırmakiçinhareketegeçmek(bkz.Madde10);
f) Tetkikprogramınınuygulanmasınınvetetkiksonuçlarınınkanıtıolarakdokümanteedilmişbilgiyimuhafazaedilmelidir.
NOT:TetkikleilgilidahafazlabilgiiçinISO19011yönetimsistemleritetkikkılavuzunabakınız.9.3YönetimingözdengeçirmesiÜstyönetim,sürekliuygunluğunu,yeterliliğiniveetkinliğinisağlamakiçinkuruluşunİSGyönetimsistemini,planlıaralıklarlagözdengeçirmelidir.Yönetimgözdengeçirmesiaşağıdakileridikkatealmalıdır:
a) öncekiyönetimingözdengeçirmelerinsonuçları;b) aşağıdakikonulardahilolmaküzereİSGyönetimsistemiileiligliiçvedış
husulardakideğişiklikler;1) ilgilitaraflarınihtiyaçvebeklentileri;2) yasalvediğerşartlar;3) risklervefırsatlar;
c) İSGpolitikasıvehedeflerininneölçüdekarşılandığı;d) AaşağıdakilerdahilolmaküzereİSGperformasnınailişkinbilgiler;
1) Olaylar,uygunsuzluklar,düzelticifaaliyetlervesürekliiyileştirmler;2) Izlemeveölçmesonuçları;3) Yasalvediğerşartalarauygunluğundeğerlendirmesisonuçları;4) Tetkiksonuçları;5) Çalışanlarınıkatılımıvedanışma;6) Risklervefırsatlar;
e) EtkinbirİSGyönetimsistemininsürdürülmesiiçinkaynaklarınyeterliliği;f) Ilgilitaraflarlailetişim;g) Sürekliiyileştirmefırsatları.
Yönetimingözdengeçirmesineaitkararlaraşağıdakileriiçermelidir:
- IstenensonuçlaraulaşmadaİSGyönetimsistemininuygunluğunu,yeterliliğiniveetkinliğinisürdürmek;
- Sürekliiyileştirmefırsatlarınıve;
- İSGyönetimsistemindedeğişiklikihtiyacı;
- Ihtiyaçduyulankaynaklar;
- İhtiyaçduyulanfaaliyetler;
- İSGyönetimsisteminindiğerişsüreçleriyleentegrasyonunuiyileştirmekiçinfırsatlar;
- Kuruluşunstratejikyönüiçinherhangibiretki.Üstyönetim,yönetimgözdengeçirmesininçıktılarındailgilioılanlarıçalışanlarıvebulunmasıhalindeçalışantemsilcilerineiletir(bkz.7.4.).Kuruluş,yönetimingözdengeçirmesisonuçlarınınkanıtıolarak,dokümanteedilmişbilgiyimuhafazaetmelidir.10İyileştirme10.1GenelKuruluş,iyileştirmeiçinfırsatlarıtayinetmeli(bk.Madde9.)veİSGyönetimsistemininamaçlanançıktılarınaerişmekiçingereklifaaliyetlerigerçekleştirmelidir.10.2Olaylar,uygunsuzluklarvedüzelticifaaliyetlerKuruluş,olaylarıveuygunsuzluklarıtespitetmekveyönetmekiçinraporlama,araştırmavehareketegeçirmeyiiçerenbirsüreci(süreçleri)oluşturmalı,uygulamalıvesürdürmelidir.Birolayveyauygunsuzlukortayaçıktığında,kuruluş;
a) olayaveyauygunsuzluğazamanındaveuygunşekildetepkivermelidir:1) kontroletmekvedüzelmekiçinfaaliyetyapmalı,2) Sonuçlarıileilgilenmeli;
b) Çalışanların(bkz.5.4)veilgilidiğertaraflarınkatılımıylaolayveyauygunsuzluğunyenilenmemesiveyaortayaçıkmamasıiçin,köknedenleriortadankaldırmayayönelikfaaliyetihtiyacı:
1) Olayıaraştırarakveyauygunsuzluğugözdengeçirerek;2) Olayveyauygunsuzluğunnedenlerinibelirleyerek;3) Benzerolaylarınmeydanagelipgelmediğini,uygunsuzlukolup
olmadığınıveyapotansiyelolarakortayaçıkıpçıkmayacağınıbelirleyerek
ortayakoymalıdır.c) İSGvediğerriskleriuygunşekildegözdengeçirmelidir(bkz.6.1).d) Kontrolhiyerarşisine(bkz.8.1.2)vedeğişiklikyönetimine(bkz.8.1.3)uygun
olarak,düzelticifaaliyetdahilolmaküzere,gereklihertürlüfaaliyetibelirlemeliveuygulamalıdır;
e) UygulamayaalınanfaaliyetlerinyenitehlikelerveyavarolantehlikelerdedeğişikliğenedenolacağıdüşünülerekİSGrisklerinideğerlendirmelidir.
f) Düzelticifaaliyetlerdedahilolmaküzerealınanaksiyonlarınetkinliğini
[email protected]özdengeçirmelidir.
g) GerekiyıorsaİSGyönetimsistemindedeğişiklikleryapmalıdır.Düzelticifaaliyetler,karşılaşılanolaylarınveyauygunsuzluklarınetkilerineveyapotansiyeletkilerineuygunolmalıdır.Kuruluş,aşağıdakilerinkanıtıolarakdokümantebilgilerimuhafazaetmelidir:
- Uygunsuzluğunyapısıvepeşindengerçekleştirilenfaaliyetler,
- Etkinlikleridedahilolmaküzereherhangibirdüzelticifaaliyetinsonuçları.Kuruluş,budokümantebilgileriçalışanlar,bulunmalarıdurumundaçalışantemislcileriveilgilitaraflarailetmelidir.NOT:OlaylarıngereksizbirgecikmeolmadanincelenmesiveraporlanmasıtehlikelerinortadankaldırılmasınıveİSGrisklerininenazaindirilmesinisağlayabilir.10.3SürekliiyileştirmeKuruluş,İSGyönetimsistemininuygunluğunu,yeterliliğiniveetkinliğinisürekliolarakaşağıdakilerikullanarakgeliştirmelidir:
a) İSGperformansınıarttırarak;b) İSGyönetimsisteminidestekleyenbirkültürüteşvikederek;c) İSGyönetimsistemininsürekliiyileştirilmesiiçinişçilerinfaaliyetlere
katılımınıteşvikederek;d) sürekliiyileştirmeninsonuçlarınıçalışanlarlavevarolmalarıdurumunda
çalışantemsilcilerineileterek.e) Iyileştirmeninkanıtıolaraksürekliiyikeltirmeninsonuçlarınıdokümante
bilgiolarakmuhafazaederek.
