ԲՈՎԱՆ ԴԱԿՈՒ^ԻՒՆ

ՓՈԽԱՆ ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆԻ — Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա.ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

Դպրեվանքը Իր Ոգիով Ու Տեսիլքով Պէտք է Տանիլ Մեր ժողովուրդին.......585

ՔԱՐՈԶԱԽՕԱԱԿԱՆ

ՆՈՐԱ Ց Ր Ծ. ՎՐԴ. Ա ՇԸԳ ԵԱ Ն — Հովիւի Իսկական Պատկերը......................................590

ՍԱՀԱԿ ԱԲՂ. ԵՄ ԻՇԵԱ Ն — Առաւել Կեանքի Փնտռտուքով..........................................594

ՄԵՍՐՈՊ ԱԲՂ. ՍԱՐԳԻՍԵԱ Ն — Հին Կեանքէն Դէպի Նորը' Քրիստ ոսով............... 597

Թ ՈՐԳՈՄ ԱԲՂ. ՏՕՆՈՑԵԱ Ն — Լեցուն Կեա նքը............................................................. 600

ՄԵԿՆԱԲԱՆԱԿԱՆ

ՑԱԿՈԲ ԱՐՔ. ԳԼԸՆՃԵԱՆ — Լոյսի, Երկնակամարի

եւ Լուսատուներու Ստեղծումը.....................................................................................603

ՀԱՅՐԱԽՕԱԱԿԱՆ

ԹԱՄԱՐ ՏԱՍՆԱՊԵՏԵԱՆ — Ցակոբ Պատրիարք Նալեան Քարոզգիրք

ի Վերայ Յայտնութեան Ցօհաննու (Մшшեашդшրша 2238)......................................611

ՊԱՏՄԱ-ՈՒԱՈՒՄՆԱԱԻՐԱԿԱՆ

ՆԱՐԵԿ ԵՊՍ. Ա ԼԵԷՄ ԷԶԵԱ Ն — Եկեղեցւոյ Պատմութիւն (ԹՐԳմ.)................................. 616

ԱՐԽԻՒԱՅԻՆ ՆԻՒԹԵՐ

ԽԱՉԻԿ ՔՀՆՑ. ԳՌՈՒԶԵԱՆ — Հայոց Հայրիկը................................................................... 622

ՑԱԿՈԲ Ա ՐՍԷՆԵԱՆ — Մահէն Անմահութիւն

Յուշագրութիւն Լորտ Մէյրսֆօն Որբանոցի (1920-1924)....................................630

ԵՐԻՏԱԱԱՐԴԱԿԱՆ

Գ ՐԻ Գ Ո Ր Ծ. ՎՐԴ. ՉԻՖԹ ՃԵԱ Ն — Դրամագլուխդ Մեռե՞լ Մըն է .................................634

ՄԱԿԱՐ ԱԲՂ. ԱՇԳԱՐԵԱՆ — Ճանապարհորդութեան Հացը (Թրգմ.)....................... 636

ՆՈՐ ՀՐԱ ՏԱ ՐԱ ԿՈՒԹ ԻՒՆԵՐ.....................................................................................................639

ՁԵՌՆԱԴՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ...............................................................................................................640

ՀԱՆԴԻԱՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ................................................................................................................. 648

ՔՐԻԱՏՈՆԷԱԿԱՆ ԴԱԱՏԻԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆ................................................................................ 662

ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ..................................................................................................................... 664

ՄԻՁ-ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ.................................................................................................................... 666

ՊԱՇՏՕՆԱԿԱՆՔ........................................................................................................................... 667

ԼՈՒՐԵՐ ԿԱԹՈՂԻԿՈԱԱՐԱՆԷՆ ...............................................................................................672

ՊԱՏԱՐԱԳ ԵՒ ՔԱՐՈԶ Ա. ԱԹՈՌՈՅԱ ՄԻԱԲԱՆՆԵՐՈՒՆ Կ Ո Ղ Մ Է......................................679

ՀԵ . ՏԱՐԻ 2006 ՅՈԻՆԻ11 ԹԻԻ 6

Փ Ո Խ Ա Ն Խ Մ Բ Ա Գ Ր Ա Կ Ա Ն Ի

ԴՊՐԵՎԱՆՔԴ ԻՐ ՈԳԻՈՎ ՈՒ ՏԵՍԻԼՔՈՎ

ՊԷՏՔ է ՏԱՆԻԼ ՄԵՐ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻՆ

Սոյն գրութիւնը խտացումն է Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Արամ Ա . Կաթողիկոսի

այն պատգամին, զոր տուաւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսու­

թեան Դպրեվանքի 76-րդ կրթական տարեշրջանի փակման հանդի-

սութեան: Արտագրելով զայն, փոխան խմբագրականի կը ներկա­

յացնենք մեր ընթերցողներուն, իբրեւ ուղենիշ Դպրեվանքի յաոաջի-

կայ տարիներու աշխատանքին, վերակազմակերպումի գործընթա­

ցին ընդհանուր ծիրէն ներս:

Գոհութիւն ու փ ա ռք կու տ ա նք Աստուծոյ, որ մեր բոլորին այս հոգելից

պ ա հր րնծայեց վկան դառնալու Դպ րեվա նքի 76-րդ կրթա կա ն տարեշրջանի

հանդիսութեան: Առանց Աստուծոյ կենսաւորխ ներկայութեան, մեր կեա նքր կր

դա տ արկուի իր ճշմարիտ էութենէն, մեր կեա նքր կր մոլորի իր վաւերական

ճամբայէն, եւ մեր զործր կր կորսնցնէ իր լիա ռա տ արժէքր, իմաստն ու նպա-

տակր:

Անցնող տարուան րնթացքին, որպ էս Մ ե ծ ի Տանն Կիլիկիոյ Կ ա թ ող իկո­

սութիւն, ա յս հաւատքով ու գիտակցութեամբ, ա յս յանձնառութեամբ ու տ ե­

սիլքով մտածեցինք, ծրա գրեցինք եւ գործեցինք: Աստուծոյ ներկայութեամբ

զօրա ցա ծ մեր առաքելութիւնր փ որձեցինք պատասխանատուութեամբ կատա-

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 587

րել մեր ժողովուրդի հաւաքական կեանքէն ներս: Մ ե ր առաքելութեան մէջ

մենք առանձին գեղանք: Մ ե զ ի հետ ունեցանք մեր առաջնորդներր, մեր

միարաններր, մեր ժողովականներր, մեր Մուրր Ա թոռին բա րերա րներն ու բա-

րեկամներր, որոնք զանազան ձեւերով ու միջոցներով եղան Մ ե զ ի աջակից ու

գործակից: Արդարեւ, եկեղեցւոյ կողմէ կա տ ա րուա ծ առաքելութիւնր մ երր չէ'

բա ռին նեղ հա սկացողութեամբ, այլ Աստուծոյ կողմէ մեզի տրուած նուիրական

պարտականութիւն մրն է: Ինչ որ եկեղեցին կր կատարէ, յանուն Աստուծոյ կր

կատարէ: Ինչպէս Ա ռա քեա լր կ ’րսէ, մենք գործա կից ենք Աստուծոյ, մենք Ա ս ­

տուծոյ դեսպաններն ենք, անհատ աբար' իբրեւ քրիստ ոնեա յ ու հաւաքաբար'

որպ էս եկեղեցի:

Հաւաքուած ենք դա րձեա լ աւանդութիւն դա րձա ծ Դպ րեվա նքին ամավերջի

հանդէսի ծիրէն ներս, առաջին հերթին հաշիւ տալու: Ամավերջի հանդէսր

Հ Ա Շ Ո Ւ Ե Տ Ո Ւ Ո Ւ Ռ Ե Ա Ն ա ռիթ է. հաշիւ տալ Աստուծոյ, հաշիւ տալ մեր շրջա­

պատին, հաշիւ տալ մեր ժողովուրդին: Հաշիւ տալր Աւետարանի հիմնական

սկզբունքներէն մէկն է: Արդ, հաշիւ տ ա լր հրամայական պահանջ մրն է մեր

մարդկային, հոգեւոր ու ազգային կեանքէն ներս, մեր անհատական թէ հաւա­

քական կեա նքի շրջագիծէն ներս: Մ ե ր Մուրբ Ա թ ոռր իր բոլոր կառոյցներով,

իր բոլոր թեմերով ա յս նախանձախնդրութեամբ գործա ծ է, ու պ իտ ի գործէ:

Այս պ ա հր կ ’ուզենք բնորոշել նաեւ որպէս հաւաքական Վ Կ Ա Յ Ո Ւ Թ Ե Ա Ն

պահ: Հաւա քուա ծ ենք ոչ միայն վկայութիւն լսելու, այլ նաեւ վկայելու: Վ կ ա ­

յելու մեր ժողովուրդի կեանքէն ներս թէ' ինչ որ կր կա տարուի Դպրեվանքին

մէջ, կր կա տ ա րուի Աստուծոյ փա ռքին համար, մեր ժողովուրդին համար, մեր

եկեղեցւոյ համար, մեր հայրենիքին համար: Ինքնակեդրոն ու ինքնանպատակ

կրթա կա ն կառոյց մր չէ Դպ րեվա նքր: Ա նոր գոյութեան պ ա տ ճա ռր Աստուծոյ ու

մեր ժողովուրդի ծառայութիւնն է: Հետ եւա բա ր, ամէն անգամ երբ Դպ րեվա նքր

նուաճում մր արձանագրէ, ուրախութիւնր պէտ ք է ունենանք վկայելու այդ

մասին. եւ ամէն անգամ երբ Դ պ րեվա նքր թերանայ, քաջութիւնր պէտ ք է ունե­

նանք հաշիւ պահանջելու: Հոգեմտ ա ւոր այս օճա խ ր մեր ժողովուրդին կր

պատկանի: Ան անձնական եւ կողմնակի շահերէն վեր է. հաւաքականր, րնդ-

հանրականր ու լաւագոյնր կր կազմեն Դպ րեվա նքին կեանքին ու գործին ուղե-

գիծր:

Դ պ րեվա նքր ա յս գիտակցութեամբ իր մարդակերտումի սրբազան ա ռա ­

քելութիւնր կա տ ա րեց անցնող 75 տարիներուն: ճ ի շդ է, երբեմն թերացումներ

ունեցանք անցնող տասնամեակներու րնթացքին: ճ ի շդ է, երբեմն ա պ երա խ տ ­

ներ եղան: Մակայն, պատմութիւնր երա խ տաւորներով, նուիրեալներով, հերոս­

ներով կր կերտուի. եկեղեցին ուխտեալ ծառաներով կր պայծառանայ. հայրե-

նիքր իմաստուն ու քաջ ղեկավարներով կր հզօրանայ: Մ ե ծ իրագործումներր

հաւատք ու կամք ունեցող, քաջութիւն ու տ եսիլք ունեցող մարդերով կ ’իրա-

գործուին: 75 տ ա րիներ յետոյ ա րդա ր հպարտ ութեամբ կրնանք վկայել թէ մեր

Դպրեվանքէն դուրս եկան այնպիսի մարդեր, հոգեւորական թէ աշխարհական,

որոնք գացին մեր ժողովուրդին եւ նուիրեալ ծառայութեան ճամբով' Աւետա-

588 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

րա նի ճշմարտութիւններուն ու ազգային արժէքներուն եւ երազներուն սերմերր

ցանեցին մեր ժողովուրդի կեանքին մէջ:

Մ ե ծ ի Տանն Կիլիկիոյ Կա թողիկոսութիւնր միայն անցեալով հպ ա րտ ա ցող

Հա յրա պ ետ ա կա ն Ա թ ոռ մր չէ: Մ ե ր իրա գործումներր դրամագլուխի վերա ծա ծ

ժողովուրդի կեանքէն ներս շեփ որողր չենք: Երբեմն յիշեցումներ կր կա տ ա ­

րենք, երբ կր տեսնենք որ մոռացութեան կամ անտեսումի մշուշին մէջ կր մնան

դէմքեր ու դէպքեր, իրագործումներ ու ճշմարտութիւններ: Մ ե ն ք չենք խ օսիր

մեր րրա ծին մասին, այլ կր խ օսինք մեր րնելիքի՜ն մասին: Մ ե ն ք սոսկ ա նցեա ­

լին նայողր չենք, այլ անցեալի փորձա ռութեա մբ հա րստ ա ցա ծ ապագային նա­

յող ու ապագային քալող հա ւա տ քի եկեղեցաշէն առաքելութիւն եւ ա զգա կերտ

ծառայութիւն ենք: Ա յս հա յեցա կէտ ով պ էտ ք է սահմանել Մ ե ծ ի Տանն Կիլիկիոյ

Կաթողիկոսութիւնր:

Պատիւ ու յա րգա նք բոլոր անոնց, որոնք անցնող 75 տարիներուն Դ պ ր ե­

վանքի առաքելութեան իրենց մասնակցութիւնր բերին, եւ Դպ րեվա նքի այս

շէնքր վերա ծեցին բանաստ եղծին բա ռերով' «տաճար հրաշագործ»ի ու

«վսես &ուլարան»ի, ուր «կապարս յոսկի եւ հիւթն յոգի դաոնան»:

Դպ րեվա նքի պատմութեան մէջ կր բանանք նոր հանգրուան մր: Ա յսօր

կ ’ա պ րինք տ ա րբեր պայմաններու մէջ. տ ա րբեր կարիքներու դիմաց ենք:

Դպ րեվա նքր եւս նոր հորիզոններու ու մարտահրաւէրներու դիմաց է: Դ պ ր ե ­

վանքի վերանորոգումր կր նկատենք հրամայական: Վերա նորոգում կր նշանա-

կէ նոր կենսունակութիւն ներարկել' առանց հինր անտեսելու: Վերա նորոգում

կ ր նշանակէ ապագային նայիլ' առանց անցեալր մոռնալու: Դպ րեվա նքի

կեանքէն ներս գոյութիւն ունին Աստուածաշունչի, մեր եկեղեցւոյ դաւանան­

քին, մեր ժողովուրդի պատմութեան վրայ խ արսխուած հիմնական սկզբունք­

ներ ու արժէքներ, որոնք պէտ ք է մնան անփոփոխելի, իրենց յաւերժական

պ ատգամով ու կենսական կարեւորութեամբ: Անոնք են որ Դպրեվանքին

իւրայատուկ ինքնութիւն ու անոր գործին յստ ա կ արեւելում կու տան: Դ պ ր ե ­

վանքին մէջ նոր սերունդներր պ իտ ի կերտ ենք այնպ իսի ձեւով, որ ուսման ու

գիտութեան ա ռրնթեր, քրիստ ոնէական հա ւա տ քի արժէքներուն ու ճշմարտու­

թիւններուն, մեր եկեղեցւոյ աւանդութիւններուն ու ուսուցումներուն կողքին,

նաեւ յատուկ ուշադրութեամբ նկատի առնուին' մեր ժողովուրդի ու հա յրենիքի

կա րիքներր, մեր թեմերէն եկող պահանջներր ու ներկայ րնկերութիւններուն

դիմագրած տագնապներն ու մարտահրաւէրներր:

Դպ րեվա նքի 75 տարիներու իրագործումներով հա րստ ա ցա ծ, վերանորոգ

հաւատքով ու առաւել նուիրումով պ իտ ի շարունակենք Դպ րեվա նքի առաքելու-

թիւնր: Խստապահանջութիւն բա ռր Մ ե ն ք յա ճա խ կր գործածենք: Ո րոշ բա ­

ռեր կրկնելու գնով կր գործածենք, որպ էսզի մեր բոլորին մտքին մէջ ա րմա ­

տանան կա րգ մր ճշմարտութիւններ ու սկզբունքներ, որոնք կենսական են մեր

մարդկային, քրիստ ոնէական թէ ազգային կեանքէն ներս: Պ իտ ի րլլանք

խստապահանջ: Ուրիշին հանդէպ խ ստապահանջ րլլալր դիւրին է, սակայն մեր

անձերուն նկատմամբ դժուար: Պ էտ ք է րլլանք խստապահանջ մեր անձերուն

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 589

նկատմամբ, խստապահանջ մեր միաբանութեան նկատմամբ, խ ստապահանջ

մեր ուսուցիչներուն նկատմամբ, խ ստ ա պ ա հա նջ մեր աշակերտներուն նկատ­

մամբ: Մ ե ր առաքելութեան նկատմամբ Մ ե ր ունեցած նախանձախնդրութենէ

ու գիտակցութենէ բղխող' ներքին բիւրեղացման ու հզօրացման րնթա ցք մրն է

խստապահանջութիւնր, որուն կա րիքր ունինք բոլորս ալ:

Այս հաստատութիւնր ձերն է: Մ ե ն ք պ ա հա կն ենք միայն' Աստուծոյ ու մեր

ժողովուրդին կողմէ րնտրուած: Եւ որպ էս մեր հաւաքական տունր, մեր աչքին

լոյսին պէս պէտ ք է գուրգուրանք այս նուիրական տան վրայ: Նայեցէ՜ք այս

հաստա տութեան ճակտ ին դրոշմուած արձա նագրութեան' «խորհէ' եւ մտիր»:

Երա նա շնորհ Մ ա հա կ Կա թ ողիկոս, երբ հիմնեց Դպ րեվա նքր, անոր ճակտին

դրոշմեց այս ա րձա նա գրութիւնդ 75 տ ա րիներ մենք նայեցանք խորունկ նշա­

նակութիւն ունեցող այս արձանագրութեան, եւ անկէ եկող պատգամով

կազմաւորուեցանք Դ պ րեվա նքի սրբազան յա րկին տակ: Այո', սրբազան է այս

տունր: Ամէն մարդ իրաւունք չունի Դպրեվանքէն ներս մուտք գործելու:

Ա յստ եղ մտնողներր տարբե՜ր պ իտ ի րլլան. մեր ժողովուրդի րնտրեալ զա-

ւակներր պ իտ ի գան հոս Աստուա ծա տուր առաքելութեան մր համար պ ա տ ­

րաստուելու յանձնառութեամբ: Ի ս կ Դպրեվանքէն դուրս եկողներր առաքելու­

թեան մր հա մա ր կոչեցեալներ պ իտ ի րլլան: Վա՜յ անոր, որ դաւաճան է իր կո­

չումին, իր խոստումին, իր ուխտին: Մ ե ր ժողովուրդի զաւակներր միշտ խ ստ ա ­

պահանջ ու հաշուեառ պէտ ք է րլլան Դպ րեվա նքին նկատմամբ, որովհետեւ

հա ւա տ քի սրբազան գործ է որ կր կա տարուի հոս: Մ ե ր ժողովուրդի զաւակ­

ներր նաեւ խ ստապահանջ ու հաշուեառ պէտ ք է րլլան Դպրեվանքէն ներս

պ ա տ րա ստ ուող հոգեւոր թէ կրթա կա ն մշակներուն նկատմամբ:

Այս ա ռիթով Մ ե ր յատուկ գնահատանքր կ ’ուզենք յայտնել Դպ րեվա նքի

տեսչութեան' Տեսուչ Հա յր Գրիգորին, փոխ-Տեսուչ Հա յր Միփ անին եւ հսկիչ

Հ ա յր Մ ա կա րին, որոնք ներդաշնակ աշխատանքով, սերտ գործակցութեամբ ու

ամբողջական նուիրումով կա տ ա րեցին իրենց վստահուած պարտա կանու­

թ իւնդ

Ինչպէս շրջանաւարտներուն անունով ուղերձ կա րդա ցող նորրնծայ Հա յր

Մ ուրբր րսաւ, վերջին երկու տարիներուն Մ ե ն ք իրենց հետ յա ճա խ եղանք.

երկա ր խ օսեցա նք իրենց' եկեղեցւոյ պատմութեան, ա նոր մտածողութեան ու

ա ռաքելութեան եւ մարդկային ներկայ կեա նքր յուզող հարցերուն մասին:

Ա նոնք ուշադրութեամբ մտիկ րրին Մ եզ , ա րձա նա գրեցին Մ ե ր րսա ծներր

իրենց մտքերուն մէջ եւ թուղթին վրայ: Յ ա ճա խ յիշեցուցինք իրենց, թէ ինչ որ

թուղթին կր յանձնէք, պ էտ ք է յետոյ կեանքին տանիք: Դիւրին է գեղեցիկ մտա­

ծումներ ա րձա նա գրել թուղթին վրայ. կա րեւորր այդ բոլորր կեա նքի վերածելն

է: Ահա ւա սիկ այս տ ղա քր պ իտ ի երթան կեանքին. երեքր որպէս կուսակրօն

հոգեւորականներ եւ միւս երեքր վաղր որպէս ամուսնացեալ քահա նաներ

պ իտ ի ծառայեն մեր ժողովուրդին: Դպ րեվա նքին կոչումր միայն կուսակրօն

հոգեւորականներ պ ա տ րա ստ ել չէ, այլ' եկեղեցւոյ եւ ազգին ծառաներ, րլլան

անոնք կուսակրօն թէ ամուսնացեալ հոգեւորական, սարկաւագ, դպ րա պ ետ

590 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

կամ ուսուցիչ, կա րեւորը կեղեւը չէ. երբեմն կեղեւին աւելի կարեւորութիւն կու

տանք' մոռնալով միջուկը: Կենսա կա նը ծառայութիւնն է:

Ս իրելի տղաք, Դ պ րեվա նքը առաքելութեան վերածելով տ ա րէք մեր ժողո­

վուրդին: Մ իա յն Աստուածաշունչը մի' քարոզէք, նախ ա պ րեցէք զայն: Միա յն

մի' թելադրէք, նախ դո՛՜ւք կա տ ա րեցէք: Ձ ե ր կեանքէն պէտ ք է ճառագայթեն այն

արժէքները ու սկզբունքները զորս կը քարոզէք: ժողովուրդը մեր անձերուն,

մեր ա պ րա ծ կեանքին, մեր ծառայութեան մէջ պ էտ ք է տեսնէ Ա ստ ուա ծա ­

շունչին ճա ռա գա յթող ներկայութիւնը, մեր եկեղեցւոյ առանցքային ներկայու­

թիւնը, Մ ե ծ ի Տանն Կիլիկիոյ Կա թողիկոսութեա ն ծառայական ներկայութիւնը:

Ա յս գիտակցութեամբ ա պ րեցէք ու ծառայեցէք, եւ այս գիտակցութեամբ մեր

ժողովուրդի կեանքին մէջ ապրեցուցէ՜ք զՔ րիստ ոս, որպ էս մեր կեա նքի լոյսը ու

ճանապարհը, յոյսը ու ճշմարտութիւնը:

Ա Ր Ա Մ Ա . ԿԱԹ ՈՂԻԿՈՍ

Մ ԵԾ Ի Տ Ա Ն Ն ԿԻԼԻԿԻՈՅ

23 Յունիս, 2006 Պիքֆայա

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 591

0 Ա Ր Ո Զ Ա Խ Օ Ս Ա Կ Ա Ն

ՀՈՎԻՒԻ ԻՍԿԱԿԱՆ ՊԱՏԿԵՐՔ

«Ես ե մ հովիւն քաջ, Հովիւ քաջ զանձն

ի ւր դ ն է ի վհրայ ոչխարակ»: (Յհ. 10. 1)

Ա յսօրուա ն մեր քա րոզի բնա բա նը

ե ւ խ որՀրդա ծութ եա ն ն ի ւթ ը կ ա ռնենք

ՏովՀա ննու Ա ւետ ա րա նի տ ա սներորդ

գ լխ ուն առածին Հա մա րէն, ո ւր սիրո յ եւ

խ ոնա րՀութ եա ն թ ա գ ա ւո ր ը մա րդա ցեա լ

Ա ստ ուա ծորդին շատ սեղմ ե ւ ա մբող -

^ութեա մբ ս է ր , ն ո ւի ր ո ւմ ե ւ զոՀող ու-

թ ի ւն բ ո ւր ո ղ բ ա ռ ե ր ո ւ ը ն դ մ է1էն կը

պ ա րզէ իր մա րդեղութ եա ն իսկա կա ն

պ ա տ ճա ռն ո ւ նպ ա տ ա կը § °ս ե մ քա^ ե ւ

իրա ւ Հովիւը՝, ի ր ա ւ Հովիւը իր ա նձը կը

զոհէ իր ոչխ ա րներուն Համարէ՝,

Ա րդա րե ւ, մա րդա ցեա լ Ա ս տ ո ւա ­

ծորդին իր տնօրինական կեանքի ա ռ ա ­

քե լո ւթ եա ն ճա մբուն վրա յ երբ կը խ օսէր

երկնքի ա րքա յութ եա ն ո ւ յա ւիտ ենա կա ն

կեանքի մասին, երբ մա րդոց կը ք ա րո ­

զէր Ա ս տ ո ւծ ո յ ա ւետ ա րա նը, շատ յա ­

ճա խ կը Հա նդիպ էր իր վա րդա պ ետ ու­

թ ի ւն ն ո ւ ք ա րո զ ո ւթ ի ւն ը քննա դա տ ող

տ եսա կա ւոր մարդոց՝. Ա յնպ իսի մա րդոց,

որոնք իրեն կը Հետ եւէին ոչ թ է իր խ օ­

սա ծներէն բա րոյա կա ն դա սեր քա ղելու,

ե ւ կա մ ա ստ ուա ծա յին ճշմ ա րտ ութ ի ւն ը

ճա նչնա լու, ոչ թ է Ա ս տ ո ւծ ո յ տ ե ս ո ւ­

թ եա ն ա րժա նա նա լու ե ւ երկնքի ա րքա ­

յո ւթ ի ւն ը ժա ռա նգ ե լո ւ պ ա յմա նները

Խօսուած' Անթիլիասի Մայր Տա՜նարին մէջ Վեհափաո Հայրապետի Ընտրութեան եւ Օծ­ման Տասնմէկերորդ Տարեդարձին աոիթով, 25 Յունիս 2006-ին:

իմա նա լու, ա յլ պ ա րզա պ էս, մովսիսա ­

կան օրէնքներուն խ ոտ որ Հա մեմա տ ող

խ օսք մը կա մ ա րա րք մը լսե լո ւ ե ւ տ ես­

նելո ւ պ ա րա գա յին քննա դա տ ելու եւ

Հա լա ծելու զինք որպ էս օրինազանց ե ւ

մովսիսա կա ն օրէնքները չյա րգ ող ե ւ

չգ ործա դ րող մա րդ, Սա կա յն Տ իսո ւս չէր

ա զդուեր ա յդ մ ա րդոց ոչ քննա դա տ ու-

թ ի ւններէն ե ւ ոչ ա լ նոյնիսկ Հա լա ծա նք­

ներէն, ա յլ սիրով ե ւ ներողա մտ ութեա ն

գերա գո յն զգ ա ցո ւմ ով ե ւ ո գ իով կը շա -

ր ո ւն ա կ էր իր ա ռա քելո ւթ իւնը , որովՀե ­

տ եւ ինք աշխարՀ եկա ծ էր Հիմնական

նպատակի մը Հա մա ր, նուիրա կա ն եւ

ս ո ւր բ ա ռա ք ելո ւթ եա մբ մը ե ւ ա յդ նպ ա ­

տակն ո ւ ա ռա ք ե լո ւթ իւն ը ո ւրի շ բա ն

չէին եթ է ոչ մ ա ր դ ո ւ դ ա րձն ո ւ փ ր կ ո ւ­

թ ի ւնը .

Ա ս տ ո ւծ ո յ մա րդեղութ եա ն վա խ ճա ­

նական նպատակը մ ա ր դ ո ւ փ րկո ւթ ի ւնն

էր ե ւ Ա ս տ ո ւծ ո յ մ ա րդեղ ութ իւն ը զսպ ա ­

նա կող գ երա գո յն ոյժը, զ օրո ւթ ի ւն ը մ ե ­

ղա ւոր ե ւ կորսո ւա ծ մ ա րդ ո ւն Հա նդէպ

Ա ս տ ո ւծ ո յ ունեցա ծ անսաՀման ե ւ յա ւի ­

տենական սէրն էր՝,

Ա ստ ուա ծա յին սէրն էր որ զԱ ստ -

ո ւա ծ երկինքէն երկիր իֆեցուցած է ր .

Ս էրն էր որ զԱ ստ ուա ծ ա նՀունէն Հո ւ-

նա ւորին ե ւ յա ւիտ ենա կա նէն ժա մա նա ­

կա ւորին բերա ծ էր՝. Ա յդ անսաՀման

Ս էրն էր որ զԱ ստ ուա ծ մղա ծ էր մեղա ­

ւո ր ե ւ կորսո ւա ծ մա րդը փ նտ ռելու,

592 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

գտ նելո ւ ե ւ զա յն դ էպ ի փարախ, խաղաղ

նա ւա Հա նգիստ ե ւ յա ւիտ ենա կա ն կեանք

ա ռա ջնորդելու՝. ° ւ ի Վ_»ր̂ _ոյ, սէրն էր,

որ մղա ն է զԱ ստ ուա ծ մա հա նա լու ե ւ

պ ա տ ա նքուելու որպ էսզի իր ա րեա մբ

փ րկո ւա ծ մ ա րդ ո ւն ա նմա Հութեա ն

պ ա տ մուճա ն Հագցնէր՝. ՅովՀա ննէս Ա ւե ­

տարանիդ կ ը ս է - §Ա ստ ուա ծ ա յնքան սի ­

ր եց մա րդը, մինչեւ իր միա ծին Ո րդ ին

տ ուա ւ, որպ էսզի ԼՅՀ 3-16) անոր Հա ւա ­

տացողը^ չկորսո ւի , ա յլ յա ւիտ ենա կա ն

կեա նք ունենայի՝.

Յ ի սո ւս իր խ օսքերն ո ւ պ ա տ գա մնե­

ր ը Հա սկնա լէ ե ւ ը մ բռն ե լի դա րձն ե լո ւ

Հա մա ր մա րդոց, ընդՀա նրա պ էս կեա ն­

ք էն ա ռն ո ւա ծ օրինա կներով ե ւ ա ռ ա կ ­

ներով կը խ օսէր անոնց՝. Ա յսպ էս օրի­

նակ, մա րդոց ա նՀնա զա նդութեա ն եւ

մեղա նչումին դիմա ց Ա ս տ ո ւծ ո յ ա նսա Հ­

մա ն սէրն ո ւ ներողա մտ ութ իւնը բ ա ­

ցա տ րելու Հա մա ր ա նա ռա կ որդիին եւ

կոր ս ո ւա ծ ոչխարին ա ռա կը խ օսեցաւ.

ի ր մա րդեղութ եա ն ո ւ իր երկրա ւոր

ա ռա քելո ւթ եա ն Հիմնա կա ն պ ա տ ճա ռն

ո ւ նպատակը պ ա րզելու Հա մա ր մ ա ր ­

դոց, յա ճա խ յա յտ ա րա րեց թ է ինք եկա ծ

էր մեղա ւոր մա րդը փ նտ ռելու, կորսո -

ւա ծը գտ նելու ե ւ զա յն Ա ս տ ո ւծ ո յ տանե­

լո ւ Հա մա ր. Զա նա զա ն ա ռիթ ներով

պ ա տ գա մեց մա րդոց թ է ինք էր ճա մ ­

բա ն, ճ շմ ա րտ ութ ի ւն ը ե ւ կեանքը. Հետ ե-

ւա բա ր, այն որ կ ո ւզ է ր Ա ս տ ո ւծ ո յ եր ­

թ ա լ, միա յն իր միֆոցաւ կրնա ր երթա լ.

Ա յն որ կ^ուզէր ճշմ ա րտ ութ ի ւն ը գ իտ ­

նալ, պ էտ ք էր իրեն գա ր, իրեն մօտ ե­

նար, իրեն Հետ եւէր ե ւ ի վերջոյ, այն որ

կ^ուզէր յա ւիտ ենա կա ն կեանք ունենա լ,

պ էտ ք էր ը ն դ ո ւն էր զինք որպ էս յա ւի ­

տենական կեանքի Տուիչ, յա ւիտ ենա կա ն

կեանքի Ա ղբիւր .

ի ր քա րոզո ւթ եա նց մ էջ, մա րդա -

ցեա լ Ա ստ ուա ծորդին յա ճա խ փ ոխ ա բե­

րա կա ն իմա ստ ով, մա րդ ա րա րա ծը մ ո ­

լորեցնող, մա րդը Ա ս տ ո ւծ մ է Հեռա ցնող

ե ւ մ ա րդո ւն կորստ եա ն պ ա տ ճա ռ Հա ն­

դիսա ցողները յափշաակող գայլեր ա ն­

ուա նեց. ° ւ ա սոր դիմա ց յա յտ ա րա րեց

թ է ինք է քաջ Հով ի ւը , որ պատրաստ է

իր ա նձը զոՀե լո ւ իր ձա յնին անսացող ո ւ

իր փարախին մ էջ Հա ւա ք ուի լ փափաքող

ոչխ ա րներուն Համար.

Յիրա ւի, Յ ի ս ո ւսի երկրա ւոր կեա ն­

քը ա մբողջ եղա ւ զոՀողութ եա ն ե ւ զոՀա ­

բեր ո ւմ ի կեանք, կեա նք եղա ւ բ ո լո ր ա ­

նոնց Հա մա ր, որոնք մեղքին պ ա տ ճա ռա ւ

մա Հուա ն ստ ուերներուն մ է ջ կը խ ա ր-

խ ա փ էին. ճա նա պ ա րՀ եղա ւ բ ո լո ր ա ­

նոնց Հա մա ր, որոնք կ որ ս ո ւա ծ ե ւ Ա ս ­

տ ո ւծ մ է Հեռա ցա ծ էին ե ւ զանոնք ա ռա ջ­

նորդեց դ էպ ի յա ւիտ ենա կա ն կեանք.

Լո յս եղա ւ բ ո լո ր անոնց Հա մա ր, որոնք

մեղքի սեւ ե ւ թ ա ն ձր վա րա գոյրին ետեւ,

մեղքի մ թ ո ւթ եա ն ո ւ խ ա ւա րին մ էջ կը

խարխափէին.

Յ իսուս աշխարՀ եկա ւ որպ էս Հ ո ­

վիւ, մեղքին պ ա տ ճա ռա ւ իր ցրո ւա ծ Հօ­

տը Հա ւա քելու, մէկտ եղելու, իր շո ւր ջ

Հա մա խ մբելու ե ւ ա պ ա Հով փարախ ա-

ռա ^ նորդելու. 0ր իս տ ո ս աշխարՀ եկա ւ

որպ էս քա ջ Հ ո վ ի ւ իր ա նձը զոՀե լո ւ մ ե ­

ղա ւոր , կորսուա ծ , ե ւ մեղքին պ ա տ ճա ­

ռ ո վ Ա ս տ ո ւծ մ է Հեռա ցա ծ մ ա րդոց սի ­

ր ոյն.

0 ր ի ստ ոսի Հիմնա ծ եկեղեցին պ ա տ ­

մո ւթ եա ն փ ոթ որկոտ ե ւ ա լեկոծ ճա մբա -

ներուն վրա յ իր ա ռա ք ե լո ւթ իւն ը շա ր ո ւ­

նակեց շնորՀիւ ա յն քա ջ ե ւ Հա ւա տ ա ւոր

Հովիւներուն , ե ւ Հովուա պ ետ ներուն ո ­

րոն ք իրենց կեանքն ա մբողջ ի սպաս

դրին Ա ստ ուծո յ, եկեղեցւո յ ե ւ ժ ող ո ­

վ ո ւր դ ի ծա ռա յո ւթեա ն.

Մ եր պ ա տ մութեա ն ա րիւնոտ ճա մ-

բա ներուն վրայ, մեր եկեղեցւո յ Հովուա -

պետները, Ա ստ ո ւծ ո յ գործա կից ե ւ Ա ս ­

տ ո ւծ ո յ սիրով լեցուն Հովուապետ ները,

Ա ստ ուծո յ, եկեղեցւո յ ե ւ ժողովուրդին

սէրը իրենց Արտ երուն ե ւ Հոգիներուն

մէջ, Հովուեցին մեր ժողովուրդը . ° ւ շատ

յա ճա խ ալ որպ էս քաջ Հովիւներ իրենց

կեանքը զոՀեցին իրենց Հօտին Համար.

Ա յսօր , Հա յա ստ ա նեա յց Ա ռ ա քե լա ­

կան ս ՝ Ե կեղեց ւո յ մեծա գ ոյն Հա յրա -

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 593

պետ ներէն մ էկ ո ւն , իմա ստ ուն ե ւ Հ ե ռ ա ­

տես Հովուա պ ետ ներէն մ էկո ւն , Ա եծի

Տանն ^Էէիկիոյ Ա թ ո ռ ի ա զգընտ իր եւ

արժանընտ իր Հովուա պ ետ ին *նորին

Ս ո ւր բ Օ ծ ո ւթ ի ւն Տ-Տ- Ա րա մ Ա . Վ եՀա ­

փ ա ռ կա թ ողիկոսին ընտ րութ եա ն ե ւ Օ ծ ­

մա ն տ ա սնմէկերորդ տ ա րեդա րձն է՝.

Անտ ա րա կոյս, ա յս Ս ո ւրբ Ա թ ո ռ ի

ծա ռա յա կա ն Հա րուստ պ ա տ մութեա ն

մէջ վերջին տ ա սնմէկ տ ա րիներու շրջանը

լո ւսա ւոր Հա նգրուա ն մրն է. Հա նգըր -

ուա ն մը, որ Հա րուստ է խիզախ յղա ­

ցումներով , ե ւ անսակարկ, անեզր եւ

նուիրեա լ ջա նքերու ա րդիւնքը Հա նդիսա ­

ցող Հրա շքի Համազօր իրա գ ործումն ե -

ր ոՎ՚.Ա ր ա մ Ա . Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ի

գա Հա կա լութ եա ն տ ա սնմէկ տարիները

բ ա ռ ին ա մբողջա կա ն իմա ստ ով եղան

Անթիլիա սին վարկ ապ ա Հովող, Ա ն թ ի ­

լիա սը միջա զգա յին ճա նա չումի բ ա ր ձ ­

րա ցնող, Ա նթիլիա սի ծա ռա յա կա ն ա ռ ա ­

ք ե լո ւթ ի ւն ը շեշտ ող ե ւ Ա նթիլիա սը ժ ող ո ­

վ ո ւրդին տանող բեղ ո ւն տարիներ՝.

Ո րպ էս գիրի ո ւ մ շա կո յթ ի մա րդ, Ա -

ր ա մ ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը Ա նթիլիա սը

վերա ծեց մ շա կո յթ ի կեդ րոն ի . Մ իջա զգա ­

յին Հա մա գումա րներ կազմա կերպ եց,

Հա յ գրողն ո ւ դ պ րո ւթ եա ն սպ ա սա ւոր ­

ները պ ա տ ուեց ո ւ պ ա րգեւա տ րեց, մ ի ­

ջա զգա յին օտար դէմ ք եր Ա նթիլիա ս

Հրա ւիրեց, որպ էսղի անոնք տեսնեն, թ է

Ա նթիլիա սը լոկ ա նուն մը չէ, Ա նթ ի լիա ­

սը սոսկ կրօնական կեդրոն մը չէ, ա յլ ա ­

ռ ա ք ե լո ւթ ի ւն մըն է, ժ ողովուրդին Հա ­

մա ր ո ւ ժ ողովուրդին գա ցող ծա ռա յա ­

կան ա ռա ք ե լո ւթ ի ւն մը.

Հ ա յ դպ րոցը յա տ ուկ ե ւ տ ա քուկ

տեղ մը ունեցա ւ Ա ր ա մ Վ եՀա փ ա ռ Հ ա յ­

րա պ ետ ի սրտ ի ե ւ Հոգիին մ է ջ . 2006 տ ա ­

րին Սրբա տ ա ռ կոն դ ա կով Հայ Դպրոցի

Տարի Հռչա կուեցա ւ Վ եՀա փ ա ռ Հա յր ա ­

պետին կ ո ղ մ է . Ա զգա յին թ է Հա մա զգա ­

յին բ ո լո ր Հա նդիսութ եա նց մէջ, Վ եՀա ­

փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը վեր ա ռա ւ Հա յ դ պ ր ո ­

ցին տեղն ո ւ դ երը մեր ժ ող ով ո ւրդ ի

կեանքին մ է ջ ե ւ ը ս ա ւ• «Հայ դպրոցն է

այն վայրր, ուր հայր Մա՜րդ եւ հա՜յ կր

դաոնայտ Պէ'աք է հայ դպրոցին Մէջ րլլալ,

պէ՜աք է հայ դպրոցին Մէջ աճիլ, որովհե-

աեւ Մեսրոպաշէն այս աո՜ւնն է ակնաղբիւ-

րր վաւերական հայութեանտ Չկա՜յ եւ չի՜

կրնար րլլալ հայութիւն' հայ դպրոցէն

դուրս»:

Ա եծի Տանն Կ ի լիկիոյ կ ա թ ող ի կո ս ո ւ­

թ եա ն սիրտ ը Հա նդիսա ցող Դպ րեվա նքը

եղա ւ ո ւ կը շա րո ւնա կէ մնա լ Ա ր ա մ Վ ե ­

Հա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ի սիրոյն ե ւ գ ո ւ ր ­

գո ւրա նքին ա ռա րկա ն. «Դպրեվանքր

սոսկ ուսուՄնարան Մր չէ, պարզապէս դի-

աութիւն եւ ուսուՄ բաշխող վայր Մր չէ,

այլ նկարագիր կերաող, Մարդ պաարաս-

աող դարբնող Մրն է» յա յտ ա րա րեց Վ ե ­

Հա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը.

Դ պ րոցի, կրթ ո ւթ եա ն եւ մ շա կո յթ ի

կողքին, ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ի Եկեղե ­

ցական ծա ռա յո ւթ եա նց շրջա գծին մէջ

բնա կա ն ե ւ տ իրական տեղ գտ ա ւ նաեւ

Հ ա յ ժ ող ով ո ւրդ ի Ա զգա յին պաՀանջա-

տ իրական ա րդա ր ե ւ նուիրա կա ն դա տ ը .

Եկեղեցիներու խ որա ններէն, միջա զգա ­

յին բեմերէն կա մ ա զգա յին Հա նդէսնե ­

ր ո ւ , տ օնա կա տ ա րութ իւններու ե ւ ո գ ե ­

կ ո չո ւմ ն երո ւ ընթա ցքին, Ա ր ա մ Վ եՀա ­

փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը շեշտ եց ե ւ շեփ որեց

ա րդա ր պաՀանջքը Հա յ ա զգի ա նբռնա ­

բա րելի իրա ւո ւն ք ն ե րո ւն . կա րդա ցէք իր

պ ա տ գա մները Ապ րիլեա ն Ե ղ եռնի ո գ ե ­

կոչմա ն ա ռիթ ներով , կա րդա ցէք մա նա -

ւա նդ Ապ րիլեա ն նա Հա տ ա կներուն 85 եւ

90 ա մեա կներուն ոգեկոչմա ն ա ռ ի թ ո վ

իր ստ որա գրա ծ սրբա տ ա ռ կոնդա կները

ե ւ պիտի զգա ք այնտեղ Ա ս տ ո ւծ ո յ խ օս-

քին Հետ ը ն դ ե լո ւզ ո ւա ծ ձա յնը Հա յ Հողե­

ր ո ւն , բ ող ո քը Հա յ նա Հա տ ա կներուն,

կանչը ա մա յութ եա ն գիրկը ծուա րա ծ

մեր ա ւերա կեա լ տ ա ճա րներուն ո ւ վա ն­

քերուն , վ ճռ ա կ ա մ պ ա Հա նջքը յա րո ւց -

եա լ Հա յուն , վերա ծնա ծ եւ պ ա յծա ռա -

կերպ ուա ծ Հ ա յո ց ա զգի ն ո ր զա ւա կնե­

ր ո ւն .

Ա ր ա մ Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ , տա-

594 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

կա ւին Ա ռ ա ջն որդ Լիբանանի Հա յո ց Թ՛ե­

մի, Հ ա յ կ ո ղ ո վ ո ւր դ ի Ցեղա սպ ա նու­

թ եա ն 75 ամեա կին ա ռիթ ով , ինք էր որ

յա յտ ա րա րեց թ է «Այսօր Հայ ժողովուր­

դը ի Հայաստան եւ ի սփիւոս աշխարհի

կ’ապրի ու կը տրոփէ նոյն եւ մէկ սրտով,

կ’աշխատի ու կը պայքարի նոյն եւ մէկ

կամքով, թէ հայ ժողովուրդը ի Հայաս­

տան եւ ի սփիւոս աշխարհի կը քալէ նոյն

եւ մէկ ճամբով, այս անգամ սակայն ոչ թէ

դէպի Տէր Զօր, ոչ թէ դէպի մահ, այլ դէպի

կեանք, դէպի Վան ու Շապին Գարահի-

սար, դէպի Մուշ ու Արտահան, դէպի Ղա-

րաբաղ ու Նախիջեւան, այլ խօսքով' դէպի

պատմական, ամբողջական միացեալ ա­

զատ ու գերիշխան Հայաստան»: Ա րա մ

Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ինք էր , որ մ ի ­

ջա զգա յին բեմերէն յա յտ ա րա րեց, թ է

«այսօր հայ ժողովուրդը ողորմութիւն չէ

որ կը խնդրէ աշխարհի տէրերէն, գութ չէ

որ կ’աղերսէ աշխարհի հզօրներէն, այլ իր

հին եւ նոր նահատակներուն արիւնով նո-

ւիրականացած իր արդարագոյն իրա­

ւունքն է որ կը պահանջէ: Թէ այսօր Հայ

ժողովուրդը պարզապէս արդարութիւն է

որ կը պահանջէ, որովհետեւ արդարու­

թիւնը իր արեան կանչն է, իր հոգիի գե­

րագոյն ծարաւը եւ իր գոյութեան ի­

մաստն է».

ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ եղա ւ Շ ի ն ա ­

րա ր կա թ ողիկոս: հա յեցէք ձեր շուրթը:

ինչ էր պ ա տ կերը կա թողիկոսա րա նին

տասը տարիներ ա ռա ջ ե ւ ինչ եղա ծ է ա յ­

սօր: Սա յրա վա նքը ա մբողջ Հիմնական

վերա նորոգմա ն ենթ ա րկուեցա ւ: Եպ ի ս-

կոպ ոսներ ե ւ Վա րդա պ ետ ներ ունեցա ն

իրենց բնա կա րա նա յին շէնքերը ա մէն

յա րմ ա րո ւթ ի ւնն երով օժտ ուա ծ: կ ա թ ո ­

ղիկոսա րա նը առածին ա նգա մ ըէէալով

ունեցա ւ իր ա մէնէն ա րդիա կա ն կա զ­

մա ծներով օժտ ուա ծ Արխ իւա տ ունը:

կա ռուցո ւեցա ն Հիւրա սենեա կներ օտար

Հի ւր եր ո ւ Համար: Շինուեցա ն գրա սեն-

եա կները ի ւրա քա նչիւր միա բա նի պ ա շ­

տօնին յա րմա ր: Սա յրա վա նքի միա կ Հին

կա ռո յցը մնա ց ՎեՀա րա նը: ՎեՀա փ ա ռը

իր միա բա ններուն մա սին մտ ա ծեց մ ի ­

այն, մ ո ռ ց ա ւ իր ա նձն ո ւ Հա նգիստ ը եւ

ասիկա ո ւրի շ բա ն Հ ենթա դրեր բա յց

միա յն Հա յրա կա ն սէր ե ւ գո ւրգ ո ւրա նք :

ինչպ էս բ ո լո ր դ գիտ էք , ՎեՀա փ ա ռ

Հա յրա պ ետ ը կա ռուցա նե լ տ ո ւա ւ նաեւ

ժողովրդա յին տ ուներ, մեր նոր ս եր ո ւն ­

դ ի երիտ ա սա րդ ե ւ նորա պ սա կ զ ո յգ ե -

ր ո ւն Համար:

Ա ր ա մ Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ եղա ւ

միջա զգա յին դ էմք : ի ր աշխատանքով եւ

սկզբունքա յին կեցուա ծքներով յա ր ­

գա նք պ ա րտ ա դրեց բոլորին : Տա սնըՀինգ

տարիներ շա րունա կ Եկեղեցիներու Հ ա ­

մա շխ ա րՀա յին ^ ո ր Հ ո ւր դ ի ն մ էջ ա մէնէն

պ ատասխ անատու պաշտօնը վարեց: Ա յլ

խօսքով, Ա ր ա մ ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը

կիլիկեա ն դ ա րա ւոր ե ւ Ս ո ւրբ Ա թ ո ռ ի ն

ա մէնէն իմա ստ ուն, ա մէնէն Հեռա տ ես

ե ւ ա մէնէն արի Հովուա պ ետ ներէն մին

եղաւ:

ՎեՀա փ ա ռ Տ էր , ա յսօր Զ ե ր դ Ս ո ւրբ

Օ ծութ եա ն ընտ րութ եա ն ե ւ օծման

տ ա սնմէկերորդ տ ա րեդա րձն է, իսկ մ ե ­

զի Հա մա ր ա յս օրը նա ե ւ մեր Հա ւա տ ա ր­

մ ո ւթ եա ն ուխ տ ի վերա նորոգմա ն օր է:

Ա յսօր մենք բո լորս , կիլիկեա ն Ո ւխ տ ի

զինուորներս, մեր Հա ւա տ ա րմութ եա ն

ուխ տ ը ա նգա մ մը եւս կը վերա նորոգենք

Հա նդէպ այս Ս ո ւրբ Ա թ ո ռ ի ն ե ւ Հա նդէպ

Զ ե ր դ Ս ո ւրբ Օ ծութ եա ն , ե ւ բ ա ր ձր ա ­

ձա յն ո ւ գիտ ա կից յա ն ձն ա ռո ւթ եա մ բ

կըսենք որ միշտ պատրաստ ենք երթ ա ­

լո ւ Հոն ո ւր պ ա րտ ա կա նութիւնը մեզ կը

կա նչէ ե ւ բ նա ւ երբեք Հոն ո ւր նախասի­

ր ո ւթ ի ւն ը մեզ կը տանի կա մ կը մղէ:

կ 1 ա ղօթենք որ Ա ստ ուա ծ Զ ե ր թ ա ն կա ­

գին Հովանին անպակաս ընէ ա յս Ս ո ւրբ

Ա թ ո ռ ի ն վրա յէն ե ւ Զ ե ր դ Ս ո ւր բ Օ ծ ո ւ ­

թ եա ն Հովուա պ ետ ի գա ւա զա նը միշտ

ծա ղկեա լ պ ա Հէ• ամէն:

ՆՈՐԱՅՐ Ծ . ՎՐԴ. Ա ՇԸԳ ԵԱ Ն

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 595

ԱՌԱՒԵԼ ԿԵԱՆՔԻ ՓՆՏՌՏՈՒՔՈՎ*

«Ես եկայ' որպէսգի կեանք ունենան, եւ

լեցուն կեանք ունենան»տ (Յհ10.10)

Ա յս ս ո ւր բ բեմ էն շրթ ներս բա նա լով

ա ռա ջին Հերթին փա՜ռ ք ե ւ գ ո Հ ո ւթ ի ւն

կը յա յտ նեմ ա մենա բա րձրեա լ Ա ս տ ո ւ­

ծո յ, որ անարժանիս շնորՀեց քա Հա նա ­

յա կա ն կա րգ ը ե ւ խոնարՀ ա նձս արժանի

նկատեց բա րձրա նա լ ա յս մեծ ե ւ վսեմ,

միեւնո յն ժամանակ խ ոնա րՀ ե ւ ծա ռա -

յո ւթ ե ա մ բ լեցուն պաշտօնին, ծա ռա յե լո ւ

եւ Հովո ւե լո ւ իր Հօտը միշտ կեանքի ճ ա ­

նապարՀ ե ւ նպատակ ունենա լով զ 0 ր ի ս -

տոս՝. Վ եր ջա պէ и §մենք տ էրեր չենք մեր

այս կեանքին մէջ, ա յլ պատասխանատու

ծա ռա ներ միա յն, որ պ ա րտ ա ւոր ենք

Հա շիւ տ ա լու մեր ա մէն մէկ գործին եւ

ա մէն մ էկ վարկեանին Հա մա րէ ;

Որդիա կա ն երա խ տ ա գիտ ութեա մբ

շնորՀա կա լո ւթ ի ւն կը յա յտ նեմ Ս՝ Ա թ ո -

ռ ո յս արժանընտիր գա Հա կա լ Ն՝ Ս՝ 0 ՝

Տ՝ Տ՝ Ա ր ա մ Ա ՝ Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ե­

տին, որ իր բ ա րձր Հովա նա ւորութ եա մ բ

ե ւ Հա յրա կա ն սիրով ո ւ վստ ա Հութ եա մբ

զիս ե րկո ւ օծա կից եղբա յրներուս Հետ

ընդ ո ւն եց Ա եծի Տանն Կ ի լիկիոյ կա թ ող ի ­

կոսո ւթ եա ն ուխ տ եա լ ե ւ Հա ւա տ ա րիմ

Միա բա նութ եա ն շա րքերէն ներս . Ա ն ո ւ ­

րա նա լի է երա խ տ ա գիտ ութեա ն զ գ ա ­

ց ո ւմ ս Հա նդէպ Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին

որ ոչ մ էկ ճիգ խ նա յեց իր Հա յրա կա ն

յորդ որն երով , ո ւսո ւց ո ւմ ն եր ո վ ե ւ իր

կեանքին իսկ օրինա կով ճշմա րիտ ե ւ Հա ­

Անդրանիկ քարոզ' խօսուած Պէյրութի Ս. Նշան Մայր եկեղեցւոյ Մէջ« յրնթացս անդ­րանիկ Ս. պատարագի. Կիրակի 25 Յունիս 2006տ1 ԹորգոՄ Պար. Գուշակեան, Առաքելոց շա- ւիղովտ

ւա տ ա րիմ քրիստ ոնեա ներ պ ա տ րա ստ ե­

լո ւ . Թ՛ող ամենա բա րին Ա ստ ուա ծ ա ռ ո ղ ­

ջո ւթ ի ւն ե ւ բեղ ո ւն գա Հա կա լո ւթ իւն

պ ա րգեւէ Հա յ ա զգի իմա ստ ուն ե ւ ա ն ձ­

ն ո ւէր Հա յրա պ ետ ին.

Շ նորՀա կա լո ւթ ի ւն կը յա յտ նեմ

կիպ րոսի Հ ա յո ց Թ ե մ ի կա թողիկոսա կա ն

փ ոխ ա նորդ ^ երշ ՝ Տ ՝ Վ ա րուժա ն Ա րք ՝

Եպ ս՝ Հերկե լեա նին , որ մեզ կուսա կրօն

քա Հա նա յ-Հոգեւորա կա ն ձեռնա դ րե լով

ե ւ օծելով, դ ա րձա ւ մեր Հո գ ե ւո ր հ՜նողը՝.

Շ նորՀա կա լո ւթ ի ւնս կը մա սնա ւո ­

ր ե մ Դպ րեվա նքի տ եսչութեա ն, ո ւս ո ւց ­

չական կա զմին ե ւ դպ րեվա նքի սա նե­

ր ո ւն , որոնց Հետ երկա ր տարիներ շա ­

րո ւն ա կ նոյն յա րկին տակ ա պ րելով ե ­

ղանք խաղաղ ընտ ա նիքի սիրելի զա ւա կ­

ներ՝.

Ա յսօր ա յս Ս՝ Խ որա նի վրա յէն , ի մ

ա նդրա նիկ պ ա տ ա րա գս կը մա տ ուցա ­

նեմ Ա ղօթ եցէ ք օծա կից եղբա յրներուս

ե ւ ինծի Համար, որպ էսզի Հաստատ

մնա նք մեր կոչո ւմին մէջ ե ւ մեր Հ ա յր ե ­

ր ո ւն մեզի ա ւա նդ թ ո ղ ա ծ Ս՝ Լո ւս ա ւո ր -

չի ջաՀը միշտ վա ռ պաՀենք՝.

Ա յսօրո ւա ն բնա բա նը ընտ րա ծ եմ

ք րիստ ոսի սա խօսքը § °ս եկա յ որպ էս -

զի կեանք ունենան, ե ւ լեցուն կեանք ո ւ -

նենանգ (ՅՀ ЮЛ0)՝.

0 րիստ ոսի ա յս խօսքը աշխարՀի

ստ եղծա գործութ ենէն ի վեր ոչ ոք կրցա ւ

ըսե լ. ք րիստ ոս եղա ւ ա յն միա կ ա նձը որ

ք ա ջո ւթ ի ւն ը ունեցա ւ ըսե լո ւ թ է ես եմ

ճա մբա ն, ճ շմ ա րտ ութ ի ւն ը ե ւ կեանքը.

Սա կա յն 0 րիստ ոս չխօսեցաւ միայն, ա յլ

ապրեցաւ, կեանք եղա ւ ե ւ կեանքի ա ­

ռա ջնորդեց.

596 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ի ր ա յս խօսքին մ էջ մենք կը տ ես­

նենք զ 0րիստ ոս որպ էս գերա գո յն սիրո յ

ա ղբիւր . 0 ր ի ստ ոս իր ա րեա մբ էր որ

պիտի կա րենա ր իր գ երա գո յն սէրը տ ա ­

րա ծե լ իր Հօտին վրա յ. Ա ն եղա ւ այն

ճշմա րիտ Հովիւը որ իննըսուն իննը մէկ

կ ող մ ձգ ե լով գնա ց կորսո ւա ծ ոչխարը

փ նտ ռելու, մա Հուա ն ձո րէն կեանքի

բա րձր ո ւթ եա ն ա ռա ջնորդելո ւ, նոյնիսկ

իր ո ւսերո ւն ա ռա ծ զայն.

Աշխ ա րՀի ստ եղծա գործո ւթ ենէն ի

վեր, նախքան 0 ր իստ ոսի գա լուստ ը

ա յո , մա րդ ա րա րա ծը կ ա պ րէր, սա կա յն

չէր գիտ եր թ է ինչո՜ւ կ՛՚ապրէր, ո ւ ր կ է

կ ո ւ գա ր, ի ն չ էր նպատակը ե ւ իմա ստ ը

իր կեանքին.

կեա նքը զոր 0 ր իս տ ո ս խ ոստ ա ցա ւ

բոլորովին տ ա րբեր էր ցա րդ Հա սկցուա ծ

կեա նքէն.

0 ր իստ ոսի պ ա րգեւա ծ կեա նքով

մա րդ ա րա րա ծը վերա նորոգ յա րա բե­

ր ո ւթ ի ւն պիտի ունենա ր Ա ս տ ո ւծ ո յ Հետ,

յա րա բերո ւթ ի ւն մը խ ա րսխ ուա ծ ա ն­

կեղծ սիրոյ, ա մբողջա կա ն վստ ա Հու­

թ եա ն ե ւ կա տ ա րեա լ Հնա զա նդութ եա ն

վրայ.

Աոաջին 0ր իստ ոս եկա ւ որպ էսզի

ճշմա րիտ կեանք ունենա նք.

0 ր ի ստոս եղա ւ ճշմա րիտ կեանքի

մշտ ա Հոս ա ղրիւրը. Ա ստ ուա ծ է կեանքի

ստ եղձ՜իչր, Ան ստ եղծեց տ իեզերքը ե ւ ո ր ­

պ էս իր սիրո յ ա րտ ա յա յտ ութ իւն մա րդ

ա րա րա ծը ստ եղծեց իր պատկերին եւ

նմա նութեա ն Հա մա ձա յն. Սա կա յն մ ա ր ­

դը անՀնազանդ գտ նուե լով , կորսնցուց

Ա ս տ ո ւծ ո յ պ ա տ կերը ե ւ նմա նութ իւնը ,

կորսնցուց ճշմա րիտ կեանքը մա Հուա ն

ընդա ռա ջելով . 0 ր իս տ ո սի գա լո ւստ ով

ե ւ ինք նա նուիրո ւմով էր որ մա րդ պիտի

կա րենար վերա գտ նել ա յն Ա ստ ուա ծա ս-

տ եղծ կեանքը զոր ա նՀնա զա նդութեա ն

պ ա տ ճա ռով կորսնցուցա ծ էր.

ճ շմ ա րի տ կեանքը 0 ր իս տ ո ս ինքն

իսկ է . 0 ր ի ստոս չէր միա յն ճշմա րիտ

կեանքի պ ա րգեւիչը, ա յլ ճշմա րիտ

կեանքն իսկ է ր . Պ ա տ մութ եա ն ընթ ա ց­

քին շատեր եկան քա րոզեցին, բա րո յա ­

կան կեանքի ուղին ցո յց տ ուին իրենց

փ իլիսոփ ա յութ իւններով . Սա կա յն ա ­

նոնց խ օսքերը եղան միջոց բ ա ր ձր բ ա ­

րո յա կա նով կեանք ա պ րելու- մինչ ք ր ի ս ­

տոս եղա ւ թ է միջոցը ե ւ թ է նպատակը

ճշմա րիտ կեանքին ե ւ ա ռ Ա ստ ուա ծ

բա րձրա նա լո ւն . Ա րդ , ք րի ստ ո սո վ է , ե ւ

դ է պի 0 ր ի ստ ոս է մեր կեանքի ուղին.

Երկրորդ 0 ր ի ստոս եկա ւ որպ էսզի

լեցուն կեանք ունենա նք.

0 ր իս տ ո սի պ ա րգեւա ծ կեանքը լե ­

ցո ւն է Ա ստ ուա ծա յին սիրով ե ւ ներկա -

յո ւթ ե ա մ բ . Ա ստ ուա ծ ա նՀուն սէր ը լլա ­

լով, մ ա րդո ւն Համար, ա նբա ւելին խ ո-

նա րՀեցա ւ ե ւ իր ներկա յո ւթ եա մբ լեցուց

մա րդկա յին բ ն ո ւթ ի ւն ը անոր պ ա րգեւե-

լով Ա ստ ուա ծա յին սիրով ե ւ ն երկա յո ւ­

թ եա մ բ լեցուն կեանք. 0 ր իստ ոս իր գ ա ­

լո ւս տ ո վ Հա շտ ութեա ն միջնորդ Հա նդի­

սա ցա ւ Ա ս տ ո ւծ ո յ ե ւ մ ա րդ ո ւն միջեւ.

ք րի ստ ո սո վ Հա շտ ութ ի ւնը Ա ս տ ո ւծ ո յ

Հետ, կը նշա նա կէ զԱ ստ ուա ծ ունենա լ

մեր մէջ. ե ւ զա յն ունենա լ մեր մ էջ կը

նշա նա կէ լեցո ւի լ Ա ստ ուա ծա յին սիրով

ե ւ ճշմա րիտ կեանքով.

0 ր իս տ ո ս ոչ մ էկ բա ն խ նա յեց ճ շմ ա ­

րիտ կեանքը ը լլա լո ւ մ ա րդո ւն Հա մա ր եւ

ա մբողջա կա ն զ ոՀողութ եա մբ ո ւ ինքնա ­

ն ո ւի ր ո ւմ ո վ մ ա րդո ւն կտ ա կեց ճշմա րիտ

ե ւ լեցուն կեանքը.

Ա ստ ուա ծորդին ը սա ւ. «Հայրը զիս

կը սիրէ, որովհետեւ կեանքս կու տամ'

վերստին աոնելու համար զայն» (ՅՀ.

10.17). 0 ր ի ստոս իր ինքնա զոՀողու-

թ եա մ բ մա Հուա ն շուքին մ էջ գտ նուող

մ ա ր դ կ ո ւթ ի ւն ը կեանքի լո ւս ա ւո ր քօղով

ծա ծկեց. 0 ր իս տ ո ս իր կեանքը նուիրե-

լով, վերա նորոգեց ե ւ վերա գտ ա ւ իր զ ո ­

Հա ծ ե ւ մա րդկո ւթ եա ն կորսնցուցա ծ

կեանքը.

Ա յս սկզբունքով , ե ւ 0 ր իս տ ո սի

կեանքի օրինակին Հետ եւե լով ապրեցա ւ

Հա յ ժ ող ով ո ւրդ ը ա յն ժ ող ով ո ւրդ ը որ ա ­

ռա ջին ընդ ո ւն ող ը եղա ւ ճշմա րիտ կեա ն-

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 597

ք ը պետական Հռչա կա գրով : Ան իր

պ ա տ մութեա ն ընթա ցքին Հա նդիպ ելով

բ ա զ մ ա թ ի ւ խ ոչընդոտ ներու, իր ա ռջե ւ

պ ա րզուա ծ մա Հը մերժելով, նոյնիսկ

ա նձնա զոՀութ եա մբ, գտ ա ւ ե ւ եկեղեցւո յ

ճա մ բով իր յա ջորդ սերո ւնդներուն փ ո ­

խանցեց ճշմա րիտ ե ւ յա ւիտ ենա կա ն

կեանքի ուղինւ

Մեր ժ ող ով ո ւրդ ը ճշմա րիտ կեա նքի

0ր իս տ ո սի մ է ջ տ եսա ւ իր կեա նքը:

Հ ա յ եկեղեցին Հա յ ժ ող ով ուրդ ը

զ 0 ր ի ստ ոս է որ կը մա րմ՛նա ւորէ, ՜Քրիս­

տ ոս իր ներկա յո ւթ եա մբ ե ւ ճշմա րիտ

կեանքը քա րոզե լով խ ա նգա րիչ տարր

նկա տ ուեցա ւ ե ւ նո յնիսկ Հրեա ներու

կող մ է մա Հուա ն դա տ ա պ ա րտ ուեցա ւ:

սո յն պ էս ա լ Հ ա յ ժ ող ո վ ո ւրդ ը իր պ ա տ ­

մ ո ւթ եա ն ընթա ցքին ե ւ ճշմա րիտ կեա ն­

ք ի ո ւղին ունենա լով Հա լա ծա նքի են­

թ ա րկո ւեցա ւ, մա Հուա ն դա տ ա պ ա ր­

տ ուեցա ւ, սա կա յն ան իր մա Հով նոր,

ճշմա րիտ ե ւ յա ւիտ ենա կա ն կեանք պ ա ր-

գ ե ւեց մա րդկութ եա ն:

Ո չ մ էկ բա ն կրցա ւ խախ տել Հա յ ե ­

կեղեցին իր ընտ րա ծ ճշմա րիտ կեանքի

ո ւղիէն ա յլ ընդՀա կա ռա կը Ա ս տ ո ւա ծ որ ­

դիին միջոցա ւ ճշմա րիտ կեանք ունենա ­

լո ւ Հա ւա տ քով զօրացած, միշտ վերա նո-

ր ո գ ո ւե ց ա ւ ա ռ Ա ստ ուա ծ կա տ ա րեա լ

Հա ւա տ քով ե ւ անսաՀման վստ ա Հու-

թ եա մբ:

Ա յսօր , մենք Հարազատ զա ւա կներն

ենք ե ւ ժա ռա նգորդները այն ժ ո ղ ո վ ո ւր ­

դին, որ ա նձնա զոՀութ եա մբ ե ւ ճ շմ ա ­

րիտ կեանք ա պ րելով նոր կեանքը ժա ­

ռ ա ն գ ա ծ է:

Ա յսօրո ւա ն աշխարՀին մ էջ ի ն չ է

մեր կեցուա ծքը մեր Հա յրերուն ե ւ նա ­

Հա տ ա կներուն մեզի փոխանցած ճ շմ ա ­

րիտ կեանքին Հա նդէպ : ЩաՀ մը մտ ա ­

ծենք ե ւ լա ւա պ էս խ որՀինք մեր եկեղեց-

ւ ո յ կ ող մ է մեզի փ ոխ ա նցուա ծ ք ր ի ս տ ո ­

սի ա նձնա զոՀութեա ն ե ւ 0 ր իս տ ո սի օրի­

նակին Հետ եւող Հա յ ժ ող ով ո ւրդ ի նա Հա ­

տ ա կներու ինքնա նուիրմա ն մասին: Ո ւր

ենք մենք ե ւ ի ն չ ճա մ բով է որ կ ը ն թ ա ­

նանք: Մտ ա ծենք մեր ճշմա րիտ էութ եա ն

ե ւ ինքնութ եա ն մասին:

Պէտ ք է գիտ նա նք թ է կեանքը զոր

մենք ունինք, Ա ստ ուա ծա յին պ ա րգեւ է,

ան մեզի վստ ա Հուա ծ ա ւա նդ մըն է, Ա ս ­

տ ո ւծ ո յ կը պատկանի, մենք իրա ւո ւն ք

չունինք մեր կեանքը սեփա կա նա ցնելով

խ ա թ ա րե լո ւ ե ւ կա մ ո ւրիշինը խ լե լու,

վասն զի որե ւէ ա րա րք ո ւղ ղ ո ւա ծ պ ա ր-

գ ե ւեա լ կեանքին դ էմ , ո ւղ ղ ո ւա ծ կ ը ց ա յ

զայն պ ա րգեւողին դ էմ : Ե թ է մտ ա ծենք

թ է ա մէն բա ն Ա ս տ ո ւծ ո յ կը պատկանի,

այն ատեն պ ա տ ա սխ ա նա տ ուութեա ն ա ­

ւե լի բ ա ր ձր գիտ ա կցութ իւն մը կ ա րթ ն-

նա յ մեր մէջ: Ա րդ , պ էտ ք է ի ւրա ք ա ն ­

չիւրս մեր կեանքին նկա տ մա մբ նախան­

ձա խ նդիր ե ւ գիտ ա կից վ երա բերո ւմ ո ւ ­

նենանք:

Ա ռ ա յդ , պաՀ մը մտ ա ծենք թ է

0ր իս տ ո սի մեզի պ ա րգեւա ծ կեանքը

ա պ րիլ ինչ կը նշա նա կէ.ա .- 0 ա լե լ իր կեա նքով գծա ծ

ճշմա րտ ութ եա ն ճանապարՀէն:

բ .- Ա պ րի լ պ ա տ ա սխ ա նա տ ըւու-

թ եա մբ, զոՀողութ եա մբ , գիտ ա կցու-

թ եա մբ, Հա ւա տ ա րմութ եա մբ ե ւ Հա շուե-

տ ուո ւթ ե ա մ բ լեցուն կեանք մը:

գ .- Չ ա րմ ա տ ա ւոր ո ւի լ նի ւթ ի ե ւ ժա ­

մա նա կի մէջ:

° ւ վերջա պ էս ա պ րիլ ք րիստ ոսի

մեզի պ ա րգեւա ծ կեանքը, կը նշա նա կէ

ըէէալ գործա կիցը Ա ստ ուծո յ: Ա րդ , ա յս

կեանքին ա րժեւորո ւմը , ճշմա րտ ութ եա ն

Հետ եւե լով ե ւ Ա ս տ ո ւծ ո յ ճա նա պ ա րՀէն

ընթ ա նա լով կ ի րա գ ործուի : Ո ւստ ի որ -

պ էս Հա յ եկեղեցւո յ զա ւա կներ, մեր

ճշմա րիտ ե ւ կա տ ա րեա լ Հա ւա տ քով,

պ ա տ ա սխ ա նա տ ուութեա մբ, զ ո Հո ղ ո ւ­

թ եա մբ, գիտ ա կցութ եա մբ, Հա ւա տ ա ր­

մ ո ւթ եա մ բ ե ւ Հա շո ւետ ուո ւթ եա մ բ ա ր-

ժեւորենք 0ր իս տ ո սի ինքնընծա յմա մբ

մեզի կտ ա կուա ծ ճշմա րիտ ե ւ յա ւիտ ե ­

նական կեանքը: Ո ր ո վ օրՀնեա լ ը լլա ք յա ­

ւիտ եա նս յա ւիտ ենից• ամէն:

ՍԱ ՀԱ Կ Ա Ր Ղ ԵՄ ԻՇԵԱ Ն

598 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ՀԻՆ ԿԵԱՆՔԷՆ ԴԷՊԻ ՆՈՐՔ՝ ՔՐԻՍՏՈՍՈՎ*

«Ես եկայ որպէսզի կեանք ունենան»

(Յհ 10.10)

Փ ա ռք եւ դ ո Հ ո ւթ ի ւն կը յա յտ նեմ ա ­

մենա կա լ Ա ստ ուծո յ, որ անարժանս ա ր-

ժա նա ցուց կուսա կրօն քա Հա նա յութեա ն

ա յս կոչո ւմին ե ւ ա ռիթ ը տ ո ւա ւ ո րպ էս ­

զի ես ե ւս , ի մ կա րգիս, քա րոզիչը դ ա ռ ­

նա մ ի ր ս ո ւր բ Ա ւետ ա րա նին, Հ ո վ ո ւեմ

Հ ա յ Ա ռա քելա կա ն դա րա ւոր ե ւ Ս ո ւր բ

°կ ե ղ ե ց ւո յ Հա ւա տ ա ցեա լ ժողովուրդը ,

ի մ Համես տ նպաստս բերե լով , որքա ն որ

ի մ մա րդկա յին կա րողութ իւններս կը

ներեն.

Երա ծտ ա գիտ ա կա ն զգա ցումով ,

որդիա կա ն ի մ խ որին շնորՀա կա լո ւ-

թ իւնն երս կը յա յտ նեմ 0 ե ծ ի Տանն կ ի ­

լիկիո յ Արժա ն ընտ իր ^ա Հա կա լ Ն-Ս-Օ-

Տ ՝Տ ՝ Ա ր ա մ Ա ՝ կա թողիկոսին , որ Հա յ­

րա կա ն գ ո ւր գ ո ւր ա ն ք ո վ ո ւ քա ջա լերա ն­

ք ո վ մղիչ ո յժը Հա նդիսա ցա ւ որպ էսզի

ա յս քա յլը կա րենա մ ա ռնել. Ա ն իր Հ ո ­

վուա պ ետ ի բ ա րձր տ նօրինումով ը ն դ ո ւ ­

նեց ի մ ներկա յա ցուցա ծ խ նդրա նքս

մա ս կա զմե լու 0 ե ծ ի Տանն Կ ի լիկիոյ Կա ­

թ ո ղ իկոսո ւթ եա ն Ուխ տ եա լ Մ իա բա նու­

թ եա ն. Ա ղօթենք ա ռ բա րձրեա լն Ա ս ­

տ ուա ծ որ ա րեւշա տ ո ւ երկա ր կեանք

շնորՀէ Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին, անոր

տ ա լով բեղ ո ւն գա Հա կա լո ւթ իւն , կ ա թ ո ­

ղիկոսա կա ն օծման ե ւ ձեռն ա դ րո ւթ եա ն

11-րդ տ ա րեդա րձին ո ւրա խ ա ռիթ ով .

Անդրանիկ քարոզ' խօսուած Պուրճ ՀաՄուաի Ս. 0աոասնից Մանկանց եկեղեցւոյ Մէջ, յրն- թացս անդրանիկ Ս. Պաաարագի, Կիրակի 25 Յունիս 2006տ

ՇնորՀա կա լա կա ն խ օսք կ ո ւղ ղ ե մ

նա եւ Հոգ ե ւոր ծնողիս, կիպ րոսի թ ե մ ի

կա թ ողիկոսա կա ն փ ոխ ա նորդ ^ երա շ-

նորՀ Տ ՝ Վ ա րուժա ն Ա րք ՝ Հերկելեա նին,

որ սիրա յօժա ր յա նձն ա ռա ւ ձ ե ռ ն ա դ ­

ր ո ւթ եա ն ե ւ օծմա ն կա րգը կա տարել.

ՇնորՀա կա լա կա ն ո ւ երա խ տ ա գիտ ու­

թ եա ն ի մ երրորդ խ օսքս կ ո ւղ ղ ե մ Դ պ րե ­

վանքի տ եսչութեա ն ե ւ ո ւսուցչա կա ն

կա զմին« որոնք ոչ մ էկ ճիգ խնայեցին ի մ

ֆիզիքա կա ն ե ւ Հոգեմտ ա ւոր կա զմա -

ւորմա նս.

Ա յսօրո ւա ն ի մ ա յս ա նդրա նիկ

ս ո ւրբ ե ւ անմաՀ պ ա տ ա րա գով ա ղօթ ք­

ներս կը միա ցնեմ ձեր ա ղօթքներուն , ե ւ

զայն ա նուշա Հոտ խ ունկի նման կը

բա րձրա ցն եմ ա ռ Ա ստ ուա ծ, խ նդրե լով

ո յժ ե ւ կա րող ութ ի ւն , որպ էսզի տկար

ա նձս ա րժանի դ ա րձն է Հետ եւե լո ւ ա ­

ռա քեա լներուն , ե ւ կա րենա մ անոնց

ստ ա նձնա ծ նուիրա կա ն ա ռա քե լո ւթ իւն ը

յա ռա ջ տանիլ ե ւ ք րիստ ոսի կեանքը

մ ա րդոց բա շխ ել ա նմնա ցորդ սիրով ո ւ

ն ո ւիրո ւմ ով . Ո րպ էս նորընծա յ աբեղայ,

ա Հա ւա սիկ« պատրաստ ե մ ի մ ա նձս

ն ուիրա բերել այս ա ռա քելութ եա ն Հա -

ւա տ ա րմութ եա մբ ե ւ ն ո ւիրո ւմ ով .

Ա յսօրո ւա ն մեր խ որՀրդա ծութ եա ն

բնա բա նը կը քա ղենք ՏովՀա ննու ա ւե ­

տարանէն եկա յ որպ էսզի կեանք

ունենանք Լ&Հ 10՝10). Հեղինա կա ւոր ա յս

խ օսքը ա րտ ա սա նուա ծ է մեր Փրկչին

Յ ի սո ւս 0 ր ի ստոս ի կող մէ ա ւե լի քան

2000 տարիներ ա ռա ջ. Սա կա յն ա յսօր

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 599

ն ո յն ո ւժգ ն ո ւթ եա մ բ , այս խ օսքը կո ւ

գ ա յ մ եզմէ իւրա քա նչիւրին յիշեցնելու,

թ է քրիստ ոնէա կա ն կեանքը ա րժա նիք­

ներով Հա րուստ իրա կա նութ ի ւն մըն է

քրիստ ոնեա ներուս Հա մա ր, ի ր Հիմնա -

դիր ով ' որ աշխարՀ գա լով կրօնք մը

չՀիմնեց պ ա րզա պ էս« ա յլ եկաւ« ո րպ էս ­

զի կեա նք ունենա նք. Ա ն ի ր կեա նքով

վճա րեց մեր կեանքին փ րկա գինը, ա զա ­

տ ելով մեզ ա նօրէնութեա ն ո ւ մեղքի

տ իղմէն :

Ա ստ ուա ծա յին նախախնամո ւթ ի ւն ը

ա յնպ էս տնօրինեց, որ Ա ս տ ո ւծ ո յ Մ իա ­

ծին որդին աշխարՀ գա լով, մա րդկա յին

բ ն ո ւթ ի ւն զգ են ո ւ ե ւ իր ա նձը զոՀա բե­

ր է , ձերբա զա տ ելու Հա մա ր մեզ ա յն ա ն­

կեա լ կեա նքէն զոր ժա ռա նգա ծ էինք Ա ­

դա մա կա ն մեղքին պ ա տ ճա ռով . Ա յ լ խ օս-

ք ո վ 0 ր իս տ ո ս իր կեանքը տ ուա ւ, ո ր ­

պ էսզի մեր կեանքը գտ նենք Հեռա նա ­

լո վ մեղանչական մթ նոլորտ է:

Նմա ն յա յտ ա րա րութ իւն չէր լսո ւա ծ

ո ւ չէր իրա գ որ ծ ո ւա ծ աշխ արՀի վրա յ

գտ նուող ա յլազան կրօնքներու Հիմնա ­

դիրներուն կող մէ . Ա յս ի ւրա յա տ կո ւ-

թ ի ւններէն է քրիստ ոնէութ եա ն . Ս ա ­

կա յն 0ր իս տ ո սի կա տ ա րա ծ ա յս զոՀա բե-

ր ո ւթ ի ւն ը , ա յսօր կ ո ւ գ ա յ պաՀ մը ա նդ ­

ր ա դ ա րձն ե լո ւ մեզ թ է որքանո^վ կ ՚ա պ ­

րինք ե ւ կը գործենք որպ էս քրիստ ոնեա -

ներ, 0 ր իս տ ո սի կող մ է մեզի շնորՀո ւա ծ

այս կեանքին մ էջ :

0րիստ ոնէա կա ն կեանքը միջոց մըն

է Հա սնելու նպատակին, 0 ր իս տ ո ս ի ր

աշխարՀ գա լով յստ ա կա ցուց ա յդ նպ ա ­

տակը որն է փ րկո ւթ ի ւնը , ո ւստ ի ձը գ -

տինք Հա սնիլ ա յդ փ րկութ եա ն, ա պ րելով

ե ւ գ ո ր ծե լով որպ էս քրիստ ոնեա ներ.

Ա ր դ չտ ա րուինք աշխ արՀային կեա նքով

ա յլ դա րձնենք մեր կեանքը քրիստ ոսա ­

կեդրոն , ա ռա ^ նորդուելով 0ր իս տ ո սի

ցո յց տ ուա ծ ո ւսո ւց ո ւմ ն եր էն ե ւ յա տ կա ­

պ էս Ա նոր բա ցա ծ ճա նա պ ա րՀէն.

Ե կ է ք միա սնա բա ր տեսնենք թ է

0 ր ի ստ ոսի շնորՀա ծ կեանքը դ էպ ի ո°*ւր

կ ա ռ ա ջն ո ր դ է մեզ.

ա.- 0րիստոսի նոր կեանքի աղբիւրը

0 ր իս տ ո ս ա ստ ուա ծա յին ա ռա քե-

լո ւթ եա մ բ աշխարՀ եկա ւ ինչպ էս կը

բ ն ո ւթ ա գ ր է ա ռա քեա լը ըսե լով §Ա ստ -

ո ւա ծ իր Միա ծին Ո րդ ին ղրկեց աշխարՀ,

որպ էսզի ա նով կեանք ունենա նք> ԼԱ՝ՅՀ

4.9), ե ւ ա յդ ա ռա ք ե լո ւթ իւն ը մա րմնա ­

ւո րո ւեցա ւ նախ ա շա կերտ ներուն մէջ,

ապա ժա ռա նգա բա ր փ ոխ ա նցուեցա ւ

ա պ ա գա յ քրիստ ոնեա յ Հա ւա տ ա ցեա լնե­

ր ո ւն ա յսինքն մեզի.

0 ր իս տ ո ս ի սէր մ ա րդկութ եա ն

չխնայեց իր ա նձը. Ա յս ա րա րքով ի ւր ա ­

քա նչիւրիս ա ռջե ւ բա ցա ւ նոր կեանքի

դ ռները , ա յլ խ օսքով փ րկութ եա ն դ ռ ն ե ­

ր ը ե ւ դ ա րձա ւ կեա նքի մշտ ա Հոս ա ղ­

բ ի ւր . Ա ստ ուա ծա յին յա յտ նութ իւնը ,

կեանքի յորդ ա ռա տ ջո ւրը եղա ւ մ ա ր դ ­

կութ եա ն . Ա ս տ ո ւծ ո յ մ ա րդո ւն պ ա րգե-

ւա ծ կեանքը ապականած էր . Մ ա րդը

մերժա ծ էր կեանքի ճա մբա ն ե ւ ընտ րա ծ

էր մա Հուա ն ո ւ կ որո ւստ ի ճա մբա ն. Ս ա ­

կա յն ա ստ ուա ծա յին յա յտ նութ եա մբ ,

մ ա րդո ւն ա նկեա լ կեանքը վերա կա նգնե­

ցա ւ ե ւ դ ա րձա ւ իր ա ստ ուա ծա ստ եղծ

վիճակին, մա Հուա ն վրա յ 0ր իս տ ո սի

տ ա րա ծ յա ղթա նա կով . 0ր իս տ ո ս եղա ւ

ե րկրորդ Ա դ ա մը ի ր մ ո վ նորոգեա լ այս

տիեզերքին.

բ.- 0րիստոսի կողմէ մեզի շնորհուած

կեանքին արժէքը

0 ր ի ստ ոս ի ր ա պ րա ծ կեանքի ը ն ­

թա ցքին միշտ կա ռչա ծ մնա ց ա պ րող եւ

գո յա տ եւող ա րժէքներուն , ե ւ անոր ի բ -

ր ե ւ Հետ եւա նք ա յսօր կա նգուն կը մնան

իր ա ւա նդա ծ ա րժէքները. 0 րիստ ոն էա -

կան կեանքին ա րժէքը կը մա րմնա ւո ­

ր ո ւի 0ր իս տ ո սի ա նձին մէջ, ե ւ մենք ո ր ­

պ էս Հետ եւորդները 0րիստ ոսի« պ էտ ք է

ա րժեւորենք մեր կեանքը, Հետ եւե լով մ ե ­

զի փ ոխ ա նցուա ծ բ ո լո ր պ ա տ ուէրներուն

ո ւ յա տ կա պ էս գ ործա դ րե լով զանոնք.

Մենք զա ւա կներն ենք Հա յ եկեղեց­

ւո յ, որպ էս քրիստ ոնեա յ ա ռա ջին Հա ւա -

600 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

տացեալներ: Անցնող դ ա րերու ընթ ա ց­

քին մեր սրբա զա ն Հա յրերը քալեցին

կեանքի ճա նա պ արՀէն, խաչի ճա նա պ ա ր­

Հէն, Հա ւա տ ա րիմ մնա լով ա ւա նդուա ծ

ա ստ ուա ծա տ ուր կեանքին: Նո յն դի-

տ ա կցութ եա մբ կ ո ւ գա նք մեր ուխ տ ը

վերա նորոգե լո ւ Ա ս տ ո ւծ ո յ Հետ, Հետ եւե-

լո վ մեր նախնին երուն : 0 ա ջ դիտ նենք

մեզի տ րո ւա ծ ա յս ժա մա նա կա ւոր կեա ն­

քին ա րժէքը զոր ստացանք 0ր իս տ ո սէ ,

ե ւ որ կը պատկանի 0րիստ ոսի , որո ւն

միջոցա ւ պիտի ա ռա ջնորդուինք դէպ ի

ա նմա Հութ իւն 0ր իս տ ո սի բ ա ռ եր ո վ

§Ա ն որ ինծի կը Հա ւա տ ա յ, թ էպ էտ ե ւ

մեռն ի պիտի ա պ րի> ԼՏՀ ^©շ )̂՝:

Նախ ապէս մ եր մ ո լորութ եա ն ո ւ

մեղքի կեանքը ա նա րժէք ո ւ դա տ ա րկ ի -

ր ա կա ն ո ւթ իւն մըն էր , բա յց 0ր իս տ ո սի

մա Հուա ն վբա յ տ ա րա ծ կեանքի յա ղ թ ա ­

նա կով, փար ատեցան խ ա ւա րի բո լոր

ա զդեցութ իւնները: Ա ստ ուա ծ խ ոստ ա -

ցա ւ մեզի նոր կեանք պ ա րգեւել, ըսե -

լով .§Ե и եկա յ որպ էսզի կեանք ունենանք

{ՅՀ 10-10): Ա յո « ՛Քրիստ ոս եկա ւ մեզի

Հա մար, որովՀետ եւ ա ռա նց 0րիստ ոսի ,

կեանքը կը նմանի մա Հուա ն շուքին:

Ա ր դ ա յդ մա Հէն ա զա տ ելու Հա մա ր« ո ր -

պ էս պ ա րգեւ Ա ստ ուա ծորդիին կող մ է

ստացանք ա յս կեանքը:

Ա յս կեանքը Ա ս տ ո ւծ ո յ կը պ ա տ կա ­

նի ե ւ զա յն ի բ ր ե ւ պ ա րգեւ ստա ցա ծ ենք

Ա ս տ ո ւծ ո յ Միա ծին Ո րդիէն : Ո ւստ ի

0ր իս տ ո սի &ա չին վրա յ զոՀա ծ կեանքը

զոՀողութ եա ն, տ ա ռա պ ա նքի ե ւ ա ռա ք ե­

լո ւթ եա ն կեանք է մ եզմէ ի ւրա ք ա նչիւ­

րին Համար: Ա յդ գիտ ա կցութ եա մբ եւ

ն ո ւի ր ո ւմ ո վ շա րունա կենք արտացոլաց-

նել 0 ր իս տ ո սի փ ա ռքը ա յս աշխ արՀի

վրա յ, փ ա ռա ւորե լով ա մենա սուրբ Ե ր ­

րորդութիւնը© ամէն:

ՄԵՍՐՈՊ Ա Ր Ղ ՍԱՐԳԻՍԵԱՆ

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 601

ԼԵՑՈՒՆ ԿԵԱՆՔԴ*

«Ես եկայ որպէսզի կեանք ունենան

եւ լեցուն կեանք ունենան»: (Յհ 10.10)

«Տէր, եթէ զշրթունս իՄ բանաս բերան

իՄ երգեսցէ զօրհնութիւնս քո»տ Ձ ա յն ա կ ­

ցե լով Ս ա ղմոսերգուին , որպ էս նորըն­

ծ ա յ մշա կ Ա ս տ ո ւծ ո յ ա յգիին մէջ, կ ո ւ

գ ա մ նախ Դ ո Հո ւթ ի ւն ե ւ փ ա ռք յա յտ նել

Ամենա կա լին Ա ստ ուծո յ, որ իր Հա յրա ­

կան նա խ ա խ նա մութեա մբ անարժանս

ա րժա նա ցուց ե ւ բա րձրա ցո ւց քա Հա նա ­

յա կա ն այս մեծ, վ սեմ ե ւ միեւնո յն ատեն

պա տասխ անատու պաշտօնին, զ էս

դ ա րձն ե լով իր դեսպ ա ններէն մին Հա յ

ժ ող ո վ ո ւրդ ի ա զգա յին ո ւ եկեղեցական

կեա նքէն ներս, ո ւր նուա ստ ս պիտի

փ որ ձէ իր լա ւա գո յնը կա տ ա րել որպ էս

Հո գ ե ւո ր սպասաւոր՝.

Ա ռ ա յդ, Հա ւա տ ա րմո ւթ ի ւնը մեր Ս՝

Ե կեղեց ւո յ ե ւ 0 ե ծ ի Տանն Կ ի լիկիոյ կ ա ­

թ ողիկոսա կա ն Ս՝ Ա թ ո ռ ի ն , Հնա զա նդու­

թ ի ւն ը Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին ո ւ ծա ­

ռ ա յո ւթ ի ւն ը Հ ա յ ժողովուրդին , կը

դ ա րձն ե մ ի մ կեանքի ա ռա քելութ եա նս

ա ռա ջնա Հերթ ութ իւնը .

Անդրա նիկ ս ո ւրբ պ ա տ ա րա գիս ա յս

նուիրա կա ն պ ա Հուն որդիա կա ն շն ո ր ­

Հա կա լո ւթ ի ւն ե ւ երա խ տ ա գիտ ութիւն

կը յա յտ նեմ Ս՝ Ա թ ո ռ ո յս արժանընտիր

գա Հա կա լ Ն Ս Օ Տ Տ ՝ Ա րա մ Ա ՝ Վ եՀա ­

փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին որ խ ոնա րՀ ծա ռա ս

ընդ ո ւն եց 0 ե ծ ի Տանն Կ ի լիկիոյ կա թ ող ի ­

կոսո ւթ եա ն զինուորա գրեա լ միա բա նու-

թ եա ն շա րքերէն ներս ե ւ իր իմա ստ ուն

ո ւ Հա յրա կա ն Հոգա տ ա րութ եա մբ Հովա ­

նի եղա ւ ինծի, Հոգեմտ ա ւոր աճմա նս

ընթա ցքին . Թ ո ղ ա մենա բա րին Ա ստ ­

ո ւա ծ ա րեւշա տ օրեր ե ւ ա րդիւնա բեր

գա Հա կա լո ւթ իւն պ ա րգե ւէ մեր իմ ա ս ­

տ ուն Հովուա պ ետ ին. Ա յս պ ա Հուն շա -

րա կա նա գրին Հետ կ ա ղ օ թ ե մ ա ռ Ա ս տ ­

ո ւա ծ ըսելովքճ «Տէ՜ր, պայծաոացո՜ զգաւա-

զան իշխանութեան Մերոյ հայրապեաին»տ

Շ նորՀա կա լո ւթ եա ն խ օսքս կ ո ւղ ղ ե մ

նա եւ կիպ րոսի Հ ա յո ց թ ե մ ի կ ա թ ող իկո ­

սական փ ոխ ա նորդ, Դ երշ՝ Տ ՝ Վ ա րուժա ն

Ա րք ՝ Հերկելեա նին, որ զիս կուսա կրօն

քա Հա նա յ ձե ռն ա դ ր ե լո վ դ ա րձա ւ ի մ Հ ո ­

գ ե ւո ր ծնողս.

Երա խ տ ա գիտ ութեա ն խ օսք նաեւ

Դ պ րեվա նքի տ եսչութեա ն, ո ւսուցչա կա ն

կա զմին ե ւ բ ո լո ր անոնց, որոնք ի մ ին -

նա մեա յ ո ւսա նողութ եա նս շրջանին, սա ­

տար Հանդիսացան կա զմա ւորմա նս, զիս

նախ ա պ ա տրա ստելով ա յս երջանիկ օր ­

ուա ն.

Վերջա պ էս, ա ղօթեցէք օծա կից եղ ­

բա յրն երո ւս ե ւ ինծի Հա մա ր, որպ էսզի

մեր ծա ռա յա կա ն կեանքին մէջ, լա ւա ­

գո յնս ի սպաս դնենք մեր կ ա րող ո ւթ ի ւն -

ները ի շաՀ մեր Թ ո ր գ ոմ ա ծ ն ո ւն դ ա ն­

մաՀ ա զգին ե ւ ի պ ա յծա ռո ւթ ի ւն մեր

ա զգա յին Ս ո ւրբ Ե կեղեցւո յ.

Անդրանիկ քարոզ' խօսուած Պուրճ ՀաՄուաի Ս. Ասաուածածին եկեղեցւոյ Մէջ« յրնթացս անդրանիկ Ս. պաաարագի, Կիրակի 25 Յու­նիս 20 06տ

*

* *

Ա յսօր , մեզի խ որՀրդա ծութ եա ն

ն ի ւթ պիտի ունենա նք ՏովՀա ննու Ա ւե ­

602 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

տա րա նէն ք ա ղո ւա ծ 0ր իս տ ո սի Հետ ե­

ւեա լ խօսքը «Ես եկայ որպէսզի կեանք ու­

նենան եւ լեցուն կեանք ունենան» {ՅՀ

10.10)

ին չպ է и լո յս էն լո յս ե ւ Հոգիէն Հոգի

կը ծ՜նի, ա յնպ էս ա լ կեա նքէն կեանք կը

ծնի՝. ԱՀա թ է ինչու Ա ստ ուա ծ իր միա ­

ծին Ո րդին աշխարՀ ղրկեց, որպ էսզի

կեանք ունենա նք, ե ւ լեցուն կեանք մը

այսինքն գիտ ա կից ո ւ ճշմա րիտ կեանք

մը.

Ա ր դ 0 ր ի ստոս է կենա րա ր Փրկիքը

Ե թ է կ ՛ուզենք ապրիլ, պ էտ ք է

զՔ րիստ ոս զգենունք.

Ե թ է կ ուզենք կեանք ունենա լ,

պ էտ ք է ք րի ստ ո սո վ վերածնինք.

Ե թ է կ ուզենք կեա նքով բ ա ր ձր ա ­

նալ, պ էտ ք է ք րի ստ ո սո վ խ ոնարՀինք.

Ե թ է կ ուզենք նոր կեանք մը ապրիլ,

պ էտ ք է ք րի ստ ո սո վ վերա նորոգուինք .

° ւ վերջա պ էս , ե թ է կ ՛ուզենք յա ւի ­

տեան ապրիլ, պ էտ ք է զ 0րիստ ոս ա պ ­

ր ինք.Մ ա րդ ուն Հա մա ր ա մէնէն թ ա ն կա ­

գինը իր կեանքն է, որո ւն Հա մա ր ոչ մէկ

ճի գ կը խ նա յէ ան. &ա տ եր իրենց ողջ

Հա րստ ութ իւնը տ ուա ծ են իրենց կեանքը

փ րկե լո ւ Հա մա ր, մինչ ո ւրիշներ տ ա կա ­

ւին կեա նքի իմա ստ ն ո ւ նպատակը կը

պեղեն, մա րդկո ւթ եա ն զա նգուա ծ մը

ա մբողջ կեանքի դ ժո ւա րութ եա ն ց ո ւ

փ ոթ որիկներուն դիմա ց կեցա ծ ա պ ա ս­

տան կը փ տ ռէ . Մինչ 0 ր իս տ ո ս ա յսօր

կ ո ւ գա յ մ եզի ըսե լո ւ

ա- Ես եմ կեանքի աղբիւրը:

Ա ստ ուա ծ է որ ստ եղծեց մա րդ էա ­

կը, անոր տ ա լով կեանք ո ւ ա պ րելու

շնորՀք, ե ւ ա յսօր Ա ստ ուա ծորդ ին կ ո ւ

գ ա յ մեզի ըսե լո ւ թ է ' ինքն է կեանքի աղ-

բիւրը :

իսկ մենք, որպ էս մա րդ, կոչո ւա ծ

ենք կեանքի այս ա ղ բիւրէն ըմպ ելո ւ

կեանքի ճշմ ա րտ ութ ի ւնը .

° ւ ի ն չ է կեանքի ճշմ ա րտ ութ ի ւն ը

եթ է ոչ 0ր իս տ ո ս ինք, որ կ ո ւ գ ա յ մեր

կեա նքերուն ճշգ րիտ ո ւղ ղ ո ւթ ի ւն տ ա ­

լո ւ .

Ա ռ ա նց 0ր իս տ ո սի ո ւ ա նոր ո ւս ո ւ -

ցո ւմներուն , մեր կեանքը կը նմանի այն

մ ա րդոց կեանքին որոնք սնա փ ա ռու-

թ եա մբ, իրենց ա նձնա կա ն Հա ճո յքնե ­

ր ո ւն ետ եւէն երթա լով, իրենց իսկ կեա ն­

քը փ ճա ցուցա ծ ե ւ աշխ արՀը յո գ ն ե ց ո ւ­

ցա ծ են.

Մինչ, ք րի ստ ո սո վ լեցուն կեանքը

Ա ս տ ո ւծ ո յ թ ա գ ա ւո ր ո ւթ եա ն Հա ստ ա տ ­

ման ե ւ Հա մա մա րդկա յին ա րժէքները

վեր պ ա Հելու Հա մա ր ա պ րուա ծ կեանքն

է.

Ա յդպ իսի կեանք մը, Ա ստ ուա ծա յին

ա ղբիւրէն բղխ ող ա րուա կ կը դա ռնա յ.

բ- Ես եմ կեանքի իմաստն ու նպատակը:

0 ր իս տ ո ս ինք պ էտ ք է ը լլա յ մեր

կեանքին իմա ստ ն ո ւ նպատակը, ա ռա նց

որո ւն կը նմանինք ա ռա կին մ էջ յի շո ւա ծ

ա նպ տ ուղ թզենիին, ե ւ սերմա նողին այն

սերմերուն , որոնք ճա մ բուն եզերքը ի յ ­

նալով, կեր կը դա ռնա ն թ ռ չո ւն ն ե րո ւն .

Ներկա յիս, աշխարՀի մէջ շատեր

կան, որոնք Հբա ւա րա րուե լով "Քրիստո­

սի ո ւսո ւց ո ւմ ն եր էն ե ւ եկեղեցւո յ վա ր­

դա պ ետ ութեա ն փոխանցած ճշմ ա րտ ու-

թ ի ւններէն, կեանքի մա սին փ նտ ռտ ուք

կը կատարեն, անոր նոր իմա ստ ո ւ

նպատակ տ ա լու միտ ումով .

° ւ Հա րց կ ո ւ տանք մենք մեզի

կեանքին նպատակը արդեօ^ք այս

նիւթ եղէն աշխարՀն է իր եսա կեդրոն ը ն ­

թ ա ցքով, թ է ա ն երե ւո յթ ո ւ անբա ցա տ ­

րե լի ա ստ ուա ծա յին ա ննիւթեղէն ա շ­

խ ա րՀը §ո ւր ոչ գող մտ ա նէ ե ւ ցեց ոչ ա -

պականէ՚ֆ.

0 ր իս տ ո ս կ ո ւ գ ա յ բ ո լորիս յիշեցնե-

լո ւ ե ւ ը սե լո ւ թ է Ինքն է կեանքին ի­

մաստն ու նպատակը, ե ւ ե թ է կ ուզենք

ճշմա րիտ կեանքի մա սին գիտ նա լ ե ւ յա ­

ւիտ ենակա ն կեանքը ժա ռա նգել, պ էտ ք է

իրեն դիմենք.

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 603

գ- Ես եմ կեանքի դժուարութեանց դար-

մանը:

0 ր ի ստոս է կեանքի դ ժ ո ւա ր ո ւ -

թ եա նց դա րմա նը եւ աՀա Ան կ ո ւ գ ա յ

մեղի ը սե լո ւ § ինծի եկէք դ ո ւք բ ո լո ր դ

յոգնա ծներ ե ւ բ եռն ա ւորո ւա ծն եր ե ւ ես

Հա նգիստ պիտի տ ա մ ձե զ ի %:

Մ ա րդկա յին կեանքը լեցուն է դըժ-

ուա րութ իւններով , ե ւ իւրա քա նչիւր անձ

ո ւնի իր անձնական դժուա րութ իւնները ,

սակայն ա յս բո լորին Համար ո ր ո 1 ւ պ էտք

է դիմել, եթ է ոչ 0 րիստ ոսի որ մեր ա նձե-

ր ո ւն բժիշկն ո ւ դա րմա նն է:

Ք ա յց երանի՜ ա նոնց , որոնց կեանքի

դժ ո ւա ր ո ւթ ի ւն ն եր ը վա ղա նցուկ ո ւ մ ա ­

կերեսա յին Հարցեր չեն, ա յլ կա տ ա րե­

լո ւթ եա ն ձգտ ող դ ժո ւա րո ւթ ի ւն ն եր , ո ­

րոն ք ունին նա եւ իրենց ա ր շա լո յս ը

Ո րե ւ է դ ժո ւա րութ եա ն պ ա րա գա ­

յին պ էտ ք է դիմենք քրիստ ոսին , որ

Կեանքի դժուարութեանց դարմանն է, եւ

կ ո ւ գ ա յ փ ա րա տ ելու զա նոնք ո ւ մխի ­

թ ա ր ե լո ւ մեզ:

0 ր ի ստ ոս եկա ւ որպ էսզի մենք լե ­

ցո ւն կեանք մը ունենա նք, որովՀետ եւ

ինք է կեանքի ա ղբիւրը, կեանքի ի ­

մա ստն ո ւ նպատակը, դա րմա նն ո ւ բ ո ւ ­

ժիչ բալասանը:

0 ե ն ք բո լորս , որ որպ էս մա րդ

ա րա րա ծներ տ կա ր ենք, պ էտ ք ունինք

Հաստատ ո ւ ճշմա րիտ ա ղբիւրի մը, ո ւ ր ­

կ է պիտի ստանանք 0ր իս տ ո սի կենարար

ա ւիշը: ° ւ ա յդ կենա րա ր ա ւիշը ջա մբողը

եկեղեցին է ե ւ միա յն եկեղեցին, մեր Հա յ­

րեր ո ւ ծա ղկեցուցա ծ 0րիստ ոսա Հիմն ե ­

կեղեցին, որ կ ո ւ գ ա յ միշտ բա րին ո ւ գ ե ­

ղեցիկը սորվեցնելու, որ կ ո ւ գ ա յ կեա ն­

քի մասին 0ր իս տ ո սի ո ւսո ւցո ւմ ն եր ը

պ ա րզելու ե ւ ա ւետ ա րա նելու:

Ա յն ՛Քրիստ ոսին որ եկա ւ մեզ

փ րկե լո ւ ե ւ մեղքի մա Հա քունէն սթ ա -

փեցնելու:

Ե կ էք ա ղօթենք ա ռ բա րձրեա լն

Ա ստ ուա ծ, ե ւ գ ո Հ ո ւթ ի ւն յա յտ նենք Ա ­

նոր, որ մեր դա տ ա րկ կեա նքերը լեցուց

իր Ո ր դ ւո յն աշխարՀ գա լով, որո ւն

փ ա ռք յա ւիտ եա նս յա ւիտ ենից- ամէն:

ԹՈՐԳՈՄ Ա Ր Ղ ՏՕՆՈՅԵԱՆ

604 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Մ Ե Կ Ն Ա Բ Ա Ն Ա Կ Ա Ն

ԼՈՅՍԻ, ԵՐԿՆԱԿԱՄԱՐԻ ԵՒ ԼՈՒՍԱՏՈՒՆԵՐԻ

ՍՏԵՂԾՈՒՄԴ

3 Ասա ռւա ծ ասաց. «Եղիցի° լոյս»տ Եւ

եղաւ թ յս (Ծն 1 -3 )տ

Ա Հա ւա սիկ մի խ օսող Աստուածդ որ

Հրա մա յա կա ն շեշտ ով է ա սում ՝ «Եղիցի՛

լո յսԳ« ե ւ ա ն մ ի ջ ա պ է ս լո յս է լի ն ո ւմ .

Եբրա յեցերէն լեզ ւո վ լոյսր կ ո չ ւո ւմ

է օր. Սոյն օր կա մ ուր ա րմա տ ը լոյս

իմա ստ ով գ ո յո ւթ ի ւն ո ւնի գ ր ե թ է բո լոր

սեմա կա ն լե զ ո ւն ե ր ո ւմ « օրինակ ա րա ­

բ երէն նուր, ա կկա դերէն ուրու կա մ ուր-

րու« որն յա ճա խ օ ր ի իմա ստ է տալիս«

Հէնց Հայ եր էն օր բ ա ռ ի նշա նա կու-թ եա մբ.

Քա բելոնեա ն ե ւ եգիպ տ ա կա ն ա ­

ռ ա ս պ ե լն ե ր ո ւմ է լ Հա նդիպ ում ենք խ օ­

սող ա ստ ուա ծների. Օրինակդ Մարդուկ

աստուած՜ն իր ո յժը փ որձե լո ւ Համար«

խօսքի զօրո ւթ եա մբ ոչնչա ցնում է իր

ա ռջեւ դ ր ո ւա ծ մի Հա գ ուստ ե ւ ապա ն ո ­

ր ից մէջտ եղ է բ ե ր ո ւմ այն՝

«Նա բերա նով խ օսեց ՝ եւ հագու-սաը

ոչնչա ցուեց«

Նորից խ օսեց ' եւ հագու-սաը վերա­

ս աեղ ծո ւ֊եց»

ի տ ա րբերո ւթ իւն վերոյիշեա լ մ ո ­

գա կա ն բ ն ո յթ կրող արարքի« Ս՝ Դ ր ք ո ւմ

Ա ստ ծո յ խ օսքն ո ւնի իմա ստ ո ւ նպ ա ­

տակ. Դ ա ա ստ ուա ծա յին ո յժի պ ա տաՀա­

կան ո ւ քմա Հա ճ ա րտ ա յա յտ ութ իւն չէ«

ա յլ դա ստ եղծա գործող զ օ րո ւթ ի ւն է«

ս ո ւր բ է« վա սնզի ա մէն ինչ նրա նով է

իմա ստ ա ւորւում« որի մա սին ՏովՀա ն-

նու Ա ւետ ա րա նի նա խ ա բա նում դիպ ուկ

կերպ ով է գ ր ո ւա ծ «աՄենայն ինչ նրա­

նով եղաւ« եւ աոանց նրան ոչինչ չեղաւ>

(ՅՀ 1-Յհ

Մենք գիտենք« թ է Ա ստ ուա ծ ինքն

իրեն յա յտ նեց մա րդկա նց շնորՀի ւ իր

խ օսքի ո ւ գործի . 0րիստ ոս« որպ էս

«Բանն Ասաուծոյ», որպ էս Ա ստ ծո յ

մ ա րմ ն ա ւորո ւա ծ խօսք« ա յս աշխարՀի

մա րդկա նց Հա մա ր եղա ւ մեծա գոյն

յա յտ ն ութ ի ւն ը . Սա կա յն կա րելի է Հա րց

տալ« թ է մինչ դ ե ռ ե ւս գ ո յո ւթ ի ւն չ ո ւ ­

նէին մարդիկը« ե ւ երկիրը թոհուբոհի

մ է ջ էր« ո ւրեմն Ա ստ ուա ծ ո ՛ւմ Հետ

խօսեց« երբ նրան լսող չկա ր.

Պէտ ք է ասել« որ Ա ստ ուա ծ այստ եղ

չխօսեց այնպէս« ինչպ էս Հետ ա գ ա յո ւմ

մա րգա րէների միջոցով կա մ ք ր ի ս ­

տ ոսով կ ա տ ա ր ե լա գ ո ր ծո ւա ծ յա յտ ն ո ւ­

թ եա ն ընթա ցքո ւմ« ա յլ ա յստ եղ պ ա ­

տ ումի Հեղինա կը ցո յց տ ա լու Հա մա ր

Ա ս տ ծո յ կա մքն ո ւ դրա ն ա նմիջապէս

յա ջորդող ադիւնքը« օ գ տ ա գ ո ր ծ ո ւմ է

մ ա ր դ կ ա յին մտ քին մա տ չելի մի կըտ -

ր ո ւկ ա րտ ա յա յտ ութ իւն ՝ «Եւ ասաց Աս-

աուած« ... եւ այնպէս էլ եղաւ»տ Մ էկ խ օս-

ք ո վ ստ եղծա գործո ւթ ի ւն ը բ ղ խ ո ւմ է

Ա ս տ ծո յ կամքից« ա յդ կա մքի զ օ ր ո ւ ­

թ ի ւն ը անքննին է ո ւ անսաՀմանելի« ք ա ­

նի որ եթ է մի բա ն կա րողա նա նք լրի ւ

սա Հմա նել ապա կա րող կը լինենք նաեւ

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 605

այն ենթ ա րկել մեր մա րդկա յին տ նօրի­

ն ո ւթ ե ա ն դ

Ա ստ ծո յ ա նքենին կա մքը բ ն ո ր ո շե ­

լո ւ Հա մա ր մեզ բա ւա րա ր է ա սել Սա ղ­

մ ո սե ր գ ո ւի նման- «Նա ասաց? եւ այդպէս

եղաւ: Նա հրամայեց? եւ ամէն ինչ մէջտեղ

եկաւ» (Սղ 32-9, Հա մա ձա յն եբր- բնա դ -

րի):«Եղիցի լոյս» , ա մենից ա ռա ջ ստ եղծ-

ւ ո ւ մ է լոյսըւ Ա յստ եղ, սա կա յն , դժո ւա ր

Հա սկա նա լին այն է, որ Ա ստ ուա ծ

ա րեգա կից ա ռա ջ է ս տ եղծո ւմ լո յսը,

մինչդ ե ռ յ այ տնի է « որ լոյ սը գ աՓ “ էարեգակից՝.

Չ նա յա ծ որ ա րեւելեա ն մտ ա ծելա ­

կերպ ին յ այ տնի էր ցեր եկա յին լոյսի

կ ա խ ո ւ ա ծ ո ւ թ ի ւ ն ը արեգա կից, սա ­

կա յն լոյսը պատկերացւում էր նա եւ ա ­

ռա ն ց ա րեգա կի կա մ ո րե ւէ ա յլ մա րմնի

Հետ կապակցելու՝. Ա յդ լո յսը պաՀպան-

ւում էր մի ա նմերձենա լի վ ա յր ո ւմ .

Ոմա նք կ ա ր ծ ո ւմ են, թ է ա յդ լո յսը

Հէնց ինքն Աստուահ՜ն է կա մ է լ խ որ -

Հըրդա նշ ո ւմ է նրա ներկա յո ւթ իւնը

Հա մա ձա յն Սղ 103-2-ի- «Դու պարուր-

ուած ես լոյսի մէջ այնպէս? ինչպէս մի

հագուստի մէջ» (Հմձյն- եբր- բնադրի՛),

կա մ Ա- Տ մ 6-16-ի' «Նա? որ միայն ինքն

ունի անմահութիւնը եւ բնակւում է

անմատչելի լոյսի մէջ», կա մ Յկ 1-17-ի'

§Ա մէն շնորՀ ե ւ ա մէն կատարեալ պ ա ր­

գ ե ւ վերեւից է իջա ծ լո յս Հօ րից >, նաեւ

Ա -ՅՀ 1-5-ի §Ա ստ ուա ծ լո յս է, ո ւ նրա ­

ն ո ւմ խ ա ւա ր չկա յ, ա մենեւին չկայ%.

Վ երո յիշեա լ կա րծիքը բո լորովին

սխալ է, քա նի որ Ա ս տ ծո յ խ օսքով ա ռ ա ­

ջա ցած լո յսը ստ եղծուա ծ լո յսն է, որը

երբեք չի կա րող նո յնա նա լ Ա ստ ծո յ Հետ,

որովՀետ եւ ա յդ լո յսը սկզ բն ա գո յ չէ ո ւ

չի կա րող է լ լինել. Ս- Գ ր ք ո ւմ լո յսն ո ւ

խ ա ւա րը երբեք ա ստ ուա ծութ իւններ

չեն, ե ւ աՀա Հէնց ա յստ եղ է կա յա ն ում

Ս- ^րքի ա ռա ւե լո ւթ ի ւն ն ո ւ վ ե Հո ւ­

թիւնը բա ղդա տ մա մբ զանազան ա զ­

գերի ա ռա սպ ելա կա ն տիեզերաբանու-

թիւնների.

4 Եւ Աստ ուա ծ տեսաւ? որ Щ иВ 1ալ

է: Եւ Աստ ուա ծ Щ иВ բա ժա նեցխաւարից՜:

Աստ ուա ծ \ո յԱն անուանեց՜ ցերեկ? ի սկ

խա ւա րն անուանեց գիշեր: Եղաւ երեկոյ?

եւ եղաւ առաւօտ - մէկ օր (Ծն 1-4):

ի տ ա րբերո ւթ իւն խ ա ւա րի, լո յսն է

գովա բա նւո ւմ , որովՀետ եւ այն շատ լա ւ

է. Ոմա նք կ ա ր ծ ո ւմ են- թ է անՀրաժեշտ

էր, որ մէկնումէկը իր Հիա ցմունքն

արտայա յտ էր ի տես ա յդ ստ եղծուա ծ

լո յսի, ե ւ քա նի դ ե ռ մա րդն ստ եղծուա ծ

չէր , ո ւրեմն , Ա ստ ուա ծ ինքն է յա նձն

ա ռ ն ո ւմ կա տ ա րելու ա յդ դ եր ը . Ա յս

կարծ՜իքը, ինչպ էս նա եւ Հ - ^ո ւն կ է լի

մօտ եցումը այս Հարցին, սխ ալ է ո ւ

ծիծա ղելի. Հ ա մ ա ձա յն ^ու ն կէ լի ' «Այն

արուեստագէտի նման ? որ զարթնելով իր

ստեղծագործութեան արբեցութիւնից'

քննականօրէն սկսում է դիտել իր աշխա­

տանքը? նոյնպէս եւ Աստուած յետադարձ

ակնարկով դիտում է իր ամէն մէկ ստեղ­

ծագործութիւնը եւ ստուգում, թէ ինչ-

պիսին է եղել? եւ իւրաքանչիւրը գտնում է

լաւ ու գեղեցիկ: Գործը յաջող է>2.

Հիմնականում այստ եղ Ծ ն ն դ ո ց

գրքի քահանայական կոչւող աղբիւրը

ցո յց է տալիս, թ է այն, ինչ որ Ա ստ ուա ծ

ստ եղծել է, լա ւա գո յն յա տ կութ եա մբ է

ստ եղծել. Փոխանակ ա սելու, թ է Ա Ատ­

ո ւա ծ ա մէն ինչ նպ ա տ ա կա յա րմա ր ձե -

ւո վ ստեղծեց, Հեղինակն ո ւզ ո ւմ է ասել,

որ Ա ստ ծո յ ի սկ վ կա յո ւթ եա մբ Հա ս­

տ ա տ ուա ծ է, թ է ա մէն ինչ ներդա շնա կ

ո ւ գեղեցիկ է ա յս ա շխ ա րՀում, միա յն

թ է մա րդիկ իրենք են, ար ա պ ա կա նում

են աշխ արՀը իրենց յա նցա նքների Հե ­

տ եւա նքով, ինչպ էս որ կ ա ր դ ո ւմ ենք

1 «Ոթւր է ճամբան յուսոյ բնակավայրի? եւ որ- տեբղ է պատսպարանը իաւարի» (համաձայն եբր, բնագրի): ! Н. Оипке!, Оеոеտ̂ տ, ОоШп§еп 1964, էջ 105:

606 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Ծ ն ն դ ո ց 6- 11-ում «Երկիրն ապականուեց

Ասածու աոաջ եւ այն լցուեց անիրաւու-

թեամբ»:

Ա րդ ա րե ւ մա րդիկ յա ճա խ վատ

դիտ ա ւորո ւթ եա մ բ են օգ տ ա գ որ ծ ո ւմ

ա ստ ուա ծա յին ստ եղծա գործութ եա ն

բա րիքները , պ ա րզա պ էս իրա ր չսիրելո ւ

ե ւ իրա ր չՀանդուրժելու պ ա տ ճա ռով:

Ա ստ ուա ծ , սակայն, չի գնա Հա տ ում

խաւարը որպ էս «լաւ%, ոչ թ է նրա

Համար, որ խ ա ւա րը չարն է խ որՀըը-

դա նշո ւմ , ա յլ խ ա ւա րը ,- ինչպ էս նըշ-

ո ւա ծ է 2-րդ Հա մ ա ր ո ւմ ,- մա ս էր

կ ա զ մ ո ւմ երկրի քա ոսա յին վիճա կին-

այն դ ե ռ ե ւս կ ա րգ ա ւորո ւա ծ չէր բ ն ո ­

ր ո շե լո ւ գի շերը : ԱնՀնար էր, որ մի

քա ոսա յին վիճա կ գնաՀա տ ա նքի ա րժա ­

նանար: Լո յսն ո ւ խ ա ւա րը միմեանցից

բ ա ժ ա ն ե լո ւ ց յետ ոյ, կա մ յետ նրանց

կա րգա ւորմա ն , ինչպ էս կ ա ր դ ո ւմ ենք

Ծ ն 1-ի 31-րդ Հա մա րում - «Ա ստ ուա ծ

տ եսա ւ ա յն ա մէնը, որ յօրինել էր , ե ւ

ա մբողջը շատ լա ւ էր%, տ եսնո ւմ ենք, որ

նա եւ գիշերը {խաւարի ա նուա նումը)

նոյնպ էս շատ լա ւ է:

Այստ եղ սա կա յն մի ո ւրի շ Հա րց է

ծա գ ո ւմ , երբ 4 -րդ Հա մա րի երկրորդ

մ ա ս ո ւմ ա ս ւո ւմ է , թ է «Ա ստ ուա ծ բ ա ­

ժանեց լո յսը խ ա ւա րից%, ա րդեօք լո յսն է լ

չէ1ր պ ա տ կա նում նկա րա գրուա ծ ք ա ո ­

սա յին վիճակին, ինչպ էս 6-ր դ Հա մա ­

ր ո ւմ , երբ ա ս ւո ւմ է- «Թող մի հասաա-

աուն աարածութիւն գոյանայ ջրերի մէջ

ու թող բաժանի ջրերն իրարից», եւ մենք

տեսանք, որ ա յդ ջրերը քա ոսա յին տ ա ր­

ր եր են:

Պէտ ք է ասել, որ քա ոսը նկա րա ­

գրե լիս , Հեղինակը ոչ մի ա կնա րկութ ի ւն

չի ա ն ո ւմ լո յսի մասին: 0 ա ո ս ո ւմ կա յ

Հող, ջո ւր ե ւ խ ա ւա ր: Ա ն շուշտ Հողը,

ինչպ էս ե ւ ջո ւրը , իրենց մէջ բա զմա թ իւ

ա յլ տ ա րրեր են պ ա րունա կում , սակայն,

երբ խ ա ւա ր կա յ պարզ է, որ լո յսը չի

կա րող գ ո յո ւթ ի ւն ունենա լ: Նոր միա յն

«եղիցի լոյս^ -ով է իննում լո յսը քա ոսի

վ րայ , չքա ն ում է ^ աւար ը բ այց ոչ

վերջնա կա նա պ էս, քա նզի Ա ստ ուա ծ

տալիս է նրան գիշերը բնորոշե լո ւ

յա տ կութ իւնը :

0ա ոսա յին տ ա րրերը կա րգ ա ւորե -

լո ւց յետ ո յ Ա ստ ուա ծ նրանց ա նուններ է

դ նո ւմ : Լո յսը ստ եղծե լո ւց ե ւ քա ոսա յին

խ ա ւա րից բա ժա նելուց յետ ո յ «օր% է

ա նուա նում , ի սկ խ ա ւա րը «գիշերի:

«Անուանադրութեան շնորհիւ բացաուում

է քաոսի ըսա էութեան դոյզն մասնակ­

ցութիւնը ասաուածային սաեղծագործու-

թեանը%3:

Ա յսպ իսով, նկա րա րա գրուա ծ ք ա ո ­

սի տ արրերը, որոնք դիցաբանութիւն-

ների մէջ Հզօր ա ստ ուա ծներ են, զսպ -

ո ւա ծ են արարիչ Ա ս տ ծո ւ կողմից:

Նրա նք իրենցից ոչ մի զ օրո ւթ ի ւն չեն

ներկա յա ցնում:

«Եղաւ երեկոյ, եղաւ աոաւօա. մէկ

օր»: Ա մ էն ա նգա մ երբ կրկնւում է այս

նա խ ա դա սութիւնը, փ ոխ ւո ւմ է օրը:

Թ է ե ւ եբրա յա կա ն պ ա շտ ա մունքում օրը

Հ ա շւո ւմ են երեկոյից մինչեւ երեկոյ,

սակայն, ա յստ եղ, քա նի որ խ օ ս ւո ւմ է

Ա ստ ոյ ստ եղծա գործութ եա ն մասին, ո ւ ­

րեմն , ըստ եբրա յա կա ն մտ ա ծելա կերպ ի

Ա ստ ուա ծ լո յս օրով է գ ո ր ծո ւմ : Լո յս ով

է ս կ ս ւո ւմ օրը, որին յա ջո ր դ ո ւմ են

երեկոն, գիշերն ո ւ ա ռա ւօտ ը- ա ռ ա ­

ւօտ ով բ ա ց ւ ո ւ մ է նոր օրը: ^րա Հա մա ր

է լ ա ս ւո ւմ է- «Եղ ա ւ երեկոյ, եղա ւ ա ռա -

ւօտ- մ էկ օր%:

Յա տ կա նշա կա ն է նա եւ այն պ ա ­

րա գա ն, որ չի ա ս ւո ւմ «օր առաջինդ,

ա յլ «օր մի%, մ էկ օր, ցո յց տ ա լու Հա ­

մար, թ է լո յսի ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ ի ւ նից

մինչեւ յա ջորդ ա ռա ւօտ ընկա ծ ժա մա -

նա կա Հա տ ուա ծը կ ա զ մ ո ւմ է մի օր:

ինչո^ւ, սակայն, Ա ս տ ո ւ ա ծ սկզբից

ստ եղծեց լո յսը, երբ չորրորդ օրը լ ո ւ ­

սա տ ու մա րմինները պիտի ստ եղծէր

բա ժա նելու Հա մա ր ցերեկը գիշերից : Ա յս

Հարցի կա րեւոր մ էկ լո ւծ ո ւմ ը տալիս է

3 ^ . Н. ЗсЬтШ , ^̂ е 8сМрйд§з§езсЫсЫ;е йег Рпеտէе̂ տсե̂ ք̂է, 1967, էջ 64:

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 607

ա ստ ուա ծա բա ն կ ՝ Վեստ երմա նը իր

Ծ ն ն դ ո ց գրքի ծա ւա լո ւն մեկնութիւ-

նում, որի Հա մա ձա յն Ծ ն ն դ ո ց գրքի

քահանայական կոչո ւող ա ղբիւրը նպ ա ­

տակ ո ւնի ա մբողջ ստ եղծա գործո ւթ ի ւն ը

ներկա յա ցնել որպ էս իրա ր յա ջորդող

օրերի ընթ ա ցք ո ւմ կա տ ա րուա ծ մի ի ր ո ­

ղ ո ւթ ի ւն . Ա մբողջը, Ա ստ ծո յ Հա նգստ ի

Հետ, տ ե ւո ւմ է եօթ օր. Ա յս ի սկ պ ա տ ­

ճա ռ ո վ ստ եղծա գործութեան մէջ առաջ­

նաՀերթ տեղ է գ ր ա ւո ւմ օրո ւա յ

սա Հմա նումը. ° ւ պատաՀական չէ, որ

ս կ զ բ ո ւմ լո յսն է ս տ ե ղ ծ ւո ւմ ե ւ ան-

ուանւում օր.

Ա յսպ իսով քաՀանայական գրիչն ո ւ ­

զ ո ւմ է վեր Հանել ա րժէքը եօթներորդ

օրուայ' եբրա յա կա ն պ ա շտ ա մունքի գ ը լ-

խ ա ւոր օրուա յ.

6 ԱյնռւհЬտЬւ Ասա ռւա ծ ասաց. «Թող

Մի հաиտատռւն տարածռւթիւն առաշա֊

նայ ջրերի Մէջ եւ թ ող բա ժա նի ջրերն ի րա -

ր ի ց » տ

7 Եւ այդպէս էլ եղաւտ Ասա ռւա ծ յ օ -

ր ին ե ց այդ հաиտատռւն տարածռւթիւնր«

ո րր բա ժա նեց հասաաառւն ա ա րա ծռւ֊

թեա ն ներքեւռւՄ գանւռղ ջր ե ր ր ' հա ս֊

տատռւն աարածռւթեան վերեւուՄ գրա ֊

նռւռղ ջրերից տ

8 Ասա ռւա ծ հասաաառւն աարա-

ծռւթիւնր կ ռ ե ց երկինք տ Եղաւ երեկո յ« եւ

եղաւ ш п ш ю ш . Մի երկրորդ օր (Ծն 1.

68)տ

Ե բր ա յեցերէն ոակի’ա բ ա ռ ը Ս՝ ^րքի

լա տ իներէն թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ ի ւն ո ւմ Վուլ-

կաթայում, նշուել է որպ էս Й ГтатеП -

Ш т (երկնակաՄար)? ի սկ Եօթա նա սնի-

ց ո ւ մ հասաաաութիւնտ Սա կա յն դրա ի ս ­

կա կա ն իմա ստ ը աարածութիւն է, ո ր ո վ ­

Հետ եւ ոակ’ա բա յը Հա մա ձա յն ° զ 6՝11-ի

ե ւ 25՝6-ի նշա նա կում է ոաքով դոփել«

իսկ ոակի’ա« Հա մա ձա յն ֆդ ՝ 0էօնիկի,

նշա նա կում է ինչ-որ ո ւժգ ին դոփ -

ո ւա ծ -ծե ծ ո ւա ծ ե ւ դրա Հետ եւա նքով է լ

տ ա ր ա ծ ո ւ ա ծ մի ա ռա րկա յ ՝ մի խ օս-

ք ո վ ճ մի պինդ« հասաաաուն աարածու­

թիւն տ

Ա ռա ջին Հերթին Ա ստ ուա ծ բա ժա ­

ն ո ւմ է քա ոսա յին ջերերն իրա րից, ի բ ր ե ւ

բա ժա նա րա ր միջոց է ծ ա ռ ա յո ւմ մի

ո ւժգ ին դ ոփ ո ւա ծ տ ա րա ծութ իւն կամ,

ինչպ էս թ ա ր գ մ ա ն ո ւե լ է, մի կա մա ր,

որն Համապատասխ անո ւ մ է երկնա կա ­

մա րին. Երկնա կա մա րը կո չո ւե լ է նաեւ

վրանաձեւ աոասաաղ. «Երկինքը Մի կա­

Մարի նՄան կանգնեցրեց եւ վրանի նՄան

աարածեց» {Ես 40՝22), նա եւ «Երկինքր

կաՄարի նՄան աարածեցիր» (Սղ 103՝2).

Հին կտ ա կա րա նի ա ւա նդա կա ն ը մ ­

բ ռ ն ո ւմ ն է այն, որ ջրերը ա մբա րուա ծ

են երկնա կա մա րի վ ե ր ե ւո ւմ ե ւ նրանից

ցած, ո րո վ անձրեւածները երկնա կա ­

մա րի ճեղքերից դ ո ւր ս են գա լիս եւ

տ եղ ում երկրի վրա յ՝ «Եւ հեղեղների ա-

կերր ուժգին յորդեցինք ու բացուեցին

երկնքի ջրարգելակներր» (^ն 7՝11, նա եւ

Սղ 103՝13). ԱյդուՀանդերձ Հին կտ ա ­

կարանը ծա նօթ է եղել նա եւ ա մպ երի եւ

անձրեւի ա ռա ջա ցմա ն մա սին ի բրե ւ

ա րդիւնք երկրից բա րձրա ցա ծ խ ո ն ա ւո ւ­

թ եա ն Լտե ս Սղ 134՝7, Տ բ 36՝ 27, ° ր

10՝13).

Ա յս երկրորդ ստ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ -

թեան երկնակամարի ստ եղծմա ն ա ռ -

թ ի ւ մենք Հա ն դ իպ ում ենք որոշ դ ժ ո ւա ­

րո ւթ եա ն , քա նզի միեւնո յն երկնա կա ­

մա րը գ ո յա ն ո ւմ է Ա ստ ծո յ խ օսքով, իսկ

յետ ո յ Հ ա ղ ո ր դ ւո ւմ է, թ է ա յն յօ ր ի ն ւո ւմ

է Ա ստ ծո յ կողմից, որի Հա մա ր օգտ ա -

գ ո ր ծ ւո ւմ է եբր՝ ’ասա բա յը.

Եբրա յեցերէն ’ասա բա յը, ի տ ա րբե­

ր ո ւթ ի ւն բարա (ստ եղ ծե լ բա յի , նշա նա ­

կ ո ւմ է յօրինել« կաոուցել« անելտ Ա յս

բա յն ընդՀա նրա պ էս նկատ ի ո ւնի մ ա ր դ ­

կանց ձե ռ ա ց աշխատանքը, ա յն շատ քիչ

դ էպ ք ե ր ո ւմ Ա ստ ծո ւն ո ւնի ի բր ե ւ են-

թ ա կա յ.

4 Ей. Кошд, 0-еոеտ̂ տ, ОШеге1оЬ 1919, էջ 144տ

608 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Ո ր ո շ ա ստ ուա ծա բա նների Հա մա ­

ձա յն խօսքով ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ ի ւն ը

Ծ ն նդ ոցի քաՀանայական գրչին է պ ա տ ­

կա նում , իսկ գործովը' ա ւա նդա կա ն

զրոյցներից է ա ռնուա ծ , ինչպ էս, օրի ­

նակ, բ ա բ ե լ ո ն ե ա ն էնումա էլիշ էպ ո ­

ս ո ւմ 0 ա ր դ ո ւկ ը Դ իա մա տ ի մա րմնից

կ ա ռ ո ւց ո ւմ է երկինքն ո ւ երկիրը:

Ւ դէպ , այս մա սին կա րեւոր է յի շե լ

վա րսեղ կեսա րա ցու (329-379) տես ա-

կէտ ը, որն սկզբունքօրէն ե ւ ք րիստ ո­

նէա կա ն մօտ եցումով թ է ե ւ ճի շդ է,

սա կա յն այն կա րելի չէ ընդՀանրացնել,

ե ւ բ ո լո ր այն Հա տ ուա ծները, ո ւր Ա ս ­

տ ո ւծ ո յ խօսքն ո ւ գ ո ր ծը ա ռ կ ա յ են, նոյն

ձ ե ւո վ մեկնա բա նել. Հա մա ձա յն կեսա -

րա ցու, երբ ա ս ւո ւմ է «թո°ղ մի հասաա-

աուն աարածութիւն առաջանայ», ա յս ­

տեղ խօսքը պ ա տ կա նում է նրան, որ ի

սկզբա նէ գ ո յո ւթ ի ւն ո ւնի ե ւ որ պ ա տ ­

ճա ռ ն է ա րա րա ծների գոյութեա ն՝, հսկ

երբ ա ս ւո ւմ է' «Ասաուած յօրինեց այդ

հասաաաուն աարածութիւնը»' նկատի

ունի Ո ր դ ո ւ ԼՅիսուս քրիստ ոսի՛) մ իջո ­

ցով իրա կա նա ցուա ծ ա րա րչո ւթ ի ւնը :

Աակայն ա յստ եղ կա րելի է Հա րց տալ, թ է

ին չո ՛ւ Ծ ննդոցի ա րա րչա գործութ եա ն

պ ա տ ումի մի շա րք Հա տ ուա ծներո ւմ չի

ն շ ւո ւմ ստ եղծա գործութ եա ն խ օսքով ե ւ

միեւնո յն ժամանակ գ ո ր ծ ո վ կա տ ա ր­

ո ւա ծ լինե լո ւ պ ա րա գա ն:

Մ ի ո ւրի շ Հա նգա մա նք եւս- եբրա ­

յա կա ն բնա գրից դ ժո ւա ր է Հա սկա նա լ

Ա ստ ուա ՛ծ բա ժա նեց ջրերը, թ է ' ստ եղ-

ծըւա ծ Հա ստ ա տ ուն տ ա րա ծութ ի ւն ը :

Ե թ է ո ւշա դ ր ո ւթ ե ա մ բ ընթերցենք ստ եղ­

ծա գ ործո ւթ եա ն ա մբողջ բնա գիրը ե բ ­

րա յեցերէն լեզուով , կը տեսնենք, թ է

Ա ստ ծո յ էլոհիմ ա նունը, քերա կա նօրէն

նա խ ա դա սութիւնների մ էջ ի բր ե ւ ենթա-

կայ, երբեք չի փ ոխ ա րին ւո ւմ դ եր ա ն ո ւ­

նով, ա յլ միշտ կրկնւում է, ինչպ էս

օրինա կ ' «Եւ աեսաւ Ասաուած, որ լոյսը

5 Վարսեղ Կեսարացի, ճաոք վասն վեցօրեայ արարչութեան, Վենետիկ 1830, էջ 52:

լաւ է: Ասաուած բաժանեց լոյսը խաւա­

րից: Եւ Ասաուած լոյսն անուանեց...»:

Աակայն եբրա յեցերէն բ ն ա գ ր ո ւմ Ծ ն ըն -

դոցի ա ռա ջին գլխ ի ա յս 7-րդ Հա մ ա րո ւմ

էլոհիմ ա նունը նորից չի կ ր կ ն ւո ւմ ե ւ ոչ

է լ փ ոխ ա րին ւո ւմ է դերա նունով , մի

բա ն, որ մեզ շփ ոթ ութ եա ն է մա տ նում:

Ը ստ բնա գ րի «Եւ Ասաուած յօրինեց6

հասաաաուն աարածութիւնը, եւ բաժա­

նեց հասաաաուն աարածութեան ներ-

քեւում գանւող ջրերը...»: Ե թ է Ա ստ ուա ծ

բա ժա նեց ջրերը, ո ւրեմն , ինչո՛ւ նա խ որդ

նա խ ա դա սութիւնների նման չի կրկնը-

ւում նրա ա նունը որպ էս է լո Հ ի մ :

Ե լնելով ա յս Հա նգա մա նքից անՀաւա­

նական չէ եզրակացնել, թ է հասաաաուն

աարածութիւնը բա ժա նեց ջրերն իրա րից,

քա նի որ դա էր նրա պ ա րտ ա կա նու­

թ ի ւնը , Հետ եւա բա ր, ա ռա նց տ ա տ ա մ­

սելո ւ, կա րող ենք ասել- «Ասաուած յօ-

րինեց այդ հասաաաուն աարածութիւնը,

որը բաժանեց հասաաաուն աարածու­

թեան ներքեւում գանուող ջրերը' հասաա­

աուն աարածութեան վերեւում գանուող

ջրերից»:«Եւ այդպէս էլ եղաւ» բա ցա տ րու­

թ ի ւն ը եբրա յա կա ն բ ն ա գ ր ո ւմ Հա նդէս է

գա լիս ոչ թ է եօթ ներորդ Հա մա րի սկիզ ­

բը, ա յլ նրա վերջա ւորութ եա ն : ° օ թ ա -

նասնիցն ո ւ ^ուլկաթան տ եղա շա րժել են

այն Հիմք ո ւնենա լով վեցերորդ Հա մա րը

ե ւ ա ւե լի Հա ւա նա կա ն նկա տ ելով այն, որ

Ա ս տ ծո յ խօսքին կա մ Հրա մա նին որպ էս

ա րդիւնք կա րելի է եզրա կա ցնել «եւ

այդպէս եղաւ»: Եբրա յա կա ն տ եքստ ում

այն դիտ մա մբ դ ր ո ւե լ է եօթ ներորդ

Հա մա րի վերջա ւորութ եա ն ա պ ա ցուցե­

լո ւ Հա մա ր, թ է 6-րդ ե ւ 7-րդ Հա մա րները

մ էկ ա մբողջա կա ն գ ո ր ծ են,

Յա տ կա նշա կա ն ե ր ե ւո յթ է նա եւ

6 Եբրայեցերէն ’ասա բայը, որ աալիս է շինհլ, կառուցեք իմասա, նախընարել ենք թարգմա­նել' յօրիներ Գրաբարում եւ° բարա (սաեղծել) եւ° քասա (յօրինել) հաւասարապէս иտհղծհր իմասաով են թարգմանուած:

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 609

այն, որ ա յստ եղ մի ւս ստ եղծա գործո ւ-

թ ի ւնների ա ւա րտ ին ա սուա ծ նա խ ա դա ­

ս ո ւթ ի ւն ը «Ա ստ ուա ծ տեսաւ, որ — լա ւ

է> բա ցա կա յո ւմ է . ^րա պ ա տ ճա ռն այն

է, որ երկնքի ստ եղծումը դ ե ռ ե ւս չէր

ա ւա րտ ուա ծ, այնտեղ պ ա կա սում էին

լո ւսա տ ուները . Նոր միա յն չոր ր որ դ օրը

ա մբողջո ւթ եա մբ է ձ ե ւա ւո ր ւո ւմ երկ­

նակամարը.

Վ ա րդա ն Արեւելցին (^^ դար) ե րկ ­

ր ո ր դ օրը ստ եղծուա ծ հաստատուն

տարածութիւնը Հա մ ա րո ւմ է տեսանելի

երկինքը ի տ ա րբերութ իւն «Հրեղէն եւ

անտեսանելիդ երկնքի, որի մ է ջ գ ո յո ւ ­

թ ի ւն չունեն բնո ւթ եա ն բա ղկա ցու ցիչ

նիւթերը չորս տա րրերը. Ը ստ նր ա

Հա ստ ա տ ուն տ ա րա ծութ եա ն բերա ծ օ ­

գ ո ւտ ը կ ա յա ն ո ւմ է նրա նում , որ այն

թ ե թ ե ւա ց ն ո ւմ է երկիրը ջրերի ծա նրո ւ-

թ իւնից , ինչպ էս նա եւ խ ն ա յո ւմ է «զայ-

րողութիւն եւ զանտանելի տեսիլն հրեղէն

երկնից»: Ո ւրեմ ն , Հրեղէն երկնքի տակ

են ա մբա րուա ծ վերին ջրերը, որից ներ-

քեւ գ տ ն ւո ւմ է Հա ստ ա տ ուն տ ա րա ծու­

թ ի ւնը , որ կ ո չ ւո ւմ է երկինք . ^րա Հա­

մար է լ ^աւիթ մա րգա րէն ա ս ո ւմ է-

«Երկնքի վերեւում գտնուող ջրեր? օրհնե-

ցէ°ք Տիրոջ անունը ̂(Սղ 148-4).

14 Այնուհետեւ Աստուած ասաց,

«Թող լուսա տ ու մարմիններ գոյանան եր ­

կնքի հաստատութեան մէջ? որպէսզի բա ­

ժանեն ցերեկը գի շերից ' ն շեթ վ միաժա­

մանակ տօներր? օրերն ո ւ տարիները

15 եւ թ ող լինեն լո ւսա տ ու մա րմին­

ներ երկնքի հաստատութեան մէջ ' \ո յս

սփ ռելովերկրի վրա յ»? եւ եղաւ այդպէս:

16 Եւ Աստ ուա ծ յօրին եց երկու մեծ

լուսա տ ուները ? որոնցից մեծը ' ցերեկուա յ

վրայ իշխ եթ ւ հա մա ր? իսկ փ ոքրը ' գ ի -

7 Վարդան Արեւելցի? Յաղագս Եւթն Աւուրց Արարչութեան? Երեւանի Մատենադարան? ձե­ռագիր նո, 1270? աշխատասիրող' Յակոբ 0էօ- սէեան (մեքենագիր? էջ 3):

շերուա յ վրայ? ինչպէս նաեւ աստղերը.

17 Աստ ուա ծ զետեղեց դրա նք երկնքի

տարածութեան մէջ '

18 щ и սփռելու հա մա ր երկրի վրայ?

ցերեկուա յ եւ գիշերուա յ վրայ իշխելու?

ինչպէս նաեւ ա սը խ ա ւա րից բաժանելու

հա մա ր: Աստ ուա ծ տեսաւ? որ «ամէն ինչ»

լաւ է,

19 Եղաւ երեկոյ? եւ եղաւ ա ռա ւօտ . մի

չորրորդ օր :

(Ծն 1, 14-19)

Ա Հա ւա սիկ մի Հա տ ուա ծ, ո ւր ինչ­

պ էս տեսանք երկնա կա մա րի կ ա զ մ ո ւ­

թ եա ն ժամանակ (Հմր- 6-8), Ա ստ ուա ծ

միջա մտ ում է իր խ օսքով ո ւ գործով .

Նախ կ ա ր դ ո ւմ ենք, թ է Ա ստ ուա ծ իր

«եղից ի -ով, ա յսինքն խ օսքով, ստ եղ­

ծ ո ւմ է լուսա տ ուները , ի սկ յետ ո յ

միեւնո յն լո ւսա տ ուները Ա ստ ծո յ կողմից

կ ա զ մ ւո ւմ են ո ւ ա մ ր ա ց ւո ւմ երկնա կա ­

մարին. Ա յս ե րե ւո յթ ը չենք կա րող բ ա ­

ցա տ րել ա յնպ էս, ինչպ էս որ բա ցա տ ­

րեցինք հաստատուն տարածութեան խ օս­

ք ո վ ե ւ գ ո ր ծո վ ստ եղծումը . Ա յս դ էպ -

ք ո ւմ նա խ ա դա սութիւնների կրկնւող

ենթա կա ն միշտ Ա ստ ուա ծ է.

Վերոյիշեալ Հա տ ուա ծո ւմ նկատելի

են ե րկո ւ տ ա րբեր գրիչների ա զդեցու-

թիւն. Ա ռա ջինը «Թող լուսատու մար­

միններ գոյանան երկնքի հաստատութեան

մէջ? որպէսզի բաժանեն ցերեկը գիշերից'

նշելով միաժամանակ տօները? օրերն ու

տարիները... եւ եղաւ այդպէս» ? յատուկ է

Ծ ն ն դ ո ց գրքի քահանայական կոչո ւող

ա ղբիւրին, մա նա ւա նդ որ լո ւս ա տ ո ւ­

ներին վերա գ րո ւա ծ Հա նգա մա նքը նշե ­

լո ւ տօները, օրերն ո ւ տարիները, ա ւե լի

Հետ ա քրքրում է քաՀանաներին, որոնք

ձը գ տ ո ւմ էին ժա մա նա կի կ ա ր գ ա ւո ր ո ւ ­

մով , ա յսինքն ա յն բա ժա նելով ժա մերի-

օրերի ո ւ տ ա րիների միջեւ, Հաստա տ ել

ո ւ տ նօրինել Հրէա կա ն կրօնա կա ն պ ա շ­

տ ա մունքի կա րգը, ինչպ էս է պ ա րա գա ն

ստ եղծա գործութ եա ն վեցօրեա յ բա ժա ­

նումի , որպ էսզի վեր Հա նուի եբրա յա -

610 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

կան պ ա շտ ա մունքում մեծ տեղ գ րա ւող

շաբաթ (եօթ ներորդ ) օր ո ւա յ ն շա նա կու­

թ ի ւն ը . Վերջա պ է ս քաՀանաներն են

պ ա շտ ա մուբքի պաշտօնեաները. Ա ր դ էն

իսկ եբրա յեցերէն Մօ’էդ« թէեւ Հիմնա­

կա ն ո ւմ ն շա նա կում է ժաՄադրութիւն,

ինչպ էս ա րա բերէն Մօ^էդ-ը սա կա յն ո ւնի

նա եւ սա Հմա նուա ծ աօնի իմա ստ . 14-րդ

Հա մ ա րո ւմ ա յն ն շա նա կում է տ ա րուա յ

կա նոնա ւորա պ էս կրկնուող մ էկ ժա մա -

նա կա Հա տ ուա ծը, որը աօն բ ա ռ ո վ է

թ ա րգ մ ա ն ո ւեր

Ե ր կր որ դ ը ' եր բ ա ս ւո ւմ է ՝ §Ա ստ -

ո ւա ծ յօրինեց երկո ւ մեծ լուսա տ ուները,

որոնցից մեծը ցերեկո ւա յ վրա յ իշխ ելու

Հա մա ր, իսկ փ ոքրը գ ի շեր ո ւա յ վրայ,

ինչպ էս նա եւ աստղերը^, խօսքն ա յս ­

տեղ, ա նշուշտ , ա րեւի ե ւ լո ւսնի մասին

է. Սա կա յն ա յս Հա տ ուա ծն ո ւղղա կիօրէն

չի կա պ ա կցւո ւմ իր նա խ որդի Հետ,

որտ եղ Ա ս տ ծո յ Հրա մա նով ա րդէն իսկ

ստ եղծուե լ էին լո ւսա տ ու մա րմինները.

Այստ եղ ստ եղծա գործութ եա ն վերա բեր-

եալ մի ա ւե լի Հին զրո յց է տեղ գրա ւե լ.

0ա ն ա ւա նդ որ արեւին ո ւ լուսնին

տ ր ւո ւմ է «իշխելու» իրա ւա սո ւթ ի ւն , մի

Հա նգա մա նք, որ ստ եղծա գործութ եա ն

մ էջ միա յն մա րդ ա րա րա ծին է վերա -

պ ա Հուա ծ, գա լիս է Հա ստ ա տ ելու, թ է

սոյն երկրորդ մասը, թ է ե ւ Պաղեստինի

Հա րեւա ն ա զգերի ա ռա սպ եներից էա կա ն

Հ ե ռ ա ւո ր ո ւթ ի ւն է պաՀպանել, այդու­

Հանդերձ չի կա րողա ցել բո լորովին զերծ

մնա լ նրանց ա զդեցութ իւնից, երբ, ինչ­

պ էս ա ռա սպ ելներում , ա յնպ էս է լ ա յս ­

տեղ, ա րեւն ո ւ լո ւսինը §իշխելու% կա րո-

ղ ութ եա մ բ են օժտ ուա ծ.

ԱնՀա ւա նա կա ն չէ, որ Ծ ն ն դ ո ց գրքի

քա Հա նա յա կա ն գրիչը վերոյիշեա լ զ ր ո յ­

ցը կցա լինի իր Հաղոր դ աԴ ն ' ցոյցտ ա լու Համար, թ է ա րեւելեա ն ժողո-

վ ո ւրդն երի կողմից ա ստ ուա ծա ցուա ծ

ա րեւն ո ւ լուսինը, որոնք ի շխ ո ւմ են ցե-

ր եկուա յ ե ւ դի շեր ո ւա յ վրայ , իր ենց ի շ ­

խ ա նութ իւնն ստացել են Ա ստ ծուց , մա -

նա ւա նդ որ նրանք Ա ս տ ծո ւ Հետ Հա ­

մեմա տ ա ծ ոչնչութ իւններ են, քա նի որ

նրա սովորա կա ն ձեռա կերտ ներն են.

Շ ա տ պարզ է , որ Հին ա րեւելեա ն

ժողովուրդները , որոնք Հա կա մէտ էին

ա ստ ուա ծա ցնելու բնո ւթ եա ն ե ր ե ւո յթ ­

ները, ա ստ ուա ծա ցնէին նա եւ ա րեւն ո ւ

լուսինը. Ե գ իպ տ ոսո ւմ , օրինակ, գ լխ ա ­

ւոր Ա ստ ուա ծը ՇաՄաշ-ն էր ա րեւի

ա ստ ուա ծը, ե ւ սա բնա կա ն ե ր ե ւո յթ է

Եգիպ տ ոսի նման մի երկրի Հա մա ր, ո ւր

ա մբողջ տարին Հա զիւ մի քա նի ա նգա մ

է անձրեւ գա լիս ե ւ ո ւր երկինքն

ընդՀա նրա պ էս պ ա յծա ռ է ՝ դրա Հա մա ր

է լ կա րելի է պատկերացնել, թ է ինչպիսի

Հզօր ա զդեցութ ի ւն են թ ո ղ ն ո ւմ լ ո ւ ­

սա տ ուները երկնա կա մա րում , որոնց

մ էջ յա տ կա պ էս ա րեգա կը.

Մ ի ւս կողմից է լ Հարկ է նկատ ի

ունենա լ նա եւ ա յն պ արագան, որ, ի

տ ա րբերութ իւն մա րդկա յին անցողիկ

կեանքի, լո ւսա տ ուները թ ւ ո ւ մ են, թ է

յաւիտենական են. 0ա ր դ ի կ իրենց կեա ն­

քի շրջանը ա ւա րտ ելո ւց յետ ո յ մա Հա ­

ն ո ւմ են, մին չդեռ նրանք շա րո ւն ա կո ւմ

են գ ո յա տ ե ւե լ

Նկա տ ելի է նա եւ այն, որ պ ա տ ու-

մ ո ւմ ա րեւն ո ւ լո ւսինը Հա նդէս չեն

գա լիս իրենց ա նուններով, ա յլ ի բրե ւ

մեծ ո ւ փ ոքր լուսա տ ուներ. Սա ա րուա ծ

է խ ուսա փ ելո ւ Հա մա ր Պաղեստինի Հա ­

րե ւա ն ա զգերի ա ռա սպ ելներից, ո ւր ա-

րեւն ու լո ւսնը միա ժա մա նա կ աստ-

ուա ծների ա նուններ են.

Ա յստ եղ Հրա շա լին ո ւ Հիանալին այն

է, թ է ինչպէս մ ա րդկո ւթ եա ն մի Հա տ ­

ուա ծը, սրա նից ա ւելի քան երեք Հազար

տ արի առա ջ, կա րողա ցա ւ ա ռա սպ ել­

ներով ե ւ դիցա բա նութ իւններով կլան-

ո ւա ծ մթ նո լորտ ի միջից դ ո ւր ս գ ա լ ո ւ

Հասնել Ա ստ ծո ւն գերա գո յն էա կին, որը

լոկ իր խ օսքի ո յժ ով Հնա րա ւոր է դ ա ր ձ ­

ն ո ւմ աշխ արՀի ստ եղծումն ո ւ կա րգ ա ­

ւո րո ւմ ը .

Գիտականօրէն ըն դ ո ւն ո ւա ծ է , թ է

երկրի լո յսը գա լիս է ա րեւից, սա կա յն Ս՝

Գ րքից ի մ ա ն ո ւմ ենք, որ Ա ստ ուա ծ

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 611

ա ռա ջին օրը ստ եղծեց լո յս ը ե ւ նոր

միա յն չորրորդ օրը ա րեգա կը : Ի նչպ էռ и

է բ ա ցա տ ր ւո ւմ ա յս ե ր ե ւո յթ ը : ^ է ե ւ Ա-

Գիրքը դիտ ա կա ն գիրք չէ, սա կա յն ա ւե ­

լի խ որը մտ ա ծելով կը տեսնենք, թ է դի-

տա կա նօրէն է լ ա յստ եղ Հա րկա դըուա ծ

չենք ա նպ ա յմա ն Հա կա սութ իւն նկա տ ե­

լո ւ- ո՛րն է ա ռա ջ ստ եղծուե լ ' լո՞>ը, թ է

արեւը, Ա մենա յն իրա ւա մբ կա րելի է

ա սել նա եւ, թ է ա ռա ջին օրը ստ եղծուա ծ

լո յսն է միա ցել արեւին, ի վերջո յ Ա րե -

ւելքում շատ ա նդա մ լո յսը ա րեւից ա ն­

կախ է պ ա տ կերա ցուել :

0 ի ո ւրի շ պ ա րա գա յ եւս- 4 -րդ եւ

5 -րդ Հա մա րներ ո ւ մ մենք տեսանք, թ է

Ա ստ ուա ծ բա ժա նեց լո յսը խ աւարից,

լո յսը կոչեց ցերեկ, ի սկ խ ա ւա ր գիշեր:

Աակայն ինչո՛ւ է Ա ստ ուա ծ չորրորդ օրը

լո ւսա տ ուներն ս տ եղծո ւմ նո յն դերը

կա տ ա րելու Հա մա ր, ա յսինքն ցերեկ ա ն­

ո ւա նո ւա ծ լո յսը բա ժա նելու գիշեր ա ն­

ո ւա նո ւա ծ խաւարից՝:. Ա յս Հարցի լա ­

ւա գ ո յն լո ւծ ո ւմ ը տալիս է Վ - Ցիմերլին ,

որի Հա մա ձա յն Ա ստ ուա ծ ա յստ եղ պ ա ր­

տ ա կա նութ իւն է տալիս ա րեգա կին ո ւ

լուսնին Հսկե լո ւ ե ւ պաՀպանելու գի -

շե ր ո ւա յ ո ւ ց երեկո ւա յ միջեւ եղա ծ բ ա ­

ժա նումը ,

Լո ւսա տ ուների ստ եղծմա ն ա յսօրի­

նակ նկա րա գ րո ւթ իւնը ցո յց է տալիս, որ

նրանք զո ւրկ են ո ր ե ւէ ա ստ ուա ծա յին

զօրութիւնից, քրիստ ոնէա կա ն եկեղե­

ց ո ւ Հա մա ր է լ շատ կա րեւոր է ա յս պ ա ­

րա գա ն, քա նի որ ա յս օրերին է լ շատերը,

Հեթա նոս բաբելոնացիների նման, թ ա ­

գ ո ւն զօրութիւններ են վ ե րա գ րո ւմ

աստղերին, իբր թ է նրանցից կա խ ում

ունեն մա րդկա նց ճա կա տ ա գրերը: ^ա

բոլորովին սնոտ իա պ ա շտ ութիւն է, որը

գա լիս է խ ա թ ա րելու ճշմա րիտ Հա ւա տ ը

արա րիչ Ա ստ ծո յ նկա տ մա մբ:

Ն շմ ա ր ե լի է , որ լո ւս ի ն ն է լ նկատ-

ւում է իբրեւ լո ւսա տ ու, թ է ե ւ գ ի տ ո ւ­

թ ի ւն ը փ ա ստ ում է, թ է նա իր լո յսը ա-

ր ե ւի ց է ստ ա նում : Ա յստ եղ, սակայն,

կրօնա կա ն ուսա նելի ճշմ ա րտ ութ ի ւն ն

այն է, որ երկնա յին բո լոր մա րմինները

ստ եղծուե լ են Ա ստ ծուց - «նրանք պ ա տ ­

մ ո ւմ են Ա ս տ ծո ւ փառքը%,

ՅԱԿՈԲ֊ Ա Ր 0 . ԳԼՆՃԵԱՆ

8 Տե'ս' Յովբ 38.19:9 ^ . 2 т т е г Н , 1. Моտе 1-11, 2 и п Л 1967, էջ 103:

612 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Հ Ա Յ Ր Ա Խ Օ Ս Ա Կ Ա Ն

ՅԱԿՈԲ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ՆԱԼԵԱՆ ՔԱՐՈԶԳԻՐՔ Ի ՎԵՐԱՅ

ՅԱՅՏՆՈՒ^ԵԱՆՆ ՅՕՀԱՆՆՈՒ*

(Մատենադարան 2238)

(203ա) Յաղագս սոսկալի զարհուրման, զոր ուսելոց ես մեղաւորքս յաւուրս վերջսոյ դատաստանիս

ի տեսասել զբարկացեալ դէմս Աստուծոյ բարկացելոյ դատաւորիս:

95

Պօղոս ա ռա քեա լն կա մելով միա ն­

գ ա մ խ օսիլ կորնթ ա ցւոց զա րՀուրելի

դա տ ա ստ ա նէն Լզի դիտ էր յո յժ բա րե -

պ էս, թ է ո^րքան զա րՀուրելի լինելոց է)

առ ’ի զարՀուրեցուցանել ետ նոցա

զկա րճա գունեղ քա րոզս ա սելով , Ամենե-

ցուն մեզ յա նդիմա ն լինիլ կա յ ա ռա ջի

ատենէն 0 ր ի ս տ ո ս ի , զի ընկալցի ի ւր ա ­

քա նչիւր ի ւր ո վ մա րմնովն զոր ինչ

գորեեա ց յա ռ ա ջ ե թ է չար ե ւ եթ է բ ա րի ,

2 կոր - 5,1:

° ւ կա մէր ասել, Պարտ էք գիտ ել սի ­

րե լիք ի մ կորնթա ցիք, թ է յա ւո ւր մ ի ո ւմ

պա րտ է մեզ ա մենեցունցս երե ւի լ ա ռ ա ­

ջի յա տենին 0ր իս տ ո սի ա ռ ’ի տ ա լ զՀա -

մա ր գ ո ր եո ց մերոց, ե թ է բա րի ե ւ ե թ է

չար դ որեեա լ ’ի մէնջ:

Ա ր դ ա սէ ոչ կա րեմ ա ռնե լ որ ոչ

ասիցեմ, ո վ ս ո ւր բ Ա ռա քեա լ, ո ւր են

ճա րտ ա սա նա կա ն ձեւքն եւ ճոխ ա բա նու-

թ ի ւնք ն զոր *ի կիր ա ռնէին ’ի տ րա մա ­

բա նութ եա ն ք ո ւմ : Տ ե ր ե ւս դ ո ւ մ ոռա ց-

եալ ես զքո սովորա կա ն ճա րտ ա րա խ օ­

ս ո ւթ ի ւն ն որպ էս ’ի մ ի ո ւմ նիւթոջ, այն-

Շար. նախորդ թիւէն:

քա ն Հա րկա ւոր որպ էս է Վերջին դ ա -

տաստանն: ^ու զորմէ խ օսիս այնքան

կա րճա պ էս, ոչ երբէք մոռա ցեա լ է ա սէ

սուրբն ՏօՀա ն Ոսկեբերա ն, ա յլ կա մե­

ցա ւ վա րիլ ա յսո ւ կա րճա գունեղ բանիւ

առ ’ի ոչ զա րՀուրեցուցա նել զնոսա

ա Հա րկու լրովւ միտ ե լով յո յժ բա րեպ էս

թ է ո±րքան երկիւղ ե ւ սա րսա փ ումն

պ ա տ ճա ռել սովոր է ’ի սիրտ ս մա Հկա -

նա ցուա ց ա յսպ իսի տ րա մա խ օսելու-

թ իւնն :

Ա ր դ բ ա զ ո ւմ ք են, զորս պ ա րտ իմք

’ի միտ ա եել զվերջին դատաստանէն,

որք յորդ որեն ’ի յող բս ե ւ ’ի լացս, որպ էս

ա սէ °ս ա յի մա րգա րէն , Ո ղբա ցէք զի

մ ե րձ է օր տ եա ռն.

Ա ր դ ա ռա ջինն է ա Հա գին սպ ա ռնա ­

լիքն Ա ստ ուեո յ, որպ էս ասի ’ի գիրս օրի-

նաց, թ է կա լցի զդա տա ստ անա ց ձեռն ի մ

ե ւ Հա տ ուցից զ վ րէժ թ շնա մեա ց ի մ ոց ե ւ

ատելեաց իմ ոց Հատ ուցից, ա րբեցուցից

զնետ ի մ յա րենէ վիրա ւորա ց: ° ւ Յ ոբ

ա սէ Փ ա խ երուք յերեսա ց սրո յ զի ’ի

վրէժԼ203բ)խ նդիր ա նօրէնութ եա նց է

սո ւրն ե ւ գիտ ա ցէք զի դատաստան է: ° ւ

մա րգա րէն °ս ա յի ա սէ, Ա Հա ւա սիկ օր

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 613

տ եա ռն Հա սեա լ է անՀնարին ա նբժշկելի

ե ւ լի բա րկ ո ւթ եա մ բ ա ռնե լ զտ իեզերս

անապատ, ե ւ զմեղա ւորս սա տ ա կել ’ի

նմա նէ : Ե ւ մա րգա րէն Տ օվ է լ աս է, Հ աս-

եալ է օր տեա ռն, մ երձ է օր խ ա ւա րի եւ

միգի, որ ա մպ ոյ ե ւ մա ռա խ լոյ: ° ւ մ ա ր ­

գա րէն Սոփ ոնիա յ ա սէ, Զ ա յն ա ւո ւր

տ եա ռն խ իստ է դա ռն , օր բա րկո ւթ եա ն

օրն ա յն ե ւ օր նեղութեա ն ե ւ վտ անգի,

օր թ շո ւա ռ ո ւթ ե ա ն ե ւ ա պ ա կա նութեա ն,

օր խ ա ւա րի ե ւ միգի, օր ա մպ ո յ ե ւ մա -

րա խ լոյ, օր փ ողո յ ե ւ ա ղա ղա կի: ° ւ

մա րգա րէն 0ա ղա քիա յ ա սէ, ԱՀա եկես-

ցէ օր տ եա ռն բորբոք եա լ ի բր ե ւ զՀնոց,

ե ւ եղիցին ա մենա յն ա մբա րտ ա ւա նք ե ւ

ամենեքին, որք գործեն զանօրէնութիւն

եղէգ ն նորինւ

ե րկ ր որ դ ն է Հոգն զոր ո ւնէին

սուրբք ն վասն դատաստանին այն, զի

ա սէ երանելին Տ ոբ , Զ ի ՛ն չ գործիցից յ ո ր ­

ժ ա մ յա րիցէ տ էր ’ի դա տ ել. ե ւ յո ր ժ ա մ

Հա րց ե ւ փ որձ արաս ցէ ինձ , զ ի ն չ պ ա ­

տասխանի տացից: ° ւ ՏօՀա նէս ա ւետ ա ­

րա նիչն այն որ վասն գերա զա նցութեա ն

ի ւր սրբո ւթ եա ն ե ւ կուսա կա ն մ ա ք րո ւ-

թ եա ն արդիւնաւորեցաւ ո րդ ե գ ր ի լ կ ո ւ -

սին 0 ա ր ի ա մ ո ւ ե ւ կոչեցա ւ սիրելի ա շա ­

կերտ 0րիստ ոսի , տ եսա նելով մի ա նգա մ

մտ օք զզարՀուրելութիւն դատաստանին

ի բ ր ե ւ թ է մեռա նիւր յե ր կ ի ւ ղէն, եթ է

Ա ստ ուա ծ գնա ոչ մխ իթա րիցէր ա սելով

Մ ի ՚ եր կն իր սիրելի ա շա կերտ ի մ զի ա յս

դա տ ա ստ ա նս ոչ է վասն քու Զ Աո ւրբ

կիպ րիա նոսէ մա րտ իրոսէ ընթեռնանի

թ է ոչ գնա յր ’ի տ եղւոջ մա րտ իրոսու­

թ եա ն, յո ր ժ ա մ դաՀիճն կայր առ ’ի Հա­

տանել զ գ լո ւխ նորա . երկնչէր ե ւ դ ո -

ղա յր մտ ա ծելով զվերջին դատաստանն

ա սէր Վա յ ինձ, մինչեւ եկեսցէ 0ր իս տ ո ս

’ի դատաստանն, ո ր ո յ լերին ասա ցից Ա ն ­

կիր ՝ի Վեր այ իմ , ե ւ որ ոյ բ լր ոյ , թ էԾ ա ծկեա յ զիս ե ւ սա կա յն կ րէր զմա րտ ի-

ր ո ս ո ւթ ի ւն վասն սիրո յ Տեա ռն, ե ւ էր

Հա ւա ստ ի զփառացն:

Ե ր ր որ դ եր անելին Տուստ իա նոսն

ա յնքա նւոյ ա րտ ա սուա ց ե ւ ա յնքա նւոյ

ս գ ո յ խ օսա կցելով ընդ ընտ անեաց ի ւր ո ց

զդա տ ա ստ ա նէն, սովոր էր միշտ ա սել.

Զ ի ՛ն չ ա րա րից եղբարք, զ ի ն չ արա րից

յո ր ժ ա մ ա ռ դա տ ա ւորն ածեցայց: ° ւ

ոմն ’ի գիտ նոց ա սէ, Թ է ուտ եմ , թ է ը մ ­

պ եմ եթ է զինչ ե ւ ա ռն եմ միշտ երեւի

Հնչել յա կա նջս ի մ փողն ա յն որ ա սէ,

Ա ռ ի ք մեռեալք եկայք ’ի դատաստան: ° ւ

Դ ա ւի թ ասէ, Տ էր մի (204ա) սրտ մտ ու-

թ եա մ բ ք ո վ յա նդիմա ներ զիս , ե ւ մի

բ ա րկո ւթ եա մ բ ք ո վ խ րա տ եր զիս , ե ւ

սուրբն Գ րի գ ո ր ասէ, կշտ ա մբա նք աստի

կենացս ներելով լինի, իսկ կշտ ա մբա նք

վերջին դատաստանին աններելի, վասն

ո ր ո յ խ նդրէ զերծա նիլ յա յն մ բ ա ր կ ո ւթ ե -

նէ, դա տ ա ւորին 0րիստ ոսի :

Ասա ցից զիրս ա ռ ա ւե լ մեծա գոյնս,

թ է Հրեշտակքն երկնից ա րքա յութեա ն

այն սոսկա լի յա ւո ւր ն ’ի մեծի զ ա ր Հո ւր ­

ման սոսկա ն ե ւ դողա ն, ա յսպ էս մեկնեն

Հասա րա կ մեկնիչն զա յն տեղին սրբո յն

*Լուկա սու որ ա սէ. Զօրութիւնք երկնից

շարժեսցեն, ա յսինքն Հրեշտ ա կա կա ն զօ­

ր ո ւթ ի ւն ք սարսին ե ւ դողա ն ’ի գա լ դ ա ­

տ ա ւորին: Բ ա յց զ ի ն չ ասացից ո վ քրիս-

տ ոնեա յ թ է Հրեշտ ա կքն սա րսին ե ւ դ ո ­

ղան, եթ է ե ւս ա նզգա յ ստ եղծուա ծքն

միա յն ա ռ ’ի սոսկա լ ե ւ դողա լ յա յնմիկ

ա ւո ւր ո ւնե լոց են զկենդանութիւն եւ

զգա ցումն , ա րեգա կն խ ա ւա րի, ե ւ լ ո ւ ­

սինն ոչ տ ա յ զ լո յս ի ւր , ա յսպ էս մեկնեն

վա րդա պ ետ քն զա յն բա նն Տ օվէլեա յ

մա րգա րէին , Ա րեգա կն խ ա ւա րի եւ լ ո ւ ­

սինն ոչ տ ա յ զ լո յս ի ւր , զի ոչ Հա մա րձա ­

կի սրտ մ տ ութ ի ւն դա տ ա ւորին Հա յիլ.

Ա ր դ ' եթ է Հրեշտ ա կքն ա րք ա յո ւ­

թեան ե ւ ա նզգա յ ստ եղծուա ծքն սա ­

սանին եւ դողա ն յա յնմիկ ա ւո ւր , մտ ա -

ծեցէք դ ո ւք թ է որպ իսի երկիւղ , ե ւ ո ր ­

պիսի զ ա րՀո ւրո ւմ ն ո ւնե լոց է մեղա ­

ւորն:

Ե թ է Ա դ ա մ այնքան երկեա ւ ’ի ձա յ-

նէն Ա ստ ուծո յ, որ զնա կոչէր ա ռ ’ի տալ

զՀա մա ր միմիա յն մեղացն անՀնազան­

դութեան, զի՛նչ ա սելոց են մեղաւորքն,

որք գործեա լ են զանթուելի զանօրէնու-

614 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

թ ի ւն ս , յո ր ժ ա մ լուիցեն զձա յնն Ա ս տ ո ւ­

ծ ո յ , որ ոչ կոչէ զնոսա ’ի փ ա ռ ս , ա յլ

ա ռա ք է 'ի դժոխ ս ա սելով , Երթայք յինէն

անիծեալք 'ի Հուրն՝.

Ե թ է Հ ե ր ո վ դ էս ’ի լսելն թ է 0ր իս տ ո ս

ծնեա լ էր ե ւ կա յր ’ի մ ի ո ւմ մսրոջ դ ո -

ղա ցեա լ 'ի ցրտութենէ, եւ խ ռովեցա ւ

ինքն ե ւ ա մենայն զօրք ի ւր , ըստ ա յսմ

խ ռովեցա ւ Հ ե ռ օ դ է ս ե ւ ա մենա յն ° ր ո ւ -

սա ղ էմ ընդ նմա: Զ ի ՛ն չ լինիցի մեղա ւորն

{ասէ ոմն ’ի սրբոց) 'ի տեսանելի զ0րիս-

տ ոս նստ եա լ ’ի Հա նդիսա ւոր Ա թ ո ռ ո ջ

ա ռ 'ի դա տ ա պ ա րտ ել զմեղա ւորսն 'ի յա -

ւիտ ենա կա ն Հուրն: Զ ի ՛ն չ եղիցի ա տ ­

եանն դա տ ողին , յո ր ժ ա մ զՀպ ա րտ թ ա ­

գ ա ւո ր ս զա րՀուրեցո յց օրօրոցն ման-

կան:

(204բ) Ե թ է Պօղոս ա ռա քեա լն ’ի լսե լ

զքա ղցրա քունեղ ե ւ զսիրա լրա կա ն ձա յն

իմն որ գնա կոչէր 'ի շնորՀս ի ւ ր , Ես եմ

Յ իսուս զոր դ ո ւ Հա լա ծես, անկաւ ա նշը-

շունջ ե ւ իբր մ եռեա լ ’ի յերկրի , դողա լով

ե ւ սովկա լով ա սա ց, Տ էր զի զի՛նչ կա միս

ա ռնել. ո Հ Ո ր պ ի սի նեղո ւթ ի ւն ե ւ պ ա ­

տ իժ եղիցի մեղա ւորա ց որոց նոյն ինքն

Հա նդիսա վեՀութ իւնն Ա ս տ ո ւծ ո յ, ոչ Հա-

մոզմամբ մա Հո ւա ն , ոչ սիրա լրա կա ն դի-

մօք, ա յլ լի զա յրա ցմա մբ ե ւ երկի ւ ղի ւ

աս իցէ- ° ս ե մ Յ իսուս Նազօրեցին, ա յն­

քա ն ա պ երա խ տ ութեա մբ վշտ ա ցուցէք

զիս , որք այնքան Հա մա րձա կութ եա մբ

Հա յՀոյեցիք , որովՀետ եւ ոչ կա մեցա յք

ճա նա չել զիս Յ իսուս Նա զօրեցի փ րկիչ

Հո դ ւո ց ձե ր ո ց , ճանաչիցէք ե ւ ա յժմ

խ ստ ա գունեղ դատաւոր՝. Ք ա յց ա րդա ­

րա պ էս բա րկա ցեա լ ը ն դ դ է մ ձ ե ր , վասն

ա յսորիկ երթ ա յք յինէն ա նիծեա լք 'ի

Հո ւրն յա ւիտ ենա կա ն, զոր պ ա տ րա ստ -

եա լ է սատանայի ե ւ Հրեշտ ա կա ց նորա:

Պարտ է յառաջ քաս զմտասհլ ի դատաստասս քսսհսջիր զաս^ս քո: Սիրաք:

96

Հա մ բերա գ ուն եղ Յօբն այնքան

ս ո ւր բ , որ ա յսպ իսի կոչեցա ւ 'ի ճշմա րիտ

բերա նոյն Ա ս տ ո ւծ ո յ, մտ ա ծելով զայն

զա րՀուրե լի օրն կա մէր մա նա ւա նդ

մնա լ 'ի դժոխ ս 'ի բ ո լո ր յա յն ժամանակն

քա ն զբա րկա ցեա լ դա տ ա ւորն որ պարտ

էր դա տ ել զբոլոր աշխարՀն տեսանել

զ դ էմ ս նորա: Ո ւստ ի ա ս էր , Երա նի թ է 'ի

դժոխ ս պ ա Հէի զիս , ե ւ թ ա գուցա ն էիր

զիս մինչեւ անցանէր բ ա ր կ ո ւթ ի ւն քո . 'ի

վերա յ ա յսորիկ տ եղոյս ս ո ւրբ Գ րիգ որն

ա ռն է զա յս մտ ա ծումս եթ է Յ ոբ գ ո լով

ա րդա ր ե ւ Հա ւա ստ ի, ա յնքան փ ա ռա ց

երկնչէր ե ւ զ ա րՀո ւր էր որքա ն մեծա ­

գոգն երկիւղ պ ա րտ իմք ո ւն ի լ մեք մեղա -

ւո ր ք ս , որքա ն կերպ իւ վշտ ա ցուցեա լ

եմք:

Ա ր դ ո ւրեմ ն պա րտ է եր կ ն ի լ 'ի

դա տ ա ստ ա նէ վասն բ ա զ ո ւմ պ ա տ ճա ռի:

Նախ վասն ա Հա գնութ եա ն դա տ ա ­

ւո ր ի ն , զի ա սէ 'ի տեսլեան. Ասիցեն լե-

րանց, թ է ա նկերուք ’ի վերա յ մեր ե ւ

բ լր ո ց թ է ծա ծկեցէք զմեզ յերեսա ց նորա

որ նստի յա թ ո ռ ն , ե ւ 'ի բարկութենէ

գա ռին: 0անզի ա ռ ա ւե լ կա մին դա տ ա -

պարտեալքն կրե լ զա մենա յն տանջանս,

քա ն տ եսանել զերեսս բա րկա ցեա լ դ ա ­

տ ա ւորին: ° ւ ոմն }ի գիտ նոց աս է, Ո 7

կարասցէ տանիլ բա րկո ւթ եա ն նորա որ

ոչ տ ա րա ւ Հեզութ եա ն նորա: Զ ի ե թ է 'ի

ձա յնէ {205 ա) մա Հկա նա ցու 0 ր ի ստ ոսի

յետս յետս չոգա ն ե ւ զա րկա ն զգետ նի

ըմբռնօղք նորա, ապա զի՛նչ արասցեն

մեղաւորքն ’ի ձա յնէ ն ո յն ո յ 0 ր իստ ոսի

դա տ ողին զի ա սէ Եսա յի, Ա Հա ւա սիկ

ա նուն տ եա ռն զօրութ եա նց գ ա յ վա ռեա լ

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 615

բարկութեամբ, բանք շըթ ա նց նորա լի

բա րկո ւթ եա մ բ , ե ւ լեզ ո ւ նորա ի բրե ւ

զ Հո ւր ՀրդեՀիչ, ե ւ Հոգի նորա ի բրե ւ

զջո ւր Յ որա լիք պ ա րա նոցա թա ղ յոր դ ես -

ցէ ա ռ ’ի կորուսա նե լ զա զդս- 30,27: Ե ւ

մա րգա րէն Ա մօս ա սէ, Առիւհ՜ն գոչեսցէ

ե ւ ո±վ իցէ որ ոչ սարսիցի: ° ւ Զա քա րիա յ

աս է , Ե ա է որպ էս զփ ա յլա կն սո ւր նորա:

Ո մ ն կրօնա ւոր պ ա տ մէ, թ է ՅօՀան-

նէս ոմն ճգ ն ա ւոր Հա սեա լ ’ի կէտ մ ա Հ­

ո ւա ն յա փ շտ ա կեցա ւ մտօք, ե ւ ետես

զխ ստ ութ իւն ե ւ զսա ստ կութ իւն այն

ա Հա րկու վերջին ա ւո ւրն յո ր ո ւմ մեք

ամենեքին սպասեմք, ե ւ զկնի յա տ կա ­

կան տ նօրինմա մբ Ա ս տ ո ւծ ո յ դ րդ եա լ ’ի

յինք ն զի ո ւղղիցէր ի բ ար եգ ոյ ն զՎար ё,ա սէ ա յսպ էս, թ է Աղա չեա ց զա յն ա մե­

նայն կրօնա ւորսն , որք էին ա նդ ներկա յ,

զի ելանիցէին արտաքս 'ի ի ց էն ա ռ ’ի փ ա կել Հո ւսե լով զդուռն քարամբ եւ

կրով , ո ւր եկա ց ներփ ա կեա լ երկոտ ա -

սան ա մ ա ռա նց ելա նելո յ երբէք ե ւ ո՛չ

խ օսիլ ընդ ո ւմեք , ե ւ ոչ ո ւտ ե լ ա յլ ինչ,

եթ է ոչ սա կա ւ ինչ Հաց ե ւ ըմպ ել լոկ

ջո ւր , ե ւ կա լով յա յնմիկ խըցի ո ւն էր

զ դ էմ ս ի ւր թ ա ցեա լ ա րտ ա սուօք ձդ եա լ

միշտ ’ի մ ի ո ւմ տ եղւոջ թ ա րց դ ա րձո ւցա -

նե լո յ զնա ա ռ ա յլ կողմն, միշտ մտ ա եե-

լո վ զա յն զոր տ եսեա լ էր յա յնմիկ յա փ շ­

տ ա կութ եա ն մինչեւ եՀաս ժա մ մա Հուա ն

ի ւրո յ:

Ընկեցին յերկիր զ դ ո ւռ ն , մտին կրօ-

նա ւորքն յա յն անապատին ’ի խ ո ւց նորա

ա ղա չելով թա խ ա նձօրէն զի ա սիցէր

զբան ինչ մխ իթ ա րութ եա ն : Ո չ ա յլ ինչ

ասաց ե թ է ոչ միա յն զա յս ասացից

ճշմ ա րտ ութ եա մբ Հա րք իմ , որք եթ է

մա րդիկք իրա ւա պ էս մտ ա եիցէին թ է

ո±րքան զա րՀուրելի իցէ օրն դա տ ա ստ ա ­

նին ոչ երբէք Հա մա րձա կէին վշտ ա ցու-

ցա նել զԱ ստ ուա ծ:

° ր կ ր ո ր դ վասն շա րժմա ն երկնա յին

զօրութ եա նց որպ էս ա սէ ա ւետարանիչն

Մ ա տ թ էոս , զի զօրութիւնք երկնից շար-

ժեսցին: Ոսկեբերա ն աս է թ է Ե թ է երկ-

ր ա ւո ր թ ա գ ա ւո ր ն ընդ ելանելն ’ի պ ա ­

տ երա զմ ը ն դ դ է մ ո ւմ եք ընդ նմա շա րժին

ե ւ ա մենա յն զօրք նորա, ե ւ ա մբոխ ի ք ա ­

ղաք, ո±րչափ եւս ա ռա ւե լ ըն դ յա ռնե լն

երկնա ւոր թ ա գ ա ւորին ’ի դա տ ել զկեն-

դա նիս (205բ) եւ զմեռեա լս շարժեսցին

ե ւ Հրեշտ ա կա կա ն զ օրո ւթ ի ւն ք զ ա րՀո ւ­

ր ի սպ ա սա ւորք ե ւ նախնթաց լինիցին

զա րՀուրելի դա տ ա ւորին , որպ էս ա սէ

Յ ոբ 26,11, Սիւնք երկնից սա րսեսցին, եւ

զա րՀուրեսցին ’ի սա ստ է նորա:

° ր ր ո ր դ վասն ա նդա ռնա լի վ ճռո յն ,

քա նզի ա յն եղիցի յետ ին վ ճիռ - ո ւստ ի

ա սէ երանելին Յոբ , Մ ի ա նգա մ խօսեսցի

Ա ստ ուա ե, ե ւ զնոյն ոչ կրկնեսցէ, ի ն չ ,

ա յսինքն երթ ա յք յինէն ա նիեեալք ’ի

Հո ւրն յա ւիտ ենա կա ն եւա յլն:

Չ ո ր ր ո ր դ վասն նեղութեա ն դա տ ա -

պ ա րտ ելոց զի աս է Գ ր ի գ որ , Ո թ է ո^րպիսի ա ն ձուկ իցէ յա մենա յն կող -

մա նց ճանապարՀ դատապարտելոց, ’ի

վերո յ կա ցցէ բա րկա ցեա լ դա տ ա ւորն ’ի

ներքոյ ա Հա գին վիՀ դժոխ ոց, ’ի յաջմէ

մեղքն մատնիչք, ’ի ձա խ մէ ա նթ իւ դ ե ւք

որք քա րշեն ’ի տանջանս ’ի ներքուստ

տ ոչորումն խ ճմտ ա ց, ե ւ ա րտ ա քուստ

բ ո ր բ ոք ո ւմ ն աշխարՀի, իսկ թ շ ո ւա ռ ա ­

կան մեղա ւորն ա յսպ էս պաշարեալ, ո±ւր

փախիցէ թաքչիլն անՀնարին է, երեւիլն

անտանելի, զի ըն դ զա յրա նա լ ստ եղեօ-

ղին ա մենայն ստ եղեուա ե Հա լա եեսցէ

զդատապարտեալսն, զի ա սէ ^աւիթ

Հ ո ւր ե ւ կա րկուտ , ձի ւն ե ւ սա ռն, Հո ղ մ

ե ւ մրրիկ, որք ա ռնեն զբան նորա: Ե ւ թ է

որպ էս Հո ւր զի ա յրէ ա նտ ա ռ, որպ էս

բ ո ց զի կիզ ու զլերին^, ա յսպ էս Հալա-

եեսցես զնոսա մ րրկա ւ քով: ° ւ Եսա յի

ա սէ 2,10- Մ տ էք ըն դ վիմօք թ ա գ ե ր ո ւք

յերկրի յերեսա ց ա Հի տ եա ռն յոր ժ ա մ յա -

րիցէ ’ի վա նել զերկիր: Ե ւ զկնի նորա

ա սէ, Թ ՚ագիցեն ’ի յա յրս ե ւ ’ի եերպ ս վի-

մաց, ե ւ ’ի խ որս երկրի յերեսա ց աՀի

տ եա ռն: ° ւ տեսիլ ա սէ, 9,6- Յ ա ւո ւրսն

ա յնոսիկ խ նդրեսցեն մա րդիք զմա Հ եւ

մի գտցեն, ցանկասցին մեռանել ե ւ փ ա ­

խ իցէ ’ի նոցանէ մաՀ:

^նաց միա նգա մ թ ա գ ո ւՀի ն Եսթ եր,

616 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ա յց ա ռնե լ Ա ս ո ւէր թ ա գ ա ւորին . ե ւ ’ի

տեսա նել զնա յաթոռոջ իւրում Հանդի-

սիւ, ա յնքան երկա ւ մինչ զի թ մ րեցա ւ

սիրտ ն ’ի յերկիւղէն ե ւ անկաւ ի բրե ւ

զմ եռեա լ ’ի յերկիր, ա յսպ էս դրեա լ կա յ

Ժ Ե երրորդ գ լո ւխ ն գրք ոջ Եսթ երա յ,

մտ եա լ ո ւրեմ ն եկա ց ա ռա ջի թ ա գ ա ւո ­

րին, ո ւր նա բա զմեա լ կա յր ’ի վերա յ

թ ա գա ւորա կա ն ա թ ո ռ ո յ ի ւր ո յ զգեցեա լ

թ ա գա ւորա կա ն զգեստ իւք . փ ա յլեա լ եւս

ո ս կ է Հ ո ւռ ն զա րդիւք , նա ե ւ զա րՀուրելի

էր տ եսլեա մբ (206ա) մինչ ա մբա րձ

զգ լուխ ն ե ւ Հրա ցեա լ աչօք եցոյց զսրտ մ-

տութիւնն կ ր ծ ո յ ի ւր ո յ. ա նկա ւ թ ա գ ո ւ ­

Հին ե ւ փոխ եցաւ ’ի գ ո յն մ ե ռե լո յ. յա յն -

ժա մ թ ա գ ա ւո ր ն խ ոնա րՀեցոյց զգ լուխ ն

’ի վերա յ տիկնոջն: Տ ետ ո յ ա ռեա լ սթա փ -

եալ զօրո ւթ ի ւն տ ա լով զպատճառն ա յն­

ք ա ն ւո յ ի ւր ո յ զարՀուրման ա սաց թ ա ­

գա ւորին . Տեսի զքեզ Տ էր ի բ ր ե ւ զՀրեշ-

տակ Ա ստ ուծո յ, ե ւ խ ռովեցա ւ սիրտ ի մ

յե ր կ ի ւղ է փ ա ռա ց քոց, զի սքանչելի ես

տ էր իմ , ե ւ երեսք ք ո լիք են շնորՀօք:

Ա ր դ ե թ է թ ա գ ո ւՀի ն Ե սթ եր ա յն ­

քա ն երկեա ւ ’ի տեսանելն զբարկացեալ

դ էմ ս մ ի ո յ երկրա ւոր թ ա գ ա ւո ր ի որ

կա յր ա յնքան Հա նդիսիւ զ ի ն չ ա սիցէ ’ի

սոսկա լի ա ւո ւրն դատաստանին մեղա ­

ւո ր Հոգին, որ ոչ է թ ա գ ո ւՀ ի ա յլ ծա ռա յ,

’ի տ եսա նել ոչ զ Ա ս ո ւէր ա յլ զծա յրա -

գ ո ւնեղ արարիչն ամենայնից, ոչ նման-

ուեամբ Հրեշտ ա կի, ա յլ խ ստ ա գունեղ

դա տ ա ւորի, ոչ պարզ ե ւ պ ա յծա ռ, ա յլ

խ ռովեա լ դիմօք. ո Հ Уի տեսանելն Հարի

’ի դ էմ ս ի ւր անպատմելի դեղն ութ իւն , ’ի

/// ’ի յե ր կ ի ւղ է ե ւ ’ի կա րծեա ց եկելոց.

Ղ կ 21:

Թ Ա ՄԱ Ր ՏԱՍՆԱՊԵՏԵԱՆ

{Շա ր. 36)

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 617

Պ Ա Տ Մ Ա - Ո Ւ Ս Ո Ւ Մ Ն Ա Ս Ի Ր Ա Կ Ա Ն

ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ*

Գ. ՄԱՍ

ԿԱՅՍԵՐԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑԻՆ

Գլուխ 13

Պաշտամունք եւ Բարեպաշտութիւն

5-րդ եւ 6-րդ դարերուն քրիստո­նէական պաշտամունքն ու արուեստը

զգա լիօրէն Յաղկեցան: Երբ եկեղեցիներ

ստ ա ցուա ծքներ ունեցա ն ե ւ Հրա պ ա րա ­

կա յին Հա ւա քա վա յրեր դա րձա ն, իրենց

բ ո լո ր կա րե լիո ւթ իւնները օգ տ ա գ ործե ­

ցին ի սպաս արարողութիւններու ե ւ ա ­

րո ւեստ ի մշակման՝,

Ա յս ի րո ղ ո ւթ ի ւն ը ա ռա ջին Հերթին

ա րտ ա յա յտ ուեցա ւ տօնացոյցի Հա ստ ա ­

տ ո ւմ ո վ : քրիստ ոնէա կա ն կեանքի ա-

ռօրեա ն շա րունա կեց շա բթ ո ւա ն դ ր ո ւ -

թ եա մ բ ընթա նա լ, որո ւն կեդրոնա կա ն

տեղը գ րա ւեց կիրա կնօրեա յ պ ա շտ ա ­

մունքը, իսկ տ ա րեկա ն Հո լովո յթ ին ս իր ­

տը Հա նդիսա ցա ւ Զ ա տ իկէն Հ ո գ ե գ ա ­

լո ւստ յիսո ւն օրերո ւ վրա յ երկա րող

քրիստ ոնէա կա ն Պա սեքի տ օնա խ մբու­

թ ի ւն ը , Ա յս վերջինը Հետ զՀետ է ա ռա ւե լ

ճոխ ա ցա ւ, ինչպ էս կը վկա յէ 4-րդ դարու

ուխ տ ա ւոր էկերիա ն, երբ կը նկա րա գրէ

Ե րո ւսա ղ էմ ի մ էջ ն շո ւա ծ Զա տ իկի տօնը,

Ա նոր վ կա յո ւթ ենէն կ իմա նա նք թ է Ա ­

ւա գ Շա բա թ ը , որ Յ իսուսի յա րո ւթ ի ւն ը

կանխ ող կա րեւոր դ էպ քերո ւն յիշա տ ա -

կ ո ւմ ը կը կա տ ա րէ, ա րդէն իսկ որոշ ժա -

Շար. նախորդ թիւէն:

մանակէ մը ի վեր Հա ստ ա տ ուա ծ էր Հոն,

Ծ ա ղկա զա րդը, Ա ւա գ Հին գշա բթ ին ե ւ

Ա ւա գ Ո ւր բ ա թ ը {որպ էս Խաչի օր) յա ­

տ ուկ ա րա րողութ ի ւններով կը նշու էին

ե ւ 5-րդ դա րէն ետք այս ա րա րողու-

թիւնները Երուսաղէմէն տ ա րա ծուեցա ն

Հռոմէական կա յսրութ եա ն ա յլ շրջա ն­

ները, 4-րդ դարուն էր դա րձեա լ, որ

Գ ո ր ծ ք Ա ռա քելոցի 1.3-ի Հետեւողու-

թեամբ, Զա տ իկէն ք ա ռա սո ւն օրեր ետք

սկսա ւ նշուիլ 0րիստոսի Հա մբա րձմա ն

տօնը-, Մ եծ պաՀքը ա ւելի շո ւտ Հա ստ ա ­

տ ուա ծ էր ա րդէն , ինչպ էս կը կա րդա նք

Ն իկիո յ Տիեզերա կա ն կ ո ղ ո վ ի 5-րդ կա ­

նոնին մ է ջ : Հա կա ռա կ այն իրողութ եա ն

որ գիտ նա կա ններ տ ա կա ւին միա ձա յ-

նութ եա մբ չեն վ ճռ ա ծ Մ եծ ՊաՀքի ծ ա գ ­

ման պ ա տ ճա ռները, յստ ա կ էր որ պ ա Հե­

ց ո ղ ո ւթ ի ւն ը ե րկո ւ նպատակներ կը Հե­

տապնդէր, Նախ, Զա տ իկի տօնին պ ա տ ­

րա ստ ուե լո ւ շրջանն էր ե ւ յետ ա գա յին

քա ռա սնօրեա յ դ ա րձա ւ ի յիշա տ ա կ Յ ի ­

ս ո ւսի անապատին մ էջ ա նցուցա ծ ք ա ­

ռա սնօրեա յ ծոմա պ ա Հութ եա ն ե ւ փ որ ­

ձո ւթ եա ն , ե ւ ապա, մեծա Հա սա կ երա ­

խաներ քրիստ ոնէա կա ն ո ւս ո ւց ո ւմ ն ե ­

ր ո վ մկրտ ութ եա ն նախ ապատրաստելու

շրջանն էր:

618 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Զ ա տ իկով ե ւ Հո գ ե գ ա լո ւս տ ո վ սա Հ-

մա նուա ե ա յս տ արեկան տ օներու Հո լո -

վո յթ ին միացան 0ր իս տ ո սի մա րդեղա ­

ց ո ւմ ը նշող Ծ ն ո ւն դ ի (25 Դ եկտ եմբեր) եւ

Ա ստ ուա ծա յա յտ նութ եա ն (6 Տ ուն ուա ր )

տօները. Ա յս վերջին երկո ւ տօները նաեւ

ա ռնչուա ե էին Հեթա նոսա կա ն ձմ ե ռ ն ա ­

յին ա րեւա դա րձի տ օնա խ մբութիւննե-

ր ո ւն . Հ ռ ո մ ի մէջ, Ա ւրե լիոս կա յսեր օրե­

ր էն , 25 Դ եկտ եմբերին կը նշուէր Ա ն ­

պ արտելի Ա րեգա կին հ՜ննդեան տօնը.

ի սկ Ա րեւե լք ի մէջ, 6 Տ ո ւն ո ւա ր ը վերա -

պ ա Հուա հ էր Դիոնիսիոս չա ստ ուհո յ

տ ա րեդա րձին. Ա յս երկո ւ Հեթա նոսա ­

կան ժողովրդա յին տօներէն ա զդուա ե

ե ւ զանոնք քրիստ ոնէա կա ն յիշա տ ա կու-

թ ի ւն ն ե ր ով փ ոխ ա րինելու Հա մա ր, եկե­

ղեցիներ տօնախմբեցին ա ստ ուա եա յին

Լոկոսին , Ա րդ ա րութ եա ն Ա րեգա կին ,

հ՜ննդեան ե ւ յա յտ նութ եա ն դէպ քերը.

Ա յ ս երկո ւ տ օներէն նախ Ա ստ ուա ծա ­

յա յտ ն ո ւթ ի ւն ը տ օնուեցա ւ սկսե լով Ա -

ղեքսա նդրիա յէն, ե ւ ներառաւ Յ ի սո ւսի

մ կրտ ութ իւն ն ո ւ կա նա յի Հարսանիքին

Հրաշքը, ո ւր Տ իսո ւս §իր փ ա ռքը յա յտ -

նեց> (ՅՀ 2.11). Ւս կ Ծ ն ո ւն դ ի տ օնա կա ­

տ ա րութ իւնը ն շուեցա ւ Հ ռ ո մ ի մէջ, 4 -րդ

դա րուն . 5-րդ դարու կիսուն , ե րկո ւ տօ-

ներն ա լ գ ր ե թ է բ ո լո ր եկեղեցիներուն

մ էջ կը կա տ ա րուէին . Ա ր ե ւմ ո ւտ ք ի մէջ,

Ա ստ ուա ծա յա յտ նութ եա ն տօնին առն-

չուեցաւ նա եւ մ ո գ ե ր ո ւ ա յցելութեա ն

դ րո ւա գ ը .

Տօներու այս Հաստատ ման զ ո ւգ ա ­

Հեռ ընթա ցա ն նա եւ եկեղեցւո յ ա նդա մ

դա ռնա լո ւն ա ռնչուա ե եէսերը, որոնք

միա յն մկրտ ութ եա ն ե ւ անոր Հետ կապ

ունեցող ե ւ տ եղէ տեղ տ ա րբերուող ա-

ր ա րո ղ ո ւթ ի ւն ն երո ւն չէին վերա բերիր,

ա յլ նա եւ կը ներառնէին երա խ ա յու­

թ եա ն ե ւ մկրտ ութ եա ն պ ա տ րա ստ ու­

թ եա ն ա մբողջ դ րո ւթ ի ւն ը . ° կ ե ղ ե ց ւո յ

ա նդա մա կցութեա ն ա յս գործընթ ա ցը

մեծա պ էս ա զդուեցա ւ 4-րդ դա րուն ընդ-

Հանրացաե մեեա Հա սա կներու մ կրտ ու-

թենէն. Ա ւելի Հա սուն տարիքին եկեղեց­

ւ ո յ ա նդա մ դ ա ռնա լո ւ ե ւ կա մ ք րիստ ո ­

նէա կա ն ա մբողջա կա ն յանձնառութիւ­

նը ա ւելի ո ւշ ստ ա նձնելու Հա մա ր մե-

եա թ իւ քրիստ ոնեա ներ իրենց ա մբողջ

կեանքը երա խ ա յ մնացին ե ւ իրենց

մ կրտ ո ւթ ի ւն ը յետ ա ձգեցին գ ր ե թ է մին-

չեւ իրենց մա Հուա ն պաՀը. Ա յս երա խ ա ­

ները քրիստ ոնեա ներուն ո ւղեկից Հա ւա ­

տացեալներ Հա մա րուեցա ն, սա կա յն կի-

րա կնօրեա յ պ ա շտ ա մունքի ընթա ցքին

Ա ս տ ո ւծ ո յ Խօսքին ընթ երցում էն ետք ե ­

կեղեցիէն ա րձա կուեցա ն, որովՀետ եւ

մ կրտ ուա ծ չըլլա լով տ ա կա ւին ս ո ւրբ

Հա ղ ո րդ ո ւթ ի ւն ստ ա նա լու արժանի

չէին.

° կ ե ղ ե ց ւո յ ա նդա մա կցութ եա ն գ ո ր ­

ծընթա ցին ա յս երկա րա ձգո ւմ ը , 4 -րդ ե ւ

5-րդ դա րերուն անՀրաժեշտ դարձուց

ա յսպ էս կոչո ւա ե §գաղտնապաՀական

կա րգա պ ա Հութիւն^ ի դ րո ւթ ի ւն ը , որո ւն

Հա մա ձա յն ոչ-քրիստ ոնեա ներ ե ւ երա ­

խաներ գիտ ա կ ե ւ մա սնա կից չէին դ ա ռ ­

նար քրիստ ոնէա կան կեանքի ե ւ Հա ւա տ ­

քի Հիմնա կա ն խ որՀրդա նիշերը նկա-

տուող մկրտ ութ եա ն , ս ո ւր բ Հա ղ ո րդ ո ւ­

թեա ն, Հա ւա տ քի Հա նգա նա կին ե ւ Տ է ­

րունա կա ն Ա ղօթքին . Ա յս §գա ղտ նա պ ա -

Հական կա րգա պ ա Հութիւն^ ը միա ժա մա ­

նակ ի գ ո ր ե դ րո ւեցա ւ Հեթա նոսա կա ն

կրօնին մ էջ գա ղտ նի պ ա Հուա ե կա րգ մը

խ որՀրդա ւոր ե րե ւո յթ ն երո ւ Հետ եւողո ւ-

թեամբ. Երախ աներ կը գիտ ա կցէին թ է

սրբա զա ն խ ո ր Հո ւրդ ն երո ւ դ րա ցնու-

թեան մէջ կը գ տ նուէին որոնց կա րելի

էր Հա ղորդա կից դա ռնա լ միա յն երկի ւ-

ղա եութ եա մբ ե ւ ա մբողջա կա ն յա նձնա -

ռ ո ւթ ե ա մ բ .

Երբ երախաներ որոշեցին մկրտ ը-

ւի լ, իրե՛նց թ եկն ա ծո ւթ ի ւն ը Հա ստ ա ­

տ ուեցա ւ 0 ե & պաՀքի սկիզբը . 4 -րդ դ ա ­

ր ո ւն , կա րգ մը եկեղեցիներ Ա ստ ուա եա -

յա տ նութ եա ն ե ւ Զա տ իկի տ օներուն կա ­

տարեցին երա խ ա ներու մկրտ ութ իւն ը .

*նախ, թ եկն ա ծուն երէն դե ւերը կը Հա -

նէին ե ւ ապա ք ա ռա սո ւն օրեր անոնց

քրիստ ոնէա կա ն Հա ւա տ քը կ ո ւսո ւց ա ­

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 619

նէին յա տ կա պ էս Հա ւա տ քի Հա նգա նա կը

գ ո ց սորվեցնլով ե ւ ա նոր իմա ստ ը բ ա ­

ցա տ րելով, Զա տ իկի ճրա գա լոյցին , թ ե կ ­

նա ծուն կա մա ւորա բա ր մկրտ ութ եա ն

կ ո ւ գա ր, կը Հրա ժա րէր Աատանայէն եւ

իր զգեստ ներէն մերկա նա լով Ա ր ե ւ ­

մո ւտ ք ի մ էջ ո ւղղա կի կը մ կրտ ուէր , իսկ

Անտ իոքի մ էջ իր քրիստ ոնէա կա ն Հա ­

ւա տ քը կը խ ոստ ովա նէր ե ւ ապա եպ իս­

կոպ ոսը Հետ եւեա լ բա նա ձե ւը կ'արտա-

սանէր.- «{անուն) կը մ կրտ ուի Հօր , Ո ր ­

դիին ե ւ Ա. Հո գ ի ի ն ա նունով>: Յաճախ,

բ ա յց ոչ անպայմանօրէն, մկրտութենէն

ա ռա ջ ե ւ կա մ յետ ո յ եպ իսկոպ ոսը կը

դ ր ո շմ էր թ եկնա ծուն , որպ էս խ որՀրդա ­

նիշ Ա. Հ ո գ ւո յն պ ա րգեւին ստ ա ցմա ն:

Ապ ա , թ եկնա ծուն ճերմա կ զգեստ կը

Հա գնէր եւ, որպ էս ամբողջական քրիս-

տոնեայ, Հաւատ ա ցեա լներուն Հետ Զ ա տ -

կուա ն սո ւրբ պ ա տ ա րա գին կը մա սնա կ-

ց էր :Ա յս շրջա՛նին, Հաւա տ ա ցեա լներ կ ի ­

րա կի ա ռա ւօտ ները եկեղեցիները Հա ­

մա խ մբուեցա ն Ա ստ ուա ծա շուն չը լսե ­

լո ւ , ա նոր մեկնա բա նութ իւնը իմա նա լու

ե ւ ս ո ւրբ պ ա տ ա րա գը մա տ ուցմա ն մա ս­

նա կցելու, կիրա կնօրեա յ պ ա շտ ա մու նքի

րնդՀա նրա ցա ծ կա րգը կը ներառնէր աս-

տ ուա ծա շնչա կա ն երեք ընթ երցուա ծներ

մէկական Հատ Հին կ տ ակարանէն, Ա ­

ռա քելա կա ն Նա մա կներէն ե ւ Ա ւետ ա ­

րա ններէն, որոնք յա ճա խ կիր ա կիէ կի ­

րա կի շա րունա կա կա ն կրնա յին ը լլալ

ըստ եպ իսկոպ ոսին Հա յեցողութ եա ն:

Աակայն, Զա տ կուա ն շրջա նի ը ն թ ե ր ­

ցո ւմները մեկնա կէտ ունենա լով կ ի ­

րա կնօրեա յ ընթ երցուա ծները ա ստ իճա ­

նա բա ր Հա ստ ա տ ուն դա րձա ն ե ւ 7-րդ

դարուն ա րդէն իսկ կիրա կնօրեա յ եւ

մեծ տօներ ո ւ ընթ երցուա ծները ճշդող

ճա շո ւ դիրքերը ընդՀանրական գ ո ր ծ ա ­

ծո ւթ եա ն դրուեցա ն, Աստ ուա ծա շնչա -

կան ընթերցումներուն միջեւ փոխ ա ­

դա րձա բա ր սա ղմոսներ կ ե ր գ ո ւէի ն :

Ն ա եւ սա ղմ ոսերգ ո ւթ ի ւն կը կատար­

ուէր Հացի ե ւ գինիի ընծա յմա ն պ ա Հուն

ե ւ ս ո ւրբ Հա ղորդութ եա ն մա տ ա կա րա ր­

ման ատեն, 0ա րոզ ը , որո ւն նպատակն

էր կա րդա ցուա ծ ա ստ ուա ծա շնչա կա ն

Հա տ ուա ծները բա ցա տ րել, կը տ րո ւէր Ա ­

ւետարանի ընթ երցում էն անմիջապէս

ետք: 0 ա ր ո զիչը եպ իսկոպ ոսը կ ը լլար.

սա կա յն, նախ Ա րեւե լքի մ էջ ե ւ ապա Ա ­

րե ւմ ո ւտ քի , քաՀանաներ եւս սկսան ք ա ­

րոզե լ, 5-րդ ե ւ 6-րդ դա րերուն , երբ

քրիստ ոսա բա նա կա ն վէճերը ծա յր ա ­

ռին , Նիկի ա -կոստ ա նդնուպ ոլսա կա ն

Հա ւա տ քի Հանգանակը, որ նախապէս

մ կրտ ութ եա ն վերա պ ա Հուա ծ էր , սկսա ւ

շատ մը եկեղեցիներու մ է ջ նա եւ սո ւրբ

պ ա տ ա րա գի ընթա ցքին ա րտ ա սա նուիլ.

Ա ո ւրբ պ ա տ ա րա գի մա տ ուցումը ,

որ միշտ ա ստ ուա ծա շնչա կա ն ը ն թ ե ր ­

ց ո ւմ ն երուն կը յա ջորդէր , սկզբնապէս

շատ պարզ էր . Ան կը սկսէր սա րկա ւա գ ­

ներուն կող մ է յա րդ ա րո ւա ծ սեղանին

վրա յ Հա ւա տ ա ցեա լներու ընծա յա ծ ե ւ

Հիմնա կա նօրէն Հա ցէ ո ւ Գինիէ բա ղկա ­

ցա ծ նուէրներու զետ եղումով . Ա սոնց կը

յա ջորդ էր պ ա տ ա րա գի աղօթքը, որ

շրջա նէ շրջան որոշ տարբերութիւններ

կրեց. Ա ն կը սկսէր եպ իսկոպ ոսին ե ւ Հա ­

ւա տ ա ցեա լներուն միջեւ տեղի ունեցող

փ ոխ ա սա ցութեա մբ, որո ւն , նախ Ա ր ե ­

ւե լքի ե ւ ապա Ա րե ւմ ո ւտ ք ի մէջ, կ ա ւե լ­

նար Եսա յի Մ ա րգա րէի 6.3-էն քա ղուա ծ

Քերովբէա կա ն Երգը՛, Ապա, ա ղօթքը կը

շարունակուէր Ա ս տ ո ւծ ո յ ո ւղղ ո ւա ծ

շնորՀակալութեամբ ստ եղծա գ ործո ւ­

թ եա ն ե ւ ք րի ստ ո սո վ շնորՀո ւա ծ փ րկա ­

գ ո րծո ւթ եա ն Համար, որո ւն կը յա ջոր-

դէին նո յնինքն սո ւրբ Հա ղորդութ եա ն

խ որ Հո ւրդ ի Հաստատ ման պ ա Հուն 'Քրիս ­

տ ոսի արտ ա սա նա ծ բա նա ձեւը , ինչպ էս

նա եւ այն ը ն դ գ ծ ո ւմ ը թ է ա յս բո լո րը կը

կա տ ա րուէին ի յիշա տ ա կ 0ր իս տ ո սի մ ա ­

Հուա ն ե ւ յա րութ եա ն, ե ւ վերջա պ էս Հա ­

ցին ո ւ գինիին մա տ ուցմա ն աղօթքը, որ

կը պ սա կուէր փ ա կմա ն գոՀա բա նու-

թ եա մ բ ո ւ Հա ւա տ ա ցեա լներուն «ա-

մէն^ով՝, Ա րե ւե լք ի մէջ, յա տ կա պ էս Ա ն ­

տիոքի ե ւ Ա ղեքսա նդրիո յ պ ա րա գա յին,

620 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Ս- Հ ո գ ւո վ սրբա գործմա ն յա տ ուկ կա ­

ր ե ւո ր ո ւթ ի ւն տ րուեցա ւ, երբ ա ղօթքի

աւա րտ ին, Հացին ե ւ գինիին մ ա տ ուց ­

մա ն ընթա ցքին, կը դ ի մ ո ւէր Ս- Հ ո դ ւո յն

էջքի ն՝ որպ էսզի Հացն ո ւ գինին ՜Քրիս­

տ ոսի մա րմինն ո ւ ա րիւնը դառնային՝.

Նա եւ, Ս- Հ ո դ ւո յն էջքը կը խ ն դ րո ւէր

Հա ւա տ ա ցեա լներուն վրա յ, որպ էսզի ա ­

նոնք ա լ այս խ որՀո ւրդին ստ ա ցումով

արժա նի դա ռնա յին անոր շնորՀքին. Ա յս

սրբա գործմա ն ա ղօթքէն Հետքեր կը

գտ նուին նա եւ Ա րե ւմ ո ւտ ք ի մէջ, սա ­

կա յն ան յա տ կա նշա կա ն էր Ա րեւե լքի .

Յետ ա գա յին ա յս տ ա րբերո ւթ իւնը Հա րց

պիտի ստ եղծէր թ է Տ էրը ճիշդ ո ր պա-

Հո ւն Հացն ո ւ գինին իր մա րմինն ո ւ ա ­

րիւնը կը դ ա րձն էր . Ա րե ւմո ւտ ք ը , Հա -

կա դ ր ո ւե լո վ Ա րեւե լքին , ա յս պաՀը

ս ո ւր բ Հա ղորդութ եա ն բա նա ձեւին ա ր ­

տ ա սա նութեա ն մ էջ կը տ եսնէր. Ա ն ­

շո ւշտ , ա ւե լի ո ւշ ո ւրի շ տ ա րբերո ւթ իւն -

ներ եւս կը ն երմ ո ւծո ւէին ս ո ւր բ պ ա տ ա ­

րա գ ի մա տ ուցմա ն մէջ, մինչեւ իսկ լե ­

զուն , կա րգը ե ւ Հացին ո ւ գինիին տ ա ր­

ր եր ո ւն մ է ջ տ եղէ տեղ զա նա զա նութիւն

ա րձա նա գրելով . Ա յս տարբերութիւննե-

ր ո վ կը յա տ կա նշուէին Հ ռ ո մ ի , Աղեք-

սա նդ րիո յ ե ւ Անտիոքի Ա թ ոռն երը . Ա ն -

տիոքի ա ւա ն դ ո ւթ ի ւն ը կ ո ր դ ե գ ր ո ւէր

կոստ ա ն դ նո ւպ ո լսո յ Ա թ ո ռ ի ն կող մէ ե ւ

կընդՀա նրա նա ր ա մբողջ ա րեւելեա ն

ուղղա փ ա ռութ եա ն մէջ.

Անկա սկա ծ, մկրտութենէն յետոյ,

սո ւր բ պ ա տ ա րա գը Հա մա րուեցա ւ ք րիս-

տ ոնէա կա ն պ ա շտ ա մունքին ե ւ բ ա ր ե ­

պ ա շտ ութեա ն սիրտ ը. Ա ն կիրա կի օրե­

ր ո ւ կողքին կը մ ա տ ուցո ւէր նա եւ մեծ

տ օներուն ե ւ 4 -րդ ո ւ յետ ա գա յ դա րերու

քրիստ ոնեա ներուն Հա մա ր կը դա ռնա ր

՝Ք րիստ ոսով շնորՀո ւա ծ փ րկութ եա ն

խ որՀո ւրդ ին Հետ Հա ղորդութ եա ն ա մե-

նա կենսական պաՀը, երբ անոնք իրենց

փ ա ռա բա նութ եա ն ե ւ ա ղօթքին կողքին

դրա մա կա ն եւ Հացի ո ւ գինիի նուէրնե-

րը կը մա տ ուցէին Ա ս տ ո ւծ ո յ ե ւ սրբա -

գ ո ր ծ ո ւա ծ ընծա ներուն ընդմէջէն

զ0րի ստոս կը ստանային. Ա յսպ իսով ա ­

նոնք կը միա նա յին ա ստ ուա ձ՜ային Զ ո -

Հին ե ւ 0աՀանայապետին շնորՀա ծ նոր

կեանքին, որո ւն ինքնընծա յումը իրենց

գոՀա բա նութ եա մբ ե ւ յի շա տ ա կումով

ներգործող իրականութիւն կը դա ռնա ր.

Հետ եւա բա ր, ս ո ւր բ Հա ղորդութ եա ն

խ որ Հո ւրդ ը Ա ս տ ո ւծ ո յ ^ օսքին ճշմա րիտ

«մարդեղացում>ը կը խ որՀրդա նշէր .

Ս ո ւրբ պ ա տ ա րա գի կողքին, եկեղեց­

ւ ո յ ա րա րողա կա ն կեանքին մ է ջ քրիստ ո-

ն էութ եա ն ա ռա ջին դա րերէն իսկ տեղ

գրա ւեցին նա եւ Հրա պ ա րա կա յին Հա ւա ­

քա կա ն ա ղօթքի յա տ կա ցուա ծ կա րգ մը

«ժա մերէ. Տերտ ուղիա նոս ա սոնցմէ կը

յիշա տ ա կէ ա ռա ւօտ եա ն, երեկոյեա ն եւ

երրորդ , վեցերորդ ո ւ իններորդ ժա մե­

ր ո ւ ա ղօթա սա ցութիւնները. Հիպ պ ողի-

տ ոսի Առաքելական Աւանդութիւն գ ո ր ­

ծին մ է ջ կը կա րդա նք ա ռա ւօտ եա ն ո ւ ­

սուցմա ն ե ւ ա ղօթքի Հրա պ ա րա կա յին

ժա մուն մասին, որո ւն յո ր դ ո ր ո ւա ծ էին

բո լո րը ներկա յ գ տ ն ուի լ ա մէն օր. Փ ա -

ռաբանողական ա ղօթքի յա տ կա ցուա ծ

պաշտօնական ժ ա մ երգութիւնները Հա ս­

տ ա տ ուեցա ն 4 -րդ դա րո ւն . Ա սոնց զա ր­

գա ցմա ն ազդեցին վանական ա ղօթքն ո ւ

բա րեպ ա շտ ութ իւնը , որոնք քա ջա լերե­

ցին սա ղմոսներու Հա ւա քա կա ն ա րտ ա ­

սա նութ իւնը ա մբողջ օրերու կա մ շա -

բա թ ն երո ւ վրա յ երկա րող. Եպ իսկոպ ո­

սա նիստ եկեղեցիներուն մ էջ մա նա ւա նդ

ընդՀանրացան ամէնօրեայ ա ռա ւօտ եա ն

ե ւ երեկոյեա ն ժա մերգո ւթ ի ւնները . Ա յս

բո լո րը ի վերջո յ նպաստեցին ա մէնօրեա յ

եօթ ը ժ ա մ երգ ո ւթ ի ւն ն երո ւ Հա ստ ա տ ­

ման (Հմմտ - Սղ 119-64) ե ւ գիշերո ւա ն ա ­

ռանձին ժա մերգութ եա ն մը յա ւելմա ն

(Հմմտ- Սղ 119-62), որոնք Ա րեւե լքի ե ւ Ա ­

ր ե ւմ ո ւտ ք ի մ է ջ որոշ տարբերութիւններ

ունեցա ն. Ա յս ա մէնօրեա յ եօթը ժա մեր ­

գո ւթ ի ւն ն ե ր ը անխափան կա տ ա րուեցա ն

վա նքերու մէջ, իսկ ա ռա ւօտ եա ն եւ երե ­

կոյեա ն ժա մերգո ւթ ի ւն ները եկեղեցինե­

ր ո ւ մէջ, Հա ւա տ ա ցեա լներու մա սնա կ-

ցո ւթ եա մբ .

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 621

4-րդ դարուն եւ ապա, ժող ով րդ ա ­

յին բա րեպ ա շտ ութ եա ն մ էջ կա րեւոր

տեղ ունեցա ն մա րտ իրոսներուն նուի-

ր ո ւա ծ արարողութիւնները, որոնց ա ր ­

մա տ ները մինչեւ 2-րդ եւ 3 -րդ դա րեր

կ*երթային երբ մա սնա ւոր յա րգա նք կ

'ընծա յու էր բ ո լո ր անոնց որոնք զ0րիս-

տոս կը վկա յէին որպ էս խ ոստ ովա նող­

ներ բա նտ ա րկուե լով ե ւ կա մ որպ էս

մա րտ իրոսներ նա Հա տ ա կուելով: խ ոս ­

տ ովա նողները, բա նտ էն ազատ ա ր ձա ­

կ ո ւե լէն ետք, մա սնա ւոր մեծա րա նքի կ

'արժանանային Հա ւա տ ա ցեա լներուն

կ ող մ է , ի սկ նաՀատակները, իրենց մ ա ­

Հուա ն վ կա յո ւթ եա մբ իսկ , ժա ռա նգա ծ կ

'ըլլա յին Հա ւա տ ա ցեա լներուն Հա մա ր

այնքան ցա նկա լի Երկինքի խ ա ւա ւորու­

թիւնը, Անոնք յա րութ եա ն սպ ա սող մա ­

Հա ցա ծ սովորա կա ն քրիստ ոնեա ներ

չէին, ա յլ իրենց Տիրոջ Հետ ա պ րող ս ո ւր -

բեր: Նոյնիսկ անոնց անշնչացած Հողե-

ղէն մա րմինները ս ո ւրբ ե ւ Երկինքի

խ ա գ ա ւորո ւթ եա ն զօրութ եա մբ լի ը լլա ­

լո վ յա տ ուկ խ նա մքով Հողին կը յա ն ձ-

նուէին , Ա յս բա րեպ ա շտ ութ եա ն Հետ ե­

ւա նքով, մա րտ իրոսներու դերեզմա ննե-

ր ո ւն վրա յ յո ւշա րձա ններ կը կ ա ռ ո ւ-

ցո ւէին ո ւր նա եւ ա մէն տարի սո ւրբ

պ ա տ ա րա գ կը մ ա տ ուցո ւէր անոնց նա­

Հա տ ա կութեա ն օրը: կոստ ա նդիա նոսի

քրիստ ոնեա յ դ ա րձէն ետք, երբ եկեղե­

ցին Հա մա րձա կեցա ւ իր Հերոսները ա ւե ­

լի ա զա տ օրէն մեծա րել, յա ճա խ տ ա ճա ր­

ներ կա ռուցո ւեցա ն մա րտ իրոսներու

գերեզմա ններուն վրա յ: Ա սոնցմ է նշա ­

նա ւորներն էին Ա. Պետ րոսի Տա ճա րը

^ատիկանի բ լո ւր ին վրա յ, Հ ռ ո մ ի մօտ,

ե ւ «սուրբ ո ւ յա ղթա կա ն վկա յ էֆ ե մ իա -

յի մարտիրոսարանը>, ո ւր 451 թ ո ւի ն

գո ւմ ա ր ո ւեց ա ւ ք ա ղ կեդ ոն ի կ ող ո վ ը :

Ա յ ս մեծ ե ւ փ ոքր սրբատեղիներուն մէջ

ուխ տ ա ւորներ կը Հա ւա ք ու էին ա ղօթե-

լո ւ ե ւ յիշա տ ա կի ճա շեր կա տ ա րելու

նաՀատակ սո ւրբին մտ երմութ եա ն մ էջ :

իւրա քա նչիւր մա րտ իրոս կենդա նի վկա յ

ե ւ պաշտպան կը Հա մա րուէր , որո ւն

կ'ապաւինէին Հա ւա տ ա ցեա լներ որպ էս

պաշտպան սո ւրբի ա ւելի քա ն կենդա նի

ա յլ պաշտպանի մը, Նկա տ ի ունենա լով

որ ս ո ւր բ ե ր ո ւ ն եր գ ո ր ծո ւթ ի ւն ը առն-

չո ւա ծ էր անոնց Հողեղէն անշնչացած

մարմիններուն Հետ, ս ո ւր բ ե ր ո ւ մ ա ­

սո ւնք ներու բա րեպ ա շտ ութ իւնն ա լ ընդ -

Հանրացաւ, ե ւ մինչեւ իսկ, նոյնիսկ 0 -

գոստ ինոսի օրերէն, կեղծ մա սունքնե ­

ր ո ւ վա ճա ռքը երեւա ն ելաւ: Ա ո ւրբերո ւ

Հա նդէպ քրիստոնեաներու բա րեպ ա շ­

տ ո ւթ ի ւն ը այնքան կը շե շտ ո ւէր որ ա ­

նոնց տօները եկեղեցւո յ տօնացոյցին

մա ս կը կա զմէին, ե ւ գ ոն է Ա րե ւմ ո ւտ ք ի

մէջ, ի ւրա քա նչիւր նորա կա ռո յց եկեղեց-

ւ ո յ ս ո ւրբ սեղանին մ էջ անպայման

ս ո ւր բ ի մա սունք մը կը զետ եղուէր:

Մ ա րտ իրոսներու բա րեպ ա շտ ու­

թ եա ն կողքին զա րգա ցա ւ նա եւ Ա ստ ­

ուա ծա մօր ընծա յո ւա ծ բա րեպ ա շտ ու­

թ իւնը : Գ ոն է Երա նոսի օրերէն, որո ւն

Հա մա ր 0 ա ր ի ա մ Ե ր կ րո ր դ Եւան էր որ

Ա ս տ ո ւծ ո յ Հնազանդ գտ ն ուե լով մեզ

մեղքի ա նէծքէն ազատեց, ա ստ ուա ծա ­

բա ններ Ա ստ ուա ծա մօր ի ւրա յա տ ուկ

տեղ մը կը վերա պ ա Հէին փ րկութ եա ն

պ ա տ մութ եա ն մէջ, ինչպ էս, օրինա կ, Ա -

թա նա ս ե ւ Ապ ողինա ր 0արիամին դերը

գնա Հա տ ելով զա յն Ա ստ ուա ծա ծին կը

կոչէին: Նոյն ժա մանակաշրջանին, 0 ա -

րիա մի կ ո ւս ո ւթ ի ւն ը , ըստ Յ երոնիմոսի

յաւերժական կո ւս ո ւթ ի ւն ը , ընդօրինա­

կեցի տիպար մը կը դա ռնա ր Ա ր ե ւմ ո ւտ ­

քի մ էջ սեռա յին ժ ո ւժ կա լո ւթ եա մ բ ա պ ­

րող վա նա կա ններուն Համար: Ա րեւե լքի

պ ա րա գա յին, քրիստ ոսա բա նա կա ն Հա ր-

ցերո ւ ժամանակ էր որ Ա ստ ուա ծա ծին

մա կդիրը կը սկսէր վ իճա րկո ւի լ ե ւ Ա.

կ ո յսի յիշատակութիւնը եկեղեցւո յ Հրա ­

պ ա րա կա յին պ ա շտ ա մունքին մ էջ տեղ

կը Գ ր ա ւէ ր : 431-ին, Եփեսոսի Տիեզերա ­

կան կ ո ղ ո վ ը կը գ ո ւմ ա ր ո ւ էր Ա ստ ուա -

ծա ծնի ն ո ւիրո ւա ծ տ ա ճա րի մը մ է ջ :

Նմա ն տ ա ճա ր մը կը կ ա ռ ո ւց ո ւէ ր Գ ե թ -

սեմա նիի մէջ, ո ւր թ ա ղ ո ւա ծ էր 0 ա -

րիա մ, ե ւ 15 Օ գոստ ոսին կը յիշա տ ա -

622 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

կուէր Ս. կո յսի ննջումը, որ Հետ ա գա յին

որպ էս Վերա փ ոխ մա ն Տօն Հա ստ ա տ ուե­

ցա ւ. Ւս կ Ե ր ո ւսա ղ էմ ի մ էջ ա յլ տաճար

մը, որո ւն նա ւա կա տ իքը կա տ ա րուա ծ էր

8 Սեպ տ եմբերին, ն ո ւիրո ւա ծ էր 0ա րիա -

մի ծնունդին . Վ ե ր ե ւ յի շո ւա ծ տօները,

ա ռ ա ւե լ 25 0ա ր տ ի Ա ւետ ո ւմ ը ե ւ 2 Փ ե տ-

ր ո ւա ր ի Տա ճա ր Ը ն ծ ա յո ւմ ը ° ր ո ւս ա ղ է -

մ է սկսե լով տօնա խ մբուեցա ն ա մբո ղջ Ա ­

րեւելքի մէջ. Ա յս տօները Ա րե ւմ ո ւտ ք ի

մ էջ սկսա ն յիշա տ ա կուի լ 6 -րդ դ ա րո ւ ա ­

ւա րտ ին, երբ Ա րե ւե լք էն քրիստ ոնեա ներ

իսլա մա կա ն ա րշա ւա նքներէն խ ոյս տ ա ­

լո վ Ա ր ե ւմ ո ւտ ք ապաստանեցան. կա ս ­

կա ծէ վեր է, թ է եթ է Ս. Կոյսին Հանդէպ

ցո ւցա բերո ւա ծ ա յս բա րեպ ա շտ ութ իւնը

Եգիպ տ ոսի, Ս ո ւր ի ո յ ե ւ Փ ոքր Ա ս ի ո յ

«մայր չա ստ ուա ծներ^ու բա րեպ ա շտ ու­

թ ի ւն ը կը փ ոխ ա րինէր, միաժա մա նա կ,

անոր Տ իսո ւսի մա րդեղա ցմա ն մ էջ ընտ ­

րեա լ ա նօթ մը ը լլա լո ւ իրականութիւնը

զա յն մա րտ իրոսէ կա մ ա ռա քեա լէ գ ե ր ի ­

Վեր կը դ ասէր ' որ պ է ս բո լոր մար դ ոց

մ էջ գ ո յո ւթ ի ւն ունեցող ա զնուա գոյն եւ

սրբա զնա գոյն արա րա ծի.

0րիստ ոնէա կա ն պ ա շտ ա մունքն ո ւ

բա րեպ ա շտ ութ իւնը զգա լի փ ոփ ոխ ու-

թ իւնն եր ա րձա նա գրեցին կոստ ա նդիա -

նոսի քրիստ ոնեա յ դ ա րձէն ետք. 0 կ ը ր -

տ ութ եա ն ե ւ ս ո ւրբ պ ա տ ա րա գի մա տ ա ­

կա րա րումը , ինչպ էս նա եւ ս ո ւր բ եր ո ւ

բա րեպ ա շտ ութ իւնը եկեղեցական ճա ր ­

տ ա րա պ ետ ութեա ն ե ւ նկա րչութ եա ն մէջ

ա րտ ա յա յտ ութ իւն գտ ա ն. 313 թ ո ւա կ ա ­

նէն ետք, քրիստ ոնեա ներ ա զա տ օրէն

նոր եկեղեցիներ կը կ ա ռուցէին ե ւ մեր-

ժելով Հեթա նոսա կա ն տ ա ճա րներու

ճա րտ ա րա պ ետ ա կա ն կա ռո յցը կ ո ր դ ե գ -

ր էի ն Հռոմէա կա ն պազիլիքայի բազմա-

նպատակ ուղղա նկիւն սրա Հի ոճը. Щш-

զիլիքան ընդՀա նրա պ էս երեք շա րքերէ

բա ղկա ցա ծ երկա ր շէնք մըն էր, որո ւն

ատեանը կը լո ւս ա ւո ր ո ւէ ր ա ռա ստ ա ղի

պատուՀաններէն. 0 ա յր մուտ քին դ իմ ա ­

ցը կը գ տ ն ո ւէր խ որա նը պատին կպ ա ծ

եպ իսկոսպ ոսա կա ն գա Հով ե ւ քաՀանա-

ներու ա թ ոռներով . Խ որա նին յա ռա ջա ­

մասնն զետ եղուա ծ էր ս ո ւրբ սեղանը,

յա ճա խ բա զրիքներով շրջա նա կուա ծ ե ւ

չորս սի ւն երո ւ վրա յ Հա նգչա ծ գ մ բէթ ո վ ,

կողքին ունենա լով ա ստ ուա ծա շնչա կա ն

ընթ երցումն երո ւն յա տ կա ցուա ծ ա մ-

պիոնը. Մկրտ ա րա նը կը գ տ ն ուէր կողքի

շէնքին մէջ. Ա յս պազիլիքաները ա ր­

տա քնա պ էս շատ պարզ ը լլա լով Հա ն­

դ եր ձ , ներքնա պ էս զա րդա րուա ծ էին

պ ա տ կերներով ե ւ մոզա յիքներով, որոնք

ճա րտ ա րա պ ետ ա կա ն կա ռոյցին ե ւ կա ­

տ ա րուող արարողութիւններուն Հետ

լա ւա պ էս ներդա շնա կուե լով երկի ւղա ­

ծ ո ւթ ի ւն ե ւ յա րգա նք կը պարտադրէին.

Ա յս մթ նոլորտ ին մ էջ 0ր իս տ ո սի ե ւ

Ա ստ ուա ծա մօր պ ա տ կերներու ե ւ ա յլ

սրբա պ ա տ կերներու բա րեպ ա շտ ութ իւնը

զա րգա ցա ւ Ա րե ւե լք ի մ է ջ ե ւ ապա Ա ր ե ւ ­

մո ւտ ք ներթափանցեց, ո ւր ա ռա ւե լա -

բա ր ա րձա ններու բա րեպ ա շտ ութ իւնը

ընդՀա նրա ցա ծ էր . Ա յս բա րեպ ա շտ ու­

թ ի ւն ը Հեթա նոսա կա ն շրջանին կա յսեր

նկա րին տ րո ւա ծ յա րգա նքին յա պ ա ­

ղ ում ն էր , որ ա րժա նա ւոր սո ւրբերո ւն

կ ընծա յո ւ էր ա յլեւս , Հա մա ձա յն այն

սկզբունքին , թ է Չպատկերին եղած պ ա ­

տ իւը զա յն պ ա տ կերող ա նձին կ ’երթա յի

(ВаэП օք Саеտа^еа, Օ ո էԽ Н о 1 у Տр^пէ, р.

47).

"А ատէօ^ օք №е Скш йап С Ы гЛ "N. У (1985) - ^ւետէօո ^а1кег

Թրգմ.' ՆԱՐԵԿ ԵՊՍ. Ա ԼԵ ԷՄ ԷԶ Ե Ա Ն

(Շար. 39)

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 623

Ա Ր Խ Ի Ւ Ա Յ Ի Ն Ն Ի Ւ Թ Ե Ր

ՀԱՅՈՑ ՀԱՅՐԻԿԴ

«Կռըմցոնց Մըկօն»

Վա նա յ ա յգեստ ա նի Յ այնկ ո յսներ

թ ա ղ ի Հին բնա կիչներէն էին Հա յրիկի

նախնիքը որոնք ա րՀեստ ով կտ ա ւա ­

գ ո ր ծ ե ւ միա նգա մա յն վա ճա ռա կա ն էին

երթ ե ւեկե լով ծ ով ո ւ թերա կղզին, Խրիմ,

որո ւն պ ա տ ճա ռա ւ ա լ վանեցիք ա յդ

տ ունը անուա նեցին Կռըմցոնց տունը.

Ծ ն ա ծ էր 1820 Ա պ րի լ 4/17, Հա յրն էր

կռըմ ցոն ց Ախ ա նէս ԼՅովՀա ննէս) եւ

մ ա յրը Մ ա ո ւխան.

Ա նոր մ կրտ ութ եա ն գիշերը է^միա-

ծնէն Յ ա յնկո յսներո ւ եկեղեցին նուիրա կ

եկա ծ եպ իսկոպ ոս մը յերա զի տ եսա ծ է

որ եկեղեցւո յ դրա ն առ^եւը մեծ ծա ռ

մըն է բ ո ւս ա ծ ծա ւա լո ւն ճիւղերով . Նոյն

ա ռա ւօտ երբ երախան կը բ ե ր ո ւի մ կր ­

տ ուե լո ւ, եպ իսկոպ ոսը կը գ ո ւշա կ է թ է

ի մ երազս ա յս տղային վրա յ պիտի կա ­

տարուի՝.

Փոքրիկն 0կօն իր պ ա տ ա նեկու­

թ եա ն օրերը գիտ ա կից էր իր ա պ ա գա -

յի^ ո ւն էր տեսիլը ե ւ կ ’ը ս է եղեր իր

շուրջիններուն «Նայեցէ°քՏ ես մեծ

մարդ պիաի ըլլամ».

Հա յրիկին Հօրեղբա յրը խ ա չա տ ուրը

գործին վարպետ ն ո ւ կա ռա վա րիչն էր

ե ւ օրուա ն Հա սկա ցողութ եա մբ գրոց

բրոց , քերականագէտ՝. ° ւ ո ւսո ւցի չ ո ւ ­

շ ի մ 0կօ յին , որ կտ ա ւա գործո ւթ եա ն ալ

ա շկերտ ն էր ե ւ ա րա գ յա ռ ա ջդ ի մ ո ւ-

թ եա մ բ կը զա րգա նա ր.

^եռ ինքը տ ա սնեւվեց տ արեկան էր

երբ Հօրեղբա յրը եւ խ նա մա կա լը խաչա­

տ ուրը մ ե ռ ա ւ, որով 0կօն ինք մնա ց իր

ո ւսո ւցի չ ե ւ կա րճ ատենէն ա րդէն կը

ճա նչցուէր Տիրացու Մկրաիչ եւ կը վա-

յ ելէր յ ար գ անք եկեղեցւո յ մ է ջՏիրա ցո ւ 0կրտիչ Հա զիւ քսա ն տ ա ­

րեկա ն եղա ծ« կրօնա կա ն եռա նդ ով կը

դ իմ է վա նքերը ուխ տ ա գնա ցութեա ն, Ա ­

նապատները, Աղթամա ր, Ն ա րեկ , եւ

1842-ին էջմիածին՝.

1846-ին, 26 տարեկան Հասակին

ա մուսնա ցա ծ է.

Տիրացու Մկրաիչը Պանդուխա

1847-ին ք իւրտ Պէտիրխան պէյի

ա պ ստ ա մբութ իւնը նուաճելու Հա մա ր

Օսմա ն փաշան եկա ւ, ո ւ Հարկ եղա ւ ք ա ­

ղաքապաՀ զինուորներու Հաւաքման,

նոյնիսկ Հա յերէն.

624 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Մկրտ իչին Հա յրը ե ւ եղբա յրն 0 ս ը ր -

խան, մա յրն ո ւ կինը Հաւանեցան որ նա

մեկնի Վա նէն, ա զա տ ուե լու Հա մա ր զի-

ն ո ւո ր ո ւթ են է , Ո ւստ ի, 1847-ին կ ՚ո ւղ ե ւո ­

ր ի Պա րսկա ստ ա ն ա նկէ Ռ ո ւս ի ա ե ւ կ -

Պոլիս, ո ւր նախ կը Հետ եւի կօշկա կա -

րո ւթ ե ա ն ե ւ միաժա մա նա կ դա ս կ ո ւ

տ ա յ պ ա նդուխ տ ներուն ե ւ ե լե ւմո ւտ

կ ՚ո ւնենա յ եկեղեցիներ ե ւ կը ծա նօթ ա ­

նա յ օրուա ն մտաւորականներուն, ու

1848-ին կը Հրա ւիրո ւի ո ւսո ւցիչ աղջ-

կա նց վարժարանին ի խ ա սգիւղ:

Մ կրտ իչ վարժապետը Վա նցիի ճա ­

ռե րն ո ւ եռա նդը զինք կ ՚ընեն Հա նրա ծա ­

նօթ, Հա զիւ 29 տարեկան կը մտ երմա նա յ

Մխ իթա րեա ն մեծա նուն Հա յր Արսէն

Ք ա գրա տ ունիին Հետ ո ր մ է կը քաջալե­

րուի մ ղ ո ւի լ դրա կա ն ա սպ ա րէզ: Նախ

կը Գ րէ Հրաւիրակ երկրին Արարաաեան' որո վ կը ստ ա նա յ մեծ Հռչա կ ա մբողջ

ա զգին մէջ,

Մ կրտ իչ վարժապետ ցա նկա լով իր

ո ւս ո ւմ ը զարգացնել, կրօնա կա ն ջերմե-

ռա ն դ ո ւթ ե ա մ բ կ երթ ա յ Ե ր ո ւս ա ղ էմ

ուխ տ ի, 1850-ին Հոն կը գ ր է Հրաւիրակ

երկրին Աւեաեաց գիրքը ո ւ կը վերա -

դ ա ռն ա յ Պոլիս, մ էկ տարի մնա լո վ Ա.

0ա ղ ա ք ը : Նորա ա նդրա նիկ ե րկո ւ երկե ­

ր ը - Հրաւիրակ Արարաաեանը կը ցո լա ց­

նէր երիտ ա սա րդ վարժապետին Հա յրե ­

նա սիրութեա ն վերին բա րձր ո ւթ ի ւն ը :

իսկ Հրաւիրակ Երկրին Աւեաեացը նորա

կրօնա կա ն խ որՀրդա պ ա շտ ջերմեռան-

դութիւնը, Ո ւ այս զ ո յգ թ ե ւե ր ո վ Վա նցի

վարժապետը Պ ո լսո յ մ է ջ կը գ ր ա ւէր

պ ա տ կա ռելի դիրք մը:

Մկրաիչ Վարժապեար Նուիրակ

Պա տ րիա րքա րա ն գնա Հա տ ելով

Վա նցի Մ կրտ իչ վա րժա պ ետ ի կա րող ու-

թ իւնն երը ե ւ ա նոնցմէ օգ տ ո ւի լ ուզելով ,

զայն նշա նա կեց նուիրա կ Կիէիկիոյ, Հոն

ա րթնցնելու Հա մա ր ա զգա յին Հոգին եւ

ճա րե լո ւ միջոցներ Հա յեցի դա ստ իա րա ­

կութ եա ն , Բ ա յց օրուա ն Ասեցի Մ իքա յէ լ

կա թ ողիկոսէն քա ջա լերութ իւն չգտ նե­

լով, տ ա րուա ն մը շըջա գ ա յո ւթ ենէն ետ ­

քը կը վերա դա ռնա յ Պոլիս, Ո ւր լսե լով

իր մօրը ե ւ կնոջ մա Հը կ՚որոշէ վերա ­

դ ա ռնա լ Վա ն, 1853-ին կը Հասնի Հա յրե ­

նիք ե ւ կը գտ նէ նա եւ մ ե ռ ա ծ իր 1 տ ա ­

րեկա ն աղջիկը Թ ՚ա գուՀին ե ւ կ ո ւ լա յ

բո լորին սուգ ը ,

Մկրաիչ Վարժապեար' Վարդապեա

Մ կրտ իչ վարժապետը անՀա նգիստ

մտ ա Հոգ էր տ եսնելով ժողովուրդին

տ գ իտ ութ իւն ը ե ւ ո ւստ ի իր Հա մա զգինե­

ր ո ւն ծա ռա յո ւթ եա ն բ ո ւռ ն փափաքէն

մ ղո ւա ծ կ ՚ընտ րէ եկեղեցական ասպա-

րէզ : Ո ւ իր եղբօրմէն գա ղտ նի օր մը

կ՚ուղղուի դ էպ ի Աղթամար - 1854 Փետր-

14/24 Գաբրիէլ Արք- Եպ իսկոպ ոս Շերօ-

յեանէ կը ձե ռ ն ա դ ր ո ւի վա րդա պ ետ 33

տարեկան:

Եղբա յրը Մ սըրխան զա յս լսե լով

գ լխ ուն կը զա րնէ ե ւ կը փ ո ւթ ա յ Ա ղ թ ա ­

մա ր ե ւ Հրա մա ն ա ռնելով կ ՚ա ռ ն է նորըն­

ծա յ վա րդա պ ետ եղբա յրը ո ւ կը բերէ

Յ ա յնկո յսներո ւ եկեղեցին Հոն պ ա Հելու

քա ռա սունքը: Ե ւ ա նդրա նիկ պ ա տ ա րա ­

Գը կը մա տ ուցա նէ Հոն ո ւր մկրտ ուա ծ

ե ւ պ սա կուա ծ է ր :

կռըմ ցոն ց վա րդա պ ետ ի ա զգա շունչ

քա րոզը ե ւ ո գ ե ւո ր ո ւթ ի ւն ը - կենդանի

խօսքր նորութիւն մըն էր ե ւ բո լորին

զա րմա նք կը պ ա տ ճա ռէր: Ը ստ ո ր ո ւմ ե ւ

միւս եկեղեցիներէն ա լ կը Հրա ւիրո ւի

պ ա տ ա րա գելու ե ւ ք ա րո զ ե լո ւ: Ապ ա

Հա ւա տ ա րիմ իր ուխ տ ին կը վ երա դ ա ռ ­

նա յ Ա ղթ ա մա ր ե ւ մ եծա ւորէն կը ղրկո ւի

ա յցելելու Ա թ ո ռ ի ն պատկանեալ գ ա ­

ւա ռ ն ե րը — :

Մկրաիչ Վարդապեա Նուիրակ Պոլիս

Աղթամարի մեծա ւորը օգ տ ուե լով

վա րդա պ ետ ի կարողութիւններէն, մա-

նաւանդ նիւթ ա կա ն ակնկալութեամբ,

զայն կը ղրկէ ՊոլԻս -

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 625

Պոլսեցիներ իրենց Մ կրտ իչ վա րժա ­

պետը տ եսնելով որպ էս վարդապետ,

լա յն ա սպ ա րէզ կ ո ւ տան ա նոր գ ո ր ծ ո ւ -

ն էութ եա ն ե ւ նա փ ո ւթ ով կը շա Հի մեծ

ժողովրդա կա նութ ի ւն ե ւ կը լինի ինք­

նավստաՀ ո ւ Հա մա րձա կ նոյնիսկ պ ա ­

Հանջկոտ.

Օր մը Պ էշիկթ ա շի եկեղեցին քա րոզի

պ ա Հուն երբ կը տ եսնէ ա րքունի վա րդա ­

պետը ՏովՀա ննէս պ է յ Տատեան, ե ւ ա ր ­

ք ո ւն ի ճա րտ ա րա պ ետ ը կա րա պ ետ Ա մ ի ­

րա Պալեան, խ օսքը անոնց ո ւղղ ե լով կ!ը -

ս է ՝ - «Դո ւ վա րդա պ ետ պ էյ, ք ո ւ ա մբա ­

ր ա ծ վ ա ռօդէտ քիչ մըն ա լ Հա յա ստ ա նցի

Հա յերո ւս տ ուր որ գործա ծենք մեզ

Հա րստ ա Հա րող քի ւրտ երուն - թ շն ա մ ի ­

ներուն դ է մ .

Ո ւ դ ո ւ ո՜վ ա րքունի ճա րտ ա րա ­

պետ, բ ա ւ է որ սուլթ ա նա ց պալատներ

շինես, ե կո ւր քեզ Հա յա ստ ա ն տանիմ,

Հոն մեր նախնեաց ա ւերա կներ շատ

կան, եկո ւր ն որ ո գ է մեր փ լած եւ կիսա -

ւեր ա մրոցներ, բ երդ եր ե ւ պալատներէ՝.

Վա նցի վա րդա պ ետ ի քա րոզները

յա ջս պ ա Հպ ա նողա կա ններուն ա նմա րսե­

լի կը թ ո ւին , մինչ Հա սա րա կութ իւնը կը

գտ նէ իր սրտ ին ո ւ Հոգիին բա րեկա մ ե ­

կեղեցա կա նը ե ւ խ ո ւռ ն ե րա մ կը լեցուին

լսե լո ւ իր ո ւժեղ խ օսքերը. 1855ական

թ ուա կա ն ն երո ւն ° ւր ո պ ա յէն կը ծա ծա -

նէր «Լուսաւորեալ Խաւարեալ»ի շա ր ­

ժ ո ւմ ը . Մ կրտ իչ վա րդա պ ետ Խրիմեան

ալ իր փափաքներէն մ ղ ո ւա ծ կը ջա նա յ

ըն դ ա րձա կե լ իր գ ո ր ծո ւն էո ւթ ե ա ն գիծը

ե ւ Պ ո լսո յ մ էջ կը Հա ստ ա տ է «Արծուի

Վասպուրականի» ա մսա թերթը.

Մկրտիչ Վարդապետը խմբագիր

Խ րիմեա ն վա րդա պ ետ ն ո ւիրո ւա ծ

գ ա ւա ռ ի լո ւսա ւորո ւթ եա ն մեծ գործին

1856-ին կ ա ռն է իր մ ա մ ո ւլը ե ւ կ ո ւ գ ա յ

Աղթամար, Հոն դպ րոց բա նա լո ւ եւ

թ ե ր թ Հրա տ ա րա կելու. Բ ա յց Հա նդիպ ե­

լո վ զինքը ձեռնա դ րող Գ ա բր ի է լ Եպ իս­

կոպ ոսին ե ւ միա բա նութեա ն մ ե ր ժ ո ւ­

մին, կ ո ր ո շ է երթ ա լ Վ ա րա գ, Հո ն ի րա ­

գ ո ր ծ ե լո ւ իր իղձը . Ո ւ նախ կը տ եղա ւո-

ր ո ւի Տա յնկո յսներ եկեղեցւո յ ծոցը, Հոն

սկսե լո ւ տպարանի գործը , Հոն ա լ կը

բա ղխ ի ընդ դ իմ ութ եա ն , ա յնպ էս որ

տ եղւո յն երեսփոխ ան Շա ղոյեա ն Պետ ­

ր ոս աղան միշտ պաՀպանողական

մարդ, կը սկսի իր ա րգելքները յա ր ո ւ-

ցա նել ե ւ կըսէ©

«Ախմախ հէրիք, էլիրէ Վանէն չում

Ըստամպօլ տընկատընկ գնացեր, քիանի

մը կտոր փէտ փէտուր, էրկըթի փշուր

մշուրներ բերեր ի թուղթ պիտի տըպի: տէ'

խողկօտ, վարդապետ իս գնա մտի վանքդ

ժամ պատարագիդ խաոնուի: Ամօթ չի±

վարդապետը կազաթայ տպի...»:

Խրիմեան շնորՀիւ Պ ո լսո յ մ է ջ թ ո -

ղուցա ծ իր զօրեղ ա զդեցութեա ն կը յա ­

ջողի կ ա րգ ո ւի լ վանաՀայր Վ ա րա գ ա յ ե ւ

ա ջա կցութ եա մբ Վա նա յ լուսա միտ դա -

սուն կը գ ո ր ծ է որպ էս ջա Հա կիր լոյսի'.

կը Հիմնէ Հոն ժա ռա նգ ա ւորա ց վա րժա ­

րա ն եւ կը Հրա պ ա րա կէ « Ա րծո ւի Վ ա ս-

պուրականի> ա շխ ա տ ա կցութեա մբ օրո ­

ւա ն խ իստ Հա զուա գիւտ գրող ա շխ ա ր­

Հականներու ո ւ եկեղեցա կա ններու. 1857

թ ուա կա նն ա յսպ էս կ ը լլա յ Վ ա սպ ուրա -

կանի լո ւսա ծին տարին ե ւ միա նգա մա յն

պաշտօնական կ ռ ի ւն ընդ մ էջ լուսոյ եւ

խաւարի ո րո ւն որդիներն ա ւելի ուժեղ

էին ե ւ Հա րուստ քա ն լո ւս ո յ որդիք որ

էր ժողովուրդը Հա զիւ ե րկո ւ տարի

Խրիմեան վա րդա պ ետ ը կրցա ւ շա րո ւն ա ­

կել իր գ ո ր ծը տ ոկա լով իր Հա կա ռա ­

կորդ ներուն ա ն լուր չա րիքներուն ե ւ

ա րգելքներուն .

խրիմեան Վարդապետը Ամբաստանեալ

Մ կրտ իչ վա րդա պ ետ ի թշնա միները

նքուն ա նդա դա ր ա մբա ստ ա նա գրեր

կը տեղան պ ա տրիարքարան մա տ նա ն­

շե լով զա յն ի բր ե ւ խ ռովա րա ր ե ւ վտ ա ն­

գա ւո ր . Պա տ րիա րքա րա ն կը Հա րկա դ ­

ր ո ւի Խ րիմեա նը կանչել Պոլիս, ո ւր Հեր-

մ նա րեր

626 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ք ե լով իր դ է մ եղա ծ զրպարտութիւննե-

րը յաղթանակաւ կը վերա դա ռնա յ Վա ն

ե ւ 1854-ը կը լինի խ րիմեա նի բ ա րո յա ­

կան յա ղթա նա կի տարին.

Սակայն, իր Հա կա ռա կորդները

չՀա ն դո ւրժե լով իրենց պարտութեան

ցա ւին, կը վա րձեն ք ի ւրտ մը որ սպաննէ

խ րիմեա նը. Բ ա յց ք իւրտ ը իր ոճիրի պա-

Հո ւն ս ա ր ս ո ւռ մը զգ ա լով դ ո ւր ս կո ւ

գ ա յ դա րա նէն ե ւ կ ի յն ա յ սրբա շող վա ր­

դա պ ետ ին ա ռա ջ կը խ ոստ ովա նի իւր

ոճրա յին միտ քը ե ւ ա նոր օրՀնութիւնը

կը Ի նդ ր է -Վա րդա պ ետ ը կ օ ր Հ ն է ք իւրտ ը եւ

կ ՚ա րձա կէ դրա մա կա ն նուէր մըն ալ

շնորՀելով .

Մկրաիչ Վարդապեաը Պաղահաւաք

1860 Մ ա յի и 24-ին կը Հրա պ ա րա կուի

Ա զ գ ՝ ՍաՀմանադրութիւնը որո ւն տրա­

մադրությամբ խ րիմեա ն դիւրութիւն-

ներ կը տ եսնէ ընդ ա րձա կե լո ւ իր գործը ,

ուստ ի, 1860 Ն ո յեմբեր 10-ին կը մեկնի

Ռ ուսա ստ ա ն ե ւ կը ներկա յա նա յ Պոլսեցի

Մ ա տ թ էոս Ա- կա թ ուղիկոսին , կը Հա ն­

դիպ ի Հոն Հա կա կիրներու ե ւ Հա մա կիր-

ներու, ե ւ վերջա պ էս կոնդա կ ա ռնելով

կը շրջա գա յի ժողովա րա րութ եա ն. Ա մ էն

տեղ ո ւշա դ ր ո ւթ ի ւն կը գ ր ա ւէ . Հա ս ա ­

րա կո ւթ եա ն Հիա ցու մի ա ռա րկա յ կը

դա ռնա յ. Հ ո ն իրեն ի մեծա րա նս կը շի ­

նո ւի «0ու գալուսադ բարի արծիւդ հայ-

րենեաց » երդը.

«Խաւարեալ»ները չեն Հա նդուրժեր

խ րիմեա նի ա զա տ ա շունչ քա րոզներուն

ո ւ ժ ող ով ո ւրդ ը սա կա յն կը փ ա ռա ւորէ

«Ահա' վարդապեա էսենց կ’ուլլի......»:

«Խաւարեալներ> դժդ ոՀո ւթ եա ն դրեր կը

տեղան էջմիա ծին, կա թ ուղիկոսը զինք

ետ կը կա նչէ ե ւ ետ կ ա ռ ն է կոնդա կը.

խ րիմեա ն վա րդա պ ետ ը սակայն, չ յո ւսա -

Հատ իր ե ւ կը շա րունա կէ պտղաքաղը,

Ռ ուսա ստ ա նէն կ անցնի Պարսկա ստա ն

ո ւր ա մենուրեք կ ը ն դ ո ւն ո ւի մեծ պատ-

ո ւո վ .

Թ ՚ա ւրիզի մ էջ Հի ւրընկա լ եկեղեցւո յ

ժա մկոչը օր մը կը Հա րցնէ ճա շի Համար,

«Հայր սուրբ, փրթօշ կ’ուաե±ս: Օրհնած

փրթօշ ի±նչ է բեր նայիմ: ժամհարը կը բե­

րէ հողէ մաթրաթը (հողէ աման) լեցուն

մածնաթան, մէջը վարունգ, կարքս, սոխ,

աէր աղօթիկ եւայլ: Օրհնած, կ’ըսէ վար­

դապեաը, այս է իմ սիրածս, ամէն օր

բեր...»:

խ րիմեա ն վա րդա պ ետ ը ո ւթ ն ամիս

բա ցա կա յելէ Ռ ուսա ստ ա ն ո ւ Պ ա րսկա ս­

տան շրջե լէ ետքը կը վերա դա ռնա յ Վա ն

1861 Յ ունիս մէկին՝. Ո ւ Հա կա ռա կ բ ո ր ­

բ ոք ո ւա ծ ա տ ելութեա նց նոր կորով ով կը

պ ա յծա ռա ցնէ վանքը ե ւ 1862 Մա յիսին

կը կա տ ա րէ ա ւա րտ մա ն Հա նդէսը իր

տ ա սներկու ա նդրա նիկ շրջա նա ւա րտ նե­

ր ո ւն , յո ր ո ւմ էին ^ա րեգին Ս րո ւա նձ-

տեանց, Ա րսէն ^ ոխ մա խ եա ն եւ ա յլք բ ո ­

լորն ալ ա կա նա ւոր եկեղեցականք ա պ ա ­

գ այի ն .Ա յս ժամանակին կը զո ւգա դիպ ի

Զ է յթ ո ւն ի կ ռ ի ւը թ ո ւր ք ե ր ո ւն Հետ, երբ

ա զգը յո յս ի եռա նդ ով կը խ ա նդա վա ռ-

ո ւէր .

Խրիմեան Վարդապեաը Առաջնորդ Մուշի

Մինչ վանեցիք Վ ա րա գ ա յ վա նա Հա յ-

րութիւնն ա նդա մ կը զլանային Խ րի-

մեան Վա րդա պ ետ ին , Մ ո ւշի ա զգա յին ­

ները իմ ա ստ ութ ի ւն կո ւն ենա ն ա յդ Հա յ-

րենա սէր վա րդա պ ետ ը Հրա ւիրե լ իրենց

որպ էս Ա ռա ջնորդ .

1862-ին Օ գոստ ոսի վերջերը Խ րիմ-

եան կը Հասնի Մ ո ւշ ե ւ կ ը ն դ ո ւն ո ւի մեծ

շո ւք ո վ ժ ող ով ո ւրդ էն ո ւ կա ռա վ ա րու-

թ ենէն .

խ րիմեա նի ա ռա ջին գ ո ր ծը կ ը լլա յ

Ս- կա րա պ ետ ի վանքին մ էջ բա նա լ ժա-

ռա ն գա ւորա ց վա րժա րա նը ե ւ շա րժմա ն

կը դնէ «Արծուիկ Տարօնոյ> մամուլը, ա-

ջակցութեամբ ^ա րեգին Վրդ՝ Ս րո ւա նձ-

տեանցի.

խ րիմեա ն վա րդա պ ետ ը Մ ո ւշի մ էջ

այնքան շա ղա խ ուեցա ւ ժողովրդա յին

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 627

կեանքին, նոյնա ցա ւ անոնց ա պ րումին

Հետ ե ւ ի ւրա ց ո ւց անոնց վիշտ երն ո ւ

տա ռա պ ա նքը, այնքան ն ուիրուեցա ւ

մեղմա ցնելու ա նոնց ցա ւերն ե ւ լեցնել

կա րօտ ութ ի ւնք որ ժ ող ով ո ւրդ ը անոր

մ էջ տ եսա ւ իսկ ե ւ իսկ Հարազատ Հօր մը

սիրա լիր սիրտ ը եւ Հոգեբուխ ա րտ ա յա յ-

տ ութ եա մբ զա յն ա նուա նեց Հա յրիկ ո ւ

ա յս ա նունը եղա ւ ա րժա նա ւոր ա նունը

Մ կրտ իչ վա րդա պ ետ խրիմեանին,

0 ր մը Հա յրիկ կ ՚ա յցելէ բա նտ ե ւ Հոն

կը տեսնէ ըմ բո ստ ութեա ն յա նցա նքով

շղթա յա կա պ ք իւրտ եր , ո ւ դ ա ռնա լով ի ­

րեն Հետ եղողներուն կ ըս է ըն դ կատակս

«Երանի՜ այն օրուան երբ բանաերր լեցո­

ւին հայ քաղաքական յանգաւորներով,

այն աաեն Միայն կր լեցուինք ազաաու-

թեան յոյսով. •.»:

Մ ո ւշի մ էջ Հա յրիկը կը ջանայ քի ւր ­տ երու ե ւ Հա յերու մ էջ գոյա ցնել բա րի

դրա ցնութեա ն Հա սկցողութ իւն ե ւ ա յդ ­

պ էս ապաՀովել ժողովուրդը ա ւա րա ռու-

թենէ: Ո ւ կ աշխատի մանաւանդ դադ-

րեցնել պ ա նդխ տ ութեա ն Հոսանքը, Ա յս -

պ էս Մ ո ւշի Հա յո ւթ իւնը իր Հա յրիկով կը

սկսի լո ւսա ւոր ե ւ խաղաղ շրջան մը,

Հայրիկր Դաւաճանուած

Յետ ա դիմա կա ն տ ա րրերը սակայն,

Հոն ա լ ցցուեցա ն ա յն վա րդա պ ետ ին

դ է մ զոր ժ ող ով ո ւրդ ը իրեն Հա յրիկն

ճա նչցա ւ, Վա նքի միաբանները, վա շխ ա ­

ռ ո ւ աղաներ, որոնք սա նձա Հա րուա ե

էին Հա յր իկ էն կը դիմեն կա ռ ա վ ա րո ւ­

թ եա ն մօտ ե ւ իրենց ա ն ձնո ւէր Հա յրիկը

կը դա ւա ճա նեն ո ւ կա մբա ստ ա նեն ի բ -

ր ե ւ խ ռովա րա ր ե ւ գ ր գ ռ ի չ ա պ ստ ա մ­

բ ո ւթ ե ա ն :

Ասոնց գ լխ ա ւորն էր մի ոմն Վ ա ր -

դան Ա ղա Մ ա միկոնեա ն:

կա ռա վ ա րո ւթ ի ւն ը կը գոցէ տ պ ա ­

րա նը ե ւ Հա յր իկ ը Հետ եւեա լ նա մա կը կը

գ ր է անոր՝,

«Մեծարգոյ Վարդան Աղա խոհական

Մարդ, Տարօնոյ Արծուիկին հաՄար ինչ ո-

րոգայթներ որ լարուած են եւ կր լարուին'

գիաէ Հայր Արծիւր: Եղբայրաբար կր

խրաաեՄ քեզ, թո՜ղ աուր այդ ձեռնարկու­

թիւնդ եւ սովորիր հեաեւիլ Յիսուսի հե-

զութիւններուն: Եթէ փարաւոնաՄիա ո­

գիով կ’իյնաս Մովսէսի Մր եաեւէն' աՄէն

ասեՄ քեզ, ԿարՄիր ծովին Մէջ պիաի խեղ-

դուիս, ողջ լեր:

Աղօթարար

խրիՄեան Հայրիկ»

1863 Յուլիս 13

Հայրիկի դէմ վտ ա նգա ւոր դիրք էին

բ ռ ն ա ե մա սնա ւորա պ էս Յ ովսէփ եպ իս­

կոպ ոս ե ւ վանականք, որոնց բող ոք ն ե ­

ր ո ւն Հետ եւա նքով Պա տ րիարքարան կը

կա նչէ Հա յրիկին ’, 1864-ին Հա յր իկ ը կ՚եր­

թ ա յ Պոլիս ե ւ Պա տ րիա րքա րա նի մէջ

կ՚արդարանայ, կա ռա վ ա րո ւթ ի ւն ն ա լ իր

կա րգին քննիչ մա րմին մը կը ղ րկէ Մ ո ւշ ,

ո ւ ա նոնց ալ քննութ եա նց ա րդիւնքը

կ ը լլա յ Հա յրիկին ա նմեղո ւթ ի ւնը :

Ա յս միջոցին Ա րեուիկն երը - Հ ա յ ­

րիկին գորեա կից վանականք ե ւ ա շա ­

կերտ ներն ա ռ աՀի փախեր էին լեռները,

ո ւր կ է նամակ կը գրեն Հա յրիկին ի չ գ ո ­

յ է մելա նի կը գորեա եեն կա թիլներ ի ­

րենց արեանը փ ուշով եա կելով մ ո ր ­

թը---՝,

1865ի գա րնա ն Հա յրիկը Պ ո լսէն կը

վերա դա ռնա յ Մ ո ւշ , բ ա յց ք ի ւրտ ո ւ Հա յ

խ ուժա նը վանքի դ ո ւռ ը դ իզ ուա ե կ՚ար-

գիլեն Հա յրիկին մտ նել վա նքը: Ո ւ Հ ա յ ­

րիկն ա լ կը մեկնի կա րին ' որ տեղի Ա -

ռա ^նորդը Յ ա ր ո ւթ ի ւն եպ իսկոպ ոսի դ ի ­

մ ո ւմ ին վրա յ Պա տ րիա րքա րա ն կը մի-

ջա մտ է ե ւ կա րն ո յ կուսա կա լը կը Հրա ­

մ ա յէ ք նն ո ւթ ի ւն բա նա լ Մ ո ւշ ե ւ խ ռ ո ­

վա րա րները եօթա նա սուն թ ո ւր ք եւ

քիւրտ , կ ա քսորուին ո ւ վեց ա լ վա րդա ­

պետներ կը ղրկո ւին Ե րո ւսա ղէմ :

1866-ին Հա յր իկ ը կ ՚ե րթ ա յ Պոլիս '

միա նգա մընդմիշտ վերջ տ ա լու իրեն

դ է մ եղա ծ թշնամութիւններուն: Վ ա ր ­

դա պ ետ ներ Ե րո ւսա ղ էմ էն կը բերո ւին

628 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Պոլիս ե ւ դ է մ ա ռ դ է մ Հա յրիկի ներկա ­

յո ւթ ե ա ն կը դա տ ուին . Ա յս ա նդա մ ալ

Հա յր իկ ը իր նոր ա նունով փ ա ռա ւո րո ւե -

լ ով Պ ո լս ո յ մ է ջ« Տար օնոյ Հա յր իկը կը

ճա նչցուի «Հայոց Հայրիկը^, ո ւ իր ք ա ­

րոզներն ա մփ ոփ ելով կը շինէ «Մարգա-

րիա Արքայութեան Երկնից» դիրքը .

1866 -ի աշնան Հա յրիկը Պ ո լսէն կը

վերա դա ռնա յ Մ ո ւշ . Կ ը ն դ ո ւն ո ւի մեծ

շո ւք ով , ո ւ ա քսորա կա ն վա րդա պ ետ նե­

ր ո ւն Հա մա ր ն եր ո ւմ խ նդրե լով պ ա տ ­

րիա րքէն , բ երե լ կ ո ւ տ ա յ վանքը.

Թ շնա միներ, սակայն, ա ւելի կա տ ­

ղա ծ մա Հա փ որձի կը դիմեն ե ւ գիշեր մը

պ ա տ ուՀա նէն տեղացող գնդա կներէն կը

վիրա ւորո ւի Հա յրիկին ձեռքը .

Ա յս դ ժ ո ւա րո ւթ ի ւն ն երէն Հա յրիկը

յո գ ն ա ծ , կա րօտ ը կը զ գ ա յ կ ա զ դ ո ւր ո ւմ ի

ե ւ ա յցե լո ւթ իւն մը կ ո ւ տ ա յ Վա ն, Վ ա ­

րա գին, ո ւր ժ ող ով ո ւրդ ը կը դ իմ ա ւորէ

իր Խ րիմեա ն Մ կրտ իչ վա րդա պ ետ ին ի բ ­

ր ե ւ « Հա յոց Հա յրիկդի մեծ ը ն դ ո ւն ե լո ւ­

թ ի ւն ո վ . Ա յս օրերս ա ւե լի կը սա ստ կա ­

նա յ «Պօղոս Ապ ողոսեա նդ խ նդիրը որ կը

տ եւէ 40 տարի (1856-1896).

Հայրիկը' Եպիսկոպոս Տարօնոյ

Հա յրիկը Վ ա րա գա յ ժա ռա նգ ա ւո -

րա ց վա րժա րա նի բ ա ր ւո ք վիճա կէն գոՀ

ե ւ կա զդոյր 1868-ին վերա դա րձա ւ իր

Ա ռա ջնորդա կա ն Ա թ ո ռ ը Մ ո ւշ , ո ւր

գտ ա ւ թշնամութիւններ մա րա ծ ե ւ իր

ցա նա ծ գա ղա փ ա րա կա ն սերմերը ա ր ­

դ ի ւն ա ւորո ւա ծ . Ա յնպ էս որ Մշեցին

միշտ իր Հա յրիկը վա յելե լու Հա մա ր դ ի ­

մեց պ ատրիա րքա րա ն ե ւ խ նդրեց Հ ա յր ի ­

կին եպ իսկոպ ոսա ցո ւմ ը Ո ւստ ի 1868

Հ ո կ տ ՝ 19-ին, էջմիա ծնի մ է ջ կ օ ծ ո ւի ե ­

պ իսկոպ ոս , ^ էո ր գ ^՝ կա թ ողիկոսէն .

(Ը ստ ընկալեալ սովորութ եա ն ե-

պ իսկոպ ոսա ցուներ լիա ռա տ նուէրներ

կ ո ւ տան եղեր կա թողիկոսին ե ւ ա ռա ջա ­

ւո ր միա բա ններուն). Հա յրիկը տ ա րա -

ձա յնե լ կ ո ւ տ ա յ թ է ինքը Շա միրա մի

ո ւլո ւն ք ն երէն ե ւ Վ ա նա յ ծովի մ ա րգա ­

րիտ ներէն շա րոցներ բերա ծ է նու էր

տ ա լու որոնց որ անկ է . Ա կնկա լողներու

յո յս ը սա կա յն կը փ ոխ ուի մի տեսակ թ ա ­

ք ո ւն զայր ոյթ ի « եր բ Հա յր իկ ա մէն մ է ­կին կ երկա րէ մ է յմ էկ օրինակ «Մ ա րգա ­

րիտ Ա րք ա յո ւթ եա ն ծրկնից> դիրք՝.

կա թ ուղ իկոսը սրտ նեղա ծ ա յս վա ր­

մո ւնքէն , օծմա ն օրը չի յա նձներ եպ իս­

կոպ ոսա կա ն պանակէ լանջախաչը, կը

յետ ա ձգ է ո ւրի շ օր. Եպ իսկոպ ոս Խ ր իմ ­

եան կը վերա դա ռնա յ կա րին ե ւ ցրտ ա ­

շունչ ձմեռէն չորս ամիս կ ’ար Գի լո ւի

Հոն, ապա մեծա ւ փ ա ռօք կը տ ա րուի

Մ ուշ.

Խրիմեան Հայրիկը' Պաարիարք

Տ ա րօնոյ եպ իսկոպ ոսը Հա զիւ տարի

մը կը մնա յ իր Ա թ ո ռ ը Մ ո ւշ ե ւ կը վա յե ­

լէ . 1869 Սեպ տ՝ 4-ին, Պ ո լսո յ Ա զ գ ՝ Ժ ո ղ ո -

վը Խ րիմեա ն ը կըն տ ր է Պա տ րիա րք Պոլ-

սոյ. 1869 Հոկտ ՝ 3-ին, Հա յրիկ կը մեկնի

Պոլիս ե ւ 5000 մշեցի ձիաւորներ մ էկ օր ­

ուա ն ճա մբա յ կո ւղ ե կց ի ն իրենց Հ ա յր ի ­

կին.

Պա տ րիա րք Խ րիմեա ն մինչեւ Տրա-

պիզոն ճանապարՀի ա ռա րկա յ կը դ ա ռ -

նա յ Հա յ, յո յն , թ ո ւր ք Հա սա րա կութեա ն

ե ւ կա ռա վա րութ եա ն խ ա նդա վա ռ ցո յցե ­

ր ո ւն ե ւ մեծարանաց, ո ւ մա սնա ւոր շ ո ­

գեն ա ւով մը 1869 Ն ո յ՝ 6-ին կը ժա մա նէ

Պոլիս ա զգա յին ո ւ պետական շքեղ պ ա ­

տ իւներով .

Հա յրիկի փ ա ռքը վ էճի դ ո ւ ռ կը բ ա ­

նա յ մշեցի ե ւ վանցի Հա յերո ւ միջեւ.

Մշեցիք կըսեն ՝ «Նա' ի դա Հայրիկը մը'ր -

Հայրիկն է: Մշու առաջնորդ էղաւ, էդոր

համր լէ բրին պաարիաք է նիցին»: Վանե­

ցիք ալ կ’ըսեն, «չէ' խայրիկ մե'ր խայրիկն

ի, որ գնաց Մուշ ուսում աարածեց ու

Մշու երկիրը լուսաւորեց»:

Հայրիկը իր պատրիարքական գ ո ր -

ծո ւն էո ւթ եա ն ա ռա ջին նիւթն ըրա ւ

ա զգ՝ սա Հմա նա դրութ եա ն վերա քննու­

թ ի ւնը , որպ էսզի ընդ լա յնէ գ ա ւա ռ ն ե ր ո ւ

իրա ւա սո ւթ եա նց սա Հմա նը ս ա ւա ռ ն ե ր

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 629

լրջօրէն գրա ւեն պատ րիա րքա րա նի ո ւ ­

շա դ ր ո ւթ ի ւն ն իրենց վիճա կին վրա յ, ե ւ

մա սնա ւոր ո յժ տ րո ւի գ ա ւա ռ ն ե ր ո ւ լ ո ւ ­

սա ւորութ եա ն .

Ա յս պ ա տ ճա ռա ւ Պ ո լսո յ մենատէր-

ներու աչքին Հա յրիկը Հա ճելի չեղաւ,

բ ա յց պ ա շտ ուեցա ւ գա ւա ռա ցիներէն

մա նա ւա նդ մշեցիներէն ու վանցիներէն

որոնք կոպ իտ ոյժերն էին Խրիմեանի

կողքին ի Հարկին.

Հա կա ռա կորդ ները սա կա յն որոնց

պետերն էին Ւզմիր լեա ն 0 ա տ թ էո ս վ րդ -

©ը, (ապա կա թ ուղիկոս ) ե ւ Ստեփան է ֆ ՝

Փափազեան, երկուքն ա լ պ ա տ րիա րքա ­

րա նի կար ե ւոր պաշտօնեայք, ա նլուր

զրպ ա րտ ութ իւններով ամբաստանեցին

Խրիմեա նը, որ ա յլեւս չկա րենա լով Հա ն­

դ ո ւր ժ ե լ յետ ք ա ռա մ եա յ տաժանակիր

պ ա շտ օնա վա րութեա ն 1873 Հոկտ© 3-ին

Հրա ժա րեցա ւ.

Ն երսէս պ ա տ րիա րք Վարժապե-

տեան իր անդրա նիկ կոնդա կով Խ րի-

մեա նը յա յտ ա րա րեց որպ էս ա նբասիր ե ­

կ եղ եցակ ա ն.

խրիմեան Պատգամաւոր ի Պէրլին

Հա յրիկը պատրիարքարանէն ք ա շ­

ո ւեցա ւ Գ ո ւս կ ո ւն ճ ա գ ե ւ եղա ւ քա րոզիչ

տ եղւո յն եկեղեցիին.

1877 Ա պ րի լ 13-ին ծա գեցա ւ ռ ո ւ ս -

թ րքա կա ն պատերազմը, որ Հա յերուս

ա րժեց Աղբակի, Պայազիտի, Ալաշկերտի

ջա րդերը ե ւ վերջա ցա ւ թ ո ւր ք ե ր ո ւ պ ա ր-

տ ութ եա մբ .

Պա տ երա զմի ընթա ցքին Ն երսէս

պ ա տ րիա րք Աղաներէն թ ե լա դ ր ո ւա ծ

Հրա տ ա րա կեց կոնդա կ մը, ո րով կը դ ա ­

տ ա պ ա րտ էր Ռ ո ւսիա ն ե ւ յա ղ թ ո ւթ ի ւն

կը մա ղթ էր թ ո ւրք ին . Ս ո ւլթ ա ն ի վա ր­

ձա տ ր ո ւթ ի ւն այս ծա ռա յո ւթ եա ն իր

ձե ռ ք ո վ օսմ© ա© կա րգի պա տ ուա նշա ն

կախեց պ ա տ րիա րքի կո ւրծքէն .

Խ րիմեա ն այս շքա նշա ններուն ա կ ­

նա րկելով ըսա ւ պ ա տ րիա րքին . «Ոչխար­

ներուն ոսկորներէն մանեակ շինեցին եւ

հովիւի վիզէն կախեցին»:

1878 Յ ո ւն ո ւա րին պ ա տ երա զմը վեր ­

ջա նա լուն ե ւ Հա շտ ութեա ն դա շնա գրին

գ ր ո ւե լո ւն ա ռ թ ի ւ Պ ո լսո յ մ է ջ Ա ն գ լիո յ

դեսպ ա նը Մր© Լէյա րտ թ ե լա դ րեց Վար-

ժապետեանին, դ իմ ե լ ռ ո ւս Հրա մա նա ­

տարին ե ւ խ նդրե լ որ պաՀանջ դ նէ Հա յ­

կա կա ն նա Հա նգներու ինքնա վա րութ ի ւ-

նը. Խ նդրա նքն ըն դ ո ւն ո ւեցա ւ ե ւ դ ա շ­

նա գրին 16րդ յօդ ո ւա ծն եղա ւ «Հայկա­

կան Հարցը» որ չգ ործա դ րո ւեցա ւ. Ո ւ

շնորՀիւ Գերմա ն իո յ թրքա քա ղա քա կա -

նութեա ն, նոր վեՀա ժողով մը գ ո ւմ ա ր ­

ո ւեցա ւ Պէրլին.

Պ ո լսո յ Հա յ ա ւա գա նին ե ւ Ներսէս

պ ա տ րիա րքը որոշեցին պ ա տ ուիրա կո ւ­

թիւն մը ղրկե լ Պէրլին. Նա խ ա գա Հը կա ր ­

գ ո ւեցա ւ Խրիմեանը, խ որՀրդա կա նները

*նարպէյ սրբա զա ն, Սինա ս Չ երա զ եւ

Ստեփան Փափազեան, որ մ ղ ո ւմ տան

Հա յկա կա ն Հարցին.

Պ ա տ ուիրա կութ իւնն ա մէն տեղ ա ր ­

ժա նացաւ փ ա ռա շո ւք պ ա տ իւներու. Վ ե­

Հա ժողովին ա նդա մներէն ա լ մ եծա րո ւե ­

ցան. Բ ա յց Հա յկա կա ն Հարցը ընթա ցք

չա ռա ւ, խ նդրա նքներ մա տ նուեցա ն ա մ ­

լո ւթ եա ն ե ւ 16րդ յօդ ո ւա ծը գլխ իվա ր

դ ա ռնա լով եղա ւ 61-րդ յօդ ո ւա ծը ե ւ

բ նա ւ չգործա դ րո ւեցա ւ.

Պ ա տ ուիրա կո ւթ ի ւնը յո ւսա լք ո ւա ծ

ո ւ սգ ա ւո ր ե ր ե ւո յթ ո վ ետ դ ա րձա ւ Պ էր -

լինէն ե ւ 1878 Յ ո ւլիս 30-ին Հա սա ւ Պ ո ­

լիս.

Ա յսպ էս թ ա ղ ուեցա ւ Հա յո ւն դա տ ը

ե ւ յո ւսա Հա տ ութ եա ն երկունքներէն

ծնա ւ յեղա փ ոխ ութ իւնը իր Հա կա մա րտ

ճի ւղ երով ի մշտնջենական ե ւ վճռա կա ն

գ ո ր ծ ո ւն էո ւթ ի ւն .

Հայրիկ Հոգատար Սովելոց

Ա րեւե լեա ն պ ա տերազմին Հետ եւա ն­

ք ո վ ա մբողջ Հա յա ստ ա նը, մա սնա ւորա -

պ էս Վա սպ ուրա կա նը, ենթ ա րկուեցա ւ

սովի. Ո ւստ ի Վ ա նէն Խ րիմեա ն ընտըր-

ուեցաւ ա ռա ջնորդ ե ւ Պ ոլսէն ճա մբա յ

630 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ելլե լով 1879 Նոյեմբերին Հա սա ւ Վ ա ն :

Ա մ բող ջ բնակչութիւնը թա փ օր կա զմա ծ

էր դ իմ ա ւորե լո ւ, քաղաքէն մինչեւ Ա -

ւանց:

Արտազեղ խ ա նդա վա ռութ եա մբ ա ­

ռա ջն որդ ուեցա ւ Ա. Նշա ն եկեղեցին,

ո ւր կ է բա ցա կա յա ծ էր 17 տարիներ ե ւ

նորէն խ օսեցա ւ երկա թ եա յ շերեփ ի իր

Հա մբա ւա ւոր քա րոզը:

խ րիմեա ն անմիջապէս ձեռնա րկեց

քա ղա քի մեծա մեծներէն կա զմել սովելոց

յա նձնա խ ումբ մը ե ւ կերա կրե լ սովեա լ-

ները:

Հա յր իկ ի ներկա յո ւթ ի ւնը եղա ւ

փ րկա րա ր, ա նոր Հմա յքին ո ւ վստ ա Հո ւ­

թ եա ն կը ղ րկո ւէին նպաստներ ա մէն

կողմերէ: Վ ա նա յ ե ւ Ա ղբա կի մ էջ կային

66-000 սովեա լք, ա նօթ ութ ենէ մեռա ն ա ­

ւե լի քա ն 2000 Հոգի- երեք տ ա րի տ եւեց

նպաստ ի գ ործը խ րիմեա նի նախադա-

Հո ւթ եա մ բ ո ւ 12-602 օսմ- ոսկի (62-000

տոլար՛) բա շխ ուեցա ւ կա րօտ ելոց:

Հա յր իկ ի իտէալն էր ժ ող ով ուրդ ը

լծե լ Հող ա գ ործո ւթ եա ն : Ո ւստ ի Հայ շի ­

նականին ի դ ի ւր ո ւթ ի ւն , Վ ա րա գ ա յ մէջ

1880-ին բա ցա ւ դիւղա տ նտ եսա կա ն վա ր­

ժարան մը եւրոպ ա կա ն մեքենաներով՝,

Ո ւ Վ ա րա գը իր մ ա մ ուլը դ րա ւ ի բր լո յս

ժողովուրդին՝, կ ա ռ ա ն գ ա ւո րա ց ը ի

պ ա յծա ռ ո ւթ ի ւն եկեղեցւո յ ե ւ գի ւղ ա -

տնտեսականն ի շին ո ւթ ի ւն շինականին:

Հա յրիկը ծխական վա րժա րա ննե­

ր ո ւն մա սնա ւոր ո յժ տ ա լով Հա նդերձ

սկիզբ դ րա ւ իգա կա ն սեռին կրթ ո ւթ եա ն

ե ւ Աանասանի ծա խ քով բա ցա ւ Աանդխ-

տեան վարժարանը, նա եւ Գա յիա նեա նց

վա րժա րա նն իրենց թ ա ղը ո ւ Շուշանեան

վա րժա րա նը քա ղա քա մէջ:

Հա յրիկի օրերէն կը սկսին շա րքը

Վ ա նա յ մտ ա ւորա կա ններուն -գրողնե-

ր ո ւն , որոնց թ ի ւը 1880-1915 ա ւելի է քան

60 նշա նա ւոր դ էմքեր , թ ո ղ Հա զա րա ւոր

դպ րոցա կա ն ուսեա լները:

ԽԱՉԻԿ 0 Հ Ն Յ . Գ Ռ Ո ՒԶ Ե Ա Ն

(Շա ր- 1)

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 631

ՄԱՀԷՆ ԱՆՄԱՀՈՒԹԻՒՆ*

ՅՈՒՇԱԳՐՈՒԹԻՒՆ ԼՈՐՏ ՄԷՅՐՍՖՕՆ ՈՐԲԱՆՈՑԻ (1920-1924)

ԳՈՐՖՈՒ

Գ ո ր ֆ ո ւ գեղեցիկ կղզի մըն է, Ա դ ր ի -

ական ծովո ւն ա դա մ ա ն դա կուռ զա րդա ­

սեղը. Ա լպ ա նիոյ ե ւ մա նա ւա նդ իտ ա լիո յ

աչքը շ լացնողը, զոր, իտ ա լիա պ ա տ ուի ­

ր ա կո վ մը գ րա ւե լէ յետ ո յ 1923 Օ գ ոստ ո ­

սին, կրկին վ երա դ ա րձուց իր նախկին

տ իրոջ Յունա ստ ա նին.

Կղզիին կլիմա ն ա ռողջա րա ր է եւ

պ տ ղա րա ր. Երկինքն ո ւ ծովը միշտ կա -

պ ոյտ , ա րեւա ծա գին թ է իրիկնա մուտ ին

գո ւնա գեղ ա յլազան տեսա րա նները ա յն ­

քա ն նկա րչա գեղ են, որ նկա րա գրելը

գ ո ւցէ դ ոյ նոՎ կար եՓ է, բ այց դ րիչոՎ'երբեք.

նա ւա կա յքի մուտ քին կա յ բերդը,

որ նոյն ատեն ա լ զօրա նոց է . Հ ո ն եկող

ն ա ւո ւ մը ճա մբորդ ը ա յս բ ե ր դ ը երբ կը

նշմա րէ Հեռուէն, այն տ պ ա ւորութ իւն ը

կ ՚ո ւնենա յ թ է ո ւղտ մը ծնկա չոք, Հետ ոյ-

ք ը Ա լպ ա նիոյ դ ա րձո ւցա ծ նստ ա ծ է, իր

բերդին վերնա մա սն ա լ իր Համէտին

նմա նութ իւնը կ ՚ո ւնենա յ.

\Նաւամատոյցը ո ւր կա նգ ա ռա ւ մեր

նա ւը, քա րա փ ին շատ մօտ իկը ինքզինք

կա շկա նդեց ո ւր ե ւ կար շատ փ ոքրիկ

կղզեա կ մը.

0 ա ղ ա քը ընդա րձա կ չէ, բ ա յց ո ւնի

շո ւկա յ, բա ւա րա րե լո ւ տ եղւո յն բնա կիչ­

ներէն զատ Ալպանիայէն շոգ եմ ա կո յկով

Հոն եկող ո ւ գա ցող ալպանացիները.

Բնակչութեան մ եծա գոյն տ ոկոսը յո յն

Շար. նախորդ թիւէն:

ը լլա լով միատեղ, իտալացիներ ա չքա ռու

տեղ կը գրա ւեն . 0ա ղ ա քը կոկիկ է, մ ա ­

ք ո ւր , ո ւնի պ ատմական թ է ա րդի պ ա ­

լատներ ե ւ շէնքեր. Երբ նա ւէն ցա մա ք

իջանք, աղջիկները քաղաքին մ էջ ծ ա ռ ա ­

զա րդ դղեա կ մը ա ռա ջնորդեցին, զոր

նախապէս պ ա տ րա ստ ուա ծ էր անոնց

Հա մա ր, իսկ տղաքը բերդը , ո ւր ե ւ

կա յին յո յն զինուորներ, եւ մ էկ մասն ա լ

տ ա ճիկ գերիներ.

0ենք ալ չորս , միաշարք, զ ինուորա ­

կան ք ա լո ւա ծքով կա մ ուրջով մը քա ղա ­

քին ա ռջե ւը դաշտէն անջատող, Հսկա յ

դրա ն մը լա յնա բա ց փ եղկին ա ռա ջը

սուինա մերկ պաՀնորդէն ա նա րգել բ ե ր ­

դ ը ներս մտ անք եւ քա նի մը կոտ րտ ա ծ

աջ ո ւ ձա խ փ ողոցներէ յետ ոյ, որ յա ­

տ ուկ կ ը լլա յ նման բերդ երո ւն , կա մա րէ

մը ներս մտանք. Ո ւր ի շ երկրորդ կա մա ­

ր է մը վեր բա րձրա ցող սա նդուխ ներէն

ելանք շէնքին երկրորդ յա րկը, ո ւր մէկ

կա րգի վրա յ շա րո ւա ծ կա յին ք ով քովի

շատ մը սրա Հներ, որոնք կ ա ռ ո ւց ո ւա ծ

էին յա տ կա պ էս զինուորա կա ն կա յքի

բնա կութ եա ն , մարզա նքի, պաշտպանու­

թ եա ն ե ւ ինչու չէ նա եւ նաՀանջի ե ւ փ ա ­

խ ուստ ի. Տեսա նք մ ո ւթ թա քստ ոցներ,

կա մա րա պ ա տ նեղ անցքեր, ե ւ տեղ տեղ

նշա նա ռու դիրքեր, յա տ ուկ մա նուա ծա ­

պատ շա ւիղ, որ ելք ո ւնի դ էպ ի ծով, ե ւ

որ նա եւ ջուրին տակէն կ ա ռ ա ջն ո ր դ է

դ էպ ի փ ոքրիկ կղզին .... Ա յս ծա նօթ ու-

թիւնները պիտի ունենա յինք յետ ա գա յին

երբ Հոն բնա կե լով շատ մը մ ո ւթ վա յրեր

մո ւտ ք ո ւ ելք ունեցա նք այն մա սը որ

մեզի որբերո ւս յա տ կա ցուա ծ էր .

632 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ՈՐԲԱՆՈՑԻ ՄԷԶ ՊԱՏՍՊԱՐԵԱԼ ՊԱՏԱՆԻՆԵՐ ԱԱՔՐՈՒԹԵԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՄԷԶ

Մ եզ տ եղա ւորեցին ա յդ սրաՀները.

Պա տ ուՀա նները ընդա րձա կ, տեսարանը

ծովա Հա յեա ց ե ւ լո ւսա ւոր , ո ւր կ է ն ա յո ­

ղը կրնա յ տ եսնել յո ւնա կա ն սա Հմանը

Ա լպ ա նիոյ միացնող վա րդա գոյնի խ ա ռ ­

ն ո ւր դ կա պ ոյտ լեռները, որոնք շատ ալ

Հ ե ռ ո ւ ը լլա լ չեն թ ո ւի ր .

ինչպ էս յիշեցի, ա յս սրա Հները ը լլա ­

լո վ զո ւտ զինուորա կա ն, մա շա ծ տախ­

տ ա կա մա ծ, ե ւ կիրով ծեփ ուա ծ սպիտակ

պատ որո ւն վրա յ ա գ ո ւց ո ւա ծ կ լոր գ ա ­

մերը կը ծա ռա յէին զօրա ց զէնքերն ո ւ

պ իտ ոյքները կա խ ելու. Մ ո ւտ ք ի դռնե-

ր ո ւն վրա յ գ ր ո ւա ծ են զանազան մա -

կա գ րո ւթ ի ւն ն եր յո ւնա րէն , օրինակ մօ-

տ ա ւորա պ էս - «Յոյն զինուոր, մի մ ո ռ ­

նար որ պ ուլկա րը ք ո ւ ոխ երիմ թ շնա միդ

է---> եւայլն.

Մ եր պ ա թա նիա ները ե ւ տ ոպ րա կնե­

րը կախեցինք ա յդ երկա թ գա մ երէն . ° ւ

քա նի մը գիշերներ յա տ ա կը պլանքէթին

ծա լքին մ էջ պառկեցանք, սպ ա սելով մեր

անկողիններուն գալուն՝.

ԲԵՐԴԷՆ ՆԵՐՍ

Մ օտ ա ւոր թ ի ւո վ , ո ւնէինք 35 պաշ-

տօնեայ, որոնց 15-ը մեզի ընկերացան,

իսկ միւսները բա ժն ո ւե լով ա յլ երկիրներ

գացին, որոնց ա նունները ա ռա նձին տ ա ­

լո ւ պիտի ջանամ.

Նոր տնօրէնն էր М̂Г- եւ М̂Г8-

ՕտԽՈ-- Տ էր ե ւ Տիկին Օզպրն՝ ինք յաղ-

դանդամ ե ւ բա րձրա Հա սա կ, իր տիկինը

միջա Հա սա կէն ա լ ցա ծ ե ւ նիՀար. Ա ն գ լ­

իա ցի էին ե ւ լա ւ վերա բերմունք ո ւնէին

Հանդէպ մ եզի , ե ւ նոյն զօրա նոցի շէն-

քին մէկ մասը, մ եր քովը կը բնա կ էին .

Տ ոքթ - 0էնէտին ալ չի տեսանք՝.

Ո ւսուցչա պ ետ ն էր Պրն- ^ էո ր գ

կա ռվա րենց. Շ ո ւտ ո վ կա րգի մտան խ ո ­

Հանոց, ճա շա րա ն, ննջարան, ե ւ նոյն

ատեն ննջարանը կ ըլլա ր դա սա րա ն— .

Նա եւ կօշկա կա րա նոցը.

Անկողինները որոնց Հր ա յ մեր

թ ի ւե ր ը կային, ստացանք ե ւ մա սա մբ մը

պ ա տ սպ ա րուեցա նք ցո ւրտ էն քա նի որ,

դ ե ռ կլիմա ն ցո ւրտ էր՝. Մ եր Հասակին

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 633

երկա յնքով, մէջը լեցուն տեսակ մը բ ա մ ­

պ ա կ: Պ ա ռկ ե լո ւ ա ռ թ ի ւ պ էտ ք էր մէկ

կ ո ղ մ Հա ւա քուա ծ բա մպ ա կը յա րդա րել

ե ւ ապա վրան պառկիլ, Ա ռ ա ւօտ ո ւն

զա յն ո լորե լով պատին տակ կը կրթեցնէ-

ինք որպ էս նստարան եւ ծունկերնիս

գրա սեղա ն ըրա ծ գիրք մը վրան որպ էս -

զի դա ս սորվէինք : Ո ւսո ւցիչն երէն շատ

քիչեր բա խ տ ա ւորուա ծ էին ե րկո ւ Հոգի

մէկ սենեակ ունենա լու, ոտ քի վրա յ

ա ւա նդելով դա սը : կը քնա նա յինք մ ո ւ ­

թ ի ն մէջ, վա յ անոր որ գիշերով ջրթա փ ի

ելլեր, Բ ո լո ր սրա Հները անցնելէ յետ ո յ

շօշա փ ելով վար պ էտ ք էր գա ր միզելիք

տեղը, ոտ քով փ ն տ ռե լո ւ: իսկ թ է որ մ է ­

կը նախապէս Հոն կոկողա ծ է — :

Օրեր վերջ քա նի մը քա րիւղի լա մ ­

բա րներ պատէն կախ ուեցան, կա խ ուա ծ

տեղերնին լո ւս ա ւո ր ո ղ : Օ դերը սկսա ծ

էին տաքնալ. Ե րկա թ ցիցերու քովերէն

պատի ծերպ երէն մ լուկները , որոնք բ ո յն

շինա ծ էին, թա փ ա նցա ծ էին մեր մա Հիճ­

ներուն ծալքերը՛. Նախ ապէս, ցո ւրտ օրե­

ր ո ւն զգա լի չէր, բա յց ա յժմ ,- զինուոր

չկա ր, կա ր զոՀ, որ մենք էինք: կա րծես

թ է մենք Պ ուլկա րներ եղա ծ ըլլա յինք,

իսկ մ լո ւկները յո յն եր : 0 ի ջո ց չկա ր,

միակ դա րմա նը պատի պըլպլացող լա մ ­

բին ք ա րի ւղը Հոս Հոն ցանել, որ Հ ե ռ ո ւ

մնա ն... :

0 ա ր ի ւղ ը որ թ ի թ եղ ո վ կը յա տ կա ց­

ո ւէ ր ի ւրա քա նչիւր սրաՀի, շա բա թ ուա ն

մը ժա մկէտ ը չեկա ծ սպ ա ռա ծ կ ըլլա ր,

ցա նցնուե լով ա սդ ո ւ անդ: Ա յնպ էս եղա ւ

որ, կրկին մ ո ւթ ը ննջենք եթ է Հնա րա ւոր

ըլլա յ:

Գիշերա նց կ ռ ի ւ պ ոռչտ ուք մըն է

ծա յր կ ո ւ տայ- ի ն չ կա յ- Հա րցը պարզ

է ,- մ ո ւթ ի ն քա լող մը, դիմա ցի եկողին է

խ փ ուա ծ, ե ւ կա մ յա տ ա կը երկնցողի մը

վրա յ է կոխ ա ծ ե ւ ինկա ծ-

- կո ՞յր ես չե ս տեսներ- ա նտեսանե­լի օդա մէջ բ ռ ա ծ ե ծ եղա ւ, որ ա լ ա ռա նց

ա նսա լու ներքին կա նոնա դրութ եա ն ե ւ

պատիժի կեցութեա ն, իր պլանքէթը ա ռ ­

նողը կ երթ ա ր տեղ մը ա պ ա Հովելու բ եր ­

դին քարափը, որ դ էպ ի ծովը կը բա ց-

ո ւէ ր ժա նգոտ ա ծ երկա թ ա ցողերով ա մ ­

ր ա կ ո ւռ դ ո ւռ ը :

Ա յդ դրա ն բա նա լին յա նձն ո ւա ծ էր,

որպ էս պատասխանատու, Ա րիստ ա կէս

ա նուն պարտ իզա կցի տ ղու մը ե ւ նա

զայն կորսնցուցա ծ է ր : ճ ա շի ժա մն էր,

Հսկիչը ա յդ օր Պրն. Գ է ո ր գ կա ռա վա -

րենցն էր , Ա յդ դրա ն բա նա լիին անՀրա­

ժեշտ կա րիքը կար: Պրն. կա ռվա րենց

տ ղոց լռ ո ւթ ի ւն պ ա րտ ա դրելէ վերջ,

կռա Հա ծ ը լլա լով բա նա լիին կորուստ ը,

ա ւե լո ւց բա րձրա դոչ-

- Տղա յ Արիստ ա կէս, դ ո ւն չ ե ս վախ­

նար ի մ ապտակէս- ո ՛ւր է բանալին — :

Ա րիստ ա կէս բերնի պ ա տ ա ռը կը ծա ­

մ էր սմքա ծ, մինչ տղաքը կը խ նդա յին

պրն. կա ռվա րենցի յա նգ ա ւոր բա նա ս­

տ եղծա կա ն ա սութ եա ն վրա յ, զինք ալ

մա սնա կից ընե լով իրենց խ նդուքին, իր

լա յնա ժպ իտ դէմքով:

ՀԱՅՐԵՆԱՍԷՐ ԵՐԿՈՒ ՏՂԱ0

Գ ո ր ֆ ո ւ Հնամենի բ եր դ ը ո ւր կը

բնա կէինք , միեւնո յն ժամանակ պ ա Հես­

տի, յո յն զօրա ց բնակարանատեղ էր,

որո ւն մ էկ մա սը տ րա մա դրուեցա ւ Լ М

Р Լոր տ 0 է յս ֆօնտ ի Հա յ երկսէր ո րբ ե ­

ր ո ւն 1922 թ ուա կա նին, Պ ոլսէն Հոս բ ե ր ­

ո ւա ծ , Ը նդա րձա կ էր բ եր դ ը իր ներքին

լա բիւրինթոսներով:

Միջ անկեա լ ըսենք, որ իզմիր - Գ ոն -

իա, ե ւ ա յլ վա յրերէ գ ե ր ո ւա ծ թ ո ւր ք ե ր

Հոն զօրանոցին մ էկ մա սը կը բնա կեց­

ո ւէ ի ն : Նա եւ Անատոլուէն եկա ծ յո յն ե ւ

Հա յ անպատսպար գա ղթ ա կա ններ:

Ղ1ո ւրսէն գա լիք սպ ա ռնա լիքին դի-

մ ա դ րե լո ւ Հա մա ր, բերդին ներքնա մա սի

բա ժա նումները ներքին ո ւղիներով կը

Հա ղորդա կցէին, նա եւ կա յին ներքնա-

սենեակներ, որոնք ա նգործա ծելի ի ր ե ­

ր ո վ ե ւ զինուորա կա ն պ իտ ոյքներով լեց­

ո ւա ծ գոց էին, ե ւ ա րգիլեցին մեզի ա յդ -

տ եղերը մտնել:

Օր մը սակայն, անչափաՀաս երկո ւ

634 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

տղայ ա յդ ա րգիլեա լ գօտ իէն ներս կը

մտնեն, ո ւր պաՀ դ ր ո ւա ծ էին լքեա լ գ ո յ-

քերը. Ա յլո ց կա րգին կը նշմարեն գործիք

մը, որպ էս ա չքա ռու Լթ էլէսդոբ ) - ըստ

իրենց ա նգտ ա նելի— Բ ա յց Վ_րայի

գրո ւա ծքներէն ե ւ թ ուա նշա ններէն բա ն

չէին Հա սկնա ր,- ա յս «թա նկա գինդ գ ո ր ­

ծիքին ինչ բա նի ծա ռա յելը , գ րո ւա ծք ն ե ­

ր ը ե ւ թ ո ւա նշա նները կընդօրինա կեն ,

կը տանին ա նգլերէն դա սա տ ու ո ւս ո ւց ի ­

չին.

Գ ործիք ը որ շա տ ա լ ծա նր ը լլա լու

չէր , կը մտ ա ծեն ա ռնել ե ւ որբա նոցէն փ ա խ ուստ տ ա լով երթ ա լ Հա յա ստ ա ն,

զայն նո ւ էր տ ա նելով Հա յրենիքին— -

Ո րք ա՜ն սէր Հա յրենիքին Հանդէպ© մա ն­

կա կա ն միա մտ ութ իւն .

Բա յց , նախ կա րեւոր է գիտ նա լ թ է

ի±նչ բա նի կրնա յ ծ ա ռա յե լ ա յս գործիքը.

Դա սա տ ուն թ է ե ւ կա սկա ծա նքով,

գ ո Հա ց ո ւմ կ ո ւ տ ա յ տ ղոց Հետ ա քրքրու­

թեա ն, բ ա ռ ե ր ո ւն ե ւ թ ո ւա նշա ններուն

ա ռն չո ւթ եա մբ . Ո±վ ի±նչ կրնա յ գ ո ւշա ­

կե լ բ եր դ ա րգ ե լ որբին վրա յ—

Գ ո ր ֆ ո ւ կղզիէն երթ ե ւեկը տեղի

կ ՚ո ւնենա յ տ ոմսա կով, նա ւուն վրա յ.

Նա ւեր պ ա րբերա բա ր կ երթ եւեկէին ,

խ ստ ութ ի ւն ա լ չկա ր.

Տղաքը, բ եր դ ի իրենց կա ցա րա նէն

պ լա նքէթ մը կա ռն են , գործիքը մէ^ը

փ ա թթա ծ, գա ղտ նի ա նցքով դ ո ւր ս կը

պրծին, ե ւ դ էպ ի քա րա փ խ ա րսխ ուա ծ

նա ւը կե լլեն .

Ո± ւր երթա լո ւ Հա մա ր. Հա յա ստ ա ն,

ե ւ նուէրն ա լ իրենց Հետ ա ռա ծ.

Խ ելք չեն ըներ, թ է Հա յա ստ ա ն ինչ-

պ էս պիտի երթա ն, նամանաւանդ ա յդ

օրերո ւն — երբ մեզ ինչպ իսի դ ժ ո ւա ր ո ւ-

թ ի ւն ն ե ր ով ազատեցին անգլիացիները,

ե ւ ա մերիկա ցիները 0իլլի Ս ո ւս թ ա ֆ ա

0 է մ ա լի ճիրա ններ էն...՝.

Ն ա ւ բա րձրա ցա ն տ ոմսա կ կտ րելու,

«լէբթա> մը չունենա լէ զատ իրենց խ ա -

գ ի Հա գուա ծքը ե ւ կա րճ տաբատը, որ

յա տ ուկ տա րա զն էր Լ ՝Մ .& .ի որբա նոցին

զիրենք պիտի մա տ նա ցոյց ընէր .

Ա յս ե րկո ւ Հա յ տղաքը այնքան

տ ա րուա ծ էին Հա յրենա սիրութ եա մբ որ,

չէին մտ ա ծեր, թ է նա ւը ինչքա՜ն տեղեր

կա նգ պիտի ա ռնէ.

Ն ա ւը նախ կը Հա նդիպ ի ա յլ նաւա-

կայքեր մինչեւ որ կը Հասնի Բիրէա , ե ւ

ա նկէ ա ռա ջ կորն թ ոսի նեղ ջրանցքը,

ո ւր կ է պ էտ ք է անցնի ճա մ բ որ դ ը —

Ն ա ւո ւն վրա յ, ա ռա նց տ ոմսա կի, եւ

գ լխ ա ւորը Լ.^4.?. տ ա րա զով ծա նօթ, կը

բռնուին մեր Հա յրենա սէրները, ե ւ իրենց

գն չո ւի ծրա րո ւա ծ ն ո ւէր ո վ կը յա նձն -

ուին որբա նոցի տ նօրէն М К . ՕՏՅ-

КЕ̂ ©̂©©.

ՅԱԿՈԲ֊ ԱՐՍԷՆԵԱՆ

(&ար. 17)

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 635

Ե Ր Ի Տ Ա Ս Ա Ր Դ Ա Կ Ա Ն

ԴՐԱՄԱԳԼՈՒԽԴ Մ ԵՌ ԵՂ ՄՐՆ է

Մարդիկը դրա մա գ լուխ ի վերա ծելո ւ

ո ւնա կ ո ւթ ի ւն ը նոր ե ր ե ւո յթ մը չէ ա յս

կեանքին մէջ. Նմա ն փ որձո ւթ եա ն շա ­

տեր ենթ ա րկուա ծ են, ե ւ դ ե ռ շատեր ալ

նոյնը պիտի կիրարկեն մեծ ա կնկա լիք­

ներով ո ւ յո յս ե ր ո վ . Ոմա նց մօտ յա յտ նը-

ուող , ո ւրի շներով «պ ա տ իւ զդա լ^ու ե ­

ր ե ւո յթ ը կրնա յ մաՀէն ա նդին ա լ տ եւել.

Ա յսպ էս , տ ուեա լ գերդա ստ ա նի մը մէջ

ա պ րա ծ նշա նա ւոր ա նձ մը, որ կրնա յ ա ­

ւելի քա ն Հա րիւր տարի ա ռա ջ մաՀացած

ը լլալ, Հպ ա րտ ութեա ն դրա մա գլուխ ի

կրնա յ վերա ծուիլ, նոյն գերդա ստ ա նի

յետ նորդ սերո ւնդի զա ւա կներուն կողմէ՝.

Ա ռՀա սա րա կ կա րգ մը մա րդոց

կեանքին մասին շատ բա ներ չենք գ ի տ ­

նար անոնց կենդանութեան՝, իսկ անոնց

մա Հէն ետք նոր բա ցա յա յտ ումներ կը

կա տ ա րուին, անոնց մ տ երմ ո ւթ ի ւն ը վա ­

յելա ծ, կա մ երբեմն ա լ անոնց Հետ բնա ւ

մտ եր մ ո ւթ ի ւն չունեցա ծ մ ա րդոց կողմէ .

° ւ տարօրինակ երե ւո յթ ը , աՀա այս ե րկ ­

ր ո ր դ տ եսա կի մա րդոց նկա րա գրին

ճա մ բով ի յա յտ կ ո ւ գա յ.

Ի ն չ ա պ ա Հովութիւն ունին անոնք ո ­

րոնք մ եռե լ մը դրա մա գլուխ ի կը վերա ­

ծեն. Դ րա մա գ լո ւխ դ երբ մ եռե լ մըն է, կը

նշա նա կէ թ է ա մէն ա պ ա Հովութիւն ո ւ -

նիս անոր լռա կեցութ եա ն գծով . Ա յս պ ա ­

րա գա յին, ընտ րա ծ դրա մա գլուխ իդ լռ ա ­

կեցութ իւնը , ա ւելի լա ւ է նոյնիսկ Համրի

մը լռակեցութենէն, երբ ձե ւեր ո ւ լեզուն

իսկ կիրա րկելի չէ. Հա մ ր ա նձը դա րձեա լ

լռա կեա ց է, սակայն կրնա յ ձեռա յին լե-

զո ւո վ ինքզինք ա րտ ա յա յտ ել ե ւ որոշ բա -

ցա տ րութիւններ տալ ըսա ծիդ ճշմա րտ ա -

ցիութեա ն կա մ սխալին մասին. Մինչ

միւս պարագային, երբ դրա մա գ լուխ դ

մ ե ռ ե լ մըն է, վստ ա Հ գիտես, որ ան բնա ւ

պիտի չխօսի, ոչ ա լ գերեզմա նէն գ լո ւխ ը

դ ո ւր ս Հա նելով պիտի նայի քեզի.Անա փ ա ռը նման կա ցութ ի ւն մը ա ­

ռ ա ւե լա գ ո յն չա փ ով կ օ գ տ ա գ ո ր ծ է . Ա յս ­

տեղ դնենք քա նի մը նա խ ա դա սութ իւն -

ներ, որոնք մշտ ա կա ն կերպ ով կը գ ո ր ­

ծա ծուին, մ ե ռ ե լ մը դ րա մա գ լո ւխ ընտ ­

ր ա ծ ա նձին խ օսա կցութեա նց մէջ՝ «Հա ն-

գուցեա ըշ չմ ե ռա ծ ինծի կ ը ս է ր — >,

«Հա ն գուցեա լին Հետ միշտ միասին

էինք ՝՝ ՝Ъ, «Հա նգուցեա լը միա յն ինծի կը

վստ ա Հէր իր գա ղտ նիքները— ̂ «Այ и

մա սին յա ճա խ խ օսա ծ ենք Հա նգուցեա -

լին Հետ, ե ւ ես գիտ եմ թ է ի ն չ կը մտ ա -

ծ էր ա յս Հարցին մա սին — >, «Ա յս Հա ր­

ցին գծով , Հա նգուցեա լը ե ւ ես միշտ Հա ­

մա կա րծիք էինք>, «Հա նգուցեա լին ա մ է ­

նէն մօտիկ ա նձը ես էիհ, «Մ եռնե լէն ք ա ­

նի մը վա յրկեա ն ա ռա ջ իր մօտ էի, ե ւ ա ­

կանջիս փսփ սա ց Հետ եւեա լը— >, «իր

խ օսա ծ վերջին բ ա ռ ե ր ը ես լսեցի, ե ւ ա ­

պա Հոգին ա ւա նդեց— >.

^ործը ա ռա ջ տ ա նելու անպ ա րկեշտ

մօտ եցում մըն է այս, Հ ե ռ ո ւ սովորա կա ն

իմա ստ ով Հա սկցուա ծ ճարպիկութենէն

կ ա մ աչքաբացութենէն. Ա ւե լի ցա ւա լին

ո ւ տ խ ուրը այն է, որ մ ե ռ ա ծ ա նձը ո՛չ -

միա յն բա րեկա մ ութ ի ւն ունեցա ծ կրնա յ

չըլլալ ա յսպ իսի ա նձի մը Հետ, ա յլ մօ-

տէն ճանչցած ը լլա լով զայն, իր ատենին

մերժա ծ ո ւ ա տ ելութ եա մբ ա լ լեցուա ծ

կ ը լլա յ անոր նկա տ մա մբ.

Ոմա նք սրտ ցա ւ կերպ ով Հետ եւելով

անոր խ ա բէա կա ն շա րժումներուն եւ

ստապատիր խ օսքերուն, գ լուխ նին ճօճե ­

լով կը յիշեն Հա նգուցեա լը, ո ւ կըսեն ՝

« Ո ղ ջ ըլլա ր ո ւ լս ե ր այս ըսո ւա ծները— >,

636 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

կա մ' «Վ ստ ա Հ, գերեզմա նին մ էջ ո սկ ո ր ­

ները ցնցուեցան խեղճին, ի լո ւր ա յս խ օս-

քերուն>, կա մ «Գերեզմանէն իսկ պիտի

ա նիծէ զինք, այս ըսա ծներուն Համարի,

Մ ե ռ ե լ մը դրա մա գ լուխ ի վերա ծա ծ

ա նձը սա կա յն կ ա րե ւո րո ւթ ի ւն չի տար

նմա ն քննադատութիւններու, իրեն Հա ­

մա ր ա յդ բո լո րը ա նիմաստ զրոյցներ են,

երբ ինք վստաՀ է, որ իր դրա մա գ լուխ ը բ ն ա ւ վկա յո ւթ եա ն պիտի չկա նչուի, ոչ

ալ պիտի կա րենա յ միջա մտ ութ իւն կա ­

տ ա րել իր աշխատանքին՝,

ի ր կեանքին Հա մա ր ի բր ե ւ դ ր ա ­

մա գ լո ւխ մ ե ռ ե լ մը ընտ րող ա նձին վրա յ

տ եսնուա ծ ա յլ ե ր ե ւո յթ մըն է նաեւ, ա յդ

մեռե լին դա գա ղին ետ եւէն երթ ա լո ւ եւ

անոր յո ւղ ա րկա ւորո ւթ եա ն ընթա ցքին

բա ցա ռիկ յա րգա նք մա տ ուցե լո ւ պ ա ­

ր ա գ ա ն : Ան ա յնքա ն փ ութ կոտ ո ւթ եա մ բ

կը Հասնի մեռե լին գտ նուա ծ Հա յրը, որ

զա րմա նք կը պ ա տ ճա ռէ նոյնիսկ բ որ ե -

նիներուն, որոնք բա ւա կա ն ո ւշ կ ՛ա ռնեն

Հոտ ը ո ւ կը Հասնին դիա կին վ րա յ: Ա յս ­

պ իսի մա րդիկ թ ե րե ւս մտ ա վա խ ութիւն

կ՛ունենա ն, որ իրենցմէ ա ռա ջ ո ւրի շ մը

կրնա յ գողնա լ իրենց դրա մա գ լուխ ը եւ

ա նով Հարստ անալ. Ո ւստ ի, ա մէն նա ­

խ ա զ գ ո ւշո ւթ ի ւն ձ ե ռ ք ա ռա ծ, կ՛ապաՀո-

Վէ ան իր ա պ ա գա յ դրա մա գ լուխ ը, ո ւ

բա ցա ռիկ յա րգա նք կը ցո ւցա բերէ անոր

նկա տ մա մբ: Դ ա գա ղը շա լկել, ետ եւէն

քա լել, ողբա ձա յն լալ, մօտիկ անցեալին

պատկանող ա նվա ւեր յո ւշե ր պատմել,

սրտ ա ճմլիկ պաՀեր յիշել, Հա նգուցեա լին

մա տ ուցա ծ իր երեւա կա յա կա ն ծա ռա -

յո ւթ ի ւն ն եր էն ա մէնէն սրտ ա ռուչները

թ ո ւե լ, ե ւ կեղծա ւորա բա ր Համեստանալ.

Շ ա րք ը կրնա յ երկա րիլ, սա կա յն ա յսքա -

նը բա ւա րա ր է ցո յց տ ա լու, թ է մ ե ռ ե լ մը

դրա մա գ լո ւխ ի վերա ծելիք ա նձը նախա­

պատրաստական ինչպ իսի աշխատանք­

ներ կը կա տ ա րէ:

Մ ե ռ ե լ մը դրա մա գ լուխ ի վերա ծելը,

մա րդկա յին կեանքի գ լխ ա ւոր քա նի մը

վատ սով որութ ի ւն ն երէն մին կը նկա- տուի, Ս ով ո րո ւթ ի ւն մը, ո րո ւն մ է ջ ա ­

ռ ի ւծ ի բա ժին վերա պ ա Հուա ծ է սուտ ին,

իսկ մնացեալը խ ա բեբա յո ւթ եա ն: Վա տ

սով որութ եա նց նկա տ մա մբ մա րդիկ

միշտ ա լ «բծա խ նդիրէ եղա ծ են, Նոյնիսկ

երբ կը նպ ա տ ա կա դրեն Հրա ժա րիլ ա ­

նոնցմէ, միշտ մա ս մը կ՛ուզեն ծրա րել ո ւ

ա նկիւն մը պաՀել, չկա րենա լով վերջնա ­

կա նա պ էս ձերբա զա տ ուի լ իրենց վատ

սով որութ իւններէն : Ա նոնք փ ա փ ուկ

ա նկողիններու կը նմանին, որոնց մէջ

դ ի ւր ա ւ կը մտնենք, սակայն դ ժո ւա րա ւ

դ ո ւր ս կ ՚ե լլենք ա նոնցմէ:

Մ եռելին դրա մա գլուխ ի վերա ծուիլը

ա մէնէն մեծ անպատուութիւնն է նոյն- ինքն տ ուեա լ մ ե ռ ե լի ն Հա մա ր: Ա մբողջ

կեանք մը, կրնա յ ա յդ մեռե լը ինքզինք

Հ ե ռ ո ւ պաՀած ը լլա լ միջակութիւններէ, գա ճա ճո ւթ իւններէ ո ւ ողորմելի անՀա- տ ա կա նութեա մբ մա րդոցմէ: Սակայն, ա ­

Հա իր մաՀէն ետք, իր մերժա ծ ո ւ ատած

նկա րա գիրները, բորենիներէն ա ւելի ա ­

րա գ կը Հասնին իր վրայ: Ո չ ոք պիտի ո ւ-

զէր նման խ ա յտ ա ռա կութեա ն զոՀը

դա ռնա լ, մա նա ւա նդ ինքզինք խ ա յտ ա ­

ռա կող մա րդոց կողմէ: ՈրովՀետ եւ մ ե ­

ռ ե լ մը դրա մա գլուխ ի վերա ծողը չ՛անդ- րա դա ռնա ր, որ շրջապատին մ էջ կրնան

գտ նուի լ մա րդիկ, որոնք Հետ եւելով իր

ընթացքին, շո ւտ ով կը ճանչնան իր ծա ­ծ ո ւկ ծրա գիրը, ո ւ կը ծիծաղին իր վրայ :

Ան կը խ որՀի թ է ինք աշխարՀի ա մէնէն ճա րպ իկ ո ւ խ ոՀեմ անձն է, որ նման ա ր-

ժէքա ւոր մ ե ռ ե լ մը դրա մա գլուխ ի վերա ­

ծե լո ւ փափաք ո ւ ձ գ տ ո ւմ ո ւն ի — :- Դ րա մ ա գ լո ւխ դ մեռե±լ մըն է, Ե թ է

ա յո է պատասխանդ, ինքնա վստ ա ­

Հ ո ւթ ի ւն դ չա փ է պաՀ մը, որպ էսզի քա ն­

դ ո ւա ծ անՀատականութեանդ ա ւերա կ­

ներուն վրա յ չվա յես եղեռնա լա ց բ ո ւե ­

ր ո ւ պէս: Մ ի մոռնա ր, որ միշտ ետ դա րձ

մը կա յ կեանքի մէջ, ե ւ ինքնութ եա ն

Հաստատ ման կա մ վերաՀաստ ատման

ետ դա րձը ա մէնէն երջանիկ ետդարձնե- րէն մէկն է կեանքի: Փ ն տ ռէ ե ւ պիտի

տեսնես, որ ինչքա՜ն դրա մա գլուխ ներ

կան ք ո ւ մէջդ : Երբ յա ջողիս յա յտ նա -

բ երե լ զանոնք, ա լ կը թ ո ղ ո ւս մ ե ռե լն ե ­

ր ո ւն ա ճիւնները, որպ էսզի իրենց յա ւի ­

տենական Հա նգիստ ը վայելեն:

ԳՐԻԳՈՐ Ծ . ՎՐԴ. ՉԻՖԹ ՃԵԱՆ

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 637

ՃԱՆԱՊԱՐՀՈՐԴՈՒԹԵԱՆ ՀԱՑՐ

ՅԻՍՈՒՍ ՕՐՀՆԵԱԼԸ

Յ ի սո ւս օրՀնեալն է: «ՕրՀնութիւնЪ

բա ռը , որ օրՀնեա լ բա ռին Լատինական

ձե ւն է, կը նշանակէ «բա րի բա ներ ը -

սելЪ Յ իսուս այն օրՀնեալն է, ո րո ւ մ ա ­

սին Ա ստ ուա ծ բա րի բա ներ ը ս ա ւ:

Յստ ա կօրէն կը լսենք Ա ս տ ո ւծ ո յ օրՀնու­

թիւնը յետ Յ իսո ւսի մկրտ ութ եա ն Յ ո ր ­

դա նա ն գետ ին մէջ, երբ «յա նկա րծա կիօ-

ր էն ձա յն մը լսո ւեցա ւ երկինքէն որ կ ՚ը ­

սէր , «Ատ իկա է ի մ սիրելի որդիս, որո ւն

ես Հա ճեցա յЪ (0տ 3.16):

Ա յս օրՀնութ եա մբ Յ իսուս կը սկսի

իր ա ռա քելո ւթ իւնը . ° ւ ա յդ ա ռ ա ք ե լո ւ­

թ ի ւն ը մեզի կը յո ւ ̂ թ է տ ուեա լ օրՀ­

նութիւնը Յիսուսին ո ւղ ղ ո ւա ծ չէ

միայն, ա յլ բ ո լո ր անոնց, որոնք կը Հե-

տ եւին անոր:

ՅԻՍՈՒՍԻ ՃՇՄԱՐԻՏ ՆԿԱՐԸ

Յ իսուս կ ը ս է . «°րա նի՜ ա ղքա տ նե­

ր ո ւն , Հեզերուն , սգա ւորներուն , ե րա ն ի

անոնց, որ ա րդա րութ եա ն քաղցն ո ւ ծա ­

րա ւն ունին, երանի՜ ողորմա ծներուն ,

սրտ ով մա քուրներուն , խ ա ղա ղա սէրնե­

ր ո ւն ե ւ անոնց որ կը Հա լա ծուին ա րդա ­

րո ւթ ե ա ն Հա մա րէ (0 տ 5.3-10): Ա յս խ օս-

քերը Յ իսո ւսի ճշմա րիտ դիմ ա գ իծը կը

փոխանցեն մեզի: Յ իսուս ինքն է օրՀ-

նեալը: ° ւ օրՀնեա լին դ էմ ք ը կ ա րտ ա յա յ­

տ է ա ղքա տ ութիւն , Հեզո ւթ ի ւն , ս ո ւգ , ա ­

նօթութիւն ե ւ ա րդա րութ եա ն ծա րա ւ,

ինչպ էս նա եւ ող որմ ո ւթ ի ւն , սրտ ի մա ք-

ր ո ւթ ի ւն , խ ա ղա ղութ իւն Հա ստ ա տ ելու

փափաք եւ Հա լածանքի նշաններ:

Ա ստ ուա ծա շունչին բ ո ւն պ ա տ գա մն

է ը լլա լ Յ իսուսի նման: 0ենք ունինք Ա ­

նոր դիմա նկա րը. Ե րբ զա յն միշտ պ ա ­

Հենք ե ւ ունենա նք մեր աչքին ա ռջեւ,

շո ւտ ով կը Հաստատենք, թ է ի նչ կը նշա ­

նա կէ Հետ եւիլ Յիսուսին ե ւ նմանիլ Ա-

նոր:

ՅԻՍՈՒՍ ԱՂ0ԱՏ Է

Յ ի սուս երանելին աղքատ է: Յ ի ս ո ւ ­

սի ա ղքա տ ութ իւնը շատ ա ւե լի է, քան

տնտեսականն ո ւ կ ա մ ընկերա յինը. Յ ի ­

սո ւս աղքատ է, որովՀետ եւ ա զատ օրէն

կը նախընտրէ տ կա րութ ի ւն ը զ օրո ւթ ե -

նէն, խ ոցե լիո ւթ իւնը պաշտպանութե-

նէն, ենթ ա կա յութ ի ւնը ինքնա վա րութ ե-

նէն: ինչպ էս յիրա ւի «Յ իսուսի մաиինЪ

ներբողը կը վկա յէ, «Ո ր թ էպ էտ Ա Ն

բնութեամբ Ա ստ ուա ծ էր, ե ւ Ա ս տ ո ւծ ո յ

Հա ւա սա ր ը լլա լը Հռչա կելը իրեն Համար

Ա ս տ ո ւծ ո յ պ ա տ իւը յա փ շտ ա կել չէր նշա ­

նակեր, բա յց կա մովին ինքզինքը ա յդ

պ ա տ իւէն մերկա ցուց ծա ռա յա կա ն մեր

բ ն ո ւթ ի ւն ը իր վրա յ ա ռնելով , ե ւ մա ր-

դ ոց պ էս եղա ւ ո ւ մա րդկա յին կերպ ա ­

րա նքով ճանչցուեցաւ^ (Փլպ 2.6-7): ԱՀա

ա յս Հոգիի ա ղքա տ ութ իւնն էր , որ Յ ի ­

ս ո ւս նախընտրեց:

Յ ի սուս երանելի կոչ կ ո ւղ ղ է ի ւր ա ­

քա նչիւրիս, ը լլա լ իրեն պ էս նոյն աղքա-

տ ութ եա մբ ապրինք մեր կեանքը.

ՅԻՍՈՒՍ ՀԵԶ Է

Յ իսուս Եր անելին, Հեզ է: Ա ն թ է ե ւ

նա խ ա նձա խ նդրութեա մբ ե ւ բ ո ւռ ն

քննադատութեամբ կը խօսի ա մէն տ ե­

սա կի ա նա րդա րութ եա ն եւ կեղծաւորու­

թեան դէմ ե ւ չի վախնար պ ախ արակելէ

638 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

խ ա բէութ իւն ն ո ւ սնա փ ա ռութ իւնը ,

խ ա րդա խ ութ իւնն ո ւ Հա րստ ա Հա րումը,

սակայն, ի ր սիրտ ը միշտ Հեզ է:

կ ոտ րո ւա ծ եղէգ ը պիտի չփ շրէ ե ւ

ա ռկ ա յծ ճրա գ ը պիտի չմա րէ, Լտես Մտ

12-20): Ան կ ապ րի ո ւ կը զ գ ա յ ժ ող ո ­

վ ո ւրդին նեղութիւնն ո ւ տ ա ռապանքը,

կը բ ժ շկ է անոնց վէրքերը ե ւ կը քա ջա լե­

ր է տ կա րա ցա ծ սրտերը:

Յ իսուս աշխարՀ եկա ւ ա ղքա տ նե­

ր ո ւն բ երե լո ւ փ րկութ եա ն բա րի ա ւետ ի­

սը, կո յրերո ւն աչքերը բա նա լո ւ ե ւ գե -

րեալներուն ա զա տ ութ իւն շնորՀելու

{տես Ղ կ 4-18-19), Ան ամէնուրեք Ա ս ­

տ ո ւծ ո յ անսա Հմա ն սէրն ո ւ կա րեկցո ւ­

թ ի ւն ը կը յ այ տնէ:

ՅԻՍՈՒՍ ԿԸ ՍԳԱՅ

ՕրՀնեալ Յ իսուս կը սգա յ: Ա ն կը

սգա յ, երբ իր բա րեկա մը Ղա զա րոս կը

մ եռն ի (տ ես ՅՀ 11-33-36). կը սգա յ, երբ

բ ա րձո ւն ք էն կը դիտ է Ե ր ո ւս ա ղ էմ ք ա ­

ղաքը, որ շո ւտ ով պիտի կործա նի Լտես

Ղ կ 19-41-44): կը սդ ա յ բ ո լո ր կորո ւստ նե ­ր ո ւն ե ւ ա ւերա կներուն վրա յ, որոնք

ցա ւ կը պատճառեն մա րդուն : Ա ն կը ցա ­

ւի բո լոր ցա ւողներուն ե ւ կ ո ւ լա յ բո լոր

լա ցողներուն Հետ:

Վ ա յրա գ ութ ի ւն ը , ա գա Հութ իւնը ,

մեղքը ե ւ ա յլ չա րիքներ, որոնք խ եղա ­

թ ի ւր ա ծ են աշխարՀի ե ւ Հա մա յն մ ա ր դ ­

կո ւթ եա ն պատկերը, սաստ իկ ցա ւ ո ւ

ս ո ւգ կը պ ա տ ճա ռեն Ա ս տ ո ւծ ո յ Միա ծին

Ո ր դ ւո յն : Մենք եւս պ էտ ք է ցա ւինք ո ւ

սգա նք, ե թ է երբեք կը յո ւսա նք զգա լ

փ ո ր ձա ռ ո ւթ ի ւն ն Ա ս տ ո ւծ ո յ մխ իթ ա րու-

թեա ն:

ՅԻՍՈՒՍ Կ’ԱՆ0ԹԵՆԱՅ ՈՒ ԿԸ ԾԱՐԱՒԻ

ՅԱՆՈՒՆ ԱՐԴԱՐՈՒԹԵԱՆ

Յ ի սո ւս Ա ս տ ո ւծ ո յ սիրելի Որդին ,

ա րդա րութ եա ն Հա մա ր կա նօթ են ա յ ո ւ

կը ծա րա ւի: Ան կը զզ ուի անարդարու-

թենէն, կը յա ղ թ է բ ո լո ր անոնց, որոնք

կեղեքումի ե ւ շա Հա գործմա ն ճա մբով

կ՚աշխատին Հա րստ ութ իւն ե ւ Հեղինա ­

կ ո ւթ ի ւն ձ ե ռ ք բերել: ի ր ա մբողջ է ո ւ -

թ եա մ բ բա րձրա ղա ղա կ կը Հրա ւիրէ Հա ­

մա յն մ ա ր դ կ ո ւթ ի ւն ը ա պ րելու իրա ր

Հետ ի բր ե ւ նոյն Ա ս տ ո ւծ ո յ պատկանող

եղբա յրներ ու քո յրեր:

Ան նա խ ա նձա խ նդրութեա մբ կը

յա յտ ա րա րէ, թ է դ էպ ի ա րքա յո ւթ իւն ա ­

ռաջնորդող ճանապարՀը չի գտ նուիր

ա րտ ա սա նուա ծ բա զմ ա թ իւ ա ղօթքնե­

ր ո ւ ե ւ կա տ ա րուա ծ ա նթ իւ զոՀող ու-

թիւններու մէջ, ա յլ ա նօթիները կերակ­

րելու, մերկերը Հա գցնելու ե ւ Հիւանդնե-

րուն ու բանտարկեալներուն այցի ե ր ­

թ ա լո ւ մ էջ (տ ես Մ տ 25-31-46). Յի սուս

կը միտ ի ա րդա րութ եա մբ լեցուն ա շ­

խ ա րՀի մը. Ան մեզ կը Հրա ւիրէ , որ մենք

ա լ մեր կա րգին փ որձենք ա պ րիլ նոյն

ա յդ ա նօթ ութ եա մբ ե ւ ծա րա ւով .

ՅԻՍՈՒՍ ՈՂՈՐՄԱԾ Է

Յի սուս Ա ս տ ո ւծ ո յ օրՀնեալը, ո ղ որ ­

մա ծ է. Ո ղ ո րմ ա ծ ո ւթ ի ւն ցուցա բերելը

բոլորովին տ ա րբեր բա ն կը նշանակէ,

քա ն գթ ա լը . ^ութը Հ ե ռ ա ւո րո ւթ ի ւն ,

նոյնիսկ վերէն նա յիլ կ ենթ ա դրէ: Երբ

մուրա ցիկ մը դ ր ա մ խ նդրէ ք եզ մէ ե ւ

դ ո ւն գ ո ւթ է մ ղ ո ւա ծ բա ն մը տաս իրեն,

ո ղ ո ր մ ո ւթ ի ւն չէ որ կը ցուցա բերես: Ո ­

ղ որ մ ո ւթ ի ւն ը կ ո ւգ ա յ կա րեկցող սրտ էն,

դիմացինին Հետ Հա ւա սա ր ը լլա լո ւ տ են­

չէն: Յ իսուս չո ւզեց վերէն նա յիլ մեզի:

Ան ո ւզեց մեզի նման ըլլա լ.

Երբ Յ իսուս կեանքի կոչեց Նային

քա ղա քի ա յրի կնոջ մ էկ Հատիկը, զա ւա ­

կը, որովՀետ եւ զգա ց տ ա ռա պ ող մօր

խ որ վիշտ ը (տե՛ս Ղկ 7-11-17): Ե կ էք Յ ի-

սուսին նայինք, երբ ուզենք գիտնալ, թ է

ինչպէ и ո ղ ո ր մ ո ւթ ի ւն ցո ւցա բերե լ Հան-

դէպ մեր եղբօր կա մ քրոջ՝.

ՅԻՍՈՒՍ ՍՐՏՈՎ ՄԱ0ՈՒՐ Է

Յ ի սուս Ա ստ ուծո յ սիրելին, ո ւնի

մա քուր սիրտ: Մ ա ք ուր սիրտ ունենա լ

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 639

կը նշա նա կէ բա ն մը կամենալ. Յիսուս

ո ւզեց կա տ ա րել միա յն իր երկնա ւոր Հօ ր

կա մքը. Ա յն , ինչ Յ իսուս ը րա ւ կա մ խ օ­

սեցա ւ, կա տ ա րեց ի բր ե ւ Ա ս տ ո ւծ ո յ Հնա ­

զա նդ Ո րդ ին . «Ոչինչ կ ը ն ե մ ես ինծմէ,

ա յլ կը խ օսիմ այն, ինչ որ Հա յր ս սորվե-

ց ո ւց ի ն ծ ի : ° ւ զիս ղրկողը ինծի Հետ է:

Ան զի" ա ռա նձին չձգեց, որովՀետ եւ

միշտ կը կա տ ա րեմ այն, ինչ Հա ճելի է Ա -

նորЪ (ՅՀ 8.28-29): Յ իսո ւսի սրտ ին մէջ

չկա ն բա ժա նումներ . Հ ո ն գ ո յո ւթ ի ւն ո ւ ­

նի ա մբողջա կա ն ե ւ կա տ ա րեա լ մ ի ո ւ-

թ ի ւն մը Ա ստ ուծո յ Հետ իր ունեցա ծ

միութ եա ն պ ա տ ճա ռով:

Ը լլա լ Յ իսուսի նման կը նշա նա կէ

ա ստ իճանա բա ր ա ճիլ սրտ ի մ ա ք րո ւ-

թեամբ. ° ւ սրտ ի ա յդ բիւրեղա ցո ւմն էր,

այն ինչ որ տ րուեցա ւ Յ իսուսին , ե ւ որ

պիտի տ րո ւի մեզի ի բր ե ւ ճշմա րիտ Հո-

գ ե ւո ր տեսիլք:

ՅԻՍՈՒՍ ԽԱՂԱՂԱՍԷՐ Է

Յ ի սո ւս Ա ստ ուծո յ Միածինը, խ ա ­

ղա ղա սէր է: Ա յս խ ա ղա ղութ իւնը պա տ ե­

ր ա զմ ի բա ցա կա յո ւթ իւն չի նշանակէր

միա յն. Ա ն սոսկ ներդա շնա կութ իւն եւ

կա մ Հա ւա սա րա կշռ ւթ ի ւն չէ: ի ր խ ա ղա ­

ղ ո ւթ ի ւն ը կա տ ա րելութ իւնն ո ւ ա մբող -

ջա կա նութ իւնն է ի նշան Ա ս տ ո ւծ ո յ

տ ուա ծ բա րո ւթ ե ա ն : Յ իսուս կ ը ս է .

«Խ ա ղա ղութ իւն կը թ ո ղ ո ւմ ձեզի, ի մ

խ ա ղա ղութ իւնս է զոր կ ո ւ տ ա մ ձեզի, ե ւ

որ այս աշխ արՀի խ ա ղա ղութ ենէն տ ա ր­

բ եր էЪ (ՅՀ 14.27):

Խ ա ղա ղութ իւն , ո ր ո ւ երբայերէնբ

ՇԱԼՈՄ է, կը նշա նա կէ մտ քով, սրտ ով ո ւ

մա րմնով ա ռողջ, մա քուր ե ւ բա րի ը լլալ

ա մբողջա կա ն Հա սկա ցողութ եա մբ: Ան

կրնա յ գ ո յո ւթ ի ւն ունենա լ պատերազի

պ ա տ ճա ռով ք ա յք ա յո ւա ծ աշխ արՀի մը

մէջ, նոյնիսկ ա ն լուծա նելի թ ո ւո ղ

խ նդիրներու ե ւ մա րդկա յին յա րա ճո ւն

վ էճեր ո ւ ընթա ցքին. Յ իսուս նման խ ա ­

ղա ղութ ի ւն մը Հա ստատ եց ի՛նքզինքը զ ո ­

Հե լով յա նուն իր եղբա յրներուն ե ւ ք ո յ ­

րերո ւն : Ա սիկա դ իւրին կա րծո ւող խ ա ­

ղա ղութ ի ւն չէ, ա յլ կ ո ւ գ ա յ Ա ս տ ո ւծ մ է

ե ւ յաւիտենական է. մենք պատրա^ստ

ենք ա րդեօք տ ա լու մեր կեանքն ի սէր

խ ա ղա ղութեա ն:

ՅԻՍՈՒՍ ՀԱԼԱԾՈՒԱԾ Է

Յ ի սուս Ա ս տ ո ւծ ո յ ընտ րեա լ Որդին ,

Հա լա ծուա ծ է, աղքատ, ազնիւ ե ւ ս գ ա ­

ւոր : Ան կը քա ղցի ո ւ կը ծա րա ւի ա րդա ­

ր ո ւթ եա ն Համար: Ան ողորմա ծ է,

սրտ ով մա քուր ո ւ խ ա ղա ղա սէր, բա յց

օտար աշխարՀին: Ա ս տ ո ւծ ո յ Ա ուրբը,

սպ ա ռնա լիք մըն է երկրա յին օրէնքնե­

ր ո ւն ե ւ մնա յուն զ ա յրո յթ ի շա րժա ռիթ

աշխարՀիս թ էա կա ն տ էրերուն Հա մա ր.

Ա ռ ա նց ո ե ւէ մ էկը ա մբա ստ ա նա ծ ը լլա ­

լո ւ , կը նկա տ ուի ա մբա ստ ա նող. Թ է ե ւ

ո ե ւէ մ էկ ը չէ դատ ա պ ա րտ ա ծ, բա յց

մա րդիկ կը զգա ն իրենց յանցա նքը ե ւ

դ ա տ ուա ծ կը Հա մա րեն զիրենք. Մ ա ր դ ­

կութ եա ն Հա մա ր Յ իսուսի ներկա յո ւ­

թ ի ւն ը անՀանդուրժելի է, ուստ ի պ էտ ք է

մէջտեղէն վերցուի . Ա նոր ներկայութիւ­

նը կա րծես նման է մեղքերու խ ոստ ովա ­

ն ութ եա ն :

Երբ կ ո ւզենք Յ իսո ւսի նման ը լլալ,

պ էտ ք չէ միշտ կա րծենք, թ է կրնա նք սի-

ր ո ւի լ կ ա մ Հիա ցմու նքի ա ռա կա յ դ ա ռ ­

նալ: Հա րկա ւոր է շա րունա կ պատրաստ

ըլլա նք մ երժուե լո ւ:

"В геаё & г & е յ о ս т е у "

Непл !М . Коитееп

Թրգմ.' Մ Ա ԿԱ Ր Ա ԲՂ. Ա ՇԳ Ա ՐԵԱ Ն

(՛Շար. 17)

640 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Ն Ո Ր Հ Ր Ա Տ Ա Ր Ա Կ Ո Ւ Թ Ի Ւ Ն Ե Ր

Դ Ո Ւ Ն Ե Ւ Կ Ե Ա Ն Ք Դ

ԳՐԻԳՈՐ Ծ. ՎՐԳ. ՉԻՖՌՃԵԱՆ208 էջ, թղթակազմ

Ա նթիլիա սի տ պ ա րա նէն նոր լո յս տ եսա ւ սո յն Հատորը,

մեկենասութեամբ Տոքթ- եւ Տիկին Տ րդա տ եւ Սեդա 0ան-

կիկեանի: Հա տ որին նիւթը կը կա զմեն իրա կա ն կեա նքէ ք ա ղ ­

ո ւա ծ բ ա զ մ ա թ ի ւ պատկերներ: Ներփա կ ներկա յա ցուա ծ բո լոր

երե ւո յթ ները տ եսնուա ծ են ա ռօրեա յ կեանքի մէջ, սակայն

յա ճա խ աննկատ մնացած: Մ ա րդկա յին կեանքի չերեւցող բ ա ­

ժինը երեւե լի դա րձնող ա յս Հատ որին Հա յելիին մէջ, ի ւրա ք ա ն ­

չիւր անՀատ կրնա յ ինքզինք տեսնել, իր թ ե ր ո ւթ ի ւն ն ե ր ո վ եւ

ա ռա ւե լո ւթ ի ւն ներով , Բա րո յա լից պ ա տ մուա ծքներով Հա մեմ ­

ո ւա ծ կա րդ մը դրո ւթ ի ւն ները , ա ւե լի Հա ճելի կը դա րձնեն ը ն ­

թ երցումը :

Մ Ա Ն Կ Ա Կ Ա Ն Գ Ի Ր Ք Ե Ր Ո Ւ Շ Ա Ր Ք

ՍԱՐԻՌԱ ԳԱՍԱՊԵԱՆ

Մ տնկական գրադարանը ճոխ ա ցնող երեք դ րք ո յկներ եւ

անոնց գ ո ւն ա ւորմ ա ն յա տ ուկ երեք տ ետ րա կները լո յս տեսան

Ա նթիլիա սի տպարանէն, մեկենա սութ եա մբ Գ ա լո ւստ կ ի ւ լ -

պէնկեա ն Հիմնա րկութ եա ն , Պ ա տ մութ իւնն ո ւ գծա նկա րները

պատ րա ստ ա ծ է Աա րիթա Գասապեան,

Երեք գ րք ո յկներէն իւրա քա նչիւր վեց, եօթ ե ւ ո ւթ տ ա րե­

կան մա ն ուկն երո ւ յա տ ուկ են, 12-ական գ ո ւն ա ւո ր էջերէ

բա ղկա ցա ծ, շքեղ տ պ ա գրութ եա մբ , որոնք ունին նա եւ աշխ ա ­

տանքի տետրակ մը գո ւն ա ւորմ ա ն Հա-

մար:

«Պատմութիւն եւ խ աղեր> ընդՀանուր

շա րքին մ է ջ լո յս տ եսա ծ են «ՎաՀանին

ծա ռըֆ, «թ ռ չո ւն ն ե ր ը Ъ ե ւ «Ռ ա ֆ ֆ իին

ձուկըֆ պ ա տ մուա ծքները:

Սոյն գրքո յկները ե ւս կ ո ւ գա ն միա ­

նա լու Մա նկա կա ն գրա կա նութ եա ն ա յն ­

քա ն կա րեւոր Հրատարակութիւններու

շարքին:

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 641

Ձ Ն Ռ Ն Ա Դ Ր Ո Ւ Թ Ի Ւ Ն Ն Ն Ր

ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱԴՐՈՒԹԻՒՆ

ԵՒ ՕԾՈՒՄ ԱՆԹԻԼԻԱՍԻ ՄէՏ

Շ ա բ ա թ ե ւ կիրա կի, 3 եւ 4 Յ ո ւնիս

2006, Ա նթիլիա սի Ս- Գ րի գ ո ր Լ ո ւս ա ւո ­

րիչ Մ ա յր Տա ճա րին մէջ, ձե ռա մ բ

Ն-Ս-Օ -Տ -Տ - Ա ր ա մ Ա- կա թ ողիկոսի, տ ե­

ղի ունեցա ւ Տ ՝ Անուշաւան Ծ ՝ Վ ր դ - Դա-

նիէլեանի {Հի ւս ՝ Ա մ երիկա յի միջ-եկեղե-

ցա կա ն յա րա բերութ եա ն Վ_արիՀ), Տ,

Ք ա բ դ էն Ծ ՝ Վ ր դ ՝ Չա րեա նի {Ա ռա ջնորդ

ՍպաՀ անի Հա յո ց Թեմին՛) ե ւ Տ ՝ Նշա ն Ծ ՝

Վ ր դ ՝ Թ օփ ուզեա նի (Ա ռ ա ջն որդ Ա տ ր-

պատականի Հա յո ց Թ եմին) եպ իսկոպ ո­

սա կա ն կոչմա ն ա րա րողութ իւնը , ձ ե ռ ­

ն ա դրո ւթ իւնն ո ւ օծումը:

ԿՈՉՄԱՆ ԱՐԱՐՈՂՈՒԹԻՒՆ

° Ւ ՈՒԽՏԱԳԻՐԻ ՍՏՈՐԱԳՐՈՒԹԻՒՆ

Շ ա բ ա թ 3 Յ ունիսի երեկոյեա ն, Վ ե ­

Հա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին դ լխ ա ւորո ւ-

թ եա մ բ Հո գեւորա կա նա ց դա սը ա ռա ջ­

ն որդ ուեցա ւ Մ ա յր Տա ճա ր, ո ւր Ս- Ե ր ­

ր ո ր դ ո ւթ ե ա ն Խ որա նին ա ռջե ւ տեղի ո ւ ­

նեցա ւ կոչմա ն ա րա րողութ իւնը . Ա ռ ա ­

ջին Հերթին ընթերցուեցա ն Հ ի ւս ՝ Ա մ ե ­

րիկա յի Ա րեւե լեա ն Թ եմի , ե ւ ՍպաՀանի

ո ւ Ատ րպ ա տ ա կա նի Թ ե մ ե ր ո ւ Ա զգա յին

իշխ ա նութ եա նց կող մէ դ րո ւա ծ վկա յա -

դիրները, որոնցմով ա ռա ջա րկ կը ներ­

կա յա ցուէր Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին, ° -

պ իսկոպ ոսա կա ն աստիճան շնորՀել ե ր ­

կ ո ւ ընծա յեա լներուն: Ապա, Հա յ եկեղեց­

ւ ո յ նուիրա պ ետ ութ եա ն ա ստ իճա ննե­

րով , Դպ իրներ, կիս ա սա րկա ւա դներ,

Սա րկա ւա գներ, քաՀանաներ, ե ւ եպ իս­

կոպ ոսներ, ինչպ էս նա եւ իշխ աններ ո ւ

ժողովրդա կա ններ ներկայացան Վ ե Հա ­

փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին ո ւ խ ոնա րՀութ իւն

կատարեցին՝. Ա ղօթ քներու ընթերցու­

մով, ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը ճշմա րիտ

դաւանութեան օրինա կը տ ուա ւ ընծա յ-

եալներուն, որմ է ետք ո ւղիղ դ ա ւա ն ո ւ­

թ եա ն Հաստատական խ օսքերով անոնք

խ ոստովանեցան ճշմա րիտ դ ա ւա ն ու-

թ ի ւն ը Հա մա ձա յն Ո ւղղա փ ա ռ ° կեղեց -

ւ ո յ Հա ւա տ ա մքին.

Ապա, նուիրեա լները ծնկա չոք ը ն ­

թերցեցին իրենց Ուխ տ ը, ե ւ Հրա պ ա րա -

կա ւ յա յտ նեցին իրենց Հա ւա տ ա րմ ու­

թ ի ւն Մ եծի Տանն Կիլիկիոյ Ս՝ Ա թ ո ռ ի ն

նկա տ մա մբ, իրենց Հնա զա նդութ իւնը

Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին Հանդէպ ե ւ ի ­

րենց ծա ռա յա կա ն պ ա տ րա ստ ա կա մու­

թ ի ւն ը Մ ա յրենի Ս ՝ եկեղեցւո յն ո ւ մեր

սիրեցեա լ ժողովուրդին.

ՁԵՌՆԱԴՐՈՒԹԻՒՆ ° Ւ ՕԾՈՒՄ

Յ ա ջորդ օր, կիրա կի 4 Յ ո ւնիս 2006-

ի ն, Հ ոդեդա լստ եա ն տօնին օրը տեղի ո ւ ­

նեցա ւ Եպ իսկոպ ոս ական Օծմա ն ա րա ­

ր ող ո ւթ ի ւն ը : Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին

ա ռընթ երա կա յ եղան Գերշ՝ Տ՝ Օշական

Արք՝ Ձօ լո յեա ն (Առաջնորդ Հ ի ւս ՝ Ա մ ե ­

րիկա յի Ա րեւե լեա ն Թ եմին) ե ւ Գերշ՝ Տ՝

642 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

«ԱՍՏՈՒԱ6ԱՅԻՆ ԵՒ ԵՐԿՆԱՒՈՐ ՇՆՈՐՀ... ԿՈՉԷ ԶԱՆՈՒՇԱՒԱՆ, ԶԲԱԲԳԷՆ ԵՒ ԶՆՇԱՆ Ի ՔԱՀԱՆԱՅՈՒԹԵՆԷ ՅԵՊԻՍԿՈՊՈՍՈՒԹԻՒՆ...»

Աեպ ուՀ Արք© Աա րդիսեա ն (Ա ռա ջն որդ

Թ եՀրա նի Հա յո ց Թեմին՛): Խ ա րտ ա ւի-

լա կն էր Գերշ© Տ© Խ որէն Եպս© Տողրա -

մա ճեա ն (Ա ռա ջնորդ Յունա ստ ա նի Հ ա ­

յո ց թեմին).

Ա ր ա մ Ա . կա թ ողիկոս սրբա լոյս

մ ի ւռ ո ն ո վ օծելէ ետք Տ© Անուշաւան, Տ©

Բ ա բ դ էն ե ւ Տ© Նշա ն Եպ իսկոպ ոսներու

ճա կա տ ն ո ւ աջ ձեռք ին բթա մա տ ը, ե ­

պ իսկոպ ոսա կա ն գա ւա զա նն ո ւ մա տ ա ­

նին փոխանցեց ա նոնց: Օ ծո ւմ էն անմի-

ջա պ էս ետք, ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը

տ ուա ւ իր պ ա տ գա մը. Նորին Մ ր բ ո ւթ ի ւ-

նը ըն դ գ ծեց թ է նորօծ Ա ն ո ւշա ւա ն ,

Բ ա բ դ էն ե ւ Նշա ն Եպ իսկոպ ոսները ժ ո ­

ղ ով ո ւր դ ի ծա ռա յո ւթ եա ն լո ւծ ը ա ռն ե ­

լով , Մ եծի Տանն Կիլիկիոյ կ ա թ ող իկո ­

սո ւթ եա ն ա ռա քելո ւթ եա ն սպ ա սա ւորնե­

ր ը պիտի դա ռնա ն, նա խ ա նձա խ նդրու-

թ եա մ բ կա տ ա րելով իրենց վստ ա Հուա ծ

բ ո լո ր պ ա րտ ա կա նութ իւնները. Հա յր ա ­

պետական իր յորդորներով , Ա ր ա մ Ա©

կա թ ողիկոս կա րե ւորո ւթ եա մ բ շեշտեց

Հա յ Ե կեղեցւո յ աւանդութիւններուն ու

ս ո ւր բ Հայրապետներու սրբա զա ն կա ­

նոններուն , ինչպ էս նա եւ Մ եծի Տանն

կի լիկիո յ կ ա թ ողիկոսութ եա ն սկզբունք­

ներուն Հա ւա տ ա րիմ մնա լու ուխ տ ը ն ո ­

ւիրա կա ն պ ա Հելու անՀրաժեշտութիւնը.

Ապ ա Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը յորդ որեց

իրենց պ ա տկանած թ ե մ եր ո ւն ճա մբով,

մեր ժ ողովուրդին ընծա յո ւա ծ ծ ա ռ ա յո ւ ­

թ ի ւն ը լա ւա գո յնս ա րժե ւորե լո ւ ծանր

բա յց ե ւ քա ղցր պ ա րտ ա ւորութ իւնը .

«Ձեռնադրութեան աղօթքները մէկ ա-

ոանցք ունէին, եւ այն ալ ուխան էր ու ա­

նոր նկաամամբ հաւաաարմութիւնը: Այն-

աեղ յիշուած էին խոնարհութեան, պար-

կեշաութեան, սրբութեան ու հնազանդու­

թեան ուխաերը: Այսօր դուք անդամ մը

եւս ուխաեցիք հնազանդ ըլլալ ամէն բանէ

աոաջ Ասաուծոյ, եւ ոչ թէ մարդոց եւ ա­

նոնց շահերուն: Ուխաել ու երդնուլ նաեւ

կը նշանակեն համարաաու ըլլալ Ասաու­

ծոյ , եւ մեր դիմաց ունենալ ոչ թէ մեր ան­

ձերը, այլ զԱսաուած ու մեր ծաոայու-

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 643

թիւնը: Մենք թիւի պէաք չունինք« այլ

ուխաապահ հոգեւո րականներու« որոնք

Ասաուծոյ ծրագրի գործադրութեան կը

լծուին եւ ոչ թէ իրենց սեփական օրակար­

գի լուծման: Ուսաի« ձեր ծաոայութեամբ

ու Ասաուածակեդրոն կեանքով ժողովուր­

դը Ասաուծոյ պիաի մօաեցնէք եւ զԱսա-

ուած' ժողովուրդին >> ը սա ւ ՎեՀա փ ա ռ

Հա յրա պ ետ ը

«Ողջոյն^ի պ ա Հուն միա բա ն Հա յրեր

ո ւ ներկա յ Հոգեւորա կա ններ բ ա ր ձր ա ­

ցան Ս՝ խ որա ն ե ւ շնորՀա ւորեցին նորօծ

Սրբա զա նները. Ս՝ Պա տ ա րա գի ե ւ օծմա ն

ա րա րողութ եա ն ա ւա րտ ին, ներկա յ Հա -

ւատա ցեա ներ, որոնք Հոծ թ ի ւո վ եկա ծ

էին Հի ւսիսա յին Ա մ երիկա յի Ա րեւե լեա ն

թ ե մ է ն , ԱպաՀանի ե ւ Ատրպատականի -

թեմերէն, ինչպ էս նա եւ Լիբանանի զա ­

նազան շրջաններէն) ՎեՀարանին մէջ

Ա ջա Հա մբո յրով իրենց որդիա կա ն սէրը

արտ ա յա յտ եցին Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ե ­

տ ին, ե ւ ապա ստացան նորա օծ եպ իսկո­

պ ոսներուն ա ռա ջին օրՀնութիւնը ա­

նոնց յա յտ նելով իրենց բարեմաղթու-

թ ի ւն ն ե ր ը Ա յս ա ռ ի թ ով Դպ րեվա նքի

երգչա խ ումբը Հնչեցուց Հա յրա պ ետ ա ­

կան Ա ա ղթ երգն ո ւ «կիլիկիա^ն:

Ն որօծ եպ իսկոպ ոսներուն կնքաՀայ­

րութիւնը ստ ա նձնա ծ էին .- Անուշաւան

ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱԿԱՆ ՕօՈՒՍԷՆ ԵՏՔ,

ՎԵՀԱՓԱՈ ՀԱՅՐԱՊԵՏԸ ԿՆՔԱՀԱՅՐԵՐՈՒ

ՈՒՂԵԿՑՈՒԹԵԱՍԲ ԿԱՈԱՋՆՈՐԴՈՒԻ ՎԵՀԱՐԱՆ:

ՎԵՀԱՓԱՈ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻ ԿՈՂՔԻՆ'

Լ.Ղ.Հ. ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐՕՈՑ

ՆԱԽԱՐԱՐ' ԳԷՈՐԳԻ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ

Սրբազանին Տէր ե ւ Տիկին Տոքթ-

Տրդ ատ 0ա նկիկեա ն, Ք ա բ գ էն Սրբա զա ­

նին Տիա ր Ներսէս Դ շո յեա ն, իսկ Նշան

Սրբա զա նին Տ էր ե ւ Տիկին Վ ա րուժա ն

Նարկիզեան:

Լիցիս սոքա ծա ռա յ հա ւա տ ա րիմ' զոր կա ցուցհր ի վերա յ ծա ռա յից ք ո ց ' տալ սոցիս կերա կուր ի ժամու: Իբրեւ զիմա ստ ուս տ ստ ես' փոյթ

լիցիս եւ մի հեղգ ի պաշտօս քո, ատ եցող հպ արտութեա ն եւ սիրող

խոսարհութեաս, եւ մի ’ ի բա ցեա յ լիցի ի սոցա սէ հեզութիւս, այլ կա ցցես միշտ ի խ ոսա րհութեա ս եւ յերկիւղի քում: Ս ի դիցես զ լո յսս ' խաւար, եւ

զխ ա ւա րս' լոյս, զչա րս' բարի, եւ զբա րիս ' չար, ա յլ արդարութեամբ

կա ցցես ի գլուխ ժողովրդեան քո: Տէ ր Աստ ուա ծ մեր, իմա ստ սա ցո

զսոսա լիսել ըսդ իմա ստ ուսս ' իմաստուս, եւ ըսդ յիմ ա րս ' յիմա ր, զի

զա մեսեսեա ս շա հեսցիս եւ ամեսեցուս լիցիս ^եռստու: Տ ուր սոցա զաթոռ եպիսկոպոսութեան, եւ զեկեղեցիս եւ զժողովուրդս զոր սոցա

հա ւա տ ա ցեր' ըսդ հովասեաւ քով պահել, եւ զօրա ցո զտկարութիւս

սոցա հեղմամբ օրհսութեասս զոր շսորհեցեր սոցա առատապէս:

644 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ԿԵՆՍԱԳՐԱԿԱՆ ԳԻԾԵՐ

ՆՈՐՕԾ ԵՊ ԻՍԿՈՊ ՈՍՆԵՐՈՒ

Տ

ԱՆՈՒՇԱՒԱՆ ԵՊՍ. ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ

Անուշաւան Եպ իսկոպ ոս Դանիէ-

լեան ա ւա զա նի ա նունով Թ ո ր գ ո մ , ծնա ծ

է 1951ին Պ է յր ո ւթ (Լիբանան). Նախ նա­

կան ո ւս ո ւմ ը ստա նա լէ ետք Ս րբոց 0ա -

ռա սնից Մ անկանց վա րժա րա նին մէջ,

1963-ին ը ն դ ո ւն ո ւա ծ է Դպրեվանք՝. 1968-

ին ձե ռ ն ա դ ր ո ւա ծ է սա րկա ւա գ ձե ռ ա մ բ

Տեսուչ Տ- Դ ա րեգին Ս- Եպ_ս- Ս ա րգի -

սեանի. 1972-ին ձե ռ ն ա դ ր ո ւա ծ է կ ո ւ ­

սա կրօն քա Հա նա յ ձե ռ ա մ բ ԹեՀրանի

Թ ե մ ի Ա ռ ա ջն որդ Տ- Արտակ Ս- Ար ք- Մանուկեանի, վերա կոչուե լով Տ ՝ Ա ն ո ւ ­

շա ւա ն Ա բեղա յ. 1974-ին Վ ա րդա պ ետ ու­

թ եա ն չորս աստ իճանները ստացած է

ձե ռ ա մ բ Երջ՝ Տ ՝Տ ՝ Խ որէն Ա - կ ա թ ող իկո ­

սի. 1988-ին Ծ ա յրա գ ո յն վա րդա պ ետ ու­

թ եա ն ա ստ իճանը ստացած է ձե ռա մ բ

Տ- Մ եսրոպ Ս- Ա րք- Աշճեանի.1972-84 վա րա ծ է Հետ եւեա լ պ ա շ­

տ օնները նշա նա կուա ծ է Հ^կիչ Դ պ րե ­

վանքի, դա սա ւա նդա ծ է Դպ րեվա նքի,

Հա մա զգա յինի Հա յա գիտ ա կա ն Հ ի մ ­

նարկի, Մարտիկեան ե ւ կարմիրեան

վա րժա րա ններու մէջ. Ն շա նա կուա ծ է

Ա նթ իլի ասի մատենադարանապետ եւ

ձեռա գրա տ ա ն պատասխ անատու. Եղա ծ

է Հո գ ե ւո ր խ որՀրդա տ ու Հա յց- Ե կեղեց­

ւ ո յ Հա մա լսա րա նա կա ն Ո ւսա նողներու

Մ իո ւթ եա ն Լ Հ Ե ՀՈ Մ ).1976-78 Հետ եւա ծ է Հա յկա զեա ն գ ո -

լէ ճի Հո գեբա նութեա ն դասընթացքին՝.

1983-ին Մ երձա ւոր Ա րեւե լքի Ա ստ ուա ­

ծաբանական ճեմ ա րա նէ, ստացած է Մ ա ­

գիստ րոս ա ստ ուա ծա բա նութեա ն (М!-

^^V.) տ իտ ղոս . 1985-ին, Ն ի ւ ճըր զ իի

(Ա Մ Ն) Փրինթըն ա ստ ուա ծա բա նութեա ն

ճեմա րա նէն ստացած է ա ստ ուա ծա բա ­

նութեա ն մ ա գիստ րոսի (ТЪ-М) տիտղոս,

իսկ 1992-ին Ն իւ Եորքի 0ո լոմ պ իա Հա ­

մաալսարանէն մա գիստ րոս փիլիսոփա­

յո ւթ եա ն (М!- РЫ1-) տիտղոս ե ւ ապա

2003 թ ո ւի ն Դ ոկտ որ փ իլիսոփ ա յութեա ն

(РЬ ^-) տիտղոս՝.

Ա մ երիկա յի մ է ջ ո ւսմա ն կողքին, ե ­

ղա ծ է քա րոզիչ Ֆ ի լա տ ե լֆ իո յ Ս- Գ ր ի ­

գ որ Լ ո ւսա ւորիչ եկեղեցւո յ (1984-87),

Նի ւ ճ ը ր զ ի ի Ս րբոց Վա րդա նա նց եկեղեց­

ւ ո յ (1987-88) ե ւ Ն ի ւ Եորքի Ս- Սա րդիս ե-

կեղ եց ւո յ (1988-1991), իսկ Հո գ ե ւո ր Հ ո ­

վիւ Ս- Սա րգիս եկեղեցւո յ (1991-2005).

Վ ա րա ծ է Ս- Գ րի գ ո ր Տա թեւա ցի

լսարանի տ եսչութեա ն պաշտօնը 1987-էն

ի վեր. Ը նտ րո ւա ծ է թ ե մ ի կրօնական ժ ո ­

ղովի ատենապետ (1994-2005). Նշա նա ­

կ ուա ծ է ա ռա ջնորդա կա ն փ ոխ անորդ

Արեւելեա ն թ եմին 1995-ին. 2005ին Ն-Ս-Օ-

Տ-Տ- Արամ Ա- կա թողիկոսին կող մէ նշա ­

նա կուա ծ է միջ եկեղեցական յա րա բերու-

թ եա նց վարիչ Հիւսիսա յին Ա մերիկա յի ա ­

րեւելեան ե ւ ա րեւմտ եա ն թ եմերուն .

Ա նուշա ւա ն Եպ ս- Դանիէլեան կա զ­

մա ծ է Մ եծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկո-

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 645

սութ եա ն Զ եռ ա դ ր ա ց ցուցա կը, ա շխ ա ր­

Հա բա րի թ ա րգմա նա ծ է «Մեր Հա յրերը

կը Խօսինք մ ա տ ենա շա րով Ն երսէս

ՇնորՀա լիի « Թ ո ւղ թ ԸնդՀանրական>ը,

Սա րդիս ՇնորՀա լիի «Յորդորա կներ^ը,

Բ ա րսեղ Մ ա շկեւորցիի «Յ որդորա կ-

ներ>ը, ՅովՀա ննէս °րզընկացիի «Խրատ

ԸնդՀա նրա կա ն 0րիստ ոնեա ներուֆ ,

ՅովՀա ննէս Գա ռնեցիի «Հոգեշա Հ ա-

ղօթքներԴը. Հ Ե Հ Ո Մ -ի խ ո ւմ բ մը ո ւս ա ­

նողներու Հետ Հա յերէնի վերա ծա ծ է

Խ ա լիլ ճըպ րա նի «Մ ա րգ ա րէն >. Ա շխ ա ­

տա կցա ծ է «Հա սկդ Հա յա գիտ ա կա ն Հա ն­

դէսի , «Հա յկա զեա նդ Հա յա գիտ ա կա ն

Հա նդէսիին ե ւ N Е Տ Т Աստ ուա ծա բա նա ­

կան ճեմ ա րա ն ի պ ա րբերա գրքին.

ԲԱՂԴԷՆ ԵՊՍ. ՉԱՐԵԱՆ

Ա ւա զա նի ա նունով Յա կոբ, ծնա ծ է

1965-ին, Պ է յր ո ւթ (Լիբա նա ն). Նախ նա­

կան կ ր թ ո ւթ ի ւն ը ստա ցա ծ է Հա յա շէն

թ ա ղ ի Ա զ գ ՝ Թ որգ ոմ եա ն Վա րժա րա նին

մէջ.

1976ին ըն դ ո ւն ո ւա ծ է Մ եծի Տանն

կի լիկիո յ կա թ ողիկոսութ եա ն Դ պ րեվա ն­

քը- Ժ ա ռ ա ն գ ա ւո ր ա ց բա ժնի Հնգա մեա յ

շրջա նը ա ւա րտ ելէ ետք ձե ռ ն ա դ ր ո ւա ծ է

սա րկա ւա գ. Ընծա յա րա նի եռա մ եա յ Ա ս ­

տ ուա ծա բա նա կա ն ե ւ Հա յա գիտ ա կա ն

դա սընթա ցքը ա ւա րտ ելէ ետք, 1984-ին

ձե ռ ն ա դ ր ո ւա ծ է կուսա կրօն քաՀանայ,

ձեռամբ Տաթեւ Արք՝ Սա րգիսեա նի.

Դպ րեվա նքին մ էջ վա րա ծ է ո ւս ո ւց չո ւ ­

թ եա ն ե ւ Հսկողութ եա ն պաշտօններ.

Ո ւսո ւցիչ եղած է նաեւ Թ ռ չն ոց Բ ո յնին,

Ա զ գ ՝ Թ որգոմեա ն եւ Ա բգա րեա ն վա ր­

ժա րա ններուն մէջ.

1989-ին « Հա յ Հ ոգեւորա կա նութ եա ն

կ որո ւստ ը Մ եծ Եղեռնին՛^ նիւթը որպ էս

ա ւա րտ ա ճա ռ ներկայացնելէ ետք կը

ստ ա նա յ վարդապետական աստիճան ձ ե ­

ռա մ բ Երջ- Տ՝Տ՝ Գա րեգին Բ ՝ կա թ ողի ­

կոսին .

Վա նա կա ն իր ծա ռա յո ւթ ի ւն ն ե ր ո ւն

ընթա ցքին 1986-1993 եղա ծ է Գ ա ւա զ ա ­

նա կիրը Երջ- տ ՝տ ՝ գ ա րեգին Բ ՝ Հա յր ա ­

պետին. Ն ոյն տ ա րիներուն վա րա ծ է նա ­

ե ւ քա Հա նա յից պ ա տ րա ստ ութեա ն մա ս-

նա ւոր դա սա րա նի Տ եսչո ւթ իւնը .

1993-1996 տ ա րիներուն եղա ծ է Հո-

գ ե ւո ր Հովիւ Արա բա կա ն Միա ցեա լ էմ ի -

րութ եա նց, Շա րժա յի , Տ ո ւպ ա յի ե ւ Ա պ ո ւ

Տա պ իի Հա յ դա ղո ւթ ներո ւն , ե ւ դա սա ­

ւա նդա ծ տ եղւո յն Հա յկա կա ն միօրեա յ

վա րժա րա ններուն մէջ.

1996-ին կը վա րէ Հ ա յ Ե կեղեց ւո յ Հ ա ­

մա լսա րա նա կա ն Ո ւսա նողներո ւ Մ ի ո ւ -

թ եա ն (Հ Ե Հ Ո Մ ) Հ ո գ ե ւոր խ որՀրդա տ ուի

պաշտօնը.

1996-2002 տ ա րիներուն Միա ցեա լ

ՆաՀ ա նգներու Ա րեւմտ եա ն թ եմին մ էջ

Հո գ ե ւո ր Հովիւ եղա ծ է Սան Ֆ րա նսիս-

կո յի Ս՝ Գ ր ի գ ո ր Լո ւսա ւորի չ եկեղեցւոյ,

ինչպ էս նա եւ ատենապետ Թ ե մ ի կրօնա ­

կան Ժ ողովին .

1998-ին ստա ցա ծ է Ծ ա յրա գ ո յն

Վա րդա պ ետ ութ եա ն աստիճան, ձե ռա մ բ

Մ ուշեղ Ա րք ՝ Մա րտ իրոսեա նի.

2002-2004 Սեպ տ եմբ ե ր , եղա ծ է ա ­

ռաջնորդական փ ոխ ա նորդ ճ է զ ի ր է ի .

2004 Օ գ ոստ ոսին ՍպաՀանի Թ ե մ ի Պատ-

գա մա ւորա կա ն ժողովին կող մէ ընտ -

ր ո ւա ծ է ա ռա ջնորդա կա ն տեղապաՀ,

իսկ 28 Յ ո ւնո ւա ր 2005-ին, Ա ռա ջնորդ .

646 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ՆՇԱՆ ԵՊՍ. ԹՕՓՈՒԶԵԱՆ

Ա ւա զա նի ա նունով Արա , ծնա ծ է

Շ թ օ ր ա (Լիբա նա ն), 2 Ա պ րիլ 1966-ին.

Նախնական կ ր թ ո ւթ ի ւն ը ստա ցա ծ է

Զ աՀլ էի Հա յ կ աթոլիկներու դպ րոցին

մէջ՝. 1978-ին ընդունուած է Մեծ՜ի Տ անն

կի լիկիո յ կ ա թ ողիկոսութ եա ն Դ պ րեվա ն­

քը- Ժ ա ռ ա ն գ ա ւո ր ա ց բա ժնի Հնդա մեա յ

ուսո ւմնա կա ն շրջանը ա ւա րտ ելով, 3

Յ ունիս 1984-ին ձե ռ ն ա դ ր ո ւա ծ է Սար -

կա ւա գ , ձե ռ ա մ բ Տեսուչ Տաթեւ Ա ր ք -

Աարդսեանի՝.

Ընծա յա րա նա կա ն բա ժնի ո ւսմա ն

ա ւա րտ ին 21 Յ ուն իս 1987-ին ձե ռ ն ա դ ­

ր ո ւա ծ ե ւ օծո ւա ծ է կուսա կրօն քա Հա -

ն ա յ, ձե ռ ա մ բ ° ր ջ՝ Տ ՝Տ ՝ Գ ա րեգին Բ -

կա թ ողիկոսի. 1987-1989 թ ո ւա կա ն ն ե ­

ր ո ւն Դպ րեվա նքի Տեսչա կա ն կա զմին

մ էջ վա րա ծ է Հսկիչի պաշտօնը, միա ժա ­

մ անակ դա սա ւա նդելով ժա ռ ա նգա ւո -

րա ց բա ժնի կա րդերուն՝.

1989-1990 վա րա ծ է ՜ՔաՀանայից

պ ա տ րա ստ ութեա ն մա սնա ւոր դա սա րա ­

նի Տ եսչո ւթ ի ւնը ե ւ կա թողիկոսա րա նի

մա տ ա կա րա րա պ ետ ութեա ն պաշտօնը.

1991-ին, ներկա յա ցուցա ծ է իր վա ր­

դա պ ետ ա կա ն ա ւա րտ ա ճա ռը, Յ ա կոբ

Նալեան Պա տ րիա րքի մասին.

27 Փ ետ րուա ր 1991-ին որպ էս Հոգե -

ւո ր ա յցելու ո ւղա րկո ւա ծ է Պ ա րսկա ս­

տան, Ատրպատականի Հ ա յո ց Թ ե մ

Թ ա ւրիզ . Ն ո յն տ ա րուա ն Մ ա յիսի 15-ին

Երջ՝ Տ ՝Տ ՝ Գա րեդին Բ - կա թ ողիկոս զինք

նշա նա կա ծ է Թ ե մ ի կա թողիկոսա կա ն

Փոխ ա նորդ . Ն ո յն տ ա րուա ն Օ գ ոստ ո ­

սին, կա թ ողիկոս ական Ը ն դ Հա ն ուր Փ ո ­

խ ա նորդ Արտաւազդ Ա ր ք - Թրթռեանի

ձե ռ ա մ բ , ստացած է Վա րդա պ ետ ա կա ն

մա սնա ւոր ա ստ իճանի իշխ ա նութ իւն .

25 Փ ետ րուա ր 1998-ին, ՍպաՀանի

Հա յո ց Թ ե մ ի Ա ռ ա ջն որդ կոր ի ւն Ա ր ք -

Պապեանի ձե ռ ա մ բ , ստացած է ծա յրա ­

գ ո յն վա րդա պ ետ ութեա ն իշխ ա նութ իւն .

Ատ րպ ա տ ա կա նի Թ ե մ էն ներս մին-

չե ւ 2001 Օ գ ոստ ոս եղա ծ է կաթողիկո­

սական Փոխ ա նորդ. Հիմնովին վերա նո­

ր ո գ ե լ տ ուա ծ է Թ ա ւր իզ ի չորս եկեղեցի­

ները ո ւ ա զգա յին ա ռա ջնորդա րա նի

պա տ մա կա ն շէնքը. 1999-ին Ո ւր մ ի ո յ մէջ

Հիմնա րկէքը կա տ ա րա ծ է նոր եկեղեցւո յ

որո ւն օ ծո ւմ ը կա տ ա րուա ծ է Սեպ տ եմ­

բեր 2002-ին.

Մ ա ր տ 2002-ին ընտ րո ւա ծ է Ա տ ր ­

պատականի Հա յո ց Թ ե մ ի Ա ռ ա ջն ո րդ ա ­

կան ՏեղապաՀ ե ւ նոյն տ ա րուա ն Օ գ ո ս ­

տ ոսին Ա ռա ջն որդ .

Հրա տ ա րա կա ծ է «Հա ւա տ քին

ցոլքերը^, «Ա ս տ ծո ւ Բնակարանը^, «Պա-

Հանջատիրութեան Ո դ ի ո վՖ եւ § Հ ա ւա տ -

ք ի Մ կրտ ութ եա ն Ա ւա զա նը Սբ- Թա-

դէն» գ ր ք ոյ կները.2005-ին Պ ա տ գա մա ւորա կա ն Ժ ո ղ ո -

վի ե ւ Թ եմա կա ն Խ ո րՀո ւր դ ի Հա մա գոր-

ծա կցութ եա մբ, Թ ա ւրիզ ի մ էջ կ ա ռ ո ւ ­

ցա ծ տ ուա ծ է «Նարեկդ բնա կա րա նա յին

Հա մա լիրը ե ւ Հ Մ Ա Կ -ի Թ ա ւր իզ ի Մա սնա -

ճի ւղ ի նոր կեդրոնատեղին.

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 647

ՍԱՐԿԱՒԱԳԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱԴՐՈՒԹԻՒՆ

ԱՆԹԻԼԻԱՍԻ ՄՒՏ

Կիր կի 11 3 ունիս 2006-ին, Ա ն թ ի ­

լիա սի Ս՝ Գ րի գ ո ր Լո ւսա ւորիչ 0 ա յր Տ ա ­

ճա րին մ էջ տեղի ունեցա ւ Ս ա րկա ւա գա ­

կան ձե ռ ն ա դ ր ո ւթ ի ւն ը 0 ե ծ ի Տանն Կիլի-

կիոյ կա թ ողիկոսութ եա ն Դպ րեվա նքի

սա ներու Բ ՝ Ընծա յա րա նի ուսա նողներ

Ալեքսան Կիս-Սրկ Գալայճեանի? Միհրան

Կիս.Սրկ. Պալգէորգեանի« Յակոբ Կիս.

Սրկ. 0որթմոսեանի, ե ւ քա Հա նա յից մ ա ս ­

նա ւոր դա սա րա նի ուսա նող Յովսէփ

Կիս-Սրկ. Լօշխաճեանի:

Ս՝ Պա տ ա րա գ մա տ ուցեց, ձ ե ռ ն ա դ ­

ր ո ւթ ի ւն ը կա տ ա րեց ե ւ նորընծաներուն

իր խ րատական քա րոզը տ ուա ւ, Դ երշ՝ Տ՝

Դ եղա մ Ս՝ Եպ ս՝ Խաչերեան, ա ռա ջնորդ

Լիբա նա նի Հ ա յո ց թ եմի , իսկ խ ա րտ ա ւի-

լակն էր Հ ո գ շ ՝ Տ ՝ Թ ա թ ո ւ լ Ա բղ ՝ Ա ն ո ւշ -

եան: Յընթա ցս պա տա րա գի, ընծա յեա լ-

ները ծ՜նկաչոք բա րձրա ցա ն ս ո ւրբ խ ո ­

րա ն ե ւ անոնց ա նբիծ կեանքին մասին

վ կա յո ւթ ի ւն տ րուելով , դա րձա ն դէպ ի

ժողովուրդը , ո ւ աշխ արՀային Հա ճո յքէ

Հրա ժա րելու ե ւ եկեղեցւո յ նուիրուելու

սրտ ա ռուչ խ ոստ ումը տ ուին Ս ՝ Խ որա ­

նին վրայ՝. Ապ ա Հերթա բա ր կոչուեցա ն

Ս ա րկա ւա գութ եա ն կա րգին, Սրբա զա ն

Հօր ձեռքէն ստ ա նա լով սո ւրբ ո ւրա րնե-

րը:

ի ր քա րոզին մ էջ ձեռնադրիչ Ս րբա ­

զանը շնորՀաւորական խօսքին ա ռըն ­

թ ե ր , խ րատական ո ւղղեց նորընծա յ

սա րկա ւա գներուն , տ էր ը լլա լո ւ իրենց

ստա ցա ծ կա րգին , ս ո ւրբ պ ա Հելու 'Քրիս ­

տ ոսի լո ւծ ը խ որՀրդա նշող ուրա րները

ԱՇԽԱՐՀԷ ՀՐԱԺԱՐՄԱՆ ՊԱՀԸ

648 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ե ւ յո ր դ որ ե ց քրիստ ոնէա կա ն ա ռա քի-

նութիւնները աճեցնել իրենց մէջ, յա րա ­

տ եւ ա շխ ատանքով ո ւ ճիգով՝. Գ եղա մ

Սրբա զա ն նա եւ խ օսեցա ւ Դպ րեվա նքի

ա ռա քելո ւթ եա ն մասին, ո ւր կը կա զմա -

ւո րո ւի ն մեր եկեղեցւո յ ո ւ ա զգի ծ ա ռ ա ­

յո ւթ ե ա ն լծո ւե լիք Հոգեւորա կա ններ,

մտ ա ւորա կա ններ, ո ւսուցիչներ, դպ րա -

պետներ ու ա զգա յին գործիքներ՝. «Զեր

լա ւա գո յնը պիտի տաք Դպրեվանքին,

որպ էսզի լա ւա գո յն ո յժերով օժտ ուի մեր

ա զգն ո ւ եկեղեցին. Դպ րեվա նքը այն

յա րկն է, ո ւր կը կազմաւորուին պ ա տ ա ­

նիները, դ ա ռնա լո ւ Հա մա ր եկեղեցւո յ ո ւ

ա զգի սպ ա սա ւորներ . ° ւ ա յս ծ ա ռ ա յո ւ ­

թ ի ւն ը նուիրա կա ն է, ս ո ւրբ է, որո ւն

Հա մա ր ա սպ ա րէզին ատակ ա նձեր պ էտ ք

է Հրա ւիրե լէ ըսա ւ Սրբա զա նը.

Աւա րտ ին, Հոգեւորա կա նա ց թ ա փ օ­

ր ը ո ւղղ ո ւեցա ւ ՎեՀարան, ո ւր Ն-Ս՝Օ-

Տ-Տ- Ա ր ա մ Ա- կա թ ողիկոս ընդ ո ւն եց ն ո ­

ր ըն ծա յ Սա րկա ւա գները, ե ւ իր Հա յրա ­

կան օրՀնո ւթ իւնը տ ո ւա ւ անոնց՝. Ա յս ա ­

ռ ի թ ո վ ներկաներուն յղա ծ իր պ ա տ գա ­

մին մէջ, ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը յա տ ­

կա պ էս խ օսեցա ւ Դպ րեվա նքի կա զմա -

ւորմ ա ն ճա մ բով մեր Հոգեմտ ա ւոր ա ր ­

ժէքներուն սերո ւնդ է սերո ւնդ փոխ անց­

մա ն. Նորին Ս ր բ ո ւթ ի ւն ճշմա րիտ Հ ո գ ե ­

ւորա կա նին ա րժէքը տ եսաւ, Ա ւետ ա րա ­

նական ճշմարտութիւններուն, մեր եկե­

ղ եց ւո յ աւանդութեանց, ծէսին, դ ա ւա ­

նանքին, շա րա կա ններուն ո ւ մեր Հա յրե ­

ր ո ւն մեզի կտ ա կա ծ լո՜յս Հա ւա քին Հա ­

ւա տ ա րմութ եա ն մէջ. «Ուրիշ ճամբայ

չունինք մենք ու պիտի չունենանք: Այս

ճամբուն մէջ կր կազմաւորուինք մենք«

հոգեպէս մաաւորապէս: ճշմարիտ հոգե­

ւորական ծաոան ան է« որ ոչ միայն կու

աայ« այլ նաեւ կ’աոնէ: Դուք պիաի բա-

ցուիք մեր արժէքներուն եւ անոնցմով

ուոճանաք: Աւելի քան 1700 տարիներ մեր

եկեղեցին Աստուծոյ փաոքր հիւսեց: Մեր

եկեղեցին զԱսաուած աարաւ մեր ժողո­

վուրդին « մեր լեզուին« մեր մշակոյթին«

մեր աւանդութիւններուն« մեր արժէքնե­

րուն մեր աագնապներուն ու մեր երազ­

ներուն ճամբով: Միշա պիաի յիշեցնենք

ձեզի թէ ա'յս է ճամբան: 0րիսաոնէու-

թեան ճամբով« Ասաուած ազգերուն մօ-

աեցաւ իրենց մշակոյթին« իրենց լեզուին

րնդմէջէն: Այս է հոգեւորականին ծառա­

յութեան ճամբան' զԱսաուած մօաեցնել

Ասաուծոյ: Մեր Ս. Աթոոր այս իմասաով

պիաի րլլայ միշա նախանձախնդիր? խրս-

աապահանջ« բոլոր ասաիճաններու վրայ

գանուող հոգեւորականներու նկաամամբ«

իր Դպրեվանքին նկաամամբ« իր Միաբա­

նութեան նկաամամբ« իր թեմերուն նկաա-

մամբ եւ նաեւ մեր երիաասարդներուն ու

մեր ժողովուրդի զաւակներուն նկաա-

մամբ: Մեր եկեղեցին որեւէ ժամանակէ ա-

ւելի? մեր ժողովուրդի կեանքին մէջ ինք-

զինք պէաք է կենսագործէ ծաոայու-

թեամբ: Եւ այդ ծաոայութիւնր ուրիշ բան

չէ« եթէ ոչ' 0րիսաոսի Աւեաարանին կեն­

դանի եւ կենսաաու ներկայութիւնր դաո­

նալ» շեշտ եց Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը.

ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը իր գնա Հա ­

տանքի ո ւ օրՀնութ եա ն խ օսքը ո ւղղեց

նա եւ Դպ րեվա նքի տ եսչութեա ն ե ւ ո ւ ­

սուցչա կա ն կա զմին, շաՀեկան նկա տ ե­

լով անոնց ունեցա ծ ն եր դ րո ւմ ը սա ներու

մտ ա ւոր կազմաւորման ընթա ցքին.

Դպ րեվա նքի սաներ Հնչեցուցին «Կի-

լիկիա»ն ու «Ի վեհ բարձանց» Հա յրա պ ե­

տական մա ղթ երգը, ե ւ «Տէր Կեցո»ն, ո ր ­

մ է ետք ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը «Պահ-

պանիչ»ո^ օրՀնեց նորընծա ները.

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 649

Հ Ա Ն Դ Ի Ս Ո Ւ Թ Ի Ւ Ն Ն Ն Ր

ԲԵՂՈՒՆ ՆՈՐ ԱՄԵԱԿՆԵՐՈՒ ՀԱՄԱՐ ՀԱՅՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՂԹԱՆՔ ԿԱՏԱՐՈՒԵՑԱՒ

ՄԱՅՐԱՎԱՆՔԻՆ ՄՒՏ

Կիր կի 25 3 ունիս 2006-ին, Ա ն թ ի ­

լիա սի Ս՝ Գ րի գ ո ր Լո ւսա ւորիչ Մ ա յր Տ ա ­

ճա րին մէջ, յընթա ցս Ս ՝ ե ւ անմաՀ պ ա ­

տ ա րա գի տեղի ունեցա ւ «Հա յրա պ ետ ա ­

կան 0աղթանք>ի յա տ ուկ ա րա րող ու­

թ ի ւն , Ն Ս Օ Տ Տ ՝ Ա ր ա մ Ա ՝ կա թ ողիկոսի

քա ջա ռողջութ եա ն ո ւ բեղ ո ւն գա Հա կա ­

լո ւթ եա ն Հա մա ր, ընտ րութ եա ն ե ւ օծ ­

մա ն 11-րդ տ ա րեդա րձին ա ռիթ ով : Ն եր ­

կ ա յ եղան ա զգա յին ո ւ մ շա կութ ա յին

զանազան մարմիններու ներկա յա ցու­

ցիչներ ե ւ Հաւատացեալներ:

«Հա յր Մեր^էն առա ջ, Մ ա յր Տ ա ճա ­

ր ի ատեանին մէջ, նա խ ա գա Հութեա մբ

Դ երշ՝ Տ՝ Տիրա յր °պ ս ՝ Փա նոսեա նի եւ

մա սնա կցութ եա մբ միա բա ն Հա յրերու,

տեղի ունեցա ւ սոյն Մա ղթա նքը: Ա ս տ ­

ո ւա ծա շունչէն քա ղուա ծ Հա տ ուա ծները

Հովի ւ ե ւ Հօտ փ ոխ -յա րա բերութեա ն,

ինչպ էս նա եւ ճ շմ ա րի տ ո ւ քա ջ Հովուի

մասին, ընծա յո ւա ծ էին ՎեՀա փ ա ռ Հ ա յ­

րա պ ետ ին, ի բր ե ւ ա րի Հովուա պ ետ ը իր

Հօտին:

«Հա յրա պ ետ ա կա ն Մաղթանք^ի կ ա ­

նոնին մէջ, մեր Հա յրերուն կող մէ ա յս

ա ռ թ ի ւ խ մ բա գ րո ւա ծ յա տ ուկ ա ղօթքնե­

րը , պ ատմական խ որքով կը ներկա յա ց­

նէին Մ եծի Տանն Կիիկիոյ կաթողիկո­

սութեան անցեալի պ ա տ մութ իւնը , իր

ժող ովուրդ ին Հետ կրա ծ ա րՀա ւրա լից

կեանքը Օեղասպանո ւթեան տ ա րինե­

ր ո ւն , ե ւ ապա ա նոր վերստին բա րգ ա -

ւա ճո ւմ ը Լիբա նա նի Հիւրընկա լ ափե-

րուն: Ա ղօթքին մ էջ յա տ ուկ կերպ ով յի -

շո ւա ծ էր մեր ժող ովուրդ ը , խ նդրե լով

Ա ս տ ո ւծ մ է զա յն պաՀպանել օտ ա րա ­

մ ո ւտ մ ո լորո ւթ եա ն ց խ ա յծերէն ո ւ խ ա յ­

թոցներէն : ի վերջոյ, ա յնտեղ ա րձա նա գ­

ր ո ւա ծ էր սրտ ա բուխ ա ղօթք մը Ս՝ Ա թ ո -

ռ ո յս Դա Հա կա լին կենաց ա րեւշա տ ու­

թ եա ն Համար:

Ս՝ պ ա տ ա րա գը մա տ ուցեց Դերպ ՝ Տ՝

Ն որա յր Ծ ՝ Վ ր դ ՝ Ա շըգեա ն, որ իր ք ա րո ­

զին մ է ջ ա նդրա դա րձա ւ Վ եՀա փ ա ռ Հ ա յ­

րա պ ետ ի 11 տ ա րիներու գա Հա կա լո ւ-

թ եա մ բ իրա գ որ ծ ո ւա ծ աշխատանքնե-

րուն, ե ւ ա մբողջ Մ իա բա նութ եա ն ո ւ ժ ո ­

ղովակա ն կա ռո յցներո ւն պ ա տ րա ստ ա ­

կ ա մ ութ ի ւն ը յա յտ նեց, Հնազանդու-

թեամբ կա տ ա րելու Նորին Ս րբութ եա ն

Հրա Հա նգները, ի բր ե ւ զինուորները Մ ե ­

ծի Տանն Կ իփ կիոյ կա թ ողիկոսութ եա ն:

Եկեղեցա կա ն արարողութենէն ետք,

ՎեՀարանի Դա Հլիճին մ է ջ Ք ա րշ ՝ Վ ա ր ո ւ ­

ժան Սրկ՝ Քէնդէզեան, յա նուն Դ պ ր ե ­

վանքի տ եսչութեա ն, ո ւսա նողութ եա ն

ե ւ ներկաներուն ո ւղ ե ր ձ արտասանեց,

բեղ ո ւն գա Հա կա լութ եա ն ո ւ ք ա ջա ռող ­

ջո ւթ եա ն մա ղթա նքներով:

ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը սրտ ի խ օս-

ք ո վ իր գնաՀա տ ա նքը յա յտ նեց Տա ճա րին

թ է Դա Հլիճին մ էջ ա րտ ա յա յտ ուա ծ բա -

րեմաղթութիւններուն եւ Հա ւա քա կա ն

ծա ռա յո ւթ եա ն մ էջ տ եսա ւ իրա գ որ -

650 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ԴՊՐԵՎԱՆՔԻ ԱՄԱՎԵՐՏԻ ՀԱՆԴԷՍ ԵՒ ՎԿԱՅԱԿԱՆԱՑ ԲԱՇԽՈՒՄ

Ո ւր բ ա թ , 23 Յ ունիս 2006-ի երեկո-

յեան ժա մը 7:00ին, Մ եծի Տանն Կ ի լիկիոյ

կա թ ողիկոսութ եա ն Դպ րեվա նքի 76րդ

ուսո ւմնա կա ն տա րեշրջա նի փ ակման

Հա նդիսո ւթ իւնը տեղի ո ւնեցա ւ Դ պ րե ­

վա նքի շրջա փ ա կին մէջ, Պիքֆա յա ,

բ ա ր ձր Հովա նա ւորութ եա մ բ ե ւ նախա-

գ ա Հութ եա մ բ Ն՝Ս՝Օ՝Տ՝Տ՝ Ա ր ա մ Ա ՝ կ ա ­

թողիկոսի՝.

Դ պ րեվա նքի տ եսչութեա ն կող մէ

պ ա տ րա ստ ուա ծ յա տ ուկ յա յտ ա գիրի Հի ­

մա ն վրա յ, կա տ ա րուեցա ւ Ա ւետ ա րա նէն

ե ւ «Նարեկդ աղօթամատեանէն ընթեր­

ցում. Ապա, երգա խ ա ռն կա տ ա րումով ,

Դպ րեվա նքի երգչա խ ումբը ներկայա-

ցուց « Հ ա յ դպ րոցի տ ա րուա նդ ա ռ ի թ ով

պ ա տ րա ստ ուա ծ խ մբա յին ա րտ ա սա նու­

թիւն՝.

Յա նուն շրջա նա ւա րտ ներուն, շնոր­

Հակալութեան խօսք ո ւղղեց նորընծա յ

Հ ո գ շ ՝ Տ ՝ ՍաՀակ Ա բղ ՝ °միշեա ն երա խ ­

տ ա գ իտ ութ իւն յա յտ նելով ՎեՀա փ ա ռ

Հա յրա պ ետ ին, տ եսչութեա ն ե ւ ո ւս ո ւց -

չակազմին, որոնք դերա կա տ ա ր եղան ի ­

րենց Հոգեմտ ա ւոր կազմաւորման մէջ.

Տեսչական տ եղեկա գիրով Գ րի գ ո ր

Ծ ՝ Վ ր դ ՝ Չ իֆ թ ճե ա ն ա նդրա դա րձա ւ

անցնող տարեշրջանին կա տ ա րուա ծ ո ւ -

սումնա կա ն-կրթա կա ն աշխատանքին

յա տ կա պ էս յի շե լով տեսչական ե ւ ո ւ ­

սուցչա կա ն կա զմերուն գ ո ր ծ ո ւն է ո ւ -

թիւնը, ուսանողութեան եկեղեցական,

կրթա կա ն ե ւ ընկերա յին ա ռօրեա ն եւ

այս տ ա րուա ն Հո ւնձքը . (Տեսուչ Հա յր

Սուրբին Տեղեկագիրը կու տանք յա ջորդ

է ջե ր ո վ - Ծ-Խ.):

ծ ո ւմ ն ե ր ո ւն յա ղթա նա կը ե ւ վա յելքը՝

«Մեր նախորդները բծախնդրութեամբ

գործեցին ու այս տան նկատմամբ նա­

խանձախնդիր եղան: Մենք ալ նոյն

սամբան պիտի շարունակենք* մեր ծա­

ռայութեան մէջ միշտ կարեւորու-

թեամբ շեշտելով խստապահանջութիւ­

նը եւ բծախնդրութիւնը» ըսա ւ Նորին

Ս րբութ իւնը .

Ա յս ա ռ ի թ ո վ Դպ րեվա նքի երգ չա ­

խ ո ւմ բ ը եր գ եց «Ա յսօր Քահանայա­

պետ», եւ «Աղբիւր կենաց» շա րա կա ն­

ները, Հովապետական մականին ծա ղ ­

կունք մա ղթելով, ինչպ էս նա եւ կա տ ա ­

րեց ա ւա նդա կա ն «Կիլիկիա»ն ե ւ «Ի վեհ

բարձանց» մա ղթերգները.

Ապ ա ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ի

«Պահպանիչ»ով վերջ գտ ա ւ Հա ն դ իսո ւ­

թ ի ւն ը ե ւ ներկաներ Ա ջա Հա մբո յրով ի ­

ր ենց որդիա կա ն շն որՀա ւորո ւթ ի ւնն երը

մատուցին Նորին Ս ո ւր բ Օ ծութ եա ն.

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 651

ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԸ ԻՐ ՊԱՏԳԱՄԸ Կ՚ՈՒՂՂԷ ՇՐՋԱՆԱՒԱՐՏՆԵՐՈՒՆ

Ո ւս ո ւմ ն ա պ էս ա մէնէն փ ա յլուն ա ­

շա կերտ ները ե ւ վա րքա յին ա մէնէն

բ ա ր ձր միջին ա պ ա Հովա ծ ա շա կերտ ները

գնա Հա տ ելէ ետք, Գ րի գ ո ր Ծ - Վ ա ր դ ա ­

պետ Հրա ւիրեց Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը

բա ժնե լո ւ վկա յա կա նները ե ւ տ ա լու իր

Հա յրա պ ետ ա կա ն պա տ գա մը.

Ա ր ա մ Ա ՝ կա թ ողիկոս կա տ ա րուա ծ

աշխատանքին իր դնա Հա տա նքը յա յտ նե-

լո վ ըսա ւ- «Մենք մեր րրածին մասին չենք

խօսիր, թող ազգր ի°նք դաաէ: Մեր խսաա-

պահանջութիւնր պիաի բազմապաակենք,

յաակապէս երբ մոլորեցուցիչ երեւոյթնե­

րու դիմաց գանուինք, մեր մօաեցումր

պիաի րլլայ յսաակ ու խիսա: Մենք քաջու-

թիւնր ունինք մեր ազգին ու եկեղեցւոյ

հաւաքական շահերուն դիմաց «ո° չ» րսել

կողմնակի եւ անձնական շահերուն^.

Ապա Նորին Սրբութիւնը իր խօսքը ո ւղ ­

ղելով շրջա նա ւա րտ ներուն ըսա ւ- «Մար-

դր արժէք է այնքանով, որքանով որ ան կր

ծառայէ եկեղեցւոյ , ազգին եւ հաւաքական

արժէքներուն: Մենք այս ոգիով եւ նա-

խանձախնդրութեամբ պաարասաեցինք

ձեզ այս յարկին աակ' ղրկելու համար մեր

ժողովուրդին: Դացէ°ք եւ աարէք ձեզի հեա

ինչ որ աոիք Դպրեվանքէն, եւ ապրե­

ցուցէ՜ք զանոնք մեր ժողովուրդի կեանքին

մէջ' ձեր անձերուն ճամբով>, եզրակա-

ցուց Նորին Ս ո ւրբ Օ ծութ իւն ը . (Վեհա­

փառ Հայրապեաին պաագամին խ ա ա ֊

ցո ւմ ր կարդալ ներկայ թ ի լի ն մէջ ՚ փոխան

խմբագրականի - Ծ-Խ-):

Ապ ա Դպ րեվա նքի տ եսչութ իւնը ըն-

դունելութեամբ մը պ ա տ ուեց ներկա յ

Հանդիսա կա նները.

652 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Տ ° Ս Չ Ա Կ Ա Ն Տ ° Ղ ° Կ Ա Գ Ի Ր

ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՈՒԹ°ԱՆ ԴՊՐԵՎԱՆՔԻ (2005-2006 ՏԱՐԵՇՐՋԱՆ)

0 ե ծ ի Տանն կիլիկիոյ կաթողիկոսու­

թեան Դպ րեվա նքը 2005-2006 կրթա կա ն

տա րեշրջա նի ա ւա րտ ին, ո ւսո ւմնա կա ն

տա րի մը ե ւս բո լորա ծ ի բր ե ւ թա նկա գին

մա րգա րիտ , կ անցընէ զա յն անցնող 75

տ ա րիներով կա զմուա ծ պ ա տ մութեա ն

ա նդին մանեակին,

Ս ոյն տ եղեկա գրի նեղ սա Հմաննե­

րուն մէջ ներկա յա ցուելիք աշխատանքը

վստ ա Հա բա ր նախաճաշակը պիտի տ ա յ

ձեզի, ա յս Հա ստ ա տ ութենէն ներս տ ա ­

ր ին երո ւ ընթա ցքին կա տ ա րուա ծ աշխա­

տանքին մա սին: 0 ա ր դ ո ւ պ ա տ րա ստ ու­

թ եա ն երախ տարժան գ ո ր ծ մը, որ նոր չէ

սկսա ծ, ա յլ մեր Հա յրերը զա յն տնկեր են

ա յս ա յգիին մէջ, ե ւ ի ւրա քա նչիւր ս ե ­

ր ո ւն դ կա տ ա րեր է անոր ջրտ ուքը , ո ւ

ստ ա նձներ անոր խ նամքը.

2005-2006 կրթա կա ն տարեշրջանին

ի ւրա յա տ կ ո ւթ ի ւն ը իր սկիզբ ի ն մ էջ կը

կա յանար: Հա յրա պ ետ ա կա ն տ նօրինու­

մ ո վ Տեսչական Խ ո րՀո ւր դ ի նշա նա ­

կ ո ւմ , Տեսչական նոր կա զմի գ ո ւմ ա ր ո ւմ

ե ւ ո ւսա նողութ եա ն զտ ման ա ռա ջին

Հա նգրուա նի ի ր ա գ ո ր ծ ո ւմ : Մ իով բա -

նիւ խ ստա պ ա Հա ն^ութեա մբ խ ստ ա պ ա ­

Հա նջութ իւն , պ ա րտ ա կա նութիւնը պ ա ր­

տ ա ւո ր ո ւթ ի ւն նկա տ ելու գիտ ա կից

յա նձն ա ռո ւթ եա մ բ:

Թ ե րո ւթ ի ւն ն ե ր ե ւ յաջողութիւններ

իրա րո ւ Հետ մրցեցան, երբեմն մէկը տ ա ­

պալեցաւ, երբեմն միւսը, ցո յց տ ա լով

մա րդկա յին կեանքի բնա կա ն ընթա ցքը,

ե ւ ա նգա մ մը ե ւս Հա ստ ա տ ուեցա ւ այն,

թ է ' ա նթերին միա յն Ա ստ ուա ծ է, իսկ

յա ջողութ եա ն ձգ տ ո ւմ ը ե ւ ա նոր Հասնե-

ԳՐԻԳՈՐ օ . ՎՐԴ. ՉԻՖԹՃԵԱՆ

լո ւ ի ղ ձը մա րդո ւն մ էջ դնողը դա րձեա լ

Ա ստ ուա ծ ի °նք է:

ՏԵՍՉԱԿԱՆ ԿԱԶՄ

Տեսչական կա զմին մ էջ ժա մա ցու-

ցա յին բծա խ նդրութ եա մբ փայլեցա ւ

Հ ո գ շ ՝ Տ՝ Սիփան Վ ր դ ՝ 0էչէճեանը, ի բ ­

ր ե ւ փոխ -տ եսուչ: Հա յր Ս ո ւրբին ա ն ձ­

նական մէկ յա տ կո ւթ ի ւն ը եղող ա յս երե ­

ւո յթ ը , վարակիչ եղա ւ բոլորին , զանոնք

ջա նա լով Հա սցընել գերմա նա ցի փ իլիսո-

փ ա յ է մ ա ն ո ւէ լ 0անթի այն Հա ստ ա տ ու­

մին, ըստ որո ւն «կա րգա պ ա Հութ իւնր ,

մ ա ր դ ո ւն կա մա ւո ր Հնա զա նդութ իւնն է

մա րդկա յին օրէնքներուն>:

Տեսչական կա զմի երկրորդ ա նդա -

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 653

մը Հ ո գ շ ՝ Տ՝ Մ ա կա ր Ա բղ ՝ Ա շգա րեա ն,

ի բ ր ե ւ Հսկիչ, գ ո ւր գ ո ւր ա ն ք ի ո ւ եղբա յ­

րա կա ն սիրո յ մ է ջ ինքզինք դերա զա նցե-

լով , մեր բ ո լո ր սա ներուն անխտիր, մ ե ­

ծ ի ն ո ւ փ ոքրին կողքին ա մէնօրեա յ ներ ­

կ ա յո ւթ ի ւն դա րձա ւ, նոյնիսկ իր յա նդի-

մա ն ութ իւն ն երո ւն մ է ջ դնե լով մեղմա -

նոյշ ք ա ղցրո ւթ ի ւն մը, ո ւ անմաՀական

ժպիտ.

Ա նկեղծ խ օսքով երանի այն անձին,

որ նման գործընկերներ կ ո ւն ե ն ա յ ե ւ կը

վա յելէ անոնց յա րգա լից վերա բերումը .

ՈՒՍՈՒՑՉԱԿԱՆ ԿԱԶՄ

Ուսո ւցչա կա ն կա զմը բա ղկա ցա ծ է

29 ա նձերէ 16 Հոգեւորա կա ն ե ւ 13 աշ­

խա րՀա կա ն. Ա յս տարի եւս ո ւսո ւց չա ­

կան կա զմը իր օրՀնաբեր ներկա յո ւ-

թ եա մ բ գ լխ ա ւորեց Վ եՀա փ ա ռ Հա յր ա ­

պետը. Հոգ ե ւորա կա ն ո ւսո ւցի չներու

կա զմին մ էջ բա րերա ր ն երկա յո ւթ ի ւն ե ­

ղա ւ, մեր Դպ րեվա նքին մ էջ նախկին ո ւ ­

սանող ե ւ վերջին ա յս տարին գործա կից

Հ ո գ շ ՝ Տ ՝ Թ ա թ ո ւ լ Ա բղ ՝ Անուշեան, կոս -

տ ա նդնուպ ո լսո յ Ս՝ Ա թ ո ռ ի Միաբանու-

թենէն, որո ւն ջա նա սիրութ իւնը ա մէն

մա րզերէ ներս եկեղեցւո յ լո ւսա րա րա -

պ ետ ութենէն , մինչեւ ՀիւանդապաՀու-

թ ի ւն ե ւ ընդՀա նուր բա րեզա րդում ,

ա կնյա յտ եղա ւ.

Նախկին դրա կա ն փ ո ր ձա ռ ո ւթ ի ւն

մը կրկնե լո ւ գնով, ա յս տարեշրջանին

ուսուցչա կա ն կա զմին մէջ ներառնուե-

ցան ա ւա րտ ա կա ն դա սա րա նի չորս սա ր­

կա ւա գներ , որոնք իրենց պ ա տ րա ստ ու­

թ եա ն յա րմա ր ա ռա րկա ներ դա սա ւա ն­

դեցին, Ս ո ւր բ գրա յին նիւթերէն սկսեա լ

մինչեւ մա րմնա մա րզ.

Ո ւսո ւցչա կա ն կա զմը թ ա րմա ցա ւ

նա եւ աշխ արՀական նոր ո ւ երիտ ա սա րդ

ոյժերով , յա նձինս տիար Վ ի գ էն Ա ւա -

գեա նի, տիար Յ ա կոբ Հանտեանի եւ

տիար Զա քա ր 0 է շի շեա ն ի երգչա խ ում -

բ ի կա լո ւա ծէն ներս.

Պէտ ք է ա յստ եղ յա յտ ա րա րել, որ

ուսուցչա կա ն կա զմին, մա սնա գիտ ութ ե-

նէն ա ւելի նա խ ա նձա խ նդրութիւնը եւ

ներշնչա ծ ոգին, խ թա նիչ ո յժ Հա նդիսա ­

ցան մեզի ա մբողջ տ ա րուա ն ընթա ցքին.

Վերջին խ օսք ա յս մա սին Հետ եւո -

ղականութիւնը պաՀուեցաւ կա րե լիո ւ­

թ եա ն սա Հմա ններուն մէջ. ° ր բ ե մ ն մեր

սա ները ո ւսո ւցիչներուն Համբերութիւ­

նը չարաշաՀեցին, սա կա յն կը վստ ա Հեց­

նեմ, որ զսպ ուա ծութ եա ն անՀամեմա­

տելի չափեր գ ո յո ւթ ի ւն ունին Դ պ րե ­

վանքին ե ւ ա յլ կրթա կա ն Հա ստ ա տ ու-

թ եա նց ա շա կերտ ութեա ն միջեւ.

ՈՒՍԱՆՈՂՈՒԹԻՒՆ

Բ ա րեփ ոխ ութ ի ւններու ա յս տ ա ­

ր ո ւա ն ծիրին մէջ, նախկին ո ւսա նողնե­

ր ո ւ զտ ումի ա ռա ջին Հա նգրուա նը կա ­

տ ա րուեցա ւ ա մրա ն ընթա ցքին. Ա յս

յա րկին ա ռա քելութ եա ն, Հետ ա պ նդա ծ

նպ ա տ ա կներուն, ե ւ Հա ւա քա կա ն

ձգ տ ո ւմ ին Հետ խ ոտ որ Հա մեմա տ ող ո ­

րոշ տ ա րրեր լքեցին կրթա րա նը, բնա կա ն

ընթա ցքով.

Դ ա րձեա լ, նոյն բա րեփ ոխ ութ իւննե ­

ր ո ւ ծիրին մէջ, ո ւսա նողներու տեսա կի

զ տ ո ւմ մը եւս կա տ ա րուեցա ւ, երբ ա-

մուսնա ցեա լ քաՀանայութեան դիմա ծ

մա սնա ւոր դա սա րա նի ուսա նողները ա-

ռա ն ձնա ցո ւե լով ընդՀանուր ա շա կեր­

տ ութ եա ն զա նգուա ̂ էն, Ա նթ ի Փ ասի

Մա յրա վա նքին մ էջ յա տ ուկ դա սընթ ա ց­

քի սկսա ն Հետ եւիլ.

Ա յս ե րկո ւ վերա դա սա ւորումնե-

ր ո ւն Հետ եւա նքով ա շա կերտ ութեա ն

ընդՀա նուր թ ի ւը 55-էն ա մփ ոփ ուեցա ւ

45-ի սա Հմա ններուն մէջ, ա ռ ի թ ընծա յե ­

լով ա ւելի մօտէն Հետ եւիլ ի ւրա քա նչիւր

ա շա կերտ ի Հոգեմտ ա ւոր կազմաւորման

ընթա ցքին. Հա մեմա տ ա բա ր փ ոքրա թ իւ

ա յս խ ումբին Հետ եւե լո ւ բա րերա ր ա ր ­

դիւնքներէն մ էկը Հա նդիսա ցա ւ այն, որ

կա րելի եղա ւ յայտնաբերել երբեմն դ ր ա ­

կան եւ երբեմն ժխտական ս ով ո ր ո ւ-

թիւններ, ե ւ ա նոնց ա ռա ջքը ա ռնել, իսկ

654 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

դրա կա նները քաջալերել.

Հա ստ ա տ ելով ա յս բա ռերը , գ ո ր ծ ­

նական խ ստ ա պ ա Հա նջութիւն եղա ւ

տ ա րուա ն կիսուն ե րկո ւ ա շա կերտ ներու

տ ուն ճա մբումը , Հա ստ ա տ ուա ծ օրէնք ­

ները ա ռերես գ ո ր ծա դ ր ե լո ւ խ ա բէա կա ն

ե ր ե ւո յթ նկա տ ելով ա նոնց մօտ.

Ո ւսո ւմն ա կա ն մա կա րդա կի ի մ ա ս ­

տով, տ կա ր ա շա կերտ ներով խ ճող ուա ծ

ա ռա ջին դա սա րա նը դ ժո ւա րա ցուց գ է թ

մինչեւ կիսա մեա յ մեր կրթա կա ն աշխա­

տանքը. ° ր կ ր ո ր դ կիսա մեա կը ա ւելի յո ւ -

սա դրիչ էր , սա կա յն ոչ գոՀա ցուցիչ.

ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ԱՐԱՐՈՂԱԿԱՆ ԿԵԱՆ0

Ս- Ա ստ ուա ծա ծին վանքին ա յս մ ա ­

տ ո ւռը , ա ղօթքով, մ ո մ ո վ ո ւ խ ո ւն կով օ-

ծուեցա ւ ա մէն ա ռա ւօտ ո ւ երեկո յ ա ն­

խափան, անձրեւին, կա րկուտ ին թ է ձ ի ւ ­

նին, բա ցի կիրա կի օրերէն, երբ միա ս­

նա բա ր Անթիլիա ս իջանք, Մ ա յր Տաճա­

րին մէջ մա տ ուցո ւա ծ Ս- Պա տ ա րա գին

մ ասնակցելու՝.

Եկեղեցա կա ն ո ւ ա րա րողա կա ն

կեանքը ե ւ Ս ո ւրբ Գիրքը, մեր եկեղեցւո յ

սիրտ ը կը Հանդիսանայ՝. Ս- Խ որանին

վրա յ Ա ս տ ո ւծ ո յ ա ռջե ւ ուխ տ ա ծ ըլլա լով,

մնացինք ո ւ պիտի մնանք Հա ւա տ ա րիմ

մեր եկեղեցւո յ Հա յրերուն՝. Անոնց, ո ­

րոն ք Ա ստ ուա ծա շուն չը իրենց կեանքո վ

ապրեցան անցնող 20 դա րերուն , ո ւ մեր

ժող ովուրդ ին վերծանեցին զա յն ո ւղղա -

փ ա ռութ եա մ բ . Մ ենք ալ, Հա ւա տ ա րիմ

անոնց մեզի ո ւսո ւցա ծ դաւանանքին,

ծէսին, շա րա կա ններուն ո ւ ը ն թ ե ր ց ո ւմ ­

ներուն , ջանացինք կեդրոնանալ մեր ա ­

րա րողա կա րգին կա նոնա ւոր կա տ ա րու-

մին ե ւ երգեցողութ եա ն ճշգ րտ ութ եա ն .

Մ եր ո ւսա նողութ եա ն մօտ փ նտ ռեցինք

Հա մոզում , սէր , խ ա ն դ ա վա ռութ իւն եւ

ա մէնէն էա կա նը Հա ւա տ ք, մեր Հա յրե ­

ր ո ւ լո ւս ա ւո ր ճա մբա ն ա ւելի պ ա յծա ­

ռա ցնելո ւ, տ իրա պ ետ ելով մեր եկեղեցւո յ

ծէսին, շա րա կա ններուն , ե ւ անոնց ճա մ -

բ ո վ ո ւղղա փ ա ռ դաւանութեան.

Ա յս ս ո ւրբ եկեղեցւո յ մէջ, մեր ա շա ­

կերտ ներուն կող մ է ե րգ ո ւա ծ շա րա կա ն­

ները Տ ա թ եւա ցիներու ե ւ ՇնորՀա լինե-

ր ո ւ սրտ էն պ ոկո ւա ծ Հա ւա տ քը մեզի

փոխանցեցին, մեր մեղքերը իրենց ծա ն-

ր ո ւթ ե ա մ բ Տիրոջ ոտքերուն ա ռջե ւ դ ն ե ­

լո ւ մա սին պատմեցին, մա րմնա ցեա լ

0ր իս տ ո սի ե ւ Ազա տ իչ Ս- Հ ո դ ւո յն ե ր կ ­

նային պ ա տ գա մները տ ուին, երա ժշտ ու­

թ եա ն ո ւ ա ղօթքի միա զա նգուա ծ յա փ շ­

տ ա կութ եա ն մէջ. Ա յս ծիրէն ներս, եր -

գեցողութ եա նց եղա նա կներու փ ոքր

ո ւղղ ո ւմ ն եր կա տ ա րուեցա ն, օտ ա րա ­

մ ո ւտ երա նգները ե ւ ա ղա ւա ղումները

Հեռա ցնելով մա յր եղանակէն, բծա խ նդիր

ը լլա լով մեր եկեղեցւո յ Հո գ ե ւո ր կեան­

քին ո ւ Հո գ ե ւո ր մթ նո լորտ ի ա ռողջ պ ա Հ-

պ ա նումին.

Տա րիներու ա ւա ն դ ո ւթ ի ւն եղող

« Հ ո գ ե ւոր Մ տ ա մփ ոփ մա ն Օր՚Ֆը, փա-

կեա լ խ որա նի Ե րկուշա բթ ին , գ ո ր ծն ա ­

կան բա ժին մըն ա լ ո ւնեցա ւ. Ա մ բող ջ օրը

Հո գ ե ւո ր մթ նո լորտ ի մ էջ Ս- Գ րա յին Հա ­

տ ուա ծի մեկնաբանութեամբ, դա սա խ օ-

սական շա րքերով ե ւ լո ւսա բա նո ւթ ի ւն -

ներով անցընելէ ետք, յետ մի^օրէին, ո ւ ­

սա նողութ ի ւնը ա յցելեց մտ ա յին Հիւա ն ­

դ ո ւթ ի ւն ո ւնեցողներու պատսպարան

մը. Ս- Գ րք ի մ է ջ ընթ երցուա ծ ընկերա սի-

ր ո ւթ ի ւն ը , թ ո ւղ թ ի վրա յ դ ի ւր ա ւ ա րձա ­

նա գրուող գեղա Հիւս նա խ ա դա սութ իւն -

ները գ ո ր ծի վերա ծելու մա րտ ա Հրա ւէր

մը եղա ւ ա յս բո լորիս , Հո գ ե ւո ր մ թ ն ո ­

լորտ ստ եղծելով.

ԱՐՏԱԴԱՍԱՐԱՆԱՅԻՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐ

Դ պ րեվա նքի ընտ անեկան միջա վա յ­

ր ը դա ստ իա րա կչա կա ն այլազան միջոց­

ներ ո ւնի բնականօրէն. Ա յս դպ րոցը դ ա ­

սա րա նէն դ ո ւրս , դա սա րա նին չափ եւ

թ ե ր ե ւս ա լ ա ւե լի մ եծ դա սա րա ն մըն է

դա ստ իա րա կութ եա ն իմա ստ ով.

Տա րուա ն ընթա ցքին զանազան ա ­

ռի թ ն ե ր ով մ շա կութ ա յին , գրա կա ն, ե ւ

ա յլ դա ստ իա րա կչա կա ն ձեռնա րկներ

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 655

տեղի ունեցա ն Ո ւր բ ա թ երեկոները, ո ­

ր ոն ց մա սին մ ա մ ո ւլի ճա մ բով Հա ն րո ւ­

թ ի ւն ը տեղեկա ցա ւ օրին : իսկ յա ռա ջի-

կա յ քա նի մը շաբաթներու ընթա ցքին

լո յս տեսնելիք մեր տ ա րեգիրքին «§հլա-

ձոր>ի մէջ զետ եղուա ծ պիտի ը լլան ա յդ

բո լո րը մա նրա մա սնութեա մբ:

Արտ ա դա սա րա նա յին կա րեւոր ա շ-

խ ա տ ա նքներէն եղա ւ այս շէնքի բնա կելի

ե ւ ոչ բնա կելի յա րկերո ւն մա ք րո ւթ ի ւն ը

ե ւ վերա դա սա ւորումը , զոր ա շա կերտ ­

ներ իրենք կատարեցին, փոխան պաշտօ-

նեայի: Թ ա փ թ փ ա ծ եւ ա նտ ա րբեր ա շա ­

կերտ ներու նկա տ մա մբ խ ստ ութ ի ւնը

կենսա կա ն Հա մա րուեցա ւ, ա պ ա գա յին

անոնց անՀատականութեան կերտումին

ի ի նդիր :Շրջա փ ա կին բա րեզա րդում ը , ծա ­

ռա տ նկումը , ծա ղկա զա րդում ը ո ւ

լո ւս ա զ ա ր դ ո ւմ ը դա րձեա լ եղան ա շա ­

կերտ ութ եա ն Հա մա ր ե ւ ա շա կերտ նե­

ր ո ւն իսկ ձեռք ով , Հա ւա քա կա ն աշխա­

տանք կա տ ա րա ծ ը լլա լո ւ գ ո Հո ւն ա կո ւ-

թ եա մ բ լեցնելով բո լորիս սրտերը:

Խաղ ե ւ աշխատանք միա սնա բա ր

ընթացան: Մ ա րմնա մա րզի պաՀերէն

անկախ, մա րզախ աղեր կազմակերպուե­

ցան ներ-դպ րեվա նքեա ն իմա ստ ով

միայն: Մա րզա կա ն մրցա նքները ընտ ա ­

նեկան եղան ե ւ ոչ թ է ա յլ խ ո ւմ բ ե րո ւ

Հետ, պ ա Հելու Հա մա ր Դպ րեվա նքին ի ւ -

րա յա տ ուկ նկա րա գիրը ե ւ Հ ո գ ե ւո րա ­

կաններ պ ա տ րա ստ ելու Հանգա մա նքը.

Շէնքին մ էջ գտ նուող փակ մ ա ր ­

զա սրա Հը փակ խ ա ղա վա յրի վերա ծուե-

ցա ւ, օժտ ուե լով զանազան տեսա կի խ ա ­

ղերով, ձմրան ցուրտ ին տ ա քուկ վա յր

դ ա ռնա լով մեր ա շա կերտ ութեա ն Հա ­

մար: Ա յս շա րքէն կա րելի է յի շե լ մ ա ­

տենադարանին վերա դա սա ւորումը , Հի-

ւա նդա պ ա Հութ եա ն յա տ ուկ սենեակի

Հա ստ ա տ ումը, Հի ւրընկա լութ եա ն ը ն ­

դունա րա նի յա րդա րա նքը, բ ո լո ր գրա -

սեղա ններուն մաքրութիւնն ո ւ փ ա յլե ­

ցո ւմը , Դպ րեվա նքի շէնքին մուտ քին

Ա ստ ուա ծա մօր խ որա նի կ ա ռո ւցո ւմ ը ,

Մա տ րա ն մէջ մկրտ ա րա նի խ որանին

կ ա ռ ո ւց ո ւմ ը , ե ւ կա րգ մը ա յլ աշխա­

տանքներ: ° ւ ա յս աշխ ա տ ա նքներուն

մեծ մա սը մեր ա շա կերտ ներուն ձեռքով :

կեցցեն մեր տղաքը:

Ա րտ ա դա սա րա նա յին աշխատանք-

ներու ծ-իրին նաեւ կար ելի է յի շել

միջ-դպ րեվա նքեա ն Հա նդիպ ումները,

միջ-եկեղեցական շրջա գ ծէն ներս, կա զ-

մա կերպ ութ եա մ բ Միջին Ա րեւե լքի Ե կ ե ­

ղեցիներու ԽորՀուրդին: Հ ո ս եւս , միշտ

նոր աշա կերտ ներ ղրկելով, ա յս կա լո ւա ­

ծէն ներս անոնց ա լ նոր փ ո ր ձա ռ ո ւթ ի ւն

տ ա լու փ որձ ըրինք:

Ա յս վանքը բո լորին տ ունը ը լլա լով

Հա նդերձ, տա րեշրջա նի ընթա ցքին ա պ ­

րեցա ւ ա ռա նձնա ցա ծ վիճա կ, վանական

կեանքով, ո ւր կ է շատ Հազուադէպօրէն

վար իջան սաներ, ստ իպ ողութեա ն պ ա ­

րա գա յին միայն: Յա ճա խ ա կիօրէն տ ուն

ե րթ ա լո ւ սովորո ւթիւնը նուա զա գոյնի

Հա սցուցինք, ա շա կերտ ներուն Հոգ ե ւոր

մթ նո լորտ ը պաՀպանելու ե ւ ո ւս ո ւմ ն ա ­

կան աշխատանքը դիւրա ցնելո ւ նպ ա ­

տ ա կով :

ՀՈՒՆՋ0

Մ եր Ս ՝ Ա թ ո ռ ի ն Հա մա ր ընդՀանրա-

պ էս բա րեբեր եղա ւ տարին Հո ւն ձք ի ի ­

մա ստ ով, երբ մինչեւ նուիրապետական

բ ա րձր կա րգեր շնորՀուեցա ն ՎեՀա փ ա ռ

Հա յրա պ ետ ին ձեռա մ բ: Դպ րեվա նքը ի բ ­

ր ե ւ իսկա կա ն ա յգեստ ա նը այս Ս՝ Ա թ ո ­

ռին , ունեցա ւ նա եւ ի ր ա յգեկութ քը:

Դ պ րո ւթ եա ն կա րգ շնորՀուեցա ւ Ա ՝

կ ա ռ ա ն գ ա ւո րա ց ի մեր սա ներուն , նե-

ր ա ռ եա լ Ք ՝ կա ռա ն գ ա ւո րա ցի նորեկնե­

րը . կիսա սա րկա ւա գա կա ն կա րգ ստ ա ­

ցան Դ ՝ կ ա ռ ա ն գ ա ւո րա ց ի սաները, ա ­

ռ ա ւե լ Ք ՝ Ընծա յա րա նէն մ էկ ուսա նող:

Սա րկա ւա գա կա ն կա րգ շնորՀուեցա ւ Ք ՝

Ընծա յա րա նի կիսա սա րկա ւա գներուն ,

իսկ Դ ՝ Ընծա յա րա նէն երեք Ս ա րկա ւա գ ­

ներ արժանացան ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ե­

տի ո ւշա դ րո ւթ եա ն ե ւ զին ո ւորա գ րո ւե -

656 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ցան Մ եծի Տանն Կիլիկիոյ կա թոլիկու­

թեան Միա բա նութեա ն, քա Հա նա յա կա ն

կա րգ ստ ա նա լով ո ւ կուսա կրօնութ եա ն

ուխ տ կա տ ա րելով 14 Մա յիս 2006-ին.

* * *

ի վեր^ոյ, ա ռա^նաՀերթ կարեւորու-

թեամբ կ ո ւզ ե մ որդիա կա ն երա խ տ ա գի­

տ ո ւթ ի ւն ս յա յտ նել Ս- Ա թ ո ռ ո յս գա Հա ­

կա լ Ն -Ս-Օ Տ Տ- Ա ր ա մ Ա- կա թողիկոսին ,

որ անցնող Հոկտ եմբերին սոյն պ ա շտ օ­

նին կոփելով զիս, բնա ւ ա ռա նձին չթո-

ղուց, ե ւ ոչ միա յն մօտէն Հետաքրքուե-

ցաւ Հա ստ ա տ ութեա ն կրթա կա ն ո րա ­

կով, ա յլ ի ւրա քա նչիւր ա շա կերտ ի ան­

Հատականութեան կ երտ ո ւմ ով ո ւ Հոգե -

մտ ա ւոր կա զմա ւորմա մբ.

Շ ն որՀա կա լո ւթ ի ւն մեր Մ իա բա նու­

թ եա ն բ ո լո ր ա նդա մներուն , ներկա յ թ է

բա ցա կա յ, վանական թ է թեմա կա ն ծա ­

ռա յո ւթ եա ն մ էջ եղող, որոնք իրենց ք ա ­

ջա լերա նքով սատար Հանդիսացան մեր

ա յս մեծ տան նուիրա կա ն գործին .

Շ նորՀա կա լո ւթ եա ն խ օսք նա եւ մեր

բ ո լո ր բա րերա րներուն ա նուն ե ւ ա նա ­

նուն , ներկա յ թ է բա ցա կա յ, որոնք իրենց

ունեցա ծէն բա ժին Հանեցին ա յս Հա ստ ա ­

տ ութեա ն, Հա ւա տ ա լով ա յստ եղ տ ա ­

ր ո ւո ղ աշխատանքին, որո ւն նպատակը

միա յն ո ւ միա յն մեր եկեղեցւո յ 0 ր ի ս տ ո -

սա ւա նդ ա ռա քելութ եա ն իրա գ որ ծ ո ւմ ն

է . Ա յստ եղ յա տ ուկ յիշա տ ա կութ եա մբ

կ ո ւզ ե մ նշել մա սնա ւոր շնորՀակալու­

թիւն, Գ ա լո ւստ կի ւլպէնկեան Հիմն ա ր-

կութ եա ն Հա յկա կա ն Բա ժա նմունքին ,

ե ւ ա նոր ա րժա նա ւոր տ նօրէն Դ ոկտ -

Զ ա ւէն °կաւեանին, որո ւն մ էկ աչքը ե ­

թ է յա ռ ա ծ է Անթիլիա սի կա թ ողիկոսա ­

րա նին, մ ի ւսը յա ռ ա ծ կը մնա յ միշտ

Պիքֆ ա յա յի ա յս բա րձունքին , ա յն պ ա յ­

ծ ա ռ յո յս ո վ ո ւ ակնկա լիքով, որ Հոսկէ

պիտի շա ռ ա ւիղ է նոր սերո ւնդ , ո ւս ո ւմ -

նա պ էս փ ա յլուն ե ւ ծա ռա յա կա ն ո գ իով

կրթ ո ւա ծ .

Շ ն որՀա կա լո ւթ ի ւն նա եւ մեր ա շ­

խատանքին օգտ ա կա ր Հա նդիսա ցա ծ բ ո ­

լոր ա նձերուն , պաշտօնեայ, գ ործա ւոր ,

բ ա րեկա մ թ է բա րեսէր , որոնք մեր կա ­

րիքին Հասան, ե ւ իրենց նպաստը բերին

ա յս կա մ այն ձե ւով .

Վերջա պ էս շնորՀա կա լո ւթ ի ւն ձեզի,

որ ձեր ներկա յո ւթ եա մբ իսկ կը վկա յէք

ձեր Հա մոզումին մասին, թ է այս Դ պ րե ­

վա նքէն կը սպ ա սէք պ ա տ րա ստ ուա ծ

մա րդո յժ , գիտ ա կից իր եկեղեցւո յ ա ռ ա ­

քելո ւթ եա ն , Հա ւա տ ա րիմ ա նոր դ ա ւա ­

նանքին ո ւ աւանդութիւններուն, եւ

պ ա յծա ռա ցա ծ ա պ ա գա յա տ եսիլ Հա յ­

եա ցքով ո ւ մտ քով.

Ա յսօր , Դպ րեվա նքի ընթա ցքը ա ւա ր ­

տա ծ վեց երիտ ա սա րդներ կը բա ժնուին

Դպ րեվա նքեա ն ա յս մեծ ընտանիքէն, ե­

րեքը կուսա կրօն, իսկ երեքը ա շխ ա ր­

Հական. իրենք կ երթա ն, սա կա յն Դ պ րե ­

վանքը իրենց Հետ կը տանին. Սա ա յլեւս

պ ա րտ ա դրա նք չէ, ոչ ալ թ ե լա դ ր ո ւթ ի ւն ,

ա յլ վստաՀ ե մ բնա կա ն մ ղ ո ւմ է. Երա խ ­

տ ա գ իտ ութ իւնը ա յս տան նկա տ մա մբ

Ա ս տ ո ւծ ո յ ա չքին ա լ Հա ճելի է, մա րդոց

կ ող մ է ա լ գովելի. Դրա կա ն աշխատան­

քի պաՀն է ա յլե ւս . Ա ռ ա ծ ը տ ա լու ե ւ ո ւ ­

նեցածը բա շխ ելու վ սեմ աշխատանքի

մա րտ ա Հրա ւէր կը կա րդ ա յ Դպ րեվա նքը.

Վերջա ցնել ո ւ Հա մա ր ըսեմ, որ տ ե­

ղեկա գիր մըն է ա յս պ ա րզա պ էս, Հա ­

մեստ գ ո ր ծո ւն էո ւթ ե ա ն մը աղօտ մէկ

պ ա տ կերա ցումը Հա նդիսա ցող.

Պա Հեցէ ք Դպ րեվա նքը ձեր սրտին

մօտ իկ, գ ո ւր գ ո ւր ա լէ ք ա նոր ի ւրա քա ն­

չի ւր շրջա նա ւա րտ ին, Հոգեւորա կա ն թ է

աշխարՀական, ե ւ պիտի վա յելէք անոնց

բա րերա ր աշխատանքին ա րդիւնքը.

Ջ եր տ ունն է Դպ րեվա նքը. Ա յնպ էս

ինչպ էս նա խ անձախ նդիր էք ձեր տան,

մնա ցէք զօրա վիգ ա յս ա ստ ուա ծա Հիմն

Հա ստ ա տ ութեա ն, որ իր ստացած մէկին

տեղ միշտ պատրաստ է տ ա լու երեսուն ,

ո ւթ ս ո ւն ե ւ Հա րիւր — .

ԳՐԻԳՈՐ Ծ . ՎՐԴ. ՉԻՖԹ ՃԵԱՆ

ՏԵՍՈՒՉ ԴՊՐԵՎԱՆՈՒՑ

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 657

ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԴ ՊԱՐԳԵՒԱՏՐԵՑ

ԼԻԲԱՆԱՆԱՀԱՅ ԱԶԳԱՆՈՒԷՐ ՈՒ ՄՇԱԿՈՒԹԱՆՈՒԷՐ ԳՈՐԾԻՉՆԵՐ

Ն-Ս-Օ-Տ-Տ- Ա ր ա մ Ա ՝ կա թ ողիկոսի

Լիբա նա նի Հա յո ց թ եմին տ ուա ծ Հով-

ուա պ ետ ա կա ն ա յցելութեա ն ծիրին մէջ,

Հի ն գ շա բթ ի 8 Յ ունիս 2006-ի գիշեր,

«Հապթուր> պ ա նդոկի «է մ ի ր է յթ > սրա ­

Հին մ էջ տեղի ունեցա ւ եզրա փա կիչ ճա շ­

կերո յթ , ի պ ա տ իւ ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ե ­

տին. Լիբանանի Հ ա յո ց թ եմ ին կա զմա -

կերպ ութ եա մբ տեղի ունեցա ծ Աոյն ձ ե ռ ­

նա րկը ե ւս ն ո ւիրո ւա ծ էր Հ ա յ Դ պ րոցի

Տա րուա ն, ո ւ յա տ կա պ էս լիբա նա նա Հա յ

վա րժա րա ններուն .

ճ ա շկ ե ր ո յթ ի ընթա ցքին խ օսք ա ռ ­

նողներ գ լխ ա ւորա բա ր ա նդրա դա րձա ն

Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին Հովուա պ ետ ա -

կան ա յցելո ւթ եա ն բերա ծ նոր կենսու-

նակութեան, ու յա տ կա պ էս Նորա շէնի

Ս- Վա րդա նա նց ° կ ե ղ ե ց ւո յ օծմա ն ճա մ -

բ ո վ մեր ժողո վ ո ւր դ ի զա ւա կներուն

զգա ցա ծ Հոգեկա ն մեծ քաջալերանքին.

Լիբ անանի Հ ա յո ց թ ե մ ի ա ռա ջնորդ

Գերշ- Տ- Գ եղ ա մ °պ ս - Խաչերեանի ո ր ­

դիա կա ն երա խ տա գիտո ւթեան խ օսքէն

ետք, ե ւ ընդա ռա ջե լով թ եմա կա լ Ս րբա ­

զանին ո ւ ա զգա յին իշխ ա նութեա ն

խնդրա նքին, ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը

«Ասպեա»ի կա րգի շքա նշա նով պ ա րգե-

ւա տ րեց Հետ եւեա լ ա զգա յինները՝- Օո-

ՊԱՐԳԵՒԱՏՐԵԱԼՆԵՐԸ ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻՆ ԵՒ ԱՌԱՋՆՈՐԴ ՍՐԲԱԶԱՆԻՆ ՇՈՒՐՋ

658 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

լակ Թ ի ւթ էլեա ն , ՅովՀա ննէս 0էլէշեան,

Յակոբ Շամլեան ե ւ Զ ոՀրա պ Թ ո ր ի -

կեան:

Յըեթա ցս ճա շկերո յթ ի , Հ ա յ Դ պ րոցի

ա ռա քելո ւթ եա ն ո ւ ա նոր վերելքին սա ­

տ ա րելու ազնիւ զգա ցումով , Տիար

Հր ա յր Սա րդիսեա ն Ա զգա յին Վ ա րժա ­

րա ններու սա ներու ֆոնտ ին նուիրեց 100

Հազար ամերիկեան տոլար: ճ ա շկ ե ր ո յ­

թ ի ն ներկա յ էին ա ւելի քա ն 500 յա տ ուկ

Հրա ւիրեա լներ, ^արաբաղի Արտ աքին

Դ որ եո ց Նախ արար Դ էո ր գ ի Պետ րո-

սեան, դեսպ ա ններ, կա զմա կերպ ու-

թ եա նց ո ւ միութ եա նց ներկա յա ցու ցիչ-

ներ, ե ւ Հ ա յ կեա նքէն ներս գ ործող պ ա ­

տա սխ ա նա տու ազգա յիններ:

ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը բարձրօրէն

գնա Հա տ եց թ ե մ ի կեա նքէն ներս գ ործող

բ ո լո ր մա րմինները ե ւ կա ռոյցները, ա ­

նոնց կեա նք ներա րկող ա զգա յինները

«որոնք իրենց ժամանակէն* արդար

վասաակէն* իմացական կարողութե-

նէն բաժին կր հանեն ազգին* եկեղեց­

ւոյ* դպրոցին ու մեր հասարակական

կազմակերպութիւններուն: Սփ իւո-

քեան մեր կեանքր կր ցամքի աոանց

մեր ոգեղէն մշակութային ու ազգային

արժէքներուն* աւանդութիւններուն ու

երազներուն: Անոնք մշաահոս աղբիւր

են մեր ինքնութեան աոողջ պահպան­

ման: Համաշխարհայնացած այս դա-

րուն փոքր ազգերու ինքնութիւնր

վաանգի է ենթարկուած: Հեաեւաբար*

մեր ինքնութեան պահպանումր այսօր

մեզմէ կրկնակիօրէն աշխաաանք ու

յանձնաոութիւն կր պահանջէ: Հայ

Դպրոցր մեր ազգի ինքնութեան պահ­

պանման բերդն է* որուն դիմաց պիաի

փշրուին ամէն աեսակ խաթարիչ* ա­

պականիչ ու մոլորեցուցիչ հոսանք­

ներ: Պէաք է Հայ Դպրոցր պահել զօ­

րեղ* որպէսզի Հայ Դպրոցով մենք

մնանք զօրեղ* Սփիւոքր դաոնայ աւելի

զօրեղ* եւ Սփիւոքով Հայասաանր

դաոնայ աւելի զօրեղ».

Ապա ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը ա նդ­

ր ա դ ա ր ձա ւ Լիբանանի Հա յո ւթ եա ն ո ւ

գնա Հա տ ա նքով ա րտ ա յա յտ ուեցա ւ Լի ­

բա նա նի Հա յութ եա ն ցուցա բերա ծ տ ո ­

կ ո ւն ո ւթ ե ա ն . «Իր համազգային դերր

պէաք է շարունակէ Լիբանանի հայու-

թիւնր: Չմոոնաք* որ միշա Լիբանանի

հայութեան կր դաոնան մեր գաղութ—

ներր երբ հոգեւորականի* ուսուցիչի*

անօրէնի* խմբագիրի կարիքր ունին ի ­

րենց գաղութներէն ներս: Լիբանանա-

հայութիւնր հպարաութեամբ պէաք չէ

նայի իր դերին* այլ պարաաւորու-

թեան զգացումով պէաք է արժեւորէ

իր համազգային դերր», ըսա ւ Վ եՀա ­

փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը.

Ա յսպ իսով փ ա կումը կա տ ա րուեցա ւ

Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ին Լիբանանի Թ ե ­

մին տ ուա ծ Հովուա պ ետ ա կա ն բեղ ո ւն

ա յցելութեա ն, թ ե մ ի ժողովուրդին

կեա նքէն ներս դա ռնա լով ա ռ ա ւե լ ա մ ­

րա պ նդմա ն ա ռիթ :

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 659

ՀԱՅ ԴՊՐՈՑԻ ՏԱՐՈՒԱՆ ԱՌԻԹՈՎ ԽՄԲԵՐԳԱՅԻՆ ԵՐԱԺՇՏՈՒԹԵԱՆ ԵՐԵԿՈՅ

կիրա կի , 4 Յ ունիս 2006, երեկոյեան

ժամը 6.00ին, Ա զգա յին Եղիշէ Մ ա նու-

կեան 0 ո լէ ճ ի §Սիրան Մ անուկեան՚ֆ

սրա Հին մէջ, կա զմա կերպ ութ եա մբ Մ ե ­

ծի Տանն կի լիկիո յ կա թ ողիկոսութ եա ն

Դպ րեվա նքին ե ւ Հովա նա ւորութ եա մ բ

Մ եծի Տանն Կ ի լիկիոյ Ա ր ա մ Ա . կա թ ող ի ­

կոսի, Հ ա յ դպ րոցի տ ա րուա ն ա ռ ի թ ով

տեղի ունեցա ւ խ մբերգա յին երա ժշտ ու­

թ եա ն երեկո յ մը.

Ն շեա լ Հա մերգին իրենց մա սնա կ­

ց ո ւթ ի ւն ը բերին Դպրեվանքի սանուց,

Հա մա զգա յինի «Կարկաչ» ե ւ կ ա թ ող ի ­

կոսա րա նի «Շնորհալի» երգչա խ ումբե

րը, որոնց գեղա րուեստ ա կա ն ղեկա վա րն

ո ւ խ մբա վա րն է ^աքար 0 է շի շեա ն ը ըն -

կերա կցութ եա մբ դաշնակաՀարուՀի

Ս իրվա րդ Պոյա ճեա նի.

Երա ժշտ ա կա ն երեկոն սկսա ւ Դ պ րե ­

վանքի սա նուց երգչա խ ումբին կողմէ,

որ ներկա յա ցուց կոմիտ ա սի «Ով Տէր

Ասաուած» ե ւ «Աոաւօա լուսաբեր»

գործերը, ապա ներկա յա ցուեցա ւ Ս ո ւ-

րէն Մուրատեանի գրա ծ «Օրհներգ երկ­

րա պ ա հիդ, որո ւն երա ժշտ ութ իւնը յօ ­

րինա ծ է Ռ ո պ է ր թ Պետրոսեան՝.

Ապ ա բ ե մ բա րձրա ցա ւ «Կարկաչ» ե­

րէց պատանեկան երգչա խ ումբը, որ

նախ ներկաներուն Հրամցուց Գա րիկ

Բ ա նդուրեա նի «Նացանգ» երգը ե ւ լի-

ՇՈՒՐՋ ՀԱՐԻՒՐ ԵՐԳՈՂՆԵՐ ԵՐԱԺԻՇՏ-ԽՄԲԱՎԱՐ ԶԱՔԱՐ ՔԷՇԻՇԵԱՆԻ ՃՊՈՏԻՆ ՀՆԱԶԱՆԴ

660 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

բանանեան «Ռուզանա» երգը, ո րմ է

ետք «Կարկաչ»ի պատանեկան խ ում բը

երգեց Մ ոցա րթի «Ալէլուիա»ն ե ւ «Աւէ

Մարիա»ն, այնուՀետեւ երգչա խ ումբին

ա նդա մները երգեցին ա ֆրօ-ա մերիկեա ն

«0ումաայա» երգը.

Յ ետ ոյ «Կարկաչ»ի երկո ւ բա ժա ն­

մունքները միա սնա բա ր երգեցին Ժ ի -

ր ա յր Ա ւետ իսեա նի «Դպրոցին զանգր»

ե ւ Նանս էն Մ իքա յէլեա նի «Իմ ուսու­

ցիչ» եր գ երը.

Գեղա րուեստ ա կա ն յա յտ ա գիրին

մա ս կա զմող վերջին երգչա խ ումբն էր

«Շնորհալի» երգչա խ ումբը, որ Հր ա -

չեա յ ՅովՀա ննիսեա նի «Հոպինա»ն եր-

գ ե լէ ետք Հրա մցուց «Շորորա՜, եար»ը.

Զ ո յգ երդերէն ետք երգչա խ ումբը ժ ո ­

ղովրդա կա ն ե րդ երո ւ շա րքին Հրա մցուց

«Ալագեազ եւ քեզի մեռնիմ» ու «Գա-

ցէ°ք-աեսէ°ք» երգերը.

Երա ժշտ ա կա ն երեկոյի ա ւա րտ ին ե ­

րեք երդչա խ ումբերը միա սնա բա ր ե րգ ե ­

ցին Պա րոյր Ս եւա կի «°րեւան, էրեբու-

նի»ն եւ ՆաՀապետ ^ ուսինեա նի «Կիլի-

կիա»ն.

Հա ն դ իսո ւթ եա ն ա ւա րտ ին բ ե մ

բա րձրա ցա ւ Մեծ՜ի Տանն Կ ի լիկիոյ Ա րա մ

Ա ՝ կա թ ող իկոս , որ ըսա ւ, թ է «ինչպէ± Ա

կարելի է չուրախանալ, ինչպէ±ս կարե­

լի է չհպարաանալ եւ ինչպէ±ս կարելի է

չյուզուիլ ի աես այս գեղեցիկ եւ մեր

կեանքր գեղեցկացնող աեսարանին».

Գնա Հա տ ելով Հա մերգին կա զմա ­

կերպ իչները ե ւ երդ չա խ ումբերու ա ն­

դա մները, ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը նշեց,

թ է «աոանց մեր ոգեղէն արժէքներուն

եւ աոանց մեր մշակութային հա րս-

աութիւններուն, մեր կեանքր կ’աղքա-

աանայ ու կր ցամքի»: Ան աւելցուց,

որ «Զաքար 0էշիշեանր Սփիւռքի մեր

լաւագոյն ղեկավարներէն մէկն է».

ՎեՀափառ Հայրապետը իր դնա Հա -

տանքը յայտնեց նա եւ Դպ րեվա նքի ՀԱկիչ

ե ւ Մ ա յր Տա ճա րի Դպ րա պ ետ Հա յր Մ ա ­

կարին, որ մեեա պ էս օգտ ա կա ր Հա նդի­

սացան էր Հա մերգի կա զմա կերպ մա ն.

Ա կնա րկելով ձեռնա րկին ներկա յ

գտ նուա ե Լեռնա յին Ղ^արաբաղի Հ ա ն ­

րա պ ետ ութ եա ն արտաքին գ ո ր եո ց նա ­

խ ա րա ր Գ էո ր գ ի Պետրոսեանին, Ա րա մ

Ա ՝ կա թ ողիկոս Հաստատեց, թ է «ճիշդ

է, որ մենք Ղարաբաղի մէջ չենք ծնած,

սակայն Ղարաբաղր մեր մէջ ծնած է,

մեր մէջ մնացած է եւ մեր մէջ հզօրա­

ցած է ու Սփիւոքր այսօր կ’ապրի ու

կր պայքարի ղարաբաղեան ոգիով».

Վերջա պ էս, Նորին Ս ո ւրբ Օծութիւ­

նը վերա րժեւորե լով լիբա նա նա Հա յ գ ա ­

ղ ութ ին դերը, դիտ ել տ ուա ւ, որ «հա-

կաոակ դժուարութիւններուն գաղու-

թր կարողացած է մնալ կենսունակ, ա-

ոողջ եւ կանգուն: Գաղութ մր, որ ոչ

միայն ձեոնարկներ կր կազմակերպէ,

այլեւ կր կաաարէ բազմաթիւ իրագոր­

ծումներ».

«Հայ դպրոցի տարուանդ ա ռ ի թ ով

տեղի ունեցա ե խ մբերգա յին երա ժշտ ու­

թ եա ն երեկոն, իր երեք խ ումբերով ,

շո ւր ջ 100 երգ ողներով ե ւ մ էկ խ մբա վա ­

ր ո վ գեղա րուեստ ա կա ն կոկիկ ո ւ երա ժշ­

տական բա րձրորա կ մա կա րդա կով Հա ­

մ երգ մը Հրա մցուց ներկաներուն, որոնք

մշա կութ ա յին մեե գոՀո ւն ա կո ւթ եա մ բ

բա ժնուեցա ն սրա Հէն.

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 661

ՅԻՇԱՏԱԿԻ °Ր°ԿՈՅ

ՓՐՈՖ. ԽԱՉԵՐ ԳԱԼՈՒՍՏԵԱՆԻՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ

Ո ւր բ ա թ , 2 Յ ուն իս 2006-ի երեկո-

յեան, Ա նթիլիա սի Մա յրա վա նքի «կիւլ-

պէնկեան> Հա նդիսա սրա Հին մ էջ տեղի

ունեցա ւ յա րգա նքի երեկոյ, յիշատակին

բա զմա վա ստ ա կ կրթա կա ն մշա կ, մա ն­

կա վա րժ, տնօրէն ե ւ ո ւս ո ւ ցիչ' Փ րո ֆ ՝

Խաչեր Դա լուստ եա նի, իր Հարազատնե-

րուն ե ւ կրթ ա սէր ո ւ մ շա կո ւթ ա սէր

Հա նրութ եա ն ներկա յո ւթ եա ն :

Զ եռն ա րկը կը Հովա նա ւորէր Ն ՝Ս ՝0 ՝

Տ ՝Տ ՝ Ա ր ա մ Ա ՝ կա թ ողիկոս , որ ե ւ նա-

խ ա դա Հեց Հա նդիսո ւթեան. էա ցմա ն

խ օսքով Ա զ գ ՝ կեդրոնա կա ն Վ ա ր չո ւ ­

թ եա ն ատենապետ, ե ւ «Խ աչեր Դա լո ւս -

տեան> մա նկավարժական կեդրոնի

յա նձնա խ ումբի ատենապետ Ո^կեբե-

րա ն Ա րզումա նեա ն Հա կիրճ պ ա տ մա կա ­

նը ըրաւ կեդրոնին, ե ւ վ կա յո ւթ ի ւն տ ո­

ւա ւ ա յն տեսլականին զոր ունեցա ծ էր

Փ ր ո ֆ ՝ Դ ա լո ւստ եա ն, Հիմ՛նելու նման

կեդրոն մը, Հա յ ո ւսո ւցի չներու պ ա տ ­

րա ստ ութ եա ն Համար:

Խօսք ա ռին Փ ր ո ֆ ՝ որդին Շ ա Հէ

Դա լուստ եա ն, կեդրոնի վա րիչ Դ րիգ որ

ՇաՀինեան, Ա ն դ ր անիկ Տա դէսեա ն եւ

կ ի ր ա յր Դանիէլեան. իւրա քա նչիւրը

Խաչեր Դա լուստ եա նի մ էջ ի ւրա յա տ ուկ

ա րժա նիք մը ա ռնելով, ամբող^ականօ-

րէն ներկա յա ցուցին զա յն ի բր ե ւ մա րդ,

դա ստ իա րա կ, կրթա կա ն մշա կ, տնօրէն,

մա նկա վա րժ, մա րզա սէր, կրօնա սէր,

ա զնիւ քաղա քա ցի ո ւ ընտ ա նիքի Հայր:

Դ լխ ա ւոր բանախ օսը կ ի ր ա յր Դ ա ­

նիէլեան, յո ւ շ ե ր ո ւ մ ա նրա պ ա տ ումնե-

ՀԱՆԴԻՍԱԿԱՆՆԵՐ' ՅՈՒՇ-ԵՐԵԿՈՅԻ ԸՆԹԱՑՔԻՆ

662 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ր ո վ զա րգա ցուց իր խօսքը, անոնց ընդ-

մէջէն ը ն դ գ ծ ե լո վ անձնանուիրումի կ եր ­

պ ա րը Փ րոֆ - Գա լուստ եա նի, ո րո ւն ա շ­

խատանքին շա րո ւն ա կո ւթ ի ւն ը նկատեց

ներկա յ «Խաչեր Գա լուստ եա նի մա նկա ­

վա րժա կա ն կեդրոնը իր քսա նա մեա յ

կեա նքով.

Եզրա փ ա կիչ ե ւ օրՀնութեա ն խ օս-

քով , Ա ր ա մ Ա- կա թ ողիկոս արժան եւ

ի ր ա ւ գտ ա ւ բ ո լո ր արտայայտութիւննե-

րը, յա տ կա պ էս Հ ա յ Դպ րոցի նկա տ մա մբ

Փ ր ոֆ - Գա լուստ եա նի տ ա եա ե պ ա շտ ա ­

մունքա յին յա րգա նքը ո ւ բ ծա խ ն դ ր ո ւ­

թ ի ւն ը մեր ժո ղ ով ո ւր դ ի զա ւա կներուն

կող մէ . Վ եՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը Հ ա յ

Դպ րոցի տ ա րուա ն ա ռ ի թ ո վ կատա րեց

ինքնա քննա դա տ ա կա ն կա րգ մը մա տ ­

նա նշումներ, անոնց լո ւծ ո ւմ ն եր գտ նե­

լո ւ աշխատանքը միա սնա բա ր կա տ ա րե­

լո ւ Հրա ւիրելով , բ ո լոր կրթա կա ն կեա ն­

ք ո վ Հետ ա քրքրուա ե ո ւ մտ ա Հոգ ա նձե ­

րը . «Խաչեր Գա լուստ եա նի ն ո ւիրո ւա ե

ա յս յիշա տ ա կի երեկոն յո ւշա րա ր պ էտ ք

է ը լլա յ միա սնա բա ր մտ ա եելու, թ է ի ՞նչ - պ էտ ք է ընել Հա յ Դպ րոցը վերա ծելու

Հա մա ր իսկա կա ն դա րբնոցի, վերա կա զ-

մա կ երպ ելով ա նոր ներքին կ եանքը ու

կրթա կա ն ուսո ւմնա կա ն մա կա րդա կը>

ըսա ւ Նորին Ս րբութ ի ւն ը . «Խաչեր Գա -

լուստ եա ն եղա ւ ա ռա քելո ւթ եա ն նուի-

ր ո ւա ե մա րդ, ե ւ ա յդ ա ռա քե լո ւթ իւն ը

կա տ ա րեց բ ա րձրա գ ո յն աստիճանի

ն ո ւի ր ո ւմ ո վ ո ւ նա խ ա նձա խ նդրու-

թեամբ. Ա յսօր նոյն ա ռա քելո ւթ իւնը , իր

փ ա փ ա քով ո ւ իր զա ւա կներուն գիտ ա ­

կից յանձնառութեամբ, կը շա րունա կո-

ւի Մա յրա վա նքէն ներս գ ործող իր ան-

ուամբ կնքուա ե մա նկա վա րժա կա ն

կազմաւորման կեդրոնէն ներս.

Յիշա տ ա կի երեկոյի ընթա ցքին, գ ե ­

ղա րուեստ ա կա ն յա յտ ա գրով ե լո յթ ո ւ ­

նեցան Ա րմ էն 0 է չ է կ (Դաշնա կ), եւ Զ ա ­

քա ր ո ւ կամիլա "Քէշիշեաններ (Շ ո ւի ե ւ

դա շնա կ).

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 663

0 Ր Ի Ս Տ Ո Ն Է Ա Կ Ա Ն Դ Ա Ս Տ Ի Ա Ր Ա Կ Ո Ւ Թ Ի Ւ Ն

ԿԱՆԱՆՑ ՅԱՏՈՒԿ ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՆՉԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹ ԱՑՔԸ

ԿԸ ՀԱՍՆԻ ԻԸ ԱՒԱԸՏԻՆ

Մ եծի Տանն Կիկ լիկիո յ կաթողիկո­

սութեան Քրիստ ոնէա կա ն Դա ստ իա րա ­

կութ եա ն Բա ժա նմունքը իր բա զմա ճիւղ

դ ո ր ծ ո ւն էո ւթ եա ն ծիրէն ներս միշտ յա ­

տ ուկ կ ա րե ւո րո ւթ ի ւն տ ուա ծ է տ իկին-

ներու ե ւ օրիորդներու քրիստ ոնէա կա ն

կա զմա ւորմա ն. Ա յս ո ւղղ ո ւթ եա մ բ , ան

յա տ ուկ դա սընթա ցքներ, ա ստ ուա ծա շն-

չական սերտ ողո ւթեան պաՀեր ո ւ Հա ­

ւա քներ կա զմա կերպ ա ծ է միշտ առա^-

ն որդ ո ւթ եա մ բ միա բա ն Հա յրերուն .

Անցնող վեց ա միսներուն ընթ ա ց­

քին, նոյն ա յս մօտ եցումով , ա մէն Ե րեք ­

շա բթ ի ա ռա ւօտ կա թողիկոսա րա նին

մ է ջ տեղի ունեցա ւ տիկիններու ու

օրիորդներու Հո դ ե ւո ր դա ստ իա րա կու­

թ եա ն ո ւ քրիստ ոնէա կա ն կա զմա ւոր -

ման Հա ւա քներ. Հա ւա ք ն երո ւ ընթա ցքին

կա տ ա րուեցա ն միա բա ն Հա յրերու կող -

մէ սա ղմոսներու մեկնա բա նութ ի ւն , ո ւ

միա ժա մա նա կ Հ այ եկեղեցւոյ շա րա ­

կա ններու ո ւս ո ւց ո ւմ , իսկ Մ եծ Պա Հոց

շրջանին իրերա յա ջորդ եօթը շաբաթնե-

րուն, միա բա ն Հա յրեր խ որՀրդ ա ծո ւ-

թիւններ ներկա յա ցուցին Մ ե ծ Պա Հոց եօ­

թ ը Կիրակիներուն մասին, բա ցա տ րելով

իւրա քա նչիւրին խ որՀո ւրդ ը , իմա ստ ը եւ

ա յսօրուա ն կեանքին Հետ ա նոնց ո ւն ե ­

ցա ծ ա ռն չո ւթ ի ւն ը . Հա ւա քին մա սնա կ­

ցողները նա եւ ներկայացան ՎեՀա փ ա ռ

150 ՏԻԿԻՆՆԵՐ ԿԸ ՀԵՏԵՒԻՆ ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻ ՊԱՏԳԱՄԻՆ

664 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Հա յրա պ ետ ին, ե ւ ՎեՀարանին մէջ Նո­

րին Ս ր բ ո ւթ ի ւն ը անոնց խ օսեցա ւ Հոգե -

ւո ր ա րժէքներու ո ւ ճշմարտութիւննե-

րու մասին, զա նոնք ա ռնչելով մեր ներ­

կ ա յ կեանքի խ նդիրներուն ո ւ մա րտ ա Հ-

րա ւէրներո ւն :

Յիշեա լ Հա ւա քներուն մա սնա կցե­

ցան ա ւե լի քան 100 տիկիններ ո ւ օր ­

ի որ դ ն ե ր : կա թ ողիկոսա րա նի 'Քրիստ ո­

նէա կա ն Դա ստ իա րա կութ եա ն Բ ա ժա ն ­

մո ւն քը նմանօրինակ նոր երա գիրներ

ո ւն ի յա ռա ջիկա յ նոր շրջանին Համար՝.

Ա յ ս մա սին տիկիններու Հա ւա քին իր

խ օսքը ո ւղղ ե լով Ն՝Ս՝0՝Տ՝Տ՝ Ա ր ա մ Ա ՝

կա թ ողիկոս ըսա ւ՝ «0րիսաոնէական

դասաիարակութիւնր րնդհանրապէս ու

Ասաուածաշունչի սերաողութիւնր մաս-

նաւորաբար մէկ նպաաակ ունին. մեր

կեանքր ապրիլ քրիսաոնէական սկրզ-

բունքներու* ճշմարաութիւններու ու պա-

աուիրաններուն համաձայն: Եւ ճիշդ ա­

նոր համար քրիսաոնէական կազմաւորու-

մր մնայուն րնթացք մրն է: Որպէս քրիս-

աոնեաներ մեզի համար մնայուն նպա­

աակ պէաք է դաոնայ այն* թէ ինչպէ՜ս

պէաք է ապրիլ մեր կեանքր' որպէսզի հա-

ւաաարիմ հեաեւորդներր դաոնանք 0րիս-

աոսին:

Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսու­

թեան համար հեաեւաբար* քրիսաոնէա­

կան դասաիարակութիւնր մեր դպրոցնե-

րէն ներս* մեր կաոոյցներէն ներս* մեր

աուներէն ներս հրամայական անհրաժեշ-

աութիւն է* եւ այս ուղղութեամբ* 0րիս-

աոնէական Դասաիարակութեան Բաժան­

մունքին ճամբով* մենք նոր ծրագիրներ

պիաի մշակենք, ծրագիրներ* որոնք կր

համապաաասխանեն մեր պաաանինե-

րուն * երիաասարդներուն ու մեր րնաա-

նիքներուն դիմագրաւած դժուարութիւն-

ներուն եւ պահանջքներուն», ըսա ւ Վ եՀա ­

փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը.

ԿՐՕՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹ ԱՑՔԸ ԱՆԹ ԻԼԻԱՍԻ Մ ԷՋ

ԿԸ ՀԱՍՆԻ ԻՐ ԱՒԱՐՏԻՆ

0եծ՜ի Տանն Կ ի լիկիոյ կաթողիկոսու­

թեան Քրիստ ոնէա կա ն Դ ա ստ իա րա կու­

թ եա ն Բ ա ժա նմունքի նա խ ա ձեռնու-

թ եա մ բ վերջին երկո ւ տ ա րիներուն կա -

թ ողիկոսա րա նէն ներս տեղի ունեցա ն

կրօնա գիտ ա կա ն ուսմա նց յա տ ուկ դ ա ­

սընթա ցքներ: Յիշեա լ դա սընթա ցքները

ընդգրկեցին ա ստ ուա ծա շնչա կա ն, Հ ա յ

եկեղեցւո յ պ ա տ մութեա ն ե ւ քրիստ ո ­

նէա կա ն աստուածաբանութեան առն-

չո ւա ե նիւթեր՝. Դա սընթա ցքին պ ա տ ա ս­

խ ա նա տ ուն էր Հ ո դ շ ՝ Տ՝ Վաղինակ Վ ր դ ՝

Միլոյեա ն, ե ւ շա րք մը միա բա ններ դա -

սա խ օսութ իիււններով մա սնա կից դ ա ր ­

ձա ն յիշեա լ երա դրի իրա գործմա ն. Վ ե ­

Հա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը ինք եւս ա ստ ուա ­

ծա բա նա կա ն նիւթերու շո ւր ջ դա սա խ օ-

ս ո ւթ ի ւն ն եր տ ո ւա ւ դա սընթա ցքի մա ս­

նա կցողներուն:

Անցեա լ տ ա րի ո ւ ա յս տ ա րի կրօնա ­

գիտ ա կա ն դա սընթա ցքներուն մա սնա կ­

ցեցան շո ւր ջ 40 Հ ոգիներ: Յա ռա ջիկա յ

տ ա րի եւս դա սընթա ցքները պիտի շա -

րունա կուին :

կրօնա գիտ ա կա ն լսարանին նպ ա ­

տակն է քրիստ ոնէա կա ն կ ա զ մ ա ւո ր ո ւմ

տալ, ինչպ էս նա եւ կրօնա գիտ ա կա ն

խ նդիրներու ո ւ դ էպ քերո ւ շո ւր ջ լո ւսա -

բանութիւններ փոխ անցել յա տ կա պ էս

մեր ո ւսո ւցիչներուն , Հա մա լսա րա նա ­

կա ններուն ո ւ նման Հա րցերու գ ե ո վ Հե ­

տ ա ք րքրութ իւն ունեցող մեր ժ ող ո վ ո ւր ­

դի զա ւա կներուն :

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 665

Մ Ա Ն Կ Ա Վ Ա Ր Ժ Ա Կ Ա Ն

Ա Մ Փ Ո Փ Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Գ Ի Ր « Խ Ա Չ Ե Ր Գ Ա Լ Ո Ւ Ս Տ Ե Ա Ն »

Մ Ա Ն Կ Ա Վ Ա Ր Ժ Ա Կ Ա Ն Կ Ե Դ Ր Ո Ն Ի (2005-2006) Տ Ա Ր Ե Շ Ր Զ Ա Ն Ի

Խաչեր Գա լուստ եա ն Մա նկա վա րժա ­

կան կա զմա ւորումի կեդրոնի այս 19րդ

տարին յա տ կա նշուեցա ւ խիտ ե ւ ա ր դ ի ւ­

նա ւոր աշխատանքով, բա յց նա եւ ընկե ­

րա յին ա շխ ուժ դ ործուն էո ւթ եա մ բ : Մեզի

նոր միացաե եռա նդո ւն տ ա րրերու յա ւե -

լո ւմ ո վ ա ւելի ուժա կա ն դարձած ո ւսա ­

նողական ա նձնա կա զմը քա յլեր ա ռա ւ, ո ­

րոնք նպաստեցին ըստ ամենայնի յաջող

եւ Հա ճելի տարիի մը բոլորումին: Ա յս ­

պ էս է որ, փ ոխ ա դարձ Հա սկա ցողութեա ն

ներդաշնակ մթ նո լորտ ի մը մէջ, ո ւսա նո ­

ղուՀիները յա նձն ա ռին պետական ծրա-

գիրէ դ ո ւր ս Հա յկական դա սա նիւթ ի մը

Հետ եւիլ ե ւ յա ւելեա լ ժամանակ տ րա մա դ­

ր ե լ դա սերու զատիկի ա րձա կուրդին եւ

պետական քննութեա ն ներկա յա ցողնե­

ր ո ւ աշխատանքի դ ա դրեցում էն ետք:

ԿՐԹԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԷՈՒԹԻՒՆ

Ա րձա ն ա դ րո ւթ ի ւնն երը կա նուխ

սկսա ն ա յս տարի, Սեպ տ եմբերի սկիզբը, կա ցութեա ն յստ ա կա ցում ստ եղծե լո ւ ե ւ

ըստ ա յնմ դա սա նիւթ երը ո րո շե լո ւ մտ ա -

Հոգ ո ւթ եա մ բ: Ա յս տարեշրջանին ո ւն ե ­

ցանք 25 ո ւսա նո ղուՀի: Մ ինչեւ կիսա -

մեա կ մէկ Հոգի ա ւելի ունէինք, բա յց ը ն ­

տանեկան դժբա խ տ ութեա ն մը պ ա տ ճա ­

ռ ո վ ան ստ իպ ոա ե եղա ւ կէս ձ գ ե լ իր ո ւ -

սո ւմ ն ա ռո ւթ ի ւն ը : ВТ^ մէջ ունէինք 11

Հոգի ե ւ ТՏի մէջ 14: Դ ա սերը սկսան

Հոկտ եմ բերի սկիզրը ե ւ տ եւեցին մինչեւ

Մ այիսի կէսը պետական քննութ եա ն

ներկա յա ցողներուն Հա մա ր ե ւ Մ ա յի սի

վերջը միւսներուն :

Ա յս տարեշրջանին դա սա ւա նդուող

նիւթ երն էին.

В ^ մէջ' հայերէնի բարելաւուէ,

ֆրանսերէն , արաբերէն , արաբերէնի դա­

սաւանդուէի կերպ, ընկերային գիաու-

թիւններ, բերանացիի գործնական ախա-

աանքներու վերանայում, մանկավարժ

հեղինակներ, I:ТՏի մէջ' հայերէնի բարելաւում, հա­

յերէնի դասաւանդումի կերպ, հայոց

պաամութեան դասաւանդումի կերպ, ա­

րաբերէնի դասաւանդումի կերպ, դասի

պաարասաութեան նախագիծ, ընդհանուր

զարգացումի նիւթեր, մանկավարժ հեղի­

նակներ II:Ո ւսա նողուՀիները շա Հա գ րգ իռ ո ւ

խ ա նդա վա ռ մօտ եցում ցո յց տ ուին դա­րերուն, խ ոյզեր ո ւ զեկուցո ւմներ պ ա տ ­

րաստ եցին ե ւ փ որձնա կա ն դա սերով ի ­

րենց մա սնա կցութ իւնը բերին երա գիրի

գ ործա դրութ եա ն :

ԸՆԿԵՐԱՄՇԱԿՈԻԹԱՅԻՆ

ԳՈՐԾՈՒՆԷՈՒԹԻՒՆ

^ ա մա նա կի սղութ եա ն մեր պ ա յ­

մա ններուն մ էջ կրնա նք ըսել, թ է ա շ-

խ ո ւժ էր տ ա րեշրջանի ընկերա մշա կու-

թ ա յին կեանքը:

Շ ա րո ւն ա կո ւեցա ւ ա միսը ա նդա մ

մը տ ա րեդա րձ տ օնելու ս ով որո ւթ ի ւն ը

նշե լո ւ Հա մա ր տ րո ւա ծ ա մսուա ն զ ո ւ ­

գա դիպ ող տ ա րեդա րձները դա սա խ օսնե­

ր ո ւ ե ւ ո ւսա նողուՀիներու:

Ո ւսա նողա կա ն խ ո ր Հո ւրդ ը ճա շա ­

րա նի մը մ էջ կա զմա կերպ եց Հա ւա քա ­

կան ընթ րիք մը, որ Հա ճելի ե ւ ընտ ա նե­

կան մթ նո լորտ ով յա տ կա նշուեցա ւ:

Միա սնա բա ր դիտ եցինք մա նկա վա ր­

ժական շա րժա նկա ր մը Тгийаи!^

666 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Լ ’Еոքаոէ эаиуаде^ եւ քննա րկեցինք

զա յն մա նկա վա րժա կա ն ե ւ Հոգեբա նա ­

կան տեսան կի ւ նի ններէ:

Հա ւա քա բա ր ա յցելեցինք կա թ ող ի ­

կոսա րա նի տ պ ա րա նը:

Նշեցինք Ո ւսո ւցիչներու օրը, որ

յա տ կա նշուեցա ւ յո ւզ ի չ զ ո ւգ ա դիպ ու-

թ եա մբ մը՝ վարիչը ե ւ քա րտ ուղա րուՀի ­

ները մտ ա ծա ծ էին ո ւսա նողուՀիները ո ւ ­

րա խ ա ցնելու մասին, իսկ ո ւսա նողուՀի ­

ները նուէրներով իրենց սէրը յա յտ նելու:

Հ ո ս նշենք նա եւ սիրա լիր ե ւ օգտ ա ­

կա ր կապերը, որ Հա ստ ա տ ուեցա ն ա ւե ­

տարանական ե րկո ւ վա րժա րա ններու եւ

մեր կեդրոնին միջեւ: Վա րիչը ա յցելեց

երկո ւ Հա ստ ա տ ութիւնները մա նկա կա ն

գրա կա նութ եա ն գործնա կա ն դա ս մը

տ ա լու Հա մա ր Շա մ լեա ն-Թ ա թ իկեա ն

վա րժա րա նի ° ՝ դա սա րա նին մ էջ ե ւ Հ ա յ ­

կա կա ն Ցեղա սպ ա նութեա ն մա սին խ օսե­

լո ւ Թ որոսեա ն վա րժա րա նին մէջ: Ե ր ­

կ ո ւ դպ րոցներու ո ւս ուցչուՀիներէն մեր

կեդրոնը յա ճա խ ող ո ւսա նողուՀիներ ո ւ -

նինք քա նի մը տ ա րիէ ի վեր :

ՊԵՏԱԿԱՆ 0ՆՆՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Յա ռա ջիկա յ ա միսներուն 11 Հոդի

ունինք պետական քննութիւններու ներ­

կա յա ցող: Ա նոնցմէ 8 Հոգի պիտի անցը­

նէ В Т ի քննութ իւնը , 3 Հոգ ի ա լ Т8^

Ա րդ իւնք ի մա սին կը խօսինք յա ռա ջիկա յ

տ ա րեսկիզբի մեր զեկուցո ւմով :

Հ ո ս պ էտ ք է խօսինք նա եւ ՜ԼՀի վկա ­

յա կա նի մասին: Մա րտ ին ներկա յա ­

ցո ւա ծ ա րտ օնա գիրի մեր դ ի մ ո ւմ ը Հետ ե­

ւա նք չունեցա ւ: Ա յդ վկա յա կա նին պ ա տ ­

րա ստ ելո ւ Հա մա ր Հա ստ ա տ ութ իւն մը

ե րկո ւ պ ա յմա ն պ էտ ք է լրա ցնէ՝

- Յա ջողութ եա մբ ա նցուցա ծ ը լլալ

ТՏի քննութ իւնը ,

- Հ ի ն դ տ ա րիէ ի վեր թ եկնա ծուներ

ներկա յա ցուցա ծ ը լլա լ քննութեա ն:

Մենք կը լրացնենք ա ռա ջին պ ա յմա ­

ն ը բ ա յց տ ա կա ւին ոչ երկրորդը , ճ ի շ դ

է որ 5 տա րի եղա ծ է ա րդէն , որ մենք

ТՏի վկա յեա լներ ունինք, բա յց սկիզթը զա նոնք ներկա յա ցուցա ծ ենք ա յլ Հա ս­

տ ա տ ութեա ն մը ա նունով, որովՀետ եւ

մենք ա րտ օնա գիր չունէինք տ ակաւին:

Ծր ա գ իրը իրա գ ործե լի կը մնա յ մեր կ ե դ ­

րոն ի Գ ՝ տ ա սնամեակին ընթացքին:

ՀՐԱՏԱՐԱԿՉԱԿԱՆ

Մ ա մո ւ լի տակ է ե ւ շո ւտ ով լո յս պ ի­

տի տ եսնէ մեր մեթոտ ա կա ն Հրա տ ա րա -

կութիւններու երրորդը Հայերէնի բա-

րելաւումի ձեոնարկը.*

Հրա տ ա րա կութ եա ն պատրաստ են

երեխայական ե ւ մա նկա կա ն գ րա կա ն ո ւ­

թ եա ն 3 գործեր ՝ Յ ա ր ո ւթ ի ւն Տէտ էեա նի

Թութակր ե ւ Գ ՝ ՜ՇաՀինեանի Արեգն ու

Ծովինարին արջամուկերր:

Գ ր ե թ է պատրաստ է քսա նա մեա կի

Հատ որ մը տ ա սնա մեա կի Հա տ որի նմա-

նութեամբ, որ կրնա յ Հրապարակ Հա-

նուիլ գա լ տա րեշրջա նի ա ւա րտ ին ք սա ­

նա մեա կի Հա նդիսութ եա ն մը ա ռիթ ով:

ՀԵՌԱՆԿԱՐՆԵՐ

Անմիջա կա ն Հեռա նկա րը կը վերա ­

բերի դ ա լ տարեշրջանին: Նախատե-

սո ւա ծ է շա րունա կե լ դա սա ւա ն դ ումը

Հա յկա կա ն դա սա նիւթ երուն , որպ էսզի

մեր ա յն շրջա նա ւա րտ ները, որոնք

միա յն պետական վկա յա կա ն ունին, կա ­

րենան, ե թ է ուզեն, պ ա տ րա ստ ել նաեւ

Հա յկա կա ն նիւթերը ե ւ ստանալ մեր

կեդրոնի վկայականը:

կը ծրա գ րո ւի կա զմա կերպ ել ք սա ­

նա մեա կի Հա նդիսո ւթ իւն մը ե ւ նշել նոր

տ ա սնա մեա կի սկիզրը.

կը նախատեսուի նաեւ, խ անդավա-

ռ ո ւա ծ այս տ ա րուա ն փորձառութենէն,

Հայկական մա նկա գրութեա ն մասին դա -

սա նիւթ մը ա ւա նդել գա լ տարեշրջանին:

Ոչ -անմիջական Հեռա նկա րը քսա նա -

մեակին ա ռ ի թ ով կա տ ա րուե լիք փ ոփ ո-

խ ութ ի ւն ներուն վերա բերող ծրա գիր

մըն է, որ Հա սցէա գրուա ծ է Հիմ ն ա դ րա ­

մի յա նձնա խ ումբին:

ԳՐԻԳՈՐ ՇԱ ՀԻՆԵԱ Ն

Վարիչ «Խաչեր Գալուսաեան»

Մնկվկն- Կազմ- Կեդրոնի

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 667

Մ Ի Ջ - Ն Կ Ն Ղ Ն Ց Ա Կ Ա Ն

Ա ՆԿԱ ՐՆԵՐՈՒ ԷՔ Ի ՒՄ Է Ն Ի Ք Պ Ա ՇՏՊ Ա ՆՈՂՆ ԵՐՈՒ

Խ ՈՐՀՐԴԱԿՑԱԿԱՆ Ժ Ո Ղ Ո Վ

Եկեղեցիներու Հա մա շխ ա րՀա յին

Խ ո րՀ ո ւր դ ը 1971 թ ո ւա կա ն էն ի վեր մօ-

տ էն սկսա ծ է զբա ղիլ ա նկա րներու առն-

չուած զանազան Հարցերով՝. Ե Հ Խ -ի 6-րդ

Հա մա ժողո ̂ ին, Վէնք ո ւ վըր 1983, ա ռա ­

ջին ա նգա մ ը լլա լով 21 ա նկա րներ իրենց

մա սնա կցութ իւնը կը բերեն Հա մա ժողո­

վին՝. Ե Հ Խ -ի 8-րդ Հա մա ժողովին , Զ ի մ -

պ ա պ ուէ յ 1998, կը Հիմնուի Ա նկա րներու

էք ի ւմ էն իք Պա շտ պ ա նութեա ն Ցանցը

(Еситешса1 ^^տаЬШէу АճVосаէеտ №է-

^огк — Е ^ А N ) որո ւն գ լխ ա ւոր նպ ա ­

տակն էր , Հրա ւիրե լ եկեղեցիները ա ռ ա ­

ւե լ ա ռ ի թ ընծա յե լո ւ ա նկա րներուն :

21-24 Յ ունիս 2006-ին, Պէյրութի

Պ րիսթ ո լ պ ա նդոկին մէջ, Ե Հ Խ -ի Միջին

Ա րե ւե լք ի դրա սենեա կի Հր ա ւէրո վ տեղի

ունեցա ւ խ որՀրդա կցա կա ն Հա նդիպ ում

մը, մա սնա կցութ եա մբ Ա նկա րներու Է -

ք ի ւմ էնիք Պաշտպանողներու միութեան

Վա րիչ Ք ա րտ ուղա րին Ս ա մու է լ 0 ա-

պ ո ւէ (0էնիայէն), որ ա չա զուրկ է,

Ե Հ Խ -ի Մ -Ա -Ե -Խ -՜ի Ը ն դ Հ ՝ քա րտ ուղա -

րին ' Կ րկէս Սա լէՀի, ինչպ է ս նա եւ Լիբա-

նանէն, Սուրիա յէն , Եդիպ տ ոսէն , Յ ո ր ­

դա նա նէն ե ւ Պա ղեստ ինէն ժա մա նա ծ

ա նկա րներուն ե ւ ընկերա յին ծ ա ռ ա յո ղ ­

ն եր ո ւ: Սո յն Հա նդիպ ումին Մ եծի Տանն

կի լիկիո յ կ ա թ ողիկոսո ւթ իւն ը ներկայա-

ցուց Դ է ո ր գ Մերճա նեա ն, որ ա նդա մա ­

լո յծ է: կ ո ղ ո վ ի ընթա ցքին ա նկա րներ ի -

րենց զանազան մ տ ա Հոգ ութ իւնները

յա յտ նեցին ե ւ գոՀ մնացին եկեղեցինե­

ր ո ւ կեա նքէն ներս միութ եա ն տ ա րա ծ

ա շխ ատանքներուն, ինչպ էս նա եւ ա ռ ա ­

ջա րկներ ներկա յա ցուեցա ն թ է ինչպ էս

կա րելի պիտի ը լլա յ ա յս ցանցի գ ո ր ծ ո ւ -

նէութիւնը յա ռ ա ջ տանիլ Միջին Ա ր ե ւե լ­

ք էն ներս. Նշա նա կուեցա ն երկո ւ ա նձեր

Լիբանանէն, որոնք պիտի սկսին մ ի ո ւ ­

թ եա ն գործերը Հա մա կա րգել Միջին Ա ­

րեւելքէն ներս՝.

Փա կմա ն նիստին Հ ա յ Եկեղեցին

ներկա յա ցուց Յ ո ւսիկ Վ ր դ . Մ ա րտ իրո-

սեան՝. Հա յր Ս ո ւր բը Վ եՀա փ ա ռ Հա յր ա ­

պետին ողջոյնները փոխ անցելէ ետք ժ ո ­

ղովա կա ններուն ըսա ւ. «Անկա րները,

Նորին Ս րբութ եա ն Ե Հ Խ -ի 15 տ ա րինե­

ր ո ւ Ատ ենա պ ետ ութեա ն ընթա ցքին, ինչ­

պ էս նա եւ ա յսօր, անոր մտ ա ծումներուն

ո ւ ե ւ ա ղօթքներուն մ է ջ միշտ ներկա յ ե ­

ղա ծ են>. Ապ ա ա ւե լցո ւց ըսե լով .

«Վստ ա Հ պ էտ ք է ը լլանք, որ ա նկա րնե­

ր ո ւ մտ ա Հոգ ութ իւնները մեր եկեղեցի­

ներուն ե ւ մեր ա նձնա կա ն մտ ա Հոգ ու-

թիւններն են. Մենք յո յս ունինք որ այս

միութ եա ն ստ եղծումը շրջա նէն ներս, ա ­

ռ ա ւե լ պ ա րտ ա ւորութ եա ն տակ պիտի

դնէ թ է եկեղեցիները զորս կը ներկա ­

յա ցնէք, բա յց մանաւանդ ձեզ, ե ւ ջանք

պիտի չխնայենք ա նոր յա ջողութ եա ն Հա-

668 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Պ Ա Շ Տ Օ Ն Ա Կ Ա Ն Դ

ՂԱ ՐԱ ԲԱ Ղ Ի ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐԾՈՑ ՆԱԽ ԱՐԱՐՐ

ԱՆԹ ԻԼԻԱՍԻ Ս Ա ՅՐԱ Վ Ա Ն ՔԻՆ Ս Է Ջ

Երեքշա բթի 6 Յունիս 2006-ին, Անթիլիաս ա|ցելեց Ղա րա բա ղի Արտաքին Գոր- ծոց Նախարար Գէորգի Պետ րոսեա ն եւ հա նդիպում մը ունեցաւ Ն .Ս .Օ .Տ .Տ .Արա մ Ա. Կաթողիկոսին 6ետ: ձա նդիպ մա ն ներկա| էին նաեւ Ղա րա բա ղի 6ան- րապետութեան շին ա րա րա ­կան աշխ ա տ ա նքներու ընդ ­հանուր պատասխանատու Սերժ Ամիրխանեան եւ Երուա նդ Փամպուքեան, Ազգա|ին Կեդրոնական Վա րչութեա ն անդամ:

Վ եհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ը ա|ս ա ռիթով |ի շեցուց Ղա րա բա ղի 6զօրա ց- ման աշխատանքներուն, Մեծի Տանն Կիլիկիո| Կա թողիկոսութեան եւ իր թեմերու բերա ծ մասնակցութիւնը, ին չպ էս նաեւ վ ե ր ա շե շտ ե ց Կա թ ողիկո ­սութեան |անՏնառութիւնը ա|ս գծով: ձա նդիպ ումը նաեւ ա ռիթ մը եղաւ ընդհանուր վերարժեւորումի ենթարկելու Ղա րա բա ղի ներքին կացութիւնը ինչպ էս նաեւ Ղա րա բա ղի շո ւր ջ տ ա րուող խօսակցութիւնները, մ իջա զգա - |ին շր ջա գ ի ծէն ներս:

Ապա Ղա րա բա ղի արտաքին գործոց նախարարը ճա շի ^իւրը եղաւ Վ ե ­հա փ ա ռ ձա |րապետին:

ՍԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ Կ Ա Թ Ո Ղ ԻԿ Ո Ս Ո ՒԹ ԻՒՆ Ր 100.000 ՏՈԼԱՐ

ԿՐ Ն Ո Ւ Ի Ր Է ՂԱ ՐԱ ԲԱ Ղ Ի Ս Է Ջ Ն Ո Ր ԵԿԵՂ ԵՑՒՈՅ ՇԻՆ ՈՒԹ ԵԱ Ն

Ղա րա բա ղի հանրապետութեան մա |րա քա ղա քին ' Ստ եփ անակերտ ի մ է ջ ծրա գրուա ծ է մա|ր տաճար մը կառուցանել: Շինա րա րա կա ն ա շխ ա ­տանքները արդէն իսկ սկսա ծ են: Որպ էս շօ շա փ ե լի արտա|ա|տութիւն ձա | եկեղեցւո| ա մբողջա կա նութեա ն ու միութեան, ին չպ էս նաեւ եկեղեցա շի - նութեան ու 6ա |րենա շինութեա ն ^ամա զգափ ն աշխատանքին Մեծի Տանն Կիլիկիո| Կա թողիկոսութեան գործօն մասնակցութեան, Մեծի Տանն Կիլի-

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 669

կիո| Կա թողիկոսութիւնը 100.000 տոլար նուիրեց Ստ եփ ա նա կերտ ի մա|ր տ ա ճարի շինութեան:

Ա|ս ա ռիթով Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Գա րեգին Բ. Ամենա|ն ձա |ոց Կա թողիկոսին եւ Ղա րա բա ղի Նախագահ Տիար Արկադի Ղուկասեանին ուղղա ծ իր նա մա կ­ներուն մ է ջ Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Արա մ Ա. Կա թողիկոս Մեծի Տանն Կիլիկիո| ըսաւ, թէ «Անգամ մը եւս կը հաստատենք Մեծի Տանն Կիլիկիո| Կա թ ողիկոսու­թեան եւ ա նձնա պ էս Մեր |ա նձնա ռութիւնը ' զ օրա վ իգ կանգնելու ի խնդիր ձա |ա ստ ա նի եւ Ղա րա բա ղի ^զօրացման ու |ա ռա ջդիմութեա ն տ ա րուող բոլոր աշխատանքներուն»:

ՆԱԽ ԱԳԱՀ ԱՐԿԱԴԻ Ղ Ո ՒԿԱ Ս Ե Ա Ն

ԿԸ ԳՆԱ ՀԱ ՏԷ ՄԵԾԻ ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ ԿԱ Թ ՈՂԻԿՈՍՈՒԹ ԵԱ Ն

Մ ԱՍՆԱԿՑ ՈՒԹ ԻՒՆԸ ՂԱ ՐԱ ԲԱ Ղ Ի ՀԶՕՐԱՑՄԱՆ

Յունիս ամսուն սկիզբը Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Արամ Ա . Կաթողիկոս յա­

նուն Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան, 100 հազար տոլարի

նուիրատուութիւն կատարեց Արցախի մայրաաղաք Ստեփանակեր­

տի մէջ կառուցուելիք Մայր Եկեղեցւոյ շինութեան: Այս առիթով

վերջերս Վեհափառ Հայրապետը հետեւեալ նամակը ստացաւ Լեռ­

նային Ղարաբաղի Հանրապետութեան նախագահէն.-

« Ն .Ս .Օ .Տ .Տ .

Ա րա մ Ա. Կա թողիկոս

Մեծի Տա նն Կիլիկիոյ

Արցախի ժողովրդի եւ իմ անունից ուզում եմ երախտիքի ջերմ խօսքեր ուղղել Մեծի Տանն Կիլիկիո| Կա թողիկոսութեա նն ու ա նձա մբ Ձ ե զ ' Ա րցա ­խի մա |րաքաղա ք Ստ եփ ա նա կերտ ում եկեղեցու կա ռուցման ցուցաբերա ծ գործուն մասնակցութեան 6ամար:

Աստուածա6աճո| եւ ազգանպաստ Ձեր ա|դ ձեռնարկումը անգնահատելի

աւանդ է Արցախի ժողովրդի ^ոգեւոր անվտանգութեան ապահովման գոր­

ծում, իսկ նորակառո|ց տաճարը դրա շնորհիւ |իրաւի դառնում է աշխար^աս-

փիւռ 6ա|ութեան երեք ^ատուածների' ձա|աստան-Սփիւռք-Արցախ եռա-

միասնութեան եւս մի ^ոգեւոր եւ նիւթական վկա|ութիւն եւ խորհրդանիշ:

Օ գ տ ա գ որ ծ ե լո վ պատե6 առիթը, Վեհա փ ա ռ Տէր, ո ւզում եմ վերա հա ս ­

տատել արցախցիների մշտ ա կա ն պ ա տ րա ստ ա կա մութիւնը հիւրընկալել

Ձ ե զ մեր պատմական ձա |րենիքի ա|ս գողտրիկ անկիւնում:

Յա րգա նքով եւ ջերմ ողջո |ններով 'ԱՐԿԱԴԻ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ»

670 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա. ԿԱԹ ՈՂԻԿՈՍ ՀԱ ՆԴԻՊ ԵՑԱ Ւ

ԱՍՈՐԻ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՀՈ Գ Ե ՒՈ Ր ՊԵՏ ԶԱ Ռ Ռ Ա Ա. ՊԱՏՐԻԱՐՔԻՆ

ձինգ շա բթ ի 15 Յունիս 2006-ի կէսօրին, Արա մ Ա. Կա թողիոկոս հա նդի­պ ում մը ունցեաւ Ասորի Եկեղեցւո | պ ետ ' Ն.Ս . Զա գգա Ա. Իուաս Պ ա տ ­րիարքին 6ետ, Ա թշա նէի շրջա նին մ է ջ գտ նուող ասորիներու վանքին մէջ: Զ ա գգա Պ ա տ րիա րք միօրեա | անձնական ա|ցելութեա մբ կը գտնուէր Լ ի ­բանան: Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ին եւ Զ ա գգա Ա. Պա տ րիա րքին հանդիպման ներկա| գտնուեցան նաեւ Կա թողիկոսարա նի Մ իջ-եկեղեցա կա ն Յա րա բե- րութեանց բաժանմունքի Վ ա րիչ Նա րեկ Եպս. Ա լեէմէգեա ն, եւ ա սորիներու լեռնալիբանանի ա ռա ջնորդ ժ որժ Սալիպա Եպիսկոպոս:

ձա նդիպ մա ն ընթացքին քննարկուեցան Միջին Արեւելքի Արեւելեան Ո ւղղա փ ա ռ եկեղեցիներու գործա դիր |անձնախումբին Անթիլիասի մ է ջ ո ւ­նեցած վերջին հանդիպման որոշումները , |ա ռա ջիկա | Ն ո |եմբերին Անթի­լիասի մ է ջ տեղի ունենալիք երեք ^ոգեւոր պ ետ երու ' Շնո ւտ ա Գ. Պ ա տ ­րիարք, Զա գգա Ա. Պ ա տ րիա րք եւ Արա մ Ա. Կա թողիկոսին հանդիպումը, ինչպ էս նաեւ Յուլիսի սկիզբը Ռուս եկեղեցւո| նախ ա ձեռնութեամբ Մոս- կուա|ի մ է ջ տեղի ունենալիք միջ-կրօնա կա ն հանդիպումը, որուն հրա ւի ­րուած է Արա մ Ա. Կաթողիկոս:

ձա նդիպ ումէն |ետո| Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ը ճա շի ^իւրը եղաւ Զա գգա Պատրիարքին:

Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻՆ ՃԱՌԸ ԸՆ Թ ԵՐՑՈՒԵՑԱ Ւ

Խ ՈՒՄ ԷՅ Ն ԻԻ ՄԱՀՈՒԱ Ն 17-ՐԴ ՏԱՐԵԼԻՑԻՆ

«Ներկա| ընկերութեան ա մենա մեծ տ ա գնա պներէն մէկը բարո|ական ա րժէքներու նահանջն է: Ա|ս մ տ ա հոգ իչ երեւո|թը կը տեսնենք ընտանիք- ներէ ներս, ընկերութենէ ներս գործող կա ռո|ցներէն ներս, պետական 6աս- տ ա տ ութիւններէ ներս, եւ ընդ^անրապէս ներկա| 6ա մաշխ ար6ա |ին հա մա ­կարգէն ներս: Ընկերութեան մը ա ռողջո ւթեա ն բա զկերա կը ո չ քա ղա քա ­կան, ո չ զինուորական եւ ո չ ալ տնտեսական ո|ժն է, ա|լ ' բարո|ական ա ր­ժէքներու ներկա|ութիւնը: Ուր բարո|ական արժէքներ բացակա| են, 6ոն կը տ իրէ անարդարութիւն, անապա^ովութիւն, բռնութիւն, մարդկա|ին իրա- ւանց բռնաբա րում , եւ ամէն տեսակ չարիք: ձետ եւա բա ր, բարո|ական ա ր­ժէքներու վերա դա րձը կը նկատենք 6րամա|ական ա նհրա ժեշտ ութիւն» , ա |սպէս ըսաւ Արա մ Ա. Կա թողիկոս Իրանի իսլամական հանրապետութեան |եղափոխութեան ղեկա վա ր Ա|աթոլլա6 Ի ո ւմէ |նիի մա^ուան 17-րդ տ ա րե ­լիցին ա ռիթով, Երեքշա բթի 6 Յունիս 2006-ին |ետ մ իջօ րէի ժամը 4 30-ին Պէ|րութի Եո ւնեսքոփ սրածին մ է ջ տեղի ունեցած պ ա շտ օնա կա ն հա ւա ­քին ուղղա ծ իր պ ա տ գա մին մէջ:

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 671

Ա|աթոլլա6 Իո ւմէ |նիին |եղափոխութիւնը Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ը նկատեց «^ոգեւոր |եղափոխութիւն, որուն նպատակն էր եւ միշտ պէտ ք է ըլլա|' ^ոգեւոր ու բարո|ական ա րժէքներու առանցքա|ին կարեւորութիւնը մարդկա|ին կեանքէն ներս: Ա|ս նպատակը պ էտ ք է հետապնդեն նաեւ ա շ ­խարհի բոլոր կրօնները», շե շտ ե ց Արա մ Ա. Կաթողիկոս:

Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ին պ ա տ գա մը կարդաց Ատրպատականի ձա |ոց թեմի Ա ռա ջնորդ Ն շա ն եպս. Թօփուզեան: ձա նդիսութեա ն ընթացքին խօսք առին նաեւ խոր^դրարանի նախագահին ներկա |ա ցուցիչը , ին չպ էս նաեւ Լիբանանի իսլամ 6ամա|նքներու ^ոգեւոր պետերը:

ՇԷՅ Խ ԳԱՊ Ա ԼԱՆ ԱՆԹ ԻԼԻԱՍԻ Մ ԷՋ

ձինգ շա բթ ի 29 Յունիս 2006-ի առաւօտուն , |ատուկ պ ա տ ուիրա կութեա մբ Անթի­լիաս ա|ցելեց Շ իին երո ւ 6ոգե- ւոր պետ Շէ|խ Ապտ է լ էմիր Գապալան: Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Արամ Ա. Կա թողիկոսին եւ Շ է |խ Գա- պալանին միջե ւ հանդիպումը տեւեց աւելի քան ժամ մը:Ն երկա | էին Վեհա փ ա ռ ձա |- րապետի կողքին ' Լիբանանի 6ա|ոց Ա ռա ջնորդ Գ եղ ա մ Եպս. Ի ա չերեա ն , Ա զգա փ ն Կեդրոնական Վ ա ր­չութեան ա նդա մ Ցոլակ Թիւթէլեան, Լիբանանի Թեմի Քա ղա քա կա ն ժ ո ղ ո ­վի ատենապետ Յա կոբ Շա մ լեա ն , Քրիստ ոնեա |-Իս լա մ |անՏնախումբի 6ա| 6ամա|նքի ներկա |ա ցուցիչ Դոկտ. ժան Սալմանեան, եւ դիւանապետ Իա ֊ չիկ Տէտէեան:

Իօսա կցութ եա ն ընթացքին քննարկուեցան ընդ^անրապէս Միջին Ա րե ­ւելքի ու մասնաւորաբար Լիբանանի ներքին կեանքին ա ռն չո ւա ծ հարցեր: Շէ |խ Գապալան |ատուկ |ա րգա նքով ա նդրա դա րձա ւ Լիբանանի 6ա|ու- թեան' որպ էս կա զմա կերպ ու տիպար 6ամա|նք: Ան կա րեւորութեա մբ շ ե շ ­տեց 6ա մա|նքա պ ետ երու դերա կա տ արութիւնը Լիբանանի ներքին միա սնա ­կանութեան ա մրացմա ն գծով, ներքին զգա |նութիւններէ եւ անձնական ու կողմնակի շա հերէ վեր մնալու եւ Լիբանանի հաւաքական ու գերագո|ն շա հերը հետապնդելու ա նհրա ժեշտ ութիւնը ընդգծեց:

Վ եհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ը իր կարգին նախ |իշեց որպ էս երիտ ա սա րդ վա րդա պ ետ իր հա նդիպ ումը Իմա մ Մուսա Սատըրին 1970-ին' Ք րիստ ոն - եա|-Իսլամ մ ի ջա զ գ ա փ ն հա մագումա րի մը շր ջա գ ծէն ներս: Նորին Սրբո ւ ­թիւնը |իշեց նաեւ ^անգուցեալ Շէ|խ Շ ա մսէտ տ ինին 6ետ ունեցած իր ս ի ­րալիր գործակցութիւնը, միա ժա մա նա կ փ շե ց ն ե լո վ Պա րսկա ստ ա նի մ էջ կա զմա կերպ 6ա| 6ամա|նքի մը ներկա|ութիւնը եւ ա|դ ճա մ բով Մեծի Տանն

672 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

Կիլիկիո| Կաթողիկոսութեա ն եւ Իրանի պետութեան միջե ւ գո|ութիւն ո ւնե ­ցող |արաբերութիւնները: խ օսելով Լիբանանի մասին, Արա մ Ա. Կա թ ողի ­կոս ըսաւ. «Լիբանանի միութիւնը, գերիշխանութիւնը, ա մբողջա կա նութիւ- նը ու 6ամա|նքներու գո|ակցութիւնը Լիբանանի 6ա|ութեան 6ամար դ ա ր ­ձա ծ են անփոփոխելի սկզբունքներ ու գերագո|ն արժէքներ: Լիբանանի 6ա|ութեան կեցուա ծքը ու |ա նձնա ռութիւնը նո|նը կը մնա|. մենք ա '|ս գի- տ ա կցութենէն մեկնելով որպ էս 6ամա|նք նախ կա տարած ենք մեր պար- տ ա ւորութիւնները եւ ապա պ ա հա նջա ծ մեր իրաւունքները: Աւելի քան եր ­բեք ա|սօր Լիբանանի ներքին միասնականութեան ա մրա պ նդումը կը նկա ­տ եմ 6րամա|ական», եզրա կա ցուց Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ը:

ձա նդիպ մա ն աւարտին, Շ է |խ Գապալան Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ը հրա ­ւիրեց մասնակից դառնա լու Յուլիս 20-ին ձա զ մ իէ |ի Շ ի ի թ 6ամա|նքի կեդ- րոնա տ եղիին մ է ջ տեղի ունենալիք Քրիստ ոնեա |-Իս լա մ միջ-6ամա|նքա|ին հանդիպման: Ապա Շէ|խ Գապալան եւ Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ը պ ա տ ա ս­խանեցին թղթա կիցներու հարցումներուն: Մամլո| ասուլիսի ընթացքին թէ ' Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ետ ը եւ թէ Շէ |խ Գապալան դատ ա պ ա րտ եցին Իսրա|էլի կողմէ պ ա ղեստինեան շրջա ններուն դ էմ կա տ ա րուող վերջին |ա րձա կում- ները:

ԳԱ ԼՈՒՍՏ Կ Ի ՒԼՊ ԷՆ Կ Ե Ա Ն ՀԻՄ Ն Ա ՐԿՈՒԹ ԵԱ Ն

50-ԱՄԵԱԿԸ ՊԻՏԻ ՏՕՆՈՒԻ

Յ ա ռա ջիկա | Յուլիս 18-19 2006, Լիզպոնի մ է ջ Գա լուստ Կիւլպէնկեան ձիմնա րկութիւնը պիտի ն շէ իր հիմնադրութեան 50-ամեակը: Ա|ս ա ռիթով զանազան երկիրներէն օտար պ ա շտ օնա կա ն անձնաւորութիւններ պիտի մասնակցին ^անդիսութեան' հրա ւէրովը Կիւլպէնկեան ձիմնա րկութեա ն ընդհանուր նախագահին:

Ը ն դա ռա ջե լով ընդհանուր նախագահին կողմէ Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ե- տին ո ւղղուա ծ հրաւէրին, |անուն Մեծի Տանն Կիլիկիո| Կա թ ողիկոսու­թեան, տ օնա կա տ ա րութեա ն իրենց մա սնա կցութիւնը պիտի բերեն Օ շ ա - կան Արք. Չօ լո |եա ն , Ա ռա ջնորդ ձ ի ւսիսա փ ն Ամերիկա|ի Արեւլեան թեմին, եւ Նորա |ր Ծ . Վրդ. Ա շըգեա ն, Տ եսո ւչ Կա թողիկոսարա նի Տպարանին:

Ա|ս ա ռիթով, նախագահին ուղղա ծ իր նամակին մ է ջ Վեհա փ ա ռ ձա |- րա պետ ը մեծա պ էս գնահատեց Կիւլպէնկեան ձիմնա րկութեա ն 50 տ ա րինե ­րու ընթացքին կա տ արա ծ մա րդա սիրա կա ն, մշա կութա |ին ու կրթական գործունէութիւնը ընդ^անրապէս եւ ձիմնա րկութեա ն ձա |կա կա ն Բաժնի գործունէութիւնը մասնաւորաբար: Ա|ս ծիրէն ներս Վեհա փ ա ռ ձա |րա պ ե- տը իր բա րձր գնահատանքը |ա|տնեց Տոքթ. Մա|քըլ Եսա|եանին, որ վ ե ր ­ջերս ^անգստեան կո չո ւա ծ է եւ զինք փոխ արինած' իր զա ւա կը Մարթին Ե- սա|եան, ինչպ էս նաեւ Դոկտ. Զա ւէն Եկաւեանին, որոնք խոր նուիրումով ու |ատուկ նախանձախնդրութեամբ կը կատարեն իրենց վստա^ուած ա ռ ա ­քելութիւնը ' կարեւոր նպաստ բերե լով ձա | կեանքի կրթական ու մ շա կու- թա|ին մա րզերու առաւել ծաղկման:

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 673

Լ Ո Ւ Ր Ե Ր Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ո Ս Ա Կ Ա Ն Է Ն

ԹԵՄԱԿԱՆ ԻՇԽԱՆՈԻԹԻԻՆՆԵՐՈԻ

ՀԱՆԴԻՊՈԻՄ ԱՆԹԻԼԻԱՍԻ ՄԷԶ

Շ ա բ ա թ 3 Յ ո ւն ի ս 2 0 0 6 -ի ա ռ ա ւօ ­

տ ուն, Ե պ ի ս կ ո պ ո ս ա կ ա ն ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւ­

թ ե ա ն եւ օ ծ մ ա ն Հ ա ն դ ի ս ա ւո ր ա ր ա ր ո ղ ո ւ­

թ ե ա ն ն եր կա յ գ տ նուե լո ւ Հ ա մ ա ր Ա ն թ ի ­

լի ա ս ժ ա մ ա ն ա ծ շ ա ր ք մ ը թ ե մ ե ր ո ւ ա ­

ռ ա ջ ն ո ր դ ն ե ր եւ թ ե մ ա կ ա ն ա զ գ ա յի ն ի շ ­

խ ա ն ո ւթ ե ա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր , Հ ա ն դ ի ­

պ ո ւմ մ ը ո ւն ե ց ա ն Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Ա ր ա մ Ա.

Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի ն ա խ ա գ ա Հո ւթ ե ա մ բ գ ո ւ­

մ ա ր ո ւա ծ Ա զգ. Կ ե դ ր ոն ա կա ն Վ ա ր չո ւ ­

թ ե ա ն Կ րօն ա կա ն ու Ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ժ ո -

ղ ո վ ն ե ր ո ւն Հ ե տ :

Հ ա ն դ ի պ մ ա ն ն եր կա յ է ի ն Պ ա ր ս կ ա ս ­

տ ա ն ի երեք թ ե մ ե ր ո ւ ' Թ եՀրա ն ի , Ս պ ա ­

Հ ա ն ի եւ Ա տ րպ ա տ ա կա ն ի թ ե մ ա կ ա լ ա ­

ռ ա ջ ն ո ր դ ն ե ր ն ո ւ թ ե մ ա կ ա ն ի շխ ա ն ո ւ-

թ ե ա ն ց ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ը , ի ն չպ է ս

նա եւ Ի ր ա ն ի Խ ո ր Հ ր դ ա ր ա ն ի երկո ւ Հա յ

երեսփ ոխ ա ն ն երը : Ա յլե ւ ն ե ր կ ա յ է ի ն Լ ի ­

բա նա ն ի , Կ իպ րոսի եւ Հ ի ւս ի ս ա յի ն Ա մ ե ­

ր ի կ ա յի Ա ր ե ւե լեա ն թ ե մ ե ր ո ւ ա ռ ա ջ ն ո ր դ ­

ն երն ու ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ը :

Վ եՀա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը բ ա ր ի գ ա ­

լո ւստ մ ա ղ թ ե ց բ ո լո ր ի ն եւ ի ր Հա յր ա պ ե ­

տ ա կա ն պ ա տ գ ա մ ը փ ո խ ա ն ցեց ներկա նե-

րուն : Ն որի ն Ս րբո ւթ ի ւնը լա յն օ ր է ն ա նդ ­

ր ա դ ա ր ձա ւ նմա ն խ որՀրդ ա կցո ւթ ի ւն ն ե -

րո ւ եւ Հա ն դ իպ ում ն երո ւ կա րեւորութ եա ն ,

Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ա ր ա ն -Թ ե մ փ ոխ -յա րա բերու-

թ ե ա ն եւ գ ո ր ծ ա կ ց ո ւթ ե ա ն կեն սուն ա կ

պ ա Հպ ա ն մ ա ն շ ր ջ ա գ ծ է ն ներս դ ի տ ե լո վ

զա նոնք. « Ն մ ա ն Հա ն դ իպ ո ւմ ն ե ր կա րեւոր

են մեր Հա ս ա ր ա կ ա ց գ ո րծեր ո ւ յա ջ ո ղ ո ւ ­

թ ե ա ն Հա մա ր: Ա յս պ ի ս ի խ որՀրդ ա կց ո ւ-

թ ի ւն ն ե ր մ ի շտ ն պ ա ս տ ա ծ են Կ ա թ ողիկ ո ­

սա րա ն ին ու ի ր թ ե մ ե ր ո ւն մ ի ջե ւ սերտ

գ ործա կց ո ւթ եա ն եւ ծրա գ իրն երո ւ ա ն յա ­

պ աղ ի ր ա գ ո ր ծմ ա ն : Մ ե ծ ի Տ ա ն ն Կ ի լիկիո յ

Կ ա թ ողիկոսութ իւն ը գ ո րծա կ ց ո ւթ եա ն ա յս

ծ ի ր է ն ներս մ ի շտ պ ա տ րա ստ է օ գ տ ա ­

կա ր Հա նիսա նա լո ւ թ եմերուն , Հոգեւոր ,

մ շա կո ւթ ա յին , կրթ ա կա ն եւ ա յլ բ ն ա գ ա ­

ւա ռ ն ե ր է ներս»: Ի ր պ ա տ գ ա մ ի ն մ է ջ , Վե­

Հա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ա նդ րա դ ա րձա ւ

Հ ա յա ս տ ա ն -Ս փ ի ւռ ք գ որ ծա կ ց ո ւթ եա ն

ա ն Հր ա ժ ե շտ ո ւթ ե ա ն եւ ա յդ ծ ի ր է ն ներս

թ ե մ ե ր ո ւ մա սն ա կցո ւթ ի ւն ը կա րե ւոր նկա ­

տ եց: Ա ր ա մ Ա. Կ ա թ ողիկոս մա սնա ւորա -

բ ա ր յի շ ե ց Ղ ա րա բա ղ ի մ է ջ «Կ իլիկիա »

գ իւղի շի ն ո ւթ ե ա ն ծրա գիրը : Ա ն ա նդ րա ­

դ ա ր ձա ւ նա եւ Ա նթ ի լիա ս եւ Ս. է ջ մ ի ա ծ ի ն

գ որ ծա կ ց ո ւթ եա ն կա րեւորութ եա ն : Ա յս

ծ ի ր է ն ներս, Ն որ ին Ս ո ւրբ Օ ծ ո ւթ ի ւն ը

յա յտ ն ե ց ո ր յա ն ձն ա խ ո ւմ բ ե ր ն շա ն ա -

կ ո ւա ծ են Կ ա թ ող իկ ոսա կա ն երկու Ա թ ո ռ -

ներուն կող մէ , եւ մեր ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն ու

ա զ գ ա յի ն կեա նքի զ ա ն ա զ ա ն բ ն ա գ ա ւա ռ ­

ն երէն ներս ծ րա գ իր ն եր պ իտ ի ի ր ա գ ո ր ­

ծուին:

Հ ա ն դ ի պ մ ա ն ը ն թ ա ց ք ի ն ի ւր ա ք ա ն ­

չ ի ւ ր թ ե մ ի ա ռ ա ջն ո ր դ եւ ա զ գ ա յի ն ի շ ­

խ ա ն ութ ե ա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չ ա մ փ ոփ

զ ե կ ո յց տ ուա ւ ի ր թ ե մ է ն ն երս կա տ ա ­

ր ո ւող ա շխ ա տ ա ն ք ին ո ւ յա ռ ա ջ ի կ ա յ

ծ ր ա գ ի ր ն ե ր ո ւն մա սին , ո ր ո ւն Հե տ ե ւե ց ա ւ

ք ն ն ա ր կ մ ա ն ո ւ լո ւս ա բ ա ն ա կ ա ն Հա ր ց ե -

ր ո ւ պ ա Հ:

Մ ե ծ ի Տ ա ն ն Կ ի լիկի ո յ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւ­

թ ե ա ն թ ե մ ե ր ը լա ւա պ է ս կ ա զ մ ա կ ե ր ­

պ ո ւա ծ են, ո ւն ի ն ա շխ ո յժ գ ո ր ծ ո ւն էո ւ-

թ ի ւն մ եր կեա նք ի Հոգ ե ւոր , կրթ ա կա ն,

մ շա կ ո ւթ ա յի ն ու ը ն կ ե ր ա յի ն բ ն ա գ ա ւա ռ ­

ն ե ր է ներս, ա ռ ո ղ ջ պ ա Հ ե լո վ Ս փ ի ւռ ք ի

մեր գ ա ղ թ օ ճա խ ն ե ր ը եւ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ու

ա զ գ ա յի ն կեա նքը:

674 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ԹԵՄԱԿԱՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑԻՉՆԵՐ

ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻՆ ՄՕՏ

Ա ն թ ի լիա սի Ս. Գ ր ի գ ո ր Լ ո ւս ա ւո ր ի չ

Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ի ն մ է ջ , Կ իրա կի 4 Յ ո ւն ի ս

2 0 0 6 -ի ն տ ե ղ ի ո ւն ե ց ա ծ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ա ­

կ ա ն ձե ռ ն ա դ ր ո ւթ ե ա ն եւ օ ծ մ ա ն նա խ օ­

րեա կ ին , Հ ի ւս ի ս ա յի ն Ա մ ե ր ի կ ա յի Ա ր ե ւե ­

լե ա ն Թ եմ էն , Ա տ րպ ա տ ա կա ն ի ու Ն որ

Ջ ո ւղ ա յի պ ա տ մ ա կ ա ն թ ե մ ե ր է ն Մ ա յր ա -

վա նք ժ ա մ ա ն ա ծ ա ռ ա ջն ո ր դ ն ե ր ու թ ե ­

մ ա կ ա ն խ ո ր Հ ո ւր դ ն ե ր ո ւ ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չ ­

ն եր ա ռ ա ն ձ ի ն Հ ա ն դ ի պ ո ւմ ն ե ր ո ւն ե ց ա ն

Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Ա ր ա մ Ա. Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի Հետ :

Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը լս ե լէ ետ ք

թ ե մ ա կ ա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ո ւ զ ե կ ո ւ­

ց ո ւմ ն ե ր ը ա ռ Հ ա ս ա ր ա կ ի ր ե ն ց թ ե մ ե ր է ն

ներս տ ե ղ ի ո ւն եցող ա շխ ա տ ա նք ն երու,

նոր ծ ր ա գ ի ր ն ե ր ո ւ եւ մ տ ա Հոգ ո ւթ ի ւն ն ե -

ր ո ւ մա սին , կ ա տ ա ր ե ց կ ա ր գ մը թ ե լա դ -

րութ ի ւնն եր :

Ա շխ ա տ ա ն ք ա յի ն ծ ի ր է ն ներս ա ռ ա ջ -

ն ա Հերթ ո ւթ ի ւն ն եր ճ շդ ե լո ւ Հ ր ա մ ա յա կ ա ­

նը շ ե շ տ ե լո վ , Ն ո ր ի ն Ս րբ ո ւթ ի ւն ը ը ն դ գ ը -

ծ ե ց մ եր Հա ւա ք ա կա ն կ ե ա ն ք էն ներս ե­

ր ի տ ա ս ա ր դ ո ւթ ե ա ն դ ե ր ա կ ա տ ա ր ո ւթ ի ւ-

նը, եւ կ ր օ ն ա կ ա ն դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւթ ե ա ն

կ ա զ մ ա կ ե ր պ գ ո ր ծ ո ւն էո ւթ ե ա ն ա նՀրա -

ժե շտ ո ւթ ի ւն ը :

Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը բ ա ր ձ ր օ ր է ն

գ ն ա Հ ա տ ե ց վ ե ր ո յի շե ա լ թ ե մ ե ր ո ւ ն ե րկա ­

յա ց ո ւց չա կ ա ն կա զ մ երը , ա ն ոն ց կ ա տ ա ­

ր ա ծ ա շխ ա տ ա ն ք ի ն Հա մա ր , յո յս յա յտ -

ն ե լո վ ո ր ե պ ի ս կ ո պ ո ս ա կ ա ն ս ո յն ձե ռ -

ն ա դ ր ո ւթ ի ւն ն երը նոր կեն ս ո ւն ա կ ո ւթ ի ւն

բ ե ր ե ն թ ե մ ա կ ա ն կեա ն ք ին ո ւ Հ ո գ ե ւո ր ա ­

կ ա ն ծա ռա յո ւթ եա ն :

ԹԵՄԱԿԱԼ ԱՌԱՋՆՈՐԴՆԵՐՈՒ

ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ ԱՆԹԻԼԻԱՍԻ ՄԼՋ

Ե ր կ ո ւշա բ թ ի 5 Յ ո ւն ի ս 2006 -ին , Վ ե ­

Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն ա խ ա գա Հու-

թ ե ա մ բ թ ե մ ա կ ա լ ա ռ ա ջն ո ր դ ն ե ո ւ Հ ա ն դ ի ­

պ ո ւմ մ ը տ ե ղ ի ո ւն եցա ւ Մ ե ծ ի Տ ա ն ն Կի

լի կ ի ո յ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ ե ա ն Վ ե Հա րա ն ին

մ էջ : Հ ա ն դ ի պ մ ա ն ն երկ ա յ է ի ն ե պ ի ս կ ո ­

պ ոսա կա ն ձե ռ ն ա դ ր ո ւթ ե ա ն ա ռ ի թ ո վ Ա ն ­

թ ի լի ա ս ժ ա մ ա ն ա ծ կ ա ր գ մը թ ե մ ե ր ո ւ ա-

ռ ա ջն ո ր դ ն ե ր ը : Ս ո յն Հ ա ն դ ի պ մ ա ն ը ն ­

թ ա ց ք ի ն Վ եՀա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը շա ր ք

մը յի շ ե ց ո ւմ ն ե ր կ ա տ ա ր ե ց ի ն չ պ է ս նա եւ

տ ե ղ ե կո ւթ ի ւն ն եր փ ո խ ա ն ցեց թ ե մ ա կ ա լ

ա ռ ա ջն ո ր դ ն ե ր ո ւն ' Կ ա թ ող իկ ո սա ր ա ն -

թ ե մ յա ր ա բ ե ր ո ւթ ե ա ն ց , յա ռ ա ջ ի կ ա յ

Ս ե պ տ ե մ բ ե ր ի ն Հ ա յա ս տ ա ն ի մ է ջ տ ե ղ ի

ուն են ա լիք Հ ա յա ս տ ա ն -Ս փ ի ւռ ք Հ ա մ ա ­

Հա յկ ա կ ա ն Հա մ ա գ ո ւմ ա ր ի ն , Օ գ ո ս տ ո ­

սին Ա ն թ ի լիա սի մ է ջ տ եղ ի ուն են ա լիք

կրթ ա կա ն Հա մ ա գ ո ւմ ա ր ի ն , ի ն չպ է ս

նա եւ Հ ո գ ե ւո ր ո ւ վ ա ր չա կ ա ն բ ն ո յթ ո ւն ե ­

ցո ղ կ ա ր գ մ ը Հ ա ր ց ե ր ո ւ գ ծով :

Ն ո յն օ ր ը ե րեկո յեա ն , Վ ե Հա փ ա ռ

Հ ա յր ա պ ե տ ի ն ն ա խ ա գ ա Հո ւթ եա մ բ տ եղ ի

ուն եցա ւ մ ի ա բ ա ն ա կ ա ն ը ն թ ր ի ք ' մա ս -

ն ա կց ո ւթ ե ա մ բ թ ե մ ա կ ա լ ա ռ ա ջն ո ր դ ն ե ­

ր ո ւ ու վ ա ն ա բ ն ա կ բ ո լո ր միա բա ն ն երո ւն :

Ա յս ա ռ ի թ ո վ Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը բ ո ­

լո ր մ ի ա բ ա ն ն ե ր ո ւն յի շ ե ց ո ւ ց ա ռա ւե լ

ն ո ւի ր ո ւմ ո վ մ ե ր ե կ ե ղ ե ց ւո յ ու ժ ո ղ ո վ ո ւր ­

դ ի ն ծ ա ռ ա յե լո ւ ա ն Հր ա ժ ե շտ ո ւթ ի ւն ը :

ԻՐԱՆԻ ՀԱՅ ԵՐԵՍՓՈԽԱՆՆԵՐԸ

ԱՆԹԻԼԻԱՍԻ ՄԼՋ

Ե ր կ ո ւշա բ թ ի 5 Յ ո ւն ի ս 2006 -ին , Վե­

Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն ա յց ե լց ի ն Պ ա ր ս ­

կա ստ ա ն ի պ ետ ա կա ն խ ո ր Հ ր դ ա ր ա ն էն

ներս երկո ւ Հ ա յ պ ա տ գ ա մ ա ւո ր ն ե ր ը '

Գ է ո ր գ Վ ա րդ ա ն եա ն եւ Ռ ո պ ե ր թ Բ ե գ լա ր -

եան, գ լխ ա ւոր ո ւթ եա մ բ Պ ա ր ս կ ա ս տ ա ն ի

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 675

երեք թ ե մ ե ր ո ւ ա ռ ա ջն ո ր դ ս ր բ ա զ ա ն ն ե ­

ր ո ւն ' Թ ե Հ ր ա ն ի Հ ա յո ց թ ե մ ի ա ռ ա ջն ո ր դ

Գ ե ր շ . Տ. Ս ե պ ո ւՀ Ա ր ք . Ս ա րգ իսեա ն ի ,

Ն ո ր Ջ ո ւղ ա յի Հ ա յո ց թ ե մ ի ա ռ ա ջն ո ր դ

Գ ե ր շ . Տ. Բ ա բ գ է ն Եպ ս. Չ ա ր ե ա ն ի , եւ

Ա տ ր պ ա տ ա կ ա ն ի Հ ա յո ց թ ե մ ի ա ռ ա ջ ­

ն որդ Գ ե ր շ . Տ. Ն շա ն Եպ ս. Թ օ փ ո ւզ եա ն ի :

Շ ո ւր ջ ժ ա մ մ ը տ եւող Հ ա ն դ ի պ մ ա ն

ը ն թ ա ց ք ի ն ա ռ ա ջն ո ր դ ս ր բ ա զ ա ն ն ե ր ը ու

պ ետ ա կ ա ն եր եսփ ոխ ա ն ն երը Վ եՀա փ ա ռ

Հ ա յր ա պ ե տ ը տ ե ղ ե ա կ պ ա Հ ե ց ի ն ' վ ե ր ջ ի ն

շ ր ջ ա ն ի ի ր ա դ ա ր ձո ւթ ի ւն ն ե ր ո ւն լո յս ի ն

տ ա կ կ ա ր գ մը ե ր ե ւո յթ ն եր ո ւ ու կա ցու-

թ իւն ն երու. ա նոնք շ ե շտ ե ց ի ն , թ է երեք

թ ե մ ե ր ը , Հ ա կ ա ռ ա կ ս տ ե ղ ծ ո ւա ծ ո ր ո շ

զ գա յն ո ւթ ի ւն ն երո ւն , մ ա ս ն ա ւո ր ա բ ա ր

Ա տ ր պ ա տ ա կ ա ն ի շ ր ջ ա ն է ն ն երս Ա զ ե ր ի -

ն երու կ ո ղ մ է , կ ա զ մ ա կ ե ր պ են ո ւ կ ե ն սո ւ­

նա կ ու ն երք ի ն խ ո ր Հ ր դ ա կ ց ո ւթ ե ա ն ճա մ -

բ ո վ մ օ տ է ն կը Հե տ ե ւի ն տ ե ղ ի ո ւն եցող

դ էպ ք ե ր ո ւն ու զ ա ր գ ա ց ո ւմ ն երո ւն : Ա յս

Հա ն դ ի պ ո ւմ ը նա եւ ա ռ ի թ մը եղ ա ւ

ք ն ն ա ր կ ե լո ւ ն երք ին թ ե մ ա կ ա ն ու մ ի ջ -

թ ե մ ա կ ա ն շ ա ր ք մ ը Հա րցեր :

Ա ր ա մ Ա. Կ ա թ ող իկ ոս գ ն ա Հ ա տ ե ց ա ­

ռ ա ջ ն ո ր դ ս ր բ ա զ ա ն ն ե ր ո ւն ո ւ պ ետ ա կա ն

երե սփ ո խ ա ն ն եր ո ւն գ ո ր ծ ո ւն էո ւթ ի ւն ը ու

ծա ռ ա յո ւթ ի ւն ը մ եր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն , թ ե ­

լա դ ր ե լո վ ո ր ն մ ա ն դ ժ ո ւա ր կա ցո ւթ ի ւն -

ն երու դ ի մ ա ց ա ն Հ ր ա ժ ե շտ է ը լլա լ ա ւե լի

ա րթ ուն ու Հ ե տ ե ւո ղ ա կ ա ն եւ փ ո խ ա դ ա ր ձ

խ ո ր Հ դ ր ա կ ց ո ւթ ե ա ն ճ ա մ բ ո վ պ ա շտ պ ա -

նել մ եր Հա մ ա յն ք ի ն ա բ ո ղ ջա կ ա ն ո ւթ ի ւն ը

ու ը ն դ Հ ա ն ր ա կ ա ն շա Հ ե ր ը :

ԱՍՈՐԻ ԵԻ ՂՊՏԻ ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐՈԻ

ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՑԻՉՆԵՐԸ ԱՅՑԵԼԵՑԻՆ ՄԱՅՐԱՎԱՆՔ

Յ ո ւն ի ս ա մ սո ւն ս կ ի զ բ ը Ա ն թ ի լի ա սի

Մ ա յր ա վ ա ն ք ի ն մ է ջ տ ե ղ ի ո ւն եցա ւ

Ղ պ տ ի Ո ւղ ղ ա փ ա ռ , Ա ս ո ր ի Ո ւղ ղ ա փ ա ռ եւ

Մ ե ծ ի Տ ա ն ն Կ ի լի կի ո յ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւ­

թ ե ա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ո ւ Հ ա ն դ ի պ ո ւ­

մը: Ս ո յն Հ ա ն դ ի պ մ ա ն Մ ե ծ ի Տ ա ն ն Կ ի լիկ ­

ի ո յ Կ ա թ ող իկ ոս ո ւթ ե ա ն կ ո ղ մ է մ ա ս ն ա կ ­

ց ե ց ա ն Ս ե պ ո ւՀ Արք. Ս ա ր գ ի ս ե ա ն (ա ­

ռ ա ջ ն ո ր դ Թ ե Հ ր ա ն ի Թ եմին ) եւ Ն ա ր ե կ

Եպ ս. Ա լե է մ է զ ե ա ն (վ ա ր ի չ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ­

սո ւթ եա ն մ ի ջ -ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն յա ր ա բ ե ր ո ւ -

թ ե ա ն ց բա ժա ն մո ւն ք ին ):

Յ ա յտ ն ե ն ք ո ր երեք Հո գ ե ւո ր պ ե տ ե ­

ր ո ւն ' Ն ո ր ի ն Ս ր բ ո ւթ ի ւն Զ ա գ գ ա Ա.,

Շ ն ո ւտ ա Գ. պ ա տ ր ի ա ր ք ն ե ր ո ւն եւ Ա ր ա մ

Ա. Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի կ ո ղ մ է ս ո յն յա ն ձ ն ա ­

խ ո ւմ բ ը ն շա ն ա կ ո ւա ծ է ր ի ն ն ը տ ա րիներ

ա ռա ջ, եւ ա ն որ ն պ ա տ ա կն է երեք ե կ ե ­

ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ մ ի ջե ւ գ ո ր ծ ա կ ց ո ւթ ի ւն ը ա մ ­

րա պ ն դ ե լ:

Վ ե Հա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ը ն դ ո ւն ե լո վ

յա ն ձն ա խ ո ւմ բ ի ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ը ,

շ ե շ տ ե ց Ա րե ւե լեա ն Ո ւղ ղ ա փ ա ռ (ո չ -ք ա ղ -

կեդ ոն ա կա ն ) ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ բ ո լո ր ա ն-

դ ա մ ն ե ր ո ւն մ ի ջ ե ւ ն երք ին մ ի ա ս ն ա կ ա ­

նութ իւնը եւ գ ո ր ծ ա կ ց ո ւթ ի ւն ը ծա ւա լե լո ւ

ա ն Հրա ժ եշտ ո ւթ ի ւն ը : Ա յս գ ծ ո վ Վ ե Հ ա ­

փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը կա ր գ մ ը մ ա տ ն ա ն ­

շ ո ւմ ն ե ր կ ա տ ա ր ե ց մ ի ջ -ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ու

մ ի ջ -կ ր օ ն ա կ ա ն յա ր ա բ ե ր ո ւթ ե ա ն ց ա ռըն -

չո ւա ծ : Ա պ ա ն ե ր կ ա ն երը ճ ա շ ի Հ ի ւր ը ե ­

ղ ա ն Ա ր ա մ Ա. Վ ե Հա փ ա ռ ին : ժ ո ղ ո վ ա կ ա ն

ա շխ ա տ ա ն ք ն երը ա ւա ր տ ե ց ա ն Շ ա բ ա թ ,

3 Յ ո ւն ի ս 2 0 0 6 -ի ա ռա ւօտ ուն :

ԿԻՊՐՈՍԻ ՆՈՐԸՆՏԻՐ ՀԱՅ ԵՐԵՍՓՈԽԱՆԸ

ԱՅՑԵԼԵՑ ՎԵՀԱՓԱՌԻՆ

Ե ր կ ո ւշա բ թ ի 5 Յ ո ւն ի ս 2 0 0 6 -ի ա ռ ա ­

ւօտ ուն , Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Ա ր ա մ Ա. Կ ա թ ո ղ ի ­

676 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

կո ս Վ ե Հա ր ա ն ի ն մ է ջ ը ն դ ո ւն ե ց պ ա շտ օ ­

ն ա կա ն ա յցե լո ւթ ի ւն ը Կ իպ ր ոս ի Հ ա յ Հ ա ­

մ ա յն ք ի ն որըն տ իր ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չ

Վ ա ր դ գ է ս Մ ա Հտ էսեա ն ին :

Պ ա ր ո ն Մ ա Հ տ է ս ե ա ն յա տ ո ւկ կ ե ր ­

պ ո վ ա յց ե լա ծ է ր Ա ն թ ի լի ա ս ստ ա նա լո ւ

Հ ա մ ա ր Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն օ ր Հ -

նութիւնը: Հ ա ն դ ի պ մ ա ն ն երկա յ եղա ւ

նա եւ Կ ի պ ր ոսի Հ ա յո ց թ ե մ ի կ ա թ ո ղ ի կ ո ­

ս ա կ ա ն փ ոխ ա նորդ Վ ա ր ո ւժ ա ն Արք. Հ ե ր -

կ ե լե ա ն եւ Ա զ գ ա յի ն Կ ե դ րո ն ա կ ա ն Վ ա ր­

չո ւթ ե ա ն ա ն դ ա մ Տ ի ա ր Ց ո լա կ Թ ի ւթ է -

լեա ն:

Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը շն ո ր Հ ա ւո -

ր ե ց պ ա րոն Մ ա Հ տ է ս ե ա ն ը ի ր ը ն տ ր ո ւ­

թ ե ա ն ա ռ ի թ ո վ եւ թ ե լա դ ր ե ց , ո ր ո ր պ է ս

ա մ բ ո ղ ջ կ ի պ ր ո ս ի Հ ա յ Հ ա մ ա յն ք ի ն ներ­

կ ա յա ց ո ւց ի չը , Հա մ ա յն ք ի ն ա մ բ ո ղ ջա կ ա -

նո ւթ ի ւն ը ո ւ ն եր ք ին միա սն ա կա ն ո ւթ ի ւն ը

ա մ րա պ ն դ ե լո ւ ն ա խ ա նձա խ նդ րո ւթ են էն

մ ե կ ն ա ծ պ էտ ք է գ ո ր ծ է եւ յա տ ո ւկ ճ ի գ

թ ա փ է կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ա կ ա ն փ ոխ ա նորդ

Ս ր բ ա զ ա ն ի ն Հետ մ ի ա ս ի ն ' Հա մ ա յն ք ի

զ ա ւա կ ն ե ր ը Հա մ ա խ մ բե լո ւ ե կ ե ղ ե ց ւո յ

շ ո ւր ջ : Ն ա եւ Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը թ ե ­

լա դ ր ե ց , ո ր պ ետ ո ւթ ի ւն -Հա մ ա յն ք յա ր ա -

բ ե ր ո ւթ ի ւն ն ե ր ը պ էտ ք է ա ւե լի կ ա զ մ ա ­

կ ե ր պ ո ւի ն մ ի շտ ն կա տ ի ո ւն ե ն ա լո վ Հ ա ­

մ ա յն ք ի ն ը ն դ Հ ա ն ր ա կ ա ն ու գ ե ր ա գ ո յն

շա Հ ե ր ը :

Ն ո ր ը ն տ ի ր պ ետ ա կա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւ­

ց ի չ ը խ ո ստ ա ց ա ւ Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե ­

տ ի ն ի ր գ ե ր ա գ ո յն ը կա տ ա րե լ ա յս ո ւղ -

ղ ո ւթ ե ա մ բ ' գ ո ր ծ ա կ ց ա բ ա ր Հ ա մ ա յն ք է ն

ներս գ ո րծող բ ո լո ր կ ա ռո յցն եր ո ւն :

Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱՄ Ա. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

ԸՆԴՈԻՆԵՑ ՊՈՍԹԸՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻՆ ՆԱԽԱԳԱՀԸ

Ե ր ե ք շա բ թ ի 2 7 Յ ո ւն ի ս 2006 -ին , Ա ն ­

թ ի լի ա ս ի Մ ա յր ա վ ա ն ք ի ն մ է ջ Վ ե Հա փ ա ռ

Հ ա յր ա պ ե տ ը ը ն դ ո ւն ե ց ա յցե լո ւթ ի ւն ը

Պ ո ս թ ը ն ի Հա մ ա լս ա ր ա ն ի Ն ա խ ա գ ա Հ

Տոքթ . Ա ր ա մ Չ ո պ ա ն ե ա ն ի : Ա ն որ կ ՚ը ն կ ե ­

ր ա ն ա ր նա եւ ի ր տ իկին ը : Տոքթ . Չ ո պ ա -

նեա ն Ա մ ե ր ի կ ա յի մ է ջ Հ ա ն ր ա ծ ա ն օ թ

բ ժ ի շ կ է, ե ր կա ր տ ա ր ին ե ր Պ ո ս թ ը ն ի Հ ա ­

մա լսա րա ն ի բ ժ շկ ա գ ի տ ա կ ա ն բ ա ժ ա ն ­

մունքի պ ետ ը ե ղ ա ծ է եւ ա պ ա ' նա խ ա ­

գ ա Հ ն ո յն Հա մա լսա րա ն ին :

Հ ա ն դ ի պ ո ւմ ը ա ռ ի թ մը եղ ա ւ խ օ ս ե ­

լո ւ Մ իա ցեա լ Ն ա Հա ն գ ն ե ր ո ւ Հա յ Հ ա ­

մ ա յն ք ի ն եւ ը ն դ Հ ա ն ր ա պ է ս Հ ա մ ա լս ա ­

ր ա ն ն ե ր է ն ն երս Հա յ ո ւս ա ն ող ն երո ւ ն եր ­

կ ա յո ւթ ե ա ն եւ ա մ ե ր ի կ ե ա ն ը ն կ ե ր ո ւթ ե ա ն

զ ա ն ա զ ա ն բ ն ա գ ա ւա ռ ն ե ր էն ն երս մեր

Հա մ ա յն ք ի զ ա ւա կ ն ե ր ո ւն բ ե ր ա ծ մ ա ս ­

նա կց ո ւթ եա ն մա սին : Վ ե Հա փ ա ռ Հ ա յր ա ­

պ ետ ը գ ն ա Հ ա տ ա ն ք ո վ ո ղ ջ ո ւն ե ց ա ռա ւե լ

կ ա զ մ ա կ ե ր պ մ ա ն ը ն թ ա ց ք ի մ է ջ եղող

Ա մ ե ր ի կ ա յի Հա յ Հ ա մ ա յն ք ն ե ր ը եւ ա նոն ց

ա մուր կա պ ուա ծո ւթ ի ւն ը մեր ա զ գ ա յի ն

կա ռո յցն երուն , ա րժէքներուն , պ ա Հա ն ջք -

ներուն:

Ա պ ա Տոքթ . Չ ո պ ա ն ե ա ն ճ ա շ ի Հ ի ւր ը

եղա ւ Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա ե տ ի ն , ո ր ո ւն ն ե ր ­

կա յ գ տ ն ո ւե ցա ն նա եւ Ա զ գ ա յի ն Կ ե դ րո ­

նա կա ն Վ ա ր չո ւթ ե ա ն ա տ են ա պ ե տ Ա նտ -

ր է Թ ա պ ուրեա ն , Հ ա յկ ա զ ե ա ն Հ ա մ ա լս ա ­

ր ա ն ի Ն ա խ ա գ ա Հ Վեր. Փ օլ Հ ա յտ ո ս թ ՜

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 677

եա ն, եւ նա խ կին նա խ ա րա ր Ա լէն Թ ա -

պ ուրեա ն:

Ն ո յն օրը , ե րեկո յեա ն , ի պ ա տ իւ

Տոքթ . Չ ո պ ա ն ե ա ն ի ն տ ր ո ւա ծ ը ն դ ո ւն ե ­

լո ւթ ե ա ն մը ըն թ ա ցք ին , Լ ի բ ա ն ա ն ի Հ ա ­

յ ո ց Ա ռ ա ջ ն ո ր դ Գ ե ղ ա մ Եպ ս. խ ա չե ր ե ա ն

յա ն ո ւն Վ ե Հա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն պ ա ր-

գ ե ւա տ ր ե ց յա ր գ ե լի Հ ի ւր ը «Ս. Մ ե ս ր ո պ

Մ ա շտ ո ց » շք ա ն շա ն ո վ : Տոքթ . Չ ո պ ա -

նեա ն Լ ի բ ա ն ա ն կը գ տ ն ո ւէր Հ ր ա ւէ ր ո վ

Հ ա յկ ա զ ե ա ն Հա մ ա լսա ր ա ն ին , ո ր պ է ս

պ ա տ գ ա մ ա խ օ ս Հ ա յկ ա զ ե ա ն Հ ա մ ա լս ա ­

ր ա ն ի ա մ ա վ ե ր ջի Հա նդ էսին :

ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԸ

ԸՆԴՈՒՆԵՑ ԻՐԱՆԻ ԴԵՍՊԱՆԸ

Հ ի ն գ շա բ թ ի 8 Յ ո ւն ի ս 2 0 0 6 -ի ա ռ ա ­

ւօտ ուն , Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Ա ր ա մ Ա. Կ ա թ ող ի ­

կ ո ս Ա ն թ ի լի ա սի Վ ե Հա ր ա ն ի ն մ է ջ ը ն դ ո ւ ­

ն ե ց Լի բ ա ն ա ն ի մ օ տ Ի ր ա ն ի ն ո ր ա ն շա -

ն ա կ դ ե ս պ ա ն Մ ո ւՀ ա մ մ է տ Ր ի զ ա Ծ ի պ ա ­

նին: Ա ն որ կ ՚ը ն կ ե ր ա ն ա յի ն դ ե ս պ ա ն ա ­

տ ա ն ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ո ւ մ շա կ ո ւթ ա յի ն բ ա -

ժ ա ն մ ո ւն ք ն երո ւ պ ա տ ա սխ ա ն ա տ ուները :

Հ ա ն դ ի պ մ ա ն ը ն թ ա ց ք ի ն խ օ ս ա կ ց ո ւթ ե ա ն

ն ի ւթ դ ա ր ձ ա ւ Լ ի բ ա ն ա ն ի ն ե րկա յ կ ա ցո ւ­

թ ի ւն ը , ի ս կ դ ե ս պ ա ն ը տ ե ղ ե ա կ պ ա Հ ե ց

Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը Ի ր ա ն ի եւ մ ի ­

ջ ա զ գ ա յի ն ը ն տ ա ն ի ք ի ն մ ի ջե ւ կ ա տ ա ­

ր ո ւող բ ա ն ա կ ց ո ւթ ե ա ն ց վ ե ր ջ ի ն զ ա ր գ ա ­

ց ո ւմ ն ե ր ո ւն ո ւ Ի ր ա ն ի Ի ս լա մ ա կ ա ն Հ ա ն ­

ր ա պ ե տ ո ւթ ե ա ն կ ա տ ա ր ո ւա ծ վ ե ր ջ ի ն ա ­

ռ ա ջա ր կ ն ե ր ո ւն մա սին :

Հ ա ն դ ի պ մ ա ն ե ր կ ր ո ր դ թ ե մ ա ն

ը ն դ գ ր կ ե ց , Ի ր ա ն ի Հա յո ւթ ե ա ն գ ծ ո վ Ա-

ր ա մ Ա. Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի կ ա տ ա ­

ր ա ծ երկ ո ւ կ էտ երը . ա) Ն ո ր ի ն Ս ր բ ո ւթ ի ւ­

նը դ ե ս պ ա ն ի ո ւշա դ ր ո ւթ ե ա ն յա ն ձն ե ց ,

ո ր պ ե տ ա կ ա ն ո ւ Հ ա մ ա յն ք ա յի ն խ ա ռ ն

յա ն ձն ա խ ո ւմ բ ի ն կ ո ղ մ է պ էտ ք է շա ր ո ւ -

նա կուի խ ո ր Հ ր դ ա կ ց ո ւթ ե ա ն ց ըն թ ա ցք ը ,

Ի ր ա ն ի Հա յ Հա մ ա յն ք ի ի ր ա ւա կ ա ն Հա ր -

ց ե ր ո ւն գ ծո վ : բ) Ա տ ր պ ա տ ա կա ն ի շ ր ջ ա ­

նէն ն երս Ա զ ե ր ի ն ե ր ո ւ ց ո ւց ա բ ե ր ա ծ Հ ա ­

կ ա Հա յ ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ո ւթ ե ա ն մ օ տ է ն

պ էտ ք է Հե տ ե ւի պ ետ ութ իւն ը , Հ ա կ ա կ շ ­

ռ ե լո ւ Հ ա մ ա ր տ իրող կա ցութ ի ւնը :

Ապ ա , խ օ ս ե լո վ Լ ի բ ա ն ա ն ի Հ ա յ Հ ա ­

մ ա յն ք ի մա սին , Ն ո ր ի ն Ս րբո ւթ ի ւն ը

յա յտ ն ե ց , ո ր ա նոր ք ա ղ ա ք ա կ ա ն մ օ տ ե ­

ց ո ւմ ը մ ի շտ ե ղ ա ծ է ի նպ ա ստ Լ ի բ ա ն ա ­

նի գ ե ր ա գ ո յն շա Հ ե ր ո ւն :

ԱՒՍՏՐԱԼԻՈՅ ԴԵՍՊԱՆԸ

ԱՆԹԻԼԻԱՍԻ ՄԼՋ

Ե ր ե ք շա բ թ ի 13 Յ ո ւն ի ս 2 0 0 6 -ի ա ռ ա ­

ւօտ ուն , Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Ա ր ա մ Ա. Կ ա թ ո ղ ի ­

կոս ը ն դ ո ւն ե ց պ ա շտ օ ն ա կ ա ն ա յց ե լո ւ­

թ ի ւն ը Լ ի բ ա ն ա ն ի մ օ տ Ա ւս տ ր ա լի ո յ դ ե ս ­

պ ա ն Լի ն տ ը լ Ս ա գ սին : Ի ր ն երկա յ պ ա շ ­

տ օ ն ի ն նոր ն շա ն ա կ ո ւա ծ ը լ լա լո վ ' դ ե ս ­

պ ա նը Հ ա ն դ ի պ ա ծ է ր ա ռա ւե լա բ ա ր Վ ե ­

Հա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն ա ր ժ ե ւո ր ո ւմ ը ո ւ ­

նեն ա լո ւ ' Լ ի բ ա ն ա ն ի ն ե րկա յ կ ա ցո ւ­

թ եա ն , ի ն չ պ է ս նա եւ Հ ա յ Հա մ ա յն ք ի դ ե -

ր ա կ ա տ ա ր ո ւթ ե ա ն գ ծով :

Վ ե Հա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը նա խ ը ն դ ­

Հա նո ւր գ ի ծ ե ր ո վ ն ե ր կ ա յա ց ո ւց Հ ա յ ժ ո ­

ղ ո վ ո ւր դ ի ն երկա յ պ ա տ կերը , ա րա գ ա կ ­

նա րկ մ ը ն ե տ ե լո վ Հ ա յա ս տ ա ն ի ո ւ Ղ ա ­

ր ա բ ա ղ ի կա ցութ եա ն : Ա ն յա տ կ ա պ է ս

678 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ծա ն րա ցա ւ Ս փ ի ւռ ք ի Հ ա յ գ ա ղ ո ւթ ն ե -

րուն , ա զ գ ա յի ն պ ա Հա ն ջ ա տ ի ր ո ւթ ե ա ն եւ

Մ ե ծ ի Տ ա ն ն Կ ի լի կի ո յ Կ ա թ ող իկ ո սո ւ-

թ եա ն : Ապ ա , Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ի ր

ա ր ժ ե ւո ր ո ւմ ը կ ա տ ա ր ե ց Լի բ ա ն ա ն ի ն եր ­

ք ի ն կ ա ցո ւթ ե ա ն ու ա յդ ծ ի ր է ն ն ե ր ս ' Հ ա յ

Հա մ ա յն ք ի դ ե րա կ ա տ ա ր ո ւթ ե ա ն : Ն ե ր կ ա յ

Հա ն դ ի պ ո ւմ ը նա եւ ա ռ ի թ մ ը եղ ա ւ խ օ ս ե ­

լո ւ ն երկ ա յ ա շխ ա ր Հ ը յո ւզ ո ղ խ նդ իրն ե -

ր ո ւն ո ւ յա տ կ ա պ է ս մ ի ջ -կ ր օ ն ա կ ա ն երկ -

խ օսո ւթ եա ն , բ ռն ո ւթ եա ն , եւ ա յլ տ ա գ ­

նա պ ն երո ւ մա սին : Ա յս Հ ա ր ց ե ր ո ւն գ ծ ո վ

Վ ե Հա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ն ե ր կ ա յա ց ո ւց

ի ր տ ե ս ա կ է տ ն ե ր ը ' շ ե շ տ ե լո վ երկխ օսո ւ-

թ ե ա ն ա ն Հ ր ա ժ ե շտ ո ւթ ի ւն ը կեա նք ի բ ո ­

լո ր մ ա ր զ ե ր է ն ներս:

Դ ե ս պ ա ն ո ւՀ ի ն ի ր կ ա ր գ ի ն յա տ ո ւկ

Հե տ ա ք ր ք ր ո ւթ ի ւն ց ո յց տ ուա ւ ը ն դ Հ ա ն -

ր ա պ է ս Ս փ ի ւռ ք ի Հ ա յ գ ա ղ ո ւթ ն ե ր ո ւն ու

մ ա ս ն ա ւո ր ա բ ա ր Լի բ ա ն ա ն ի Հա յո ւթ ե ա ն

գ ծով , մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ ի ր գ ն ա Հա տ ա ն ք ը

յա յտ ն ե լո վ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ո ւն ե ց ա ծ

ա րժա ն իք ներուն :

ՔՐԻՍՏՈՆԷԱԿԱՆ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿՈՒԹԵԱՆ ՆՈԻԻՐՈԻԱՄ ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐԻ ՄԱՍՆԱԿՑՈՂՆԵՐ

ԱՆԹԻԼԻԱՍԻ ՄԷԶ

«Եկեղեցւո| առաքելութիւնը Բեթղէ-

^էմի ճա մբով |ա|տնուած ճշմարտու-

թիւններու, արժէքներու ու սկըզբունք-

ներու տարածումն է: Քրիստոնեա| դա ս­

տիարակութեան նպատակը ո չ միա|ն

տարածելն է ա|դ արժէքներն ու ճշմա ր-

տութիւնները, ա|լ նաեւ գիտակից քրիս-

տոնեա| մարդը պատրաստելն է: Աս-

տուածա շնչական եւ կրօնագիտական

ծանօթութիւններու փոխանցում չէ

միա|ն Քրիստ ոնէական դաստիարակու­

թիւնը, ա|լ իր էութեամբ' Քրիստոնեա|

մարդու կազմաւորումը: Քրիստոնէու-

թիւնը կեանքի որակ է. կեանքի ճամբա|

է. կեանքի նպատակ է: Ա|ս մօտեցումով

ու հեռա նկա րով պ էտ ք է կա զմա կեր­

պուի քրիստոնէական դաստիարակու­

թիւնը», ըսա ւ ՎեՀա փ ա ռ Հա յրա պ ետ ը:

Վ եՀա փ ա ռը կը խ օսէր Ք րիս տ ո ն էա ­

կա ն դա ստ իա րա կութեա ն լծ ո ւա ծ Հոգեւո ­

րա կա ն թ է ա շխ ա րՀա կա ն խ ումբ մը մա ր­

դոց, որոնք Յ ունիս ա մսուն ընթ ա ցքին Պ է յ-

րութ ի մ է ջ մա սնա կցեցա ն Հա մա գումա րի

մ ը ' նուիրուա ծ Ք րիստ ոն էա կա ն դ ա ստ իա ­

րա կութեա ն: Խ օսե լով Ք րիստ ոն էա կա ն

դ ա ստ իա րա կութիւնը ներկա յ ա շխ ա րՀի

Հրա մա յա կա ններուն ու մա րտ ա Հրա ւէրնե-

րո ւն լո յս ին տ ա կ վերա ա րժեւորելու ա նՀ­

րա ժե շտ ութ եա ն մասին, Ա ր ա մ Ա. Կա թողի­

կոս ըսա ւ. «Քրիստոնէական ճշմարտու-

թիւնները |աւերժական են. սակա|ն

անհրաժեշտ է, որ անոնք ժամանակի ու

միջավա|րի իւրա|ատուկ պա|մաններու

ու ըմբռնումներուն համապատասխան

կերպ ով փոխանցուին: Նո|ն մեթոտնե­

րով, ծրագրումներով ու մօտեցումնե­

րով կարելի չ է ազդու Քրիստոնէական

դաստիարակութիւն կատարել օրինակ

Լիբանանի, Պարսկաստանի եւ Ամերի-

կա|ի մէջ: Կրօնա-մշակութա|ին տ ա ր­

բեր միջավա|րեր կը պահանջեն տ ա ր­

բեր մօտեցում: Միջուկը պ էտ ք է պա^ել

նո|նը, սակա|ն կեղեւը պ էտ ք է պ ա տ շա ­

ճեցնել շրջա պ ա տ ին» :

Վ ե Հա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը խ օ ս ե լո վ

Ք ր ի ս տ ո ն է ա կ ա ն դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւթ ե ա ն

դ ա ս ա գ ի ր ք ե ր ո ւ կա ր ե ւո ր ո ւթ ե ա ն մ ա ս ի ն

ըսա ւ. « ճ իշդ է, դասա գիրքը կենսական

է. սակա|ն դասա գիրքը միա|ն տեղեկու-

թիւններ կը փոխանցէ: ձաւա տ քը, ոգին,

նուիրումը, սէրը կարելի չ է միա|ն դա ­

սա գիրքով փոխանցել: ձոս կը կա|անա|

եկեղեցւո| դերը որպէս դաստիարակ.

^ոս կը կա|անա| նաեւ Քրիստոնէական

դաստիարակութեան լծուած ուսուցիչ­

ներու դերը», ե զ ր ա կ ա ց ո ւց Վ եՀա փ ա ռ

Հ ա յր ա պ ե տ ը :

Յ ի շե ա լ Հ ա մ ա գ ո ւմ ա ր ի ն զ ա ն ա զ ա ն

ե ր կ ի ր ն ե ր է ն ե կ ա ծ պ ա տ ա սխ ա ն ա տ ո ւն ե ­

ր ո ւ շա ր ք ի ն նա եւ մ ա ս ն ա կ ց ե ց ա ն Ա մ ե ­

ն ա յն Հ ա յո ց Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ ե ա ն եւ Մ ե ծ ի

Տ ա ն ն Կ ի լիկ ի ո յ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ ե ա ն ն եր ­

կ այ ա ց ո ւց ի չ ը եր ը :

ՅՈՒՆԻՍ 2006 ՀԱՍԿ 679

ՎՏԻՌԿԱՐԳԱԼՈՅԾ ՀՌՉԱԿՄԱՆ

Ն կա տ ի ո ւն են ա լով , ո ր Տ. Մ ա շտ ո ց

Վ ա ր դ ա պ ետ Չ օ պ ա ն ե ա ն ի ն ք ն ա կ ա մ

կ ե ր պ ո վ Ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ի ր կ ա ր գ է ն Հ ե ռ ա ­

ց ա ծ է, Ս ո ւրբ Ա թ ո ռ ո յս Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յ ­

ր ա պ ե տ Ն .Ս .Օ .Տ .Տ . Ա ր ա մ Ա. Կ ա թ ո ղ ի ­

կոս ի ր 2 3 Յ ո ւն ո ւա ր 2 0 0 6 թ ո ւա կ ի ր եւ

13 / 0 6 թ ո ւա Հ ա մ ա ր վ ճ ի ռ ո վ կ ա ր գ ա լո յծ

Հ ռ չ ա կ ա ծ է զ ա յն եւ դ ա ս ա ծ ի շ ա ր ս

ա շխ ա րՀա կ ա ն ա ց , ի ր նա խ կին Յ ա ր ո ւ­

թ ի ւն Չ օ պ ա ն ե ա ն ա նունով :

Մ Ա Ն Կ Ա Պ Ա Տ Ա Ն Ե Կ Ա Ն

ՀՐԱ ՏԱՐԱԿ ՈԻԹ ԵԱՆ Հ Ի Մ Ն Ա Դ Ր Ա Մ ՀԱՍՏԱՏՈԻԵՑԱԻ

Գ ա լո ւստ Կ ի ւլպ էն կ եա ն Հ ի ն մ ա ր կ ո ւ-

թ ե ա ն Հ ա յկ ա կ ա ն Բ ա ժ ն ի ն ի ւթ ա կա ն

մ ա ս ն ա կ ց ո ւթ ե ա մ բ եւ Մ ե ծ ի Տ ա ն ն Կիլի-

կի ո յ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ ե ա ն գ ո ր ծ ա կ ց ո ւ-

թ ե ա մ բ ո ւ Հո վ ա ն ա ւո ր ո ւթ ե ա մ բ մ ա ն կա ­

պ ա տ ա ն եկա ն Հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ ե ա ն յա ­

տ ուկ Հ ի մ ն ա դ ր ա մ մ ը Հա ստ ա տ ո ւե ա ց ա ւ

Ա ն թ ի լիա ս ի Մ ա յր ա վ ա ն ք է ն ներս: Հ ի մ ­

ն ա դ րա մ ի յա ն ձն ա խ ո ւմ բ ի գ ո ր ծ օ ն ա ն ­

դ ա մ ն ե ր ն են Գերպ . Տ. Գ ր ի գ ո ր Ծ . Վրդ.

Չ ի ֆ թ ճ ե ա ն (Լիբա ն ա ն էն ), Տիկ . Վ ա րդ ի

Ք է շ ի շ ե ա ն (Ս ո ւրիա յէն ), Տիկ. Ս ի լվ ա է պ -

լի ղ ա թ ե ա ն -Գ ա ր ա կ ի ւլե ա ն (Ֆ րա ն սա յէն ):

Ս ո յն Հ ի մ ն ա դ ր ա մ ը կը Հ ա ս տ ա տ ո ւի

ը ն դ ա ռ ա ջ ե լո վ շ ո ւ ր ջ երկո ւ տ ա ր ին ե ր ա ­

ռ ա ջ Ա ն թ ի լիա սի մ է ջ Վ ե Հա փ ա ռ Հ ա յր ա ­

պ ետ ի ն ա խ ա ձե ռն ո ւթ ե ա մ բ տ ե ղ ի ո ւն ե ­

ց ա ծ « Հ ա յե ց ի դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւթ ի ւն ը

Ս փ ի ւռ ք ի մ է ջ » ն ի ւթ ին շ ո ւ ր ջ Հ ա մ ա ս -

փ ի ւռք ե ա ն Հ ա մ ա գ ո ւմ ա ր ի ն կ ա տ ա ր ա ծ

ա ռա ջա րկ ին :

Բ ո լո ր ա նոնք որոն ք կ ՛ո ւզ ե ն ի ր ե ն ց

ա շխ ա տ ա ն ք ն երը ն երկա յա ցն ե լ մ ա ն կ ա ­

պ ա տ ա ն ե կա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ ե ա ն ծ ի ր է ն

ներս, կ րն ա ն կ ա պ պ ա Հե լ Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ա ­

ր ա ն ի ն Հետ :

680 ՀԱՍԿ ՅՈՒՆԻՍ 2006

ՊԱՏԱՐԱԳ ԵՒ ՔԱՐՈԶ

Ս. ԱԹՈՈՈՅՍ ՄԻԱԲԱՆՆԵՐՈՒՆ ԿՈՂՄՒ

ԿԻՐԱԿԻ, 4 ՅՈՒՆԻՍ, 2006: Ծ. ՕՐ ՅԻՆ.:

ՀՈԳԵԳԱԼՈՒՍՏ (ՊԵՆՏԵԿՈՍՏԷ):

կա թողիկոսա րա նիս Ա. Գ րի գ ո ր Լ ո ւ ­

սա ւորիչ 0 ա յր Տա ճա րին մ էջ պ ա տ ա ­

րա գ եց ե ւ քա րոզեց Ն ՝Ա ՝0 ՝Տ ՝Տ ՝ Ա ր ա մ Ա-

կա թողիկոս՝.

Տրնթա ցս Ա- Պա տ ա րա գի , Նորին

Ա ր բո ւթ ի ւն ր կա տ ա րեց եպ իսկոպ ոսա ­

կան ձե ռ ն ա դ ր ո ւթ ի ւն ն ո ւ օ ծո ւմ ր Տ-

Ա ն ո ւշա ւա ն , Տ- Բ ա բ դ էն ե ւ Տ- Նշան

Ծ ա յրա դոյն Վարդապետներուն՝.

ԿԻՐԱԿԻ, 11 ՅՈՒՆԻՍ, 2006: Ա . ԶԿՆԻ

ՀՈԳ.: ՍԿԻԶԲՆ ՅԱՐՈՒԹԵԱՆ ԿԻՒՐԱԿԷԻՑ

Ե Ւ ՅԻՇԱՏԱԿ ԵՂԻԱՅԻ ՄԱՐԳԱՐԷԻՆ:

կա թողիկոսա րա նիս Ա. Գ րի գ ո ր Լ ո ւ ­

սա ւորիչ 0 ա յր Տա ճա րին մ էջ պ ա տ ա ­

րա գ եց ե ւ քա րոզեց Գ եր շ . Տ. Գ եղ ա մ

Եպ ս- Խաչերեան՝. Յրնթա ցս Ա- Պ ատա-

ր ա գ ի , Արբազանր կա տ ա րեց սա րկա ւա ­

գա կա ն ձե ռ ն ա դ ր ո ւթ ի ւն ր Դպ րեվա նքի

Դ- ժ ա ռա ն դ ա ւո րա ցի սաներուն՝.

ԿԻՐԱԿԻ, 18 ՅՈՒՆԻՍ, 2006: Р. ԶԿՆԻ

ՀՈԳ.: ՏՕՆ ԿԱԹՈՒՂԻԿԷ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ Ս.

ԷՋՄԻԱԾՆԻ:

կա թողիկոսա րա նիս Ա. Գ րի գ ո ր Լ ո ւ ­

սա ւորիչ 0 ա յր Տա ճա րին մ է ջ պ ա տ ա ­

րա գ եց ե ւ քա րոզեց Հ ո գ շ . Տ . ° ղ ի շ է Ծ -

Վ ր դ - 0ա նճիկեա ն.

ԿԻՐԱԿԻ 25 ՅՈՒՆԻՍ, 2006: Գ. ԶԿՆԻ

ՀՈԳ.: ՄԵՏԱՍԱՆԵՐՈՐԴ ՏԱՐԵԴԱՐՁ ՐՆՏ-

ՐՈՒԹԵԱՆ Ե Ւ ՕԾՄԱՆ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԱՐԱ-

ՄԱՅ ԱՌԱՋՆ ՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ ՄԵԾԻ

ՏԱՆՆ ԿԻԼԻԿԻՈՅ:

կա թողիկոսա րա նիս Ա. Գ րի գ ո ր Լ ո ւ ­

սա ւորիչ 0 ա յր Տա ճա րին մ է ջ պ ա տ ա ­

րա գ եց ե ւ քա րոզեց Հ ո գ շ . Տ . Ն որա յր Ծ -

Վ ր դ - Աշրգեա ն.