2010 Pomoc psychologiczna osobom o niskich kwalifikacjach ... · • Ogólna samoocena- obniżona (rzadko zadowoleni z siebie, mało pewni siebie) ... Test Orientacji Życiowej LOT-R-charakterystyka

2010 Pomoc psychologiczna

osobom o niskich

kwalifikacjach

zawodowych

Beata Kita Warszawa, 8 marca 2010 r.

Warszawa, 08.03.2010 r.

Plan prezentacji

1. Osoba o niskich kwalifikacjach zawodowych – uczestnik projektu systemowego realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy – sytuacja życiowa i psychologiczna

2. Pomoc psychologiczna jako jeden z ważnych elementów pomocy osobom o niskich kwalifikacjach zawodowych

3. Znaczenie pomocy psychologicznej dla osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych

4. Rekomendacje dotyczące udzielania pomocy psychologicznej

Warszawa, 08.03.2010 r.

Charakterystyka uczestników projektu

95%

5%

Płeć

Kobiety Mężczyźni

Warszawa, 08.03.2010 r.

Charakterystyka uczestników projektu – cd.

28%

28%

27%

5%

8%4%

Wiek

18 - 25 lat 26 - 30 lat 31 - 35 lat 36 - 40 lat 41- 45 lat 46 - 50 lat

Warszawa, 08.03.2010 r.


52%

4%

44%

Wykształcenie

Podstawowe Gimnazjalne Ponadgimnazjalne

Warszawa, 08.03.2010 r.


Sytuacja zawodowa

• Bezrobotni z prawem do zasiłku – 2 uczestników

• Bezrobotni bez prawa do zasiłku – 47 uczestników

• Nieaktywni zawodowo i wychowujący dziecko/dzieci do 7 roku życia – 32

uczestników

• Pracujący okresowo – 12 uczestników (w tej liczbie znajdują się osoby

nieaktywne zawodowo oraz bezrobotne bez prawa do zasiłku)

Warszawa, 08.03.2010 r.

Sytuacje trudne w rodzinach uczestników projektu

• Rodziny niepełne (51), pełne zrekonstruowane (26),

• Problemy opiekuńczo-wychowawcze – 39 uczestników

• Dzieci poza rodziną (w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,

w rodzinach zastępczych, u dalszej rodziny itp.) – dot. 13 uczestników

• Zaburzenia u dzieci (zachowania, w nauce, FAE, ADHD) – dot. 23 osób

• Agresja w relacjach rodzinnych (bez stwierdzonej przemocy) – 12

uczestników

• Przemoc w rodzinie, w tym krzywdzenie dzieci – 24 uczestników

Warszawa, 08.03.2010 r.

Sytuacje trudne w rodzinach uczestników projektu – cd.

• Problemy w prowadzeniu gospodarstwa domowego – 22 uczestników

• Długotrwała lub ciężka choroba – 28 uczestników

• Niepełnosprawność w rodzinie – 18 uczestników

• Alkoholizm, narkomania u członka rodziny – 27 uczestników

• Problemy w relacjach z dalszą rodziną (konflikty, brak kontaktu,

ograniczanie samodzielności, narzucanie) – 24 uczestników

• Brak samodzielnego mieszkania – 28 uczestników

• Zagrożenie utratą mieszkania (wyrok eksmisyjny, brak praw do lokalu –

nielegalne zajmowanie, zadłużenie przekraczające możliwość spłaty przez

rodzinę) – 40 uczestników

Warszawa, 08.03.2010 r.

Sytuacje trudne w rodzinach uczestników projektu – cd.

• Sytuacje kryzysowe: rozwód-rozstanie, choroba, kradzież, pożar, utrata

mieszkania itp.) – 9 uczestników

• Dochód poniżej kryterium – 67 uczestników

• Zadłużenia (za energię, czynsz, niespłacane kredyty– 49 uczestników

• Nie korzystanie z uprawnień, mimo prawa (alimentów, świadczeń

rodzinnych, dofinansowania do czynszu, rozłożenia zadłużenia na raty itp.)–

31 uczestników

ŚREDNIO: 8 POWAŻNYCH TRUDNOŚCI NA 1 UCZESTNIKA

Warszawa, 08.03.2010 r.

Oczekiwania uczestników wobec projektu

• Pomoc w otwarciu się i określeniu siebie samego, poznaniu siebie, swoich

możliwości, podjęciu dalszej decyzji o swoim życiu i dzieci, realizacji

celów

• Uwierzenie w siebie, we własne możliwości, polubienie siebie, nabranie

pewności siebie, przezwyciężenie lęku, pokonanie nieśmiałości,

odczytywanie uczuć

• Otwarcie się i wyjście do ludzi, lepsze zrozumienie siebie i innych,

pokonywanie bariery w komunikowaniu się z innymi ludźmi, poznawanie i

kontakty z ludźmi, przygotowanie się do rozmowy z pracodawcą,

• Podwyższanie kwalifikacji, znalezienie pracy.

Warszawa, 08.03.2010 r.

Psychologiczny obraz osoby o niskich kompetencjach

BADANIA TESTOWE

W RAMACH EWALUACJI PROJEKTU SYSTEMOWEGO 2009

Warszawa, 08.03.2010 r.

Obraz siebie

4,19

5,75

3,25 3,17

4,3

5,185,48

4,464,76

4,534,8

2,43 2,34

1,551,85 1,85 1,9

3,04

2,42 2,272,02

1,79

0

1

2

3

4

5

6

7

Wielowymiarowy Kwestionariusz Samooceny MSEI

- charakterystyka osób badanych N=54

średnia

odchylenie standardowe

• Odchylenie standardowe określa przedział w którym mieści się większość respondentów.

• Dane przedstawione w stenach (wyniki niskie: 1 – 3 sten, wyniki wysokie: 8 – 10 sten).

Warszawa, 08.03.2010 r.

Obraz siebie – cd.

• Ogólna samoocena - obniżona (rzadko zadowoleni z siebie, mało pewni

siebie)

• Kompetencje - średnie (oceniają siebie jako dość kompetentnych,

potrafiących się uczyć nowych rzeczy)

• Poczucie bycia kochanym - niskie (czują się niekochani i odrzuceni przez

bliskich, raczej wątpią w swoje umiejętności wytrwania w intymnym

związku)

• Popularność – niska (czują się pomijani, lekceważeni, wykluczani,

w kontaktach z nowymi osobami boją się odtrącenia)

Warszawa, 08.03.2010 r.


• Zdolności przywódcze - średnie (dostrzegają, że potrafią wpływać na innych

ludzi oraz bywają asertywni i zdarza się, że wygrywają w sporach)

• Samokontrola - średnia (oceniają siebie jako dość opanowanych,

wytrwałych i zdyscyplinowanych)

• Samoakceptacja moralna - średnie (czują się raczej w zgodzie z wyznawa-

nymi zasadami moralnymi, potrafią realizować to co dla nich ważne)

• Atrakcyjność fizyczna – obniżona (są raczej niezadowoleni ze swojego

wyglądu, czasami wątpią w swoją atrakcyjność i myślą, że ich wygląd

zniechęca do nich innych ludzi)

Warszawa, 08.03.2010 r.


• Witalność - obniżona (odczuwają, że są w nieco gorszej kondycji fizycznej

niż inni ludzi w ich wieku, nie lubią być obserwowani w trakcie fizycznych

aktywności – tańca, zajęć)

• Integracja tożsamości - obniżona (nie zawsze wiedzą na czym im zależy,

czego chcą od życia, co odczuwają, doświadczają konfliktów

wewnętrznych, mają problem z podejmowaniem decyzji)

• Obronne wzmacnianie samooceny - obniżone (w dość umiarkowanym

stopniu pokazują potrzebę aprobaty społecznej)

Warszawa, 08.03.2010 r.

Dbałość o siebie, własne zdrowie

3,04

2,14

3,01

2,81

2,49

1,29

0,68

0,95 0,90,78

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

Zachowania

zdrowotne

Prawidłowe nawyki

żywieniowe

Zachowania

profilaktyczne

Pozytywne

nastawienie

psychiczne

Praktyki zdrowotne

Inwentarz Zachowań Zdrowotnych IZZ

charakterystyka osób badanych N = 54

średnia




Warszawa, 08.03.2010 r.

Dbałość o siebie, własne zdrowie – cd.

• Nawyki żywieniowe – niskie (w przeważającej mierze nieprawidłowe)

• Zachowania profilaktyczne - niskie (mała motywacja do zachowania

dobrego zdrowia, w przeważającej mierze opór przed wykonaniem badań

kontrolnych, szczepień itp.)

• Pozytywne nastawienie psychiczne - niskie (oczekują, że niewiele dobrego

ich spotka)

• Praktyki zdrowotne – niskie (podejmują bardzo niewiele działań służących

zdrowiu)

Warszawa, 08.03.2010 r.

Orientacja życiowa

4,1

1,89

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

Dyspozycyjny optymizm

Test Orientacji Życiowej LOT-R

- charakterystyka osób badanych

N=54

średnia


• Odchylenie standardowe określa przedział w którym mieści się większość

respondentów.


Warszawa, 08.03.2010 r.

Orientacja życiowa – cd.

• W konfrontacji z sytuacją trudną (np. zagrażającą ich zdrowiu) skłonni są do

zaprzeczania, odwracania uwagi i zaprzestawania działań.

• Pesymistyczne nastawienie powoduje, że trudniej przystosowują się do

zmian sytuacji życiowej wynikającej np. z choroby, „trudniej” zdrowieją

Warszawa, 08.03.2010 r.

Kompetencje społeczne

Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS

4,13

4,78

4,1 4,15

1,952,07 2,05

1,72

0

1

2

3

4

5

6

Kompetencje społeczne Sytuacje intymne Ekspozycja społeczna Asertywność

- charakterystyka osób badanych N=54

średnia




Warszawa, 08.03.2010 r.

Kompetencje społeczne – cd.

• Kompetencje społeczne – przeciętne i niskie

• Kompetencje intymne (umożliwiające nawiązanie i utrzymanie bliskiego

kontaktu interpersonalnego, ujawnianie swoich odczuć, pragnień,

oczekiwań) – przeciętne i niskie

• Kompetencje związane z ekspozycją społeczną (bycie obiektem uwagi,

oceny innych osób, dostosowywanie się do reguł i norm) – przeciętne

i niskie

• Asertywne (związane z realizacją własnych celów, potrzeb, wywierania

wpływu i opierania się naciskom innych) – przeciętne i niskie

Warszawa, 08.03.2010 r.

2. Pomoc psychologiczna – jeden z elementów wsparcia

Formy wsparcia w ramach projektu systemowego – realizowanegow Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:

• praca socjalna prowadzona metodą kontraktu socjalnego (pomoc rzeczowa, finansowa, poradnictwo) – pracownik socjalny

• pomoc pedagogiczna prowadzona w środowisku i w instytucji (interwencja kryzysowa, towarzyszenie, modelowanie zachowań, wsparcie psychiczne) – asystent rodzinny

• indywidualna pomoc psychologiczna – psycholog

• treningi umiejętności społecznych i rozwoju osobistego (wyjazdowe – o charakterze integracyjno-edukacyjnym, stacjonarne) - trenerzy

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – jeden z elementów wsparcia cd.

Formy wsparcia w ramach projektu systemowego – realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:

• edukacja prozdrowotna (konsultacje medyczne w miejscu zamieszkania, wskazywanie specjalistów, spotkania tematyczne ) - pielęgniarka

• doradztwo zawodowe (indywidualne i grupowe) – doradca zawodowy

• kursy i szkolenia zawodowe – firmy szkoleniowe

• zajęcia opiekuńcze i rozwojowe dla dzieci (podczas trwania spotkań grupowych dla rodziców) – pedagodzy, psycholodzy, plastyk

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – w kontakcie indywidualnym

W ramach projektu systemowego – realizowanego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, współfinansowanego z EFS:

• dobrowolna, ale zalecana w przypadku zaobserwowania trudności

• kontraktowana

• dostępna (różne godziny, różne dni tygodnia)

• poufna

• oparta na współpracy z pozostałymi realizatorami

• formy: indywidualne konsultacje, diagnoza psychologiczna, indywidualne plany rozwoju osobistego, poradnictwo, wsparcie psychiczne, interwencje kryzysowe, kierowanie na terapię indywidualną i rodzinną, na grupy radzenia sobie z przemocą

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – grupowa


• dobrowolna, ale zalecana

• kontraktowana

• dostępna (dwa terminy, zapewniona opieka dla dzieci)

• systematyczna (raz w tygodniu, 2 godz., łącznie 48 godz. zajęć)

• poufna


• grupy liczące 12 - 15 uczestników

• bazująca na aktywnych metodach pracy (psychodrama, mikroedukacja, praca w małych zespołach, dyskusja, burza mózgów, realizacja zadań grupowych, zadań domowych i in.)

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – grupowa – zajęcia stacjonarne


BLOKI TEMATYCZNE

• Integracyjny

• Rozwoju osobistego (świadomość siebie i własnych granic, wgląd w znaczące doświadczenia, cele, marzenia, wartości; rozpoznawanie i wyrażanie potrzeb, emocji, radzenie sobie ze złością i lękiem, wyrażanie radości i szczęścia; obraz siebie i samoocena – mocne i słabe strony, akceptacja ograniczeń, refleksje nad zmianą; ja i rodzina – bagaż z przeszłości - rodzinne przekazy, radzenie sobie ze stresem, pokonywanie trudności –samodzielność i kreatywność, zarządzanie czasem i budże-tem, skuteczne działanie – wyznaczanie strefy osobistego wpływu)

• Rozwoju umiejętności społecznych (komunikacja werbalna i niewerbal-na, rozpoczynanie rozmowy, uważne słuchanie, autoprezentacja, asertywność, rozwiązywanie konfliktów, ludzie w moim otoczeniu –źródło wsparcia, radzenie sobie w grupie – role, sytuacje trudne w miejscu pracy)

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – grupowa – zajęcia stacjonarne


BLOKI TEMATYCZNE – cd.

• Umiejętności rodzicielskich (reagowanie na emocje dzieci, na agresję jako jedną z form zachowania, reakcje dzieci jako sygnały ich potrzeb, cele wychowawcze, wspieranie dziecka ku samodzielności, konsekwencje zamiast kar)

• Zawodowo-zadaniowy (planowanie celów w oparciu o zasoby i potrzeby, motywacja do podjęcia zmiany w życiu, godzenie obowiązków domowych z pracą, podejmowanie decyzji i odpowiedzialność za efekty,

• „Ja” w zmianie (wyzwania, korzyści i trudności związane ze zmianą, świadomość dokonujących się zmian)

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – grupowa – zajęcia wyjazdowe


• dobrowolna – dla całych rodzin

• kontraktowana

• wyjazd tygodniowy obejmujący warsztaty psychoedukacyjne i zajęcia dla rodziców z dziećmi rozwijające poznawane umiejętności (w ciągu 5 dni, łącznie 20 godz. zajęć), zajęcia rekreacyjno-integracyjne dla rodziców i dzieci (łącznie 20 godz.), opiekuńcze i rozwojowe dla dzieci

• poufna


• bazująca na aktywnych metodach pracy (psychodrama, mikroedukacja, praca w małych zespołach, dyskusja, burza mózgów, realizacja zadań grupowych, zadań domowych i in.)

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – grupowa – zajęcia wyjazdowe


BLOKI TEMATYCZNE

• Integracja grupy, określenie celu pracy (jaki jestem – jako osoba, jako rodzic, co bym zmienił w kontakcie z dzieckiem)

• Komunikacja (jak mówić by nas rozumiano, jak słuchać skutecznie, bariery komunikacyjne)

• Stawianie granic sobie i innym (komunikat „Ja”)

• Współpraca i rozwiązywanie konfliktów (jak szukać porozumienia)

• Co zamiast karania – kształtowanie umiejętności wychowawczych (konsekwencje, jak motywować dzieci do zmiany)

• Pokonywanie trudności

Warszawa, 08.03.2010 r.

Znaczenie pomocy psychologicznej dla osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych

Ocena wpływu różnych form pomocy, w tym pomocy psychologicznej, na roz-

wijanie umiejętności i kompetencji – na podstawie wywiadów pogłębionych

z losowo wybranymi 16 uczestnikami projektu systemowego - 2009

(najczęściej wybierane formy pomocy)

Umiejętności osobiste: trening stacjonarny, asystent, psycholog

Umiejętności społeczne: trening stacjonarny, asystent, psycholog i trening

wyjazdowy

Samodzielność, zaradność: asystent, trening stacjonarny, zasiłki i pomoc

rzeczowa oraz praca socjalna,

Umiejętność opieki nad dzieckiem: asystent, trening stacjonarny, zajęcia

opiekuńcze dla dzieci

Warszawa, 08.03.2010 r.

Znaczenie pomocy psychologicznej dla osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych

Ocena wpływu różnych form pomocy, w tym pomocy psychologicznej, na roz-

wijanie umiejętności i kompetencji – na podstawie wywiadów pogłębionych

z losowo wybranymi 16 uczestnikami projektu systemowego - 2009

(najczęściej wybierane formy pomocy)- cd.

Poczucie wartości /samoocena: trening stacjonarny i psycholog, asystent,

trening wyjazdowy i praca socjalna

Wizerunek (higiena i zdrowie): asystent, psycholog, pielęgniarka i zasiłki

Kompetencje zawodowe: kursy zawodowe, trening stacjonarny i doradca

zawodowy, warsztaty aktywnego poszukiwania pracy

Motywacja do podjęcia pracy zawodowej: kursy zawodowe, trening

stacjonarny, asystent

Warszawa, 08.03.2010 r.

Rekomendacje dotyczące pomocy psychologicznej osobom o niskich kompetencjach zawodowych

• Dobrowolna lub zobowiązanie do udziału w konsultacji (w celu wstępnego rozpoznania potrzeb, kwalifikacji do form pomocy, w tym do grup –psychoedukacyjnych, wsparcia)

• Formy indywidualne i grupowe

• Oparta na kontrakcie (kiedy, jak, gdzie, ile spotkań itp.)

• Bazująca na współpracy z innymi realizatorami (wzajemne konsultacje), niemniej gwarantująca poufność uczestnikowi

• Wykorzystująca możliwości i ofertę lokalnej pomocy (poradnie, ośrodki)

• W relacji partnerskiej (klient – ekspert w swoich sprawach, psycholog –ekspert w swojej dziedzinie, który pobudza do refleksji, z zaciekawieniem podąża i poznaje świat klienta, wskazuje dylematy, podsumowuje, wyjaśnia jeśli klient tego potrzebuje, wspólnie z nim szuka rozwiązań i pozostawia jemu decyzje)

• Wykorzystująca dorobek Terapii Motywującej (wyzwalania i wzmacniania motywacji do wprowadzania zmian w życiu – budowania wewnętrznej motywacji do zmiany)

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – elementy terapii motywującej

TERAPIA MOTYWUJĄCA (TM) jest skoncentrowaną na osobie, opartą

na współpracy formą prowadzenia klienta w kierunku wydobywania

i wzmacniania motywacji do zmiany (William Miller i Stephen Rollnick,

2009). Jest skuteczną strategią diagnostyczną i terapeutyczną, która w czasie

prowadzenia rozmowy pomaga w pokonaniu ambiwalencji i oporu,

utrudniającym wielu ludziom podjęcie pożądanych i istotnych dla nich

zmian w życiu. Stanowi nowatorskie podejście, którego praktyka oparta jest

na danych naukowych (empirycznych)

/*ulotka informacyjna Polskiego Towarzystwa Terapii Motywującej/

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – elementy terapii motywującej -

cd.

MOTYWACJA

• Nie jest stałą cechą charakteru (trwałą i zawsze przejawiającą się właściwością, która albo istnieje, albo nie i której nie możemy zmienić)

• Jest wewnętrznym stanem gotowości do wprowadzania zmian

• Stan ten może się zmieniać na przestrzeni czasu i w zależności od sytuacji

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – elementy terapii motywującej –

cd.

FAZY PROCESU ZMIANY (Prochaska i Di Clemente):

• Faza przedkontemplacyjna

• Faza kontemplacyjna

• Faza decyzji

• Faza aktywnej zmiany

• Faza utrzymania

• Faza nawrotu

Warszawa, 08.03.2010 r.

Pomoc psychologiczna – elementy terapii motywującej -

cd.

KONTAKT:

POLSKIE TOWARZYSTWO TERAPII MOTYWUJĄCEJ

www.pttm.org.pl

e-mail: [email protected]

tel. +48 604 292 502, 666 322 319

„Jeśli traktujesz osobę zgodnie z tym, kim ona jest, pozostanie ona tym kim jest.

Ale jeśli potraktujesz ją jako taką, jaką powinna być i mogłaby być, to stanie się

tym, kim powinna być i kim może być”

Johann Wolfgang Goethe

Warszawa, 08.03.2010 r.

Dziękuję za uwagę

Beata Kita,

Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy

Dział pomocy specjalistycznej, ul. Paca 42 C, Warszawa

Documents

2010 Pomoc psychologiczna osobom o niskich kwalifikacjach ... · • Ogólna samoocena- obniżona (rzadko zadowoleni z siebie, mało pewni siebie) ... Test Orientacji Życiowej LOT-R-charakterystyka