$*,33 (5# ú1 0/û1+ 0 40 - agipp.org · အႀကံျပဳျပဳခ်က္မ်ား ၅ နိဒါန္း ... (nspaw) အား

AGIPP မ၀ါဒအကဥးခပ အမတ (၅) 1


မာတကာအတေကာကစကားလးမား ၂

ၿခငသးသပခကအကဥး ၄

အႀကျပျပခကမား ၅

နဒါနး။အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးက‘ေဒသအလကသငေလာအ၀ငေအာင

လပေဆာငျခငး’လပသညဆသညမာအဘယနညး ၇

အခနး၁အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW):

ျမနမာႏငင၏အမးသားအဆငတညဆမ၀ါဒဆငရာမေဘာင ၉

၁.၁အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး ၉

၁.၁.၁အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)အား

ေရးဆြခမတျခငး ၁၀

၁.၁.၂ျမနမာႏငငတြငအမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး

(NSPAW)ႏငဆကစပသညလပငနးမားကပစခေရးဆြျခငး ၁၀

၁.၂အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)အား

ႏငငတကာအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)စႏႈနးမားႏငခတဆကျခငး ၁၁

၁.၃အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)အား

အေကာငအထညေဖာေဆာငသညယႏရား ၁၂

၁.၃.၁နညးပညာပငးဆငရာလပငနးအဖြ႕မား(TWGs) ၁၃

၁.၄အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)အတြက

ဘတဂကခေပးျခငး ၁၃

အခနး၂-ႏငငတကာအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးWPSမားတညေဆာကေရး

အတြကအျခားေသာခဥးကပလပေဆာငမႈမား--ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခကမား ၁၄

၂.၁ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခကဟသညမာအဘယနညး ၁၄

၂.၂ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက(NAP)မား၏မလဇစျမစမားႏငပ႕ႏ႕ေရာကရမႈ ၁၅

၂.၃ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက(NAP)မားအေကာငအထညေဖာေဆာငေရးအတြကခဥးကပ

လပေဆာငမႈမား ၁၆

၂.၄ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက(NAP)မား၏အကးသကေရာကမႈမား ၁၇

၂.၄.၁ေဒသအလကျဖစရပေလလာခကမား ၁၈

၂.၅ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက(NAP)မား၏စနေခၚမႈမားႏငအားနညးခကမား ၁၉

၂.၅.၁အားနညးေသာတာ၀နခမႈအတငးအတာ ၁၉

AGIPP မ၀ါဒအကဥးခပ အမတ (၅)4

အခနး၃။ျမနမာႏငငတြငအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)အားေဒသအလကသငေလာ

အ၀ငေအာငလပေဆာငျခငးႏငပတသက၍သေတသနျပလပျခငး ၂၀

၃.၁သေတသနျပလပရနနညးလမးမားႏငပါ၀ငၾကသမား ၂၀

၃.၂သေတသနေမးခြနးမား ၂၁

၃.၃ရာေဖြေတြ႕ရခကမား ၂၁

၃.၃.၁ကနးမာေရး ၂၁

၃.၃.၂ပညာေရး ၂၂

၃.၃.၃သကေမြး၀မးေကာငးမႈမား/စးပြားေရး ၂၃

၃.၃.၄လၿခေရး ၂၄

၃.၃.၅ပမၿပးျပညစသညအမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး

(NSPAW)တစရပကခမတေရးဆြျခငး ၂၅

၃.၃.၆အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)အား

ေဒသတြငးနားလညအသးျပျခငး ၂၆

အခနး၄အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)ႏငစပလဥးသညတညဆေဒသတြငး

မ၀ါဒမား ၂၈

၄.၁ကနးမာေရး ၂၈

၄.၂ပညာေရး ၂၈

၄.၃သကေမြး၀မးေကာငးမႈမား/စးပြားေရး ၂၉

၄.၄လၿခေရး ၂၉

အခနး၅အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)ကအေလးထားသညအမးသမးမား

ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)အျဖစေဖာေဆာငရန

နဂး။အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး ၃၀

(NSPAW)ႏငစပလဥး၍ကၽြႏပတ႕၏ေတြးျမငႏငစြမးကျမငတငျခငး ၃၁

ေနာကဆကတြ ၃၂

ဇယား၁ၿငမးခမးေရးအတြကကားမေရးရာတနးတေရးမဟာမတအဖြ႕(AGIPP) ၃၂

ဇယား၂-အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး

(NSPAW)၏ဖြ႕စညးတညေဆာကပ ၃၃

ဇယား၃-TWGအဖြ႕၀ငမားအားလႊမးၿခသးသပျခငး ၃၃


ဇယား၄-အဆျပထားသညကားမေရးရာသာတညမေရးႏငအမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရး

အတြကညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕(GEWECG)ေအာကရညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕မား ၃၆

ဇယား၅သေတသနႏငပါ၀ငေျဖဆၾကသမား ၃၆

ဇယား၆အျခားႏငငမားရႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက(NAP)မား ၃၇


အတေကာကရငးလငးခကမား

ACW အာဆယအမးသမးေရးရာေကာမတ

ACWC အာဆယအမးသမးႏငကေလးသငယအခြငအေရးမား

ကာကြယေစာငေရာကေရးႏငျမငတငေရးေကာမရင

AGIPP ၿငမးခမးေရးအတြကကား-မေရးရာတနးတေရးမဟာမတအဖြ႕

BPfA ေဘဂငးလမးညႊနမႈေဘာင

CEDAW အမးသမးမားအေပၚနညးမးစျဖငခြျခားဆကဆမႈပေပာကေရး

သေဘာတစာခပ

CSO အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမား

DFID ႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာၿဗတနဌာန

DSW လမႈ၀နထမးဦးစးဌာန

EAO တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႕အစညးမား

GBV ကား-မေရးရာအေျချပအႀကမးဖကျခငး

GEN ကား-မေရးရာတနးတညမေရးကြနရက

GoM ျမနမာႏငငအစးရ

IDP ျပညတြငးေနရပစြန႕ခြာစစေဘးတမးေရာငသမား

IWTC ႏငငတကာအမးသမးမားေခါငးေဆာငမႈေရးရာဌာန

GEWECG ကားမေရးရာသာတညမေရးႏငအမးသမးမား

ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြကညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕

INGO ႏငငတကာအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညး

JCB ပးတြညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕

MNCWA ျမနမာႏငငလးဆငရာအမးသမးေရးရာေကာမတ

NAP ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက

NCRFW ဖလစပငအမးသမးမား၏အခနးက႑ဆငရာအမးသားေကာမရင

NGO အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား

NSPAW အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာ

စမကနး

OPAPP ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥဆငရာသမၼတအႀကေပးရး

PCW ဖလစပငအမးသမးေကာမရင


PoVAW အမးသမးမားအေပၚအၾကမးဖကမႈကႀကတငကာကြယတားဆးေပးသည

ဥပေဒမၾကမး

SDG စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးေရးပနးတင

SWG က႑အလကလပငနးအဖြ႕

TOR လပငနးလမးညြန

TWG နညးပညာဆငရာလပငနးအဖြ႕

UN ကလသမဂၢ

UNFPA ကလသမဂၢလဥးေရရပေငြအဖြ႕

UPR ကမာၻ႕ေရးရာပမနျပနလညသးသပမႈ

UPC ျပညေထာငစၿငမးခမးေရးညလာခ

WDD အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဌာန

WPS အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး

WPSUNSCRs အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးဆငရာကလသမဂၢ

လၿခေရးေကာငစဆးျဖတခကမား


ၿခငသးသပခကအကဥးျမနမာႏငငအတြငးယခငက မျဖစေပၚဖးခသည ပစမးျဖင ႏငငေရးအသြငေျပာငးလမႈမား ျဖစေပၚလာသညႏငအတ

အမးသမးမားႏငသကဆငေသာ အခြငအလမးမား၊ အမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရး(WPS) မ၀ါဒ ခမတျခငး

မားသညလညး ထြကေပၚလာေနၿပ ျဖစသည။ ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥမား ဆကလကဖြ႕ၿဖးလာသညႏငအမ

လငကြျပားမႈႏငပတသကသညမ၀ါဒဆငရာလပငနးစဥမားကအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရနအကးသကဆင

ပါ၀ငေနသမားက လပေဆာငလက ရၾကသည။ျမနမာႏငငအတြငး အမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရး (WPS)

မ၀ါဒခမတေရး လပငနးစဥမားအေပၚ အေလးေပး ေဆာငရြကေနျခငးသည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၏ လကၡဏာရပ

ျဖစလာသညႏငအမအဆပါလပထးလပနညးမားကေဖာေဆာငရာတြငအေျခအေနအေပၚလက၍သငေလာသလ

ေဆာငရြကရန၊အမးသမးမား၏အေတြ႕အႀကမားႏငအရပဘကအမးသမးအဖြ႕အစညးမားမအႀကျပခကမားအား

အေလးထားရန၊ေဒသႏရဗဟသတမားႏငရပရြာလထ၏အျမငမားကပါထညသြငးပါ၀ငရနလအပပါသည။ထ႕အျပင

လပငနးမားႏစႀကမထပ၍လပေဆာငျခငးမးမျဖစေပၚေစရနအတြကအမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး (WPS)

အစအစဥမားက ျမငတငရန ေဆာငရြကေနၾကသည ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥ ေဖာေဆာငသမားအေနျဖင အဆပါ

အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)ႏငဆကစပနညးလမးမားအားေဖာေဆာငသညမဟာဗဟာမားကလညး

ေကာငးမြနစြာခမတထားရမည။၄ငးလပငနးစဥမားအားစမေဆာငရြကျခငးကအမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး

တ႕အား“ေဒသအလကသငေလာအ၀ငေအာငလပေဆာငျခငး”ဟေခၚသည။

ေဒသအလကသငေလာအ၀ငေအာငလပေဆာငရမညအဆပါ လပငနးစဥတြငအေရးပါသညအေၾကာငးအရာမား

ရသည။ ၄ငးတ႕တြင အမးသား အဆင မေဘာငမားအား တညေဆာကရန အေရးပါမႈ၊ ေဒသတြငးရ အမးသမး၊

ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရး (WPS) အမးသားအဆင လပငနးစမခကမားမ ေကာငးမြနေသာ အေလအကငမားႏင

စပလဥးသည အေထာကအထားမားက ထညသြငးစဥးစားျခငးျဖင ရရေသာ အကးအျမတမား၊ CEDAW

(အမးသမးမားအေပၚ နညးမးစျဖင ခြျခားဆကဆမႈ ပေပာကေရးသေဘာတစာခပ)အထးသျဖင႔ျမနမာျပည၏ေဒသ

အေျခအေနႏင႔သင႔ေလာေသာနညးလမးစသညႏငငတကာကတက၀တမားအားထညသြငးေပါငးစပမႈစသျဖငWPS

မ၀ါဒမားေဖာေဆာငေရးအတြကခငမာေသာတာ၀နခမႈယႏရားမားကစမေရးဆြရမညလအပခကလညးပါ၀ငသည။

ျမနမာႏငငအတြငးသငေလာအ၀ငေအာငလပေဆာငရနမာအမးသမး၊ ၿငမးခမးေရး၊ လၿခေရးတ႕ႏငပတသကသည

ျမနမာႏငင၏တညဆအမးသားအဆငမေဘာငျဖစေသာအမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆင

မဟာဗဟာစမကနးအား(NSPAW)ေအာငျမငစြာေဖာေဆာငႏငေရးအေပၚမတညေနပါသည။

မဟာမတအဖြ႕၏ ပဥၥမမ၀ါဒဆငရာ သးသပခက စာတမးတြင ျမနမာႏငင၏ ရပရြာလမႈအဖြ႕အစညးမားအတြငး

အမးသမးမား၏လအပခကမားအတြကအထးသငေလာေသာအမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)ယႏရား

တစခ တညေဆာကရနလအပမႈအေပၚ ေဆြးေႏြးထားပါသည။ NSPAW စမကနးအားအေလးေပးေဖာေဆာငရာတြင

ဤယႏရားသည ျမနမာႏငင၏တညဆမ၀ါဒဆငရာကတက၀တမားႏငအညWPSႏငစပလဥးသညပနးတငမားက

အေကာငအထည ေဖာေဆာငရနအတြက လကေတြ႕အကဆးေသာ ကနဦး က႑တစရပျဖစသညဟ ကၽြႏပတ႕

အႀကျပလပါသည။ အမးသမးမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာ အမးသားအဆင မဟာဗဟာစမကနး (NSPAW)

မေဘာငႏငတကြအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)မ၀ါဒခမတရာတြငလႊမးမးသညႏငငတကာစႏႈနးမားႏင

ပစမား၊ အမးသားအဆင လပငနးစဥ စမခကအား ႏငငတကာ အမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရး (WPS)

ခမတေရးဆြေရး စသညတ႕အေပၚ ေဆြးေႏြးခကမား ျပလပၿပးေနာက ကၽြႏပတ႕အေနျဖင ျမနမာႏငငအတြက

သးျခားေရးဆြေဖာေဆာငမည WPS ယႏရားႏင ပတသက၍ အေကာငးဆးျဖစမည နညးလမးက ခမတႏငရန

အမးသမးမား၏ လအပခကမားက ပမ အေလးေပး၍ ၾကညရႈသငပါသည။ ကၽြႏပတ႕အေနျဖင ေဒသႏရအဆငရ

အမးသမးမား၊အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)ကေဖာေဆာင

ေနၾကေသာ ဖြ႕ၿဖးေရးဆငရာ တြဘက အဖြ႕အစညးမားစသညတ႕ႏင ေဆြးေႏြးတငပင၍ NSPAW မ အမးသမး၊

ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)ဆငရာဦးစားေပးလပငနးစဥမားႏငရပရြာလမႈအဖြ႕အစညးမားအတြငးမအမးသမးမား၏

လအပခကမားကခတဆကေပးရနအႀကျပခကမားလညးေပးပါသည။


အႀကျပခကမားကၽြႏပတ႔အေနျဖငၿငမးခမးေရးကတညေဆာကေနေသာအဖြ႕အစညးအရပရပအားေအာကပါအတငးအႀကျပခကမား

ေပးပါသည။

ျမနမာႏငငအစးရထသ႕အႀကျပေပးျခငး

၁။အမးသမးမား၊ ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရး ဆငရာအမးသားအဆငမ၀ါဒအတြကသငေလာေသာပစခမတရာတြင

၄ငးပစသညေဒသျပငပမလပေဆာငသညအမးသားအဆငသးျခားလပငနးစမခကမးမဟတပ NSPAW၏ပစ

ျဖစသငပါသည။သ႕ျဖစရာျမနမာႏငငအစးရအေနျဖငေဒသျပငပမလပေဆာငသညအမးသားအဆငလပငနးစမခကက

ေျပာငးလေဆာငရြကျခငးထကNSPAWအားဆကလက၍အေကာငအထညေဖာေဆာငသငပါသည။

၂။NSPAW ျဖစေစ၊ ျမနမာႏငငအစးရကအေကာငအထညေဖာေဆာငမည အျခားေသာအမးသားအဆငလပငနး

စမခကတစရပရပတြငျဖစေစလပငနးစဥအဆငတငး၌အမးသမးမားကအျပညအ၀ပါ၀ငႏငေစရမည။ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး

လပငနးစဥႏငပတသက၍အမးသမးအဖြ႕မား၊အရပဖကလမႈအဖြ႕အစညးမားႏငေဆြးေႏြးတငပငရမည။

၃။ ႏငငတကာ အမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရး (WPS) စႏႈနးမားႏင ပစမား၊ ၄ငးတ႕ႏင ဆကစပသည

အႀကျပခကမား၊ ဦးစားေပးလပငနးစဥမားႏင ၄ငးတ႕ႏငဆကစပသည ေဖာေဆာငေရး မဟာဗဟာမားအားလးက

NSPAWဦးစားေပးက႑၁၂ရပလးအတြကေဖာေဆာငလကNSPAWမWPSရႈေထာငကဦးစားေပးရမည။

၄။ ျမနမာႏငငအစးရ၊ အရပဖကအဖြ႔အစညးမားႏင ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက ပးေပါငးေဆာငရြကလကရေသာသကဆငရာ

တြဘက အဖြ႕အစညးမားအၾကား ဆကသြယေရး ေခာေမြ႕ေကာငးမြနေစျခငးျဖင အမးသမးမား၏ အခြငအေရးမား

(ဥပမာ-ကခငအမးသမးမား၏မ၀ါဒမား)ႏငေဒသတြငးမျပညသ႕အသမား(ဥပမာ-AGIPP၏မႈဝါဒစာတမး၂)အတြက

ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရန ရညရြယ၍ေနရာတကခမတထားၿပးေသာေဒသႏရဆငရာမ၀ါဒမားကအမးသားအဆင

မေဘာငမားတြငထညသြငးရမည။

၅။အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးအတြကနညးပညာဆငရာလပငနးအဖြ႕(WPSTWG)ကလၿခေရးက႑တြင

ဦးစားေပးပါ၀ငေစရမည။

၆။အစးရ၊ဖြ႕ၿဖးေရးအတြကပးေပါငးေဆာငရြကလကရေသာတြဘကအဖြ႕အစညး၊အစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညး

မားႏငအရပဖကအဖြ႔အစညးမားအားထေရာကအကးရစြာေဆာငရြကေစရနအတြကNSPAWစမခကအားအေကာင

အထညေဖာေဆာငေနစဥတြငအျခားေသာပစတလပငနးစဥမား သ႔မဟတအျခားေသာလပငနးစမခကပစမားအား

လပေဆာငျခငးသ႕မဟတလပေဆာငရနအားေပးျခငးမျပရ။

NSPAWစမခကအားပပးေဆာငရြကေနသညနညးပညာဆငရာလပငနးအဖြ႕မအဖြ႕၀ငမားႏငဖြ႕ၿဖးေရးအတြကပးေပါငးေဆာငရြကလကရေသာတြဘကအဖြ႕အစညးမားထသ႕အႀကေပးျခငး

၁။ပဋပကၡမားသကေရာကမႈရေသာေဒသမားႏငသကေရာကမႈမရေသာေဒသမားအတြငးရရပရြာလမႈအဖြ႕အစညး

အားလးမအမးသမးမား၏လအပခကအမးမးတ႕အေပၚမတည၍အေနအထားအလကသးျခားမ၀ါဒမားအားခမတ

ေရးဆြရနႏငအစအစဥခမတရနအားေပးရမည။

၂။ အမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရး (WPS) ႏင ဆကစပသည အႀကျပခကမား၊ ဦးစားေပးလပငနးစဥမား၊

ဆကစပေနသည လပငနးေဖာေဆာငေရးဆငရာ မဟာဗဟာမားက NSPAW ဦးစားေပး က႑၁၂ရပ အတြငး

ေဖာေဆာငလကNSPAWစမခကမWPSသေဘာတရားမားကအေလးေပးရနပပးေထာကကေပးရမည။


၃။NSPAW ကေဒသတြငး လပငနးေဖာေဆာငသမားကနားလညေစရနေဒသႏရအာဏာပငအဖြ႕အစညးမားအား

NSPAW စမခက ေဖာေဆာငေရးႏင စပလဥးသည လပငနးစဥမားက ဦးတညေသာ ေဒသႏရအဆင မ၀ါဒမား

ခမတေစျခငးျဖင အမးသားအဆင မ၀ါဒ ခမတသမားႏင ေဒသႏရအဆင အမးသမးမားအၾကား ဆကဆေရး

ေခာေမြ႕ေကာငးမြနေစရနကညေပးရမည။

၄။ ကား-မ ေရးရာ အေျချပ အႀကမးဖကျခငး (GBV) က ဆကလကျဖစေပၚေစသည လမႈေရးဆငရာ စႏႈနးမားက

နညးလမးတကစစေဆးေဖာထတ၍ဦးတညေဆာငရြကေသာNSPAWပါ ‘အမးသမးမားႏငအေရးေပၚ ကစၥရပမား’

က႑အရ မ၀ါဒမား ေရးဆြျခငးႏင အစအစဥမား ခမတျခငးအတြက အႀကျပေပးရမည။ ကား-မ ေရးရာ အေျချပ

အႀကမးဖကျခငး (GVB) က တကရက ကငတြယ ေဆာငရြကႏငမည တရားေရးဆငရာ ေျပာငးလျပငဆငမႈျပရန

တကတြနးအားေပးလကအသကရငကနသမားကအေျချပ၍၊အထးအားျဖငအမးသမးမားအေပၚအၾကမးဖကမႈက

ႀကတငကာကြယတားဆးေပးသညဥပေဒမၾကမး(PoVAW)၊ရာဇသတႀကးပဒမမားႏငအထးဆကစပလကပပးရမည။

၅။ ဦးစားေပးက႑ ၁၂ ရပတြင အတအက ပါ၀ငထားျခငးမရေသာ အခကမားႏင စပလဥး၍ အမးသမးမားက

ေဖာျပလာေသာသးသပခကမားကNSPAWမ၀ါဒမားႏငအစအစဥမားေရးဆြေရးတြငထညသြငးပါ၀ငရနအႀကျပရမည။

၆။ျမနမာႏငငအစးရဘကမတာ၀နခမႈအေနျဖငျမနမာႏငငေတာအစးရ၏NSPAWေဖာေဆာငေရးအေလအကငမားႏင

စပလဥးသညအခကအလကမားကတစႏစလင၂ႀကမေကာကယစေဆာငးရနဦးစးေဆာငရြကေပးရမည။

၇။ ေဒသတြငးရ NAP မားမ အေကာငးဆးေသာ အေလအကငမားက NSPAW ေဖာေဆာငေရး လပငနးစဥတြင

ထညသြငးပါ၀ငရနအႀကျပေပးရမည။

၈။ ေဒသတြငး ခမတထားသည မ၀ါဒမားသည NSPAW ေဖာေဆာငေရးတြင ပမေကာငးမြနေသာ အေလအကငက

ျဖစေပၚေစႏငသျဖင NSPAW ေဖာေဆာငၾကသမားအားလးတ႕အား NSPAW ဦးစားေပးက႑ ၁၂ ရပလးတြင

အမးသမးမား၏ အခြငအေရးက ေဆာငရြကေပးေသာ ေဒသတြငး မ၀ါဒမားက အျပညအ၀ ထညသြငးစဥးစားရန

အႀကျပရမည။

အရပဘကအဖြ႕အစညးမားထသ႕အႀကေပးျခငး

၁။ အစးရ၊ ဖြ႕ ၿဖးေရးအတြက ပးေပါငးေဆာငရြကလကရေသာ တြဘက အဖြ႕အစညး၊ အစးရမဟတေသာ

အဖြ႔အစညးမားႏငအရပဖကအဖြ႔အစညးမားအားထေရာကအကးရစြာေဆာငရြကေစရနအတြကNSPAWစမခကအား

အေကာငအထညေဖာေဆာငေနစဥတြငအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)ႏငဆကႏြယေနသညအျခားေသာ

အမးသားအဆငပစတလပငနးစဥမားသ႔မဟတအျခားေသာလပငနးစမခကပစမားအားလပေဆာငျခငးသ႕မဟတ

လပေဆာငရနအားေပးျခငးမျပရ။

၂။ ျမနမာႏငငတစ၀မး ပဋပကၡမားသကေရာကမႈ ရေသာ ေဒသမားႏငသကေရာကမႈ မရေသာ ေဒသမားအတြငးရ

အမးသမးမား၏လအပခကအမးမးတ႕အေပၚမတည၍အေနအထားအလကသးျခားမ၀ါဒမားအားခမတေရးဆြရနႏင

အစအစဥခမတရနအားေပးရမည။

၃။NSPAW ကေဒသတြငး လပငနးေဖာေဆာငသမားကနားလညေစရနေဒသႏရအာဏာပငအဖြ႕အစညးမားအား

NSPAW စမခက ေဖာေဆာငေရးႏင စပလဥးသည လပငနးစဥမားက ဦးတညေသာ ေဒသႏရအဆင မ၀ါဒမား

ခမတေစျခငးျဖင အမးသားအဆင မ၀ါဒ ခမတသမားႏင ေဒသႏရအဆင အမးသမးမားအၾကား ဆကဆေရး

ေခာေမြ႕ေကာငးမြနေစရနကညေပးရမည။


UNSCR 1325 က ၂၀၀၀ ခႏစတြင ခမတခသည အခနမ စ၍အမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရး (WPS) မ၀ါဒ

ခမတေရးႏင စပလဥးသည ႏငငတကာ အေတြ႕အႀကမားေၾကာင မမတ႕ႏငငအေနျဖင ေဒသအလက သငေလာ

အ၀ငေအာင လပေဆာငေရး မဟာဗဟာမားက ခမတရန လအပေၾကာငးက သရလာေစသည။ ေဒသအလက

သငေလာအ၀ငေအာင လပေဆာငေရး မဟာဗဟာမားသည ႏငငတကာ စႏႈနးမား၊ ပစမားႏင နယေျမ ေဒသ

တစခအတြငး သငေလာ ကကညမႈရေသာ အေလအကငမားက ေဖာေဆာငႏငမည နညးလမးမားအေပၚ

အေလးေပးပါသည။ WPS မ၀ါဒမားက ခမတရာတြင ၁၆ ႏစေကာ ရရလာသည အေတြ႕အႀကမားမသငခနးစာ

ယျခငးျဖငႏငငတကာစႏႈနးမား၊ပစမားႏငတကြယခငကတညးကကငသးလာခေသာ၊စတငကငသးေနၿပျဖစေသာ

အမးသားအဆငမ၀ါဒဆငရာမေဘာငမားကပါထညသြငးပါ၀ငရနအထးလအပေနေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။၄ငးတ႕က

လပေဆာငရသညအဓကအေၾကာငးရငးတစခမာလကေတြ႕ကငသးေဖာေဆာငျခငးပငျဖစသည။ယဥေကးမႈႏငႏငငေရး

နယပယမားအတြငးအမးသားႀကးစးေသာ၀ါဒကအခနကာလၾကာရညစြာလႊမးမးထားသညႏငငမား၌ကား-မဆငရာ

အေၾကာငးအရာမားႏငစပလဥးသညမ၀ါဒအစအစဥတစရပကအေကာငအထညေဖာရာတြငအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏင

လၿခေရး(WPSတစမးတညးကသာဦးတညထား)ခကခတတေလရၿပးအာဏာပငအဖြ႕အစညးမားႏငအတားအဆး၊

အတကအခအနညးငယျပၿပးမသာေဆာငရြကရသည။

ဆယစႏစေပါငးမားစြာသးျခားရပတညလာခၿပးအာဏာရငစနစကကငသးခရာမခြထြက၍ေျပာငးလလာေနဆျဖစေသာ

ျမနမာႏငငသညဤသ႔ အေျခအေနမး ရပါသည။ ျမနမာႏငငတြင လမႈေရးက႑အရပရပအတြငးအမးသမးမား၏

လၿခမႈမရချခငး(ပဋပကၡမားျဖစပြားရာေနရာျဖစေစ၊မျဖစပြားရာေနရာျဖစေစ)သညၿငမးခမးေရးကေဖာေဆာငရာတြင

ေမာလငခကမား နညးပါးေစပါသည။ ျမနမာႏငငအစးရပငးႏငတငးရငးသားလကနကကငအဖြ႕အစညးမားအၾကား

ႏငငေရးဆငရာ သတမတခကမား မရျခငး၊ ကား၊မ တနးတညမေရးအတြက အေလးေပးမႈ အလြနနညးပါးျခငးႏင

အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)အစအစဥအတြငးရ‘P’သးလး(participation-ပါ၀ငေရး၊prevention-

ထနးသမးေစာငေရာကေရး၊protection-ကာကြယေရး)မာလညးစတငေဖာေဆာငေနဆျဖစျခငးေၾကာငအမးသမး၊

ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)အားေဒသအလကသငေလာအ၀ငေအာငလပေဆာငရနအေရးတႀကးလအပလက

ရသည။

ျမနမာႏငငအတြငးအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးတ႕ကသငေလာအ၀ငေအာငလပေဆာငႏငရနအတြကႏငငက

လပေဆာငခေသာအဓကႏငငတကာဆငရာကတက၀တမားကနားလညရနႏငအေလးေပးၾကညရႈရနလအပပါသည။

AGIPP၏တတယေျမာက မ၀ါဒေရးရာ သးသပခကစာတမးျဖစသည ျမနမာႏငင၏ ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥအတြငး

ကားမ တနးတေရးအတြက လမးညႊနထားေသာ ႏငငတကာ စႏႈနးမား တြင ေဆြးေႏြးေဖာျပထားေသာ အဆပါ

ကတက၀တမားသညကမာၻတစ၀မးရအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)မားတြငပမႀကးမားကယျပန႔ေသာ

ဦးတညခကမားကခမတေပးပါသည။ အဆပါဦးတညခကမားသည၄ငးတ႕အတြကသာအကးအျမတရရေစသည

မဟတပအေျခအေနကလက၍မ၀ါဒဆငရာပနးတငမား၊ႀကးပမးေဆာငရြကမႈမားႏငရလာဒမားကေရးဆြခမတႏငရန

အေျခခစတစရပလညးျဖစေပသည။ထ႕အျပငအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)အစအစဥမားအားေဒသ

၄။NSPAWကေဖာေဆာငေနၾကသညအမးသားအဆငမ၀ါဒခမတသမားႏငဆကသြယရာတြငNSPAWဦးစားေပးက႑

၁၂ရပလးတြငအမးသမးမား၏အခြငအေရးကေဆာငရြကေပးရနခမတထားေသာေဒသတြငးမ၀ါဒမားကဦးစားေပး

ေဆာငရြကရနအႀကျပရမည။

နဒါနး ။အမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏင လ ၿခေရးက‘ေဒသအလကသငေလာအ၀ငေအာငလပေဆာငျခငး’ဆသညမာအဘယနညး


အလက သငေလာအ၀ငေအာင လပေဆာငရာတြင အမးသမးမား၏ အခြငအေရးမားႏင ကားမ တနးတညမေရး၊

အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနးသ႕မဟတNSPAWကေဖာေဆာငရန

ျမနမာႏငင၏လကရကငသးေနေသာေဒသအလကမေဘာငမားပါပနးတငမားကရရေအာငျမငရပါမည။

NSPAWစမကနးပါဦးစားေပးက႑မားသညအမးသမးမားကသတမတေသာဦးစားေပးအေၾကာငးအရာမားႏငသငေလာ

အ၀ငမႈ ရပါသလား။ ဤပနးတငမားက ေဒသတြငး အဆငတြင မညသ႕ ေဖာေဆာငမညနညး။ ၄ငးတ႕အၾကားတြင

ခတဆကမႈမား/ကြာဟခကမား ရပါသလား။ NSPAW သည ျမနမာႏငငအတြငး ကားမ တနးတညမေရးအတြက

လမးညႊနေပးသည ၿပးျပညစေသာ မ၀ါဒဆငရာ မေဘာငတစခ ျဖစရမည ဆပါက ၄ငး၏ အေကာငးဆးပစအတြငး

မညသညအတငးအတာအထ ကယျပန႕သငသနညး။ အဆပါ ေမးခြနးမားက ေျဖဆႏငရနအတြက အမးသမး၊

ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)ဆငရာႏငငတကာစႏႈနးမားႏငပစမားအား(CEDAW၊ေဘဂငးလမးညႊနမေဘာင၊

UNSCR မား စသျဖင) NSPAW မေဘာငအတြငး မညကသ႔ အေကာငးဆး ထညသြငးပါ၀ငမညက ေဆြးေႏြးမႈျပရန

လအပပါသည။သ႕မသာဤမေဘာငသညျမနမာႏငငကေဖာေဆာငသညအမးသမးမား၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးဆငရာ

ႏငငတကာ၏ကတက၀တမားႏငကကညမႈရေစမညျဖစသည။

အမးသမးမားကသတမတေဖာျပသညဤသးသပခကပါဦးစားေပးအေၾကာငးအရာမားတြငအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏင

လၿခေရး (WPS) ႏငငတကာ အစအစဥမား၊ ဆကစပေနသည ကတ က၀တမားက NSPAW မေဘာငအတြငးသ႔

မားစြာထညသြငးပါ၀ငရနလအပမည ျဖစသည။တဖနအဆပါမေဘာငမားသညလေလာကျပညစျခငးမရေၾကာငး

ေတြ႕ရရသျဖင၄ငးအေနျဖငတရားေရးသာမကဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဆငရာျပျပငေျပာငးလမႈမားကပငေဖာေဆာငရန

လအပမညျဖစသည။သ႕ျဖစရာNSPAWတြငမ၀ါဒသကသကကသာအေလးေပး၍မရႏငပါ။အေျခခပစခမတမႈမားႏင

လပငနးစဥမားကေျပာငးလေပးမညႏငငေရးဆငရာသတမတခကမားကလညးလအပမညျဖစပါသည။

1.“ခြျခားဆကဆျခငးမပးေပါငးပါ၀ငျခငးသ႕ေျပာငးလျခငး-ႏငငေရးဆငရာေျပာၾကားသညအေၾကာငးအရာမားႏငစပလဥးသည

ကား-မဆငရာအျမငမား”မAGIPPမ၀ါဒအကဥးခပကၾကညပါ(၂၀၁၇)ရနကန။AGIPP


၁.၁အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး

ျမနမာႏငငသည စတတအႀကမေျမာက အမးသမးမားဆငရာကမာၻ႕ညလာခ (ေဘဂငး၊ ၁၉၉၅)တြင တကေရာက

ပါ၀ငၿပးသညေနာက၁၉၉၆တြငျမနမာႏငငလမႈ၀နထမး၊ကယဆယေရးႏငျပနလညေနရာခထားေရး၀နႀကးဌာနသည

ျမနမာႏငငလးဆငရာအမးသမးေရးရာေကာမတ(MNCWA)ကဖြ႕စညးခသည။ဤသ႕ဖြ႕စညးမႈႏငတကြႏငငတကာရ

အျခားေသာအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)မားႏငဆကစပေနသညကတက၀တမားႏငအည(CEDAW၊

ေဘဂငးလမးညႊန၊စဥဆကမျဖတဖြ႕ၿဖးေရးပနးတငအမတ၅(SDG5)ႏငUNSCR1325တ႕အားအေကာငအထည

ေဖာေဆာငျခငးအပါအ၀ငၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးကထနးသမးထားရရနႏငတးျမငေဖာေဆာငရနအတြကေဆာငရြကမႈ

မနသမတြငအမးသမးမား၏အခနးက႑ႀကးမားစြာပါ၀ငေစရန) ျမနမာႏငငလးဆငရာအမးသမးေရးရာေကာမတ

(MNCWA)သညအမးသမးမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြကအမးသားအဆင မေဘာငတစခ ျဖစသညNSPAW က

ခမတခၿပးWPSမားသည‘အမးသမးမားႏငအေရးေပၚကစၥရပမား’ဦးစားေပးက႑(ေအာကတြငေဖာျပထားသည)

ေခါငးစဥေအာကတြင ရသည။NSPAW၏ရညရြယခကမာ “ျမနမာႏငငရအမးသမးအားလးလပႏငစြမးရလာေစၿပး

ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငငေတာ အစးရ၏ ပပးမႈမားျဖင အမးသမးတ႕၏ အခြငအေရးမားက အျပညအ၀

ရရႏငေစရမည။အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရး၊ကားမေရးရာသာတညမရေရးႏငအမးသမးမား၏အခြငအေရးမားက

အသကသြငးကငသးေပးႏငေရးတ႕အတြကသငေလာေသာစနစမား၊ပစမားႏငအေလအကငမားကခမတထားသည။

NSPAWတြငေဘဂငးလမးညႊနမေဘာငႏငCEDAWတ႕အေပၚတြငအေျခခသညဦးစားေပးက႑၁၂ရပကအေလးေပး

ခမတထားပါသည။၄ငးတ႕မာ

(၁)အမးသမးမားႏငသကေမြး၀မးေကာငးအလပအကင

(၂)အမးသမးမား၊ပညာေရးႏငေလကငသငၾကားေရး

(၃)အမးသမးမားႏငကနးမာေရး

(၄)အမးသမးမားအေပၚအၾကမးဖကမႈမား

(၅)အမးသမးမားႏငအေရးေပၚကစၥရပမား

(၆)အမးသမးမားႏငစးပြားေရး

(၇)အမးသမးမားႏငဆးျဖတခကမားခမတျခငး

(၈)အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြကအဖြ႕အစညးဆငရာယႏရားမား

(၉)အမးသမးမားႏငလ႕အခြငအေရး

(၁၀)အမးသမးမားႏငမဒယာ

(၁၁)အမးသမးမားႏငပတ၀နးကင

(၁၂)မနးကေလးငယမား

အခနး၁အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW):ျမနမာႏငင၏အမးသားအဆငတညဆမ၀ါဒဆငရာမေဘာင

2.ျမနမာႏငငလးဆငရာအမးသမးေရးရာေကာမတ(၂၀၁၃).အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာ

စမကနး(၂၀၁၃-၂၀၂၂)ေနျပညေတာလမႈ၀နထမး၊ကယဆယေရးႏငျပနလညေနရာခထားေရး၀နႀကးဌာန

3.အထကပါအတငး



ျမနမာႏငင၏လမႈ၀နထမး၊ ကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရး ၀နႀကးဌာန၏ ပစေရးဆြ ခမတေရးဆငရာ

ဆနးစစခက အစရငခစာတြင ရငးလငးေဖာျပထားသကသ႕ NSPAWက ၂၀၁၃ မ ၂၀၂၂ခႏစအထ ဆကလက

အေကာငအထညေဖာေဆာငသြားမည ျဖစသည။သ႔ရာတြင ယခအခန၌ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ ႏငငတကာမ

အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား၊ ကလသမဂၢအဖြ႕မား၊ ႏငငတကာမကညေထာကပ ၾကသမား/သရးမားႏင

အခ႕ေသာ၀နႀကးဌာနမားကခေပးထားေသာဘတဂတမားျဖငညႏႈငးေဆာငရြကမႈမားစတငလပေဆာငေနလက

NSPAWအား နညးလမးတကျဖင စတငေဖာေဆာငေနစဥအခနသာ ရပါေသးသည။ လမႈ၀နထမး၊ကယဆယေရးႏင

ျပနလည ေနရာခထားေရး ၀နႀကးဌာန၊ လမႈ၀နထမး ဦးစးဌာန (DSW) သည NSPAW အား နညးပညာပငးအရ

အေကာငအထညေဖာေဆာငရနတာ၀နယရပါသည။

၁.၁.၁ အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး (NSPAW)အားေရးဆြခမတျခငး

၂၀၀၈ ခႏစတြင နာဂစမနတငးက တ႕ျပနေဆာငရြကရာတြင ကားမေရးရာႏင အမးသမးမားဆငရာ ကစၥရပမားက

ေျဖရငးေဆာငရြကႏငရနအမးသမးမားအားကာကြယေရးအတြက နညးပညာပငးဆငရာလပငနးအဖြ႕ (WPTWG)

က ဖြ႕စညးခသည။ မားမၾကာမတြင ၄ငးအဖြ႕အစညးသညကားမေရးရာတနးတညမမႈကြနယက သ႕မဟတ GEN

ဟ၍ျဖစလာသည။၂၀၁၀ခႏစအေစာပငးတြငလမႈ၀နထမးဦးစးဌာနသညNSPAWစမကနးကေရးဆြရနWPTWGမ

နညးပညာအကအညေတာငးခခသည။ထအခနကလမႈ၀နထမးဦးစးဌာနမကယစားလယမား၊အစးရမဟတေသာ

အဖြ႕အစညးမား၊ႏငငတကာမအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား၊ကလသမဂၢအဖြ႕အစညးမားႏငတကြWPTWGတ႕ျဖင

NSPAW စမကနးမၾကမးကေရးဆြသညလပငနးအဖြ႕မားကဖြ႕စညးခသည။လပငနးအဖြ႔အေနျဖင၂၀၁၀ မ၂၀၁၃

ခႏစအတြငးအစညးအေ၀းေပါငး၇၀ေကာက ျပလပခၿပးNSPAWခမတေရးသ႔ဦးတညသညမၾကမးအနညးငယက

ေရးဆြခသည။

ဤလပငနးစဥမ ျမနမာႏငင၏အျခားေသာကားမေရးရာအစအစဥမားျဖစၾကသညအမးသမးမား၊ ၿငမးခမးေရးႏင

လၿခေရးစသညတ႕ကခတဆကေပးႏငရနရညရြယ၍NSPAW၏ဦးစားေပးက႑၁၂ရပကခမတေရးဆြခပါသည။

သ႔ရာတြင WPS ေ၀ါဟာရမားက ေျပာငးလျပငဆငထားခၿပး ‘လၿခေရး’ ဟသည စကားရပအား ‘အမးသမးမားႏင

အေရးေပၚ ကစၥရပမား’ ဟသည စကားရပျဖင အစားထး၍ ေရးသားျပငဆငခသည။ ဤစကားရပသည သဘာ၀

ေဘးအႏရာယမားတြင (ဥပမာ နာဂစမနတငး) ရရ ခစားခသညအမးသမးမား၏အေတြ႕အႀကက ေဖာျပျခငးျဖစၿပး

၄ငးတြငလကနကကငပဋပကၡမားႏငေတြ႕ႀကခဖးေသာအမးသမးမား၏အေတြ႕အႀကမားလညးအကး၀ငသငေၾကာငး

အမးသမးဆငရာအဖြ႔အစညးမားအၾကားနားလညထားၾကပါသည။၂၀၀၈ခႏစမ၂၀၁၀ခႏစအတြငးအမးသမးဆငရာ

အဖြ႕အစညးမားသည ျမနမာႏငငအစးရအား NSPAW အတြက ၅ ႏစတာ လပငနး အစအစဥႏင ကသငမည

ဘတဂကေငြပမာဏကေရးဆြေပးရနေတာငးဆခၾကသည။သ႕ေသာအဆပါအႀကျပခကကေဆာငရြကျခငးမရခပါ။

NSPAWက၂၀၁၃ခႏစ၊ေအာကတဘာလ၃ရကေန႕တြငလမႈ၀နထမး၊ကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရး

၀နႀကးဌာနကေနျပညေတာ၌တရား၀ငထတျပနခပါသည။၂၀၁၆CEDAWစငၿပငအစရငခစာကထတျပနၿပးေနာက

ႏငငတကာမဖအားမားမားျပားလာျခငးေၾကာင၄ငးအားေဆာငရြကရျခငးျဖစသည။အဆပါအစရငခစာတြငCEDAW

ေကာမတသညအႀကျပခက၅၆ခအနကတစခအေနျဖငNSPAWအားေဖာေဆာငေရးကပါ၀ငထညသြငးထားသည။

NSPAWက၂၀၁၃ခႏစ၊ေအာကတဘာလ၃ရကေန႕တြငလမႈ၀နထမး၊ကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရး

၀နႀကးဌာနကေနျပညေတာ၌တရား၀ငထတျပနခပါသည။

၁.၁.၂ ျမနမာႏငငတြငအမးသမးမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆင မဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)ႏငဆကစပသညလပငနးမားကမတတမးတငေလလာျခငး

NSPAWအားထေရာကစြာေဖာေဆာငရာတြငညႏႈငးေဆာငရြကမႈရေရးသညစနေခၚမႈတစရပပငျဖစၿပးမ၀ါဒဆငရာ

ရညရြယခကမားက ေဖာေဆာငေအာငျမငႏငေစရနအတြက လပငနးစဥအေျချပတးတကမႈမားက ရရထားပါသည။

5.ျမနမာႏငငလးဆငရာအမးသမးေရးရာေကာမတ(၂၀၁၆).ပစေရးဆြမႈဆငရာဆနးစစခကအစရငခစာ.ေနျပညေတာ။လမႈ၀နထမး၊

ကယဆယေရးႏငျပနလညေနရာခထားေရး၀နႀကးဌာန

6.ကားမေရးရာတနးတညမမႈကြနယကႏငသးျခားဆကသြယျခငး၊ေမ၂၀၁၇


ဦးစားေပးက႑ ၁၂ ရပအတြက နညးလမး ေလးသြယက ေဖာေဆာငပါသည။ ၄ငးတ႔မာ သေတသႏင စစတမးမား၊

အျမငဖြငေပးျခငး၊အေကာငအထညေဖာျခငး၊ဘတဂတႏငမ၀ါဒမားေရးဆြျခငးတ႕ျဖစၾကသည။ျမနမာႏငငအတြငးရ

အရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏငအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားအေနျဖငအျမငမားဖြငေပးျခငးႏငအေကာငအထည

ေဖာေဆာငျခငးဆငရာလပေဆာငခကမားကအငတကအားတကေဆာငရြကထားခၿပးျဖစသည။ဥပမာ-အမးသားအဆင၊

ျပညနယႏငတငးေဒသႀကးအဆငတ႕၌သတမတထားသညအဓက၀နႀကးဌာနမားတြငရေသာအမးသား၊အမးသမး

၀နထမးမားႏငတကြ လပငနးတာ၀န ထမးေဆာငသမားအား အျမငမား ဖြငေပးသည လပငနးစဥမား။ ၿမ႕ျပႏင

ေကးလက နယပယအသးသးရအမးသမးမားအားအမးသမးတ႔အတြက ပညာေရးမ ရရေသာအကးအျမတမားႏင

စပလဥး၍ အျမငမား ဖြငေပးျခငး။ လကေတြ႕ ေလကငသငၾကားမႈမား ေဆာငရြကျခငး။ အမးသမးမားအတြက

သကေမြး၀မးေကာငးမႈသငတနးမားႏငအရညအခငးတညေဆာကရနပပးမႈမားေပးျခငး။GENႏငWONအဖြ႕မားမ

လကရမတတမးတငေလလာျခငးအရNSPAWစမကနးေဆာငရြကခကအတြငးရထပပငးက႑မားတြငအမးသမးမား၊

ပညာေရးႏငသငတနးပ႕ခေရး(NSPAWစမကနးတစခလး၏၂၀%မာ၄ငးက႑အတြကျဖစသည)၊အမးသမးမားႏင

လ႕အခြငအေရး(NSPAWလပငနးစဥတစခလး၏၁၃%)၊အမးသမးမားႏငကနးမာေရး(NSPAWလပငနးစဥတစခလး၏

၁၂%)ပါ၀ငသညဟသရရသည။

GEN-WON မ ျပလပထားသညမတတမးတငေလလာျခငးသည ေနာကထပ အေလးေပးရန လအပေသာ NSPAW

က႑ကရညညႊနးေဖာျပေပးသည။၄ငးတ႕တြငအမးသမးမားႏင မဒယာ(NSPAWလပငနးစဥတစခလး၏၁%မာ

၄ငးက႑အတြက ျဖစသည)၊ အမးသမးမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက အဖြ႕အစညးဆငရာ ယႏရားမား (NSPAW

လပငနးစဥတစခလး၏၁%)ႏငမနးကေလးငယမား(NSPAWလပငနးစဥတစခလး၏၃%)စသညတ႕ပါ၀ငသည။

၂၀၁၇ခႏစတြငNSPAWအားအေကာငအထညေဖာေဆာငေရးအတြကဖြ႕စညးအပခပပမားကလညးခမတခၿပးည

ႏႈငးေဆာငရြကသညနညးပညာဆငရာလပငနးအဖြ႕မားကလညးဖြ႕စညးခသည။၄ငးအဖြ႕မားသညအစအစဥေရးဆြေရးႏင

အေကာငအထည ေဖာေဆာငေရးက ဦးစးေဆာငရြကရန တာ၀နက ယရသည။ အစးရ၊ ႏငငေတာႏင ႏငငတကာ

အရပဘက အဖြ႕အစညးမား၏ ပးေပါငးႀကးပမးအားထတမႈတစခ ျဖစသည ဤလပငနးစဥက ျဖညးျဖညးခငး

လပေဆာငခေသာလညးယခအခနတြငမအရနရ၍လငျမနလာၿပျဖစသည။

၁.၂ အမးသမးမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆင မဟာဗဟာ စမကနး (NSPAW)အားႏငငတကာWPSစႏႈနးမားႏငခတဆကျခငး

ျမနမာႏငငတြင လကနာကငသးမညျဖစေသာ ႏငငတကာWPS စႏႈနးတငးတြင NSPAWအားကငသးေရးအတြက

သကေရာကမႈမား၊ဆကစပအကး၀ငမႈမား ရပါသည။OxfamႏငTroicare တ႕၏လတတေလာအစရငခစာမားအရ

ျမနမာႏငငအတြငးပဋပကၡျဖစပြားရာေနရာမား၌ေနထငေနၾကေသာအမးသမးမားသညNSPAWပါဦးစားေပးအျဖစ

သတမတထားေသာနယပယအသးသးတ႕တြငႀကးစြာေသာဒကၡမားကခစားၾကရေၾကာငးေတြ႕ရရသည။အစရငခစာတြင

လကနကကင ပဋပကၡမားက ရပစရနအတြကသာမက၊ ႏငငသားတငးႏင ရပရြာလမႈအဖြ႕အစညးတငးတြငလၿခမႈ

ရေစရနအတြက ျမနမာႏငငအတြငး ‘ၿငမးခမးေရး’ကလအပေၾကာငး၊အေျခခအဆငရအမးသမးမားသညဆးရႈးမႈႏင

အၾကမးဖကမႈကခစားေနရဆျဖစေၾကာငး၊ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာအေျခအေနမားႏငပဋပကၡမားျဖစပြားၿပးေနာကပငး

အေျခအေနမားတြငအမးသမးမား၏ခခႏငစြမးမရမႈတ႕ကေျဖရငးေဆာငရြကေပးရနအတြကရညရြယ၍နညးလမးတက

ေရးဆြခမတထားေသာWPSမ၀ါဒမားကေဖာေဆာငျခငးျဖငအဆပါဒကၡမားေလာပါးလာမညျဖစေၾကာငးစသညတ႕က

ရငးလငးေဖာျပထားပါသည။

7.ကားမေရးရာတနးတညမမႈကြနယကႏငသးျခားဆကသြယျခငး၊ေမ၂၀၁၇

8.ျမနမာႏငငလးဆငရာအမးသမးေရးရာေကာမတ(၂၀၁၆).ပစခမတျခငးဆငရာဆနးစစခကအစရငခစာေနျပညေတာ။လမႈ၀နထမး၊

ကယဆယေရးႏငျပနလညေနရာခထားေရး၀နႀကးဌာန

9.နနးျဖျဖလငး(၂၀၁၅).WON-GENအဖြ႕၀ငမားပစခမတမႈအစရငခစာ-အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြကအမးသားအဆင

မဟာဗဟာစမကနးကအေကာငအထညေဖာရာတြငပါ၀ငကညျခငး(၂၀၁၅).ရနကန။အမးသမးမား၏အဖြ႕အစညးကြနယကႏင

ကားမတနးတညမေရးကြနယက



ဤ NSPAW လပငနးစဥက လမးညႊနႀကးၾကပေပးေနသည အဓက ႏငငတကာ စႏႈနးတစရပမာ ကလ သမဂၢ

စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးေရးပနးတင၅(SDG5)ပင ျဖစသည။NSPAWႏငဆကစပသညလပငနးမားကSDG5ႏင

ခတဆကလပေဆာငႏငၿပး ၄ငးအရကားမေရးရာတနးတညမမႈရရန၊အမးသမးမားႏင မနးကေလးငယမားအားလး

လပႏငစြမးရလာေစရနအတြကေဖာေဆာငရနလအပပါသည။

ဤအေျခအေနတြငျမနမာႏငငသညလမႈဘ၀အတြငးအမးသမးမား၏ပါ၀ငေဆာငရြကမႈမားကတးျမငေစရနရညရြယ၍

ခမတထားေသာအခးကခြတမးစနစကငသးေရးကေဖာေဆာငျခငးျဖငတနးတညမေရးဆငရာဖြ႕စညးမႈပစမားက

ပပးေပးရနလအပပါသည။ဤလပငနးစဥကလမးညႊန ႀကးၾကပေပးေနသညအျခားေသာႏငငတကာ စႏႈနးတစရပမာ

ကလသမဂၢစဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးေရးပနးတင၁၆(SDG16)ျဖစၿပး၄ငးအရစဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက

ၿငမးခမး၍တနးတညမေသာလ႕အဖြ႕အစညးမားေပၚေပါကလာေစရနတးျမငေဖာေဆာငျခငး၊တရားမတမႈကလတငးက

လကလမးမအသးခလာႏငေစရနေဆာငရြကျခငး၊အဆငအသးသး၌ရေသာထေရာကအကးရေသာ၊တာ၀နခမႈရေသာ၊

တနးတညမေသာအဖြ႕အစညးမားအားတညေထာငဖြ႕စညးႏငျခငးစသညတ႕ကလပေဆာငရနလအပပါသည။

၁.၃ အမးသမးမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆင မဟာဗဟာ စမကနး (NSPAW)အားအေကာငအထညေဖာေဆာငသညယႏရား

NSPAW အား အေကာငအထညေဖာေဆာငသည ယႏရားတြင အရပဘက အဖြ႕အစညးမား၊ ႏငငတကာ အစးရ

မဟတေသာအဖြ႕အစညးမားႏငအစးရပငးႏင INGOမားစသျဖငအကးသကဆငၾကသမား၏ပါ၀ငေဆာငရြကမႈမား

ပါ၀ငသည။MNCWAအေနျဖငႏငငေတာအတငပငခပဂၢလထမအတညျပခကရရၿပးသညႏငNSPAWႏငစပလဥး၍

အဆငျမင မ၀ါဒမား ခမတျခငးႏင ဆးျဖတခကမား ခမတျခငးတ ႔တြင တာ၀နယရပါသည။ ထ႕အျပင CEDAW

ေကာမတသညျမနမာႏငငတြငကငသးေသာႏငငတကာလကနာဖြယရာမားႏငတစညတစညြတတညးျဖစေစရန၊ကား

မေရးရာတနးတညမေရးႏငပတသက၍စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးေရးပနးတင၅ႏငကကညေစရနလပေဆာငရပါသည။

ဤေခါငးစဥေအာကတြင ဒတယေျမာက ေကာမတ ျဖစသည ျမနမာႏငငလးဆငရာ အမးသမးေရးရာ ေကာမတ

(MNWCWA) သည အစအစဥ အဆငအလက စမခန႔ခြရနႏင NSPAW အား အေကာငအထညေဖာေဆာငသည

အစတအပငးအရပရပကႀကးၾကပရနတာ၀နယရပါသည။အစအစဥခမတေရးႏငပနးတငမားကရရေဖာေဆာငရာတြင

ညႏႈငးေဆာငရြကေရးတ႕အားႀကးၾကပရနအတြကနညးပညာဆငရာလပငနးအဖြ႕ေလးဖြ႕(TWGs)ကဖြ႕စညးခပါသည။

အဆပါလပငနးအဖြ႕ေလးဖြ႔သညအမးသမးမားႏငမနးကေလးငယမားအၾကမးဖကခရမႈ၊အမးသမးမား၊ၿငမးခမးေရးႏင

လၿခေရး၊ (ႏငငေရးႏင စးပြားေရး) တ႕တြငWPSTWG၏တြဘကသဘာပတေနရာက AGIPPကတာ၀နယလက

ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးႏငပါ၀ငရနထညသြငးစဥးစားျခငးတ႕ကအထးအေလးေပးေဆာငရြကပါသည။ယေန႕အခနအထ

အေကာငအထည ေဖာေဆာငမႈဆငရာ တးတကမႈ အဆငမားႏင စပလဥးသည ညႊနးကနးမားျဖင ေစာငၾကည

ႀကးၾကပေရးမေဘာငကစနစတကခမတထားျခငးမရေပ။NSPAWအားအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရနအတြက

နညးပညာပငးဆငရာပပးမႈမားကႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြကၿဗတနဦးစးဌာနကေပးထားၿပး၂၀၁၆ႏင၂၀၁၇

ႏစမားအတြကအဆင၂ဆငပါ၀ငေသာလပငနးစဥျဖငပပးထားပါသည။မားစြာေသာအရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမားမ

ကညပပးမႈမားႏငကညေထာကပေပးေသာအဖြ႕အစညးအသးသးတ႔မစေပါငးရနပေငြမား(LIFT,3MDGFundႏငJoint

PeaceFundစသည)ရရေၾကာငးျပသညကနဦးညႊနးကနးမားေနာကတြငGEWEDPညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕သည

ကညေထာကပေပးေသာအဖြ႔အစညးမားစြာအၾကားပးတြတာ၀နယလကေငြေၾကးပပးေပးေသာ၊လ၄ဦးပါ၀ငေသာ

ပပးေရးအဖြျဖငအသးျပ၍(ျပညတြငးႏငႏငငတကာမအတငပငခပဂၢလမားအပါအ၀င)NSPAWေဖာေဆာငေရးတြင

နညးပညာပငးဆငရာပပးမႈမားကေပးရနကစၥရပႏငစပလဥး၍ေဆြးေႏြးလကရၾကသည။

11.Pistor,N. (2017).Lifeonhold:ကခငျပညနယတြငးပဋပကၡမားေၾကာငေျပာငးေရႊ႕ရေသာအမးသမးမား၏အေတြ႕အႀက။

ရနကန၊Troicare


13.CEDAW၏စာခပ၀ငအဖြ႕တစဖြ႕ျဖစေသာျမနမာႏငငသညယာယအားျဖငအထးေဆာငရြကခကမားကတာ၀နယေဆာငရြကရသည။


၁.၃.၁နညးပညာပငးဆငရာလပငနးအဖြ႕မား(TWGs)

နညးပညာပငးဆငရာလပငနးအဖြ႕၄ဖြ႕ကသးျခားလြတလပေသာအဖြ႕အစညးမားအျဖစဖြ႕စညးခသည။လပငနးအဖြ႕မား၏

တာ၀နသတမတခကမားမာေအာကပါအတငးျဖစသည။

၁။ႏစစဥလပငနးစမခကမားေရးဆြခမတျခငး။

၂။ဆနးစစျခငး၊သေတသနလပျခငးႏငအခကအလကမားေကာကယစေဆာငးျခငး။

၃။ညႏႈငးေဆာငရြကျခငးႏငပးေပါငးလပေဆာငျခငး။

၄။ျပညနယႏငတငးေဒသႀကးမားအတြငးစမကနးအေကာငအထညေဖာေရးတြငပပးကညေပးျခငး။

၅။ေစာငၾကညႀကးၾကပျခငးႏငအစရငချခငး။

၆။ႏစစဥျပနလညသးသပျခငးႏငဆနးစစအကျဖတျခငး။

၇။MNCWAထသ႕အစရငခစာတငျခငး၊GEWE(ကားမေရးရာတနးတညမေရးႏငအမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက

ညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕)ႏငသတငးအခကအလကမားေ၀မျခငး။

၈။အျခားေသာက႑မား၊နညးပညာပငးဆငရာလပငနးအဖြ႕မားႏငပးေပါငးလပေဆာငျခငး။

ဤသ႕ဖြ႕စညးထားသညညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕မားအျပငၿငမးခမးေရးတညေဆာကျခငးလပငနးစဥ၊တရားေရးႏငတ

ရားဥပေဒစးမးမႈရေစေရးအတြကႀကးၾကပမႈလပငနးစဥမားအတြကရနပေငြမားထတေပးရနရညရြယ၍ဖြ႕စညးထားေသာ

အျခားေသာအဖြ႕၂ဖြ႕ကလညး ပါ၀ငေဆာငရြကၾကသည။ ၄ငးအဖြ႕မားမာ JCB (ပးတြညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕)၊

တရားဥပေဒစးမးေရးႏငတရားေရးက႑ေရးရာမားဆငရာပးတြညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕တ႕ျဖစၾကသည။အထကတြင

ေဖာျပထားသညTWGမားႏငတနးတေနရာရရေသာလညး၄ငးတ႕ႏငကြျပားျခားနားပါသည။

၁.၄အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး (NSPAW)အတြကဘတဂကခေပးျခငး

NSPAW အေကာငအထညေဖာေဆာငေရးအတြက ျပညစလေလာကေသာ ဘတဂက ပမာဏက ယေန႕အခနအထ

ခထားေပးျခငးမရပါ။လမႈ၀နထမးဦးစးဌာနသညNSPAWေရးဆြေရးအတြကတာ၀နထမးေဆာငရၿပး၄ငးအေနျဖင၂၀၁၄-

၂၀၁၅ဘ႑ာေရးႏစအတြက ျမနမာႏငငေတာအစးရထမစစေပါငးဘတဂက၏ သညဒသမတစရာခငႏႈနးကသာ

ရရခသည။လမႈ၀နထမးဦးစးဌာန (DSW)ေအာကရအမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဌာနသညDSWကရရေသာ

ဘတဂက ပမာဏ စစေပါငး၏ ၁၀% ကသာ ရရၿပး ၄ငးပမာဏမာ NSPAW အေကာငအထညေဖာေဆာငေရး

အစအစဥအတြက အနညးဆးေသာ ပမာဏ ျဖစသည။ ။ သ႕ျဖစရာ အျခားေသာ ၀နႀကးဌာနမားသညလညး

NSPAW စမကနးက အေကာငအထည ေဖာေဆာငရန တာ၀နထမးေဆာငရျခငးေၾကာင ကားမေရးရာက ၄ငးတ႕၏

ခမတေဆာငရြကမႈတငးတြငထညသြငးစဥးစားလကNSPAWအားအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငရနအတြက

ဘ႑ာေငြ ရရေရးက ဦးတညထားသငပါသည။ သ႕ရာတြင ဘတဂက ခေပးရနသည ဆကလကျဖစေပၚေနသည

ျပနာတစရပျဖစၿပးေထာကပမႈမားရရနစညးရးလႈးေဆာေရးသညလညးအလြနအေရးႀကးသညက႑တစရပျဖစသည။

၀နႀကးဌာနမားအဆငတြင စညးရးလႈ႕ေဆာေရးမာအဓကအခကပင ျဖစသည။ NSPAWဘတဂတ ခေပးျခငးႏင

စပလဥး၍အမးမးေသာ ျပနာရပမားကဤသးသပခကစာတမးပါ ‘ရာေဖြေတြ႕ရခကမား’ဟသညအခနးတြငပ၍

ကယကယျပန႕ျပန႕ေဆြးေႏြးမညျဖစသည။

14.အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(၂၀၁၆)ကအေကာငအထညေဖာေဆာငေရးအတြက

နညးပညာပငးဆငရာပပးကညမႈမား။ရနကနUKႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတငေရးဌာန(DFID).p.8

15.UKႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတငေရးဌာန(DFID).p.9

16.UKႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတငေရးဌာန(DFID).p.9

17.NSPAW၏တညေဆာကပအျပညအစကေနာကဆကတြတြငေဖာျပထားသည။


အခနး၂ႏငငတကာအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)မားတညေဆာကေရးအတြကအျခားေသာခဥးကပလပေဆာငမႈမား-ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခကမားNSPAWသည ျမနမာႏငငအစးရက ဦးေဆာငသည ေဒသအလကသငေလာ အ၀ငေအာငလပေဆာငရေသာယႏရား

တစခအေနျဖင အမးသမးမား၏ အခြငအေရးႏင ပတသက၍ စငၿပင ျဖစေစ၊ ထပမ၍ ျဖစေစ အမးသားအဆင

စမကနးေရးဆြခမတျခငးက ဦးစားေပးသငပါသည။ယခငကတညးက ရခေသာ အဆပါ ယႏရားမားျဖငသာ

ႏငငေတာ မ၀ါဒခမတေရးတြငWPSစႏႈနးမားႏင ပစမားကထေရာကစြာထညသြငးပါ၀ငႏငမညျဖစသည။သ႕ျဖစရာ

ျမနမာႏငငအစးရႏငNSPAWအေကာငအထညေဖာေဆာငေရးအတြကပပးေပးလကရေသာဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာ

ပးေပါငးေဆာငရြကၾကသမားသညNSPAWပါWPSအပငးကဦးစားေပးေဖာေဆာငၾကပါရနအထးအားျဖငေထာကခ

အႀကျပအပပါသည။ဤသ႔ ဦးစားေပး ေဆာငရြကျခငးမရပါက ပဋပကၡမားအတြငး အမးသမးမား ရရခစားခရသည

အေတြ႕အႀကမားႏင ၿငမးခမးေရးတညေဆာကမႈတြငအမးသမးမားပါ၀ငေဆာငရြကေရးအတြကအေလးထားမႈမား

ေလာပါးလာၿပးအစအစဥခမတေရးယႏရားအသစကျပနလညေရးဆြရနလအပႏငလာေစပါသည။အဆပါပနးတငမားက

ရရေအာငျမငေစရနအတြကWPSအစအစဥမားအေပၚႏငငေရးအရသတမတျခငးမားႏငဦးစားေပးေဆာငရြကျခငးမား

မရပမညသညနညးလမးကအသးျပသညျဖစေစ(TWGမားျဖင) ျမနမာႏငငရအမးသမးမားသညဒတယတနးစား

ျပညသမားအျဖစသာ တညရေနဆ ျဖစၿပး ေန႕စဥဘ၀တြငး လကေတြ႕ လႈပရားရငသနရာ နယပယအသးသးတ႕၌

မလၿခမႈမားက ရငဆငေနရပါသည။ ထ႕အျပင ေန႕စဥလမႈဘ၀အတြငး အမးသမးမား ပါ၀ငေဆာငရြကမႈ

နညးပါးျခငးေၾကာငေႏာငေႏးၿပးသားျဖစေသာၿငမးခမးေရးလပငနးစဥကပ၍အတားအဆးျဖစေစပါသည။သ႕ျဖစရာ

လကရခမတထားေသာNSPAWယႏရားကေနရာတကကငသးရနအေရးႀကးလၿပးWPSအစအစဥမားကပပးေပးရန

အပတျပငးပပးေထာကကေပးျခငး၊အေကာငအထညေဖာေဆာငျခငးတ႔ကလပေဆာငရမည။NSPAWအားေအာငျမငစြာ

အေကာငအထည ေဖာေဆာငၿပးသညႏင ျမနမာႏငငသည အမးသားအဆင မေဘာငပါလပငနးမားအား ခ႕ထြငရန

အျခားေသာ နညးလမးမားက ခမတလာႏငမည ျဖစသည။ အဆပါ ယႏရားမားအနက တစခမာ အမးသားအဆင

လပငနးစမခကျဖစပါသည။သ႔ရာတြငထအခနအထWPSစႏႈနးမားကေဖာေဆာငရနလမးညႊနမေဘာငအသစတစရပ

ခမတဖနတးျခငးထကNSPAWအားအေကာငအထညေဖာေဆာငေရးကဦးစားေပးေဆာငရြကရမညျဖစသည။

၂.၁ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခကဟသညမာအဘယနညး။

ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက(NAP)ဆသညမာသးျခားျဖစေသာျပညတြငးႏငႏငငတကာဆငရာဦးတညခကမားက

ရရေဖာေဆာငေရးအတြကႏငငတစႏငင၏စမခကအားေရးဆြေဖာျပထားသညမ၀ါဒဆငရာစာတမးတစချဖစသည။

UNSCR 1325က လကခကငသးခသည ၂၀၀၀ခႏစမစ၍ အမးသမးမား၊ ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရးႏငဆငေသာ

ႏငငလးဆငရာ လပငနးစမခကက ကမာၻတစ၀မးရ ႏငငေပါငး ၆၄ ႏငငတ႕က ခမတၾကၿပး WPS အစအစဥက

ေဖာေဆာငရနအတြကအသးအမားဆးေသာယႏရားတစရပလညးျဖစသည။အဆပါNAPမားသညျပညနယမားအတြငး

၄ငးတ႕၏ ခမတေဆာငရြကခကမားအား (၄ငးႏင တြဘက ဆးျဖတခကမား၊ အမားအားျဖင ၁၈၂၀ ) UNSCR

1325 ေအာကရ WPS အစအစဥႏင ကကညမႈ ရေစရနႏင အဆပါ ခမတေဆာငရြကခကမားကလညး ျပညပႏင

18.ခငခငျမႏငဆကသြယျခငး၊(ဇြန၊၂၀၁၇)

19.UKႏငငတကာဖြ႕ၿဖးတးတငေရးဌာန(၂၀၁၇).

20.ေမစပယျဖႏငဆကသြယျခငး(ဇြန၊၂၀၁၇)၊ရနကန


ျပညတြငးမ၀ါဒမားအတြငး ထညသြငးအသးျပႏငရနလပေဆာငရမည။NAP မားသညလကေတြ႕ကေသာ၊သးျခား

ကငသးႏငေသာ နညးလမး မားျဖစၿပး အခြငအလမးမားႏငတကြ ဆးရႈးႏငေျခမားကပါ ဖနတးေပးပါသည။NAP

အေနျဖငWPSအစအစဥ၏က႑ေလးရပျဖစေသာ ပါ၀ငေဆာငရြကျခငး (ဆးျဖတခက ခမတေရးလပငနးစဥမားႏင

ဖြ႕စညးအပခပမႈမားတြင အမးသမးမားပါ၀ငေဆာငရြကႏငေစျခငး)၊ထနးသမးေစာငေရာကျခငး(ထနးသမးေစာငေရာ

ကေရးဆငရာက႑အသးသးအျပင ပဋပကၡမားႏင ဆကစပျဖစပြားသည ရာဇ၀တမႈမားအားတရားစြဆျခငးတ႕တြင

အမးသမးမား၏အျမငမားကထညသြငးစဥးစားျခငးျဖငပဋပကၡမားအတြငးထနးသမးေစာငေရာကျခငး)၊ကာကြယျခငး

(ကားမေရးရာအေျချပအၾကမးဖကမႈ)ႏငကယဆယေရးႏငျပနလညထေထာငေရးတ႕ကႀကးပမးေဖာေဆာငပါသည။

CEDAW (အေထြေထြ ေထာကခ အႀကျပခက ၃၀) ႏင ေဘဂငး ေၾကျငာခက စသညလကရ အမးသားအဆင

ကတက၀တမားက ႏငငေတာက ထနးသမးလကနာေစရန ဤစမခကမားက ဖနတးေပးပါသည။ ထ႕အျပင

ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခကမားသညUNSCR1325စသညႏငငတကာမေဘာငမားႏငအညWPSအစအစဥက

ဖြ႕ၿဖးတးတကေစရနအတြကအမားျပညသတ႔အားအသပညာေပးျခငးျဖငWPSအားပမသျမငနားလညေစပါသည။

ႏငငလးဆငရာလပငနး စမခကတြငလညးကန႕သတခကမားႏငဆးရႈးႏငေခမား ရပါသည။ႏငငတစႏငင၏NAP

စမခကအား ေဖာေဆာငေသာလပငနးထက ပအေလးသာသည ႏငငေရးဆငရာကစၥရပမားက ၿခမးေျခာကေနျခငး

သ ႔မဟတ ‘စာရြကေပၚတြင’ သာ ႏငငလးဆငရာ လပငနး စမခကအေပၚ အားထားေနျခငး ေၾကာင ပမႀကးမား

ကယျပန႕သညWPSအစအစဥမားအားအျပညအ၀အေကာငအထညေဖာေဆာငရနအတြက၄ငး၏ကတက၀တမားက

ပကျပယေစႏငသည။ တနညး ဆရပါမ NAP မားသည ရႈပေထြးၿပး စရတကနကမႈမားေသာ လပငနးစဥျဖစၿပး

WPS အစအစဥက အမနတကယ တးတကေအာင ေဖာေဆာငႏငစြမးမရပါ။ ကာကြယေရး ၀နႀကးဌာန၊ ျပညထေရး

၀နႀကးဌာန၊ ႏငငျခားေရး ၀နႀကးဌာနႏင လမႈေရးဆငရာ ၀နႀကးဌာနမား စသျဖင အစးရ၏ ဌာနအသးသးအၾကား

ညႏႈငးေဆာငရြကေရးဆငရာစနေခၚမႈမားကႏငငေတာအဆငလပငနးစမခကတစခတညးျဖငေျဖရငးေဆာငရြကႏငမည

မဟတေပ။အတခပ၍ဆရမညဆလငNAPသညWPSအစအစဥကေဖာေဆာငရာတြငေျဖရငးခကတစခမဟတေပ။

၂.၂ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခကNAPမား၏မလဇစျမစမားႏငပ႕ႏ႕ေရာကရမႈ

ပထမဆးေသာNAPက၂၀၀၅ခႏစတြငဒနးမတႏငငမအစျပ၍ကငသးခၿပး၂၀၁၄မ၂၀၁၉အထႏစကာလမားအတြက

ဆကလကကငသးႏငရန ၄ငးက ျပငဆငေရးဆြထားခသည။အေနာကႏငငမားမ ေရးဆြသည အျခားေသာ NAP

မားစြာကသ႕ပငဒနးမတ၏စမကနးသညလညး ျပညတြငးပဋပကၡကေျဖရငးျခငးထကႏငငတကာတြငလသားခငး

စာနာေထာကထားေရးဆငရာ အကအညမားေပးရန ရညရြယထားပါသည။အျခားေသာ ဥေရာပ ႏငငမားသညလညး

ဤလမးေၾကာငးကပငေဖာေဆာငခၿပး၄ငးတ႕၏NAPမားသညၿငမးခမးေရးတညေဆာကျခငးဆငရာႀကးပမးမႈမားက

ေဆာငရြကျခငးထကျပညပမ၀ါဒပနးတငမားကပအေလးထားသည။UNSCR1325၁၀ႏစျပညႏစပတလညေန႕တြင

NAPေပါငးမားစြာေရးဆြခမတခၾကသည။ႏငင၁၁ႏငငကစမကနးအသစမားကေရးဆြဖနတးခၿပးယေန႔အခနအထ

NAPသစမားေရးဆြမႈတြငအႀကးမားဆးအမားျပားဆးျဖစခသည။၂၀၁၇ခႏစဧၿပလတြငႏငငေပါငး၆၄ႏငင၌NAP

မားကခမတကငသးလာၿပျဖစသည။၄ငးတ႕အေေပၚလႊမးၿခသးသပခကမားကေနာကဆကတြတြငေဖာျပထားပါသည။

၂.၃ ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက (NAP) မား အေကာငအထညေဖာေဆာငေရးအတြက ခဥးကပ

21. Swaine, A. (၂၀၁၃). ကလသမဂၢလၿခေရး ေကာငစ၏အမးသမးမား၊ ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရးဆငရာ ဆးျဖတခကမားအား

အမးသားအဆငအေကာငအထညေဖာေဆာငျခငး။Norwegianေနာေ၀းၿငမးခမးေရးတညေဆာကမႈဆငရာအရငးအျမစဌာနp.2



24.အျခားႏငငမား၏NAPကအေသးစတလႊမးၿခဆနးစစထားသညမားကေနာကဆကတြတြငေတြ႕ရႏငပါသည။

25.Miller,Pournik,&Swaine.(၂၀၁၄).ကလသမဂၢလၿခေရးေကာငစ၏အမးသမးမား၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးဆငရာဆးျဖတခက

1325။စာရြကစာတမးမားအားဆနးစစသးသပျခငး။အမးသားအဆငလပငနးစမခကမားပါအေၾကာငးအရာမားကဆနးစစျခငးႏင

အေကာငအထညေဖာေဆာငျခငး၊၀ါရငတနဒစ။ကမာၻတစ၀မးႏငႏငငတကာေလလာမႈဆငရာေဂာခ၀ါရငတနတကသလ။


လပေဆာငမႈမား

NAP မားတြင ပစ၂မး ရပါသည။၄ငးတ႕မာ ႏငငတစႏငငအတြငး၌ ခမတထားေသာ WPSအစအစဥမားကသာ

အေလးေပးေဖာေဆာငသည ‘အတြငးသ ႔ ’ ခဥးကပ လပေဆာငေသာ နညးလမးႏင မမႏငင၏ ႏငငျခားေရး

မ၀ါဒအရ အျခားေသာ တငးျပညမား၏ WPS မ၀ါဒပနးတငမားက အေကာငအထညေဖာရန အေလးေပးသည

‘ျပငပသ႕’ ခဥးကပလပေဆာငေသာ နညးလမးတ႕ျဖစၾကသည။ပညာရငမားႏင မ၀ါဒ ခမတၾကသမားသည အဆပါ

ခဥးကပလပေဆာငေရးနညးလမးမား၏အားနညးခကႏငအားသာခကမားအေပၚဘကစသးသပ၍ေဆြးေႏြးခၾကသည။

LauraShepherd(၂၀၁၆)ကၿဗတန၊အေမရကနႏငဩစေတးလတ႕တြငခမတထားေသာစမကနးမားသညစစပသြငးမႈ

ပယဖကေရးဆငရာ နညးလမးမားက ေဖာေဆာငျခငးထက “အမးသမးမား စစအတြငး လၿခမႈ ရေစရန” ကသာ

အေလးေပးသညဟဆပါသည။၄ငးမာအေျခခအားျဖငၿငမးခမးေရးထနးသမးမႈႏငအတၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမားတြင

အမးသမးမား၏ပါ၀ငမႈမားအတြငးခတဆကမႈမားကဖယရားရနႀကးပမးျခငးျဖစသည။စစပြမားသညျပညတြငးထက

ႏငငရပျခားတြင ပ၍ ျဖစေလရသည ဟသညအေတြးအေခၚကဤအျမငကေထာကခထားပါသည။အေျခခအားျဖင

၄ငးသည ၿငမးခမးေရးဆငရာ အေျခအေနတစရပဆသညထက ပဋပကၡမားက ‘ဖြၿဖးတးတကေရးဆငရာ ျပနာ’

တစရပအျဖစရႈျမငၿပးပဋပကၡေဒသတြငးရအမးသမးမား၏ကစၥရပမားကလညးဖြ႕ၿဖးတးတကေရးကအေျချပသည

စနေခၚမႈတစရပအျဖစရႈျမငပါသည။‘ျပငပသ႕’ခဥးကပလပေဆာငေသာနညးလမးကအေလးေပးၾကညရႈရာ၌အဆပါ

စမခကမားတြငႏငငေတာWPSႏငဆကစပေသာကစၥရပမားႏငဦးစားေပးအေၾကာငးအရာမားကထညသြငးစဥးစားျခငး

မျပေပ။ ၄ငးအရ ႏငငတစႏငငတြင ျပညတြငး ပဋပကၡမား ျဖစပြားျခငး မရပါကကားမေရးရာ ကစၥရပမားကလညး

သရျခငးမရႏငဟသညအေတြးအေခၚကသာေထာကခထားသည။ ျပငပသ႕ခဥးကပေရးနညးလမးကအေနာကႏငင

တစႏငငကကငသးသညႏငငျခားမ၀ါဒဆငရာဦးတညခကမားႏငတြဘက၍မားစြာအသးျပၾကသည။လကေတြ႕တြင

၄ငးသညWPSအစအစဥတြငပါရသညပနးတငမားအားဦးစားေပးေဆာငရြကၿပးသတမတထားေသာNAPတစခ၏

26.Miller,PournickandSwaine(၂၀၁၄)

27.http://www.peacewomen.org/member-states

28.Shepherd,L.(၂၀၁၆).စစျဖစျခငးေၾကာငအမးသမးမား၏ဘ၀လၿခမႈ ရပါသလား။အမးသားအဆငလပငနးစမခကမားႏင

အမးသမးမား၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးအစအစဥအားစစပစသြငးျခငး။

ႏငငတကာႏငငေရးသပၸဆနးစစခက။http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0192512116629820တြငၾကညရႈႏငသည။

29.Swaine,A. (၂၀၁၅)။ ဆးျဖတခက1325အားအေကာငအထညေဖာေဆာငျခငး - အမးသားအဆငလပငနးစမခကမား၏

အခနးက႑www.opendemocracy.net

https://www.opendemocracy.net/5050/aisling-swaine/implementing-resolution-1325-role-of-national-action-plans မ

ရရသည။

30.လကနကမားေလာချခငး၊အေျမာကအမား၀ယယထတလပမႈမားမျပျခငး၊လကနကမားထနးခပျခငးတ႕ကလပေဆာငေနၾကၿပး

NAP ေဖာေဆာငေရး မဟာဗဟာမားက အဆပါ ဦးစားေပးက႑မားႏင ခတဆက၍ ေဖာေဆာငေနၾကေသာ ႏငငမားမာ ဂာမန၊

ဆာဘးယား၊အငယာလန၊ဖလစပင၊လကေဘးရးယား၊ယဂနဒါ၊ဂါနာ၊ေနာေ၀၊အာဂငတးနားႏငဂပနတ႕ျဖစၾကသည။ၿပးျပညစေသာ

ခဥးကပလပေဆာငေရးနညးလမးမားက ၾကညရႈလပါကhttp://www.peacewomen.org/member-states/overview-and-analysis

တြငၾကညပါ။

31.http://www.peacewomen.org/member-states/overview-and-analysis

32.ဥပမာအားျဖင၂၀၁၆တြငခမတခေသာNAPအသစ၄ခအနက(ကငညာ၊ယကရနး၊ဆဒနေတာငပငးႏငတေမာလကစတ)

တကေသာဘတဂကခြေ၀ခထားမႈမား၊လကနကေလာခေရးဆငရာမဟာဗဟာမားသ႕မဟတအငတကအားတကအေကာငအထည

ေဖာေဆာငေရးအတြကမဟာဗဟာမားကမညသညNAPတြငမမေတြ႕ရပါ။ယခအခနအထခမတကငသးေနသညNAP၆၃ခရရာ၁၂

ခတြငသာဘတဂတခမတေဖာေဆာငေရးမားကအတအကေဖာျပထားသည။NAPအေကာငအထညေဖာေဆာငေရးကေစာငၾကည

ႀကးၾကပေသာၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးဆငရာႏငငတကာအမးသမးမားအဖြ႕အေနျဖင၂၀၁၆ခႏစတြငသကတမးကနဆးသြားခေသာ၊

WPSအစအစဥဆငရာကတအ၀တမားအားအသစျပငဆငေရးဆြရနလညးမရေသာNAPအခ႕ကမတတမးထားရသည။

33.Swaine,A.(၂၀၁၃).


အကးသကေရာကမႈမားစြာတ႕ကလညးထခကေစႏငသည။ထ႔အျပငျပငပသ႕ခဥးကပေရးနညးလမးကကငသးေသာ

အခ႕ႏငငမား(အထးအားျဖငျပငသစ၊ၿဗတနႏငအေမရကန)တြငလကနကတငပ႔မႈမားေလာချခငးျဖငပဋပကၡမား

ကာကြယေရးႏင၄ငးတ႕ႏငငမားရNAPမားအၾကားခတဆကေပးႏငျခငးမရေပ။

၂.၄ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက(NAP)မား၏အကးသကေရာကမႈမား

NAP မား ပမ လႊမးမးလာေသာလညးညဖငးေသာအေကာငအထညေဖာေရး နညးလမးမားက ကငသးျခငးေၾကာင

၄ငးတ႕၏ထေရာကအကးရမႈတြငအဟန႕အတားမားစြာရသည။ဥပမာ-စမကနးအားအေကာငအထညေဖာေဆာငစဥ

မားစြာေသာအေျခအေနအရပရပတြငဘ႑ာေရးအရငးအျမစမား ခငမာ ရရရနမာ စနေခၚမႈတစရပ ျဖစေနဆပင

ျဖစၿပး ပဋပကၡမား ကာကြယေရးအတြက အေလးေပးေဆာငရြကမႈ မရျခငးကလညး အခကအခမားက ျဖစေပၚ

ေစသည။ WPSမားႏငအမးသမးအဖြ႕အစညးမားအတြကဘ႑ာေငြပပးႏငမႈ နညးပါးျခငးေၾကာင လပငနးမား

အေကာငအထညေဖာေဆာငရန စနေခၚမႈမားစြာ ရလာေစသည။ ထ႕အျပင NAP မားက အေပၚယသေဘာမသာ

ေဆာငရြကၾကေလရၿပး ႀကးမားေသာ အေျပာငးအလမားက ေဖာေဆာငျခငးထက ခမတ ကငသးသည ဆရမသာ

အသးျပၾကၿပး ၿငမးခမးေရး တညေဆာကမႈ လပငနးစဥမားတြင အမးသမးမား၏ ပါ၀ငမႈ နညးပါး၍ GBV က

ဆကလကထနးသမးထားေသာဖြ႕စညးမႈပစမားအျဖစအသြငေျပာငးၾကသည။NAPအကးသကေရာကမႈရေစေရးအတြက

စနေခၚမႈတစရပမာအမးသမးမားအေပၚသကေရာကေနေသာကစၥရပမားႏင စပလဥးသည မ၀ါဒ ခမတသမား၏

အခနးက႑ကအေလးမထားျခငးႏငWPSနယပယသညတငးၾကပသျဖငဦးစားမေပးသငဟသေဘာထားျခငးတ႕ေၾကာင

ျဖစသည။

ဤအခကေၾကာင NAPကလကနာကငသးၾကမည ႏငငမားအေနျဖင NAPမား ေရးဆြခမတေရးႏင အေကာင

အထည ေဖာေဆာငေရးအတြက တငပငေဆြးေႏြးျခငး လပငနးစဥက ေဆာငရြကရနလအပပါသည။ NAP

မားအား ႏငငတကာစႏႈနးမားႏင ပစမားအား ကငသးရနအတြက လကေတြ႕ နညးလမးမားအျဖစ အသးျပရန

ရညရြယထားၿပး မမတ႕ ၀နေဆာငေပးမည ရပရြာလထအတြက အဓပၸါယ ရေသာ၊ ဆကစပ အကး၀ငမႈရေသာ

နညးလမးမားျဖင ဤရညရြယခကပနးတငက ရရေအာင ေဆာငရြကရပါမည။ သ႕ျဖစရာ NAP တစရပအတြက

ေကာငးမြနေသာအေလအကငမားတြင ေဒသခ ရပရြာလထ၏ လအပခကမားႏငတကြ ေဒသက အေျချပသည

အေလအကငမားႏင မ၀ါဒမား၊ အပတျပငး ေဆြးေႏြးတငပငသည ခဥးကပ လပေဆာငေရးနညးလမးျဖင WPS

ခမတေရးအတြကတညဆႏငငေတာအဆငမေဘာငမားစသညတ႔ကအေလးေပးျခငးတ႕ပါ၀ငသည။

ေကာငးမြနေသာ အေလအကငမားကငသးပါလင သတမတထားသည NAP တစခ၏ မညသည နယပယမားသည

အလပလပေဆာင၍ မညသည နယပယမားမာ တးတကမႈရရန လေနသညက ဆနးစစရနလညး လအပပါသည။

အကးသကေရာကမႈျပညႊနးကနးမားကအသးျပျခငးႏငNAPတစရပကျပနလညသးသပ၍ျပငဆငေျပာငးလရနစတပါ

လကပါေဆာငရြကျခငးတ႕သညလညးေကာငမြနေသာအေလအကငမားျဖစသည။အျခားေသာအေျခအေနမားမာအစးရ

အရာရမားဘကမႏငငေရးသတမတခက၊ႏငငတကာမအကးသကဆငပါ၀ငၾကသမား၊အစးရပငးမဘ႑ာေရးဆငရာ

ကတက၀တမားအပါအ၀င အရငးအျမစမားအား အငတကအားတက ရာေဖြျခငး၊ အခနႏင အမ ေျပာငးလမႈက

ေျခရာခရနအေျခခေလလာမႈမားလပေဆာငျခငး၊NAPခမတေရးဆြျခငးႏငအေကာငအထညေဖာေဆာငျခငးတ႕တြင

ႏငငေတာအစးရအားအရပဘကမ စညးရးလႈ႕ေဆာျခငး စသညတ႕ ျဖစၾကသည။ NAPတစရပအား ေအာငျမငစြာ

အေကာငအထညေဖာေဆာငႏငရနအတြကႏငငတစႏငငအတြငးရWPSစစဥေဆာငရြကမႈမားတြငအကးသကဆင

ပါ၀ငေနသမားအားလးႏငညႏႈငးေဆာငရြကရနအေရးႀကးပါသည။

34.Miller,PournickandSwaine(၂၀၁၄).P.4





၂.၄.၁ေဒသအလကျဖစရပေလလာခက

NAPမားအားခမတေဖာေဆာငသညလပငနးစဥမားက စနစတကမတတမးတငထားသညႏငငမားတြငမညသည

အေလအကငမားေၾကာင၄ငးတ႕ေအာငျမငသညသ႕မဟတဆးရႈးသညကျမငေတြ႕ႏငပါသည။သ႕ရာတြငအမားစမာ

အခကအလကမားကထနးသမးမတတမးတငျခငးမရၾကေပ။ႏငင၏လပေဆာငမႈမားတြငအရပဘကအဖြ႔အစညးမားက

ေနရာေပးလကNAPခမတေရးဆြေရးႏငအေကာငအထညေဖာေရးအဆငတငးတြငအမးသမးမားကပါ၀ငေစေသာ

နေပါ၊ဖလစပင၊အငဒနးရားစေသာႏငငမားႏငပတသကသညနမနာမားကေအာကတြငေဖာျပထားပါသည။

ဖလစပင

ဖလစပငသညအာရပစဖတေဒသတြငNAPတစရပကပထမဆးေသာခမတေရးဆြသညႏငငျဖစၿပး၄ငးNAPကပထမဆး

ကငသးခေသာအာဖရကနမဟတသညဖြ႕ၿဖးဆႏငငလညးျဖစသည။စမကနးအားအေကာငအထညေဖာေဆာငရန၇

ႏစတာအခနကာလသတမတခကထားရၿပး(၂၀၁၀-၂၀၁၇)ဖလစပငအမးသမးေကာမရင(PCW)(ယခငကဖလစပင

အမးသမးမား၏အခနးက႑ဆငရာအမးသားေကာမရင NCRFW ဟ ေခၚသည)၊ ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥဆငရာ

သမၼတအႀကေပးရး (OPAPP)၊ႏငငတကာအမးသမးမားေခါငးေဆာငမႈေရးရာဌာန (IWTC) ၊အစးရႏငအမးသား

ဒမကရကတစတပဦးတ႕အၾကားႏငငတကာလသားခငးစာနာေထာကထားေရးဥပေဒမားအားလကနာရနႏစဦးႏစဘက၏

ကတက၀တမားႏငစပလဥး၍သေဘာတညမႈမားအားႀကးၾကပေပးရနအေလးေပးေဆာငရြကသညSULONGCARHRHIL

အမးသားကြနယကတ႕စေပါငးကာဖလစပငႏငင၏NAPက၂၀၀၈ခႏစတြငစတငေဖာေဆာငခသည။၂၀၀၉ခႏစတြင

အကးသကဆငပါ၀ငေနၾကသမားႏငမဟာဗဟာမားအားခမတေဖာထတမညလပငနးေဆာငရြကသမားတ႕သည

တငပငေဆြးေႏြးပြကကငးပျပလပခသည။အမးသားအဆငလပငနးစမခကပါဦးတညခကပနးတငမားကသရနားလည

ေစရနႏငဖလစပငကခမတသည1325ကတက၀တမားကေဖာေဆာငေအာငျမငႏငေရးအတြကအဆပါမဟာဗဟာမားႏင

တစညတစညြတတညးျဖစေစရနရညရြယခကျဖငေဆြးေႏြးပြကငးပျခငးျဖစသည။.

နေပါ

နေပါႏငင၌UNSCR1325ႏင1820အမးသားအဆငလပငနးစမခကက၂၀၁၁-၂၀၁၂ခႏစမားတြငၿငမးခမးေရးႏင

ျပနလညထေထာငေရး ၀နႀကးဌာနက ဦးေဆာင၍ စတငအေကာငအထည ေဖာေဆာငခသည။ ၄ငးက ၂၀၁၇ ခႏစ

အထဆကလကေဖာေဆာငခၿပး ပဋပကၡျဖစပြားရာေဒသမားမ လငယမား၊အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားႏင

ႏငငတကာအသကအ၀နးမအဖြ႕၀ငမားကပါပါ၀ငရနဖတေခၚလကကားမေရးရာႏငၿငမးခမးေရးတညေဆာကျခငးက

အေလးေပးသညအမးသမးအဖြ႕႔အစညးမားႏငပးေပါငးလပေဆာငခသည။ပါ၀ငေဆာငရြကသေပါငး၃၀၀၀ေကာရၿပး

လပငနးစဥေပါငး၁၅၀၀ေကာေပၚေပါကလာခသည။

အငဒနးရား

AcehျပညနယအတြငးGAMကယပငလြတလပခြငကဦးတည၍လကနကကငတကခကေရးႏငအငဒနးရားအစးရအၾကား

ျဖစပြားေသာပဋပကၡတြငအရပသား၃၀၀၀၀ေကာခန႕ေသဆးခၿပးသညေနာက၂၀၀၅ၿငမးခမးေရးသေဘာတစာခပျဖင

၄ငးက အၿပးသတခသည။ ပဋပကၡျဖစပြားစဥအတြငး လ႕အခြငအေရးမား ခးေဖာကခခရသည မသားစမားအတြက

ေလာေၾကးေပးရနလ႕အခြငအေရးဆငရာတရားရးႏငအမနတရားဆငရာေကာမရငတ႕အားဆငေခၚပါသည။သ႕ရာတြင

ယခအခနအထ၄ငးကေဆာငရြကျခငးမရေသးပါ။ျပညတြငးပဋပကၡမားအတြငးအမးသမးမားႏငကေလးငယမားအား

38.ThePhilippineNationalActionPlanonUNSCR1325&1820:2010-2016.Accessedfromhttp://www.peacewomen.

org/nap-philippines

39.Miller,PournickandSwaine(၂၀၁၄).

40.အမးသားအဆငလပငနးစမခက-အငဒနးရား(၂၀၁၇)။ ၿငမးခမးေရးႏငလြတလပမႈဆငရာႏငငတကာအမးသမးအဖြ႕႔အစညး။

http://peacewomen.org/action-plan/national-action-plan-indonesiaဟသည၀ကဆဒကျပနလညျပငဆငထားသည။

42.Kholifah,D.R.(၂၀၁၄).UNSCR1325ကအငဒနးရား၏အေကာငအထညေဖာေဆာငမႈ။ႏငင၏အေျခအေနႏငအညသငေလာစြာ

ေဆာငရြကျခငး။ ၿငမးခမးေရးတညေဆာကသအမးသမးမားဆငရာအစအစဥhttps://www.womenpeacemakersprogram.org/

news/indonesian-implementation-of-unscr-1325-adapting-to-the-national-context/မရရသည။


ကာကြယရနအငဒနးရားႏငင၏NAPက၂၀၁၄ ခႏစမတလတြငသမၼတ၏ဒကရအမတစဥ (PerPres)၁၈၂၀၁၄

ျဖငထတျပနခပါသည။အဆပါ ‘PerPres’အရလ႕အခြငအေရးအား ပမအေလးထားျခငး၊ ၿငမးခမးေရးတညေဆာကေရး

ႀကးပမးခကမားတြငအမးသမးမားပမပါ၀ငလာေစျခငးျဖငအမးသမးမားအားလပပငခြငေပးမညျဖစသည။

၂.၅ႏငငလးဆငရာလပငနးစမခက(NAP)မား၏စနေခၚမႈမားႏငအားနညးခကမား

ကမာၻႏငတစ၀မးNPAမားကအေကာငအထညေဖာေဆာငရာတြင၄ငးတ႕ကေအာငျမငစြာေဖာေဆာငႏငေရးအတြက

စနေခၚမႈမားရေနဆပငျဖစပါသည။၄ငးတ႕မာေအာကပါအတငးျဖစသည။

၂.၅.၁အားနညးေသာတာ၀နခမႈအတငးအတာ

NAP စမကနးတစခအတြကေကာငးမြနေသာအေလအကင၏အဓကအစတအပငးတစရပမာ ႏငငတစႏငင၏WPS

မ၀ါဒဆငရာ ကတက၀တမားအေပၚ တာ၀နခမႈအား တငးတာျခငးျဖစသည။ကလသမဂၢႏင ဥေရာပသမဂၢတ႕သည

ညႊနးကနးမားက ေရးဆြခၿပး ၂၀၁၂ခႏစ ဂာမနႏငင၏ NAPတြင ၄ငးညႊနးကနးမားအား ပထမဆးအသးျပခသည။

အခ႕ေသာNAPမားတြငတးတကမႈအစရငခစာကဥပေဒျပဌာနးေရးအဖြ႕အစညးမားထသ႕တငျပရနလအပသည။

ဥပမာ ေဘာစနးယား-ဟာဇဂဗးနား၏ အစရငခစာက ၀နႀကးမားအဖြ႕သ႕လညးေကာငး၊ အကစတးနးယားတြင

အထကလႊတေတာသ႕လညးေကာငး၊ခရေအးရားတြငအမးသားလ႕အခြငအေရးေကာမရငသ႕လညးေကာငးအသးသး

တငျပၾကပါသည။သ႕ရာတြငတာ၀နခမႈ၏အစတအပငးတစရပအေနျဖငအေကာငအထညေဖာေဆာငေရးဆငရာမဟာ

ဗဟာမား၊လပထးလပနညးမား၊စႏႈနးမားသညပြငလငးျမငသာမႈရရမညျဖစၿပးဆကသြယေရးလမးေၾကာငးမားကလညး

ဖနတးႏငရပါမည။ဤသ႕ပြငလငးျမငသာမႈရေရးအတြကနညးလမးတစခမာအမးသားအဆငအခကအလကဆငရာ

နညးလမးမားအတြငးNAPမ၀ါဒမားႏငလပထးလပနညးမား၊WPSအစအစဥတ႕ကထညသြငးစဥးစားျခငးျဖစသည။စာရငး

အငးဆငရာရးမားကသ႕အခကအလကမားေကာကယစေဆာငးေပးေသာအဖြ႕မားႏငဆကသြယျခငးျဖငအမးသား

အဆင အခကအလကမား ေကာကယေရးဆငရာ ႀကးပမးအားထတခကမားလပေဆာငရာတြင အေကာငအထည

ေဖာေဆာငေရးဆငရာေလလာခကမား၊ မားျပားကယျပန႕လသညအျခားေသာေစာငၾကညႀကးၾကပေရးႏငဆနးစစ

အကျဖတေရးမေဘာငမားစသညအကအညမားရရႏငပါသည။

ထ႕အျပငအစးရထသ႕အစရငခတငျပရသညလပထးလပနညးမားမာစနစက၍တစညတစညြတတညးရသငပါသည။

ျပညစမႈ အရဆးေသာ NAP ၿခငသးသပခကတစရပက ၂၀၁၃ ခႏစတြင အငယာလန အစးရလပေဆာငခပါသည။

လပငနးစဥမား၏ တးတကမႈမားက ဆနးစစရနႏင အေလအကငေကာငး ပစမားက မတသားထားရန ရညရြယ၍

လြတလပေသာ ကာလလယ ဆနးစစအကျဖတေရးက လပေဆာငျခငးျဖစသည။အမးသား လႊတေတာမားထသ႕

အစရငခစာတငျခငးသညလညးႏငငတစႏငငအတြငးစမကနးအားအေကာငအထညေဖာေဆာငသညတးတကမႈမားႏင

စပလဥး၍တာ၀နခမႈကရေစေသာအျခားနညးလမးတစရပျဖစသည။NAPအေကာငအထညေဖာေရးသညေဒသအဆငအထ

ေပါကေရာကမႈ ရရန၊ အမးသမးမားႏင ရပရြာလထ၏ လအပခကမားက ျဖညဆညးေပးရနအတြက အေရးပါေသာ

တာ၀နကယလကအေကာငးဆးေဆာငရြကၾကေသာအရပဘကမလႈပရားေဆာငရြကသမားကတာ၀နယ၍အစ

ရငခစာတငႏငပါသည။သ႕ရာတြငအစရငခစာတငျပေရးလပငနးစဥကႏငငေတာအစးရကဦးေဆာငလကအရပဘက

အဖြ႕အစညးမားက ပးေပါငးပါ၀ငကာ ၄ငးတ႕၏ သးသပခကမားက အေလးေပးေဖာေဆာငရန စငၿပင အစရငခစာ

ေရးဆြျပငဆငသငပါသည။



44.Miller,Pournik,&Swaine.(၂၀၁၄)


46.အမးသမးမား၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရးဆငရာအမးသားအဆငလပငနးစမခကခမတေရးနညးလမးမား(၂၀၁၃)http://www.

peacewomen.org/assets/file/national_action_plan_development_toolkit.pdfမရရသည။


အခနး၃ျမနမာႏငငတြငအမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)အားေဒသအလကသငေလာအ၀ငမႈရေအာငလပေဆာငျခငးႏငပတသက၍သေတသနလပျခငးဤအခနးတြင ေဒသတြငး လအပခကမား၊ ထငျမငယဆခကမားအျပင ျမနမာႏငငအတြငး WPS အစအစဥမားက

ျမငတငေဖာေဆာငရနအတြကအေျခခအဆငရအမးသမးမားကမညသ႕ေသာယႏရားမားလလားသညကနားလညျခငး

ဟသညအေၾကာငးအရာမားအားေဆြးေႏြးသြားမညျဖစသည။၂၀၁၇ခႏစအေစာပငးတြငAGIPPသညအကးသကဆင

ပါ၀ငေနၾကသမားႏငတငပငေဆြးေႏြးမႈမားကျပလပခသည။၄ငးတ႕အေနျဖငျမနမာႏငငအတြငးWPSအစအစဥမား

ဖြ႕ၿဖးတးတကေအာင ေဆာငရြကရာတြင NAP ႏင NSPAW ပါ (ဆကစပေနသည ကားမေရးရာ အစအစဥမားႏင

ယႏရားမား)မညသညအပငးမားအားပမသေဘာကသညကပမနားလညႏငေစရနရညရြယ၍ေဆြးေႏြးျခငးျဖစသည။

ကၽြႏပတ႕သည အေျခခ အဆငတြင ရေသာ အမးသမးမားအတြက စညးရးလႈ႕ေဆာေပးသည အမးသမးဆငရာ

အဖြ႕အစညးမားႏင စပလဥးသည မဟာမတအဖြ႕ တစချဖစသည အားေလာစြာ အေျခခ လတနးစားမားပါ၀ငသည

အရပဘကအမးသမးအဖြ႕အစညးမားမအဖြ႕၀ငမားႏင၄ငးတ႕အားေထာကခသမား၏အျမငမားကနားလညေစရန

အတြကအထးအေလးေပးပါသည။ထ႕အျပငႏငငတကာအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားႏငအလရငအသကအ၀နး

မားအပါအ၀ငႏငငတကာမလႈပရားေဆာငရြကၾကသမား၏အျမငမားကလညးရယပါသည။

၃.၁သေတနသျပလပရနနညးလမးမားႏငပါ၀ငၾကသမား

ကၽြႏပတ႕၏ေမးခြနးမားသညအကးသကဆငပါ၀ငေနသမား (အေျခခအဆငရအမးသမးမား၊ႏငငတကာမလႈပရား

ေဆာငရြကသမား၊အရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏငအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးအသကအ၀နးမားအပါအ၀င)၏

NSPAWဆငရာအသပညာ၊ဗဟသတရမႈအဆငက နားလညေစရနႏငNSPAWပါအမးသမးမား၊ ၿငမးခမးေရးႏင

လၿခေရးေရးဆငရာဦးစားေပးအေၾကာငးအရာမားသညအမးသမးမား၏လအပခကႏငဦးစားေပးအေၾကာငးအရာမားအား

မညသ႕ဆကစပျဖညဆညးႏငမညကသရနားလညေစရနအေလးေပးထားသည။ေဆြးေႏြးတငပငမႈမားစဥဆကမျပတ

ျပလပျခငးျဖငအခကအလကမားက ေကာကယစေဆာငးၿပး Saferworld ၊ျမစႀကးနားၿမ႕တြင ကခငျပညနယ

အမးသမးကြနယက၊ဘားအတြငကရငအမးသမးမား လပႏငစြမးရေရးအဖြ႕ (KWEG)တ႕ကSaferworld ႏငအတ

အခကအလကမား ေကာကယၾကပါသည။ အေျခခ အဆင အမးသမးမား၊ ခငး၊ ရမး၊ ရခင ျပညနယမားႏင

မေကြးတငးေဒသႀကးတ႕အပါအ၀င တငးႏင ျပညနယမားမ focus group မား ပါ၀ငလက စစေပါငး ပါ၀ငေျဖဆသ

၇၆ဦး (အမးသား၁၁ဦး၊အမးသမး ၆၅ဦး)တ႕၏အျမငမားက ရယရန ရညရြယေရးဆြထားသညေမးခြနးမားက

ေမး၍အျခားေသာအခကအလကမားကအေျခခအဆငအမးသမးမားထမေကာကယရရပါသည။WPSရပ၀နးတြငး

လပငနးမား ေဆာငရြကေနၾကသည အရပဘက အဖြ႕အစညးမား၊ အစးရပငးမ ပဂၢလမားႏငအတ ပးေပါငး၍

ႀကတငသတမတထားၿပးေသာေမးခြနးမားကေလလာၾကညရႈေစၿပးမအခနယေျဖဆရသညပစမးကေဆာငရြကပါသည။

သေတသနတြငပါ၀ငေျဖဆသမားစာရငးကေနာကဆကတြတြငေဖာျပထားပါသည။

47.“Shadowreports”arereportsonwomen’srightsissuesconductedbyNGOsandcivilsocietyorganizationsthatare

submittedtoUNtreatybodycommittees.Thesereportscanbeusedastoolstohighlightareaswheregovernmentsare

fallingshortontheircommitmentstohumanrights,ormisleadingthecommitteearoundtheirprogress.


၃.၂သေတသနေမးခြနးမား

၁။အေျခခအဆငရအမးသမးမားသညNSPAWမမညသညအပငးကဦးစားေပးၾကပါသနညး။အဘယေၾကာငနညး။

၂။အမးသမးမားကသတမတေဖာျပသညဦးစားေပးအေၾကာငးအရာမားႏငအေတြ႕အႀကမားသညNSPAWအစအစဥႏငကကညမႈရပါသလား။

၃။ေဒသတြငးအဆင၌ရေသာအမးသမးမားသညNSPAWကသရၾကပါသလား။WPSမားႏငစပလဥး၍အမးသားအဆငမ၀ါဒမားခမတရာတြငပါ၀ငေဆာငရြကၾကပါသလား။

၄။အမးသမးမားသညNSPAW၌ပါဝငေသာဦးစားေပးနယပယက႑မားအတြကေဒသတြငးေျဖရငးခကမားကၾကးပမးေနပါသလား။

၅။ မညသ႕ေသာ အကးသကဆင ပါ၀ငေနၾကသမားသည NSPAW ခမတေဆာငရြကေရးတြင ပါ၀ငၾကပါသနညး။အေကာငအထညေဖာေဆာင၍ညႏႈငးေဆာငရြကရာတြငမညသညလပငနးစဥမားကလပေဆာငၾကသနညး။

၆။ျမနမာႏငငတြငWPSအစအစဥမားကေဒသအလကသငေလာအ၀ငေအာငလပေဆာငရာ၌မညသညမေဘာငသည

(NAPႏငNSPAW)အေကာငးဆး၊အထေရာကဆးျဖစသညကေကာကခကခႏငပါသနညး။

၃.၃ရာေဖြေတြ႕ရခကမား

ေဒသအဆင၌ကနးမာေရး၊ပညာေရး၊သကေမြး၀မးေကာငးမႈ/စးပြားေရးႏငလၿခေရးတ႕ကအေလးေပးလကNSPAW

၏ဦးစားေပးက႑၁၂ရပကေဖာေဆာငမည အစးရမ၀ါဒမားက လအပေၾကာငး သေတသနအရေတြ႕ရရပါသည။

အမးသမးမား၏တ႕ျပနခကမားကေအာကတြငေဆြးေႏြးထားပါသည။

၃.၃.၁ကနးမာေရး

Focusgroupအားလးတြငပါ၀ငၾကသမားသညအမးသမးမား၊ကနးမာေရးတ႕ႏငသကဆငသညစနေခၚမႈမားအေၾကာငးက

ေဆြးေႏြးၾကၿပး ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈဆငရာ မ၀ါဒမားႏင စပလဥးသည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမားက လအပေၾကာငး

သတမတခၾကသည။မေကြးတငးေဒသႀကးမပါ၀ငေျဖဆသတစဦးက၀နေဆာငမႈမားႏငအရငးအျမစမားကမရရေၾကာငး

ကေအာကပါအတငးေျပာျပခသည။

“ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈက မလေလာကဘး၊ အထးသျဖင ကယ၀နေဆာင အမးသမးေတြအတြက မျပညစဘး။

ကၽြနမတ႕ဆမာရြာ၉ရြာအတြကက၀မးဆြဆရာမတစေယာကပရတယ”

အျခားတစေယာကကလညးဤအခကကထပျဖည၍ေျပာဆသည။

“[ကၽြနမတ႕ေဒသမာဆရင] ရြာ၇ရြာမာမ ၀မးဆြဆရာမ တစေယာကပရတယ။ဒထကပေကာငးတ

ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈကဘယလရႏငမာလ။ၿပးေတာ[ကနးမာေရးန႕ပတသကရင]အသပညာက

နညးလြနးတယ။

ေကးလကေတာရြာေတြမာဆ သားအမကငဆာ ျဖစတတတာမားတယ။အရမးေနာကကၿပးမ ေရာဂါ

ျဖစေနမနးသရတာ”

တဖနပါ၀ငေျဖဆသတစဦးကအႀကျပသည“တစရြာက၀မးဆြဆရာမတစေယာက ထားႏငေအာင အစးရက စစဥေပး

သငတယ။ဒါမပအမးသမးေတြရ႕ကနးမာေရးကအေကာငးဆးၾကညႏငမာ”

အဆပါေဆြးေႏြးခကအျပငရခငျပညနယမတ႕ျပနေျဖၾကားသတစဦးကဆငးရႏြမးပါးမႈ၊ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈခယရန

မတတႏငမႈတ႔ေၾကာငအခကအခမားျဖစရပကေျပာျပလာခသည-

“ေဂြးေခာငးရြာကေန၁၈မငေ၀းတေနရာမာအရမးဆငးရတမသားစတစစရတယ။တစမသားစလးမာေစာငတစထညပ

ရတယ။အဒေစာငက ႏစျခမး ပငးၿပး ၿခၾကရတယ။[ဒတယကေလးေမြးလာတအခါကေလးအေမက]ေဆးရတကဖ႕

လလာတယ”


ေဒသအဆငမ အမးသမးမား၏ အသမားက နားေထာငျခငးျဖင ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈသည WPS ႏငတကြ

အမးသမးမား၏အခြငအေရးက ပမကယျပန႕စြာေဖာေဆာငရနအတြက မ၀ါဒမားခမတရာတြင အဓက ဦးစားေပး

ရမည က႑တစရပျဖစေၾကာငး သရရသည။ သ႕ျဖစရာ အမးသမးမားႏင ကနးမာေရးဆငရာ NSPAW ဦးစားေပး

က႑သည ေဒသတြငး အဆင၌ရေသာ အမးသမးမား၏ လအပခကမားႏင ကကညရမည။ ထ႕အျပင အမးသမး

မားကကနးမာေရးေစာငေရာကမႈမားက ပမလကလမးမ ရရေစရနအတြက ေဒသတြငးအေျခအေနအရလအပခက

မားက ျဖညဆညးေပးႏငေသာ ခငမာသည မ၀ါဒဆငရာ ေျဖရငးခကမားက အမးသမးမားက ခမတႏငေၾကာငးက

ကၽြႏပတ႕သရရပါသည။NSPAWကအေကာငအထညေဖာေဆာငေနသညအကးသကဆငပါ၀ငၾကသမားအေနျဖင

‘အမးသမးမားႏငကနးမာေရး’ဟေသာဦးစားေပးက႑ကေဖာေဆာငမညအမးသားအဆငမ၀ါဒမားကေရးဆြဖနတး

ၾကရာတြင အမးသမးမားက ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈက လကလမးမရန ‘ေဒသအလက သငေလာအ၀ငေစမည

ေျဖရငးခကမား’ကစဥးစားသငပါသည။

၃.၃.၂ပညာေရး

ပါ၀ငေျဖဆၾကသမားကလအပခကမားရေၾကာငး ေဖာျပသညအျခားေသာ နယပယက႑မာ NSPAW၏ ဦးစားေပး

က႑မားႏငတညၿပး၄ငးမာအမးသမးမားပညာသငယႏငခြငအေၾကာငးအရာပငျဖစသည။ဥပမာ-ေျဖဆသတစဦးက

ရမးျပညနယရအမးသမးမားရငဆငႀကေတြ႕ေနရသညအခကအခမားကေအာကပါအတငးေျပာၾကားခသည

“ေကးရြာအဆငမာ ပညာေရးန႕ပတသကလ႔ ေရးထးေတြကလကခကငသးေနၾကတနးပ။ ပညာေရးက

ေယာကာၤးေလးေတြအတြကပ ျဖစေနတယ။အထကတနးေကာငးသားအေယာက၂၀မာမနးကေလး

ေကာငးသ၁ေယာကေလာကပေတြ႕ရတယ။အခအခနထကရြာမာမနးကေလးေတြအတြကပညာသငဖ႕

ခကခတယ။အကးဆကကေတာအမးသမးေတြဟာသကေမြး၀မးေကာငးမႈသငတနးေတြတကဖ႕က

ယၾကညမႈမရၾကေတာဘး။လေတာတးရမာကရကေနၾကတယ”

ျပညစလေလာကျခငး မရေသာအရငးအျမစမားႏင ျမငမားေသာ စရတမားေၾကာင အမးသမးမားအား ပညာေရးႏင

လကလမးမမျဖစေစသည။ပါ၀ငေျဖဆသတစေယာကကေအာကပါအတငးရငးျပေျပာဆသည။

“ကၽြနေတာတ႕ရြာေတြမာအမားအားျဖငမလတနးအဆငေကာငးေတြရၾကတယ။မလတနးၿပးရငအထကတနးတကဖ႕

ၿမ႕သြားဖ႕ မတတႏငၾကေတာဘး။ ေကာငးသားတစေယာကအတြက တစႏစက အနညးဆး ၈ သနးကပေလာက

ကနကတယ။ဒါေၾကာငေကာငးသားအမားစကေကာငးထြကလကၾကတယ။မႏစကဆရငကယပငေကာငးတစေကာငး

အသစဖြငတယေကာငးသားအေယာက၂၀ေလာကလကခတယ။ဒါေပမအဒေကာငးကတကခငတေကာငးသားက

၁၀၀ေလာကရတယ။အဒါေၾကာငပညာေရးအဆငအတနးနမကရတယ”

အျခားေသာေျဖဆသတစဦးကဤအခကအခမားကေျဖရငးႏငမညမ၀ါဒမားကစဥးစားလကဤသ႕ဆပါသည။

“ျဖစႏငမယဆရငအရပဘကအဖြ႕အစညးေတြပးေပါငးၿပးသငေလာတ ပညာေရးအဆငတစခက ေပးသငပါတယ။

ေကာငးျပငပပညာေရးစနစကေဖာေဆာငဖ႕ေလလာမႈေတြ၊စစတမးေတြ၊စညးရးလႈ႕ေဆာမႈေတြလပသငပါတယ။”

ေနာကဆးတြင ပါ၀ငေျဖဆသမားက ပဋပကၡမား ျဖစပြားရာ ေဒသမားရ အမးသမးမားႏင မနးကေလးငယမား

ရငဆငေနၾကရေသာ ပညာေရးဆငရာ လအပခကမားႏင စနေခၚမႈမားက ေဆြးေႏြးခ ၾကသည။ ျမစႀကးနားမ

ေျဖဆသတစဦးကဤသ႕ဆပါသည-

“IDP ေတြမာ (ျပညတြငး ေနရပစြန႕ခြာ စစေဘးတမးေရာင စခနး) ေနတ ကေလးငယေတြက

ၿမ႕ေကာငးေတြကလကမခဘး။IDPကေလးေတြကစာေမးပြမာေကာငးေကာငးေျဖႏငရငေတာငသတ႕က

အဆငမေပးဘး။ဒါခြျခားဆကဆခရတာပါပ။ေျပာခငတာကစစေဘးေရာငစခနးအျပငဘကမာဆရင

သတ႕ကလကမခၾကဘး”

အေျခခအဆငရအမးသမးမားသညပညာေရးကWPSအစအစဥႏငဆကႏြယေနသညအေျခခလအပခကတစရပ

အေနျဖင သတမတၾကေၾကာငး ကၽြႏပတ႕ေတြ႕ရရပါသည။၄ငးတ႕သတမတေဖာျပခကမားသည အမးသမးမားႏင

ပညာေရးဟသည NSPAW ဦးစားေပး က႑ပါ အေၾကာငးအရာမားႏင ကကညမႈရသညဟဆပါသည။ထ႕အျပင


အေျခခအဆငရအမးသမးမားသညအမးသမးမား၏ပညာေရးႏငပတသကသညအားနညးခကမား၊လအပခကမားက

ျဖညဆညးေဆာငရြကေပးမညမ၀ါဒအမးအစားမားႏငစပလဥးသည၄ငးတ႕၏အျမငမားကေပးပါသည။၄ငးတ႕တြင

အရပဘက အဖြ႕အစညးမားႏင အမးသမးမား၏ ပညာေရးအတြက အေလးေပးသည ဌာနမား (သ႕မဟတ)

သငၾကားေဆာငမား၏ ပါ၀ငေဆာငရြကမႈလညး ပါ၀ငသည။ NSPAW က အေကာငအထညေဖာေဆာငေနသည

အကးသကဆငပါ၀ငၾကသမားသညအမးသားအဆငမ၀ါဒမားကခမတရာတြငအမးသမးမား၏ပညာေရးအတြက

‘ေဒသအလကသငေလာအ၀ငေစမညေျဖရငးခက’မားကစဥးစားထားသငသည။

၃.၃.၃သကေမြး၀မးေကာငးမႈမား/စးပြားေရး

တတယေျမာကမ၀ါဒအခငးအကငးတြငပါ၀ငေျဖဆၾကသမား၏လအပခကမားႏငNSPAWဦးစားေပးအေၾကာငးအရာမား

အၾကားမားစြာကကညေသာအခကမာအမးသမးမား၏သကေမြး၀မးေကာငး၊စးပြားေရးစသညကစၥရပမားျဖစသည။

လားရႈးမပါ၀ငေျဖဆသတစဦးကအလပအကငဖနတးေပးေရးအတြကအခြငအလမးမားမရျခငးအေၾကာငးကဤသ႕

ေဆြးေႏြးထားသည-

“ဒႏစမာဆကၽြနေတာတ႕ေဒသအတြငးအမးသမးေတြကနစဆင၊စတးဆငေတြဖြငဖ႕ေရာငးဖ႕အခြငအေရးနညးပါး

တယ။ေဆးေျခာကသးစြတာေတြ၊စတကေျပာငးလေစတေဆး၀ါးသးစြတာေတြရလ႕ေယာကားသားေတြအေပၚသပအားကး၊

မခေနလ႕မရႏငဘး။ဒါေၾကာငတရတျပညမာရတေျပာငးန႕ဖရခငးေတြ၊ႏငငျခားရငးႏးျမပႏမႈေတြလပထားတစကပးေရး

လပငနးေတြမာအမးသမးေတြအလပရာရတယ”

ကခငျပညနယ စစေဘးပဋပကၡမား ျဖစပြားရာေဒသမ ပါ၀ငေျဖဆသတစဦးက တညၿငမခငမာမႈမရေသာ စးပြားေရး

ျပနာမားက ရငးလငးေဖာျပပါသည “ကနေစးႏႈနးကလး၀ မၿငမပ အတကအက အရမးမားတယ။ စစေဘးေတြ

ပဋပကၡေတြေၾကာငကားလမးေတြပတေတာကနစည၊ထတကနပစၥညးေတြ၀ငေရာကစးဆငးမႈကလညးေႏာငေႏးတယ”

ဆကလက၍အဆပါေျဖဆသကပငစတကေျပာငးလေစေသာေဆး၀ါးမားအသးျပျခငး ျပနာေၾကာငစးပြားေရး

မတညၿငမမႈျဖစရျခငးကေအာကပါအတငးရငးလငးေျပာၾကားသည။

“စစပြေတြျဖစတာန႕ေငြေရးေၾကးေရးက ၾကပတညးတယ။အဒအခါ ျပညသေတြက၀ငေငြရဖ႕နညးလမးရာၾကရတယ။

မးယစေဆး၀ါးေတြကေငြရာဖ႕အလြယဆးနညးလမးျဖစေနတယ။ၾကားျဖတနညးလမးေပါ”

အဆပါေျပာၾကားမႈမားမအလပအကငအခြငအလမးမားမရျခငး၊ေစးကြကေနရာအတညတကမရျခငး၊တရားမ၀င

မးယစေဆး၀ါး ကနသြယေရာငး၀ယမႈမ ထပေဆာငး ျပနာမား ျဖစေပၚလာျခငး စသညတ႕ႏင ပတသက၍

ေဒသအဆငအတြငး အမးသမးမား ရငဆငေနရေသာ ျပနာရပမားက သရရသည။ အဓက အေၾကာငးအရာ

ႏစခက ရငးလငးေဖာျပသြားပါသည။ ပထမအခကမာ အမးသမးမား၏ အသကေမြး၀မးေကာငးဆငရာ ကစၥရပမား၊

စးပြားေရးႏင ဆကစပေနသည ကစၥရပမားမာ ရႈပေထြးၿပး အမးသမးမားတြင ‘ကြမးကငမႈမား’ မား မရျခငးႏင

ပတသကသညျပနာရပမားလညးရသည။ပါ၀ငေျဖဆသမားကေဖာျပသညလအပခကမားသည“အမးသမးမားႏင

သကေမြး၀မးေကာငးမႈမား”၊ “အမးသမးမားႏငစးပြားေရး” ဟသညNSPAWဦးစားေပးက႑မားတြငပါ၀ငမႈရ၊မရ

စနစတကစစေဆးၿပးနးကပစြာဆကစပေနေသာအဆပါကစၥရပမားအေပၚလကနကကငပဋပကၡမားကပစအမးမးျဖင

သကေရာကလကရသည။၄ငးပစမားကမ၀ါဒခမတသမားကအေလးေပးၾကညရႈရနလအပပါသည။သ႕ျဖစရာNSPAW

ကေဖာေဆာငေနၾကသညအကးသကဆငပါ၀ငၾကသမားအေနျဖငNSPAWဦးစားေပးက႑မားအားေဖာေဆာငရာတြင

ပဋပကၡသကေရာကရာ ေဒသႏင ပဋပကၡ သကေရာကျခငး မရေသးသည ေဒသတ႕အၾကား ျခားနားခကမားက

အထးအေလးထားသငပါသည။


၃.၃.၄လၿခေရး

အစးရက ခငမာေသာ မ၀ါဒမားက ဦးေဆာငခမတရန လအပေနေၾကာငး ေျဖဆသမားက ေျပာၾကားသည က႑မာ

လၿခေရးျဖစသည။ဤလအပမႈက႑သညNSPAWပါ‘အမးသမးမားႏငအေရးေပၚကစၥရပမား’ဟသညဦးစားေပး

က႑ႏငတညပါသည။သ႕ရာတြငNSPAWတြငသတမတေဖာျပထားသညအဆပါဦးစားေပးက႑တြငစကားရပ

သးႏႈနးမႈမားအရ ပဋပကၡ ျဖစပြားေသာအေျခအေနက ရငးလငးစြာ ေဖာျပႏငျခငး မရေပ။ ၄ငးေၾကာင အမအတြငး၌

ျဖစေစ၊အမ၏ျပငပ၌ ျဖစေစ အမးသမးမား၏ လၿခမႈက နမပါးေစသညဟ ပါ၀ငေျဖဆသမားက ဆၾကပါသည။

တနညးဆရပါမNSPAWသညကားမေရးရာအေျချပအၾကမးဖကမႈႏငအျခားေသာလၿခမႈဆငရာလအပခကမားအတြက

တ႕ျပနေဆာငရြကရနလမးဖြငေပးေသာလညး ျမနမာႏငငအတြငး ျဖစပြားေနေသာပဋပကၡအေျခအေနမားႏငအဆပါ

အေျခအေနမားအတြငးအမးသမးမားရရခစားခရေသာအေတြ႕အႀကမားကလးလးလားလားအသအမတျပေပးျခငးမရေပ။

လမးစစေဆးေရးဂတမားတြငလၿခမႈမရျခငး(အတငးအကပျပမျခငးႏငGBV)၊ေျပာငးေရႊ႕ေနရာခထားျခငး(ထြကေျပး

လြတေျမာကလာသညဒကၡသညမားႏင ျပညတြငးေနရပစြန႕ခြာစစေဘးတမးေရာငသမား) ၊ေျမယာမားသမးယျခငး၊

လမးေရးဆငရာအၾကမးဖကမႈ၊လကနကငယမားအေျမာကအမားထတလပျခငးစသညတ႕ကလညးဤအေျခအေနက

အကးသကေရာကလကရသည။သ႕ျဖစရာNSPAWတြငWPSအစအစဥပါအေရးႀကးအစတအပငးမားကထညသြငးရန

လအပေနဆ ျဖစသည။ ျမနမာႏငငအတြငး ျဖစေပၚေနေသာ ပဋပကၡမား၏ ရႈပေထြးမႈက နားလညလကခမႈ မရပါက

နညးလမးမးစျဖငအႀကမးဖကျခငးခေနရေသာအမးသမးမားႀကေတြ႔ေနရသညအျဖစမနမားကရငဆငေျဖရငးႏငမည

မဟတေပ။

ပါ၀ငေျဖဆၾကသမားသည ေဒသတြငးရ အမးသမးမား ရငဆငႀကေတြ႕ေနရသည မလၿခမႈမားက ေဆြးေႏြးရာတြင

ဤလအပခကကအေလးေပးေျပာၾကားခၾကသည။ရခငျပညနယမပါ၀ငေျဖဆၾကသမားကေဒသတြငး ျဖစပြားခေသာ

မဒမးမႈမားအေၾကာငးက အျပညအစ ေျပာျပခၾကၿပး ၄ငးမဒမးမႈမားတြင နစနာသမားသည အသေရ ပကရမမက

ရပပငးဆငရာႏငစတပငးဆငရာမားတြငဒကၡခစားရကာမတရားမႈကးလြနသမားကလညးတရားစရငရန၊တရားစြဆရန

နညးလမးမားမရေပ။အမတြငးအၾကမးဖကမႈမားသညဆကလကျဖစေပၚေနဆျဖစေၾကာငးသရရပါသည။

ဤသ႕ျဖစပြားသည အၾကမးဖကမႈမားအတြက နစနာသအမးသမးမားကသာ အျပစတငဖြယရာဟ သတမတေသာ

ယဥေကးမႈဓေလထးစမားေၾကာငအဆပါကစၥရပမားသညပမဆး၀ါးသြားရသညဟအခ႕ေသာေျဖဆသမားကေျပာပါ

သည။ျပစမႈကးလြနသအမးသားမားႏငေယာကာၤးမားက၄ငးတ႕၏အျပစကးလြနမႈမားအတြကအျပစတငျခငးထက

အမးသမးမား၏ ၀တစားဆငယငပ၊ သြားေရာကေသာ ေနရာတ႕ေၾကာင ျဖစရသညဟဆကာ အမးသမးမားကသာ

အျပစတငၾကျခငး ျဖစသည။ မ၀ါဒမား ေျပာငးလသညႏင အည ဤသ႕ေသာ ဓေလထးတမးစဥလာမားကပါ

လကေလာညေထြစြာေျပာငးလရပါမည။ဥပမာ-မေကြးတငးေဒသႀကးမေျဖဆသတစဦးကဤသ႕ဆပါသည။

“ျမနမာ လမႈအဖြ႕အစညးမာဆရင အမးသမးေတြအေပၚထငျမငတပစေတြမာကားမ ခြျခားဆကဆတာေတြရတယ။

ဒါေၾကာငအမးသားေတြဟာလညးအမးသမးေတြအေပၚထားတစတဓာတေတြအမအကငေတြကေျပာငးလသငတယ။

ဓေလထးတမးအစဥအလာေတြ၊ယဥေကးမႈေတြအရအမးသမးေတြဟာသငတငစြာ ၀တစားဆငယငၿပး ရးရာမပက

ေနသငတယ။ဒါေပမကမာၻႀကးတးတကလာတာန႕အမလၿခမ[သတ႕လၿခမယထငတ]ႏငငျခား၀တစားဆငယငပေတြက

ေျပာငးလ၀တဆငလာၾကတယ။အတအျပတေတြ၀တလာတယ။အမးသားေတြန႕အတႏကကလပေတြတကတယ။

ဒါေတြဟာအမးသမးေတြအတြကအႏရာယမားပါတယ”

အမးသမးမား၏လၿခေရးကဖနတးေပးရနသညအမးသမးမားအားကားမေရးရာအေျချပအၾကမးဖကမႈမကာကြယ

ေရးအတြကမ၀ါဒမားခမတေပးႏငျခငးသာမကျမနမာလမႈအဖြ႕အစညးအတြငးဓေလထးတမးစဥလာမားေျပာငးလ

ႏငျခငးတ႕အေပၚတြငမတညလကရပါသည။NSPAW/VAWGTWGတ႕တြငပါ၀ငသည‘အမးသမးမားႏငအေရးေပၚ

ကစၥရပမား’ က႑တြင အမးသမးမားအား အၾကမးဖကျခငးက ခြငျပထားသည လႊမးမးကငသးလက ရေသာ

လမႈေရးရာဓေလထးတမးမားကပါထညသြငးစဥးစားသငၿပးအဆပါဓေလထးစမားကေျပာငးလေစရနနညးလမးတက

ေဆာငရြကရပါမည။


၃.၃.၅ပမ ၿပးျပညစသညအမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)(NSPAW)တစရပကခမတေရးဆြျခငး

ေဒသတြငးအဆငတြင အမးသမးမားက အေလးေပးေဖာေဆာငသည အခ႕ေသာ ဦးစားေပးက႑မားက NSPAW

တြင ထညသြငးထားျခငး မရေၾကာငး ရာေဖြေတြ႕ရခကမားအရ သရႏငပါသည။ အခ႕ေသာ ေျဖဆၾကသမားက

NSPAW ဦးစားေပး က႑ ၁၂ ရပတြင ပါ၀ငျခငးမရသည ကစၥရပမားႏင လအပခကမားက တငျပလာပါသည။

၄ငးအခကမားတြင ဥပမာအားျဖင ေျပာငးေရႊ႕ေနထငျခငး၊ လငမႈဆငရာ ကစၥရပမားတြင အေတြးအျမငမား

ပြငလငးလာေစျခငး၊ မးယစေဆးစြျခငး၊ လကနကမားအား တရားမ၀င တငသြငး/တငပ ႔ ေရာငးချခငး စသညတ႕

ပါ၀ငသည။ လကရအေကာငအထညေဖာေဆာငေနသညအားထတႀကးပမးခကမားတြငအဆပါဦးစားေပးက႑မား

ထညသြငးပါ၀ငေစရနအတြက ၄ငးတ႕က လကရေဖာေဆာငေနေသာ NSPAW မေဘာင၏ ေခါငးစဥေအာကတြင

ထားရရမည။ ဥပမာ - လငပငးဆငရာႏင ပတသကသညအေတြးအျမငမားက ‘VWAG TWG’ ေခါငးစဥေအာကတြင

ထညသြငးထားရၿပးပညာေရး၊မးယစေဆးသးစြျခငးႏငလကနကေရးရာတ႕အား‘ကားမေရးရာကေဆာငရြကမႈတငးတြင

ထညသြငးစဥးစားျခငး’ဟသညေခါငးစဥေအာကတြငထားရသည။ေျပာငးေရႊ႕ေနထငျခငးက ‘ပါ၀ငေဆာငရြကျခငး’ႏင

သကဆငသညကစၥရပအျဖစယဆပါသည။

ေျပာငးေရႊ႕ေနထငျခငး

ေျပာငးေရႊ႕ေနထငျခငး ကစၥရပသည ကခငႏင ရမးျပညနယတ႕တြင အမးသမးမားအတြက အဓကလအပခက

ျဖစလာသည။ျဖစပြားေနသည ပဋပကၡမားသည ရပရြာလထအား ေျပာငးေရႊ႕ေနထငရန တြနးအားေပးလက ရသည

(အမားအားျဖငကခငျပညနယႏင ရမးျပညနယတ႕မထငးႏငငသ႕ ေျပာငးေရႊ႕ေနထငၾကသည) ဟ ေျဖဆသမားက

ရငးျပၾကသည။ဤသ႕ေျပာငးေရႊ႕ေနထငမႈမား၏အကးဆကမားကအဓကခစားရသမားမအမးသမးမားျဖစၾကသည။

ပါ၀ငေျဖဆသတစဦးကမသားစတစခလးအတေျပာငးၾကတာ။ဒါေပမပငပနးဆငးရဒကၡေတြခရတာ၊၀နထပ၀နပးေတြ

ထမးရတာအမးသမးေတြက၂ဆ၃ဆပတယ”ဟဆသည။

အလားတ ရမးျပညနယမ ေျဖဆသတစဦးကလညး “ရမးျပညမာဆရငကယႏငငက စြန႕ခြာၿပး ျပငပက ေျပာငးေရႊ႕

ေနထငတာ မေကာငးဘးလ႕လေတြကေျပာၾကေပမလေတြကေျပာငးေရႊ႕သြားခင ေနၾကပါေသးတယ၊ကေလးေတြ

သကႀကးရြယအေတြကအမမာထားခတယ။အကးဆကကေတာကေလးေတြဟာပညာေရးကစတ၀ငစားမႈမရေတာတာပ”

ဟ၍ရငးလငးေျပာျပသည။

NSPAWတြငအမးသမးမား၏အေတြ႕အႀကမားႏငလအပခကမားကကယကယျပန႕ျပန႔၊ျပညျပညစစထညသြငးပါ၀ငရန

လအပေၾကာငးဤေျဖၾကားခကမားကမးေမာငးထးျပလက ရပါသည။ေျပာငးေရႊ႕ေနထငျခငးကစၥရပမားက ေျဖရငး

ေဆာငရြကရနအတြကခမတထားေသာမ၀ါဒမားကNSPAW၏ဦးစားေပးက႑၁၂ရပမတစရပရပအတြငးထညသြငး

ထားရႏငၿပး၄ငးကေဖာေဆာငကငသးျခငးျဖငNSPAW၏အကးဆကဆငပါ၀ငေနၾကသမားက၄ငးကအေရးပါေသာ

ကစၥရပအျဖစယဆၾကမညျဖစသည။

လငပငးဆငရာကစၥရပမားတြငအေတြးအျမငမားပြငလငးျခငး

လငပငးဆငရာႏငသကဆငသညအျခားေသာက႑တစရပမာ(VAWGTWG)တ႕ျဖငေျဖရငးေဆာငရြကႏငသည)

အဆပါ လငပငးဆငရာကစၥရပမားအေပၚထားရသညအေတြးအျမငမားႏင ၄ငးအတြက ခမတထားသည မ၀ါဒမား

ျဖစၾကသည။ရမးျပညနယမေျဖဆသတစဦးကလငလပသားမား၏အခြငအေရးကကာကြယရနရညရြယေသာမ၀ါဒမား

ခမတရနလအပေၾကာငးကေဆြးေႏြးေျပာဆသြားသည။

“ကၽြနေတာတ႕ ႏငငမာ လငလပသားေတြက တရား၀င လပကငခြင ေပးသငတယလ႕ေတာ ထငတယ။လငေဖာေျဖ

ေရးလပငနးေတြကအစးရကပတပငထားတယဆရငေတာေတာေသးတယ။ဒါေပမအခကကာရာအေကခနး(ဘား)ေတြ၊

မာဆတ(အႏပခနး)ေတြကဥပေဒန႕မညပ ဖြငထားၾကတယ။ဒေတာလငလပသားေတြအတြက ျပနာေတြ ရေနေသး


တယ။လငလပသားေတြကသတ႕က ေခၚေပး၊ခတေပးတ ေခါငးေဆာငဆကလညးေငြ ခြေပးရတယ။ ျပနာေတြရရင

ရက မတငရဘး၊ တငလ႕လ မရဘး။ လငလပသားေတြအတြက ခမတထားတ ဥပေဒေတြ၊ စညးမဥးစညးကမးေတြ

မရေတာသတ႕မာဘာအကာအကြယမမရဘး။တခါတေလပကဆမရပသမားအႏငကငတာေတာငခရေသးတယ။

လငလပသားေတြန႕ ပတသကလ႕ အခကအလကေတြက တတကက မနမနကနကနမရရင အစးရအေနန႕လညး

လငလပသားေတြအတြကအသပညာေပးဖ႕ဘယလလပႏငမာလ။လငလပသားေတြကလငစငေတြ၊စစေဆးမႈေတြန႕

တရား၀င လပခြငေပးလကမယဆရင ႏငငအတြကလညး အကးအျမတ ပရမယ၊ လငလပသားေတြ အေနန႕လညး

တရားဥပေဒရ႕အကာအကြယရသြားမယ”

ရမးျပညနယမေျဖဆသတစဦးကစာသငေကာငးမားတြငလငပညာေရးကထညသြငးရနဤသ႕အႀကျပထားသည-

“စာသငေကာငးေတြမာလငပညာေပးသငခနးစာေတြသငၾကားေစခငပါတယ။ဒါေပမႏငငျခားတငးျပညေတြမာေလာက

ပြငလငးစရာေတာ မလဘး။ကေလးရ႕သေဘာသဘာ၀အရလငပငးဆငရာက စမးသပလတာေၾကာင ဒလသငၾကား

ျခငးမာလညးေကာငးကးေရာဆးကးပါရႏငပါတယ။ဒါေၾကာငပညာေပးလပငနးစဥကသငေလာသလလကေလာ

ညေထြေအာငလပေဆာငသငပါတယ။”

မးယစေဆးသးစြျခငးႏငတရားမ၀ငနယစပကနသြယျခငး

ကခငျပညနယတြင ရပရြာလထမားအၾကား မးယစေဆးသးစြမႈမားက အေတြ႕ရမားေနဆျဖစၿပး အမးသမးမားအား

ထခကနစနာေစေၾကာငးက ကခငျပညနယမ ေျဖဆသအခ႕က အေလးေပးေျပာဆၾကသည။ တရားမ၀ငနယစပ

ကနသြယမႈမားတြင (မးယစေဆး၀ါးႏင လကနကမားလညး ပါေလရ) အမးသမးမားက ပါ၀ငေနျခငးသညလညး

ေဒသအဆင အမးသမးမားအတြက ဥးစားေပးေျဖရငးရမည ကစၥရပတစခ ျဖစပါသည။ ဤအခကမားက

NSPAW ဦးစားေပးက႑မားတြင တကျပတသားစြာ ထညသြငးထားျခငးမရပါက ၄ငးတ႕က လၿခေရး TWG အရ

ေျဖရငးေဆာငရြကသငပါသည။

၃.၃.၆ အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး (NSPAW)အားေဒသတြငးနားလညအသးျပျခငး

ေဒသအဆငတြငရေသာအမးသမးမားသညNAPAWအေၾကာငးကမသရၾကေၾကာငး၊ႏငငေတာအဆငWPSမ၀ါဒမား

ခမတေရးတြငလညးပါ၀ငေဆာငရြကျခငးမရၾကေၾကာငးက အပစဖြ႔စကားဝငး(focusgroup)မားကေျပာျပပါသည။

ကခငျပညနယႏငတငပငေဆြးေႏြးသညအခါဤသ႕ျဖစပြားေၾကာငးနမနာမားကသရရပါသည။WPSအေပၚႏငငေတာ

အဆငမ၀ါဒမားခမတျခငးႏငအမးသမးမား၏အခြငအေရးမားအေၾကာငး၄ငးတ႕မညမသရသညကအမးသမးမားအား

ေမးျမနးခပါသည။မေဘာငမားတြငမညသညတ႕လအပေၾကာငးကမသထားသျဖငအမးသားအဆငမေဘာငမားတြင

ပါ၀ငရမညက၄ငးတ႕မသရၾကေၾကာငး၊၄ငးမေဘာငမားရမနးကပငမသေၾကာငးေျဖဆသမားကရငးျပၾကပါသည။

ထ႕အျပငNSPAWစမခကသညမညသည ပစျဖစသည၊မညသညတ႕ပါ၀ငသညႏငပတသက၍အစးရမတာ၀နယ

ရငးလငးေဖာျပေစလေၾကာငး ေျဖဆသမားက ဆပါသည။ သ႕ရာတြင လကရအေျခအေန၌ အမးသားအဆင မ၀ါဒ

ခမတၾကသမားႏငေဒသတြငးအဆငရအမးသမးမား၏အခြငအေရးမားဆငရာမ၀ါဒမားကေဖာေဆာငေနသမားအၾကား

စနစကေသာတသမတတညးျဖစေသာဆကႏြယခတဆကမႈမးမရေပ။ထ႕အျပငကခငျပညနယရအမးသမးမားသည

ျမနမာႏငင၏ၿငမးခမးေရးဆငရာညႏႈငးေဆြးေႏြးမႈမားတြငပါ၀ငသညအေၾကာငးအရာမားကမသၾကပၿငမးခမးေရးဆငရာ

ေဆြးေႏြးညႏႈငးပြမားတြငပါ၀ငရန၄ငးတ႕အား‘ခြငျပေပးထားျခငး’ရ၊မရကပငမသရၾကေပ။

ေဒသတြငး၌ စမကနးအေၾကာငးက မသရ ၾကေသာလညး အေကာငအထညေဖာေဆာငေနၾကသည အခ႕ေသာ

အကးသကဆငပါ၀ငေနသမားကမ အေျခခအဆငရ အမးသမးမားသည အမးသားအဆင မ၀ါဒက အေသးစတ

သရထားရနလသညဟေသာအခကကလကမခလေပ။အမးသမးကြနယကအဖြ႕တစခညႊနၾကားေရးမးက“အေျခခ

အဆငရတ အမးသမးေတြက ဒ NSPAW၊ UNSCR 1325 ဆတ မ၀ါဒေတြက မသၾကဘး။ ကၽြနမတ႕အတြကေတာ

ဒနာမညေတြမသတာအေရးမၾကးေပမ႔အဓပၸါယေတြသဖ႕ေတာ႔လတယ”ဟဆပါသည။


အျခားေသာ အရပဘက အဖြ႕အစညးမားမ ေခါငးေဆာငမားကမ NSPAW က ေဒသအဆင၌ နားလညသေဘာ

ေပါကၾကရနအတြက အလြနအေရးႀကးသညဟ ယဆပါသည။ NSPAW ဦးစားေပးက႑မားတြင အမးသမးမား၏

လအပခကမားက တကရက ခတဆက ေဖာေဆာငေပးႏငရနအတြက မညသညတ႕ ေပၚေပါကလာသငသနညးဟ

ေမးျမနးရာရမးျပညနယအရပဘကအဖြ႕အစညးတစခမဤသ႔မတခကေပးေျဖၾကားပါသည-

“ရပရြာလထအေနန႕NSPAWအေၾကာငးကသဖ႕လပါတယ။အသပညာေပးသငတနးေတြ၊အလပရေဆြးေႏြးပြေတြ၊

ျပညသလထန႕ေဆြးေႏြးတငပငပြေတြလပဖ႕လတယ။အမားျပညသတ႕န႕ေဆြးေႏြးတငပငတယဆရငအမးသမးေတြ

ဘာလအပေနလ၊ဘယလမးအေကာငးဆးဖနတးေပးရမလဆတာကသႏငတယ”

ေဒသတြငးရ အမးသမးမားက အမးသားအဆင WPS မ၀ါဒ ခမတေရးႏင အမးသမးမား ၏ အခြငအေရးမားက

ပမကယျပန႕စြာေဖာေဆာငေရးသည၄ငးတ႕ႏငမသကဆငဟယဆလကရေၾကာငးကအဆပါရာေဖြေတြ႕ရခကမားအရ

သရရသည။စမကနးက အေကာငအထည ေဖာေဆာငေနၾကသမားအေနျဖင အဆပါ NSPAW ႏင ပတသက၍

အမည အေခၚအေ၀ၚႏင အဓပၸါယကပါသရ ၾကေစရန လပငနးေဆာငရြကသမားအၾကား ဆကဆေရးက တးျမင

ေဖာေဆာငေပးသငပါသည။


အမးသမးမားကေနရာတကကညရနအတြကအရငးအျမစအနညးငယသာရေသာလညးေဒသအဆငရအမးသမး

မားသည NSPAWက ခမတေဖာေဆာငရာတြင ထထေရာကေရာကကညပပးေပးႏငမညျဖစေသာမမတ ႕၏

ကယပငမ၀ါဒမားက ေဖာေဆာငလက ရၾကသည။ သ႕ေသာလညးအဆပါ မ၀ါဒမားႏင NSPAW အေကာငအထည

ေဖာေဆာငေရးလပငနးစဥမားမာဆကႏြယမႈမရေသးပါ။၄ငးတ႕တြငေအာကပါတ႕ပါ၀ငပါသည။

၄.၁ကနးမာေရး

ေဒသတြငးအဆင၌ကနးမာေရးဆငရာကစၥရပမားကတ႕ျပနေဆာငရြကရနႏငစပလဥး၍ကေလးၿမ႕ရအမးသမးမားက

သငေလာေကာငးမြနသညအႀကျပခကမားေပးၾကသည။ပါ၀ငေျဖဆသတစဦးကေအာကပါအတငးေျပာပါသည-

“ကေဘာခင၀မးမာဆရငဆရာ၀နေတြမရဘး။ဒကစၥကေကးရြာအဆငကအမးသမးေခါငးေဆာငေတြေျဖရငးေဆာငရြက

ေပးသငတယလ႕ထငပါတယ။ဘာေၾကာငလဆေတာအမးသမးေတြဟာကယ၀နေဆာငဖ႕န႕ကေလးေတြကေစာငေရာက

ေပးရလ႕ပါ။ဒါေၾကာငအမးသမးေတြဟာဒလကစၥေတြန႕ပတသကရငအမးသားေတြထကပၿပးဆကစပမႈရပါတယ။

လႊတေတာမာအမးသမးေခါငးေဆာငေတြကေဆြးေႏြးေပးဖ႕လအပပါတယ။”

ပါ၀ငၾကသမားအေနျဖင လၿခေရးႏင ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈဆငရာ ကစၥရပမားက ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရန

ဦးတညခမတထားသညေဒသတြငးမ၀ါဒမားကလညးေဖာထတခၾကသည။ေဒသခရြာသားမားသညမမတ႕ရပရြာလထ

မား၏ကနးမာေရးဆငရာလအပခကမားကတကရကေျဖရငးေဆာငရြကေပးၾကေၾကာငးကရခငမပါ၀ငေျဖဆသတစဦးက

ရငးလငးေျပာျပပါသည။

“ေသြးလတာရယ၊ကနးမာေရးဆငရာ၀နေဆာငမႈေတြရယကကယဘာသာကယဦးစးၿပးလပၾကတယ။ကၽြနမကေတာ

သတြမာ လကေထာက အတြငးေရးမးအျဖစ တာ၀နယထားပါတယ။ ကၽြနမတ႕အေန႕ ေသြးပလငး ၅၀၀၀ ေလာက

လထားခၿပးပါၿပ။ လနာေတြ ေသဆးသြားရငလညး အမက ျပနသယသြားဖ႕ မတတႏငတသေတြအတြက အခမ

ကားစစဥေပးပါတယ။အဓကရညရြယခကကေတာ ေသြးလရငဘယမာ ရာရမနးမသတလနာေတြကထေရာကၿပး

အကးရတ၀နေဆာငမႈေတြေပးဖ႕ပါပ”ဟသမကဆပါသည။

၄.၂ပညာေရး

ကေလးၿမ႕တြငအၾကမးဖကျခငးႏင ပတ၀နးကငညစညမးျပနးတးျခငး စသညကစၥရပမားကေျဖရငးေဆာငရြကရန

ပျပငမား ေျပာျပျခငးႏင ေဖာေျဖျခငးစသညအသပညာက ျမငတငေပးသည ပညာေပးအစအစဥမားကအသးျပရန

အမးသမးမားကေဆြးေႏြးခၾကသည။ေျဖဆသတစဦးကဤသ႕ဆပါသည-

“အမးသမးေတြက ကာကြယဖ႕န႕ ပတ၀နးကငက ထနးသမးဖ႕အတြက လပငနးစဥေတြက ေဆာငရြကေနပါတယ။

ကၽြနမတ႕ ဘယလ လပသလဆရင ကေလးေတြက သစပငေတြ စကခငးတယ။ ကေလးေတြအၾကမးဖကမႈန႕

ကာကြယေရးအေၾကာငးေတြကတငဆကထားတျပဇာတေတြ၊သရပျပဖ႕ေတြကေဆြးေႏြးတယေဖာေျဖေပးတယ။အခ

နယစပေဒသကေကာငးေတြန႕အစးရေကာငးေတြမာအသပညာေပးအစအစဥေတြကဆကလကေဆာငရြကေနပါတယ။

အရငလက၈တနးေကာငးသတစေယာကအသတခလကရတယ။အဒါေပၚအေျခခၿပးအသပညာေပးဖ႕ဇာတလမးတစခ

ေရးခၾကတယ။”

အခနး၄အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)ႏငစပလဥးသညတညဆေဒသတြငးမ၀ါဒမား

43.Pistor,N.(၂၀၁၇)။Lifeonhold:ကခငျပညနယအတြငးပဋပကၡမား ျဖစပြားမႈေၾကာငေျပာငးေရႊ႕ေနထငရသအမးသမးမား၏

အေတြ႕အႀကမား။ရနကန-Troicare


အဆးတြင ကခငျပညနယရ အမးသမးမား၏ အခြငအေရးက ေဖာေဆာငေပးရန ဦးတညခကျဖင ခမတထားေသာ

ေဒသတြငးမေဘာငတစရပျဖစသည “ကခငအမးသမးမားဆငရာ မ၀ါဒ”က ခမတေဖာေဆာငရန ကခငျပညနယမ

ပါ၀ငေျဖဆၾကသမားကေဆြးေႏြးၾကသည။ႏငငေရး၊ ၿငမးခမးေရးႏင လမႈေရးဆငရာကစၥရပမားကအေလးေပးသည

ဤမ၀ါဒပါဦးတညခကပနးတငမားမာ-CEDAWမေဘာငႏငအျခားေသာႏငငတကာWPSမေဘာငမားကေကာငးသငရး

ညႊနးတမးမားတြငထညသြငးရန၊ပဋပကၡျဖစပြားရာနယပယေဒသမားရေကာငးသေကာငးသားမားအတြကလပစစမး

ရရေစရန၊ကမၸဏႀကးမားအားသဘာ၀သယဇာတအေျမာကအမားထတယသးစြေနျခငး၊ေျမယာမားသမးယျခငးက

တားျမစရန၊ ဘ႑ာေရးဆငရာ အစးရ မ၀ါဒမားႏင သကဆငေသာ ကစၥရပမားက ေဆာငရြကရနႏင ဘတဂက၏

ပြငလငးျမငသာမႈရေစရနစသညတ႕ပါ၀ငသည။ဤကစၥရပမားကပါ၀ငေဆာငရြကေရးဆငရာနညးပညာဆငရာလပငနး

အဖြ႔မားတြင(TWG)မားတြငအေလးေပးသငပါသည။

ေဒသအဆငရ အမးသမးမားသည NSPAW ေရးဆြခမတေရးႏင အေကာငအထညေဖာေဆာငေရးတြင တကရက

ပါ၀ငေဆာငရြကျခငး မရေသးေသာလညး မမတ႕ ရပရြာလထ၏ လအပခကမားက ျဖညဆညးေဆာငရြကေပးရန

ဦးတညသည ေဒသတြငး ေျဖရငးခကမားက ခမတထားၿပး ျဖစေၾကာငးက ဤနမနာမားက ေဖာျပလက ရပါသည။

သ႕ျဖစရာ ေဒသတြငး ခမတထားရၿပးေသာ မ၀ါဒမားသည NSPAW ခမတေဖာေဆာငေရးတြင ပမေကာငးမြနေသာ

အေလအကငမားကဖနတးႏငသျဖငအမးသားအဆငရအကးသကဆငပါ၀ငသမားသညNSPAW၏ဦးစားေပးက႑

၁၂ရပကေဖာေဆာငေပးမညမဟာဗဟာမားကခမတရာတြငအမးသမးမား၏အခြငအေရးမားကေဖာေဆာငေပးသည

ေဒသတြငး မ၀ါဒမားက ထညသြငးစဥးစားသငပါသည။ ေဒသတြငး ဆနးစစေတြ႕ရထားေသာ လအပခကမား၊

ေဒသတြငးလႈ႕ေဆာမႈႏငပပးမႈကကအသးျပ၍စညးရးေဆာငရြကေနၾကသညလပေဆာငသမားကေတြ႕ရထားေသာ

လအပခကမားကထညသြငးပါ၀ငေစလကNSPAWအားအေကာငအထညေဖာေဆာငမႈကအားျဖညႏငပါသည။

၄.၃သကေမြး၀မးေကာငးမႈမား/စးပြားေရးရခငျပညနယတြငေဆး၀ါးကသေရး၊ပညာေရးႏငသကေမြး၀မးေကာငးဆငရာလအပခကမားကျဖညဆညးေဆာငရြက

ေပးျခငးျဖငေဒသခရပရြာလထကကညရနဖြ႕စညးတညေထာငထားသည “အမးသမးသမဂၢမား” တြငတကၾကြစြာ

ပါ၀ငရနအမးသမးမားကေဆြးေႏြးခၾကသည။

၄.၄လၿခေရး

ပဋပကၡ ျဖစပြားရာ ေဒသမားအတြငး လၿခေရး ကစၥရပမားက ေျဖရငးေဆာငရြကရန ရညရြယ၍ ခမတထားေသာ

ေဒသတြငး မ၀ါဒမားကလညး ေဆြးေႏြးၾကပါသည။ ဥပမာ အားျဖင ရမးျပညနယ ေတာငႀကးၿမ႕တြင လကနကကင

ပဋပကၡမားျဖစပြားေနမႈမားအေပၚတ႕ျပနေဆာငရြကေရးအတြကရြာသရြာသားမား၏ေဆာငရြကခကမားႏငပတသက၍

ေျဖဆသတစဦးကဤသ႕ေဆြးေႏြးတငျပခသည။

“ကၽြနမတ႕ေနရာမာစစျဖစတယဆရငအမားအားျဖငအမးသမးေတြ၊ကေလးေတြန႕သကႀကးရြယအေတြကရြာမာ

ေနေနၾကတယ။ကယဇာတျဖစေနေတာရြာကေနသပေ၀းေ၀းလလေျပာငးေရႊ႕မေနခငၾကဘး။ဒါေၾကာငကၽြနမတ႔အေနန႕

သတ႕ကဘနးႀကးေကာငးမာခဏထားရတယ။”

ကေလးၿမ႕၏ျပနာတစရပျဖစေသာတရားမ၀ငလကနကကနသြယေရာငး၀ယျခငးႏငစပလဥး၍ေဆြးေႏြးသညအခါ

အမးသမးမားအေနျဖင ေဒသတြငး ေျဖရငးခကမားထတေဖာခမတရာတြင ပါ၀ငႀကးပမးခေၾကာငး ေတြ႕ရရပါသည။

ပါ၀ငေျဖဆသတစဦးက

“တရားမ၀င လကနက ကနသြယေရာငး၀ယမႈရ႕ အကးဆကေၾကာင ဒကၡခစားေနရတ အမးသမးေတြအတြက

ေဆာငရြကမႈေတြမာကၽြနမတ႕ပါ၀ငခၾကပါတယ။၂၀၀၄န႕ ၂၀၀၅ ခႏစေတြမာအစးရန႕အတအခကအလကေတြ

ေကာကယစေဆာငးဖ႕စတငပးေပါငးေဆာငရြကခၾကပါတယ။၂၀၁၂မာေတာသတ႕ေတြန႕ဆကလကညႏႈငးေဆြးေႏြးၿပး

လကနက၀ယယေရးကတားဆးဖ႕ႀကးပမးခပါတယ။”ဟဆပါသည။


အခနး၅အမးသမး၊ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး(WPS)ကအေလးထားသညအမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)အျဖစေဖာေဆာငရနNSPAWအား အရပဘက လမႈ အဖြ႕အစညးမားအတြငး သငေလာစြာ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြက ေနၿပျဖစ

ေသာလညးေဒသအဆင၌အမးသမးမားကသတမတေဖာျပသညလအပခကမားကျဖညဆညးေဆာငရြကေပးႏငရန

အတြက ၄ငးက ထပမအားျဖည ပပးေပးရန လပေဆာငပါသည။ ျပညနယ/တငးေဒသႀကး အဆငတ႕တြင TWG

ေဆြးေႏြးတငပငမႈမား ျပလပကငးပေပးျခငးျဖင လညးေကာငး၊ အရပဘက အဖြ႕အစညးမားက ျဖစေစ၊ ျပညတြငး

အာဏာပင အဖြ႕အစညးမားကျဖစေစ အေျခခလတနးစားမားႏင တနးတညမစြာ ေဆြးေႏြးတငပင၍ TWG မားသ႕

အစရငချခငးျဖငလညးေကာငး၄ငးကေဖာေဆာငႏငပါသည။ေဒသတြငးျပညသလထ၏အသမားကၾကားႏငရနအတြက

လပေဆာငရမည နညးလမးမား ရပါသည။NSPAW အေကာငအထည ေဖာေဆာငေရးတြင ျမနမာႏငငအစးရ၏

တာ၀နတစရပအေနျဖင အရငးအျမစမားက ျပညစလေလာကေအာင ဖနတးေပးရနႏင စပလဥး၍ ႏငငေရးဆငရာ

သတမတခကကခငမာစြာခမတေဖာေဆာငေပးျခငးျဖငဤရညရြယခကကေဖာေဆာငေအာငျမငႏငပါသည။NSPAW

စမကနးေဖာေဆာငေရးလပငနးစဥတြငႀကသလျဖငကပနးလပေဆာငျခငးမျပပအစအစဥတကညႏႈငးေဆာငရြကရန

အေရးႀကးပါသည။ အရပဘကအဖြ႕အစညးမားက(AGIPPႏငပးေပါငးလကအမးသမး၊ ၿငမးခမးေရးႏငလၿခေရး

(WPS TWG) ၏ တြဘကသဘာပတအေနျဖင) ဦးေဆာငလကရေသာ လကရ ေဖာေဆာငေရး လပငနးစဥတြင

အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးဆငရာတာ၀နမားအတြငး အျခားေသာပညာရပကၽြမးကငမႈဆငရာကတက၀တမားျဖင

တာ၀နယထားရေသာ ေစတနာ၀နထမးမားက ဦးေဆာငေနရသည စနေခၚမႈက ရငဆငရပါသည။ သ႕ျဖစရာ TWG

(ႏင တြဘက သဘာပတမား) အေနျဖင နညးပညာပငးဆငရာ အေၾကာငးအရာမားက အေလးထားႏငရနအတြက

စမအပခပေရး ပငးဆငရာ တာ၀နက ေလာေပါေပးရန ရညရြယခကျဖင ညႏႈငးေဆာငရြကၾကမည ၀နထမးမား

လအပပါသည။ ဤသ႕ လပေဆာငျခငးျဖင NSPAW အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေရးတြင ေဒသအဆင၌

အမးသမးမားကသတမတေဖာျပသညလအပခကမားႏငဦးစားေပးက႑မားက ျဖညဆညးေဆာငရြကေပးႏငရနအ

တြကအရငးအျမစမားျပညစလေလာကစြာရလာျခငး၊သငေလာစြာညႏႈငးေဆာငရြကျခငး၊ေဒသခမားကဦးေဆာင၍

အားထတႀကးပမးျခငးတ႕ျဖင ျပညစလာမည ျဖစၿပး WPS မားႏင ပတသက၍ ခငမာေသာ မ၀ါဒမား ေျပာငးလရန

တကတြနးလႈ႕ေဆာႏငမညျဖစသည။


နဂး။အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနး(NSPAW)ႏငစပလဥး၍ကၽြႏပတ႕၏ေတြးျမငႏငစြမးကျမငတငျခငးဤစာတမးတြငေဖာျပထားသကသ႕ျမနမာႏငငတြငWPSအားအခနကာလရညၾကာစြာ၊ခကခစြာျဖင

ေဒသအလကသငေလာအ၀ငေအာငလပေဆာငေနၿပျဖစပါသည။ေဒသတြငးအဆငတြငလပငနးစဥမားေဆာငရြကျခငး

ႏငအစအစဥမားခမတျခငး၊အမးသားအဆငတြငမဟာဗဟာမားခမတေရးဆြျခငးႏငညႈႏႈငးေဆာငရြကျခငးတ႕က

အခနအတငးအတာတစခအထ လပေဆာငရပါသည။ ထမ တစဆင ၿငမးခမးေရး လႈပရားေဆာငရြကသမားသည

ဤအခြငအလမးကသငေလာေကာငးမြနစြာ ခတဆကခြင ရရလက NSPAWအား အားျဖညေပးရန ေဆာငရြကေန

ဆျဖစေသာဆကႏြယမႈမားႏငစညးရးလႈ႕ေဆာေရးဆငရာႀကးပမးအားထတမႈမားအေပၚတးျမငေဆာငရြကသြားရမည

ျဖစသည။

ျမနမာႏငငအတြငးWPSစမကနးအားမညသညအမးအစား၊မညသညပစျဖငေနရာတကေဖာေဆာငရမညႏငစပလဥး၍

ဆကလကေဆြးေႏြးၾကရာတြငအမားသေဘာတညခကကရရရမည ျဖစပါသည။အေျခခလတနးစားအဆငအပါအ၀င

အရပဘကအဖြ႕အစညးတြငပါ၀ငေသာ၊အကးသကဆငပါ၀ငေနၾကေသာအမးသမးမား၏အသကနားေထာငေပးျခငးျဖင

အမးသမးမား၊ ၿငမးခမးေရး၊လၿခေရး (အမးသမးမား၏အခြငအေရးမားက ပမကယျပန႕စြာေဖာေဆာငရန)တ႕ႏင

စပလဥးသညအမးသားအဆငမ၀ါဒအတြကအမားလကခသညပစသည ျပငပမဦးေဆာငသညသးျခားႏငငေတာ

အဆငလပငနးစမခက(NAP)မးမျဖစရပNSPAWပစမးျဖစသငပါသည။

သ႕ရာတြငWPSႏငစပလဥးသညေဒသတြငးမ၀ါဒသညလသားခငးစာနာေထာကထားေရးကပမႀကးမားကယျပန႕စြာ

ေဖာေဆာငသညနညးလမးမားတြငအ၀ငပါကပမအေလးေပးသငပါသည။‘ၿငမးခမးေရးဆငရာလသားခငးစာနာေထာက

ထားမႈအားခမတေဖာေဆာငေရးအဖြ႕’အေၾကာငးကေဆြးေႏြးရာတြငဖြ႕ၿဖးတးတကေရး၊ၿငမးခမးေရးတညေဆာကေရးႏင

လသားခငးစာနာေထာကထားေရးဆငရာလပငနးမားကက႑အသးသးတြငထညသြငးပါ၀ငေစရနလအပေၾကာငး

နားလညသေဘာေပါကၾကရနအတြကလကေတြ႕ေဆာငရြကသမားအားတကတြနးရနGENအမးသားအသငအႀကေပး

ျဖစသပနစထြနးသနးကအႀကျပပါသည။တနးတညမေရး၊အထးအားျဖငအမးသမးမား၏အသမားႏငအေတြ႕အႀကမား၊

ကားမေရးရာဆနးစစခကမားအားတနးတညစြာ တ႕ျပနေဆာငရြကေရးသညဤလပငနးစဥ၏အေရးအပါဆးေသာ

အခကပငျဖစသည။

လသားခငးစာနာေထာကထားေရးႏင စပလဥးသည ပဋပကၡျဖစပြားရာ အေျခအေနတစခက တ႕ျပနေဆာငရြကရန

ေပၚေပါကလာျခငးျဖစေသာNSPAWသညခတဆကလပေဆာငသညခဥးကပေရးနညးလမးမားကေဖာျပလကရပါသည။

NSPAW က ေခာေမြ႕ အဆငေျပစြာ ေဖာေဆာငႏငေရးအတြက အကးသကဆင ပါ၀ငေနၾကသမားအၾကား ညႏႈငး

ေဆာငရြကျခငး၊အစအစဥတြငးႏငလပငနးစဥအဆငမားအလကခတဆတေဆာငရြကရနသရနားလညျခငးတ႕သည

အေရးႀကးေသာ ဦးစားေပးအေၾကာငးအရာမား ျဖစေနဆပင ျဖစသည။ WPS ဆငရာ မ၀ါဒ ခမတျခငးႏငအတ

အမးသမးမား၏ အေတြ႕အႀကမားျဖငသာ အမးသမးမား၏ အခြငအေရးမား ရရေစရန ဦးတညခမတထားေသာ

ပနးတငမား၊လပငနးစဥမား၊မ၀ါဒေရးရာရလာဒမားကဖနတးရမညျဖစသည။ေဒသခတ႕မေျပာၾကားဖြငဟလာသည

အသမားသညလညးသာတညမရေသာ၊ၿငမးခမးေသာ၊တနးတေသာလ႕အဖြ႕အစညးတစရပျဖစလာေရးအတြကအဓက

အခကမားျဖစၾကသည။


ေနာကဆကတြဇယား၁ၿငမးခမးေရးအတြကကားမေရးရာတနးတေရးမဟာမတအဖြ႕(AGIPP)

AGIPP အား ေအာကပါကာလၾကာရညစြာတညရေနသည စနေခၚမႈႏစရပအား ရငဆငေျဖရငးရန ရညရြယ

ဖြ႔စညးခပါသည။

၁။လကရအခနထျမနမာႏငင၏ၿငမးခမးေရးႏငလျခေရးဆငရာညႏႈငးေဆြးေႏြးမႈမားႏငသေဘာတညမႈမား၌

အမးသမးမား၏ပါဝငမႈနညးပါးျခငး

၂။ အပစအခတရရပစေရးႏင ပမကယျပန ႔ေသာ ၿငမးခမးေရး သေဘာတညခကမားအား အေကာင

အထညေဖာေဆာငေရးလပငနးအေပၚ ကား-မ ေရးရာ ႐ႈ႔ေထာငမားမ ဆနးစစသးသပမႈမား၊ ကား၊ မ ေရးရာ

ထညသြငးပါဝငမႈရေသာရလာဒမားေပၚထြကလာေစရနအေရးတႀကးလအပေနျခငး

AGIPPကျမနမာႏငငအႏ႔အျပားမအဖြ႔အစညးမားႏငကြနရကမားျဖငပါဝငဖြ႔စညးထားၿပးAGIPPမအမးသမးအခြင

အေရးေဆာငရြကေနသညအဖြ႔အစညး/ကြနရကမားႏငကား၊မေရးရာကစၥရပမားကအေလးေပးက႑တစခအျဖစ

ပါဝငလပေဆာငေနလကရေသာ ၿငမးခမးေရးအဖြ ႔အစညးမား စသည အဖြ ႔အစညးမား၊ ကြနရကမားျဖင

ပးေပါငးလပေဆာငႏငရနႀကဆလကရသည။AGIPP၏မတဖကအဖြ႔အစညး/ကြနရကမားသညအေျခခလထအဆင

လႈပရားမႈမားတြငသာမက မဝါဒအဆငပါဝငေဆာင ရြကမႈမားအစရသညလပငနးေဆာငတာအမးမးတ႔တြင

လပကငေနလကရသည။AGIPPအေနျဖငမတဖကအဖြ႔အစညးမား၏လလားေတာငးဆအႀကျပခကအသမားအား

ျမငတငေပးျခငးႏင အရပဘက လမႈ႔အဖြ႔အစညးမားမ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမားအတြငး ေပၚေပါက၊ ေတြ႔ႀက၊

သျမငလာရသညစးရမပပနမႈအခကအခမားအားအတတကြဝငးဝနးအေျဖရာေဆြးေႏြးႏငရနပးေပါငးေဆာငရြကမႈ

ပလကေဖာငးေနရာတစခအားဖနတးေပးသည။

AGIPPအားဦးေဆာငမႈေကာမတတြငေအးခမးျမနမာအငစတက(GenderandDevelopmentInstitue)၊ကား-မ

ေရးရာတနးတညမေရးကြနရက(GenderEqualityNetwork)၊ကခငျပညနယအမးသမးမားကြနရက(Kachin

StateWomen’sNetwork)၊မြနအမးသမးမားကြနရက(MonNetwork’sNetwork)၊ ၿငမးေဖာငေဒးရငး(Nyein

(Shalom)Foundation)၊အမးသမးႏငၿငမးခမးေရးလႈပရားမႈကြနရက(ရမးျပညနယ)(WomenandPeaceAction

Network(WAPAN)၊အမးသမးမားကြနရက(ျမနမာ)(Women’sOrganizationNetwork)စေသာအဖြ႔အစညးမား

ပါဝငပါသည။AGIPPရးဌာနကရနကနၿမ႕တြငဖြငလစထားပါသည။AGIPPႏငပတသကေသာအခကအလက

အေသးစတမားအတြက-

Website:www.agipp.org(English)www.agipp.org.mm(Myanmar)

Facebook:AllianceforGenderinthePeaceProcess(AGIPP)

Twitter:@AGIPPMyanmar

Email:[email protected]

#morewomenbetterpeaceMyanmar

#WPSinMyanmar


ဇယား၂-အမးသမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာအမးသားအဆငမဟာဗဟာစမကနးNSPAW၏ဖြ႕စညးတညေဆာကပ

MNCW

MNCW

အမးသမးမားႏင

မနးကေလးငယမားအေပၚ

အၾကမးဖကမႈ

အမးသမးမား၊

ၿငမးခမးေရးႏင

လၿခေရးအတြကTWG

က႑တငးတြင

ကားမေရးရာကထညသြငး

စဥးစားေရးအတြကTWG

ပါ၀ငေဆာငရြကေရးဆငရာ

TWG

GEWE CG

ဇယား၃-TWGအဖြ႕၀ငမားအားလႊမးၿခသးသပျခငး(၂၀၁၈ခႏစေဖေဖာ၀ါရလအတြက)

TWG WPS VAW/G ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးကစၥရပတငးအတြက

ထညသြငးစဥးစားျခငး

သဘာပတ

လမႈ၀နထမး၊

ကယဆယေရးႏင

ျပနလညေနရာ

ခထားေရး၀နႀကးဌာန



ျပနလညေနရာ

ခထားေရး၀နႀကးဌာန



ျပနလညေနရာခထားေရး

၀နႀကးဌာန



ျပနလညေနရာခထားေရး


တြဘက

သဘာပတမား

(၂ေနရာ

အစးရဘကမ၁ဦး

DPမ၁ဦး

အျခားေသာDPမ

ေနာကထပတစဦး)

UEC?

AGIPP(တြဘက

ဦးေဆာငေပးသည-

ပထမႏစ/အျခား-

ဒတယႏစ)

ကလသမဂၢ

အမးသမးမားက

ဒတယႏစက

တြဘကဦးေဆာင

ေပးသည၊

အျခား-ပထမႏစ)

MPF,MoHS

အခရာ(ပထမႏစ

တြဘကသဘာပတ

အျဖစ။အျခား-

ဒတယႏစ)

GENအျဖစ

ပးပင(အျခား-

ပထမႏစ။တြဘက

သဘာပတအျဖစ

ဒတယႏစ)

UEC,DRD

ျမနမာအမးသမး

စးပြားေရး

စြမးေဆာငရငမားအသငး

(MWEA)/GENအျဖစ

(ပထမႏစ၏တြဘက

သဘာပတ။

/အျခား-ဒတယႏစ)ILO

(တြဘကသဘာပတ

အျဖစ

ဒတယႏစ၊အျခား-

ပထမႏစ)

စြမးေဆာငရငမား

အသငး

(MWEA)/GENအျဖစ

(ပထမႏစ၏တြဘက

သဘာပတ။

/အျခား-ဒတယႏစ)

ILO(တြဘကသဘာပတ

အျဖစဒတယႏစ၊

အျခား-ပထမႏစ)w

MoHS,MoE

UNDP(ပထမႏစ

တြဘကသဘာပတအျဖစ။

အျခား-ဒတယႏစ)

GENအဖြ႕၀င(အျခား-

ပထမႏစ။ဒတယႏစတြင

NGO/INGOTBDႏင

တြဘကဦးေဆာငသည


သကဆငေသာ








အတြငးေရးမး

အစးရ

အဖြ႕အစညးမားမ

အဖြ႕၀ငမား

နယစပေရးရာ


(နယစပေဒသႏင

တငးရငးသားလမးမား

ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး

ဦးစးဌာန)

ျပညထေရး၀နႀကးဌာန

(MPF)

ဟတယႏင

ခရးသြားလာေရး


ျပညထေရး၀နႀကးဌာန

(GAD)

စမကနးႏင

ဘ႑ာေရး၀နႀကးဌာန

(စမကနးေရးဆြေရး

ဌာန)

စကပးေရးႏင

ဆညေျမာငး


(ေကးလကေဒသ

ဖြ႕ၿဖးေရးဌာန၊

သမ၀ါယမဦးစးဌာန)

လပသမား၊

လ၀ငမႈႀကးၾကပေရးႏင

ျပညသ႕အငအား


ျပညသ႕ကနးမာေရး

ဦးစးဌာန

သမ၀ါယမ


စမကနးႏငဘ႑ာေရး


(ရသးမနးေျခေငြစာရငး

ဦးစးဌာနႏငCSO)

MoNREC

သယဇာတႏငသဘာ၀

ပတ၀နးကငထနးသမးေရး


ျပနၾကားေရး၀နႀကးဌာန

(ျပနၾကားေရးႏင

ျပညသ႕ဆကဆေရး

ဦးစးဌာန)

လႊတေတာအမတမား

အမးသားလႊတေတာ

၏အမးသမး

ႏငကေလးငယ

အခြငအေရးမား

ဆငရာေကာမတ












၏အမးသမးႏင

ကေလးငယ



တြဘက

အဖြ႕အစညးမားမ

အဖြ႕၀ငမား

AGIPP

Canada

ColorsRainbow

DCA-NCA

(ျမနမာႏငငပးေပါငး

ေဆာငရြက

သညေဒသအစအစဥ)

DFAT

UKDFID

EqualityMyanmar

GEN(YaungChiThit)

InternationalAlert

JPF

AFXB

အခရာ

Canada

CareMyanmar

ျမနမာကေလးသငယ

ရနပေငြ

ColorsRainbow

CusoInternational

DCA-NCA

DFAT

DFID

GEN

ActionAidMyanmar

ADB

AICS

DFAT

DFID

EMRF(Enlighten

MyanmarResearch

Foundation)

FAO

FSWG

GEN

ILO

LandCoreGroup

ADB

AFXB

Canada

CareMyanmar

CharityOriented

Myanmar

ChildFun

ColourfulGirls

DCA-NCA

DFAT

DFID

GEN

IPAS


အခင

အမးသမးမားဆငရာ

ၿငမးခမးေရးကြနယက

(KWPN)

ကားမေရးရာ

ေလလာမႈအတြက

MyanmarInstitutefor

GenderStudy(MIGS)

WLB

Norwegian

(Embassy)

NorwegianPeopleAid

(NPA)

PeaceandJustice

Myanmar

Sweden

Trocaire

UNFPA

UNWomen

UNHCR

WON

WomenandPeace

ActionNetwork(

ShanState)

WinPeace

ကားမေရးရာႏင


ဆငရာအဖြ႕အစညး

(GDI)

ကရငအမးသမးမား

လပႏငစြမးရေရးအဖြ႕

LegalClinicMyanmar

(LCM)

LutheranWorld

Federation

MWAF

NGOGG

PSI

ပးပင

သဂၤဟ

TriangleWomen

Troicare

UNAIDS

UNFPA

UNHCR

UNICEF

UNODC

WFP

WON

WorldVision

DAWN

IPAS

MSI

SEGRIသေတသန

ILO

LandCoreGroup

LWFMyanmar

MEDA(Mennonite

စးပြားေရး


အဖြ႕)

Oxfam

PactMyanmar

Switzerland

UMFCCI

UNFPA

UNDP

WFP

YaungChiThit

AYO

DanaFacility

MSI

NAG

PLAN

UNCDF

JICA

LGBTnetwork

LWFMyanmar

MayDoeKabar

ျမနမာႏငငပညာေရး

ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအဖြ႕

NGO-GG

မသနစြမးသမား

ကြနယက

ပးပင

လငလပသားမား

ကြနယက

Sweden

UNAIDS

UNDP

UNESCO

UNICEF

UNODC

UNWomen

WFP

WLB

AYO

ChristrianAid

CPI

DAWN

DanaFacility

Diakonia

Oxfam

PlanInternational

UNFPA

အျခားအဖြ႕မား၊

အရပဘက

အဖြ႕အစညးမား

MWAF

MMCWA

MWAF

MMCWA

MWAF

MMCWA

MWEA

MWCDF

MWAF

MMCWA

WON


ဇယား၄-အဆျပထားသညက႑မားအလကGEWECGေအာကရညႏႈငးေဆာငရြကေရးအဖြ႕မား

ဇယား၅-သေတသနႏငပါ၀ငေျဖဆၾကသမား

ေန႔စြ ေနရာပါ၀ငေျဖဆၾကသမား

မတခကMale Female

၉-၅-၂၀၁၇ GENရး၊ရနကန ၂

၁၇-၅-၂၀၁၇ MIGSရး ၁

၂၀-၅-၂၀၁၇ ဂရငးေဟးလေဟာတယ ၃

၁၆-၆-၂၀၁၇ T.Y.Oရး၊ေတာငႀကး။ ၂ ၃

၁၇-၆-၂၀၁၇ ၆

၂၉-၆-၂၀၁၇မေနာခယရကခငရးရာ

အစားအစာ၁

၃၀-၆-၂၀၁၇ YMCA၊ရနကန ၄ ၅

၇-၇-၂၀၁၇ WONရး၊ရနကန ၄

၂၅-၇-၂၀၁၇

မးဟတယ၊ကေလးၿမ႕ ၁

မျဖျဖ၀ငး၏ေနအမ၊ကေလးၿမ႕ ၁၀

AYOရး၊ကေလးၿမ႕ ၄ ၄

၂၆-၇-၂၀၁၇

ခငးတြငးအထက

လငယမားကြနယကရး၊

ကေလးၿမ႕

၁

၃၁-၃-၂၀၁၇ ကခငျပညနယ ၂၅

Total ၁၁ ၆၅ ၇၆


ဇယား၆အျခားႏငငမားရNAPမား

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

*Denmark *Norway *Austria *Finland Chile Bosnia Herzegovina

*USA

Australia *Kyrgyzstan Iraq Afghanistan Ukraine Brazil

*Sweden Spain *Iceland Guinea Canada

Senegal

Ghana Macedonia Rep. of Korea

Palestine

Kenya

*Montenegro

*UK Uganda *Belgium *DRC

Croatia

Mali Nigeria Kosovo

Japan

Timor-Leste

Czech Republic

*Switzerland Ivory Coast *Portugal *Estonia

*Ireland

Burundi

*Germany *Indonesia

New Zealand

Liberia *France

*Italy

*GeorgiaLithuania

CAR

Paraguay

Argentina

Philippines

Togo

Nepal

Rwanda *Tajikistan

Sierra Leone

Gambia South Sudan

Slovenia

Serbia

*Netherlands

Guinea Bissau

Legends

*Denmark3rd adopted NAP(2014- 2019)

*Norway3rd release NAP (2015 -2018)

*Austria2nd update of NAP (2012 -2016)

*Finland2nd update of NAP (2012 -2016)

*USA (2011-2015)2nd update of NAP (2016)

*Kyrgyzstan (2013-2015)NAP with own country content

*Sweden3rd update of NAP (2016- 2020)

*Iceland2nd update of NAP (2013-2016)

*Montenegronot public yet

*UK3rd update of NAP (2014-2017)

*Switzerland3rd update of NAP (2013-2016)

*Belgium (2009-2013)3rd update of NAP (2017-2021)

*DRCIncomplete NAP

*Netherlands3rd update of NAP (2016-2019)

*Portugal (2009-2013)2nd update of NAP (2014-2018)

*Estonia2nd update of NAP (2015-2019)

*Ireland (2011-2014)2nd update of NAP (2015-2018)

*Germany (2013-2016) 2nd lanuch of NAP (2017-2020)

*IndonesiaNo UNSCR content

*Italy (2010-2016) 3rd update of NAP (2016-2019)

*France (2010-2016)Updated NAP (2015-2018)

*TajikistanNot yet translated

Australia( 2012-2018 )

Guinea(2009-2013)

Ghana( 2012-2014 )

Macedonia( 2013-2015 )

Croatia( 2011-2014 )

Ivory Coast(2008-2012)

*Estonia( 2010-2014 )

*Indonesia( 2014-2019 )

Liberia( 2009-2013 )

*Georgia (2012-2015)Launch of NAP (2016-2017)

Nepal( 2011-2016 )

*Philippines (2010-2016)2nd update of NAP (2017-2022)

Togo( 2011-2015 )

Sierra Leone( 2010-2014 )

*Slovenia (2010-2015)revised NAP (2018-2020)

*Serbia (2010-2015)2nd launch of NAP( 2017-2020 )

Guinea Bissau( 2010-2011 )

Burkina Faso

*Romania Cameroon

Guatemala

*Canada (2010-2014)2nd updatee of NAP (2017-2022)

*Bosnia and Herzegovina (2010-2013)revised NAP (2014-2017)

El Salvadorunspecified time

Nigerno document avaulable

Solomon Islandsnot public yet

*Nigeria (2013-2017)2nd launch of NAO (2017-2020)

Rwanda(2009-2010)

Iraq(2014-2018)

Kosovo(2013-2015)

Romanina(2014-2024)

Afghanistan(2015-2022)

South Sudan(2015-2020)

Timor-Leste(2016-2020)

Brazil(2017-2019)

Czech Republic(2017-2020)

Palestine(2017-2019)

Montenegro(2017-2018) Cameroon

(2018-2020)

[1] Retrieved from www.peacewomen.org on December 22, 2017

Documents

$*,33 (5# ú1 0/û1+ 0 40 - agipp.org · အႀကံျပဳျပဳခ်က္မ်ား ၅ နိဒါန္း ... (nspaw) အား