บทท�� ๕บทท�� ๕การศึ�กษาตนเองและการการศึ�กษาตนเองและการ

พั�ฒนาตนเองเพั��อการพั�ฒนาพั�ฒนาตนเองเพั��อการพั�ฒนา

๔๔..แนวคิ�ดในการศึ�กษาแนวคิ�ดในการศึ�กษาตนเองตนเอง ๕๕ . . การประเมิ�นตนเองเพั��อการประเมิ�นตนเองเพั��อการพั�ฒนาการพั�ฒนา

www.facebook.comwww.facebook.com/tuk.diving/tuk.diving

• คินใกล!ชิ�ดจะมิ�อ�ทธิ�พัลต%อการแสดงพัฤต�กรรมิของบ)คิคิล และบ)คิคิลจะพั�ฒนา “ต�วตน ตามิแบบท��คินใกล!ชิ�ดต!องการ มิ�”แนวคิ�ดท��เป*นท��น�ยมิในการศึ�กษาตนเอง ๒ แนวคิ�ด คิ�อ

๔๔..แนวคิ�ดในการศึ�กษาแนวคิ�ดในการศึ�กษาตนเองตนเอง

๔๔..๑ ร.ปแบบต�วตนตามิแนวคิ�ดของ ๑ ร.ปแบบต�วตนตามิแนวคิ�ดของ คิาร/ล โรเจอร/คิาร/ล โรเจอร/๔๔..๒ การร.!จ�กและเข!าใจตนเอง แนวคิ�ด๒ การร.!จ�กและเข!าใจตนเอง แนวคิ�ดหน!าต%างโจฮาร�หน!าต%างโจฮาร�

• เชิ��อว%าประสบการณ์/ของคินๆ หน��ง มิ�ท�5งด�และไมิ%ด� และจะผสานเป*น ต�วตน ของคิน ๆน�5น “ ”ต�วตนของบ)คิคิลจ�งมิ� ๓ แบบ ด!วยก�น คิ�อ

๔๔..๑ แนวคิ�ดของ คิาร/ล โร๑ แนวคิ�ดของ คิาร/ล โรเจอร/เจอร/

๔.๑.๑ ตนท��ตนมิองเห9น (Self Concept) หร�อ ตนตามิท��ร�บร.! (Perceived Self)๔.๑.๒ ตนตามิท��เป*นจร�ง (Real Self)๔.๑.๓ ตนตามิอ)ดมิคิต� (Ideal Self)

• คิ�อ การท��เรามิองต�วเองว%าเป*นเชิ%นไร เชิ%น เป*นคินขย�นเร�ยนเร�ยนเก%ง มิองว%าแต%งต�วแบบน�5แล!วด.เท% เป*นคินข�5โมิโห เป*นคินโง% เป*นคินซื่��อส�ตย/ ฯลฯ • โดยท��วไปคินเราจะมิองเห9นตนเองได!หลายแง%

มิ)มิ ซื่��งอาจจะตรงหร�อไมิ%ตรงก�บข!อเท9จจร�ง หร�อไมิ%ตรงก�บท��คินอ��นเขามิองเราก9ได! เชิ%น แต%งต�วแบบน�5แล!วด.เท% แต%คินอ��นอาจมิองว%า ตลก เป*นต!น

๔.๑.๑ ตนท��ตนมิองเห9น หร�อ ตนตามิท��ร�บร.!

• คิ�อ ล�กษณ์ะท��แท!จร�งของต�วเอง ไมิ%ใชิ%ก�ร�ยาเสแสร!ง ซื่��งอาจเป*นการแสดงออกทางพัฤต�กรรมิท��ร.!ต�วและไมิ%ร.!ต�ว เชิ%น • บางคินอาจมิ� Self Concept หร�อคิ�ดว%า

ต�วเองเป*นคินเร�ยนเก%ง และแสดงพัฤต�กรรมิคิวามิต�5งใจเร�ยน• บางคินอาจมิ� Self Concept หร�อคิ�ดว%า

ต�วเองเป*นคินมิ�เมิตตา แต%พัฤต�กรรมิบางอย%างแสดงออกมิาว%าเป*นคินเห9นแก%ต�ว เป*นต!น

๔.๑.๒ ตนตามิท��เป*นจร�ง

• คิ�อ ล�กษณ์ะท��ปรารถนาอยากจะเป*น แต%ย�งไมิ%เป*น เชิ%นป=จจ)บ�นเป*นน�กเร�ยนมิ�ธิยมิ แต%คิ�ดว%าส�กว�นจะเข!าเร�ยนในมิหาว�ทยาล�ย

๔.๑.๓ ตนในอ)ดมิคิต�

• สร)ปสร)ป บ)คิคิลท��มิองตนเองส.งกว%าตนตามิท��เป*นจร�ง มิ�กปฏิ�เสธิคิวามิจร�งโดยหาเหต)ผลแก!ต�วให!ก�บตนเอง และจะเก�ดการป?ดก�5นการพั�ฒนาตนเองให!ด�ข�5น

• ถ!าการแสดงออกตรงก�บการเข!าใจตนเอง ท@าให!ต�วจร�งของเราก�บตนในอ)ดมิคิต�ไมิ%ข�ดแย!งก�น จะพั�ฒนาตนได!อย%างเต9มิศึ�กยภาพั เชิ%น ร.!ต�วว%าสอบไมิ%ได! เพัราะไมิ%อ%านหน�งส�อ

• โจเซื่ฟ ล)ฟท/&แฮร�� อ�งแฮมิ คิ�ดคิ!นโดยเน!นเร��อง การสร!างคิวามิส�มิพั�นธิ/ก�บผ.!อ��น ซื่��งต!องมิ�การเป?ดเผยต�วตนของก�นและก�น เพั��อให!เก�ดคิวามิร.!ส�กจร�งใจต%อก�น ซื่��งหน!าต%างมิ� ๔ ส%วน

๔๔..๒ การร.!จ�กและเข!าใจ๒ การร.!จ�กและเข!าใจตนเอง หน!าต%างโจฮาร�“ ”ตนเอง หน!าต%างโจฮาร�“ ”

บร�เวณ์เป?ดเผย

Open

ตนเองร.!

ผ.!อ��นร.! บร�เวณ์จ)ดบอด

Blind

ตนเองไมิ%ร.!

บร�เวณ์ปกป?ด

Hind

ไมิ%มิ�ใคิรร.!Unknow

n

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

ผ.!อ��นร.!

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

ร.ปท�� ๑

๑๑ . . ส%วนเป?ดเผยส%วนเป?ดเผย (The area of free activity or open area) คิ�อ พัฤต�กรรมิและอารมิณ์/ในต�วบ)คิคิล ท��เป*นท��ร.!และเข!าใจท�5งตนเองและผ.!อ��น๒๒ . . ส%วนบอดส%วนบอด (The Blind area) หมิายถ�ง พัฤต�กรรมิและอารมิณ์/ในต�วบ)คิคิลท��ต�วเองไมิ%ทราบแต%คินอ��นทราบ๓๓ . . ส%วนท��ปกป?ด ส%วนท��ปกป?ด (The avoided or hidden area) หมิายถ�ง พัฤต�กรรมิ และอารมิณ์/ท��ต�วเองทราบแต%คินอ��นไมิ%ทราบ๔ . ส%วนท��ไมิ%มิ�ใคิรร.! (The area of Unknown activity) หมิายถ�ง พัฤต�กรรมิและอารมิณ์/ท��ไมิ%เป*นท��ร.!และเข!าใจท�5งต%อตนเองและบ)คิคิลอ��น

The JohariThe Johari WindowWindow

• บ)คิคิลท��มิ�มิน)ษยส�มิพั�นธิ/ด� ต!องมิ�บร�เวณ์ เป?ดเผย กว!างกว%าบร�เวณ์อ��น“ ”

• การขยายบร�เวณ์เป?ดเผยให! กว!างข�5น จ�ง“ ”เป*นการขยายพั�5นท��ท�5งตามิแนวนอนและตามิแนวด��ง • แนวนอน หมิายถ�ง การร�บข!อมิ.ลย!อนกล�บ

(Feedback)• แนวด��ง หมิายถ�ง การเป?ดเผยตนเอง (Self

– Disclosure)• ด�งร.ปท��จะปรากฏิต%อไปน�5

๔๔..๒ การร.!จ�กและเข!าใจ๒ การร.!จ�กและเข!าใจตนเอง หน!าต%างโจฮาร�“ ”ตนเอง หน!าต%างโจฮาร�“ ”

• การขยายบร�เวณ์เป?ดเผยตามิแนวนอน คิ�อ การพัยายามิลดพัฤต�กรรมิจ)ดบอดให!น!อยลง โดยการร�บฟ=งข!อบกพัร%องของตนเองจากผ.!อ��นแล!วน@ามิาปร�บปร)ง ซื่��งบร�เวณ์จ)ดบอดจะลดลง

• ตามิแนวด��ง คิ�อการพัยายามิลดบร�เวณ์ปกป?ด• ด!วยการเป?ดเผยตนเองต%อผ.!ท��ไว!ใจได! ซื่��งต!องระว�งส��งต%อไป

น�5

บร�เวณ์เป?ดเผย Open

จ)ดบอด

Blind

ตนเองไมิ%ร.!

บร�เวณ์ปกป?ด Hind

ไมิ%มิ�ใคิรร.!

Unknown

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

ผ.!อ��นร.!

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

หล)ย จ@าปาเทศึ หล)ย จ@าปาเทศึ : : การเป?ดเผยตนเองต!องพั�งระว�ง๑๑ . . บ)คิคิลท��เราสนทนาด!วยบ)คิคิลท��เราสนทนาด!วย (The Person)(The Person) บาง

คินจะร.!ส�กด�ท��เราเป?ดเผยต�วเราให!เขาร.!จ�ก แต%บางคินอาจด.ถ.ก ถ!าเร��องน�5นเป*นเร��องไมิ%ด�๒๒ . . สถานการณ์/ สถานการณ์/ (The Situation) (The Situation) ต!องพั�จารณ์า

ถ�งสถานการณ์/หร�อกาลเทศึะในขณ์ะน�5น๓๓ . . คิวามิร.!ส�กในขณ์ะน�5น คิวามิร.!ส�กในขณ์ะน�5น (Your Own (Your Own

Feelings)Feelings) เชิ%นคิวามิร.!ส�กมิ��นใจในตนเอง ล�กษณ์ะอารมิณ์/ในขณ์ะคิ)ย

• บ)คิคิลท��ไมิ%ยอมิเป?ดเผยตนเอง และไมิ%ยอมิร�บฟ=งผ.!อ��น “คินประเภทน�5มิ�กชิอบเก9บต�วไมิ%ฟ=งคิ@าแนะน@าจากใคิร ย�ดมิ��นในตนเองส.ง มิ�ล�กษณ์ะจ)ดท��ไมิ%มิ�ใคิรร.!จะกว!าง จ)ดเป?ดเผยแคิบมิาก

เป?ดเผย

Open

จ)ดบอด Blind ตนเอง

ไมิ%ร.!บร�เวณ์

ปกป?ด

Hind

ไมิ%มิ�ใคิรร.!Unknown

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

ผ.!อ��นร.!

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

หน!าต%างผ.!ท��ไมิ%เป?ดเผยตนเอง และไมิ%ยอมิร�บฟ=งผ.!อ��น

• บ)คิคิลท��ร�บฟ=งผ.!อ��นแต%ไมิ%เป?ดเผยตนเอง บ)คิคิล“ประเภทน�5จะมิ�การปร�บปร)งตนเอง ท@าให!จ)ดบอดแคิบ”ลง แต%ก9ย�งเป*นคินเก9บต�ว จ�งท@าให!บร�เวณ์ปกป?ดกว!างข�5น

จ)ดบอด

Blind

ตนเองไมิ%ร.!

บร�เวณ์ปกป?ด Hind

ไมิ%มิ�ใคิรร.!UnKnown

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

ผ.!อ��นร.!

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

หน!าต%างผ.!ท��ร�บฟ=งผ.!อ��น แต%ปกป?ดไมิ%เป?ดเผยตนเอง

เป?ดเผย Open

• บ)คิคิลท��เป?ดเผยตนเองแต%ไมิ%ร�บฟ=งผ.!อ��น จ)ด“บอดจะกว!างข�5น ส%วนปกป?ดจะแคิบลง ”บ)คิคิลประเภทน�5จะเชิ��อมิ��นในตนเองส.ง

ตนเองไมิ%ร.!

ปกป?ด

Hind

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

ผ.!อ��นร.!

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

หน!าต%างผ.!ท��ไมิ%ร�บฟ=งผ.!อ��น แต%เป*นคินเป?ดเผย

จ)ดบอด Blind

เป?ดเผย

Open ไมิ%มิ�ใคิรร.!

Unknown

• บ)คิคิลท��ฟ=งผ.!อ��น และเป?ดเผยตนเอง จ)ดเป?ดเผยจะกว!าง“ข�5น

จ)ดท��ผ.!อ��นไมิ%ร.!จะแคิบลง บ)คิคิลประเภทน�5จะมิ�การปร�บปร)ง”ตนเอง เป*นท��พั�งปรารถนาของส�งคิมิ

ตนเองไมิ%ร.!

ปกป?ด Hindผ.!อ��นไมิ%ร.!

ผ.!อ��นร.!

ผ.!อ��นไมิ%ร.!

หน!าต%างผ.!ท��ร�บฟ=งผ.!อ��น และเป?ดเผยตนเอง

จ)ดบอด Blind

เป?ดเผย Open

Unknown

• สร)ปสร)ป การใชิ!หน!าต%างโจฮาร� เพั��อการเข!าใจตนเอง ได!ว%าa.ไมิ%มิ�ใคิรท��จะร.!จ�กตนเองได!อย%างถ%องแท!b.บ)คิคิลเปล��ยนแปลงบ)คิล�กล�กษณ์ะได!c.บ)คิคิลร�บร.!เก��ยวก�บตนแคิ% บร�เวณ์เป?ดเผย และบร�เวณ์ปกป?ด ซื่��งเป*นส%วนส@าคิ�ญท��บ)คิคิลใชิ!เป*นแนวทางในการแสดง

พัฤต�กรรมิของตนเอง บร�เวณ์ท�5งสองน�5 คิ�อ มิโนภาพัแห%งตน (Self

Concept) ๔ . นอกจาก“มิโนภาพัแห%งตน ท��” มิ�อ�ทธิ�พัลโดยตรงต%อ

พัฤต�กรรมิแล!ว ย�งมิ� คิวามิร.!ส�ก และ คิ%าน�ยมิ เป*นองคิ/ประกอบอ�ก“ ” “ ”

ด!วย๕ . ส��งท��มิ�อ�ทธิ�พัลทางอ!อมิต%อพัฤต�กรรมิ คิ�อ จ)ดบอด และจ)ดท��ไมิ%มิ�ใคิรร.!

• หมิายถ�ง การท��บ)คิคิลต�ดส�นการกระท@าของตนเอง โดยเปร�ยบเท�ยบพัฤต�กรรมิท��แท!จร�งของตนเอง ก�บพัฤต�กรรมิท��ส�งคิมิก@าหนดไว!• บ)คิคิลคิวรท@าการประเมิ�นตนเองตามิคิวามิ

เป*นจร�งจากข!อมิ.ลท��ปรากฏิ ท�5งข!อด�และข!อท��ต!องปร�บปร)ง ด�งท��ว%า ไมิ%มิ�ใคิรสมิบ.รณ์/“แบบ (Nobody Perfect)

๕๕ . . การประเมิ�นตนเองเพั��อการประเมิ�นตนเองเพั��อการพั�ฒนาการพั�ฒนา๕๕..๑ คิวามิหมิายของการประเมิ�น๑ คิวามิหมิายของการประเมิ�นตนเองตนเอง

• ผ.!ท��ร.!จ�กตนเองอย%างถ%องแท! จะมิ�คิวามิได!เปร�ยบเพัราะเมิ��อร.!ว%าตนเองเป*นเชิ%นไรในสายตาผ.!อ��น ก9จะน@ามิาพั�ฒนาให!ด�ข�5น• การประเมิ�นตนเองใชิ!หล�กแนวคิ�ดการประเมิ�น ๒ ด!าน คิ�อ การประเมิ�นตนเองใชิ!หล�กแนวคิ�ดการประเมิ�น ๒ ด!าน คิ�อ

๕๕..๒ แนวคิ�ดในการประเมิ�นตนเอง๒ แนวคิ�ดในการประเมิ�นตนเองเพั��อการพั�ฒนาเพั��อการพั�ฒนา

๕๕..๒๒..๑ การประเมิ�นส%วนด�๑ การประเมิ�นส%วนด�คิ�อ การประเมิ�นส%วนด� เพั��อน@าส%วนด�น�5นมิาพั�ฒนาให!ด�ย��งข�5น๕๕..๒๒..๒ การประเมิ�นส%วนท��ต!องปร�บปร)ง๒ การประเมิ�นส%วนท��ต!องปร�บปร)งคิ�อ การประเมิ�นส%วนท��เป*นข!อด!อย แล!วน@าข!อด!อยเหล%าน�5นมิาปร�บปร)งท@าให!ด�ข�5น

๕๕..๒๒..๑ การประเมิ�นส%วนด�๑ การประเมิ�นส%วนด� แบ%งออกได! ๔ ล�กษณ์ะ๑). สภาพัร%างกาย คิ�อ การมิ�ส)ขภาพัร%างกายแข9งแรงท@าให!ร.ปร%างหน!าตาด.ด� ส%งเสร�มิให!เก�ดคิวามิภาคิภ.มิ�ในตนเอง ท@าให!ส)ขภาพัจ�ต

ด�ท�5งย�งชิ%วยลดภาระคิ%าใชิ!จ%ายในการด.แลส)ขภาพั และประหย�ดเวลาในการหาหมิอ ๒). สภาพัจ�ตใจ คิ�อ การมิ�คิ)ณ์ธิรรมิ จร�ยธิรรมิและมิ��นคิงในจ�ตใจท��คิวรร�กษาไว!และพั�ฒนาให!ด�ย��งข�5น๓). สต�ป=ญญาและคิวามิฉลาดทางอารมิณ์/ คิ�อ คิวามิสามิารถทางคิวามิคิ�ด ว�เคิราะห/ หาเหต)ผล สร!างสรรคิ/ แก!ป=ญหา ๔). สภาพัทางส�งคิมิ คิ�อ การมิ�มิน)ษย/ส�มิพั�นธิ/ด� อย.%ร%วมิก�บผ.!อ��นได!

๕๕..๒๒..๒ การประเมิ�นส%วนท��๒ การประเมิ�นส%วนท��ต!องปร�บปร)งต!องปร�บปร)ง แบ%งออกได! ๔ ล�กษณ์ะ๑). สภาพัร%างกาย คิ�อ การมิ�ส)ขภาพัร%างกายอ%อนแอ หร�อสภาพัร%างกายไมิ%สมิบ.รณ์/ท@าให!เก�ดเป*นปมิด!อย บ)คิคิลจ�งต!องใชิ!จ�ตส@าน�กของการร.!ต�วในการประเมิ�นตนเอง เพั��อปร�บปร)งและพั�ฒนาตนเอง ๒). สภาพัจ�ตใจ คิ�อ การขาดคิ)ณ์ธิรรมิ จร�ยธิรรมิและคิวามิมิ��นคิงในจ�ตใจ เชิ%น ขาดคิวามิเมิตตา กร)ณ์า ละโมิบ ขาดคิวามิเชิ��อมิ��น ฯลฯ เราจ�งคิวรประเมิ�นและต�5งสต� เพั��อลด ละ เล�ก จะได!เป*นจ)ดเร��มิพั�ฒนา ๓). สต�ป=ญญาและคิวามิฉลาดทางอารมิณ์/ คิ�อ ไมิ%สามิารถคิ�ดได!ตามิ

ว�ยท��เหมิาะสมิ คิ�ดว�เคิราะห/ ส�งเคิราะห/ แก!ป=ญหา ไมิ%ได! ๔). สภาพัทางส�งคิมิ คิ�อ ขาดการมิ�มิน)ษย/ส�มิพั�นธิ/ อย.%ร%วมิก�บผ.!อ��นไมิ%

ได!

กระบวนการพั�จารณ์าตนเองเพั��อการกระบวนการพั�จารณ์าตนเองเพั��อการร.!จ�กตนเอง ร.!จ�กตนเอง

สร!างเสร�มิการพั�ฒนาตนสร!างเสร�มิการพั�ฒนาตน

บ)คิคิลใดๆบอกเรา

ด�

ไมิ%ด�

ขอบคิ)ณ์เขา

พั�จารณ์าคิ@าบอก

จร�ง

ไมิ%ไมิ%จร�จร�งง

ไมิ%ต!องไมิ%ต!องแก!ไขแก!ไขอะไรอะไร

ส��งท��ด�ท��ท��ไมิ%ไมิ%ด�ด�

ร�กษาไว!

ยอมิร�บ

แก!ไข

การพั�ฒนาตนเองให!เต9มิศึ�กยภาพัในท)กด!านน�5น บ)คิคิลจ@าเป*นต!องร.!จ�กและเข!าใจตนเองอย%างถ%องแท! ท�5งในด!านร%างกาย อารมิณ์/ คิวามิสามิารถในการเข!าส�งคิมิ โดยอาศึ�ยการศึ�กษาตนเองและประเมิ�นตนเอง เพั��อท��เราจะได!ประพัฤต�ปฏิ�บ�ต�ตนได!อย%างถ.กต!องเหมิาะสมิ เมิ��อต!องอย.%ร%วมิก�บบ)คิคิลอ��นในส�งคิมิ ถ!าสามิารถเข!าใจจะท@าให!เราเป*นผ.!ท��ร.!จ�กตนเอง และผ.!อ��นอย%างถ%องแท! ก9จะท@าให!บ)คิคิลเป*นผ.!ท��มิ�คิวามิส)ขในการด@าเน�นชิ�ว�ตและผลท��ตามิมิาคิ�อจะท@าให!ต�วเราและผ.!อ��นอย.%ร%วมิก�นได!อย%างมิ�คิวามิส)ข

สร)ปบทท�� ๕สร)ปบทท�� ๕