ANG MGA EPEKTO SA PAGSALI NG EKSTRA KURIKULAR (CASE, USC-THEATER GUILD, USC- DANCE TROUPE , USC-CHORISTERS)

NA GAWAIN NG TEACHERS EDUCATION NA MAG-AARAL.

Isang Proposal ng Pamanahong Papel na Iniharap

sa Lupong Paaralang Tersyarya

University of San Carlos

Lungsod ng Cebu

Bilang Bahagi sa mga

Gawaing Kailangan sa Pagpasa sa

Kursong Filipino 107

Pananaliksik sa Wika at Panitikan

Ipinasa Kay:

Avita Amora-Perez, MAEd. FLT

Mga Mananaliksik:

Acapulco, Cherry Mae O.

Cando , Jeramie Gale D.

Napalit , Charis G.

TALAAN NG MGA NILALAMAN

Pahina

Pamagat na Pahina i

Talaan ng Nilalaman ii

Talaan ng Figure iii

Kabanata

I. ANG SULIRANIN AT ANG SAKLAW NITO

Rasyunal 1

Sanligang Teoretikal-Konseptwal 3

Pagpapahayag ng Suliranin 5

Kahalagahan ng Pag-aaral 6

Saklaw at Delimitasyon ng Pag-aaral 7

Katuturan ng mga Talakay 8

II.KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL 9

A. Kaugnay na Literatura

B. Kaugnay na Pag-aaral

III. METODOLOHIYA

Desinyo ng Pananaliksik 15

Paksa at Populasyon 15

Kaligiran ng Pag-aaral 15

Instrumentong Gagamitin 16

Pamamaraan ng Paglikom ng Datos 16

IV. PAGLALAHAD AT PAGPAPAKAHULUGAN NG DATOS

Mga dahilan sa pagsali ng ibat ibang ekstra-kurikular na gawain 20

Mga benepisyong nakuha sa pagsali ng ibat ibang 21

ekstra-kurikular na gawain

Mga epekto sa pagsali sa ekstra-kurikular na gawain: 22

Positibo at Negatibo

Mga paraan sa tamang paggamit ng oras para sa 24

balanseng kurikular at ekstra kurikular ng mga mag-aaral.

V. LAGOM, KONKLUSYON AT REKOMENDASYON

Lagom 27

Kongklusyon 28

Rekomendasyon 29

Planong Programa sa mga Ekstra Kurikular na gawain sa buong taon 30

BIBLIYOGRAPIYA

A. Aklat 34

B. Pahayagan

C. Magasin

D. Tesis

E. Internet

Kabanata 1

ANG SULIRANIN AT ANG SAKLAW NITO

Rasyonale

Ang paaralan ang tumayong pangalawang tahanan kasi rito tayo tinuruan ng bagong

mga kaalaman at hinuhubog ang ating kakayahan at pag-uugali. Kapag narinig ang

salitang ito, kadalasan naiisip ng mga mag-aaral ang mga gawain tulad ng takdang

aralin, mga pasulit, proyekto at higit sa lahat ang puyat at pagod ang mararanasan.

Ngunit dito nahuhubog ang mga mag-aaral sa ibat ibang larangan ng siyensa,

matematika, wika at linggwistika.

Napaloob dito ang ibat ibang organisasyon kung saan nahuhubog ang iba pang

aspeto ng katauhan ng isang mag-aaral at ito ay tinatawag na ekstra kurikular na

gawain. Ito ang dahilan kung bakit hindi lamang intelektwal ang nakukuha ng mga mag-

aaral sa paaralan pati na rin ang pagkahasa sa kanilang talento, kakayahan at abilidad.

Sa Kolehiyo ng Edukasyon sa Unibersidad ng San Carlos ay may ekstra kurikular

na gawain. Tulad ng College of Education Student Organization (COEDSO) na kung

saan ang mag-aaral na sumali rito ay nagkaroon ng responsibilidad ang bawat isa sa

kanila at may obligasyon at may karapatan mag-organisa sa bawat aktibidad sa loob ng

Kolehiyo ng Edukasyon. May organisasyon naman na tinawag ng Communication

Society of Educators (CASE) na kung saan ang mga mag-aaral ay ipinamalas nila ang

kanilang talento at kakayahan.

2

Nabago ang pangalang FEMOrg. sa pamumuno ni G. Remmar Cabilla sa mungkahi

ni G. Arnel Cortes noong taong 2008. Naitayo ang pangalang Communication Arts

Society of Educators(CASE) sa kadahilanang, ang Filipino- English Major

Organization(Fem-Org.) ay inaakalang isang Female Organisasyon.

Hanggang ngayon, patuloy pa rin na buhay ang organisasyon ito. Nagkakaroon na

ito ng mga proyekto kagaya na pagtatayo ng bulletin board at pagkakaroon ng

Communication Arts Experience kung saan naipapamalas ang mga kakayahan at

talento ng bawat isa kagaya ng pag-arte, pagsayaw, pagkanta at iba pa. Hindi lang

nakapokus ang bawat isa sa kanila ang isang organisasyon kundi bukas ang kanilang

pusot isipan sa ibat iba pang ekstra kurikular na gawain tulad ng USC- Dance Troupe

(USC DT), USC- Theater Guild (USC-TG) at USC- Choristers, Special Education

Student Organization (SPEDSO),Music, Arts , Physical Education and Health Student

Organization(MAPEHMSO), General Education Curriculum Student

Organization(GCSO), Science and Math Organization(SMED).

Ang ekstra-kurikular ay mga aktibidad o gawain na hindi saklaw ng kurikulum ng

paaralan. Inilalaan dito kadalasan ang sakripisyo sa oras at pagod na hindi saklaw sa

aktwal na pag-aaral ng mga mag-aaral. Sa pamamagitan nito, maaaring magkaroon ng

mga mabuti o masamang epekto ang mga ekstra kurikular na gawain ang mga mag-

aaral sa kanilang buhay akademiko.

3

Nararapat lamang na bigyang impormasyon ang mga mag-aaral sa kolehiyo tungkol

sa ibat ibang ekstra kurikular na gawain sa bawat organisasyon lalo na sa mga may

balak sumali sa napiling organisasyon na sasalihan.

Ang layunin ng pamanahong papel na ito ay nalaman ang mga epekto sa pagsali ng

mga mag-aaral na kumuha ng degree na Communication Arts , Special Education ,

Mapeh , Montessori, General Education , Science and Math kung ito ba ay nakabubuti o

nakakasama . At masagot ang mga ang mga tanong na binigay sa mga respondente, at

nagkaroon ng isang Planong Programa sa mga ekstra kurikular na gawain sa buong

taon.

Sanligang Teoritikal- Konseptwal

Napagsikapan ng mga mananaliksik na alamin ng mga epekto ng ekstra

kurikular nito. Nakuha ang mga datos kung saan ang mga mananaliksik ay gumamit

ng ibat ibang teorya na ayon kay Howard Gardner. Ang teorya na ito ay ang Multiple

Intelligences: 1. Verbal 2.Logical 3. Visual 4.Musical 5.Interpersonal 6. Intrapersonal

7. Naturalist 8. Existentialist 9. Bodily Kinesthetic na kung saan bawat isa nito ay

may deskripsyon at doon malalaman kung anong intelligence kasapi yong mag-

aaral. Kadalasan, ang isang mag-aaral ay nakikibahagi sa tatlo o kayay apat na

karunungan(qtd.Villafuerte.2008).

Sa pagsali ng maraming mga organisasyon ay nangangailangan ng malakas at

matibay na kalusugan.

4

Sa Multiple Intelligence ayon kay Howard Gardner every person has atleast nine intelligences 1. Verbal 2.Logical 3. Visual 4.Musical 5.Interpersonal 6. Intrapersonal 7. Naturalist 8. Existentialist 9. Bodily Kinesthetic (Villafuerte.2008)

Ayon sa HealthToday na magasin noong Setyembre 2009 TIP: Being physically active for atleast 30mins everyday, avoiding sugary drinks, and limiting consumption of high calorie foods, especially those low in fiber and rich in fat added sugar will help cut your risk developing cancer (ROMA.2009).

Figure 1. Teoretikal-Konseptwal na balangkas

5

Pagpapahayag ng Suliranin

Ang pamanahong papel na ito ay naglayon na natuklasan ang mga epekto sa mga

ekstra kurikular na gawain sa mga mag-aaral ng Unibersidad ng San Carlos, saklaw

nito ang Communication Arts , Special Education , Mapeh , Montessori, General

Mga Gawaing Ekstra Kurikular ng mga mag-aaral ay : Communication Arts Society of Educators(CASE0), USC- Dance Troupe (USC DT), USC- Theater Guild (USC-TG) at USC- Choristers, Special Education Student Organization (SPEDSO),Music, Arts , Physical Education and Health Student Organization(MAPEHSO), General Education Curriculum Student Organization(GCSO), Science and Math Organization(SMED)

Mga dahilan kung bakit sumasali ang mga mag-aaral sa mga ekstra kurikular ng gawain;

Mga epekto sa pagsali sa organisasyon sa pag-aaral ng mga mag-aaral;

Mga benepisyong matatanggap ng mga mag-aaral sa pagsali ng ekstra kurikular na gawain;

Mga paraan sa tamang paggamit ng oras para sa balanseng kurikular at ekstra kurikular.

Planong Programa sa mga Ekstra Kurikular na Gawain sa buong taon.

Education , Science and Math sa taong 2008-2011. Sinubukan mga mananaliksik na

tuklasin ang mga mabuti o masamang epekto sa mga respondente. Ito ay nagbigay ng

impormasyon ukol sa ekstra kurikular na gawain sa kolehiyo at layuning sinagot at

natugunan ang sumusunod na tanong:

1. Mga dahilan kung bakit sumasali ang mga mag-aaral sa mga ekstra

kurikular na gawain;

2. Mga epekto ng pagsali sa organisasyon sa pag-aaral ng mga mag-aaral;

3. Mga benepisyong matatanggap ng mga mag-aaral sa pagsali sa mga

ekstra kurikular na gawain;

4. Mga paraan sa tamang paggamit ng oras para sa balanseng kurikular at

ekstra kurikular ng mga mag-aaral.

6

Kahalagahan ng Pag-aaral

Ang pamanahong papel na ito ay ginawa ng mga mananaliksik upang mas

madaling maintindihan ang mga epekto sa pagsali ng ibat ibang ekstra kurikular

na gawain. Ito ay naging gabay ng mga mananaliksik upang maging tagumpay

ang pag-aaral na ito. Mahalaga ito sa mga sumusunod:

Puno ng organisasyon- Sa pagtatayo ng organisasyon at pagbubukas sa

lahat ng mga mag-aaral upang lalo na mapaunlad ang kanilang talent at

kakayahan.

Tagapayo nga organisasyon- Sa pagpapatuloy ng suporta at pagbibigay

patnubay sa mga sumaling mag-aaral.

Magulang- Sa aming mahal sa buhay na patuloy nagbibigay lakas at

inspirasyon upang lalo naming mapabuti, mapahusay at mapaunlad an

gaming kakayahan sa paggawa ng pamanahong papel na ito.

Mag-aaral Sa kanilang pusot isipan na sumali sa ibat ibang ekstra

kurikular na gawain upang lalo na mapaunlad ang kanilang talent at

kakayahan na kasama sa kanilang pag-aaral.

7

Saklaw at Delimitasyon ng Pag-aaral

Piling estudyante lamang ng Communication Arts , Special Education , Mapeh ,

Montessori, General Education , Science and Math ang saklaw sa pag-aaral na ito.

Mga magaaral na kasali sa mga ekstra kurikular na gawain sa kanilang

organisasyong sinalihan. Hindi na sakop sa pag-aaral ang kanilang kuwento na

napagdaanan nila. Ang pokus lang ng mga mananaliksik ay pagkuha ng mga epekto

sa pagsali nang mga mag-aaral na ibat ibang organisasyon tulad ng

Communication Arts Society of Educators(CASE), USC- Dance Troupe (USC DT),

USC- Theater Guild (USC-TG) at USC- Choristers, Special Education Student

Organization (SPEDSO),Music, Arts , Physical Education and Health Student

Organization(MAPEHMSO), General Education Curriculum Student

Organization(GCSO), Science and Math Organization(SMED) at ang mga

respondente ng mga mananaliksik ay kumuha sa degree na Communication Arts ,

Special Education , Mapeh , Montessori, General Education , Science and Math.

Ang iba pang aspeto bukod sa kanilang pag-aaral na maaring naapektuhan na

kanilang pagsali sa mga gawaing tulad ng relasyon sa pamilya, kaibigan,

panampalataya, at iba pa ay hindi na tinalakay sa pag-aaral na ito.

Bagamat nagbigay ng pahapyaw na pagtalakay ay nakapokus lang ito sa

implikasyon ng paging isang aktibong mag-aaral at hindi pinalawak ang mga detalye

pagdating sa mga emosyon na aspeto bunga ng kanilang ibat ibang karanasan ng

kanilang buhay.

8

Katuturan ng mga Talakay

Ekstra kurikular. Mga aktibidad o gawain na hindi saklaw sa kurikulum ng

pag-aaral na nasasakop sa paaralan.

Organisasyon. Grupo ng mga tao na may gustong maipakita ang

kanilang kakayahan at talento.

Time Management. Upang magamit na maayos ang oras sa pagsali ng

organisasyon.

Dance Troupe. Para sa may kakayahan na marunong sumasayaw.

Theater Guild. Isang organisasyon ng mga mag-aaral na inaasahang

magaling umarte.

Chorister. Isang organisasyon para sa mahilig at may kagalingan sa

pagkanta.

Mga Mananaliksik. Ang kahalagahan ng pag-aaral na ito sa mga mananaliksik ay ito ang nagsilbing gabay nila sa mga susunod na

pananaliksik.

Kabanata 2

KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL

Kaugnay na Literatura

Inilahad sa kabanatang ito ay mga kaugnayang pag-aaral at literatura na

umugnay sa pamanahong papel ng mga mananaliksik. Ang mga impormasyong

nakalap ng mga mananaliksik ay nakatulong sa paggawa ng mga datos sa mga

mananaliksik.

Maraming kabataang aktibo sa ibat ibang larangan katulad ng organisasyon na

Communication Arts Society of Educators, USC Theatre Guild, USC Dance Troupe,

Special Education,lalo na ang mga estudyante at kailangang nila ng suporta sa kanilang

pamilya, kaklase, guro at kaibigan para maging tama ang kanilang ginawa. Kailangan

nila ng gabay sa kanilang mga nakakatanda. Napakalaking tulong ang paggabay sa

kanila para maging produktibo sila sa hinaharap.

Isang susi ang pagsali sa ibat ibang organisasyon tulad ng Communication Arts

Society of Educators, USC Theatre Guild, USC Dance Troupe, Special Education, at

iba pang kasapi sa Teacher Education na organisasyon na tumulong at humubog sa

kanilang kakayahan at talento. Ayon sa kamakailan na pag-aaral ni Nellie Mae

Education Foundation(2009.Internet), ang kabataan na mahilig sumasali sa mga gawain

ay nakikipaghalubilo at mararamdaman ang napipintanging tagumpay,kakayahan at

self-esteem(qtd.Scholastics.Inc).

10

Ayon kay Paul Essert(1971),Institution must be the agencies rather than the controlling centers of personality expressions.

Ang institusyon ang humubog sa personalidad ng tao sa karapatdapat na

edukasyon na nalalaan sa kanila. Ang paghubog ng bawat personalidad at mga

ninanais iangkop sa mga patnubay at limitasyon ng isang ahensya. Sa loob ng isang

institusyon ay may ibat ibang organisasyong napaloob.

Ayon kay William Werther,et.al(1971),

Organizations are the most innovative social arrangement of our age and civilization.

Ang organisasyon ay isa sa pinakamabuting likha upang bigyang halaga ang

ibat ibang indibidwal ayon sa kanilang kakayahan at katangian. Dito nalaman ang mga

talento, kakayahan, interes, at mithiin na gustong makamit ng isang mag-aaral sa

pagsali sa ibat ibang organisasyon. Nais nitong mahubog ang bawat natatagong

talento ng bawat isa upang magamit at maipapamalas sa ibang tao. Ito ay tinatawag na

Character Building na

Ayon kay Rombokas.(1999),

A myriad of components contribute to the reason why extracurricular

activities benefit students academically. One of these reason is that

students learn character building lessons that they can apply to their

lives.

Ito ang paghubog sa katauhan ng isang tao ay isa sa mga benepisyo ang pagsali

sa mga ekstrakurikular na gawain. May magandang epekto sa akademik ng isang mag-

aaral dahil nagamit niya ang disiplina at katangian sa kanyang buhay. Ang mga gawain

katulad ng musika at teatro ay isang lang sa mga gawain kung saan nagamit ng mag-

aaral ang disiplina sa kanilang sarili at sa kanyang buhay bilang

11

estudyante. Dahil sa pagkaroon nito nahubog din ang kanilang kakayahan(qtd.Hollrah,

Rachel).

Ayon naman kay Matt Craft.(1999):

Through extracurricular activities students life skills that benefit their

studies.

Sa pamamagitan ng pagsali sa mga ekstra kurikular na gawain, ang isang mag-

aaral ay marunong gumamit sa kanyang oras sa paging kasapi ng isang organisasyon

at bilang mag-aaral dapat matamo niya ang kanyang mga tungkulin at responsibilidad.

Tumulong din ito sa bawat isa dahil natuto ang mag-aaral sa paging masinop(qtd.Hollrah,

Rachel). Dahil sa ganitong ugali nabuo ang pundasyon ng Multiple Intelligences ni

Howard Gardner sa kanyang aklat na Frames of Mind, ang pagkaroon ng pitong

batayang intelligences bagamat may nagsasabing itoy naragdagan ng dalawa pa kung

kayat nabuo ang siyam na uri.

Marami ang napabilib sa inimungkahi ni Gardner kasi hindi inaakala na maari

pala ang isang guro na nakaturo sa ibat ibang pamamaraan kung saan nabahagi ang

siyam na Multiple Intelligence(qtd.Villafuerte.2008). Kapag ang isang guro ay nagtuturo,

dapat turuan niya ang mag-aaral na magkaroon ng positibong pananaw sa karanasang

edukasyon kung saan nakatulong ito sa sarili upang makahanap ng solusyon. Sa

pamamagitan nito,hindi na takot humarap sa madla ang mag-aaral upang naipabahagi

ang talento at kakayahan.

12

Ayon kay Rombokas.(1995),

Participation in extracurricular activities enhances both the intellectual

and social development of students.

Ang pakikilahok sa mga ekstrakurikular na gawain ay nakatulong upang

mapalawak ang intelektwal na karunungan at pakikihalubilo ng mga mag-aaral.

Idinagdag pa niya ang mag-aaral sa sumasali sa ekstrakurikular ay mas nakakuha ng

mataas na marka kaysa mag-aaral na hindi sumali sa mga ekstrakurikular na

gawain(qtd.Hollrah, Rachel).

Ayon kay Erin Fowkes.(1999),

Not only do extracurricular activities help students that are already successful in

school to further excel, they also help students that are at risk of dropping or

flunking out to remain school

Ang pagsali sa ekstrakurikular na Gawain ay nakatulong upang ipatuloy sa pag-

aaral ang isang mag-aaral. Dahil naging inspirasyon niya ito at motibasyon upang

magkaroon ng magandang marka para ipatuloy niya ang pagsali nito.Naaayon ito sa

kanilang organisasyong sinalihan, sapagkat ang mga mag-aaral ay nangangailangan ng

matibay na kalusugan. (qtd.Hollrah, Rachel)

Sinabi naman ni G. Jeslie Lapus.(2009)

The quality of health of the pupils determines their academic performance. Not

many realize their huge impact on the physical and mental development of

children, their school performance and ultimately their quality of life.

Napakaimportante ang kalusugan ng mag-aaral para pang-akademikong

performance.Ito ang nagbigay lakas at sigla sa pang-araw-araw na gawain. Kung may

maayos at masiglang pangangatawan ang bawat mag-aaral dito sila malayang nakapili

sa gustong organisasyon na sila ay napabilang.

13

Ayon kay Fowkes.(1999)

"Students learn how to compromise and work in a group. Extracurricular activities

also allow students to meet and interact with peers that may not be within their

close group of friends.

Ang pagsali sa ekstra kurikular na gawain ay nakatulong upang maging socially

engaged ang mga mag-aaral dahil hindi lang sa pagbasa ng aklat natuto ang isang

mag-aaral pati na rin sa ibang tao, hindi lang sa kanyang mga malalapit na kaibigan pati

na rin sa mga taong nakakahalubilo niya sa pagsali ng ekstra kurikular na

gawain(qtd.Hollrah, Rachel).

Ayon kay Lama, Dalai (c.2011)

Our greatest duty and our main responsibility are to help others.

Ang pangunahing responsibilidad bilang kasapi ng isang organisasyon ay ang

makatulong sa kapwa tao at ibahagi ang kanilang talento at kakayahan. Sa bawat

ekstra kurikular na gawain ay nagkaroon ng pagkakataon ang bawat isa upang

makatulong sa ibang tao.

Ayon kay McCleland,David.(1964)

Leadership takes a strong personality with a well developed positive ego.

Ito ay nagbigay daan sa mag-aaral upang maging maisanay at maibahagi ang

kanilang kakayahan. Sa pamamagitan ng palaging sinasanay ang sarili mga tao at

ibang gawain ng sa ganoon maging matibay at nagbigay lakas-loob sa kanilang sarili.

(qtd. Blake Robert,et.al)

14

Kaugnay na Pag-aaral

Ayon kay Kho.(1982),

A basic need for educational administration and supervision is to improve continually to keep pace with a rapidly changing society of which schools area

part. It is the responsibility of those who are concerned with educational programs to re-examine their administrative policies and practices constantly to conform to growing educational needs.

Ang administrasyon ay responsable upang ayusin at bigyang oras ang pagbasa

at pag-aaral sa mga gawain upang mas lalo pang mapaunlad ang kaalaman. Dapat din

nilang pag-aralan ang mga makabagong estratehiya sa pagtuturo at mga gawain upang

bigyang halaga ang mga kakayahan ng mag-aaral.

Ayon kay Villamor Gonzales . (1985)

Leadership, a critical management skill, is the ability to motivate a group

of people toward a common goal.

Ang pag-aaral na ito ay tungkol sa isang organisasyon kung saan ang mga

kabataan ang karamihang kasali. Dito nahubog ang kanilang talento, katauhan at ang

kanilang mithiin upang magkaroon ng mabuti at masayang lipunan. Tinuruan ang mga

kabataan na maging pangulo at mabuting ehemplo sa kanyang pamayanan para

mapalaganap at ibahagi ang kanilang talento at kakayahan sa lahat ng sangkatauhan.

Mahalaga ang pag-aaral na ito dahil bibibigyang diin ang presensya ng isang

organisasyon sa sistema ng isang tao upang malinang ang kanyang kakayahan tungo

sa mabuti at maayos na lipunan na kanyang ginalawan.

Kabanata III

METODOLOHIYA

Desinyo ng Pananaliksik

Sa pamanahong papel na ito ay tinangkang ilarawan at kinuha ang dahilan ,

benepisyo , epekto at paraan ng pagsali sa mga ekstra kurikular na gawain sa unang

taon hanggang ikaapat na taon sa Kolehiyo ng Edukasyon sa Unibersidad ng San

Carlos. Gamit ang disenyo na pamaraang deskriptibo at pag-aanalisa sa bawat puna

na kanilang mga sagot .

Paksa at Populasyon

Ang napiling respondente ng pag-aaral na ito ay ang mga mag-aaral ng College of

Education students ng University of San Carlos mula sa unang taon hanggang sa

ikaapat na taon. Piling organisasyon na nabibilang sa College of Education ay kasali sa

pananaliksik na ito katulad ng Communication Arts Society of Educators (CASE),

Special Education Student Organization (SpEdSo), Music Arts Physical Education and

Health Student Organization(MAPEHMSO), General Education Curriculum Student

Organization(GCSO), Science and Math Organization(SMED).

Kaligiran ng Pag-aaral

Isinagawa ang pag-aaral na ito ayon sa disenyo ng pamaraang deskriptibo at

pag-aanalisa na pananaliksik. Inilarawan sa pananaliksik na ito ang mga epektong

16

naidulot, masama man o mabuti sa mag-aaral na nabibilang sa Kolehiyo ng

Edukasyon na sumali sa mga ekstra kurikular na gawain.

Instrumentong Gagamitin

Ito ay isinagawa sa pamamagitan ng sarbey kwestyuner upang malaman ang

mga epekto sa pagsali sa mga ekstra kurikular na mga gawain. Naghanda ng sarbey

ang mga mananaliksik upang makuha ang mga datos na kailangan at mga detalye

upang mapatibay ang pananaliksik.

Pamaraan ng Paglikom ng Datos

Sa pamanahong papel na ito ay ang paglahad ng mga epekto sa mga mag-aaral

sa pagsali sa ibat ibang ekstra kurikular na gawain sa mga mag-aaral ng Kolehiyo ng

Edukasyon sa Unibersidad ng San Carlos. Ito ay hindi nangangailangan ng mga

numerikal na datos sa paglarawan ng mga impormasyon. Inaasahang nakuha ng mga

mananaliksik ang wastong pagsuri at pag-aanalisa ng mga nalikom na datos mula sa

mga sagot ng mga respondente. Gumawa ang mga mananaliksik ng mga sulat upang

makalap ang mga datos na ginamit. Ibinigay ito sa mga tagapamahala ng

Departamento ng Edukasyon sa Unibersidad ng San Carlos para malaman nila na may

ginawang pamanahong-papel. Pagkatapos naipasa ay naisagawa na ng sarbey ang

mga mananaliksik sa pamamagitan ng pagpunta sa ibat ibang klasrum at humingi ng

pahintulot sa guro upang gumawa ng sarbey sa kanyang mag-aaral. Humingi ang

mananaliksik ng ilang minuto sa kanyang klase para isagawa ang pananaliksik at

17

kinakailangan na sagutan ang mga hinihinging impormasyon.Binigyan ng panahon ang

mga mag-aaral upang sagutin ang mga katanungang na nasa sarbey kwestyuner.

Linikom ng mga mananaliksik ang lahat ng mga datos at pagkatapos ay ginawan

ng isang pie graph ang bawat katanungan na makikita sa sarbey kwestyuner.Gumamit

ng formula ang mga mananaliksik upang makuha ang bahagdang interpretasyon sa

bawat pie graph. Sa baba ng mga pie graph ay binigyang kahulugan at inalisa ng mga

mananaliksik ang mga ito. Pagkatapos, ay iniugnay ng mga mananliksik ang mga

nakuhang datos sa mga pag-aaral at literatura na makikita sa kabanata dalawa(2)

upang pagtibayin ang mga nakuhang datos.

Bilang ng Sagot ng mga Mag-aaral sa bawat tanong

(maliban sa ikaapat na tanong)

X 100= Bahagdan ng Sagot ng mga Mag-aaral

Bilang ng mga Mag-aaral na Sumagot

Kabanata IV

PAGLALAHAD AT PAGPAPAKAHULUGAN NG DATOS

Matapos ang masigasig na pangangalap ng datos ng mga mananaliksik, sa

tulong ng mga respondente sa sarbey na isinagawa, narito ang mga datos na napag-

alaman gamit ang pie graph. Ito ay nagbigay ng impormasyon ukol sa ekstra- kurikular

na gawain sa kolehiyo ng Edukasyon sa Unibersidad ng San Carlos at layuning sinagot

at natugunan ang sumusunod na tanong:

1. Mga dahilan kung bakit sumasali ang mga mag-aaral sa mga ekstra

kurikular na gawain;

2. Mga epekto ng pagsali sa organisasyon sa pag-aaral ng mga mag-aaral;

3. Mga benepisyong matatanggap ng mga mag-aaral sa pagsali sa mga

ekstra kurikular na gawain;

4. Mga paraan sa tamang paggamit ng oras para sa balanseng kurikular at

ekstra kurikular ng mga mag-aaral.

19

Talahanayan Blg 1 Mga dahilan ng pagsali sa ibat ibang ekstra kurikular

Mga dahilan ng pagsali sa ibat ibang ekstra kurikular

Tally

makalakbay 11

makipagkaibigan 42

Makapagbigay lakas loob 24

karanasan 72

Others(specified) 45

Resulta sa dahilan ng pagsali ng ibat ibang ekstra kurikular.

Graf 1

Fig. 1 Resulta sa pagsali ng ibat ibang ekstra-kurikular na gawain

20

8%

32%

18%55%

34%

makalakbay

makipagkaibigan

makapagbigay lakas-loob

karanasan

other(required )

Inalam ng mga mananaliksik ang dahilan kung bakit sumasali ang mga mag-

aaral sa mga ekstra kurikular na gawain. Buhat sa sagot ng mga respondente, nabatid

ng mga mananaliksik na sa Isangdaan tatlumput lima (135) na mga mag-aaral,walong

bahagdan (8%) ang sumagot na sila ay nakalakbay,Tatlumput dalawa bahagdan (32%)

ang makipagkaibigan,labing-walong bahagdan (18%) nakapagbigay lakas-

loob,limamput limang bahagdan (55%) karanasan at ang iba o others ay tatlumput

apat na bahagdan (34%) na may sagot na required. Ayon sa nakuhang datos ang

dahilan sa pagsali ng mga mag-aaral sa mga ekstra kurikular na gawain ay upang

magkaroon sila ng mga karanasan. Dito nakita na sa Isangdaan tatlumput lima (135)

na respondente ay limamput limang bahagdan (55%) ang sumagot at pumili sa dahilan

na makakuha o magkaroon ng karanasan.

Tama ang konsepto ni Rombokas.(1999) na may magandang epekto sa

akademik ng isang mag-aaral dahil nagagamit niya ang disiplina at katangian sa

kanyang buhay. Ang mga karanasan na ito ang siyang bumubuo sa isang tao kung

saan nagagamit ng mag-aaral ang disiplina sa kanilang sarili at sa kanyang buhay

bilang estudyante. Sa pamamagitan nito, naging responsable at independent.

21

Talahanayan Blg.2 Mga benepisyong nakuha sa pagsali ng ibat ibang ekstra kurikular

19%9%14%

60%

20%

m akapu n ta sa iba't iban g lu garlibren g m atriku la

n adaragdagan an g m atriku lam akatu lon g sa ibang m ag-aaral

Mga benepisyong nakuha sa pagsali ng ibat ibang ekstra kurikular

Tally

Makapunta sa ibang lugar 25

Libreng matrikula 12

Nadagragdagan matrikula 19

Makatulong sa ibang tao 78

Others (activities o gawain) 26

Resulta sa mga benepisyong nakuha sa pagsali ng ibat ibang ekstra kurikular.

Graf 2

Fig.2 Resulta sa benepisyong nakuha ng pagsali sa ekstra-kurikular na gawain

22

Inalam ng mga mananaliksik ang dahilan kung bakit sumali ang mga mag-aaral

sa mga ekstra kurikular na gawain ng mga mag-aaral. Buhat sa sagot ng mga

respondente, nabatid ng mga mananaliksik na sa Isangdaan tatlumput lima (135) mga

mag-aaral, labing-siyam na bahagdan (19%) na respondente na may sagot na

70%33% positibo

negatibo

makapunta sa ibat ibang lugar , siyam na bahagdan (9%) libreng matrikula ,Labing-

apat na bahagdan (14%) naragdagan ang matrikula, animnapung bahagdan(60%) ang

nakatulong sa ibang mag-aaral. May dalawampung bahagdan (20%) ang may sagot na

other (activities o gawain).

Tama ang konsepto ni Dalai Lama na ang bawat kasapi ng isang organisasyon

ay nakapagbibigay tulong sa kapwa tao. Sa isang ekstra kurikular na gawain ay

nagkakaroon ng pagkakataon ang bawat kasapi na makatulong at makapagbahagi ng

kanyang talento at kakayahan.

Talahananayanan Blg. 3 Mga epekto na nakuha sa pagsali ng ibat ibang ekstra

kurikular na gawain: Positibo at Negatibo.

Resulta sa mga epekto na negatibo at positibo sa pagsali ng ibat ibang ekstra kurikular.

23

3. Mga epekto sa pagsali sa ekstra-kurikular na gawain: Positibo at Negatibo

Mga epekto na nakuha sa pagsali ng ibat ibang ekstra kurikular na gawain: Positibo

at NegatiboTally

Positibo 178

Negatibo 113

Fig.3 Resulta sa epekto sa pagsali sa ekstra-kurikular na gawain: Positibo at Negatibo

Inalam ng mga mananaliksik ang epekto ng pagsali sa organisasyon sa pag-

aaral ng mga mag-aaral. Buhat sa sagot ng mga respondente, nabatid ng mga

mananaliksik na sa Isangdaan tatlumput lima (135) mga mag-aaral, Pitumpung

bahagdan (70%) na positbo ng epekto at tatlumput tatlong bahagdan (43%) na

negatibo na epekto.

Ang mga positibong epekto ay ang mga sumusunod:

Respondente1: Nalalaman ko na hindi ako isang ordinaryong estudyante sa paaralang

ito.

Respondente 5: Pagpapalitan ng ideya, professional growth, magandang

pagsasamahan.

Respondente 11: Mas marami kang taong makikilala at maging mas responsable.

Respondente32: Helping and promoting the organization, to learn interpersonal and

intrapersonal skills.

24

Respondente 33: I was able to measure my capacity as an ordinary individual, I have

proven to everyone my work.

Ang mga negatibong epekto ay ang mga sumusunod:

Respondente 50: Nakadisturbo sa aking pagtulog dahil ang programa na kanilang

isinasagawa ay nasa Sabado at Linggo na nasa araw ng aming

pamilya.

Respondente 85: Komplikado ang oras paminsan-minsan at nakakapagod ang mga

seminar.

Respondente 94: Hindi masyadong organisado ang organisasyong ito.

Respondente 100: Mas napaglaanan ko ng oras ang organisasyon kaysa pag-aaral.

Respondente 103: Naragdagan ang aking problema sa pagtitimbang o balanse sa aking

oras.

4. Mga paraan sa tamang paggamit ng oras para sa balanseng kurikular at ekstra

kurikular ng mga mag-aaral.

Batay sa nakalap na datos nakita ng mga mananaliksik na kinakailangan na

magkaroon ng time management ang bawat isa upang maipagsabay ang pag-aaral at

ang aktibong pagsali sa mga ekstra kurikular na gawain. Mailahad ng mga mananaliksik

ang mga paraan na maaring makatulong sa mag-aaral ang posibleng paraan ng

tamang paggamit sa oras para magkaroon ng balanseng kurikular at ekstra kurikular ng

mga mag-aaral na ayon sa konsepto ni Covey, Stephen R.(1994) na:

First generation: reminders based on clocks and watches, but with computer implementation possible; can be used to alert a person when a task is to be done.

Second generation: planning and preparation based on calendar and appointment books; includes setting goals.

25

Third generation: planning, prioritizing, controlling (using a personal organizer, other paper-based objects, or computer or PDA-based systems) activities on a daily basis. This approach implies spending some time in clarifying values and priorities.

Fourth generation: being efficient and proactive using any of the above tools; places goals and roles as the controlling element of the system and favors importance over urgency.

Ito ang posibleng paraan sa mga mag-aaral na may kakulungan sa pagbalanse

sa oras na pinagsabay ang kanilang pag-aaral at pagsali sa ekstra kurikular na

gawain. Ito ang posibleng paraan upang matamo ang tamang pagbalanse sa

kanilang oras para mga gawaing mag aaral at sa mga gawain para sa ekstra

kurikular na sinalihan.

POSEC method- POSEC is an acronym for Prioritize by Organizing, Streamlining, Economizing and Contributing.

The method dictates a template which emphasizes an average individual's immediate sense of emotional and monetary security. It suggests that by attending to one's personal responsibilities first, an individual is better positioned to shoulder collective responsibilities.

Inherent in the acronym is a hierarchy of self-realization which mirrors Abraham Maslow's "Hierarchy of needs".

1. Prioritize - Your time and define your life by goals.2. Organizing - Things you have to accomplish regularly to be successful. (Family and Finances)3. Streamlining - Things you may not like to do, but must do. (Work and Chores)4. Economizing - Things you should do or may even like to do, but they're not pressingly urgent. (Pastimes and

Socializing)5. Contributing - By paying attention to the few remaining things that make a difference. (Social Obligation.)

Ito ay isang acronym na sa bawat salita na nireprensentahan sa bawat titik ay

may ispesipikong batayan na gawain o layunin na dapat matamo upang maipagsabay

ang mga gawain sa magandang ayos o organisa ang bagay na gawain at sa

pamamagitan na paraan na ito, madaling matapos ang gawain na ginagawa.

Kabanata V

LAGOM , KONGKLUSYON at REKOMENDASYON

Lagom

Ang pamanahong papel na ito ay ipakita ang mga posibleng epekto ng pagsali

sa ibat ibang ekstra-kurikular na gawain, mga dahilan sa pagsali at benepisyong

natanggap ng mga mag-aaral sa aspeto ng edukasyon. Base sa disenyong deskriptibo

at pag-aanalisa ang pananaliksik na ito. Nagsagawa ng sarbey ang mga mananaliksik

bilang bahagi ng pangangalap ng datos. Isandaan at tatlumput-lima (135) ang

respondent nakalap sa Kolehiyo ng Edukasyon ng Unibersidad ng San Carlos.

Ang dahilan na karamihan sa mga respondenteng sagot ay ang karanasan

sapagkat ang karanasan ay mahalaga. Dahil ito ay nagbigay oportunidad na maipakita

at maipamalas ang kanilang kakayahan at talento.

Batay sa nalikom na sagot sa mga respondente karamihan sa kanila ang

sumagot na makatulong sa ibang tao dahil gusto ng mga mag-aaral na ibahagi ang

kanilang libreng serbisyo sa ibang tao na walang hininging kabayaran.

Napag-alaman ng mga mananaliksik na marami ang respondente sumagot sa

positibong epekto dahil narasanan ng mga respondente ang pagbabago sa kanilang

buhay. Kung saan sinabi sa kanilang sagotang papel na may ibat ibang magandang

epekto ang pagsali sa ekstra kurikular na gawain. Maliit ang nakuhang bahagdan sa

negatibong epekto kaysa positibong epekto.

27

Higit sa lahat napag-alaman ng mga mananaliksik ang posibleng paraan na makatulong

sa pagbalanse ng kanilang oras para sa mga respondenteng sumagot na may

problema sa paggamit ng oras.

Konklusyon

Batay sa mga natamong datos at impormasyon, ang mga mananaliksik ay

nagwakas sa mga sumusunod na kongklusyon:

Napag-alaman na mas malaki ang bahagdang nakuha sa resulta ng dahilan sa

pagsali ng ekstra kurikular na gawain ay ang karanasan. Sa kadahilanang, ang

karanasan ay yaong bumubuo sa isang tao. Batay sa resultang nakalap ng mga

mananaliksik, mahalaga sa mga respondente ang karanasan kasi natutuhan ng mga

mag-aaral ang bawat halaga ng pangyayari sa buhay.

Ang benepisyong nakuha sa pagsali ng ekstra kurikular ay makatulong sa ibang

tao. Sapagkat pinahalagahan ng mga respondente ang pagbahagi ng libreng serbisyo

upang tulungan ang mga nangangailangang sa kapwa mag-aaral o tao. Ayon sa resulta

ng mga sagot na nakuha ng mga mananaliksik, mahalaga ang pagtulong sa ibang tao

dahil sa kaunting paraan na kanilang binahagi ay naranasan ng mga mag-aaral na

pinahalagahan ang pagiging matulungin sa kapwa. Bunga nito, lumabas ang naging

dahilan sa pagsali ng ekstra kurikular na gawain kung saan hindi ito makalimutan ng

mga respondente.

28

Mahalagang malaman na ang pagsali sa ekstra kurikular na gawain ay nagdulot

ng positibo at negatibong epekto sa mga mag-aaral dahil ito ay nagbibigay hulwaran sa

mga mag-aaral na gustong sumali sa mga ekstra kurikular na gawain. Naging

batayan ang nakuhang datos para malaman ng mga mag-aaral ang magandang epekto

sa pagsali ng ekstra kurikular na gawain. Ito ay nagbibigay ideya kung saan mali ang

iniisip ng karamihan sa mag-aaral ng Teacher Education na ang pagsali sa ekstra

kurikular ay hindi kasali sa kanilang akademikong pag-aaral.

Nahinuha ng mga mananaliksik na mahalaga ang pagkaroon ng time

management sa bawat mag-aaral at mga mananaliksik upang matamo, at maipagsabay

ang mga gawain sa magandang ayos o organisa ang mga gawain tulad ng pag-aaral at

pagsali sa ekstra kurikular. Hinggil nito, ang pagkakaroon ng time management ay

importante sa sarili para matamo ang gustong gawin. Katulad na lang nang pagsali sa

ekstra kurikular at pang-akademikong pag-aaral para hindi maging komplikado at

mataranta kung ano ang unang gawin. May nakuhang datos ang mga mananaliksik

para mabigyang solusyon ang mga problema na hindi pagkakaroon ng tamang balance

sa oras. Sa pamamagitan ng solusyong ito, naging gabay ang ang konsepto ni Stephen

Covey, 1994.

Higit sa lahat ay napag-alaman ng mga mananaliksik na karamihan sa mga

respondent ay aktibo sa pagsali ng ekstra kurikular na gawain at nakuha ang dahilan,

benepisyo, epekto at paraan nito na maaaring nakapagganyak pa sa mga mag-aaral na

29

gustong sumali at maragdagan ang kanilang kaalaman na maaaring maiaply sa

tunay na buhay.

Rekomendasyon

Kaugnay ng mga konklusyon nabanggit, buong pagpakumbabang inirirekomenda

ng mga mananaliksik ang mga sumusunod:

a. Sa mga mag-aaral na gustong sumali sa ekstra kurikular dapat munang

siguraduhin na kakayanin nilang pagsabayin ang kanilang pag-aaral sa aktibidad na ito.

Dapat marunong silang mag manage ng kanilang oras upang maiwasan ang pag-

aaksaya ng mahalagang oras lalong-lalo na sa mga mag-aaral na sumali sa mahigit na

isang organisasyon.

b. Para naman sa magulang ng mga mag-aaral, dapat isaalang-alang ang

kalusugan ng kanilang mga anak bago kunsintihin na sumali sa mga ekstra kurikular na

gawain. Pagtuonan din ng pansin ang pag-aaral upang ma-monitor ang kalagayan nila

sa paaralan.

c. Para naman sa mga propesor ng Kolehiyo ng Edukasyon dapat bigyan nila ang mga

mag-aaral ng weekly reports ng kanilang grado sa ibat ibang mga asignatura sapagkat

ito ay makakatulong sa pag monitor ng kanilang lagay sa pag-aaral.

30

d. Para naman sa iba pang mga mananaliksik na tatalakay sa pag-aaral na ito,

palawakin pa at dagdagan pa ng mga datos na may kaugnayan dito nang sa ganoon ay

mas mauunawaan ito ng mga taong babasa rito.

e. Batay sa nakalap na mga datos, binigyan nang importansya o halaga ng mga

mananaliksik ang pagsali sa ibat ibang ekstra- kurikular na gawain at nagkaroon ng

Planong Programa sa mga Ekstra Kurikular na Gawain sa buong taon upang ang bawat

isa sa mga mag aaral ay kinakailangan sumasali sa isang ekstra kurikular o

organisasyon dahil sa kinalabasan ng pag-aaral ng mga mananaliksik mas bigat ang

positibong epekto sa pagsali ng ibat ibang ekstra kurikular.

University of San Carlos

College of Education

School Year Activity Plans (201_ -201_)

May 201_

Last week- enrolment period

June 20__

1st week- adjustment period of courses

2nd week

Monday-Thursday classes begin

31

Friday- Every Friday is a club day ( All students must have a club or organization,

Registration)

3rd week- Choristers week

4th week- class days except for Friday

July 20__

1st week- class days except for Friday

2nd week

Pre-Midterm for first two(2) days or depends on the said schedule.

Friday- club day

3rd week- Theater Guild week

4th week- class days except for Friday

August 20__

1st week- class days except for Friday

2nd week

Midterm week except Friday

3rd week- Communication Arts week

4th week- class days except for Friday

September 20__

1st week- class days except for Friday

2nd week

Pre-Final for first two(2) days or depends on the said schedule.

Friday- club day

32

3rd week- Science and Math week

4th week- class days except for Friday

October 20__

1st week- class days except for Friday (Club day)

2nd week

Final exams week except Friday

3rd week- Graduation for graduating students

4th week- VACATION starts, enrolment for second (2nd) semester

November20__

1 and 2- NO classes

2nd week- classes resume

- 3days adjustment period,

Friday- club day

3rd week- start of class except for Friday

4th week- Montessori week

December 20___

1st week- class days except Friday

2nd week- class days except Friday

3rd week- Christmas Party

4th week- vacation

January 20___

1st week- class days except Friday

33

2nd week- Midterm week except Friday

Friday- club day

3rd week- SPEDSO week except week

4th week- class days except for Friday

February 20___

1st week- class days except Friday

2nd week- Pre-Final for first two(2) days or depends on the said schedule.

Friday- club day

3rd week- Mapeh week

Friday club day

4th week- class days except for Friday

March 20___

1st week- class days except Friday

2nd week- Final week except Friday

Friday- club day

3rd week- Graduation for Graduating Students

4th week- Vacation

34

BIBLIYOGRAPIYA

A. Aklat

Werther, William et.al. Personnel Management and Human Resources.

McGraw Hill International Book Company

Villafuerte, Patrocinio at Bernales, Rolando.2008.Pagtuturo ng/ sa Filipino: Mga

Teorya at Praktika: Ang Pundasyon ng Multiple Intelligences. Mutya

Publishing House, Incorporation.

Essert,Paul L. 1971. Creative Leadership of Adult Education. New York

Prentice Hall, Incorporated.

McLelland,David. (1964). The Managerial Grid: The Key to Leadership

Excellence. Houston: Gulf Publishing Co.

Covey, Stephen (1994). First Things First . Hauppauge, New York. ISBN 0684802031.

B.Pahayagan

Lapus, Jeslie. Manila Bulletin. July 7,2009

C. Magasin

Roma,Charles Roy. HealthToday magasin.July2009

D.Tesis

Dionisio, Gonzales.(1985 ) A Summative Evaluation of the Youth Countryside

of the Health Services for program of Tertiary Institutions of Region

VII, Central Visayas from 1978-1982: Its Implication to Education,

Human Resource and Community Development. University of San

Carlos ,Cebu City

Kho Virgilio. October(1987) Competencies, Practices and Problems of Public

Secondary School Administrators in Cebu bases for a Proposal

Executive Program. University of San Carlos, Cebu City .

E. Internet Na Pinagkukunan

EXTRACURRICULAR ACTIVITIES STUDENTS LIFE SKILLS

Craft, Matthew.(1999) http://www.public.iastate.edu/~rhetoric/105H17/rhollrah/cof.html

NOT ONLY DO EXTRACURRICULAR ACTIVITIES

Fowkes, Erin.(1999).http://www.public.iastate.edu/~rhetoric/105H17/rhollrah/cof.html

KAMAKAILAN NA PAG-AARAL NI NELLIE MAE EDUCATION FOUNDATION

Nellie Mae Education Foundation(2009). Scholastic

Inc.http://www2.scholastic.com/browse/article.jsp?id=1294

CHARACTER BUILDING

Rombokas,Mary,(1995). http://www.public.iastate.edu/~rhetoric/105H17/rhollrah/cof.html

PARTICIPATION IN EXTRACURRICULAR ACTIVITIES

Rombokas, Mary(1995). http://www.public.iastate.edu/~rhetoric/105H17/rhollrah/cof.html

SERVICE

Lama, Dalai (c.2011) http://www.dailycelebrations.com/service.htm

Marso 03, 2011

Dr. Antonio E. Batomalaque

Dekano, Kolehiyo ng Edukasyon

Unibersidad ng San Carlos

Pagbati ng kapayapaan!

Ang mananaliksik ay isang pangkat ng mga mag-aaral sa Bachelor of Secondary Education Major in Communication-Arts 3 na kasalukuyang kumukuha ng asignaturang Filipino107 Intro sa Pananaliksik-Wika at Panitikan sa ilalim ng pamamahala ni Gng. Avita A. Perez. Isa sa mga pangangailangan ng nasabing asignatura ay ang pagsulat ng isang pamanahong-papel.

Sa kasalukuyan ang mananaliksik ay nagsusulat ng isang pamanahong-papel hinggil sa mga Epekto ng Pagsali na mag-aaral ng Unibersidad ng San Carlos sa ibat ibang ekstra kurikular na gawain.

Kaugnay nito, nais ng mananaliksik na hingin ang pahintulot ng inyong tanggapan upang ang mananaliksik ay makapamahagi ng sarbey sa isandaang kalahok sa ikalawang taon hanggang ikaapat na taon ng limang degree kasalukuyang inoofer ng inyong kolehiyo.

Ang mga datos na aming makakalap sa sarbey ay makatutulong po nang lubos sa aming pag-aaral.

Inaaasahan namin ang inyong positibong pagtugon sa aming kahilingan.

Natanggap at Inaprobahan ni:

Dr. Antonio E. Batomalaque

Dekano, Kolehiyo ng Edukasyon

Unibersidad ng San Carlos, South Campus

Lubos na gumagalang,

Cherry Mae O. Acapulco

Jeramie Gale D. Cando

Charis G. Napalit

Binibigyang-pansin:

Gng. Avita A. Perez

Propesor- Fili107

POSEC method- POSEC is an acronym for Prioritize by Organizing, Streamlining, Economizing and Contributing.