6М120100- Ветеринарлық медицина МОДУЛЬДІК БІЛІМ БЕРУ ... · Модульдік білім беру бағдарламасы. Магистратура.Үшінші

Ү ҚазҰАУ 714-05-16. Модульдік білім беру бағдарламасы. Магистратура.Үшінші басылым

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ

«ҚАЗАҚ ҦЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ

УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ

6М120100- Ветеринарлық медицина

мамандығының

МОДУЛЬДІК БІЛІМ БЕРУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Алматы, 2017


ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ

МИНИСТРЛІГІ «ҚАЗАҚ ҦЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ

6М120100-Ветеринарлық медицина

мамандығының

Модульдік білім беру бағдарламасы

Деңгейі: Магистратура

Академиялық дәрежесі: «6М120100-Ветеринарлық медицина» мамандығы

бойынша ветеринария ғылымдарының магистрі (ғылыми-педагогикалық бағыт)

Академиялық дәрежесі: «6М120100-Ветеринарлық медицина» мамандығы

бойынша ветеринария магистрі (бейіндік бағыт)

Алматы 2017


Модульдік білім беру бағдарламасы Қазақ ұлттық аграрлық

университетінің Ғылыми Кеңесі шешімімен бекітілген (хаттама №14,

28.06.2017ж.).

Модульдік білім беру бағдарламасы «Ветеринария» факультетінің

ветеринария ғылымдары бағыты бойынша дайындалатын магистратураның

«6М120100-Ветеринарлық медицина» мамандығының ЖООКББМЖМС (ҚР

Үкіметінің 23.08.2012 ж. №1080) міндетті және таңдау модульдер

компоненттері енгізілді.

Қҧрастырушылар:

Магистратура секторы: Ж. Кусаинова

Мамандық бойынша ОӘК: У.Омарбекова

«Биологиялық қауіпсіздік» кафедрасының меңгерушісі: Ж.Тулемисова

«Клиникалық ветеринариялық медицина» кафедрасының меңгерушісі:

Н.Заманбеков «Акушерлік, хирургия ӛсіп-ӛну биотехнологиясы» кафедрасының меңгерушісі:

Е.Усенбеков


6М120100 «Ветеринарлық медицина» мамандығының модульдік білім

беру бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23

тамызындағы №1080 қаулысымен бекітілген (2016 жылғы 13 мамырында №292

қаулысымен ӛзгерістер және толықтырулар енгізілген) Жоғары оқу орнынан

кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына

(ЖООКББМЖМС), Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2011 жылғы 20 сәуірдегі №152 бұйрығымен бекітілген (02.06.2014 жылғы

ӛзгерістер және толықтыруларымен) Кредиттік оқыту технологиясы бойынша

оқу үдерісін ұйымдастырудың ережесіне және 05.07.2016 жылғы №425 ҚР

БжҒМ бұйрығымен бекітілген 6М120100 «Ветеринарлық медицина»

мамандығының Типтік оқу жоспарына сәйкес дайындалған.


«6М120100-Ветеринарлық медицина»

мамандығының модульдік білім беру бағдарламасы

Ғылыми-педагогикалық бағыт бойынша теориялық оқытудың

кредит саны – 42

Бейіндік бағыт бойынша теориялық оқытудың кредит саны – 36

1Білім беру бағдарламасының паспорты

1.1 Академиялық дәреже

1.2 Бітірушінің квалификациялық сипаттамасы

1.2.1 Кәсіби қызметінің түрлері және саласы

1.2.2 Кәсіби қызметінің нысандары

2 Білім беру бағдарламасының сипаттамасы

2.1 Білім беру бағдарламасының мақсаты

2.2 Білім беру бағдарламасының міндеттері

2.3 Білім беру бағдарламасының оқу пәндері

3. Негізгі құзыреттер.

4. Білім беру бағдарламасының мазмұны

5. Модульдерді сипаттауға арналған формулярлар

6. Білім беру бағдарламасының модульдері аясында игерілген кредиттер

кӛлемін кӛрсететін жинақ кесте.


ҤЛГІЛІК ОҚУ ЖОСПАРЫ

6М120100-Ветеринариялық медицина

(ғылыми және педагогикалық бағыт)

Оқу мерзімі: 2 жыл

Академиялық дәрежесі: 6М120100-«Ветеринариялық медицина»

мамандығы бойынша ветеринария ғылымдарының магистрі

Пәндер

циклі

Пәннің

коды Пәннің атауы

Кредит

тер

саны

Сем

естр

Бақы-

лау

тҥрі

БП Базалық пәндер 20

МК Міндетті компонент 8

GTF6201

Ғылым тарихы мен

философиясы 2 1 емтихан

ShT6202 Шетел тілі (кәсіби) 2 1 емтихан

Ped6203 Педагогика 2 2 емтихан

Psi6204 Психология 2 1 емтихан

ТК Таңдауы бойынша компонент 12

КП Кәсіптік пәндер 22


VSKZМ

6301

Ветеринарлық медицинаның

қазіргі заманғы мәселелері 2 1 емтихан


Теориялық оқытудың барлығы 42

ОҚТ Оқытудың қосымша тҥрлері 13- кем емес

ППЗ Практика (педагогикалық, зерттеу) 6*- кем

емес

есеп

беру

МҒЗЖ Магистрлік диссертацияны орындауды

қоса есептегендегі магистранттың

ғылыми-зерттеу жұмысы

7- кем

емес

есеп

беру

ҚА Қорытынды аттестаттау 4

КЕ Кешенді емтихан 1 4

МДРжҚ Магистрлік диссертацияны рәсімдеу

және қорғау

3 4

БАРЛЫҒЫ 59- кем емес

Е с к е р т у–*Практикаға бӛлінетін кредиттер саны жалпы еңбек

сыйымдылығына кірмейді. Қажет болған жағдайда ЖОО практикаға бӛлінетін

кредиттердің санын кӛбейте алады.


ҤЛГІЛІК ОҚУ ЖОСПАРЫ

6М120100-Ветеринариялық медицина мамандығы (бейінді бағыт)

Оқу мерзімі: 1,5 жыл

Академиялық дәрежесі: 6М120100-«Ветеринариялық медицина» мамандығы

бойынша ветеринария магистрі

Пәндер

циклі

Пәннің

коды Пәннің атауы

Кредит

тер

саны

Сем

естр

Бақы-

лау

тҥрі

БП Базалық пәндер 10


ShT 6201 Шетел тілі (кәсіби) 2 1 емтихан

Men 6202 Менеджмент 1 1 емтихан

Psi 6203 Психология 2 1 емтихан


КП Кәсіптік пәндер 26


VSKZМ

6301

Ветеринарлық медицинаның

қазіргі заманғы мәселелері 3 1 емтихан


Теориялық оқытудың барлығы 36

ОҚТ Оқытудың қосымша тҥрлері 8-кем емес

ПӚ Практика (ӛндірістік) 4*-кем

емес

есеп

беру

МТЗЖ Магистрлік диссертацияны орындауды

қоса есептегендегі магистранттың

тәжірибелік-зерттеу жұмысы

4-кем

емес

есеп

беру

ҚА Қорытынды аттестаттау 4

КЕ Кешенді емтихан 1 3

МДРжҚ Магистрлік диссертацияны рәсімдеу және

қорғау 3 3

БАРЛЫҒЫ 48-кем емес

Е с к е р т у–*Практикаға бӛлінетін кредиттер саны жалпы еңбек

сыйымдылығына кірмейді. Қажет болған жағдайда ЖОО практикаға бӛлінетін

кредиттердің санын кӛбейте алады.


1. Білім беру бағдарламасының паспорты

1.1 Академиялық дәреже

Магистратурада «6М120100-Ветеринариялық медицина» білім беру

бағдарламасы бойынша кадрлар екі бағытпен дайындалады: ғылыми-

педагогикалық бағыт бойынша (оқу мерзімі 2 жыл) және бейіндік бағыт

бойынша (оқу мерзімі 1,5 жыл).

Магистратураны ғылыми-педагогикалық бағытпен оқыған бітірушіге

«6М120100-Ветеринарлық медицина» мамандығы бойынша ветеринария

ғылымдарының магистрі академиялық дәрежесі беріледі.

Магистратураны бейіндік бағытпен оқыған бітірушіге «6М120100-

Ветеринарлық медицина» мамандығы бойынша ветеринария магистрі

академиялық дәрежесі беріледі.

1.2 Бітірушінің квалификациялықсипаттамасы

1.2.1 Кәсіби қызметтің түрлері және саласы

«6М120100-Ветеринарлық медицина» мамандығы бойынша магистрлер

жүзеге асыра алады:

- бейіндік бағытта: ұйымдық-басқару; ӛндірістік-технологиялық жұмыстар;

басқару; эксперименталды-зерттеулер; кеңес беру қызметтерін: ветеринарлық

бақылау мекемелерінде, әр түрлі шаруашылықта, ұйымдарда, ветеринариялық,

биологиялық және ауылшаруашылық бағытындағы фирмаларда,

биопрепараттар ӛндіретін ӛндіріс орындарында басқарушылық қызметтерді;

- ғылыми-педагогикалық бағытта: ұйымдастыру-басқару; ӛндірістік-

технологиялық жұмыстар; басқару; эксперименталді-зерттеулер; аналитикалық;

кеңес беру қызметтерін; ветеринариялық, биологиялық, зерттеу бағытындағы

жоғары, арнайы-орта және кәсіптік-техникалық оқу орындарында білім беру

қызметін (педагогикалық); ғылыми-ӛндірістік орталықтарда, бӛлімдерде,

институттарда ғылыми қызметтерді.

Сонымен қатар ғылыми-педагогикалық магистратураны бітіруші түлек,

бейіндік магистратураны бітіруші түлекке тиісті қызметтерді де атқара алады.

1.2.2 Кәсіби қызметтің нысандары

Бітірушілердің кәсіби қызметтерінің нысандары болып табылады:

- ғылыми-педагогикалық бағытта: аграрлық және биологиялық

бағыттағы жоғары, арнайы-орта және кәсіптік-техникалық оқу орындарындағы

білім беру қызметі, ғылыми-ӛндірістік мекемелердегі ғылыми-басқару

жұмыстары. Жергілікті, аудандық, облыстық республикалық жүйелер

аппаратындағы басқару қызметтері, сонымен қатар қорғаныс, ішкі істер

министрліктері мен мемлекеттік қауіпсіздік комитетіндегі (ҚМ, ІІМ, ҰҚК)

құрылымдарда, ветеринариялық және биологиялық мемлекеттік және

жекеменшік құрылымдар болып табылады.


- бейіндік бағытта: жергілікті, ауылдық, аудандық, облыстық,

республикалық мемлекеттік ветеринариялық құрылымдар, жеке

ветеринариялық емханалар мен дәріханалар, ауылшаруашылық, табиғат қорғау,

жобалау, әкімшілік мекемелер, сараптау, бақылау-талдау қызметтері, қорғаныс,

ішкі істер министрліктері және мемлекеттік қауіпсіздік комитетінің

құрылымдары болып табылады (ҚМ,ІІМ, ҰҚК);

2 Білім беру бағдарламасының сипаттамасы

2.1 Білім беру бағдарламасының мақсаты

Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінің даму Концепциясына

сәйкес, негізгі жалпы ұлттық білімнің мақсаты қоғамның, мемлекеттің және

тұлғаның сапалы жоғары білім алумүддесін қанағаттандыру, әр адамға оқудың

мазмұнын, формасын және мерзімін таңдап алуға ауқымды мүмкіндіктерұсыну

болып табылады. Жаңа формациядағы кең ауқымды фундаменталді білімі бар,

инициативті,күн сайын ӛзгеріп тұратын еңбек нарығы және технологиялар

талаптарына бейімделген, командамен жұмыс істей алатын, ветеринариялық

медицина аясында керекті білімі бар маман дайындау.

«6М120100-Ветеринарлық медицина» білім беру бағдарламасының

мақсаты ветеринариялық медицина бойынша мемлекеттік, жергілікті,

аймақтық, шетел мекемелеріне,в етеринариялық емханалар мен дәріханаларға

еңбек нарығында бәсекеге қабілетті мамандарды, сондай-ақ жоғары оқу

орындарына, колледждерге ғылыми-педагогикалық кадрларды дайындау.

2.2Білім беру бағдарламасының міндеттері:

«6М120100-Ветеринарлық медицина» білім беру бағдарламасының негізгі

міндеттері:

Ғылыми және педагогикалық бағыт бойынша:

- мамандар дайындығын қамтамасыз ететін жоғары оқу орындарында

ғылыми, практикалық және педагогикалық қызметтерді орындау;

- әр түрлі ғылымдар саласында ғылыми және практикалық мәселелерді

дер кезінде ұйымдастыратын және шешетін, тиісті кәсіптік мекемелерінде

зерттеу мен басқару қызметтерін жүзеге асыратын жоғары кәсіби мәдениетті

мамандар даярлау;

- ветеринария, биология, медицина, химияғылымдарының тоғысқан

тұсында нақтылы дамудағы ӛмірде олардың кәсіби іскерлігіне кепілдік беретін

іргелі білімді қамтамасыз ету;

- ӛздігінен жетілу мен даму қабілеттілігін, білімнің жаңа жетістіктерін

меңгеруге қажеттілік пен дағдылануды қалыптастыру;

- жоғары оқу орындарындағы педагогика, психология саласында қажетті

деңгейде білім алу және оқыту тәжірибесін жинақтау.


Бейіндік бағыт бойынша:

- мемлекет пен еңбек нарығының қажеттілігіне байланысты

ветеринарияның, биологияның, медицинаның және биотехнологияның әр түрлі

бағытындағы теориялық және практикалық дербес дайындықты тереңдету;

- нарықтық экономика жағдайында озық тәжірибе мен ғылыми

жетістіктерді пайдалану негізінде ветеринариялық қызметті ұйымдастыру;

- ауылшаруашылық және биологиялық ӛндірісті басқаратын қабілетті

мамандар даярлау.

2.3 Білім беру бағдарламасының оқу пәндері

«6М120100-Ветеринариялық медицина» білім беру бағдарламасы 5 (бес)

білім беру траекториясынан тұрады:

№1 “Мал ауруларының диагностикасы мен терапиясы”.

Магистранттар дәріханалар қызметінің шаруашылық-қаржылық

жоспарларының негіздерін, мал ауруларының алдын-алу және емдеу

мақсатында физикалық әдістерді, дәрі-дәрмек шикізатының сапасын

анықтайтын әдістерді қолдану, авитаминоз кезіндегі клиникалық жағдайды,

этиология, патогенез, алиментарлы және эндокринді аурулардың жалпы

сипаттамасын, малдың ішкі жұқпалы емес ауруларын дәстүрлі емес әдістермен

емдеуді оқиды.

№2 “Ветеринариялық репродуктология және хирургиялық

патология”.Магистранттаркӛбею иммунологиясын, акушерлік патологияны

балау және емдеу әдістерін, травматология мен ортопедиядағы заманауи емдеу

әдістерін, офтальмологияны, стоматология және отоларингологияны, сондай-ақ

сүйек және жұмсақ ұлпалардағы ісік ауруларын оқиды.

№3 “Малдың инфекциялық патология кезіндегі биологиялық

қауіпсіздігі”.Магистранттар микроорганизмдер генетикасын, биологияның

заманауи жетістіктері негізінде малдың инфекциялық ауруларын балау және

алдын-алуды, малдың инфекциялық ауруларын алдын-алудың ұлттық және

халықаралық жүйесін, зоонозды инфекциялар патоморфологиясын,індеттану

географиясын, ветеринариядағы биоқауіпсіздіктің халықаралық стандарттарын

оқиды.

№4 “Малдың инвазиялық патология кезіндегі биологиялық

қауіпсіздігі”. Магистранттар биогеопаразитоценоздарды, паразитоздардың

дифференциалды патоморфологиялық диагностикасын, паразиттерге қарсы

заманауи іс-шараларды, экологиялық және тропикалық паразитологияны,

инвазиялық аурулардың мониторингі және болжау әдістерін оқиды.

№5 “Ауылшаруашылық жануарлары мен қҧстарының

энтероинфекциялар қоздырушылары”. Магистранттар жануарлардың

жануарлары мен құстарының энтероинфекциялар қоздырушыларын және

заманауи балау әдістерін оқиды.


3 Түйінді құзіреттіліктер:

Ғылыми және педагогикалық магистратураны бітірушілердің

1) түсінігі болуы керек:

- қоғамдық ӛмірдегі ғылым және білімнің рӛлі туралы;

- ғылыми танымның дамуындағы қазіргі үрдістер туралы;

- ветеринария ғылымының әдіснамалық және философиялық ӛзекті

проблемалары туралы;

- жоғары мектеп оқытушысының кәсіби құзыреттілігі туралы;

- жаһандану процестерінің қарама-қайшылықтары мен әлеуметтік-

экономикалық салдары туралы.

2) білуі тиіс:

- ғылыми танымның әдіснамасын;

- ғылыми қызметті ұйымдастырудың қағидаттары мен құрылымын;

- оқыту процесінде студенттердің танымдық қызметінің психологиясын;

- білім берудің тиімділігі мен сапасын арттырудың психологиялық әдістері

мен құралдарын.

3) қабілеті болуы керек:

- алған білімін ғылыми зерттеулер контекстінде идеяларды қолдану немесе

ӛзіндік дамыту үшін қолдана білуі;

- процестер мен құбылыстарды зерттеудің қолданыстағы

тұжырымдамаларын, теориясы мен әдістерін сын-кӛзбен талдай алуы;

- әртүрлі пәндер аясында алған білімін жаңа таныс емес жағдайларда зерттеу

мәселелерін шешуде интеграциялауы;

- білімді интеграциялау жолымен, толық емес немесе шектеулі ақпараттар

негізінде тұжырымдама жасап, шешім қабылдай алуы;

- жоғары мектеп педагогикасы мен психологиясынан алған білімін ӛз

педагогикалық қызметінде қолдана білуі;

- оқытудың интерактивті әдістерін қолдана білуі;

- ақпараттық-аналитикалық және ақпараттық-библиографиялық жұмысты

қазіргі ақпараттық технологияларды қолданып жүргізуі;

- жаңа проблемалар мен жағдайларды шешуде креативті ойлауы және

шығармашылықпен қарауы;

- ғылыми зерттеулер жүргізуге және ЖОО-да арнайы пәндер бойынша сабақ

жүргізуді жүзеге асыруға мүмкіндік беретіндей кәсіптік деңгейде шет тілін

еркін меңгеруі;

- диссертация, ғылыми мақала, есеп, аналитикалық жазбалар және т.б.

түрінде ғылыми-зерттеу және аналитикалық жұмыс нәтижелерін

қорытындылауы.

4) дағдысының болуы тиіс:


- ғылыми-зерттеу әрекеттері, қалыпты ғылыми мәселерді шешу;

- кредиттік оқыту технологиясы бойынша білім беру және педагогикалық

қызметті жүзеге асыру;

- кәсіптік пәндерді оқыту әдістемесі;

- білім беру процесінде қазіргі ақпараттық технологияларды қолдану;

- кәсіптік қарым-қатынас және мәдениетаралық байланыс;

- шешендік ӛнер, ӛз ойын ауызша және жазбаша түрде дұрыс және

логикалық тұрғыдан ресімдеу;

- күнделікті кәсіптік қызметте және докторантурада білімін жалғастыру

үшін білімін кеңейту және тереңдету.

5) құзыретті болуы қажет:

- ғылыми зерттеулердің әдіснамасы саласында;

- жоғары оқу орындарындағы ғылыми және ғылыми-педагогикалық қызмет

саласында;

- қазіргі білім беру технологияларына қатысты мәселелерде;

- кәсіптік салада ғылыми жобалар мен зерттеулерді орындауда;

- білімді үнемі жаңартуды, кәсіптік дағды мен білікті кеңейтуді қамтамасыз

ету әдістерінде.

Бейіндік магистратураны бітірушілердің

1) түсінігі болуы тиіс:

- ғылыми танымның дамуындағы қазіргі үрдістер туралы;

- ветеринариялық медицина ғылымының әдіснамалық және философиялық

ӛзекті проблемалары туралы;

- ветеринарияның экономикалық, саяси, құқықтық және технологиялық

ортасының қазіргі жай-күйі туралы;

- ветеринария саласын стратегиялық басқаруды ұйымдастыру туралы;

- ветеринарияның негізгі қаржылық-шаруашылық проблемалары туралы.

2) білуі қажет:

- ғылыми танымның әдіснамасын;

- экономика құрылымын ӛзгертетін негізгі қозғаушы күштерді;

- инвестициялық ынтымақтастықтың ерекшеліктері мен ережелерін;

- ғылыми зерттеулер мен практикалық қызметті жүзеге асыруға мүмкіндік

беретін кемінде бір шет тілін кәсіптік деңгейде.

3) қабілеті болуы керек:

- кәсіптік қызметте танымның ғылыми әдістерін қолдана білуге;

- процестер мен құбылыстарды зерттеудің қолданыстағы

тұжырымдамаларын, теориясы мен әдістерін сын-кӛзбен талдауға;


- әртүрлі пәндер бойынша меңгерген білімді интеграциялауы, оларды жаңа

белгісіз жағдайларда аналитикалық және басқарушылық мәселелерді шешуде

қолдануға;

- кәсіпорынның шаруашылық жұмысына микроэкономикалық талдау

жүргізе алуы және оның нәтижелерін кәсіпорынды басқаруда қолдануға;

- маркетинг пен менеджментті ұйымдастырудың жаңа әдістерін практикада

қолдана алуға;

- кәсіпорынның (фирманың) шаруашылық жұмысын ұйымдастыру мен

басқарудағы қиын және қалыптан тыс жағдайларда шешім қабылдай білуге;

- экономикалық қатынастарды реттеудегі Қазақстан Республикасының

заңнамалық нормаларын практикада қолдануға;

- жаңа проблемалар мен жағдайларды шешуде креативті ойлауы және

шығармашылықпен қарауға;

- ақпараттық-аналитикалық және ақпараттық-библиографиялық жұмысты

қазіргі ақпараттық технологияларды қолданып жүргізуге;

- диссертация, мақала, есеп, аналитикалық жазбалар және т.б. түрінде

эксперименталды-зерттеу және аналитикалық жұмыс нәтижелерін

қорытындылауға.

4) дағдысының болуы тиіс:

- қалыпты ғылыми және кәсіптік міндеттерді шешу;

- ұйымдар мен кәсіпорындардың экономикалық қызметін ұйымдастыруда

және басқаруда ғылыми талдау және практикалық мәселелерді шешу;

- менеджмент және маркетинг саласында проблемаларды зерттеу және

алынған нәтижелерді кәсіпорынды басқару әдістерін жетілдіру үшін қолдану;

- кәсіптік қарым-қатынас және мәдениетаралық байланыс;

- шешендік ӛнер, ӛз ойын ауызша және жазбаша түрде дұрыс және

логикалық ресімдеу;

- күнделікті кәсіптік қызметте және докторантурада білімін жалғастыру

үшін қажет білімін кеңейту және тереңдету;

- кәсіптік қызмет саласында ақпараттық және компьютерлік

технологияларды пайдалану.

5) құзыреті болуы қажет:

- мамандық бойынша зерттеу әдіснамасы саласында;

- қазіргі әлемдік экономика проблемалары және әлемдік шаруашылық

процестердегі ұлттық экономикалардың қатысуы саласында;

- кәсіпорын қызметін ұйымдастыру мен басқаруда;

- әртүрлі ұйымдармен, оның ішінде мемлекеттік қызмет органдарымен

ӛндірістік байланыстарды жүзеге асыруда;

- білімнің үнемі жаңаруын қамтамасыз ету, кәсіптік дағдыны және

біліктілікті тереңдету тәсілдерінде.


4. Білім беру бағдарламасының мазмҧны

4.1 Ғылыми-педагогикалық бағыт

Модульдің

аталуы

Компо

нент

ж/е

цикл

Пән коды Пәннің аталуы Бақылау

формасы

Семе

стр

Кредит

кӛлемі

Құрастырылған құзіреттіліктер

(оқудың нәтижелері)

KZ ECTS

Ғылыми

коммуника-

ция және

менеджмент

БП/МК GTF6201 Ғылым тарихы мен

философиясы

емтихан 1 2 3

Қҧзіретті болу керек:

- Ғылыми мақалалар, тезистер жазуда;

- конференцияларда, симпозиумдарда,

дӛңгелек үстелдерде, пікірталастар мен пікір

алмасуда сӛйлей білу;

- шетел тілінде лексикографиялық

дереккӛздермен жұмыс істеу (дәстүрлі және

on-line);

- жобаларды басқару, интеграциялау,

мерзімдеу, тәуекелдеу, контракттау

процедураларында;

- математикалық модельдеудің қазіргі

әдістерін қолдана отырып технологиялық

жүйеге талдау жасауда, ӛз бетінше

ұйымдастыру және ғылыми зерттеулер

жүргізуде.

- кәсіпкерлік қызметті басқару

процедураларында.

БП/МК ShT6202 Шет тілі (кәсіби) емтихан 1 2 3

БП/ТК ZhB6205 Жобаларды басқару Кешенді

емтихан 1 2 3

БП/ТК BShМ6206 Бизнес шешімдерді

моделдеу

1 2 3

БП/ТК KKB Кәсіпкерлік қызметті

басқару

1 2 3

Барлығы модуль бойынша: 10 15

Жоғары

мектептегі

оқыту

ҥдерісін

ҧйымдас-

БП/МК Ped6203 Педагогика емтихан 1 2 3 Құзретті болуы керек:

- білім алушы тұлға және білім алушы

топтарға зерттеу жүргізудің адекватты

психодиагностикалық әдістерін қолдануда;

- жоғары-психолгиялық педагогикалық

БП/МК Psi6204 Психология Кешенді

емтихан

1 2 3

БП/ТК Kon6207 Конфликтология 1 2 3

Педагогикалық

практика

Есеп 2 3 3


тыру білім берудегі мәселелерді шешуге және

оның болашақ дамуына;

- әр түрлі іс-әрекет және педагогикалық

практика жағдайларында алынған

психологиялық-педагогикалық білімдерді

практика жүзінде қолдануда;

- дау-дамайларды болжауға, алдын-алу

және реттеуге, дау-дамай әкелген себептерді

анықтауға.


Ветеринария

дағы

балаудың

және алдын-

алудың

инновациял

ық әдістері

КП/МК VМKZМ

6301

Ветеринарлық

медицинаның қазіргі

заманғы мәселелері

емтихан 1 2 3 Құзіретті болуы керек:

- - қазіргі заманғы отандық және шет елдік

жабдықтар және приборлар сұрақтарына;

алынған нәтижелерді биометрикалық және

статистикалық ӛңдеу әдістері сұрақтарына;

- негізгі қан аурулары патогенезінен,

белгілерінен, диагностикасынан, емдеу

принциптерінен және алдын алу жолдарынан.

БП/ТК KG 6208 Клиникалық

гематология

Кешенді

емтихан

2 3 4,5

БП/ТК ETA 6209 Эксперимент

теориясы мен әдістері

2 3 4,5


№ 1 Білім беру траекториясы «Жануарлар ауруларының диагностикасы мен терапиясы»


лық

фармацияны

ҧйымдастыр

у және

азықтық

заттардан

улануы

КП/ТК VFUBFN

6302

Ветеринариялық


ұйымдастыру және

басқару

фармтауартану

негізімен

Кешенді

емтихан

2 2 3 Құзіретті болуы керек:

- дәрі-дәрмектердің қорын және сұраныс

толтыруын; бақылау-аналитикалық

приборалар мен жабдықтарда жұмыс істей

білу; фармапрепраттардың сапасын бағалау;

дәріханалардың шаруашылық-қаржылық

қызметін және фармацевтикалық

қадағалауын, бақылауын және

ревизиялауын; фармацевтикалық кадрларды

басқару жүйесін;

- жануарлар организміндегі уытты

ӛсімдіктердің рұқсат етілген

КП/ТК ZhAZU

6303

Жануарлардың

азықтық заттардан

улануы

2 2 3


концентрациясын анықтау; организмдегі

уытты ӛсімдіктердің қалдықты мӛлшерін

және рұқсат етілген мӛлшерін анықтау;

Қазақстан территориясында ӛсетін уытты

ӛсімдіктерді анықтау;


Физиотерапи

я және

эколого-

эндемиялық

аурулар

КП/ТК FFN7304 Физиотерапия

фитология

негіздерімен

Кешенді

емтихан

3 3 4,5 Құзіретті болуы керек:

- физиотерапевтік емдеу әдістерінен,

олардың қолданылу ерекшеліктерінен,

жұмыс істеу принциптерінен және сонымен

қатар емдік ӛсімдіктердің ауру малға тиісті

дозаларда тағайындалу ерекшеліктерінен.

- алиментарлы және эндокринді ауруларға

шалдыққан жануарларға балау қою, емдеу

және алдын алу әдістерінен.

КП/ТК AEA7305 Алиментарлы және

эндокринді аурулар

3 3 4,5


Гиповитамин

оздар және

төл аурулары

КП/ТК Gip7306 Гиповитаминоздар Кешенді

емтихан


- гиповитаминоздарға шалдыққан

жануарларға балау қою, емдеу және алдын

алу әдістерінен; номенклатурасынан,

витаминдердің заманауи жіктемесінен.

- а.-ш. жануарлары тӛлдеріне диагноз

қоюды, емдеуді және алдын алуды; ӛсіп келе

жатқан тӛлдің биологиялық

ерекшеліктерінен; ерте жастағы тӛлдің

иммундық қорғанысынан және тӛл

ауруларының жіктелі принциптерінен.

КП/ТК TIA7307 Тӛлдің ішкі аурулары 3 4 6


№ 2 Білім беру траекториясы «Ветеринариялық репродуктология және хирургиялық патология»


лық

репродуктол

КП/ТК ZhOO

I6308

Жануарлардың ӛсіп-

ӛнуінің

иммунологиясы

Кешенді

емтихан


- заманауи иммунология және иммундық

патология мәселелерін шешуде


огия КП/ТК SVA 6309 Cоттық

ветеринариялық

акушерлік

2 2 3 - ветеринарияда жаңашыл әдістерді қолдана

білу керек.


Жыныс

аппаратыны

ң

патологиясы

КП/ТК TA7310 Тәжірибелік

акушерлік

Кешенді

емтихан


- мал акушерлігі мәселелерін шешуде

- аталық малды зерттеу және олардың

ауруларын анықтау, емдеу және алдын алуда КП/ТК AMROA

7311

Аталық малдың

репродуктивті

органдарының

аурулары

3 3 4,5


Хирургиялы

қ патология

КП/ТК OSO7312 Офтальмология,

стоматология және

отоларингология

Кешенді

емтихан


- шығу тегі әр түрлі ауруларды зерттеу.

Маңызды белгілерді оқып және сипаттап

бере алу. Сонымен қатар түрлі себептерден

пайда болған патологияларды емдеу

барысында сәйкес емді тағайындау.

- Қатерлі ісік әсерінен пайда болған тірек

қимыл аппаратының аурулары бар

жануарларды зерттеу. Тірек қимыл

аппаратының ауруларының белгілерін оқып

және сипаттап бере алу. Сонымен қатар тірек

қимыл аппаратының ісіктері бар

жануарларға сәйкес емді тағайындау.

КП/ТК TKAZhUSI

A 7313

Тірек қимыл

аппаратының жұмсақ

ұлпалары мен

сүйектердің ісік

аурулары

3 4 6


№ 3 Білім беру траекториясы « Жануарлардың инфекциялық аурулары кезіндегі биологиялық қауіпсіздігі»

Нозология-

лық

диагностика

және

зооноздар

патоморфоло

КП/ТК ZI 6314 Зоонозды

инфекциялар

Кешенді

емтихан


- індетке қарсы шараларды ХІБ-ның

ұсыныстарына сай орындауға.

- баяу инфекциялар диагностикасында;

проблемаларында; оларды жоюға

бағытталған шараларды ұйымдастырып

КП/ТК ZIP 6315 Зоонозды

инфекциялардың

патоморфологиясы

2 2 3


гиясы жүргізуде; ветеринариялық-санитариялық

сараптамада.



дағы

биологияның

заманауи

жетістіктері

КП/ТК MG7316 Микроорганизмдердің

генетикасы

Кешенді

емтихан


- геннің құрылымы мәселесінде,

генетикалық талдаудың принцптері мен

әдістерінде, мутагенезде, табиғи және

антропогенді факторлардың мутагенді

әсерлерінде; генетикалық инженерияның

принцптері мен әдістерінде және оның

биотехнологияда қолданылуында;

генетикалық негіздерді және селекция

әдістерін меңгеруінде.

- ауру қоздыратын микроорганизмдерді

нанотехнологияның заманауи әдістері

арқылы ажырату; приондар қоздыратын баяу

инфекцияларды балау; полимераза тізбек

реакциясымен жұқпалы ауруларды балау

үшін зерттеу жүргізу; жылқының

комплементі мен сиырдың конглютиндеуші

қан сарысуын серологиялық зерттеулерде

пайдалану.

КП/ТК BZZhNZhZ

hABD7317

Биологияның

заманауи жетістіктері

негізінде

жануарлардың

инфекциялық

ауруларын балау және

дауалау

3 3 4,5


Компарти-

ментализа-

ция негіздері

және әдістері

КП/ТК ZhZhADU

HZh 7318


жұқпалы ауруларын

дауалаудың ұлттық

және халықаралық

жүйелері

Кешенді

емтихан


- Дүниежүзілік тәжірибелерді ескеріп елдегі

дауалау шараларын жетілдіру үшін;

дүниежүзіндегі және іргелес елдердегі

індеттік жағдайды ескеріп елдегі дауалау

шараларын түзетулер жасау үшін; басқа

елдердің ветеринария қызметімен, ХІБ, ЕО,

т.б. жүйедегі халықаралық ұйымдармен

ынтымақтастық үшін; экспорт-импорт

КП/ТК IGVBHS

7319

Індеттанулық

география және

ветеринариядағы

биоқауіпсіздіктің

3 4 6


халықаралық

стандарттары

операциялары кезінде еліміздің ветеринария

қызметінің мүддесін қорғау үшін.

- нақты аймақтың ветеринариялық

жағдайын, жануарлардың кейбір

ауруларының географиялық таралу

заңдылықтарын және осы құбылыстарға

табиғи–географилық және әлеуметтік–

экономикалық факторлардың әсерін зерттей

білуге; ҚР–ның және шет мемлекеттердің

(ветеринарлық елтану) нақты

территориясының (зонасының)

ветеринариялық жағдайын білуге;

мемлекеттік ветеринариялық қадағалау

бақылауында болатын жүктерді Қазақстан

Республикасының мемлекеттік шекарасы

арқылы алып ӛту кезінде мемлекеттік

ветеринариялық қадағалауды жүзеге асыру

ережелерінде;


№ 4 Білім беру траекториясы «Жануарлардың инвазиялық патологиясы кезіндегі биологиялық қауіпсіздігі»

Инвазиялық

аурудың

биологиялық

негізі

КП/ТК PDPMD

6320

Паразитоздардың

дифференциалды

патоморфологиялық

диагностикасы

Кешенді

емтихан


- жалпы ветеринариялық емдеу,

диагностикалау проблемаларын білу

мәселелері; паразитоздарға қарсы

шаралардың жеке әдістерін, тәсілдерін

қолдана алу, паразиттердің экологиялық

және биологиялық ерекшеліктерін анықтау

әдістерін меңгере білу және оларды

жетілдіру үшін ғылыми зерттеулер жүргізуге

қабілетті болу.

- паразитоздар дифференциалды

диагностикасында; оларды жоюға

КП/ТК BZZhNZhІ

ABD6321

Биологияның

заманауи жетістіктері

негізінде


инвазиялық


дауалау

2 2 3


бағытталған шараларды ұйымдастырып

жүргізуде.


Биогеопараз

итоценоздар

КП/ТК Bіо7322 Биогеопаразитоценоз-

дар

Кешенді

емтихан


- - жалпы эпизоотологиялық жүйелер

талаптарын шеше білу, оның әдістерін жеке

инвазияларды зерттеуде қолдана білу,

паразитоздарға қарсы шараларды, оның

эпизоотологиялық жағдайына байланысты

жоспарлау, жекелеген инвазияларды болжау.

- ассоциативті инвазияларға қарсы

шараларды ұйымдастырып ӛткізуге құретті

болу керек; паразитоценоздар түдыратын

мәселелерды шешуғе құзретті болу керек;

Қазақстанда кездесетін және шет елден

әртүрлі жолдармен әкелінген тропикалық

паразитоздардың проблемаларын және

оларды шешу жолдарын; әртүрлі әдістерді

қолдана отырып тропикалық

паразитоздардың таралу ерекшеліктерін

зерттей білу.

КП/ТК ETP7323 Экологиялық және

тропикалық

паразитология

3 3 4,5


Паразитоз-

дарға қарсы

заманауи іс-

шаралар

және дәрі-

дәрмектер

КП/ТК PККZDD73

24

Паразиттерге қарсы

қолданылатын

заманауи дәрі-

дәрмектер

Кешенді

емтихан


- жалпы ветеринариялық емдеу, дауалау

проблемаларын білу; паразитоздарға қарсы

шаралардың жеке әдістерін, тәсілдерін

қолдана алу және оларды жетілдіру үшін

ғылыми зерттеулер жүргізуге қабілетті болу.

- Негізгі кең тараған паразитоздар

проблемаларың, олардың таралуын және

аталған мәселелерді ғылыми түрғыда

антипаразитарлық іс-шараларды, заманауи

КП/ТК PКZIShU73

25

Паразитоздарға қарсы


шараларды

ұйымдастыру

3 4 6


дәрі-дәрмектерді қолданып аталған

проблемаларды шешу; ӛзі депаразитация

және дезинвазия заманауи әдістерді

қолданып ғылыми түрғыда іс-шараларды

ұйыдастырып ӛткізуді құзітетті болуы керек.


№ 5 Білім беру траекториясы «Ауылшаруашылық жануарлары мен қҧстарының энтероинфекция қоздырушылары»

Ауылшаруа

шылық

жануарлары

мен

қҧстарының

энтероинфек

циясы

КП/ТК AShZhKBS

EI 6326

Ауылшаруашылық

жануарлары мен

құстарының

бактериялық

сипаттағы

энтероинфекциялары

Кешенді

емтихан


-жануарлар ауруларының

энтероинфекциялары патогендерін, әртүрлі

этиологияда, инфекцияның туындауы мен

ағымы, иммунитеттің түзілу

заңдылықтарын, диагностикалау мақсатында

биологиялық препараттардың әсер ету

механизмін, жануарлардың жұқпалы

ауруларын емдеу мен алдын алуды зерттеуде.

- вирустардың биологиясы, жануарлар

энтероинфекциясының вирустары және

патогендерінің ерекшеліктері, сондай-ақ

жұқпалы аурулардың пайда болу және ӛту

ағымдары, иммунитеттің түзілу

заңдылықтары

КП/ТК AShZhKVS

EI 6327




вирустық сипаттағы


2 2 3


Ауылшаруа

шылық


мен



циясын

балау

әдістері

КП/ТК AShZhKVS

EIBA 7328



құстарының вирустық

сипаттағы

энтероинфекцияларын

балау әдістері

Кешенді

емтихан


- бактериология және вирусология,

инфекция, иммунитет, вирустар мен

бактериялар генетикасы,

энтероинфекцияның қоздырғыштары және

жануарлардың жұқпалы инфекциясы;

инфекциялық аурулардың

бактериологиялық, вирусологиялық және

серологиялық диагностикасының негіздері,

КП/ТК AShZhKBS

EIBA7329




3 3 4,5



сипаттағы



қоздырушылардың негізгі белгілері туралы


Ауылшаруа-

шылық


мен


энтероинфек-

циясының

иммунопрофи

лактикасы

КП/ТК AShZhKV

SEIIP

7330




сипаттағы


ың

иммунопрофилактика

сы

Кешенді

емтихан



энтероинфекциясының

иммунопрофилактикасын зерттеу мәселелері

бойынша, түрлі этиологиясын,

инфекциялардың пайда болуы және ағымы,

иммунитеттің қалыптасу заңдылықтары,

диагностикаға арналған биологиялық

ӛнімдердің ӛндіріс қағидалары мен

механизмі, жұқпалы жануарлар ауруларын

емдеу мен алдын алу, вирустар биологиясын

сұрақтары туралы, - вирустар

репродукциясының ерекшеліктері және

энетроинфекция қоздырушылары,

инфекциялардың пайда болуы мен ағымы,

иммунитеттің қалыптасу заңдылықтары

бойынша

КП/ТК AShZhKB

SEIIP

7331





сипаттағы


ың

иммунопрофилактика

сы

3 4 6


Барлығы теория бойынша: 42 63

Педагогикалық практика: 3 3

Зерттеу жҧмысы және қорытынды аттестация

Зерттеу

жҧмысы

ОҚТ МҒЗЖ

(Магистранттың

ғылыми-зерттеу

жұмысы)

Есеп 1-4 7 28

Зерттеу практикасы Есеп 2-3 3 12



Қорытынды

аттестация

ОҚТ Кешенді емтихан КЕ 4 1 3,5

Диссертацияжұмысын

рәсімдеужәнеқорғау

ДҚ 4 3 10,5


Барлығы ЗЖ ж ҚА: 14 54

Барлығы бағдарлама бойынша: 59 120

4.2 Бейіндік бағыт 1,5 жыл

Модульдің

аталуы

Компо

нент

ж/е

цикл

Пән коды Пәннің аталуы Бақыла

у

формас

ы

семе

стр

Кредит

көлемі

Қҧрастырылған қҧзіреттіліктер

(оқудың нәтижелері)

KZ ECTS

Экономика

лық және

коммуника

тивтік

қатынастар

БП/МК ShT6201 Шет тілі (кәсіби) емтихан 1 2 3 Қҧзіретті болуы керек: - шетел тілінде лексикографиялық

дереккӛздермен жұмыс істеуде (дәстүрлі және

on-line);

- білім алушы тұлға және білім алушы

топтарға зерттеу жүргізудің адекватты

психодиагностикалық әдістерін қолдануда;

БД/МК Men6202 Менеджмент емтихан 1 1 1,5

БД/МК Psi6203 Психология емтихан 1 2 3

Барлығы модуль бойынша: 5 7,5 Бизнес-

менеджмент БП/ТК ZhB6205 Жобаларды басқару Кешенді

емтихан

1 3 4,5 Қҧзіретті болуы керек: - жобаларды басқару, интеграциялау,

мерзімдеу, тәуекелдеу, контракттау

процедураларында;

- математикалық модельдеудің қазіргі

әдістерін қолдана отырып технологиялық

жүйеге талдау жасауда, ӛз бетінше

ұйымдастыру және ғылыми зерттеулер

жүргізуде.

- кәсіпкерлік қызметті басқару

БП/ТК BShМ6206 Бизнес шешімдерді

моделдеу

1 2 3

БП/ТК KKB Кәсіпкерлік қызметті

басқару

1 2 3


процедураларында.



дағы

балаудың

және алдын-

алудың

инновациял

ық әдістері

КП/МК VМKZМ63

01

Ветеринарлық

медицинаның қазіргі

заманғы мәселелері

Кешенді

емтихан


- - қазіргі заманғы отандық және шет елдік

жабдықтар және приборлар сұрақтарына;

алынған нәтижелерді биометрикалық және

статистикалық ӛңдеу әдістері сұрақтарына;

- негізгі қан аурулары патогенезінен,

белгілерінен, диагностикасынан, емдеу

принциптерінен және алдын алу жолдарынан.

КП/ТК KG6332 Клиникалық

гематология

1 3 4,5

КП/ТК ETA6333 Эксперимент

теориясы мен әдістері

1 2 3


№ 1 Білім беру траекториясы «Жануарлар ауруларының диагностикасы мен терапиясы»


лық


ҧйымдастыр

у және

азықтық

заттардан

улануы

КП/ТК VFUBFN63

02

Ветеринариялық


ұйымдастыру және

басқару

фармтауартану

негізімен

Кешенді

емтихан


- дәрі-дәрмектердің қорын және сұраныс

толтыруын; бақылау-аналитикалық приборалар

мен жабдықтарда жұмыс істей білу;

фармапрепраттардың сапасын бағалау;

дәріханалардың шаруашылық-қаржылық

қызметін және фармацевтикалық қадағалауын,

бақылауын және ревизиялауын;

фармацевтикалық кадрларды басқару жүйесін;

- - жануарлар организміндегі уытты

ӛсімдіктердің рұқсат етілген концентрациясын

анықтау;

- - организмдегі уытты ӛсімдіктердің қалдықты

мӛлшерін және рұқсат етілген мӛлшерін

анықтау;

- Қазақстан территориясында ӛсетін уытты

ӛсімдіктерді анықтау;

КП/ТК ZhAZU630

3


азықтық заттардан

улануы

2 2 3


Физиотера-

пия және

КП/ТК FFN6

304

Физиотерапия фитология

негіздерімен

Кешенді

емтихан


- физиотерапевтік емдеу әдістерінен, олардың


эколого-

эндемиялық

аурулар

КП/ТК AEA6

305

Алиментарлы және

эндокринді аурулар

2 3 4,5 қолданылу ерекшеліктерінен, жұмыс істеу

принциптерінен және сонымен қатар емдік

ӛсімдіктердің ауру малға тиісті дозаларда

тағайындалу ерекшеліктерінен.

- алиментарлы және эндокринді ауруларға

шалдыққан жануарларға балау қою, емдеу

және алдын алу әдістерінен.


Гиповитами-

ноздар және

төл аурулары

КП/ТК Gip63

06

Гиповитаминоздар Кешенді

емтихан


- гиповитаминоздарға шалдыққан жануарларға

балау қою, емдеу және алдын алу әдістерінен;

номенклатурасынан, витаминдердің заманауи

жіктемесінен.

- а.-ш. жануарлары тӛлдеріне диагноз қоюды,

емдеуді және алдын алуды; ӛсіп келе жатқан

тӛлдің биологиялық ерекшеліктерінен; ерте

жастағы тӛлдің иммундық қорғанысынан және

тӛл ауруларының жіктелі принциптерінен.

КП/ТК TIA6

307

Тӛлдің ішкі аурулары 2 3 4,5


№ 2 Білім беру траекториясы «Ветеринариялық репродуктология және хирургиялық патология»


лық

репродукто-

логия

КП/ТК ZhOO

I6308

Жануарлардың ӛсіп-ӛнуінің

иммунологиясы

Кешенді

емтихан


- заманауи иммунология және иммундық

патология мәселелерін шешуде

- ветеринарияда жаңашыл әдістерді қолдана

білу керек.

КП/ТК SVA6

309

Cоттық-ветеринариялық

акушерлік

2 2 3


Жыныс

аппараты-

ның

патологиясы

КП/ТК TA63

10 Тәжірибелік акушерлік Кешенді

емтихан



- аталық малды зерттеу және олардың

ауруларын анықтау, емдеу және алдын алуда КП/ТК AMR

OA

6311

Аталық малдың

репродуктивті

органдарының аурулары

2 3 4,5



Хирургия-

лық

патология

КП/ТК OSO6

312

Офтальмология,

стоматология және

отоларингология

Кешенді

емтихан


- шығу тегі әр түрлі ауруларды зерттеу.

Маңызды белгілерді оқып және сипаттап бере

алу. Сонымен қатар түрлі себептерден пайда

болған патологияларды емдеу барысында

сәйкес емді тағайындау.

- Қатерлі ісік әсерінен пайда болған тірек

қимыл аппаратының аурулары бар

жануарларды зерттеу. Тірек қимыл

аппаратының ауруларының белгілерін оқып

және сипаттап бере алу. Сонымен қатар тірек

қимыл аппаратының ісіктері бар жануарларға

сәйкес емді тағайындау.

КП/ТК TKA

ZhUS

IA631

3

Тірек қимыл аппаратының

жұмсақ ұлпалары мен

сүйектердің ісік аурулары

2 3 4,5


№ 3 Білім беру траекториясы « Жануарлардың инфекциялық аурулары кезіндегі биологиялық қауіпсіздігі»

Нозология-

лық

диагностика

және

зооноздар

патоморфоло

гиясы

КП/ТК ZI631

4

Зоонозды инфекциялар Кешенді

емтихан


- індетке қарсы шараларды ХІБ-ның

ұсыныстарына сай орындауға.

- баяу инфекциялар диагностикасында;

проблемаларында; оларды жоюға бағытталған

шараларды ұйымдастырып жүргізуде;

ветеринариялық-санитариялық сараптамада.

КП/ТК ZIP63

15

Зоонозды инфекциялардың


2 2 3



дағы

биологияның

заманауи

жетістіктері

КП/ТК MG63

16

Микроорганизмдердің

генетикасы

Кешенді

емтихан


- геннің құрылымы мәселесінде, генетикалық

талдаудың принцптері мен әдістерінде,

мутагенезде, табиғи және антропогенді

факторлардың мутагенді әсерлерінде;

генетикалық инженерияның принцптері мен

әдістерінде және оның биотехнологияда

қолданылуында; генетикалық негіздерді және

селекция әдістерін меңгеруінде.

КП/ТК BZZh

NZhZ

hABD

6317

Биологияның заманауи

жетістіктері негізінде


инфекциялық ауруларын

балау және дауалау

2 3 4,5



нанотехнологияның заманауи әдістері арқылы

ажырату; приондар қоздыратын баяу

инфекцияларды балау; полимераза тізбек

реакциясымен жұқпалы ауруларды балау үшін

зерттеу жүргізу; жылқының комплементі мен

сиырдың конглютиндеуші қан сарысуын

серологиялық зерттеулерде пайдалану.


Компарти-

ментализа

ция негіздері

және әдістері

КП/ТК ZhZh

ADU

HZh6

318

Жануарлардың жұқпалы

ауруларын дауалаудың

ұлттық және халықаралық

жүйелері

Кешенді

емтихан


- Дүниежүзілік тәжірибелерді ескеріп елдегі

дауалау шараларын жетілдіру үшін;

дүниежүзіндегі және іргелес елдердегі індеттік

жағдайды ескеріп елдегі дауалау шараларын

түзетулер жасау үшін; басқа елдердің

ветеринария қызметімен, ХІБ, ЕО, т.б.

жүйедегі халықаралық ұйымдармен

ынтымақтастық үшін; экспорт-импорт

операциялары кезінде еліміздің ветеринария


- нақты аймақтың ветеринариялық жағдайын,

жануарлардың кейбір ауруларының

географиялық таралу заңдылықтарын және

осы құбылыстарға табиғи–географилық және

әлеуметтік–экономикалық факторлардың

әсерін зерттей білуге; ҚР–ның және шет

мемлекеттердің (ветеринарлық елтану) нақты

территориясының (зонасының)

ветеринариялық жағдайын білуге; мемлекеттік

ветеринариялық қадағалау бақылауында

болатын жүктерді Қазақстан

Республикасының мемлекеттік шекарасы

КП/ТК IGVB

HS63

19

Індеттанулық географиясы

және ветеринариядағы

биоқауіпсіздіктің

Халықаралық стандарттары

2 3 4,5


арқылы алып ӛту кезінде мемлекеттік

ветеринариялық қадағалауды жүзеге асыру

ережелерінде;


№ 4 Білім беру траекториясы «Жануарлардың инвазиялық патологиясы кезіндегі биологиялық қауіпсіздігі»

Инвазиялық

аурудың

биологиялық

негізі

КП/ТК PDP

MD63

20

Паразитоздардың

дифференциалды

патоморфологиялық

диагностикасы

Кешенді

емтихан


- паразитоздар дифференциалды

диагностикасында; оларды жоюға бағытталған

шараларды ұйымдастырып жүргізуде.

КП/ТК BZZh

NZhІ

ABD

6321

Биологияның заманауи

жетістіктері негізінде

жануарлардың инвазиялық


дауалау

2 2 3


Биогеопараз

итоценоздар

КП/ТК Bio63

22

Биогеопаразитоценоздар Кешенді

емтихан


- - жалпы эпизоотологиялық жүйелер

талаптарын шеше білу, оның әдістерін жеке

инвазияларды зерттеуде қолдана білу,

паразитоздарға қарсы шараларды, оның

эпизоотологиялық жағдайына байланысты

жоспарлау, жекелеген инвазияларды болжау.

- ассоциативті инвазияларға қарсы шараларды

ұйымдастырып ӛткізуге құретті болу керек;

паразитоценоздар түдыратын мәселелерды

шешуғе құзретті болу керек; Қазақстанда

кездесетін және шет елден әртүрлі жолдармен

әкелінген тропикалық паразитоздардың

проблемаларын және оларды шешу жолдарын;

әртүрлі әдістерді қолдана отырып тропикалық

паразитоздардың таралу ерекшеліктерін

зерттей білу.

КП/ТК EТP6

323

Экологиялық және

тропикалық паразитология

2 3 4,5



Паразитозда

рға қарсы


шаралар

және дәрі-

дәрмектер

КП/ТК PККZ

DD63

24

Паразиттерге қарсы

қолданылатын заманауи

дәрі-дәрмектер

Кешенді

емтихан


- жалпы ветеринариялық емдеу, дауалау

проблемаларын білу; паразитоздарға қарсы

шаралардың жеке әдістерін, тәсілдерін қолдана

алу және оларды жетілдіру үшін ғылыми

зерттеулер жүргізуге қабілетті болу.

- Негізгі кең тараған паразитоздар

проблемаларың, олардың таралуын және

аталған мәселелерді ғылыми түрғыда

антипаразитарлық іс-шараларды, заманауи

дәрі-дәрмектерді қолданып аталған

проблемаларды шешу; ӛзі депаразитация және

дезинвазия заманауи әдістерді қолданып

ғылыми түрғыда іс-шараларды ұйыдастырып

ӛткізуді құзітетті болуы керек.

КП/ТК PКZІ

ShU6

325

Паразитоздарға қарсы

заманауи іс-шараларды

ұйымдастыру

2 3 4,5


№ 5 Білім беру траекториясы «Ауылшаруашылық жануарлары мен қҧстарының энтероинфекция қоздырушылары»

Ауылшаруа

шылық


мен



циясы

КП/ТК AShZ

hKBS

EI

6326



құстарының бактериялық

сипаттағы


Кешенді

емтихан


-жануарлар ауруларының энтероинфекциялары

патогендерін, әртүрлі этиологияда,

инфекцияның туындауы мен ағымы,

иммунитеттің түзілу заңдылықтарын,

диагностикалау мақсатында биологиялық

препараттардың әсер ету механизмін,

жануарлардың жұқпалы ауруларын емдеу мен

алдын алуды зерттеуде;


энтероинфекциясының вирустары және

патогендерінің ерекшеліктері, сондай-ақ

жұқпалы аурулардың пайда болу және ӛту

ағымдары, иммунитеттің түзілу заңдылықтары

КП/ТК AShZ

hKVS

EI

6327




сипаттағы


2 2 3



Ауылшаруа

шылық


мен



циясын

балау

әдістері

КП/ТК AShZ

hKVS

EIBA

7328




сипаттағы



Кешенді

емтихан


бактериология және вирусология, инфекция,

иммунитет, вирустар мен бактериялар

генетикасы, энтероинфекцияның

қоздырғыштары және жануарлардың жұқпалы

инфекциясы; инфекциялық аурулардың



қоздырушылардың негізгі белгілері туралы

КП/ТК AShZ

hKBS

EIBA

7329




сипаттағы



2 3 4,5


Ауылшаруа-

шылық


мен



циясының

иммунопроф

илактикасы

КП/ТК AShZ

hKVS

EIIP

7330




сипаттағы

энтероинфекцияларының

иммунопрофилактикасы

Кешенді

емтихан



энтероинфекциясының

иммунопрофилактикасын зерттеу мәселелері

бойынша, түрлі этиологиясын,

инфекциялардың пайда болуы және ағымы,

иммунитеттің қалыптасу заңдылықтары,

диагностикаға арналған биологиялық

ӛнімдердің ӛндіріс қағидалары мен механизмі,

жұқпалы жануарлар ауруларын емдеу мен

алдын алу, вирустар биологиясын сұрақтары

туралы, - вирустар репродукциясының

ерекшеліктері және энетроинфекция

қоздырушылары, инфекциялардың пайда

болуы мен ағымы, иммунитеттің қалыптасу

заңдылықтары бойынша

КП/ТК AShZ

hKBS

EIIP

7331




сипаттағы

энтероинфекцияларының

иммунопрофилактикасы

2 3 4,5


Барлығы теория бойынша: 36 54


Зерттеу жҧмысы және қорытынды аттестация

Зерттеу

жҧмысы

ОҚТ МЭЗЖ (Магистранттың

экспериментальді-зерттеу

жұмысы)

Есеп 1-3 4 16

Ӛндірістік практика Есеп 2-3 4 10


Қорытынды

аттестация

ОҚТ Кешенді емтихан КЕ 3 1 3,5

Магистрлік диссертация

жұмысын рәсімдеу және

қорғау

ДҚ 3 3 10,5


Барлығы ЗЖ ж ҚА: 12 40

Барлығы бағдарлама бойынша: 48 94


5 Модульді сипаттау формуляры


1 Модуль. Ғылыми коммуникация және менеджмент

1 Модульдің шифры және

аталуы

GTF5201 Ғылым тарихы мен философиясы, ShT5202 Шет

тілі (кәсіби), ZhB5205 Жобаларды басқару, BShМ5206

Бизнес шешімдерді моделдеу, KKB Кәсіпкерлік қызметті

басқару

2 Модульге жауапты Керимова У.К., э.ғ.д., профессор, Ахметов К.А., т.ғ.к.,

профессор, Заурбекова Л.Р., ф.ғ.к., доцент, Таутенбаева А.,

п.ғ.к., қаум. профессор

3 Модуль типі БП/МК, БП/МК, БП/ТК, БП/ТК

4 Модуль деңгейі Магистратура

5 1аптадағы сағат саны 8

6 Кредит саны 8/(2/2/2/2)

7 Оқу түрі Күндізгі

8 Семестр І

9 Білім алушылар саны

10 Модульдің

пререквизиттері

Философия, әлеуметтану, экономикалық теорияның

негіздері, информатика


постреквизиттері

МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Ғылым тарихы мен философиясы. Ғылым

тарихы мен философиясы пәні. Ғылымның кӛзқарастық

негіздемелері. Ғылымның қызметтері. Ғылымның пайда

болуы және қалыптасуы. Ежелгі дүниедегі, Орта

ғасырдағы және Қайта ӛркендеу дәуіріндегі ғылым. Жаңа

Еуропалық ғылым – ғылым дамуының классикалық

кезеңі. Ғылым дамуының классикалық емес және

постклассикалық емес кезеңінің концепциялары және

бағыттары. Ғылыми танымның құрылымы мен

деңгейлері. Ғылымның мамандық ретінде қалыптасуы.

Ғылымның идеалдары мен нормалары. Ғылымның

философиялық негіздемелері және дүниенің ғылыми

бейнесі. Ғылыми дәстүрлер және ғылыми революциялар.

Жаратылыстану ғылымдары мен техникалық

ғылымдардың тарихы мен философиясы. Әлеуметтік

және гуманитарлық ғылымдардың тарихы мен

философиясы. Заманауи жаһандық ӛркениет дамуының

философиялық мәселелері.

Шет тілі (кәсіби). Кіріспе. Оқыту принциптері.

Оқытудың заманауи әдістері. Шетел тілін меңгеру

деңгейіне қойылатын талаптар: оқу, жазу, тыңдау,

сӛйлеуТілдік оқу материалының сипаты: фонетика,

лексика және сӛзжасам, грамматика.

Жобаларды басқару. Жобаларды басқарудың

теориялық негіздері. «Жоба» түсінігі. Жобалардың

жіктелуі және жобаға қатысушылар. Басқару қызметі және


құрылымы. Жобаны басқарудың ерекшеліктері. Басқару

шешімдерін қабылдау және іске асыру. Жобаның

табыстылығы критерийлері. Жобаның өмірлік циклы.

Жобалауға бейімделген қызметті басқару. Жобадағы

иерархия. Жобаны жоспарлау. Жобаны іске асыру,

мониторинг және бақылау. Жобаны аяқтау. Жобаның

интеграциясы мен мазмұнын басқару. Жобаның мерзімі

мен құнын басқару. Жобаның сапасын басқару. Адам

ресурстарын басқару. Жобаның коммуникацияларын

басқару. Жобаның тәуекелдерін басқару. Басқару

үдерістерінің тобы. Кәсіпорынның қызметіне жобалық

басқаруды енгізу.

Бизнес шешімдерді моделдеу. Шешім қабылдау

процесінің, математикалық моделін құру, шешу, сонымен

қатар шешім нәтжелерін компьютер кӛмегімен талдау

жүргізуге үлкен кӛңіл бӛлінеді. Шешімдер қабылдауда

ӛндірістік, транспорттық және қаржылық есептердің

модельдері, шешімдер қабылдау теориясының

элементтері және нақтылы тәжірибелік есептерді

компьютерде шешу алгоритмдері қарастырылады. Ӛз

бетінше шығаруға мысалдар мен есептер ұсынылады.

13 Оқу нәтижелері Модульді меңгергеннен кейін магистрант:

Білуге тиіс: - ғылымның қызмет ету табиғатын, құрылымын,

ұйымдастыру принциптері;

- шетел тіліндегі сәйкес мамандығының жалпы ғылыми

терминологиясын және терминологиялық астарын;

халықаралық ынтымақтастық шеңберіндегі іскерлік хат

жазысудың негіздерін;

- жоларды басқару стандарттарын, PMBOK стандарты

ретінде қалыптастырылған PMI әдіснамасын; IW URM

(Unique Reliable Method) әдіснамасын;

- әрекеттерді зерттеу модельдерін және әдістерін

қолдану арқылы жобалау методологиясын, оның ішінде

аграрлық ӛндірісті модельдеу, агринженерлік және

экономикалық факторлар кешенін ескере отырып,

агринженерлік қызметтердің ӛндірістік параметрлерін

оңтайластыратын математикалық модельдер даярлау,

сызықтық және бүтін сандық программалау есептерінің

модельдерін даярлау, сонымен қатар кәсіпорындарды

оңтайлы орналастыру және кішігірім ауыл шаруашылық

кәсіпорындарында агротехникаларды оңтайлы қолдану

әдіс-тәсілдерін.

Қабілетті болуы керек: - ғылыми ізденіс қызметінде туындайтын және терең

кәсіби білімдерді қажет ететін міндеттерді

тұжырымдауды және шешуді;

- таңдаған мамандығы бойынша түпнұсқа әдебиетті

еркін оқып, аударып, алынған ақпаратты ӛңдеуге,

бағалауға;

- жобаның ортасын анықтауды; жобаны құруды; жобаға


лайықты құжаттар мен технологияларды пайдалануды;

- кәсіптік іс-әрекеттерінде жаратылыстану пәндерінің

негізгі заңдарын пайдалана алуға, математикалық талдау

және модельдеу әдістерін қолдана алуға, аграрлық

жүйеде теориялық және эксперименталдық зерттеулер

жүргізе алуға.

Дағдылары болу керек: - сәйкес бағыттағы фундаменталді білімді қажет ететін

ғылыми-педагогикалық іс-әрекетті және ӛз бетінше

ғылыми-зерттеулерді жүргізе алуға;

- монолог, диалог/полилог түрлерінде (баяндама,

хабарлама, пікірталас, дебат, жарыссӛз, ғылыми

пікірсайыс, «дӛңгелек үстел» сұхбаттары) мамандығы

бойынша ауызша қарым-қатынас жасау;

- жоба талаптарын анықтауды; мақсаттарды белгілеуді;

жобаны басқарудың бағдармалық жабдықтауын;

- аграрлық жүйеде математикалық әдісттермен

модельдеуді, жабықтарды оңтайлы жүктеуді,

технологиялық процестерді оңтайлауды және жаппай

қызмет кӛрсету теорисын, ақпараттарды сақтау, қайта

ӛңдеу әдістерін, тәсілдерін және жинапалу құралдарын,

ақпараттарды басқару құралы ретінде компьютермен

жұмыс жасауды.

Құзыретті болуы керек: - Ғылыми мақалалар, тезистер жазуда;

- конференцияларда, симпозиумдарда, дӛңгелек

үстелдерде, пікірталастар мен пікір алмасуда сӛйлей білу;

- шетел тілінде лексикографиялық дереккӛздермен жұмыс

істеу (дәстүрлі және on-line);

- жобаларды басқару, интеграциялау, мерзімдеу,

тәуекелдеу, контракттау процедураларында;

- математикалық модельдеудің қазіргі әдістерін қолдана

отырып технологиялық жүйеге талдау жасауда, ӛз

бетінше ұйымдастыру және ғылыми зерттеулер жүргізуде.

14 Қорытынды бақылаудың

түрі

Емтихан (Ғылым тарихы мен философиясы), емтихан

(Шет тілі), кешенді емтихан (Жобаларды басқару,

Бизнес шешімдерді моделдеу)

15 Кредиттерді алу шарты Барлық жұмыс түрлерін графикке сай орындау

16 Модульдің ұзақтығы 1 семестр

17 Әдебиеттер 1. Harding K. English for Specific Purposes. Oxford

University Press, 2009.

2. C Bahlmann, E. Breindl, H.-D.Draxler, K.Ende, G.Storch.

Unterwegs. Langenscheidt, 2009.

3. J.Girardet, J.-M.Cridlig. Panorama. CLE International,

2001.

4. История и философия науки. Под ред. КряневаЮ.В.,

Моториной Л.Е.-М.:ИНФРА-М, 2011.-416с.

5. Мырзалы С.К. ғылымның тарихы мен философиясы.

–Алматы:Бастау, 2014.

6. Управление инновационными проектами. Под ред.

проф. Попова В.Л. Издательство: ИНФРА-М. 2009.


7. Project Management for Successful Product Innovation..

by Alan Webb. UK.Gower Pub Co; 2nd edition. 2007.

8. AGILE PROJECT MANAGEMENT: CREATING INNOVATIVE

PRODUCTS. BY JIM HIGHSMITH. USA. ADDISON-WESLEY

PROFESSIONAL; 2 EDITION, 2009.-WESLEY PROFESSIONAL; 2

EDITION, 2009.

9. Ахметов К.А. Принятие бизнес-решений в MS Excel.

Учебник//(2-е издание), – Алматы: изд. «Бастау», 2011, с

грифом МОН РК, – 320 с.

10. Варфоломеев В.И. Алгоритмическое моделирование

элементов экономических систем. – М.: «Финансы и

статистика», 2000. –206 с.

18 Жаңартылған мерзімі 20.05.2017

2 Модуль. Жоғары мектептегі оқыту ҥрдісін ҧйымдастыру

3 Модуль. Ветерианариядағы балаудың және алдын-алудың

инновациялық әдістері


аталуы

VМKZМ6301 Ветеринарлық медицинаның қазіргі

заманғы мәселелері, KG6208 Клиникалық гематология,

ETA6209 Эксперимент теориясы мен әдістері

2 Модульге жауапты Беркінбай О., в.ғ.д., профессор

Ӛтенов Ә.М., б.ғ.д., профессор

3 Модуль типі КП/МК, БМ/ТК, БМ/ТК



6 Кредит саны 8/(2/3/3)


8 Семестр І




шетел тілі (кәсіби), жануарлардың ішкі аурулары

клиникалық балаумен, ветеринариялық хирургия,

ветеринарлық акушерлік және гинекология, індеттану

және жануарлардың жұқпалы аурулары паразитология

және инвазиялық аурулар



МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Ветеринарлық медицинаның қазіргі заманғы

мәселелері. Ғылыми зерттеу теориясы және әдістерінің

даму тарихы. Шет ел және Қазақстан Республикасы

ғалымдарының ветеринария саласындағы жетістіктері,

атап айтқанда ғылыми-зерттеу теориясы және әдістері

бағытында. Ғылыми зерттеу теориясы және әдістерінің

маңызы және мақсат- міндеттері ғылыми зерттеулерді

жаспарлау және библиографиялық тұрғыдан қамтамассыз

ету.

Клиникалық гематология. Қан ұлпасының

функционалды және құрылымдық біртұтастығы. Қанның

морфологиялық және цитохимиялық әдістері. Әр түрлі

http://www.amazon.com/Alan-Webb/e/B001HMRVXY/ref=dp_byline_cont_book_1

http://www.amazon.com/s/ref=dp_byline_sr_book_1?ie=UTF8&field-author=Jim+Highsmith&search-alias=books&text=Jim+Highsmith&sort=relevancerank


физиологиялық жағдайлардағы қан айнасы.

Эксперимент теориясы мен әдістері.

Экспериментальдық жұмыстарды жүргізу кезінде

пайдаланатын зертханалық зерттеу әдістері және бақылау

ӛлшем жүргізу сипаттамасы. Ветеринария ғылымындағы

ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізу жоспарын

құрастыру және оның теориялық кезеңі.

13 Оқу нәтижелері Білуі тиіс:

- зертханалық-клиникалық зерттеулерге биологиялық

материалдарды алу, бекіту және оны тиісті жерге

жіберуді;

- қанның, сүйек ұлпасының және ретиклярлы-

эндотелиалдық жүйенің заманауи тексеру әдістерін; қан

клеткаларының морфологиясын және функцияларын; әр

түрлі физиологиялық жағдайлардағы, қан ауруларындағы,

әр түрлі этиологиялардағы аурулардағы қан ӛзгерістерін;

Қабілетті болуы керек:

- ветеринария және биология ғылымдары саласы

бойынша зертханалық ғылыми зерттеу сұрақтарына;

- әр түрлі патологиялық жағдайлардағы қаның сандық

және сапалық кӛрсеткіштеріне талдау жасауынан;

Дағдылары болу керек:

- қан, қан плазмасын, сүйек пунктатын алу әдістерін; қан

жағындысын дайындау және бояу; қан картинасын оқу

және лейкоформуланы шығару;

Құзіретті болуы керек:

- - қазіргі заманғы отандық және шет елдік жабдықтар және

приборлар сұрақтарына; алынған нәтижелерді

биометрикалық және статистикалық ӛңдеу әдістері

сұрақтарына; - негізгі қан аурулары патогенезінен, белгілерінен,

диагностикасынан, емдеу принциптерінен және алдын алу

жолдарынан.


түрі

Емтихан (Ветеринарлық медицинаның қазіргі заманғы

мәселелері), Кешенді емтихан (Клиникалық

гематология, Эксперимент теориясы мен әдістері)



17 Әдебиеттер 1. Wolfgang Schattke, Michel A.Van Hove Solid-State

Photoemission and Related Methods: Theory and Experiment.

London: Wiley-VCH, 2003.

2. Студенцов А.П. и др. Ветеринарное акушерство,

гинекология и биотехника размножения. - Москва: Колос,

2000.

3. Шипилов В.С. и др. Практикум по акушерству,

гинекологии и исскуственному осеменению с/х животных.

- Москва: Колос, 2000.

4. Богданов А.Н., Аносов Н.А., Бацков С.С. Клиническая

гематология. Изд-во Фолиант.2008.538С.

5. Основы клинической гематологии. Справочное


пособие. Под редакцией профессора В.Г. Радченко. Санк-

Петербург.2003.301С.


№ 1 Білім беру траекториясы «Жануарлар ауруларының диагностикасы

мен терапиясы»

Модуль 4. Ветеринариялық фармацияны ҧйымдастыру және азықтық

заттардан улануы


аталуы

VFUBFN6302 Ветеринариялық фармацияны

ұйымдастыру және басқару фармтауартану негізімен;

ZhAZU6303 Жануарлардың азықтық заттардан улануы

2 Модульге жауапты Қорабаев Е.М., в.ғ.к., доцент,

Кобдикова Н.К., в.ғ.к., доцент

3 Модуль типі КП/ТК



6 Кредит саны 4/(2/2)


8 Семестр ІІ




шетел тілі (кәсіби), ветеринариялық медицинаның қазіргі

замандағы проблемалары



МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Ветеринариялық фармацияны ҧйымдастыру

және басқару фармтауартану негізімен. Фармацияның

қысқаша даму кезеңі. Даму кезеңдеріндегі негізгі

аспектілері. Фармацевтикалық істі басқару. Ветеринария

ӛнеркәсібі. Дәріханалар мен емдік-профилактикалық

мекемелерді дәрі-дәрмектермен және басқа да

ветеринарлық заттармен қамтамасыз етілуін

ұйымдастыру. Бақылау-аналитикалық қызмет кӛрсету.

Фармацевтикалық кадрлар. Препараттардың нәтижелігін,

қауіпсіздігін және тұрақтылығын бағалау.

Фармацевтикалық инспекция, бақылау және ревизия.

Жануарлардың азықтық заттардан улануы. Улы

ӛсімдіктердің физико–химиялық қасиеті, сақтау және

жӛнелту ережесі, улы азықтық заттаардың жануарлар мен

құстар организмне әсер ету мханизмі, ядохимикаттардың

уыттылығы және қосалқы әсері, олардң

токсикодинамикасы мен токсикокинетикасы, әртүрлі улы

заттардың негізгі топтары, химия–токсикологиялық

талдау әдістері, улы заттардың рұқсат етілген мӛлшері,

уланған жануарларды балау, емдеу және алдын алу

принциптері, антидотты препарат қағидалары және т.б.


- ветеринариялық фармацияның даму тарихын, басқару

жүйесін, бақылау-аналитикалық қызметін, дәрілік


заттардың сақталу шарттарын, дәріхана ісін

ұйымдастыруын және экономикасын, ветеринарлық

препараттардың маркетингісін және фармтауарлар

негіздерін.

- улы ӛсімдіктердің физико–химиялық қасиеті, сақтау

және жӛнелту ережесі, улы азықтық заттардың жануарлар

мен құстар организмне әсер ету механизмі,

ядрохимикаттардың уыттылығы және қосалқы әсері,

олардың токсикодинамикасы мен токсикокинетикасы,

химия–токсикологиялық талдау әдістері, улы заттардың

рұқсат етілген мӛлшері, уланған жануарларды балау,

емдеу және алдын алу принциптері, антидотты препарат

қағидалары.


- жануарлар организміндегі улы ӛсімдіктердің қалдық

мӛлшерін анықтау; жануарлардың түрі, жасы, жынысы

және физиологиялық жағдайын ескере отырып уытты

заттардың рұқсат етілетін концентрациясын анықтау;

дәрілік заттардың әсерін бағалау, жағдайға байланысты

жануарлар улануының алдын алу шараларын жетілдіру.

- ветеринариялық дәріханалардың жұмыс істеу

принциптерінен және фармацевтикалық құрал-

жабдықтар мен дәрілік препараттардың қолданылу және

сақталу негіздерін;

Дағдылары болу керек

- ветеринариялық дәріханалардағы дәрі-дәрмектердің

және фармтауарлардың сақталу және босатылу ережелерін;

дәріхана ісін ұйымдастыру және басқару ерекшеліктерін;

- улану болған жағдайда анамнез, клиникалық белгілер,

паталогиялық–анатомиялық белгілер және химия–

токсикологиялық талдау әдістеріне сүйене отырып

токсикозды балау, жануарлар ӛнімдері мен лажсыз

сойылған жануарлар ӛнімдеріне ветеринариялық–

санитариялық баға беру


- дәрі-дәрмектердің қорын және сұраныс толтыруын;

бақылау-аналитикалық приборалар мен жабдықтарда

жұмыс істей білу; фармапрепраттардың сапасын бағалау;

дәріханалардың шаруашылық-қаржылық қызметін және

фармацевтикалық қадағалауын, бақылауын және

ревизиялауын; фармацевтикалық кадрларды басқару

жүйесін;

- - жануарлар организміндегі уытты ӛсімдіктердің рұқсат

етілген концентрациясын анықтау; организмдегі уытты

ӛсімдіктердің қалдықты мӛлшерін және рұқсат етілген

мӛлшерін анықтау; Қазақстан территориясында ӛсетін

уытты ӛсімдіктерді анықтау;


түрі

Кешенді емтихан (Ветеринариялық фармацияны

ұйымдастыру және басқару фармтауартану негізімен;

Жануарлардың азықтық заттардан улануы)




17 Әдебиеттер 1.Заманбеков Н.А., Фармакология. Учебник пособие,

Алматы, 2011

2.Заманбеков Н.А., Байниязов А.А. Фитофармакология.

Методическое пособие, Алматы, 2012

3.Коробов А.В. и др. «Лекарственные и ядовитые

растения в ветеринарии» Санкт-Петербург – Москва -

Краснодар, 2007

4. Заманбеков Н.А., Айтжанов Б.Д., Токсикология,

Алматы, 2011.

5. Жуленко В.М., Рабинович М.И., Таланов Г.А.

Ветеринарная токсикология. Москва, КолосС, 2004.


Модуль 5. Физиотерапия және эколого-эндемиялық аурулар


аталуы

FFN7304 Физиотерапия фитология негіздерімен; AEA7305

Алиментарлы және эндокринді аурулар

2 Модульге жауапты Молдағұлов М.А., в. ғ.к., доцент,

Есқожаев Ӛ.К., в. ғ.к., доцент






8 Семестр ІІІ








МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Физиотерапия фитология негіздерімен.

Физикалық әдістерді емдік-профилактикалық мақсаттарда

қолдану. Физиотерапевтік бӛлімшенің жұмыс істеу

тәртібі. Ветеринариядағы диагностикалық және

терапевтік техника. Терапевтік әсер ету механизімі.

Дәрілік ӛсімдіктерден дәрі дайындаудың технологиялық

процесстері. Жануарлардың әр түрлі жүйелері мен

мүшелері ауруларына қарсы қолданылатын дәрілік

ӛсімдіктер. Дәрілік ӛсімдік шикізатының сапасын

анықтайтын нормативтік-техникалық құжаттар (НТҚ).

Алиментарлы және эндокринді аурулар. Алиментарлы және эндокринді ауруларға жалпы

сипаттама. Топтап балау қою әдістері. Мал шаруашылығы

мен ветеринария салаласы бойынша негізгі

кӛрсеткіштерді талдау. Алиментарлы аурулар. Эндокринді

аурулар. Энзоотикалық аурулар.


- қазіргі заманда ветеринарияда қолданылатын емдеу

әдістері мен принциптерін; физиотерапия кабинетінде


жұмысты ұйымдастыруды; жұқпалы емес ішкі аурулар

және басқа да аурулардың түрлерінде қолданылатын

физиотерапия әдістерін; жануарлар ауруларына қарсы

қолданылатын шипалық қасиеті бар ӛсімдіктердің

қолданылу ерекшеліктерін.

- бүгінгі заман талабына сай алиментарлы және

эндокринді аурулармен ауырған малға клиникалық

және зертханалық зерттеулер жүргізуді; алиментарлы

және эндокринді аурулар процессін біліп танудың

методологиясын; бүгінгі заман талабына сай алиментарлы

және эндокринді ауруларды емдеу принциптері мен

әдістерін.


- ауру малдардың жағдайларын клиникалық-

лабораториялық және басқада әдістермен зерттеп,

анықтап, оларды емдеу үшін тиісті физикотерапевтік

аппараттарды таңдап, оларды емдеуге қолдануды; дәрілік

ӛсімдіктерді тағайындауды.

- алиментарлы және эндокринді аурулармен ауырған

малға клиникалық-зертханалық зерттеулер жүргізуді;

алиментарлы және эндокринді аурулармен ауырған малға

жүргізілген клиникалық және зертханалық зерттеулер

қорытындысын талдауды; алиментарлы және эндокринді

ауруларды диагностикалау және оларға емдік сақтандыру

шараларын жүргізуді.


- ауруларға қойылған диагнозға байланысты

физиотерапевтикалық процедураларды және

фитопрепараттарды ауру малдарға қолдануды;

- алиментарлы және эндокринді аурулар

симптоматологиясын анықтауды және

кәсіби диагноз қоюды; алиментарлы және эндокринді

ауруларда биологиялық материалды зертханалық

әдістермен зерттеуді, емдеу техникасын және физикалық

күштермен ем қолдануды.


- физиотерапевтік емдеу әдістерінен, олардың қолданылу

ерекшеліктерінен, жұмыс істеу принциптерінен және

сонымен қатар емдік ӛсімдіктердің ауру малға тиісті

дозаларда тағайындалу ерекшеліктерінен.

- алиментарлы және эндокринді ауруларға шалдыққан

жануарларға балау қою, емдеу және алдын алу

әдістерінен.


түрі

Кешенді емтихан (Физиотерапия фитология

негіздерімен, Алиментарлы және эндокринді аурулар)



17 Әдебиеттер 1. С.Т.Сиябеков, Н.А.Заманбеков, Ж.И.Қазиев ж.т.б.

Жануарлар ауруларының клиникалық диагностикасы.

Алматы, 2011.Окулык.

2. Ӛ.К.Есқожаев, М.А.Молдағұлов, К.Н.Қожанов,


Н.А.Заманбеков ж.т.б Жануарлар ішкі аурулары (2-кітап).

«Нұр-Принт» баспасы. Алматы 2010.

3. М.А.Молдағұлов, Ӛ.К.Есқожаев, Н.А.Заманбеков,

К.Н.Қожанов ж. т.б. Жануарлар ішкі аурулары (1-кітап).

Алматы 2010. Оқулық.


Модуль 6. Гиповитаминоздар және төл аурулары


аталуы

Gip7306 Гиповитаминоздар; TIA7307 Тӛлдің ішкі

аурулары

2 Модульге жауапты Молдағұлов М.А., в. ғ.к., доцент,

Есқожаев Ӛ.К., в. ғ.к., доцент














МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Гиповитаминоздар. Витаминдерге жалпы

сипаттама. Биологиялық және физиологиялық маңызы.

Витаминдер және микроорганизмдер. Витаминдер және

иммунитет. Витаминдердің номенклатурасы. Жіктелуі.

Авитаминоздар. Жаңа витаминдік препараттар. Қазіргі

талаптарға сай емдеу-сақтандыру шаралары. Алдыңғы

қатарлы ғылым мен техниканың жетістіктері.

Төлдің ішкі аурулары. Ауылшаруашылық

тӛлдерінің жұқпалы емес ішкі ауруларына жалпы

сипаттама. Тӛлдердің мүшелері мен жүйелерінің

анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері. Тӛл

ауруларының негізгі пайда болу себептері. Жаңа балау

әдістері. Жаңа дәрі-дәрмектерді пайдалану. Ішкі

ауруларды дәстүрлі емес әдістермен емдеу.


- бүгінгі заман талабына сай гиповитаминозбен ауырған

малға клиникалық және зертханалық зерттеулер

жүргізуді; гиповитаминоз процессін біліп танудың

методологиясын; бүгінгі заман талабына сай

гиповитаминозды емдеу принциптері мен әдістерін.

- тӛлдер арасында түрлі бағыттағы аурулардың жиі

кездесетін себептерін; бүгінгі заман талабына сай малға

клиникалық-лабораториялық зерттеулер жүргізуді және

диагноз қоя білуді; ауру процесін біліп – танудың

методологиясын; бүгінгі заман талабына сай

ветеринариялық емнің принциптері мен әдістерін.



- гиповитаминозбен ауырған малға клиникалық-

зертханалық зерттеулер жүргізуді; гиповитаминозбен

ауырған малға жүргізілген клиникалық және зертханалық

зерттеулер қорытындысын талдауды; гиповитаминозды

диагностикалау және оларға емдік сақтандыру

шараларын жүргізуді.

- малды зерттеу үшін физикалық әдістер мен аспаптарды

тиімді және ұтымды қолдануды;

биологиялық материалдарға клиникалық-лабораториялық

зерттеулер жүргізу әдістерін талдауды;

тӛлдің ішкі жұқпайтын ауруларды анықтауды және емдеу-

сақтандыру шараларын жүргізуді;


- гиповитаминоздар симптоматологиясын анықтауды

және кәсіби диагноз қоюды; гиповитаминоздарда

биологиялық материалды зертханалық әдістермен

зерттеуді, емдеу техникасын және физикалық

күштермен ем қолдануды.

- аурулардың симптоматологиясын анықтауды және кәсіби

диагноз қоюды; биологиялық материалды

лабораториялық әдістермен зерттеуді, емдеу техникасын

және физикалық күштермен ем қолдануды;

жүрек-қантамыр, тыныстану, азық қорыту, несеп және

жүйке жүйелерін арнайы зерттеуді.


- гиповитаминоздарға шалдыққан жануарларға балау қою,

емдеу және алдын алу әдістерінен; номенклатурасынан,

витаминдердің заманауи жіктемесінен.

- а.-ш. жануарлары тӛлдеріне диагноз қоюды, емдеуді

және алдын алуды; ӛсіп келе жатқан тӛлдің биологиялық

ерекшеліктерінен; ерте жастағы тӛлдің иммундық

қорғанысынан және тӛл ауруларының жіктелі

принциптерінен.


түрі

Кешенді емтихан (Гиповитаминоздар, Тӛлдің ішкі

аурулары)



17 Әдебиеттер 1. Ермаханов Ә.Н., Заманбеков Н.А., Қазиев Ж.І.,

Сиябеков С.Т. Жануарлардың экологиялық эндемиялық

аурулары, Оқу құралы. Алматы. 2009 ж. – 348 б.

2. Бейсенова Ә., Самақова А., Есполов Т.И., Шілдебаев

Ж., Экология және табиғатты тиімді пайдалану, Оқулық –

Алматы; «Ғылым» баспасы, 2004 ж. – 328 б.

3. Смирнов А.М., Конопелько П.Я., Постников В.С. и др.

Клиническая диагностика внутренних болезней

сельскохозяйственных животных. Учебник - М.: Колос,

1991.

4. С.Т.Сиябеков, Н.А.Заманбеков, Ж.И.Қазиев ж.т.б.

Жануарлар ауруларының клиникалық диагностикасы.

Оқулық. Алматы, 2011 .


5. Ӛ.К.Есқожаев, М.А.Молдағұлов, К.Н.Қожанов,

Н.А.Заманбеков ж.т.б Жануарлар ішкі аурулары (2-кітап).

«Нұр-Принт» баспасы. Алматы 2010 .

6. Г.Г.Шербаков., А.В. Коробов . Внутренние болезни

животных. Санкт-Петербург 2009 .


№ 2 Білім беру траекториясы «Ветеринариялық репродуктология және

хирургиялық патология»

Модуль 7. Ветеринариялық репродуктология


аталуы

ZhOOI6308 Жануарлардың ӛсіп-ӛнуінің иммунологиясы;

SVA6309 Cоттық ветеринарлық акушерлік

2 Модульге жауапты Тӛребеков О.Т., в.ғ.к., доцент

Қойбағаров Қ.У., в.ғ.к., доцент














МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Жануарлардың өсіп-өнуінің иммунологиясы. Ӛсіп-ӛну иммунологиясы. Иммуннология негіздері.

Иммунитет туралы түсінік және онын түрлері. Буаздық

кезіндегі иммунологиялық қарым-қатнас. Иммундық

жүйені кӛтеру тәсілдері. Тӛлдің дамуындағы

иммунологиялық ерекшеліктер. Бедеулік және қысыр

қалудың иммунологиялық себептері.

Соттық ветеринарлық акушерлік. Буаздық, туу,

туғаннан кейінгі кезеңдердегі патологияларды балау, іш

тастау, жаңа туған тӛлдің патологиясы, этиологиясы және

балауы. Іш тастау, жіктелуі, этиологиясына қарай

жіктелуі. Жатыр инволюциясы мен спермиоантиденелер

түзілуі. Малдың жыныс аппаратының физиологиясы,

шәуеттің физиологиясы және биохимиясы, шәуетті алу

және сапасын бағалау, сұйылту, сақтау және тасымалдау,

қолдан ұрықтандыру, ұрықтану, эмбриондарды кӛшіріп-

қондыру, буаздық физиологиясы


- тӛл мен анасының арасындағы иммунологиялық қарым

қатнас, ұрықтану, буаздық, және туғаннан кейінгі

кезеңдегі иммунитет ерекшеліктері, спермиоантидененің

түзілу механизімі және иммунологиялық тұрақтылы.


Иммундық бедеуліктің себептері.

- малдарды зерттеу техникасын, медициналық-

техникалық, ветеринариялық қондырғылармен жұмыс

істей білу;


- аналық малдардың иммундық статусын анықтауға, Буаз

малдардың және туғаннанкейінгі кезеңдегі ауруларды

заманауи иммунологиялық әдістермен анықтауға


- иммундық бедеулік кезінде иммундықбалау және

иммундықреттеу әдістерін, ерте эмбрионалдық ӛлімді

анықтау әдісін


- заманауи иммунология және иммундық патология

мәселелерін шешуде

- ветеринарияда жаңашыл әдістерді қолдана білу керек.


түрі

Кешенді емтихан (Жануарлардың ӛсіп-ӛнуінің

иммунологиясы, Соттық ветеринарлық акушерлік)



17 Әдебиеттер


8 Модуль. Жыныс аппаратының патологиясы


аталуы TA7310 Тәжірибелік акушерлік; AMROA7311Аталық

малдың репродуктивті органдарының аурулары

2 Модульге жауапты Джуланов М.Н., в.ғ.д., профессор, Койбагаров К.У., в.ғ.к.,

доцент, Алимбекова М.Е., Ph.D., асс.профессор














МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Тәжірибелік акушерлік. Акушерлік

патологияларды балау және емдеу әдістері. Акушерлік

диспансерлеу нобайы. Клиникалық және жасырын түрде

ӛтетін акушерлік патологияларды клиникалық,

зертханалық және ультрадыбыстық зерттеу арқылы балау,

емдеу және алдын алудың заманауи әдістері мен тәсілдері.

Малдың ӛніп-ӛсу қызметін стимулдеу және қарқындату

жолдары.

Аталық малдың репродуктивті органдарының

аурулары. Жыныстық үрдістердің патологиялары,


ұрықтанудың, буаздық, туу және туғаннан кейінгі

кезеңнің патологиялары. Аталық малдардың

репродуктивтік органдарының аурулдары. Шәуеттің

сапасын бағалау


- акушерлік патологиялардың, себептерін, патогенезін,

оларды анықтаудың заманауи әдістерін (клиникалық,

зертханалық және ультрадыбыстық зерттеу және т.б)

- акушерлік патологиялардың этиологиясын және даму

механизмдерін талдауды, акушерлік патологияларды

анықтау, емдеу және алдын алудың тәжірибелік

тәсілдерін дұрыс жүргізе


- акушерлік патологияларын және сүт безінің

патологияларын балау, емдеу және алдын алудың

заманауи әдістерін қолдануға; малдың тӛлшеңдігін, ӛніп-

ӛсуін жоғарылатуға.

- ұрғашы және еркек малдың жыныстық органдарының

анатомиялық-морфологиялық және түліктік

ерекшеліктерін, жыныстық үрдістердің байқалу

заңдылықтарын, патологиялық туу және буаздықтың

уақытынан бұрын үзілуі кезінде акушерлік кӛмек кӛрсету;

спермограмманы және шәуеттің сапасын анықтау

тәсілдерін


- жануарлардың буаздық, туу және туғаннан кейінгі

кезеңдегі патологиялары мен сүт безінің патологиялары

кезінде емдеудің заманауи (этиотроптық,

симтоматикалық, патогенетикалық, физиотерапия,

оперативтік) әдіс, тәсілдерін

- акушерлік патологияларды және аталық малдың

репродуктивтік органдарының ауруларын анықтаудың,

емдеудің және алдын алудың заманауи әдістерін

пайдалануда



- аталық малды зерттеу және олардың ауцрудларын

анықтау, емдеу және алдын алуда


түрі

Кешенді емтихан (Тәжірибелік акушерлік, Аталық

малдың репродуктивті органдарының аурулары)



17 Әдебиеттер 1. 1. Джуланов М.Н. и др. Инструкция по взятию,

замораживанию, хранению, оценке семени

производителей сельскохозяйственных животных в

условиях племенного центра Астана 2003.

2. 2. В. Я. Никитин. Практикум по акушерству, гинекологии

и биотехнике репродукции животных. М: Колос 2002.

3. 3. Студенцов А. П., B.C. Шипилов, В. Я. Никитин.

Ветеринарное акушерство, гинекология и биотехника

размножения животных М.: Колос 2000.



9 Модуль. Хирургиялық патология


аталуы

OSO7312 Офтальмология, стоматология және

отоларингология; TKAZhUSIA7313 Тірек қимыл

аппаратының жұмсақ ұлпалары мен сүйектердің ісік

аурулары

2 Модульге жауапты Имангалиев А.К., в.ғ.к., доцент

Орынханов Қ.А., в.ғ.к., асс. профессор














МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Офтальмология, стоматология және

отоларингология. Офтальмологияға кіріспе. Кӛздің

аллергиялық аурулары. Кӛз жарақаттары. Кӛз аурулары.

Конъюнктивиттер. Қасаң қабық аурулары. Кератиттер.

Кератоконус и кератоглобус. Ксероз (ксерофтальм). Кӛз

бұлшық еттерінің аурулары. Катаракта. Кӛз ауруларының

оперативтік емі. Блефариттер. Торлы қабат аурулары.

Симпатикалық офтальмия. Офтальмомикоздар. Кӛз және

кӛз орбитасының аурулары. Отоларингология. Танау, жақ

қуыстарының, жұтқыншақтың, танау қуысының, кӛмекей

және құлақтың анатомиясы. ЛОР ағзаларының аурулары.

Стоматология. Тіс аурулары. Кариес и оның асқынулары.

Ауыз қуысының кілегейлі қабатының аурулары.

Парадонтология. Хирургиялық стоматология.

Тірек қимыл аппаратының жҧмсақ ҧлпалары

мен сҥйектердің ісік аурулары. Ақсаумен байқалатын

артқы сүйек қызметінің аномалиясы. Репозиция және

иммобилизация әдістері. Илизаров құрылғысын және

сыртқы бекемдеу әдістерін пайдалану. Пластинді және

интрамедуллярлы остеосинтез әдісін қолдану. Жұмсақ

ұлпаның жарақатын емдеудің заманауи әдістері.


- Кӛз, ауыз қуысы және ЛОР ағзаларының ауруларын

балау және емдеу әдістерін, ауруға шалдыққан

жануардағы клиникалық белгілерді сипаттап бере алуы

қажет.

- Тірек қимыл аппаратының онкологиялық

патологияларын балау әдістерін. Ауру жануардағы

онкологиялық патологияларды клиникалық белгілеріне


қарай ажыратып тану. Әр түрлі қатерлі ісік дамуының

аномалияларын балау, емдеу және алдын-алу әдістері.


- ауруға шалдыққан жануарды алғашқы зерттеуден ӛткізу.

Қажетті емді тағайындай білу. Маңызды белгілерді

сипаттап бере алу.

- Тірек қимыл аппаратының онкологиялық аурулары бар

жануарды зеттей білу. Қажетті емдеу әдістерін

тағайындау, соның ішінде патогенетикалық емдеу

тәсілдерін қолдану. Қажет болған жағдайда хирургиялық

емдеу тәсілдерін қолдану.


- әр түрлі балау әдістерін, соның ішінде арнайы және

зертханалық әдістерді меңгеру. Патогенетикалық ем және

зақымдалған ағзаларды қалпына келтіру әдістерін

қолдану.

- әр түрлі балау әдістерін, соның ішінде арнайы және

зертханалық әдістерді және патогенетикалық ем әдістерін

меңгеруі қажет.


- шығу тегі әр түрлі ауруларды зерттеу. Маңызды

белгілерді оқып және сипаттап бере алу. Сонымен қатар

түрлі себептерден пайда болған патологияларды емдеу

барысында сәйкес емді тағайындау.

- Қатерлі ісік әсерінен пайда болған тірек қимыл

аппаратының аурулары бар жануарларды зерттеу. Тірек

қимыл аппаратының ауруларының белгілерін оқып және

сипаттап бере алу. Сонымен қатар тірек қимыл

аппаратының ісіктері бар жануарларға сәйкес емді

тағайындау.


түрі

Кешенді емтихан (Офтальмология, стоматология және

отоларингология; Тірек қимыл аппаратының жұмсақ

ұлпалары мен сүйектердің ісік аурулары)



17 Әдебиеттер 1. Виденин В.Н. Послеоперационное гнойное

воспалительные осложнения у животных.

Профилактика и лечение. Л. 2000 г.

2. Лебедев А.В., Липовский К.А. “Общая ветеринарная

хирургия” Учебник. Колос, 2000 г.

3. Магда И.И., Иткин Б.З., Воронин И.И. Оперативная

хирургия с основами топографической анатомии. М.

Колос, 2000 г.



№ 3 Білім беру траекториясы « Жануарлардың инфекциялық аурулары

кезіндегі биологиялық қауіпсіздігі»

10 Модуль. Нозологиялық диагностика және зооноздар



аталуы

ZI6314 Зоонозды инфекциялар; ZIP6315 Зоонозды

инфекциялардың патоморфологиясы

2 Модульге жауапты Қасымов Е.И., в.ғ.д., профессор.

Нұрғазы Б.Ӛ., в.ғ.к., доцент














МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Зоонозды инфекциялар. Малдан адамға жұғатын

зоонозды жұқпалы аурулардың инфекциялық және індет

процестерінің ерекшеліктері. Індеттанулық мониторинг

тәсілдерінің індеттің тұрақты ошағының резервуарына,

басқа да табиғи, жасанды факторларға байланысты

ӛзгешеліктері. Зоонозды инфекциялардың этиологиясына

байланысты классификациясы. Зооантропоноздар,

антропозооноздар, терионоздар т.б. Бұл ауру тобының

шығу жолдарына байланысты таралу географиясы,

эпизоотологиясы және нозологиялық профилін зерттеу

және таралу қаупін бағалау тәсілдері.

Зоонозды инфекциялардың патоморфологиясы. Жалпы проблемалар. Вирус тудыратын баяу ӛтетін

инфекциялар. Қой ӛкпесінің аденоматозы. Құндыздың

алеут ауруы. Борн ауруы. Лимфоцитарлы хориоменингит

Висна-маеди. Жылқының инфекциялық анемиясы.

Этиологиясы белгісіз баяу ӛтетін инфекциялар. Скрепи.

Құндыз энцефалопатиясы. Ірі қара малдың кеуек тәрізді

энцефалопатиясы. Баяу инфекцияларда жүргізілетін

ветеринариялық-санитариялық шаралар.


- зоонозды инфекциялар кезінде инфекциялық және індет

процестерінің ерекшеліктерін, классификациясын;ХІБ-тің

бұл аурулар тобына қарсы күресте ұстанған негізгі

критерийлерін, параметрлерін;ДСҰ-на кіретін

мемлекеттерде қолданылатын және балама әдістерін.

- зоонозды инфекцияларды тудыратын этиологиялық

агенттерді, баяу инфекциялардың эпизоотологиясын, баяу

инфекциялардың патологоморфологиялық сипаттамасын,


баяу инфекциялардың клиникалық кӛрінісі мен ӛтуін,

олардың алдын алуын және оларға қарсы күрес

шараларын; ветеринариялық-санитариялық бақылау

ережелерін.


- зоонозды инфекцияларды дауалау, арылу шараларын;

- инновациялық жаңалықтарды практикада қолдануға.

- алған білімін жануарлардың баяу- инфекцияларына

диагноз қоюда қолдана білу, баяу инфекциялардың

індеттік жағдайын зерттеу, замануи ғылыми негізделген

күрес шараларын дұрыс таңдай білу; ветеринариялық-

санитариялық сараптама жүргізуге.


- заманауи нозологиялық әдістерді жүргізу нәтижесін

есепке алу; статистикалық ӛңдеу тәсілдерін.

- баяу инфекциялардың диагностикалық әдістерін;

ветеринариялық-санитариялық сараптама әдістерін.


- індетке қарсы шараларды ХІБ-ның ұсыныстарына сай

орындауға.

- баяу инфекциялар диагностикасында; проблемаларында;

оларды жоюға бағытталған шараларды ұйымдастырып

жүргізуде; ветеринариялық-санитариялық сараптамада.


түрі

Кешенді емтихан (Зоонозды инфекциялар, Зоонозды

инфекциялардың патоморфологиясы)



17 Әдебиеттер 1. Общая эпизоотология А.А. Сидорчук, Е.С. Воронин,

А.А. Глушков), М., Колос. С. 2004 г.

2. Guidelines for the Control of Infectious Diseases. 2009

3. Infectious Diseases of Farm Animals. Author(s): Kirti Dua.

ISBN: 978-81-8487-188-3. Publication Year: 2012.

Pages: 696.

4.Колесов С.Г. и др. Биологические и

химиотерапевтические ветеринарные препараты.-М.-1989

5. Сайдулдин Т.С., Основы серологии- Алма-Ата- 1992

6. Иванов Н.П., Диагностика инфекционных болезней

животных.- Алматы.-2009


11 Модуль. Ветеринариядағы биологияның заманауи жетістіктері


аталуы

MG7316 Микроорганизмдердің генетикасы;

BZZhNZhZhABD7317 Биологияның заманауи жетістіктері

негізінде жануарлардың жұқпалы ауруларын балау және

дауалау

2 Модульге жауапты Киркимбаева Ж.С., - в.ғ.д., профессор

Асанов Н.Г. - в.ғ.д., профессор



http://www.health.vic.gov.au/ideas/bluebook



6 Кредит саны 6 (3/3)










МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Микроорганизмдердің генетикасы. Микроорганизмдер генетикасының тұқым құалаушылық

және ӛзгергіштік, микробиология және басқа да

ғылымдарға тигізетін үлесі. Генетикалық зерттеу объектісі

ретінде микроорганизмдердің жалпы қасиеттері мен

артықшылықтары. Клетканың құрылымы, эукариотты

және прокариотты микроорганизмдер генетикалық

аппаратының құрылымы. Генетикалық талдау әдістері;

микроорганизмдер геномын зерттеудің заманауи әдістері.

Микроорганизмдердің заманауи жіктелу жүйесі.

Микроорганизмдердің ультрақұрылымы және антигендік

құрылымы. Приондар, олардың пайда болуы мен

патогендігі. Иммунологияның заманауи жетістіктері.

Иммуноглобулиндердің ультрақұрылымы.

Биологияның заманауи жетістіктері негізінде

жануарлардың жҧқпалы ауруларын балау және

дауалау. Комплемент жүйесі, оның құрамдас бӛліктері,

белсендірілу жолдары. Конглютинин,

иммуноконглютинин, антиглобулиндік факторлар.

Инфекциялық аурулардың патогенезінің молекула және

субмолекула деңгейіндегі тетіктері. Жұқпалы ауруларды

генетикалық талдау әдістері арқылы балау.

Генноинженерлік вакциналар және диаферм

иммуноглобулиндер. Жануарлардың ауруларға тӛзімді

тұқымдарын қалыптастырудың генетикалық және

селекциялық әдістері.


- микроорганизмдер генетикасы мәселесі және

бактерияларды идентификациялау мәселесін генетикалық

тұрғыдан қарастырудың заманауи кӛзқарастары;

микроорганизмдерді генетикалық зерттеудің

методологиялық ерекшеліктері.

- микроорганизмдердің заманауи жіктелу жүйесін;

микроорганизмдердің ультрақұрылымын және антигендік

құрылымын; жұқпалы ауруларды генетикалық талдау

әдістері арқылы балауды; генноинженерлік вакциналарды

және диаферм иммуноглобулиндерді; жануарлардың

ауруларға тӛзімді тұқымдарын қалыптастырудың

генетикалық және селекциялық әдістерін;


- ӛз ғылыми-зерттеу тәжірбиесін микроорганизмдер

генетикасының жаһандық мәселелерімен


байланыстыруға; микроорганизмдер генетиканың ӛзекті

мәселелерінің шешу жолдарын кӛрсетуге;


нанотехнологияның заманауи әдістері арқылы ажырату;

приондар қоздыратын баяу инфекцияларды балау;

полимераза тізбек реакциясымен жұқпалы ауруларды

балау үшін зерттеу жүргізу; жылқының комплементі мен

сиырдың конглютиндеуші қан сарысуын серологиялық

зерттеулерде пайдалану.


- осы мәселеге байланысты мәліметтер жинастыруды

және әр түрлі әдебиет кӛздерімен жұмыс жасауды;

- заманауи әдістер арқылы микроорганизмдердің толық

токсономиялық сипаттамасын беру; ИФТ, моноклональді

антиденелерді қолдану арқылы инфекциялық ауруларды

балау; жылқының комплементін, сиырдың

конглютиндеуші қан сарысуын даярлау әдістерін;

жануарларды жұқпалы аурулардан патогенездік жолмен

емдеуді; жануарлардың табиғи тӛзімділігін анықтау

әдістерін.


- геннің құрылымы мәселесінде, генетикалық талдаудың

принцптері мен әдістерінде, мутагенезде, табиғи және

антропогенді факторлардың мутагенді әсерлерінде;

генетикалық инженерияның принцптері мен әдістерінде

және оның биотехнологияда қолданылуында; генетикалық

негіздерді және селекция әдістерін меңгеруінде.


нанотехнологияның заманауи әдістері арқылы ажырату;

приондар қоздыратын баяу инфекцияларды балау;

полимераза тізбек реакциясымен жұқпалы ауруларды

балау үшін зерттеу жүргізу; жылқының комплементі мен

сиырдың конглютиндеуші қан сарысуын серологиялық

зерттеулерде пайдалану.


түрі

Кешенді емтихан (Микроорганизмдердің генетикасы,


жануарлардың жұқпалы ауруларын балау және дауалау)



17 Әдебиеттер 1. Мырзабекова Ш.Б. Ветеринариялық вирусология.

Оқулық. Алматы, «Білім», 2004.

2. Ермагамбетова С.Е. «Вирустық инфекцияларды

зертханалық балау». Оқу құралы. «Нур-Принт», Алматы,

2011.

3. Түлкібаев Қ.Ә., Ермагамбетова С.Е., Киркимбаева Ж.С.

«Вирустық инфекциялардың диагностикасы». «Нур-

Принт», Алматы, 2009

4. Практикум по эпизоотологии и инфекционным

болезням с ветеринарной санитарией. Урбан В.П., Сафин

М.А., Сидорчук А.А. и др. М.Колос. С.2002.

5. Общая эпизоотология А.А. Сидорчук, Е.С. Воронин,





12 Модуль. Компартиментализация негіздері және әдістері


аталуы

ZhZhADUHZh7318 Жануарлардың жұқпалы ауруларын

дауалаудың ұлттық және халықаралық жүйелері;

IGVBHS7319 Індеттанулық география және

ветеринариядағы биоқауіпсіздіктің халықаралық

стандарттары

2 Модульге жауапты Ілгекбаева Г.Д., в.ғ.д., профессор

Ахметсадықов Н.Н., в.ғ.д., профессор














МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Жануарлардың жҧқпалы ауруларын дауалаудың

ҧлттық және халықаралық жҥйелері. ҚР

ветеринариялық қызметінің мал шаруашылығын

жүргізудегі, географиялық және климаттық жағдайларға

байланысты ӛзгешеліктерін, жануарлардың жұқпалы

ауруларын балауға байланысты ХІБ, ЕО және ХІБ

аймақтық комиссияларымен ынтымақтастық іс-шаралары.

Дүниежүзіндегі зоосанитариялық жағдай туралы

ақпараттық жүйе. Ауруларды мәлімдеу жолдары мен

транспаренттілік (толыӛ мәлімет) қағидалары. ХІБ-ның

аурулар тізімі, тізімге кіргізу шарттары. ХІБ-на елдегі

ветеринария қызметінің есебі, оның мерзімдері мен

мазмұны.

Індеттанулық география және ветеринариядағы

биоқауіпсіздіктің халықаралық стандарттары. Ветеринариялық география тарихы. Ветеринариялық

географияның негізгі міндеті. Індеттанулық

нозогеография. Індеттанулық географияның мазмұны.

Індеттанулық нозогеографияның кӛрсеткіштері.

Індеттанулық нозогеографияның сатылары. Инфекциялық

аурулардың географиялық таралуын зерттеу әдістері.

Территорияны індеттанулық аудандастыру әдістемесі.

Территорияны зонаға бӛлудің алғышарттары және

компартименттер құрудың алғышарттары.

Картографиялау.




- ҚР ветеринариялық қызметінің мал шаруашылығын

жүргізудегі, географиялық және климаттық жағдайларға

байланысты ӛзгешеліктерін, жануарлардың жұқпалы

ауруларын балауға байланысты ХІБ, ЕО және ХІБ

аймақтық комиссияларымен ынтымақтастық іс-

шараларын; Дүниежүзіндегі зоосанитариялық жағдай

туралы ақпараттық жүйені; ауруларды мәлімдеу жолдары

мен транспаренттілік (толыӛ мәлімет) қағидалары; ХІБ-

ның аурулар тізімі, тізімге кіргізу шарттары; ХІБ-на елдегі

ветеринария қызметінің есебін, оның мерзімдері мен

мазмұнын.

- жануарлар ауруларының географиялық (территориялық)

таралу заңдылықтарын; қалыптасқан жағдайдың себебін

(табиғи–географиялық, ұйымдастыру–шаруашылық,

әлеуметтік–экономикалық) іздеуді; жануарлардың ауруға

шалдыққыштығын жоюды жоспарлау және шараларын

ұйымдастыру немесе азайту үшін ғылыми негізделген

ұсыныстар жасауды; кедендік одаққа мүше-

мемлекеттердің аумағына жануарлар, жануар текті

шикізаттар және тағы басқа мемлекеттік ветеринариялық

қадағалаудың бақылауындағы жүктерді тасып әкелу

кезінде қойылатын ветеринариялық талаптарды;


- дүние жүзіндегі, аймақтағы, кӛрші елдердегі індеттік

жағдайға талдау жүргізуге; дүниежүзіндегі аймақтағы,

елдегі жүргізілген дауалық шаралардың нәтижелілігін

бағалауға; халықаралық ұйымдарға (ХІБ, ЕО, т.б.) аурулар

бойынша ақпараттық маліметтер даярлауға; аурудың

зоонотикалық потенциалын бағамдауға; жануарлар мен

мал ӛнімдерін импорттау-экспорттау кезінде жұқпалы

аурудың қауіп қатерін бағалауға, болжауға, алдын алуға.

- кең территориядағы жануарлардың ауруға

шалдыққыштық қозғалысының кӛп жылғы статистикалық

деректерін әртүрлі табиғи–климаттық жағдайда талдауға;

кейбір аурулардың заманауи нозоареалын анықтауға,

географиялық таралу заңдылықтарын шешуге; індет

процесінің даму бағытын анықтауға; жүргізілетін індетке

қарсы шаралар тиімділігін бағалауға және оларды

жетілдіру бойынша ұсыныстар жасауға; кедендік одаққа

мүше-мемлекеттердің аумағына жануарлар, жануар текті



кезінде қойылатын ветеринариялық талаптарды

қолдануда;


- елдегі, іргелес мемлекеттердегі, дүние жүзіндегі

індеттік жағдайды; елдегі, іргелес мемлекеттердегі

жүргізіліп жатқан жұқпалы ауруларды дауалау

шараларының нәтижелігін бағамдай әдістемелерін;

жануарлардың инфекциялық ауруларының зоонотикалық

потенциалын (адам үшін қауіптілігін), эмергенттілігін


(тӛтенше қатерін) бағамдау әдістемелерін; ХІБ мен басқа

да халықаралық ұйымдарға жұқпалы аурулар бойынша

анықтамалар мен есеп берудің әдістемелерін.

- кең территориядағы жануарлардың ауруға

шалдыққыштық қозғалысының кӛп жылғы статистикалық

деректерін әртүрлі табиғи–климаттық жағдайда талдауды;

кейбір аурулардың заманауи нозоареалын анықтауды,

географиялық таралу заңдылықтарын шешуді; індет

процесінің даму бағытын анықтауды; жүргізілетін індетке

қарсы шаралар тиімділігін бағалауды және оларды

жетілдіру бойынша ұсыныстар жасауды; кедендік одаққа

мүше-мемлекеттердің аумағына жануарлар, жануар текті



кезінде қойылатын ветеринариялық талаптарды;


- Дүниежүзілік тәжірибелерді ескеріп елдегі дауалау

шараларын жетілдіру үшін; дүниежүзіндегі және іргелес

елдердегі індеттік жағдайды ескеріп елдегі дауалау

шараларын түзетулер жасау үшін; басқа елдердің

ветеринария қызметімен, ХІБ, ЕО, т.б. жүйедегі

халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық үшін; экспорт-

импорт операциялары кезінде еліміздің ветеринария


- нақты аймақтың ветеринариялық жағдайын,

жануарлардың кейбір ауруларының географиялық таралу

заңдылықтарын және осы құбылыстарға табиғи–

географилық және әлеуметтік–экономикалық

факторлардың әсерін зерттей білуге; ҚР–ның және шет

мемлекеттердің (ветеринарлық елтану) нақты

территориясының (зонасының) ветеринариялық жағдайын

білуге; мемлекеттік ветеринариялық қадағалау

бақылауында болатын жүктерді Қазақстан

Республикасының мемлекеттік шекарасы арқылы алып

ӛту кезінде мемлекеттік ветеринариялық қадағалауды

жүзеге асыру ережелерінде;


түрі

Кешенді емтихан (Жануарлардың жұқпалы ауруларын

дауалаудың ұлттық және халықаралық жүйелері,

Індеттанулық география және ветеринариядағы

биоқауіпсіздіктің халықаралық стандарттары )



17 Әдебиеттер 1. Практикум по эпизоотологии и инфекционным

болезням с ветеринарной санитарией. Урбан В.П., Сафин

М.А., Сидорчук А.А. и др. М.Колос. С.2002.

2. Общая эпизоотология А.А. Сидорчук, Е.С. Воронин,



4.Колесов С.Г. и др. Биологические и

химиотерапевтические ветеринарные препараты.-М.-1989

5. Сайдулдин Т.С., Основы серологии- Алма-Ата- 1992



6. Иванов Н.П., Диагностика инфекционных болезней

животных.- Алматы.-2009


№ 4 Білім беру траекториясы «Жануарлардың инвазиялық

патологиясы кезіндегі биологиялық қауіпсіздігі»

13 Модуль. Инвазиялық аурудың биологиялық негізі


аталуы

PDPMD6320 Паразитоздардың дифференциалды

патоморфологиялық диагностикасы; BZZhNZhI6321


жануарлардың инвазиялық ауруларын балау және дауалау

2 Модульге жауапты Б.Ӛ.Нұрғазы в.ғ.к., доцент

Шабдарбаева Г.С., д.в.н., профессор














МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Паразитоздардың дифференциалды

патоморфологиялық диагностикасы. Протозооздардың

дифференциалды патоморфологиялық диагностикасы.

Трематодоздардың дифференциалды патоморфологиялық

диагностикасы. Нематодоздардың дифференциалды

патоморфологиялық диагностикасы. Цестодоздардың


Акантоцефалездардың дифференциалды

патоморфологиялық диагностикасы. Акароздардың


Энтомоздардың дифференциалды патоморфологиялық

диагностикасы.


жануарлардың инвазиялық ауруларын балау және

дауалау. Паразитарлық аурулардың келтіретін зияны мен

экономикалық шығынын оқып меңгеру. Паразиталық

аурулардың биологиялық негіздері туралы ұғым.

Паразиттердің ӛсіп-ӛнуі және биологиялық кезеңдері.

Эпизоотикалық шеңбер және оның құрамдары туралы

ұғым. Паразитарлық ауруларды балаудың биологиялық

негіздері. Паразитарлық ауруларды алдын алу

шараларының биологиялық әдістері.


- - паразиттердің биологиясына, экологиясына байланысты


әртүрлі паразитоздарды диагностикалаудың, емдеудің

және алдын алу жолдарын білу керек;

- паразитоздар тудыратын этиологиялық агенттерді,

паразитоздардың патогенезін, паразитоздардың

клиникалық кӛрінісі мен ӛтуін, паразитоздардың

патологоморфологиялық сипаттамасын, олардың алдын

алуын және оларға қарсы күрес шараларын.


- кәсіптік іс-шараларды жүргізуде биология, экология,

паразитология пәндерінің негізгі бағыттарын,

заңдылықтарын қолдана алуға; паразиттік жүйедегі

қарым-қатынастарды одан әрі зерттеуге;

- алған білімін жануарлардың паразитоздарына диагноз

қоюда қолдана білу, паразитоздардың індеттік жағдайын

зерттеу, заманауи ғылыми негізделген күрес шараларын

дұрыс таңдай білу.


- паразитоздардың дифференциалды патоморфологиялық

диагностикалық әдістерін.

- әртүрлі гельминтоздарды, протозооздарды,

арахноэнтомоздарды зерттеуге қажетті иммунологиялық

экологиялық және биологиялық әдістерді пайдалана білу;


- жалпы ветеринариялық емдеу, диагностикалау

проблемаларын білу мәселелері; паразитоздарға қарсы

шаралардың жеке әдістерін, тәсілдерін қолдана алу,

паразиттердің экологиялық және биологиялық

ерекшеліктерін анықтау әдістерін меңгере білу және

оларды жетілдіру үшін ғылыми зерттеулер жүргізуге

қабілетті болу.

- паразитоздар дифференциалды диагностикасында;

оларды жоюға бағытталған шараларды ұйымдастырып

жүргізуде.


түрі

Кешенді емтихан (Паразитоздардың дифференциалды

патоморфологиялық диагностикасы, Биологияның

заманауи жетістіктері негізінде жануарлардың инвазиялық

ауруларын балау және дауалау)



17 Әдебиеттер 1. К.П. Юров Инфекционные болезни лошадей.М.,

Колос, 1981.

2. А.В. Жаров. Патологическая анатомия

сельскохозяйственных животных. М., 2003.

3. В.П. Шишков, А.В.Жаров. Патологическая анатомия

сельскохозяйственных животных. Изд.4-е. – М.: Колос,

2003.



14 Модуль. Биогеопаразитоценоздар


аталуы

Bio7322 Биогеопаразитоценоздар; ETP7323 Экологиялық

және тропикалық паразитология

2 Модульге жауапты Шабдарбаева Г.С., б.ғ.д., профессор














МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Биогеопаразитоценоздар пәні туралы ұғым.

Табиғатта организмдердің биологиялық қарым-қатынасы

туралы ұғым, паразитизмнің дамуы және организмдердің

тоғышарлық ӛмірге бейімделуі туралы ұғым. Жануарлар,

құстар, адамдар. Паразитоценоздардың экономикалық

және әлеуметтік маңызы. Жануарлар мен адамдардың

паразитоценоздарың зерттеудің экономикалық және

биологиялық маңызы мен негізі.

Геобиопаразитоценоздардың қалыптасуы. Инвазиялық

аурулардың антропургиялық және табиғи

ошақтылығының пайда болуы. Паразитоценоздар және

биогеопаразитоценоздар, оларға сыртқы ортаның және

адам шаруашылықтың тігізетін әсері. Паразитологиялық

әдістермен тоғышарлардың ақтық, аралық, қосымша және

резервуарлы иелерін зерттеу әдістерін игеру.

Экологиялық және тропикалық паразитология туралы ұғымдар. Табиғаттағы экологиялық қарым-

қатынастар түралы ұғы, паразитизм эволюциясы,

организмдердің тоғышарлық күнелтетінге бейімдену.

Жануарлар, құстар, балықтар мен бал аралар

паразитоценоздардың экономикалық және әлеуметтік

маңызы. Жануарлар, құстар, балықтар мен бал аралардың

ассоциативтік ауруларды зерттеудің биологиялық және

экономикалық негіздері. Табиғатта ассоциативті

аурулардың қалыптасуы және таралуы. Жануарлар

ассоциативті аурулардың клиникалық кӛріністердың

ерекшеліктері. Паразитоценоздар,

геобиопаразитоценоздар және олардың генезисінің

қалыптасуына сыртқы ортаның және адамдардың

тигізетің әсерлердің ролі. Микропаразитоценоздар және

олардың инфекциялық-инвазиялық патологиядағы

маңызы. Жануарлар паразитоценоздардың балаудың,

емдеудің және алдын алу шаралардың ерекшеліктері.


- - геобиопаразитоценоздың теориялық және практикалық


проблемаларың, аралас инвазиялық аурулардың

диагностикасы, профилактикасы, емдеу жолдары, аралас

инвазиялардың таралу ерекшеліктерін эпизоотологиялық

сараптау, паразитпен оның иесі арасындағы биоценоздық

байланысты ажырату.

- экологиялық паразитологияның проблемаларың,

жануарлардың ассоциативтік инвазиялық аурулардың

жиктелуін; гельминттердің, қарапайымдылардың,

рикетсиялардың, бактериялардың, микоплазмалардың

және саңырауқұлақтардың аралық қарым-қатынасың

талдау; ассоциативтік аурулардың проблемаларың; моно-

би- и поли инвазияларды балау әдістері және

дифференциалдық балау; жануарлардың ассоциативті

инвазиялық ауруларға қарсы шараларды ұйымдастырудың

және ӛткізудің жолдарын игеру; тропикалық және

субтропикалық мемлекеттерде мал, құс, балық және

адамда кездесетін негізгі трематодоздық, цестодоздық,

нематодоздық, протозооздық ауруларды, негізгі

арахноздарды және энтомоздарды; тропикалық

инвазиялардарға қарсы қолданатың дәрі-дәрмектерді;


- ветеринариялық іс-шараларды жүргізуде биология,

экология, паразитология пәндерінің негізгі бағыттарын,

заңдылықтарын паразитоценозда қолдана алуға, аралас

инвазиялық аурулардың эпизоотологиялық ағымын одан

әрі зерттеуге;

- жануарлардың ассоциативті ауруларды жиктеу білу;

гельминттердің, қарапайымдылардың, рикетсиялардың,

бактериялардың, микоплазмалардың және

саңырауқұлақтардың аралық қарым-қатынасың талдау

білу; ассоциативті аурулардың кұрделі мәселелерің білу;

тропикалық инвазиялардың эпизоотологиялық жағдайин

болжау; үлы жәндіктерді ажырату; торпикалық және

субтропикалық мемлекеттерде паразитоздарға қарсы

жүргізілетін шаралардың жоспарын құру;


- әртүрлі аралас гельминтоздарды, протозооздарды,

арахноэнтомоздарды негізгі бағытты, заңдылықтарды

геобиопаразитоценозды қолдана білу, аралс инвазияларды

зерттеудегі амалдарды меңгеру;

- моно- би- и поли инвазияларды балау әдістерің және

дифференциалдық балауды меңгеру керек; жануарлардың

ассоциативті инвазиялық ауруларға қарсы шараларды

ұйымдастырудың және ӛткізудің жолдарын меңгеру

керек.


- - жалпы эпизоотологиялық жүйелер талаптарын шеше

білу, оның әдістерін жеке инвазияларды зерттеуде қолдана

білу, паразитоздарға қарсы шараларды, оның

эпизоотологиялық жағдайына байланысты жоспарлау,

жекелеген инвазияларды болжау.


- ассоциативті инвазияларға қарсы шараларды

ұйымдастырып ӛткізуге құретті болу керек;

паразитоценоздар түдыратын мәселелерды шешуғе

құзретті болу керек; Қазақстанда кездесетін және шет

елден әртүрлі жолдармен әкелінген тропикалық

паразитоздардың проблемаларын және оларды шешу

жолдарын; әртүрлі әдістерді қолдана отырып тропикалық

паразитоздардың таралу ерекшеліктерін зерттей білу.


түрі

Кешенді емтихан (Биогеопаразитоценоздар,

Экологиялық және тропикалық паразитология)



17 Әдебиеттер 1.Акбаев М.Ш. и др. Паразитология и инвазионные

болезни с/х животных. М., «Агропромиздат», 2000.

2.Амиреев С.А. Эпидемиология. Частная эпидемиология.

Алматы,2002.

3.Диков Г.И. и др. Справочник по паразитозам с/х

животных в Республике Казахстан. Ч.1, 2, Алматы, 1994.


15 Модуль. Паразитоздарға қарсы заманауи іс-шаралар және дәрі-

дәрмектер


аталуы

PККZDD7324 Паразиттерге қарсы қолданылатын

заманауи дәрі-дәрмектер; PКZShU7325 Паразитоздарға

қарсы заманауи іс-шараларды ұйымдастыру

2 Модульге жауапты Шабдарбаева Г.С., б.ғ.д., профессор














МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Паразиттерге қарсы қолданылатын заманауи

дәрі-дәрмектер. Паразитоздар келтірітің экономикалық,

экологиялық, әлеуметтік зияны. Малдар, құстар және

адамға ӛте қауыпты паразитоздар.Әртүрлі

фармакологиялық топтардың замануи, экологиялық таза,

құндылығы жоғары, адамға, малға және сыртқы ортаға

зиян келтірмейтің дәрі-дәрмектердің қолдану дәлелдігі.

Замануи антигельминтектерге, протистоцидты,

акарицидты жәнеи нсектицидты дәрі-дермектерге

қойылытын талаптар. Олардың әдістері мен нобайларына

қойылатың талаптар. Фармакодинамика,

фармакокинетика, препаратов әсері, олардың құндылығы,


сапасы және мал денесінен шығу кезендері,

ветсансараптау мәселелері туралы ұғым.

Паразитоздарға қарсы заманауи іс-шараларды

ҧйымдастыру. Заманауи антипаразитарлық шараларға

Халықаралық эпизоотикалық бюроның (ХЭБ)

қойлытатың талаптары. Заманауи антипаразитарлық

шараларға қолданатын препараттарға GMP

стандарттардың қойылатың талаптары. Заманауи

антипаразитарлық шаралардың теоретикалық базасы.

«Метод наступательной активной профилактики» деген

ұғымды игеру. Интеграрлық шаралар және бейімді

экономикалық қанағаттылық концепциясы.


- мал, құс және адамдардың ең қауыпты паразитоздарың;

замануи антипаразитарлық препараттарлаға қойылатын

талаптар; әтрурлі топтардан препараттардың

фармакологиялық әсерлерін, фармакокинетикасын;

препараттардың қолданылуын және қолдануға болмайтын

жағдайларын; қолдану тәсілдерің және дозаларын; артық

дозаланудағы шаралар;

- Жануарлар, құс, адамның ең қауыпты паразитоздарды;

паразитоздарға қарсы қолданылатың заманауи іс-

шараларға және антипаразитарлық дәре-дәрмектерге

қойылатын талаптарды; паразитоздарға қарсы

қолданылатың заманауи іс-шаралардың теориялық

базасың;


- - кәсіптік іс-шараларды жүргізуде негізгі замануи

антипаразитарлық препараттарды қолдана алуға; кешенді

түрде паразитоздарды емдеу және дауалауға;

- - Паразитоздарға қарсы қолданылатың технологиянын

әдістерің және сыртқы ортада дезинвазия жасаудың

технологиясын білу; антипаразитарлық дәрі-дәрмектердің

спектірің және оларды әртүрлі паразитоздарға қарсы

қолдану әдістерің білу қажет.


- гельминтоздарға, протозооздарға, арахноэнтомоздарға

қарсы қолданылатын замануи препараттарды меңгеру

керек;

- гельминтоздарға, протозооздарға, арахноэнтомоздарға

қарсы қолданылатын замануи іс-шараларды меңғеру

керек;


- жалпы ветеринариялық емдеу, дауалау проблемаларын

білу; паразитоздарға қарсы шаралардың жеке әдістерін,

тәсілдерін қолдана алу және оларды жетілдіру үшін

ғылыми зерттеулер жүргізуге қабілетті болу.

- Негізгі кең тараған паразитоздар проблемаларың,

олардың таралуын және аталған мәселелерді ғылыми

түрғыда антипаразитарлық іс-шараларды, заманауи дәрі-

дәрмектерді қолданып аталған проблемаларды шешу; ӛзі


депаразитация және дезинвазия заманауи әдістерді

қолданып ғылыми түрғыда іс-шараларды ұйыдастырып

ӛткізуді құзітетті болуы керек.


түрі

Кешенді емтихан (Паразиттерге қарсы қолданылатын

заманауи дәрі-дәрмектер, Паразитоздарға қарсы заманауи

іс-шараларды ұйымдастыру)



17 Әдебиеттер 1. Ахметсадыков Н.Н., Шабдарбаева Г.С., Хусаинов

Д.М. Технология ветеринарных ветеринарных

препаратов//Алматы, Изд. «Агроуниверситет», 2012. 372 с.

2. Беспалова Н.С. Современные противопаразитарные

средства в ветеринарии. М. «КолосС», 2006, 192 с.

3. Акбаев М.Ш. и др. Паразитология и инвазионные

болезни с/х животных. М., «Агропромиздат», 2000.

4. Амиреев С.А. Эпидемиология. Частная эпидемиология.

Алматы,2002.

5. Диков Г.И. и др. Справочник по паразитозам с/х

животных в Республике Казахстан. Ч.1, 2, Алматы,

1994.


№ 5 Білім беру траекториясы « Ауылшаруашылық жануарлары мен

қҧстарының энтероинфекция қоздырушылары»

16 Модуль. Ауылшаруашылық жануарлары мен қҧстарының

энтероинфекциясы

1 Модуль атауы және

шифры

AShZhKBSEI 6326 Ауылшаруашылық жануарлары мен

құстарының бактериялық сипаттағы

энтероинфекциялары; AShZhKVSEI 6327

Ауылшаруашылық жануарлары мен құстарының

вирустық сипаттағы энтероинфекциялары

2 Модульге жауапты Бияшев К.Б., в.ғ.д., профессор, Бияшев Б.К., в.ғ.д.,

профессор, Киркимбаева Ж.С. в.ғ.д., профессор

Ермагамбетова С.Е. в.ғ.к., профессор.

3 Модуль түрі КП/ТК


5 Аптасына сағаттар саны 4

6 Кредиттер саны 4/(2/2)

7 Оқыту түрі Күндізгі

8 Семестр 2


10 Модуль пререквизиттері шетел тілі (кәсіби), ветеринариялық медицинаның

қазіргі замандағы проблемалары

11 Модуль постреквизиті МҒЗЖ

12

Модуль мазмұны Ауылшаруашылық жануарлары мен қҧстарының

бактериялық сипаттағы энтероинфекциялары.

Мақсаты – магистранттарға бактериология саласында

білім мен тәжірибелік дағдыларды үйрету


(сапрофиттер мен зардапты микроорганизмдердің

әртүрлі топтарын зерттеу, ауыл шаруашылығы

жануарларының энтероинфекциясының

қоздырушылары, олардың морфологиясы, жүйесі мен

физиологиясы, экологиялық факторлардың

микроорганизмдердің тіршілік белсенділігіне әсері

және заттардың табиғатқа айналуы кезінде

микроорганизмдердің рӛлі, жануарлардың

қоректенуінде (асқазан-ішек жолдары микрофлорасы),

ӛндірістік жағдайда; патологиялық процесстерде

микроорганизмдердің рӛлі, иммундық жауаптың

түрлері мен механизмдері.

Ауылшаруашылық жануарлары мен қҧстарының

вирустық сипаттағы энтероинфекциялары.

Мақсаты – магистранттарға вирусология саласында

білім мен тәжірибелік дағдыларды үйрету

(вирустардың әр түрлерін зерттеу, ауылшаруашылық

жануарлары энтероинфекцияларының

қоздырушыларын, олардың морфологиясын,

құрылымын, вирустардың жіктелуі түрлері бойынша

жүйелеу (қарапайым, күрделі, ДНҚ және ПРНҚ-лы

вирустар және т.б.) және физиологиясы, и физиологии,

қоршаған орта факторларының вирустардың тіршілік

белсенділігіне әсері; олардың патологиялық

процесстерде микроорганизмдердің рӛлі, иммундық

жауаптың түрлері мен механизмдері.


-жеке микробиология мен вирусологияны,

энтероинфекцияның таралу механизмдері,

этиологиялық факторлары, қоздырушылардың

генетикасын, заттар айналымындағы және

жануарлардың инфекциялық патологиясында рӛлін;

- қоздырушының негізгі қасиеттерін.

Қабілетті болу керек:

- бактерияларға арналған қоректік ортаны дайындау,

микроорганизмдердің ӛсінділерімен жұмыс істеу,

жануарлардың инфекциялық ауру қоздырушыларының

морфологиялық, тинкториальдік, биохимиялық,

антигендік және уыттылық қасиеттерін зерттеуге;

-зағадатты қабылдау, консервілеу, тасымалдау; вакцина,

қансарысуы және диагностикумдар, микробтық синтез

ӛнімдерін дайындауға; емдік-профилактикалық іс-

шараларды жүргізуге, зағадатты вирусологиялық

зерттеу үшін алу, тасымалдау, консервілеуге; -

зағадаттан вирус бӛліп алуға, клетка ӛсіндісінде, тауық

эмбриондарында және зертханалық жануарларда

вирустарды ӛсіруге; - вакцина, қансарысуы және

диагностикумдарды дұрыс қолдану және ұтымды

пайдалануға; емдік-профилактикалық іс-шараларды

жүргізуге.

Дағдылары болуы керек:


- микробиологиялық зерттеулер әдістерін,

микроорганизмдердің функцияларын білу және

табиғатта олардың рӛлін, түрлі ӛндірістік процестерде

микроорганизмдердің зиянды әсерлерін жою әдістері

меңгеруі және ӛндірістің түрлі салаларында

микроорганизмдердің пайдалы қасиеттерін тиімді

пайдалануға; - вирустық ауруларды анықтауға арналған

вирусологиялық, серологиялық, микроскопиялық

зертханалық диагностиканың әдістерін меңгеру,

вирустық инфекциялардың нақты алдын-алу

мәселелерін түсінуге

Құзыретті болуы тиіс:

-жануарлар ауруларының энтероинфекциялары

патогендерін, әртүрлі этиологияда, инфекцияның

туындауы мен ағымы, иммунитеттің түзілу

заңдылықтарын, диагностикалау мақсатында

биологиялық препараттардың әсер ету механизмін,

жануарлардың жұқпалы ауруларын емдеу мен алдын

алуды зерттеуде.


энтероинфекциясының вирустары және патогендерінің

ерекшеліктері, сондай-ақ жұқпалы аурулардың пайда

болу және ӛту ағымдары, иммунитеттің түзілу

заңдылықтары бойынша.

14 Қорытынды бақылау түрі Кешенді емтихан (Ауылшаруашылық жануарлары

мен құстарының бактериялық және вирустық

сипаттағы энтероинфекциясы)

15 Кредит алу шарттары Кестеге сай барлық жұмыс түрлерін орындау


17 Әдебиеттер 1. Бияшев К.Б., Бияшев Б.К. Ветеринарная

микробиология и иммунология. Алматы, 2015. Нур-

принт. 456 стр.

2. Бияшев К.Б., Тулемисова Ж.К., Бияшев Б.К.

Промышленная микробиология. Алматы, 2015. Нур-


3. Воронин Е.С., Петров А.М. и др. Иммунология. – М.:

Колос-Пресс, 2002, 408 с.

4.Воробьев А.А., Кривошеин Ю.С., Широбоков В.П.

Медицинская и санитарная микробиология, Москва,

2003, 462 с.

18 Жаңарту уақыты 20.05.2017


энтероинфекциясын балау әдістері


шифры

AShZhKVSEIBA 7328 Ауылшаруашылық жануарлары

мен құстарының вирустық сипаттағы

энтероинфекцияларын балау әдістері;

AShZhKBSEIBA7329Ауылшаруашылық жануарлары

мен құстарының бактериялық сипаттағы

энтероинфекцияларын балау әдістері










8 Семестр 3


10 Модуль пререквизиттері шетел тілі (кәсіби), ветеринариялық медицинаның

қазіргі замандағы проблемалары


12

Модуль мазмұны Ауылшаруашылық жануарлары мен қҧстарының

вирустық сипаттағы энтероинфекцияларын балау

әдістері. Пәннің мақсаты – вирустың қасиеттері-

қоздырушылары және жануарлардың ішек

инфекциясын вирусологиялық балау бойынша

тәжірибелік дағдыларды классикалық және жаңа

зерттеу әдістерін пайдалана отырып магистранттарға

үйрету.

Пәннің міндеттері: жануарлардың ішек инфекциясын

балаудың зертханалық әдістері вирустарды бӛліп алу,

олардың қасиеттерін зерттеуді, қоздырушының

зардапты қасиетін зерттеуді (биосынама қою),

вирустарды индикациялау мен балау қоюды меңгеру.

Ауылшаруашылық жануарлары мен қҧстарының

бактериялық сипаттағы энтероинфекцияларын

балау әдістері. Пәннің мақсаты – вирустың қасиеттері-

қоздырушылары және жануарлардың ішек

инфекциясын вирусологиялық балау бойынша

тәжірибелік дағдыларды классикалық және жаңа

зерттеу әдістерін пайдалана отырып магистранттарға

үйрету.

Пәннің міндеттері: магистранттар жануарлардың ішек

инфекциясын балаудың зертханалық әдістерімен

бактериоскопиялық әдістермен зерттеуді,

микроорганизмдердің таза ӛсіндісін бӛліп алуды,

қоздырушының зардапты қасиетін зерттеуді

(биосынама қою), бӛліп алынған ӛсінділерді

идентификациялау мен балау қоюды меңгеру.

13 Оқу нәтижелері Білу тиіс: - жануарлардың энтероинфекциясының

кӛрінісі, пайда болу жағдайларын білу және инфекция

ағымы, течения инфекций, иммунитеттің түзілу

заңдылықтары, жұқпалы ауруларды диагностикалау

үшін биологиялық препараттар туралы; - бактериялар

мен вирустардың жіктелуі, физиологиясы мен

генетикасы, мал шаруашылығында микробты синтезді

ӛнімдерін ӛндіру және пайдалануды.

Қабілетті болу керек: -зағадатты қабылдау, сақтау

және тасымалдау; вакциналарды, қансарысуларын және


диагностикаларды, микробтық синтез ӛнімдерін дұрыс

қолдану және тиімді пайдалану; емдік-

профилактикалық іс-шараларды жүргізу.

Дағдылары болуы керек: -микробиологиялық

зерттеулер әдістерін, микроорганизмдердің

функцияларын және табиғатта рӛлін білу, әр түрлі

ӛндірістік процестерде микроорганизмдердің зиянды

әсерлерін жою әдістері және микроорганизмдердің

әртүрлі ӛндірістегі пайдалы қасиеттерін тиімді

пайдалануға.

Қҧзыретті болуы тиіс: - бактериология және

вирусология, инфекция, иммунитет, вирустар мен

бактериялар генетикасы, энтероинфекцияның

қоздырғыштары және жануарлардың жұқпалы

инфекциясы; инфекциялық аурулардың



қоздырушылардың негізгі белгілері туралы.

14 Қорытынды бақылау түрі Кешенді емтихан (Ауылшаруашылық жануарлары мен

құстарының бактериялық және вирустық сипаттағы

энтероинфекциясы)



17 Әдебиеттер 1. Соколов В.Д. Ветеринарная фармация. М.: Колос,

2003.

2. Дремова Н.Б. Медицинское и фармацевтическое

товароведение. Уч. пособие.- Курск.- КГМУ, 2005.-520

с.

3. Заманбеков Н.А., Кобдикова Н.К., Корабаев Е.М.

Организация и управление ветеринарной фармации.

Учебное пособие. Алматы. –2015.

4. Жуленко В.М., Рабинович М.И., Таланов Г.А.

Ветеринарная токсикология - М. Колос, 2001.

5. КорабаевЕ.М., ЗаманбековН.А. и др. Токсикология.

Оқулық. Алматы.-2011



энтероинфекциясының иммунопрофилактикасы


шифры

AShZhKVSEIIP 7330Ауылшаруашылық жануарлары

мен құстарының вирустық сипаттағы

энтероинфекцияларының иммунопрофилактикасы;

AShZhKBSEIIP Ауылшаруашылық жануарлары мен

құстарының бактериялық сипаттағы

энтероинфекцияларының иммунопрофилактикасы










8 Семестр 3


10 Модуль пререквизиттері Ветеринариялық медицина бакалавры дәрежесі,

эксперимент теориясы мен әдістемесі


12

Модуль мазмұны Ауылшаруашылық жануарлар мен қҧстардың

вирустық сипаттағы энтероинфекциясының

иммунопрофилактикасы.

Физиологиялық қорғаныш реакцияларының күрделі

комплексі туралы, макроорганизмнің ішкі ортасының

салыстырмалы тұрақтылығы, жұқпалы процестің

дамуына кедергі келтіреді және организмнің бұзылған

функцияларын. Иммунитет туралы түсінік,

иммунитеттің түрлері, иммундық диагностика,

дәстүрлі және заманауи диагностикалық әдістер,

иммунопрофилактиканың мәселелері,

серопрофилактика концепциясы және вирустық

сипаттағы энтероинфекциясыны нақты алдын-алу.

Ауыл шаруашылығы жануарларының және

қҧстарының бактериялық сипаттағы

энтероинфекциясының иммунопрофилактикасы.

Макроорганизмдердің ішкі ортасының салыстырмалы

тұрақтылығын анықтайтын, жұқпалы процестің

дамуына кедергі келтіретін және органимзмнің

бұзылған функцияларын қалпына келтіру қабілетіне ие

физиологиялық қорғаныш реакцияларының күрделі

жиынтығы туралы мәліметтер.

Иммунитет туралы түсінік, иммунитеттің түрлері,

иммундық диагностика, дәстүрлі және заманауи

диагностикалық әдістер, иммунопрофилактиканың

мәселелері, серопрофилактика концепциясы және

бактериалды сипаттағы энтероинфекциясын алдын-

алу.

13 Оқу нәтижелері Білу тиіс:

- арнамалы және бейарнамалы иммунитет туралы

зерттеу, организмнің иммундық әрекеті, жануарлар

ауруларын диагностикалау әдістерін және иммундеуге

арналған белсенді агенттер мен нақты

иммунопрепараттарды.

Қабілетті болу керек: -жануарлар мен құс

ауруларының энтероинфекциясының алдын алу және

емдеуге; жұқпалы процестің пайда болуы және оның

ағымы; макроорганизмнің жұқпалы ауруларға

тӛзімділігін қалыптастыру заңдылықтары (иммунитет)

білуге; - жеке микробтық түрлердің биологиялық

қасиеттері және вирустар, зертханалық диагностика,

аурулардың нақты алдын-алу және емдеуге.


Дағдылары болуы керек:

- арнамалы және бейарнамалы иммунитет, организмнің

иммундық әрекеті туралы, жануарлар ауруын

диагностикалау әдістері, иммундау туралы;

жануарлардың жұқпалы ауруларымен күресу үшін

белсенді агенттер мен нақты иммунопрепараттарды,

басқа дәрілік заттарды қолдануға.

Қҧзыретті болуы тиіс: -жануарлар ауруларының энтероинфекциясының

иммунопрофилактикасын зерттеу мәселелері бойынша,

түрлі этиологиясын, инфекциялардың пайда болуы

және ағымы, иммунитеттің қалыптасу заңдылықтарын,

диагностикаға арналған биологиялық ӛнімдердің

ӛндіріс қағидалары мен механизмін білуге; -жұқпалы

жануарлар ауруларын емдеу мен алдын алу, вирустар

биологиясын сұрақтары туралы; - вирустар

репродукциясының ерекшеліктері және

энетроинфекция қоздырушылары, инфекциялардың

пайда болуы мен ағымы, иммунитеттің қалыптасу

заңдылықтары бойынша

14 Қорытынды бақылау түрі Кешенді емтихан (Ауылшаруашылық жануарлары

мен құстарының бактериялық және вирустық

сипаттағы энтероинфекциясы)



17 Әдебиеттер 1. Бияшев К.Б., Бияшев Б.К. Ветеринарная

микробиология и иммунология. Алматы, 2015. Нур-


2. Бияшев К.Б., Тулемисова Ж.К., Бияшев Б.К.

Промышленная микробиология. Алматы, 2015. Нур-

принт. 156 стр. негізгі:

1. Воронин Е.С., Петров А.М. и др. Иммунология. – М.: Колос-Пресс,

2002, 408 с.

2.Воробьев А.А., Кривошеин Ю.С., Широбоков В.П. Медицинская и санитарная микробиология, Москва, 2003, 462 с.



6 Білім беру бағдарламасының модульдері аясында игерілген кредиттер

көлемін көрсететін жинақ кесте


Оқу к

урсы

Сем

ест

р

Оқы

тылат

ын

мод

ульд

ерд

ің с

аны

Оқытылатын

пәндердің саны Кредиттер саны

Бар

лы

ғы с

ағат

бой

ын

ша

EС

TS

Саны

МК ТК Т

еори

ялы

қ о

қы

ту

Пед

агоги

кал

ық п

рак

тика

Зер

ттеу

прак

тикас

ы

МҒ

ЗЖ

Қоры

тын

ды

атт

ест

аци

я

Бар

лы

ғы

Экза

мен

Есе

п

1 1 3 5 3 16 - - 1 - 17 840 28 6 1

2 1 - 4 12 3 2 1 - 18 990 33 2 3

2 3 2 - 4 14 - 1 1 - 16 870 29 2 2

4 - - - - - 4 4 8 900 30 1 1

Барлығы 6 5 11 42 3 3 7 4 59 3600 120 11 7


6.2 Бейіндік бағыт (1,5 жыл)

О

қу к

урсы

Сем

ест

р

Оқы

тылат

ын

мод

ульд

ерд

ің с

аны

Оқытылатын

пәндердің

саны

Кредиттер саны

Бар

лы

ғы с

ағат

бой

ын

ша

EС

TS

Саны

МК ТК

Тео

ри

ялы

қ о

қы

ту

Пед

агоги

кал

ық п

рак

тика

Ӛн

дір

істі

к п

рак

тика

МЭ

ЗЖ

Қоры

тын

ды

атт

ест

аци

я

Бар

лы

ғы

Экза

мен

Есе

п

1 1 3 4 3 18 - - 1 - 19 930 31 5 1

2 2 - 5 18 - 2 1 - 21 1080 36 3 2

2 3 - - - - - 2 2 4 8 810 27 1 2

Барлығы 5 4 8 36 - 4 4 4 48 2820 94 9 5

Қҧрастырушылар:

Мамандық бойынша ОӘК _____________ Омарбекова У.

«Биологиялық қауіпсіздік» кафедрасының меңгерушісі____________ Тулемисова Ж.К.

Ескерту:

Білім беру бағдарламасы «Ветеринария» факультеті Кеңесінде қарастырылған және ұсынылған

хаттама № 9 «22» мамыр 2017ж.

Білім беру бағдарламасы ҚазҰАУ ғылыми Кеңесінің отырысында қарастырылған және

бекітілген хаттама № 14 «28 » маусым 2017 ж

Жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беру

институтының директоры Еркимбекулы Р.

«Ветеринария» факультетінің деканы ___________________________ Джанабекова Г. (қолы)

Documents

6М120100- Ветеринарлық медицина МОДУЛЬДІК БІЛІМ БЕРУ ... · Модульдік білім беру бағдарламасы. Магистратура.Үшінші