Embed Size (px)
Citation preview
АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ
ҚАЛАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ
ҒЫЛЫМИ-ӘДІСТЕМЕЛІК ОРТАЛЫҒЫ
УПРАВЛЕНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ ГОРОДА АЛМАТЫ
ГОРОДСКОЙ НАУЧНО - МЕТОДИЧЕСКИЙ ЦЕНТР
НОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В ОБРАЗОВАНИИ
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БІЛІМ БЕРУ ҰЙЫМДАРЫНДА ОҚУ- ТӘРБИЕ
ЖҰМЫСТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ БОЙЫНША
ИНСТРУКЦИЯЛЫҚ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР
ИНСТРУКТИВНО-МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ
ПО ОРГАНИЗАЦИИ УВР В ДОШКОЛЬНЫХ
ОРГАНИЗАЦИЯХ ОБРАЗОВАНИЯ
Алматы, 2018 жыл
2
Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында оқу- тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру
бойынша инструкциялық-әдістемелік ұсыныстар
(Алматы қ.,2018ж.)
Құрастырушылар:
Ж.Алиакбарова, ҚББЖТҒӘО мектепке дейінгі тәрбие және оқыту бөлімінің жетекшісі;
Л.Масакбаева, ҚББЖТҒӘО мектепке дейінгі тәрбие және оқыту бөлімінің әдіскері;
Г.Курманалиева, ҚББЖТҒӘО мектепке дейінгі тәрбие және оқыту бөлімінің әдіскері;
Н.Карасёва, Медеу ауданы МКҚК «№ 96 бөбекжай-балабақша» меңгерушісі;
М.Курбатова,Әуезов ауданы МКҚК «№ 47 бөбекжай - балабақшасы» әдіскері.
Редакция алқасы:
М.Темербекова, ҚББЖТҒӘО директордың әдістемелік жұмыс жөніндегі орынбасары;
Т.Ежова, ҚББЖТҒӘО баспа және талдау жұмыстары бөлімінің жетекшісі;
Р.Кусаинова, ҚББЖТҒӘО педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру және білім беру
сапасын бағалау бөлімінің жетекшісі;
Г.Пашаева, ҚББЖТҒӘО дарынды балалармен жұмыс бөлімінің жетекшісі;
Г.Сулейменова, ҚББЖТҒӘО техникалық және кәсіптік білім беру бөлімінің жетекшісі;
Р.Акмагамбетова, ҚББЖТҒӘО өзін-өзі тану және рухани-адамгершілік тәрбие бөлімінің
жетекшісі;
М.Батырбаева, ҚББЖТҒӘО оқу бөлімінің жетекшісі.
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жаңартылған мазмұнын жүзеге асыру аясында оқу
процесін ұйымдастыру бойынша инструкциялық-әдістемелік ұсыныстар мектепке дейінгі тәрбие
мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты талаптарына сәйкес Алматы қаласындағы
мектепке дейінгі ұйымдардағы білім беру үдерісін әдістемелік қолдау мақсатында құрастырылған.
Берілген ұсыныстар мектепке дейінгі ұйымдардың жетекшілеріне, әдіскерлеріне,
педагогтері мен мамандарына арналған.
В соответствии с требованиями Государственного общеобязательного стандарта
дошкольного воспитания и обучения разработаны учебно-методические рекомендации по
организации учебного процесса в рамках обновленного содержания дошкольного образования и
обучения с целью оказания методической поддержки учебному процессу в дошкольных
организациях города Алматы. Рекомендации предназначены для заведующих, методистов,
педагогов и специалистов дошкольных организаций.
Ұсыныста Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Мектепке дейінгі балалық
шақ» республикалық орталығының әдістемелік нұсқау хаттары, Алматы қаласының № 34, 47, 52,
96, 152 бөбекжай-балабақшаларының және ән жетекшілері Оразбаева Нұрбүбі, Оразбаева Гүлбүбі
Мейірбекқыздарының жұмыс тәжірибесінің материалдары пайдаланылған.
В рекомендации были предоставлены инструктивно-методическое письмо
Республиканского центра «Дошкольное детство» Министерство образования и науки Республики
Казахстан, материалы из опытов работы детских садов № 47, 52, 96, 152 Управления образования
города Алматы.
ҚББЖТҒӘО эксперттік кеңесінің отырысында қаралған және басылымға ұсынылған.
«04» октября 2018ж. № 5 хаттама
3
МАЗМҰНЫ
Жалпы ережелер ....................................................................................................................................4
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті
стандарт талаптарын сақтау бойынша негізгі қағидалар.................................................................7
Мектепке дейінгі білім беру процесін ұйымдастыру
Жылдық жоспар ..........................................................................................................................................9
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспары.............................................................10
Перспективалық жоспар............................................................................................................................12
Циклограмма..............................................................................................................................................17
Күн тәртібі..................................................................................................................................................17
МДҰ педагогінің оқу - тәрбие жұмыс жоспары..................................................................................18
Мектеп жасына дейінгі балалардың біліктері мен дағдыларының дамуына мониторинг
жүргізу........................................................................................................................................................19
Мектеп жасына дейінгі балалардың біліктері мен дағдыларының даму деңгейлерін
есептеу әдістемесі......................................................................................................................................20
Таңертеңгілік жаттығу...............................................................................................................................22
Мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын сақтау және нығайту, дене бітімі
дұрыс қалыптасуына бағытталған жаттығулар жиынтығы ..................................................................25
Табиғат бұрышы.......................................................................................................................................35
Табиғаттағы бақылау ................................................................................................................................55
Мнемокесте әдісі......................................................................................................................................58
Балалардың әлеуметтік картасы ..............................................................................................................63
Пайдаланылған әдебиеттер
...........................................................................................................................64
Қосымшалар.......................................................................................................................................... 166
4
Жалпы ережелер
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту баланы жас және жеке мүмкіндіктеріне сәйкес
жан-жақты дамытуға, адамгершілік нормаларды қалыптастыруға бағытталған, әлеуметтік
дағдыларға қол жеткізуді қамтамасыз ететін білім беру жүйесінің негізі болып табылады.
2018 – 2019 оқу жылында меншік нысанына қарамастан, мектепке дейінгі ұйымдардың
барлық түрлерінде білім беру процесі Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпыға
міндетті мемлекеттік стандартына, Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу
жоспарына, Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасына сәйкес
ұйымдастырылады.
Мектепке дейінгі ұйымдардың 2018 – 2019 оқу жылында меншік нысаны мен
ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, барлық түрлерінде білім беру процесі
балаларды мектепте оқуға табысты дайындауға, сапалы білім беру қызметін ұсынуға
бағытталған.
Аталған мақсатты іске асыру үшін 2018 – 2019 оқу жылына келесі міндеттер
айқындалды:
- балалардың физикалық және психикалық денсаулығын нығайту;
- балаларды жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтарға баулу («Рухани
жаңғыру» бағдарламасы, «Туған жер» кіші бағдарламасы);
- ерте жастағы балалардың әлеуметтік дағдылары мен өз бетінше оқу дағдыларын
дамыту;
- балалардың тарихқа, табиғатқа, мәдениетке және туған өлкенің бай мұрасына
сүйіспеншілігін қалыптастыру;
- балаларды мектепте оқуға мақсатты түрде дайындау.
Білім беру процесін ұйымдастыруда келесі нормативтік-құқықтық құжаттарды
басшылыққа алу ұсынылады:
- Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты
(Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысы), (2016
жылғы 13 мамырдағы №292 ҚРҮҚ); - Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспары (Қазақстан
Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 20 желтоқсандағы № 557
бұйрығы), (ҚР БҒМ 2016 жылғы 22 маусымдағы №391 бұйрығы, бұдан әрі – Үлгілік оқу
жоспары);
- Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы (Қазақстан
Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 12 тамыздағы №499
бұйрығы);
- Оқулықтардың, оқу-әдiстемелiк кешендерiнiң, құралдарының және басқа да
қосымша әдебиеттердiң, оның ішінде электрондық жеткізгіштегілерінің тiзбесiн бекіту
туралы (Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрі міндетін атқарушысының
2013 жылғы 27 қыркүйектегі № 400 бұйрығы), (Қазақстан Республикасы Білім және
ғылым министрінің 2018 жылғы 3 мамырдағы № 192 бұйрығымен өзгерістер мен
толықтырулар енгізілген);
- «Мектепке дейінгі ұйымдарға және сәбилер үйлеріне қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары (Қазақстан Республикасы
денсаулық сақтау министрінің 2017 жылғы 17 тамыздағы № 615 бұйрығы);
5
- Мектепке дейінгі ұйымдар қызметінің үлгілік қағидалары (Қазақстан
Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 17 мамырдағы № 499 қаулысы), (Қазақстан
Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 7 сәуірдегі № 181 қаулысымен өзгерістер
енгізілген);
- «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319
Заңы;
- «Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы» Қазақстан
Республикасының 2002 жылғы 8 тамыздағы № 345 заңы;
- «Қазақстан Республикасындағы тіл туралы» Қазақстан Республикасының 1997
жылғы 11 шілдедегі № 151 Заңы;
- «Ойыншықтардың қауіпсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы
21 шілдедегі № 306 Заңы;
- «Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы
қолдау туралы» Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 11 шілдедегі № 343 Заңы;
- «Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 – 2019
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» Қазақстан Республикасы Президентінің
2016 жылғы 1 наурыздағы № 205 Жарлығы;
- «Қазақ тілі әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы» Қазақстан
Республикасы Президентінің 2017 жылғы 26 қазандағы № 569 Жарлығы;
- «Мектепке дейінгі балалар ұйымдарына жіберу үшін мектепке дейінгі (7 жасқа
дейін) жастағы балаларды кезекке қою», «Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарына
құжаттарды қабылдау және балаларды қабылдау» мемлекеттік қызмет стандарттары»
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 7 сәуірдегі № 172 қаулысы;
- «Еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып, техникалық және кәсiптiк,
орта бiлiмнен кейiнгi, жоғары және жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiмi бар мамандарды
даярлауға, жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдеріне, сондай-ақ мектепке дейінгі
тәрбиелеу мен оқытуға, орта білім беруге мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын
орналастыру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым
министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы № 122 бұйрығы;
- «Ойыншықтарды психологиялық-педагогикалық сараптамадан өткізу ережесін
бекіту туралы» ҚР БҒМ 2008 жылғы 10 маусымдағы № 337 бұйрығы;
- «Білім және ғылым саласындағы азаматтық қызметшілерді аттестаттаудан өткізу
қағидалары мен шарттарын, сондай-ақ Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы
орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта
білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру
ұйымдарында жұмыс істейтін педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген
тұлғаларды аттестаттаудан өткізу қағидалары мен шарттарын бекіту туралы» ҚР БҒМ
2016 жылғы 27 қаңтардағы № 83 бұйрығы;
- Мектепке дейінгі ұйымдар қызметінің үлгілік қағидалары, 2013 жылғы 17
мамырдағы № 499 ҚРҮҚ;
- Мектепке дейінгі ұйымдар түрлері қызметінің үлгілік қағидалары, ҚР БҒМ 2013
жылғы 29 мамырдағы № 206 бұйрығы;
- «Педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген тұлғалардың лауазымдарының
үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2009 жылғы 13 шілдедегі №
338 бұйрығы;
6
- «Мектепке дейінгі, орта білім беру ұйымдарын, сондай-ақ арнайы білім беру
ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын бекіту туралы»
ҚР БҒМ 2016 жылғы 22 қаңтардағы № 70 бұйрығы.
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жаңартылған мазмұнын жүзеге асыру аясында оқу
процесін ұйымдастыру бойынша инструкциялық-әдістемелік ұсыныс Стандарт талаптарына
сәйкес балаларды дамыту мен тәрбиелеу үшін жағдайлар жасауды, мектепке дейінгі ұйым
қызметкерлерінің қызметін ұйымдастыруды, тәрбиешілердің педагогикалық шеберліктерін
арттырудың негізгі тәсілдерін қарастырады.
7
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті
стандарт талаптарын сақтау бойынша негізгі қағидалар
Стандарттың мақсаты – мектеп жасына дейінгі балаларда физикалық, рухани-
адамгершілік, әлеуметтік-мәдени құндылықтарды қалыптастыру мен дамытуға, мектепке
дейінгі және бастауыш білім берудің сабақтастығы мен үздіксіз педагогикалық
қағидаларын іске асыруға жағдай жасау.
Стандартпен келесі қағидалар бекітілген:
- мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мазмұнына қойылатын талаптардың бірлігі;
- жүйелілігі, бір-бірімен өзара байланысқан бірізді әрекеттер жүйесін қамтиды;
- тұтастығы, мектепке дейінгі ұйым педагогтерінің кәсіби даярлығының
функционалдық және барлық құрылымдық (мақсаты, мазмұны, оқытудың
нысандары мен әдістері) компоненттерінің өзара байланысын көрсетеді;
- мектепке дейінгі және бастауыш білім беру деңгейлерінің арасындағы сабақтастық
пен үздіксіздікті қамтамасыз етеді;
- түрлі әрекет түрлерінде балалардың бастамасын қолдау.
Мақсатқа жету үшін келесі әдістемелік тәсілдер қолданылады:
- баланың жеке басын қалыптастыру және оның қабілеттерін дамытуға
педагогикалық үдеріске қатысушылар – ата-аналармен, педагогтермен, әлеуметпен
кешенді тәсіл;
- «Денсаулық», «Коммуникация», «Таным», «Шығармашылық», «Әлеумет» білім
беру салаларының өтпелі тақырыптарын бірігіп тануда өзара кіріктіру енгізіледі;
- мектепке дейінгі ұйымда балалардың біліктері мен дағдыларының даму
индикаторларына және дамуға бақылау жүргізу негізінде балалардың жетістігін
диагностикалау;
- ақпараттық-коммуникациялық технологияларды іске асыру.
Стандарттың «Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мазмұнына қойылатын
талаптар» бөлімінде әртүрлі іс-әрекеттерді ұйымдастыру арқылы кіріктіру жолдарымен
іске асырылатын «Денсаулық», «Коммуникация», «Таным», «Шығармашылық»,
«Әлеумет» білім беру салаларының мазмұны анықталған.
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті
стандартының 20- бөлімінде жас және топтық кезеңдер көрсетілген:
1) бөбек жасы – 1 жастан 3 жасқа дейін:
ерте жас – 1 жастан 2 жасқа дейін (ерте жастағы топ);
кіші жас – 2 жастан 3 жасқа дейін (бірінші кіші топ);
2) мектепке дейінгі жас – 3 жастан 6 (7) жасқа дейін:
мектепке дейінгі кіші жас – 3 жастан 4 жасқа дейін (екінші кіші топ);
мектепке дейінгі орта жас – 4 жастан 5 жасқа дейін (ортаңғы топ);
мектепке дейінгі естияр жас – 5 жастан 6 (7) жасқа дейін (5 жастан 6 жасқа дейін –
мектепке дейінгі ұйымдағы ересектер тобы, 6 жастан 7 жасқа дейін – жалпы білім
беретін мектептегі, лицейдегі, гимназиядағы мектепалды даярлық сыныбы).
Стандарттың талаптарын жүзеге асыру үшін әрбір мектепке дейінгі ұйымда жағдай
жасалып, мынадай талаптар қосылды:
8
-психологиялық-педагогикалық жағдайларға қойылатын талаптар: ересектердің
балаға құрметпен қарауы, балалардың жағымды өзін-өзі бағалауын, өзінің мүмкіндіктері
мен қабілеттеріне сенімділігін қолдау; білім беру әрекетінде балалардың жас және жеке
ерекшеліктеріне сәйкес жұмыс түрлері мен әдістерін қолдану;
-педагогикалық үрдісті ұйымдастыруға қойылатын талаптар: мектепке дейінгі
ұйымдарды педагогикалық кадрлармен қамтамасыз ету, педагогикалық шеберлігін
арттыру; тиімді білім беру инновациялық технологиялары мен әдістерін меңгеру;
балалардың даму бұзылыстары мен әлеуметтік бейімделуін диагностикалау және түзету
үшін қажетті жағдайларды жасау; балаларды тәрбиелеуде, олардың денсаулықтарын
қорғау мен нығайтуда ата-аналарды қолдау, ата-аналарды білім беру әрекетіне тарту;
-бағдарламаны игеру мониторингі ҚРБҒДМБ сәйкес 3 рет өткізілу керек (бастапқы,
аралық, қорытынды);
-заттық-кеңістік дамытушы ортаға қойылатын талаптар: Заттық-кеңістік
дамытушы орта толық мазмұнды, өзгермелі, көпатқарымды, вариативті, қолжетімді және
қауіпсіз болуы керек. Заттық-кеңістік дамытушы ортаны құру кезінде гендерлік тәсілді
ескеру және ұлдар мен қыздарға тән заттар, ойыншықтар мен материалдармен қамтамасыз
ету.
-инновациялық технологиялар мен әдістерді меңгеру: Баланың жас ерекшеліктері
мен психо-физиологиялық ерекшеліктері ескеріледі және баланың зияткерлік, тұлғалық,
әлеуметтік дамуы үшін жаңашыл технологиялар мен әдістер қолданылады.
Мектепке дейінгі білім беру жүйесі үнемі өзгеріп, жетілдіріліп, жаңартылады. Ол
қоғамның маңызды әлеуметтік тапсырысын орындайды, оның даму факторларының бірі
болып табылады. Мектепке дейінгі ұйымдар өз қызметінде нормативтік құжаттарды
басшылыққа алады және олардың негізгілерінің бірі Қазақстан Республикасындағы
мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың Мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты болып
табылады.
Стандарт талаптарын сақтау мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың Үлгілік оқу
бағдарламасының мазмұнын балалардың тиімді игеруі үшін негіз болып табылады.
9
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БІЛІМ БЕРУ ПРОЦЕСІН
ҰЙЫМДАСТЫРУ
Жылдық жоспар
Жылдық жоспардың құрылымы
І бөлім
1. Кіріспе.
2. Бөбекжай-балабақша паспорты.
3. Өткен оқу жылының жұмысын талдау.
4. Педагогикалық ұжым жұмыстарының қорытынды көрсеткіші:
4.1. Бөбекжай-балабақшаның ата-аналарының қанағаттанарлық көрсеткіші;
4.2. Педагогтердің кәсіби өсу деңгейі;
4.3. Денсаулық көрсеткіштерінің талдауы;
4.4. Білім беру салалары бойынша балалармен жүргізілетін жұмыстың қорытындысы.
5. Жоспарлауда ескерілетін негізгі директивті құжаттар.
6. 2018 – 2019 оқу жылының міндеттері.
ІІ бөлім
2. Кәсіби деңгейді көтеру:
2.1. Бір жылға арналған іс-шаралар кестесі;
2.2. Құқықтық біліктілікті көтеру;
2.3. Педагогтердің іскерлік дағдысын көтеру.
2.4. Педагог мамандармен жүргізілетін жұмыстың түрлері:
2.4.1. Семинарлар;
2.4.2. Кеңестер;
2.4.3. Педагогтердің өз білімін көтеру жұмыстары;
2.4.4. Аттестаттауға дайындық, аттестаттау талаптарын орындау;
2.4.5. Алдыңғы педагогикалық тәжірибені қарастыру, жинақтау;
2.4.6. Әдіскерлік бөлме жұмысының мазмұны және ұйымдастырылуы;
2.4.7. Мектепаралық байланыс.
ІІІ бөлім
3.1. Педагогикалық кеңестер.
3.2. Өндірістік жиналыс.
ІV бөлім
4.1. Балалардың өмірі мен денсаулығын қорғау;
4.2. Сауықтыру және шынықтыру шараларының жоспары;
4.3. Жол-көлік жарақаттарын ескерту;
4.4. Азаматтық қорғаныс бойынша өткізілетін іс-шаралар.
V бөлім
МКҚК №... бөбекжай-балабақшаның 2018 – 2019 оқу жылындағы оқу-тәрбие үрдісіне
басшылық және бақылау.
VІ бөлім
6.1. МКҚК №... бөбекжай-балабақшаның 2018 – 2019 оқу жылына арналған ата-
аналармен жүргізілетін жұмыс жоспары;
10
6.2. МКҚК №... бөбекжай-балабақшаның 2018 – 2019 оқу жылына арналған
ертеңгіліктер мен мерекелердің жоспары.
VІІ бөлім
7. Техникалық-материалдық базаны күшейту.
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың
үлгілік оқу жоспары
Үлгілік оқу жоспары – Стандарттың негізінде жасалған мектепке дейінгі
ұйымдарда білім беру процесін қамтамасыз ететін мемлекеттік нормативтік құжат. Үлгілік оқу жоспары екі бөлімнен тұрады: инварианттық (міндетті) және
вариативтік.
Мектепке дейінгі ұйымдарда ведомстволық бағыныстылығына, меншік нысанына,
типтері мен түрлеріне қарамастан, оқу жылының басында №1 педагогикалық кеңесте әр
жас ерекшелігіне және топтарға бөлінген үлгілік оқу жоспары мөр қойылған меңгерушінің
қолымен бекітіледі.
Жоспардың инварианттық (міндетті) бөлімі тікелей оқу қызметінің негізгі түрлеріне
бөлінетін сағат санын реттейді. Жоспардың бұл бөлімі өзгермейді.
Вариативтік білім беру – Қазақстандағы қазіргі білім беру жүйесін дамытудың
негізгі ұстанымдары мен бағыттарының бірі.
Жоспардың вариативтік бөлімі білім берудің вариативтілігін, мектепке дейінгі ұйым
қызметінің басым бағытын көрсетеді, балалардың жеке ерекшеліктерін,
қызығушылықтары мен бейімділіктерін ескере отырып, оларға арналған білім беру
қызметінің саласын кеңейтуді қамтамасыз етеді.
Сіздердің назарларыңызға Алматы қаласы Білім басқармасының МКҚК № 96
балабақшасының оқу жұмыс жоспарын үлгі ретінде ұсынып отырмыз.
БЕКІТЕМІН
МКҚК «№ 96 бөбекжай-балабақша»
меңгерушісі Н. Карасёва_________
«29» «тамыз» 2018 жыл
МКҚК «№ 96 бөбекжай-балабақшасының»
2017 – 2018 оқу жылына арналған оқу жұмыс жоспары
№
Білім беру аймағы
Жас тобы
Ересек топ
2 топ
5 – 6 жас
(қазақ, орыс)
Мектепалды топ
3 топ
5 – 6 (7) жас
(қазақ, орыс)
1. « Денсаулық» 3 3
Дене шынықтыру 2,5 2,5
Қауіпсіз мінез-құлық негіздері 0,5 0,5
2. «Коммуникация» 5 6,5
Сөйлеуді дамыту 1 1
Көркем әдебиет 0,5 0,5
Сауат ашу негіздері 1 1,5
11
Қазақ тілі (орыс тілінде оқытылатын топтарда)
Орыс тілі (қазақ тілінде оқытылатын топтарда
Ағылшын тілі. Английский язык
1
1
2
1
Драма 0,5 0,5
3. «Таным» 2,5 3,5
Сенсорика - -
Қарапайым математикалық ұғымдарын
қалыптастыру
1 2
Құрастыру 0,5 0,5
Жаратылыстану 1 1
4. «Шығармашылық» 5 5
Сурет салу 1 1
Мүсіндеу 1 1
Аппликация 1 1
Музыка 2 2
5. «Әлеумет» 1,5 2
Қоршаған ортамен таныстыру 0,25 0,5
Экология негіздері 0,25 0,5
Өзін-өзі тану 1 1
ҰОҚ ұзақтығы 25-30 25-30
ҰОҚ жалпы көлемі 17 20
6. Вариативтік компонент* 3 4
12
Перспективалық жоспар
Перспективалық жоспар оқу жылына құрастырылады. Оның негізі Мектепке
дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы болып табылады.
Білім беру процесін кешендік-тақырыптық ұстаным бойынша (өтпелі тақырыптар)
білім беру салаларын кіріктіруді ескеріп құру – балаларға артық жүктемені болдырмауға,
жеткілікті және қажетті материалдармен білім беруге, тәрбиелеу, оқыту, дамыту бойынша
білім беру міндеттерінің бірлігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Перспективалық жоспарды өтпелі тақырыптар негізінде оқу жылының әрбір айына
тәрбиешілер мен мамандар (қазақ, орыс, шет тілі мұғалімдері, музыка жетекшісі, дене
шынықтыру нұсқаушысы, логопед, медициналық қызметкер және т.б.) құрастырады, №1
Педагогикалық кеңесте әдіскермен келісіледі және мектепке дейінгі ұйым басшысы
бекітеді. Штаттық кестеде педагог мамандар қарастырылмаған мектепке дейінгі
ұйымдарда нақты жас тобына Перспективалық жоспарды әдіскер немесе тәрбиеші
құрастырады. Перспективалық жоспарлау балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес Үлгілік
бағдарлама мазмұнын игерудің сабақтастығы мен жүйелілігін қамтамасыз етеді.
Перспективалық жоспарды құрастыруда қолданылатын
өтпелі тақырыптар
Күнтізбелік айдағы тақырыптар саны мемлекеттік және ұлттық мерекелерге,
маусымдық шараларға, аймақтық және климаттық ерекшеліктерге және т.б. байланысты
өзгеруі мүмкін.
Өтпелі тақырыптарды мақсатты тұжырымдау жас тобына, білім беру салаларына,
ұйымдастырылған оқу қызметтері түрлеріне байланысты.
Мектепке дейінгі ұйымдарда баланы жан-жақты дамытуға Үлгілік оқу
бағдарламасын тиімді іске асыруға бағытталған мынадай өтпелі тақырыптар ұсынылады,
олар:
1.«Балабақша» – балалардың бойында балабақшаға, балаларға, ересектерге
сүйіспеншілік сезімді қалыптастыруға; бірлескен әрекетке қызығушылықты дамытуға
бағытталған.
2. «Менің отбасым» – отбасы, ана, әке, әже, ата, аға, әпкенің рөлі; отбасы
мүшелерінің міндеттері туралы; отбасындағы жағымды өзара қарым-қатынасқа тәрбиелеу,
өзара көмек, отбасының барлық мүшелеріне сүйіспеншілік туралы түсініктерін кеңейтуге
мүмкіндік береді.
3. «Дені саудың – жаны сау» – баланың денсаулығын сақтауға және нығайтуға,
мектепке дейінгі ұйымда, тұрмыста, көшеде, табиғат жағдайларында қауіпсіз мінез-құлық
дағдыларын қалыптастыруға және негізгі қимылдарды жетілдіру арқылы балалардың
қимыл-қозғалыс тәжірибесін, шығармашылық, танымдық және сөйлеу қабілеттіліктерін
қолдана отырып, балалардың белсенді әрекетке қажеттіліктерін байытуға бағытталған.
4. «Менің Қазақстаным» – балалардың жас және жеке мүмкіндіктеріне сәйкес
білім, білік, дағдыларды, рухани-адамгершілік құндылықтарды қалыптастыруға,
13
"Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясына негізделген жалпыадамзаттық қасиеттерді,
патриотизм мен толеранттылықты тәрбиелеуге ықпал етеді.
5. «Табиғат әлемі» – тірі және өлі табиғат заттары мен құбылыстары, маусымдық
өзгерістер, өсімдіктер туралы білімдерін кеңейтуге; жануарлар, жәндіктер мен
өсімдіктердің барлық түрлерін сақтаудың қажеттілігі туралы түсініктерін қалыптастыруға;
табиғатпен тікелей байланысты тәжірибені игеруге; қоршаған ортаға ұқыпты қарауды
және тіршілік ету ортасының маңызын түсінуге бағытталған.
6. «Бізді қоршаған әлем» – қоршаған ортамен өзара әрекет етуге қажетті танымдық
әрекеттің қарапайым дағдыларына ие баланың тұлғасын дамытуды, адамгершілік
нормаларын, төзімділікті және адамдарға құрмет танытуды сезінуін қамтамасыз етеді.
7. «Салт-дәстүрлер және фольклор» – Қазақстан Республикасында тұратын қазақ
және басқа халықтардың салт-дәстүрлерімен таныстыруға, адамдарға мейірімді және
сыйластық қатынасты қалыптастыруға бағытталған.
8. «Біз еңбекқор баламыз» – қарапайым еңбек дағдыларын қалыптастыруға, еңбек-
сүйгіштікке, еңбек адамдарына құрмет сезімдерін тәрбиелеуге, адамның қолымен
жасалғанның барлығына ұқыпты қарауға; балалардың сөйлеуін, зейінін, қиялын дамытуға;
шығармашылық қабілеттерін және ойлауын қалыптастыруға ықпал етеді.
9. «Әрқашан күн сөнбесін!» – балалардың бойында адамгершілік қасиеттерін,
жақын адамдарына сүйіспеншілік, оларға қамқорлық жасауға ынтасын, өзінің туған еліне,
қаласына, ауылына құштарлық сезімді, оның тарихына қызығушылықты тәрбиелеуді
қарастырады.
10. «Өнер көзі – халықта» – адамгершілік-патриоттық тәрбие, өзін-өзі тану,
қоршаған ортамен, Қазақстан халқының және басқа елдердің салт-дәстүрімен, өнерімен
таныстыру.
11. «Мен және қоршаған орта» – табиғатпен таныстыру, экологиялық тәрбие,
тіршілік әрекетінің қауіпсіздік негіздерін қалыптастыру, адамдар және олардың
мамандықтарымен таныстыру.
12. «Тірі және өлі табиғат» – тірі және өлі табиғатпен таныстыру, табиғатпен өзара
әрекет ету, оларға ұқыпты қарау білімдері мен дағдыларын қалыптастыру.
13. «Жабайы табиғат әлемі» – ғаламшардағы флора мен фаунамен таныстыру,
экологиялық тәрбие.
14. «Біз мектепке барамыз» (мектепалды даярлық топқа арналған) – мектеппен
таныстыру, мектепке әлеуметтік бейімделуге даярлау.
15. «Қош келдің, Алтын күз!» – күздегі табиғат құбылыстарының өзгерістерімен,
Қазақстан өңірлеріндегі түрлі климаттық жағдайлармен (оңтүстік пен солтүстіктегі күзгі
ауа райы), күздің түрлі мезгілімен таныстыру: ерте күз, алтын күз, кеш келген күз – астық
өнімін жинау мезгілі.
16. «Қызықты қыс мезгілі!» – қыстағы табиғат құбылыстарымен, оның
өзгерістерімен, қыстың қызықты мерекелерімен және ермектерімен таныстыру.
17. «Алғашқы тамшылар» – түрлі өңірлердегі көктем мезгілімен, көктемдегі жеміс-
жидектерді отырғызу, олардың табиғаттағы өзгерістерімен таныстыру.
18. «Жайдары жаз келді!» – жаздағы табиғат құбылыстарымен, оның
өзгерістерімен таныстыру, жаз – адам ағзасына жеміс-жидектер арқылы келетін табиғат
дәрумендерінің мезгілі.
19. «Жомарт күз» – бау-бақшалардан, егін алқабынан мол өнім жинау туралы
білімдерін қалыптастыру, татулыққа, бірлікке, өзара көмек көрсетуге, еңбексүйгіштікке
тәрбиелеу.
14
20. «Ас атасы – нан» – егін науқанына дайындық: егін алқабын жырту, бидай
тұқымын себу, нанның дастарқанға қалай келетіні туралы түсінік беру; диқан, наубайшы
еңбегімен таныстыру, олардың еңбегін құрметтей білуге тәрбиелеу.
21. «Жыл құстары» – жыл құстары, олардың жылы жаққа ұшып кету себептері
туралы білімдерін кеңейту. Жыл құстары көктемде туған жерге қайта оралып, ұя салады,
балапан басып шығарады.
22. «Жайнай бер, Қазақстаным!» – Отан – туып-өскен, кіндік қаның тамған жер,
ата-анаң, досың, туған-туысқандарың деген түсінік беру. Отанға деген сүйіспеншілік және
мақтаныш сезімдерін қалыптастыру.
23. «Алақай, қыс келді!» – балалардың қыс мезгілі және оның ерекшеліктері
туралы түсініктерін кеңейту. Қыс мезгілі өзінің аппақ қарымен, сықырлаған аязымен, көк
айдын мұзымен ерекше. Ақ ұлпа қар жамылған ағаштар, үйлер көздің жауын алады. Қыс
мезгілінің тағы бір ерекше көрінісі – қысқы ойындар: шанамен, шаңғымен сырғанау.
24. «Қыстайтын құстар» – қыстайтын құстар туралы мәлімет беру. Қыста құстарға
азық табу қиын, сондықтан олар қыс кезінде адамға жақын жүреді. Құстарға жем шашуды
ұмытпау керек. Құстардың табиғатқа тигізетін пайдасы зор, оларға қамқорлық көрсетуге
тәрбиелеу.
25. «Қыс қызығы» – балалардың қыс мезгілі туралы білімдерін кеңейтіп, сөздік
қорын байыту. Қысқы ойындарды әңгімелеп айтуға баулу, қыс мезгілінде ойналатын
ойындарды, сырғанауға арналған заттарды ажырата білу.
26. «Қош келдің, Жаңа жыл!» – балалардың көптен күткен қуанышқа толы ең
ғажайып мерекелердің бірі – Жаңа жыл туралы түсініктерін жетілдіру. Жаңа жылды
қарсы алу, Аяз ата мен Ақша қардың келуі, жаңа жылдық сыйлықтар мен ертегілер, әндер
мен билер арқылы мерекелік көңіл-күй сыйлау.
27. «Күз сыйы» – көкөніс пен жеміс-жидектердің бау-бақшада өсетіні, олардың
аталуы, құрамындағы кездесетін дәрумендердің адам денсаулығына маңызы туралы
түсініктерін кеңейту. «Жомарт күз» деп неліктен аталатынын түсіндіру, күз мезгілінің
ерекшеліктерін бақылау.
28. «Жаңа жылдық сыйлықтар» – туысқандарына және достарына сыйлықтар
дайындау, өз қолдарымен тартымды сыйлықтар жасай білуге баулу.
29. «Аңдардың қысқы тіршілігі» – балаларға жануарлардың қысқы тіршілігі
туралы түсінік беру. Олардың қыстың суығынан қалай қорғанатынын, сыртқы бейнелері
неліктен өзгеретінін, немен қоректенетінін, қыста жануарларға қамқорлық қажет екенін
түсіндіру.
30. «Қардың пайдасы» – қар жерді қатты аяздардан, ағаштардың, бұталардың және
көпжылдық өсімдіктердің тамырларын тоңып қалудан қорғайтыны, қардан мұз
қалашықтар тұрғызуға, шанамен және шаңғымен сырғанауға, қардан мүсіндер жасауға
болатыны туралы түсінік беру.
31. «Көктем жаршысы – құстар» – жыл мезгіліне байланысты табиғатта болатын
өзгерістер, көктемде жыл құстары туған жерге оралып, ұя салып, балапан басып
шығаратыны туралы түсінік қалыптастыру.
32. «Жылғалардан су ақты» – жыл мезгілдерін ажырата білу, көктемде күн
шуағының жылуымен қар еріп, сай-салалардан, жылғалардан сылдырап су ағады, табиғат
ерекше күйге енеді, алғашқы бәйшешектер өсіп шығады.
33. «Ғарышқа саяхат» – ғарыш әлемі: зымыран, ғарышкер жайлы түсінік беру,
ғарыш әлемі және оның құпия сырларына деген қызығушылықтарын қалыптастыру.
Жерді қоршап тұрған планеталар: Күн, Ай, олардың қозғалыстары, күн жер бетіндегі
15
адамдардың өміріне, өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіне қажет жылу мен жарық
шашатыны туралы түсіндіру.
34. «Жер-Ана!» – Жер – біздің ортақ үйіміз, өзен, көл және теңіздер мен мұхиттар,
таулар, орман мен дала туралы түсінік беру. Жер-ананы сүюге, қадірлеуге тәрбиелеу
35. «Аспан әлемінің планеталары» – балалардың ғарыш, аспан, Жер, Ай, Жұлдыз
планеталары және күн жүйесінде 8 планетаның бар екендігі туралы білімдерін
қалыптастыру. Олардың барлығы Күнді айнала қозғалады. Сол планеталардың бірі – Жер.
Күн – үлкен және ең ыстық планета. Ай – Жер серігі, ол тек түнде ғана көрінеді. Басқа
планеталар – Юпитер, Сатурн, Шолпан, Меркурий, Марс, Уран, Нептун, Плутон туралы
әңгімелеп беру.
36. «Бір шаңырақ астында» – Қазақстанда тұратын барлық халықтарды
құрметтеуге тәрбиелеу, олардың тарихына, салт-дәстүрлеріне, ұлттық киім элементтеріне
қызығушылық тудыру; мәдени мұрасына, түрлі ұлттардың отбасылық дәстүрлеріне тарту,
халықтар достығы біздің тәуелсіз еліміздің басты игілігі екендігі туралы түсінік
қалыптастыру.
37. «Бейбітшілік қорғанында» – туған елін сүюге, еліміздің қарулы күштеріне
мақтаныш сезімдерін, Отан қорғаушы – жауынгерлерге оң көзқарастарын тәрбиелеу.
Батыл, ержүрек Отан қорғаушылар болуға баулу.
38. «Көктемгі ағаштар» – көктемнің келуімен табиғатта болатын өзгерістер туралы
түсініктерін кеңейту, туған өлкесінің табиғатына, өсімдіктер әлемін зерттеуге
қызығушылық тудыру, білуге құмарлықты, байқағыштықты дамыту.
39. «Көктемгі егістік» – ауыл шаруашылығымен айналысатын адамдарға
құрметпен қарауға тәрбиелеу, көктем мезгіліндегі ауыл шаруашылық жұмыстарының
ерекшеліктері туралы түсініктерін кеңейту: жер жырту, егістік (егін егу, тұқым себу)
жұмыстары. Танымдық қызығушылықты, білуге құмарлықты дамыту.
40. «Табиғаттың гүлденуі» – балалардың қоршаған орта, экологиялық мәдениет,
көктемде өсімдіктердің гүлденуі туралы бастапқы түсініктерін қалыптастыру, табиғат
құндылығы және табиғатта өзін ұстай білу ережелері туралы білімдерін дамыту,
табиғатты қорғауға тәрбиелеу.
41. «Жаз да келді көңілді» – табиғат әлемінің алуан түрлілігі, табиғатпен үйлесімді
өмір сүрудің қажеттілігі, экологиялық сана, салауатты өмір салты негіздері туралы
білімдерін кеңейту, дене қасиеттерін дамыту, ағзаны шынықтыру және эмоционалдық-
еріктік сапаларын тәрбиелеу.
42. «Алуан-алуан кәсіп бар, таңдай біл де, талап қыл!» – ересектердің мамандығы
туралы білімдерін кеңейту, түрлі мамандықтарға қызығушылықты дамыту, ересектердің
еңбегінің маңыздылығы туралы түсініктерін қалыптастыру, адамдардың өмірінде барлық
мамандықтардың маңызды екенін түсіндіру, ересектердің еңбегіне мейірімділікпен,
құрметпен қарауға, оларға көмек көрсетуге тәрбиелеу.
43. «Техника және біз» – техника әлемімен, оның ерекшеліктерімен және
түрлерімен таныстыру; механизмдердің құрылысы, олардың әрекет ету принциптері
туралы түсінік беру, заманауи техника адамға қоршаған ортаны өзгертуге, түрлендіруге
септігін тигізеді, адамның күрделі ойлануын талап ететін жұмысын жеңілдетуге
көмектеседі, құрастыруға және нақты техникалық мамандықтарға қызығушылық тудыру.
44. «Ертең сабақ басталады» – баланың мектепте оқуға психологиялық
дайындығын, жаңа өмірге, алдағы болатын өзгерістерге, жағдайларға, ережелерге,
талаптарға оң көзқарасын қалыптастыру.
16
45. «Өнер көзі – халықта» – өз халқының тарихы мен мәдениетіне, өнер
туындыларына, мәдени мұраны тануға қызығушылықты қалыптастыру, халық кәсібімен
таныстыру, ұлттық мәдениетті, туған өлкенің тарихы мен салт-дәстүрін құрметтеуге
тәрбиелеу.
46. «Мен және қоршаған орта» – экологиялық мәдениет негіздерін және
шығармашылық ойлауды, қоршаған орта туралы бастапқы түсініктерін қалыптастыруды;
табиғатқа қамқорлық танытуды, қоршаған ортаға жауапкершілікпен қарауды, табиғаттағы
және тұрмыстағы қауіпсіз мінез-құлық дағдыларына баулуды қарастырады.
47. «Теңіздер мен мұхиттар әлемінде» – планетаның су ресурстары, су асты әлемі,
оны мекендеушілер, олардың құрылысы мен жауларынан қорғану тәсілдері туралы
білімдерін қалыптастыру, білуге құмарлықты, танымдық қызығушылықты дамыту,
табиғатқа қамқорлықпен қарауға тәрбиелеу.
48. «Әрқашан күн сөнбесін!» – Отанға, отбасына, туысқандарына, достарына
сүйіспеншілік сезімді қалыптастыру, патриотизмге тәрбиелеу, айналасындағы адамдармен
тілектестік қарым-қатынаста болуға, оларға қамқорлық жасауға баулу.
49. «Көлік» – көлік түрлері, көлік жүргізуші, көлік бөліктері туралы білімдерін
кеңейту, көлік құралдары арасындағы айырмашылықты (қоғамдық, жеке және т.б.) табуға
үйрету, ойлауды, қабылдауды, зейінді, есті дамыту, көлікте жұмыс істейтін адамдарға
құрметпен қарауға тәрбиелеу.
50. «Ғажайыптар әлемінде» – балалардың шығармашылық қабілеттерін, ақыл-ой
әлеуетін, ойлауын, қиялын дамытуға, дербес әрекетке ұмтылысын, белсенді әлеуметтенуін
қалыптастыруға, адамгершілік және эстетикалық сезімдерін оятуға бағытталады.
Сіздердің назарларыңызға Алматы қаласы Білім басқармасының МКҚК № 52
балабақшасының жұмыс тәжірибесінде қолданылып жүрген бір айлық перспективалық
жоспарын үлгі ретінде ұсынып отырмыз. (Қосымша 1)
17
Циклограмма
Циклограмма – бұл балалармен алдағы табысты жұмыстың түрін, мазмұнын,
әдістері мен тәсілдерін таңдау және жұмыс уақытын тиімді пайдалану тәртібі.
Циклограмма құрылымы күн тәртібіне сәйкес құрастырылады.
Циклограмманы жоспарлауға қойылатын талаптар:
- ұйымдастырылған оқу қызметтерінің тақырыптары Перспективалық жоспарға
сәйкес анықталады;
- өтпелі тақырыптың мазмұнына сәйкес бағдарламалық материалды бөлуде
жүйелілік пен сабақтастық ұстанымын сақтау;
- Үлгілік бағдарлама мазмұнына сәйкес балалардың сапалы және толыққанды
дамуы үшін жағдайларды қамтамасыз ету;
- балаларды тәрбиелеу мен оқытуды қамтамасыз ететін инновациялық
технологиялар, әдістер мен тәсілдерді қолдану;
- циклограмманың құрылымдық бөлімдерін сапалы жоспарлау үшін заттық-
дамытушы ортаны қалыптастыру.
Циклограммада өтпелі тақырыптарға сәйкес балалардың жас ерекшеліктері
ескеріліп, әрбір күн тәртібі сәттерінің ұзақтығы анықталады.
Циклограмманың құрастырылуын бақылауды әдіскер мына белгіге сәйкес жүзеге
асырады: Тексеру күні. Жазу: «Жоспар тексерілді, кеңес берілді, ұсынылды: 1…., 2…..,
3…..және т.б.».
Сіздердің назарларыңызға Алматы қаласы Білім басқармасының МКҚК №52
балабақшасының жұмыс тәжірибесінде қолданылып жүрген бір айлық циклограмманы
үлгі ретінде ұсынып отырмыз. (Қосымша 2)
Күн тәртібі
Күн тәртібі сәттерін жоспарлау «Мектепке дейінгі ұйымдарға және сәбилер
үйлеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» Санитариялық
қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2017
жылғы 17 тамыздағы № 615 бұйрығына және күн тәртібіне сәйкес жүзеге асырылады.
Күн тәртібі сәттерін ұйымдастыру кешенді тәсілді талап етеді:
- міндеттерді нақты тұжырымдау;
- бала әрекетінің барлық түрлерін үнемі жоспарлау;
-дербестікті дамытуға ықпал ететін түрлі мазмұндағы жағдаяттық әңгімелерді
енгізу;
- қауіпсіз мінез-құлық негіздері бойынша міндеттерді жоспарлау.
Циклограммаға сәйкес күн балаларды қабылдаудан басталады, педагог ата-
аналармен бала туралы, оның физикалық және психологиялық жағдайы туралы
әңгімелеседі.
18
Балалар денсаулығын нығайту және сергек көңіл-күй тудыру мақсатында
таңертеңгі гимнастика өткізіледі.
Таңғы астың алдында балалар қолдарын жуады, орындарына отырады. Педагог
балалардың дұрыс отыруын, тамақты дұрыс ішуін, тамақтану құралдарын және майлықты
қолдануын қадағалайды.
Таңғы астан кейін кезекшілер (ортаңғы топтан бастап) үстелдегі ыдыстарды
жинауға көмектеседі, содан соң қалған балаларға қосылады.
Педагог өтпелі тақырыптарға сәйкес ойындар өткізіп, ұйымдастырылған оқу
қызметіне дайындалады, ұйымдастырылған оқу қызметтері Циклограммада анықталған
тақырыптарға сәйкес өткізіледі. Педагог ұйымдастырылған оқу қызметін өткізу үшін
алдын ала қажетті әдебиеттерді, оқу-әдістемелік кешендерді, суреттерді, ойыншықтарды,
аудиоматериалдар, бейнематериалдар және т.б. дайындап алуы қажет. Олар өтпелі
тақырыпқа сәйкес және білім салаларын кіріктіруді қамтамасыз етуі тиіс.
Ұйымдастырылған оқу қызметтері аяқталған соң, балалар серуенге шығады. Әр
серуеннің мазмұны өтпелі тақырыптарға сәйкес болуы шарт. Серуенде табиғат
құбылыстарын бақылау, еңбек әрекеті, қимылды ойындар және дербес ойын әрекеті
ұйымдастырылады. Серуеннен оралған соң, балаларды өздігінен шешінуге, киімдерді
шкафқа жинауға үйрету қажет.
Жуыну біртіндеп, шағын топтармен ұйымдастырылады.
Тамақтану кезінде педагог балаларды мәдени-гигиеналық дағдыларға, құралдарды
қолдана білуге баулиды. Тамақтанып болған соң, қолдарын жуады, киімдерін шешіп,
ұйқыға дайындалады. Педагог балалардың тыныш ұйықтауына қолайлы жағдай жасайды.
Ұйқыдан тұрғаннан кейін, педагог шынықтыру және сауықтыру шараларын
өткізеді.
Балалар бесін ас ішеді және содан соң тәрбиеші топтың заттық-дамытушы
ортасында дербес ойын әрекетін ұйымдастырады, балалармен жеке жұмыстар жүргізеді.
Серуенге дайындық. Балалар киініп, серуенге шығады, серуен барысында түрлі
қимылды ойындар ұйымдастырылады.
Серуеннен келген соң, гигиеналық шаралар жүргізіледі. Педагог ата-аналарға
баласының жетістіктері туралы ақпарат, ата-аналарды қызықтыратын сұрақтары бойынша
кеңестер беруі тиіс.
МДҰ педагогінің оқу - тәрбие жұмыс жоспары
Оқу-тәрбие жұмыс жоспары мектепке дейінгі ұйым педагогтерімен
құрастырылады. Барлық тәрбиешілер мен мамандар үшін жоспар міндетті құжат болып
табылады.
Тәрбиеші құжатының құрылымы:
- Бастапқы парақ (топтың аты, топ тәрбиешілерінің аты-жөні, білімі мен
біліктілігі туралы мәліметтер, оқу жылының жылдық міндеттері);
- Күн тәртібі;
- Ұйымдастырылған оқу қызметінің кестесі;
- Оқу жылына арналған Перспективалық жоспар;
- Нақты мерзімі белгіленген таңғы жаттығулар кешені: алғашқы екі апта –
құралсыз, келесі екі апта – құралмен;
- Бір апталық циклограмма.
19
Мектеп жасына дейінгі балалардың
біліктері мен дағдыларының дамуына мониторинг жүргізу
Мониторинг баланың біліктері мен дағдыларының даму динамикасын, оның түзетуді
қажет ететін ерекшеліктерін ашуға, өзара әрекет ету тәсілдерін өзгертуге, педагог
тарапынан қамқорлық пен көңіл бөлуді ықпал ететін арнайы ұйымдастырылған, жүйелі
бақылау ретінде қарастырылады.
Мониторинг баланың түрлі кезеңдегі біліктері мен дағдыларының даму динамикасын
анықтауға, педагогтің алдағы іс-әрекетін жоспарлауға, мектеп жасына дейінгі баланың
жеке дамуына қажетті жұмыстарды жүргізуге мүмкіндік береді.
Стандарт талаптары бала дамуының 3 деңгейі болуын қарастырады және бала
жетістіктерінің мониторингі негізінде жасына сәйкес іске асырылады:
1) 1-деңгей – бала белгілі бір қимыл мен біліктерді қайталай алады;
2) 2-деңгей – бала не істеп жатқанын түсінеді, белгілі білім қорына ие;
3) 3-деңгей – бала өзінің білетінін жасай алады, білімін өз бетінше шығармашылықпен
қолданады.
Мониторинг нәтижелерін алу әдістері:
- балаларды бақылау;
- әңгілелесу;
- бала әрекетінің өнімдерін талдау;
- диагностикалық жағдаяттар.
Жетекші әдіс – бақылау, ол балаға табиғи жағдаятта, күнделікті өмірде жүргізіледі.
Диагностиканы жүргізу кезеңдері: жылына 3 рет – оқу жылының басында, ортасында
және соңында:
- бастапқы – қыркүйек;
- аралық – қаңтар;
- қорытынды – мамыр.
Мониторинг жүргізу бірінші кіші топтан басталады. Аталған топта Бастапқы бақылау
үшін индикаторлар мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың Үлгілік оқу бағдарламасында
айқындалған ерте жастағы топтың күтілетін нәтижелері болып табылады.
Басқа топтар (сыныптар) үшін Бастапқы бақылаудың индикаторлары алдыңғы жас
топтарының күтілетін нәтижелері (II жартыжылдық) болып табылады. Педагог баланың
біліктері мен дағдыларының даму деңгейі бойынша диагностика нәтижелерін Бақылау
парағына енгізеді.
Аралық бақылау І жартыжылдық қорытындысы бойынша жүргізіледі, ол әр баланың
біліктері мен дағдыларының даму деңгейінің динамикасын анықтайды.
Қорытынды бақылау ІІ жартыжылдық соңында өткізіледі, ол Мектепке дейінгі тәрбие
мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында анықталған балалардың
біліктері мен дағдыларының даму деңгейіне сәйкестілігін айқындауға мүмкіндік береді.
Әр диагностика нәтижелерін педагог Бақылау парағында білім беру саласы бойынша
толтырады. Содан соң топ (сынып) бойынша Жиынтық есеп жасалады, ол білім беру
20
ұйымы бойынша Жиынтық есеп жасау үшін әдіскерге (оқу-тәрбие ісінің меңгерушісіне)
беріледі.
Бақылау парағында алынған мәліметтер негізінде Баланың жеке даму картасы
толтырылады.
Баланың жеке даму картасы баланың мектепке дейінгі ұйымда және мектепалды
даярлық сыныбында болатын барлық уақытына жүргізіледі.
Баланың жеке даму картасының «Түзету іс-шаралары» бөлімін диагностиканың
қорытындысы бойынша балалармен жұмыс істейтін педагогтер мен мамандар толтырады.
Баланың жеке даму картасының «Қорытынды» бөлімінде диагностиканың әр
кезеңінен кейін баламен жеке түзету жұмысын жүргізу үшін педагогикалық процестің
міндеттері мен мазмұнын айқындайды.
Мониторинг нәтижелері келесі білім беру міндеттерін шешу үшін ғана қолданыла
алады:
- баланы қолдау, оның білім траекториясын құру немесе оның даму ерекшелігін кәсіби
түзету үшін білім беруді даралау (жеке тұлғалық бағыт қағидасын іске асыру);
- балалар тобымен жұмысты белсендендіру.
Мектеп жасына дейінгі балалардың
біліктері мен дағдыларының даму деңгейлерін есептеу әдістемесі
Мектеп жасына дейінгі балалардың біліктері мен дағдыларының даму деңгейін
бақылау бойынша индикаторлар жүйесі баланың жасына сәйкес әр білім беру саласы
бойынша күтілетін нәтижелерден тұрады.
Индикаторлар көрсеткіштер ретінде дескрипторлар түрінде кодпен берілген.
Мысалы, «3 – 4.Ш.3.». Алғашқы жолдағы "3 – 4" сандары баланың жасын білдіреді,
яғни бала 3 – 4 жаста. Бас әріппен берілген «Ш» дегеніміз – «Шығармашылық» білім беру
саласын білдіреді. Келесі "3" саны «Шығармашылық» білім саласының үшінші бағандағы
күтілетін нәтижені білдіреді.
Стандартпен белгіленген деңгейлер Қазақстан Республикасында білім беруді және
ғылымды дамытудың 2016 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес:
III деңгей – "жоғары";
ІІ деңгей – "орташа";
I деңгей – "төмен" деп баламаланған.
Бақылау парағына білім беру саласының дескрипторының тұсына біліктер мен
дағдылардың деңгейі қойылады, олар қосылып, "Жалпы саны" бағанына енгізіледі.
Алынған сома дескрипторлар санына бөлінеді де "Орташа деңгей" бағанына қойылады.
Біліктер мен дағдылардың даму деңгейінің көрсеткіштері алынған орта деңгей
негізінде анықталады және «Біліктер мен дағдылардың даму деңгейі» бағанына енгізіледі.
Егер орташа деңгей толық санды көрсетсе, онда сол сан «Біліктер мен дағдылардың
даму деңгейі» бағанына автоматты түрде көшіріледі. Егер баланың орташа деңгейі толық
емес санды құраса, мысалы, 2,5-нан кем болса, онда бұл жағдайда II деңгей; егер 2,5-нан
асатын болса, онда III деңгей қойылады. Егер тура 2,5 болса – онда педагог баланың қай
деңгейге жеткенін өзі шешеді.
Бақылау парағындағы «Біліктер мен дағдылардың даму деңгейі» көрсеткіштері бағаны
негізінде педагог әрбір баланың біліктері мен дағдыларының даму деңгейін анықтауға
мүмкіндік беретін топтың (сыныптың) Жиынтық есебін жасайды.
Әрбір баланың біліктері мен дағдыларының даму деңгейі Жиынтық есепте барлық
білім беру салаларының деңгейлерін қосу арқылы анықталып, алынған сома білім беру
21
салалары санына бөлінеді. Біліктер мен дағдылардың даму деңгейін есептеу Бақылау
парағы сияқты жүргізіледі.
Диагностика нәтижелері бойынша педагог балалардың үлесін есептейді:
I даму деңгейі (төмен деңгейге баламалы),%;
ІІ даму деңгейі (орташа деңгейге баламалы);
III даму деңгейі (жоғары деңгейге баламалы).
Төмен, орташа және жоғары деңгейдегі балалардың үлесін есептеу үшін келесі
белгілер қолданылады:
А – барлық бала саны;
Б – төмен деңгейдегі бала саны (I деңгей);
В – орташа деңгейдегі бала саны (II деңгей);
Г – жоғары деңгейдегі бала саны (III деңгей).
Балалардың % (пайыздық) үлесін анықтау үшін, мысалы, төмен деңгейдегі балалар
санын топтағы (сынып) барлық бала санына бөліп, 100-ге көбейту қажет немесе Б:А*100.
Сондай-ақ орташа және жоғары деңгейдегі бала саны да осылайша есептеледі.
Осылайша баланың қалыптасқан білік пен дағдыларының даму деңгейі мектепке дейінгі
ұйым түлегінің моделін құрайды:
1) физикалық жағынан дамыған;
2) білімқұмар;
3) белсенді;
4) эмоционалды елгезек;
5) ересектермен және құрдастарымен қарым-қатынас құралдары мен тәсілдерді меңгерген;
6) өзі, отбасы, қоғам (жақын әлеумет), мемлекет (ел), әлем және табиғат жайында алғашқы
түсінігі бар;
7) мектепте оқу үшін қажетті біліктер мен дағдыларын меңгерген.
Мектепке дейінгі жастағы баланың даму мониторингі оның әртүрлі кезеңдегі даму
динамикасын тіркеуге, жеке дамуына сауатты педагогикалық қолдау көрсетуге және
онымен әрі қарай жұмысты түзетуге ықпал етеді.
Сіздердің назарларыңызға мектеп жасына дейінгі балалардың біліктері мен
дағдыларының дамуына мониторинг толтырудың үлгісін ұсынып отырмыз. (Қосымша 3)
22
Таңертеңгілік жаттығу
Таңертеңгілік жаттығу кешендері бірінші екі аптаға құрал-жабдықсыз,
келесі екі аптаға дене шынықтыруға арналған құралдармен жоспарланады
немесе бір айлық таңертеңгілік шеңбер сценарийі құрылады.
Барлық жас ерекшелік топтары үшін таңертеңгілік
жаттығуды өткізу әдістемесі
Таңертеңгілік жаттығу процесінде физикалық, психологиялық және
эмоциялық жүктемелердің дұрыстығын қамтамасыз ету керек. Физикалық жүктеме
бірте-бірте өсіп отырады: жүгіру мен секіру кезінде анағұрлым үлкен мөлшерге
жетіп, таңертеңгілік жаттығудың соңына таман төмендейді. Таңертеңгілік
жаттығудың моторлық тығыздығы жоғары болуы керек, сондықтан жаттығуларды
түсіндіру мен көрсетуге, дене шынықтыру құрал жабдықтарын таратуға және
қайтадан сапқа тұруға аз уақыт бөлінеді.
Әр қимылды қайталауды көбейту арқылы, оларды орындау жылдамдығы
мен жаттығулар арасындағы интервалды азайту есебінен физикалық жүктеме өседі.
Физикалық жүктеменің өсуі таңертеңгілік гимнастиканың жалпы ұзақтығына да
байланысты болады.
Мысалы: бірінші кіші жас тобында – 4 – 5 минут;
екінші кіші топта – 5 – тт.6 минут;
орта жас тобында – 6 – 8 минут;
ересек жас тобында – 8 – 10 минут;
мектепалды тобында – 10 – 12 минут.
Таңертеңгілік жаттығуда балаларға таныс жаттығулар қолданылады,
сондықтан психологиялық жүктеме (зейінге, жадыға) барлық уақытта дерлік
бірқалыпты.
Жылдың басында жаттығуларды орындау алдында бірінші кіші жас топ балаларын
сапқа тұрғызбайды: олар топталып та, шашырап та жүреді, жүгіреді. Әрі қарай бұл топта
да таңертеңгілік гимнастика балаларды бір-бірден сапқа немесе бір қатарға тұрғызудан
басталады. Оңға, солға, айнала бұрылу ересек топтарда жиі қолданылады. Жалпы
дамытушы жаттығуларды орындау үшін кіші жас тобындағы балаларды шеңбер бойымен
шашырата тұрғызады.
Орта жас тобынан бастап әдетте үштен, төрттен сапқа тұрғызады. Сапқа тұрғызғанда
тәрбиешіге жалпы дамытушы жаттығуларды барлық балалардың орындау сапасын
қадағалау мен мүсінінің дұрыс болуына көңіл аудару оңай болады.
Таңертеңгілік жаттығудың басында орнында тұрып жүру (әдеттегі, тізені жоғары көтере)
жиі беріледі. Таңертеңгілік жаттығудың басы мен аяғында майтабандықтың алдын алу
үшін жүрудің әр түрін үйлестіруге болады: жай жүру, аяқтың ұшымен жүру, өкшемен
жүру, аяқтардың екі шетімен жүру. Мұндай үйлесім 6 – 8 рет қайталанады. Жүру
жылдамдығын өзгерту пайдалы – баяудан жылдамға, жылдамнан баяуға (қарқындата және
ақырындата отырып). Тізені жоғары көтеріп жүру барысында аттың, тырнаның «жүрісін»
23
келтіру, қалың қарда жүріп келе жатқан сияқты имитацияларды қолдануға болады. Кіші
жас топтарындағы таңертеңгілік гимнастика бірінші шағын топтарда жүгіруден, бытырап
жүгіруден басталады, содан соң бағанға бір-бірден тұрғызып орнында жүгіру, сондай-ақ
әр бағытқа жылжып жүгіру арқылы өткізіледі. Жалпы дамытушы жаттығулардың алдында
жүгіру орта қарқында орындалады және жүрумен кезектесіп отырады. Жалпы дамытушы
жаттығулар орындалып болғаннан кейін, жүрек-тамыр және тыныс алу жүйелерін
жаттықтыру үшін жүгіру анағұрлым тез қарқында өткізіледі. Жүгірудің жүрумен
кезектесуі 2 – 3 рет қайталанады.
Үздіксіз жүгіру ұзақтығы бірте-бірте артады:
- кіші жас ерекшелігі үшін – 10 – 20 секунд;
- орта жас ерекшелігі үшін –20 – 25 секунд;
- ересек жас ерекшелігі үшін – 25 – 30 секунд;
- 6 жастағы балалар үшін –30 – 40секунд (бұл нормалар балалардың
денсаулығына, физикалық дамуына, физикалық дайындығына байланысты
өзгертілуі мүмкін).
Тәрбиеші бөлмеде, жері қатты алаңда балалардың аяқтың ұшымен, тізелерін
жоғары көтере жүгірулерін қадағалайды. Таңертеңгілік гимнастикаға жүгірудің
бірнеше түрлері кіргізіледі: бір немесе екі аяқтап орнында тұрып және жан-жаққа
жылжи секіру (алға, артқа, жан-жағына және т.б.); заттардан секіріп өту (бағандардан,
шеңберден, кубиктардан). Ересек топтағы балалар үшін таңертеңгілік гимнастикадағы
секіру санын 25–30-ға жеткізуге болады. Кіші топтарда секіруде имитациялар
қолданылады («қояндар», «доптар»).
Таңертеңгілік жаттығу үшін жалпы дамытушы жаттығулар мынадай ретпен
іріктелінеді: бірінші қол мен иық белдеуіне арналған, одан кейін кеуде мен аяқ бұлшық
еттерін нығайтатын жаттығулар беріледі. Секіру және жүрумен кезектестіріліп
өткізілген жүгіруден кейін, ағзаны тыныштандыратын иық белдеуі мен қолға арналған
жаттығуларды орындауғы болады. Ірі бұлшық еттерінің жаттығулары (әсіресе ересек
жаста) мойын, қол буындары, саусақтары және табан бұлшық еттері қозғалыстарымен
үйлестіріледі.
Мысалы: қолды жоғары көтергенде, сонымен бірге бір мезгілде алақанды
жұмып, ашу ұсынылады. Жалпы дамытушы жаттығулардың саны мен мөлшері
балалардың жасына, физикалық дамуы мен физикалық дайындығының жақсаруына
қарай көбейтіледі:
- бірінші кіші жас тобының балалары үшін – 3 – 4 жаттығу;
- екінші кіші жас тобы үшін – 4 және орта жас тобы үшін – 4 – 5;
- мектепке дайындық тобы үшін – 6 – 8 жаттығу.
Бірінші және екінші кіші жас топтарында жаттығулар 4 – 5 рет қайталанады;
- орта топта – 5 – 6 рет;
- ересек топта – 6 – 8 рет;
- мектепалды топта – 8 – 10 рет.
Соның өзінде қол мен иық белдеуі жаттығулары 8 – 10рет, одан анағұрлым қиындары
– іш пен арқаның бұлшық еттері үшін жаттығулар 4 – 6 рет қайталанады. Жаттығуларды
әртүрлі қарқында, мысалы: басында 2 – 3 рет орташа қарқында, содан соң 3 – 4 рет
жылдам, содан кейін 2 – 3 рет баяу орындауға болады. Бұл жылдамдықтың дамуына себін
тигізеді, ағзаның физикалық жүктемесімен қатар балалардың қызығушылығын
арттырады. Жалпы дамытушы жаттығулар дененің әртүрлі бастапқы күйінен орындалады:
тұрып, отырып, жатып (етбетінен, шалқасынан). Дененің жатқан, отырған бастапқы
24
күйлері дене салмағын омыртқа мен әлі қатпаған табан доғасына түсірмейді, бөлек
бұлшық еттердің қысымын арттыруға мүмкіндік береді. Сондықтан таңертеңгілік
гимнастикада отырып жасалатын жаттығулар үшін орындықтарды, гимнастикалық
орындықтарды қолдану ұсынылады. Кіші жас тобындағы балалар қол мен иық белдеуі
жаттығуларын аяқтарын алшақ қойып, ересек топ – аяқтың басын қосып тұратын негізгі
тұрыста орындайды. Кеуде бұлшық еттері жаттығулары кіші жаста – аяқтарын жақын
қойып тұру мен алшақ қойып тұру бастапқы күйлерінде, ересек жаста – негізгі тұрыста
орындалады. Аяқ жаттығуларын кіші жаста – аяқты жақын қою тұрысында, ересек жаста
– негізгі тұрыста орындайды.
Жалпы дамытушы жаттығуларды заттарды қолданып орындағанда оларды
тарату мен жинап алу жағын, топтарды балалар бір-біріне кедергі келтірмейтіндей
етіп тұрғызуды ойластыру керек. Ересек жаста жалпы дамытушы жаттығулардың
көп мөлшерін затсыз орындалатын жаттығулар алады.
Кіші топтарда жалпы дамытушы жаттығуларды тәрбиеші балалармен бірге
орындайды. Орта топта балаларға бірінші жаттығуды атайды, оны қысқаша
түсіндіреді (қажет болса, жекелеген балаларға көрсетеді), содан кейін бастапқы
күйге келу мен орындауға бұйрық береді. Түсіндірген кезде балалардың зейінін
жаттығудың анағұрлым қиын элементтеріне аударады. Егер қателіктер болып
жатса, оларды жаттығуларды орындау барысында түзетуге нұсқау беріледі.
Нұсқаулар жаттығудың элементтерін түсінуді нақтылау мен оларды дұрыс
орындауға себін тигізуге бағытталуы керек. Бұған санауды немесе санауды нақты
сөздермен алмастыру арқылы (мысалы, «бір» дегеннің орнына тәрбиеші
«отырамыз, арқамызды тік ұстаймыз» дейді) көмектеседі. Тәрбиеші жаттығуларды
қайталағанда қай кезде санауды қолданады, қай кезде оны сөздермен ауыстырады,
соны ойластыруға міндетті. Сандар мен сөздердің (нұсқаулардың) және басқа
сигналдардың («тұрып отыру» жаттығуында қолды төмен түсіру – «отырамыз»,
жоғары көтеру – «тұрамыз») үйлесімді кезектесуі балалардың қимылдарды дұрыс
және үлкен қызығушылықпен орындауына себін тигізеді. Ересек жаста балалар
жаттығулардың атын естіген кезде орындай бастайды, бірақ кейде ересек топта да
күрделі жаттығуларды тәрбиеші балалармен бірге орындайды. Кейде топтың
алдына жаттығуларды дұрыс орындайтын баланы шығарады.
Таңертеңгілік гимнастика кезінде тәрбиеші әр баланы мұқият қадағалап, қажет болған
жағдайда , кейбір балаларға көмектеседі, нұсқау береді, сергітеді (әсіресе кіші жастағы
балаларға). Жалпы дамытушы жаттығуларды орындау кезінде барлық жас ерекшеліктері
топтарында имитация қолданылады.Кіші жастағы балалар үшін кешендер сюжетті түрде
және бір бейнеге құрылған («құстар», «көбелектер», «сағаттар», «ұшақтар» және т.б.).
Балаларға нұсқаулар осы бейнелерге сәйкес беріледі (мысалы, «құстар ұшты»). Екінші
кіші жас тобында балалар бір кешендегі әртүрлі бейнелерге еліктейді. Орта топта
имитация кейбір жаттығуларды орындау кезінде ғана, ал ересек топта жаттығудың жеке
элементтерін орындағанда қолданылады. Таңертеңгілік гимнастика кезінде тәрбиеші әр
жаттығудың кеудені тік ұстаумен аяқталуын қадағалайды,бұл денені тік ұстауға
көмектесетін бұлшық еттердің қатаюына себін тигізеді, сондай-ақ дұрыс дене бітімі
дағдысын бекітеді. Жаттығуларды орындау барысында тәрбиеші балалардың дұрыс дем
алу дағдысын бекітеді. Таңертеңгілік гимнастиканы музыкалық сүйемелдеу балаларға
жаттығуларды бір уақытта бастап, өз уақытында аяқтауға көмектеседі, қимылдың жеке
элементтерінің қарқынын анықтайды, жағымды эмоциялар мен сергек көңіл-күй
25
туғызады. Балалар музыканы тыңдау мен өз қимылдарын оған үйлестіруге,
жаттығуларды анық, мәнерлі, бірқалыпты орындауға үйренеді.
«Таңертеңгілік шеңбер» технологиясы бәрінен бұрын әлеуметтік икемділіктерді,
яғни басқалармен өзара қарым-қатынас жасау, өз бетінше шешім қабылдау, өз күшіне
сенімді болу икемділіктерін дамытуға бағытталған. Әлеуметтік дағдыларды қолдану оқу
процесін жеңілдетеді, балаларға әртүрлі жағдайларға бейімделуге көмектеседі. Балалар
бір-бірін мұқият тыңдауға, бөтен пікірге шыдамдылықпен қарауға, өз ойын жеткізе білуге,
басқалардың қызығушылықтары мен біліктіліктерін сыйлауға үйренеді. Нәтижесінде
балалардың келесі іс-шараларды өткізуге қызығушылықтары мен белсенділіктері артады.
Сіздердің назарларыңызға мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын сақтау
және нығайту, дене бітімі дұрыс қалыптасуына бағытталған жаттығулар жиынтығын
ұсынып отырмыз. Авторлары: Оразбаева Нұрбүбі Мейірбекқызы, Оразбаева Гүлбүбі
Мейірбекқызы.
Мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын сақтау және нығайту,
дене бітімі дұрыс қалыптасуына бағытталған жаттығулар жиынтығы
Марштар
Таңғы марш
Жаттығуды біз бастаймыз,
Орнымызда адымдаймыз.
Қатар тұрып тізілеміз,
Бір, екі деп біз санаймыз.
Денемізді тік көтеріп,
Аяқтарды нық басамыз.
Оңға-солға қолды сермеп,
Қатар болып жұптасамыз.
Көңілді марш
Әуенменен адымдауды бастаймыз,
Алға аттап нық қадамдар жасаймыз.
Оң аяқты, сол аяқты көтеріп,
Қолды сермеп, қашықтықты сақтаймыз.
Балдырғандар маршы
Адымдаймыз көңілді,
Алға қарай сенімді.
Тік көтеріп кеудені,
Адымдаймыз жігерлі.
Адымдаймыз көңілді,
Алға қарай сенімді.
Шеңбер болып тұрайық,
Дөңгелекті құрайық.
Екпінді марш
26
Кім таңертең жаттығудан қалмайды,
Сол ауырып, дәрігерге бармайды.
Түшкірмейді, ауырмайды ешқашан,
Дені сау боп, балалармен ойнайды.
Шынықтыру маршы
Сау болсын деп деніміз,
Шынығамыз бәріміз.
Ерте оян, ерте тұр,
Алға қадам жасаймыз,
Жаттығуды бастаймыз,
Денсаулықты шынықтыр!
Түзетуге арналған жаттығулар
Кірпі
Кірпікшешен орманды
Аралайды, кезеді.
Қара тұмсық мұрыны
Иісті жақсы сезеді.
Инесіне тікенек
Жемістерді тереді.
Жинап алып азығын,
Әне, кірпі келеді.
Пингвин
Өкшемізді қосамыз,
Балпаң-балпаң басамыз.
Асулардан асамыз,
Біздер пингвин боламыз.
Білекті біз түреміз,
Қатарласып жүреміз.
Адаспаймыз ,білеміз,
Пингвин болып жүреміз.
Қонжық
Қонжықтардай қорбаңдап жүреміз,
Асықпай аяқты жәй басып.
Аюларша маймаңдап келеміз,
Бөшкемізге бал жинап, тасып.
Томпаңдап жүріп біздер келеміз,
Орманнан жаңғақ көп тереміз.
Теңселеміз оңға бір, солға бір,
Жан-жаққа қарап біз, келеміз
Жүгіруге арналған жаттығулар
Түлкі
27
Түлкі жүрер сылаңдап,
Құйрығымен бұлғаңдап.
Қутыңдайды қулана,
Айналаға көз сала.
Кенет түлкі кідіріп,
Кетіп қалды жүгіріп.
Кенет түлкі кідіріп,
Кетіп барады қыдырып.
От арба
Кәне, енді тұрайық,
Бір қатарды құрайық.
Белімізден ұстасып,
Алға бағыт бұрайық.
Паровоз боп ойнайық,
Вагондарды жалғайық.
Сапар шегіп алысқа,
Алға қарай зулайық!
Секіруге арналған жаттығулар Достық
Қол ұстасып, достасып,
Жүгіреміз жұптасып.
Достығымыз жарассын,
Бәрі бізге қарасын!
Шегіртке
Біздер енді шегірткеміз,
Қос аяқтың ұшымен секіреміз.
Секіреміз ыршып-ыршып,
Алға қарай ыршып түсіп,
Отырамыз, тоқтап біраз тұрғанда.
Кенгру
Тіземізді сәл-сәл бүгіп тұрамыз,
Секіреміз, ыршып кенгуру боламыз.
Қайталаймыз, тағы алға секіріп,
Демаламыз , енді бәріміз тұрып.
Биікке секіріп, сәл демалайық,
Тағы секірейік, кенгуру болайық.
Биікке секіріп, ыршып алайық,
Тағы секірейік, кенгуру болайық!
Қоян
Секеңдеген сұр қоян,
Шықты алдымнан секіріп.
Қорқақ қоян, ақ қоян,
28
Ұзын құлақ, сақ қоян.
Басқа арналған жаттығулар
Сағат
Сағат тілі соғады оңға-солға,
Тықылдатып қағады,
Шырылдайды тым қатты.
Иә-жоқ
-Жыламаймыз ешқашан!
- Иә, иә, иә!
-Күлімдейміз әрқашан!
-Иә, иә, иә!
-Көп жейміз бе тамақты?
-Жоқ , жоқ, жоқ!
-Шытамыз ба қабақты?
- Жоқ, жоқ, жоқ!
-Біз еңбекті сүйеміз!
- Иә, иә, иә!
-Ойға білім түйеміз!
-Иә, иә, иә!
-Ақылсыз боламыз ба ?
-Жоқ, жоқ, жоқ!
-Бақшадан қаламыз ба?
-Жоқ, жоқ, жоқ!
-Табиғатты қорғаймыз!
- Иә, иә, иә!
-Жаман бала болмаймыз!
-Иә, иә, иә!
-Шалшық су кешеміз бе?
- Жоқ, жоқ, жоқ!
-Сотқар боп өсеміз бе?
- Жоқ , жоқ, жоқ!
Робот
Шалқаямыз артқа, аспанға қараймыз,
Аспанға қараймыз, жұлдызды санаймыз.
Басымызды енді алдыға иеміз,
Қозғалмайды қол мен аяқ, денеміз.
Көзге арналған жаттығулар
Қырағы көздер
Көздеріміз қырағы екен,
Бәрін көріп тұрады екен.
29
Тамашалап оң жақты,
Бақылайды сол жақты.
Аспанға да қарайды екен,
Жұлдыздарды санайды екен.
Қарайды да төменге,
Көз салады еденге.
Санамақ
Мойнымызды созамыз да, жоғарыға қараймыз,
Аузымызды ашамыз да, төртке дейін санаймыз.
Енді төмен еңкейеміз, тіземізге қараймыз,
Аузымызды ашамыз да, төртке дейін санаймыз.
Иыққа арналған жаттығу Дымбілмес
Алақанды екі жаққа ашайық,
Дымбілместің жаттығуын жасайық.
Көтерейік екі иықты жоғары,
Кәне, достым, жаттығуды бастайық.
-Мен неге кітап оқымаймын?
- Мен қайдан білейін?
-Мен неге ойға тоқымаймын?
- Мен қайдан білейін?
-Мен неге бәрін ұмытамын?
- Мен қайдан білейін?
-Мен неге бәрін жылатамын?
-Мен қайдан білейін?
-Мен неге ерте оянбаймын?
-Мен қайдан білейін?
-Мен неге қорқақ қояндаймын?
- Мен қайдан білейін?
-Мен неге көңілді жүрмеймін?
- Мен қайдан білейін?
-Мен неге осы дым білмеймін?
- Мен қайдан білейін?
-Мен неге кітап оқымаймын?
- Мен қайдан білейін?
-Мен неге ойға тоқымаймын?
- Мен қайдан білейін?
-Мен неге бәрін ұмытамын?
-Мен қайдан білейін?
-Мен неге бәрін жылатамын?
- Мен қайдан білейін?
Қолға арналған жаттығулар
30
Қайшы
Қолымызды алщақ алып тұрамыз,
Қайшы болып қағазды да қиямыз.
Қолды соз, шынтақты бүкпе,
Жаттығу қиын емес түк те.
Толқын
Айқастырып саусақтарды біз,
Толқындарды тербетеміз.
Шалқытып көк толқындарды,
Жәйменен біз әндетеміз.
Бұғы
Айқастырып қос қолды,
Бұғы мүйіз жасаймыз.
Оңға қарап, солға қарап,
Азық іздей бастаймыз.
Тастай мықты мүйізі бар,
Біз бұғымыз, қараңыз.
Қар астынан мүйізбен
Азық іздеп табамыз.
Кәне, кәне, қарайық,
Азық іздеп табайық.
Зілтемір
Қолды қойып зілтемірге,
Көтереміз, сілке бірге.
Түсіреміз ақырындап,
Көтер қайта бірте-бірте.
Белге арналған жаттығулар
Отын жару
Айқастырып алақанды,
Қолымызға балта аламыз.
Ағаштарды отын ғып,
Еңкейіп біз жарамыз.
Құдық
Шелекті аламыз,
Құдыққа саламыз.
Иіліп еңкейіп,
Су тартып аламыз.
Толтырып шелекті,
Қайтадан тартамыз.
Дем алып асықпай ,
Ауылға қайтамыз.
31
Мысық
Басты иіп, алға созыл керіліп,
Жиналамыз, артқа қайта шегініп.
Тағы созыл, алға қара қиылып,
Бүкірейтіп, көтер арқаны жиырып.
Иілейік, балақай!
Түзу тұрып, иілеміз оң жаққа,
Дәл осылай иілеміз сол жаққа.
Жаттығуды қайтала,
Екі жаққа жәй ғана
Иілеміз, оңға-солға тоқтамай!
Ішке арналған жаттығулар
Жауынқұрт
Бауырменен жорғалаймыз,
Алға қарай, тоқтамаймыз.
Себебі біз жауын құртпыз,
Ирелеңдеп, жыбырлаймыз.
Қайық
Ішпен жерге жатайық,
Көтеріп кеудені.
Қолды алға созайық,
Қайықтай көлдегі.
Алға, артқа тербелеміз,
Демалып, тынығып.
Енді тағы тербелеміз,
Алдық біз шынығып.
Аяққа (тізеге) арналған жаттығулар
Құлыншақ
Құлыншағым шапқылайды, тоқ, тоқ, тоқ.
Тұяқтары тақылдайды, тоқ, тоқ, тоқ.
Алыстағы ауылдарға шабады,
Жасыл өлке жайлауға да барады.
Құлыншақтың тұлымшағы желбіреп,
Өскенде ол жүйрік тұлпар болады.
Қаз
Жәй жүреміз, балпаңдаймыз,
Аяқты басып алшаңдаймыз.
Тұмсықты төмен түсірмейміз,
Мойынды созып қайқаңдаймыз.
32
Га га га
Сызылтып біз ән айтамыз,
Асықпай үйге біз қайтамыз.
Шайтанарба
Кезек-кезек аяқтармен
Шайтанарба біз тебеміз.
Шайтанарба біз мінеміз,
Бар әлемді біз кеземіз.
Кезек-кезек аяқтармен
Шайтанарба біз тебеміз.
Болашаққа біз сенеміз,
Жарыстарда біз жеңеміз.
Әтеш
Тік ұстап арқаны,
Басты көтеріп,
Адымдап жүреміз,
Ауланы кезіп.
Тізені көтеріп, аяқты созып,
Әтештей жүрейік, алдыға озып.
Басында айдары,
Қандай тамаша!
Шақырады әтеш,
Таңмен таласа.
Ұйқыдан оятар,
Ертеменен кеп.
Дауыстап шақырар,
«Ку-ка-ре-ку!» деп.
Табанға арналған жаттығулар
Көңілді секіртпе
Секіреміз орнымызда біз оңай,
Секіреміз оңға, солға дәл солай.
Тіземізді көтереміз жоғары,
Тік ұстайық денемізді, болғаны!
Гүлдер
Қызыл, сары, аппақ гүлдей,
Жайқалайық, өсейік!
Айналамыз құлпырсыншы,
Гүлден кілем төсейік!
Самал желмен тербелеміз,
Біз әдемі гүлдерміз.
Ауламызға өң береміз,
Табиғаттың көркіміз!
33
Самал жел
Қолды көкке көтеріп,
Самал жел боп есейік!
Оңға, солға ырғалайық,
Ағаштарды тербейік!
Жапырақтар желменен,
Жерге түссін жәйменен.
Самал жел боп есейік,
Ағаштарды тербейік!
Жалпы дамыту жаттығулары
Кел, билейік!
Қолдармен биле,
Аяқпен серме,
Би биле айнала,
Бос тұрма, қайтала!
Бір, екі, үш, төрт,
Біз билейміз, күш көп!
Бес, алты, жеті, сегіз,
Ән менен би – егіз!
Биле, биле, балақай!
Бір,екі,үш,төрт,
Біз билейміз, күш көп!
Бес,алты,жеті,сегіз,
Ән менен би – егіз!
Қолдармен биле, аяқты серме,
Билейік айнала, бос тұрма, қайтала!
Тыныс алу жаттығулары Көктегі күн
Көкке қолды біз созамыз,
Үлкен болып біз өсеміз.
Күнге дейін жеткіземіз,
Жәймен қолды түсіреміз.
Күн сәулесін төгеді екен,
Жерге нұрын себеді екен.
Күн батқанда таудан асып,
Тәтті ұйқыға кетеді екен.
Әуе шары
Қолға алып желі жоқ әуе шарын,
Үрлейміз, шарымыз дәу болғанша.
Дем аламыз, мұрынмен дем шығарып,
Үрлейміз, ішіне жел толғанша.
34
Бұлттар
Аспанда бұлт қалықтайды,
Қалықтаудан жалықпайды.
Көк аспанда бұлт төнеді,
Тамшыларын ол төгеді.
Нөсерлетіп жаңбыр жауғанда,
Қалықташы, бұлттар, қалықташы.
Шуақты күн
Күлімдеді көкте күнім,
Шашып жерге шуақ нұрын.
Жарқыратып күн сәулесін,
Сары алтынға бөлеп бүгін.
Қиял-ғажайып жаттығу
Демалу (релаксация)
Кәнеки, отырып бәріміз,
Желкеге қолды қоямыз.
Арқаны кеңге сап жатамыз,
Көз жұмып, қиялға батамыз.
Табиғат көрікті, тамаша!
Қиялмен көз жұмып қараса,
Бұлақтың сыңғырын естиміз,
Гүлдерді иіскейміз, таласа!
Бақшада бұлбұлдар сайрайды,
Аспанда ақ бұлттар ойнайды.
Қызылды-жасылды көбелек,
Ұшудан қанаты талмайды.
Көреміз төгілген күн нұрын,
Керемет ерекше күн бүгін.
Ақырын қозғалып орнынан,
Кәнеки, тұрады кім бұрын?
35
Табиғат бұрышы
Балабақшада табиғат бұрышы әр топта болуы тиіс. Табиғат бұрышында балалар
зерттеу жұмысын, бақылау жұмыстарын жүргізеді және балалар жауапкершілікке,
қамқорлыққа, өсімдіктер мен жануарларды күте білуге үйренеді.
Әр топта болуы қажет:
- бөлме өсімдіктеріне арналған таңбалауыш (таблички);
- балаларға кедергі келтірмеу үшін, күннің көзін жаппау мақсатында бөлме
өсімдіктерін терезе жақтауларына, табиғат бұрышы жанындағы тумбалардың
үстіне орналастыру қажет. Балалар өсімдіктердің жапырақтарын қолдарымен
ұстамау үшін ұзын сабақты өсімдіктерді еденнен жоғары қою керек (нефролепис,
хлорофитум, бегония, традесканция және т.б.). Улы гүлдерді
(диффенбахий, кактус, молочай және т.б.) топтан шығарып тастау немесе
балалардың қолы жетпейтін жерге орналастыру қажет;
- ауа райы күнтізбесі (ересектер тобынан бастап балалар оны дербес толтырады);
- кезекшілер кестесі: табиғат бұрышы, асхана, оқу қызметтері бойынша;
- әр өсімдіктің құжаты (балабақшада экологиялық бөлме болмаған жағдайда).
Табиғат бұрышында:
- гербарийлер, жемістер мен көкөністердің муляждары (балалардың жас
ерекшеліктеріне сәйкес);
- табиғат, жануарлар, жәндіктер бейнеленген карталар;
- альбом, кітапшалар, жыл мезгілдеріне байланысты картиналар, сонымен қатар
атақты суретшілердің картиналары;
- суреттер, табиғат туралы балалар кітапшалары;
- еңбек құралдары: суқұйғыш, қалақшалар, жерді қопсыту үшін таяқшалар, легендер
(тазики), сүлгілер, алжапқыштар, тырмақшалар;
36
- жануарларға арналған жемдер;
- табиғи материалдармен безендіру: қабақтар (ракушки), тастар, жаңғақтар,
бұтақтар, балалардың қолөнер заттары.
Табиғат бұрышы таза, эстетикалық тұрғыда безендірілген, жабдықтары шектен тыс көп
емес, балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес болуы қажет.
Сіздердің назарларыңызға Алматы қаласы Білім басқармасының МКҚК № 152
балабақшасының жұмыс тәжірибесінде қолданылып жүрген гүлдер жиынтығын үлгі
ретінде ұсынып отырмыз.
І кіші «Ботақан» тобы
Топтың атауы: І кіші топ Бөлме өсімдіктері: 4 – 5 түр. Ірі жапырақты (бегония, фикус). Ұсақ жапырақты
(аспарагус, огонек), 2,5 жастан бастап балалар ересектермен бірге кейбір өсімдіктерді
суарады. Жануарлар: Ірі балықтар (алтын вуалехвост), дөңгелек емес аквариум. Кезекшілер бұрышы: – Тәжірибе жасау үшін қажетті жабдықтар: Су мен құм орталығы: шелектер, күрекшелер,
қалақшалар, тырмақшалар, түрлі үрлемелі қалыптар. Пластикалық, резинадан жасалған
ойыншықтар. Мұздатуға арналған қалыптар, құю үшін түрлі контейнерлер, тастар,
қайықшалар, қысқыштар.
Безендіру: Жемістер мен көкөністердің муляждары: қызанақтар, қиярлар, сәбіз, алмалар.
Ауа райы күнтізбесі. Суреттер, жыл мезгілдеріне байланысты пейзаждар. Балалардың жас
ерекшеліктеріне сәйкес үй және жабайы жануарлардың суреттері.
Гүл бақшасы, бау-бақша: Пияз, сарымсақ, бұршақ тұқымдас дақылдар, фасоль,
настурция.
ІРІ ЖАПЫРАҚТЫЛАР
«БЕГОНИЯ» гүлі
БЕГОНИЯ (BEGONIA) – бөлме гүлдерінің арасында кез келген жағдайға
икемделе алатын кең таралған гүл. Оның 1000-нан астам түрлері бар. «Begonia» деген
атауы Гаитидің губернаторы М.Бегонның құрметіне қойылған. Негізінен бегониялар
Америка, Оңтүстік-Шығыс Азия, Африка мен Мадагаскар аралының тропиктік және
субтропиктік ормандарында өседі. Бізде ол әдемі жапырақты және әдемі гүлдейтін үй гүлі
ретінде жақсы өсіріледі. Бегонияның биіктігі түріне қарай әртүрлі, тіпті 3 – 4 см болатын
өте аласа түрлері де бар. Жапырағы әдемі, түрлері жасыл, қызыл, сары, күміс түстес, ою-
өрнекті, көркем, аралас түсті, жиектері аратісті болып келеді. Беткі қабаты түкті
жапырақты түрлері де кездеседі. Гүлдерінің түсі сан алуан. Оларды жазда гүлзарға
біржылдық гүл ретінде отырғызып, әдемі композициялар жасауға болады.
Бегония – сабағы түкті, жапырағы түрлі түсті көпжылдық шөптесін өсімдік. Гүл
пішіні де әртүрлі. Бегонияның әсем жапырақты және түйнек түзетін әрқилы түрлері
өсіріледі. Оның барлық түрін қыш құмырада, оңтүстік-батысқа немесе оңтүстік-шығысқа
қараған терезе алдында өсіреді. Шоқ сабақты бегониялар (ақ теңбіл, үшкүл, күміс теңбіл,
қызыл жапырақты, түкті, ақшыл және т. б.) – әсем гүлді, алуан өрнекті жапырақты
өсімдіктер. Бегонияның бұл түрлерін көбінше сабақ қалемшесінен көбейтеді. Көктемде
өсімдікті шырпып, кесінділерін қалемше ретінде пайдаланып және оларды 2 бөлігі
жапырақ шірінділері аралас топырақтан, 1 бөлігі шымтопырақ пен қарашірік топырақтан,
37
1 бөлігі құмнан тұратын топыраққа егеді. Әсем, түрлі түсті жапырақты бегониялар –
топырақ арасындағы тамырсабағынан тік немесе төселмелі сабақтар дамитын,
жапырақтары аса әдемі өсімдіктер. Үйде өсірілетін бегонияның едәуір көп тараған түрлері
– король бегониясы және оның көптеген формалары, сондай-ақ Беттина Ротшильд,
Клеопатра, масониан және шұбар ала бегония. Бұл өсімдіктер жазда көлеңкелі жерді және
қандыра суаруды қажет етеді.
«БЕГОНИЯ» гүлінің түрлері
Тигровая бегония Королевская бегония Бегония коралловая
«БЕГОНИЯ» гүлінің күтімі
Жарығы: Жапырағы әдемі және гүлдейтін түрлерін де жарық жерге орналастыру
керек.
Жылуы: Бегониялардың барлық түрлері жылуды жақсы көреді. Қыс айларында
ауа температурасының 18 – 20°С-ден төмен болмауын қадағалау қажет.
Суғарылуы: Жазда жиі, қыста сирек суғарылады.
Ылғалдылығы: Ауаның 60%-ға дейін ылғалды болуы бегония үшін тиімді жағдай
болып есептеледі.
Қоректендірілуі: Дайын минералды тыңайтқышпен қоректендіріледі.
Аурулары: Жақсы күтім жасалса, бегониялар ауру мен зиянкестерден зардап
шекпейді. Жиі кездесетін зиянкестер – өсімдік биті, нематодалар мен трипстер. Ақ ұнтақ
саңырауқұлағына шалдығады.
Көбейтілуі:Тұқымын себу, қалемшелеу және тамыр түйнектерін бөлу арқылы
көбейтіледі.
«ФИКУС» гүлі
ФИКУС (FICUS ФИКУС) үй гүлдерінің ішіндегі ең кең таралғаны және
танымалы десек те болады. Туысында 1500 – 2000-ға жуық түрі болғанымен, «Каучук
фикусы» – көп өсірілетін түрі. Сонымен қатар «Бенджамин фикусы» және «Эластика
фикусы» деген түрлерін де өсірушілер қатары көбейіп келеді. Әдемі жапырақтарына бола
бұл гүлді нағыз мекеме гүлі деп айтады. Дегенмен де фикус көпшілікке ең алдымен көп
күтімді қажет етпейтін «көнбістігімен» танымал болған шығар. Бүгінгі біз айтқалы
отырған фикус – «Каучук фикусы». Каучук фикусының өзі бірнеше топқа бөлінеді.
Алғашында жасыл, жалпақ жапырақты бір түрі болса, қазіргі кезде оның сары ала, ақ ала,
қызыл ала және ұсақ жапырақты, бойы аласа секілді бірнеше түрі шығарылды. Барлық
түрінің күтімі бірдей. Олардың бір-бірінен айырмашылығы жапырағының түстерінде ғана.
«ФИКУС» гүлінің түрлері
Фикус Бенджамина Фикус Карликовый Фикус Каучуконос Фикус Лировидный
38
«ФИКУС» гүлінің күтімі
Жылуы: Жылусүйгіш өсімдік. Қыста температура 16 – 180С төмен болмағаны
дұрыс.
Суғарылуы: Жылдың барлық мезгілінде бірқалыпты суғару қажет. Топырағында
судың тосылып қалғанын ұнатпайды. Суғаратын судың бөлме температурасы деңгейінде
жылы болғаны дұрыс.
Ылғалдылығы: Жапырақтарын дымқыл матамен сүртіп тұру керек. Ол фикусқа
әрі ылғалдылық береді, әрі жапырақтарын шаңнан тазартады. Ұсақ жапырақты фикустарға
су бүркіп тұру қажет.
Қоректендірілуі: Фикустың барлығы шіріген көң мен құнарлы топырақты
ұнатады. Көктем кезінде топырағының беткі қабатын тазалап алып, жаңа топырақ салып
тұрған абзал.
Аурулары: Өрмекші құрты, ақ ұнтақ саңырауқұлағымен, өсімдік битімен ауырады.
Кез келген ауру фикусқа көп суғарғаннан және тазалықтың жоқтығынан келеді.
Көбейтілуі: Қалемшелеу және жапырағы арқылы да көбейтіледі.
ҰСАҚ ЖАПЫРАҚТЫЛАР
«АСПАРАГУС» гүлі АСПАРАГУС – лилия тұқымдасына жататын көпжылдық шөп текті өсімдік.
Отаны – Оңтүстік Африка. Бөлме сәні үшін қауырсынды және Шпренгер аспарагустері
өсіріледі.
Қауырсынды аспарагус – тікенек жапырақты, ұсақ ақ гүлді, жемісі қызыл, мәңгі
жасыл бұта. Жарық талғамайды, бірақ жылылықты қалайды. Топырақ салынған қыш
құмыраларда (ыдыстарда) өсіреді; топырақ құрамының бір бөлігі – шым топырақ, бір
бөлігі – қарашірік топырақ, бір бөлігі – жапырақ шіріндісі қосылған топырақ болуы тиіс.
Бұған өзен құмын қосады. Қыста бірқалыпты, ал жазда қандырып суарады. Құрғақ ауада
бұтақшалары түсіп қалады, сондықтан өсімдікке су бүркіп тұру керек. Аспарагус тұқым
және бұтағын кесіп алып отырғызу арқылы көбейтіледі.
«АСПАРАГУС» гүлінің түрлері
Аспарагус Шпренгера Аспарагус Серповидный Аспарагус Перистый
«АСПАРАГУС» гүлінің күтімі
39
Аспарагус тұқымын мамыр – сәуір айларында құм араластырып, жапырақ шіріндісі
қосылған жұмсақ топыраққа себеді. Көктем шыққанда аспарагустерді кішкентай қыш
құмыраларға көшіріп отырғызады. Ал бұтадан көбейткенде, ең алдымен, әр бұтаны жеке
бөледі. Қауырсынды аспарагустың кесіп алынған бұтақшаларын сән беріп тұру үшін
гүлдестелерге қосады.
Шпренгер аспарагусы – ұсақ, нәзік, ақшыл күлгін гүлді, жидек тәрізді қызыл
қызыл жемісті гүл сабақтары төмен салбырап тұратын көпжылдық өсімдік. Жапырақтары
үлкен әрі қатты келеді. Күтімі қауырсынды аспарагустың күтіміндей. Шпренгер
аспарагусы аспалы өсімдік ретінде өсіруге қолайлы.
«Қынагүл» «БАЛЬЗАМИН» (Огонёк) гүлі ҚЫНАГҮЛ (IMPATIENS БАЛЬЗАМИН) – бальзаминдер тұқымдасына жатады.
Отаны – тропикалық Африка аймақтары. Гүлдің 850-дей түрі белгілі. Сабақтарының
биіктігі 40 – 50 см, тік орналасқан, сулы, жартылай мөлдір. Жапырақтары ұзыншақ сүйір
болып келген, жиектері майда аратісті, түсі ақшыл жасылдан қою жасыл аралығында. Гүл
күлтелері жай және гүлпарлы, ал түстері күлгін, ақ, қызыл, ақшыл көк, қызғылт болады.
Мол әрі ұзақ, көктемнен күзге дейін гүлдейді.
«Қынагүл» «БАЛЬЗАМИН» (Огонёк) гүлінің түрлері
“
«Қынагүл» «БАЛЬЗАМИН» (Огонёк) гүлінің күтімі
Жарығы: Жарық мол түсетін жерге орналастыру керек. Бірақ тіке күн сәулесінен
қорғау қажет.
Жылуы: Қыста 18ºС-ден төмен түспегені абзал.
Суғарылуы: Жаз айларында топырағы ылғалды болып тұрғаны абзал, қыста суды
топырағының беткі қабаты құрғағанда ғана құю керек.
Ылғалдылығы: Жапырағына су бүркіп тұру қажет. Гүлдеп тұрған кезінде гүлін
қалқалап барып су бүрку керек, әйтпесе су тамшылары гүл күлтелерінде дақ қалдырады.
Қоректендірілуі: Көктемнен күзге дейін гүлдейтін гүлдерге арналған
тыңайтқышпен қоректендіріледі.
Аурулары: Ауа құрғап кетсе, өрмекші құрты, кене, өсімдік биті секілді
зиянкестердің әсерінен ауырады.
Көбейтілуі: Қалемшелеу, тұқымы арқылы көбейтеді.
ІІ кіші «Қошақан» тобы
Топтың атауы: ІІ кіші топ Бөлме өсімдіктері: Фикус, примула, бегония, герань, бальзамин. 4 – 5 түр. Жануарлар:. аквариум, 1 – 2 алтын балық, карась. Кезекшілер бұрышы: –
40
Тәжірибе жасау үшін қажетті жабдықтар: құм, су құятын ыдыс, құмға, қарға, мұзға
арналған қалыптар, шырша бүршігі, бұтақтар, емен.
Безендіру: Жемістер мен көкөністердің муляждары: қызанақтар, қиярлар, сәбіз, алма,
қырыққабат. Ауа райы күнтізбесі. Суреттер, жыл мезгілдеріне байланысты пейзаждар.
Балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес үй және жабайы жануарлардың суреттері.
Икебана, гербарийлер, табиғи және қалдық материалдардан жасалған заттар.
Гүл бақшасы, бау-бақша: Ірі тұқымдар: пияз, сарымсақ, бұршақ тұқымдас дақылдар,
фасоль, настурция.
«НАУРЫЗШЕШЕК» «ПРИМУЛА» гүлі
ПРИМУЛА (PRІMULA), НАУРЫЗШЕШЕК – примула тұқымдасына жататын
көпжылдық шөптесін өсімдіктер. Қазақстанда Балқаш , Алакөл, Жетісу (Жоңғар), Күнгей,
Іле, Қырғыз Алатауларында, Алтайда, Батыс Тянь-Шаньда, Сарыарқада кездеседі. Биік
тау басындағы мұздықтардың маңайында, жартастарда, шалғынды тау беткейлерінде,
ормандарда бұта арасында, өзен, көл жағалауларында өсетін 12 түрі бар. Бұлардың
биіктігі 15 – 30 см-дей, сабағы тік, жапырақтары сабақ түбінде шоқтанып өседі.
Тостағанша жапырақшалары түтікшелі қоңырау тәрізді, күлтелері ұзын, желбір
қалақшалары бүтін немесе екіге бөлінген. Аталығы – бесеу, өте қысқа жіпшелермен
күлтенің түтікшесіне бекіген. Қызыл, күлгін, сары және т.б. түсті гүлдері шатырша
гүлшоғырына топталған. Ерте көктемде гүлдейді, аралар мен көбелектер арқылы
тозаңданады. Жемісі – қорапша. Примула гүлдері әдемі болғандықтан, әсемдік үшін
өсіріледі. Тостағанша примуланың (P. macrocalya) жапырағы С витаминіне бай және
қақырық түсіретін қасиеті бар, сондықтан емдік мақсатта қолданылады. Қазақстанда
примуланың 12 түрі бар. Примуланың 1 түрі – Минквиц примуласы (P. mіnkwіtzіae)
қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.
«НАУРЫЗШЕШЕК» «ПРИМУЛА» гүлінің түрлері
Примула бесстебельная Примула микс
«НАУРЫЗШЕШЕК» «ПРИМУЛА» гүлінің күтімі
Примула гүлін жарық, күн сәулесі түсетін жерде қойған жөн. Алайда
температурасы салқын болғаны дұрыс. 16 – 20 t. Суғарылуы: жапырақ астынан және аз
мөлшерде. Ылғалдылықты қажет етпейді. Гүлдері солғаннан соң, қиып тұру керек.
«ҚАЗТАМАҚ» «ГЕРАНЬ» гүлі
ҚАЗТАМАҚ – қазтамақ тұқымдасына жататын бір немесе көпжылдық шөптесін
өсімдік. Қазақстанда шалғындық жерлерде, өзен аңғарында, орманда, тау беткейлерінде
41
өседі, 15 түрі бар. Биіктігі – 10 –80 см. Сабағы тік, сыртын түк жапқан. Тілімденген
жапырақтары қарама-қарсы не кезектесіп орналасады. Қызыл, көкшіл, күлгін, ақ түсті
гүлдері көбінесе шоқталып, кейде жеке дара шығады. Маусым – тамыз айларында гүлдеп,
шілде – қыркүйекте жемістенеді. Жемісі – дәнек. Қазтамақ дәрілік заттарға бай, оның
гүлдерінің құрамында, сабағында танин, бояғыш заттар, кальций мен каротин, С дәрумені
мен геранин (эфир майы алынады) бар. Қазтамақтың кейбір түрлері: орман қазтамағы,
шалғам қазтамағы, Роберт қазтамағы және сібір қазтамағы – дәрілік өсімдіктер.
Қазтамақтың тамырынан немесе кепкен шөбінен алынған тұнбаны бүйрекке байланған
тасты ерітуге, ревматизм мен радикулитті емдеуге, сондай-ақ баспамен ауырғанда тамақ
шаюға, сүйек сынғанда ванна жасауға, түсе бастаса, шашты жууға пайдаланады. Кейбір
түрлері әсемдік үшін де өсіріледі.
ҚАЗТАМАҚ (PELARGONIUM ПЕЛАРГОНИЯ (ГЕРАНЬ)) – герань
тұқымдасына жататын көпжылдық шөптесін өсімдік. Негізгі отаны – Оңтүстік Африка.
280-ге жуық түрі белгілі. Сәуірден қазан айына дейін үздіксіз гүлдейтіндіктен, қазтамақ –
көптеген гүлпаздардың сүйікті гүлі. Гүлпаздар қазтамақты әдемі гүлі үшін ғана емес,
сонымен қатар хош иісті жапырақтары үшін де өсіреді. Жапырақтарының емдік
қасиетімен бірге ауа тазарту қасиеті де өте жоғары. Ол ауадағы зиянды микробтарды,
стафилакокк бактерияларын жоюға пәрмені бар өсімдік. Қазтамақ тез өсетін, аса құнарлы
топырақты қажет етпейтін, оңай көбейтілетін, күтімі жеңіл гүлдерге жатады. Мамыр
айында аулаға шығарып, гүлзарларға егіп қоюға болады. Күзде қайтадан қазып алып,
түбекке отырғызып үйге кіргізеді. Қараша айында жапырағы сарғайып түсе бастағанда,
сабағын тамырдан жоғары 10 – 15см-дей биіктікте кесіп, жыл сайын өсімдікті жасартып,
жаңартып отыру қажет.
«ҚАЗТАМАҚ» «ГЕРАНЬ» гүлінің түрлері
«ҚАЗТАМАҚ» «ГЕРАНЬ» гүлінің күтімі
Жарығы: Жарықты сүйеді. Жаз айларында аулада, күн астында өсіруге болады.
Жылуы: Қыста 10ºС-ден төмен болмағаны абзал.
Суғарылуы: Топырағының беті құрғаңқырағанда суғарып тұру қажет.
Ылғалдылығы: Ылғалдандыруды қажет етпейді.
Қоректендірілуі: Көктемнен күзге дейін 10 – 15 күнде гүлдейтін гүлдерге арналған
тыңайтқышпен қоректендіріп тұру қажет.
Аурулары: Ауруға көп шалдыға бермейді, төзімді өсімдік.
Көбейтілуі:Тұқымы, түбін бөлу және сабағын қалемшелеу арқылы көбейтіледі.
Қызықты дерек: Ең жағымды гүлдердің бірі қазтамақ деп есептелінеді. Қазтамақ
тұрған бөлмеде ұрыс-керіс те болмайды, ал бола қалған жағдайда, өсімдік адамның жүйке
42
жүйесіне әсер ететін зат бөле бастайды. Содан ұрысып қалғандар тез татуласып кетеді
екен. Сондықтан болар, бұл гүлді бұрындары әр үй өсірген.
Ортаңғы «Арыстан» тобы
Топтың атауы: Ортаңғы топ. Бөлме өсімдіктері: Бальзамин, хлорофитум, фикус, герань, бегония, примула. 5 – 6 түрі. Жануарлар:. алтын вуалехвост, телескоп, карась балықтарымен аквариум. Кезекшілер бұрышы: жылдың II жартысынан бастап кезекшілік ересектермен бірге
жүргізіледі. Кезекшілік үшін: алжапқыштар, су құйғыш, шүберектер, қопсыту
таяқшалары, жем-шөп үшін қасық, балық аулау үшін сачок, балық жем-шөптері салынған
ыдыс. Тәжірибе жасау үшін қажетті жабдықтар: су құятын ыдыс, қарға, мұзға арналған
қалыптар, құм, тас, саз балшық, табиғи және қалдық материалдар: каштанкалар, шырша
бүршігі, ракушкалар, тастар, сауыттар, қораптар. Көшетке арналған жәшіктер, стакандар. Безендіру: Жемістер мен көкөністердің муляждары: қызанақтар, қиярлар, сәбіз, алма,
қырыққабат, пияз, алмұрт, алхоры, қызылша. Ауа райы күнтізбесі. Суреттер, жыл
мезгілдеріне байланысты пейзаждар. Балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес үй және
жабайы жануарлар туралы дидактикалық ойындар.
Гүл бақшасы, бау-бақша: Ұсақ тұқымдар. Шалғам, қызылша, шалқан. Ірі тұқымдарды
жинау.
«ХЛОРОФИТУМ» гүлі
ХЛОРОФИТУМ (гүл) – бөлмеде өсетін гүл. Грек тілінен аударғанда «chloros» –
жасыл, «phyton» – өсімдік деген мағынаны білдіреді. Отаны – Оңтүстік Африка.
Тропикалық және субтропикалық аймақтарда – Оңтүстік Америка, Африка, Мадагаскар
аралы, Оңтүстік Азия, Австралияда тараған. Хлорофитум тұқымдасына жататын
өсімдіктердің 215-ке жуық түрі бар. Жапырақтары қияқ тәріздес, гүлдері ұсақ, төрт
күлтелі, ақ түсті болады.
Әдемілігі – мұртшасы мен нәзік қияқ жапырақтарында. Жапырақтарының түсі
түріне байланысты: жай сұрыптары жасыл, қою жасыл болса, сұрыпталған түрлерінің
жапырақтары ақ ала, сары ала болып келеді. Жасыл жапырақтарының ортасында ақ сызық
болса, екінші түрінде керісінше – ортасында жасыл сызық, ал шеттері ақ немесе сары
түсті болып келеді. Ерте көктемде гүлдейді. Гүлдері ұсақ, пішіні лалагүлдікіне ұқсайды,
төрт күлтелі, ақ түсті болады. Гүлдері гүлсидамында кезектесіп орналасады. Гүлдеп
болған соң, гүлдеген жерлерінен балапандар шығарады. Балапандары біраз уақыттан
кейін үлкейіп өсіп, тамырланады. Оны бірден аналығынан бөліп, бөлек түбекке отырғызу
керек. Басты ерекшелігі – күтімді көп қажет етпейді, есесіне бөлменің ауасын жақсы
тазартады. Ғалымдар хлорофитум өсімдігінің ауаны формальдегид пен улы
тұншықтырғыш газдан жақсы тазартатынын анықтап, бұл өсімдікті әсіресе ас бөлмесінде
өсіру керектігін айтқан.
«ХЛОРОФИТУМ» гүлінің түрлері
43
«ХЛОРОФИТУМ» гүлінің күтімі
Жарығы: Ала жапырақтыларына жарық қажет, көлеңкеде түссізденіп кетеді.
Жасыл жапырақтылары көлеңкеде де өсе береді.
Жылуы: Жазда 15 – 20 0 С, қыста 7 0 С-дан төмен түспегені абзал.
Суғарылуы: Жазда жиірек, қыста сирек суғарылады.
Ылғалдылығы: Құрғақ, ыстық ауада жапырақтарының ұшы қоңырқай тартып,
қурап кетеді. Сондықтан су бүркіп тұру қажет.
Қоректендірілуі: Әдемі жапырақтыларға арналған тыңайтқышпен көктемнен күзге
дейін, екі аптада бір рет қоректендіріп тұрған жөн.
Аурулары: Ауруға сирек шалдығады. Алайда щитовка, өсімдік биті, ақ ұнтақ
құртының әсерінен ауруы мүмкін.
Көбейтілуі: Балапандары және түбін бөлу арқылы көбейтеді.
Хлорофитум туралы тақпақ
Тазартады бөлмені
Шаң-тозаң мен газдардан.
Оны өсірген адамдар
Жаны сергіп, мәз болған.
Күтімі де жеңілдеу,
Өсіруге ыңғайлы.
Ол бар жерде өзіңді
Сезінесің тым жайлы.
«Көгершін» ересектер тобы
Топтың атауы: Ересектер тобы Бөлме өсімдіктері: Фикус, примула, бегония, герань, бальзамин, кливия, традесканция,
драцена, колеус, плющ. 2 – 3 данадан 6 – 7 түрі. Жануарлар: Алтын вуалехвост, телескоп, карась балықтарымен аквариум. Тасбақа,
сүтқоректілер (морская свинка, қоян, хомяк).
Кезекшілер бұрышы: Оқу жылынан бастап кезекшілік ересектермен және олардың
қадағалауымен бірге жүргізіледі. Кезекшілік үшін: алжапқыштар, су құйғыш, шүберектер,
қопсыту таяқшалары, жем-шөп үшін қасық, балық аулау үшін сачок, балық жем-шөптері
салынған ыдыс, гүл қиюға арналған қайшы.
Тәжірибе жасау үшін қажетті жабдықтар: су құятын ыдыс, қарға, мұзға арналған
қалыптар, құм, тас, саз балшық, табиғи және қалдық материалдар: каштанкалар, шырша
бүршігі, ракушкалар, тастар, сауыттар, қораптар. Көшетке арналған жәшіктер, стакандар
және лупа.
Безендіру: Жемістер мен көкөністердің муляждары: қызанақтар, қиярлар, сәбіз, алма,
қырыққабат, пияз, алмұрт, алхоры, қызылша, картоп, шалқан, болгар бұрышы. Ауа райы
күнтізбесі. Суреттер, жыл мезгілдеріне байланысты пейзаждар. Балалардың жас
44
ерекшеліктеріне сәйкес үй және жабайы жануарлар туралы дидактикалық ойындар.
Балалардың қолөнерлері.
Гүл бақшасы, бау-бақша: Гүл, қырыққабат, қызанақ, қияр отырғызу. Арамшөптерден
тазарту, тұқым, гүл жинау. Ересектердің көмегімен көпжылдық өсімдіктерді кесу,
көпжылдық көшеттерді отырғызу және бөлу.
«КЛИВИЯ» гүлі
КЛИВИЯ – амариллис тұқымдасына жататын пияз тектес өсімдік. Отаны —
Оңтүстік Африка. Шылбыр тәрізді қошқыл жасыл қалың жапырағы бар, аласа, сабағы
жуан 6 – 12 гүлі болады. Бөлмеде өсетін кливияның жапырағы сарғыш жолақты болып
келеді. Ақ гүлді кливия да кездеседі. Қайта отырғызу кезінде бөлектеп кесіп алатын
қалемшелерден өсіріледі. Құм қосылған сазды шым және шіріген жапырақ аралас
топырақта жақсы өседі. Бұрыннан келе жатқан кливияны 2 – 3 жылда, ал жаңа өскенін
жыл сайын қайта отырғызады. Өніп келе жатқанда және гүлдегенде қандыра суарып әрі
қоректендіріп отыру қажет.
Кливия – пиязшық пен тамыр сабақ аралығындағы өсімдік. Кливия баптауды аса
қажет етпейтін, күтімі жеңіл, бірақ керемет әдемі гүл жаратын бөлме өсімдігі.
Жапырақтарының ұзындығы 30 – 50 см., сүйір, жылтыр, түсі қою жасыл. Сабақсыз,
тамыр үсті қатарласып желпуіш сияқты орналасқан. Гүлі мықты, жуан гүлсидамының
басында орналасқан. Гүлсидамында әдемі қызғылт сары қолшатыр тәріздес 10 – 12 дана
гүл болады. Гүлдеуі үшін демалу кезеңімен температуралық жағдай жасалуы керек.
«КЛИВИЯ» гүлінің түрлері
«КЛИВИЯ» гүлінің күтімі
Жарығы: Күннің көзі тік түспейтін, жарық жерде жақсы өседі.
Жылуы: Қыста демалу кезеңінде 15ºC төмен болмауы керек.
Суғарылуы: Жазда жиірек, қыста суғаруды сиретеді.
Ылғалдылығы: Аса ылғалдылықты қажет етпейді. Бірақ жапырақтарына су
бүркіп, шаң-тозаңнан тазалап тұру қажет.
Қоректендірілуі: Көктем – жаз айларында гүлдейтін гүлдерге арналған
тыңайтқышпен қоректендіріп тұру қажет.
Аурулары: Ауруға сирек шалдығады.
Көбейтілуі: Жанама өскіндері арқылы көбейтеді.
«ТРАДЕСКАНЦИЯ» гүлі
ТРАДЕСКАНЦИЯ – коммелина тұқымдас, мәңгі көгеріп тұратын, көпжылдық
шөптесін өсімдік. Отаны – Америка. Оның бірнеше түрі өсіріледі, бұлардың жапырақтары
көк болып келеді де, сабақтары тік немесе жайылып өседі. Жапырағының формасы
жұмыртқа тәрізді сопақша болады. Сабағы жайылып өсетін традесканцияны және ол
45
тектес коммелинаны аспалы өсімдіктер сияқты бөлмеде өсіреді. Традесканция жылы
бөлмеде де, салқын бөлмеде де жақсы өседі. Бұл өсімдіктерді ең жарық жерге қойған жөн.
Жаз айларында жиірек, ал қыста көп суармау керек. Традесканцияны көктемнен күзге
дейін бірнеше данадан отырғызып көбейтеді. Оны жапырақ араластырған қарашірікке
отырғызады. Өсімдік тез тамырлануы үшін оның бетін жауып көлеңке түсіреді. Бұдан
кейін өсімдікті қайта отырғызудың қажеті жоқ.
Ол ерекше күтімді талап етпейтін үй гүлі ретінде танымал. Гүлдің атауы атақты
саяхатшы Традесканттың құрметіне қойылған. XVII ғасырда саяхатшы осы гүлге ең
бірінші болып сипаттама берген екен. Жапырақтары жұмыртқа пішіндес, қысқа сабақты.
Гүлдері ақ түсті, үй жағдайында сирек гүл жарады. Гүлдері бір күн ғана гүлдеп тұрады.
30-дан астам түрі бар. Сабақтары ұзын, шырмауық тәрізді болғандықтан, көбінесе аспалы
түбектерге отырғызылады. Тез өседі. Сондықтан жылына бір рет түбегі мен топырағын
ауыстырып тұру керек.
«ТРАДЕСКАНЦИЯ» гүлінің түрлері
«ТРАДЕСКАНЦИЯ» гүлінің күтімі
Жарығы: Жарық сүйгіш өсімдік. Тіке түскен күн сәулесіне төзімді.
Жылуы: Температураның бірқалыпты болуын ұнатады. Қыс айларында 10 – 12ºC
төмен болмағаны абзал.
Суғарылуы: Көктемнен күзге дейін мол суғару керек. Қыста аз суғарылады,
дегенмен топырағының үнемі ылғалды болуын қамтамасыз ету керек.
Ылғалдылығы: Су бүрку арқылы ылғалдандырып және жапырағын шаңнан
тазалап отыру керек. Құрғақ ауада нашар өседі.
Қоректендірілуі: Наурыздан тамыз айына дейін әдемі жапырақты өсімдікке
арналған тыңайтқышпен екі аптада бір рет қоректендіру қажет.
Аурулары: Ауа қатты құрғап кетсе, өрмекші құрты, кене секілді зиянкестердің
әсерінен ауырады.
Көбейтілуі: Қалемше арқылы оңай көбейтіледі. Қалемшесі бір-екі аптада жақсы
тамырланып кетеді.
«ДРАЦЕНА» гүлі
АЙДАҺАР АҒАШЫ, ДРАЦЕ́НА (лат. Dracaena) – агавалар тұқымдасына
жатады. Отаны – Африка, Азия. Таралған аймақтары – Үндістан, Канар аралдарының
тропиктік және субтропиктік белдеулері. Табиғатта 300-ге жуық түрі бар. Оның 40-қа
жуық түрін үй жағдайында өсіреді. Ағаш тәріздес, пальмаға ұқсас көркем жапырақты
өсімдік. Пальмаға ұқсағанымен, онымен туыстығы жоқ. Жапырақтары түріне байланысты
жалпақ, жіңішке, ірі және ұсақ болады. Түстері жасыл, қою жасыл, әсіресе ақ ала, сары ала
жолақтары бар жапырақтары өте әдемі. Драценаның «айдаһар ағашы» аталуы гүлдің
табиғатта үлкен болып өсетін қасиетіне байланысты қойылған. Үндістанда үлкен
46
драценаның саясына қойылған орындықтарға 60 адам отыра алады екен. Оның биіктігі үй
жағдайында 2 метрге жетеді. Гүлдері ұсақ, ашық жасыл, күлгін, ақ түсті. Үй жағдайында
өте сирек гүлдейді. Гүлдері әрсіз. Өсімдік әдемі жапырақтары, пальмаға ұқсас
экзотикалық пішіні және күтімі жеңіл болғандықтан, қазіргі кезде үлкен қолданыста.
«ДРАЦЕНА» гүлінің түрлері
«ДРАЦЕНА» гүлінің күтімі
Жарығы: Ала жапырақтыларына жарық қажет, көлеңкеде түссізденіп кетеді.
Жасыл жапырақтылары көлеңкеге шыдамды.
Жылуы: Қыста 12 – 14ºС төмен болмағаны абзал.
Суғарылуы: Жазда жиірек, қыста сирек суғарылады.
Ылғалдылығы: Күнара су бүркіп тұрса, жапырақтарының ұшы құрғамай, әдемі
болып өседі.
Қоректендірілуі: Көктем – жаз айларында әдемі жапырақты өсімдікке арналған
тыңайтқышпен екі аптада бір рет қоректендіріп тұру қажет.
Аурулары: Ауруға көп шалдыға бермейді, төзімді өсімдік. Қыста артық су
құйғаннан тамыры шіріп кетеді, сондықтан топырағының беткі қабаты құрғағанда ғана су
құю қажет.
Көбейтілуі: Қалемшесін тамырландыру және түбінен өсіп шыққан жанама
өскіндерін бөліп алу арқылы көбейтеді.
«ЖҮСІП СҰЛУЛЫҒЫ» «КОЛЕУС» гүлі
ЖҮСІП СҰЛУЛЫҒЫ ( СOLEUS КОЛЕУС) – көпжылдық, шөптесін немесе
жартылай бұтақты, қалақай тұқымдасына жататын өсімдік. Негізгі отаны – Азия, Ява
аралдары. 150-ден астам түрі белгілі. Ол өзінің түрлі-түсті ала жапырақтарымен
бағаланады. Бірақ бір түсті түрлері де кездеседі. Жапырағы жүрек пішіндес және жиегі
аратісті, беті тегіс емес. Соңғы уақытта жіңішке, жиегі жыртық жапырақты сұрыптарын
өсіру үлкен сәнге айналды. Жаз, күз мезгілдерінде гүлдейді. Гүлдері айтарлықтай әдемі
емес, шырақ секілді сабақ басында орналасады. «Жүсіп сұлулығын» гүлі үшін емес, әдемі
жапырақтарына бола өсіреді. Біржылдық түрлері де бар. Біржылдық түрлерін
көгалдандыруда қолданады, күз кезінде алып тастап, көктемде қайтадан орнына жаңа
өскіндерін егеді. Бөлмеде де, аулада да топтасып тұрғанда немесе жол жиегіне еккенде
әсем көрінеді.
«ЖҮСІП СҰЛУЛЫҒЫ» «КОЛЕУС» гүлінің түрлері
47
«ЖҮСІП СҰЛУЛЫҒЫ» «КОЛЕУС» гүлінің күтімі
Жарығы: Жарықта жақсы өседі. Жарық жетіспеген жағдайда сабағы майысып,
жапырақтары қанық түстерін жоғалтып, бозғылданып, әрсіз болып кетеді.
Жылуы: Жылы температураны ұнатады. Қыста бөлме температурасы 120 С
төмен болмау керек. Ыстық күндері ауа ылғалдылығын молырақ жасау қажет.
Суғарылуы: Жаз айларында молынан, қыста өсу процесі баяулайтындықтан, суды
азырақ құяды.
Ылғалдылығы: Жапырақтарына су бүркіп тұрады.
Қоректендірілуі: Минералды немесе органикалық қорекпен тыңайтады.
Жапырағының әдемілігін сақтау үшін, азоты көбірек тыңайтқыш қолданады. Сатып
алынған тыңайтқыштың белгілі мөлшерін сумен араластырып (қорап сыртында нұсқауы
тұрады), көктем – жаз мезгілдерінде екі аптада бір рет қоректендіріп тұрады.
Аурулары: Көбінесе өсімдік битімен ауырады. Оған қарсы инсектицидтер
қолданады.
Көбейтілуі: Қалемше арқылы көбейтеді. Сонымен қатар тұқымы арқылы да
көбейтуге болады. Бірақ қалемшелеп көбейткенге қарағанда біршама қиынырақ және
тұқымынан өсіп шыққан «Жүсіп сұлулығы» бастапқы түрінен өзгеше болып шығуы
мүмкін.
«ШЫРМАУЫҚ» «ПЛЮЩ» гүлі
ШЫРМАУЫҚ, ПЛЮЩ (Convolvulus) – өзі аттас тұқымдасқа жататын көп-
жылдық (кейде біржылдық) шөптесін өсімдік не шала бұта. Негізінен қоңыржай
белдеулерде өсетін 250-ден астам түрі белгілі. Қазақстанның барлық өңіріндегі далалы,
тастақты жерлерде, өзен аңғарларында тараған 14 түрі бар. Олардың биіктігі 7 – 130 см.
Сабағы шырмала немесе тік өседі, кейде оның бұтағы көп болады. Жиектері бүтін,
жапырақтары кезектесіп орналасқан. Гүлі қызғылт, ақ, күлгін түсті, жеке-жеке, кейде үш-
үштен жапырақ қолтығында орныққан, шашақ тәрізді гүлшоғырына топталған. Сәуір –
тамызда гүлдеп, маусым – қыркүйекте жемісі піседі. Жемісі – төрт дәнегі бар қосұялы
қорапша. Далалық шырмауық (С. arvensіs) – қаулап өсетін арамшөп, ал кірпі шырмауық
(С. erіnaceus) – құнарлы мал азығы.
ШЫРМАУЫҚ, ПЛЮЩ – аралия тұқымдасына жататын, аты айтып тұрғандай
шырмалып өсетін өсімдік. Отаны – Еуропа, Азия мен Солтүстік Африка аймақтарына
таралған. Табиғатта ауа тамырымен ағаштарға оралып, 15 – 20 м биіктікке өседі. Ал үй
жағдайында 3 – 4 метрге жетеді. Сонымен қатар жоғарыдан төменге қарай жайыла және
жерге төселіп те өседі. Табиғи 15-ке жуық түрі белгілі, 400-ге жуық сұрыпты түрі бар.
Шырмауық әдемі жапырақты өсімдікке жатады. Қою жасыл, ала, көкшіл түстері бар.
Сонымен қатар ұсақ жапырақты және жай өсетін сұрыптары бар. Күтімі жеңіл. Ол әртүрлі
жағдайларға шыдамды әрі бейімделгіш келетіндіктен, гүлпаздардың, флорашылар мен
дизайнерлердің көптеп қолданатын сүйікті гүліне айналған. Үй жағдайында аспалы
түбектерде, композициялар мен ыдыста орналастырылған шағын бөлме бақшаларын
жасауға қолданады. Түбек ішіне бамбуктен немесе темір сымнан доғал, үшбұрыш, ирек
пішінді тіреу орнатуға болады. Өсімдік тіреуге шырмалып, белгілі бір пішін сақтап өсуі
үшін сабағын байлап, кесіп, реттеп отыру керек.
48
«ШЫРМАУЫҚ» «ПЛЮЩ» гүлінің түрлері
«ШЫРМАУЫҚ» «ПЛЮЩ» гүлінің күтімі
Жарығы: Ала жапырақтылары жарықта жақсы өссе, жасыл түрлері алакөлеңкеде
өсе береді, көлеңкеге де шыдамды.
Жылуы: Қыста бөлме температурасының120С-ден төмен болмағаны жөн. Жазда
жиі суғарып тұрса, қатты ыстыққа да төзе алады.
Суғарылуы: Көктем – жаз айларында молынан, жиі, қыста сирек суғару керек.
Ылғалдылығы: Жапырақтарына жиірек су бүркіп ылғалдандырып тұрған дұрыс.
Қоректендірілуі: Көктем – жаз айларында он күнде бір рет, ал қыста айына бір рет
әдемі жапырақты өсімдікке арналған тыңайтқышпен қоректендіреді.
Аурулары: Ыстық және өте құрғақ бөлмеде зиянкестермен, өрмекші құрты және
өсімдік битімен ауруы мүмкін.
Көбейтілуі: Сабағын қалемшелеу және қасындағы ыдысқа иіп, түйреуіш бастырып,
тамырландыру арқылы көбейтеді.
Мектепалды даярлық «Қарлығаш» тобы
Топтың атауы: Мектепалды даярлық тобы.
Бөлме өсімдіктері: Бегония рекс, узумбар фиалкасы, алоэ, герань, хлорофитум,
камнеломка, традесканция, кринум, сансевьерия, бальзамин, фикус. 6 – 7 түрі.
Жануарлар: Алтын балық түрлері, сүтқоректілер. Тасбақа, сүтқоректілер (морская
свинка, қоян, хомяк).
Кезекшілер бұрышы: 2–3 бала күнделікті табиғат бұрышында ересектердің
қадағалауымен дербес кезекшілік өткізеді.
Тәжірибе жасау үшін қажетті жабдықтар: су құятын ыдыс, қарға, мұзға арналған
қалыптар, құм, тас, саз балшық, табиғи және қалдық материалдар: каштанкалар, шырша
бүршігі, ракушкалар, тастар, сауыттар, қораптар. Көшетке арналған жәшіктер, стакандар
және лупа.
Безендіру: Жемістер мен көкөністердің муляждары: қызанақтар, қиярлар, сәбіз, алма,
қырыққабат, пияз, алмұрт, алхоры, қызылша, картоп, шалқан, болгар бұрышы. Ауа райы
күнтізбесі. Суреттер, жыл мезгілдеріне байланысты пейзаждар. Балалардың жас
ерекшеліктеріне сәйкес үй және жабайы жануарлар туралы дидактикалық ойындар.
Балалардың қолөнерлері.
Гүл бақшасы, бау-бақша: Гүл, қырыққабат, қызанақ, қияр отырғызу. Арамшөптерден
тазарту, тұқым, гүл жинау. Ересектердің көмегімен көпжылдық өсімдіктерді кесу,
көпжылдық көшеттерді отырғызу және бөлу.
49
«БЕГОНИЯ РЕКС» гүлі
БЕГОНИЯ (BEGONIA) – бөлме гүлдерінің арасында кез келген жағдайға
икемделе алатын кең таралған гүл. Оның 1000-нан астам түрі бар. «Begonia» деген атауы
Гаитидің губернаторы М.Бегонның құрметіне қойылған. Негізінен бегониялар Америка,
Оңтүстік Шығыс Азия, Африка мен Мадагаскар аралының тропиктік және субтропиктік
ормандарында өседі. Бізде ол әдемі жапырақты және әдемі гүлдейтін үй гүлі ретінде
жақсы өсіріледі. Бегонияның биіктігі түріне қарай әртүрлі, тіпті 3 – 4 см болатын өте аласа
түрлері де бар. Жапырағы әдемі түрлерінің түсі жасыл, қызыл, сары, күміс түстес, ою-
өрнекті, көркем, аралас түсті, жиектері аратісті болып келеді. Беткі қабаты түкті
жапырақты түрлері де кездеседі. Гүлдерінің түсі сан алуан. Оларды жазда гүлзарға
біржылдық гүл ретінде отырғызып, әдемі композициялар жасауға болады.
Бегония – сабағы түкті, жапырағы түрлі түсті көпжылдық шөптесін өсімдік. Гүл
пішіні де әртүрлі. Бегонияның әсем жапырақты және түйнек түзетін әрқилы түрлері
өсіріледі. Оның барлық түрін қыш құмырада, оңтүстік-батысқа немесе оңтүстік-шығысқа
қараған терезе алдында өсіреді. Шоқ сабақты бегониялар (ақ теңбіл, үшкүл, күміс теңбіл,
қызыл жапырақты, түкті, ақшыл және т. б.) – әсем гүлді, алуан өрнекті жапырақты
өсімдіктер. Бегонияның бұл түрлерін көбіне көп сабақ қалемшесінен көбейтеді. Көктемде
өсімдікті шырпыл, кесінділерін қалемше ретінде пайдаланып және оларды 2 бөлігі
жапырақ шірінділері аралас топырақтан, 1 бөлігі шымтопырақ пен қарашірік топырақтан,
1 бөлігі құмнан тұратын топыраққа егеді. Әсем, түрлі-түсті жапырақты бегониялар –
топырақ арасындағы тамыр сабағынан тік немесе төселмелі сабақтар дамитын,
жапырақтары аса әдемі өсімдіктер. Үйде өсірілетін бегонияның едәуір көп тараған түрлері
– король бегониясы және оның көптеген формалары, сондай-ақ Беттина Ротшильд,
Клеопатра, масониан және шұбар ала бегония. Бұл өсімдіктер жазда көлеңкелі жерді және
қандыра суаруды қажет етеді.
«БЕГОНИЯ РЕКС» гүлінің түрлері
«БЕГОНИЯ РЕКС» гүлінің күтімі
Жарығы: Жапырағы әдемі және гүлдейтін түрлерін де жарық жерге орналастыру
керек.
Жылуы: Бегониялардың барлық түрлері жылуды жақсы көреді. Қыс айларында ауа
температурасының 18 – 20°С-ден төмен болмауын қадағалау қажет.
Суғарылуы: Жазда жиі, қыста сирек суғарылады.
50
Ылғалдылығы: Ауаның 60%-ға дейін ылғалды болуы бегония үшін тиімді жағдай болып
есептеледі.
Қоректендірілуі: Дайын минералды тыңайтқышпен қоректендіріледі.
Аурулары: Жақсы күтім жасалса, бегониялар ауру мен зиянкестерден зардап
шекпейді. Жиі кездесетін зиянкестер – өсімдік биті, нематодалар мен трипстер. Ақ ұнтақ
саңырауқұлағына шалдығады.
Көбейтілуі: Тұқымын себу, қалемшелеу және тамыртүйнектерін бөлу арқылы
көбейтіледі.
«ШЕГІРГҮЛ» «УЗУМБАРСКАЯ ФИАЛКА» гүлі
ШЕГІРГҮЛ (лат. Viola tricolor) – фиалка туысына жататын шөп өсімдіктерінің бір
түрі. Мұны кейде «үш түсті гүл», «ағайынды гүл», «бақ фиалкасы» деп те түрліше
атайды.
Шегіргүл тұқымдасына жататын көпжылдық шөптесін өсімдіктер, кейде шала
бұталар. Жер шарында негізінен қоңыржай аймақтарда кездесетін 500-ге жуық түрі
белгілі. Қазақстанның барлық аймақтарындағы шалғынды жерлерде, тауаралық шалғынды
алқаптарда, өзен жағаларында, орман арасында, жыраларда өсетін 31 түрі бар. Жиі
кездесетіні – үш түсті шегіргүл (Viola tricolor). Оның биіктігі 10 – 15(25) см. Сабағы тік,
аласа.
Жапырақтарының пішіні әртүрлі: төменгі жапырақтары – жалпақ, жұмыртқа
пішінді, ал жоғарғылары – жіңішке, қандауыр тәрізді, шеті иректеліп келеді. Гүлдері ірі,
қос жынысты, ұзын гүлсағағында (ұзындығы 3 – 12 см) орналасады. Аналық мойны шар
тәрізді. Жоғары күлтесі қанық көк, қошқыл, екі жағындағылары – ашық көк, төменгілері –
сары түсті болады. Сәуір айында гүлдеп, шілде – тамызда жеміс салады. Жемісі – үш
ұялы қауашық, піскен кезде өздігінен жарылып кетеді.
Үш гүлді шегіргүл – дәрілік өсімдік, оның құрамында глюкозидтер, сапониндер,
қышқылдар, флаволоидтар, алкалоидтар, каротин және витаминдер (С, Е, Р) бар. Халық
медицинасында Шегіргүлдің қайнатпасы мен тұнбасын ішіп немесе теріге жағып, сары
ауруды, ұшықты, қышыма қотырды т.б. тері ауруларын емдеуге, сондай-ақ несеп жүргізіп,
тер шығаруға, қан тазартуға кеңінен қолданады. Шегіргүлден алынған препараттар бронх
бездерінің қызметін күшейтеді. “Тривиолин” препараты – жөтелге ем. Шегіргүлді
ежелден әсемдік, сондай-ақ эфир майын алу үшін өсіреді.
Шегіргүл – генерия тұқымдасына жатады. Отаны – Шығыс Африкадағы Узамбар
мен Улугур таулары. Германияда және Россияда «узамбар фиалкасы», Англияда «африка
фиалкасы» деп атайды, ал, сенполия – латынша аты. Сенполия атауы осы гүлді бірінші
болып тапқан Шығыс Африка губернаторы, барон Вальтфер фон Сен-Полияның
құрметіне орай шыққан. Табиғатта 20-ға жуық түрі бар. Олардың әдемілігіне қызығып
түрлерін жинап, сұрыптау жұмыстарын жүздеген жылдар бойы жүргізіп келе
жатқандықтан, қазіргі кезде оның мыңдаған түрлері бар. Түрлерінің көптігінен олардың
қай сұрыпқа жататынын ажыратудың өзі қиын. Сондықтан шегіргүлдерді пішіні, түрі
және түсіне байланысты топтастырып қарастыруға болады. Гүліне байланысты
қарапайым, күрделі, гүлпарлы, шашақталған деп айыруға болады. Гүлінің түсі біркелкі ақ,
күлгін, қызыл және түрлі- түсті болып келеді. Жапырағына байланысты түрлері әдетте
доғал, дөңгеленген және жүрек пішіндес. Түсі – біркелкі ашық және қою жасыл. Беті
жылтыр, тегіс қатпарлы және түкті болып келеді. Жапырағының жиегі тегіс, аратісті
болып келетін түрлері бар. Шегіргүлдерді көлемдеріне байланысты да ажыратуға болады.
Әдетте көп таралған гүлдің көлемі 20 – 40 см, одан үлкен 40 – 60 см ірі түрлері және
51
диаметрі 15 см, тіпті 6 см кішкентайлары да болады. Сонымен қатар шегіргүлдердің
төменге жайылып өсетін түрлері де бар.
«ШЕГІРГҮЛ» «УЗУМБАРСКАЯ ФИАЛКА» гүлінің түрлері
«ШЕГІРГҮЛ» «УЗУМБАРСКАЯ ФИАЛКА» гүлінің күтімі
Жарығы: Жарықты жақсы көреді және гүлдеу мезгілінде кемінде 13 – 14 сағат
үздіксіз жарық болғанын қалайды. Тік түсетін күн көзіне қоюға болмайды.
Жылуы: Жазда 21 – 220С.
Қыста бөлме температурасының 16 0С -ден төмен болмағаны абзал.
Суғарылуы: Жазда молынан жиі, қыста топырағының беткі қабаты құрғағанда.
Суғарғанда жапырақтарына су тигізбеу керек.
Ылғалдылығы: Ылғалдылықты қажет етеді, бірақ түгі бар жапырақтарына су
бүркуге болмайды. Түбектің астындағы ыдысқа қиыршық тастар салып, суды түбек түбіне
тимейтіндей мөлшерде құю керек немесе гүлдің жанына ыдысқа су құйып қоюға болады.
Қоректендірілуі: Көктем – жаз айларында он күнде бір рет, ал қыста айына
бірнеше рет толық минералды тыңайтқышпен қоректендіреді.
Аурулары: Кене, аққанат, ақ ұнтақ құрты зиянкестерінің әсерінен ауырады және
артық суғарғаннан шіріп кетуі мүмкін.
Көбейтілуі: Тұқым арқылы, бірақ жапырақ қалемшелерімен, жанама өскіндерін
бөлу арқылы көбейткен тиімдірек.
«АЛОЭ» гүлі
АЛОЭ, САБЫР (Aloe) – лалагүл тұқымдасына жататын көпжылдық бұта, кейде
шырмауық түріндегі мәңгі жасыл, қуаңшылыққа төзімді
өсімдіктер. Тропиктік, субтропиктік белдеулерде кездеседі. Биіктігі 7 – 12 м, сабағы жуан,
жапырағы шырынды, етті, тікенді болып келеді. Қызыл, қызғылт сары, сары түсті, гүлі
түтікше келген қоңырау тәрізді гүлшоғырына топталған. Сирек гүлдейді, негізінен құстар
арқылы тозаңданады. Тұқымынан кейде өсімді (вегетативті) жолмен де көбейеді. Тұқымы
жалпақтау, қоңыр түсті. Алоэны көбейту үшін сабағының түбінен шығатын атпа
бұтақтарын аналық өсімдіктен бөліп алып, құмды құнарлы топыраққа отырғызу керек.
Қазақстанда Ағаш тәрізді Алоэ (Алоэ arborescens) деген түрі қолдан өсіріледі. Алоэның
жапырақ құрамында глюкозид, эфир майы т. б. дәрілік заттар бар, сондықтан алоэның
шырынын түрлі ауруларды емдеуге қолданады.
Алоэ, әсіресе, оңтүстік-шығыс жаққа қараған терезе алдында жақсы өседі.
Қалыпты мөлшерде суарып тұру қажет. Жақсы өсіп келе жатқан алоэны
не аммиакты селитрамен (1 л суға 1 г қосып), не коровяк тұнбасымен қоректендіру керек.
Оны өсіретін топырақ құрамы 2 үлес шым, 1 үлес жапырақ аралас топырақ, 0,5 үлесі өзен
құмы болуға тиіс. Бұларға үгітілген кірпіш ұнтағы мен ағаш көмірі қосылады. Алоэ
52
бұтақшалары (жас сабақтарының ұшы) және сабақтың төменгі буынында өсетін
өркендері арқылы көбейтіледі. Өсімдіктің кесіп алынған бұтақшасын бір тәулік кептіріп,
содан кейін өзеннің дымқыл құмы салынған құмыраға не жайпақ тәрелкеге отырғызады.
Ағаш тәріздес алоэның жапырақтарынан көз, асқазан-ішек т. б. ауруларды емдейтін
экстракт әзірленеді. Оның жапырақ сөлін іріңді жараны, күйген жерді, тері дерттерін
(қабынған) емдеуге қолданады. Дегенмен, оны дәрігердің кеңесімен пайдалану қажет,
өйткені бірқатар жүрек-тамыр ауруларына кері әсер етеді.
«АЛОЭ» гүлінің түрлері
«АЛОЭ» гүлінің күтімі
Жарығы: Күнді жақсы көреді, бірақ та жаз мезгілінде сәл көлеңкелі жерде тұру
керек.
Суғарылуы: Жұмасына 1 рет, аз мөлшерде суғару қажет. Қыстың күні аз
мөлшерде су құю керек, топырағының кебуіне байланысты. Алоэ гүлдерін жайпақ
ыдысқа еккен дұрыс.
Ылғалдылығы: Ылғалды ауаны қажет етеді.
«ТАСЖАРҒАН» «КАМНЕЛОМКА» гүлі
ТАСЖАРҒАН (Saxіfrada) – тасжарғандар тұқымдасына жататын көпжылдық
шөптесін өсімдік. Қазақстанда Жетісу (Жоңғар), Күнгей, Іле Алатауларының альпілік,
субальпілік белдеулерінде, өзен, бұлақ, тұма жағалауларында, жартастар мен тастақты
беткейлерде өсетін 10 түрі бар, ең жиі кездесетіндері – батпақ Тасжарған (S. hіrculus) мен
нүктелі Тасжарған (S. punctata).
Тамырсабағы жерге көлбей төселіп, топыраққа жайылып өседі. Сабағы тік,
топтанып не жеке-жеке дамиды. Топтанып өскен сабақтары шым түзеді. Сабағында безді
және жай түктері бар. Дамымай қалған жапырақтарының шырынды, қалың сағақтарымен
жабылған түйнекті бүршік түзетін жер асты өркендері болады. Жапырақ тақтасы тегіс
жиекті, араларында тілімделгендері де (3-ке, 5-ке және т.б.) кездеседі. Олардың пішіндері
қандауыр, ромб, бүйрек, жүрек және т.б. тәрізді. Гүлдері 4 – 8-ден топтанып – қалқанша,
2 – 7-ден – сыпыртқы не масақ гүлшоғырын түзеді. Олар не сабақ ұшында жетіледі, не 2 –
3-тен жеке орналасады. Жеке гүлінде бір-бірімен тұтасып, кіріккен 5 тостағанша, ақ,
жасыл, ашық сары, қызғылт, сарғыш қызыл түсті 5 күлтесі, 10 аталығы, жатыны 2 ұялы
аналығы болады.
53
Көпшілік түрлерінде протандрия (гүл аталықтарының аналықтарынан ертерек пісіп
жетілуі) байқалады: көп жағдайда жәндіктер арқылы, кейбір түрі өздігінен тозаңданады.
Мамыр – шілде айларында гүлдеп, жеміс салады. Жемісі – көп тұқымды, қос мүйізді
қауашақ. Тасжарғандардың көпшілік түрін бау-бақшалар мен үйде сәндік үшін өсіреді.
«ТАСЖАРҒАН» «КАМНЕЛОМКА» гүлінің түрлері
«ТАСЖАРҒАН» «КАМНЕЛОМКА» гүлінің күтімі
Жарығы: Жарықты жақсы көреді, бірақ күн сәулесінен әрірек ұстау керек. Қатты
күн сәулесінен жапырақтары бозарып кетеді.
Суғарылуы: Жаз мезгілінде суды жиі құю керек, ал қыс мезгілінде аздап құю
керек. Құрғақ ауаны қажет етеді. Жапырағына үнемі, тіпті күнде су шашып отыруымыз
қажет.
Қоректендірілуі: Тыңайтқыштарды көктемнен күзге дейін екі апта сайын
құюымыз қажет.
«КҮРІШБАС» «КРИНУМ» гүлі
КҮРІШБАС (Pіptatherum) – астық тұқымдасына жататын көпжылдық шөптесін
өсімдіктер. Солтүстік жарты шардың қоңыржай және субтропиктік аймақтарында
кездесетін 50-ге жуық түрі белгілі. Қазақстанда тау баурайында, жартастар және тасты
шатқалдарда өсетін 10 түрі бар. Биіктігі – 25 – 80 (кейде 130) см. Жайылып өсетін қысқа
тамырлары шырмалып, шым түзеді. Сабағы тік, тегіс, жіңішке әрі сынғыш келеді.
Жапырақтары жіңішке, ұзын. Дара гүлді, қос қабыршақты масағы сыпыртқы
гүлшоғырына топталған. Гүл қабығы да, аталығы да – үшеу. Мамырдан шілде айына дейін
гүлдеп, жемістенеді. Жемісі – бір тұқымды дәнек. Жоңғар күрішбасы (P. songorіcum) және
айыл күрішбасы (P. latіfolіum) – жақсы жайылымдық өсімдіктер. Қаратау күрішбасы (P.
karаtavіense) – тек Қаратауда өсетін эндемик түр. Ал Бұқарша күрішбасын (P. holcіforme)
үй құстары сүйсініп жейді.
«КҮРІШБАС» «КРИНУМ» гүлінің түрлері
«КҮРІШБАС» «КРИНУМ» гүлінің күтімі
Жарығы: Жарықты күнді жақсы көреді. Бірақ күннің тура түсуі дұрыс емес.
54
Суғарылуы: Суды өте қатты жақсы көреді, әсіресе гүлдеп тұрған кезде.
Жапырағын үнемі ылғалды шүберекпен сүрту қажет немесе су шашыратып отыру керек.
Ыдысы үлкен болуы қажет.
Қоректендірілуі: Тыңайтқышты көктем мен күз аралығында екі аптада бір құю
керек.
«САНСЕВЬЕРИЯ» гүлі
Бұл гүл – Африка елінің гүлі. Сансевьерияның 70 түрі бар. Бөлме гүлі ретінде екі
түрі өсіріледі: 3 жолақшалы Сансевьерия және цилиндр Сансевьяриясы .
1) Жапырақтары ұзынша (1,5 м) болып келеді, жалпақтығы 7 см дейін болады, дәл
қылышқа ұқсайды.
2) Цилиндр Сансевеьриясының жапырағы трубаға ұқсас, жалпақ және қысқалау
болады, ал ұш жағы – үшкірлеу.
«САНСЕВЬЕРИЯ» гүлінің түрлері
«САНСЕВЬЕРИЯ» гүлінің күтімі
Жарығы: Күнді де, көлеңкені де жақсы көреді. Тіпті 5 градус салқын жерде де өсе
береді.
Суғарылуы: Суды аз мөлшерде құю керек. Егер көп су құйылса, жапырақтары
сарғайып кетеді. Жапырақтарына су шашудың қажеті жоқ. 3 жылда бір топырағын
ауыстыру қажет.
55
Табиғаттағы бақылау
Бақылау – айналадағы заттар мен құбылыстарды мақсатты және жоспарлы
қабылдау. Бақылаудың мақсаты – балаларды қоршаған ортадағы заттар мен
құбылыстармен таныстыру ғана емес, сонымен бірге табиғаттағы болып жатқан
құбылыстарды байқауға үйрету. Балалар жануарлардың мінез-құлықтары мен
әдеттерін, өсімдіктер әлеміндегі, өлі табиғаттағы өзгерістерді бақылайды.
Тәрбиеші танымдық міндеттерді қоя отырып, балаларға бақылауды, әртүрлі
нысандарды зерттеу тәсілдерін, ұсынылған бақылау жоспарымен жүруді, содан соң өз
бетінше жоспар жасауға үйретеді, қойылған міндеттерге сәйкес маңызды белгілерін
таңдау қабілеттерін қалыптастырады. Бақылаудың алдында балалардың бақыланатын
нысан туралы білімдерін көрсететін, не нәрсеге көңіл аудару керектігіне нұсқау
берілетін әңгіме өткізуге болады.
Бақылауға қатысты сабақтардың мазмұны бірте-бірте күрделенеді: бақылауға
анағұрлым күрделі нысандар таңдалынады, оның жоспары тереңдетіледі, құбылыстың
жаңа жақтары қарастырылады, олардың арасындағы байланысты тануға,
айырмашылығын көруге бағытталады. Бақылаулар оқу қызметтерінде ғана емес,
күнделікті өмірде де ұйымдастырылады. Олар – қысқа мерзімді (ауа райын, құстардың,
балықтардың, жан-жануарлардың мінез-құлықтарын бақылау) және ұзақ мерзімді
(өсімдіктердің дамуын, маусымдық құбылыстарды) бақылаулар.Тәрбиешінің түсіндіруі
мен бағыттаушы сұрақтары болатын табиғат нысандары мен құбылыстарын бақылауды
шартты түрде үшке бөлуге болады:
- зейінді бағыттайтын, фактілерді анықтауды қажет ететін (затты атау, оның
бөлшектерін, қасиеттерін, іс-қимылын атау);
- белсенділігін арттыратын, салыстыруды, ұқсастыруды, жалпылауды талап ететін;
- шығармашылық қиялды ынталандыратын, өз бетінше қорытынды жасау мен
пайымдауға итермелейтін.
Бірінші типтегі сұрақтар табиғат құбылыстарымен, нысандарымен бастапқы
танысуды қамтамасыз ететін саяхаттарда пайдаланылады, себебі олар балалардың өз
түсініктерін нақтылауға, өз білімдерін сөзбен жеткізуге көмектеседі. Мысалы: бірінші
саябаққа алғашқы саяхатта (ересек топ) тәрбиеші мынадай сұрақ қояды: «Сендер қандай
56
дала өсімдіктерін білесіңдер? Қандай өсімдіктердің гүлдері сары (ақ, көк)? Қандай
гүлдердің иістері қатты шығады? Қандай жәндіктерді білесіңдер?» және т.б.
Балалардың танымдық іс-әрекетін белсендіретін және нысанның, құбылыстың қазіргі
күйі мен бұрынғы күйінің байланысын, қарым-қатынасын анықтауды, оларды
салыстыруды талап ететін ойлау іс-әрекеттерінің қалыптасуына себін тигізетін екінші
типтегі сұрақтар да кеңінен қолданылады.
Сөйтіп саябаққа қайталап саяхатқа барғанда, педагог балаларға өткен жолы не
көргендерін еске түсіруді, содан соң саябақ қазір қандай , онда не өзгерістер болғанын
айтып беруді ұсынады.
Шығармашылық қиялды дамытатын үшінші типтегі сұрақтар, негізінен,
мектепке дейінгі ересек жастағы балалармен жұмыс кезінде қолданылады. Сонымен
педагог қыста саябақта балаларға мынадай сұрақ қоя алады: «Сендер қалай
ойлайсыңдар, күндіз орманның іші жапырақты ағашы бар орманда жарық па, әлде
қылқан жапырақты орманда жарық па және неге?».
Табиғатты бақылауды ұйымдастыра отырып, тәрбиеші біраз міндеттерді кешенді
түрде шешеді: балалардың табиғат туралы білімін қалыптастырады, бақылауға
үйретеді, байқағыштық қасиетін дамытады, әсемдікке тәрбиелейді. Біріккен
талдаушылық іс-әрекет негізінде тәрбиешінің әңгімесі барысында балаларда нақты
білім қалыптасады, ойы, тілі, табиғатқа қызығушылығы мен сүйіспеншілігі,
әсемдікті сезінуі дамиды.
Нысандар мен балалардың жасына байланысты бақылаулар бірнеше минутқа
созылатын эпизодтық ( қысқа мерзімді) және көп күнге, кейде көп аптаға созылатын
ұзақ мерзімді бола алады. Заттың немесе құбылыстың қасиеттері мен сапасы туралы
білімдерін қалыптастыру үшін ұйымдастырылатын қысқа мерзімді бақылаулар
кезінде балалар олардың пішінін, түсін, көлемін айыруға, бөліктерінің кеңістіктікте
орналасуын, ал жануарлармен танысқанда – қозғалыс сипатын, шығаратын
дыбыстарын және айыра білуге т.б. үйренеді.
Жануарлар мен өсімдіктердің өсуі мен дамуы, табиғаттағы маусымдық
өзгерістер туралы білім жинақтау үшін ұзақ уақыт бақылаулар қолданылады.
Мұнда балалар нысанның бақыланып отырған жағдайы мен бұрынғы кезін
салыстырады. Ұзақ уақытты бақылаулар балаларға табиғат құбылыстарының
бірізділігін, олардың айқын байланысын байқауға мүмкіндік береді.
Бақылаулар қандай да бір жеке белгілері бойынша заттың жай-күйін анықтау
үшін ұйымдастырылуы мүмкін (мысалы: гүл өсіретін құмырадағы топырақтың
түсіне қарап суғару қажеттігін анықтау). Бақылаудың бұл түрі балалардың
құбылыстарды талдай білу, жеке мәліметтерді салыстыра білу, жай пайымдаулар
жасай білу сияқты кейбір білімдерін топшылайды. Бақылаулар барысында зеректік,
байқағыштық дамиды, талдау, салыстыру, ойша тұжырым жасау процестері жетіледі.
Бақылаулар балалардың ойлануына, қойылған сұрақтарға жауап іздеуіне,
қызығушылығын дамытуына мәжбүрлейтін жоғары ақыл-ой белсенділігімен өтуі
қажет, сонымен қатар бақылаулардың нәтижесінде балалардың бойында табиғатқа
деген қызығушылық пен ұқыптылық қалыптасуы керек.
Тәрбиеші бақылауға жетекшілік етеді, ол балаларға бақылаудың мақсаттарын
түсіндіреді, олардың назарын нысанға немесе құбылысқа бағыттайтын сұрақтар қояды.
Егер балаларға қарастырылып отырған нысан немесе құбылыс таныс болса, тәрбиеші
бақылауды ұйымдастыратын сұрақтардан бастайды. Бақылау барысында балалардың
түрлі анализаторларын қосу керек. Табиғи нысандармен тәрбиешінің балалармен
57
ұйымдастырған ойын және практикалық іс-әрекеттері арқылы анализаторлардың
жұмысы белсендіріледі.
Бақылау кезінде нысандар мен құбылыстардың айырмашылықтары мен
ұқсастықтарын, өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру балалардың ойлау қабілетін
белсендіретін құнды әдістемелік тәсіл болып табылады. Балалар табиғат нысандарын
салыстыру арқылы айырмашылық белгілерін тез табады. Ұқсастықтары бойынша
салыстыру қиындау болады, себебі олар өз беттерінше ұқсас нәрселердің маңызды
қасиеттерін ажырата алмайды. Бұл тәсіл ересек топ және мектепалды топ балаларымен
бақылауда қолданылады. Нысандарды салыстыра отырып, ересек және мектепалды
топтардың балалары тәрбиешінің көмегімен ұқсас нәрселердің, құбылыстардың
маңызды қасиеттерін ажыратады және оларды жіктеу және қарапайым түсініктер
қалыптастыру үшін материалдар алады.
Серуендеу
Серуендеу – балалардың белсенді демалысының педагогикалық тұрғыда
ұйымдастырылған түрі. Серуендеу – байыпты ойластыруды талап ететін маңызды
әрекет. Серуен бала өзін психологиялық тұрғыдан еркін сезінуі үшін айқын
ұйымдастырылуы керек. Серуенде бала қозғалуымен қатар, көңілін басқа нәрселерге
аударуы керек, бірақ серуендеу баланы физикалық тұрғыда шаршатпауы және
эмоционалдық тұрғыда нерв жүйесін қоздырмауы керек.
Серуендеу танымдық сипатта бола алады, серуендеу кезінде:
- әрі қарайғы жұмыста қолданылатын бақылаулар өткізуге;
- балаларды қызықтыратын әртүрлі тақырыптарға сұхбат өткізуге;
- әртүрлі практикалық тапсырмалар орындауға болады.
Алайда зияткерлік жүктеме орташа қалыпта болуы қажет. Ол балалармен еркін,
қызықты сұхбат жүргізуге мүмкіндік береді. Серуендеудің жалпы стилі тыныш,
кеңпейілді, достық сипатта болуы керек. Балалардың бір-бірімен қарым-қатынастарына
ерекше көңіл аудару қажет.
Серуендеудің тақырыбын, ұйымдастырылуын, формасын педагог жоспарлайды.
Қыста құстарды бақылау
Мақсаты:
– құстардың қыстағы өмірі туралы түсініктерін қалыптастыру;
– тірі нәрсенің белгілерін ажырата отырып, құстарға қамқорлық жасау ниетін
тәрбиелеу.
Орманда сүрлеулер көрінбейді,
Ағаштар тондарын жамылған.
Ұйықтаған қоңызға, құртқа да,
Қалың қар құшағын кең жайған.
Ұшыңдар, құстарым, адамға
Сол жерден қоныс та табарсың,
Тарымен, нанмен де біз сені,
58
Күнде кеп, тойдырып тұрармыз.
Тәрбиеші балаларға сұрақ қояды:
Қыста үйлеріңнің жанынан қандай құстарды көресіңдер?
Неге олар адам тұратын баспаналарға ұшып келеді?
Неге қыста адамдар құстарға жем салатын астаулар жасайды?
Неге қыстайтын құстарға жем беру керек?
Біздің жем салатын астауларымызға құстар көп келе ме?
Қандай жемді олар жақсы жейді?
Құстарға жем салатын астауларды бақылағанда тағы не көрдіңдер?
Сенің үйіңнің жанында құстарға жем салатын астау бар ма?
Мнемокесте әдісі
Мнемоника (гр. 'τα μνημονιχα' - есте сақтау өнері) – табиғи ассоциациялар жасау
көмегімен есте сақтауды қамтамасыз ететін, жасанды түсініктер арқылы қажетті
мәліметтерді еске сақтауды жеңілдететін ережелер мен тәсілдер жиынтығы.
Мнемоника таңбалары сақталып қалған не топталған бірнеше зат арқылы,
солардың суреттерінен көрінуі мүмкін. Мысалы, садақ ату – соғыстың, соғыс
жариялаудың мнемоника таңбасы. Қазақстанның таулы аудандарында таңбалы тастар көп,
солардың бетіндегі қолына найза, садақ ұстаған адамдар мен әртүрлі аң суреттері ерте
замандағы аң аулау көрінісін еске түсірегін мнемоникалык таңбалар болып табылады.
Мнемоникалық кесте баланың есте сақтау қабілетін арттырады.
Мнемоникалық есте сақтау сурет арқылы байланыстырып, автоматты түрде есте
сақтау. Мектеп жасына дейінгі балаларда механикалық, мнемоникалық, логикалық есте
сақтау процестері жақсы дамиды. Мнемокесте – баланың психологиялық танымдық
процестерін дамытуда таптырмас кұрал. Есте сақтаумен қатар балада сөйлеу процесі
дамып отырады.
Сіздердің назарларыңызға Алматы қаласы Білім басқармасының МКҚК № 152
балабақшасының жұмыс тәжірибесінде қолданылып жүрген мнемокесте әдісі бойынша
жасалған жаңылтпаштар және тақпақтар жинағын үлгі ретінде ұсынып отырмыз.
Жаңылтпаштар жинағы
1.
Ян-ян-ян
Жүгіріп жүр қоян.
59
Ян-ян-ян
Бұл қоян емес, шаян!
2.
Ара, ара
аралар,
Ара алысқа бара алар
Бала арадан бал алар.
3.
Қабат-қабат үй салдық,
Үйлер толы күйсандық.
60
Күйсандыққа күй салдық,
Күйсандықтан үй салдық.
4.
Есiк алдындағы отынның,
Шырпылырағынан ала кел,
Тамырлылығынан ала кел,
Түбiрлiрегiнен ала кел,
5.
61
Қарға, қарға,
қарғалар,
Қар үстінде жорғалар.
Тақпақтар жинағы
1.
Қар жауғанда топ бала,
Соқтық келіп аққала.
Мұрны – сәбіз, үп-үшкір,
Көзі – көмір, қап-қара
2.
63
«Әй кір бала, кір бала»
Әй кір бала, кір бала,
Құлағың сал, бері қара.
Сабын ал да, суға бар –
Өтінішім бір ғана,
Сабын кірді қуады.
3.
Көктем, көктем, көктемде,
Құстар келіп жеткенде.
Қуанып бір қаламыз,
Әнмен қарсы аламыз.
64
Балалардың әлеуметтік картасы
(электронды түрде толтырылуы қажет)
Тәрбиеленушінің жеке парағы
Баланың Т.А.Ә.________________________________________________________________
Туған күні____________________________________________________________________
Ұлты_________________________________________________________________________
Тұратын жері__________________________________________________________________
Үй телефоны__________________________________________________________________
МДҰ-ға келген күні____________________________________________________________
МҰД-дан кеткен күні___________________________________________________________
АТА-АНАСЫ
Әкесі Анасы
Тегі_________________________________Тегі_________________________________
Аты_________________________________Аты_________________________________
Әкесінің аты__________________________Әкесінің аты__________________________
Білімі________________________________Білімі________________________________
Жұмыс орны_________________________Жұмыс орны__________________________
Лауазымы___________________________Лауазымы_____________________________
Жұмыс телефоны_____________________Жұмыс телефоны_______________________
ОТБАСЫ
Отбасы:
- көп балалы______________________________________________________________
- аз қамтылған____________________________________________________________
- толық__________________________________________________________________
толық емес______________________________________________________________
65
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Қазақстан Республикасы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік
жалпыға міндетті стандарты.
2. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы.
3. Мектеп жасына дейінгі балалардың біліктері мен дағдыларының дамуына
мониторинг жүргізудің әдістемелік ұсынымдары.
4. Мектепке дейінгі ұйымдарда перспективалық жоспар мен циклограмманы
құрастыруға арналған әдістемелік ұсынымдар.
5. «Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі ұйымдарында 2018 – 2019 оқу
жылында тәрбие-оқыту процесін ұйымдастыру туралы» нұсқаулық-әдістемелік
хат, Астана, 2018 ж.
6. Мектепке дейінгі ұйымдардағы бүлдіршіндерге арналған ертеңгілік жаттығулар
жиынтығы «Шымыр болып өсеміз!».
7. Калашникова Т.М. Балабақшадағы әдістемелік жұмыс. Қостанай, 2008 ж.
8. ҚР МДҰ инспекциялық- бақылау іс-әрекеті туралы ережелер. Алматы, 2006 ж.
9. Лапина М.В. Білім беру іс-әрекеті талдауының карточкалары. Алматы, 2006 ж.
10. Юнита 2. Мектепке дейінгі тәрбиені жоспарлау мен басқару бойынша виртуалды
курсы. Ұжымға жетекшілік ету. Астана – Қарағанды, 2003 ж.
11. Белая К.Ю. МДБМ жетекшілігі : бақылау-диагностикалық функция. М., 2004 ж.
12. Комарова Е.С. Мен балабақшаға жетекшілік етемін. М., 2008 ж.
13. Скоролупова О.А. Бақылау МДБМ әдістемелік жұмыстың бір кезеңі ретінде. М.
2003 ж.
14. Черникова Т.В. Білім беру мекемесінің дамуын басқару. М., 2005 ж.
15. Микляева Н.В. Балалар дамуының жылдам диагностикасы. Тақырыптық бақылау
үшін материалдар. М., 2007 ж.
16. Антипина Е.А. Балабақшадағы театрландырылған іс-әрекет. М., 2003.
17. Ботнарь В.Д., Суслова Э.К.Драмалау ойындары – басқа халықтардың
мәдениетімен танысу негізі.Мектепке дейінгі тәрбие. – 1994. - № 3.
18. Конович А.А. Театрландырылған мереке және әдет-ғұрыптар. М., 1990.
19. Куцакова Л.В., Мерзлякова С.И. Дамыған, білімді, дербес, бастамашыл,
қайталанбас, мәдениетті, шығармашылық белсенді мектепке дейінгі баланы
тәрбиелеу. М., Владос, 2004 ж.
66
СОДЕРЖАНИЕ
1. Введение…………………………………………………………………………………............66
2. Методические рекомендации для педагогов дошкольных организаций г. Алматы
Распределение организованной учебной деятельности. Рабочий учебный план ОУД.........67
3. План учебно–воспитательной работы педагога ДО………………………………............68
4. Реализация содержания Типовой программы через интеграцию образовательных
областей…………………………………………………….............….……...............................68
5. Перспективный план………………………………………………………………….............69
6. Сквозные темы для составления перспективного плана……………………………..............69
7. Циклограмма…………………………………………………………………………….............74
8. Основные подходы к проведению мониторинга развития умений и навыков у детей
дошкольного возраста…………………………………………………………………………..75
9. Утренняя гимнастика…………………………………………………………………................77
10. Структура утреннего круга……………………………………………………………..............79
11. Наблюдение в природе………………………………………………………………….............80
12. Структура и примерное содержание вариативной части типового
учебного плана дошкольных организаций……………………………………...….................84
13. Памятка начинающему методисту (документация по планированию, работа с кадрами:
педсоветы, семинары, примерные программы семинаров и материалы к ним,
консультации, работа по ППО, работа по самообразованию, организация воспитательно-
образовательной работы и контроль за ней, протоколы родительских собраний, Положение
«Школы молодого специалиста»)……………………………………………………………...94
14. Социальная карта детей……………………………………………………………….............164
15. Список используемой литературы…………………………………………………................165 16. Приложения ................................................................................................................................166
67
ВВЕДЕНИЕ
Дошкольное воспитание и обучение является основой системы образования,
направленной на разностороннее развитие ребенка в соответствии с его возрастными и
индивидуальными возможностями, формирование нравственных норм, обеспечивающих
приобретение социальных навыков.
Социально-экономическое развитие Казахстана выдвинуло на передний план новые
требования к системе образования в целом, в том числе к ее начальному звену -
дошкольному воспитанию.
В своем послании народу Казахстана «Казахстанский путь – 2050: Единая цель,
единые интересы, единое будущее» Президент нашей страны Н.А.Назарбаев отметил:
«Наш путь в будущее связан с созданием новых возможностей для раскрытия потенциала
казахстанцев. Развитая страна в ХХI веке – это активные, образованные и здоровые
граждане».
Государственным общеобязательным стандартом дошкольного воспитания и
обучения определены требования к уровню подготовки детей дошкольного возраста,
содержанию дошкольного воспитания и обучения и максимальному объему учебной
нагрузки.
Реализация обновленного содержания дошкольного воспитания и обучения
осуществляется через
- перспективный план, составленный на основе сквозных тем;
- циклограмму на неделю;
- внедрение системы индикаторов для отслеживания уровня развития умений и навыков
детей.
Педагоги, специалисты и работники дошкольной организации всех видов независимо
от формы собственности осуществляют свою деятельность, руководствуясь Законом
Республики Казахстан «Об образовании» и другими нормативными правовыми
документами в области дошкольного образования. Все работники дошкольной
организации в соответствии с законодательством Республики Казахстан несут
персональную ответственность за создание здоровых и безопасных условий для
воспитания и развития детей.
В данном пособии педагогам дошкольных организаций предлагаются рекомендации к
составлению перспективного плана, циклограммы, мониторинга, к планированию работы
методистов.
Представленные материалы направлены на методическую поддержку педагогов города
Алматы.
68
Методические рекомендации
для педагогов дошкольных организаций г. Алматы
Распределение организованной учебной деятельности.
Рабочий учебный план ОУД.
Распределение организованной учебной деятельностью и рабочий учебный
план составляются на основе Типового учебного плана дошкольного воспитания и
обучения (приложение 1 к приказу МОН РК от 22 июня 2016 г. №391) на учебный год для
каждой возрастной группы и утверждается на установочном педсовете №1 печатью и
подписью заведующей детского сада. Рабочие учебные планы составляются отдельно для
ОУД и вариативного компонента (по каждой возрастной группе). Находятся в
методическом кабинете.
БЕКІТЕМІН МКҚК «№ 96 бөбекжай-балабақша»
меңгерушісі Н. Карасёва_________
«29» «тамыз» 2018 жыл
Рабочий учебный план ГККП «Ясли-сада №96»
на 2018-2019 учебный год
№ Образовательные области
Возрастные группы
Старшая
группа
2 группы
с 5-6 лет
(каз, рус)
Предшкольня
группа
3 группы
с 5-6 (7)лет
(рус., каз.)
1. «Здоровье» 3 3
Физическая культура 2,5 2,5
Основы безопасного поведения 0,5 0,5
2. «Коммуникация» 5 6,5
Развитие речи 1 1
Художественная литература 0,5 0,5
Основы грамоты 1 1,5
Казахский язык (в группах с русским языком
обучения)
Русский язык (в группах с казахским языком
обучения)
Английский язык
1
1
2
1
Драма 0,5 0,5
3. «Познание» 2,5 3,5
Сенсорика - -
Формирование элементарных математических
представлений
1 2
Конструирование 0,5 0,5
Естествознание 1 1
4. «Творчество» 5 5
Рисование 1 1
Лепка 1 1
Аппликация 1 1
69
План учебно – воспитательной работы педагога ДО.
План учебно–воспитательной работы составляется воспитателями,
специалистами дошкольной организации на основе требований Типовой учебной
программы дошкольного воспитания и обучения на 1 неделю и предоставляется на
проверку еженедельно в пятницу. План является обязательным документом для всех
воспитателей и специалистов.
Структура плана:
1.Титульный лист (название группы, Ф.И.О. воспитателей группы, сведения об
образовании и квалификации, годовые задачи, учебный год).
2. Распорядок дня.
3. Распределение организованной учебной деятельности (сетка занятий).
4. Перечень сквозных тем.
5. Перспективный план на учебный год.
6. Комплексы утренней гимнастики на первые две недели без предметов, с предметами
на следующие две недели с указанием конкретных дат (или сценарий утреннего круга
на месяц).
7. Циклограмма деятельности на неделю с указанием даты, темы, цели.
Музыка 2 2
5. «Социум» 1,5 2
Ознакомление с окружающим миром 0,25 0,5
Основы экологии 0,25 0,5
Самопознание 1 1
Продолжительность ОУД 25-30 25-30
Общий объём ОУД детей 17 20
6. Вариативный компонент* 3 4
70
Реализация содержания Типовой программы через интеграцию образовательных
областей
Планируемые сквозные темы, их последовательность и количество рассматриваются и
утверждаются на Педагогическом совете номер №1. При наличии в дошкольной
организации педагогов – специалистов, они составляют Перспективный план в строгом
соответствии с утвержденными сквозными темами, а в Перспективном плане конкретной
возрастной группы делается ссылка на план педагога – специалиста. В дошкольных
организациях, где не предусмотрены в штатном расписании педагоги – специалисты,
Перспективный план на конкретную возрастную группу составляется методистом или
воспитателем.
Интеграцию содержания образовательных областей предусматривает Перспективное
планирование, составленное на основе сквозных тем, которые обеспечивают
преемственность и последовательность освоения содержания Типовой программы в
соответствии с возрастными особенностями детей.
Перспективный план
Перспективный план составляется на учебный год. Основой его является Типовая
учебная программа дошкольного воспитания и обучения.
Построение образовательного процесса на комплексно-тематическом принципе
(сквозных тем) с учетом интеграции образовательных областей дает возможность
обеспечить единство воспитательных, развивающих и обучающих задач, избегая
перегрузки детей.
Перспективный план составляется на основе сквозных тем воспитателем и
специалистами (учитель казахского, русского, иностранного языков, музыкальный
руководитель, специалист по физической культуре, логопед, медработник и др.) на
каждый месяц учебного года, согласовывается с методистом и утверждается
руководителем дошкольной организации.
Перспективное планирование обеспечивает преемственность и последовательность
освоения содержания Типовой программы в соответствии с возрастными особенностями
детей.
Реализация содержания Типовой программы осуществляется на основе интеграции
образовательных областей «Здоровье», «Коммуникация», «Познание», «Творчество»,
«Социум», ориентированных на разностороннее развитие детей с учетом их возрастных и
индивидуальных особенностей.
При подборе сквозных тем педагог должен проявлять творческую компетентность,
ориентируясь на региональные особенности, возраст детей, тематическую направленность
дошкольной организации или тему работы воспитателя, педагога – специалиста.
Организованная учебная деятельность проводится во всех группах согласно
Типовому учебному плану дошкольного воспитания и обучения (приказ МОН РК от 20
декабря 2012 года № 557).
Перспективный план предусматривает обязательное выполнение образовательных
задач по воспитанию, обучению и развитию детей с учетом их возрастных особенностей.
Сквозные темы
для составления перспективного плана
Количество тем в календарном месяце может варьироваться в зависимости от
государственных и национальных праздников, сезонных мероприятий, региональных и
климатических особенностей и т.д. Целеполагание сквозных тем будет зависеть от
возрастной группы, от образовательных областей, от вида ОУД.
Предлагаются следующие сквозные темы, содержание которых направлено на:
71
1. «Детский сад» - формирование у детей чувства привязанности и любви к
детскому саду, группе, детям и взрослым, развитию интереса к совместной деятельности.
2. «Моя семья» - расширение представлений о семье, роли матери, отца, дедушки,
бабушки, сестры, брата; об обязанностях членов семьи; воспитание положительных
взаимоотношений в семье, взаимовыручки, любви ко всем членам семьи.
3. «Растем здоровыми» - охрану и укрепление здоровья ребенка, формирование
навыков безопасного поведения в дошкольной организации, быту, на улице, в условиях
природы, обогащение двигательного опыта детей через совершенствование основных
движений, воспитание потребности у детей в активной деятельности с использованием
творческих, познавательных и речевых способностей.
4. «Мой Казахстан» - формирование у детей духовно-нравственных ценностей,
знаний, умений и навыков в соответствии с их возрастными и индивидуальными
возможностями, воспитание общечеловеческих качеств, патриотизма и толерантности,
основанных на общенациональной идее «Мәңгілік Ел».
5. «Мир природы» - расширение знаний детей о предметах и явлениях живой и
неживой природы, сезонных явлениях, растениях и животных; формирование
представлений о необходимости сохранения всех видов животных, насекомых и растений;
приобретение опыта, непосредственно связанного с природой; развитие бережного
отношения к окружающей среде и понимание значения жизненной среды.
6. «Мир вокруг нас» - развитие личности ребенка, владеющего элементарными
навыками познавательной деятельности, необходимыми для взаимодействия с
окружающим миром; осмысление нравственных норм и воспитание терпимости и
уважения к людям.
7. «Традиции и фольклор» -знакомство с традициями, обычаями казахского и
других народов, проживающих на территории Республики Казахстан, формирование
доброжелательного и уважительного отношения к людям.
8. «Трудимся вместе» - формирование элементарных трудовых навыков,
воспитание трудолюбия, чувства уважения к людям труда, бережного отношения ко
всему, что сделано руками человека; развитие речи детей, внимания, воображения;
формирование творческих способностей, мышления и воображения.
9. «Пусть всегда будет солнце!» - воспитание таких нравственных качеств, как
любовь к близким людям, стремление заботиться о них, воспитание чувства
привязанности к своей родной земле, городу, селу, своей стране, интереса к ее истории.
10. «Народ - источник искусства» - формирование нравственно-патриотического
воспитания, самопознание, ознакомление с окружающим миром, традициями, искусством
народов Казахстана и других стран.
11. «Я и окружающая среда» – ознакомление с природой, формирование основ
экологической культуры, основ безопасной жизнедеятельности, ознакомление с трудом
людей и их профессиями.
12. «Живое и неживое в природе» - ознакомление детей с живой и неживой
природой, формирование знаний и навыков взаимодействия с природой, бережного
обращения с ней.
13. «Мир дикой природы» - ознакомление с флорой и фауной планеты Земля,
формирование основ экологической культуры.
14. «Скоро в школу мы пойдем» (для предшкольных групп) – формирование
личностной готовности детей к школе, развитие социальнокоммуникативных,
информационных, поисково-познавательных, художественно-эстетических, физических
навыков, создание безопасной предметно-развивающей среды для первичной адаптации
детей к условиям школьного обучения, воспитание положительного отношения к
сверстникам и обучению в школе.
15. «Здравствуй, Осень золотая!» - ознакомление детей с изменениями в природе
осенью, различными климатическими условиями регионов Казахстана (погода осенью на
72
юге и севере), с разными периодами осени: ранняя, золотая, поздняя, осень - пора сбора
овощей, фруктов, урожая хлеба.
16. «Зимы прекрасная пора!» - ознакомление с явлениями в природе в зимний
период, ее изменениями, красивыми зимними праздниками и забавами.
17. «Зазвенела первая капель!» - ознакомление детей с явлениями природы в
весенний период, весенней посадкой овощей и фруктов и др.
18. «Лето красное пришло!» - ознакомление с природными явлениями в летний
период, знакомство с полезностью природных витаминов, которые поступают в организм
человека благодаря овощам и фруктам.
19. «Осень – щедрая пора» - формирование у детей знаний о сборе богатого урожая
с огородов, садов, бахчи и полей, воспитание положительных эмоций, чувств, чувства
дружбы, единства и взаимопомощи.
20. «Из чего получается хлеб» - расширить представления детей о хлебе: процесс
подготовки к посевной, подготовка поля для засевания пшеницей, показать, как растет
хлеб, процесс выпекания хлеба, полезность хлебобулочных изделий, профессия пекаря.
21. «Перелетные птицы» - формирование у детей знаний о перелетных птицах,
причинах их перелета, о том, что перелётные птицы совершают регулярные сезонные
перемещения между местами гнездовий и местами зимовий, весной перелётные птицы
возвращаются в родные края.
22. «Цвети, мой Казахстан!» - формирование у детей чувства любви и гордости за
Казахстан, за свою Родину, за место, где родился и счастливо живет, здесь рядом все
родные – мама, папа, детский сад и друзья.
23. «Здравствуй, зимушка – зима!» - умение различать и называть сезонные
изменения в природе, организация зимних забав – катание на санках, коньках, лыжах.
24. «Зимующие птицы» - формирование у детей познавательного интереса к
природе и ее обитателям, знакомство с зимующими птицами, которые не улетают в
теплые края и остаются в родном краю круглогодично, рассказ о том, что зимой птицам
трудно добывать корм, необходимо помочь птицам в это трудное для них время.
25. «Зимние забавы» - формирование физических качеств у детей в зимнее время
года: игра в снежки, катание с ледяной горки, строительство снежных замков, крепости,
лепка снежной бабы, катание на лыжах, коньках и санках.
26. «Здравствуй, Новый год!» - формирование у детей положительных эмоций от
встречи Нового года, от долгожданного праздника, елки, Деда Мороза, Снегурочки,
новогодних нарядов, подарков, от волшебства и сказки, от подготовки к новогоднему
торжеству, разучивания новогодних песен, стихов, танцев.
27. «Осенние букеты» - познание о временах года, об осени, когда не хватает тепла,
солнце хоть и светит, но уже не согревает нас своими лучами, но зато осенние букеты -
это всегда яркие сочные желтые, оранжевые, красные, багряные краски, удивительные
композиции, которые способны сочетать в себе все дары осени: цветы, листья, ветки,
ягоды, овощи и фрукты.
28. «Новогодние подарки для друзей» - формирование у детей положительных
эмоций и действий, подготовка подарков для родных и друзей, обучение умению делать
оригинальные подарки своими руками.
29. «Как зимуют звери?» - воспитание у детей чувства сопереживания, желания
оказать помощь, получение знаний о том, как зимуют животные и птицы, о том, что у
многих птиц и зверей к зиме отрастают новые перья и шерсть, меняется окраска, многие
дикие звери погружаются в спячку, нередко лесные обитатели спасаются от холода в
снегу.
30. «Для чего нужен снег?» - формирование знаний у детей о свойствах снега, о
том, что снег нужен, чтобы укрыть землю от сильных морозов, он защищает корни
деревьев, кустарников и многолетних цветов, снег нужен для строительства ледового
городка, катания на санках и лыжах, для лепки снежных фигур, для игры в снежки.
73
31. «Первые весенние птицы» - формирование представления об изменениях в
природе, о том, что наступила весна, и перелётные птицы возвращаются в родные края,
строят гнёзда, выводят птенцов.
32. «Весенние ручьи» - умение определять времена года, знать признаки весны,
показать, что с приходом ранней весны тает снег, который превращается под лучами
теплого солнца в веселые ручьи, которые журчат и сливаются в прозрачную, звонкую
реку, что природа оживает, появляются первые подснежники, у каждого ручья свой голос.
33. «Знакомимся с космосом» - формирование у детей представления о космосе,
ракете, спутнике, космонавтах, воспитание у детей интереса к космосу, стремления
постичь его тайны, доходчиво объяснять о планетах, окружающих Землю, о Солнце, Луне,
их движении, о том, что Солнце дает Земле тепло и свет, необходимые для жизни людей,
растений и животных.
34. «Планета – Земля!» - развитие познавательных интересов у детей о том, что
наша Земля – наш общий дом, здесь синие реки, озёра, моря и океаны, горы, равнины,
леса и поля.
35. «Планеты звездного неба» - формирование у детей знаний о космосе, о небе,
планетах Земля, Луна, Звезды, о том, что в солнечной системе 8 планет. Все они кружатся
вокруг Солнца, причем постоянно по одному и тому же пути, который называется
орбитой. И одна из этих планет - наша Земля. Солнце - это большая и очень горячая
планета, Луна - это спутник нашей планеты, видим ее только ночью, Земля, которую
окружает атмосфера, и поэтому на нашей планете есть воздух, которым мы дышим.
Рассказать о других планетах – Юпитер, Сатурн, Венера, Меркурий, Марс, Уран, Нептун,
Плутон.
36. «В семье единой!» - воспитание патриотизма, любви к народам, проживающим
в Казахстане, интереса у детей к истории, традициям, обычаям, быту, элементам
национальной одежды, обуви разных народов; приобщение к культурному наследию, к
миру семейных традиций разных народов, формирование понятия о том, что дружба
между народами – главное достояние нашей независимой страны.
37. «На страже мира!» - воспитание любви к родной стране, чувства гордости за
вооруженные силы страны, патриотических чувств, эмоционально-положительного
отношения к воинам-защитникам Отечества, желание быть смелыми, отважными,
сильными и благородными защитниками Родины.
38. «Деревья весной» - воспитание у детей интереса к природе родного края,
интереса к изучению мира растений, развитие любознательности, наблюдательности,
расширение представления детей об изменениях, происходящих в природе с приходом
весны, умения делать самостоятельные открытия.
39. «Весенняя посевная» - воспитание уважительного отношения к людям,
занимающимся сельским хозяйством, расширение представления об особенностях
сельскохозяйственных работ в весенний период, весной пашут землю, начинается
посевная, развитие познавательных интересов, любознательности, инициативы.
40. «Расцветание природы» - формирование у детей первичного представления об
окружающем мире, основ экологической культуры и бережного отношения к природе,
развитие у детей знаний о ценности природы и правилах поведения в ней, накопление
детьми эмоционально-позитивного опыта общения с природой, формирование знаний о
том, что все расцветает весной.
41. «Здравствуй, Лето красное!» - расширение знания детей о многообразии
природного мира, формирование потребности жить в гармонии с природой,
экологического сознания, основ здорового образа жизни, развитие физических качеств,
закаливание организма и воспитание эмоционально– волевых качеств.
42. «Профессии разные нужны, профессии разные важны» - расширение знания
детей о профессиях взрослых, развитие интереса к различным профессиям, формирование
представления детей о значимости труда взрослых, воспитание чувства понимания
74
значимости всех профессий в жизни людей, доброго, уважительного отношения к труду
взрослых, стремление помогать им.
43. «Техника и мы!» - ознакомление детей с миром техники, его особенностями и
многообразием, современная техника помогает человеку обрабатывать и преобразовывать
окружающий мир, обнаруживает, изучает и измеряет его, помогает упростить сложную
мыслительную работу человека, развитие любознательности, представления об
устройстве механизмов, принципе их действия, интереса к конструированию и
конкретным техническим профессиям.
44. «Завтра в школу» - формирование психологической готовности ребенка к
обучению в школе, положительного отношения к новому образу жизни, предстоящим
изменениям, условиям, правилам, требованиям, мотивационной готовности ребенка к
учебе.
45. «Народ источник искусства» - формирование интереса к истории и культуре
своего города, произведениям искусства, развитие познавательного, интеллектуального и
эмоционального опыта общения с культурным наследием, ознакомление с народным
промыслом, развитие духовности и бережного отношения к национальной культуре,
истории, и традициям родного края.
46. «Я и окружающая среда» - формирование основ экологической культуры и
творческого мышления, первоначальных знаний об окружающей среде, ее значении для
человека, воспитание любви к природе, воспитание бережного, ответственного отношения
к окружающей среде, обучение навыкам грамотного и безопасного поведения в природе и
быту.
47. «Мир морей и океанов» - формирование знаний о водных ресурсах нашей
планеты, расширять представления детей о разнообразии подводного мира, его
обитателях, их строении и способах защиты от врагов, развитие любознательного,
познавательного и творческого интереса к обитателям морских глубин, воспитание
бережного отношения к природе.
48. «Пусть всегда будет солнце» - воспитание патриотизма и любви к своей Родине,
семье, родным и близким, друзьям, формирование положительных эмоциональных
чувств, доброжелательного отношения к окружающим людям, желания помочь,
поддержать, совершать добрые дела.
49. «Транспорт» - формирование знаний о разных видах транспорта, профессии
человека, управляющего данным видом транспорта, о частях транспорта, умения находить
отличия между ними, для чего служит то или иное транспортное средство, к какому
классу относится (общественный, личный и т. д), развитие мышления, зрительного
восприятия, внимания, памяти, воспитание уважительного отношения к профессии людей,
работающих на транспорте.
50. «В мире невероятного» - развитие творческих способностей детей, умственного
потенциала, готовности к самостоятельной исследовательской деятельности,
оригинальности мышления, воображения и чувства юмора; активная социализация
ребенка, общение со взрослыми и сверстниками, пробуждение нравственных и
эстетических чувств.
Данные темы интегрируются через все образовательные области в
самостоятельной, игровой и других видах деятельности взрослого с детьми.
Технология реализации может быть различной, однако в любом случае необходимо
проявление творческой активности педагога. Интересная, творческая работа будет
способствовать самореализации, самовыражению педагога, совершенствованию его
профессиональных компетенций.
75
Циклограмма
В целях обеспечения качества образовательного процесса педагог в соответствии
с Перспективным планом составляет циклограмму.
Циклограмма на неделю составляется согласно сквозным темам и обеспечивает
выполнение всех режимных процессов, начиная с приема детей, организованной учебной
деятельности, прогулок и уходом детей домой.
Циклограмма – это подбор содержания, форм, методов и приемов предстоящей
успешной работы с детьми, четкие ориентиры в использовании рабочего времени.
Структура циклограммы выстраивается в соответствии с режимом дня.
Требования к планированию Циклограммы:
- определение темы ОУД в соответствии с Перспективным планом;
- соблюдение принципа системности и последовательности при распределении
программного материала в соответствии с содержанием сквозной темы;
- обеспечение условий для качественного и полноценного развития детей в соответствии с
содержанием Программы;
- применение инновационных технологий, методов и приемов для воспитания и обучения
детей;
- формирование предметно-развивающей среды для качественного планирования
структурных частей циклограммы.
В Циклограмме согласно сквозным темам определяется продолжительность каждого
режимного момента с учетом возрастных особенностей детей.
Заполнение циклограммы:
Прием детей.
Одной из форм организации образовательного процесса с детьми является общение. С
целью установления эмоционального контакта утренний прием начинается с приветствия,
в котором воспитатель и дети выражают чувство радости от встречи. Можно сделать
комплименты, касающиеся внешнего вида или деловых качеств.
Обмен информацией. Дети рассказывают, какие наиболее интересные события
произошли в их жизни. Затем организуется обсуждение. Следующим этапом утреннего
сбора может быть групповая деятельность. На этом этапе детям предлагаются
дидактические игры, которые соответствуют возрасту детей (« Скажи по-другому», «
Назови одним словом», « Угадай, кто и что будет делать», « Назови, что видим» и т. д.).
Ежедневные новости - настраивают детей на активное общение между собой. В ходе
этого этапа сообщаем детям следующую информацию: о календарных событиях (времени
года, дате, дне недели, изменениях погоды); плане деятельности на текущий день (чем
будем заниматься); особом событии – о дне рождения одного или нескольких
воспитанников.
76
Основные подходы к проведению мониторинга развития умений и
навыков у детей дошкольного возраста
Требования Стандарта предполагают наличие 3-х уровней развития ребенка и
осуществляются на основе мониторинга достижений ребенка в соответствии с возрастом:
1-уровень – ребенок воспроизводит те или иные действия и знания;
2-уровень – ребенок понимает, что делает, владеет определенным запасом знаний;
3-уровень – ребенок применяет то, что он знает и умеет, самостоятельно и творчески
использует знания. Методы получения результатов мониторинга:
- наблюдения за детьми;
- беседы;
- анализ продуктов детской деятельности;
- диагностические ситуации.
Ведущий метод - наблюдение, которое проводится за ребенком в повседневной
жизни, в естественных условиях. Этапы проведения диагностики: 3 раза в год - в начале,
середине и в конце учебного года:
- стартовый – сентябрь;
- промежуточный – январь;
- итоговый – май.
Мониторинг проводится, начиная с первой младшей группы. Индикаторами для
Стартового контроля в данной группе являются ожидаемые результаты группы раннего
возраста, определенные в Типовой учебной программе дошкольного воспитания и
обучения. Индикаторами Стартового контроля для остальных групп (классов) являются
ожидаемые результаты предшествующей возрастной группы (II полугодие). Результаты
диагностики развития умений и навыков ребенка педагог вносит в Лист наблюдения.
Промежуточный контроль проводится по итогам I полугодия, который определяет
динамику уровня развития умений и навыков каждого ребенка. Итоговый контроль
проводится в конце II полугодия, он позволяет выявить соответствие уровня развития
умений навыков у детей с ожидаемым результатом, определенным в ГОСДВО.
Результаты каждой диагностики заполняются педагогом в Листе наблюдений по
каждой образовательной области. Затем составляется Сводный отчет по группе (класса),
который передается методисту (завуч) для составления Сводного отчета по организации
образования. На основании полученных данных в Листе наблюдения заполняется
Индивидуальная карта развития ребенка. Индивидуальная карта развития ребенка ведется
на всем протяжении пребывания ребенка в дошкольной организации и предшкольном
классе. В Индивидуальной карте развития ребенка в разделе «Корректирующие
мероприятия» по итогам диагностики данные заполняются педагогами и специалистами,
работающими с детьми. В разделе «Выводы» педагог определяет задачи и содержание
педагогического процесса для индивидуальной коррекционной работы с ребенком после
каждого этапа диагностики. Результаты мониторинга могут использоваться лишь для
решения следующих образовательных задач:
- индивидуализации образования (реализация принципа личностного подхода) для
поддержки ребенка, построения его образовательной траектории или профессиональной
коррекции особенностей его развития;
- для оптимизации работы с группой детей.
Методика подсчета уровня развития умений и навыков у детей
дошкольного возраста
Система индикаторов по отслеживанию уровня развития умений и навыков у детей
дошкольного возраста состоит из ожидаемых результатов по каждой образовательной
области в соответствии с возрастом ребенка. Индикаторы как показатели закодированы в
77
форме дескрипторов. Например, «3-4.Т.3.» Первые цифры «3-4» означают возраст
ребенка, т.е. ребенку 3-4 года. Заглавная буква «Т» означает образовательную область –
«Творчество». Следующая цифра «3» означает третью графу ожидаемого результата
образовательной области «Творчество». Согласно ГПРОН уровни, определенные
Стандартом, эквивалентны:
- III уровень - «высокий»;
- II уровень – «средний»;
- I уровень - «низкий».
В Листе наблюдения выставляется уровень умений и навыков под каждым
дескриптором образовательной области, которые суммируются и заносятся в графу
«Общее количество». Полученная сумма делится на количество дескрипторов и заносится
в графу «Средний уровень».
Показатель уровня развития умений и навыков определяется на основе полученного
среднего уровня и заносится в графу «Уровень развития умений и навыков». Если
средний уровень показывает полное число, то автоматически данное число переносится в
графу «Уровень развития умений и навыков».
Если средний уровень ребенка составляет не полное число, например, меньше чем 2,5,
то в этом случае выставляется уровень II, если больше чем 2,5, то – уровень III. Если 2,5 –
педагог решает, какого уровня достиг ребенок.
На основании показателей в графе «Уровень развития умений и навыков» из Листа
наблюдений педагог делает Сводный отчет по группе (классу), который позволяет
определить уровень развития умений и навыков каждого ребенка.
Уровень развития умений и навыков каждого ребенка в Сводном отчете определяется
путем сложения уровней по всем образовательным областям, и полученная сумма делится
на число образовательных областей. Подсчет уровня развития умений и навыков ведется
так же, как в Листе наблюдения.
По результатам диагностики педагог подсчитывает долю детей с:
- I уровнем развития (эквивалентно с низким уровнем) в %;
- II уровнем развития (эквивалентно среднему уровню);
- III уровнем развития (эквивалентно высокому уровню).
Для расчета доли детей с низким, средним и высоким уровнями применяются
следующие обозначения:
А – всего детей;
Б – количество детей с низким уровнем (I уровень);
В – количество детей со средним уровнем (II уровень);
Г – количество детей с высоким уровнем (III уровень);
Для определения доли детей в % необходимо число детей, например, с низким
уровнем разделить на количество всех детей в группе (классе) и умножить на 100 или
Б:А*100.
Также высчитывается доля детей со средним и высоким уровнями. Таким образом,
сформированные умения и навыки ребенка задают модель выпускника дошкольной
организации:
1) физически развитый;
2) любознательный;
3) активный;
4) эмоционально отзывчивый;
5) овладевший средствами общения и способами взаимодействия со взрослыми и
сверстниками;
6) имеющий первичные представления о себе, семье, обществе (ближайшем социуме),
государстве (стране), мире и природе;
7) овладевший необходимыми умениями и навыками для обучения в школе.
78
Утренняя гимнастика.
Комплексы утренней гимнастики планируются на первые две недели без предметов,
с предметами на следующие две недели или сценарий утреннего круга на 1 месяц.
Методика проведения утренней гимнастики
для детей всех возрастных групп.
В процессе утренней гимнастики необходимо обеспечить правильную физическую,
психическую и эмоциональную нагрузку. Физическая нагрузка возрастает постепенно:
достигнув наивысшей величины во время прыжков и бега, она снижается к концу
утренней гимнастики. Моторная плотность утренней гимнастики должна быть высокой,
поэтому на объяснения и показ упражнений, на раздачу физкультурного инвентаря и
перестроения отводится минимальное время. Физическая нагрузка возрастает за счет
увеличения количества повторений каждого движения, темпа их выполнения и
уменьшения интервала между упражнениями. Она зависит и от общей
продолжительности утренней гимнастики: в первой младшей группе длительность ее
составляет 4―5 мин; во второй младшей ― 5―6 мин; в средней ― 6―8 мин; в старшей
― 8―10 мин; в предшкольной к школе ― 10―12 мин. На утренней гимнастике
используются знакомые детям упражнения, поэтому психическая нагрузка (на внимание,
память) почти всегда бывает умеренной. В начале года детей первой младшей группы
перед выполнением упражнений не строят: они ходят и бегают стайкой, врассыпную. В
дальнейшем утренняя гимнастика и в этой группе начинается с построения в колонну по
одному или в одну шеренгу. Повороты направо, налево, кругом чаще используется в
старших группах. Для выполнения общеразвивающих упражнений детей младшего
возраста строят в круг, врассыпную; со средней группы обычно перестраивают в колонну
по три, по четыре. При таком построении воспитателю легче наблюдать за качеством
выполнения общеразвивающих упражнений всеми детьми, обращать внимание на
правильную осанку. В начале утренней гимнастики часто дается ходьба на месте
(обычная, с высоким подниманием колен). Целесообразно в начале и в конце утренней
гимнастики для предупреждения плоскостопия давать разные виды ходьбы в следующем
сочетании: обычная ходьба, на носках, пятках, краях стоп. Такое сочетание повторяется
6―8 раз. Полезно менять скорость ходьбы ― от медленной до быстрой, от быстрой до
медленной (с ускорением и замедлением). При проведении ходьбы с высоким
подниманием колен используется имитация («лошадки», «цапли», «ходьба по глубокому
снегу»).
Бег на утренней гимнастике в младших группах сначала проводится стайкой,
врассыпную, а потом в колонке по одному, как на месте, так и с продвижением в разных
направлениях. Перед общеразвивающими упражнениями бег выполняется в среднем
темпе и чередуется с ходьбой. После же выполнения общеразвивающих упражнений бег
проводится в более быстром темпе для тренировки сердечно-сосудистой и дыхательной
систем. Чередование бега с ходьбой повторяется 2―3 раза. Продолжительность бега без
перерыва постепенно увеличивается: для младшего возраста она составляет 10―20 с, для
среднего ― 20―25 с, для старшего ― 25―30 с, для детей 6 лет ― 30―40 с (эти нормы
могут быть изменены в зависимости от состояния здоровья, физического развития,
физической подготовленности детей). Воспитатель следит, чтобы в помещении, на
площадке с твердым грунтом дети бегали на носках, поднимая выше колени. В утреннюю
гимнастику включаются разные виды прыжков: прыжки на одной и двух ногах на месте и
с продвижением в разных направлениях (вперед, назад, в стороны и др.); перепрыгивание
через предметы (палки, обручи, кубики); Для детей старшего возраста общее количество
прыжков на утренней гимнастике можно довести до 25―30. В младших группах при
79
прыжках применяется имитация («зайчики», «мячики»). Общеразвивающие упражнения
для утренней гимнастики подбираются в следующей последовательности: сначала даются
упражнения для мышц рук и плечевого пояса, после этого целесообразны упражнения,
укрепляющие мышцы туловища и ног. В конце гимнастики, после бега в чередовании с
прыжками и ходьбой, могут выполняться упражнения для плечевого пояса и рук, которые
помогают успокоить организм. Упражнения для крупных мышц (особенно в старшем
возрасте) сочетают с движениями для мышц шеи, кистей, пальцев рук и стопы. Например,
при поднимании рук вверх рекомендуется одновременно сжимать кисти в кулаки и
разжимать их. Количество общеразвивающих упражнений и их дозировка увеличиваются
с возрастом детей, по мере улучшения физического развития и физической
подготовленности.
Для детей первой младшей группы рекомендуются 3―4 упражнения;
для второй младшей ― 4 и средней ― 4―5;
для старшей ― 5―6;
для подготовительной к школе ― 6―8.
В первой и второй младших группах упражнения повторяются 4―5 раз;
в средней ― 5―6 раз;
в старшей ― 6―8 раз;
в предшкольной к школе ― 8―10 раз.
При этом упражнения для рук и плечевого пояса повторяются больше раз (8―10);
а более трудные ― для мышц живота, спины ― 4―6 раз.
Упражнения могут выполняться в разном темпе, например: сначала 2―3 раза в среднем
темпе, потом 3―4 раза в быстром, потом 2―3 раза в медленном. Это увеличивает
физическую нагрузку на организм, способствует развитию быстроты, увеличивает интерес
детей к занятию. Общеразвивающие упражнения выполняются из разных исходных
положений тела: стоя, сидя, лежа (на спине, животе). Исходные положения лежа, сидя
выгодны тем, что снимают давление массы тела на позвоночник и неокрепший свод
стопы, позволяют увеличивать напряжение отдельных мышц. Поэтому на утренней
гимнастике рекомендуется пользоваться стульями, гимнастическими скамейками для
выполнения упражнений из исходных положений сидя. Упражнения для рук и плечевого
пояса детьми младшего возраста выполняются из исходного положения узкая стойка ноги
врозь, а старшего ― основная стойка, сомкнутая стойка.
Упражнения для мышц туловища в младшем возрасте проводятся из исходного
положения узкая стойка ноги врозь, стойка ноги врозь, а в старшем ― стойка ноги врозь,
широкая стойка ноги врозь. В упражнениях для ног в младшем возрасте используется
узкая стойка ноги врозь, а в старшем ― основная стойка.
При проведении общеразвивающих упражнений с предметами нужно продумать порядок
их раздачи и сбора, предусмотреть такое построение группы, чтобы дети не мешали друг
другу. В старшем возрасте больший объем занимают общеразвивающие упражнения без
предметов.
В младших группах воспитатель выполняет общеразвивающие упражнения вместе с
детьми. В средней группе он сначала называет упражнение, кратко объясняет его (если
нужно, показывает), а затем подает команду для исходного положения и выполнения. При
объяснении внимание детей фиксируется на наиболее трудных элементах упражнения.
Если ошибки все же возникают, то указания к их исправлению даются в ходе выполнения
упражнения. Указания должны быть направлены на уточнение представления об
элементах упражнения и способствовать правильному их выполнению. Этому помогает
сочетание счета со словами, обозначающими элементы техники, или даже замена счета
конкретными словами (например, вместо «раз» воспитатель говорит: «Присели, спина
прямая»). Воспитатель должен продумать, когда он при повторении упражнения будет
применять счет, а когда заменит его словами, уточняющими представление о данном
элементе техники. Целесообразное чередование счета, слов (указаний) и других сигналов
80
(движение руки вниз ― «присели», вверх ― «выпрямились» в упражнении «приседание»)
способствует тому, что дети более правильно и с большим интересом выполняют
движение. В старшем возрасте дети могут выполнять упражнение по названию, но иногда
и в старшей группе воспитатель делает упражнение вместе с детьми. Иногда впереди
группы ставят ребенка, который правильно делает упражнения.
Во время утренней гимнастики воспитатель внимательно наблюдает за каждым
ребенком и, если возникает необходимость, оказывает физическую помощь отдельным
детям, делает указания, подбадривает (особенно детей младшего возраста). При
выполнении общеразвивающих упражнений используется имитация во всех возрастных
группах. Для детей младшего возраста комплексы построены в сюжетной форме и на
одном образе («птички», «бабочки», «часики», «самолеты» и др.). Указания даются детям
соответственно подобранному образу (например, «воробышки полетели»). Во второй
младшей группе дети подражают разным образам в одном комплексе. В средней группе
имитация используется только при выполнении некоторых упражнений, а в старшей ―
для выполнения отдельных элементов упражнения.
В процессе утренней гимнастики воспитатель следит, чтобы каждое упражнение
заканчивалось хорошим выпрямлением туловища, что способствует укреплению мышц,
поддерживающих прямое положение тела, а также закреплению навыка правильной
осанки. При выполнении упражнений воспитатель закрепляет у детей навыки правильного
дыхания. Музыкальное сопровождение на утренней гимнастике помогает детям
одновременно начинать и своевременно заканчивать упражнение, определяет темп
отдельных элементов движения, вызывает положительные эмоции и создает бодрое
настроение. Дети учатся слушать музыку и согласовывать движения с ее характером,
выполнять упражнения четко, выразительно, плавно.
Технология «Утреннего круга» направлена, прежде всего, на развитие социальных
умений, то есть умений взаимодействовать с другими, самостоятельно принимать
решения, быть уверенным в своих силах. Применение социальных умений облегчает
процесс обучения, помогает ребятам адаптироваться в различных ситуациях. Дети учатся
внимательно выслушивать друг друга, терпимо относиться к чужому мнению и с
готовностью высказывать собственное, уважать интересы и умения других. В результате у
ребят усиливается интерес и активность при проведении последующих мероприятий.
Структура утреннего круга.
1. Открытие ребёнка утру, приветствие, добрые пожелания.
2. Переход в состояние бодрствования, снятие сна через упражнения и потягивание.
3. Ритмические рисунки / разный рим в разных вариантах хлопки, отстукивание/.
4. Имитация игры на разных инструментах/ на дудочке, гармошке, балалайке и т. д./.
5. Ритмические игры «Слон», «Сроим дом», «Сороконожки» и др.
6. Чтение стихотворений каноном /Двойками, четвёрками/.
7. Сидя на ковре общая песня / о дружбе, доброте, о детях, о детском саде и др./
8. Чтение стихотворений на закрытие ауры.
При составлении сценария утреннего круга воспитателю необходимо использовать
материал программы и репертуар детских журналов.
«Осенняя зарядка»
1. С добрым утром, детский сад!
Детский сад проснуться рад!
Солнцу рад и утру рад…
С добрым утром, детский сад!
2. Ой, лады, лады, лады!
Не боимся мы воды!
81
Утром умываемся – вот так!
Маме улыбаемся – вот так!
3. Вот полянка, а вокруг
Широким жестом развести руки в стороны.
Липы выстроились в круг.
(Скругленные руки сцепить над головой.)
Липы кронами шумят,
Ветры в их листве гудят.
(Руки вверх, покачивать ими из стороны в сторону.)
Вниз верхушки пригибают
(Наклонится вперёд.)
И качают их, качают.
(Наклонившись, покачать туловищем из стороны в сторону.)
После дождика и гроз
(Выпрямиться, руки поднять.)
Липы льют потоки слёз.
(Плавно опустить руки, перебирая пальцами.)
Каждый листик по слезинке
Должен сбросить на тропинки.
(Руки вниз. Энергично встряхивать кистями.)
Кап и кап, кап и кап –
Капли, капли, капли – кап!
(Хлопать в ладоши, описывая руками круг, сначала в одну, потом в другую сторону.)
До чего же листик слаб!
(«Уронить» руки.)
Он умоется дождём,
(Погладить сначала одну, потом другую руку.)
Будет крепнуть с каждым днём.
(Сжать кулаки.)
Наблюдение в природе.
Наблюдение – это целенаправленное, планомерное восприятие предметов и явлений
окружающего мира. Цель – не только познакомить детей с предметами или явлениями,
но и научить их замечать изменения в окружающей обстановке. Дети наблюдают за
поведением и повадками животных, изменениями в жизни растений, в неживой природе.
Воспитатель помогает детям научиться наблюдать, ставит перед ними
познавательную задачу, обучает различным способам обследования объектов, учит
следовать предлагаемому плану наблюдения, а затем и самостоятельному планированию,
формирует умение отбирать в соответствии с поставленными задачами характерные
существенные признаки.
Наблюдению может предшествовать беседа, во время которой выявляются знания
детей о наблюдаемом объекте, даются указания, на что следует обратить особое
внимание.
Содержание занятий, связанных с наблюдениями, постепенно усложняются;
выбираются более сложные объекты наблюдения, углубляется его план,
рассматриваются новые стороны явлений, намечается переход к познанию связи между
ними.
Наблюдения организуются не только на занятиях, но и в повседневной жизни. Они
могут быть кратковременными (наблюдение за погодой, поведением птиц, рыб,
животных) и длительными (наблюдение за развитием растений, сезонными явлениями).
Наблюдение объектов и явлений природы, сопровождаемое пояснениями и
направляемое вопросами воспитателя, условно можно разделить на три типа:
82
нацеливающее внимание, требующее констатации фактов (название предмета,
его частей, качеств, свойств, действий);
активизирующее, требующее сравнения, сопоставления, различения,
обобщения;
стимулирующее творческое воображение, побуждающее к самостоятельным
выводам и рассуждениям.
Вопросы первого типа преобладают на экскурсиях, обеспечивающих
первоначальное ознакомление с явлениями, объектами природы, так как они помогают
детям уточнить свои представления, выразить свои знания в слове. Например, на первой
экскурсии в парк (старшая группа) воспитатель задаёт вопросы: «Какие полевые растения
вы знаете? У каких растений жёлтые (белые, синие) цветы? Какие цветы имеют сильный
запах? Каких насекомых вы знаете?» и т.п. Широко используются и вопросы второго
типа, активизирующие познавательную деятельность детей и способствующие
формированию у них умственных действий, требующие установления связей, отношений,
сравнения прошлого состояния объекта, явления с настоящим.
Так, на повторной экскурсии в парк педагог предлагает детям сначала вспомнить,
что они видели в прошлый раз, затем рассказать, каким парк стал теперь, что в нём
изменилось.
Вопросы третьего типа, развивающие творческое воображение, используются в
основном в работе с детьми старшего дошкольного возраста. Так, зимой в парке педагог
может задать детям вопрос: «Как вы думаете, где светлее - в лиственном или хвойном
лесу и почему?»
Организуя наблюдения в природе, воспитатель решает в комплексе ряд задач:
формирует у детей знания о природе, учит наблюдать, развивает наблюдательность,
воспитывает эстетически. На основе совместной деятельности анализаторов, благодаря
слову воспитателя у детей образуются конкретные знания, развивается мышление, речь,
интерес и любовь к природе, чувство красивого.
В зависимости от объекта и возраста детей наблюдения могут быть эпизодическими,
продолжающимися несколько минут (кратковременные) и длительные, которые ведутся в
течение многих дней, а иногда и недель. В процессе кратковременных наблюдений,
организуемых для формирования знаний о свойствах и качествах предмета и явления,
дети учатся различать форму, цвет, величину, пространственное расположение частей,
характер поверхности, а при ознакомлении с животными – характер движения,
издаваемые звуки и т.п.
Для накопления знаний о росте и развитии растений и животных, сезонных
изменениях в природе, используются длительные наблюдения. Дети при этом
сравнивают наблюдаемое состояние объекта с тем, что было раньше. Длительные
наблюдения ценны тем, что позволяют детям улавливать последовательность в
наступлении явлений природы, их видимую связь.
Наблюдение может быть организовано и для того, чтобы по каким-то отдельным
признакам определить состояние предмета (например, по цвету земли (почвы) в
цветочных горшках определить необходимость поливки и т.п.). Этот вид наблюдения
предполагает наличие у детей и некоторых знаний, умение анализировать явления,
сопоставлять отдельные данные, делать несложные умозаключения. В ходе наблюдений
развиваются сообразительность, наблюдательность, совершенствуются процессы анализа,
сравнения, умозаключения. Необходимо, чтобы наблюдение проходило при высокой
умственной активности детей, заставляло их думать, искать ответы на поставленные
вопросы, развивало любознательность, воспитывало интерес и бережное отношение к
природе.
Воспитатель руководит наблюдением, он объясняет детям цели наблюдения, задаёт
вопросы, которые направляют их внимание на объект или явление. Если дети уже
встречались с изучаемым предметом, воспитатель начинает с вопросов, организующих
83
наблюдение. В ходе наблюдений необходимо включать разнообразные анализаторы детей.
Работа анализаторов активизируется, когда в ходе наблюдений воспитатель использует
игровые и практические действия детей с натуральными объектами.
Ценным методическим приёмом, активизирующим мышление детей во время
наблюдения, является сравнение, сопоставление характерных особенностей объектов или
явлений по различию и сходству. При сравнении объектов природы дети легко
устанавливают признаки различия. Сравнение по сходству обычно затрудняет детей, так
как они не могут самостоятельно выделить существенные свойства сходных предметов.
Этот приём может быть применён в наблюдениях с детьми в старших и подготовительных
к школе группах. Сравнивая объекты, дети этих групп с помощью воспитателя выделяют
существенные свойства сходных предметов, явлений и получают материал для
классификации их и образования элементарных понятий.
Работа с родителями планируется в циклограмме деятельности:
а) консультации, беседы, опросы, анкетирование;
б) подготовка к родительскому собранию;
в) оформление стендов, папок – передвижек, выставок, газет, инфозон для родителей;
г) подбор литературы по какой-либо теме;
д) подготовка презентаций, мастер – классов, мини – библиотек, видеотеки и т.д
Подготовка к прогулке. Прогулка.
Прогулка – педагогически организованная форма активного отдыха детей. Наиболее
важной, требующей серьёзного продумывания, является прогулка. Она должна быть чётко
организованной, и в то же время ребёнок психологически должен чувствовать себя
свободным. Он должен подвигаться, отвлечься, но вместе с тем прогулка не должна
физически утомлять и возбуждать ребёнка.
Прогулка может быть познавательной, во время прогулки можно
- проводить наблюдения с последующим использованием их в дальнейшей работе;
- проводить беседы на самые различные темы, интересующие детей;
- выполнять различные практические задания.
Однако интеллектуальная нагрузка должна быть умеренной. Она даётся детям в
непринуждённой, занимательной беседе. Общий стиль прогулки должен быть спокойным,
доброжелательным, дружелюбным. Особое внимание следует обращать на то, как дети
общаются друг с другом.Тематика, организация, формы прогулок планируются педагогом.
Наблюдение за птицами зимой. Цель:
— формировать представление о жизни птиц зимой;
— воспитывать желание заботиться о птицах, выделяя признаки живого.
Не видно в лесу тропинок,
В тулупах кусты стоят.
Уснувших жуков и личинок
Укрыл под корой снегопад.
Лети же, пичуга, к людям
И прячься скорей за окном,
А мы кормить тебя будем
Крошками хлеба, пшеном.
Воспитатель задает детям вопросы.
Каких птиц вы видите зимой около своего дома?
Почему они прилетают к жилью человека?
Зачем люди зимой устраивают кормушки для птиц?
84
Почему зимующих птиц надо подкармливать?
Много ли птиц прилетает к нашим кормушкам?
Какой корм они охотнее поедают?
Что вы еще видели, наблюдая за птицами на кормушке?
Есть ли кормушка возле вашего дома?
Трудовая деятельность
Очистка участка младших дошкольников от снега.
Цель: воспитывать желание оказывать помощь младшим по возрасту.
Подвижные игры
«Ловкая пара».
Цель: развивать глазомер, достигая хорошего результата.
«Попади в цель».
Индивидуальная работа
Цель: учить следить за направлением летящего предмета, рассчитывать и выполнять
движения.
Метание снежков вдаль и в цель.
Цель: развивать координацию движений.
Сон.
Планируется чтение сказок, слушание колыбельной песни и т.д.
Постепенный подъем, закаливающие процедуры.
Гимнастика пробуждения. Закаливающие процедуры.
Игры, самостоятельная деятельность.
Сюжетно-ролевые, творческие игры.
Индивидуальная работа в соответствии с
индивидуальной картой развития ребенка.
Индивидуальная работа с детьми проводится в утренние и вечерние часы, а также на
прогулке.
Индивидуальные занятия с детьми, имеющими пробелы в знаниях, рекомендуется
организовывать преимущественно в форме игры. Партнёром по игре может быть
взрослый или другой ребёнок
В первую половину дня воспитатель проводит большую индивидуальную работу с
малышами. Например, организует специальные игры и упражнения с теми из них, кто
нуждается в исправлении недостатков речи или с отстающими в каких-либо движениях.
Он занимается с малоактивными и замкнутыми детьми, давая им различные поручения,
требующие общения со взрослыми и сверстниками.
Во второй половине дня воспитатель проводит индивидуальную работу с детьми по
развитию движений, рисованию, вырезыванию, конструированию, исправлению дефектов
речи.
Во время прогулок воспитатель проводит индивидуальную работу с детьми: для
одних организует игру с мячом, метание в цель, для других — упражнение в равновесии,
для третьих — спрыгивание с пеньков, перешагивание через деревья, сбегание с
пригорков.
На прогулках осуществляется работа и по развитию речи ребенка: разучивание потешки
или небольшого стихотворения, закрепление трудного для произношения звука и т. п.
Воспитатель может вспомнить с детьми слова и мелодию песни, которую разучивали на
музыкальном занятии.
85
Структура и примерное содержание вариативной части типового
учебного плана дошкольных организаций
Вариативная часть Типового учебного плана составляет 20% от обязательной части и
представлена непосредственно образовательной деятельностью, которая осуществляется
через кружковую работу.
№ Вариативный компонент
Образовательная область «Здоровье»
1 Плавание
2 «Здоровейка»
3 «Азбука безопасности»
Образовательная область «Коммуникация»
1 В гостях у сказки
2 Казахская этнопедагогика
3 Школа молодого актера
Образовательная область «Познание»
1 Шахматы
2 Мозаика (логика)
3 Занимательная математика
4 Делаем сами (в т.ч.робототехника)
5 Юные исследователи
6 «Родной свой край люби и знай»
Образовательная область «Творчество»
1 «Умелые руки»
2 ««Хозяюшка»
3 «Домисолька»
4 Бисероплетение
5 Песочная терапия
6 Арттерапия
7 Юный художник
Образовательная область «Социум»
1 Светофор
2 Любознайка
3 Алматыведение
4 Уроки красоты
Время проведения вариативного компонента в режиме дня находится в компетенции
администрации дошкольной организации. Кружковая работа проводится с детьми
среднего и старшего дошкольного возраста и может проводиться со второй половины дня,
а в классах предшкольной подготовки проводится в первой половине дня. Местом
проведения может быть групповая комната, музыкальный зал, изостудия, физкультурный
зал, компьютерный класс и т.д.
Вариативные компоненты Типового учебного плана дошкольного воспитания и обучения
обеспечивают организацию педагогического процесса с учетом возрастной периодизации
по образовательным областям ГОСДВО: «Здоровье», «Коммуникация», «Творчество»,
«Познание», «Социум». При определении тематики вариативного компонента для разных
возрастных групп дошкольным организациям рекомендованы следующие направления
работы в соответствии с профилем деятельности дошкольной организации:
86
В соответствии с Типовым учебным планом дошкольного воспитания и
обучения, начиная со второй младшей группы, вводится вариативный компонент.
Общий объем вариативного компонента в неделю составляет:
для детей второй младшей группы- 1 час;
для детей средней группы - 2 часа;
для детей старшей группы - 3 часа.
При определении вариативного компонента должны быть учтены возрастные и
индивидуальные особенности и возможности, потребности, интересы детей и
направления деятельности дошкольной организации. Вариативный компонент
организуется с учетом уровеня допустимой нагрузки для детей дошкольного
возраста. Выбор интересных авторских программ в вариативной части с
использованием традиционных, инновационных технологий направлен на
обновление образовательного процесса, педагогу предоставляется право
самостоятельно определять содержание, способы организации и место в режиме дня.
БЕКІТЕМІН
МКҚК «№ 47 бөбекжай-балабақша»
менгерушісі Г.Беспаева
__________
«29» «тамыз» 2018 жыл
Вариативная часть рабочего учебного плана
на 2017-2018 учебный год
ГККП «Ясли - сад №47»
№ О/о область,
направление
Название Возрастная группа,
ФИО воспитателя
Периодич-
ность
проведения
Кол-во
часов в
неделю
1. «Коммуникация»
Формирование у
детей 4-5 лет
коммуникативно-
речевых навыков и
положительного
отношения к
театрализованным
играм
«В гостях у
сказки»
средняя группа
Кегенбаева Б.Д.
1 занятие в
неделю
1
36
2. «Әлеумет»
«Социум»
развитие
социальных
навыков на основе
ознакомления с
окружающим
миром и правил
поведения на у лице
у детей 4-5 лет
«Дорожная
азбука»
средняя группа
Кегенбаева Б.Д.
1 занятие в
неделю
1
36
3. «Шығармашылық»
«Творчество»
формирование
воображения,
наблюдательности и
«Пластилино-
вое чудо»
(пластилино-
графия)
старшая группа
Кожахметова С.Ш.
1 занятие в
неделю
1
36
87
образного
восприятия
окружающего мира
у детей 5-6 лет
4. «Коммуникация»
развитие
коммуникативно-
речевых, игровых,
артикуляционных
навыков у детей 5-6
лет
«Школа
молодого
актёра»
старшая группа
Кожахметова С.Ш.
1 занятие в
неделю
1
36
5. «Шығармашылық»
«Творчество»
развитие у детей 5-6
лет творческих
способностей
«Умелые
руки»
старшая группа
Кожахметова С.Ш.
1 занятие в
неделю
1
36
6. «Коммуникация»
Формирование
представлений о
речи, предложении,
слове, букве и звуке
у детей 6-7 лет
«АБВГД-
ейка»
предшкольная
группа
Беримбет М.Ж.
2 занятия в
неделю
2
72
7. «Таным»
«Познание»
развитие
конструктивных
способностей и
моторики пальцев
рук у детей 6-7 лет
«Делаем
сами»
(оригами)
предшкольная
группа
Беримбет М.Ж.
2 занятия в
неделю
2
72
Приложение
План - программа работы театральной студии
«Теремок» для детей 3-5 лет
Пояснительная записка
Театр – искусство синтетическое, он воздействует на маленького человека целым
комплексом средств: художественное слово, художественно-декоративное оформление,
музыка. Умело спланированная работа по театрализованной деятельности играет
большую роль в целостном воздействии на личность ребенка, его раскрепощении,
вовлечение в действие, активизируя при этом все имеющиеся у него возможности; в
проявлении творчества; в развитии всех ведущих психических процессов. Способствует
самопознанию, самовыражению личности при достаточно высокой степени свободы;
создает условия для социализации ребенка, усиливая при этом его адаптационные
способности, корректирует коммуникативные отклонения; помогает осознанию чувства
удовлетворения, радости, значимости, возникающих в результате выявления скрытых
талантов и потенций.
Дошкольники способны понимать внутренний мир персонажей и их
противоречивый характер. Это открывает перспективы использования театрально-игровой
деятельности в нравственном развитии детей, когда полярные эталоны значимы в моменте
соотнесения ребенком себя не только с положительным персонажем, но и с
отрицательным. Благодаря этому зарождаются социальные чувства, эмоциональное
88
отношение к событиям и поступкам, имеющим значение не только для него лично, но и
для окружающих.
Работа театральной студии «Теремок» опирается на ведущие цели и задачи Типовой
учебной программы, а именно на характерную потребность дошкольников в
самоутверждении, где руководитель студии обеспечивает условия для детской
самостоятельности, инициативы и творчества. Побуждает детей активно применять свои
знания и умения, ставит перед ними все более сложные задачи, поддерживает желание
преодолевать трудности, доводить начатое дело до конца.
При планировании работы Театральной студии «Теремок» учитываются основные
задачи кружковой деятельности:
Умение детей брать на себя роль, используя различные средства
выразительности для передачи образа (интонация, жесты, мимика, походка,
выразительные движения).
Научить детей организовываться в игровые группы, договариваться о том, что будет
разыгрываться.
Определять и осуществлять основные подготовительные действия
(подбирать необходимые атрибуты, костюмы, декорации, оформлять место
действия).
Формировать умение приглашать зрителей и показывать им спектакль.
Обучать воспринимать и передавать информацию, ориентироваться на реакции
собеседников, зрителей и учитывать их в своих собственных действиях;
Формировать умение быстро овладевать собой в трудной ситуации, которая
может сложиться во время выступления, например: кто-то из участников забыл
свои слова, перепутал очередность и т.д.
Импровизировать, проявлять творчество.
Работа театральной студии «Теремок» предназначена для детей 3-5 лет. К работе с детьми
по театрализованной деятельности воспитатель приступает с октября месяца, т.е. после
того, как большинство детей вернется после летнего отдыха. Занятия в театральной
студии планируются один раз в неделю, продолжительностью не более получаса (30
мин.). Оптимальное время для проведения занятий театральной студии – четверг, вторая
половина дня. Выбор этого временного периода обусловлен тем, что середина недели,
вторая половина дня, является эффективным для занятий с детьми театрализованной
деятельностью.
При организации работы театральной студии следует выполнять следующие
принципы:
- специфичности данной деятельности, объединяющей игровой (свободный,
непроизвольный) и художественный (подготовленный, осмысленно пережитый)
компоненты;
- комплексности, предполагающий взаимосвязь театрализованной игры с разными
видами искусства и разными видами детской деятельности;
- импровизационности, согласно которому театрализованная игра рассматривается как
деятельность, которая обуславливает особое взаимодействие взрослого и ребенка, детей
между собой на основе свободной атмосферы, поощрения детской инициативы,
отсутствия образца для подражания, наличия своей точки зрения, стремления к
оригинальности;
- интегративности, в соответствии с которой целенаправленная работа по
театрализовано-игровой деятельности включается в целостный педагогический процесс.
Содержание работы с детьми.
Условно можно выделить три этапа работы театральной студии «Теремок»:
Первый этап. Восприятие художественного литературного произведения (содержание,
смысловой и эмоциональный подтекст, образность) с целью обогащения познавательного,
эмоционального опыта по теме и идее произведения. В совместной деятельности
89
проводится ознакомление с текстом, работа по углублению восприятия (беседы,
рассматривание книжных иллюстраций, слушание и анализ аудиозаписей, дидактические
игры). Предметно-развивающая среда стимулирует интерес к общению с книгой.
Второй этап. Развитие умений передавать образы с помощью средств
невербальной, интонационной и языковой выразительности. Основным методом
выступают образно-игровые этюды. Углублению понимания детьми героев литературного
произведения, мотивов их поступков, состояний и настроений способствуют различные
формы и методы работы: подвижные игры с текстами, дыхательные гимнастики, этюды,
рассматривание разных видов наглядности и т.д. Предметно-развивающая среда
обеспечивает самостоятельную игровую и художественную деятельность детей на основе
текста.
Третий этап. Проявление творчества ребенка в игровой и театрализованной
деятельности, в процессе освоения игровых позиций «зритель», артист», «сценарист-
режиссер», оформитель-костюмер», на занятиях по изобразительной деятельности
(коллективное рисование афиш, изготовление приглашений), в совместной деятельности
воспитателей и детей.
Перспективный учебно-тематический план
Месяц Тема занятия Формы работы Количество часов
(в месяц)
Октябрь «В гостях у домовенка
Кузи»
Основы театральной
культуры.
Ритмопластика.
Культура и техника речи.
Подготовка спектакля.
1
1
1
1
ИТОГО: 4
Ноябрь «Сказка ложь, да в ней
намек»
Основы театральной
культуры.
Ритмопластика.
Культура и техника речи.
Подготовка спектакля.
1
1
1
1
ИТОГО: 4
Декабрь «Встреча с Гномом»
Основы театральной
культуры.
Ритмопластика.
Культура и техника речи.
Подготовка спектакля.
1
1
1
1
ИТОГО: 4
Январь «К нам приехал
Балаган»
Основы театральной
культуры.
Ритмопластика.
Культура и техника речи.
Подготовка спектакля.
1
1
1
1
ИТОГО: 4
Февраль «Знакомимся с
творчеством
С.Я.Маршака»
Основы театральной
культуры.
Ритмопластика.
Культура и техника речи.
Подготовка спектакля.
1
1
1
1
ИТОГО: 4
Март «Весна стучится в
окна»
Основы театральной
культуры.
Ритмопластика.
Культура и техника речи.
Подготовка спектакля.
1
1
1
1
90
ИТОГО: 4
Апрель «Уроки воспитания»
Основы театральной
культуры.
Ритмопластика.
Культура и техника речи.
Подготовка спектакля.
1
1
1
1
ИТОГО: 4
Май «Мы творим»
Основы театральной
культуры.
Ритмопластика.
Культура и техника речи.
Подготовка спектакля.
1
1
1
1
ИТОГО: 4
ВСЕГО в год 36
План-программа работы театральной студии «Теремок»
№
п/п
Неделя Тема
занятия
Основы
театральной
культуры
Ритмопластик
а
Культура и
техника речи
Подготовка
спектакля
1 Октябрь
Цель: знакомство с различными видами театров, театральными терминами.
Методы и приемы: беседа, показ иллюстраций, художественное слово, чтение сказки.
Оборудование: различные виды театров (пальчиковый, настольный, би-ба-бо), произведение
В. Сутеева «Под грибом», костюмы, декорации к постановке.
Предполагаемый результат: дети различают и называют различные виды театра, владеют
театральными терминами.
1.1 1 неделя «В гостях
у
домовенка
Кузи»
Театральный
словарь:
Театр, актер
Игры:
«Капризуля»
Артикуляцион
ное
упражнение:
«Сказка о
веселом
язычке»
Работа над
сказкой
В.Сутеева
«Под грибом»
1.2 2 неделя Виды театров:
пальчиковый,
настольный,
би-ба-бо
«Как у бабушки
Наташи»
Скороговорки:
«испорченный
телефон»
Работа над
сказкой
В.Сутеева
«Под грибом»
1.3 3 неделя Театральный
словарь:
аншлаг,
бутафория,
«Тяжелая ваза» Дыхательное
упражнение:
«Задуй свечу»
Работа над
сказкой
В.Сутеева
«Под грибом»
1.4 4 неделя Театральный
словарь:
декорация
«Увядший
цветок»
Этюды:
«Знакомство»,
«Встреча»
Работа над
сказкой
В.Сутеева
«Под грибом»
2 Ноябрь
Цель: Знакомство с русским народным фольклором, обыгрывание сюжетов знакомых сказок
(Теремок, Маша и Медведь, Колобок), с помощью умения договориться и распределить роли.
Методы и приемы: показ, выразительное исполнение, беседа – диалог, разучивание.
Оборудование: грим, дирижерская палочка, иллюстрации, текст сказок «Про маленького
котенка», «Теремок», «Колобок», «Маша и медведь».
Предполагаемый результат: Дети взаимодействуют друг с другом, распределяя роли, с
удовольствием играют в знакомые сказки, знают и называют театральные термины.
2.1 1 неделя «Сказка
ложь, да в
ней
намек»
Театральный
словарь:
бенефис, грим
Игры:
Пальчиковые
«Фонарики»
Артикуляцион
ные:
«Колобок»
Развитие
памяти:
Проверь себя»
Работа над
сказкой:
«Маша и
медведь»
2.2 2 неделя Театральный Пальчиковые Артикуляцион Работа над
91
словарь: Театр,
актер
«Мост»
ные:
«Теремок»
сказкой:
«Маша и
медведь»
2.3 3 неделя аншлаг,
бутафория,
«Муравьи»
«Угадай, что я
делаю?»
Дыхательные:
Теплый –
холодный
воздух»
Работа над
сказкой: «Про
маленького
котенка»
2.4 4 неделя Театральный
словарь:
декорация
зритель
«Кактус и ива»
На внимание:
«Давай
потанцуем»
Работа над
сказкой: «Про
маленького
котенка»
3 Декабрь
Цель: Формирование интонационной выразительности речи и пластики движений при
участии в развлечениях (Разбойники в новогоднем лесу, Новогодние приключения Деда
Мороза).
Методы и приемы: активизация словаря, показ, слушание музыкальных произведений,
беседа, разучивание ролей.
Оборудование: новогодние украшения, елка, театральные костюмы, грим, декорации, CD –
диски с записями музыкальных произведений, запись шумовых эффектов.
Предполагаемый результат: участвуя в постановках, дети исполняют роль выразительно,
слышат музыкальное сопровождение, владеют сценической речью, артистичны.
3.1 1 неделя «Встреча
с Гномом»
Театральный
словарь:
Этюд, оркестр,
дирижер, акт,
пьеса,
На развитие
пластики:
«Мяч»
Пантомима:
«Обед»
Этюды:
«Белка»
Развиваем
правильное
дыхание: игры
со свечой,
«мыльные
пузыри».
Разучивание
ролей для
сказки
«Разбойники в
новогоднем
лесу,
Новогодние
приключения
Деда Мороза»
3.2 2 неделя Театральный
словарь:
реквизит,
репертуар,
премьера.
На развитие
пластики: «Два
притопа»
Пантомима:
«Разговор по
телефону»
«Где мы были»
Развиваем
правильное
дыхание: игры
со свечой,
«мыльные
пузыри».
Разучивание
ролей для
сказки
«Разбойники в
новогоднем
лесу,
Новогодние
приключения
Деда Мороза»
3.3 3 неделя Театральный
словарь: Акт,
пьеса, диалог,
антракт,
монолог
На развитие
пластики: «У
оленя»
Пантомима:
«Наряжаем
елку»
Слушание
муз.произведе
ний:
«Картинки с
выставки.
Гном»
М.П.Мусоргск
ий
Придумывание
и обыгрывание
историй про
Гномов
Разучивание
ролей для
сказки
«Разбойники в
новогоднем
лесу,
Новогодние
приключения
Деда Мороза»
3.4 4 неделя Театральный
словарь:
Премьера,
репертуар,
антракт,
монолог
Пантомима:
«Варим кашу»
На развитие
мимики:
«Подарок»,
«Лимон»
«Мы – гномы»
З. Роот
Придумывание
и обыгрывание
историй про
Гномов
Разучивание
ролей для
сказки
«Разбойники в
новогоднем
лесу,
Новогодние
приключения
Деда Мороза»
4 Январь
Цель: Обобщение знаний детей о русском фольклоре, знаний персонажей балаганного театра
92
через подготовку и участие в фольклорном празднике.
Методы и приемы: показ, обсуждение, беседа, просмотр DVD дисков с народными
обрядовыми праздниками.
Оборудование: элементы народных костюмов, DVD диски, литература: загадки, частушки,
дразнилки, бумага, свечи, блюдце.
Предполагаемый результат: дети называют персонажей балаганного театра, обыгрывают
частушки и колядки, знают особенности фольклорного праздника, самостоятельно
распределяют роли и костюмы между собой.
4.1 1 неделя «К нам
приехал
Балаган»
Театральный
словарь:
осветитель,
гример,
костюмер,
сценарист.
Игры: «Где
звенит
колокольчик».
Пантомима:
«Разговор по
телефону»
Развиваем
правильное
дыхание: игры
со свечой,
«мыльные
пузыри».
Подготовка
фольклорного
праздника
«Крещенские
гадания»
4.2 2 неделя Особенности
театрального
искусства, его
отличие от
других видов
искусства.
Игры:
«Веселый
бубен»
Пантомима:
«Варим кашу»
Разучивание и
обыгрывание
частушек,
дразнилок.
Подготовка
фольклорного
праздника
«Крещенские
гадания»
4.3 3 неделя Особенности
балаганного
театра, его
персонажи
(Петрушка,
Марфуша,
Доктор, Собака
т.д.)
Игры:
«Догонялки»
Разучивание и
обыгрывание
загадок,
калядок
Подготовка
фольклорного
праздника
«Крещенские
гадания»
4.4 4 неделя Особенности
балаганного
театра, его
персонажи
(Петрушка,
Марфуша,
Доктор, Собака
т.д.)
Игры:
«Маленький
мальчик»
Разучивание и
обыгрывание
частушек,
дразнилок,
загадок,
калядок.
Подготовка
фольклорного
праздника
«Крещенские
гадания»
5 Февраль
Цель: Закрепление умений детей вживаться в образ, сопровождая действия репликами
персонажей.
Методы и приемы: Чтение сказки, беседа, словарная работа, показ, оценка и анализ
выбранных ролей.
Оборудование: декорации, пригласительные билеты, текст сказки С.Я.Маршака «Сказка о
глупом мышонке», костюмы персонажей, набор шумовых инструментов для игр.
Предполагаемый результат: дети непринужденно, выразительно, артистично исполняют роли,
умеют без конфликтов распределить роли, взаимодействуют друг с другом в момент
изготовления пригласительных билетов.
5.1 1 неделя «Знакоми
мся с
творчест
вом
С.Я.Марш
ака»
Устройство
зрительного
зала и сцены.
Развитие
мимики и
пластики
движений:
«У зеркала»
Развитие
слухового
внимания:
«Кто позвал?»
Разучивание
ролей к сказке
С.Я.Маршака
«Сказка о
глупом
мышонке»
5.2 2 неделя Устройство
зрительного
зала и сцены.
Игра: «Что
можно взять с
собой в театр?»
Развитие
мимики и
пластики
движений:
«Изобрази
настроение»,
«Встреча»
Развитие
слухового
внимания:
«Чего не
стало?»
Разучивание
ролей к сказке
С.Я.Маршака
«Сказка о
глупом
мышонке»
5.3 3 неделя Оформление
сцены.
Декорации.
На развитие
пластики:
«Мяч»
Развитие
фонематическо
го слуха:
Разучивание
ролей к сказке
С.Я.Маршака
93
Подготовка
декораций к
спектаклю
«Сказка о
глупом
мышонке»
Пантомима:
«Обед»
«Слова-
перевертыши»
«Сказка о
глупом
мышонке»
5.4 4 неделя Оформление
сцены.
Декорации.
Подготовка
декораций к
спектаклю
«Сказка о
глупом
мышонке»
Пальчиковые
«Мост»,
«Деревья»
Развитие
дикции:
«Песенки на
лесенках»
Разучивание
ролей к сказке
С.Я.Маршака
«Сказка о
глупом
мышонке»
6 Март
Цель: Совершенствование полученных знаний через применение их в постановках.
Методы и приемы: активизация словаря, беседа-диалог, показ, художественное слово.
Оборудование: элементы костюмов фольклорного праздника, декорации, CD – диски с
народной музыкой.
Предполагаемый результат: дети владеют театральной терминологией, творчески подходят к
подготовке фольклорного праздника: изготавливают костюмы, распределяют роли,
выразительно передают замысел праздника.
6.1 1 неделя «Весна
стучится
в окна»
Театральный
словарь: театр,
актер, аншлаг,
бутафория,
декорации.
Пантомима:
«Музыкант»,
«Скрипач»
«Чистоговорки
»
Подготовка
фольклорного
праздника
«Посиделки»
6.2 2 неделя Театральный
словарь:
бенефис, грим,
зритель
Игра:
«Шаловливые
сосульки»
Обыгрывание
стихотворений
и песен
Подготовка
фольклорного
праздника
«Посиделки»
6.3 3 неделя Устройство
зрительного
зала и сцены.
Игра: «Что
можно взять с
собой в театр?»
Обыгрывание
стихотворений
и песен
Подготовка
фольклорного
праздника
«Посиделки»
6.4 4 неделя Особенности
театрального
искусства, его
отличие от
других видов
искусства.
Пантомима:
«Телефонный
разговор»,
«Дирижер»
Развитие
дикции:
«Песенки на
лесенках»
Подготовка
фольклорного
праздника
«Посиделки»
7 Апрель
Цель: Обобщать знания детей об актерском мастерстве через умение импровизировать.
Методы и приемы: показ, объяснение, разучивание, активизация словаря.
Оборудование: текст произведения В.В.Маяковского «Что такое хорошо и что такое плохо?»,
мяч для игр в вежливые слова, пригласительные билеты.
Предполагаемый результат: дети без конфликтов распределяют роли отрицательных
персонажей, на сцене стараются импровизировать, роли исполняют выразительно,
артистично, передавая характер персонажей.
7.1 1 неделя «Уроки
воспита-
ния»
Театральный
словарь:
Этюд, оркестр,
дирижер, акт,
пьеса,
Игры: «Кошка»
«Кто я,
отгадай»
Дыхательные
игры: «Выдох
через угол
рта»
Инсценировка
стихотворения
В.В.Маяковско
го «Что такое
хорошо и что
такое плохо?»
7.2 2 неделя Театральный
словарь:
реквизит,
репертуар,
премьера.
Игры:
«Струна», «Кто
я, отгадай»
Дыхательные
игры:
«Ныряльщики
»
Инсценировка
стихотворения
В.В.Маяковско
го «Что такое
хорошо и что
94
такое плохо?»
7.3 3 неделя Театральный
словарь: Акт,
пьеса, диалог,
антракт,
монолог
Работа с
этюдами:
«Гнев»,
«Знакомство»
Игры:
«Хорошо-
плохо»,
«Вежливые
слова».
Инсценировка
стихотворения
В.В.Маяковско
го «Что такое
хорошо и что
такое плохо?»
7.4 4 неделя Театральный
словарь:
Премьера,
репертуар,
антракт,
монолог
Работа с
этюдами:
«Гнев»,
«Знакомство»
Игры: «Быть
таким –
хорошо»,
«Быть таким –
плохо».
Инсценировка
стихотворения
В.В.Маяковско
го «Что такое
хорошо и что
такое плохо?»
8 Май
Цель: Закрепление навыка взаимодействия с партнером через использование в постановке
мимики, жестов, пластики движений.
Методы и приемы: беседа-диалог, показ иллюстраций, просмотр мультфильма, обсуждение
характерных особенностей персонажей.
Оборудование: текст сказки В. Г. Сутеева «Кто сказал мяу?», костюмы персонажей,
оформление сцены, пригласительные билеты.
Предполагаемый результат: дети свободно на сцене взаимодействуют с партнером по
постановке, мимика и жесты выразительны.
8.1 1 неделя «Мы
творим»
Оформление
сцены.
Декорации.
Подготовка
декораций к
спектаклю
Игра: «Золотые
ворота»
Дыхательные
игры:
«Петушки»
Подготовка к
постановке
сказки
В.Г.Сутеева
«Кто сказал
мяу?»
8.2 2 неделя Оформление
сцены.
Декорации.
Подготовка
декораций к
спектаклю
Игра: «Рубим
дрова»,
«Пряха».
Артикуля-
ционные игры:
«Прятки»,
Улыбка»,
«Трубочка».
Подготовка к
постановке
сказки
В.Г.Сутеева
«Кто сказал
мяу?»
8.3 3 неделя Оформление
сцены.
Декорации.
Подготовка
декораций к
спектаклю
Игра:
«Кузнецы»,
«Лошадка»
Этюды:
«Пошла Маша
на базар»
Подготовка к
постановке
сказки
В.Г.Сутеева
«Кто сказал
мяу?»
8.4 4 неделя Оформление
сцены.
Декорации.
Подготовка
декораций к
спектаклю
Игра: «Во
кузнице»
Этюды: «Как у
нашего-то
Вани»
Подготовка к
постановке
сказки
В.Г.Сутеева
«Кто сказал
мяу?»
95
Памятка начинающему методисту
1. Учитесь искусству руководства постоянно, независимо от возраста и опыта.
Систематически совершенствуйте стиль своей работы, анализируйте и устраняйте
недостатки; ищите новые, более рациональные формы и методы руководства
педагогическим коллективом.
2. Авторитет методиста определяется его компетентностью и деловитостью, общей
культурой, способностью показать другим пример в работе.
3. Не забывайте своевременно отмечать инициативу и достижения в работе воспитателей,
благодарить их в присутствии других сотрудников за хорошую работу. Не бойтесь, если
воспитатель окажется более сведущим в каком-то вопросе; радуйтесь такой опоре и
поддерживайте его.
4. Предъявляйте требования к качеству работы воспитателя с учетом его возможностей.
Непосильные требования вызывают протест, портят людям настроение.
5. Главный путь познания воспитателя – наблюдение и анализ его деятельности.
Оценивайте людей исключительно по их делам.
6. Никогда не теряйте самообладания. Невыдержанность, крикливость-свидетельство
низкой культуры руководителя, признак его слабости, а не силы.
7. Рационально организуйте свой труд. Никогда и никуда не опаздывайте и требуйте
этого от подчиненных.
8. Контролируйте выполнение поручений, заданий, принятых решений: отсутствие
контроля может навести воспитателей на мысль о ненужности выполняемой работы.
Документация по планированию
Методист ДО должен иметь следующую документацию по планированию:
- перспективный план - прогноз развития детского сада с определением годовых задач на
пять лет;
- план работы детского сада (с учетом проблем и задач, анализа работы детского сада за
прошедший учебный год);
- приказы и инструкции (картотека) текущего учебного года;
- план работы методиста ДО на год, месяц, неделю;
- планы работы психолога в детском саду.
Планирование в работе методиста ДО должно быть представлено не только в
письменном виде. Достаточно большой пакет материалов должен быть представлен в
графическом виде.
Графическое планирование методиста ДО должно быть представлено следующими
графическими материалами:
Распределение ОУД;
график работы факультативов, проведения стимулирующих и поддерживающих занятий;
график работы кружков;
циклограмма проведения районных и городских семинаров и совещаний;
график занятости педагогов ДО на курсах городского методического кабинета;
график проведения итоговых ОУД (по кварталам, за год), утвержденный заведующей ДО;
график проведения открытых ОУД;
графики результатов достижений детей по возрастным группам, воспитателей;
график занятости педагогов ДО.
Документы по организации методической работы с кадрами
Отдельным блоком в документации методиста ДО должны быть представлены
материалы, которые отражают систему работы методиста по организации методической
работы в детском саду.
96
Содержание методической работы с педагогами должно быть представлено
следующими документами:
- планирование семинаров различного уровня для различных категорий педагогов;
- режим работы методического кабинета;
- материалы обобщения ППО;
- материалы самообразования педагогов;
- материалы исследовательской и экспериментальной работы педагогов; портфолио
каждого воспитателя.
Немаловажным фактором в оценке деятельности методиста ДО является его
отношение к сбору статистических материалов, касающихся детского сада.
Статистика в детском саду должна быть представлена следующими статотчетами:
- списки детей (по возрастам);
- списки детей, занимающихся в кружках, секциях;
- списки разделения детей по подгруппам по иностранному языку, казахскому языку
или другим предметам;
- списки детей по группам здоровья;
- списки проблемных детей;
- списки родительских комитетов групп;
- справки по результатам проведения совещаний при методисте.
Методист ДО должен уделить должное внимание организации и проведению
контроля и иметь достаточный материал по анализу его результативности.
Система работы методиста может быть представлена следующими материалами:
- план организации и проведения контроля (годовой план);
- мониторинг результативности контроля (справки);
- бланки посещения занятий в рамках контроля;
- диагностические и коррекционные материалы в рамках контроля.
Формы методической работы с педагогическим коллективом
Методическая работа в ДО – комплексный и творческий процесс, в котором
осуществляется практическое обучение воспитателей методам и приемам работы с
детьми. Методический кабинет ДО –это научно-методический центр, целью которого
является повышение научно-теоретического уровня и методической квалификации
воспитателей. Методист как организатор и консультант этого центра знакомит работников
ДО с новейшими нормативными документами, достижениями педагогической и
психологической науки, с новинками методики дошкольного воспитания, оказывает им
помощь в самообразовании.
К основным формам методической работы с педагогическим коллективом относятся
педагогические советы, теоретические семинары, семинары-практикумы, творческие
лаборатории, консультации и др.
Педагогический совет является постоянно действующим органом коллегиального
рассмотрения деятельности ДО, трибуной передового педагогического опыта (далее
ППО). Он обсуждает и решает вопросы, связанные с основными направлениями
деятельности ДО. Деятельность педагогического совета определяется Положением,
составленным и утвержденным педагогическим коллективом конкретной дошкольной
организации, с учетом структуры и специфики его образовательно-воспитательной
работы, в соответствии с «Типовыми правилами деятельности педагогического совета и
порядком его избрания в организациях дошкольного воспитания и обучения, начального,
основного среднего, среднего общего и дополнительного образования».
Тематика педсовета определяется самим учебно-воспитательным процессом:
установочный педсовет (в начале года); два тематических с подведением промежуточных
итогов; два итоговых (за первое полугодие, в конце года).
97
Неинтересные, «сухие» педсоветы, проведенные для «галочки», мало что могут дать
педагогам. Педсовет станет творческой лабораторией педагогического коллектива в
только в том случае, если на нем решаются волнующие всех вопросы, а педагоги –
знакомятся с лучшим опытом, учатся на примерах.
Педагогический совет собирается не менее пяти раз в год. На обсуждение
выносятся не более 2-3 вопросов, педагогический совет проводится в нерабочее время.
Проект решения педагогического совета готовится докладчиком (заведующим ДО или
методистом) заранее.
Участники педагогического совета вносят свои дополнения, уточнения, изменения.
Решения педагогического совета должны содержать конкретные сроки и дела,
выполнение которых можно проверить. Назначаются ответственные за исполнение.
Решение педагогического совета обязательно для всех членов коллектива. Протоколы
подписываются председателем и секретарем совета. Они ведутся по установленной форме
на государственном и русском языках. Каждый педсовет должен содержать вопрос
проверки исполнения решений предыдущего совета. Информацию об исполнении
решений педсоветов обычно делает заведующий ДО или методист.
Образец протокола педагогического совета
Протокол №
заседания педагогического совета детского сада №
от_____ 2016 г
Присутствовали:
Отсутствовали: (указать причины отсутствия)
Тема педсовета.
Цель:
Повестка дня
1.Выполнение решений предыдущего педсовета.
Ответственный: заведующая детского сада (Ф.И.О.)
2.Выступление из опыта работы: тема
Ответственный: Ф.И.О.
3.Разное.
4.Принятие управленческого решения (по повестке дня).
Выступили:
В протоколе дается краткое описание выступлений, предложений от участников
дискуссионного стола по рассматриваемой проблеме.
Решение:
Заслушав и обсудив вопрос (тема педсовета) педагогический совет принял
решение:
Оценка работы коллектива по теме педсовета (удовлетворительная,
неудовлетворительная).
С целью совершенствования работы в данном направлении, поручить……
Исполнение принятых решений возложить на методиста (заведующую, психолога,
преподавателя казахского языка).
По данному образцу принимаются решения по всем обсуждаемым вопросам.
Протокол подписывается председателем (заведующей) и секретарем (избирается
участниками педагогического совета).
Председатель: (Ф.И.О.)
Секретарь: (Ф.И.О.)
Дата.
Семинары, семинары-практикумы.
Важную роль в повышении научно-теоретического уровня воспитателей и в
совершенствовании их профессионального мастерства играют теоретические семинары и
98
особенно семинары-практикумы по наиболее актуальным проблемам. Тема семинара
может быть запланирована по годовой задаче ДО или семинар может быть опережающим,
по годовой задаче следующего года. В годовом плане указывается тема семинара,
категория слушателей, количество часов, ответственный за проведение.
В дошкольной организации семинар является одной из важнейших форм методической
работы по повышению квалификации педагогов. На семинарском занятии педагогов
знакомят с теорией по возникшей проблеме в ДО (годовой задаче). В ходе изложения
теории педагоги приходят к общему мнению.
Задачи семинара:
- повысить теоретическую компетентность педагогов, совершенствовать их
профессиональное мастерство;
- способствовать развитию профессионально-личностных качеств: учить
анализировать и оценивать свое мнение, умения, развитие коммуникативных
навыков, умения работать в команде и др.
Виды семинаров: теоретический, проблемный, семинар-практикум, семинар-брифинг,
практикум.
Теоретический семинар предусматривает рассмотрение вопросов теории воспитания
и обучения дошкольников. Актуальными являются семинары, включающие вопросы
психологии дошкольников, гуманизации образовательного процесса.
Основой теоретического семинара являются:
Развернутое собеседование по вопросам. Каждый вопрос плана обсуждается на основе
выступлений, которые заранее готовятся педагогами. Выступающие педагоги могут
пользоваться своими записями, однако нежелательно длительное чтение докладов.
Важным этапом теоретического семинара является обсуждение рефератов. После
рефератов можно организовать обсуждение по вопросам, подготовить оппонентов.
При использовании этой формы семинара руководителю необходимо помнить:
Заранее запланированные и специально подготовленные выступления дают
возможность глубоко раскрыть тему; докладчики, используя различные источники,
сообщают много интересной информации, сами занятия проходят оживленно. Педагоги,
которые готовят выступления, учатся самостоятельно работать, отбирать наиболее
ценную информацию, выделять главное. Однако, бывают ситуации, что желающих
выступить с дополнениями может и не быть, или запланированная дискуссия не
развертывается. Тогда руководителю необходимо вместе с докладчиками назначить
содокладчиков, или чтение докладов сочетать с собеседованием по отдельным вопросам.
Можно специально планировать диспут, который отличается от дискуссии тем, что она
заранее не планируется, а может возникнуть стихийно. Участие в диспуте побуждает
активно использовать знания, оперировать ими. В итоге повышается качество знаний, на
их основе формируются правильные суждения и убеждения. Каждый педагог
сталкивается с необходимостью определить свое отношение к предмету дискуссии,
привести веские доводы в защиту своей точки зрения. В такой ситуации каждый педагог
внимательно слушает выступления своих коллег, критически воспринимает их,
продумывает противоречия. В процессе диспута не рекомендуется излишнее
вмешательство руководителя, однако он не должен занимать позицию стороннего
наблюдателя. Важно направлять дискуссию в нужное русло, не дать уклониться от
проблемы, которая обсуждается, сконцентрировать внимание на основном, в одном случае
– «приглушить страсти», в другом, наоборот, - «подлить масла в огонь».
Семинар-практикум включает в себя теоретическую и практическую части. Это
широко используемая форма работы в дошкольной организации. Выбор темы семинара-
практикума зависит от профессионального уровня педагогов, от годовых задач
дошкольной организации. Обычно в семинар-практикум включаются консультации по
теме семинара, работа с текстами консультаций или методических рекомендаций,
нормативно-правовых документов, программой и др. В практической части семинара-
99
практикума используются разнообразные активные методы, направленные на освоение
практических умений и навыков: моделирование, самоанализ и самооценка с
использованием оценочных шкал, разработка фрагментов планов, конспектов, сценариев,
анализ педагогических ситуаций, материалов, упражнение в использовании каких-либо
методов, приемов (рисования, лепки) и т.д. Практические задания педагоги могут
выполнять индивидуально, в парах, в малых группах и коллективно.
К семинару-практикуму могут оформляться выставки: научно-методической
литературы; игр, пособий; материалов из опыта работы педагогов и др.
Семинар-брифинг – это разновидность теоретического семинара. Он позволяет
максимально активизировать педагогов, как в процессе подготовки, так и на самом
занятии. Педагоги заранее не знают, на какой вопрос они будут отвечать, поэтому все
готовят все вопросы.
Во время проведения семинара-брифинга работа организуется следующим образом:
педагоги разделяются на подгруппы в соответствии с количеством обсуждаемых
вопросов. При этом количество педагогов в группе может быть разным. Затем идет
обсуждение вопросов в командах. Вначале первая команда раскрывает свой вопрос, при
этом участвует каждый член подгруппы. Поскольку повторы недопустимы, то каждый
вынужден говорить по существу. Затем к обсуждению подключаются другие команды с
уточнениями, дополнениями по первому вопросу (на это заранее дается установка). После
обсуждения первого вопроса переходят ко второму, затем третьему и т.д. В конце
руководитель подводит итоги работы семинара-брифинга.
Примерное содержание семинара-брифинга:
Тема «Современные подходы к организации образовательного процесса с использованием
разнообразных методик и технологий».
План занятия:
1. Вводная беседа, актуализация проблемы.
2. Закрепление, уточнение научных понятий: инновация, методика, технология, метод,
прием.
3. Слушание и обсуждение рефератов:
- Методики и технологии физического воспитания дошкольников.
- Методика и технологии экологического воспитания дошкольников.
4.Самоанализ и самооценка педагогами отношения к инновационной деятельности.
5. Рефлексия «Острова».
6. Подведение итогов работы семинара-брифинга.
Кроме теоретических семинаров в дошкольной организации большим спросом
пользуются и практические. Семинар-практикум проводится для более глубокого и
систематического изучения проблем педагогики, психологии, методики, теоретический
материал подкрепляется примерами из практики, показом отдельных приемов и способов
работы. Иногда такие практические показы называют мастер-классом. В ходе семинара
совершенствуется профессиональное мастерство педагогов в определенном виде
деятельности, развиваются творчество и фантазия.
Практикум предполагает освоение педагогами каких-либо практических навыков,
необходимых им в профессиональной деятельности. Если необходимо, заместитель
заведующего или кто-либо из педагогов, хорошо владеющий проблемой, обучает своих
коллег, показывает и объясняет приемы работы, а затем педагоги сами изготавливают,
упражняются в приобретении необходимых навыков.
Примерная тематика практикумов:
Изготовление различных видов театров для дошкольников.
Нетрадиционные техники изображения в изобразительной деятельности
дошкольников.
Изготовление нетрадиционного физкультурного оборудования для детей.
Обучение детей основным движениям.
100
Обучение детей рисованию животных и фигуры человека.
Обучение дошкольников дизайну и др.
Разрабатывается план проведения семинара
Пример: №
п/п
Тема и цель
семинара
Дата проведения,
количество занятий
Литература Практическая
деятельность
Ответст
венный
1 «Нормативно-
правовая
документация
в ДО»
Цель:
закрепление
знаний
педагогов о
нормативно-
правовой
документации,
регулирующей
деятельность
организации и
педагогов
Сентябрь -
6 занятий
Конституция
РК
Закон «Об
образовании»
Конвенция и
Декларация о
правах
ребенка.
1. Проведение
родительских собраний
с целью ознакомления
родителей с правами
ребенка
2. Оформление
информационных
стендов для родителей.
Воспитат
ели
Мето-
дист
Семинары по длительности бывают длительными и краткосрочными. Длительный: 12
часов.
Продолжительность семинара может быть разной, но не более 28 часов в учебном
году в период с октября по апрель, т.к. в сентябре, мае проводится мониторинг,
воспитатели оформляют индивидуальные карты компетентностного развития
воспитанников. Семинар может быть краткосрочным 4-6 часов, длительным -18-20 часов.
Занятия семинара проводятся два раза в месяц, продолжительность занятия 2 часа
(академических), 1.5 часа астрономических. В начале года методист разрабатывает
конкретный план работы семинара.
Учебно-тематический план семинара
Тема: «Уголок природы в экологическом воспитании дошкольников»
Цель: на основе теоретического анализа представить систему условий, применение
различных методик создания живого уголка.
Задачи: - изучить и проанализировать психолого-педагогическую и методическую
литературу по проблеме;
-организовать опытную проверку полученных данных и апробировать их на практике. № Содержание Всего
часов
Лекции Практиче
ские
Ответствен
ный
1. I. Актуальность проблемы экологического
воспитания дошкольников
1.1 Сущность, цели и задачи, развития
экологической культуры ребенка
1.2 Формы, методы ознакомления детей с
природой
1.3 Личностно-ориентированный подход в
экологическом воспитании дошкольников
4 4
2. 1.4 Создание уголка природы в ДО
1.5 Экологическая тропа – как одна из форм
воспитания
2 2
3 2.1 Обобщение передового педагогического
опыта
2 2
4 2.2 Создание зоны природы в дошкольной
организации
2 2
5 Итоговое занятие. 2 2
101
Итого 12 6 6
В соответствии с номенклатурой дел, каждое занятие семинара оформляется в
журнале семинаров по ниже приведенной схеме, предварительно перед занятиями
семинара предлагаются специальные задания воспитателям, выполнение которых
позволит каждому активно участвовать в работе семинара. Подготовка к семинару
сопряжена с чтением дополнительной литературы, изучением первоисточников.
Воспитатели учатся критически оценивать прочитанное, выбирать нужные для себя
сведения. Они должны понять сущность изучаемого материала, чтобы усвоить и
использовать его в своей практической деятельности. Материалы лекций, практических
заданий по каждому семинару оформляются, подшиваются и хранятся в методическом
кабинете.
Важно, чтобы решения теоретических семинаров и семинаров-практикумов
оформлялись в виде конкретных и реально выполнимых рекомендаций, а их реализация
находилась под контролем методиста и заведующей ДО.
Программа семинара
Тема: «Уголок природы в экологическом воспитании дошкольников».
Дата Содержание Литература Домашнее задание
1 занятие
Лекция 2 час
I. Актуальность
проблемы
экологического
воспитания
дошкольников
1.1 Сущность, цели и
задачи развития
экологической культуры
ребенка
1.2 Формы, методы
ознакомления детей с
природой
1. Веретенникова С.А.
Ознакомление
дошкольников с
природой. П-1965.
2. Веретенникова С.А.
Ознакомление
дошкольников с
природой. Изд. 2-е П-
1973.
3. Виноградова Н.Ф.
Умственное воспитание
детей в процессе
ознакомления с природой.
П-1978.
4. Виноградова Н.Ф.,
Куликова Т.А. Дети,
взрослые и мир вокруг. П-
1993
5. Дошкольное
воспитание 7/1993.
6. Дошкольное
воспитание, 11/1995.
Изучить литературу.
2 занятие
Лекция 2 час
Личностно-
ориентированный
подход в экологическом
воспитании
дошкольников
7. Мазурина А.Ф.
Наблюдения и труд детей
в природе. Изд.3-е. П-
1976.
8. Макаровская М.М.
Уголок природы в
детском саду. П-1989.
9. Николаева С.Н.
Методика экологического
воспитания
дошкольников.
Издат.центр «Академия»
1999.
Изучить литературу.
3 занятие Создание уголка 10. Николаева С.Н. Как
102
лекция 2 час природы в ДО
Экологическая тропа –
как одна из форм
воспитания
приобщать ребенка к
природе. Метод. матер.
для работы с родителями
в дошкольных
учреждениях. П-1993.
11. Николаева С.Н. Юный
эколог. Изд. «Мозаика
синтез».
4 занятие
практическое
2 час
Обобщение передового
педагогического опыта.
12.Саморукова С.А.
Ознакомление
дошкольников с
природой. Изд-е 2-е П-
1973.
13. Шишкина В.А.
Прогулки в природу. П-
2002.
14. Шиленок Т. «Помощь
педагогу в работе по
экологическому
воспитанию
дошкольников».
Дошкольное воспитание,
7-8/1992.
Изучить литературу.
5 занятие
Практическое
2 час
Создание зоны природы
в дошкольном
учреждении
15. Азбука
экологического
воспитания. Дошкольное
воспитание, 5/1995.
Подготовить
презентацию уголка
природы в своей
группе.
6 занятие
Практическое
2 час
Итоговое занятие.
Семинар-практикум.
Рекомендации
1. Использовать материалы семинара в учебно-воспитательном процессе.
2. Создать условия для проведения наблюдений за объектами живой и неживой природы.
3. Использовать экологическую тропу, как средство экологического воспитания.
4. Вовлекать родителей в совместную деятельность по воспитанию экологического
самосознания.
Программа семинара
«Право ребенка на защиту от всех форм жестокого обращения»
Дата
проведения
занятия
Содержание Литература Домашнее задание
1 занятие Всемирная
декларация об
обеспечении
выживания,
защиты, развития
детей
Лекция 2 час
Усачев А. Приключения
маленького человека: Всеобщая
декларация прав человека в
пересказе для детей и взрослых.
Повесть-сказка 1997, 95с.
Будякова Т. О праве ребенка на
честь и достоинство. Дошкольное
воспитание 2004г. №3 с. 19-20
Бутусова С. Собрание на тему
«Родителям о правах ребенка».
Дошкольное воспитание 2003г. №9
с. 56-57.
Законспектировать
материал по
Конвенции о правах
ребенка.
103
Все - на защиту детства! Пока не
поздно. 2009 №16 с. 2
Забота о детях -сиротах и детях –
инвалидах.
Рыбаков В. Воздух сиротства //
Семья и школа 2005г. № 11 с 22.
2 занятие Мастер-класс
«Право ребенка на
имя» 2 час
Конвенция о правах ребенка. Изучить Конвенцию
о правах ребенка.
3 занятие Мастер-класс
«Наши права» 2
час
Конвенция о правах ребенка. Изучить Конвенцию
о правах ребенка.
4 занятие Деловая игра «Мы
знаем права
ребенка»
Составить план
работы с
родителями.
Рекомендации:
1. Использовать материалы семинара в учебно-воспитательной работе с детьми и
родителями.
2. В процессе игр - занятий напоминать детям об их правах и обязанностях. Помогать
ребёнку использовать свои возможности в направлении прогрессивного саморазвития.
3. В ОУД по возможности включать материалы семинара.
4. Изучать различные игровые технологии и использовать их в работе с детьми.
Материалы семинара
Занятие № 1. Лекция 2 час. Всемирная декларация об обеспечении выживания,
защиты, развития детей.
Изменения в экономике нашей страны повлекли за собой изменения и в обществе.
Институт семьи и права становится все менее популярен. Растет число неполных
семей. Снижается воспитательный потенциал семей. Наблюдается тенденция к
увеличению числа детей – сирот и детей, оставшихся без попечения родителей. Растет
число безнадзорных детей, детей улиц, «социальных сирот» -то есть сирот при живых
родителях.
Кроме того, сейчас активно обсуждается проблема домашнего насилия. Приводятся
страшные факты жестокого обращения с детьми. Родители нередко используют методы
физического воздействия и психологического давления.
В чем же причины нарушения прав ребенка? Не в отсутствии или недостаточности
законов, а в недостаточном использовании правовой базы, правоприменения.
Сегодняшние дети – будущее нашей страны. Несомненно одно: благополучие
граждан Казахстана возможно только в цивилизованном правовом государстве. Понимая,
что дети самое дорогое, что есть в любом обществе, вне зависимости от политического
строя и религиозного вероисповедания, взрослые стоят перед решением важнейшей
проблемы: как защитить права ребенка, сохранив тем самым генофонд нации? В каждом
возрастном периоде онтогенеза ребенку необходимо предоставить полный объем
материальных и иных благ, которые требуются для жизни и развития.
Проблема охраны детства условно рассматривается в двух направлениях:
Социально-правовое включает законодательное обеспечение охраны прав ребенка,
создание системы социальных, образовательных, культурных и других детских
учреждений.
Психолого-педагогическое предполагает создание благоприятных условий:
соответствующей атмосферы, стиля жизни, общения в семье и в образовательном
учреждении.
104
Не одно поколение специалистов ставило перед собой вопрос: с какого
возраста надо начинать знакомить ребенка с правами человека? По рекомендации
ЮНЕСКО (1974 г.) эту работу предлагается начинать еще в дошкольном возрасте.
На протяжении прошедшего столетия были приняты важные документы, призванные
обеспечить защиту прав ребенка во всем мире:
1924г. – в рамках лиги Нации принята Женевская декларация прав ребенка.
1948г. – Генеральная Ассамблея ООН приняла Декларацию прав человека, которая
провозгласила, что дети имеют особое право на защиту и помощь.
1959г. – Декларация прав ребенка.
1989г. – Конвенция о правах ребенка.
1990г – Всемирная декларация об обеспечении выживания, защиты и развития детей.
В 1990г. в нашей стране в рамках Конвенции прав ребенка ребенок стал
рассматриваться не только как объект, требующий социальной защиты, но и как субъект
права, которому представлен весь спектр прав человека.
Конвенция прав ребенка – правовой документ высокого международного стандарта и
большого педагогического значения. Она провозглашает ребенка полноценной и
полноправной личностью, самостоятельным субъектом права и призывает строить
взаимоотношения между ребенком и взрослым на нравственно – правовых нормах, в
основе которых лежит подлинный гуманизм и бережное отношение к личности ребенка,
его мнениям и взглядам.
Реализация прав ребенка включает:
- защиту ребенка от всех форм жестокого обращения;
- права на охрану здоровья;
- защиту его прав на образование;
- права на игру;
- права на сохранение своей индивидуальности.
Согласно требованиям Конвенции и нормативно- правовым документам РК ребенок
имеет право на защиту от всех форм физического и психического насилия, оскорбления
или злоупотребления. В «Комментариях к Закону «Об образовании» четко указано, что к
формам психического насилия относятся угрозы, преднамеренная изоляция, предъявление
чрезмерных требований, не соответствующих возрасту и возможностям ребенка,
систематическая и необоснованная критика. Американский исследователь Н. Полански
доказал, что развитие и благополучие ребенка подвергается опасности не только тогда,
когда ребенок плохо питается и одевается, не имеет жилья, находится без внимания и
присмотра, но и когда не удовлетворяется его естественная потребность быть любимым.
Конвенция о правах ребенка определяет, что «каждый ребенок имеет неотъемлемое право
на жизнь, а государство и взрослые должны обеспечить «право ребенка на уровень жизни,
необходимый для физического, умственного, духовного, нравственного и социального
развития».
Статьи 28-29 Конвенции определяют право ребенка на образование как возможность
посещать образовательное учреждение, призванное обеспечить подготовку ребенка к
сознательной жизни в свободном обществе. Все программы дошкольного образования
направлены на обеспечение в ДО прав ребенка. В выборе программы педагогические
коллективы руководствуются уровнем развития ребенка, своими педагогическими
идеями, концептуальными положениями. Защищать права ребенка призвано
инструктивно-методическое письмо МОН РК «О гигиенических требованиях к
максимальной нагрузке на детей дошкольного возраста в организационных формах
обучения» от 28.08. 2012г., в котором четко указываются нормы реализации программ
воспитания и обучения детей в условиях ДО.
Специальные исследования, проведенные в нашей стране и за рубежом, позволили
установить, что для развития личности ребенка – дошкольника и появления у него
важнейших психических новообразований возраста (это целенаправленная деятельность,
105
произвольность, воображение) особое место принадлежит игре. Игра позволяет
моделировать человеческую деятельность, межличностные отношения и, впоследствии,
полноценно развивать личность ребенка.
«Государства – участники Конвенции обязуются уважать права ребенка на сохранение
его индивидуальности». Взрослые призваны не только понимать личность ребенка, но и
помогать сохранить и развивать этот великий дар природы.
Итак, обеспечение прав ребенка требует комплексного взаимодействия как
представителей ДО, так и родителей воспитанника. Очень важно четко организовать
деятельность всех структурных подразделений. Главное в этой работе не эпизодичность, а
система и последовательность. Организатором всей деятельности является заведующий
дошкольным образовательным учреждением. Именно он координирует работу,
осуществляет контроль за соблюдением прав детей. Педагог же – это главное
действующее лицо всей работы. От его личной позиции, культуры и понимания вопроса
зависит соблюдение прав ребенка в образовательном учреждении, а во многом и в семье
В целом, первостепенным является необходимость понимания проблемы и отношение
к данному вопросу как членов педагогического коллектива, так и родителей.
Ребенок приходит в этот мир беспомощным и беззащитным. Его жизнь, здоровье,
будущее целиком зависят от мира на Земле, от родителей, от действий других взрослых
людей. Ребенок верит в их любовь и доброе отношение и очень надеется на их защиту.
Человечество не осталось равнодушным к проблемам детей, и в 1989 г.
Генеральной Ассамблеей ООН была принята Конвенция о правах ребенка. Не получая
квалифицированной педагогической помощи, родители в воспитании детей
руководствуются воспоминаниями о собственном детстве и пользуются стихийными
источниками информации - советами друзей, соседей, других родителей. Поэтому они не
в состоянии справиться со многими трудностями, связанными с поведением ребенка.
У большинства родителей вызывают отчаяние те или иные отрицательные
проявления в поведении ребенка. При этом, не зная, как вести себя в трудных ситуациях,
родители используют телесные наказания, угрожают детям, запугивают их и проявляют
чрезмерную строгость. Лишь незначительная часть родителей испытывают раскаяние,
большинство же не придают значения переживаниям детей, не стремятся установить
причину переживаний, считая их беспредметными и немотивированными. Многие
родители не понимают, что дети постоянно нуждаются в защите и любви с их стороны,
что уверенность в себе и своих возможностях, ценностные ориентиры и мировоззрение у
детей формируются, прежде всего, в семье.
Подобная ситуация очень опасна как для здоровья ребенка, так и для развития его
личности. Установлено, что у всех подростков, больных неврастенией, основной
причиной развития заболеваний явились нарушения внутрисемейных отношений в период
дошкольного детства. Недаром врачи-психиатры считают, что чаще всего их пациентами
становятся люди, пережившие в детстве хронический недостаток любви. Специалисты
отмечают, что мы недооцениваем роль детских переживаний не только на этапе
формирования личности, но и в жизни взрослого человека.
Результаты анкетирования родителей показали недостаточные знания родителей о
правах ребенка, затруднения в выборе средств. Из 120 человек опрошенных 38% не знают
правовых документов, в которых установлены права ребенка, 38% затрудняются в
формулировке прав, имеющихся у ребенка. Практически все родители применяют
наказания к своему ребенку, как они считают - в целях воспитания.
Жестокое обращение с ребенком вследствие изменения детской психики не может не
повлиять на всю его дальнейшую жизнь: он иначе воспринимает окружающую
действительность, иначе думает, иначе ведет себя.
Семейный кодекс Республики Казахстан предусматривает, что родители не вправе
причинять вред физическому и психическому здоровью детей, их нравственному
развитию. Способы воспитания должны исключать пренебрежительное, жестокое, грубое,
106
унижающее человеческое достоинство обращение с детьми, их оскорбление или
эксплуатацию.
Чрезвычайно важно, чтобы дети росли в атмосфере уважения и не страдали от
различных негативных последствий, ведь в слабых руках малыша наше будущее. Сейчас
на защиту прав и достоинств маленького ребенка могут встать дошкольные
образовательные учреждения.
Для того, чтобы педагоги дошкольных образовательных учреждений могли в своей
работе с детьми и родителями реализовать идеи Конвенции о правах ребенка в полной
мере, потребовалось проведение специального исследования во многих странах мира,
которое осуществлялось на средства и при участии UNICEF (ЮНИСЕФ) - Детского фонда
Организации Объединенных Наций.
В законе РК «Об образовании», семейном кодексе РК определены обязанности
родителей, педагогов, образовательного учреждения в вопросах образования и
воспитания. Они являются равноправными участниками образовательного процесса,
следовательно, их педагогическое воздействие должно быть согласованным и
совместным.
На основе анализа имеющейся современной педагогической литературы, программ
можно отметить, что содержание правового воспитания детей старшего дошкольного
возраста достаточно разработано, имеется такая методическая литература, как: «Беседы об
ответственности и правах ребенка», «Ознакомление старших дошкольников с конвенцией
о правах ребенка», «Беседы о правах ребенка», «Знакомим дошкольника с конвенцией о
правах ребенка» и другие. Но недостаточно разработаны рекомендации для воспитателя,
формы и содержание работы с родителями старших дошкольников, работа по правовому
воспитанию детей, отсутствуют рекомендации воспитателям для проведения такой
работы.
Таким образом, существует противоречие между регламентированной
международными и Казахстанскими законодательными актами необходимостью
совместной работы воспитателя и родителей по реализации прав ребенка и отсутствием
разработанных методических рекомендаций по реализации прав ребенка на защиту и
помощь в семье.
Проблема: определить комплекс мероприятий, (с рекомендациями по
взаимодействию с родителями) направленных на реализацию права ребенка, на защиту и
помощь.
С раннего детства в малышах нужно воспитывать чувство уверенности в себе и
социальной терпимости, самоуважение и уважение других. На доступном уровне дети
приобретают навыки того, как выражать себя, общаться между собой и заботиться об
окружающих. Многие родители испытывают серьезные трудности в воспитании детей. Их
беспокоят непослушание, конфликтность, неуравновешенность, агрессивность детей-
дошкольников.
Жестокое обращение с детьми влияет на их дальнейшую жизнь, меняет психику,
они иначе воспринимают окружающую действительность, иначе думают, иначе ведут
себя. Жизнь, здоровье, будущее ребенка зависит от родителей и от взрослых, его
окружающих, от мира на земле, от экологического состояния планеты.
Если раньше система общественного воспитания снимала с семьи ответственность
за воспитание ребенка на детский сад, то в настоящее время согласно Семейному кодексу
РК оговариваются права и обязанности родителей по воспитанию и образованию детей.
Защита прав и интересов детей возлагается на родителей, поэтому первой и основной
задачей родителей является создание у ребенка уверенности в том, что его любят, о нем
заботятся!
Моя задача как педагога состоит в том, чтобы не оставаться равнодушной и
организовать защиту прав и достоинств маленького ребенка, обеспечить в процессе
общения ребенка с родителями
107
- чувство психологической защищенности;
- доверие миру;
- эмоциональное благополучие;
- формирование личностной культуры;
- развитие индивидуальности.
Для этого нужна систематическая и целенаправленная работа с детьми, с
родителями. Формы и методы работы по охране прав ребенка: занятия, дискуссии,
анкетирование для родителей, дидактические игры и упражнения, чтение художественной
литературы (стихотворения, пословицы, поговорки).
Для будущего Казахстана чрезвычайно важно, чтобы дети росли в атмосфере
уважения и не страдали от негативных ситуаций.
План работы с родителями по правовому воспитанию
Дата Форма работы Тема
Октябрь Дискуссия "Защитим наших детей от..."
Февраль Консультация
"Переживания детьми дошкольного
возраста физического наказания"
Март Родительское собрание "Защита прав и достоинств маленького
ребенка"
Апрель Оформление памятки
"Советы родителям"
"Семь правил взрослых"
Организационно-просветительская работа с родителями
Содержание работы Сроки проведения
1. Подготовка нормативно-правовых документов по
проблеме охраны прав детей
Сентябрь
2. Организация информационного стенда в каждой группе
детского сада «Правам ребёнка посвящается»
Октябрь
3. Анкетирование:
-Хорошие ли Вы родители?
- «Какие наказания Вы применяете по отношению к своему
ребёнку?»
- «Охрана прав и достоинств ребёнка»
Октябрь. Апрель.
4. Организация в детском саду:
- в библиотеке
В течение года
5. Индивидуальная работа с семьёй В течение года
6. Комплексный мониторинг по проблеме жестокого
обращения с детьми
март
7. Творческая гостиная педагогов и родителей «Как любить
ребёнка»
Декабрь
8. Групповая дискуссия «Наказывая, подумай: зачем?» Январь
9. Оформление рекомендаций по изучаемой проблеме.
10. Родительское собрание, знакомство родителей с
положением «Конвенции о правах ребёнка», «Семейным
кодексом РК».
Сентябрь
11. Родительское собрание
«Нарушение прав ребенка в нормальных семьях»
Февраль
108
Систематическое разностороннее педагогическое просвещение родителей
предусматривает ознакомление их как с основами теоретических знаний, так и с
практикой работы с детьми по правовому воспитанию.
Содержание работы с родителями должно охватывать широкий круг
вопросов, освещать все стороны правового воспитания ребенка.
Необходимо подготовить для родителей письменную консультацию об их
конституционных правах и обязанностях, поместить ее в родительский уголок.
Предложить для родителей почтовый ящик "Ваш вопрос - наш ответ", где родители
смогут задать вопросы конфиденциального характера и получать ответ педагога,
руководителя, специалистов, родительского комитета, психолога или врача. А также
можно провести презентацию детской литературы по правовому воспитанию, рассказать о
том, как можно доступно объяснить детям их права и обязанности.
Постепенно родители станут полноправными участниками образовательного
процесса. Родители будут принимать активное участие в создании предметно-
развивающей среды.
Интересна и плодотворна такая форма работы, как семейный клуб. В клубе педагоги,
дети и родители выступают как равноправные участники, как субъекты совместной
деятельности. Именно совместная деятельность детей и взрослых обеспечивает развитие
личности ребенка.
Таким образом,
• вся выше перечисленная работа поможет вам установить доверительные отношения с
семьями детей, что даст достоверную информацию об эмоциональном благополучии
ребенка в семье;
• поможет оказать помощь родителям в повышении правовой компетентности,
заинтересовать их данной темой;
• родители станут полноправными участниками образовательного процесса, что позволит
выработать единые требования к воспитанию детей в семье и детском саду;
• взаимодействие родителей с детьми все больше приобретает личностно-
ориентированный характер;
• дети будут комфортно чувствовать себя дома и в детском саду.
За время исследовательской работы было проведено анкетирование родителей по
знанию правовых документов и защите прав ребенка, размещена стендовая информация в
родительском уголке и проведены беседы, составлен план работы по правовому
просвещению родителей в соответствии с перспективным планированием работы
воспитателя со старшими дошкольниками.
Подводя итоги, можно отметить, что к началу 21 века в мире сложилась система
защиты прав детей на международном уровне, подкрепленная соответствующими
правовыми документами. Что касается Казахстана, то основной задачей государства
является практическое обеспечение принципов Конвенции о правах детей, выполнение
рекомендаций ООН.
Список используемой литературы:
Усачев А. Приключения маленького человека: Всеобщая декларация прав человека в
пересказе для детей и взрослых. Повесть-сказка 1997, 95с.
Будякова Т. О праве ребенка на честь и достоинство. Дошкольное воспитание 2004г. №3 с.
19-20
Бутусова С. Собрание на тему «Родителям о правах ребенка». Дошкольное воспитание
2003г. №9 с. 56-57.
Забота о детях - сиротах и детях -инвалидах
Рыбаков В. Воздух сиротства // Семья и школа 2005г. № 11 с 22.
Занятие 2. Мастер-класс в предшкольной группе
Тема: «Право ребенка на имя».
109
Программное содержание: познакомить детей с положением:
«Каждый имеет право на имя, закрепленное документом «Свидетельство о рождении»; с
понятием «отчество», с ласковыми формами имен. Вспомнить имена предков, сказочных
героев, современные имена. Воспитывать уважение друг к другу.
Предварительная работа: Чтение сказок, в названиях которых есть старинные сказочные
имена. Разговоры – беседы о прошлом детей. Игры, кроссворды с использованием имен,
изучение пословиц. Рассматривание энциклопедий, альбома о разных странах нашей
планеты.
Ход занятия.
1. Организационный момент.
2. Беседа: Интерес к имени во все времена не случаен.
-Как тебя зовут? С этой фразы начинается знакомство с каждым ребенком, которого
привели в детский сад.
Обычно дети гордятся своим именем и обижаются, если взрослые их путают.
-Дети, как вас называют дома?
Давайте напишем на карточках свои имена. (Дети работают индивидуально)
Игра «Ласковые имена». Дети называют имена в ласковой форме: Алиюша, Арманчик,
Настенька, Ванечка, Олечка.
(за большее количество имен в ласковой форме дети получают фишку)
3.Ребята, а теперь мы отправимся в путешествие, чтобы мир посмотреть и себя показать
(использование мультимедийного оборудования. )
-Что можно увидеть на карте? (Много стран, материки, горы, реки) Правильно. И в
каждой стране свой язык, обычаи, имена.
Вот посмотрите. Германия, Англия, Америка, Россия - это страны.
Ваня, Саша – это русские имена, а вот послушайте, как будут они звучать в:
России – Ваня, Саша.
Грузии – Вано, Сандро.
Германии – Иоган, Алекс.
Америке – Джон, Элекзануре.
Украине – Иван, Сашко.
4. Ребята, сейчас вы маленькие и имена у вас маленькие – Саша, Женя.
Когда вы подрастете, пойдете в школу, ваше имя подрастет вместе с вами и станет
полным: Саша – Александр. Женя – Евгений.
Когда станешь взрослым, как тебя будут величать? - по имени и отчеству. Отчество
дается ребенку по имени отца. (Слушаем ответы детей, за правильный ответ дети
получают фишку.)
5. Фикультминутка.
- А теперь отправимся в сказки. Читаю отрывок из сказки, дети вспоминают имена героев.
- Ребята, когда ребенок рождается, ему дают имя. Имя выбирают долго. Имена дают в
честь кого – то.
День, когда ребенок родился, называют - День рождения.
А день, когда ему дали имя, – именины.
6. Посмотрите, ребята, у меня в руках документ «Свидетельство о рождении». В него
записывают фамилию, имя, отчество ребенка, дату рождения и вписывают самих
родителей. У каждого из вас есть «Свидетельство о рождении».
Вы дома попросите родителей показать этот документ и рассказать, как они его
получили и зачем.
7. Сейчас, ребята, каждый из вас подтвердит свое право на имя -это будет ваш
портрет.
Самостоятельная деятельность детей. (Дети рисуют свои портреты)
Релаксация.
-Какие ласковые имена мы сегодня называли?
110
-Как дается ребенку отчество?
-Что такое «Свидетельство о рождении?»
Кто был активен на занятии (считаем фишки)
Выставка автопортретов.
Занятие 3. Мастер-класс «Наши права»
Тема: Наши права.
Цель: Закрепить знания детей о правах, отражённых в «Конвенции о правах ребенка»
Задачи:
1. Формировать представление о праве ребёнка на жизнь, имя, семью, дом, отдых,
полноценное питание, игру.
2. Развивать способность анализировать, рассуждать, сопоставлять, делать выводы
3. Воспитывать чувство уважения к другим людям
Ход занятия.
Воспитатель читает стихотворение:
По извилистой дорожке
Шли по миру чьи-то ножки.
Вдаль смотря широкими глазами,
Шел малыш знакомиться с правами.
Знать должны и взрослые, и дети
О правах, что защищают всех на свете.
Ребята, сегодня мы будем говорить о том, что является важным для всех людей – о наших
правах. Мы вспомним о том, для чего нужны права. Ведь мы много знаем о наших правах
и никому не позволим их нарушать, и сами не будем нарушать права других людей. Наша
задача хорошо запомнить их, правильно пользоваться своими правами и соблюдать права
других людей.
-А что же такое право? (Высказывания детей.)
Право - это охраняемая, обеспечиваемая государством естественная возможность что-то
делать, осуществлять, иметь.
- Давайте посмотрим, какие же права есть у детей. Показ слайды.
Свидетельство о рождении и удостоверение личности.
Что это за документ? (Первый документ каждого человека. Выдается после рождения.)
- Как вы думаете, о каком праве он напоминает? (О праве на имя, фамилию, отчество.)
Зачем нам нужно имя? (Чтоб нас не перепутали, различали)
Знают, знают все на свете,
Знают взрослые и дети –
Имя каждому дано,
И у каждого одно!
Тогда скажите, какая обязанность, связанная с этим правом, есть у всех?
(Называть друг друга по имени)
Игра «Шляпа знакомств».
- Я буду каждому из вас примерять эту шляпу, а вы должны представиться, назвав свою
фамилию, имя, отчество. (Дети по очереди называют Ф.И.О.)
У вас у всех есть мама, папа, бабушки и дедушки, или другими словами есть семья. Вот
вам и следующее ваше право – Каждый ребенок имеет право иметь семью.
Что вы знаете об этом праве? (У каждого человека должны быть папа, мама)
Я люблю свою семью:
Маму, папу я люблю,
Люблю деда и бабусю,
И щенка, и кошку Мусю!
Все, кого я так люблю,
Имеют право на семью!
111
-Ребята, а ваша обязанность уважать взрослых людей, которые заботятся о вас. В каждой
семье все должны любить и уважать друг друга, взрослые должны заботиться о
маленьких. Все вы живете в квартирах, домах, одним словом у вас есть дом. Вот вам
следующее ваше право – право иметь свой дом.
Пусть у каждого ребенка
Будет светлый, теплый дом!
Детство только раз бывает
У ребят любой страны.
Пусть никто из них не знает
Никакой беды!
- Мы с вами уже говорили о том, что в нашей стране живут люди разных
национальностей. Поэтому есть такое право – право на равенство, то есть каждый имеет
право говорить на своем родном языке, соблюдать свои обычаи и традиции.
Живут в Казахстане разные народы с давних пор,
Одним - тайга по нраву,
Другим- родной простор.
У каждого народа язык свой и наряд.
Один черкеску носит,
Другой надел халат.
Один - рыбак с рожденья,
Другой - оленевод.
Один кумыс готовит,
Другой готовит мёд.
Одним милее осень,
Другим милей весна.
А Родина большая у нас у всех одна.
- Ребята, вы все кушаете, пьете чистую воду, соки, едите разные вкусности. А почему? А
потому что на это у вас тоже есть право – право получать достаточное количество пищи и
чистой еды, и вы им естественно пользуетесь.
- Ребята, расскажите, какие обязанности есть у вас в семье? (Высказывания детей –
убирать за собой игрушки после игры, заправлять постель, помогать маме в уборке дома)
Скажите, а вас не заставляют выполнять тяжелую работу, чтобы вы зарабатывали для всей
семьи деньги? (Ответы детей) Отсюда следует следующее право – дети не должны
работать вместо взрослых, а лишь только помогать им в домашнем труде.
- Вот вы помогли по дому маме, ну и, конечно же, устали. Что вы будете делать дальше?
(Отдыхать) Как вы будете отдыхать? (Играть в игры, смотреть телевизор, купаться,
гулять, спать) О каком праве можно здесь сказать? (Право на отдых)
- Мы хорошо с вами поработали, теперь предлагаю использовать право на отдых –
поиграть в игру «Море волнуется…»
-Ребята, вы скоро все пойдете в школу, потом будете учиться дальше. Потому что у вас
есть право на образование. Где можно получить образование? (В школе, в детском саду, в
училище, в институте) Для чего надо учиться? (Чтоб получить профессию, диплом) Да, вы
правы, учиться нужно для того, чтоб получить профессию, чтоб быть умным и
образованным человеком. В чем заключается ваша обязанность? (Стараться хорошо
учиться.)
Игра «Продолжи пословицу».
- Я начинаю, а вы продолжаете.
1.Век живи - век учись.
2.Учиться всегда - пригодиться.
3.Ученье – свет, а не ученье – тьма.
4. Тяжело в ученье – легко в бою.
112
- Ребята, представьте, вы погуляли и промочили ноги – они у вас очень замерзли. Что
может произойти после этого? (Можно заболеть) Что вы будете делать? (Лечиться) Как
будете лечиться? (Пойдем на прием к врачу) Почему вы к нему пойдете? А потому что у
вас есть право на медицинскую помощь.
Ну а ваша обязанность – стараться бережно относиться к своему здоровью: одеваться по
погоде, заниматься спортом, не курить, не употреблять спиртные напитки, больше есть
овощей и фруктов.
- Ребята, скажите, а вы любите сказки? Как вы думаете, можно ли узнать о правах детей в
сказках? (Конечно, можно) Предлагаю вам известные сказки, попробуем определить эти
права.
(Друг за другом появляются герои, соответствующие иллюстрации сказок)
• Чебурашка (Право на имя)
• Гадкий утенок (Право на семью и питание)
• Золушка (Право на отдых)
• Буратино (Право на образование)
• Три поросенка (Право на дом)
• Айболит (Право на медицинское обслуживание)
- Посмотрите, какие вы все разные, но у вас у всех одинаковые права. Каждый из вас
теперь знает эти права и никогда не будет нарушать прав других людей, не позволит,
чтобы нарушали его права. Когда вы вырастите и будете взрослыми, помните, что все
люди – и маленькие, и большие – имеют права. А в заключение послушайте
стихотворение:
Лишь появится ребенок и дышать начнет едва
У него уже с пеленок веские права!
Он имеет право жить, развиваться и дружить;
Иметь просторный, добрый дом,
Видеть тихий мирный сон.
Врачей помощь получать,
Обучаться, отдыхать,
Быть веселым и здоровым,
Восхищаться чем-то новым,
И любить, и быть любим -
Он на свете не один!
Занятие 4. 2 час Деловая игра для педагогов «Мы знаем права ребёнка»
Все хорошо знают, что каждый человек, будь то взрослый или ребёнок, имеет не только
обязанности, но и права.
Только взрослые могут воспитать активных граждан своей страны, а таковыми люди
становятся, когда у человека сформировано чувство собственного достоинства,
способность сопротивляться жестокости, пошлости, когда он умеет отстаивать свои права.
Каждый педагог должен знать права детей.
Сегодня, чтобы сформировать необходимую систему знаний по защите прав детей, я хочу
предложить Вам деловую игру.
Для того, чтобы начать игру, нужно разделиться на 2 команды (приготовить 2 вида
жетонов, чтобы разделить на команды) В каждой команде выбираем капитана, педагоги
дают названия своей команде в соответствии с тематикой.
Блиц-опрос. (каждая команда должна будет ответить на ряд вопросов)
Капитаны команды по очереди вытягивают жетоны с номером вопроса
Вопрос 1.
Как называется основной документ по правам ребёнка (Конвенция о правах ребенка.)
Вопрос 2.
113
Назовите не менее трех нормативно-правовых документов, в которых находят отражение
основные идеи Конвенции о правах детей.
(Конституция РК, Семейный Кодекс, Закон об Образовании, Гражданский Кодекс)
Вопрос 3.
Когда была принята Конвенция о правах ребёнка?
а) в 1924 году
б) в 1957 году
в) в 1989 году
Вопрос 4.
Ребёнком является каждое человеческое существо:
а) до достижения 16 -летнего возраста
б) до достижения 18- летнего возраста
в) до достижения 14- летнего возраста
Вопрос 5.
С шестилетнего возраста ребёнок вправе:
а) самостоятельно заключать мелкие бытовые сделки
б) изменять имя и фамилию
в) выражать свое мнение при решении вопроса, затрагивающего его интересы
Вопрос 6.
С рождения ребёнок имеет право:
а) на гражданство
б) на равенство
в) на свободу
Вопрос 7.
Ребёнок имеет право посещать образовательное учреждение:
а) с 1,5 лет
б) с 3 лет
в) с 6 лет
Вопрос 8.
Ребёнок имеет право поступать на работу:
а) с 14 лет
б) с 15 лет
в) с 16 лет
Вопрос 9.
Кто несет ответственность за обеспечение условий жизни, необходимых для развития
детей:
а) Органы управления РК
б) Образовательное учреждение
в) родители и другие лица, воспитывающие ребёнка
Вопрос 10.
Назовите фамилию уполномоченного по правам ребёнка РК
Ответ:
1 задание
«О правах человека в поступках литературных героев»
Вопрос 1.
В какой сказке нарушено право на личную неприкосновенность, жизнь и свободу?
(«Серая шейка», «Красная шапочка», «Дюймовочка»)
Вопрос 2.
Героиня какой сказки воспользовалась правом свободного передвижения и выбора места
жительства (Лягушка-путешественница)
Вопрос 3.
114
В какой сказке героиня воспользовалась правом искать и находить в других странах
убежище и защиту от преследований (Дюймовочка)
Вопрос 4.
Какие литературные герои могли бы пожаловаться, что нарушено их право на
неприкосновенность жилища («Три поросёнка», зайка из сказки «Заюшкина избушка»)
Вопрос 5.
В каких сказках подтверждается право работника на справедливое вознаграждение
(«Мороз Иванович», «Сказка о попе и его работнике Балде»)
Вопрос 6.
Какое право нарушила ведьма в сказке «Сестрица Алёнушка и братец Иванушка?»
Ответ: Право на жизнь.
2 задание
Для каждой команды (по очереди) зачитываются различные ситуации, и нужно
определить, какое право было нарушено.
Ситуация 1.
Мальчик по имени Вовочка, так его ласково называют дома, первый раз пришел в детский
сад. Воспитатель представила его ребятам и сказала, что он самый маленький в группе и
поэтому все должны заботиться о нём и помогать ему. Но однажды кто- то из ребят назвал
его малышом, и с тех пор все стали его так называть. Дети даже не помнили его имени.
Звали его малышом или плаксой. Вовочке было очень обидно слышать эти прозвища,
потому что ему нравилось его имя. Какое право было нарушено в этой истории? (Право на
имя)
Ситуация 2
В конце занятия воспитатель подвела итоги и попросила детей рассказать о том, что
нового они узнали на занятии, что было для них наиболее интересным, что запомнилось.
Ребята поднимали руки и отвечали. Когда руку поднял Рома, воспитатель сказала: Я тебя
даже спрашивать не буду, ты всё занятие провертелся, всё прослушал, наверное, ничего и
не знаешь»
(Право на выражение своего мнения)
Ситуация 3
Андрею нравится ходить в детский сад. Больше всего он любит занятия по рисованию,
которые бывают во второй половине дня. Но каждый раз, когда Андрюша начинает
рисовать, за ним приходит мама, и мальчик не успевает закончить рисунок. Ему
приходится оставить рисунок незаконченным и идти одеваться. (Право на образование)
Ситуация 4
Уточка по имени Серая Шейка повредила крыло и поэтому не смогла вместе со всей
семьёй- стаей улететь в тёплые края. Она осталась зимовать на пруду одна. Но когда
наступили холода и мороз всё больше сковывал воду, от прежнего просторного пруда -
дома уточки не осталось и следа, только маленькая прорубь. И бедная Серая Шейка
оказалась беззащитной перед лесными хищниками. (Право иметь жилище, семью.)
3 задание
А сейчас мы узнаем, умеют ли наши команды работать с правовыми документами. Итак,
уважаемые игроки, на ваших столах лежат карточки со статьями Конвенции. Вам нужно
нарисовать плакат к данной статье. Время на работу – 7 минут…
А в заключение нашей игры, я попрошу Вас принять участие в опросе на тему: «Права
детей в обществе». Подпись отвечающего не обязательна. Нужный ответ нужно
подчеркнуть.
Анкетирование.
115
Консультации. Распространенной формой методической работы в ДО являются консультации. Дать
квалифицированную консультацию не просто. Методист, который постоянно следит за
новинками педагогической литературы, работает над повышением своего
теоретического уровня и профессионального мастерства, всегда должен быть готовым
предложить полезный совет. Консультации могут быть индивидуальными, групповыми.
Индивидуально методист может порекомендовать воспитателю прочитать
соответствующую методическую литературу, а затем найти время побеседовать с ним по
возникшему вопросу.
Групповые консультации проводятся для педагогов, нуждающихся в них. Тема
консультаций может быть подсказана результатами анкетирования (карта успешности),
анализа за истекший год, новыми годовыми задачами на текущий год, вопросами
воспитателей.
Диагностическая карта успешности воспитателя
№ Параметры Успешно
решаю
Затрудняюсь,
но могу
решить
Могу
поделить-
ся опытом
Необ
ходи
ма
пом
ощь
1 Планирование работы
1.1 Перспективный план
1.2 Циклограммы
1.3 Планирование по самообразованию
2. Организация деятельности
2.1 Овладение содержанием новых
программ и технологий.
2.2 Использование активных форм
работы с детьми на ОУД
2.3 Использование метода проектов.
2.4 Нетрадиционные методы
изобразительной деятельности.
2.5 Организация детского коллектива
2.6 Использование коммуникационных
технологий
3 Контрольно-диагностическая
функция
3.1 Работа с индикаторами
3.2 Организация и проведение
контрольных ОУД
3.3. Проведение анкетирования,
обработка анкет.
4 Работа с родителями
4.1 Организация и проведение
родительских собраний
4.2 Организация и проведение тренингов,
семинаров-практикумов.
5 Обобщение и использование ППО
5.1 Описание опыта работы
5.2. Внедрение ППО.
Ф.И.О.____________________________________Стаж___________________
Замечания и предложения по методической работе______________________________
Подпись______________________Дата__________________________________
116
Тематика консультаций оформляется в годовом плане:
№ Тема Категория Сроки
проведения
Ответственный
Ф.И.О.
Количество консультаций зависит от потребности коллектива, две консультации по
годовым задачам обязательны, остальные по мере необходимости. Проведение
консультаций регистрируется в журнале консультаций, материалы хранятся в
методическом кабинете.
№ Дата
проведения
Тема консультации Обсуждаемые вопросы Литература
Изучение, обобщение, распространение ППО.
Существуют три основных подхода к трактовке ППО:
1. Образец хорошей работы.
2. Деятельность, в которую воплощены выводы научных исследований или успешное
применение другого опыта, технологии.
3. Новаторство, свои педагогические находки, открытие нового педагогического знания.
Сначала находим опыт и планируем его. Найти его можно в ходе тематической
проверки, при посещении занятий по определенной теме; увидеть опыт можно в ходе
аттестации воспитателей, особенно на первую и высшую квалификационные категории; в
ходе проведения конкурсов и т.д.; запланировать самому педагогу как тему по
самообразованию, актуальную для педагога и для современного образования на данном
этапе работы.
Методы изучения ППО:
- анкетирование, опрос, наблюдение, собеседование;
- посещение занятий, мероприятий, их анализ;
- изучение УМК воспитателя;
- изучение его рабочей документации (планов);
- изучение материалов мониторинга компетентностного развития по образовательным
областям, продуктов детской деятельности (рисунки, поделки из глины, бумаги и др.),
подтверждающих эффективность опыта.
Материалы обобщения ППО.
- статья о своем опыте работы (сборник статей);
- подготовка открытого занятия для слушателей курсов;
- сообщение о своем опыте, методическая выставка педагога, проведение мастер-класса;
- проблемный «круглый стол» по теме опыта или пресс-конференция;
- методический альбом ОУ.
Распространение ППО:
- заседание педсовета;
- творческий отчет;
- различные конкурсы педагогического мастерства (воспитатель года, конкурсы
методических разработок и др.);
- научно-практические конференции;
- публикации в методических журналах;
- мастер-классы;
- семинары.
117
Памятка методисту, изучающему опыт работы педагога
1. Предварительное ознакомление педагога, начинающего изучать опыт
работы, с соответствующей литературой.
2. Сбор информации о профессиональной деятельности воспитателя: встречи и беседы с
воспитателем, беседы с родителями воспитанников, изучение результатов работы
воспитателя, знакомство с материалами профессионального портфолио и др.
3. Посещение ОУД, проводимых воспитателем. Определение научно-методической
основы его работы. Изучение индивидуальных карт развития, сводных таблиц по
образовательной области, с целью определения уровня их знаний.
4. Авторский педагогический продукт (авторский проект, авторская дидактическая
система, система методической работы, методические рекомендации, учебно-
методические пособия, памятки, статьи из опыта работы и др.)
5. Ознакомление с материалами выступлений педагога из опыта работы
на педагогических мероприятиях (научно-практические, практические конференции,
семинары, педагогические чтения).
6. Использование опыта работы педагога коллегами.
7. Привлечение педагога к анализу и описание опыта своей работы.
8. Определение формы обобщения и описания опыта.
Этапы работы педагога над обобщением собственного опыта
по определенной теме
1. Выбор темы, осуществление дифференцированного подхода педагога к своему опыту,
отбор для методической обработки какой-то определенной части опыта, представляющей
наибольший интерес и актуальность.
2. Ознакомление с литературой по избранной теме. Это необходимо для теоретического
осмысления темы и сопоставления своего опыта с отраженным в литературе опытом
других педагогов по данному вопросу.
3. Планирование работы по избранной теме.
4. Сбор и обработка материала. Систематизация ранее накопленных фактов из опыта,
привлечение нового материала для более полного раскрытия вопроса, проверка некоторых
своих положений и выводов, т. е. включение в работу элементов экспериментального
характера.
5. Анализ и обобщение накопленного по теме материала. Выявление в освещаемом опыте
причинно-следственных связей и педагогических закономерностей, извлечение
методических выводов.
6. Соответствующее литературное оформление. Работа над докладом или статьей:
освещение принципиальных положений, исходя из которых педагог подошел к данной
теме; описание, анализ и обобщение своего опыта по данному вопросу; развитие
выдвигаемых методических положений, подтверждающихся данным опытом; изложение
выводов по разработанной теме.
Аттестация. Аттестация всех педагогических работников проводится один раз в пять
лет. (Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 9 ноября 2015 года
№ 632. Об утверждении стандартов государственных услуг по приему документов для
прохождения аттестации на присвоение (подтверждение) квалификационных категорий
педагогическим работникам и приравненным к ним лицам организаций образования,
реализующих программы дошкольного воспитания и обучения, начального, основного
среднего, общего среднего, технического и профессионального, послесреднего
образования, « Правила и условия проведения аттестации гражданских служащих в сфере
образования и науки» приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 27
января 2016 года № 83).
118
В очередную аттестацию не включаются педагоги, проработавшие в ДО менее одного
года, молодые специалисты в период трехлетнего срока работы после окончания высших
и средних специальных учебных заведений.
Самообразование. Самообразование педагога дошкольного учреждения многогранно
и многопланово. Основными направлениями в системе самообразования педагогов
дошкольного учреждения могут быть:
ознакомление с новыми нормативными документами по вопросам
дошкольного воспитания;
изучение учебной и научно-методической литературы;
ознакомление с новыми достижениями педагогики, детской психологии,
анатомии, физиологии;
изучение новых программ и педагогических технологий;
ознакомление с передовой практикой дошкольных учреждений;
повышение общекультурного уровня.
Желательно, чтобы тема самообразования была связана с проблемами, решаемыми в
ДО, с приоритетным направлением его деятельности.
Это позволяет решить две задачи:
Деятельность педагогов процессе самообразования будет способствовать решению задач
ДО;
Педагогам не надо будет распылять свои усилия, решая отдельно задачи ДО и задачи
собственного развития, они сконцентрируются на одной проблеме, и результатом этой
деятельности в дальнейшем смогут воспользоваться все педагоги ДО
Темы подбираются также с учетом индивидуального опыта и профессионального
мастерства воспитателя.
Выбранная тема самообразования должна быть близка и понятна педагогу, только в этом
случае результат будет эффективен и раскроет творческий потенциал воспитателя.
Для молодых специалистов:
- осознание ценностей личностно-ориентированной модели воспитания, обучения и
развития;
- формирование основ педагогического мастерства;
- развитие умений и конструктивных способностей.
Для воспитателей, работающих свыше 5 лет:
овладение способами проектирования воспитательно-образовательного
процесса с целью повышения его эффективности и качества в условиях
вариативного образования;
формирование умения анализировать научно-методическую литературу,
применение полученных знаний на практике, активизация творческих способностей.
Для опытных, творчески-работающих воспитателей:
развитие способностей к перепроектированию собственной деятельности в контексте
тенденций развития психолого-педагогической науки и социального заказа общества;
проявление творческого потенциала педагога;
пропаганда своих достижений;
развитие исследовательской деятельности.
Для педагогов без специального образования:
- овладение методикой работы с детьми;
- адаптация к педагогической деятельности.
- Тематикой самообразования также может быть:
- одна из годовых задач ДО;
- проблема, которая вызывает у педагога затруднение;
- пополнение знаний по уже имеющемуся опыту.
Успешность педагога в профессиональном самообразовании напрямую зависит от
поддержки и помощи методиста. Методическая помощь необходима воспитателю:
119
- в определении темы, целей и задач;
- в планировании работы по самообразованию;
- в ходе реализации плана;
- в изучении и анализе результативности своей работы.
Вопросы самообразования включаются в тематику экспериментальной деятельности.
После определения проблемы, темы самообразования каждым педагогом составляется
план работы. В нем указывается проблема, тема, определяются этапы, содержание работы
на каждом из них. Предполагаемый результат и формы его представления. Длительность
этапов можно варьировать в зависимости от сложности темы, ее освещенности в теории и
практике дошкольного воспитания, опыта самого педагога. Сроки реализации плана
педагог определяет сам, но, как правило, они рассчитываются от аттестации до
аттестации.
Оформление плана работы по самообразованию
Ф.И.О. ________________________ Дата заполнения
Год рождения __________________Образование____________
Стаж работы общий_______ в данном д/с__________________
1.Проблема педколлектива (годовая задача на текущий год).
2.Тема самообразования_____________________________________________
3.Задачи, над которыми будете работать:_______________________________
Планирование работы по самообразованию
Основные вопросы Этапы работы Литература Итог работы
На основе индивидуальных планов составляется общий план работы по
самообразованию педагогов ДО.
Образец.
План работы по самообразованию педагогов ГККП №
№ ФИО
педагога,
должность
Квалифика
ционная
категория
Проблема С какого
времени
работает
над
проблемо
й
Этапы
работы над
проблемой
Имеющи
йся
результат
Планируем
ый
результат
1 ФИО
воспитатель
II КК
Использован
ие
нетрадицион
ных
технологий в
оздоровлении
дошкольнико
в
2014г
I
организацион
ный
Составление
перспективн
ого плана
работы,
участие в
семинаре-
практикуме
2 ФИО
воспитатель
I КК Сказкотерапи
я как
средство
формировани
я
доброжелател
ьных
отношений к
2014 I
организацион
ный
Разработка
профессион
ального
педагогичес
кого
проекта
120
сверстникам
3 ФИО,
воспитатель
II КК Развивающие
игры как
средство
развития
внимания у
детей
дошкольного
возраста
2015 г
II основной
Професси
ональный
педагогич
еский
проект
«Развиваю
щие игры
как
средство
развития
внимания
у детей
дошкольн
ого
возраста»
Участие в
профессион
альных
конкурсах:
«Призвание
-
воспитатель
»
4 ФИО
воспитатель
I КК Развитие
связной речи
детей
дошкольного
возраста
2016 г. III
заключительн
ый
Професси
ональный
педагогич
еский
проект
«Влияние
русских
народных
сказок на
развитие
связной
речи
детей
старшего
дошкольн
ого
возраста»
Обобщение
опыта
работы
5 ФИО,
воспитатель
II КК
Сенсорное
воспитание
дошкольнико
в средствами
дидактически
х игр
2016 г III
заключительн
ый
Каталог
дидактиче
ских игр
по
сенсорике,
тематичес
кий план
работы с
родителям
и
Обобщение
опыта
работы
Результативность этапов работы по самообразованию:
1 этап – организационно – ознакомительный. Включает в себя детальное изучение
ситуации по выбранной проблеме, соответствующей научно-методической литературы,
определение темы самообразования, составление плана работы, подготовка практического
материала. Формы представления результатов работы: консультации, доклады, наглядно –
иллюстративный материал, перспективные планы, конспекты занятий, программы.
2 этап – основной. Предполагает внедрение в работу подготовленного материала.
Форма представления результатов работы: проведение мероприятий по теме
самообразования.
3 этап – заключительный. Предполагает проведение диагностики с целью
отслеживания результатов работы, самоанализ педагогической деятельности.
По окончании каждого этапа проводится рефлексия (самоанализ).
121
Текущее планирование методической работы
Для конкретизации и корректировки мероприятий, предусмотренных годовым
планом, используются месячные планы. Месячный план составляется по разделам из
годового плана.
План работы на январь месяц (образец)
№ Содержание работы 1 неделя
2 неделя
3 неделя
4 неделя
5 неделя
1. Работа с кадрами:
Совещание при
заведующей:
1.Оздоровительная
программа и ее реализация.
2.Обеспечение мер по
пожарной безопасности.
В
течение
месяца
23.01.16
30.01.16
2.
Организационно –
педагогическая работа.
Проведение педсовета №3
Тема: «Итоги работы за
полугодие»
Открытые просмотры:
1.Зимушка-зима – учитель
казахского языка
2.Зимние радости –
воспитатель мл. гр.
3. Зима в городе –
воспитатель ст. гр.
Тематический контроль:
- качество преподавания
казахского языка
-технология обучения по
художественной литературе
В
течение
месяца
09.01.16
13.01.16
16.01.16
27.01.16
3. Массовые мероприятия с
детьми
Кукольный театр
«Заюшкина избушка»
Развлечение «До свиданья,
Елочка»
2.День именинника «День
рождения в зимний день»
10.01.16
14.01.16
31.01.16
4. Работа с родителями,
школой и другими
организациями.
1.Консультации по
запросам родителей.
2.Совместные праздники
дошколят и
первоклассников.
В
течение
месяца
21.01.16
5. Административно-
хозяйственная работа:
1. Текущий ремонт
сантехники;
В
течение
месяца
122
В месячном плане отражены конкретные мероприятия, не только запланированные внутри
ДО, но и организуемые РОО, городским методическим кабинетом.
Образец. Недельный план работы методиста
Направления
деятельности Мероприятия
Поне-
дельник
Втор-
ник Среда
Четве
рг
Пят-
ница
Работа с документами Проверка планов, все
группы
+
Работа с педагогами Консультация
«Экологическое воспитание
дошкольников»
+
Работа с детьми
Диагностическая
работа
Изучение заполнения
индивидуальных карт
развития в старших группах
+ +
Контроль Посещение ОУД по
основам экологии в средней
и 2 младшей группах
+ +
Работа с родителями и
общественностью
Совещания, планерки
Заседания МО,
творческих групп
Посещение занятий,
общественных
мероприятий
Посещение ОУД по
основам экологии в
старших и прешкольных
группах
+ +
Подготовка педагоги-
ческих советов
Научно-
исследовательская и
экспериментальная
деятельность
Оказание методической
помощи по
самообразованию
+
Организация воспитательно-образовательной работы
и контроль за ней
Одним из важнейших путей совершенствования воспитательно-образовательной
работы является знание методистом актуальных психолого-педагогических проблем,
которые выдвигают перед ДО передовая наука и практика.
Основная цель контроля состоит в совершенствовании педагогического процесса во
всех возрастных группах и в оказании каждому воспитателю конкретной помощи.
Контроль станет действенным средством улучшения работы только в том случае, если
методист глубоко проанализирует работу педагогов, покажет ее сильные и слабые
стороны, поможет определить пути преодоления имеющихся недостатков.
Можно определить алгоритм функции контроля: цель контроля – объект контроля –
разработка плана контроля – сбор информации – первичный анализ изученного –
выработка рекомендаций и путей исправления недостатков - проверка исполнения
рекомендаций.
В соответствии с должностными обязанностями работников образования,
утвержденными приказом МОН РК от 13 июля 2009 года № 338, одной из главных
123
должностных обязанностей руководителя детского сада, методиста является
осуществление контроля за качеством образовательного процесса, анализа проблем
учебно-воспитательного процесса.
Для выполнения данных должностных обязанностей необходимо четко
выполнять гностическую и аналитическую функции управления, которые являются
системообразующими функциями и назначение которых - своевременное получение
информации, ее обработка, анализ и оценка всех аспектов функционирования
образовательного процесса.
Одной из причин формализма при проведении контроля в организациях
образования является нарушение принципа научности, когда деятельность исполнителя
анализируется лишь из одного источника (анализ документации, наблюдение).
Принижается роль таких видов деятельности, как посещение и анализ занятий,
мероприятий вне занятий.
Примерное распределение времени администрации детского сада на определенный
вид деятельности в месяц
исполнитель
вид деятельности
Заведующая Методист Врач Медсестра
Посещение и анализ занятий 2 2 1 1
Посещение и анализ
режимных моментов
1 1 1 1
Совещания, семинары,
консультации
1 - - -
Проверка и анализ
документации
1 1 1 1
Индивидуальная беседа с
воспитателями
По мере
необходимости
По мере
необходимос
ти
По мере
необходимос
ти
По мере
необходимос
ти
Беседы с родителями 1 1 1 1
Деловые встречи 2 1
Хозяйственная деятельность 2
Непредусмотренные виды
деятельности
По мере
необходимости
По мере
необходимос
ти
По мере
необходимос
ти
По мере
необходимос
ти
Образец
Карточка оценки деятельности педагогов с детьми
Дата_________________________________________________
Раздел_______________________________________________
Группа_____________________________________________
Воспитатель________________________________________
Цель посещения:_____________________________________
Тема занятия:________________________________________
Цель занятия________________________________________
Запись наблюдения занятия:
124
Эта
пы
Дея
тел
ьн
о
сти
зан
яти
я Показатели и условия
выполнения
образовательных задач и
этапов ОУД
Действ
ия
воспит
ателя
Действи
я детей
Позитивные и
негативные
действия
1 2 3 4 5
Мотивационно-
побудительный
1.Доброжелательный
настрой воспитателя.
2.Кратковременность
этапа.
Организационно -
поисковый
1.Соответствие
выбранных методов и
приемов организации
учебной деятельности.
2. Соответствие
наглядного материала.
3.Соответствие заданий.
4.Стимулирование,
поощрение детей.
5.Оказание поддержки,
помощи.
Рефлексивно -
корригирующий
1.Оценка деятельности
группы, отдельных
детей.
2.Развитие способности
детей к рефлексии.
Выводы:______________________________________________________________________
Предложения:_________________________________________________________________
Ознакомлена_________________
подпись воспитателя
Вывод по ОУД осуществлять в соответствии с целью посещения.
Отметить, как выполняются рекомендации, раннее данные воспитателю. Как воспитатель
владеет детским коллективом, поддерживает интерес, внимание детей в течение всей
ОУД.
Четвертые и пятые графы заполнять текстом, не применять знаки «+», «-».
Контроль функционирования и развития образовательной организации
Внешний контроль Внутренний контроль
Маркетинговое
исследование
микрорайона
Социальная,
образовательная
защита детей, не
посещающих
детский сад.
Социологическо
е исследование
семей
микрорайона
Контроль по
содержанию
Виды контроля
за
образовательны
м процессом
Виды контроля
Тематический Фронтальный Самоконтроль Оперативный Сравнительный
1 2 3 4 5
125
1. Тематический контроль и его виды - проводится по годовым задачам или по
образовательным областям (подобластям). Продолжительность от одного до трех дней.
Итоговый – за квартал, за полугодие, за учебный год по всем возрастным группам, по
годовым задачам.
Персональный – в одной или нескольких группах.
План тематического контроля
Цель:_________________________________________________________
Возрастные группы_____________________________________________
Сроки:________________________________________________________
Ф.И.О. воспитателя__________________________________________________
Образец
Объект
контроля
Отбор содержания
проверки
Методики
проверки
Дни
недели
Возрастные
группы
Компетентност
и детей
Подбор
индикаторов,
детские работы
Наблюдения,
проверочные
упражнения
Понедельн
ик, среда
подготовительн
ые
Компетентност
и воспитателей
Тестирование Посещение
занятий
Понедельн
ик, среда
подготовительн
ые
Планирование Взаимосвязь
образовательных
областей, разделов.
Изучение
циклограммы
перспективного
планирования
Вторник,
пятница
подготовительн
ые
Стандарт
предметно-
развивающей
среды
Дидактический
материал
Индикаторы
оценки
среда подготовительн
ые
Работа с
родителями
Удовлетворенность
содержанием
работы с детьми
анкетирование В теч.
недели
подготовительн
ые
Материалы тематической проверки.
Компетентности детей - прилагается материал диагностики детей по изучаемому вопросу.
Компетентности воспитателей – прилагается итоговый анализ посещенных ОУД по
изучаемому вопросу.
Планирование – дается анализ планирования организованной учебной деятельности,
деятельности в режиме дня по изучаемому вопросу.
Стандарт предметно-развивающей среды – анализируется содержание предметно-
развивающей среды (индикаторы оценки).
Работа с родителями- проводится опрос, интервью, анкетирование по обсуждаемой теме.
На основе полученных данных составляется итоговая информация (справка). На
педагогическом совете заведующая или методист сообщают о результатах изучения,
принимается решение о признании работы или намечаются мероприятия по улучшению
состояния по обсуждаемой проблеме.
2.Фронтальный и его виды проводится в любое время года, продолжительность от 3 дней
до недели.
Предварительный – помогает выявить условия работы в группе, детском саду
(материально-технические, методическое обеспечение, кадровое.)
126
Текущий – дает представление о работе педагога, об уровне
педагогического процесса в целом.
Итоги обсуждаются на педсоветах, планерках, на совещаниях при
заведующей, на заседаниях профсоюзной организации.
Итоговый – за квартал, за полугодие, за учебный год по всем возрастным
группам.
3. Самоконтроль и его виды осуществляется в течение года.
Работа на доверии разрешается педагогам, у которых стабильные из года в год высокие
результаты работы с детьми по всем образовательным областям. Воспитатели,
работающие на доверии, дают итоговые открытые занятия за квартал, полугодие, учебный
год.
Частичный контроль с коррекцией деятельности организуется в группах педагогов, у
которых высокие результаты по отдельным образовательным областям в плановом
порядке.
4. Оперативный и его виды организуются с целью предупреждения негативных
проявлений в работе педагогов и быстром реагировании на недостатки. Перечень
вопросов оперативного контроля:
Соблюдение режима дня и организация работы группы с учетом специфики сезона,
дня недели. Эффективность утренней гимнастики. Проведение закаливания. Оценка
навыков культурного поведения детей и др.
Сформированность этических представлений у старших дошкольников.
Организация подвижных игр. Применение дидактических игр в учебном процессе.
Система работы с детьми в уголке природы. Организация ручного труда и др.
Подготовка и проведение целевых прогулок и экскурсий. Проверка знаний о
растительном и животном мире. Система обучения детей рассказыванию. Оценка уровня
готовности детей подготовительной группы к школе, к обучению грамоте.
Уровень сформированности у детей интереса к изобразительной деятельности.
Анализ навыков детей в рисовании, лепке, аппликации и др.
Планирование и проведение спортивных упражнений. Проверка планов
воспитательно-образовательной работы. Собеседование по темам самообразования.
Подготовка к занятиям.
Перечень вопросов систематического контроля:
1.Вопросы, требующие постоянного контроля:
Выполнение инструкции по охране жизни и здоровья детей.
Учебно-воспитательный процесс. ЗУН детей (компетентность).
Результаты медицинского осмотра.
Организация питания.
Посещаемость.
Выполнение режима дня.
Техника безопасности.
Финансово-хозяйственная деятельность.
2.Вопросы, требующие контроля не реже одного раза в месяц:
Анализ заболеваемости.
Выполнение норм питания.
Выполнение плана по детодням.
Проведение физкультурных досугов.
Выполнение решений педсовета.
Снятие остатков продуктов питания.
Уровень педагогического мастерства и состояние учебно-воспитательного процесса у
аттестуемых воспитателей.
3. Вопросы, требующие контроля не реже одного раза в квартал:
Участие в работе методических объединений.
127
Анализ детской заболеваемости.
Проведение дней здоровья.
Уровень проведения родительских собраний во всех возрастных группах.
Выполнение программы за квартал.
Выполнение воспитателями рекомендаций аттестации самообразования.
Предупредительный в основном применяется по отношению к начинающим воспитателям
или воспитателям, работающим в инновационном режиме. О приходе руководителя
воспитатель предупреждается заранее.
Экспресс-диагностика – анкетирование родителей, тестирование детей,
информативный сбор данных об уровне педагогического мастерства педагогов
(планирование работы с детьми), уровне развития детей (анализ продуктов детской
деятельности).
Выборочный - включает проверку работы отдельных воспитателей (готовность к
проведению ОУД, прогулки, оценка работы воспитателя за день, анализ условий в группе,
анализ воспитанности детей и т.д.)
Одной из форм организации оперативного контроля является проведение в ДО дней
диагностики, регулирования и коррекции (ДКР). Целью ДКР является оперативная
диагностика, выработка мер по регулированию деятельности педагогического коллектива,
перевод на качественно новый уровень организации педагогического процесса.
Тематика ДКР может быть разной, но организация всегда включает:
1. Инструктаж.
2. Составляется общая программа дня.
3. Определяются сроки проведения ДРК и обработка полученных материалов.
4. Готовятся схемы, диаграммы, таблицы, диагностические методики.
5. Результаты ДРК обсуждаются на различных уровнях (педсовет, совещание и т.д.) см.
«Руководство ДОУ: Контрольно-диагностическая функция», К. Ю. Белая М.2004 г.
5. Сравнительный и его виды - проводится с целью сопоставления результатов работы
воспитателей параллельных групп по различным направлениям программы.
Работа воспитателей двух параллельных групп проводится с целью определения общих
подходов в учебно-воспитательной работе с детьми одного возраста.
Работа воспитателей одной группы проводится с целью обеспечения единого
образовательного пространства, определения приоритетных направлений в работе по
образовательным областям.
Взаимоконтроль – анализ и оценка педагогического процесса воспитателем в
любой возрастной группе по решению администрации.
Каталог схем контроля
1.Образовательная область «Здоровье»:
- Охрана жизни и здоровья детей, например:
1.Создание условий в группе для охраны жизни и здоровья детей.
2.Состояние участка.
3.Организация деятельности детей в течение дня.
4.Содержание работы по укреплению здоровья детей.
5. Содержание прогулки.
6.Закаливание детей.
7.Организация питания.
8.Целесообразность использования физкультминуток.
9. ОУД по физической культуре.
2.Образовательная область «Коммуникация»:
- Художественно-речевая деятельность.
- ОУД по разделам образовательной области.
3. Образовательная область «Познание».
- Интеллектуально-познавательная деятельность.
128
-ОУД по разделам образовательной области.
4.Образовательная область «Социум»:
- Игровая деятельность.
- Трудовая деятельность.
- Нравственное воспитание.
ОУД по разделам образовательной области.
5.Образовательная область «Творчество»:
- Музыкальная деятельность.
- Изобразительная деятельность.
-ОУД по разделам образовательной области.
6. Образовательный процесс:
1.Анализ планирования воспитательно-образовательной работы.
2.Оценка среды развития.
3.Оценка эффективности ОУД.
4.Хронометраж ОУД.
5.Воспитание культурно-гигиенических навыков.
6.Организация и проведение ОУД.
7.Психологический анализ ОУД.
Карточки оценки деятельности педагогов с детьми
Н - недопустимый уровень, параметр отсутствует.
К - критический уровень, параметр составляет 50%.
Д - допустимый уровень, параметр составляет 80%.
О – оптимальный уровень, параметр соответствует 100%.
Выполнение инструкции по охране жизни и здоровья детей
Ф.И.О. воспитателя____________________________
Дата________________________________________
Цель изучения:______________________________________________________________
№ Параметры Н К Д О
1, Поведение детей во время режимных моментов
2. Профилактика травматизма
3. Обеспечение безопасности при организации экскурсий:
Помещение детского сада
На участке детского сада
4. Договоренность с родителями относительно лиц,
забирающих ребенка из детского сада.
5. Изоляция ребенка при первых признаках недомогания.
6. Соблюдение правил личной гигиены
- детьми;
- взрослыми.
7. Хранение дез.средств
8. Соблюдение техники безопасности по использованию
- электроприборов;
- ТСО.
9. Санитарное состояние участка:
беседки;
спортивное оборудование;
игрушки;
песочницы.
10. Обеспечение пожарной безопасности
129
11 Соблюдение ПДД
12 Гигиенические требования к одежде, обуви (исправность,
чистота)
13 Соблюдение индивидуальности (шкафчик, расческа,
полотенце)
14 Безопасность при проведении закаливающих процедур
15 Взаимодействие помощника воспитателя с воспитателем
(выполнение режимных моментов, выполнение инструкции
по ТБ)
Выводы:______________________________________________________________________
Предложения:_________________________________________________________________
Ознакомлена:___________________________________
Подпись
Тест для старших дошкольников
по нравственно-патриотическому воспитанию
Ф.И.О. воспитателя____________________________
Дата________________________________________
Цель изучения:________________________________________________________
№ Параметры Н К Д О
1. Знание Государственного Гимна
Республики Казахстан
2. Знание Государственного Герба
Республики Казахстан
3. Знание Государственного Флага
Республики Казахстана
4. Как зовут Президента Республики
Казахстан
5. В честь каких знаменитых людей,
названы наши улицы?
6. Назови героев казахстанцев.
7. Назови имена казахстанских космонавтов
8. Назови праздники нашей страны.
9. В каком городе ты живешь?
10. Как называется наша Республика?
11. Назови свое имя.
12. Назови свой домашний адрес.
13. Назови имя, отчество своих родителей.
14. Кто еще есть в твоей семье?
15. Какие памятники, театры ты знаешь в
нашем городе?
Выводы:______________________________________________________________________
Предложения:_________________________________________________________________
Ознакомлена:___________________________________
Подпись
Анализ планирования учебно-воспитательной работы
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
130
Цель:_________________________________________________________________________
№ Параметры Оценка
Воспроизв
одит
Поним
ает
Приме
няет
1. Выдержана структура плана (сетка занятий,
перспективный план, циклограмма деятельности)
2. Соблюдается взаимосвязь между
образовательными областями, разделами.
3. Соблюдается количество ОУД в соответствии с
возрастом детей, ГОСО
4. Планирование разделов образовательной области
«Здоровье»
5. Планирование разделов образовательной области
«Коммуникация»
6. Планирование разделов образовательной области
«Познание»
7. Планирование разделов образовательной области
«Творчество»
8. Планирование разделов образовательной области
«Социум»
9. Планирование трудовой деятельности.
10. Планирование работы с родителями.
11. Планирование индивидуальной работы по итогам
оценки индикаторов компетентностного
развития.
Выводы:_____________________________________________________________________
Предложения:______________________________________________________________
Ознакомлена:___________________________________
Подпись
Анализ организации питания
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Цель:___________________________________________________________
№ Параметры Недопуст
имый
Критич
еский
Допус
тимый
Оптима
льный
1. Гигиеническая обстановка:
*санитарное состояние;
*проветривание;
*размещение столовой мебели;
*выполнении режима питания;
2. Сервировка стола:
*учет требований сервировки стола и
возраста детей;
*эстетика сервировки;
*деятельность дежурных.
3. Согласованность в работе взрослых и
131
их руководство организацией
питания:
*подготовка детей к приему пищи
*проведение гигиенических процедур
*внешний вид детей, настроение,
общение
*навыки пользования столовыми
приборами(ложка, вилка, нож)
*культура поведения детей во время
еды
*врачебные назначения по
индивидуальному питанию и их
выполнение
4. Общение воспитателя с детьми во
время приема пищи:
*знакомство детей с названием блюда
*внешний вид, поданного блюда
*обучение правилам поведения за
столом
Выводы:______________________________________________________________________
Предложения:_________________________________________________________________
Ознакомлена:___________________________________
Подпись
Анализ оздоровительных мероприятий в режиме дня
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Цель:______________________________________________________________
№ Параметры Недопустим
ый
Критичес
кий
Допустимы
й
Оптимал
ьный
1. Гигиеническая
обстановка:
*санитарное состояние
*проветривание
2. Закаливание:
*солевое закаливание
*водные, воздушные
процедуры
*гимнастика пробуждения
3. Прогулка:
*соответствие одежды
детей температуре
воздуха
*обеспечение
двигательного режима на
прогулке
4. Организованная учебная
деятельность:
*утренняя гимнастика
132
*соблюдение
гигиенических требований
(проветривание, влажная
уборка)
*проведение физминуток
5. Самостоятельная
деятельность вне ОУД:
*гигиенические
требования к игрушкам
Выводы:______________________________________________________________________
Предложения:_______________________________________________________________
Ознакомлена:___________________________________
Подпись
Анализ игровой деятельности
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Цель:_______________________________________________________
№ Параметры Недопуст
имый
Критическ
ий
Допустим
ый
Оптимал
ьный
1. Условия для творческих,
сюжетно-ролевых,
дидактических,
строительных игр.
2. Руководство играми
3. Участие в играх детей
4. Оказание помощи в
развертывании сюжета
5. Социальный опыт детей
6. Уровень индикаторов
компетентностного развития
7. Взаимодействия детей в игре
Выводы:______________________________________________________________________
Предложения:_________________________________________________________________
Ознакомлена:___________________________________
Подпись
Анализ организации деятельности детей на прогулке
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Цель:___________________________________________________________
№ Параметры Недопуст
имый
Критичес
кий
Допустимы
й
Оптимал
ьный
1. Участок и его оборудование
2. Выносной материал
(количество, соответствие
сезону)
133
3. Организация прогулки:
*наблюдение
*подвижные игры (тематика
и содержание)
*самостоятельные игры
*организация трудовых
поручений
4. Методы и приемы
организации детей
5. Эмоционально-
положительный настрой
детей.
6. Оценка общения играющих.
Выводы
Анализ организованной учебной деятельности музыкального руководителя
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Ф.И.О. педагога:__________________________________________________
Цель:____________________________________________________________
№ Параметры Недопустим
ый
Критичес
кий
Допустимы
й
Оптимал
ьный
1. Подготовка к ОУД.
2. Виды деятельности:
*слушание музыки;
*пение;
*музыкально-ритмические
движения;
*игра на детских
музыкальных
инструментах;
*музыкальные игры;
*музыкальное творчество.
3. Соответствие,
современность репертуара
4. Деятельность
музыкального
руководителя:
*выразительное
исполнение музыки,
песни, танца
5. Деятельность детей:
*усвоение индикаторов
компетентностного
развития
6.
Создание гигиенических
требований.
Выводы:
134
Тест – анкета для родителей.
«Детей воспитывают родители, а родителей?»
Уважаемые родители! Просим ответить Вас на несколько вопросов, мы увидим ваши
проблемы по воспитанию дошкольников и постараемся оказать помощь. Заранее Вас
благодарим!
Ответ А - могу, и всегда так поступаю, оценивается в 3 очка;
ответ Б - могу, но не всегда так поступаю, в 2 очка;
ответ В - не могу, в 1 очко.
Вопросы:
Можете ли вы:
1. В любой момент оставить все свои дела и заняться ребенком?
2. Посоветоваться с ребёнком, не взирая на его возраст?
3. Признаться ребёнку в ошибке, совершённой по отношению к нему?
4. Извиниться перед ребёнком в случае своей неправоты?
5. Овладеть собой и сохранить самообладание, даже если поступок ребёнка вывел вас из
себя?
6. Поставить себя на место ребёнка?
7. Поверить хотя бы на минуту, что вы добрая фея (прекрасный принц)?
8. Рассказать ребёнку поучительный случай из детства, представляющий вас в
невыгодном свете?
9. Всегда воздерживаться от употребления слов и выражений, которые могут ранить
ребёнка?
10. Пообещать ребёнку, исполнить его желание за хорошее поведение?
11. Выделить ребёнку один день, когда он может делать что желает и вести себя как хочет,
и ни во что не вмешиваться?
12.Не прореагировать, если ваш ребёнок ударил, грубо толкнул или просто незаслуженно
обидел другого ребёнка?
13. Устоять против детских просьб и слёз, если вы уверены, что это каприз, мимолётная
прихоть?
Если вы набрали от 30 до 39 очков, это значит, что ребёнок – самая большая ценность
в вашей жизни. Вы стремитесь не только понять и узнать его, относитесь к нему с
уважением, придерживаетесь наиболее прогрессивных принципов воспитания и
постоянной линии поведения. Другими словами, вы действуете правильно и можете
надеяться на хорошие результаты.
Сумма от 16 до 30 очков: забота о ребёнке для вас вопрос первостепенной важности.
Вы обладаете способностями воспитателя, но на практике не всегда применяете их
последовательно и целенаправленно. Порой вы чересчур строги, в других случаях –
излишне мягки, кроме того, вы склонны к компромиссам, которые ослабляют
воспитательный эффект. Вам следует задуматься над своим подходом к воспитанию
ребёнка.
Число очков менее 16 говорит о том, что у вас серьёзные проблемы с воспитанием
ребёнка. Вам не достаёт либо знаний, либо желания и стремления сделать ребенка
личностью, а возможно и того, и другого.
Анализ адаптации ребенка к условиям детского сада
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Ф.И.О. педагога:_________________________________________________
Цель:___________________________________________________________
№ Параметры Недопус
тимый
Критич
еский
Допусти
мый
Оптимал
ьный
135
1. Условия для успешной адаптации:
*предварительное знакомство с
группой, воспитателем;
*наличие любимой игрушки;
*постепенный вход в атмосферу
группы (на 2 часа, до обеда, до сна);
*положительное эмоциональное
состояние взрослых.
2. Идет в детский сад радостно
3. Расстается с мамой без слез
4. Вступает в общение со сверстниками
5. Вступает в общение со взрослыми
6. Охотно ест предложенную еду
7. Быстро засыпает
8. Становится агрессивным
9. «Регрессирует» (отказывается от
самообслуживания)
10. Состояние здоровья
Анализ организованной учебной деятельности по ИЗО
Дата:___________________________________________________________ Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Тема занятия:____________________________________________________
Цель:____________________________________________________________
Цель посещения:__________________________________________________
№ Параметры Недопусти
мый
Критичес
кий
Допусти
мый
Оптима
льный
1. Подготовка,предварительная
работа
2. Создание условий:
Расстановка мебели
Наличие образца
Наличие изо средств
3. Деятельность воспитателя:
Объяснение способов работы
Вопросы к детям
Качество показа
Индивидуальный подход
Постановка цели
Анализ детских работ
4. Деятельность детей:
Самостоятельность
Творчество
Качество усвоения и выполнения
технических приемов
Знание цветов и оттенков в
соответствии с возрастом.
5. Результат:
Достижение цели
Творческий подход
136
Аккуратность
Выводы:
Анализ второй половины дня
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Цель посещения:_________________________________________________
№ Параметры Недопусти
мый
Критичес
кий
Допусти
мый
Оптима
льный
1. Игровая деятельность:
Подвижные игры
Дидактические игры
Сюжетно-ролевые игры
Музыкальные игры
Строительные игры
2. Театрализованная деятельность:
Театр кукол
Настольный театр
Теневой театр
Театрализованные игры
3. Самостоятельная игровая
деятельность
4. Индивидуальная работа с детьми
5. Трудовая деятельность:
Труд в уголке природы
Труд на участке
Ремонт книг
Мытье игрушек
Ручной труд
Выводы:
Анализ организованной учебной деятельности
Образовательная область_________________________________________
Раздел программы_______________________________________________
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Тема занятия:____________________________________________________
Цель:
Цель посещения:___________________________________________________
№ Параметры Недопусти
мый
Критичес
кий
Допусти
мый
Оптима
льный
1. Создание условий:
Подготовка раздаточного
материала
Наличие демонстрационного
материала
2. Деятельность воспитателя:
1.Соответствие выбранных
методов и приемов организации
учебной деятельности.
137
2. Соответствие наглядного
материала.
3.Соответствие заданий.
4.Стимулирование, поощрение
детей.
5.Оказание поддержки, помощи.
6.Оценка деятельности группы,
отдельных детей.
7.Развитие способности детей к
рефлексии.
3. Индивидуальная работа с детьми
4. Деятельность детей:
Качество усвоения материала.
Интерес к занятию.
Выводы:
Анализ проведения утренней гимнастики
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Цель посещения:_______________________________________________________
№ Параметры Недопустим
ый
Критичес
кий
Допусти
мый
Оптима
льный
1. Создание условий:
Соблюдение гигиенических
требований.
Подготовка оборудования,
пособий.
Облегченная одежда
2. Деятельность воспитателя:
Подбор общеразвивающих
упражнений
Точность, краткость показа и
объяснений
Темп, дозировка, количество
выполнения.
Время проведения.
3. Индивидуальная работа с
детьми
4. Деятельность детей:
Качество выполнения
упражнений.
Интерес к занятию.
Анализ проведения ОУД по физической культуре
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Цель посещения:__________________________________________________
№ Параметры Недопустим
ый
Критичес
кий
Допусти
мый
Оптима
льный
138
1. Создание условий:
Соблюдение гигиенических
требований.
Подготовка оборудования,
пособий.
Облегченная одежда
2. Деятельность воспитателя:
Подбор общеразвивающих
упражнений
Точность, краткость показа и
объяснений
Темп, дозировка, количество
выполнения.
Время проведения.
Выполнение основных
движений
Техника выполнения
Страховка
3. Моторная плотность
4. Способы повышения
двигательной активности
5. Соответствие подбора игр,
упражнений возрастным
возможностям детей.
6. Индивидуальная работа с
детьми
7. Деятельность детей:
Качество выполнения
упражнений.
Интерес к занятию.
Анализ организации самостоятельной деятельности детей по образовательным
областям
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Цель посещения:____________________________________________________________
№ Параметры Недопустим
ый
Критичес
кий
Допусти
мый
Оптима
льный
1. Создание условий:
Соблюдение гигиенических
требований.
Подготовка оборудования,
пособий:
Область «Творчество»
Область «Социум»
Область «Познание»
Область «Коммуникация»
Область «Здоровье»
2. Деятельность воспитателя:
Руководство самостоятельной
деятельностью детей.
3. Индивидуальная работа с
139
детьми
4. Деятельность детей:
Интерес к ОУД.
Доброжелательный настрой.
Общение со сверстниками.
5. Доступность, безопасность
материала
Анализ организации трудовой деятельности детей
Дата:___________________________________________________________
Группа:_________________________________________________________
Воспитатель:_____________________________________________________
Цель посещения:__________________________________________________
№ Параметры Недопустим
ый
Критиче
ский
Допусти
мый
Оптима
льный
1. Участок и его оборудование
2. Выносной материал
(количество, соответствие
сезону)
3. Трудовой уголок в групповой
комнате:
Оборудование для ухода за
живыми объектами.
Уголок дежурных.
4. Самообслуживание.
5. Поддержание порядка в шкафу
для раздевания.
6. Организация трудовых
поручений
7. Методы и приемы организации
детей
8. Эмоционально-положительный
настрой детей.
Анализ состояния предметно-развивающей среды
ФИО воспитателя______________________________________________________
Группа________________________________________________________________
Дата__________________________________________________________________
Цель:__________________________________________________________________
№ Параметры Недопустим
ый
Критичес
кий
Допусти
мый
Оптима
льный
1. Оснащение учебных центров:
Хорошо освещенное место
Столы и стулья
Наглядные пособия по пяти
образовательным областям.
2. Уголок природы
140
Наличие достаточного
количества растений
Ухоженный внешний вид
растений
Наличие оборудования для
ухода за растениями.
Наличие паспорта растений
3. Книжный центр
Содержание материала возрасту
детей
Грамотный подбор
художественной литературы
Аудио, видео материалы
Иллюстрации по сезонам года.
Портреты писателей
4. Оборудование для
театрализованной деятельности
5. Центр ИЗО
Трафареты
изосредства
Иллюстрации, мелкая
скульптура, портреты
художников
6. Игровые центры
Дидактические (наличие,
разнообразие, оформление,
соответствие возрасту)
Сюжетно-ролевые (наличие,
разнообразие, оформление,
соответствие возрасту)
Двигательно-развивающие
(наличие, разнообразие,
оформление, соответствие
возрасту)
Строительные игры наличие,
разнообразие, оформление,
соответствие возрасту
7. Обстановка в группе с точки
зрения эмоционального,
физического и психического
комфорта
Организация и проведение режимных моментов в первой половине дня
ФИО воспитателя____________________________________________________
Группа______________________________________________________________
Дата__________________________________________________________________
Цель:__________________________________________________________________
№ Параметры
Недопустим
ый
Критичес
кий
Допусти
мый
Оптима
льный
141
1. Утренний прием:
Эмоциональный настрой
воспитателя
Эмоциональный настрой
ребенка
Условия для самостоятельной
игровой деятельности
Общение с родителями
2. Подготовка к завтраку, завтрак
Мытье рук, формирование
культурно-гигиенических
навыков
Ухоженный внешний вид
Сервировка стола
Дежурство
Прием пищи
3. ОУД
Подготовка к ОУД
Продолжительность по
времени.
4. Подготовка к прогулке,
прогулка.
Воспитание самостоятельности
в процессе раздевания,
одевания.
Продолжительность по
времени.
5. Обстановка в группе с точки
зрения эмоционального,
физического и психического
комфорта
Анализ физкультурного занятия в бассейне
Дата: __________
Группа: ____________
Инструктор по физической культуре: _________
№
п/п
ВОПРОСЫ КРИТЕРИИ Срок
повторн
ой
проверк
и
Высок
ий
Средний Низкий
1 Санитарно – гигиенические
условия:
- температура воздуха
- температура воды
2 Целесообразность построения
занятия, содержания каждой его
части, приемов руководства,
навыков, умений и поведения
детей
142
3 Общая длительность занятия и
каждой его части
4 Соответствие подбора игр,
упражнений программным
требованиям и возможностям
детей
5 Включение нового материала в
занятие
6 Способы организации детей при
формировании навыков
выполнения основных видов
движений
7 Сколько раз повторялось
движение каждым ребёнком, как
было организовано обучение
детей (дополнительный показ,
пояснение, индивидуальный
подход)
8 В чём конкретно проявлялась
забота взрослых о насыщенности
занятия (обеспечение пособиями,
организация детей)
9 Какими приёмами поддерживался
интерес к занятию
10 Общий эмоциональный фон на
занятии
11 Правильно ли выбрана игра,
обеспечивала ли она
физиологическую нагрузку для
всех детей
12 Поведение детей в игре,
выполнение правил
13 Применение приёмов релаксации
Выводы:_________________
Рекомендации: __________________
Анализ проведения закаливающих мероприятий
ФИО воспитателя_________________________________________________________
Группа________________________________________________________________
Дата__________________________________________________________________
Цель:__________________________________________________________________
№ Параметры
Недоп
устим
ый
Критическ
ий
Допусти
мый
Оптима
льный
1. Организация закаливающих
мероприятий и гигиенические
требования к ним.
Эмоциональный настрой воспитателя
Эмоциональный настрой ребенка
143
2. Способы закаливания
Солевое закаливание и методика
проведения
Воздушные, водные процедуры и
методика проведения.
Принципы последовательности,
постепенности.
3. Гимнастика пробуждения
Музыкальное сопровождение
Качество выполнения упражнений
Продолжительность по времени.
Эмоциональный настрой ребенка
4. Учет индивидуальности ребенка.
5. Наличие инвентаря.
Отзыв об открытой организованной учебной деятельности
Возрастная группа_________________________________________
Тема: ___________________________________________________
Воспитатель: ___ _________________________________________
Критерии анализа ОУД:
1. Уровень подготовки (четкость поставленных целей, грамотность построения ОУД,
отбор материала) ___________________________________________________________
2. Готовность воспитателя, детей: ________________________________________________
3. Мастерство воспитателя: (изложение материала, организация диалога, самостоятельная
работа детей) _________________________________________________________________
4. Активность детей: интерес к ОУД, полнота охвата ________________________________
5. Педагогическая новизна: оригинальность метод замысла, метод достижения
воспитателя. _________________________________________________________________
Отзывы и рекомендации: _______________________________________________________
Занятие посетили (ФИО присутствующих на занятии): ______________________________
Дата:_____________________________
Анализ ОУД по лепке
Дата_________________________________________________
Группа_______________________________________________
Воспитатель__________________________________________
Тема:________________________________________________
Цель посещения:____________________________________________
____________________________________________________________
№ Вопросы для изучения Да Нет Частично
1 Умеют ли дети использовать различные
материалы в лепке.
2 Владеют ли дети приемами лепки:
скатывание
раскатывание
защипывание
сплющивание
3 Могут ли передать в лепке:
форму
объем
пропорции
144
4 Творчески ли относятся дети к своей
работе (имеются ли элементы фантазии)
5 Испытывают ли интерес к своей работе
6 Соблюдают ли последовательность в
своей работе
7 Дети выполнили задание:
самостоятельно
после вторичного объяснения
не приступают и ждут подсказки,
копируют соседа
8 Умеют ли работать в коллективе, рядом
с группой детей?
Анализ ОУД по аппликации
Дата_________________________________________________
Группа_______________________________________________
Воспитатель__________________________________________
Тема:________________________________________________
Цель посещения:____________________________________________
____________________________________________________________
№ Вопросы для изучения Да Нет Частично
1 Умеют ли дети подбирать для своей
работы нужный материал.
2 Владеют ли различными техническими
навыками:
складывание бумаги пополам
гармошкой
по диагонали
3 Умеют ли пользоваться необходимыми
инструментами
4 Соблюдают ли последовательность в
своей работе
5 Творчески ли относятся дети к своей
работе
6 Испытывают ли интерес к своей работе
7 Дети выполнили задание:
самостоятельно
после вторичного объяснения
не приступают и ждут подсказки,
копируют соседа
8 Умеют ли работать в коллективе, рядом
с группой детей?
Влияние музыки на эстетическое развитие детей
Дата_________________________________________________
Группа_______________________________________________
Музыкальный руководитель_____________________________
Тема:________________________________________________
Цель посещения:________________________________________
Вопросы для изучения да нет частично
145
1.Педагоги создают условия для развития у детей
музыкальных способностей.
1.1. Развивают у детей музыкальный слух,
используют музыкально - дидактические игры,
приемы моделирования и пр.
1.2. Развивают певческие способности.
1.3. Способствуют овладению детьми
элементарной игрой на металлофоне, бубне,
домбре, казахских народных инструментах.
1.4. Развивают музыкально-ритмические
движения в соответствии с характером музыки.
2. Приобщают детей к мировой и казахской
музыкальной культуре.
2.1. Знакомят с произведениями классической
музыки (слушание, беседы и пр.)
2.2. Знакомят с произведениями народной музыки
(кюи, айтыс, частушки, хороводы).
2.3. Развивают представления о различных видах
музыкального искусства (опера, балет и т.д.) и
различных жанрах музыкальных произведений
(вальс, марш, колыбельная, полька и т.п.).
2.4. Знакомят с выразительными средствами в
музыке (высота, лад, тембр, темп, мелодия и т.п.)
2.5.Знакомят с классическими и народными
музыкальными инструментами, их звучанием.
3. Создают условия для развития творческой
музыкальной деятельности.
3.1. Поощряют импровизацию детей в пении,
танцах, игре на музыкальных инструментах.
3.2.Создают условия для развития синтеза
искусств (музыкальная, изобразительная,
художественно-речевая деятельность,
драматизация).
4.Организуют совместную музыкальную
деятельность детей и взрослых (оркестр, хор,
развлечения, праздники и пр.)
.
5. В ДО создана музыкальная среда,
способствующая эстетическому развитию и
эмоциональному благополучию детей.
5.1. Музыка органично включается в различные
виды деятельности (зарядка, занятия по изо.,
режимные моменты колыбельная перед сном,
веселая музыка на прогулке и пр.)
Сформированность знаний об основах безопасности и ПДД
Ф.И.О. педагога____________________Дата_____________________________________
Группа __________________________________________________________________
Тема ____________________________________________________________________
Цель ____________________________________________________________________
№ Параметры Н К Д О
1. Подготовка к ОУД:
146
Целесообразность размещения оборудования
Планирование
Наглядность
2. Деятельность воспитателя:
Методы и приемы
Наглядность
Художественное слово
Дидактические игры
Сюжетно-ролевые игры
3. Деятельность детей
Определение уровня ЗУН детей о:
ПДД
Дорожных знаках
Поведении на улицах
Сигналах светофора
Красный
Желтый
Зеленый
Жестах регулировщика
Правилах поведения в транспорте
Определение уровня ЗУН о пожарной безопасности
Правила пользования
Спичками
Электроприборами
газовой плитой
фейерверками, свечами
На даче, в деревне
правила пользования печкой
в лесу
правила разведения костра
обращение с огнем в ветреную (сухую, жаркую) погоду.
Определение уровня ЗУН о безопасности
жизнедеятельности.
Соблюдение осторожности на улице
Осторожность при контактах с незнакомыми людьми:
на улице
дома
Правила поведения с животными
Правила поведения:
у водоема
в воде
на льду
Соблюдение безопасности при сборе ягод и грибов.
Таблица рейтинга методической работы.
Разработка и проведение мониторинга деятельности дошкольных
организаций
Предметом размышлений является сложившаяся рейтинговая система оценки
достижений дошкольных организаций. Принципиальным является вопрос о выборе
показателей для оценки методической работы дошкольных организаций. Измерители
147
успешности методической работы должны быть основаны на количественных и
качественных характеристиках. Динамика достижений методической работы основана на
комплексном ее анализе, суммировании индивидуальных достижений педагогов
дошкольного учреждения (участие в конференциях, семинарах, открытые занятия и т.п.) и
коллективного результата методической деятельности дошкольного учреждения (опытно-
экспериментальная и инновационная работа, профессиональные конкурсы). Ряд критериев
оценивается дифференцированно в зависимости от уровня участия в методической работе:
республиканский, городской (районной).
№ Критерии Баллы
1 Постоянно действующий семинар на базе
дошкольной организации
2 Участие коллектива дошкольной организации в
экспериментальной деятельности
3 Методическая деятельность дошкольного учреждения
в качестве опорной площадки
4 Участие педагогов в профессиональных конкурсах
республиканского уровня
городского (районного) уровня
5 Участие детей в творческих конкурсах
республиканского уровня
городского (районного) уровня
6 Проведение семинаров
республиканского уровня
городского (районного) уровня
7 Проведение открытых мероприятий для
педагогических и руководящих кадров
образовательных учреждений
8 Участие в городских (районных) методических
мероприятиях
9 Публикации
в республиканских изданиях,
в областных изданиях,
в городских (районных) изданиях
10 Участие методических служб дошкольных
организаций в работе по обобщению и
распространению результативного педагогического
опыта
11 Участие в научно-практических конференциях
республиканского уровня
городского (районного) уровня
12 Участие в работе творческих групп при городском
НМЦ НТ в образовании.
Приложение
ПОЛОЖЕНИЕ
«Школа молодого воспитателя»
1. Общие положения
1. Настоящее положение о школе молодого воспитателя (далее - Положение) определяет
организационно-методическую основу деятельности школы молодого воспитателя (далее
- Школа), содействует повышению профессионального мастерства начинающих
педагогов.
148
Положение разработано в соответствии с Конституцией РК, Законом РК «Об
образовании» от 27.07.2007 г., Трудовым кодексом РК.
Деятельность Школы осуществляется в соответствии с действующим законодательством
Республики Казахстан в области образования, Устава ДО, нормативными правовыми
документами об образовании, настоящим Положением.
В состав Школы входят: председатель – методист д/с, начинающие педагоги. К работе
Школы периодически привлекаются опытные высококвалифицированные педагоги.
Решения Школы являются рекомендательными для начинающих педагогов.
Срок действия Положения не ограничен.
2. Задачи школы молодого воспитателя
Главными задачами Школы являются:
1. Разработка организационно-педагогических рекомендаций по оптимизации
образовательного процесса, условий обучения и воспитания детей дошкольного возраста.
2. Содействие всем начинающим педагогам в приобретении знаний и умений,
необходимых в образовательной деятельности.
3. Анализ разделов общеобразовательных программ дошкольного образования,
педагогических технологий и методик.
4. Обеспечение реализации потребности начинающих педагогов по повышению своей
профессиональной квалификации.
3. Компетенция школы молодого воспитателя
Школа осуществляет следующие функции:
1. Обсуждает и утверждает план работы Школы.
2. Изучает общеобразовательные программы дошкольного образования, нормативные
документы, методическую литературу по вопросам образования.
3. Оказывает консультативную помощь через семинары, тренинги, консультации
специалистов, практические занятия, взаимопосещения.
4. Определяет соответствие предметно-развивающей среды и образовательного процесса
возрастным, индивидуальным особенностям воспитанников, требованиям
общеобразовательной программы дошкольного образования.
5. Отслеживает итоги успешности обучения и воспитания воспитанников.
4. Права членов школы молодого воспитателя
Члены Школы имеют право:
- принимать решения по вопросам, входящим в их компетенцию;
- приглашать на заседания Школы специалистов, высококвалифицированных педагогов
для оказания консультативной помощи;
- в необходимых условиях приглашать на заседания родителей воспитанников;
- участвовать в работе методических объединений, школ передового опыта на районном,
городском уровнях;
- стремиться к повышению своего профессионального мастерства.
5. Ответственность школы молодого воспитателя
Члены Школы несут ответственность за
- выполнение плана работы;
- принятие конкретных решений по каждому рассматриваемому вопросу с указанием
ответственных лиц и сроков исполнения решений;
- соответствие принятых решений законодательству РК в области образования.
6. Организация деятельности школы молодого воспитателя
1. Школа избирает из своего состава секретаря, который работает на общественных
началах.
2. Школа работает по плану, являющемуся составной частью плана работы ДО.
3. Заседания Школы созываются в соответствии с планом работы, но не реже 1 раза в
месяц.
149
4. Результаты работы Школы доводятся до сведения педагогического коллектива на
педагогическом совете, оперативном совещании.
7. Документальное оформление деятельности школы молодого воспитателя
(делопроизводство).
1. Заседания Школы оформляются протоколами. Они подписываются председателем и
секретарем Школы.
2. Нумерация протоколов ведется от начала учебного года.
3. Отчет о работе Школы за учебный год представляется в письменном виде
председателем Школы.
8. Заключительные положения
1. Настоящее Положение вступает в действие с момента принятия его на педагогическом
совете, утверждения приказом заведующей ДО.
2. Изменения и дополнения в настоящее Положение вносятся по рекомендации
педагогического совета и по утверждению заведующей ДО.
Примерный план работы
Школы молодого воспитателя на учебный год
Цель: Повышение профессионального мастерства молодых педагогов по вопросу
организации воспитательно-образовательной работы с детьми.
Задачи.
1. Обеспечить наиболее лёгкую адаптацию молодых специалистов в коллективе, в
процессе адаптации поддержать педагога эмоционально, укрепить веру педагога в себя.
2. Систематизировать знания молодых специалистов в области использования
разнообразных форм и методов работы с детьми дошкольного возраста при проведении
различных режимных моментов.
3. Способствовать активному освоению способов взаимодействия с семьями
воспитанников.
4. Познакомить с возможностями и способами повышения профессиональной
компетентности.
5. Использовать эффективные формы повышения профессиональной компетентности и
профессионального мастерства молодых специалистов, обеспечить информационное
пространство для самостоятельного овладения ими профессиональными знаниями;
Прогнозируемые результаты.
По итогам данной работы воспитатели приобретут ряд профессиональных умений:
- аналитические умения, позволяющие проводить анализ выполняемых в педагогическом
взаимодействии с ребенком требований, оценивать данные требования;
- умение применять психолого-педагогические знания в воспитательно-образовательной
работе с ребенком;
- умение планировать, подготавливать и осуществлять процесс воспитательно-
образовательной работы с ребенком;
- умение анализировать индивидуальные качества ребенка и организовывать психолого-
педагогическую поддержку развития ребенка;
- прогностические умения, позволяющие учитывать специфику индивидуальности
ребенка в воспитательно-образовательном процессе;
- умение использовать современные инновационные технологии в образовательно-
воспитательном взаимодействии с ребенком и др.
№
занятия
Форма
проведения
Содержание работы
Сроки Ответст-
венный
1 Анкетирование.
Организацион-
ный диалог
Выявление потребностей
молодых педагогов.
Ознакомление педагогов со
сентябрь Методист
150
Школой молодого воспитателя,
как одной из форм
педагогических объединений.
Ознакомление с Положением о
Школе молодого педагога.
Принятие плана работы на год.
2 Лекция.
Практикум.
Формы и методы,
используемые при организации
режимных моментов.
Задание. Составить
планирование режимных
моментов по своей возрастной
группе на 1 день
октябрь Методист
3 Лекция
Практикум.
Оздоровительная работа в
детском саду
Проанализировать
оздоровительные мероприятия
в группе.
ноябрь Методист
4 Лекция.
Практикум.
Рекомендации к проведению и
подготовке ОУД в ДО.
Мастер-класс.
Задание. Составить конспект
ОУД (по образовательной
области «Коммуникация»)
декабрь Методист
5 Лекция.
Практикум.
Занимательная математика в
жизни дошкольника.
Мастер-класс
Задание. Составить конспект
ОУД (о.о. «Познание»)
январь Методист
6 Лекция.
Практикум.
Формы работы с родителями
Задание. Провести
анкетирование родителей в
своей возрастной группе
февраль Методист
7 Лекция.
Практикум.
Применение ИКТ в
воспитательно-образовательном
процессе
Задание. Подготовить
презентацию для использования
в своей возрастной группе.
март Методист
8 Лекция.
Практикум.
Организация и проведение
прогулки в детском саду
Задание. Разработать конспект
прогулки на 1день.
апрель Методист
9 Анкетирование. Подведение итогов работы
Школы за год.
май Методист
Методист _____________________
Приложение
Сценарии родительских собраний
Родительское собрание для пап
«Музыкальная гостиная» в предшкольной группе
151
Подготовка к собранию
I. Написать плакат: «Человечеству добрые мужчины нужны еще больше, чем
великие»
(Дж. Родари)
II. Объявить конкурс на лучшую самодельную игрушку, сделанную совместно с ребенком.
III. Оформить приглашение отцам и дедушкам на родительское собрание.
IV. Провести анкетирование отцов.
Анкета
- В чем, по-вашему, заключаются функции отца в семье?
- Сколько времени Вы проводите со своим ребенком? Чем занимаетесь с ним в свободное
время?
- Просит ли Вас ребенок поиграть с ним, почитать, рассказать о чем-либо? Как
поступаете, когда не можете выполнить его просьбу?
- Ругаете ли Вы ребенка при посторонних, друзьях?
- Курите ли Вы в комнате, где находится ребенок?
- Какие у Вас трудности в общении с детьми?
- Доброта или строгость являются вашими помощниками в воспитании?
- Есть ли у Вас общие интересы и любимые занятия с ребенком?
- Кто будит сына (дочь) по утрам, собирает в садик?
- Вы любите проводить отпуск с детьми или без них?
V. Записать видео- ответы детей на следующие вопросы:
- Ты любишь своего папу? За что?
- Кто с тобой больше занимается в свободное время, папа или мама? Чем занимаетесь в
свободное время с папой? Чем папа занят вечерами?
- Если бы ты был папой, в чем бы ты помог маме дома?
- Если вы с папой идете вместе, о чем беседуете? Какие папа задает вопросы, о чем ты его
спрашиваешь?
- Кем работает папа? Чем занят на работе?
- Приходилось ли тебе слышать бранные слова?
- Какой твой папа: добрый или строгий?
VI. Разучить с детьми стихотворения с благодарностью для наиболее активных пап.
VII. Оформить выставку поделок «Это сделано руками наших пап».
VIII. Нарисовать картинку для конкурса «Что бы это значило?»
IX. Оформить выставку детских рисунков на тему «Мой папа».
X. Организовать встречи детей с папами - работниками разных профессий и экскурсии на
работу к папам.
Ход собрания
Звучит песня «Папа может все».
Воспитатель: Сначала давайте познакомимся. Пожалуйста, пожмите друг другу руки,
познакомьтесь.
Включается запись ответов детей на вопрос: «За что ты любишь своего папу?»
Вопросы отцам
- Какова ваша роль в семье?
- Что вы считаете главным в воспитании ребенка?
- Чье участие в воспитании должно быть больше: матери или отца?
(Воспитатель зачитывает 2-3 ответа из анкет)
Воспитатель: Ребенку в семье необходимо как женское, так и мужское внимание. Мать,
как правило, действует на ребенка лаской, добротой. Она играет большую роль в
воспитании гуманистических черт характера. А вот формирование у детей
целеустремленности, настойчивости, смелости - это забота отца. Действительно, мужское
отношение к миру, к своему долгу, правильное понимание своего места в жизни, наконец,
рыцарство способен сформировать у мальчика именно отец своим примером, поступком.
152
«Сын, ведь мы с тобой мужчины», - тихо говорит отец, когда в автобус входит женщина.
Мальчик, по примеру отца, моментально встает с сиденья.
Велика роль отца в подготовке детей к семейной жизни. Его надежность, его чуткость по
отношению к матери, бабушке, детям, стремление разделить с ними домашние заботы,
сделать семейную жизнь более интересной, счастливой - все это переходит на детей:
мальчиков учит быть настоящими мужчинами и впоследствии хорошими мужьями и
отцами, а дочерей побуждает сравнивать своих приятелей с отцом, предъявлять к
молодым людям высокие требования.
Музыкальная пауза
Вопросы отцам:
Какие интересы вас объединяют с детьми?
Как вы считаете, много ли времени вы проводите с ребенком?
Чем любите заниматься в свободное время, вечерами, в выходные дни?
Бывает ли так, что вы собрались поиграть с детьми, но откладываете это, потому что
нашли себе другое занятие?
Магнитофонная запись ответов детей на вопросы.
Чем твой папа занят вечерами?
Кто с тобой больше занимается в свободное время: мама или папа?
Что ты любишь делать вместе с папой?
Чему тебя научил папа?
Воспитатель обобщает ответы детей.
Воспитатель: Маленький ребенок откровенно взывает к отцу: смотри, я слаб, ты мне так
нужен.
Главное тут - не опоздать! Главное - буквально с первых дней воспитывать и в себе, и в
ребенке потребность проводить как можно больше времени вместе.
Вы строите дом из кубиков, возводите крепость из песка, чините сломавшуюся игрушку,
собираете подъемный кран из пластинок конструктора, соединяете хитрые проводки
радиосхемы, разыгрываете на полу Бородинское сражение, гоняете по двору футбольный
мяч, читаете по очереди вслух, обсуждаете последние новости. Во время этих игр, не
отдавая себе отчета, вы внушаете своему ребенку ощущение уверенности в себе и
защищенности. Ребенок идет с этими ощущениями через детство, через трудную пору
отрочества, вступает в юность. И на всех жизненных поворотах его поддерживает
сознание: мой отец все может, все умеет.
Пока воспитание детей протекает спокойно, вы, придя с работы, отгораживаетесь газетой
от тех маленьких странностей и неприятностей, которые бывают в поведении сына или
дочери. Проблема отцов и детей всплывает, когда дети взрослеют. Переходный период
проходит безболезненно в семьях, где у папы и ребенка дружеские отношения с раннего
детства, где ребенок уверен - отцу все интересно в его жизни.
Музыкальная пауза
Воспитатель: Представьте себе ситуацию: отец ведет из садика ребенка. «Ну как дела?» -
спрашивает он с теплотой в голосе. «Хорошо», - односложно отвечает сын. «Что было на
обед? - спрашивает отец. - Чем занимался? Как вел себя?» Как вы оцениваете эту беседу?
Верно ли отец повел разговор с ребенком? Есть ли у вас трудности в общении с ребенком?
Какие?
Видео - запись ответов детей на вопросы
Кем работает отец?
Что он делает на работе?
О чем беседуете вы с отцом, идя в детский сад, возвращаясь домой?
Воспитатель: Нужно завоевать доверие ребенка. Он должен сам заговорить о себе,
приоткрыть свои сокровенные мысли и тайны, задать беспокоящие его вопросы. Но это
возможно только в том случае, если вы сами идете ему навстречу: по дороге из садика
расскажите ребенку, что тревожило вас на работе, что удалось вам сделать за день,
153
вспомните людей, с которыми встречались, поделитесь своими заботами и мыслями,
расскажите, что вас затронуло в прочитанной газете.
Говорите с ребенком обо всем: о семейных проблемах, планах на выходной день, о
последнем хоккейном матче. Не думайте, что ваш ребенок мал и ничего не поймет.
Главное, что он почувствует, что вы откровенны, обращаетесь к нему, как к взрослому.
Чаще спрашивайте ребенка: что нового произошло за сегодняшний день? Во что играли?
Кто выиграл? Как ты думаешь, у тебя хороший друг? Почему? Расскажи, о чем эта книга?
Как бы ты поступил на моем месте? Не рубите с плеча: какая дурацкая песня, что ты ее
без конца поешь! Вспомните, какие вы песенки любили.
Музыкальная пауза
Воспитатель: Представьте себе ситуацию. Отец кричит на сына: «Куда прешься весь в
снегу? Мать только что вымыла пол... Вернись, говорю!» Сын обиделся. Он и сам теперь
увидел лужи на чистом полу, но он так торопился к родителям, хотел рассказать, какую
снежную горку построили дети во дворе. Надо ли было так грубо кричать на ребенка?
Один ребенок поймет свою ошибку, если вы возьмете его за руку, молча выведете из
кухни, чтобы отряхнуть с ног капли уличной влаги. Другому вы спокойным тоном
сделаете замечание. Третьего вы поучите в шутливой форме. Четвертого... Впрочем, на
каждый случай, учитывая индивидуальность ребенка, вы должны выбрать
соответствующий прием, но нужно исключить грубость, резкие жесты, приказной тон.
Иначе это все вызовет протест и ответную грубость.
Музыкальная пауза
Вопросы отцам:
Слушают ли вас дети? Какими средствами вы добиваетесь этого?
Как по-вашему, есть ли у вас авторитет? Доброта или строгость ваши помощники в
воспитании?
Видеозапись ответов детей на вопросы
Добрый или строгий твой папа?
Почему ты так считаешь?
Воспитатель: А.С. Макаренко писал, что не самодурство, не гнев, не крик, не
упрашивание, а спокойное, серьезное и деловое распоряжение - вот что должно быть в
семье.
В семье подчас следят за каждым шагом ребенка. Отец не дает ему ни в чем спуску:
запрещает играть в шумные игры, требует неукоснительного соблюдения режима дня. Не
дай бог, если мальчик набросает игрушки или устроит беспорядок на столе для занятий!
В воспитании нужна мера. Для того чтобы ребенок был спокойным в школе, надо дать
ему возможность для разрядки энергии дома.
Отец должен наказывать за непослушание, иначе в ребенке родится безответственность.
Но наказание без раскаяния не воспитывает. Если ребенок не понял своей вины и не хочет
ее искупить, наказание ничему не научит, но может озлобить.
Музыкальная пауза
Воспитатель: Теплота, покой, уют в доме во многом зависят от матери, а ее душевное
состояние - от мужа, отца. Расширяются ли у вас обязанности в семье?
Разрешите вам зачитать благодарности некоторых ваших жен за большую помощь по
хозяйству, за отсутствие вредных привычек (сквернословие, курение в комнате).
Награждение пап грамотами.
Воспитатель :
Уважаемые папы! Давайте воспитывать наших детей не столько словами и подарками,
сколько примером, достойным всяческого подражания.
Я знаю, что во многих семьях дети все больше и больше ощущают нехватку отцовской
заботы, духовного общения с отцом. Папа занят на работе, возвращается поздно, а
ребенок ждет: «Вот скоро папа придет». И засыпает, так и не увидев отца. Проходят
недели, месяцы, годы, и возникает парадокс: хотя вся семья живет в одной квартире, под
154
одной крышей, тем не менее отец и дети не знают друг друга. Папа даже не заметил, как
выросли дети.
Знайте: гордость за своих родителей - это моральный фундамент для взлета личности
ребенка. Стыд за своих родителей - это тяжесть на сердце, не разрешающая ребенку
набрать высоту.
Воспитатель: А сейчас мы все вместе будем пить чай и участвовать в конкурсах.
Родительское собрание (совместно с детьми)
«Умение трудиться» в подготовительной группе
Предварительная работа
Анкета для родителей
1. В чем, на Ваш взгляд, заключается готовность ребенка к школе (нужное подчеркнуть):
1. Умение читать и писать
2. Умение считать
3. Умение логически мыслить
4. Психологическая готовность
5. Ответственность и самостоятельность
6. Умение общаться в коллективе сверстников и со взрослыми
2. Какую помощь может оказать Вашему ребенку дошкольная организация?
3. В чем Вы видите свою роль в подготовке детей к школе?
4. Рассказываете Вы ребенку о своей работе: да, нет, иногда (нужное подчеркнуть)
5. В какой работе вместе со взрослыми участвует Ваш ребёнок
Систематически____________________
От случая к случаю__________________
6. Есть у ребенка какие-либо постоянные небольшие обязанности, если да, то какие.
7. В чем Вы видите наибольшие затруднения:
- ребенок не хочет выполнять трудовые поручения;
- задания взрослого забывает; не доводит начатое до конца;
- не проявляет себя при выполнении работы; готов бросить дело при затруднении;
- сомневается (подчеркните, допишите недостающее).
8. Как Вы думаете, является ли для ребенка трудом следующее (нужное подчеркните):
- мыть посуду;
- мастерить поделку из бумаги;
- поливать растения;
- стирать носки;
- убирать игрушки
- строить из кубиков дом
- вышивание
- сервировка стола
9. Ваши вопросы и предложения к воспитателям и администрации
Вопросы к детям
1. Нравится ли тебе трудиться или не очень? Почему?
2. Расскажи, пожалуйста, как ты трудишься дома? Что делаешь?
3. Если к тебе домой придёт товарищ, который ничего не умеет делать, какой работе ты
бы его научил? Почему именно этой?
4. «Ты очень хорошо потрудился!» - что это значит, как ты думаешь?
5. Если у тебя не получается какая-нибудь работа, или ты устал, что будешь делать, как
поступишь?
Памятка для родителей
1. Давайте детям поручения, выполнение которых входит в повседневные дела семьи.
2. Предъявляйте единые и постоянные требования к труду ребенка.
3. Доступно разъясняйте детям смысл работы и ее значение для членов семьи.
4. Помогайте ребенку лишь в том случае, если он действительно нуждается в помощи.
155
5. Трудитесь вместе с детьми, организовывайте совместный труд детей.
6. Относитесь к детскому труду как к серьезному делу, не превращайте его в игру. В то же
время используйте игровые формы организации труда, чтобы поддерживать интерес
ребенка к нему.
7. Никогда не используйте труд как средство наказания.
Примерный текст выступления.
1. Тест «Пирамида».
Скоро наши дети пойдут в школу. И каждый из Вас хотел бы, чтобы его ребенок был как
можно лучше подготовлен к школе. А что это значит готовность ребенка к школе?
Мы предлагаем Вам небольшой тест, где Вы определите основные показатели готовности
ребенка к школе. Это то, что должно быть сформировано, выработано в ребенке, то, что
ему будет помогать хорошо учиться в школе.
Родители разбиваются на несколько рабочих групп по 5-7 человек.
Им предлагается следующее задание: Вам предлагаются карточки, где написаны
различные показатели. На первую (верхнюю) строчку необходимо выложить тот
показатель, который Вы считаете наиболее главным. На вторую выкладываете 2 наиболее
главных из оставшихся показателей. На третью – три. На четвертую – два. На пятую –
один показатель.
Должна получиться вот такая пирамида:
Для родителей предлагаются следующие показатели готовности детей к школе:
1. Ответственность.
2. Умение считать, читать, писать.
3. Умение общаться со взрослыми и сверстниками.
4. Самостоятельность.
5. Настойчивость.
6. Состояние здоровья.
7. Умение логически мыслить.
8. Умение организовать рабочее место.
9. Развитие речи и памяти.
Подводится итог теста (что родители ставят на первое, второе и т.д. место).
2. Можно выделить условно несколько показателей готовности ребенка к школе:
1. Специальная готовность: умение читать, считать, писать.
2. Психологическая готовность: умение общаться со взрослыми и сверстниками;
способность управлять своим поведением; умение организовать рабочее место и
поддерживать порядок; стремление преодолевать трудности; стремление к достижению
156
результата своей деятельности; ориентировка в окружающем мире; запас знаний,
усвоенных в системе; желание узнавать новое; развитие речи и мышления.
3. Физическая готовность: состояние здоровья; физическое развитие; развитие основных
движений.
4. Умение читать, считать и писать, конечно же, недостаточно при подготовке ребенка к
школе.
Это мы увидели из ваших анкет и «пирамид». Не менее важно воспитать в ребенке и
волевые качества: самостоятельность, ответственность, настойчивость. Согласитесь, без
них невозможно успешное обучение в школе. Эти качества воспитываются не только на
занятиях, но и в других видах деятельности.
Сегодня мы немного поподробнее остановимся на развитии волевых качеств:
самостоятельности, усидчивости, стремлении доводить начатое до конца.
Эффективным средством воспитания волевых качеств является трудовое воспитание.
Труд, трудно, трудиться – имеют один корень. Ведь любой труд предполагает какую-либо
трудность; надо преодолеть что-то, чтобы добиться результата.
Ведь именно в труде у ребенка можно воспитать умение доводить начатое дело до конца,
воспитывать в ребенке ответственность, самостоятельность, настойчивость.
Вернемся опять к вашим анкетам.
Отрадно, что все родители в подготовке детей к школе большую роль отводят себе:
1. Чтение книг, с последующим извлечением идеи прочитанного.
2. Развитие творчества через пение, танцы, художественную литературу.
3. Привитие желания к учебе.
4. Развитие самостоятельности и ответственности.
5. Умение общаться со взрослыми и сверстниками.
6. Расширение кругозора.
7. Научить слушать.
8. Научить усидчивости и вниманию.
И, конечно же, немалая роль отводится и детскому саду:
1. Дать детям знания в системе с постепенным усложнением.
2. Развитие мелкой моторики руки.
3. Пробудить в ребенке заинтересованность к познавательной деятельности.
4. Физическое развитие ребенка.
5. Развитие логического мышления.
6. Научить ребенка общаться со сверстниками.
7. Специально подготовить ребенка: счет, письмо, чтение.
Из ваших анкет мы узнали, что все дети в работе со взрослыми участвуют, т.е. они
трудятся. Но не всегда это происходит систематически. А чаще бывает тогда, когда он
хочет сам, когда это ему интересно, это ему нравится. Но бытовой труд довольно
однообразен, одни и те же действия повторяются каждый день. И ребенок утрачивает к
нему интерес.
Но если ребенок помнит о своих обязанностях, старательно доводит начатое дело до
конца, то можно говорить о том, что у него есть чувство ответственности, он может
преодолеть трудности, чтобы достичь желаемого результата.
Чтобы воспитать в ребенке волевые качества необходимо, чтобы труд был не от случая к
случаю, а систематический. Необходимо, чтобы у ребенка были свои обязанности по
дому.
В ваших анкетах был вопрос: является ли для ребенка трудом следующее (перечислить).
Почти все из вас отметили: мытье посуды, уборка игрушек, стирка носочков, полив
растений.
Конечно же, нам, взрослым, кажется, что, например, вышивание, сервировка стола,
самоделка из бумаги – это очень просто.
157
Давайте разберемся. Как вы думаете, чем игра отличается от труда? Труд предполагает
всегда результат, который значим для других. Виды труда:
1. Самообслуживание.
2. Художественно-бытовой труд.
3. Ручной труд.
4. Труд в природе.
Следующий вопрос анкеты пытался выявить затруднения при организации труда ребенка.
Давайте вместе попытаемся найти выход из ваших затруднений:
- ребенок не хочет выполнять трудовые поручения, задания взрослых (дать понять
значимость его труда для других; заочное поощрение: я знаю, что ты сможешь; будьте
рядом с ребенком, а не над, объяснитесь с ним на равных);
- не доводит до конца начатое дело (может быть непосильно для него; можно разделить
работу на этапы: это выглядит более конкретно и по силам; словесный стимул).
Предложить родителям ознакомиться с ответами детей на вопросы: «Прочитайте, это
будет Вам интересно. Может быть, учтете их желания в организации труда дома.
Решение педагогических ситуаций.
За Димой в детский сад пришла мама. Он радостно рассказывает ей: «Мама, а мы сегодня
птичку клеили!»
Мама: Почему у тебя вся одежда мокрая?
Дима: Воспитательница сказала, что очень старался.
Мама: Сколько раз тебе говорить – клади штаны и варежки на батарею!
Дима: Я еще дома попробую такую птичку сделать.
Мама: Вот теперь пойдешь в мокром.
Мальчик замолчал и стал нехотя одеваться.
Родительское собрание в младшей группе «Мастерская общения с родителями»
Тема: «Давайте познакомимся».
Цель: дать возможность родителям познакомиться друг с другом, способствовать
сплочению родительского коллектива, избрать родительский комитет группы.
Участники мастерской: воспитатель, родители.
Оборудование и инвентарь: ножницы, фломастеры, цветная бумага, булавки.
Ход проведения.
1. Вводное слово воспитателя. Педагог поздравляет родителей воспитанников с началом
учебного года и произносит следующие слова: «Сегодня мы все вместе «проживем»
мастерскую общения «Давайте познакомимся!». Вам предлагается работать и общаться в
группах, самостоятельно выбирать способ выполнения нескольких заданий. Я буду
отвечать на ваши вопросы и вместе с вами буду выполнять задания. Итак, начинаем!»
2. Индукция (все сидят обычно): обведите и вырежьте из листа любого цвета свою ладонь,
напишите в центре вырезанной ладони любым шрифтом с помощью фломастеров свое
имя. Как бы вы хотели, чтобы к вам с сегодняшнего дня обращались и вы при этой форме
чувствовали себя комфортно (получается «визитка» каждого участника мастерской).
3. Социоконструкция:
Объединить в группы по цвету своих «визиток» (столы переставляются в соответствии с
созданными группами);
Расскажите в своей группе о себе то, что заинтересует ваших товарищей; придумайте
совместно имя группы и подготовьте коллективную «визитку» - выступление в любом
жанре (песня, танец, сценка, пантомима, сказка, рисунок).
4. Социализация: выступление групп с представлением своих коллективных «визиток».
5. Избирается родительский комитет группы.
6. Рефлексия: «передавайте изготовленную «ладошку» с рассказом о своих впечатлениях
и чувствах, возникших на мастерской, как вы себя чувствовали в начале, в процессе и на
завершающем этапе работы в мастерской, постарайтесь проанализировать причину их
158
возникновения. Высказывайте свои пожелания воспитателю и избранному родительскому
комитету группы».
Родительское собрание в средней группе
Тема: «Кто стоит на капитанском мостике семейного корабля»
Участники собрания: папы воспитанников
Цель собрания: Осмысление роли отца в воспитании ребенка, мотивация пап на
совместную деятельность для создания «Первой книги».
Форма: круглый стол.
Оформление: Рисунки детей на тему «Я и моя семья», плакат с фотографиями семей
«Неразлучные друзья – родители и дети», образцы «Первых детских книг».
Ход собрания.
1. Подготовительный этап. Воспитатель: Начать нашу встречу хочу с девиза: «Неразлучные друзья – родители и
дети». Обращаю ваше внимание на плакат: «Дерево жизни». Вы видите фотографии семей
нашей группы, на многих из них нет пап. Я благодарна тем, кто пришел на наш диспут.
1. Сообщение темы и цели собрания.
2. Анализ рисуночного теста «Я и моя семья».
Плакат: «Дерево жизни»
2. Практическая часть.
Воспитатель: Предлагаю принять участие в работе круглого стола и обсудить ситуации.
Практика показала, что отстраненное отношение папы к воспитанию собственного
ребенка чревато негативными последствиями.
Ситуация 1. Подумайте и назовите, каким будет сын, если папа не занимается
воспитанием? (работа в группах и обсуждение)
Комментарии воспитателя: Детство пройдет быстро и вы, папы, уже сейчас должны
задуматься, насколько успешен будет ваш ребенок в жизни, когда у него будет своя семья.
Сыновья лишаются шанса быть мужественными. В сознании ребенка не закладывается
мысль: мужчина – это тот, кто должен оберегать женщину, кто несет ответственность за
благополучие семьи.
Дети, как губка: все впитывают, все понимают. Это мы считаем их маленькими, поэтому
там, где папа отстранен от воспитания в семье, ребенок лишен возможности видеть, как
общаются взрослые мужчина и женщина, обсуждая семейные проблемы.
Ситуация 2. Обсудите, что делать с непослушанием ребенка, с плохим поведением на
переменах, на уроках вредничает, на ребят выражается бранными словами в школе, во
дворе (идет работа в группах, а потом обсуждение).
Комментарии воспитателя: Родители обычно во всем винят школу, детский сад, но
ребенок только что пришел в детский коллектив, но и без семьи детсад с этими
проблемами не справится.
Во-первых, причину плохого поведения надо стараться найти в семье. Папа на просьбу
воспитателя заняться воспитанием ребенка отвечает: «Мне с сыном некогда в «бирюльки
играть», у меня ответственная работа, а вот придет время, потребуется мужское влияние –
тогда и займусь».
Проблемный вопрос: «Когда надо начинать «мужское воспитание сына» (каждый
самостоятельно находит ответ).
Папа не заметил, что срок уже давно прошел. Видимо, определенную роль играет
распространенное мнение, что возиться с детишками – дело не мужское, что женщине
самой природой предназначено это занятие. Однако лучшими педагогами всегда были
мужчины: Я.А. Коменский, А.С. Макаренко, В.А. Сухомлинский, Я. Корчак.
3. Творческое задание. Воспитатель: Так как общее дело сплачивает детей, родителей, то предлагаю работу над
«Первой книгой». Возможно, «Первую книгу» дети будут ценить и помнить всю жизнь, а
159
яркие образы, мудрые мысли и главные выводы из этой Книги они смогут передать
следующему поколению.
Воспитатель: Обращаю ваше внимание на «Дерево жизни». Папы, перед вами те законы
воспитания, которые надо выполнять для того, чтобы ребенок состоялся как личность,
как человек.
Задание. Оформить обложку и 1 страницу Книги по образцу.
4. Заключительный этап. Воспитатель зажигает свечу «Откровения» и просит продолжить фразу: «Хороший отец –
тот, кто…» (высказывания пап).
Воспитатель: Я буду рада, если пробудила у вас мысль, что главная миссия отца и мужа –
нести нелегкую заботу о каждом члене своей семьи, а значит защищать, утешать,
радовать, любить. Для полного благополучия в семье на капитанском мостике должен
стоять мужчина- муж и отец.
Дополнительный материал Пословицы и поговорки: «Быть хорошим отцом – подлинный талант»,
«Что делает отец, то старается делать и сын»,
«Один добрый пример лучше ста слов»,
«Пороки ребенка не рождаются, а воспитываются»,
«Дитятко что тесто – как замесили, так и вырастет»,
«Строгость отца - прекрасное лекарство: в нем больше сладкого, нежели горького»,
«Самое большое, что может сделать отец для своих детей – это любить их мать».
Практика показала, что отстраненное отношение папы к воспитанию собственного
ребенка чревато негативными последствиями.
Сыновья лишаются шанса быть мужественными. В глазах ребенка на маме держится весь
мир: она решает все основные проблемы, связанные с жизнью семьи.
В сознание ребенка не закладывается мысль: мужчина – это тот, кто должен оберегать
женщину.
Очень трудно привлечь сына к домашним делам – перед глазами пример мужчины в
«белых перчатках».
Сама мама – издерганная, уставшая – далеко не всегда становится тем источником тепла и
душевного комфорта, каким должна быть для детей и мужа.
Анкета
Издавна повелось, что отец – это добытчик, а мать – хранительница очага и воспитатель
детей. А как, уважаемые папы, вы смотрите на роль отца в семье в современном
обществе? (Ответы родителей). А сейчас мы частично попытаемся ответить на вопрос:
«Какой вы отец?»
1. Помогаете ли вы собственным родителям?
2. Внимательны ли вы к жене и ее родственникам?
3. Умеет ли ваша семья распределять финансовые средства так, чтобы дети имели самое
необходимое?
4. Пытаетесь ли вы избежать семейных ссор с супругой в присутствии детей?
5. Занимаетесь ли вы собственным ребенком, развивая его физически и интеллектуально?
6. Всегда ли вам удается выполнить обещание?
7. Имеет ли ваш ребенок обязанности по дому?
8. Знаете ли вы с кем дружат ваши дети?
9. Доверяет ли ребенок вам свои тайны?
10. Считаете ли вы себя хорошим отцом?
Если на все вопросы вы ответили положительно, значит, вы хороший отец.
Если вы ответили «да» на 4-6 вопросов – вам надо серьезно заняться семьей и полностью
пересмотреть отношение к детям.
160
Если у вас 1-3 очка – вы все прекрасно поняли и пересмотрите свое отношение к семье и
детям.
Сценарий общего родительского собрания
«О здоровье всерьез»
Цель: познакомить родителей воспитанников с основными факторами,
способствующими укреплению и сохранению здоровья дошкольников в домашних
условиях и условиях детского сада. Формирование у родителей мотивации
здорового образа жизни, ответственности за свое здоровье и здоровье своих детей,
повышение мастерства родителей по использованию здоровьесберегающих
технологий в домашних условиях. Развивать чувство единства, сплоченности.
Форма проведения: семинар-практикум.
Участники: родители, воспитатели, медсестра, дети.
Предварительная работа.
Анкетирование родителей по теме собрания «О здоровье – всерьез». Анкеты заполняются
дома, до собрания, их результаты используются в ходе проведения собрания.
Изготовление красочных пригласительных для родителей. (В приглашении указываются
полное имя, отчество отца и матери; вручаются за неделю до родительского собрания; за
несколько дней вывешивается объявление. Хорошо, если на родительском собрании будут
присутствовать оба родителя).
Вручение пригласительных билетов родителям.
Разработка памяток для родителей.
Оформление стенда «Мы хотим быть здоровыми» (фотографии детей, занимающихся
физкультурой, играющих в подвижные игры.)
Оформление выставки литературы и других материалов по теме
Подбор музыкального оформления.
Подготовить отчет по заболеваемости, посещаемости и выполнению норм питания за
первое полугодие.
Украшение помещений д/с.
Создание презентации для сопровождения выступлений.
Оформление благодарственных писем для родителей, чьи дети не болели, либо болели
очень редко.
Организация и проведение опроса детей «Кто такой здоровый человек?».
План проведения
I. Организационный момент - вступительное слово заведующей ДО.
II. Работа по теме - сценка.
III. Создание проблемной ситуации для родителей: «Как Вы считаете, кто такой здоровый
человек?» Просмотр видео.
IV. Обмен мнениями о закаливании детей в домашних условиях.
V. Практикум медсестры.
VI. О роли прогулок в жизни ребенка.
VII. Разминка детей и родителей.
VIII. Выступление медсестры.
IX. Демонстрация манипуляций.
X. Вручение благодарственных писем родителям.
XI. Анкетирование родителей «Ваше мнение о собрании». Приложение.
ХII. Итог собрания.
Ход собрания
I. Организационный момент - вступительное слово.
Цель: настроить на тему предстоящего разговора, создать располагающую
эмоциональную обстановку.
Педагоги встречают родителей в зале и объясняют тему собрания, знакомят с
намеченными мероприятиями (о них подробно сказано в пригласительных билетах).
161
Заведующая: Нам очень приятно, что вы нашли время и откликнулись на наше
приглашение. В современном обществе, в XXI веке, предъявляются новые, более высокие
требования к человеку, в том числе к ребенку, к его знаниям и способностям. Забота о
здоровье ребенка стала занимать во всем мире приоритетные позиции. Это и понятно,
поскольку любой стране нужны личности не только творческие, гармонично развитые,
активные, но и здоровые.
Забота о воспитании здорового ребенка является приоритетной в работе и нашего
дошкольного учреждения. Такой ребенок обладает хорошей сопротивляемостью
организма к вредным факторам среды и устойчивостью к утомлению, социально и
физиологически адаптирован. В дошкольном детстве закладывается фундамент здоровья
ребенка, происходит его интенсивный рост и развитие, формируются основные движения,
осанка, а также необходимые навыки и привычки, приобретаются базовые физические
качества, вырабатываются черты характера, без которых невозможен здоровый образ
жизни.
Сегодня важно нам, взрослым, формировать и поддерживать интерес к оздоровлению, как
самих себя, так и детей. Так что же взрослые могут сделать, для того чтобы приобщить
детей к здоровому образу жизни? Это мы с вами постараемся выяснить во время нашей
встречи. Позвольте прочитать вам стихотворение.
Болеет без конца ребёнок.
Мать в панике, в слезах: и страх, и грусть.
- Ведь я его с пелёнок
Всегда в тепле держать стремлюсь.
В квартире окна даже летом
Открыть боится – вдруг сквозняк,
С ним то в больницу, то в аптеку,
Лекарств и перечесть нельзя.
Не мальчик, словом, а страданье.
Вот так, порой, мы из детей
Растим тепличное создание,
А не бойцов – богатырей.
В.Крестов «Тепличное создание»
Заведующая: Здоровый, крепкий и развитый ребёнок.
Как добиться этого? Что для этого делаем мы? Как укрепить здоровье детей, избежать
болезней? А расскажут нам об этом дети.
II. Работа по теме - сценка
В зале появляются дети и воспитатель в спортивной форме, выстраиваются полукругом.
Раздается стук в дверь – входит Бом (воспитатель) с шерстяным шарфом на шее и
раскрытым зонтом в руке.
Воспитатель и дети: Здравствуй,Бом!
Бом (простуженным голосом). Здравствуйте!
Воспитатель: А почему ты так одет?
Бом (чихая)
У меня печальный вид.
Голова моя болит,
Я чихаю, я охрип…
Воспитатель: Что такое?
Бом: Это грипп.
Воспитатель: Грипп? А вот наши дети не болеют.
Бом: Не болеют?
Воспитатель: Не болеют. Почему? Послушай.
1-й ребенок: Каждый день по утрам мы делаем зарядку. Очень нравится нам делать все по
порядку.
162
2-й ребенок: Весело шагать.
3-й ребенок: Руки поднимать!
4-й ребенок: Приседать!
5-й ребенок: Бегать и скакать!
Воспитатель: Здоровье в порядке?
Дети: Спасибо зарядке!
Воспитатель: Кто из вас знает, что закалке помогает и полезно нам всегда?
Дети: Солнце, воздух и вода – наши лучшие друзья!
6-й ребенок: Спорт любите с детских лет – будете здоровы!
Воспитатель: Ну-ка, дружно, детвора, крикнем все…
Дети: Физкульт-ура!
7-й ребенок: Если хочешь быть умелым, ловким, быстрым, сильным, смелым…
8-й ребенок: Научись любить скакалку, вожжи, обручи и палки!
9-й ребенок: Никогда не унывай, в цель ты точно попадай!
10-й ребенок: Мячик новый есть у нас, мы играем целый час. Я бросаю – ты поймай! А
уронишь – поднимай!
Дети играют в мяч под музыку песни М. Красева «Мяч».
11-й ребенок: Чтоб расти нам сильными, ловкими и смелыми, ежедневно по утрам мы
зарядку делаем. К солнцу руки поднимаем; дружно, весело шагаем, приседаем и встаем и
ничуть не устаем.
Дети выполняют упражнения и уходят из группы вместе с Бомом, который говорит, что
все понял, и теперь тоже будет делать зарядку.
III. Создание проблемной ситуации для родителей: «Как Вы считаете, кто такой здоровый
человек?» Просмотр видео.
Воспитатель: В ходе нашего собрания хотелось бы немного порассуждать. Давайте
ответим на один, кажется, очень простой вопрос: «Кто такой здоровый человек?»
Ответы родителей.
- А теперь я Вам предлагаю посмотреть и послушать, как же дети ответили на этот вопрос
Просмотр видео: «Кто такой здоровый человек?»
- Вот такие высказывания детей. Предлагаю Вам поделиться своим жизненным опытом. У
меня в руках мяч, он для нас будет эстафетной палочкой. Мы будем передавать его по
кругу, и тот человек, в чьи руки попал мяч, продолжает моё предложение. А предложение
будет у нас одно для всех:
«Мой ребёнок будет здоров если я…».
Ответы родителей.
- Сейчас хотелось бы предложить Вам посмотреть интервью, в котором дети рассуждают,
что же нужно делать, чтобы сохранить своё здоровье.
Просмотр видео: «Что нужно делать, чтобы быть здоровым?»
Воспитатель: Ну что ж, мнения детей мы выслушали. Свои суждения, о том, что нужно
делать, чтобы Ваш ребёнок был здоров, Вы высказали. А сейчас я хочу предоставить
слово врачу – педиатру. Она расскажет о средствах лечения простудных заболеваний, их
профилактике и закаливании.
IV. Обмен мнениями о закаливании детей в домашних условиях.
- В дальнейшем разговор пойдет о закаливании.
Результаты анкеты показывают, что родители проводят различные виды закаливания с
детьми. (Зачитываются ответы на вопросы анкеты).
Родителям предлагается поделиться опытом по проведению закаливающих процедур,
профилактических мер по предупреждению болезней.
Врач: Вывод ясен: если вы хотите видеть своего ребенка здоровым – надо постоянно,
каждодневно уделять время для закаливающих процедур. В “минимум” закаливания
входит обязательное использование не перегревающей ребенка одежды, воздушные и
водные процедуры, гигиена одежды и обуви.
163
Врач: Практика показывает, что один из наиболее перспективных и, самое главное,
простых методов в оздоровлении детей является массаж биологически активных точек.
При систематическом применении он дает хорошие результаты.
V. Практикум медсестры
Медсестра проводит с родителями практикум по знакомству с биологически активными
зонами.
Заходят дети. Показ точечного массажа: (подгруппа)
Ответы на вопросы родителей.
VI. О роли прогулок в жизни ребенка
Ведущая: О благотворном действии прогулок на свежем воздухе писал А.С. Пушкин
Друзья мои! Возьмите посох свой,
Идите в лес, бродите по долине,
И в долгу ночь глубок ваш будет сон.
- Ежедневные прогулки детей могут и должны быть эффективным методом закаливания
ребенка. Так как потребности растущего организма в кислороде более чем в 2 раза
превышает таковую у взрослых.
Под влиянием воздушных ванн не только повышается тонус нервной, дыхательной и
пищеварительной системы, но и в крови возрастает количество эритроцитов и
гемоглобина. Хорошо сочетать прогулки со спортивными и подвижными играми. Дети
должны гулять не менее 3-х раз в день, не менее 4 часов в день, летом неограниченно.
На прогулке и в группе мы проводим целый ряд игр, которые являются профилактикой, а
некоторые лечат те или иные заболевания.
Сейчас дети вам их покажут.
VII. Разминка детей и родителей
В зале появляется второй воспитатель, переодетый в доктора Айболита. Он проводит
разминку вместе с родителями.
1 игра: «Мышка и Мишка» направлена на формирование глубокого ритмичного вдоха и
выдоха, лечит болезни носа и горла, укрепляет мышцы позвоночника.
Ход игры: Ведущий показывает движения и произносит слова, дети приглашают своих
родителей, родители вместе с детьми выполняют движения:
У Мишки дом огромный (выпрямиться, встать на носки, поднять руки вверх, потянуться,
посмотреть на руки – вдох).
У Мышки – очень маленький (присесть, обхватив руками колени, опустить голову- выдох
с произнесением звука «ш,ш,ш»).
Мышка ходит в гости к Мишке. Он же к ней не попадет. (Надо ходить по залу),
(повторить 4-6 раз).
2 игра: «Кто самый громкий?». Цель игры: Тренировка носового дыхания, смыкания губ,
лечение болезней носа.
Ход игры: Ведущий показывает детям, как играть: выпрямить спину, губы сомкнуть,
указательный палец левой руки поместить на боковую сторону носа, плотно прижимая
левую ноздрю, глубоко вдохнуть правой ноздрей (рот закрыт) и произносить (выдыхать)
“ммм”, одновременно похлопывая указательным пальцем правой руки по правой ноздре.
В результате чего получается длинный скандированный выдох. Звук “ммм” надо
направлять в нос, он должен быть звучным. Затем прижимается правая ноздря.
Игра повторяется несколько раз.
3 игра: «Пчелка» цель игры: формирование правильного дыхания (глубины и ритма),
укрепление мышц рук, пояса, верхних конечностей.
Ход игры: Ведущий предлагает поиграть в “пчелку”. Ребенку и родителям показывают,
что надо сидеть прямо, скрестив руки на груди, опустив голову. Со слов ведущего “Пчела
сказала - “жу, жу, жу” ребенок и родители ритмично сжимают обеими руками грудную
клетку и произносят “жжж”- на выдохе – и вместе с ведущим на вдохе разводят руки в
стороны и, расправляя плечи, говорят: “Полечу и пожужжу, детям меда принесу”. Встают
164
и, разведя руки в стороны, делают круг по комнате и снова садятся на прежнее место.
Игра повторяется 4-5 раз. Ведущему необходимо следить, чтобы вдох был через нос и
дыхание было глубоким.
Доктор Айболит делится опытом, выслушивает родителей на тему «Народные и
нетрадиционные средства лечения простудных заболеваний и их профилактика».
Воспитатель: Сейчас слово предоставляется старшей медицинской сестре. Она расскажет
Вам о питании детей дошкольников. Доклад в сопровождении презентации: «Правильное
питание ребенка в ДО и дома – основа здоровья ребенка».
VIII. Выступление медсестры «За папу, за маму ...»
«Правильное питание ребенка в ДО и дома – основа здоровья ребенка».
Выступление старшей медицинской сестры. Старшая медицинская сестра проводит
беседу о питании детей дошкольников. Доклад сопровождается показом презентации:
«Правильное питание ребенка в ДО и дома – основа здоровья ребёнка».
Дает задание родителям (вычеркнуть из списка продуктов «вредные»).
IX. Демонстрация манипуляций
Медсестра детского сада демонстрирует (на большой кукле) простейшие процедуры,
выполнение которых должны знать и уметь все родители (как ставить градусник,
горчичник, делать компресс и растирания, закапывать капли в нос, уши, глаза).
X. Вручение благодарственных писем родителям
Вручение благодарственных писем родителям, чьи дети в течение полугодия не болели,
либо болели очень редко. Формулировка и принятие решения родительского собрания.
XI. Анкетирование родителей «Ваше мнение о собрании».
ХII. Итог собрания.
Уважаемые родители! Помните, что здоровье ребенка в Ваших руках! Вам необходимо
создать условия здорового образа жизни ребенка.
Решение родительского собрания:
- создать необходимые условия для реализации потребности ребенка в двигательной
активности в повседневной жизни (срок – постоянно, отв. – воспитатели,
родители);
- равномерно распределять физическую и умственную нагрузки в течение дня (срок
– постоянно, отв. – воспитатели, родители);
- систематически интересоваться полученными детьми знаниями по формированию
здорового образа жизни и закреплять их дома (срок – постоянно, отв. – родители);
- организовать дома режим дня и питание, приближенное к детсадовскому (срок –
постоянно, отв. – родители);
- в выходные дни обязательно организовывать прогулки вместе с детьми;
Систематически проводить закаливание ребенка в условиях семьи.
165
Социальная карта детей
(в электронном виде)
Личный листок воспитанника
Ф.И.О ребенка________________________________________________________________
Дата рождения________________________________________________________________
Национальность_______________________________________________________________
Место жительства______________________________________________________________
Домашний телефон_____________________________________________________________
Дата прибытия в ДО____________________________________________________________
Дата выбытия с ДО___________________________________________________________
РОДИТЕЛИ
Папа Мама
Фамилия_____________________________Фамилия_____________________________
Имя_________________________________Имя_________________________________
Отчество_____________________________ Отчество_____________________________
Образование__________________________Образование__________________________
Место работы_________________________Место работы_________________________
Должность___________________________Должность___________________________
Рабочий телефон______________________Рабочий телефон______________________
СЕМЬЯ
Семья:
- многодетная____________________________________________________________
- с низким уровнем дохода_________________________________________________
- полная_________________________________________________________________
- неполная_______________________________________________________________
166
Литературы
1. Государственный Общеобязательный Стандарт Образования Республики Казахстан
– 2012. «Дошкольное воспитание и обучение».
2. Методические рекомендации по использованию сквозных тем для реализации
содержания типовой программы дошкольного воспитания и обучения, Астана,
2017 г.
3. Методические рекомендации по проведению мониторинга развития умений и
навыков детей по усвоению содержания Типовой программы, Астана, 2017.
4. Инструктивно – методическое письмо «Об организации воспитательно –
образовательного процесса в дошкольных организациях Республики Казахстан в
2018-2019 учебном году », Астана, 2017 г.
5. Калашникова Т.М. Методическая работа в детском саду. Костанай, 2008 г.
6. Правила об инспекционно-контрольной деятельности в ДО РК. Алматы 2006 г.
7. Лапина М.В. Карточки анализа образовательной деятельности. Алматы 2006 г.
8. Юнита 2. Виртуальный курс по планированию и управлению дошкольным
воспитанием. Руководство коллективом. Астана-Караганда 2003 г.
9. Белая К.Ю. Руководство ДОУ: контрольно-диагностическая функция. М. 2004 г.
10. Комарова Е.С. Я руковожу детским садом. М. 2008 г.
11. Скоролупова О.А. Контроль как один из этапов методической работы в ДОУ. М.
2003 г.
12. Черникова Т.В. Управление развитием образовательного учреждения. М. 2005 г.
13. Микляева Н.В. Экспресс-диагностика развития детей. Материалы для
тематического контроля. М. 2007 г.
14. Антипина Е.А. Театрализованная деятельность в детском саду. М., 2003.
15. Ботнарь В.Д., Суслова Э.К. Игры-драматизации – основа знакомства с культурой
других народов . Дошкольное воспитание. – 1994. - № 3.
16. Конович А.А. Театрализованный праздник и обряды. М., 1990.
17. Куцакова Л.В., Мерзлякова С.И. Воспитание ребенка-дошкольника: развитого,
образованного, самостоятельного, инициативного, неповторимого, культурного,
активно-творческого. М., Владос, 2004 г.
167
Қосымша
ПЕРСПЕКТИВАЛЫҚ ЖОСПАР
ІІ кіші топ
Мақсаты: Балабақшаға деген сүйіспеншілік сезімдерін дамыту.
Міндеттері: Үлкендердің еңбегін бағалауға үйрету. Балабақшаға деген мақтаныш, құрмет сезімдерін дамыту.
Өтп
елі
тақ
ыр
ып
: «Б
ал
абақ
ша
»(Қ
ыр
күй
ек)
1-
ап
та .
«М
енің
бал
абақ
шам
»
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Коммуникация»
Сөйлеуді дамыту
«Шығармашылық»
Сурет салу
«Таным»
ҚМҰҚ
«Шығарма-
шылық»
Музыка
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Коммуникация»
Көркем әдебиет(0.5)
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Таным»
Жаратылыстану.
«Таным» Құрастыру(0.5)
«Шығармашылық»
Музыка(0.5)
Вариативтік
компонент
Дене шынықтыру
Нарғызға қонаққа барамыз.
Мақсаты: меңгерген іскерлік, ептілік
дағдыларды бекіту: шағын топпен
тұру, педагогтің соңынан жүру, жүгіру.
Тура жолмен жүруге үйрету. Орында
тұрып қос аяқпен секіруге үйрету.
Шағын топпен жүру, жүгіру кезінде
қолды еркін қалыпта ұстап жүруге
жаттықтыру. Педагогтің тапсырмасын
тыңдау, орындау, белгі бойынша
тоқтау дағдыларын бекіту
Сөйлеуді дамыту
Топпен танысу (саяхат).
Мақсаты:
а) Балаларды балабақша өмірімен, топ
бөлмесімен таныстыру, ондағы жиһаз
атауларын атауға, олардың қызметі
туралы әңгімелеуге үйрету.
ә) Педагогтің сұрақтарына жауап беріп,
диалогтік сөйлеуге дағдыландыру.
б) Топтағы жиһаздарды ұқыпты
ұстауға тәрбиелеу.
Сурет салу. Сиқырлы таяқшалар
Мақсаты: Балаларды қағаз түрлерімен
және түрлі түсті қарындаштармен
таныстыруды жалғастыру. Сурет
салуға қызығушылықтарын арттыру,
қарындашты оң қолмен ұстауға үйретіп
ҚМҰҚ
«Таңертең.
Үлкен - кіші.
Бір - көп».
Мақсаты: таңертең (таң)
- тәулік
бөлігімен
таныстыру.
Міндеттері: таңертең
тәулік
бөлігімен
таныстыру;
осы сөздерді
сөйлеу
барысында
қолдану; таныс
заттарды
көлеміне қарай
(үлкен – кіші)
және санына
қарай (бір -
көп)
салыстыруды
үйрету;
қоршаған
ортадан бір
және көп затты
Дене шынықтыру
Нарғызға қонаққа барамыз.
Мақсаты: меңгерген
іскерлік, ептілік
дағдыларды бекіту: шағын
топпен тұру, педагогтің
соңынан жүру, жүгіру.
Тура жолмен жүруге
үйрету. Орында тұрып қос
аяқпен секіруге үйрету.
Шағын топпен жүру,
жүгіру кезінде қолды еркін
қалыпта ұстап жүруге
жаттықтыру. Педагогтің
тапсырмасын тыңдау,
орындау, белгі бойынша
тоқтау дағдыларын бекіту.
Көркем әдебиет(0.5)
«Күз»/өлең/.
Мақсаты: күз туралы
білімдерін тиянақтау.
Адамдар еңбегіне құрмет
сезімін тәрбиелеу. Ырыс,
құт-береке, молшылық
сөздерінің мағынасын
түсіндіру, сөздік қорын
молайту. Байланыстырып
сөйлеу тілін, көркемдік
талғамын, қимыл-
Дене шынықтыру
Сылдыр-сылдыр сылдырмақ.
Мақсаты: ирелең жолмен
жүруге, қос аяқпен секіруге
(аяқ бірге – аяқ алшақ)
үйрету. Шағын топпен бір-
біріне кедергі жасамай
жүгіру; саптан шықпай,
бағытты сақтай жүру; аяқты
тізеден сәл бүгіп, секіріп,
аяқты алшақ, бірге ұстау
дағдыларын бекіту.
Музыканың басталуын
сезініп, музыкаға сәйкес
жүруге баулу.
Жаратылыстану
Балабақша – біздің екінші
үйіміз.
Мақсаты: 1. Балабақшада
еңбек ететін адамдардың
мамандықтарымен
таныстыру (медбике,
аспаз).2. Балабақшаның
балаларды көп нәрселерге
үйрететінін және
жақсылыққа тәрбиелейтін
орын екенін түсіндіру.3.
Балабақшада еңбек ететін
адамдардың еңбектерін
Құрастыру
Жаяу жүргіншілерге,
машиналарға арналған
тар және кең жолдар.
Мақсаты:Балалар-
ды жаяу
жүргіншілерге
арналған тар және
кең жолдарды
құрылыс
материалдарынан
құрастыру, олардың
түсін, пішінін,
көлемін ажырата
алуға дағдыландыру,
кеңістікте дұрыс
орналастыра білуге
үйрету, өзара қарым-
қатынас мәдениетін
тәрбиелеу.
Музыка(0.5)
Вариативтік
компонент
168
2-
ап
та. «М
енің
дост
ар
ым
»
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Коммуникация»
Сөйлеуді дамыту
«Шығармашылық»
Сурет салу
«Таным»
ҚМҰҚ
«Шығармашылық»
Музыка
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Коммуникация»
Орыс тілі (0.5)
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Таным»
Жаратылыстану
«Шығармашылық»
Мүсіндеу (0,25)
Аппликация(0,25)
«Әлеумет»
Қор. орт. танысу (0,25)
Экология негіздері(0,25)
Вариативтік
компонент
Дене шынықтыру
«Сылдыр-сылдыр сылдырмақ»
Мақсаты: қос аяқпен секіру
(аяқ бірге – аяқ алшақ); бір-
біріне доп домалатуды үйрету.
Ирелең жолмен жүру. қос
аяқпен секіру (аяқ бірге – аяқ
алшақ) дағдыларын бекіту.
Музыканың басталуын сезіну,
музыкаға сәйкес жүру; сөздерді
қайталау және оның орындалу
дағдыларын қалыптастыру.
Сөйлеуді дамыту
«Шұбар тауық» (әңгімелеуге
дайындайық).
Мақсаты: а) Балаларға ертегі мазмұнын
әңгімелеп беру. Ересектердің
айтқанын тыңдап, түсіне білуге,
сұрақтарына жауап беруге
үйрету.
ә) Есте сақтау қабілеттерін
дамыту және сөздік қорларын
молайтып, байланыстыра
сөйлеуге дағдыландыру.
б) Ертегі мазмұны арқылы бір-
біріне қамқор болуға,
сыйластыққа тәрбиелеу.
Сурет салу
Түзу жолда, мен жүремін тура.
Мақсаты: Балалардың бояумен
сурет салуға
қызығушылықтарын арттыру.
Қылқаламды оң қолдарына
ұстап сурет салуға жаттықтыру,
саусақтың ұсақ бұлшық еттерін
ҚМҰҚ
«Таңертең. Үлкен – кіші.
Бір – көп»
Мақсаты: таңертең (таң)
- тәулік бөлігімен
таныстыру.
Міндеттері: таңертең
тәулік бөлігімен
таныстыру; осы сөздерді
сөйлеу барысында
қолдану; таныс заттарды
көлеміне қарай (үлкен –
кіші) және санына қарай
(бір – көп) салыстыруды
үйрету; қоршаған ортадан
бір және көп затты таба
білуді дамыту.
Шыдамдылыққа,
қызығушылыққа
тәрбиелеу.
Музыка
Дене шынықтыру
«Тауық пен балапандар»
Мақсаты: бір-біріне допты
домалатып үйрету. Допты
домалату кезінде қолдың
қозғау күшін, қимыл
үйлесімділігін, ұсақ сезім
мүшелерін дамыту
Орыс тілі (0.5)
Научить детей слушать,
запоминать и правильно
произносить русскую речь,
формировать навыки
понимания и восприятия
названий некоторых
предметов быта; правильно
ставить ударение в словах
при произношении
Дене шынықтыру
«Тауық пен балапандар»
Мақсаты: бір-біріне допты
домалату: тура бағытта төрт -
тағандап еңбектеуді үйрету.
Допты домалату кезінде
қолдың қозғау күшін, қимыл
үйлесімділігін дамыту. Тура
жолмен жүру және жүгіру.
Шектелген алаң бойы жүруде
тепе-теңдік сақтау қалпын
бекіту. Төрттағандап
еңбектеу кезінде, еңбектеуде
қол мен аяқтың қимылдарын
үйлестіре, ұсақ сезім
мүшелерін дамыту.
Жаратылыстану
Шақырамыз күзді, шын
ниетпен ізгі!
Мақсаты: 1. Балаларды
табиғат құбылыстарымен
таныстыруды жалғастыру.
2. Жанды және жансыз
табиғаттағы маусымдық
өзгерістерді бақылауды
үйрету арқылы зейіндерін
дамыту. Заттардың белгісі
мен қасиеттерін анықтай
білуге жаттықтыру.
3. Табиғатты сүюге баулу.
Мүсіндеу (0,25)
«Доп»
Мақсаты: балалар
ойыншықтар әлемімен
таныстыруды
жалғастыру, жұмбақ
жасыра отырып,
қуыршақтың
ерекшелігіне көңіл бөліп,
құрастыру жолдарын
үйрету; домалақ
пішіннен әртүрлі
көлемде сопақша және
«шұжықша» пішіндерді
жасауды дамыту;
шығармашылықпен
жұмыс істеуге
тәрбиелеу, эстетикалық
талғамдарын
қалыптастыру.
Қор. орт. танысу (0,25)
Балабақша – біздің
екінші үйіміз.
Мақсаты: 1.
Балабақшада еңбек
ететін адамдардың
мамандықтарымен
таныстыру (медбике,
аспаз).2. Балабақшаның
балаларды көп
нәрселерге үйрететінін
және жақсылыққа
тәрбиелейтін орын
екенін түсіндіру.3.
Балабақшада еңбек
ететін адамдардың
169
3-
ап
та
. «М
енің
сүй
ікті
ой
ын
шы
қтар
ым
»
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Коммуникация»
Сөйлеуді дамыту.
«Шығармашылық»
Сурет салу
«Таным»
ҚМҰҚ
«Шығармашылық»
Музыка
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Коммуникация»
Көркем әдебиет.(0.5)
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Таным»
Жаратылыстану
«Таным» Құрастыру (0.5)
«Шығармашылық»
Музыка.(0.5)
Вариативтік
компонент
Дене шынықтыру
«Күшікке қонаққа барамыз»
Мақсаты: шеңбер құру, шеңбер
бойы жүру және жүгіруге
жаттықтыру. Қос аяғымен бір
мезгілде екпінмен серпіліс жасай
білу дағдыларын бекіту. Жаттығулар
орындау кезінде тынысты тоқтатпау
дағдыларын қалыптастыру. Музыка
ырғағына сәйкес қимылды жәй,
шапшаң, ырғақты орындау қабілетін
дамыту.
Сөйлеуді дамыту
Шар мен текшені салыстыру.
Мақсаты: а) Балаларға
геометриялық пішіндер – шар, текше
атауларын естеріне сақтауға,
олардың ерекшеліктерін (мысалы:
шар домалақ, домалайды; текше
төртбұрышты, орнынан қозғалтуға
болады, бірінің үстіне бірін қоюға
болады) ажыратуға үйрету.
ә) Сөздік қорларын молайтып,
сөйлеу қабілеттерін дамыту.
б) Ұқыпты және сабырлы болуға
тәрбиелеу.
Сурет салу
Түрлі- түсті таспалар.
Мақсаты: Балалардың бояумен
сурет салуға қызығушылықтарын
арттыру. Жуан таяқшаға оралған
губканы оң қолдарына ұстап, түзу
сызықтар сызуды, екі-үш түсті
бояумен сызуға үйрету. Жолақ
жолдарға біркелкі бояуды жағу
тәсілін үйрету. Тазалыққа,
ұқыптылыққа тәрбиелеу.
ҚМҰҚ
«Күндіз. Дөңгелек. Бір -
көп».
Мақсаты: таңертең (таң) -
тәулік бөлігімен
таныстыру.
Міндеттері: таңертең
тәулік бөлігімен
таныстыру; осы сөздерді
сөйлеу барысында
қолдану; таныс заттарды
көлеміне қарай (үлкен -
кіші) және санына қарай
(бір - көп) салыстыруды
үйрету; қоршаған ортадан
бір және көп затты таба
білуді дамыту.
Шыдамдылыққа,
қызығушылыққа тәрбиелеу
Музыка (0.5)
Дене шынықтыру
«Күшікке қонаққа
барамыз»
Мақсаты: қос аяғымен бір
мезгілде екпінмен серпіліс
жасай білу дағдыларын
бекіту. Жаттығулар
орындау кезінде тынысты
тоқтатпау дағдыларын
қалыптастыру. Музыка
ырғағының өзгеруіне
сәйкес қимылда жай,
шапшаң, ырғақты орындау
қабілетін дамыту.
Көркем әдебиет (0.5)
«Жұмыстың бәрі
жақсы»/өлең/. Мұзафар
Әлімбаев
Мақсаты: қоршаған
ортаның жан-жақтылығы
жайлы түсініктерін
көркем туындылар,
мамандық арқылы
кеңейту. Туынды
кейіпкерлерінің іс-
әрекетін бағалау, өз
ойлары ман алған
әсерлерін айта білу білігін
дамыту.
Дене шынықтыру
«Балапандарға қонаққа
барамыз»
Мақсаты: бір орыннан
тұрып қос аяқпен
«доптарша» секіруге үйрету.
Орында тұрып жеңіл секіру
және еденге (жерге) жұмсақ
қону, жаттығуды орындау
сәтінде дұрыс тыныс алу
дағдыларын жетілдіру. Сап-
тізбекке тұруға жаттықтыру.
Мойын, иық және қолдың
бұлшық еттерін дамыту.
Қимылды музыка ырғағына
сәйкес орындау. Балаларды
көңілді, пысық, ширақ
балапандарды бейнелей
білуге талпындыру. Белгіге
көңіл аудару, сезіне білуге
дағдыландыру. Дене бітімінің
дұрыс дамуын қадағалау.
Жаратылыстану
Біздің топтың
ойыншықтары.
Мақсаты: 1. Қоршаған
орта заттары, олардың
сапалары мен қасиет-тері
туралы түсініктерін жүйелеу
және толықтыру.
2. Бірнеше сенсорлық
белгілеріне қарап заттарды
топтастыра білуді,
айналасындағы заттарды
ажырата және ортақ
қасиеттері бар
ойыншықтарды
Құрастыру
Торсық.
Мақсаты:ыдыстар
туралы ұғымдарды
бекіту, торсықпен
таныстыру, қатты
қағаздан қиылған
торсықты төрт бөліктен
құрастырып жасауға,
кеңістікті дұрыс
бағдарлай білуге
үйрету, ұлттық ыдыс
туралы қарапайым
түсінік беру, ыдысты
ұқыпты ұстай білуге
тәрбиелеу.
Музыка (0.5)
Вариативтік
компонент
170
4 -
ап
та. «
Жи
һазд
ар
»
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Коммуникация»
Сөйлеуді дамыту
«Шығармашылық»
Сурет салу
«Таным»
ҚМҰҚ
«Шығармашылық»
Музыка
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Коммуникация»
Орыс тілі (0.5)
«Денсаулық»
Дене шынықтыру
«Таным»
Жаратылыстану
«Шығармашылық»
Мүсіндеу (0,25)
Аппликация(0,25)
«Әлеумет»
Қор. орт. танысу (0,25)
Экология негіздері(0,25)
Вариативтік
компонент
Дене шынықтыру
«Балапандарға қонаққа барамыз»
Мақсаты: еденге қойылған
тақтаймен төрттағандап алақан мен
тізеге сүйеніп, еңбектеуге (ені - 25
см, ұзындығы - 2м) үйрету. Орында
тұрып жеңіл секіру және еденге
(жерге) жұмсақ қону, жаттығуды
орындау сәтінде дұрыс тыныс алу
дағдыларын жетілдіру. Сап-тізбекке
тұруға жаттықтыру. Мойын, иық
және қолдың бұлшық еттерін
дамыту. Қимылды музыка ырғағына
сәйкес орындау. Балаларды көңілді,
пысық, ширақ балапандарды
бейнелей білуге талпындыру. Белгіге
көңіл аудару, сезіне білуге
дағдыландыру. Дене бітімінің дұрыс
дамуын қадағалау.
Сөйлеуді дамыту
Балалар текшелермен ойнайды.
Мақсаты: а) Балаларды сюжеттік
сурет (жеке заттарды, кейіпкерлердің
әрекеттерін атау бойынша әңгіме
құрастыруға үйрету).
ә) Педагогтің сурет бойынша
құрастырылған әңгімесін тыңдап, зат
есім мен етістіктерді қатыстырып,
сөз тіркестерін құрастыра білу және
етістіктерді жекеше және көпше
түрде (құраймын, құраймыз,
ойнаймын, ойнаймыз) қолдана білу
дағдыларын дамыту.
б) Балаларды достыққа,
ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сурет салу. Түрлі түсті орамал.
Мақсаты: Балаларды шаршы
ҚМҰҚ
«Күндіз. Дөңгелек. Бір -
көп»
Мақсаты: таңертең (таң) -
тәулік бөлігімен
таныстыру.
Міндеттері: таңертең
тәулік бөлігімен
таныстыру; осы сөздерді
сөйлеу барысында
қолдану; таныс заттарды
көлеміне қарай (үлкен -
кіші) және санына қарай
(бір - көп) салыстыруды
үйрету; қоршаған ортадан
бір және көп затты таба
білуді дамыту.
Шыдамдылыққа,
қызығушылыққа тәрбиелеу
Музыка
Дене шынықтыру
«Орманға пойызбен
саяхат»
Мақсаты: допты екі
қолымен кеуде тұсынан
қолдарын екпінді
қимылмен жаза лақтыруға
үйрету. Қимылды
ырғақпен жеңіл, еркін, қол
мен аяқтың қимылдарын
үйлестіре орындау
қабілеттерін
қалыптастыру. Жеңіл
бытырап жүгіруге
жаттықтыру. Дене түзілісін
бақылау. Балалардың
қимыл тәжірибесін
молайту.
Орыс тілі (0.5)
Обучать правильному
произношению гласных
звуков, формировать
навыки понимания и
восприятия названий
игрушек, отвечать на
короткие вопросы
простыми
предложениями.
Дене шынықтыру
«Орманға пойызбен саяхат»
Мақсаты: еденге салынған
резеңке кілемше үстімен
төрттағандап алақан мен
табанға сүйеніп, еденде
еңбектеуге үйрету. Допты екі
қолымен кеуде тұсынан
қолдарын екпінді қимылмен
жаза лақтыруға үйрету.
Қимылды ырғақпен жеңіл,
еркін, қол мен аяқтың
қимылдарын үйлестіре
орындау қабілеттерін
қалыптастыру. Жеңіл
бытырап жүгіруге
жаттықтыру. Дене түзілісін
бақылау. Балалардың қимыл
тәжірибесін молайту.
Жаратылыстану
«Түлкі бізде қонақта»
Мақсаты: 1. Түлкінің
тіршілік ортасы туралы
түсінік беру.
2. Түлкінің жабайы
жануар екенін мысалдар
келтіру арқылы түсіндіріп,
балалардың есте сақтау
қабілеттерін дамыту.
3. Жанды табиғатты сүюге
баулу.
Аппликация(0,25)
Алаша
Мақсаты: балаларға
кеңістікті бағдарлай білуге
түсінік беру; балалардың
шығармашылық қабілетін
дамыту, заттың пішіні
туралы білімдерін
жетілдіру; жұмысты
ұқыпты, таза жасауға
тәрбиелеу.
Экология негіздері(0,25)
Түлкі бізде қонақта.
Мақсаты: 1. Түлкінің
тіршілік ортасы туралы
түсінік беру.
2. Түлкінің жабайы
жануар екенін мысалдар
келтіру арқылы
түсіндіріп, балалардың
есте сақтау қабілеттерін
дамыту.
3. Жанды табиғатты
сүюге баулу.
Вариативтік
компонент
171
Қосымша
ЦИКЛОГРАММА
МКҚК «№ 52 бөбекжай-балабақшасы»
ІІ кіші «Балауса» тобы.
Өтпелі тақырып: «Балабақша»
Тақырыпша: «Менің балабақшам»
(3-7.09.2018 ж.)
Күн тәртібі Уа-
қы-
ты
Дүйсенбі Сейсенбі Сәрсенбі
Бейсенбі
Жұма
Балаларды
қабылдау
Ата-аналармен
әңгімелесу
Ойындар (үстел
үсті, саусақ және
т.б. )
Таңертеңгі
гимнастика (5 мин)
7.00-
8.00
Тәрбиешінің балалармен қарым-қатынасы: отбасы дәстүрлері туралы жеке әңгімелесу, қарым-қатынас және
көтеріңкі көңіл-күй орнатуға ойындар ұйымдастыру. Жағымды жағдай орнату.
Үстел үсті, саусақ
және т.б.ойындар
( тақырыбы және
мақсаты).
Құрылыс ойындары.
«Үй жиһаздары»,
«Қуыршақтарға үй
құрастырамыз».
Фотосуреттер қарастыру.
«Менің отбасым».
Фотосуретте бейнеленген
отбасы мүшелерін атау.
Саусақ ойыны.
«Әжемнің ертегілері».
Отбасылық
фотосуреттерді
қарастыру.
Туысқандары туралы
әңгімелеп беру .
Үстел үсті ойыны
– пазл:
«Үйшік
құрастыр».
Балалармен
отбасы туралы
әңгімелесу.
Жаттығулар кешені
Таңғы ас 8.00
8.30
Ойын- жаттығу (мысалы:Сылдырлайды мөлдір су,
Мөлдір суға қолыңды жу.
Жуынсаңсаң сен әрдайым,
Таза – бетің, маңдайың).
Ойындар
Ұйымдастырыл-
ған оқу қызметіне
(ҰОҚ) дайындық
8.30
9.00
Балалармен ұйымдастырылған оқу қызметін ұйымдастыруда ойындар және баяу қимылды ойын-жаттығулар
«Жануарлардың
төлдерін тауып,
оларды атап бер».
Мақсаты:
«Мен қайда және кім
болып жұмыс
істеймін?».
Мақсаты:
«Менің отбасым»
картиналар топтамасынан
суреттер қарастыру.
Мақсаты:
Ана мен әжеге
көмектесу туралы
әңгімелесу.
Мақсаты:
Сөздік ойын:
«Қимылын
көрсет».
Мақсаты:
Мектепке дейінгі
ұйым кестесі
9.00
9.35 Дене шынықтыру
«Нарғызға қонаққа ҚМҰҚ
«Таңертең. Үлкен - Дене шынықтыру
«Нарғызға қонаққа Дене шынықтыру
«Сылдыр-сылдыр Құрастыру
Жаяу
172
бойынша
ұйымдастырыл-
ған оқу қызметі
барамыз».
Мақсаты: меңгерген іскерлік,
ептілік дағдыларды
бекіту: шағын
топпен тұру,
педагогтің соңынан
жүру, жүгіру. Тура
жолмен жүруге
үйрету. Орында
тұрып қос аяқпен
секіруге үйрету.
Шағын топпен жүру,
жүгіру кезінде қолды
еркін қалыпта ұстап
жүруге жаттықтыру.
Педагогтің
тапсырмасын
тыңдау, орындау,
белгі бойынша
тоқтау дағдыларын
бекіту
Сөйлеуді
дамыту
Топпен танысу
(саяхат).
Мақсаты:
а) Балаларды
балабақша өмірімен,
топ бөлмесімен
таныстыру, ондағы
жиһаз атауларын
атауға, олардың
қызметі туралы
әңгімелеуге үйрету.
ә) Педагогтің
кіші. Бір - көп».
Мақсаты: таңертең
(таң) - тәулік
бөлігімен таныстыру.
Міндеттері: таңертең
тәулік бөлігімен
таныстыру; осы
сөздерді сөйлеу
барысында қолдану;
таныс заттарды
көлеміне қарай
(үлкен -кіші) және са-
нына қарай (бір - көп)
салыстыруды үйрету;
қоршаған ортадан бір
және көп затты таба
білуді дамыту.
Шыдамдылыққа,
қызығушылыққа
тәрбиелеу.
Музыка(0.5)
барамыз».
Мақсаты: меңгерген
іскерлік, ептілік
дағдыларды бекіту: шағын
топпен тұру, педагогтің
соңынан жүру, жүгіру.
Тура жолмен жүруге
үйрету. Орында тұрып қос
аяқпен секіруге үйрету.
Шағын топпен жүру,
жүгіру кезінде қолды
еркін қалыпта ұстап
жүруге жаттықтыру.
Педагогтің тапсырмасын
тыңдау, орындау, белгі
бойынша тоқтау
дағдыларын бекіту.
Көркем әдебиет(0.5)
«Күз»/өлең/.
Мақсаты: күз туралы
білімдерін тиянақтау.
Адамдар еңбегіне құрмет
сезімін тәрбиелеу. Ырыс,
құт-береке, молшылық
сөздерінің мағынасын
түсіндіру, сөздік қорын
молайту. Байланыстырып
сөйлеу тілін, көркемдік
талғамын, қимыл-
қозғалысын дамыту.
сылдырмақ».
Мақсаты: ирелең
жолмен жүруге, қос
аяқпен секіруге (аяқ
бірге – аяқ алшақ)
үйрету. Шағын топпен
бір-біріне кедергі
жасамай жүгіру; саптан
шықпай, бағытты
сақтай жүру; аяқты
тізеден сәл бүгіп,
секіріп, аяқты алшақ,
бірге ұстау дағдыларын
бекіту. Музыканың
басталуын сезініп,
музыкаға сәйкес
жүруге баулу.
Жаратылыстану
Балабақша – біздің
екінші үйіміз.
Мақсаты: 1.
Балабақшада еңбек
ететін адамдардың
мамандықтарымен
таныстыру (медбике,
аспаз).2. Балабақшаның
балаларды көп
нәрселерге үйрететінін
және жақсылыққа
тәрбиелейтін орын
екенін түсіндіру.3.
Балабақшада еңбек
ететін адамдардың
еңбектерін бағалай
білуге тәрбиелеу.
Балаларды мейірімді
жүргіншілерге,
машиналарға
арналған тар және
кең жолдар.
Мақсаты:Бала
ларды жаяу
жүргіншілерге
арналған тар
және кең
жолдарды
құрылыс
материалдары-
нан құрастыру,
олардың түсін,
пішінін,
көлемін
ажырата алуға
дағдыландыру,
кеңістікте
дұрыс
орналастыра
білуге үйрету,
өзара қарым-
қатынас
мәдениетін
тәрбиелеу.
Музыка(0.5)
Вариативтік
компонент
173
сұрақтарына жауап
беріп, диалогтік
сөйлеуге
дағдыландыру.
б) Топтағы
жиһаздарды
ұқыпты ұстауға
тәрбиелеу.
Сурет салу Сиқырлы таяқшалар
Мақсаты: Балаларды қағаз
түрлерімен және
түрлі түсті
қарындаштармен
таныстыруды
жалғастыру. Сурет
салуға
қызығушылықтарын
арттыру,
қарындашты оң
қолмен ұстауға
үйретіп жаттықтыру.
Шығармашылық
қабілеттерін дамыту,
дөңгелек,
таяқшаларды салуға
үйрету. Ұқыптылық
пен тазалыққа
тәрбиелеу.
болуға баулу.
Серуен
9.50-
11.30
Серуенге қызығушылық туғызу; балалармен жеке әңгімелесу; серуенге ойын материалдарын таңдау; серуенде
балаларды әрекет етуге ынталандыру.
Аулаға ұшып келетін құстарды бақылау.
Мақсаты: құстарды тануға, дене бөліктерін атауға үйрету;құстарға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
Ересектің көмегімен қарапайым еңбек тапсырмалары (мысалы, гүлдерді суару).
Мақсаты :қарапайым тапсырмаларды орындауға үйрету.
174
1. Қимылды ойындар «Мені қуып жет», «Күннің көзі мен жаңбыр» (2-3рет қайталау).
Мақсаты:Бір-біріне қақтығысып қалмай жүгіруге үйрету.
Дербес ойын әрекеті, серуенге алып шыққан материалдармен ойындар.
Мақсаты: қызығушылықтары бойынша ойындарды таңдауды қамтамасыз ету және құрдастарымен қарым-қатынасты
қалыптастыру.
Серуеннен оралу Балалардың реттілікпен киімдерін шешуі, дербес ойын әрекеті .
Түскі ас 11.50-
12.30
Балалардың назарын тағамға аудару ; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс; әдеп ережесі.
Ұйқы
12.30-
15.00
Балалардың тыныш ұйықтауына жағымды жағдай орнату.
Біртіндеп
ұйқыдан ояту, ауа,
су шаралары
15.00-
15.30
Жалпақтабандылықтың алдын алу мақсатында ортопедиялық жол бойымен жүру.
Білімді кеңейту және мәдени-гигеналық дағдыларды орындау.
Ойын- жаттығу :Сылдырлайды мөлдір су,
Мөлдір суға қолыңды жу.
Жуынсаңсаң сен әрдайым,
Таза – бетің, маңдайың.
Бесін ас 15.30-
16.00
Балалардың назарын тағамға аудару ; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс
Ойындар, дербес
әрекет
Баланың жеке
даму картасына
сәйкес жеке
жұмыс
16.00
-
16.20
Үстел үсті театры:
«Менің отбасым»
және т.б. тақырыптар
бойынша сюжетті
картиналар
қарастыру.
Сюжеттік-рөлдік
ойын:
«Қуыршақты
тамақтандыр».
Ірі құрылыс
материалдарымен
және
конструкторлармен
ойындар.
Ойын-жаттығу:
«Қуыршықты жуындыр».
Альбомдар,сюжетті
картиналар қарастыру.
Ірі құрылыс
материалдарымен
ойындар.
Ойын: «Кімнің
заттары?» (жақын
адамдарының заттарын
анықтау).
Суретті кітапшаларды
бояу, пазлдар, мозаика
және т.б.
Сюжеттік
ойыншықтармен
ойындар,
ертегі оқып беру;
үстел үсті театры
және т.б.
Жыл мезгілі туралы
әңгімелесу
«Күз»(сурет
қарастыру).
Мақсаты:қарапа-
йым сұрақтарға
Әңгіме құрастыру:
«Әжең туралы
әңгімелеп бер»
Мақсаты: баланың
сөздік қорын
туысқандарының
Дидактикалық ойын:
«Ғажайып қапшық»
Мақсаты: баланың сөздік
қорын ойыншықтардың
атауларын білдіретін
сөздермен байыту.
Жыл мезгілі туралы
әңгімелесу.
Мақсаты:қарапайым
сұрақтарға жауап
беруге үйрету.
Дидактикалық
ойын:
«Атын атап
бер».
Мақсаты: түсті
қабылдауды және
175
жауап беруге
үйрету.
атауларын білдіретін
сөздермен байыту.
қолдың ұсақ
моторикасын
дамыту.
Серуенге
дайындық
16.20-
18.40
Киіну, серуенге шығу.
Серуен 16.40-
18.00
Серуенге қызығушылық туғызу. Балалармен жеке әңгімелесу: «Анаң мен әкеңнің есімдерін ата», « Кімнің үйінде
мысық бар?» және т.б.
Кешкі ас 18.20-
18.45
Балалардың назарын тағамға аудару; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс.
Балалардың үйге
қайтуы
18.45
-
19.00
Ата-аналарға кеңес:
«Үйде ойын
бұрышын
ұйымдастыру».
Психологтің
кеңесі:«Егер ата-
аналар дүкеннен
баланың ұнатқан
ойыншығын сатып
әпермеген жағдайда,
өзін қалай ұстау
қажет?»
Балалар отбасында өздері
не істей алатындары
туралы әңгімелесу.
Кеңес:
«Бала өміріндегі
ойыншықтың маңызы».
Жобаны
таныстыру.
«Менің отбасым»
тақырыбына
көрме
ұйымдастыру.
176
ЦИКЛОГРАММА
МКҚК «№ 52 бөбекжай-балабақшасы»
ІІ кіші «Балсауса» тобы.
Өтпелі тақырып: «Балабақша».
Тақырыпша: «Менің достарым».
(10-14.09.2018 ж.)
Күн тәртібі Уақы
-ты
Дүйсенбі Сейсенбі Сәрсенбі
Бейсенбі
Жұма
Балаларды
қабылдау
Ата-аналармен
әңгімелесу
Ойындар (үстел үсті,
саусақ және т.б. )
Таңертеңгі
гимнастика (5 мин)
7.00-
8.00
Тәрбиешінің балалармен қарым-қатынасы: отбасы дәстүрлері туралы жеке әңгімелесу, қарым-қатынас және көтеріңкі
көңіл-күй орнатуға ойындар ұйымдастыру. Жағымды жағдай орнату.
Үстел үсті, саусақ
және т.б.ойындар
(тақырыбы және
мақсаты)
Құрылыс ойындары:
«Үй жиһаздары»,
«Қуыршақтарға үй
құрастырамыз».
Фотосуреттер қарастыру:
«Менің отбасым».
Фотосуретте бейнеленген
отбасы мүшелерін атау.
Саусақ ойыны :
«Әжемнің ертегілері».
Отбасылық
фотосуреттерді
қарастыру. Туысқандары
туралы әңгімелеп беру .
Үстел үсті ойыны –
пазл:
«Үйшік құрастыр».
Балалармен отбасы
туралы әңгімелесу.
Жаттығулар кешені
Таңғы ас 8.00
8.30
Ойын- жаттығу (мысалы:Сылдырлайды мөлдір су,
Мөлдір суға қолыңды жу.
Жуынсаң сен әрдайым,
Таза – бетің, маңдайың).
Ойындар
Ұйымдастырылған
оқу қызметіне
(ҰОҚ) дайындық
8.30
9.00
Балалармен ұйымдастырылған оқу қызметін ұйымдастыруда ойындар және баяу қимылды ойын-жаттығулар
«Жануарлардың
төлдерін тауып,
оларды атап бер».
Мақсаты:
«Мен қайда және кім
болып жұмыс
істеймін?».
Мақсаты:
«Менің отбасым»
картиналар топтамасынан
суреттер қарастыру.
Мақсаты:
Ана мен әжеге көмектесу
туралы әңгімелесу.
Мақсаты:
Сөздік ойын:
«Қимылын
көрсет».
Мақсаты:
Мектепке дейінгі
ұйым кестесі
бойынша
ұйымдастырылған
9.00
9.35 Дене шынықтыру
«Сылдыр-сылдыр
сылдырмақ».
Мақсаты: қос аяқпен
ҚМҰҚ
«Таңертең. Үлкен -
кіші. Бір - көп».
Мақсаты: таңертең
Дене шынықтыру
«Тауық пен балапандар».
Мақсаты: бір-біріне допты
домалатуды үйрету. Допты
Дене шынықтыру
«Тауық пен балапандар».
Мақсаты: бір-біріне
допты домалату: тура
Мүсіндеу (0,25)
«Доп».
Мақсаты: балаларды
177
оқу қызметі секіру (аяқ бірге – аяқ
алшақ); бір-біріне доп
домалатуды үйрету.
Ирелең жолмен жүру.
қос аяқпен секіру (аяқ
бірге – аяқ алшақ)
дағдыларын бекіту.
Музыканың басталуын
сезіну, музыкаға
сәйкес жүру; сөздерді
қайталау және оның
орындалу дағдыларын
қалыптастыру.
Сөйлеуді дамыту
«Шұбар тауық»
(әңгімелеуге
дайындайық).
Мақсаты: а) Балаларға ертегі
мазмұнын әңгімелеп
беру. Ересектердің
айтқанын тыңдап,
түсіне білуге,
сұрақтарына жауап
беруге үйрету.
ә) Есте сақтау
қабілеттерін дамыту
және сөздік қорларын
молайтып,
байланыстыра
сөйлеуге
дағдыландыру.
б) Ертегі мазмұны
арқылы бір-біріне
қамқор болуға,
сыйластыққа
тәрбиелеу.
Сурет салу
«Түзу жолда, мен
(таң) - тәулік бөлігімен
таныстыру.
Міндеттері: таңертең
тәулік бөлігімен
таныстыру; осы
сөздерді сөйлеу
барысында қолдану;
таныс заттарды
көлеміне қарай (үлкен –
кіші) және санына
қарай (бір – көп)
салыстыруды үйрету;
қоршаған ортадан бір
және көп затты таба
білуді дамыту.
Шыдамдылыққа,
қызығушылыққа
тәрбиелеу.
Музыка.
домалату кезінде қолдың
қозғау күшін, қимыл
үйлесімділігін, ұсақ сезім
мүшелерін дамыту
Орыс тілі (0.5)
Научить детей слушать,
запоминать и правильно
произносить русскую речь,
формировать навыки
понимания и восприятия
названий некоторых
предметов быта; правильно
ставить ударение в словах
при произношении
бағытта төрттағандап
еңбектеуді үйрету.
Допты домалату кезінде
қолдың қозғау күшін,
қимыл үйлесімділігін
дамыту. Тура жолмен
жүру және жүгіру.
Шектелген алаң бойы
жүруде тепе-теңдік
сақтау қалпын бекіту.
Төрттағандап еңбектеу
кезінде, еңбектеуде қол
мен аяқтың қимылдарын
үйлестіре, ұсақ сезім
мүшелерін дамыту.
Жаратылыстану
«Шақырамыз күзді,
шын ниетпен ізгі!»
Мақсаты: 1.
Балаларды табиғат
құбылыстарымен
таныстыруды
жалғастыру.
2. Жанды және жансыз
табиғаттағы маусымдық
өзгерістерді бақылауды
үйрету арқылы зейіндерін
дамыту. Заттардың
белгісі мен қасиеттерін
анықтай білуге
жаттықтыру.
3. Табиғатты сүюге
баулу.
ойыншықтар
әлемімен
таныстыруды
жалғастыру,
жұмбақ жасыра
отырып,
қуыршақтың
ерекшелігіне көңіл
бөліп, құрастыру
жолдарын үйрету;
домалақ пішіннен
әртүрлі көлемде
сопақша және
«шұжықша»
пішіндерді
жасауды дамыту;
шығармашылықпен
жұмыс істеуге
тәрбиелеу,
эстетикалық
талғамдарын
қалыптастыру.
Қор. орт. танысу
(0,25)
«Балабақша –
біздің екінші
үйіміз».
Мақсаты: 1.
Балабақшада еңбек
ететін адамдардың
мамандықтарымен
таныстыру
(медбике, аспаз).2.
Балабақшаның
балаларды көп
нәрселерге
үйрететінін және
жақсылыққа
тәрбиелейтін орын
178
жүремін тура».
Мақсаты: Балалардың
бояумен сурет салуға
қызығушылықтарын
арттыру. Қылқаламды
оң қолдарына ұстап
сурет салуға
жаттықтыру,
саусақтың ұсақ
бұлшық еттерін
дамыту. Жолақ
«жолдарға» бояуды
біркелкі жаға білуге
дағдыландыру, қағаз
бетінде кеңістікті
бағдарлауға үйрету.
Іздің әртүрлі
пішіндерін байқату.
Ұқыптылыққа,
әдемілікке тәрбиелеу.
екенін түсіндіру.3.
Балабақшада еңбек
ететін адамдардың
еңбектерін бағалай
білуге тәрбиелеу.
Балаларды
мейірімді болуға
баулу.
Вариативтік
компонент
Серуен
9.50-
11.30
Серуенге қызығушылық туғызу; балалармен жеке әңгімелесу; серуенге ойын материалдарын таңдау; серуенде балаларды әрекет
етуге ынталандыру.
Аулаға ұшып келетін құстарды бақылау.
Мақсаты: құстарды тануға,дене бөліктерін атауға үйрету;құстарға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
Ересектің көмегімен қарапайым еңбек тапсырмалары (мысалы, гүлдерді суару).
Мақсаты :қарапайым тапсырмаларды орындауға үйрету.
2. Қимылды ойындар «Мені қуып жет», «Күннің көзі мен жаңбыр» (2-3рет қайталау).
Мақсаты:Бір-біріне қақтығысып қалмай жүгіруге үйрету.
Дербес ойын әрекеті, серуенге алып шыққан материалдармен ойындар.
Мақсаты: қызығушылықтары бойынша ойындарды таңдауды қамтамасыз ету және құрдастарымен қарым-қатынасты
қалыптастыру.
Серуеннен оралу Балалардың реттілікпен киімдерін шешуі, дербес ойын әрекеті .
Түскі ас 11.50-
12.30
Балалардың назарын тағамға аудару ; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс; әдеп ережесі.
Ұйқы 12.30-
15.00
Балалардың тыныш ұйықтауына жағымды жағдай орнату.
179
Біртіндеп ұйқыдан
ояту, ауа, су
шаралары
15.00-
15.30
Жалпақтабандылықтың алдын алу мақсатында ортопедиялық жол бойымен жүру.
Білімді кеңейту және мәдени-гигеналық дағдыларды орындау.
Ойын- жаттығу :Сылдырлайды мөлдір су,
Мөлдір суға қолыңды жу.
Жуынсаңсаң сен әрдайым,
Таза – бетің, маңдайың.
Бесін ас 15.30-
16.00
Балалардың назарын тағамға аудару ; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс
Ойындар, дербес
әрекет
Баланың жеке даму
картасына сәйкес
жеке жұмыс
16.00-
16.20
Үстел үсті театры:
«Менің отбасым» және
т.б. тақырыптар
бойынша сюжетті
картиналар қарастыру.
Сюжетті-рөлдік ойын:
«Қуыршақты
тамақтандыр».
Ірі құрылыс
материалдарымен және
конструкторлармен
ойындар.
Ойын-жаттығу:
«Қуыршақты жуындыр».
Альбомдар,сюжетті
картиналар қарастыру.
Ірі құрылыс
материалдарымен ойындар.
Ойын: «Кімнің заттары?»
(жақын адамдарының
заттарын анықтау).
Суретті кітапшаларды
бояу, пазлдар, мозаика
және т.б.
Сюжеттік
ойыншықтармен
ойындар,
ертегі оқып беру;
үстел үсті театры
және т.б.
Жыл мезгілі туралы
әңгімелесу.
«Күз»(сурет
қарастыру).
Мақсаты:қарапайым
сұрақтарға жауап
беруге үйрету.
Әңгіме құрастыру:
«Әжең туралы әңгімелеп
бер».
Мақсаты: баланың
сөздік қорын
туысқандарының
атауларын білдіретін
сөздермен байыту.
Дидактикалық ойын:
«Ғажайып қапшық».
Мақсаты: баланың сөздік
қорын ойыншықтардың
атауларын білдіретін
сөздермен байыту.
Жыл мезгілі туралы
әңгімелесу.
Мақсаты:қарапайым
сұрақтарға жауап беруге
үйрету.
Дидактикалық
ойын: «Атын атап
бер».
Мақсаты: түсті
қабылдауды және
қолдың ұсақ
моторикасын
дамыту.
Серуенге дайындық 16.20-
18.40
Киіну, серуенге шығу.
Серуен 16.40-
18.00
Серуенге қызығушылық туғызу. Балалармен жеке әңгімелесу: «Анаң мен әкеңнің есімдерін ата», « Кімнің үйінде мысық бар?»
және т.б.
Кешкі ас 18.20-
18.45
Балалардың назарын тағамға аудару; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс.
Балалардың үйге
қайтуы
18.45-
19.00
Ата-аналарға кеңес:
«Үйде ойын
бұрышын
ұйымдастыру».
Психологтің кеңесі:
«Егер ата-аналар
дүкеннен баланың
ұнатқан ойыншығын
сатып әпермеген
жағдайда, өзін қалай
ұстау қажет?»
Балалар отбасында өздері не
істей алатындары туралы
әңгімелесу.
Кеңес:
«Бала өміріндегі
ойыншықтың маңызы».
Жобаны
таныстыру.
«Менің отбасым»
тақырыбына көрме
ұйымдастыру.
180
ЦИКЛОГРАММА
МКҚК «№ 52 бөбекжай-балабақшасы»
ІІ кіші «Балауса» тобы.
Өтпелі тақырып: «Балабақша»
Тақырыпша: «Менің сүйікті ойыншықтарым»
(17-21.09.2018 ж.)
Күн тәртібі Уа-
қы-
ты
Дүйсенбі Сейсенбі Сәрсенбі
Бейсенбі
Жұма
Балаларды
қабылдау
Ата-аналармен
әңгімелесу
Ойындар (үстел
үсті, саусақ және
т.б. )
Таңертеңгі
гимнастика (5 мин)
7.00-
8.00
Тәрбиешінің балалармен қарым-қатынасы: отбасы дәстүрлері туралы жеке әңгімелесу, қарым-қатынас және
көтеріңкі көңіл-күй орнатуға ойындар ұйымдастыру. Жағымды жағдай орнату.
Үстел үсті, саусақ
және т.б.ойындар
( тақырыбы және
мақсаты).
Құрылыс ойындары:
«Үй жиһаздары»,
«Қуыршақтарға үй
құрастырамыз».
Фотосуреттер қарастыру:
«Менің отбасым».
Фотосуретте бейнеленген
отбасы мүшелерін атау.
Саусақ ойыны :
«Әжемнің ертегілері».
Отбасылық
фотосуреттерді
қарастыру.
Туысқандары туралы
әңгімелеп беру .
Үстел үсті ойыны
– пазл:
«Үйшік
құрастыр».
Балалармен
отбасы туралы
әңгімелесу.
Жаттығулар кешені
Таңғы ас 8.00
8.30
Ойын- жаттығу (мысалы:Сылдырлайды мөлдір су,
Мөлдір суға қолыңды жу.
Жуынсаң сен әрдайым,
Таза – бетің, маңдайың).
Ойындар
Ұйымдастырыл-
ған оқу қызметіне
(ҰОҚ) дайындық
8.30
9.00
Балалармен ұйымдастырылған оқу қызметін ұйымдастыруда ойындар және баяу қимылды ойын-жаттығулар
«Жануарлардың
төлдерін тауып,
оларды атап бер».
Мақсаты:
«Мен қайда және кім
болып жұмыс
істеймін».
Мақсаты:
«Менің отбасым»
картиналар топтамасынан
суреттер қарастыру.
Мақсаты:
Ана мен әжеге
көмектесу туралы
әңгімелесу.
Мақсаты:
Сөздік ойын:
«Қимылын
көрсет».
Мақсаты:
Мектепке дейінгі
ұйым кестесі
бойынша
ұйымдастырыл-
9.00
9.35 Дене шынықтыру
«Күшікке қонаққа
барамыз».
Мақсаты: шеңбер
ҚМҰҚ
«Күндіз. Дөңгелек.
Бір – көп».
Мақсаты: таңертең
Дене шынықтыру
«Күшікке қонаққа
барамыз».
Мақсаты: қос аяғымен
Дене шынықтыру
«Балапандарға қонаққа
барамыз».
Мақсаты: бір орыннан
Құрастыру
Торсық.
Мақсаты:ыдыс-
тар туралы
181
ған оқу қызметі құру, шеңбер бойы
жүру және жүгіруге
жаттықтыру. Қос
аяғымен бір мезгілде
екпінмен серпіліс
жасай білу
дағдыларын бекіту.
Жаттығулар
орындау кезінде
тынысты тоқтатпау
дағдыларын
қалыптастыру.
Музыка ырғағына
сәйкес қимылды
жәй, шапшаң,
ырғақты орындау
қабілетін дамыту.
Сөйлеуді дамыту
Шар мен текшені
салыстыру.
Мақсаты: а)
Балаларға
геометриялық
пішіндер – шар,
текше атауларын
естеріне сақтауға,
олардың
ерекшеліктерін
(мысалы: шар
домалақ, домалайды;
текше төртбұрышты,
орнынан қозғалтуға
болады, бірінің
үстіне бірін қоюға
болады) ажыратуға
үйрету.
(таң) – тәулік
бөлігімен таныстыру.
Міндеттері: таңертең
– тәулік бөлігімен
таныстыру; осы
сөздерді сөйлеу
барысында қолдану;
таныс заттарды
көлеміне қарай
(үлкен - кіші) және
санына қарай (бір -
көп) салыстыруды
үйрету; қоршаған
ортадан бір және көп
затты таба білуді
дамыту.
Шыдамдылыққа,
қызығушылыққа
тәрбиелеу
Музыка (0.5)
бір мезгілде екпінмен
серпіліс жасай білу
дағдыларын бекіту.
Жаттығулар орындау
кезінде тынысты
тоқтатпау дағдыларын
қалыптастыру. Музыка
ырғағының өзгеруіне
сәйкес қимылды жай,
шапшаң, ырғақты
орындау қабілетін
дамыту.
Көркем әдебиет (0.5)
«Жұмыстың бәрі
жақсы»/өлең/. Мұзафар
Әлімбаев
Мақсаты: қоршаған
ортаның жан-жақтылығы
жайлы түсініктерін
көркем туындылар,
мамандық арқылы
кеңейту. Туынды
кейіпкерлерінің іс-
әрекетін бағалау, өз
ойлары ман алған
әсерлерін айта білу
білігін дамыту.
тұрып қос аяқпен
«доптарша» секіруге
үйрету. Орында тұрып
жеңіл секіру және
еденге (жерге) жұмсақ
қону, жаттығуды
орындау сәтінде дұрыс
тыныс алу дағдыларын
жетілдіру. Сап-тізбекке
тұруға жаттықтыру.
Мойын, иық және
қолдың бұлшық еттерін
дамыту. Қимылды
музыка ырғағына
сәйкес орындау.
Балаларды көңілді,
пысық, ширақ
балапандарды бейнелей
білуге талпындыру.
Белгіге көңіл аудару,
сезіне білуге
дағдыландыру. Дене
бітімінің дұрыс дамуын
қадағалау.
Жаратылыстану
Біздің топтың
ойыншықтары.
Мақсаты: 1.
Қоршаған орта заттары,
олардың сапалары мен
қасиеттері туралы
түсініктерін жүйелеу
және толықтыру.
2. Бірнеше
сенсорлық белгілеріне
қарап заттарды
ұғымдарды
бекіту,
торсықпен
таныстыру,
қатты қағаздан
қиылған
торсықты төрт
бөліктен
құрастырып
жасауға,
кеңістікті дұрыс
бағдарлай білуге
үйрету, ұлттық
ыдыс туралы
қарапайым
түсінік беру,
ыдысты ұқыпты
ұстай білуге
тәрбиелеу.
Музыка (0.5)
Вариативтік
компонент
182
ә) Сөздік қорларын
молайтып, сөйлеу
қабілеттерін дамыту.
б) Ұқыпты және
сабырлы болуға
тәрбиелеу.
Сурет салу
Түрлі- түсті
таспалар.
Мақсаты: Балалардың бояумен
сурет салуға қызы-
ғушылықтарын
арттыру. Жуан
таяқшаға оралған
губканы оң
қолдарына ұстап,
түзу сызықтар
сызуды, екі-үш түсті
бояумен сызуға
үйрету. Жолақ
жолдарға біркелкі
бояуды жағу тәсілін
үйрету. Тазалыққа,
ұқыптылыққа
тәрбиелеу.
топтастыра білуді,
айналасындағы
заттарды ажырата және
ортақ қасиеттері бар
ойыншықтарды
топтастырып, оларды
сипаттай білу
дағдыларын игерту.
3. Ойыншықтарды
күтіп ұстауға баулу.
Серуен
9.50-
11.30
Серуенге қызығушылық туғызу; балалармен жеке әңгімелесу; серуенге ойын материалдарын таңдау; серуенде
балаларды әрекет етуге ынталандыру.
Аулаға ұшып келетін құстарды бақылау.
Мақсаты: құстарды тануға, дене бөліктерін атауға үйрету;құстарға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
Ересектің көмегімен қарапайым еңбек тапсырмалары (мысалы, гүлдерді суару).
Мақсаты :қарапайым тапсырмаларды орындауға үйрету.
3. Қимылды ойындар: «Мені қуып жет», «Күннің көзі мен жаңбыр» (2-3рет қайталау).
Мақсаты:Бір-біріне қақтығысып қалмай жүгіруге үйрету.
Дербес ойын әрекеті, серуенге алып шыққан материалдармен ойындар.
Мақсаты: қызығушылықтары бойынша ойындарды таңдауды қамтамасыз ету және құрдастарымен қарым-қатынасты
183
қалыптастыру.
Серуеннен оралу Балалардың реттілікпен киімдерін шешуі, дербес ойын әрекеті .
Түскі ас 11.50-
12.30
Балалардың назарын тағамға аудару ; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс; әдеп ережесі.
Ұйқы 12.30-
15.00
Балалардың тыныш ұйықтауына жағымды жағдай орнату.
Біртіндеп
ұйқыдан ояту, ауа,
су шаралары
15.00-
15.30
Жалпақтабандылықтың алдын алу мақсатында ортопедиялық жол бойымен жүру.
Білімді кеңейту және мәдени-гигиеналық дағдыларды орындау.
Ойын- жаттығу :Сылдырлайды мөлдір су,
Мөлдір суға қолыңды жу.
Жуынсаң сен әрдайым,
Таза – бетің, маңдайың.
Бесін ас 15.30-
16.00
Балалардың назарын тағамға аудару ; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс.
Ойындар, дербес
әрекет
Баланың жеке
даму картасына
сәйкес жеке
жұмыс
16.00
-
16.20
Үстел үсті театры:
«Менің отбасым»
және т.б. тақырыптар
бойынша сюжетті
картиналар
қарастыру.
Сюжеттік-рөлдік
ойын:
«Қуыршақты
тамақтандыр».
Ірі құрылыс
материалдарымен
және
конструкторлармен
ойындар.
Ойын-жаттығу:
«Қуыршықты жуындыр».
Альбомдар,сюжетті
картиналар қарастыру.
Ірі құрылыс
материалдарымен
ойындар.
Ойын:«Кімнің
заттары?» (жақын
адамдарының заттарын
анықтау).
Суретті кітапшаларды
бояу, пазлдар, мозаика
және т.б.
Сюжеттік
ойыншықтармен
ойындар,
ертегі оқып беру;
үстел үсті театры
және т.б.
Жыл мезгілі туралы
әңгімелесу:
«Күз»(сурет
қарастыру).
Мақсаты:қарапа-
йым сұрақтарға
жауап беруге
үйрету.
Әңгіме құрастыру:
«Әжең туралы
әңгімелеп бер».
Мақсаты: баланың
сөздік қорын
туысқандарының
атауларын білдіретін
сөздермен байыту.
Дидактикалық ойын:
«Ғажайып қапшық».
Мақсаты: баланың сөздік
қорын ойыншықтардың
атауларын білдіретін
сөздермен байыту.
Жыл мезгілі туралы
әңгімелесу.
Мақсаты:қарапайым
сұрақтарға жауап
беруге үйрету.
Дидактикалық
ойын: «Атын атап
бер».
Мақсаты: түсті
қабылдауды және
қолдың ұсақ
моторикасын
дамыту.
184
Серуенге
дайындық
16.20-
18.40
Киіну, серуенге шығу.
Серуен 16.40-
18.00
Серуенге қызығушылық туғызу. Балалармен жеке әңгімелесу: «Анаң мен әкеңнің есімдерін ата», « Кімнің үйінде
мысық бар?» және т.б.
Кешкі ас 18.20-
18.45
Балалардың назарын тағамға аудару; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс.
Балалардың үйге
қайтуы
18.45
-
19.00
Ата-аналарға кеңес:
«Үйде ойын
бұрышын
ұйымдастыру».
Психологтің кеңесі:
«Егер ата-аналар
дүкеннен баланың
ұнатқан ойыншығын
сатып әпермеген
жағдайда, өзін қалай
ұстау қажет?».
Балалар отбасында өздері
не істей алатындары
туралы әңгімелесу.
Кеңес:
«Бала өміріндегі
ойыншықтың маңызы».
Жобаны
таныстыру.
«Менің отбасым»
тақырыбына
көрме
ұйымдастыру.
185
ЦИКЛОГРАММА
МКҚК «№ 52 бөбекжай-балабақшасы»
ІІ кіші «Балауса» тобы.
Өтпелі тақырып: «Балабақша».
Тақырыпша: «Жиһаздар».
(24-28.09.2018 ж.)
Күн тәртібі Уа-
қы-
ты
Дүйсенбі Сейсенбі Сәрсенбі
Бейсенбі
Жұма
Балаларды
қабылдау
Ата-аналармен
әңгімелесу
Ойындар (үстел
үсті, саусақ және
т.б. )
Таңертеңгі
гимнастика (5 мин)
7.00-
8.00
Тәрбиешінің балалармен қарым-қатынасы: отбасы дәстүрлері туралы жеке әңгімелесу, қарым-қатынас және
көтеріңкі көңіл-күй орнатуға ойындар ұйымдастыру. Жағымды жағдай орнату.
Үстел үсті, саусақ
және т.б.ойындар
( тақырыбы және
мақсаты).
Құрылыс ойындары:
«Үй жиһаздары»,
«Қуыршақтарға үй
құрастырамыз».
Фотосуреттер қарастыру:
«Менің отбасым».
Фотосуретте бейнеленген
отбасы мүшелерін атау.
Саусақ ойыны:
«Әжемнің ертегілері».
Отбасылық
фотосуреттерді
қарастыру.
Туысқандары туралы
әңгімелеп беру .
Үстел үсті ойыны
– пазл:
«Үйшік
құрастыр».
Балалармен
отбасы туралы
әңгімелесу.
Жаттығулар кешені
Таңғы ас 8.00
8.30
Ойын- жаттығу (мысалы:Сылдырлайды мөлдір су,
Мөлдір суға қолыңды жу.
Жуынсаңсаң сен әрдайым,
Таза – бетің, маңдайың).
Ойындар
Ұйымдастырыл-
ған оқу қызметіне
(ҰОҚ) дайындық
8.30
9.00
Балалармен ұйымдастырылған оқу қызметін ұйымдастыруда ойындар және баяу қимылды ойын-жаттығулар
«Жануарлардың
төлдерін тауып,
оларды атап бер».
Мақсаты:
«Мен қайда және кім
болып жұмыс
істеймін?».
Мақсаты:
«Менің отбасым»
картиналар топтамасынан
суреттер қарастыру
Мақсаты:
Ана мен әжеге
көмектесу туралы
әңгімелесу.
Мақсаты:
Сөздік ойын:
«Қимылын
көрсет».
Мақсаты:
186
Мектепке дейінгі
ұйым кестесі
бойынша
ұйымдастырыл-
ған оқу қызметі
9.00
9.35 Дене шынықтыру
«Балапандарға
қонаққа барамыз".
Мақсаты: еденге
қойылған тақтаймен
төрттағандап алақан
мен тізеге сүйеніп,
еңбектеуге (ені – 25
см, ұзындығы – 2 м)
үйрету. Орында
тұрып жеңіл секіру
және еденге (жерге)
жұмсақ қону,
жаттығуды орындау
сәтінде дұрыс тыныс
алу дағдыларын
жетілдіру. Сап-
тізбекке тұруға
жаттықтыру.
Мойын, иық және
қолдың бұлшық
еттерін дамыту.
Қимылды музыка
ырғағына сәйкес
орындау. Балаларды
көңілді, пысық,
ширақ балапандарды
бейнелей білуге
талпындыру. Белгіге
көңіл аудару, сезіне
білуге
дағдыландыру. Дене
бітімінің дұрыс
дамуын қадағалау.
Сөйлеуді дамыту
Балалар
ҚМҰҚ
«Күндіз. Дөңгелек.
Бір - көп».
Мақсаты: таңертең
(таң) - тәулік
бөлігімен таныстыру.
Міндеттері: таңертең
- тәулік бөлігімен
таныстыру; осы
сөздерді сөйлеу
барысында қолдану;
таныс заттарды
көлеміне қарай
(үлкен - кіші) және
санына қарай (бір -
көп) салыстыруды
үйрету; қоршаған
ортадан бір және көп
затты таба білуді
дамыту.
Шыдамдылыққа,
қызығушылыққа
тәрбиелеу.
Музыка
Дене шынықтыру
«Орманға пойызбен
саяхат».
Мақсаты: допты екі
қолымен кеуде тұсынан
қолдарын екпінді
қимылмен жаза лақтыруға
үйрету. Қимылды
ырғақпен жеңіл, еркін, қол
мен аяқтың қимылдарын
үйлестіре орындау
қабілеттерін
қалыптастыру. Жеңіл
бытырап жүгіруге
жаттықтыру. Дене
түзілісін бақылау.
Балалардың қимыл
тәжірибесін молайту.
Орыс тілі (0.5)
Обучать правильному
произношению
гласных
звуков, формировать
навыки понимания и
восприятия названий
игрушек, отвечать на
короткие вопросы
простыми
предложениями.
Дене шынықтыру
«Орманға пойызбен
саяхат».
Мақсаты: еденге
салынған резеңке
кілемше үстімен
төрттағандап алақан
мен табанға сүйеніп,
еденде еңбектеуге
үйрету. Допты екі
қолымен кеуде тұсынан
қолдарын екпінді
қимылмен жаза
лақтыруға үйрету.
Қимылды ырғақпен
жеңіл, еркін, қол мен
аяқтың қимылдарын
үйлестіре орындау
қабілеттерін
қалыптастыру. Жеңіл
бытырап жүгіруге
жаттықтыру. Дене
түзілісін бақылау.
Балалардың қимыл
тәжірибесін молайту.
Жаратылыстану
«Түлкі бізде
қонақта».
Мақсаты: 1.
Түлкінің тіршілік
ортасы туралы түсінік
беру.
2. Түлкінің жабайы
жануар екенін
мысалдар келтіру
арқылы түсіндіріп,
Аппликация(0,25
)
«Алаша».
Мақсаты: балаларға
кеңістікті
бағдарлай білуге
түсінік беру;
балалардың
шығармашылық
қабілетін дамыту,
заттың пішіні
туралы білімдерін
жетілдіру;
жұмысты ұқыпты,
таза жасауға
тәрбиелеу.
Экология
негіздері(0,25)
«Түлкі бізде
қонақта».
Мақсаты: 1.
Түлкінің тіршілік
ортасы туралы
түсінік беру.
2. Түлкінің
жабайы жануар
екенін мысалдар
келтіру арқылы
түсіндіріп,
балалардың есте
сақтау
қабілеттерін
дамыту.
3. Жанды
табиғатты сүюге
187
текшелермен
ойнайды.
Мақсаты: а)
Балаларды сюжеттік
сурет (жеке
заттарды,
кейіпкерлердің
әрекеттерін атау)
бойынша әңгіме
құрастыруға үйрету.
ә) Педагогтің сурет
бойынша
құрастырылған
әңгімесін тыңдап,
зат есім мен
етістіктерді
қатыстырып, сөз
тіркестерін
құрастыра білу және
етістіктерді жекеше
және көпше түрде
(құраймын,
құраймыз,
ойнаймын,
ойнаймыз) қолдана
білу дағдыларын
дамыту.
б) Балаларды
достыққа,
ұйымшылдыққа
тәрбиелеу.
Сурет салу. Түрлі-
түсті орамал.
Мақсаты: Балаларды шаршы
пішінді орамалға
балалардың есте сақтау
қабілеттерін дамыту.
3. Жанды табиғатты
сүюге баулу.
баулу.
Вариативтік
компонент
188
өрнектер салуға
жаттықтыру. Өздері
салған өрнектерді
қылқаламмен бояу
арқылы эстетикалық
талғамының
дамуына мүмкіндік
туғызу. Бояудың
түсін таңдай білуге,
көркемдік
талғампаздыққа
тәрбиелеу.
Серуен
9.50-
11.30
Серуенге қызығушылық туғызу; балалармен жеке әңгімелесу; серуенге ойын материалдарын таңдау; серуенде
балаларды әрекет етуге ынталандыру.
Аулаға ұшып келетін құстарды бақылау.
Мақсаты: құстарды тануға, дене бөліктерін атауға үйрету;құстарға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
Ересектің көмегімен қарапайым еңбек тапсырмалары (мысалы, гүлдерді суару).
Мақсаты :қарапайым тапсырмаларды орындауға үйрету.
4. Қимылды ойындар: «Мені қуып жет», «Күннің көзі мен жаңбыр» (2-3рет қайталау).
Мақсаты:Бір-біріне қақтығысып қалмай жүгіруге үйрету.
Дербес ойын әрекеті, серуенге алып шыққан материалдармен ойындар.
Мақсаты: қызығушылықтары бойынша ойындарды таңдауды қамтамасыз ету және құрдастарымен қарым-қатынасты
қалыптастыру.
Серуеннен оралу Балалардың реттілікпен киімдерін шешуі, дербес ойын әрекеті .
Түскі ас 11.50-
12.30
Балалардың назарын тағамға аудару ; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс; әдеп ережесі.
Ұйқы 12.30-
15.00
Балалардың тыныш ұйықтауына жағымды жағдай орнату.
Біртіндеп
ұйқыдан ояту, ауа,
су шаралары
15.00-
15.30
Жалпақтабандылықтың алдын алу мақсатында ортопедиялық жол бойымен жүру.
Білімді кеңейту және мәдени-гигиеналық дағдыларды орындау.
Ойын- жаттығу :Сылдырлайды мөлдір су,
Мөлдір суға қолыңды жу.
Жуынсаңсаң сен әрдайым,
Таза – бетің, маңдайың.
189
Бесін ас 15.30-
16.00
Балалардың назарын тағамға аудару ; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс.
Ойындар, дербес
әрекет
Баланың жеке
даму картасына
сәйкес жеке
жұмыс
16.00
-
16.20
Үстел үсті театры:
«Менің отбасым»
және т.б. тақырыптар
бойынша сюжетті
картиналар
қарастыру.
Сюжетті-рөлдік ойын:
«Қуыршақты
тамақтандыр».
Ірі құрылыс
материалдарымен
және
конструкторлармен
ойындар.
Ойын-жаттығу:
«Қуыршықты жуындыр».
Альбомдар,сюжетті
картиналар қарастыру.
Ірі құрылыс
материалдарымен
ойындар.
Ойын:«Кімнің
заттары?» (жақын
адамдарының заттарын
анықтау).
Суретті кітапшаларды
бояу, пазлдар, мозаика
және т.б.
Сюжеттік
ойыншықтармен
ойындар,
ертегі оқып беру;
үстел үсті театры
және т.б.
Жыл мезгілі туралы
әңгімелесу.
«Күз»(сурет
қарастыру).
Мақсаты:қарапа-
йым сұрақтарға
жауап беруге
үйрету.
Әңгіме құрастыру:
«Әжең туралы
әңгімелеп бер».
Мақсаты: баланың
сөздік қорын
туысқандарының
атауларын білдіретін
сөздермен байыту.
Дидактикалық ойын:
«Ғажайып қапшық».
Мақсаты: баланың сөздік
қорын ойыншықтардың
атауларын білдіретін
сөздермен байыту.
Жыл мезгілі туралы
әңгімелесу.
Мақсаты:қарапайым
сұрақтарға жауап
беруге үйрету.
Дидактикалық
ойын: «Атын атап
бер».
Мақсаты: түсті
қабылдауды және
қолдың ұсақ
моторикасын
дамыту.
Серуенге
дайындық
16.20-
18.40
Киіну, серуенге шығу.
Серуен 16.40-
18.00
Серуенге қызығушылық туғызу. Балалармен жеке әңгімелесу: «Анаң мен әкеңнің есімдерін ата», « Кімнің үйінде
мысық бар?» және т.б.
Кешкі ас 18.20-
18.45
Балалардың назарын тағамға аудару; мәдениетті тамақтануға баулу бойынша жеке жұмыс.
Балалардың үйге
қайтуы
18.45
-
19.00
Ата-аналарға кеңес:
«Үйде ойын
бұрышын
ұйымдастыру».
Психологтің
кеңесі:«Егер ата-
аналар дүкеннен
баланың ұнатқан
ойыншығын сатып
әпермеген жағдайда,
өзін қалай ұстау
қажет?»
Балалар отбасында өздері
не істей алатындары
туралы әңгімелесу.
Кеңес:
«Бала өміріндегі
ойыншықтың маңызы».
Жобаны
таныстыру.
«Менің отбасым»
тақырыбына
көрме
ұйымдастыру.
190
Сентябрь тема: «Мой детский сад»
Цель – Воспитывать теплые, дружеские отношения к детскому саду, к своим сверстникам в группе.
Подтема
«Мой
детский
сад»
1 неделя
Творчество -
Музыка – 9.30
Познание - Естествознание
Творчество - Рисование
Познание - ФЭМП
Здоровье -
Физкультура
Вариотивка -
Творчество -
Музыка
Коммуникация -
Развитие речи
Коммуникация -
Худ/литература
Здоровье -
Физкультура
Вариотивка -
Коммуникация -
Каз - яз
Творчество - Лепка
Здоровье -
Физкультура
1. Музыка
2.Естествознание
«Природа вокруг нас»
Цель: Расширение
знаний об объектах
живой и неживой
природы. Развитие
зрительного восприятия,
речевого слуха, памяти,
внимания. Воспитание
интереса к
окружающему миру.
3. Рисование «Нарисуй то,
что хочешь»
Цель:Учить детей отражать
впечатления от окружающей
жизни, поощрять рисование
разных предметов в
соответствии с содержанием
рисунка.
1.ФЭМП «Один-много.
Сравнение множеств.»
Цель:учить отгадывать
загадки на основе
зрительно воспринимаемой
информации; закрепить
знания о геометрических
фигурах; сформировать
представление о круге;
2.Физкультура
Учить находить свое место
в колонне; закреплять
умение энергично
отталкиваться от пола
двумя ногами
одновременно: упражнять
в ходьбе по уменьшенной
площади опоры; развивать
умение сохранять
равновесие; ловкость,
внимание, формировать
интерес к занятиям физ-
культурой.
1. Музыка «Дружные
ребята»
Цель:Учить петь
выразительно, четко
произносить слова. Учить
различать эмоциональное
содержание произведения.
Приучать детей во время
бега использовать всё
пространство зала, различать
двухчастную форму
музыкального произведения
и менять движение со
сменой частей. Формировать
простейшие
исполнительские навыки.
Развивать музыкальные
способности.
2. Развитие речи
«Все профессии важны»
Цель: совершенствовать
слуховое внимание,
способствовать
интонационной
выразительности речи;
пополнять и активизировать
словарь; учить образовывать
слова действия от названия
предметов
1.Х/л «Чтение
М.Алимбаева «Кто, что
любит»
Цель:закрепить знание
детей о литератургом
жанре- стихотворении.
Познакомить с
творчеством М.Алимбаева,
с новым видом малого
фольклора-загадками.
Закрепить знакомые слова
на казахском языке.
Формировать чувство
заботливого отношения к
животным. Развивать речь,
память, мышление.
2.Физкультура
Учить изменять
направление в колонне по
сигналу педагога;
закреплять умение
строиться в колонну по
одному; воспитывать
коллективизм, желание
играть совместно.
1.Каз.язык «Менің
балабақшам»
Цель:Балаларға
балабақша туралы түсінік
беру. Менің балабақшам,
«менің достарым» деген
сөздердің мағынасын
түсіндіріп, сол сөздерді
қатыстыра отырып,сөйлеу
дағдыла -рын
дағдыландыру,
кішпейілдікке, достыққа
тәрбиелеу
2.Лепка «Угощение для
наших друзей»
Цель: учить детей лепить
фигурки, передавая
разницу в величине
предметов и отдельных
частей, делить пластилин
на соответствующие
пропорции.
3.Физкультура
Учить выполнять
подскоки; развивать
ловкость, координацию
движений; воспитывать
организованность,
самостоятельность.
Под тема
Творчество -
Музыка – 9.30
Познание - Естествознание
Познание - ФЭМП
Здоровье -
Коммуникация -
Развитие речи
Познание - Конструиро
Коммуникация –
Драма
Здоровье -
Социум - ОЗМ
Творчество -
Аппликация
191
«Мои
друзья»
2 неделя
Творчество - Рисование Физкультура
вание Физкультура -
Здоровье Физкультура
1. Музыка «Волшебница
Осень»
Цель:Учить двигаться
плавно под музыку с
предметами в руках,
эмоционально реагировать
на изобразительный
характер произведения.
Учить петь напевно, вместе
начинать и заканчивать
песню, четко произносить
слова. Развивать
музыкальную отзывчивость,
воображение, речь.
2.Естествознание «К нам
пришла осень»
Цель: Формирование
представлений о
сезонных изменениях
в природе, временах
года. Обучение
наблюдению за
состоянием погоды в
природе и умению
отмечать результаты
наблюдений в
календаре природы.
Развитие
представлений
детей через организацию
элементарной
самостоятельной
экспериментальной
деятельности.
Воспитание
доброжелательного
отношения к
1.ФЭМП «Сравнение
чисел 3-4»
Цель: учить считать
предметы в пределах 4;
считать по образцу;
устанавливать равенство
между двумя группами
предметов; закреплять
знания о времени года;
продолжать учить
обозначать словами
положение предмета по
отношению к себе; учить
ориентироваться на листе
бумаги; развивать
логическое мышление,
мелкую моторику рук;
воспитывать любовь к
природе.
2. Физкультура
Учить прокатывать мяч
друг другу; закреплять
умение прыжком ставить
ноги врозь и вместе;
воспитывать
положительное отношение
к занятиям физкультурой.
1. Р/р «Хорошие манеры,
добрые слова» Цель: продолжать учить
приёмам интонационной
выразительности для
передачи эмоционального
состояния образа героя;
активизировать словарь,
развивать интерес и
внимание к слову; развивать
умение думать и говорить,
вести диалог.
2.Конструирование
«Книга»
Цель: учить складывать
квадратный лист пополам по
прямой линии, совмещая его
противоположные стороны;
развивать интерес к
конструированию из бумаги,
иллюстрированию знакомых
сказок; продолжать
расширять словарь,
развивать диалогическую
речь; воспитывать бережное
отношение к книгам.
1. Драма «Чтение
украинской народной
сказки «Колосок»
Цель: учить
воспроизводить
содержание сказки, помочь
детям оценивать поступки
сказочных героев с точки
зрения нравственных норм
и представлений.
Закрепить знакомые слова
на казахском языке из
текста сказки.
2. Физкультура
Учить ползать на
четвереньках; закреплять
умение прокатывать мяч
друг другу; развивать
выносливость, ловкость;
воспитывать эстетическое
восприятие окружающего
мира.
1.ОЗМ «Мебель для
дома»
Цель: расширять
представление о мебели,
знания о назвнии комнат
в доме, их назначение.
Формировать понятие
мебель. Развивать умение
правильно определять
назначение предметов.
Воспитывать бережное
отношение к мебели.
2.Аппликация «Дом для
друзей»
Цель: Развивать
художественное
воображение и
эстетический вкус,
моторику. Воспитывать
чувство дружбы,
усидчивость,
аккуратность.
Формировать умение
включаться в игровую
ситуацию.Познакомить
детей с ножницами и
работой с ними,
рассказать о технике
безопасности. Научить
разрезать квадрат по
диагонали (от уголка до
уголка) для получения
треугольника - крыши
дома; срезая и закругляя
углы прямоугольника,
получать полукруг -
окошко под крышей. Дать
192
сверстникам.
3.Рисование «Вкусные
яблоки» Цель: учить
рисовать округлую форму.
Закрепить умение рисовать
предметы округлой формы и
навыки закрашивания
карандашом с учетом
формы. Развивать
художественные
способности. Воспитывать
аккуратность.
представление о
различных породах собак
и кошек.
3.Физ. культура
Учить ходить по шнуру;
упражнять в ритмичном
подпрыгивании;
воспитывать
доброжелательное
отношение к друзьям.
Под тема
«Любимые
игры,
игрушки
Творчество -Музыка – 9.30
Познание - Естествознание
Творчество - Рисование
Познание - ФЭМП
Здоровье -
Физкультура
Творчество -
Музыка
Коммуникация -
Развитие речи
Коммуникация -
Художественная
литература
Здоровье -
Физкультура -
Коммуникация -
Каз.язык
Творчество - Лепка
Здоровье -
Физкультура
3 неделя
1. Музыка
2.Естествознание
«Богатый урожай»
Цель:Расширение
представлений
об овощах и фруктах.
Формирование
желания выращивать
огородные растения,
ухаживать за ними. Развитие
интереса к опытно-
экспериментальной
работе, умения сравнивать
объекты.
Воспитание бережного
отношения к природе.
3.Рисование «Большие и
маленькие морковки»
Цель: учить рисовать
предметы овальной
формы, заостряя один
уголок. Закреплять название
1.ФЭМП «Соответствие
между числом и
количеством»
Цель: учить устанавливать
соответствие между
числом и количеством
предметов; закрепить
умение считать в пределах
5; продолжать учить
сравнивать предметы по
величине; учить
определять признаки
сходства предметов;
закрепить знания о
квадрате; сформировать
представление о размере
квадрата; развивать память,
мышление, воспитывать
аккуратность.
2.Физ. култура 1.Учить
бегать в колонне по
1. Музыка «Жил в лесу
колючий ёжик»
Цель: Учить вместе
начинать и заканчивать
песню, четко произносить
слова. Учить слушать
музыкальное произведение
до конца. Определять
характер музыки Развивать
умение согласовывать
движения с текстом песен.
Формировать навыки ходьбы
хороводным шагом, держать
дистанцию, смотреть в
затылок впереди идущего.
Прививать любовь к
музыкальной деятельности.
2. Р/р «Страна игрушек»
Цель:составление рассказа
по плану; упражнять в
произношении звуков с-ш;
развивать умение составлять
1.Х/л «Чтение
украинской сказки
«Колосок»
Цель:формировать интерес
к художественной
литературе. Познакомить с
литературным жанром-
сказкой. Учить
воспринимать содержание
сказки, помочь оценить
поступки сказочных
персонажей с точки зрения
нравственных норм и
представлений
2.Физкультура
2.Учить выполнять
подскоки; упражнять в
ползании на четвереньках;
воспитывать позитивное
мироощущение.
1.Каз.язык «Менің
достарым»
Цель: Балаларға
балабақша туралы түсінік
беру. Менің балабақшам
«менің достарым» деген
сөздердің мағынасын
түсіндіріп, сол сөздерді
қатыстыра отырып,сөйлеу
дағдыла -рын
дағдыландыру,
кішпейілдікке, достыққа
тәрбиелеу.
2. Лепка «Любимые
игрушки» Цель: учить определять
содержание своей работы;
закреплять умение лепить
разными способами.
3.Физкультура
Учить энергично
отталкивать мяч и
193
цветов. Развивать образное
восприятие. Учить рисовать
овощи, передавая
характерные признаки в
соответствии с натурой.
Закрепить технику
рисования. Развивать умение
отвечать на простые и
сложные вопросы,
мышление, мелкие мышцы
рук. Воспитывать
усидчивость на занятии и
доброжелательное
отношение к животным.
одному; закреплять умение
сохранять правильное
положение головы;
упражнять в катании
мячей; воспитывать
привычку к активному
отдыху.
описательный рассказ об
игрушке.
сохранять направление
движения мяча;
воспитывать желание
быть здоровым.
Подтема -
Мебель
4 неделя
Творчество –
Музыка – 9.30
Познание - Естествознание
Творчество -Рисование.
Познание -
ФЭМП
Здоровье -
Физкультура
Коммуникация -
Развитие речи
Познание -
Конструирование.
Коммуникация –
Драма
Здоровье -
Физкультура -
Социум - О/экологии
Творчество -
Аппликация
Здоровье -
Физкультура
194
1.Музыка «Осень, гостья
дорогая!»
Цель:Учить в пении
передавать характер песни,
ее содержание. Формировать
простейшие
исполнительские навыки,
ритмичные движения под
музыку разного характера,
танцевальные и игровые
импровизации. Прививать
любовь к музыке.
2.Естествознание «Как
хлеб пришёл к нам на
стол»
Цель: Формирование у
детей
представлений
о выращивании
зерновых культур,
обогащение знаний
об изготовлении хлеба
Развитие
любознательности,
стремления к
исследовательской
деятельности.
Воспитание уважения
к труду взрослых.
1.Рисование «Элементы
узора на полоске»
Цель:Учить рисовать
элементы казахского
народного узора на
полоске, ритмично
располагая их. Развивать
творческие способности.
Воспитывать интерес к
культуре.
1.ФЭМП «Счёт по
образцу»
Цель: продолжать учить
считать в пределах 5; учить
добавлять к меньшей
группе недостающий
предмет; учить
устанавливать равенство
между группами,
состоящими из
одинакового количества
разных предметов
2.Физкультура
1.Учить ползать на
четвереньках под верёвку;
развивать умение слушать
объяснения, следить за
показом; воспитывать
выдержку,
организованность.
1.Р/р «Откуда мебель к нам
пришла»
Цель: развивать
фонематическое восприятие,
отрабатывать произношение
звуков; продолжать учить
согласовывать слова в роде,
числе и падеже,
способствовать
употреблению сложно-
подчинённых предложений в
речи.
2.Конструирование
«Мебель»
Цель: учить строить мебель
для игрушек; развивать
умение отбирать детали,
различать их по цвету и
форме; расширять знания о
разнообразии и пользе
мебели; развивать умение
анализировать, обобщать;
воспитывать
доброжелательное
отношение к сверстникам.
1.Драма «Драматизация
украинской народной
сказки «Колосок»
Цель: учить
драматизировать сказки;
развивать память,
мышление, речь;
закреплять знакомые слова
на казахском языке из
текста сказки.
2.Физкультура
Учить ходить по ленте,
положенной по кругу;
закреплять умение
группироваться;
воспитывать привычку к
занятиям спортом.
1.Экология «Живая и
неживая природа» Цель: дать представление
о живой и неживой
природе, научить
различать формы живой и
неживой природы.
Закреплять наыки
исследовательской
деятельности, умение
вести наблюдение.
Развивать речь, умение
делать простейшие
умозаключения,
логическое мышление.
Воспитывать любовь и
бережное отношение к
объектам природы
2.Аппликация
«Пирамида для
медвежонка»
Цель: Развивать
восприятие цвета и
игровой замысел.
Воспитывать
аккуратность и
самостоятельность.
Продолжить учить детей
передавать в аппликации
образ игрушки.
Изображать предмет,
состоящий из нескольких
частей, располагая детали
в порядке уменьшения
величины. Закрепить
знание цветов, развивать
речь, умение отвечать на
вопросы.
Совершенствовать навык
195
Приложения
БАЛАЛАРДЫҢ ІС- ӘРЕКЕТІ МЕН ТӘРБИЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЦИКЛОГРАММАСЫ
ЦИКЛОГРАММА ПЛАНИРОВАНИЯ ОРГАНИЗАЦИИ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
ПЕДАГОГА-ПСИХОЛОГА
айы / месяц Сентябрь
Педагог-психолог ГККП «Ясли сад №34» Попова А.В.
вырезания овала из
прямоугольника.
3.Физкультура
Учить ритмично ходить и
бегать в колонне;
упражнять в катании
мячей друг другу;
развивать глазомер;
воспитывать
самостоятельность ,
организованность.
Дүйсенбі.
Понедельник
Сейсенбі
Вторник
Сәрсенбі
Среда
Бейсенбі.
Четверг
Жұма.
Пятница
9.00 -10.00
наблюдения за детьми,
скрининг
10.00-12.00
индивидуальная
психодиагностическая работа с
детьми старших и
подготовительных групп
12.00-14.00
методическая работа
повышение психолого-
педагогической грамотности
14.00-15.00
подготовка материала к работе
15.00 – 15.10
подготовка стимульного
13.00-13.50
подготовка материала к
работе
14.00 – 15.00
консультации, семинары,
тренинги с педагогами и
специалистами ДО
15.00 – 15.10
подготовка диагностического
материала к работе
15.15 – 17.00
индивидуальная
психодиагностическая работа
с детьми по запросу
17.00-17.45
индивидуальное
9.00 -10.00
индивидуальная работа с
родителями, просвещение
10.00-12.00
индивидуальная
психодиагностическая работа с
детьми подготовительных групп
12.00-14.00
работа с документацией
оформление стендов,
психологических уголков
14.00-15.00
участие в педагогических встречах
15.15 – 17.00
индивидуальная
психодиагностическая работа с
13.00-14.00
работа с документацией
оформление стендов,
психологических уголков
14.00-15.00
участие в педагогических
встречах
15.15 – 17.00
индивидуальная
психодиагностическая
работа с детьми старшего
дошкольного возраста
17.00 - 17.45
индивидуальные
консультации с
родителями
9.00 -10.00
наблюдения за детьми,
скрининг
10.00-12.00
индивидуальная
психодиагностическая работа с
детьми старших групп
12.00-14.00
методическая работа
повышение психолого-
педагогической грамотности
14.00-15.00
подготовка материала к работе
15.00 – 15.10
подготовка стимульного
материала к занятиям
196
БАЛАЛАРДЫҢ ІС- ӘРЕКЕТІ МЕН ТӘРБИЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЦИКЛОГРАММАСЫ
ЦИКЛОГРАММА ПЛАНИРОВАНИЯ ОРГАНИЗАЦИИ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
ПЕДАГОГА-ПСИХОЛОГА
айы / месяц Октябрь
материала к занятиям
15.15 – 16.50
психодиагностическая работа с
детьми старшего дошкольного
возраста
17.00 – 17.50
консультации с родителями
17.50 – 18.00
заполнение журнала
консультаций с родителями и
педагогами
консультирование родителей
17.45-18.00
работа с документацией
(заполнение журнала
консультаций)
детьми
15.15 – 17.00
психодиагностическая работа с
детьми старшего дошкольного
возраста
17.00 - 17.45
индивидуальные консультации с
родителями
17.45 – 18.00
заполнение журнала консультаций
17.45 – 18.00
заполнение журнала
консультаций
15.15 – 16.50
психодиагностическая работа с
детьми старшего дошкольного
возраста
17.00 – 17.50
консультации с родителями
17.50 – 18.00
заполнение журнала
консультаций с родителями и
педагогами
Дүйсенбі.
Понедельник
Сейсенбі
Вторник
Сәрсенбі
Среда
Бейсенбі.
Четверг
Жұма.
Пятница
9.00 -10.00
наблюдения за детьми, скрининг
10.00-12.00
индивидуальная психокоррекционная работа
с детьми по запросам
12.00-14.00
методическая работа
повышение психолого-педагогической
грамотности
14.00-15.00
индивидуальное консультирование педагогов
15.00 – 15.10
подготовка стимульного материала к
занятиям
15.15 – 15.40
психокоррекционные занятия с детьми
старшей группы №1
15.45 – 16.10
психокоррекционные занятия с детьми
старшей группы №2
13.00-13.50
подготовка
материала к работе
14.00 – 15.00
консультации,
семинары,
тренинги с
педагогами и
специалистами
ДОО
15.00 – 15.10
составление
психолого-
педагогических
заключений
15.15 – 16.45
Психокоррекцион-
ные занятия с
детьми старшей
группы №4
9.00 -10.00
индивидуальная работа с
родителями, просвещение
10.00-12.00
индивидуальная
психокоррекционная работа с
детьми
12.00-14.00
работа с документацией
оформление стендов,
психологических уголков
14.00-15.00
участие в педагогических
встречах
15.15 – 15.45
психокоррекционные занятия с
детьми подготов.группы №1
15.50 – 16.20
психокоррекционные занятия с
детьми подготов.группы №2
13.00-14.00
работа с
документацией,
оформление
стендов,
психологических
уголков
14.00-15.00
участие в
педагогических
встречах
15.15 – 17.00
индивидуальная
психокоррекционная
работа с детьми по
запросу
17.00 - 17.45
индивидуальные
консультации с
родителями
9.00 -10.00
наблюдения за детьми, скрининг
10.00-12.00
индивидуальная психокоррекционная
работа с детьми по запросам
12.00-14.00
методическая работа
повышение психолого-педагогической
грамотности
14.00-15.00
индивидуальное консультирование
педагогов
15.00 – 15.10
подготовка стимульного материала к
занятиям
15.15 – 15.40
психокоррекционные занятия с детьми
старшей группы №1
15.45 – 16.10
психокоррекционные занятия с детьми
197
Қосымша
Бірінші топ (2 жастан 3 жасқа дейін) бастапқы диагностиканың нәтижелерін бақылау парағы
Оқу жылы: 2018 – 2019 Топ: І кіші «Ботақан». Өткізу мерзімі: 24.09.2018ж.
«Денсаулық» білім беру саласы
№
Баланың аты - жөні
Дене шынықтыру
Жа
лп
ы с
ан
ы
Ор
та
ша
дең
гей
Біл
іктер
мен
да
ғды
ла
рд
ың
дам
у
дең
гей
і
2-3-Д.1 2-3-Д.2 2-3-Д.3 2-3-Д.4
ерес
екте
рм
ен б
ірге
ден
е
жат
тығу
лар
ын
оры
нд
ай а
лад
ы
нег
ізгі
қи
мы
л т
үрлер
інің
бас
тап
қы
дағ
ды
лар
ы:
жү
ру,
жү
гір
у, өр
мел
еу, те
пе-
тең
дік
ті
сақта
у ж
атты
ғулар
ын
иге
рге
н
жек
е б
ас г
иги
енас
ын
ың
бас
тап
қы
дағ
ды
лар
ын
мең
гер
ген
шы
ны
қты
ру
шар
алар
ын
өтк
ізу
кез
інде
жағ
ым
ды
кө
ңіл
-күй
тан
ыта
ды
1 Саят ІІ ІІ ІІІ ІІІ 10 2,5 ІІІ
2 Алуа І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
3 Диана ІІІ ІІІ ІІІ ІІІ 12 3 ІІІ
4 Альмири ІІ ІІ ІІІ ІІ 9 2,25 ІІ
16.15 – 16.40
психокоррекционные занятия с детьми
старшей группы №3
17.00 – 17.50
индивидуальные консультации с родителями
по результатам психодиагностического
обследования детей.
17.50 – 18.00
заполнение журнала консультаций с
родителями и педагогами
17.00-17.45
индивидуальное
консультирование
родителей
17.45-18.00
работа с
документацией
(заполнение
журнала
консультаций)
16.20 – 16.50
психокоррекционные занятия с
детьми подготов.группы №3
17.00 - 17.45
индивидуальные консультации с
родителями по результатам
диагностического обследования.
17.45 – 18.00
заполнение журнала
консультаций
17.45 – 18.00
заполнение журнала
консультаций
старшей группы №2
16.15 – 16.40
психокоррекционные занятия с детьми
старшей группы №3
17.00 – 17.50
индивидуальные консультации с
родителями по результатам
психодиагностического обследования детей.
17.50 – 18.00
заполнение журнала консультаций с
родителями и педагогами
198
5 Сардар ІІ ІІІ ІІІ ІІ 10 2,5 ІІ
6 Құралай ІІ ІІ І І 6 1,5 І
7 Хан І І ІІ І 5 1,25 І
8 Ақерке ІІ ІІ ІІ ІІ 8 2 І
9 Аяулым ІІІ ІІ ІІІ ІІІ 11 2,75 ІІІ
10 Абылай І І І І 4 1 І
11 Сұлтанхан ІІІ ІІІ ІІІ ІІ 11 2,75 ІІІ
12 Ясмина І ІІ І І 5 1,25 І
13 Асель ІІ ІІ ІІ ІІ 8 2 І
14 Ислам ІІ ІІ І І 6 1,5 І
15 Томирис І І ІІ І 5 1,25 І
16 Дария ІІ ІІ ІІ ІІ 8 2 І
17 Тимур І І І І 4 1 І
18 Сырым ІІ ІІІ ІІ ІІ 9 2,25 ІІ
19 Сұлтан ІІ І ІІ І 5 1,25 І
20 Александр ІІІ ІІ ІІ ІІ 9 2,25 ІІ
21 Руслан І ІІ ІІ І 6 1,5 І
22 Илара ІІ І ІІ І 6 1,5 І
23 Елизаветта ІІ ІІ ІІ ІІ 8 2 І
24 Айзара ІІІ ІІІ ІІІ ІІІ 12 3 ІІІ
25 Медина ІІ ІІ І І 6 1,5 І
26 Даниал І І І І 4 1 І
27 Айғаным І І ІІ І 5 1,25 І
28 Арслан І І І І 4 1 І
29 Таир ІІ ІІ І І 6 1,5 І
30 Ұлбосын ІІ ІІ ІІІ ІІ 9 2,25 ІІ
31 Жанель І І І І 4 1 І
32 Айлина ІІІ ІІІ ІІІ ІІ 11 1,75 ІІІ
33 Медина ІІ ІІ ІІІ ІІ 9 2,25 ІІ
34 Алуа ІІ ІІ ІІ ІІ 8 2 ІІ
35 Темірлан І І ІІ І 5 1,25 І
I деңгей 22 II деңгей 7 III деңгей 6
199
Қосымша
Жиынтық есеп балалардың біліктері мен дағдыларының дамуын бастапқы бақылау нәтижелері бойынша
І кіші «Ботақан» тобы, 2018 – 2019 оқу жылы
№ Баланың аты-жөні «Денсаулық»
білім беру
саласы
«Коммуникация»
білім беру саласы
«Таным»
білім беру
саласы
«Шығармашы-
лық» білім беру
саласы
«Әлеумет»
білім беру
саласы
Жал
пы
сан
ы
Ор
таш
а д
еңгей
Біл
іктер
мен
дағд
ыл
ар
ды
ң
дам
у д
еңгей
і
1 Саят ІІІ ІІ ІІ ІІ 9 2,25 ІІ
2 Алуа І І ІІ ІІ 6 1,5 І
3 Диана ІІІ І ІІ ІІ 6 1,5 І
4 Альмири ІІ ІІ ІІ ІІ 8 2 ІІ
5 Сардар ІІ І І ІІ 6 1,5 І
6 Құралай І ІІІ ІІІ ІІІ 10 2,5 ІІІ
7 Хан І І ІІ І 5 1,25 І
8 Ақерке І ІІ І ІІ 6 1,5 І
9 Аяулым ІІІ ІІ ІІ І 8 2 ІІ
10 Абылай І І І І 4 1 І
11 Сұлтанхан ІІІ ІІ ІІ ІІІ 10 2,5 ІІІ
12 Ясмина І ІІ І І 5 1,25 І
13 Асель І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
14 Ислам І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
15 Томирис І І І І 4 1 І
16 Дария І ІІІ ІІІ ІІІ 10 2,5 ІІІ
17 Тимур І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
18 Сырым ІІ І І І 5 1,25 І
19 Сұлтан І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
20 Александр ІІ І І ІІ 6 1,5 І
21 Руслан І І І І 4 1 І
22 Илара І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
23 Елизаветта І ІІ ІІ І 6 1,5 І
24 Айзара ІІІ ІІ ІІ ІІ 9 2,25 ІІ
200
25 Медина І ІІ І ІІ 6 1,5 І
26 Даниал І І І І 4 1 І
27 Айғаным І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
28 Арслан І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
29 Таир І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
30 Ұлбосын ІІ ІІІ ІІ ІІ 9 2,25 ІІ
31 Жанель І ІІ ІІ ІІ 7 1,75 І
32 Айлина ІІІ І І ІІ 7 1,75 І
33 Медина ІІ І ІІ ІІ 7 1,75 І
34 Алуа ІІ ІІ ІІ ІІ 8 2 ІІ
35 Темірлан І ІІ І ІІ 6 1,5 І
Барлық бала саны – 35
I деңгей – 26 II деңгей – 6 III деңгей – 3
Төмен деңгейдегі балалардың үлесі
74%
Орташа деңгейдегі балалардың үлесі
17 %
Жоғары деңгейдегі балалардың үлесі
9 %
201
Қосымша
Жиынтық есеп балалардың біліктері мен дағдыларының дамуын бастапқы бақылау нәтижелері бойынша
_______________________(білім беру ұйымының атауы)
2018 – 2019 оқу жылы
№ Топтың/ сыныптың атауы Бала саны I деңгей IІ деңгей IІІ деңгей
1 І кіші «Балапан» тобы 25 15 7 3
2 І кіші «Ботақан» тобы 35 26 6 3
3 ІІ кіші «Жұлдыз» тобы 25 12 9 4
4 ІІ кіші «Қошақан» тобы 25 10 10 5
5 Ортаңғы «Тұлпар» тобы 30 8 16 6
6 Ортаңғы «Ер төстік» тобы 30 10 15 5
7 Ересектер «Бәйшешек» тобы 30 9 18 3
8 Мектепалды даярлық «Балауса» 30 7 15 8
БАРЛЫҒЫ 230 97 96 37
Төмен деңгейдегі
балалардың үлесі
42%
Орташа деңгейдегі
балалардың үлесі
42 %
Жоғары деңгейдегі
балалардың үлесі
16 %
