ก

ค ำน ำ

ชดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร (5E) เรอง โครงสรางและหนาท ของพชดอก กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วชาชววทยา 3 ว30243 ชนมธยมศกษาปท 5 ชดน จดท าขนเพอใชประกอบการเรยนการสอนตามสาระและมาตรฐานการเรยนร กลมสาระ การเรยนรวทยาศาสตร หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงเปน ชดกจกรรมทเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง สงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กระบวนการสบเสาะหาความร ทกษะการสบคนขอมล กระบวนการคดอยางมเหตผล และการน าความรไปใชประโยชน เพอแกปญหาการเรยน และพฒนานกเรยนใหมความรความเขาใจ เรองเกยวกบเรอง โครงสรางและหนาทของพชดอก โดยครท าหนาทเปนผใหค าปรกษา แนะน า และคอยอ านวยความสะดวก ตลอดจนตดตามผลการศกษาอยางใกลชด การจดท าชดกจกรรมการเรยนร เรอง โครงสรางและหนาทของพชดอก ไดจดท าทงหมด 8 ชด ดงน ชดท 1 เนอเยอของพช

ชดท 2 โครงสรางและหนาทของราก ชดท 3 โครงสรางและหนาทของล าตน ชดท 4 โครงสรางและหนาทของใบ ชดท 5 การแลกเปลยนแกสและการคายน าของพช ชดท 6 การล าเลยงน าของพช ชดท 7 การล าเลยงสารอาหารของพช ชดท 8 การล าเลยงอาหารของพช เนอหาของชดกจกรรมการเรยนรชดท 1 เนอเยอของพช น าเสนอเกยวกบโครงสราง

และหนาทของเนอเยอเจรญ เนอเยอถาวร ลกษณะจ าเพาะของเนอเยอและจ าแนกความแตกตางของเนอเยอแตละชนด และน าประโยชนเกยวกบเรองของเนอเยอพชไปใชในชวตประจ าวน ผจดท าหวงเปนอยางยงวา ชดกจกรรมการเรยนรชดท 1 เนอเยอของพช จะเปนประโยชนตอผทมความสนใจเกยวกบเนอหาสาระเรองเนอเยอพช เปนอยางด ทงนขอขอบคณ คณาจารย ผอ านวยการโรงเรยนทบกฤชพฒนา และผเกยวของใหค าแนะน าในการจดท า ชดกจกรรมการเรยนร เรอง โครงสรางและหนาทของพชดอก กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วชาชววทยา 3 ว30243 ชนมธยมศกษาปท 5 จนส าเรจลลวง

มนตรา รงรงษ

ข

สำรบญ

เรอง หนำ ค าน า ก สารบญ ข สารบญภาพ ง องคประกอบของชดกจกรรม 1 ผงมโนทศนขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร 2 ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร 3 ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน 4 ผงมโนทศน ชดท 1 5 มาตรฐานการเรยนร/ผลการเรยนร 6 จดประสงคการเรยนร 6 แบบทดสอบกอนเรยน 7 กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน 10 ขนท 1 ขนสรางความสนใจ (Engagement) 11 ขนท 2 ขนส ารวจและคนหา (Exploration) 13 กจกรรมท 1 การทดลอง เรอง เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวร 14 ขนท 3 ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation) 18 บตรเนอหา เรอง เนอเยอพช (Plant tissues) 19 บตรค าถามท 1 โครงสรางและหนาทของเนอเยอพช 36 ขนท 4 ขนขยายความร (Elaboration) 37 บตรกจกรรมท 2 วาดรปเนอเยอพช 39

ค

สำรบญ (ตอ)

เรอง หนำ ขนท 5 ขนประเมน (Evaluation) 40 บตรค าถามท 2 ความแตกตางของเนอเยอพชแตละชนด 41 แบบทดสอบหลงเรยน เรอง เนอเยอพช 44 กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน 47 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง เนอเยอพช 49 เฉลยกจกรรมท 1 การทดลอง เรอง เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวร 50 เฉลยบตรค าถามท 1 โครงสรางและหนาทของเนอเยอพช 54 เฉลยบตรกจกรรมท 2 วาดรปเนอเยอพช 55 เฉลยบตรค าถามท 2 ความแตกตางของเนอเยอพชแตละชนด 56 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง เนอเยอพช 59 บรรณานกรม 60

ง

สำรบญภำพ

ภำพ หนำ ภาพท 1 แสดงเนอเยอพช 12 ภาพท 2 แสดงเนอเยอพช 20 ภาพท 3 แสดงเนอเยอเจรญปลายยอด 21 ภาพท 4 แสดงเนอเยอเจรญปลายราก 21 ภาพท 5 แสดงแคมเบยมทอล าเลยง (vascular cambium) 22 ภาพท 6 แสดงคอรกแคมเบยม (cork cambium) 22 ภาพท 7 แสดงเนอเยอเจรญเหนอขอ (Intercalary meristem) 23 ภาพท 8 แสดงเนอเยอเอพเดอรมสบรเวณรากของพชใบเลยงเดยว 25 ภาพท 9 แสดงเอพเดอรมสทเปลยนแปลงมาเปนขนราก (Root hair) 26 ภาพท 10 แสดงเอพเดอรมสทเปลยนมาเปน Trichome 26 ภาพท 11 แสดงชนควตเคล (Cuticle) 26 ภาพท 12 แสดงเอพเดอรมสทเปลยนมาเปนเซลลคม 27 ภาพท 13 แสดงชองวางทเกดจากการเรยงตวของเซลลพาเรงคมา 27 ภาพท 14 แสดงภาพตดขวางของรากพชใบเลยงเดยว บรเวณของเนอเยอพน (Ground tissue) 28 ภาพท 15 แสดงเนอเยอคอลเลงคมา (Collenchyma) 29 ภาพท 16 แสดงการเปรยบเทยบระหวางเนอเยอพาเรงคมา กบเนอเยอคอลเลงคมา 29 ภาพท 17 แสดงไฟเบอร 30 ภาพท 18 แสดงสเกลอรด 31 ภาพท 19 แสดงการเปรยบเทยบเนอเยอพาเรงคมา เนอเยอคอลเลงคมา เนอเยอสเกลอเรงคมา 31 ภาพท 20 ซาย เนอเยอคอรกทน ามาท าเปนจกคอรก ขวา เนอเยอคอรกบรเวณเปลอกไม 32

จ

สำรบญภำพ (ตอ)

ภำพ หนำ ภาพท 21 แสดงเนอเยอเอนโดเดอรมส 32 ภาพท 22 แสดง Xylem และPhloem 33 ภาพท 23 แสดงการเปรยบเทยบเทรคด และ เวสเซลเมมเบอร 34 ภาพท 24 แสดงการล าเลยงน าแรธาตผานทอไซเลม ล าเลยงอาหารผานทอโฟลเอม 34 ภาพท 25 แสดง Sieve plate 35

1

องคประกอบของชดกจกรรมการเรยนร

ชดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร (5E) เรอง โครงสรางและหนาท ของพชดอก กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วชาชววทยา 3 ว30243 ชนมธยมศกษาปท 5 ชดท 1 เนอเยอของพช มองคประกอบดงน

1. ค าชแจงส าหรบของคร 2. ผงมโนทศนขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร 3. ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร 4. ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน 5. ผงมโนทศน ชดท 1 เนอเยอพช 6. มาตรฐานการเรยนรและผลการเรยนร 7. จดประสงคการเรยนร 8. แบบทดสอบกอนเรยน เรอง เนอเยอพช 9. ขนท 1 ขนสรางความสนใจ(Engagement) 10. ขนท 2 ขนส ารวจและคนหา (Exploration) 11. บตรกจกรรมท 1 การทดลอง เรอง เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวร 12. ขนท 3 ขนอธบายและลงขอสรป(Explanation) 13. บตรเนอหา เรอง เนอเยอพช (Plant tissues) 14. บตรค าถามท 1 โครงสรางและหนาทของเนอเยอพช 15. ขนท 4 ขนขยายความร(Elaboration) 16. บตรกจกรรมท 2 วาดรปเนอเยอพช 17. ขนท 5 ขนประเมน (Evaluation) 18. บตรค าถามท 2 ความแตกตางของเนอเยอพชแตละชนด 19. แบบทดสอบหลงเรยน เรอง เนอเยอพช 20. เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง เนอเยอพช 21. เฉลยบตรค าถามท 1 โครงสรางและหนาทของเนอเยอพช 22. เฉลยบตรกจกรรมท 1 การทดลอง เรอง เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวร 23. เฉลยบตรกจกรรมท 2 วาดรปเนอเยอพช 24. เฉลยบตรค าถามท 2 ความแตกตางของเนอเยอพชแตละชนด 25. เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง เนอเยอพช 26. บรรณานกรม

แบบสบเสาะหาความร (5E)

2

ผงมโนทศนขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร

ศกษารายละเอยดการใช ชดกจกรรมการเรยนร

ศกษาจดประสงคการเรยนร

ทดสอบกอนเรยน

ทดสอบหลงเรยน

ด าเนนการจดกจกรรม ตามล าดบขนตอนทก าหนด

ไปสชดกจกรรมการเรยนร ชดตอไป

ไมผานเกณฑการประเมน

ผานเกณฑการประเมน

3

ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบคร

ชดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร (5E) เรอง โครงสรางและหนาทของพชดอก กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วชาชววทยา 3 ว30243 ชนมธยมศกษาปท 5 ชดท 1 เนอเยอของพช ควรปฏบตดงน 1. ครศกษาชดกจกรรมการเรยนรชดนใหเขาใจกอนการใชงาน 2. ครชแจงใหนกเรยนเขาใจวธการใชชดกจกรรมการเรยนร 3. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนทกครง เมอเรมใชชดกจกรรมการเรยนร ในแตละชด เนนความซอสตยสจรต 4. ครคอยแนะน าและใหค าปรกษาขณะนกเรยนศกษาบตรเนอหา และฝกปฏบต ชดกจกรรมการเรยนร 5. ครทบทวนความรแกนกเรยนทกครงกอนหมดเวลาตามทก าหนด 6. ครใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนทกครง เมอจบชดกจกรรมในแตละชด และนกเรยนเปลยนกนตรวจ เนนความซอสตยสจรต 7. ครประเมนนกเรยนตามพฤตกรรม การเรยนรตามสภาพจรงพรอมบนทกผลทกครง 8. ครแจงผลการเรยนกบนกเรยนทกครงเมอท ากจกรรมการเรยนรเรยบรอยแลว 9. ถานกเรยนท าคะแนนไดไมถงรอยละ 60 ของคะแนนเตม ตองเรยนซอมเสรม โดยศกษาจากบทเรยนอกครง แลวท าแบบทดสอบใหมจนกวาจะท าคะแนนผานเกณฑรอยละ 60

ศกษาชดกจกรรมการเรยนรชดนใหเขาใจกอนการใชงานคะ

4

ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน

ชดกจกรรมการเรยนรชดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะหาความร (5E) เรอง โครงสรางและหนาทของพชดอก กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วชาชววทยา 3 ว30243 ชนมธยมศกษาปท 5 ชดท 1 เนอเยอของพช ควรปฏบตดงน 1. นกเรยนศกษาค าแนะน าการใชงานชดกจกรรมการเรยนร ใหเขาใจกอนการใชงาน 2. นกเรยนฟงค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรจากครใหเขาใจวธการใชงาน กอนลงมอศกษาดวยชดกจกรรมการเรยนร 3. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนทกครงเมอเรมใชชดกจกรรมการเรยนร เนนความซอสตยสจรต 4. นกเรยนนกเรยนลงมอปฏบตกจกรรม จากชดกจกรรมการเรยนร ศกษาเนอหาสาระจากบตรเนอหา แลวท าชดกจกรรมการเรยนรดวยความตงใจ โดยมครคอยแนะน าและใหค าปรกษา ดงน

- ขนท 1 ขนสรางความสนใจ (Engagement) - ขนท 2 ขนส ารวจและคนหา (Exploration) - ขนท 3 ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation) - ขนท 4 ขนขยายความร (Elaboration) - ขนท 5 ขนประเมน (Evaluation)

5. นกเรยนทบทวนความรทไดรบทกครงกอนหมดเวลาจากคร 6. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนทกครงเมอจบชดกจกรรมการเรยนรในแตละชด และนกเรยนเปลยนกนตรวจ เนนความซอสตยสจรต

เพอนๆ ศกษาค าแนะน าการใชงานชดกจกรรมการเรยนร ใหเขาใจกอนการใชงานครบ

5

ผงมโนทศน ชดท 1 เนอเยอของพช

เนอเยอถาวร

เนอเยอเจรญ

เนอเยอพช

เนอเยอเจรญเหนอขอ

เนอเยอเจรญดานขาง

เนอเยอเจรญสวนปลาย

เนอเยอถาวรเชงซอน

เนอเยอถาวรเชงเดยว

6

มาตรฐานการเรยนร/ผลการเรยนร

จดประสงคการเรยนร

มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลยสงคม และสงแวดลอม มความเกยวของสมพนธกน ผลการเรยนร สบคนขอมล ทดลอง อภปราย และสรปเกยวกบเนอเยอของพช โครงสรางและหนาทของพชดอก การแลกเปลยนแกสและการคายน า และกระบวนการล าเลยง

จดประสงคการเรยนร 1. อธบายโครงสรางและหนาทของเนอเยอเจรญได (K) 2. อธบายโครงสรางและหนาทของเนอเยอถาวรได (K) 3. สรปลกษณะจ าเพาะของเนอเยอและจ าแนกความแตกตางของเนอเยอแตละชนดได (K) 4. ท าการทดลองเพอศกษาลกษณะของเนอเยอได (P) 5. เหนความส าคญและประโยชนเกยวกบเรองของเนอเยอทศกษาได (A)

7

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง เนอเยอพช

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบ ก ข ค หรอ ง พรอมท าเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบใหสมบรณ

1. ขอใดไมใชเนอเยอเจรญของพช ก. ปลายยอดตนดาวเรอง ข. หมวกรากของตนขาวโพด ค. บรเวณเหนอขอลางของตนไผ

ง. บรเวณถดขนมาจากหมวกราก 2. เนอเยอเจรญชนดใดของพช ทแบงเซลลแลวมผลท าใหล าตนยดยาว สามารถสรางกง

และใบได ก. apical shoot meristem ข. apical root meristem ค. intercalary meristem ง. lateral meristem

3. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบเนอเยอถาวร

ก. เซลลขนราก เซลลคม เปนเนอเยอถาวร ข. เนอเยอถาวรเปลยนแปลงมาจากเนอเยอเจรญ ค. เนอเยอถาวรประกอบดวยกลมเซลลทเจรญเตมทแลว ง. เอพเดอรมสเปนเนอเยอถาวร สวนเนอเยอทอล าเลยงไมเปนเนอเยอถาวร

ก. 4. เนอเยอถาวรในขอใดเปนเนอเยอถาวรเชงซอน ทประกอบขนมาจากเซลลหลายชนด มารวมกน

ก. Sclerenchyma ข. Collenchyma ค. Epidermis ง. Parenchyma จ. ฉ. Apical shoot meristem

•

8

5. การแบงประเภทของเนอเยอพช แบงตามลกษณะในขอใดและแบงออกไดเปนกประเภท ก. แบงตามลกษณะหนาทของเซลลพชได 3 ประเภท ข. แบงตามลกษณะต าแหนงของเซลลพชได 2 ประเภท ค. แบงตามลกษณะหนาทเฉพาะของเซลลพชได 3 ประเภท ง. แบงตามลกษณะการเจรญของเนอเยอพชได 2 ประเภท

6. เพราะเหตใดเซลลเนอเยอเจรญทกเซลลจงตองมนวเคลยสขนาดใหญ

ก. เพราะตองแบงเซลลเพอเพมจ านวนเซลลอยตลอดเวลา ข. เพราะเปนเซลลทมจ านวนเซลลอยนอยทสด ค. เพราะเปนเซลลทยงมอายนอยอย ง. ถกทงขอ ก. ขอ ข. และ ขอ ค.

7. ขอใด เรยงล าดบขนตอนวธการทดลอง เพอเตรยมตวอยางเนอเยอพชสวนรากไดถกตอง 1. ขดตนพชขนมาจากกระบะเพาะไมใหรากขาด ตดรากพชทสมบรณมาแชน า 2. ใชพกนเลอกชนสวนทบางและสมบรณซงยอมสแลววางลงบนหยดน าบนสไลด ระวงอยางใหมฟองอากาศอยภายใน เชดน าทลนตรงขอบกระจกปดสไลด อยาใหดานบนกระจกปดสไลดเปยกน า 3. น าสไลดไปตรวจดดวยกลองจลทรรศนเรมจากก าลงขยายต ากอนเพอเลอกศกษา ชนเนอเยอทบางและสมบรณทสด แลวจงเปลยนเปนก าลงขยายสงขนเพอศกษา รายละเอยดของโครงสรางภายในของรากใหไดมากขน 4. ใชใบมดโกนทคมตดแบงรากบรเวณคอนไปทางปลายรากใหเปนทอนสนๆ น าไปตด ตามขวางใหไดแผนบาง

ก. 1 → 2 → 3 → 4

ข. 1 → 2 → 4 → 3

ค. 1 → 4 → 2 → 3

ง. 1 → 4 → 3 → 2 ก. เนอเยอของล าตนเชอร เปนเนอเยอถาวรประกอบดวยกลมเซลลทเจรญเตมท

9

9. ขอใดตอไปนกลาวถงองคประกอบส าคญของเนอเยอพชไมถกตอง ก. เนอเยอพช มหลายชนดประกอบดวยเซลลทมลกษณะแตกตางกนไป ข. องคประกอบทางเคมทส าคญของผนงเซลลทตยภม คอ ลกนน ท าใหผนงเซลลพชแขงแรง ค. ผนงเซลล เปนกรอบลอมรอบ อยรอบนอกและใหความแขงแรงตอโครงสรางเซลลพช ง. ผนงเซลลปฐมภมมองคประกอบส าคญเปนเซลลลอยด เซลลทอยตดกนจะถกโยงยดดวย

มดเดลลาเมลลา

8. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ท าการทดลองเพอศกษาลกษณะของเนอเยอพช ผลปรากฏดงตาราง

ตวอยางพช ภาพเนอเยอ ล าตนเชอร

ล าตนหมอนอย

ขอใดกลาวไมถกตอง ก. เนอเยอของล าตนเชอร เปนเนอเยอถาวรประกอบดวยกลมเซลลทเจรญเตมท ข. เนอเยอของล าตนเชอร เปนเนอเยอเจรญอยในแนวขนานกบเสนรอบวงมการแบงเซลล เพมจ านวน ค. เนอเยอของล าตนหมอนอย เปนเนอเยอถาวร ปกตจะไมมการแบงเซลลอกตอไป ง. เนอเยอของล าตนหมอนอย เปลยนแปลงมาจากเนอเยอเจรญ ประกอบดวยกลมเซลลทม รปราง ขนาด และหนาทตางกน

10. จากการศกษาเรองเนอเยอพช นกเรยนคนใดน าความรไปใชประโยชนไดนอยทสด ก. โรเบรตน าความรไปใชในการเพาะเลยงเนอเยอพช ข. แตวน าความรไปใชตอบค าถามทายบททครใหท าได ค. แจสเหนความส าคญปญหาของพช น าความรไปใชในปรบปรงพนธพชได ง. ใหมออกแบบการทดลองโดยใชพชทมในทองถนจนไดภาพเนอเยอในลกษณะตางๆ แลวน าไปเปรยบเทยบกบภาพหนงสอเรยนได

10

กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน

เรอง เนอเยอพช

ชอ นามสกล ชน เลขท

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนท าเครองหมาย ขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว

ขอ ก ข ค ง

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

คะแนนทได........คะแนน ผาน ไมผาน

เกณฑการใหคะแนน 9 - 10 คะแนน ดมาก 6 - 8 คะแนน พอใช

0 - 5 คะแนน ปรบปรง

11

บตรค าสง

(Engagement)

1. ครน าภาพเนอเยอพชในลกษณะตาง ๆ มาใหนกเรยนด จากนนใหนกเรยนแยกประเภทวา ภาพแตละภาพเปนเนอเยอพชชนดเดยวกนหรอตางกน 2. ครตงค าถามกบนกเรยนเปดโอกาสใหนกเรยนแสดงความคดเหน เพอกระตนความสนใจของนกเรยน และน าเขาสเนอหาความรเรองเนอเยอพช

(ใชเวลาท า 5 นาท)

12

ภาพเนอเยอพชในลกษณะตาง ๆ

ภาพท 1 แสดงเนอเยอพช ทมา : https://www.slideshare.net/Jiradasomphao/t-69564479

ค าถาม 1. เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวรอยทสวนใดของอวยวะพช 2. เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวรมลกษณะเหมอนกนหรอแตกตางกนอยางไร 3. เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวรมหนาทอะไร

parenchyma collenchyma sclerenchyma

collenchyma cell

13

บตรค าสง

(Exploration)

1. ใหนกเรยนแบงกลมกนส ารวจและคนหาเนอเยอพช โดยท าบตรกจกรรมท 1 การทดลอง เรอง เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวร เพอศกษาตวอยางพชและเนอเยอพช 2. ใหนกเรยนรายงานผลการการท าบตรกจกรรม โดยใหกลมท 1 - 3 เปนผรายงาน และใหกลม 4 - 5 เปนผซกถามประเดนทสนใจหรอสงสย

(ใชเวลาท า 20 - 30 นาท)

14

กจกรรมท 1 การทดลอง เรอง เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวร

จดประสงคการเรยนร 1. ท าการทดลองเพอศกษาลกษณะของเนอเยอได (P) ค าชแจง ใหนกเรยนท าการทดลองเพอศกษาลกษณะของเนอเยอและอธบายเกยวกบเนอเยอเจรญ

และเนอเยอถาวร วสดและอปกรณ 1. กลองจลทรรศน 2. สยอม 3. จานเพาะเชอ 4. เขมเขย

5. หลอดหยดสาร 6. พกนเบอร 3 7. ใบมดโกน 8. สไลดและกระจกปดสไลด 9. ตวอยางพชทตองการศกษาเนอเยอ ประกอบดวย รากหอม สวนยอดตนฤาษผสม

ตนหมอนอย แขนงไผ และหญาขน 10. กระดาษทชช

วธการทดลอง การทดลองในครงนใชการเตรยมตวอยางดวยการท าสไลดชวคราวโดยเตรยมเนอเยอพชท

ตองการศกษาใหเปนชนบางๆโดยการตดตามยาวและตดตามขวาง 1. น าสไลดทสะอาด 1 แผนพรอมกระจกปดสไลด 2. วางชนวตถบนสไลด หยดน าหรอสยอมลงบนสไลด 1-2 หยด 3. ปดกระจกปดสไลด โดยวางกระจกปดสไลดใหดานหนงแตะสไลดตรงทรมของหยดน า

โดยเอยง กระจกปดสไลดท ามม 45 องศา คอยๆ ปลอยอกดานหนงลงหรอใชเขมเขยชวยกได (สไลด ทดตองไมมฟองอากาศอยระหวางสไลด และกระจกปดต าแหนงของตวอยางศกษาตงอยกลางสไลดและไมหนา)

4. ในการศกษาเนอเยอสวนตางๆ ตองตดใหเปนชนเลกๆ ประมาณ 2-3 มลลเมตร วางบนสไลดหยดน าลง 1 หยดปดดวยกระจกปดสไลดน าไปสองดดวยกลองจลทรรศน

15

5. สงเกตต าแหนงการเรยงตวของเซลลเนอเยอพชชนดตางๆ น าสไลดไปตรวจดดวยกลองจลทรรศนเรมจากก าลงขยายต ากอนเพอเลอกศกษาชนเนอเยอทบางและสมบรณทสด แลวจงเปลยนเปนก าลงขยายสงขนเพอศกษารายละเอยดของโครงสรางภายในใหไดมากขน จากนนใช กลองโทรศพทถายรปน าตดบนทกผลการทดลองและสรปผลการทดลอง บนทกผลการทดลอง

เนอเยอ ลกษณะภาพเนอเยอ

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

16

เนอเยอ ลกษณะภาพเนอเยอ

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

17

เนอเยอ ลกษณะภาพเนอเยอ

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

สรปผลการทดลอง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

18

บตรค าสง

(Explanation)

1. ใหนกเรยนศกษาความรจากบตรเนอหา และตอบค าถามจากบตรค าถามท 1โครงสรางและหนาทของเนอเยอพช 2. ใหนกเรยนรวมกนอธบายและสรปความรทไดรบ

(ใชเวลาท า 15 นาท)

19

บตรเนอหา เรอง เนอเยอพช (Plant tissues)

พช (plant) คอสงมชวตหลายเซลลทประกอบขนมาจากเซลลยคารโอต มผนงเซลลเปนสารประกอบพวกเซลลโลส มคลอโรฟลลทเปนสารสเขยว สามารถสงเคราะหดวยแสงได มชวงชวตทเปนระยะเอมบรโอ ตลอดจนม วงชวตแบบสลบ (Alternation )

เนอเยอพช (Plant tissue)

เนอเยอพช คอ กลมของเซลลพชชนดเดยวกน หรอตางชนดกนทมาท างานรวมกนภายใตโครงสรางหรออวยวะตางๆ ของพช เชน ราก ล าตน ใบ เปนตน ในกลมพชดอก (Angiosperm) มการจดจ าแนกเนอเยอพชออกเปนหลายชนด โดยมการก าหนดเกณฑตางๆ ขนมา เพอใชในการจดจ าแนกเนอเยอพชสามารถแบงเปน 2 ประเภทใหญ คอ เนอเยอเจรญ (meristematic tissue) และเนอเยอ - ถาวร (permanent tissue)

1. ถาเนอเยอใดมการแบงเซลลแบบไมโทซสไดตลอดเวลา จดเปนเนอเยอเจรญ 2. แตถาเนอเยอใดหยดการแบงเซลล จดเปนเนอเยอถาวร

20

ภาพท 2 แสดงเนอเยอพช ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

เนอเยอพช สามารถแบงออกได ดงน

1. เนอเยอเจรญ (Meristem tissue) เปนเนอเยอทประกอบดวยเซลลทมการแบงตวแบบไมโทซสอยตลอดเวลา แตละเซลลในเนอเยอนเรยกวา เซลลเรมตน (initial cell) มกพบทบรเวณปลายยอด และปลายรากของพช ลกษณะของเซลลในเนอเยอเจรญ 1. เปนเซลลทยงมชวตอย มนวเคลยสขนาดใหญเกอบเตมเซลล มโพรโทพลาสซมขน 2. ผนงเซลลบาง มความยดหยนสง มแวควโอลขนาดเลกหรอไมมเลย 3. เซลลเรยงชดตดกนจนไมมชองวางระหวางเซลล 4. เซลลทเกดขนจากการแบงตวของเนอเยอเจรญจะยงคงรกษาลกษณะความ เปนเนอเยอเจรญเอาไว

เนอเยอเจรญจ าแนกตามบรเวณทพบ แบงออกเปน 3 ชนดดงน 1.1 เนอเยอเจรญสวนปลาย (Apical meristem) 1.2. เนอเยอเจรญดานขาง (Laterral meristem) 1.3. เนอเยอเจรญเหนอขอ (Intercalary meristem)

21

1.1 เนอเยอเจรญสวนปลาย (Apical meristem) เปนเนอเยอทพบไดทบรเวณปลายยอด หรอปลายกงของพช เรยกวา เนอเยอเจรญปลายยอด (Shoot apical meristem; SAM) และเนอเยอเจรญทพบทปลายราก เรยกวา เนอเยอเจรญปลายราก (root apical meristem; RAM) โดยเนอเยอเจรญสวนปลายเปนเนอเยอทท าหนาทในการแบงเซลลแบบไมโทซส เพอเพมจ านวนเซลลท าใหสวนปลายยอด และปลายรากของพช มการยดยาว

ภาพท 3 แสดงเนอเยอเจรญปลายยอด ภาพท 4 แสดงเนอเยอเจรญปลายราก

ทมา : www.nana-bio.com/e-learning/Meristem.htm

22

1.2. เนอเยอเจรญดานขาง (Laterral meristem) เปนเนอเยอเจรญทอย ทางดานขางของล าตนและราก มการแบงเซลลออกทางดานขางท าใหเกด การเจรญเตบโตทตยภม (Secondary growth) ซงเปนการเตบโตทท าใหพชมการขยายขนาดออกทาง ดานขาง หรอมเสนรอบวงของล าตน กงกาน และรากเพมมากขน เนอเยอเจรญดานขาง แบงไดเปน 2 ชนดคอ

1.2.1 แคมเบยมทอล าเลยง (vascular cambium) แทรกอยระหวาง ไซเลม และโฟลเอม มหนาท สราง secondary xylem และ secondary pholem พบในพชใบเลยงคทกชนด และพชใบเลยงเดยวบางชนด

ภาพท 5 แสดงแคมเบยมทอล าเลยง (vascular cambium)

ทมา : http://www.nana-bio.com/ e-learning/permanent.htm

1.2.2 คอรกแคมเบยม (cork cambium) ท าหนาท สรางคอรก เพอท าหนาทแทนเซลลเอพเดมส

ภาพท 6 แสดงคอรกแคมเบยม (cork cambium) ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

23

1.3. เนอเยอเจรญเหนอขอ (Intercalary meristem) เนอเยอเจรญชนดนจะอยบรเวณเหนอขอของพชใบเลยงเดยว ท าใหปลองยดยาวขนซงมฮอรโมนจบเบอเรล - ลน(Gibberellins) เขามาเกยวของสวนใหญพบในพชใบเลยงเดยว โดยเฉพาะพชตระกลหญา เชน ไผ ขาว หญาคมบางกลม เปนตน

ภาพท 7 แสดงเนอเยอเจรญเหนอขอ (Intercalary meristem) ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

นกเรยน ตงใจศกษาบตรเนอหานะคะ

24

2. เนอเยอถาวร (Permanent tissue) เซลลทประกอบเปนเนอเยอพวกน จะเปลยนแปลงมาจากเนอเยอเจรญเปนเซลลทมรปรางเฉพาะ โดยปกตไมสามารถแบงเซลลเพมจ านวนได

2.1 เนอเยอถาวรเชงเดยว (Simple permanent tissue) เปนเนอเยอทเกดจากเซลลถาวรชนดเดยวกนมาอยรวมกน และท าหนาทรวมกนมหลายชนด ไดแก เอพเดอรมส(Epidermis) พาเรงคมา (Parenchyma) คอลเลงคมา(Collenchyma) สเกลอเรงคมา (Sclerenchyma) เอนโดเดอรมส (Endodermis) และ คอรก (Cork)

ลกษณะของสารควตน เปนสารประเภทแวก มาเคลอบ ชวยปองกนการระเหยของน า

เนอเยอถาวร แบงออกเปน 2 ชนด ดงน 2.1. เนอเยอถาวรเชงเดยว (Simple permanent tissue) 2.2. เนอเยอถาวรเชงซอน (Complex permanent tissue)

2.1.1. เอพเดอรมส (Epidermis) เอพเดอรมส (Epidermis) เปนเนอเยอทเกดจากเซลล เอพเดอรมสหลายเซลลมาอยรวมกน ลกษณะของเอพเดอรมส 1. เปนเนอเยอทอยรอบนอกสด ของพชทเจรญในขนตน (primary growth) 2. เซลลเรยงแถวเดยวเบยดกนแนนไมมชองวางระหวางเซลล 3. ผนงเซลลบาง ดานนอกมกหนากวาดานใน เพราะมสารควตน (Cutin) มาเคลอบ จนบางทเหนเปนอกชนหนง เรยกชนทเกดจากการสะสมของสารควตนนวา ชนควตเคล (Cuticle)

25

4. เอพเดอรมสบางเซลลมการเปลยนแปลงไปท าหนาทพเศษ เชน - เปลยนแปลงไปเปนเซลลคม (Guard cell) - เปลยนแปลงไปเปนขนราก (Root hair) - เปลยนแปลงไปเปนเซลลขน (Trichome) 5. เอพเดอรมสปกตจะไมมคลอโรพลาสต ยกเวน ในเอพเดอรมสทเปลยนแปลงไปเปนเซลลคมจะพบ คลอโรพลาสต กระจายอยทวเซลล

6. เซลลทโตเตมทเซลลยงมชวต แตเซลลจะแตกสลายไป เมอพชมการเจรญเตบโตขนท 2 บรเวณทพบ : เปนเนอเยอทอยชนนอกสด พบทกสวนของ ล าตน กง ราก ของพชทมการเจรญเตบโตในขนตน (primary growth) นอกจากนยงพบทชนนอกของกลบดอก ใบ และผลออน

หนาทของเอพเดอรมส มดงน 1. ชวยปองกนอนตรายใหแกเนอเยอทอยภายใน และเสรมความแขงแรง 2. ชวยปองกนการระเหย และการคายน าเพราะถาพชเสยน าไปมากจะเหยว และปองกนไมใหน าซมเขาไปขางในดวย เพราะถาไดรบน ามากเกนไปจะเนา) 3. ชวยดดซมน าและแรธาต โดยเฉพาะอยางยงทางขนราก

ภาพท 8 แสดงเนอเยอเอพเดอรมส บรเวณรากของพชใบเลยงเดยว

ทมา : http://www.nana-bio.com/ e-learning/permanent.htm

26

ภาพท 9 แสดงเอพเดอรมส ทเปลยนแปลงมาเปนขนราก (Root hair) ทมา : http://www.nana-bio.com/e-

learning/permanent.htm

ภาพท 10 แสดงเอพเดอรมส ทเปลยนมาเปน Trichome

ทมา : http://www.nana-bio.com/ e-learning/permanent.htm

ภาพท 11 แสดงชนควตเคล (Cuticle) ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

27

ภาพท 12 แสดงเอพเดอรมสทเปลยนมาเปนเซลลคม ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

2.1.2 เนอเยอพาเรงคมา ( Parenchyma) เปนเนอเยอถาวรทเกดจาก เซลลพาเรงคมาหลายเซลลมาอยรวมกน ลกษณะของเนอเยอพาเรงคมา 1. เปนเซลลรปรางทรงกระบอกหลายเหลยมคอนคางกลม หรอ ร เปนผลให เมออยรวมกนจะเกดชองวาง ชองวางทเกดจากการเรยงตวกนของเซลลพาเรงคมา เรยก แอเรงคมา Aerenchyma หรอ intercellular space 2. เซลลโตเตมทเปนเซลลทยงมชวต

ภาพท 13 แสดงชองวางทเกดจากการเรยงตวของเซลลพาเรงคมา ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

28

บรเวณทพบ : พบอยทวไปในพช จดเปนเนอเยอพน (Ground tissue) หนาทของเนอเยอพาเรงคมา มดงน 1. ท าหนาทเกบสะสมน าและอาหาร 2. พาเรงคมาทมคลอโรพลาสตอยในเซลล เรยก คลอเรงคมา (Chlorenchyma) ซงสามารถสงเคราะหแสงได 3. สวนพาเรงคมาทท าหนาทสะสมอาหารและน า เชน ในราก ล าตน อาจมเมดแปง โปรตน หรอ ไขมนอย เรยกพาเรงคมาชนดนวา รเซรฟว พาเรงคมา (Reserved parenchyma) 4. พาเรงคมาบางชนดท าหนาทเปนตอมสรางสารบางอยาง เชน สรางน ามน ทมกลนหอมหรออน ๆ 5. บางสวนชวยในการหายใจ บางสวนชวยในการล าเลยงสาร 6. สามารถแปรสภาพเปนเนอเยอเจรญไดเมอถกกระตน เชน เมอเกดบาดแผล จะท าการแบงเซลลเพอสมานบาดแผล

ภาพท 14 แสดงภาพตดขวางของรากพชใบเลยงเดยว บรเวณของ เนอเยอพน (Ground tissue)

ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

29

2.1.3 เนอเยอคอลเลงคมา (Collenchyma) เปนเนอเยอถาวรทเกดจากเซลล คอลเรงคมาหลายเซลลมายรวมกน ลกษณะของเนอเยอคอลเลงคมา มดงน 1. เซลลมรปรางหลายเหลยมคอนขางยาว 2. ผนงเซลลหนาไมสม าเสมอมกหนาตามมมเซลล เพราะม สารพวกเพคตนมาสะสม 3. เมอโตเตมทเซลลยงมชวต

ภาพท 15 แสดงเนอเยอคอลเลงคมา (Collenchyma) ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

บรเวณทพบ : มอยมากทงในสวนออนและสวนแกของพช ของพนทบรเวณ ใตชนเอพเอเดอรมสลงมา พบทกานใบ เสนกลางใบ และขอบนอกของล าตนพวกไมเนอออน ทมลกษณะเปนเหลยมหรอเปนสนโคงไปมา เชน ล าตนโหระพา กระเพรา หรออาจกระจาย ไปสม าเสมอกนตามขอบในของล าตนทกลมเกลยงของล าตนผกขม เนอเยอคอลเลงคมามหนาท ชวยท าใหสวนตางๆของพชเหนยวและแขงแรงทรงตว อยได และยงชวยปองกนแรงเสยดทานอกดวย

ภาพท 16 แสดงการเปรยบเทยบระหวางเนอเยอพาเรงคมา กบ เนอเยอคอลเลงคมา

ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

30

2.1.4 เนอเยอสเกลอเรงคมา (Sclerenchyma) เปนเซลลทใหความแขงแรง แกสวนตาง ๆ ของพช มกจะกระจายอยเปนกลม ๆ ผนงเซลลหนาและแขงแรง เพราะม สารพวกลกนน (lignin) ความหนาของ เซลลสเกลอเรงคมา ตางกบ คอลเรงคมา ทความหนาจะสม าเสมอกนตลอด ทเซลลมรเลก ๆ เรยกพท (pit canal) เมอเตบโตเตมทแลวเซลลจะตาย บรเวณกลางเวลลทเคยม ไซโทพลาซมอย จะกลายเปนทวางเพราะไซโทรพลาซมแหงไป เรยกบรเวณกลางเซลลวา ลเมน (Lumen) สเกลอเรงคมาแบงออกเปน 2 พวก ตามรปราง คอ

1. ไฟเบอร (fiber) เปนเซลลทมรปรางหลายเหลยม และยาว อยรวมกนเปนกลม พบในพชทใหเสนใยตาง ๆ เชน ปาน ปอ สบปะรด เปนตน นอกนนยงพบในกลมของทอน า ทออาหาร

ภาพท 17 แสดงไฟเบอร ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

2. สเกลอรด (Sclereid) เปนเซลลทมรปรางสนกวาไฟเบอร พบกระจายอยในชนเปลอกของล าตนพชใบเลยงค เปลอกผลไมทแขง เชน กะลามะพราว เปนตน สเกอรดมรปรางไมแนนอน ผนงเซลลหนา มลเมนและพทเหมอนกบไฟเบอร แตพทแตกแขนงมากกวา

31

ภาพท 18 แสดงสเกลอรด ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

ภาพท 19 แสดงการเปรยบเทยบเนอเยอพาเรงคมา เนอเยอคอลเลงคมา เนอเยอสเกลอเรงคมา

ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

32

2.1.5 เนอเยอคอรก (CorK) เปนเซลลทพบดานนอกสดของล าตน กงหรอราก ทมการเจรญเตบโตในขนท 2 (Secondary growth) ซงเปนพชทมอายมากแลวเปลอกนอก มสน าตาล มเวลลซอนกนหลายชน บางชนดซอนกนหนามากจนน ามาท าเปนจกคอรกได มการสรางสารซเบอรนซงเปนสารทมสน าตาล มาเคลอบทผนง ท าหนาทปองกนการระเหยน าและเซลลจะตายเมอโตเตมท

ภาพท 20 ซาย เนอเยอคอรกทน ามาท าเปนจกคอรก ขวา เนอเยอคอรกบรเวณเปลอกไม

ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

2.1.6 เนอเยอเอนโดเดอรมส (Endodermis) เปนเนอเยอทอยดานนอก ของเนอเยอล าเลยงของราก เซลลมรปรางคลายเซลลพาเรงคมา ทผนงเซลลมสารลกนน และ ซเบอรน มาพอกหนาทงทางดานรศมและดานขวาง มลกษณะเปนแถบ เรยกวา แถบแคสพาเรยนสตรพ (Casparianstrip) เซลลเรยงตวกนแนนไมมชองวาง

ภาพท 21 แสดงเนอเยอเอนโดเดอรมส ทมา : http://www.nana-bio.com/

e-learning/permanent.htm

33

2.2 เนอเยอถาวรเซงซอน (Complex permanent tissue) เกดจากเซลล หลายชนดมาอยรวมกนและท าหนาทเดยวกน ไดแก เนอเยอล าเลยง (Vascular bundle) ประกอบดวยเนอล าเลยงน าและแรธาต (Xylem) และเนอเยอล าเลยงอาหาร (Phloem)

2.2.1 เนอเยอล าเลยงน าและแรธาต (Xylem) ประกอบดวยกลมเซลลทท าหนาทหลกในการล าเลยงน าคอ 1. เทรคด (Tracheid) เปนกลมเซลลทมรปรางยาวปลายคอนขางแหลม ทผนงเซลลมสารพวกลกนน ไมพบในพชมดอก เมอโตเตมทเซลลจะตาย 2. เวสเซล เมมเบอร (Vesel member) ซงเปนกลมเซลลทมผนงหนา และมสารพวกลกนน เซลลมรปรางยาวหรอสนปลายเซลลอาจเฉยงหรอตรง และมชองทะล ถงกน เมอโตเตมทเซลลจะตาย เรยกเวสเซลเมมเบอรหลายเซลลมาเลยงตอกนและม ชองทะลถงกนวาเวสเซล (Vesel) 3. ไซเลมพาเรงคมา (Xylem parenchyma) เปนเซลลพาเรงคมาทพบในเนอเยอล าเลยงน าและแรธาต 4. ไซเลมไฟเบอร (Xylem fiber) เปนเซลลไฟเบอรทพบในเนอเยอล าเลยงน าและแรธาต

ภาพท 22 แสดง Xylem และPhloem ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

34

ภาพท 23 แสดงการเปรยบเทยบเทรคด และ เวสเซลเมมเบอร ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

ภาพท 24 แสดงการล าเลยงน าแรธาตผานทอไซเลม ล าเลยงอาหารผานทอโฟลเอม

ทมา : http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm

35

2.2.2 เนอเยอล าเลยงอาหาร (Phloem) ประกอบดวยกลมเซลลพวก 1. ซฟทวบเมมเบอร (Sieve tube member) เปนเซลลรปรางทรงกระบอกยาวทปลายผนง 2 ดานจะมรพรนเรยก ซฟเพลต(Seive plate) ซฟทวบเมมเบอร หลายเซลลมาเรยงตอกนเรยกวาซฟทวป (Sieve tube) ซฟทวบเมมเบอรเมอโตเตมทนวเคลยสจะสลายไปเพอใหการล าเลยงอาหาร มประสทธภาพมากขน 2. คอมพาเนยนเซลล (Companion cell) เปนเซลลทอยตดกบซฟทวปเมมเบอรโตเตมทมชวตตลอดโดยท าหนาทสรางสารทจ าเปนสงใหกบซฟทวบเมมเบอร (Sieve tube member) ซงไมมนวเคลยส 3. โฟลเอมพาเรงคมา (Phloem parenchyma) เปนเซลลพาเรงคมาทพบอยในเนอเยอโฟลเอม 4. โฟลเอมไฟเบอร (Phloem fiber) เปนเซลลไฟเบอรทพบในเนอเยอโฟลเอม

ภาพท 25 แสดง Sieve plate ทมา : http://www.nana-bio.com/

e-learning/permanent.htm

ภาพท 26 แสดงเซลลองคประกอบของ phloem ทมา : http://www.nana-bio.com/

e-learning/permanent.htm

36

บตรค าถามท 1 โครงสรางและหนาทของเนอเยอพช

จดประสงคการเรยนร 1. อธบายโครงสรางและหนาทของเนอเยอเจรญได (K) 2. อธบายโครงสรางและหนาทของเนอเยอถาวรได (K) ค าชแจง จงตอบค าถามหรอเตมค าลงในชองวางทโจทยก าหนดใหถกตอง

1. เนอเยอพชแบงไดเปน ประเภท ไดแก 2. เนอเยอเจรญมการแบงเซลลแบบ 3. เนอเยอเจรญสวนปลายมการเจรญแบบ ท าใหรากและล าตน 4. เนอเยอเจรญเหนอขอมการแบงเซลลไดยาวนานท าให 5. เนอเยอเจรญดานขางมการแบงเซลลท าใหรากและล าตน 6. เนอเยอถาวรมเซลลทมลกษณะ 7. เอพเดอรมสเปนเนอเยออยบรเวณ ท าหนาท 8. คอลเลงคมาเปนเซลลท ( ) มชวต ( ) ไมมชวต ท าหนาท 9. ไซเลมเปนเซลลท ( ) มชวต ( ) ไมมชวต ท าหนาท 10. โฟลเอมเปนเซลลท ( ) มชวต ( ) ไมมชวต ท าหนาท

37

บตรค าสง

(Elaboration)

1. ใหนกเรยนแตละคน ใชโทรศพทมอถอสบคนขอมล สแกน QR Code ศกษาความรเพมเตม เรอง เนอเยอพช (สอการสอนภายในโครงการจดท าสอการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนปลายโดย ความรวมมอระวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย) 2. ใหนกเรยนท าบตรกจกรรมท 2 วาดรปเนอเยอพช

(ใชเวลาท า 20 นาท)

38

https://www.youtube.com/watch?v=8mwNt2mI090

39

บตรกจกรรมท 2 วาดรปเนอเยอพช

จดประสงคการเรยนร 3. สรปลกษณะจ าเพาะของเนอเยอและจ าแนกความแตกตางของเนอเยอแตละชนดได (K) ค าชแจง ใหนกเรยนวาดรปแสดงสวนตางๆ ของเนอเยอเจรญและเนอเยอถาวร พรอมทงบอกวาเปน เนอเยอพชชนดใด

40

บตรค าสง

(Evaluation)

1. ใหนกเรยนตอบค าถามจากบตรค าถามท 2 ความแตกตางของเนอเยอพช แตละชนด 2. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน เรอง เนอเยอพช

(ใชเวลาท า 30 นาท)

41

บตรค าถามท 2 ความแตกตางของเนอเยอพชแตละชนด

จดประสงคการเรยนร 3. สรปลกษณะจ าเพาะของเนอเยอและจ าแนกความแตกตางของเนอเยอแตละชนดได (K) ค าชแจง จงตอบค าถามลงในชองวางทโจทยก าหนดใหถกตอง ตอนท 1 ใหนกเรยนดภาพทแสดงแลวเขยนบอกวาเปนเนอเยอชนดใดบาง 1. 2.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

1. 5. 2. 6. 3. 7. 4. 8.

42

3. 4.

5.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

1. 2. 3. 4.

1. 2.

43

ตอนท 2 ใหนกเรยนสรปเปนผงมโนทศนการแบงประเภทของเนอเยอพช พรอมทงบอกลกษณะ และหนาทของเนอเยอตาง ๆ พอสงเขป

44

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง เนอเยอพช

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบ ก ข ค หรอ ง พรอมท าเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบใหสมบรณ

1. เนอเยอเจรญชนดใดของพช ทแบงเซลลแลวมผลท าใหล าตนยดยาว สามารถสรางกง และใบได ก. lateral meristem ข. intercalary meristem ค. apical root meristem ง. apical shoot meristem

2. ขอใดไมใชเนอเยอเจรญของพช

ก. บรเวณถดขนมาจากหมวกราก ข. บรเวณเหนอขอลางของตนไผ ค. หมวกรากของตนขาวโพด ง. ปลายยอดตนดาวเรอง

3. เนอเยอถาวรในขอใดเปนเนอเยอถาวรเชงซอน ทประกอบขนมาจากเซลลหลายชนด มารวมกน

ก. Parenchyma ข. Epidermis ค. Collenchyma ง. Sclerenchyma

4. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบเนอเยอถาวร

ก. เอพเดอรมสเปนเนอเยอถาวร สวนเนอเยอทอล าเลยงไมเปนเนอเยอถาวร ข. เนอเยอถาวรประกอบดวยกลมเซลลทเจรญเตมทแลว ค. เนอเยอถาวรเปลยนแปลงมาจากเนอเยอเจรญ ง. เซลลขนราก เซลลคม เปนเนอเยอถาวร

ก. Apical shoot meristem

•

45

5. เพราะเหตใดเซลลเนอเยอเจรญทกเซลลจงตองมนวเคลยสขนาดใหญ ก. เพราะเปนเซลลทยงมอายนอยอย ข. เพราะเปนเซลลทมจ านวนเซลลอยนอยทสด ค. เพราะตองแบงเซลลเพอเพมจ านวนเซลลอยตลอดเวลา ง. ถกทงขอ ก. ขอ ข. และ ขอ ค.

6. การแบงประเภทของเนอเยอพช แบงตามลกษณะในขอใดและแบงออกไดเปนกประเภท

ก. แบงตามลกษณะการเจรญของเนอเยอพชได 2 ประเภท ข. แบงตามลกษณะหนาทเฉพาะของเซลลพชได 3 ประเภท ค. แบงตามลกษณะต าแหนงของเซลลพชได 2 ประเภท ง. แบงตามลกษณะหนาทของเซลลพชได 3 ประเภท

7. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ท าการทดลองเพอศกษาลกษณะของเนอเยอพช ผลปรากฏดงตาราง

ตวอยางพช ภาพเนอเยอ ล าตนเชอร

ล าตนหมอนอย

ขอใดกลาวไมถกตอง ก. เนอเยอของล าตนหมอนอย เปลยนแปลงมาจากเนอเยอเจรญ ประกอบดวยกลมเซลล ทมรปราง ขนาด และหนาทตางกน ข. เนอเยอของล าตนเชอร เปนเนอเยอเจรญอยในแนวขนานกบเสนรอบวงมการแบงเซลล เพมจ านวน ค. เนอเยอของล าตนหมอนอย เปนเนอเยอถาวร ปกตจะไมมการแบงเซลลอกตอไป ง. เนอเยอของล าตนเชอร เปนเนอเยอถาวรประกอบดวยกลมเซลลทเจรญเตมท

46

9. จากการศกษาเรองเนอเยอพช นกเรยนคนใดน าความรไปใชประโยชนไดนอยทสด ก. ใหมออกแบบการทดลองโดยใชพชทมในทองถนจนไดภาพเนอเยอในลกษณะตางๆ แลวน าไปเปรยบเทยบกบภาพหนงสอเรยนได ข. แจสเหนความส าคญปญหาของพช น าความรไปใชในปรบปรงพนธพชได ค. แตวน าความรไปใชตอบค าถามทายบททครใหท าได ง. โรเบรตน าความรไปใชในการเพาะเลยงเนอเยอพช

8. ขอใด เรยงล าดบขนตอนวธการทดลอง เพอเตรยมตวอยางเนอเยอพชสวนรากไดถกตอง 1. ขดตนพชขนมาจากกระบะเพาะไมใหรากขาด ตดรากพชทสมบรณมาแชน า 2. ใชพกนเลอกชนสวนทบางและสมบรณซงยอมสแลววางลงบนหยดน าบนสไลด ระวงอยางใหมฟองอากาศอยภายใน เชดน าทลนตรงขอบกระจกปดสไลด อยาใหดานบนกระจกปดสไลดเปยกน า 3. น าสไลดไปตรวจดดวยกลองจลทรรศนเรมจากก าลงขยายต ากอนเพอเลอกศกษา ชนเนอเยอทบางและสมบรณทสด แลวจงเปลยนเปนก าลงขยายสงขนเพอศกษา รายละเอยดของโครงสรางภายในของรากใหไดมากขน 4. ใชใบมดโกนทคมตดแบงรากบรเวณคอนไปทางปลายรากใหเปนทอนสนๆ น าไปตด ตามขวางใหไดแผนบาง

ก. 1 → 4 → 3 → 2

ข. 1 → 4 → 2 → 3

ค. 1 → 2 → 3 → 4

ง. 1 → 2 → 4 → 3

10. ขอใดตอไปนกลาวถงองคประกอบส าคญของเนอเยอพชไมถกตอง ก. ผนงเซลลปฐมภมมองคประกอบส าคญเปนเซลลลอยด เซลลทอยตดกนจะถกโยงยดดวย

มดเดลลาเมลลา ข. ผนงเซลล เปนกรอบลอมรอบ อยรอบนอกและใหความแขงแรงตอโครงสรางเซลลพช ค. องคประกอบทางเคมทส าคญของผนงเซลลทตยภม คอ ลกนน ท าใหผนงเซลลพชแขงแรง ง. เนอเยอพช มหลายชนดประกอบดวยเซลลทมลกษณะแตกตางกนไป

47

กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน

เรอง เนอเยอพช

ชอ นามสกล ชน เลขท

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนท าเครองหมาย ขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว

ขอ ก ข ค ง

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

คะแนนทได........คะแนน ผาน ไมผาน

เกณฑการใหคะแนน 9 - 10 คะแนน ดมาก 6 - 8 คะแนน พอใช

0 - 5 คะแนน ปรบปรง

48

49

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง เนอเยอพช

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

ข ก ง ค ง ก ค ก ง ข

50

เฉลยกจกรรมท 1 การทดลอง เรอง เนอเยอเจรญและเนอเยอถาวร

จดประสงคการเรยนร 1. ท าการทดลองเพอศกษาลกษณะของเนอเยอได (P) ค าชแจง ใหนกเรยนท าการทดลองเพอศกษาลกษณะของเนอเยอและอธบายเกยวกบเนอเยอเจรญ

และเนอเยอถาวร วสดและอปกรณ 1. กลองจลทรรศน 2. สยอม 3. จานเพาะเชอ 4. เขมเขย

5. หลอดหยดสาร 6. พกนเบอร 3 7. ใบมดโกน 8. สไลดและกระจกปดสไลด 9. ตวอยางพชทตองการศกษาเนอเยอ ประกอบดวย รากหอม สวนยอดตนฤาษผสม

ตนหมอนอย แขนงไผ และหญาขน 10. กระดาษทชช

วธการทดลอง การทดลองในครงนใชการเตรยมตวอยางดวยการท าสไลดชวคราวโดยเตรยมเนอเยอพชท

ตองการศกษาใหเปนชนบางๆโดยการตดตามยาวและตดตามขวาง 1. น าสไลดทสะอาด 1 แผนพรอมกระจกปดสไลด 2. วางชนวตถบนสไลด หยดน าหรอสยอมลงบนสไลด 1-2 หยด 3. ปดกระจกปดสไลด โดยวางกระจกปดสไลดใหดานหนงแตะสไลดตรงทรมของหยดน า

โดยเอยง กระจกปดสไลดท ามม 45 องศา คอยๆ ปลอยอกดานหนงลงหรอใชเขมเขยชวยกได (สไลด ทดตองไมมฟองอากาศอยระหวางสไลด และกระจกปดต าแหนงของตวอยางศกษาตงอยกลางสไลดและไมหนา)

4. ในการศกษาเนอเยอสวนตางๆ ตองตดใหเปนชนเลกๆ ประมาณ 2-3 มลลเมตร วางบนสไลดหยดน าลง 1 หยดปดดวยกระจกปดสไลดน าไปสองดดวยกลองจลทรรศน

51

5. สงเกตต าแหนงการเรยงตวของเซลลเนอเยอพชชนดตางๆ น าสไลดไปตรวจดดวยกลองจลทรรศนเรมจากก าลงขยายต ากอนเพอเลอกศกษาชนเนอเยอทบางและสมบรณทสด แลวจงเปลยนเปนก าลงขยายสงขนเพอศกษารายละเอยดของโครงสรางภายในใหไดมากขน จากนนใช กลองโทรศพทถายรปน าตดบนทกผลการทดลองและสรปผลการทดลอง บนทกผลการทดลอง

เนอเยอ ลกษณะภาพเนอเยอ

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

52

เนอเยอ ลกษณะภาพเนอเยอ

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

53

เนอเยอ ลกษณะภาพเนอเยอ

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

ตวอยางพช..........................................

เนอเยอ................................................

บรเวณทพบ.........................................

สรปผลการทดลอง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

(แนวค าตอบขนอยกบดลพนจครผสอน)

54

เฉลยบตรค าถามท 1 โครงสรางและหนาทของเนอเยอพช

จดประสงคการเรยนร 1. อธบายโครงสรางและหนาทของเนอเยอเจรญได (K) 2. อธบายโครงสรางและหนาทของเนอเยอถาวรได (K) ค าชแจง จงตอบค าถามหรอเตมค าลงในชองวางทโจทยก าหนดใหถกตอง

1. เนอเยอพชแบงไดเปน 2 ประเภท ไดแก เนอเยอเจรญ และเนอเยอถาวร 2. เนอเยอเจรญมการแบงเซลลแบบ ไมโทซส 3. เนอเยอเจรญสวนปลายมการเจรญแบบ ปฐมภม ท าใหรากและล าตน ยดยาวออกไปมากขน 4. เนอเยอเจรญเหนอขอมการแบงเซลลไดยาวนานท าให ปลองยาวขน 5. เนอเยอเจรญดานขางมการแบงเซลลท าใหรากและล าตน ขยายขนาดใหญขน 6. เนอเยอถาวรมเซลลทมลกษณะ เซลลเจรญเตบโตเตมทแลว 7. เอพเดอรมสเปนเนอเยออยบรเวณ รอบนอกสด ท าหนาท ปองกนเนอเยอทอยดานใน 8. คอลเลงคมาเปนเซลลท () มชวต ( ) ไมมชวต ท าหนาท ท าใหโครงสรางพชแขงแรง 9. ไซเลมเปนเซลลท ( ) มชวต () ไมมชวต ท าหนาท ชวยล าเลยงน าและสารอาหาร 10. โฟลเอมเปนเซลลท () มชวต ( ) ไมมชวต ท าหนาท ชวยล าเลยงอาหารทพชสรางขน

55

เฉลยบตรกจกรรมท 2 วาดรปเนอเยอพช

จดประสงคการเรยนร 1. สรปลกษณะจ าเพาะของเนอเยอและจ าแนกความแตกตางของเนอเยอแตละชนดได (K) ค าชแจง ใหนกเรยนวาดรปแสดงสวนตางๆ ของเนอเยอเจรญและเนอเยอถาวร พรอมทงบอกวาเปน เนอเยอพชชนดใด

เนอเยอทอล าเลยง ง

เนอเยอเจรญปลายยอด ง

เนอเยอดานขาง ง

เนอเยอเจรญปลายราก ง

เนอเยอผว ง

เนอเยอพน ง

เนอเยอผว ง

เนอเยอพน ง เนอเยอผว

ง

เนอเยอพน ง

เนอเยอทอล าเลยง ง

เนอเยอทอล าเลยง ง

56

เฉลยบตรค าถามท 2 ความแตกตางของเนอเยอพชแตละชนด

จดประสงคการเรยนร 1. สรปลกษณะจ าเพาะของเนอเยอและจ าแนกความแตกตางของเนอเยอแตละชนดได (K) ค าชแจง จงตอบค าถามลงในชองวางทโจทยก าหนดใหถกตอง ตอนท 1 ใหนกเรยนดภาพทแสดงแลวเขยนบอกวาเปนเนอเยอชนดใดบาง 1. 2.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

1. upper epidermis 5. parenchyma 2. collenchyma 6. collenchyma 3. fiber 7. lower epidermis 4. xylem 8. phloem

epidermis collenchyma sclerenchyma parenchyma xylem phloem parenchyma

57

3. 4.

5.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

1. 2. 3. 4.

1. 2.

fiber epidermis chlorenchyma xylem(vessel) fiber parenchyma phloem

collenchyma sclerenchyma (sclereid) parenchyma sclerenchyma (fiber)

phloem xylem

58

ตอนท 2 ใหนกเรยนสรปเปนผงมโนทศนการแบงประเภทของเนอเยอพช พรอมทงบอกลกษณะ และหนาทของเนอเยอตาง ๆ พอสงเขป

เนอเยอพช

เนอเยอเจรญ มการแบงเซลลแบบไมโทซส

เนอเยอถาวร เซลลเจรญเตบโตเตมทแลว

เนอเยอเจรญสวนปลาย เปนเนอเยอทปลายยอดและปลายราก มการเจรญแบบปฐมภม ท าใหรากและล าตนยดยาวออกไปมากขน

เนอเยอเจรญดานขาง เปนเนอเยอทอยดานขางของรากและ ล าตน มการเจรญแบบทตยภม ท าใหรากและล าตนขยายขนาดใหญขน

โฟลเอม เปนเซลลทมชวต

ชวยล าเลยงอาหารทพชสรางขน

สเกลอเรงคมา เปนเซลลทไมมชวต ชวยพยงท าใหโครงสรางพชแขงแรง

พาเรงคมา เปนเซลลทมชวต

ท าหนาทสงเคราะหดวยแสง

คอลเลงคมา เปนเซลลทมชวต

ท าใหโครงสรางพชแขงแรง

ไซเลม เปนเซลลทไมมชวต ชวยล าเลยงน าและสารอาหาร

เอพเดอรมส อยรอบนอกสด ท าหนาทปองกนเนอเยอทอยดานใน

เนอเยอเจรญเหนอขอ มการแบงเซลลไดยาวนาน ท าใหปลองยาวขน

59

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง เนอเยอพช

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

ง ค ข ก ค ก ง ข ค ก

60

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2558). เนอเยอพช วทยาศาสตร ม.4-6 (ชววทยา). สบคนเมอ 1 พฤษภาคม 2561, จาก https://www.youtube.com/watch?v=8mwNt2mI090 นนทนา ส าเภา. (2559). เนอเยอพช (Plant Tissue). สบคนเมอ 1 พฤษภาคม 2561, จาก http://www.nana-bio.com/e-learning/permanent.htm นพนธ ศรนฤมล. (2554). สรปชววทยา ม.ปลาย. กรงเทพฯ : แพนสยาม พรศร นลปทมานนท. (2554). วทยาศาสตร ชวงชนท 4 (ม.4-ม.6). กรงเทพฯ : แพนสยาม สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรแลเทคโนโลย. (2554). คมอครรายวชาเพมเตมชววทยา เลม 3 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : สกสค. . (2554). หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 3 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร. กรงเทพฯ : สกสค.