ค าอธิบายรายวิชา รายวิชา สังคมศึกษา ศาสนา เวลา ชั่วโมงbanpinthoschool.ac.th/plan/Social/term

ค าอธบายรายวชา รายวชา สงคมศกษา(ศาสนา) เวลา 40 ชวโมง ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1 จ านวน 1 หนวยกจ .................................................................................................................................................................................... ศกษา วเคราะห ลกษณะของสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบตทยดสายกลาง การพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสดในการตรสร การกอตง วธการสอนและการเผยแผพระพทธศาสนา พทธประวตดานการบรหารและการธ ารงรกษาศาสนา ขอปฏบตทางสายกลางในพระพทธศาสนาหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ การพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา หลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร การคดตามนยและการคดแบบวทยาศาสตร การฝกฝนและพฒนาตนเอง การพงตนเอง และการมงอสรภาพ พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษาซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการแกปญหา การฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคมและโลก ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน การศกษาทสมบรณ การเมอง และสนตภาพ ขอคดและแบบอยางการด าเนนชวตจากประวตพทธสาวก พทธสาวกา (พระอสสช พระกสาโคตมเถร พระนางมลลกา หมอชวกโกมารภจจ พระอนรทธะ พระองคลมาล พระธมมทนนาเถร จตตคหบด พระอานนท พระปฏาจาราเถร จฬสภททา สมน-มาลาการ) พทธศาสนกชนตวอยาง (พระนาคเสน-พระยามลนท สมเดจพระวนรต (เฮง เขมจาร)พระอาจารยมน ภรทตโต สชพ ปญญานภาพ สมเดจพระนารายณมหาราช พระธรรมโกศาจารย(พทธทาสภกข) พระหรหมมงคลาจารย(ปญญานนทภกข) ดร.เอมเบดการ พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระโพธญาณเถร(ชา สภทโท) พระพรหมคณาภรณ(ป.อ.ปยตโต) อนาคารก ธรรมปาละ) ชาดก (เวสสนดรชาดก มโหสถชาดก มหาชนกชาดก) วเคราะหและปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา พระรตนตรย หลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ประกอบดวย ทกข (ขนธ 5) สมทย (หลกกรรม ในเรอง นยาม 5 และวตก 3) นโรธ (ภาวนา 4) มรรค (พระสทธรรม 3 ปญญาวฒธรรม 4 พละ 5 อบาสกธรรม 5) มงคล (สงเคราะหบตร สงเคราะหภรรยาหรอสาม สนโดษ) พทธศาสนสภาษตในเรอง จตทฝกดแลวน าสขมาให บณฑตยอมไมแสดงอาการขนๆ ลงๆ คนทไมถกนนทาไมมในโลก ฆาความโกรธไดยอมอยเปนสข คนขยนเอาการเอางาน กระท าเหมาะสม ยอมหาทรพยได เกดเปนคนควรจะพยายามจนกวาจะประสบความส าเรจ ความสนโดษเปนทรพยอยางยง การเปนหนเปนทกขในโลก พระราชาเปนประมขของประชาชน สตเปนเครองตนในโลก สขอนยงกวาความสงบไมม นพพานเปนสขอยางยง การสงคายนาพระไตรปฎก การปฏบตตนเปนชาวพทธทดตอพระภกษ การปฏบตตนเปนสมาชกทดของครอบครวและสงคม ศาสนพธเกยวกบพธแสดงตนเปนพทธมามกะ พธเวยนเทยน พธถวายสงฆทาน พธถวายผาอาบน าฝน พธทอดกฐน พธปวารณา การท าบญเลยงพระในโอกาสตางๆ หลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญและเทศกาลส าคญในพระพทธศาสนา การเปนชาวพทธทดตอพระภกษ เปนสมาชกทดของครอบครวและสงคม การสวดมนตแปล แผเมตตา และบรหารจตและเจรญปญญาตามหลกสตปฏฐาน การพฒนาการเรยนรดวยวธคดแบบโยนโสมนสการ (คดแบบรเทาทนธรรมดา คดแบบเปนอยในขณะปจจบน) การสมมนาและเสนอแนวทางในการธ ารงรกษาพระพทธศาสนาอนสงผลถงการพฒนาคน พฒนาชาตและโลก ประวตของศาสดาของศาสนาอนและหลกค าสอนพนฐาน

โดยใชกระบวนการคด กระบวนการสบคนขอมล กระบวนการทางสงคม กระบวนการปฏบต กระบวนการเผชญสถานการณและแกปญหา กระบวนการกลม เพอใหเกดความรความเขาใจ สามารถน าไปปฏบตในการด าเนนชวต น าไปแกปญหาของตนเองและครอบครว มคณลกษณะอนพงประสงคในดานรกชาต ศาสน กษตรย ซอสตย สจรต มวนย ใฝเรยนร อยอยางพอเพยง มงมนในการท างาน รกความเปนไทย มจตสาธารณะ สามารถอยรวมกนไดอยางสนตสข ตวชวด ส 1.1 ม. 4-6/1 ม. 4-6/2 ม. 4-6/3 ม. 4-6/4 ม. 4-6/5 ม. 4-6/6 ม. 4-6/7 ม. 4-6/8 ม. 4-6/9 ม. 4-6/10 ม. 4-6/11 ม. 4-6/12 ม. 4-6/13 ม. 4-6/14 ส 1.2 ม. 4-6/2 ม. 4-6/4 รวม 16 ตวชวด

โครงสรางสาระวชาเศรษฐศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา.......

หนวยท ชอ/แผนท เวลา

(คาบ) วนทสอน ชน

1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา 8 แผนการจดการเรยนรท 1 สงคมชมพทวปสมยกอน

พระพทธเจา 1

ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 2 คตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา

1 ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 3 พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง(1)

1 ม.5/1 ม.5/2


1 ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 5 พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบต ทยดทางสายกลาง(3)

1 ม.5/1 ม.5/2


1 ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 7 พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบต ทยดทางสายกลาง(5)

1 ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 8พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง(6)

1 ม.5/1 ม.5/2

2 พทธประวตและชาดก 6

แผนการจดการเรยนรท 9 พทธประวต(1) 1

ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 10 พทธประวต(2) 1

ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 11 พทธประวต(3) 1 ม.5/1

ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 12 ชาดก(1) 1 ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 13 ชาดก(2) 1

ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 14 ชาดก(3) 1

ม.5/1 ม.5/2

3 วนส าคญทางพระพทธศาสนาและศาสนพธ 6

แผนการจดการเรยนรท 15 วนส าคญทางพระพทธศาสนา(1)

1 ม.5/1 ม.5/2


1 ม.5/1 ม.5/2


1 ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 18 ศาสนพธ(1) 1

ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2

4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (1) 12

แผนการจดการเรยนรท 21 พระรตนตรย(1)

ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 22 พระรตนตรย(2) 1

ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 23 พระรตนตรย(3) 1

ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 24 หลกธรรม : ทกข(1) 1

ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 28 หลกธรรม : สมทย(1) 1

ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2

5 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (2) 8

แผนการจดการเรยนรท 33 หลกธรรม : นโรธ(1) 1

ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 34 หลกธรรม : นโรธ(2) 1

ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 35 หลกธรรม : มรรคมองค 8(1)

1 ม.5/1 ม.5/2


1 ม.5/1 ม.5/2


1 ม.5/1 ม.5/2

แผนการจดการเรยนรท 38 มงคล 38 (1) 1

ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2


ม.5/1 ม.5/2

รวม 40

แผนการจดการเรยนรท 1 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง สงคมชมพทวปสมยกอนพระพทธเจา เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ....................................................................................................................................................................... 1.สาระส าคญ/ความคดรวบยอด สงคมชมพทวปสมยพทธกาลมลทธความเชออนหลากหลายทเกดจากค าสอนและปรชญาของศาสนาตางๆ ซงผคนในดนแดนชมพทวปตางกมความคดความเชอทแตกตางกนไป 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-ม.6/1 วเคราะหสงคมชมพทวป และคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา หรอสงคมสมยของศาสดาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) บอกลกษณะของสงคมชมพทวปสมยกอนพระพทธเจาได 2) อธบายคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจาได 3. สาระการเรยนร

1.1 สาระการเรยนรแกนกลาง - ลกษณะของสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา 3.2 สาระการเรยนรทองถน -

4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการสอสาร 4.2 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห - ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม

- ทกษะทางสงคม 5. คณลกษณะอนพงประสงค

1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน

6. กจกรรมการเรยนร (วธการสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการคดวเคราะห) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 1 1. ครตงค าถามใหนกเรยนชวยกนวเคราะหและแสดงความคดเหนวา เมอเอยถงชมพทวป นกเรยนนกถง อะไรบาง 2. ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน แลวครอธบายเสรมใหนกเรยนเขาใจถงความหมายและ ความส าคญของชมพทวป โดยเชอมโยงใหนกเรยนตระหนกถงความส าคญในฐานะทเปนดนแดน อนกอเกดศาสนาทส าคญของโลก 3. ครใหนกเรยนศกษาความรเรอง ลกษณะของสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอน

พระพทธเจา จากหนงสอเรยน หรอหนงสอคนควาเพมเตมตามความเหมาะสม 4. นกเรยนท าใบงานท 1.1 เรอง สงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา แลว ครและนกเรยนรวมกนเฉลยค าตอบทถกตอง 5. ครสรปใหนกเรยนเขาใจถงคตความเชอดงเดมทางศาสนาของชมพทวปสมยกอนพระพทธเจาวา มลกษณะและความเชออยางไร เพอเปนพนฐานในการท าความเขาใจถงคตความเชอรวมทงทฤษฎ และค าสอนทางพระพทธศาสนาในสมยพระพทธเจา

7. การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ

ตรวจแบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบกอนเรยน รอยละ 60 ผานเกณฑ

ตรวจใบงานท 1.1 ใบงานท 1.1 รอยละ 60 ผานเกณฑ

สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล

ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ

8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ใบงานท 1.1 เรอง สงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน

3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.panyathai.or.th/wiki/jndex http://th.wikipedia.org/wiki

ใบงาน

สงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา

ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามใหถกตอง 1. อธบายลกษณะทางภมศาสตรของชมพทวปใหถกตอง

ชมพทวปในสมยพทธกาล ประกอบดวย อาณาจกรทเปนอสระทงเลกและใหญ

โดยสามารถแบงตามลกษณะทางภมศาสตร ออกไดเปน 2 สวนทส าคญ ไดแก

..

ประกอบดวย

แควนส าคญ

ดงน



ดงน

http://www.panyathai.or.th/wiki/jndex

เฉลยใบงาน


ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามใหถกตอง

1. อธบายลกษณะทางภมศาสตรของชมพทวปใหถกตอง

ใบความร



มชฌมประเทศ

ปจจนตประเทศ



ดงน



ดงน

แควนองคะ มคธ กาส โกศล วชช

มลละ เจต วงสะ กร ปญจาละ

มจฉะ สรเสนะ อสสกะ อวนต

คนธาระ กมโพชะ

แควนสกกะ โกลยะ วเทหะ ภค

คะ องคตตราปะ


ในชมพทวปสมยกอนพทธกาลมคตความเชอ โดยสามารถสรปได ดงน

1. คตความเชอทเกดจากธรรมชาต เปนความเชอวาปรากฏการณธรรมชาต เชน

ฝนตก ฟารอง พายพด แผนดนไหว มเทพเจาหรอวญญาณเปนผบนดาลใหเกด

จงมการตงชอเทพเจา มการบชา บวงสรวง และเซนไหว เพอความสงบสขในชวต

2. คตความเชอทเกดจากค าสอนและพธกรรมของพวกพราหมณ ท าใหเกด

ความเชอเรองวรรณะ และเชอวา วรรณะพราหมณเปนผน าค าสอนจากเทพเจา

มาประกาศ โดยมคมภรพระเวทเปนหลก

3. คตความเชอทเกดจากค าสอนและปรชญาของศาสนาตางๆ ในสภาพสงคม

ทมความทกขท าใหมนษยตางคนหาค าตอบใหกบชวต จงท าใหเกดคตความ

เชอตางๆจากพวกทไมยอมรบค าสอนของศาสนาพราหมณ

แผนการจดการเรยนรท 2 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง คตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท .........................................................................................................................................................................1.สาระส าคญ/ความคดรวบยอด สงคมชมพทวปสมยพทธกาลมลทธความเชออนหลากหลายทเกดจากค าสอนและปรชญาของศาสนาตางๆ ซงผคนในดนแดนชมพทวปตางกมความคดความเชอทแตกตางกนไป 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-ม.6/1 วเคราะหสงคมชมพทวป และคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา หรอสงคมสมยของศาสดาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) บอกลกษณะของสงคมชมพทวปสมยกอนพระพทธเจาได 2) อธบายคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจาได 3. สาระการเรยนร

1.2 สาระการเรยนรแกนกลาง - ลกษณะของสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา 3.2 สาระการเรยนรทองถน -

4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการสอสาร 4.2 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห - ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต

- กระบวนการท างานกลม - ทกษะทางสงคม 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธการสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการคดวเคราะห) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 1 6. ครตงค าถามใหนกเรยนชวยกนวเคราะหและแสดงความคดเหนวา เมอเอยถงชมพทวป นกเรยนนกถง อะไรบาง 7. ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน แลวครอธบายเสรมใหนกเรยนเขาใจถงความหมายและ ความส าคญของชมพทวป โดยเชอมโยงใหนกเรยนตระหนกถงความส าคญในฐานะทเปนดนแดน อนกอเกดศาสนาทส าคญของโลก 8. ครใหนกเรยนศกษาความรเรอง ลกษณะของสงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอน

พระพทธเจา จากหนงสอเรยน หรอหนงสอคนควาเพมเตมตามความเหมาะสม 9. นกเรยนท าใบงานท 1.1 เรอง สงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา แลว ครและนกเรยนรวมกนเฉลยค าตอบทถกตอง 10. ครสรปใหนกเรยนเขาใจถงคตความเชอดงเดมทางศาสนาของชมพทวปสมยกอนพระพทธเจาวา มลกษณะและความเชออยางไร เพอเปนพนฐานในการท าความเขาใจถงคตความเชอรวมทงทฤษฎ และค าสอนทางพระพทธศาสนาในสมยพระพทธเจา





สงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานรายบคคล


8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ใบงานท 1.1 เรอง สงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน

3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.panyathai.or.th/wiki/jndex http://th.wikipedia.org/wiki/

ใบงาน





..



ดงน



ดงน


เฉลยใบงาน สงคมชมพทวปและคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา





มชฌมประเทศ

ปจจนตประเทศ



ดงน



ดงน

แควนองคะ มคธ กาส โกศล วชช

มลละ เจต วงสะ กร ปญจาละ

มจฉะ สรเสนะ อสสกะ อวนต

คนธาระ กมโพชะ

แควนสกกะ โกลยะ วเทหะ ภค

คะ องคตตราปะ


ในชมพทวปสมยกอนพทธกาลมคตความเชอ โดยสามารถสรปได ดงน

1. คตความเชอทเกดจากธรรมชาต เปนความเชอวาปรากฏการณธรรมชาต เชน ฝนตก ฟารอง พายพด แผนดนไหว มเทพเจาหรอวญญาณเปนผบนดาลใหเกด

จงมการตงชอเทพเจา มการบชา บวงสรวง และเซนไหว เพอความสงบสขในชวต 2. คตความเชอทเกดจากค าสอนและพธกรรมของพวกพราหมณ ท าใหเกด ความเชอเรองวรรณะ และเชอวา วรรณะพราหมณเปนผน าค าสอนจากเทพเจา

มาประกาศ โดยมคมภรพระเวทเปนหลก

3. คตความเชอทเกดจากค าสอนและปรชญาของศาสนาตางๆ ในสภาพสงคม

ทมความทกขท าใหมนษยตางคนหาค าตอบใหกบชวต จงท าใหเกดคตความ เชอตางๆจากพวกทไมยอมรบค าสอนของศาสนาพราหมณ

แผนการจดการเรยนรท 3

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบต ทยดทางสายกลาง(1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ......................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด พระพทธศาสนาเปนศาสนาทมหลกค าสอน รวมทงทฤษฎทเปนสากล โดยยดทางสายกลาง ทสามารถพสจนได ตลอดจนมงเนนในการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา เราในฐานะทเปนพทธศาสนกชน จงควรทจะศกษาหลกธรรมค าสอนของพระพทธเจาเพอน ามาพฒนาศรทธาและปญญาอนจะน าไปสประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 2. มาตรฐาน/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐาน/ตวชวด ส1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/4 วเคราะหขอปฏบตทางสายกลางในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสน าทตนนบถอตามทก าหนด ม.4-6/5 วเคราะหการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา หรอแนวคด ของศาสนา ทนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/6 วเคราะหลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/ 7 วเคราะหหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตรหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ

ตามทก าหนด ม.4-6/8 วเคราะหการฝกฝนและพฒนาตนเอง การพงตนเอง และการมงอสรภาพในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/9 วเคราะหพระพทธศาสนาวาเปนศาสตรแหงการศกษาซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการแกปญหา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/10 วเคราะหพระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคม และโลก หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/11 วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด

ม.4-6/12 วเคราะหความส าคญของพระพทธศาสนาเกยวกบการศกษาทสมบรณ การเมองและสนตภาพ หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายทฤษฎและวธการทเปนสากลรวมทงมขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนา 2) ปฏบตตนตามหลกทฤษฎและวธการตลอดจนขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนา ไดอยางเหมาะสม 3. สาระการเรยนร

6.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 2) พระพทธศาสนาเนนการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง 3) ลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 4) หลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร 5) การคดตามนยแหงพระพทธศาสนา และการคดแบบวทยาศาสตร 6) พระพทธศาสนาเนนการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพ 7) พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา 8) พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจย และวธการแกปญหา 9) พระพทธศาสนาฝกตนไมใหประมาท 10) พระพทธศาสนามงประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 11) พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการพฒนาแบบยงยน 12) ความส าคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณ 13) ความส าคญของพระพทธศาสนากบการเมอง 14) ความส าคญของพระพทธศาสนากบสนตภาพ

3.2 สาระการเรยนรทองถน -

4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการสอสาร 4.2 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.3 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม) 1. ครน าสนทนาเพอทบทวนความรเกยวกบคตความเชอทางศาสนาในสงคมชมพทวปในสมยกอน

พระพทธเจาวา มคตความเชออยางไร เพอเชอมโยงใหเหนวา คตความเชอเหลานเรมมความเปลยนแปลง ไปเมอเขาสสมยพระพทธเจาททรงเปนองคศาสดาผเผยแผพระพทธศาสนาในชมพทวป

2. ครตงประเดนค าถามใหนกเรยนรวมกนวเคราะหและแสดงความคดเหน เพอประเมนความรความเขาใจ ในเบองตน ดงน - พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลอยางไร - เมอเปรยบเทยบพระพทธศาสนากบคตความเชอในสงคมชมพทวปสมยกอนพระพทธเจา มความ เปลยนแปลงหรอแตกตางหรอไม อยางไร

3. ครใหตวแทนนกเรยน 2-3 คน ออกมาแสดงความคดเหนเกยวกบประเดนทครตงค าถามทหนาชนเรยน โดยครเปนผอธบายสรปเพมเตมจากทตวแทนนกเรยนออกมาแสดงความคดเหน 4. ครใหนกเรยนศกษาความร เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล พระพทธศาสนามขอปฏบต

ทยดทางสายกลาง และพระพทธศาสนาเนนการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง จากหนงสอเรยน จากนนใหนกเรยนท าใบงานท 2.1 เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยด ทางสายกลาง

5. ครและนกเรยนรวมกนเฉลยค าตอบในใบงาน จากนนครสรปใหนกเรยนเขาใจและตระหนกวา พระพทธศาสนาเปนศาสนาทมค าสอนอนประกอบดวยหลกทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตท ยดทางสายกลาง ซงชวยพฒนาศรทธาและปญญาในทางทถกตองเหมาะสมและสามารถพสจนไดดวย ตนเอง 6. ครน าภาพพระสงฆรวมประชมท าสงฆกรรม เชน การท าวตรเชา-เยน ทชมนมสงฆในพธรบกฐน เปนตน มาใหนกเรยนดทหนาชนเรยน 7. ครตงประเดนค าถามจากภาพทน ามาแสดง โดยใหนกเรยนรวมกนวเคราะหและแสดงความคดเหนวา จากภาพดงกลาว สามารถสะทอนใหเหนถงประชาธปไตยในพระพทธศาสนาไดหรอไม อยางไร

8. ครสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในการแสดงความคดเหน และสรปใหนกเรยนเขาใจวา ในพระพทธศาสนา กมลกษณะของสงคมประชาธปไตยเชนเดยวกบสงคมอนๆ ทงการใหสทธ เสรภาพ และความเสมอภาค แกพระภกษภายใตพระธรรมวนย ตลอดจนการยดถอมตในทประชมของสงฆเปนหลก ซงเหลานถอ เปนความสอดคลองกบหลกประชาธปไตยในการปกครองประเทศของสงคมประชาธปไตย

9. ครใหนกเรยนศกษาความร เรอง ลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา จากหนงสอเรยน แลวให นกเรยนท าใบงานท 2.2 เรอง ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 10. ครและนกเรยนรวมกนเฉลยค าตอบในใบงาน โดยครชมเชยนกเรยนทท าคะแนนไดสงสด และให

ก าลงใจนกเรยนทท าคะแนนไดนอย เพอเปนก าลงใจส าหรบน าไปพฒนาตนเองตอไป









ประเมนสมดสะสมความร เรอง ประวตและความส าคญของ พระพทธศาสนา

แบบประเมนสมดสะสมความร เรอง ประวตและความส าคญของ พระพทธศาสนา


ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ

สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ

ตรวจแบบทดสอบหลงเรยน แบบทดสอบหลงเรยน รอยละ 60 ผานเกณฑ

8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ตวอยางสอประกอบการสอน 3) ตวอยางขาวปญหาความขดแยงในสงคมและปญหาเศรษฐกจ 4) กรณศกษา เรอง นายเกษม 5) ใบงานท 2.1 เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 6) ใบงานท 2.2 เรอง ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 7) ใบงานท 2. 3 เรอง การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร 8) ใบงานท 2. 4 เรอง พระพทธศาสนา 9) ใบงานท 2. 5 เรอง พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน

3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article

ใบงาน พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง

ค าชแจง ตอบค าถามทก าหนดตอไปน พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากลอยางไร พระพทธศาสนามขอปฏบตทยดทางสายกลางอยางไร

http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail

http://www.buddhadasa.org/html/article

พระพทธศาสนามหลกการและวธการซงเปนทยอมรบวามความถกตอง และ สามารถพสจนได ทฤษฎอนเปนสากลทพระพทธศาสนาเนนอยเสมอ คอ อรยสจ 4 ไดแก

1. สอนวาชวตและโลกมปญหา 2. สอนวาปญหามสาเหต 3. สอนวามนษยสามารถแกไขปญหาไดดวยตนเอง 4. สอนวาการแกปญหาตองใชปญญาและความพากเพยร

ขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนาทเรยกวา มชฌมาปฏปทา

หรออรยมรรคมองค 8 คอ เหนชอบ ด ารชอบ เจรจาชอบ กระท าชอบ เลยงชพ

ชอบ พยายามชอบ ระลกชอบ และจตตงมนชอบ

เฉลย พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง


แผนการจดการเรยนรท 4 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบต ทยดทางสายกลาง(2) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ......................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด พระพทธศาสนาเปนศาสนาทมหลกค าสอน รวมทงทฤษฎทเปนสากล โดยยดทางสายกลาง ทสามารถพสจนได ตลอดจนมงเนนในการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา เราในฐานะทเปนพทธศาสนกชน จงควรทจะศกษาหลกธรรมค าสอนของพระพทธเจาเพอน ามาพฒนาศรทธาและปญญาอนจะน าไปสประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 2. มาตรฐาน/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐาน/ตวชวด ส1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/4 วเคราะหขอปฏบตทางสายกลางในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสน าทตนนบถอตามทก าหนด ม.4-6/5 วเคราะหการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา หรอแนวคด ของศาสนา ทนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/6 วเคราะหลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/ 7 วเคราะหหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตรหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ

ตามทก าหนด ม.4-6/8 วเคราะหการฝกฝนและพฒนาตนเอง การพงตนเอง และการมงอสรภาพในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/9 วเคราะหพระพทธศาสนาวาเปนศาสตรแหงการศกษาซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการแกปญหา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/10 วเคราะหพระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคม และโลก หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด

ม.4-6/11 วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/12 วเคราะหความส าคญของพระพทธศาสนาเกยวกบการศกษาทสมบรณ การเมองและสนตภาพ หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายทฤษฎและวธการทเปนสากลรวมทงมขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนา 2) ปฏบตตนตามหลกทฤษฎและวธการตลอดจนขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนา ไดอยางเหมาะสม 3. สาระการเรยนร

6.2 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 2) พระพทธศาสนาเนนการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง 3) ลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 4) หลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร 5) การคดตามนยแหงพระพทธศาสนา และการคดแบบวทยาศาสตร 6) พระพทธศาสนาเนนการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพ 7) พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา 8) พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจย และวธการแกปญหา 9) พระพทธศาสนาฝกตนไมใหประมาท 10) พระพทธศาสนามงประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 11) พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการพฒนาแบบยงยน 12) ความส าคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณ 13) ความส าคญของพระพทธศาสนากบการเมอง 14) ความส าคญของพระพทธศาสนากบสนตภาพ



4. มวนย 5. ใฝเรยนร

6. มงมนในการท างาน 6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม)

5. ครน าสนทนาเพอทบทวนความรเกยวกบคตความเชอทางศาสนาในสงคมชมพทวปในสมยกอน พระพทธเจาวา มคตความเชออยางไร เพอเชอมโยงใหเหนวา คตความเชอเหลานเรมมความเปลยนแปลง ไปเมอเขาสสมยพระพทธเจาททรงเปนองคศาสดาผเผยแผพระพทธศาสนาในชมพทวป

6. ครตงประเดนค าถามใหนกเรยนรวมกนวเคราะหและแสดงความคดเหน เพอประเมนความรความเขาใจ ในเบองตน ดงน - พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลอยางไร - เมอเปรยบเทยบพระพทธศาสนากบคตความเชอในสงคมชมพทวปสมยกอนพระพทธเจา มความ เปลยนแปลงหรอแตกตางหรอไม อยางไร

7. ครใหตวแทนนกเรยน 2-3 คน ออกมาแสดงความคดเหนเกยวกบประเดนทครตงค าถามทหนาชนเรยน โดยครเปนผอธบายสรปเพมเตมจากทตวแทนนกเรยนออกมาแสดงความคดเหน 8. ครใหนกเรยนศกษาความร เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล พระพทธศาสนามขอปฏบต

ทยดทางสายกลาง และพระพทธศาสนาเนนการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง จากหนงสอเรยน จากนนใหนกเรยนท าใบงานท 2.1 เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยด ทางสายกลาง

5. ครและนกเรยนรวมกนเฉลยค าตอบในใบงาน จากนนครสรปใหนกเรยนเขาใจและตระหนกวา พระพทธศาสนาเปนศาสนาทมค าสอนอนประกอบดวยหลกทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตท ยดทางสายกลาง ซงชวยพฒนาศรทธาและปญญาในทางทถกตองเหมาะสมและสามารถพสจนไดดวย ตนเอง 6. ครน าภาพพระสงฆรวมประชมท าสงฆกรรม เชน การท าวตรเชา-เยน ทชมนมสงฆในพธรบกฐน เปนตน มาใหนกเรยนดทหนาชนเรยน 7. ครตงประเดนค าถามจากภาพทน ามาแสดง โดยใหนกเรยนรวมกนวเคราะหและแสดงความคดเหนวา จากภาพดงกลาว สามารถสะทอนใหเหนถงประชาธปไตยในพระพทธศาสนาไดหรอไม อยางไร

11. ครสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในการแสดงความคดเหน และสรปใหนกเรยนเขาใจวา ในพระพทธศาสนา กมลกษณะของสงคมประชาธปไตยเชนเดยวกบสงคมอนๆ ทงการใหสทธ เสรภาพ และความเสมอภาค แกพระภกษภายใตพระธรรมวนย ตลอดจนการยดถอมตในทประชมของสงฆเปนหลก ซงเหลานถอ เปนความสอดคลองกบหลกประชาธปไตยในการปกครองประเทศของสงคมประชาธปไตย

12. ครใหนกเรยนศกษาความร เรอง ลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา จากหนงสอเรยน แลวให นกเรยนท าใบงานท 2.2 เรอง ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 13. ครและนกเรยนรวมกนเฉลยค าตอบในใบงาน โดยครชมเชยนกเรยนทท าคะแนนไดสงสด และให

ก าลงใจนกเรยนทท าคะแนนไดนอย เพอเปนก าลงใจส าหรบน าไปพฒนาตนเองตอไป















8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ตวอยางสอประกอบการสอน 3) ตวอยางขาวปญหาความขดแยงในสงคมและปญหาเศรษฐกจ 4) กรณศกษา เรอง นายเกษม 5) ใบงานท 2.1 เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 6) ใบงานท 2.2 เรอง ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 7) ใบงานท 2. 3 เรอง การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร 8) ใบงานท 2. 4 เรอง พระพทธศาสนา 9) ใบงานท 2. 5 เรอง พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน

3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail

ใบงาน พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง



พระพทธศาสนามหลกการและวธการซงเปนทยอมรบวามความถกตอง และ

สามารถพสจนได ทฤษฎอนเปนสากลทพระพทธศาสนาเนนอยเสมอ คอ อรยสจ 4

ไดแก

1. สอนวาชวตและโลกมปญหา

2. สอนวาปญหามสาเหต

3. สอนวามนษยสามารถแกไขปญหาไดดวยตนเอง

4. สอนวาการแกปญหาตองใชปญญาและความพากเพยร

ขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนาทเรยกวา มชฌมาปฏปทา

หรออรยมรรคมองค 8 คอ เหนชอบ ด ารชอบ เจรจาชอบ กระท าชอบ เลยงชพ

ชอบ พยายามชอบ ระลกชอบ และจตตงมนชอบ

เฉลย พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง




ม.4-6/11 วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/12 วเคราะหความส าคญของพระพทธศาสนาเกยวกบการศกษาทสมบรณ การเมองและสนตภาพ หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายทฤษฎและวธการทเปนสากลรวมทงมขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนา 2) ปฏบตตนตามหลกทฤษฎและวธการตลอดจนขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนา ไดอยางเหมาะสม 3. สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 2) พระพทธศาสนาเนนการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง 3) ลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 4) หลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร 5) การคดตามนยแหงพระพทธศาสนา และการคดแบบวทยาศาสตร 6) พระพทธศาสนาเนนการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพ 7) พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา 8) พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจย และวธการแกปญหา 9) พระพทธศาสนาฝกตนไมใหประมาท 10) พระพทธศาสนามงประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 11) พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการพฒนาแบบยงยน 12) ความส าคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณ 13) ความส าคญของพระพทธศาสนากบการเมอง 14) ความส าคญของพระพทธศาสนากบสนตภาพ





1. นกเรยนรวมกลมกนตามสมครใจ กลมละ 5-7 คน (โดยใหเลอกหวหนาและเลขานการกลมดวย) แลวใหรวมกนศกษาความรเรอง หลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร และการคดตาม นยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร จากหนงสอเรยน และแหลงการเรยนรอนๆ

2. นกเรยนแตละกลมรวมกนท าใบงานท 2.3 เรอง การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบ วทยาศาสตร โดยใหรวมกนอภปรายแสดงความคดเหนในค าถามตอนท 2 โดยใหหวหนากลมม บทบาทในการกระตนและชชวนใหสมาชกภายในกลมรวมกนแสดงความคดเหนตามประเดนค าถาม ทไดก าหนดในใบงาน และเลขานการกลมมหนาทการจดบนทกขอคดเหนของสมาชกภายในกลม ซงเมออภปรายกนจนเสรจเรยบรอยแลว ใหสมาชกทกคนรวมกนสรปประเดนทไดจากการอภปราย เพอน ามาเขยนตอบในตอนท 2 ของใบงาน 3. ตวแทนนกเรยนแตละกลมผลดกนน าเสนอผลงาน โดยมครเปนผชวยเสนอแนะ 4. ครและนกเรยนรวมกนสรปประเดนส าคญเกยวกบหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร รวมทงการคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร โดยครเชอมโยงใหนกเรยน เหนถงความส าคญของหลกการและวธคดตามนยแหงพระพทธศาสนา ซงสามารถน ามาประยกตใชใน ชวตประจ าวนของนกเรยนได ทงในเรองการเรยน การท างาน ตลอดจนการใชชวตในสงคม 5.ครน ากรณศกษาเรอง นายเกษม มาเลาใหนกเรยนฟง ดงน 6. เมอครเลาจบแลว ใหนกเรยนศกษาความรเรอง พระพทธศาสนาเนนการฝกอบรมตนเอง การพงตนเอง และการมงอสรภาพ พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา และพระพทธศาสนาเนนความสมพนธ ของเหตปจจยและวธการแกปญหา จากหนงสอเรยน หรอหนงสอคนควาเพมเตมตามความเหมาะสม

กรณศกษา เรอง นายเกษม

นายเกษม เปนอดตผบรหารทประสบความส าเรจทงในชวตและธรกจของเขา แตวนหนงเมอเกด

พษเศรษฐกจครงใหญ ท าใหนายเกษมกลายเปนบคคลลมละลาย จากวนนนนายเกษมกเปลยนไปทงดมเหลา

สบบหร และหมกมนอยแตในความทกขของตนเอง จนกระทงนายเกษมไดพบกบพระรปหนงโดยบงเอญ และ

เขาไดระบายความทกขในใจทงหมดใหกบพระรปนนไดฟง ซงพระรปนนจงไดใหขอคดกบนายเกษมวา

ธรรมดาของโลก ยอมมสขและทกขเวยนมาไมรจบ ไมมสงใดทจรงยงยน การทเราจะมสตเตรยมพรอมรบกบ

เรองราวตางๆ นน จ าเปนตองรจกฝกหดอบรมตนเองทงกาย วาจา และใจ รวมทงมสมาธและปญญาในการ

เขาใจปญหาและสามารถด าเนนชวตไดอยางมนคง และในทายทสดกใหแสวงหาหนทางแหงอสรภาพทแทจรง

ในทางพระพทธศาสนา ซงถอเปนความสขทแทจรง โดยนายเกษมกรบไปปฏบตตามดวยความคาดหวงวา

สงนจะชวยน าเขาใหพนจากความทกขทประสบอย

7. ครตงประเดนค าถามใหนกเรยนวเคราะหกรณตวอยางในขางตน โดยน าความรทไดจากการศกษาในเรอง ทครมอบหมายมาประกอบการวเคราะห ดงน - สาเหตแหงความทกขของนายเกษม คออะไร - ค าสอนของพระทใหแกนายเกษมนน สอดคลองกบหลกการฝกอบรม และการพงตนเองในทาง พระพทธศาสนาอยางไร - นกเรยนคดวา ศาสตรแหงการศกษาในพระพทธศาสนานน สามารถน ามาประยกตใชในกรณของ นายเกษมไดอยางไรบาง - ถานกเรยนเปนนายเกษม นกเรยนจะมวธแกไขปญหาทเกดขนอยางไร ใหตนเองพนจากความทกข ทเปนอย ตามหลกพระพทธศาสนาทวาดวยเหตปจจยและวธการแกไขปญหา 8. ครใหนกเรยนเขยนค าตอบทไดจากการวเคราะหในประเดนทครก าหนดลงในใบงานท 2.4 เรอง พระพทธศาสนา เมอเสรจแลวใหตวแทนนกเรยนเกบรวบรวมมาสงครในตอนทายชวโมง 9. ครมอบหมายงานใหนกเรยนหาขาวในหนงสอพมพ หรอแหลงขอมลสารสนเทศเกยวกบการชวยเหลอ เกอกลกนของคนในสงคมไทยหรอตางประเทศ มาคนละ 1 ขาว ส าหรบน ามาใชท ากจกรรมในชวโมง ตอไป 7. การวดและประเมนผล














8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร

1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ตวอยางสอประกอบการสอน 3) ตวอยางขาวปญหาความขดแยงในสงคมและปญหาเศรษฐกจ 4) กรณศกษา เรอง นายเกษม 5) ใบงานท 2.1 เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 6) ใบงานท 2.2 เรอง ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 7) ใบงานท 2. 3 เรอง การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร 8) ใบงานท 2. 4 เรอง พระพทธศาสนา 9) ใบงานท 2. 5 เรอง พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article http://www.panyathai.or.th/wiki/jndex



http://www.panyathai/


กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบต ทยดทางสายกลาง(4) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ......................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด พระพทธศาสนาเปนศาสนาทมหลกค าสอน รวมทงทฤษฎทเปนสากล โดยยดทางสายกลาง ทสามารถพสจนได ตลอดจนมงเนนในการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา เราในฐานะทเปนพทธศาสนกชน จงควรทจะศกษาหลกธรรมค าสอนของพระพทธเจาเพอน ามาพฒนาศรทธาและปญญาอนจะน าไปสประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 2. มาตรฐาน/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐาน/ตวชวด ส1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/4 วเคราะหขอปฏบตทางสายกลางในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสน าทตนนบถอตามทก าหนด ม.4-6/5 วเคราะหการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา หรอแนวคด ของศาสนา ทนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/6 วเคราะหลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/ 7 วเคราะหหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตรหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ







2. นกเรยนรวมกลมกนตามสมครใจ กลมละ 5-7 คน (โดยใหเลอกหวหนาและเลขานการกลมดวย) แลวใหรวมกนศกษาความรเรอง หลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร และการคดตาม นยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร จากหนงสอเรยน และแหลงการเรยนรอนๆ

2. นกเรยนแตละกลมรวมกนท าใบงานท 2.3 เรอง การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบ วทยาศาสตร โดยใหรวมกนอภปรายแสดงความคดเหนในค าถามตอนท 2 โดยใหหวหนากลมม บทบาทในการกระตนและชชวนใหสมาชกภายในกลมรวมกนแสดงความคดเหนตามประเดนค าถาม ทไดก าหนดในใบงาน และเลขานการกลมมหนาทการจดบนทกขอคดเหนของสมาชกภายในกลม ซงเมออภปรายกนจนเสรจเรยบรอยแลว ใหสมาชกทกคนรวมกนสรปประเดนทไดจากการอภปราย เพอน ามาเขยนตอบในตอนท 2 ของใบงาน 3. ตวแทนนกเรยนแตละกลมผลดกนน าเสนอผลงาน โดยมครเปนผชวยเสนอแนะ 4. ครและนกเรยนรวมกนสรปประเดนส าคญเกยวกบหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร รวมทงการคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร โดยครเชอมโยงใหนกเรยน เหนถงความส าคญของหลกการและวธคดตามนยแหงพระพทธศาสนา ซงสามารถน ามาประยกตใชใน ชวตประจ าวนของนกเรยนได ทงในเรองการเรยน การท างาน ตลอดจนการใชชวตในสงคม 5.ครน ากรณศกษาเรอง นายเกษม มาเลาใหนกเรยนฟง ดงน 6. เมอครเลาจบแลว ใหนกเรยนศกษาความรเรอง พระพทธศาสนาเนนการฝกอบรมตนเอง การพงตนเอง และการมงอสรภาพ พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา และพระพทธศาสนาเนนความสมพนธ ของเหตปจจยและวธการแกปญหา จากหนงสอเรยน หรอหนงสอคนควาเพมเตมตามความเหมาะสม

กรณศกษา เรอง นายเกษม

นายเกษม เปนอดตผบรหารทประสบความส าเรจทงในชวตและธรกจของเขา แตวนหนงเมอเกด

พษเศรษฐกจครงใหญ ท าใหนายเกษมกลายเปนบคคลลมละลาย จากวนนนนายเกษมกเปลยนไปทงดมเหลา

สบบหร และหมกมนอยแตในความทกขของตนเอง จนกระทงนายเกษมไดพบกบพระรปหนงโดยบงเอญ และ

เขาไดระบายความทกขในใจทงหมดใหกบพระรปนนไดฟง ซงพระรปนนจงไดใหขอคดกบนายเกษมวา

ธรรมดาของโลก ยอมมสขและทกขเวยนมาไมรจบ ไมมสงใดทจรงยงยน การทเราจะมสตเตรยมพรอมรบกบ

เรองราวตางๆ นน จ าเปนตองรจกฝกหดอบรมตนเองทงกาย วาจา และใจ รวมทงมสมาธและปญญาในการ

เขาใจปญหาและสามารถด าเนนชวตไดอยางมนคง และในทายทสดกใหแสวงหาหนทางแหงอสรภาพทแทจรง

ในทางพระพทธศาสนา ซงถอเปนความสขทแทจรง โดยนายเกษมกรบไปปฏบตตามดวยความคาดหวงวา

สงนจะชวยน าเขาใหพนจากความทกขทประสบอย

7. ครตงประเดนค าถามใหนกเรยนวเคราะหกรณตวอยางในขางตน โดยน าความรทไดจากการศกษาในเรอง ทครมอบหมายมาประกอบการวเคราะห ดงน - สาเหตแหงความทกขของนายเกษม คออะไร - ค าสอนของพระทใหแกนายเกษมนน สอดคลองกบหลกการฝกอบรม และการพงตนเองในทาง พระพทธศาสนาอยางไร - นกเรยนคดวา ศาสตรแหงการศกษาในพระพทธศาสนานน สามารถน ามาประยกตใชในกรณของ นายเกษมไดอยางไรบาง - ถานกเรยนเปนนายเกษม นกเรยนจะมวธแกไขปญหาทเกดขนอยางไร ใหตนเองพนจากความทกข ทเปนอย ตามหลกพระพทธศาสนาทวาดวยเหตปจจยและวธการแกไขปญหา 8. ครใหนกเรยนเขยนค าตอบทไดจากการวเคราะหในประเดนทครก าหนดลงในใบงานท 2.4 เรอง พระพทธศาสนา เมอเสรจแลวใหตวแทนนกเรยนเกบรวบรวมมาสงครในตอนทายชวโมง 9. ครมอบหมายงานใหนกเรยนหาขาวในหนงสอพมพ หรอแหลงขอมลสารสนเทศเกยวกบการชวยเหลอ เกอกลกนของคนในสงคมไทยหรอตางประเทศ มาคนละ 1 ขาว ส าหรบน ามาใชท ากจกรรมในชวโมง ตอไป 7. การวดและประเมนผล














8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร

1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ตวอยางสอประกอบการสอน 3) ตวอยางขาวปญหาความขดแยงในสงคมและปญหาเศรษฐกจ 4) กรณศกษา เรอง นายเกษม 5) ใบงานท 2.1 เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 6) ใบงานท 2.2 เรอง ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 7) ใบงานท 2. 3 เรอง การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร 8) ใบงานท 2. 4 เรอง พระพทธศาสนา 9) ใบงานท 2. 5 เรอง พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article http://www.panyathai.or.th/wiki/jndex




ใบงาน ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา

ค าชแจง อานกรณตวอยางทยกมาให แลวอธบายวาเปนลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนาหรอไม เพราะเหตใด

หลวงพโหนงบอกหลวงพเทงวาวนนตนจะไมลง

อโบสถท าสงฆกรรม เพราะเพลยจากการเดน

บณฑบาตในตอนเชา

ทประชมคณะสงฆวดดอนศรสะอาด มมตเปน

เอกฉนทใหหลวงพอทองไดรบผากฐน ในงาน

ทอดกฐนประจ าป 2552

พระภกษสงฆทมสทธเขารวมประชมในการ

เตรยมงานประจ าปของวด จะตองเปนพระทม

พรรษาเกนกวา 10 ปเทานน พระทบวชใหม

หรอมพรรษานอยไมมสทธเขาประชมในครงน

เมอเกดความเหนแตกเปนสองฝายในคณะ

สงฆ

จะมการตดสนโดยถอเอาเสยงขางมากเปนขอ

ยต

ทเรยกวา “ เยภยยสกา ”

พระภกษสงฆมความเทาเทยมกนและตอง

เคารพกนตามล าดบอาวโส คอ ถอตามล าดบ

การอปสมบทกอนหลงและไมถอวามาจากชน

ชนใด

เฉลย ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา













สงฆ


ยต





ชนใด

ไมถอวาเปนประชาธปไตย เพราะการลง

อโบสถท าสงฆกรรมถอเปนกจกรรมทพระสงฆ ทกรปจะตองถอเปนเรองส าคญ

ถอเปนประชาธปไตย


ไมถอวาเปนประชาธปไตย เพราะพระภกษ

ทกรปมสทธเขารวมประชม และมสทธเสรภาพใน

การแสดงความคดเหนทงทเหนดวยและคดคาน


ใบงาน ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา













สงฆ


ยต





ชนใด

เฉลย ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา













สงฆ


ยต





ชนใด

ไมถอวาเปนประชาธปไตย เพราะการลง

อโบสถท าสงฆกรรมถอเปนกจกรรมทพระสงฆ ทกรปจะตองถอเปนเรองส าคญ



ไมถอวาเปนประชาธปไตย เพราะพระภกษ

ทกรปมสทธเขารวมประชม และมสทธเสรภาพใน

การแสดงความคดเหนทงทเหนดวยและคดคาน








15. มงมนในการท างาน

6 .กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม) 1. ครน าภาพขาวทเกยวกบอบตเหตทางรถยนต มาใหนกเรยนด และใหนกเรยนชวยกนแสดงความคดเหน

วา อบตเหตทเหนในภาพนนเกดขนไดอยางไร และมแนวทางใดบางทจะปองกนไมใหเกดอบตเหตขนอก 2. ครสงเกตการรวมแสดงความคดเหนของนกเรยน แลวชวยเพมเตมความรโดยอธบายใหนกเรยนทราบวา

อบตเหตทเกดขนนน สวนหนงเกดจากความประมาทของบคคลผใชรถใชถนน ซงในทางพระพทธศาสนา กมหลกธรรมทชวยฝกตนใหเปนผไมมความประมาท ไดแก ไมประมาทในการละกายทจรต (ประพฤต

กายสจรต) ไมประมาทในการละวจทจรต (ประพฤตวจสจรต) ไมประมาทในการละมโนทจรต (ประพฤตมโนสจรต) และไมประมาทในการละความเหนผด (ท าความเหนใหถก)

3. ครใหนกเรยนน าขาวเกยวกบการชวยเหลอเกอกลกนของคนในสงคมไทยหรอตางประเทศ ซงคร มอบหมายใหหาไวในชวโมงทแลว มาตดลงในใบงานท 2.5 เรอง พระพทธศาสนามงประโยชน และสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก จากนนใหนกเรยนศกษาความรเรอง พระพทธศาสนามงประโยชนสข และสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก แลวน าความรมาวเคราะหและตอบค าถามในใบงาน

4. ครคดเลอกใบงานของนกเรยน มา 2-3 ตวอยาง แลวใหเจาของผลงานออกมาน าเสนอทหนาชนเรยน 5. ครสรปเนอหาจากทตวแทนนกเรยนออกมาน าเสนอทหนาชนเรยน เกยวกบพระพทธศาสนาทมงประโยชน

และสนตภาพใหเกดแกบคคล สงคม และโลก โดยเนนย าใหนกเรยนตระหนกวานอกจากหลกธรรมทาง พระพทธศาสนา จะสามารถน ามาใชใหเกดประโยชนแกตนเองแลว ยงสามารถน ามาใชใหเกดประโยชน สขและน าสนตภาพใหเกดแกสงคมและโลกของเราไดอกดวย เนองจากหลกค าสอนของพระพทธศาสนา มความเปนสากล สามารถประยกตไดกบทกทและทกสถานการณ

6. ครยกตวอยางขาวสถานการณความขดแยงและปญหาทางเศรษฐกจในสงคมยคปจจบนใหนกเรยนฟง แลวตงประเดนค าถามใหนกเรยนชวยกนตอบหรอแสดงความคดเหนวา หลกธรรมในทางพระพทธศาสนาสามารถน ามาใชในการสรางสนตภาพ หรอแกปญหาเศรษฐกจไดอยางไรโดยใหนกเรยนศกษาความร เพมเตมประกอบ จากหนงสอเรยน เรอง พระพทธศาสนากบการเมองและสนตภาพ และพระพทธศาสนา กบเศรษฐกจพอเพยง

7. ครใหนกเรยนชวยกนสรปอกครงเพอใหไดแนวทางแกไขปญหารวมกน จากนนครชวยเพมเตมเนอหา ในสวนทยงขาดไปใหสมบรณ และสรางความเขาใจใหกบนกเรยนไดตระหนกถงความส าคญในการใชหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ส าหรบแกไขปญหาความขดแยงในสงคมและบรรเทาปญหาทางเศรษฐกจ

8. ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนสรปความรทไดจากการศกษาและคดวเคราะหในประเดนตางๆ มา จดท าเปนสมดสะสมความร เรอง ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา โดยใหครอบคลมประเดน ทก าหนดให ดงน

1) การวเคราะหลกษณะของสงคมชมพทวป และคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา 2) การวเคราะหพระพทธศาสนาทมทฤษฎ และวธการทเปนสากล 3) การวเคราะหพระพทธศาสนาทมขอปฏบตทยดทางสายกลาง

4) การวเคราะหพระพทธศาสนาทเนนพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง 9. นกเรยนออกมาน าเสนอผลงานทหนาชนเรยน โดยครคอยอธบายเพมเตม และใหขอเสนอแนะ















8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ตวอยางสอประกอบการสอน 3) ตวอยางขาวปญหาความขดแยงในสงคมและปญหาเศรษฐกจ 4) กรณศกษา เรอง นายเกษม 5) ใบงานท 2.1 เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 6) ใบงานท 2.2 เรอง ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 7) ใบงานท 2. 3 เรอง การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร 8) ใบงานท 2. 4 เรอง พระพทธศาสนา 9) ใบงานท 2. 5 เรอง พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด

2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article http://www.panyathai.or.th/wiki/jnde

ใบงาน การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร

ตอนท 1 ค าชแจง เปรยบเทยบและอธบายหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร

พระพทธศาสนา วทยาศาสตร

ดานความเชอ

ดานความร




ดานความแตกตาง

ตอนท 2 ค าชแจง ตอบค าถามตามประเดนทก าหนด

นกเรยนคดวา การคดตามนยแหงพระพทธศาสนา (ดวยวธคดแบบโยนโส

มนสการ )

สามารถน ามาใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวนของนกเรยนไดอยางไรบาง

เฉลยใบงาน

การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร ตอนท 1 ค าชแจง เปรยบเทยบและอธบายหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร

พระพทธศาสนา วทยาศาสตร

ดานความเชอ

พระพทธศาสนามหลกการดานความเชอดงปรากฏอยใน กาลามสตร ซงพระพทธ-เจาทรงสอนไมใหเชออยางงมงายไรเหตผล

วทยาศาสตรจะเชอเรองใดจะตองมการพสจนความจรงโดยใชการทดลองและทกอยางจะตองด าเนนไปอยางมกฎเกณฑและมเหตผลเปนตวตดสนใจโดยอาศยปญญาในการพจารณา

ดานความร

พระพทธเจาทรงเรมคดจากประสบการณทไดเหน คอ ความเจบ ความแก และ ความตาย ซงลวนแตทกขพระองคทรงทดลองโดยอาศยประสบ-การณของพระองค จนในทสดพระองคกทรงสามารถคนพบหลกความจรงอนเปนหนทางทจะหลดพนจากความทกข

วทยาศาสตรยอมรบความรจากประสบการณ ซงมการพสจนโดยผานตา ห จมก ลน กาย และใจ

ดานความแตกตาง

พระพทธศาสนาเนนการแสวงหาความจรงภายใน คอ ความจรงดานจตใจทมงใหมนษยสามารถพฒนาจตใจของตนใหหลดพนจากกเลสไดอยางสนเชง

วทยาศาสตรมงเนนการแสวงหาความจรงภายนอกดานวตถเปนส าคญ

ตอนท 2 ค าชแจง ตอบค าถามตามประเดนทก าหนด

นกเรยนคดวา การคดตามนยแหงพระพทธศาสนา (ดวยวธคดแบบโยนโส

มนสการ )สามารถน ามาใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวนของนกเรยนไดอยางไรบาง

การคดตามนยแหงพระพทธศาสนา หรอวธคดแบบโยนโสมนสการ ซงเปนวธคด

อยางถกวธ มระเบยบ และลกซง ถอเปนขนตอนส าคญในการสรางปญญาทบรสทธ เปนอสระ

ท าใหเราสามารถชวยเหลอตนเองได โดยวธคดแบบโยนโสมนสการนนมอยหลายรปแบบ

ซงสามารถน ามาใชในการแกไขปญหาในชวตประจ าวนของเราไดหลากหลายสถานการณ เชน

เวลาทเราตองการจะซอโทรศพทมอถอ หรอสงของอนๆ เรากสามารถน าวธคดแบบคณคาแท

คณคาเทยมมาใช โดยใหนกถงประโยชนทแทจรงของสงของนนๆ เพอจะไดรจกเสพ รจกใช

สงทงหลายเพอคณคาทแทจรง หรอเมอเราประสบปญหาจนเกดความทกขใจ กสามารถน าวธคดแบบอรยสจ (วธคด

แบบแกปญหา) มาใชในการคดตามเหตและผล โดยสบสาวจากผลไปหาเหตปจจย แลวแกไข

ทตนเหต กจะสามารถท าใหเรารเหตแหงปญหาทสรางความทกขใจใหแกเราได จนน าไปสการ

หาหนทางแกไขทถกตองและเหมาะสม เปนตน

(หมายเหต พจารณาตามค าตอบของนกเรยน โดยใหอยในดลยพนจของครผสอน)


กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบต ทยดทางสายกลาง(6) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ......................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด พระพทธศาสนาเปนศาสนาทมหลกค าสอน รวมทงทฤษฎทเปนสากล โดยยดทางสายกลาง ทสามารถพสจนได ตลอดจนมงเนนในการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา เราในฐานะทเปนพทธศาสนกชน จงควรทจะศกษาหลกธรรมค าสอนของพระพทธเจาเพอน ามาพฒนาศรทธาและปญญาอนจะน าไปสประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 2. มาตรฐาน/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐาน/ตวชวด ส1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/4 วเคราะหขอปฏบตทางสายกลางในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสน าทตนนบถอตามทก าหนด ม.4-6/5 วเคราะหการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตองในพระพทธศาสนา หรอแนวคด ของศาสนา ทนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/6 วเคราะหลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด

ม.4-6/ 7 วเคราะหหลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตรหรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด

ม.4-6/8 วเคราะหการฝกฝนและพฒนาตนเอง การพงตนเอง และการมงอสรภาพในพระพทธศาสนา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/9 วเคราะหพระพทธศาสนาวาเปนศาสตรแหงการศกษาซงเนนความสมพนธของเหตปจจยกบวธการแกปญหา หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/10 วเคราะหพระพทธศาสนาในการฝกตนไมใหประมาท มงประโยชนและสนตภาพบคคล สงคม และโลก หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/11 วเคราะหพระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการพฒนาประเทศแบบยงยน หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอ ตามทก าหนด ม.4-6/12 วเคราะหความส าคญของพระพทธศาสนาเกยวกบการศกษาทสมบรณ การเมองและสนตภาพ หรอแนวคดของศาสนาทตนนบถอตามทก าหนด 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายทฤษฎและวธการทเปนสากลรวมทงมขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนา 2) ปฏบตตนตามหลกทฤษฎและวธการตลอดจนขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนา ไดอยางเหมาะสม 3. สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) พระพทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากลและมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 2) พระพทธศาสนาเนนการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง 3) ลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 4) หลกการของพระพทธศาสนากบหลกวทยาศาสตร 5) การคดตามนยแหงพระพทธศาสนา และการคดแบบวทยาศาสตร 6) พระพทธศาสนาเนนการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพ 7) พระพทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา 8) พระพทธศาสนาเนนความสมพนธของเหตปจจย และวธการแกปญหา 9) พระพทธศาสนาฝกตนไมใหประมาท 10) พระพทธศาสนามงประโยชนสขและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 11) พระพทธศาสนากบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการพฒนาแบบยงยน 12) ความส าคญของพระพทธศาสนากบการศกษาทสมบรณ 13) ความส าคญของพระพทธศาสนากบการเมอง 14) ความส าคญของพระพทธศาสนากบสนตภาพ


4. สมรรถนะส าคญของผเรยน

4.1 ความสามารถในการสอสาร 4.2 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.3 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6 .กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม) 10. ครน าภาพขาวทเกยวกบอบตเหตทางรถยนต มาใหนกเรยนด และใหนกเรยนชวยกนแสดงความคดเหน

วา อบตเหตทเหนในภาพนนเกดขนไดอยางไร และมแนวทางใดบางทจะปองกนไมใหเกดอบตเหตขนอก 11. ครสงเกตการรวมแสดงความคดเหนของนกเรยน แลวชวยเพมเตมความรโดยอธบายใหนกเรยนทราบวา

อบตเหตทเกดขนนน สวนหนงเกดจากความประมาทของบคคลผใชรถใชถนน ซงในทางพระพทธศาสนา กมหลกธรรมทชวยฝกตนใหเปนผไมมความประมาท ไดแก ไมประมาทในการละกายทจรต (ประพฤต

กายสจรต) ไมประมาทในการละวจทจรต (ประพฤตวจสจรต) ไมประมาทในการละมโนทจรต (ประพฤตมโนสจรต) และไมประมาทในการละความเหนผด (ท าความเหนใหถก)

12. ครใหนกเรยนน าขาวเกยวกบการชวยเหลอเกอกลกนของคนในสงคมไทยหรอตางประเทศ ซงคร มอบหมายใหหาไวในชวโมงทแลว มาตดลงในใบงานท 2.5 เรอง พระพทธศาสนามงประโยชน และสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก จากนนใหนกเรยนศกษาความรเรอง พระพทธศาสนามงประโยชนสข และสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก แลวน าความรมาวเคราะหและตอบค าถามในใบงาน

13. ครคดเลอกใบงานของนกเรยน มา 2-3 ตวอยาง แลวใหเจาของผลงานออกมาน าเสนอทหนาชนเรยน 14. ครสรปเนอหาจากทตวแทนนกเรยนออกมาน าเสนอทหนาชนเรยน เกยวกบพระพทธศาสนาทมงประโยชน

และสนตภาพใหเกดแกบคคล สงคม และโลก โดยเนนย าใหนกเรยนตระหนกวานอกจากหลกธรรมทาง พระพทธศาสนา จะสามารถน ามาใชใหเกดประโยชนแกตนเองแลว ยงสามารถน ามาใชใหเกดประโยชน สขและน าสนตภาพใหเกดแกสงคมและโลกของเราไดอกดวย เนองจากหลกค าสอนของพระพทธศาสนา มความเปนสากล สามารถประยกตไดกบทกทและทกสถานการณ

15. ครยกตวอยางขาวสถานการณความขดแยงและปญหาทางเศรษฐกจในสงคมยคปจจบนใหนกเรยนฟง แลวตงประเดนค าถามใหนกเรยนชวยกนตอบหรอแสดงความคดเหนวา หลกธรรมในทางพระพทธศาสนาสามารถน ามาใชในการสรางสนตภาพ หรอแกปญหาเศรษฐกจไดอยางไรโดยใหนกเรยนศกษาความร เพมเตมประกอบ จากหนงสอเรยน เรอง พระพทธศาสนากบการเมองและสนตภาพ และพระพทธศาสนา กบเศรษฐกจพอเพยง

16. ครใหนกเรยนชวยกนสรปอกครงเพอใหไดแนวทางแกไขปญหารวมกน จากนนครชวยเพมเตมเนอหา

ในสวนทยงขาดไปใหสมบรณ และสรางความเขาใจใหกบนกเรยนไดตระหนกถงความส าคญในการใชหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ส าหรบแกไขปญหาความขดแยงในสงคมและบรรเทาปญหาทางเศรษฐกจ

17. ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนสรปความรทไดจากการศกษาและคดวเคราะหในประเดนตางๆ มา จดท าเปนสมดสะสมความร เรอง ประวตและความส าคญของพระพทธศาสนา โดยใหครอบคลมประเดน ทก าหนดให ดงน

5) การวเคราะหลกษณะของสงคมชมพทวป และคตความเชอทางศาสนาสมยกอนพระพทธเจา 6) การวเคราะหพระพทธศาสนาทมทฤษฎ และวธการทเปนสากล 7) การวเคราะหพระพทธศาสนาทมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 8) การวเคราะหพระพทธศาสนาทเนนพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง

18. นกเรยนออกมาน าเสนอผลงานทหนาชนเรยน โดยครคอยอธบายเพมเตม และใหขอเสนอแนะ 7. การวดและประเมนผล














8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ตวอยางสอประกอบการสอน 3) ตวอยางขาวปญหาความขดแยงในสงคมและปญหาเศรษฐกจ

4) กรณศกษา เรอง นายเกษม 5) ใบงานท 2.1 เรอง พระพทธศาสนามทฤษฎทเปนสากล และมขอปฏบตทยดทางสายกลาง 6) ใบงานท 2.2 เรอง ประชาธปไตยในพระพทธศาสนา 7) ใบงานท 2. 3 เรอง การคดตามนยแหงพระพทธศาสนาและการคดแบบวทยาศาสตร 8) ใบงานท 2. 4 เรอง พระพทธศาสนา 9) ใบงานท 2. 5 เรอง พระพทธศาสนามงประโยชนและสนตภาพแกบคคล สงคม และโลก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article http://www.panyathai.or.th/wiki/jnde

ใบงาน พระพทธศาสนา

ค าชแจง อานกรณตวอยางทก าหนดให แลวแสดงความคดเหนตามประเดนทก าหนด

1. สาเหตแหงความทกขของนายเกษม คออะไร

นายเกษม เปนอดตผบรหารทประสบความส าเรจทงในชวตและธรกจของเขา แตวนหนงเมอเกดพษเศรษฐกจครงใหญ ท าใหนายเกษมกลายเปนบคคลลมละลาย จากวนนนนายเกษมกเปลยนไปทงดมเหลา สบบหร และหมกมนอยแตในความทกขของตนเอง จนกระทงนายเกษมไดพบกบพระรปหนงโดยบงเอญ และเขาไดระบายความทกขในใจทงหมดใหกบพระรปนนไดฟง ซงพระรปนนจงไดใหขอคดกบนายเกษมวา ธรรมดาของโลก ยอมมสขและทกขเวยนมาไมรจบ ไมมสงใดทจรงยงยน การทเราจะมสตเตรยมพรอมรบกบเรองราวตางๆ นน จ าเปนตองรจกฝกหดอบรมตนเองทงกาย วาจา และใจ รวมทงมสมาธและปญญาในการเขาใจปญหาและสามารถด าเนนชวตไดอยางมนคง และในทายทสดกใหแสวงหาหนทางแหงอสรภาพทแทจรงในทางพระพทธศาสนา ซงถอเปนความสขทแทจรง โดยนายเกษมกรบไปปฏบตตามดวยความคาดหวงวาสงนจะชวยน าเขาใหพนจากความทกขทประสบอย




2. ค าสอนของพระทใหแกนายเกษมนน สอดคลองกบหลกการฝกอบรม และการพงตนเองในทาง พระพทธศาสนาอยางไร 3. นกเรยนคดวา ศาสตรแหงการศกษาในพระพทธศาสนานน สามารถน ามาประยกตใชในกรณของ นายเกษมไดอยางไรบาง 4. ถานกเรยนเปนนายเกษม นกเรยนจะมวธแกไขปญหาทเกดขนอยางไร ใหตนเองพนจากความทกข ทเปนอยตามหลกพระพทธศาสนาทวาดวยเหตปจจยและวธการแกไขปญหา

เฉลยใบงาน พระพทธศาสนา

ค าชแจง อานกรณตวอยางทก าหนดให แลวแสดงความคดเหนตามประเดนทก าหนด 1. สาเหตแหงความทกขของนายเกษม คออะไร สาเหตความทกขของนายเกษม มาจากการทนายเกษมประสบปญหาจากพษเศรษฐกจครงใหญ จนท าใหนายเกษมกลายเปนบคคลลมละลาย

นายเกษม เปนอดตผบรหารทประสบความส าเรจทงในชวตและธรกจของเขา แตวนหนงเมอเกดพษเศรษฐกจครงใหญ ท าใหนายเกษมกลายเปนบคคลลมละลาย จากวนนนนายเกษมกเปลยนไปทงดมเหลา สบบหร และหมกมนอยแตในความทกขของตนเอง จนกระทงนายเกษมไดพบกบพระรปหนงโดยบงเอญ และเขาไดระบายความทกขในใจทงหมดใหกบพระรปนนไดฟง ซงพระรปนนจงไดใหขอคดกบนายเกษมวา ธรรมดาของโลก ยอมมสขและทกขเวยนมาไมรจบ ไมมสงใดทจรงยงยน การทเราจะมสตเตรยมพรอม

รบกบเรองราวตางๆ นน จ าเปนตองรจกฝกหดอบรมตนเองทงกาย วาจา และใจ รวมทงมสมาธและปญญาในการเขาใจปญหาและสามารถด าเนนชวตไดอยางมนคง และในทายทสดกใหแสวงหาหนทางแหงอสรภาพทแทจรงในทางพระพทธศาสนา ซงถอเปนความสขทแทจรง โดยนายเกษมกรบไปปฏบตตามดวยความคาดหวงวาสงนจะชวยน าเขาใหพนจากความทกขทประสบอย

2. ค าสอนของพระทเทศนใหแกนายเกษมนน สอดคลองกบหลกการฝกอบรม และการพงตนเองในทาง พระพทธศาสนาอยางไร ค าสอนของพระทเทศนใหแกนายเกษมนน สอดคลองกบหลกการฝกอบรมและการพงพาตนเองท ทเรยกวา สกขา ซงม 3 ขนตอน ไดแก 1) อธศลสกขา คอการฝกอบรมหรอการควบคมตนในเรองศล ไดแก การควบคมกายและใจจากความชว 2) อธจตตสกขา คอการอบรมในเรองจต หรอทเรยกวา สมาธ เปนการฝกฝนพฒนาจตใหดงามยงๆ ขนไป 3) อธปญญาสกขา เปนการฝกอบรมใน เรองปญญา ใหเกดความร ความเขาใจ ทงความรในทางวชาการ ซงเปนประโยชนในการด าเนนชวต และความรในระดบสง คอ ความเขาใจโลกและชวต มจต เปนอสระจากพนธะของกเลสทงหลาย 3. นกเรยนคดวา ศาสตรแหงการศกษาในพระพทธศาสนานน สามารถน ามาประยกตใชในกรณของ นายเกษมไดอยางไรบาง นายเกษมควรนอมน าเอาหลกทเรยกวา ไตรสกขา มาใชเพออบรมตนเองใหเปนผทสมบรณพรอม ไปดวยวชชาและจรณะ ซงหลกไตรสกขานนประกอบดวย 1) ศลสกขา เปนการศกษาในเรองศล อนเปนการอบรมกาย วาจา โดยปฏบตตามศลส าหรบคฤหสถ ไดแก ศล 5 และศล 8 2) จตตสกขา เปนการศกษาเพอพฒนาจตใจใหสงขน 3) ปญญาสกขา เปนการฝกอบรมทางปญญาอยางสง ท าใหเกดความรแจงสงทงหลายตามความเปนจรง ไมยดมนในสงทงหลาย หากนายเกษมปฏบตอบรมตนไดเชนนกจะชวยใหนายเกษมเขาใจและสามารถแกไขสงทตนเอง ก าลงเผชญอยไดอยางถงพรอมดวยสตและปญญา 4. ถานกเรยนเปนนายเกษม นกเรยนจะมวธแกไขปญหาทเกดขนอยางไร ใหตนเองพนจากความทกข ทเปนอย ตามหลกพระพทธศาสนาทวาดวยเหตปจจยและวธการแกไขปญหา การจะแกไขปญหาใดกตามจ าเปนทจะตองเขาใจและพจารณาใหถองแทกอนวา สรรพสงใดท เกดขนมานน ลวนมเหตปจจยและเสอมสลายไปเมอหมดเหตปจจยนนๆ ไมมสงใดเกดขนหรอดบ สลายไปโดยทไมมเหตปจจย ดงนนเมอเกดปญหาหรอความทกขขนกควรทจะพจารณาหาสาเหต อนเปนปจจยทท าใหเกดปญหา เพอทเราจะไดแกไขปญหาไดอยางตรงเปาหมายและถกตองทสด


แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน หนวยท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. ขอใดไมใชคตความเชอของชาวชมพทวปสมยกอนพทธกาล ก. เชอในวญญาณ ภตผปศาจ และเทพเจาตางๆ ข. เชอเรองชนชนวรรณะ โดยมคมภรพระเวทเปนหลก ค. เชอเรองอทธปาฏหารย อ านาจลกลบของพราหมณ ง. เชอเรองความจรงอนประเสรฐ 4 ประการ ทจะน าไปสการหลดพนความทกข 2. ขอใดใหความหมายของค าวา “พระพทธศาสนามทฤษฏและวธการทเปนสากล” ไดถกตองทสด ก. เปนทยอมรบของคนนานาประเทศ ข. มหลกการก าหนดไวเปนลายลกษณอกษร ค. มหลกการและวธการเปนทยอมรบวามความถกตองและพสจนได ง. มผคนทวโลกรบไปปฏบตตาม และน าไปเผยแผจนเปนทรจกทวไปในสากล 3. ขอปฏบตทยดทางสายกลางของพระพทธศาสนาไดแกขอใด ก. มชฌมาปฏปทา ข. เยภยยสกา ค. โอวาทปาตโมกข ง. อนนตลกขณสตร 4. ความเชอมนในสงทดงามทประกอบดวยเหตผล คอความหมายของค าในขอใด ก. ความเชอ ข. ความเลอมใส ค. ความศรทธา ง. ความมวจารณญาณ 5. ขอใดถอเปนลกษณะประชาธปไตยในพระพทธศาสนา ก. พระสงฆจะเคารพกนตามล าดบชนชน โดยไมค านงถงล าดบอาวโส ข. การประชมลงอโบสถท าสงฆกรรม ไมบงคบวาพระสงฆทกรปตองเขารวม ค. พระสงฆทมพรรษามากเทานน จงจะมสทธในการออกเสยงแสดงความคดเหน ง. เมอมความเหนแตกออกเปนสองฝาย ทประชมของสงฆจะถอเอาเสยงขางมากเปนขอยต 6. ขอใดไมจดเปนหลกความเชอใน กาลามสตร 10 ประการ ก. อยาเพงปลงใจเชอ เพยงเพราะอางต ารา

ข. อยาเพงปลงใจเชอ เพยงเพราะคนพดเปนทรก ค. อยาเพงปลงใจเชอ เพยงเพราะตรกตามอาการ ง. อยาเพงปลงใจเชอ เพยงเพราะไดยนไดฟงตามๆกนมา 7. วธคดในขอใดจดเปนการคดตามแบบโยนโสมนสการ ก. วธคดแบบชกจงใจดวยของรางวล ข. วธคดแบบท าใจใหยอมรบกบปญหา ค. วธคดแบบตามหลกการและความมงหมาย ง. วธคดแบบปลอยวางตามกฎแหงกรรมและความไมเทยง 8. เมอนกเรยนตองการซอมอถอเครองใหม นกเรยนควรใชวธคดใด มาชวยตดสนใจในการเลอกซอ เพอจะไดรจกใชสงของอยางคมคาและแทจรงมากทสด ก. วธคดแบบคณคาแทคณคาเทยม ข. วธคดแบบคณโทษและทางออก ค. วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ ง. วธคดแบบสบสาวหาเหตและปจจย 9. วธคดแบบจ าแนกประเดนและแงมมตางๆในทกดาน โดยการมองเหนไดหลายมมเพอใหเกดความเขาใจ และไดค าตอบทถกตองสมบรณ จดเปนวธคดแบบใด ก. วธคดแบบอรยสจ ข. วธคดแบบวภชชวาท ค. วธคดแบบสามญลกษณะ ง. วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม 10. นายแดง เมอประสบปญหาในชวต กมกจะแกไขปญหาโดยการคดตามเหตและผล สบสาวจากผล ไปหาเหตปจจย แลวแกไขทตนเหต แสดงวา นายแดงใชวธคดแบบใดในโยนโสมนสการ ก. วธคดแบบอรยสจ ข. วธคดแบบวภชชวาท ค. วธคดแบบปลกเรากศล ง. วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ 11. ขอใดกลาวไดถกตองทสดเกยวกบการคดแบบวทยาศาสตรกบวธคดทางพระพทธศาสนา ก. วธคดทางพระพทธศาสนาไมยอมรบกฎเกณฑเหมอนทวทยาศาสตรยอมรบ ข. วทยาศาสตรกบพระพทธศาสนาตางกมวธคดทเนนการมองในดานวตถมากกวาสงอน ค. การคดแบบวทยาศาสตรและพระพทธศาสนาตางเปนไปเพอการหาค าตอบและขอสรป ง. การคดแบบวทยาศาสตรมลกษณะสอดคลองกบวธคดของทางพระพทธศาสนาทเนนการแกไข ปญหาดวยเหตและผล 12. การฝกหดอบรมตนเองในทางพระพทธศาสนา จ าเปนจะตองยดหลกปฏบตในขอใด ก. สกขา 3 ข. สตปฏฐาน 4 ค. เบญจศล 5 ง. อรยมรรค 8 13. เปาหมายของการฝกอบรมตนเองของพระพทธศาสนา คอขอใด ก. ความหลดพนจากการครอบง าของความโลภ โกรธ หลง ข. ความอมเอมใจในการไดคนพบความสขจากการท าสมาธ ค. การไดรบความยอมรบจากสงคมวาเปนผทมความดงามทางกายและใจ ง. การไดน าหลกธรรมทางพระพทธศาสนามาประยกตใชไดอยางเหมาะสม

14. ขอใดสรปไมถกตองเกยวกบความสมพนธของเหตปจจยในทางพระพทธศาสนา ก. ทกข-สมทย เปนเหต นโรธ-มรรค เปนผล ข. ทกข -นโรธ เปนเหต สมทย-มรรค เปนผล ค. สมทย-มรรค เปนเหต ทกข-นโรธ เปนผล ง. สมทย -นโรธ เปนเหต ทกข-มรรค เปนผล 15. หลกธรรมในขอใด ทชวยท าใหเกดประโยชนสขและสนตภาพในสงคม ก. ไตรสกขา ข. สงคหวตถ ค. สาราณยธรรม ง. มชฌมาปฏปทา 16. จากสถานการณความขดแยงทางการเมองในปจจบน นกเรยนคดวาหลกธรรมในขอใด สามารถน ามาใชในการแกไขปญหา เพอการอยรวมกนอยางสนต ก. อธปไตย 3 ข. สงคหวตถ 4 ค. เบญจศล 5 ง. อรยมรรค 8 17. ผใหญล เปนผใหญบานหนองน าใส ทไดรบการยอมรบวาเปนแบบอยางทดในการยดถอความเหน สวนใหญของชาวบานเปนหลกในการตดสนใจแกปญหาตางๆ ในหมบาน นกเรยนคดวาผใหญล มคณธรรมในขอใด ก. อตตาธปไตย ข. โลกาธปไตย ค. ธรรมาธปไตย ง. มชฌมาธปไตย 18. การด าเนนชวตอยางพอเพยงตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงใหสอดคลองกบหลกธรรม ทางพระพทธศาสนา นกเรยนควรยดถอหลกธรรมตอไปน ยกเวนขอใด ก. สปปรสธรรม ข. อบาสกธรรม ค. บญกรยาวตถ ง. สาราณยธรรม 19. พฤตกรรมในขอใด ทสอดคลองกบหลกเศรษฐกจพอเพยงตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ก. ตก ชอบตามแฟชนการแตงกายใหมๆในสงคม ข. ตก นยมสะสมโทรศพทมอถอรนตางๆทคนก าลงนยม ค. ตอม ใชเงนเทาทตนเองมอยางประหยดและรจกประมาณตน ง. แตม เปนคนใจบญชอบหยบยมเงนคนอนไปบรจาคตามมลนธตางๆ 20. นกเรยนคดวาการกระท าของปลดไชยาสอดคลองกบขอใดมากทสด ก. การน าพระพทธศาสนามาใชกบการพฒนาทยงยน

“ปลดไชยา เปนปลดอ าเภอทมวสยทศนกวางไกล เขามกปลกฝงความรใหแกชาวบานเกยวกบการพฒนาชมชน โดยใหค านงถงธรรมชาต ไมท าลายสงแวดลอม มความสามคคปรองดองกนในชมชน และลดความอยากไดทไมมวนสนสดโดยใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปในทางทผด ซงปลดไดแนะน าใหชาวบานยดถอหลกธรรมทางพระพทธศาสนาซงจะชวยท าใหเกดปญญาในการละกเลสตณหา อนเปนสาเหตทท าใหเกดความเดอดรอนของชาวบาน”

ข. การน าพระพทธศาสนามาใชกบการสรางผน าในชมชน ค. การน าพระพทธศาสนามาใชกบการแกปญหาของชาวบาน ง. การน าพระพทธศาสนามาใชในการสรางความนยมใหกบตวผน า

เฉลย 1. ง 2. ค 3. ก 4. ค 5. ง 6. ข 7. ค 8. ก 9. ข 10. ก 11. ง 12. ก 13. ก 14. ค 15. ข 16. ก 17. ข 18. ง 19. ค 20. ก

แผนการจดการเรยนรท 9 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 2 พทธประวตและชาดก เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง พทธประวต( 1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ....................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การศกษาพทธประวตถอเปนหนาทส าคญประการหนงของพทธศาสนกชนทพงกระท า เพราะนอกจากจะไดเรยนรพทธประวตของพระพทธเจาแลว สามารถน าแบบอยางพระจรยาวตรของพระองค มาประยกตใชในชวตประจ าวนไดอกดวย 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม .4- 6/2 วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกฝนตนไดอยางสงสดในการตรสร การกอตง วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนา หรอวเคราะหประวต

ศาสดาทตนนบถอตามทก าหนด ม.4-6/3 วเคราะหพทธประวตดานการบรหารและการธ ารงรกษาศาสนา หรอวเคราะห ประวตศาสดาทตนนบถอตามทก าหนด

2.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายการตรสรและการกอตงพระพทธศาสนาได 2) วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด 3) อธบายวธการสอนของพระพทธเจาได 4) อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยาได

1

5) อธบายการบรหารและการธ ารงรกษาพระพทธศาสนาได 3. สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด (การตรสร) 2) การกอตงพระพทธสาสนา วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา 3) พทธประวตดานการบรหารและการธ ารงรกษาพระพทธศาสนา 3.2 สาระการเรยนรทองถน - 4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห - ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการสบคน 5.คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการคดวเคราะห) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 2 1. ครน าภาพสงเวชนยสถานทง 4 แหง มาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายวา

สงเวชนยสถานทง 4 มความเกยวของกบพทธประวตอยางไรบาง 2. ครเลอกภาพ “มหาโพธเจดย” ทพทธคยา ซงเปนหนงในสงเวชนยสถาน 4 มาใหนกเรยนด พรอมทงอธบายใหนกเรยนทราบความส าคญของสถานทแหงนวา เปนสถานทตรสรของ พระพทธเจา ในวนเพญ ขน 15 ค า เดอน 6 3. ใหนกเรยนรวมกนตอบวา ธรรมะทพระพทธเจาทรงตรสรนน เรยกวาอะไร และประกอบดวย หลกธรรมขอไหนบาง โดยครเปนผชวยสรปและอธบายใหนกเรยนทราบวา ธรรมะท พระพทธเจาทรงตรสรนน คอ สจธรรมทเปนความจรงอนประเสรฐ 4 ประการ ทเรยกวา อรยสจ 4 ไดแก ทกข สมทย นโรธ และมรรค 4. ครน าภาพ “เนกขมมสถป” ทเมองพาราณส ซงเปนสงเวชนยสถานทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนา มาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายวา ธรรมะทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาแก ปญจวคคยเปนครงแรกนน มชอวาอะไร และมเนอหาส าคญอยางไร 5. ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนตระหนกถงความส าคญของหลกธรรมทเรยกวา “ธมมจกกปปวตตนสตร” ทพระพทธเจาทรงแสดงโปรดแกปญจวคคย ซงถอวาเปนการประกาศและกอตงพระพทธศาสนาขน

เปนครงแรกหลงจากทพระองคทรงตรสร 6. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 8 คน คละกนตามความสามารถ แลวใหสมาชกแตละกลมจบคกน 7. ใหนกเรยนแตละคในกลมศกษาความรตามทครมอบหมายและท าใบงาน ดงตอไปน - คท 1 ศกษาความรเรอง พระพทธเจาในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด และท าใบงาน ท 1.1 เรอง วเคราะหพระพทธเจาในฐานะผฝกตนไดอยางสงสด - คท 2 ศกษาความรเรอง วธการสอนของพระพทธเจา และท าใบงานท 1.2 เรอง วธการสอน ของพระพทธเจา - คท 3 ศกษาความรเรอง การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา และท าใบงานท 1.3 เรอง การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

- คท 4 ศกษาความรเรอง การบรหารและธ ารงรกษาพระพทธศาสนา และท าใบงานท 1.4 เรอง การบรหารและธ ารงรกษาพระพทธศาสนา

7 การวดและประเมนผล








8 สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ตวอยางสอประกอบการสอน 3) เอกสารเพมเตมส าหรบคร 4) ใบงานท 1.1 เรอง วเคราะหพระพทธเจาในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด 5) ใบงานท 1.2 เรอง วธการสอนของพระพทธเจา 6) ใบงานท 1.3 เรอง การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา 7) ใบงานท 1.4 เรอง การบรหารและธ ารงรกษาพระพทธศาสนา 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด

2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article http://www.panyathai.or.th/wiki/jnde

ใบความร เรอง สงเวชนยสถาน 4

สงเวชนยสถาน 4 แปลวา สถานทอนเปนทตงแหงความสงเวช คอ เปนสถานทท าใหเกดความระลก นกถงพระพทธเจา เกดความแชมชนเบกบาน เกดแรงบนดาลใจทจะกระท าความด เมอไดไปพบเหน เปนค าทใชเรยกสถานททเกยวเนองกบพระพทธเจาโดยเฉพาะ ส าหรบสงเวชนยสถานทส าคญสวนใหญอยในประเทศ อนเดย ไดแก

สถานทประสต ตงอยทสวนลมพนวน อ าเภอไภรวา แควนอธ ประเทศเนปาล เปน พทธสงเวชนยสถาน 4 ต าบลเพยงแหงเดยวทอยนอกประเทศอนเดย ลมพนวน เดมเปนสวนปาสาธารณะหรอวโนทยานทรมรนเหมาะแกการพกผอน ในสมยพทธกาลลมพนวนตงอยกงกลางระหวางเมองกบลพสด กบเมองเทวทหะ ในแควนสกกะ บนฝงแมน าโรหณ หลงจากพระพทธเจาปรนพพานแลว พระเจาอโศกมหาราช ไดโปรดใหสรางเสาหนขนาดใหญมาปกไวตรงบรเวณทประสต เรยกวา เสาอโศก ทจารกขอความเปนอกษรพราหมวา พระพทธเจาประสตทตรงน

สถานทตรสร ตงอยทพทธคยา ทางดานตะวนตกของแมน าเนรญชรา ไกลจากฝงแมน าประมาณ 350 เมตร (นบจากพระแทนวชรอาสน) พทธคยามสญลกษณทส าคญคอ องคเจดยสเหลยมทสงใหญ โดยสงถง 51 เมตร ฐานวดโดยรอบได 121.29 เมตร ลอมรอบดวยโบราณวตถ โบราณสถานส าคญ เชน ตนพระศรมหาโพธ พระแทนวชรอาสน ทประทบตรสร และอนมสสเจดย เปนตน

สถานทแสดงปฐมเทศนา ตงอยทอสปตนมฤคทายวน เมองพาราณส (ปจจบนเรยกวา สารนาถ) ภายในสถานทแหงนม ธรรมเมกขสถป ซงเปนพทธสถานขนาดใหญทสดและส าคญทสด สนนษฐานวาบรเวณทตงของธรรมเมกขสถป เปนสถานทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาประกาศพระสจธรรมเปนครงแรก ณ สถานท แหงน

สถานทปรนพพาน ตงอยทกสนารา ซงในสมยพทธกาลเปนเมองเอกของแควนมลละ และยงเปนทตงของสาลวโนทยานและมกฎพนธเจดย อนเปนสถานทเสดจดบขนธปรนพพานและถวายพระเพลงพระพทธเจา ปจจบนกสนารา มอนสรณสถานทส าคญคอ สถปใหญ ซง พระเจาอโศกมหาราช สรางไวและบรรจ พระบรมสารรกธาต วหารปรนพพานซงเปนทประดษฐาน พระพทธรปปางปรนพพาน อยภายในและมซากศาสนสถานโบราณโดยรอบมากมาย




http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99_4_%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B8%9A%E0%B8%A5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99_4_%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B8%9A%E0%B8%A5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%9A%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B8%94%E0%B8%B8%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%81%E0%B8%B0

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%AB%E0%B8%B4%E0%B8%93%E0%B8%B5&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B9%82%E0%B8%A8%E0%B8%81%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B9%82%E0%B8%A8%E0%B8%81

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8A%E0%B8%A3%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%95%E0%B8%A3

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%93%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B9%82%E0%B8%9E%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%97%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%8A%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1



http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B9%E0%B8%9B

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B9%82%E0%B8%A8%E0%B8%81%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B8

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B8%9B%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%99

พระพทธเจา

ในฐานะมนษยผฝก

ตนไดอยางสงสด

ใบงาน

วเคราะหพระพทธเจาในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด ค าชแจง อธบายขอความทก าหนดให พรอมกบยกตวอยางประกอบ

พระพทธเจาเชอมน ในศกยภาพของมนษย

มนษยประเสรฐสงสด ไดดวยการฝก

พระพทธเจาเปนแบบอยาง ของมนษยผใชความเพยรเพอความดงาม

เฉลยใบงาน วเคราะหพระพทธเจาในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด

ค าชแจง อธบายขอความทก าหนดให พรอมกบยกตวอยางประกอบ

พระพทธเจา ในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด

พระพทธเจาทรงมองวา

มนษยสามารถพฒนาตนเอง

ไดดวยแนวทางทถกตอง

เหมาะสม ดงนน

พระพทธศาสนาจงเนนย าให

มนษยพฒนาศกยภาพคณ

ความด ความร และ

ความสามารถของตนเอง

อยเสมอ

พระพทธเจาเชอมน ในศกยภาพของมนษย

มนษยประเสรฐสงสด ไดดวยการฝก

พระพทธเจาเปนแบบอยาง ของมนษยผใชความเพยรเพอความดงาม

การตรสรของพระพทธเจา ถอเปนเครองหมายแหงความส าเรจในความเพยรพยายามและการใช

สตปญญาของพระพทธเจา แมการตรสรจะมใชเรองทกระท าไดโดยงายในมนษยปถชน

แตแบบอยางทดของพระพทธเจา กคอ การแสดงออกถงความเพยรพยายาม การใชสตปญญา

และความอดทนทพระพทธเจาทรงแสดงออกใหไดเหน

มนษยเปนสตวทสามารถฝก

ได และจ าเปนตองฝกอย

เสมอ เพราะความประเสรฐ

ของมนษยอยทการฝกฝน

อบรม และพฒนาตนเอง


กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 พทธประวตและชาดก เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง พทธประวต( 2) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ....................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การศกษาพทธประวตถอเปนหนาทส าคญประการหนงของพทธศาสนกชนทพงกระท า เพราะนอกจากจะไดเรยนรพทธประวตของพระพทธเจาแลว สามารถน าแบบอยางพระจรยาวตรของพระองค มาประยกตใชในชวตประจ าวนไดอกดวย 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม .4- 6/2 วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกฝนตนไดอยางสงสดในการตรสร การกอตง วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนา หรอวเคราะหประวต


2.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายการตรสรและการกอตงพระพทธศาสนาได 2) วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด 3) อธบายวธการสอนของพระพทธเจาได 4) อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยาได 5) อธบายการบรหารและการธ ารงรกษาพระพทธศาสนาได

1

3. สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด (การตรสร) 2) การกอตงพระพทธสาสนา วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา 3) พทธประวตดานการบรหารและการธ ารงรกษาพระพทธศาสนา 3.2 สาระการเรยนรทองถน - 4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห - ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการสบคน 5.คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการคดวเคราะห) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 2 2. ครน าภาพสงเวชนยสถานทง 4 แหง มาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายวา

สงเวชนยสถานทง 4 มความเกยวของกบพทธประวตอยางไรบาง 2. ครเลอกภาพ “มหาโพธเจดย” ทพทธคยา ซงเปนหนงในสงเวชนยสถาน 4 มาใหนกเรยนด พรอมทงอธบายใหนกเรยนทราบความส าคญของสถานทแหงนวา เปนสถานทตรสรของ พระพทธเจา ในวนเพญ ขน 15 ค า เดอน 6 3. ใหนกเรยนรวมกนตอบวา ธรรมะทพระพทธเจาทรงตรสรนน เรยกวาอะไร และประกอบดวย หลกธรรมขอไหนบาง โดยครเปนผชวยสรปและอธบายใหนกเรยนทราบวา ธรรมะท พระพทธเจาทรงตรสรนน คอ สจธรรมทเปนความจรงอนประเสรฐ 4 ประการ ทเรยกวา อรยสจ 4 ไดแก ทกข สมทย นโรธ และมรรค 4. ครน าภาพ “เนกขมมสถป” ทเมองพาราณส ซงเปนสงเวชนยสถานทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนา มาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายวา ธรรมะทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาแก ปญจวคคยเปนครงแรกนน มชอวาอะไร และมเนอหาส าคญอยางไร 5. ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนตระหนกถงความส าคญของหลกธรรมทเรยกวา “ธมมจกกปปวตตนสตร” ทพระพทธเจาทรงแสดงโปรดแกปญจวคคย ซงถอวาเปนการประกาศและกอตงพระพทธศาสนาขน เปนครงแรกหลงจากทพระองคทรงตรสร

6. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 8 คน คละกนตามความสามารถ แลวใหสมาชกแตละกลมจบคกน 7. ใหนกเรยนแตละคในกลมศกษาความรตามทครมอบหมายและท าใบงาน ดงตอไปน - คท 1 ศกษาความรเรอง พระพทธเจาในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด และท าใบงาน ท 1.1 เรอง วเคราะหพระพทธเจาในฐานะผฝกตนไดอยางสงสด - คท 2 ศกษาความรเรอง วธการสอนของพระพทธเจา และท าใบงานท 1.2 เรอง วธการสอน ของพระพทธเจา - คท 3 ศกษาความรเรอง การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา และท าใบงานท 1.3 เรอง การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

- คท 4 ศกษาความรเรอง การบรหารและธ ารงรกษาพระพทธศาสนา และท าใบงานท 1.4 เรอง การบรหารและธ ารงรกษาพระพทธศาสนา









8 สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ตวอยางสอประกอบการสอน 3) เอกสารเพมเตมส าหรบคร 4) ใบงานท 1.1 เรอง วเคราะหพระพทธเจาในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด 5) ใบงานท 1.2 เรอง วธการสอนของพระพทธเจา 6) ใบงานท 1.3 เรอง การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา 7) ใบงานท 1.4 เรอง การบรหารและธ ารงรกษาพระพทธศาสนา 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน

3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article http://www.panyathai.or.th/wiki/jnde

ใบงาน วธการสอนของพระพทธเจา

ค าชแจง รวมกนท าผงมโนทศน แสดงวธการสอนของพระพทธเจา

วธการสอนของพระพทธเจา

วธการสอน

เทคนคการสอน




เฉลยใบงาน วธการสอนของพระพทธเจา

ค าชแจง รวมกนท าผงมโนทศน แสดงวธการสอนของพระพทธเจา

วธการสอนของพระพทธเจา

วธการสอน

เทคนคการสอน

วธสอนแบบบรรยาย วธสอนแบบตอบปญหา

วธสอนแบบวางกฎขอบงคบ วธสอนแบบธรรมสากจฉา หรอ

วธสอนแบบสนทนา

วางพระองคเปนแบบอยาง มการลงโทษและการใหรางวล

แผนการจดการเรยนรท 11 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 พทธประวตและชาดก เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง พทธประวต( 3) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ....................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การศกษาพทธประวตถอเปนหนาทส าคญประการหนงของพทธศาสนกชนทพงกระท า เพราะนอกจากจะไดเรยนรพทธประวตของพระพทธเจาแลว สามารถน าแบบอยางพระจรยาวตรของพระองค มาประยกตใชในชวตประจ าวนไดอกดวย 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม .4- 6/2 วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกฝนตนไดอยางสงสดในการตรสร การกอตง วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนา หรอวเคราะหประวต


2.2 จดประสงคการเรยนร 1) อธบายการตรสรและการกอตงพระพทธศาสนาได 2) วเคราะหพระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด 3) อธบายวธการสอนของพระพทธเจาได 4) อธบายการเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยาได

มความยดหยนในวธการสอน แปลงนามใหเปนรปธรรม

ใชอบายเลอกสอน

5) อธบายการบรหารและการธ ารงรกษาพระพทธศาสนาได 3. สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) พระพทธเจาในฐานะเปนมนษยผฝกตนไดอยางสงสด (การตรสร) 2) การกอตงพระพทธสาสนา วธการสอน และการเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา 3) พทธประวตดานการบรหารและการธ ารงรกษาพระพทธศาสนา 3.2 สาระการเรยนรทองถน - 4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห - ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการสบคน 5.คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการคดวเคราะห) 1. ใหนกเรยนแตละคชวยกนตรวจความถกตองของใบงานทไดรบมอบหมาย 2. นกเรยนแตละคภายในกลมผลดกนอธบายความรทตนไดศกษาและจากการท าใบงานตามหวขอเรองดงกลาว โดยใหเพอนคอนซกถามขอสงสย 3. ครอธบายเพมเตมและสรปใหนกเรยนเขาใจถงความส าคญของการศกษาพทธประวตของพระพทธเจา ซงจะชวยท าใหเขาใจสภาพสงคมในสมยพทธกาล อนเปนประโยชนตอการวเคราะหค าสอนในพระพทธศาสนาและพทธจรยาวตรททรงปฏบตตอโลกไดเปนอยางด









8 สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) ตวอยางสอประกอบการสอน 3) เอกสารเพมเตมส าหรบคร 4) ใบงานท 1.1 เรอง วเคราะหพระพทธเจาในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด 5) ใบงานท 1.2 เรอง วธการสอนของพระพทธเจา 6) ใบงานท 1.3 เรอง การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา 7) ใบงานท 1.4 เรอง การบรหารและธ ารงรกษาพระพทธศาสนา 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article http://www.panyathai.or.th/wiki/jnde




ใบงาน การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

ค าชแจง ตอบค าถามเกยวกบพทธจรยาของพระพทธเจาในประเดนทก าหนด 1. พทธจรยา หมายถงอะไร 2. โลกตถจรยา หมายถงอะไร 3. ตางรางพทธกจ 5 ประการ ประกอบดวยอะไรบาง 4. พทธจรยาทพระพทธเจาทรงบ าเพญในขอญาตตถจรยา ไดแกอะไรบาง

เฉลยใบงาน การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

ค าชแจง ตอบค าถามเกยวกบพทธจรยาของพระพทธเจาในประเดนทก าหนด 1. พทธจรยา หมายถงอะไร พระจรยาวตรของพระพทธเจาททรงบ าเพญประโยชน 3 ประการ ไดแก โลกตถจรยา ญาตตถจรยา และพทธตถจรยา 2. โลกตถจรยา หมายถงอะไร การบ าเพญประโยชนแกชาวโลกของพระพทธเจา ในฐานะทพระองคทรงเปนสมาชกคนหนงของสงคมโลก 3. ตางรางพทธกจ 5 ประการ ประกอบดวยอะไรบาง 1. พทธกจภาคเชา คอ การออกบณฑบาตและแสดงธรรมโปรดสรรพสตว 2. พทธกจภาคบาย คอ การแสดงธรรมโปรดประชาชน 3. พทธกจยามท 1 ของราตร คอ ประทานโอวาทและตอบปญหาใหกรรมฐานแกพระสงฆ 4. พทธกจยามท 2 ของราตร คอ ทรงตอบปญหาใหแกเทวดาทมาขอเฝา 5. พทธกจยามท 3 ของราตร คอ ทรงพจารณาสอดสองเลอกสรรวา วนตอไปมบคคลใดบางทควรเสดจ ไปโปรด

4. พทธจรยาทพระพทธเจาทรงบ าเพญในขอญาตตถจรยา ไดแกอะไรบาง การทพระพทธเจาเสดจไปโปรดพระญาต เชน เมอครงทเสดจไปกรงกบลพสด ไดทรงแนะน าใหพระญาต ทก าลงจะท าสงครามแยงชงน าในแมน าโรหณไดเขาใจเหตผล จนสามารถปรองดองกนได เปนตน

แผนการจดการเรยนรท 12 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 2 พทธประวตและชาดก เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง ชาดก( 1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ....................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การศกษาเรองราวของพระโพธสตวททรงบ าเพญบารมตางๆ กอนทจะมาเสวยพระชาตตรสรเปนพระพทธเจา สามารถน าขอคดคตเตอนใจมาเปนแบบอยางส าหรบยดถอปฏบตในการด าเนนชวตในสงคมปจจบนได 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-ม.6/14 วเคราะหขอคดและแบบอยางการด าเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยางตามทก าหนด 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) เลาเรองยอชาดกทก าหนดได 2) บอกขอคดและคณคาของชาดกเรองทก าหนดได 3) สามารถน าขอคดในชาดกมาเปนแบบอยางในการด าเนนชวตได 3. สาระการเรยนร

15.1 สาระการเรยนรแกนกลาง ชาดก - เวสสนดรชาดก - มโหสถชาดก - มหาชนกชาดก


4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม) 1. ครตงประเดนค าถามใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหน ดงน - ค าวา “ชาดก” ในความเขาใจของนกเรยน หมายถงอะไร - ตวอยางชาดกทนกเรยนรจกมเรองใดบาง 2. ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน โดยครเปนผชวยเพมเตมความรและสรปใหนกเรยน เขาใจความหมายของชาดกวา เปนเรองราวในอดตชาตของพระพทธเจา กอนทจะมาถงพระชาต สดทายททรงเกดเปนเจาชายสทธตถะและตรสรเปนพระพทธเจา

3. ครจดท าบตรค าทแตละใบมชอทศชาตสดทายของพระพทธเจา และทศบารมทไดทรงบ าเพญ ไดแก

1) เตมยชาดก = เนกขมมบารม

2) มหาชนกชาดก = วรยบารม

3) สวรรณสามชาดก = เมตตาบารม

4) เนมราชชาดก = อธษฐานบารม

5) มโหสถชาดก = ปญญาบารม

6) ภรทตตชาดก = ศลบารม

7) จนทกมารชาดก = ขนตบารม

8) พรหมนารถชาดก = อเบกขาบารม

9) วธรชาดก = สจจบารม

4. ครแบงบตรค าออกเปน 2 กอง กองแรกเปนทศชาต และกองทสองเปนทศบารม แลวคละล าดบ ของทง 2 กอง ไมใหเรยงกน 5. ใหนกเรยนชวยกนเรยงล าดบบตรค าทศชาตในกองแรกตงแตพระชาตแรกจนถงพระชาตสดทาย กอนตรสรเปนพระพทธเจา จากนนใหนกเรยนน าบตรค าทศบารมมาเรยงล าดบใหสอดคลองกบ ทศชาต โดยครมหนาทเปนผตรวจสอบความถกตอง 6. ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจวา ทศบารมทพระโพธสตวทรงบ าเพญในสบพระชาตสดทายนน เปนมหาบารมทยงใหญ และควรแกการน ามาศกษาเพอเรยนรประวตในอดตชาตของพระพทธเจา และนกเรยนยงสามารถน าเอาขอคดและหลกธรรมทปรากฏอยในชาดกมาประยกตใชในการด าเนน ชวตในสงคมปจจบนได 7. การวดและประเมนผล



ประเมนนทรรศการเรอง คณคาพทธประวตและชาดก

แบบประเมนนทรรศการเรอง คณคาพทธประวตและชาดก





8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) บตรค าทศชาตและทศบารม 3) ใบงานท 2.1 เรอง เวสสนดรชาดก มโหสถชาดก และมหาชนกชาดก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail



ใบงาน เวสสนดรชาดก มโหสถชาดก และมหาชนกชาดก

ค าชแจง รวมกนอภปรายแสดงความคดเหนและสรปตามประเดนส าคญทก าหนด 1. นกเรยนคดวา พระจรยาวตรส าคญของพระเวสสนดรในฐานะพระโพธสตว มลกษณะอยางไร จงอธบาย พรอมยกตวอยาง 2. นกเรยนคดวา ปญญาบารมทพระพทธเจาไดทรงบ าเพญเมอขณะทเสวยพระชาตเปนมโหสถกมาร ในเรอง มโหสถชาดกนน พระองคทรงบ าเพญอยางไร และทรงน ามาใชใหเกดประโยชนในเรองใดบาง จงอธบาย พรอมยกตวอยางประกอบ


3. นกเรยนคดวา แบบอยางคณธรรม ความดของพระมหาชนกสามารถน ามาเปนแบบอยางปฏบตในการด าเนน ชวตประจ าวนไดอยางไรบาง 4. นกเรยนคดวา การศกษาเรองราวในอดตชาตของพระพทธเจา หรอทเรยกวา “ชาดก” นน เปนประโยชน และมคณคาแกนกเรยนในฐานะพทธศาสนกชนอยางไร

เฉลยใบงาน เวสสนดรชาดก มโหสถชาดก และมหาชนกชาดก

ค าชแจง รวมกนอภปรายแสดงความคดเหนและสรปตามประเดนส าคญทก าหนด 1. นกเรยนคดวา พระจรยาวตรส าคญของพระเวสสนดรในฐานะพระโพธสตว มลกษณะอยางไร จงอธบาย พรอมยกตวอยาง พระเวสสนดรทรงเปนพระโพธสตวผมความเมตตากรณาตอชาวโลก ทงในการมงมนบ าเพญบารมเพอการตรสรเปนพระพทธเจา เพอทรงน าสรรพสตวใหพนจากความทกข นอกจากนเรองราวในเวสสนดรชาดกยงสะทอนใหเหนพระจรยาวตรของพระองคในการทรงบ าเพญทานบารม ทรงยอมเสยสละความสขสวนพระองค ทงประทานพระชายา พระโอรสและธดา ตลอดจนทรพยสมบต สงมคาตางๆ ตลอดชวตของพระเวสสนดรจงตองทรงอดทนตอความยากล าบากนานปการ แตกยงทรงมปณธานอนแนวแนตอการบ าเพญคณความด ดงนนการใหทานของพระเวสสนดรจงเปนการใหทานดวยปญญาโดยอยบนพนฐานความสขของมวลมนษยเปนส าคญ 2. นกเรยนคดวา ปญญาบารมทพระพทธเจาไดทรงบ าเพญเมอขณะทเสวยพระชาตเปนมโหสถกมาร ในเรอง มโหสถชาดกนน พระองคทรงบ าเพญอยางไร และทรงน ามาใชใหเกดประโยชนในเรองใดบาง จงอธบาย พรอมยกตวอยางประกอบ เมอครงทพระพทธเจาเสวยพระชาตเปนมโหสถกมาร พระองคไดทรงบ าเพญปญญาบารม โดยน าเอาสตปญญาทมอย มาชวยเหลอมนษยผตกทกขไดยากหลายครง เชน เมอครงทมยกษแปลงกายมาลกขโมยทารก มโหสถกมารกใชปญญาชวยใหเดกรอดพนจากยกษราย และสามารถชวยใหแมกบลกไดอยดวยกนอกครง หรอเมอ

ครงทเกดเหตโจรขโมยววของชาวบาน มโหสถกมารกใชสตปญญาความสามารถในการพสจนหาเจาของววทแทจรงได เปนตน เหลานถอเปนปญญาทมโหสถกมารไดน ามาใชใหเกดประโยชนแกมวลมนษยในฐานะททรงเปนพระโพธสตว 3. นกเรยนคดวา แบบอยางคณธรรม ความดของพระมหาชนกสามารถน ามาเปนแบบอยางปฏบตในการด าเนน ชวตประจ าวนไดอยางไรบาง คณธรรมความดซงปรากฏในเรอง พระมหาชนกชาดกทเหนไดชดเจนทสด กคอ คณธรรมในเรองของการบ าเพญความเพยร ซงพระมหาชนกไดทรงกระท าเมอครงทเรอเกดอบปางกลางมหาสมทร แตพระองคกมไดยอมแพแกโชคชะตา โดยทรงพยายามวายน าทามกลางคลนลม แมมองไมเหนฝงพระองคกยงทรงเพยรพยายามวายน าไปเรอยๆ จนกระทงนางมณเมฆขลาเหนคณความดของพระองค จงไดพาเหาะขามมหาสมทรไปสงทฝง คณธรรมดงกลาวถอเปนตวอยางอนดทพงน ามาใชในการศกษาเลาเรยน เพราะแมจะมอปสรรคเพยงใด หากเราในฐานะทเปนนกเรยนมความพากเพยร หมนเรยนร กจะบงเกดผลดกบตวเราทงในเรองของการศกษาและหนาทการงานในอนาคตอยางแนนอน 4. นกเรยนคดวา การศกษาเรองราวในอดตชาตของพระพทธเจา หรอทเรยกวา “ชาดก” นน เปนประโยชนและ มคณคาแกนกเรยนในฐานะพทธศาสนกชนอยางไร การศกษาเรองราวทปรากฏอยในชาดกนน ถอเปนการศกษาประวตการบ าเพญคณธรรมความดทพระ โพธสตวหรออดตชาตของพระพทธเจาไดทรงบ าเพญบารมไว นอกจากเราจะเพลดเพลนกบการเรยนรเนอหาและเรองราวอนนาสนใจจากชาดกเรองตางๆแลว เรายงไดรบคตธรรมและหลกธรรมส าคญอนทรงคณคา ซงเปนประโยชนตอการน ามาประยกตใชในชวตประจ าวนของเรา ในฐานะพทธศาสนกชนทพงปฏบตตน ตามแบบอยางทดในพระพทธศาสนาอกดวย


แผนการจดการเรยนรท 13 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 พทธประวตและชาดก เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง ชาดก( 2) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ....................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การศกษาเรองราวของพระโพธสตวททรงบ าเพญบารมตางๆ กอนทจะมาเสวยพระชาตตรสรเปนพระพทธเจา สามารถน าขอคดคตเตอนใจมาเปนแบบอยางส าหรบยดถอปฏบตในการด าเนนชวตในสงคมปจจบนได 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-ม.6/14 วเคราะหขอคดและแบบอยางการด าเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยางตามทก าหนด 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) เลาเรองยอชาดกทก าหนดได 2) บอกขอคดและคณคาของชาดกเรองทก าหนดได

3) สามารถน าขอคดในชาดกมาเปนแบบอยางในการด าเนนชวตได 3. สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง ชาดก - เวสสนดรชาดก - มโหสถชาดก - มหาชนกชาดก




6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม) 1. ครตงประเดนค าถามใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหน ดงน - ค าวา “ชาดก” ในความเขาใจของนกเรยน หมายถงอะไร - ตวอยางชาดกทนกเรยนรจกมเรองใดบาง 2. ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน โดยครเปนผชวยเพมเตมความรและสรปใหนกเรยน เขาใจความหมายของชาดกวา เปนเรองราวในอดตชาตของพระพทธเจา กอนทจะมาถงพระชาต สดทายททรงเกดเปนเจาชายสทธตถะและตรสรเปนพระพทธเจา

4. ครจดท าบตรค าทแตละใบมชอทศชาตสดทายของพระพทธเจา และทศบารมทไดทรงบ าเพญ ไดแก

1) เตมยชาดก = เนกขมมบารม

2) มหาชนกชาดก = วรยบารม

3) สวรรณสามชาดก = เมตตาบารม

4) เนมราชชาดก = อธษฐานบารม

5) มโหสถชาดก = ปญญาบารม

6) ภรทตตชาดก = ศลบารม

7) จนทกมารชาดก = ขนตบารม

8) พรหมนารถชาดก = อเบกขาบารม

4. ครแบงบตรค าออกเปน 2 กอง กองแรกเปนทศชาต และกองทสองเปนทศบารม แลวคละล าดบ ของทง 2 กอง ไมใหเรยงกน 5. ใหนกเรยนชวยกนเรยงล าดบบตรค าทศชาตในกองแรกตงแตพระชาตแรกจนถงพระชาตสดทาย กอนตรสรเปนพระพทธเจา จากนนใหนกเรยนน าบตรค าทศบารมมาเรยงล าดบใหสอดคลองกบ ทศชาต โดยครมหนาทเปนผตรวจสอบความถกตอง 6. ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจวา ทศบารมทพระโพธสตวทรงบ าเพญในสบพระชาตสดทายนน เปนมหาบารมทยงใหญ และควรแกการน ามาศกษาเพอเรยนรประวตในอดตชาตของพระพทธเจา และนกเรยนยงสามารถน าเอาขอคดและหลกธรรมทปรากฏอยในชาดกมาประยกตใชในการด าเนนชวตในสงคมปจจบนได 7. การวดและประเมนผล









8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) บตรค าทศชาตและทศบารม 3) ใบงานท 2.1 เรอง เวสสนดรชาดก มโหสถชาดก และมหาชนกชาดก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail



แผนการจดการเรยนรท 14 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 1 พทธประวตและชาดก เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง ชาดก( 3) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ....................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การศกษาเรองราวของพระโพธสตวททรงบ าเพญบารมตางๆ กอนทจะมาเสวยพระชาตตรสรเปนพระพทธเจา สามารถน าขอคดคตเตอนใจมาเปนแบบอยางส าหรบยดถอปฏบตในการด าเนนชวตในสงคมปจจบนได 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-ม.6/14 วเคราะหขอคดและแบบอยางการด าเนนชวตจากประวตสาวก ชาดก เรองเลา และศาสนกชนตวอยางตามทก าหนด 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) เลาเรองยอชาดกทก าหนดได 2) บอกขอคดและคณคาของชาดกเรองทก าหนดได


3) สามารถน าขอคดในชาดกมาเปนแบบอยางในการด าเนนชวตได 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง ชาดก - เวสสนดรชาดก - มโหสถชาดก - มหาชนกชาดก




6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม) 1. ใหนกเรยนจบคกนเพอศกษาชาดก เรอง เวสสนดรชาดก มโหสถชาดก และมหาชนกชาดก จากหนงสอเรยน 2. นกเรยนแตละครวมกนอภปรายตามประเดนทก าหนดใหในใบงานท 2.1 เรอง เวสสนดรชาดก

มโหสถชาดก และมหาชนกชาดก และชวยกนเขยนสรปผลการอภปรายรวมกนลงในใบงาน 3. นกเรยนแตละครวมกลมกน กลมละ 4 ค แลวผลดกนแลกเปลยนความคดเหนกนตามประเดนท

ก าหนดในใบงานท 2.1 แลวชวยกนสรปเปนขอสรปของกลม 4. ใหแตละกลมสงตวแทนผลดกนออกมาน าเสนอผลงานหนาชนเรยน โดยมครเปนผชวยเสนอแนะและ

เพมเตมเนอหาในสวนทไมสมบรณ 5. ใหนกเรยนรวมกนวเคราะหพทธประวต ขอคด และแบบอยางการด าเนนชวตจากชาดกทไดศกษา

แลวรวมกนสรปความรเพอจดนทรรศการเรอง คณคาพทธประวตและชาดก นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 2 7. การวดและประเมนผล









8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) บตรค าทศชาตและทศบารม 3) ใบงานท 2.1 เรอง เวสสนดรชาดก มโหสถชาดก และมหาชนกชาดก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article



แบบทดสอบกอนและหลงเรยน หนวยการเรยนรท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. หลกสจธรรมอนประเสรฐทพระพทธเจาทรงตรสรเรยกวาอะไร ก. อรยสจ 4 ข. อรยธรรม ค. อรยมรรค ง. อรยจกษ 2. ความจรงทวาดวยวธปฏบตเพอความดบทกข คอความหมายของหลกธรรมในขอใด ก. ทกข ข. สมทย ค. นโรธ ง. มรรค 3. นกเรยนคดวา สงทสดาคดใครครวญตรงกบหลกธรรมขอใดในอรยสจ 4

ก. ทกข ข. สมทย ค. นโรธ ง. มรรค

4. ทกขทยงใหญของความเปนมนษยในทศนะของพระพทธศาสนา ไดแกขอใด ก. ทกขทเกดจากการพลดพรากจากสงทตนรก ข. ทกขทเกดจากความผดหวง ไมไดในสงทปรารถนา ค. ทกขอนเกดจากความเกด ความแก ความเจบ และความตาย ง. ทกขอนเกดจากความลมหลงในรป รส กลน เสยง และสมผส 5. พระพทธเจาทรงตรสรตรงกบวนใด และขณะนนทรงมพระชนมายกพรรษา ก. วนขน 15 ค า เดอน 6 ขณะทมพระชนมาย 35 พรรษา

สดามความทกขใจ เพราะท าขอสอบไดคะแนนนอยทสดในชนเรยน เธอจงคดใครครวญหาสาเหตทท าใหเธอไดคะแนนนอย ซงกเปนเพราะเธอ ไมยอมอานหนงสอกอนสอบ

ข. วนขน 15 ค า เดอน 8 ขณะทมพระชนมาย 35 พรรษา ค. วนขน 15 ค า เดอน 6 ขณะทมพระชนมาย 36 พรรษา ง. วนขน 15 ค า เดอน 8 ขณะทมพระชนมาย 36 พรรษา 6. พระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาโปรดแกใครเปนครงแรก และ ณ สถานทใด ก. พระประยรญาต ณ กรงกบลพสด ข. ปญจวคคย ณ ปาอสปตนมฤคทายวน ค. พระพทธมารดา ณ สวรรคชนดาวดงส ง. พระสงฆจ านวน 1,250 รป ณ เวฬวนาราม 7. เพราะเหตใด จงกลาววา พระพทธเจาเปนแบบอยางของมนษย ผใชความเพยรเพอความดงาม ก. เพราะพระองคทรงเพยรพยายามเทศนาสงสอนมนษยใหพบแตความดงาม ข. เพราะพระองคทรงเพยรพยายามในการทรมานตน ซงเปนสงทท าไดยากในคนทวไป ค. เพราะพระองคทรงใชความเพยรพยายามและใชสตปญญาในการตรสรธรรมจนบรรลความส าเรจ เปนพระพทธเจา ง. เพราะพระองคทรงมความเพยรพยายามสอนคนทเตมไปดวยอวชชาใหเขาใจและซาบซงใน พระธรรมค าสอน จนน าไปสความหลดพนจากทกขทงปวง

8. สงเวชนยสถาน มความส าคญในพระพทธศาสนาอยางไร ก. เปนสถานทส าคญทเกยวเนองกบพระพทธเจา ข. เปนสถานททองเทยวส าคญของประเทศอนเดย ค. เปนสถานทท าสมาธเจรญจตภาวนาทดทสดของพทธบรษท ง. เปนสถานททมโบราณสถานรวมสมยในยคพทธกาลมากทสด 9. มหาโพธเจดย มความสมพนธกบสงเวชนยสถานในเรองใด ก. เปนทประสตของพระพทธเจา ข. เปนทตรสรของพระพทธเจา ค. เปนทแสดงปฐมเทศนาของพระพทธเจา ง. เปนทเสดจดบขนธปรนพพานของพระพทธเจา 10. พทธจรยา มความหมายตรงกบขอใดมากทสด ก. เรองราวของพระพทธเจา ข. พระธรรมเทศนาของพระพทธเจา ค. จรยาวตรในการบ าเพญประโยชนของพระพทธเจา ง. การด าเนนชวตของพระพทธเจาในฐานะศาสดาเอกของโลก 11. จากเหตการณเมอครงทพระพทธเจาเสดจไปทรงโปรดพระญาต ทกรงกบลพสด ซงก าลงจะท าสงคราม

แยงชงน าในแมน าโรหณ จนสามารถปรองดองกนไดนน จดเปนพทธจรยาในขอใด ก. โลกตถจรยา ข. ญาตตถจรยา ค. พทธตถจรยา ง. เทวทตถจรยา

12. ขอใดไมถอเปนพทธภารกจของพระพทธเจา ก. การตอบปญหาเทวดาทมาเฝา ข. การแสดงธรรมโปรดประชาชน ค. การเสดจออกรบบณฑบาตโปรดสรรพสตว ง. การเจรญสมพนธไมตรกบบรรดาผน าของศาสนาตางๆ

13. การกระท าของบคคลในขอใด ถอวาเปนตวอยางของพทธบรษททดทสด ก. ดารา มกชวนเพอนสนทไปท าบญทวดเสมอ ข. สรยะ เปนอาสาสมครไปท าความสะอาดวดตามชนบท ค. จนทรา ศกษาและปฏบตตามหลกธรรมของพระพทธศาสนาอยางสม าเสมอ ง. ศศธร ชอบท าบญดวยการพมพหนงสอธรรมะไปแจกตามวดและสถานศกษาตางๆ

14. ค าวา “ชาดก” มความหมายตรงกบขอใดมากทสด ก. นทานทมคตสอนใจ ข. เรองเลาในพระพทธศาสนา ค. หนงในคมภรทวาดวยพทธประวตของพระพทธเจา ง. การเวยนวายตายเกดของพระพทธเจาในภพชาตตางๆ

15. ทศชาตกบทศบารมในขอใดท ไมสมพนธกน ก. เตมยชาดก – ศลบารม ข. วธรชาดก – สจจบารม ค. มหาชนกชาดก – วรยบารม ง. เวสสนดรชาดก – ทานบารม

16. พระชาตสดทายกอนทพระโพธสตวจะเสดจลงมาตรสรเปนพระพทธเจา คอพระชาตทปรากฏอยใน ชาดกเรองใด ก. มหาชนกชาดก ข. เวสสนดรชาดก ค. มโหสถชาดก ง. ภรทตตชาดก

17. รงโรจน เปนเดกทเรยนหนงสอไมเกง แตเขากไดใชความเพยรพยายามในการอานหนงสอ เพอหา ความรเพมเตม และในทสดเขากสามารถท าคะแนนสอบไดมากทสดของชนเรยน นกเรยนคดวารงโรจน มการใชหลกธรรมทสอดคลองกบทศชาตชาดกในขอใด ก. มหาชนกชาดก ข. มโหสถชาดก ค. เวสสนดรชาดก ง. จนทกมารชาดก

18. นกเรยนคดวา ค ากลาวใดเหมาะสมกบเรองราวในมโหสถชาดกมากทสด ก. รรกษาตวรอดเปนยอดด ข. มปญญาดงมทรพยอยนบแสน ค. หนทางพสจนมา กาลเวลาพสจนคน ง. ความพยายามอยทไหน ความส าเรจอยทนน

19. ขอใดเปนเหตผลส าคญทพระพทธเจาทรงแสดงธรรม แลวยกตวอยางในชาดกประกอบ

ก. เพอท าใหค าสอนมความนาสนใจ ข. เพอเปนการสรางความเขาใจในธรรมททรงแสดง ค. เพอเปนตวอยางประกอบ ส าหรบใหเหนภาพอยางชดเจน ง. เพอเปนขอคดคตธรรมสอนใจ ซงมแฝงอยในชาดกเรองตางๆ ททรงแสดง

20. คณคาทส าคญทสดของชาดก ไดแกขอใด ก. ความบนเทงจากเนอเรองในชาดก ข. ส านวนภาษาทสละสลวยซงมอยในชาดก ค. ขอคด คตสอนใจจากเรองราวตางๆในชาดก ง. เปนการรวมสบสานเรองราวในพระพทธศาสนาใหคงอย

แผนการจดการเรยนรท 15 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 3 วนส าคญทางพระพทธศาสนาและศาสนพธ เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง วนส าคญทางพระพทธศาสนา( 1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ /ความคดรวบยอด วนส าคญทางพระพทธศาสนา เปนวนทพทธศาสนกชนทกคนจะไดมโอกาสรวมท ากจกรรมตางๆ และปฏบตตามหลกธรรม หรอคตธรรมค าสอนของพระพทธเจาทเกยวเนองกบวนส าคญทางพระพทธศาสนาโดยน ามาคดพจารณา และปฏบตตนตามแบบอยางอนดงามของพระพทธเจาไดอยางถกตองเหมาะสม 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส1.2 เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนพทธศาสนกชนทด และธ ารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ

ม.4-6/4 วเคราะหหลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญทางศาสนาและเทศกาลทส าคญของศาสนาทตนนบถอ และปฏบตตนไดถกตอง

2.2 จดประสงคการเรยนร 1) วเคราะหหลกธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญและเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนาได 2) น าหลกธรรมทเกยวเนองกบวนและเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนามาประยกตใชได อยางถกตองเหมาะสม 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) หลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญและเทศกาลทส าคญในพระพทธศาสนาหรอ

ศาสนาอน 2) การปฏบตตนทถกตองในวนส าคญและเทศกาลทส าคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน


4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห - ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการสบคนขอมล - กระบวนการท างานกลม 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคการตอเรองราว ( Jigsaw))

นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 3 1. ครน าสนทนาเกยวกบพธเวยนเทยนในวนส าคญทางพระพทธศาสนา แลวใหนกเรยนชวยกนแสดง ความคดเหนวา วนส าคญทางพระพทธศาสนาใดบาง ทจดใหมพธเวยนเทยน และนกเรยนเคยไดม โอกาสไปเขารวมพธบางหรอไม โดยใหครเลอกตวแทนนกเรยนทเคยไปเขารวมกจกรรมในวนส าคญ ทางพระพทธศาสนา 2-3 คน ออกมาถายทอดประสบการณใหเพอนๆฟงหนาชนเรยน 2. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจถง ความหมายและความส าคญของวนส าคญทางพระพทธศาสนาทม ตอเราในฐานะทเปนพทธศาสนกชน 3. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4 คน คละกนตามความสามารถ แลวก าหนดหมายเลขประจ าตว

ของสมาชกในกลม เรยกวา กลมบาน เพอศกษาความรและฝกปฏบตกจกรรม

4. นกเรยนหมายเลขเดยวกนไปเขากลมเดยวกน จะมทงหมด 4 กลม เปนกลมใหม เรยกวา กลมผเชยวชาญ ใหกลมผเชยวชาญแตละกลมศกษาความร จากหนงสอเรยน ดงน

1 1

1 1

2 2

2 2

3 3

3 3

4 4

4 4

1 2

3 4

4

๔๕

1 2

3 4

๔๕

1 2

3 4

๔๕

1 2

3 4

๔๕

- กลมผเชยวชาญหมายเลข 1 ศกษาเรอง หลกธรรมทเกยวเนองในวนมาฆบชา และวนวสาขบชา - กลมผเชยวชาญหมายเลข 2 ศกษาเรอง หลกธรรมทเกยวเนองในวนอฏฐมบชา และวนอาสาฬหบชา - กลมผเชยวชาญหมายเลข 3 ศกษาเรอง หลกธรรมทเกยวเนองในวนธรรมสวนะ และวนเขาพรรษา - กลมผเชยวชาญหมายเลข 4 ศกษาเรอง หลกธรรมทเกยวเนองในวนออกพรรษา และวนตกบาตรเทโวโรหณะ

5. ครเนนย าใหนกเรยนแตละกลมศกษา อภปราย และสรปความร จนมความเชยวชาญทกคนและครเขารวมสงเกตการณการศกษาของกลมยอยทกกลม

6. ครตรวจสอบความรผเชยวชาญแตละกลมวามความรและความสามารถทจะไปถายทอดความร ใหแกเพอนในกลมบาน 7. กลมผเชยวชาญแตละหมายเลขกลบเขาสกลมบาน เพอใหความรเกยวกบวนและเทศกาลส าคญ ทางพระพทธศาสนาทตนไดศกษาจนเชยวชาญ ตามล าดบหมายเลข 1-4 จนครบ 8. ใหนกเรยนท าใบงานท 1.1 เรอง หลกธรรมในวนและเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา 9. ใหตวแทนนกเรยนออกมาสรปความรทไดเกยวกบหลกธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญทาง พระพทธศาสนา 10. ใหแตละกลมท ารายงานเรองทศกษา โดยจดท าเปนรปเลมรายงานและหาภาพประกอบ

ทเกยวกบเนอหาตามความเหมาะสม ครนดหมายการน าเสนอผลงานและรปเลมรายงาน






ตรวจรายงาน แบบประเมนการเขยนรายงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ



8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม. 4-6 2) ใบงานท 1.1 เรอง หลกธรรมในวนและเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา 3) ใบงานท 1.2 เรอง ศาสนกชนทด 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article

ใบงาน หลกธรรมในวนและเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา

ตอนท 1 ค าชแจง เลอกวนส าคญหรอเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา มาคนละ 1 วน แลวอธบายประวตความเปนมา พธกรรม และหลกธรรมส าคญ

วน

ประวตความเปนมา พธกรรม และ

ความส าคญ

หลกธรรมส าคญทเกยวเนอง



ตอนท 2 ค าชแจง แสดงความคดเหนตามประเดนทก าหนด

หลกธรรมในวนส าคญหรอเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา ม

ประโยชนตอเรา ในฐานะทเปนพทธศาสนกชนอยางไรบาง

เฉลยใบงาน หลกธรรมในวนและเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา

ตอนท 1 ค าชแจง เลอกวนส าคญหรอเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา มาคนละ 1 วน แลวอธบายประวตความเปนมา พธกรรม และหลกธรรมส าคญ


วน วสาขบชา

ประวตความเปนมา พธกรรม และ

ความส าคญ

วนวสาขบชา ตรงกบวนเพญ เดอน 6 ของทกป

หากเดอนใดมเดอน 8 สองหนกเลอนมาเปน

วนเพญ เดอน 7 วนนมความส าคญเนองจากเปน

วนคลายวนประสต ตรสร และปรนพพาน ของ

พระพทธเจา โดยในวนวสาขบชาน พทธศาสนกชน

มกท าบญตกบาตรในชวงเชา และไปรวมพธ

เวยนเทยนรอบพระอโบสถในชวงค า

หลกธรรมส าคญทเกยวเนอง

หลกธรรมส าคญทเกยวเนองในวนวสาขบชา

คอ อรยสจ 4 ซงเปนหวใจของพระพทธศาสนา

ประกอบดวย ทกข สมทย นโรธ และมรรค

ตอนท 2 ค าชแจง แสดงความคดเหนตามประเดนทก าหนด หลกธรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนามประโยชนตอเราในเรองของการน ามาประยกตใช และเปนแบบอยางปฏบตในชวตประจ าวน เพอใหถงพรอมดวยจรยธรรม คณความด และสตปญญา ซงจะท าใหเราใชชวตอยในสงคมไดอยางเปนปกตสข

(หมายเหต พจารณาตามค าตอบของนกเรยน โดยใหอยในดลยพนจของครผสอน) แผนการจดการเรยนรท 16

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 3 วนส าคญทางพระพทธศาสนาและศาสนพธ เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง วนส าคญทางพระพทธศาสนา( 2) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ /ความคดรวบยอด วนส าคญทางพระพทธศาสนา เปนวนทพทธศาสนกชนทกคนจะไดมโอกาสรวมท ากจกรรมตางๆ และปฏบตตามหลกธรรม หรอคตธรรมค าสอนของพระพทธเจาทเกยวเนองกบวนส าคญทางพระพทธศาสนาโดยน ามาคดพจารณา และปฏบตตนตามแบบอยางอนดงามของพระพทธเจาไดอยางถกตองเหมาะสม 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส1.2 เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนพทธศาสนกชนทด และธ ารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ



3.2 สาระการเรยนรแกนกลาง

หลกธรรมในวนส าคญหรอเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา มประโยชนตอเรา ในฐานะทเปนพทธศาสนกชนอยางไรบาง

3) หลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญและเทศกาลทส าคญในพระพทธศาสนาหรอ ศาสนาอน

4) การปฏบตตนทถกตองในวนส าคญและเทศกาลทส าคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน 3.2 สาระการเรยนรทองถน -




นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 3 4. ครน าสนทนาเกยวกบพธเวยนเทยนในวนส าคญทางพระพทธศาสนา แลวใหนกเรยนชวยกนแสดง ความคดเหนวา วนส าคญทางพระพทธศาสนาใดบาง ทจดใหมพธเวยนเทยน และนกเรยนเคยไดม โอกาสไปเขารวมพธบางหรอไม โดยใหครเลอกตวแทนนกเรยนทเคยไปเขารวมกจกรรมในวนส าคญ ทางพระพทธศาสนา 2-3 คน ออกมาถายทอดประสบการณใหเพอนๆฟงหนาชนเรยน 5. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจถง ความหมายและความส าคญของวนส าคญทางพระพทธศาสนาทม ตอเราในฐานะทเปนพทธศาสนกชน 6. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4 คน คละกนตามความสามารถ แลวก าหนดหมายเลขประจ าตว

ของสมาชกในกลม เรยกวา กลมบาน เพอศกษาความรและฝกปฏบตกจกรรม

5. นกเรยนหมายเลขเดยวกนไปเขากลมเดยวกน จะมทงหมด 4 กลม เปนกลมใหม เรยกวา กลมผเชยวชาญ ใหกลมผเชยวชาญแตละกลมศกษาความร จากหนงสอเรยน ดงน

1 1

1 1

2 2

2 2

3 3

3 3

4 4

4 4

1 2

3 4

4

๔๕

1 2

3 4

๔๕

1 2

3 4

๔๕

1 2

3 4

๔๕

- กลมผเชยวชาญหมายเลข 1 ศกษาเรอง หลกธรรมทเกยวเนองในวนมาฆบชา และวนวสาขบชา - กลมผเชยวชาญหมายเลข 2 ศกษาเรอง หลกธรรมทเกยวเนองในวนอฏฐมบชา และวนอาสาฬหบชา - กลมผเชยวชาญหมายเลข 3 ศกษาเรอง หลกธรรมทเกยวเนองในวนธรรมสวนะ และวนเขาพรรษา - กลมผเชยวชาญหมายเลข 4 ศกษาเรอง หลกธรรมทเกยวเนองในวนออกพรรษา และวนตกบาตรเทโวโรหณะ

5. ครเนนย าใหนกเรยนแตละกลมศกษา อภปราย และสรปความร จนมความเชยวชาญทกคนและครเขารวมสงเกตการณการศกษาของกลมยอยทกกลม

6. ครตรวจสอบความรผเชยวชาญแตละกลมวามความรและความสามารถทจะไปถายทอดความร ใหแกเพอนในกลมบาน 7. กลมผเชยวชาญแตละหมายเลขกลบเขาสกลมบาน เพอใหความรเกยวกบวนและเทศกาลส าคญ ทางพระพทธศาสนาทตนไดศกษาจนเชยวชาญ ตามล าดบหมายเลข 1-4 จนครบ 8. ใหนกเรยนท าใบงานท 1.1 เรอง หลกธรรมในวนและเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา 9. ใหตวแทนนกเรยนออกมาสรปความรทไดเกยวกบหลกธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญทาง พระพทธศาสนา 11. ใหแตละกลมท ารายงานเรองทศกษา โดยจดท าเปนรปเลมรายงานและหาภาพประกอบ

ทเกยวกบเนอหาตามความเหมาะสม ครนดหมายการน าเสนอผลงานและรปเลมรายงาน









8. สอ/แหลงการเรยนร

8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม. 4-6 2) ใบงานท 1.1 เรอง หลกธรรมในวนและเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา 3) ใบงานท 1.2 เรอง ศาสนกชนทด 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article

ใบงาน ศาสนกชนทด

ตอนท 1 ค าชแจง พจารณาภาพ แลวอธบายวา ภาพทเหนเกยวของกบวนส าคญทางพระพทธศาสนาอยางไร



5.ภาพการนงสมาธเจรญจตภาวนา ตอนท 2 ค าชแจง นกเรยนจะปฏบตตนอยางไร เมอมโอกาสไปวดในวนส าคญหรอเทศกาลส าคญ ทางพระพทธศาสนา

เฉลยใบงาน ศาสนกชนทด

ตอนท 1 ค าชแจง พจารณาภาพ แลวอธบายวา ภาพทเหนเกยวของกบวนส าคญทางพระพทธศาสนาอยางไร

ในวนส าคญทางพระพทธศาสนา พทธศาสนกชน

นยมท าบญตกบาตรพระสงฆในชวงเชา ทงอาหาร

คาวหวาน และขาวสารอาหารแหง เพอเปนการ

สรางสมบญบารมและอทศใหกบญาตทลวงลบ

พธเวยนเทยน เปนพธทจดขนในวนส าคญทาง

พระพทธศาสนา ไดแก วนมาฆบชา วนวสาขบชา

วนอาสาฬหบชา โดยจะประกอบพธเวยนเทยนรอบ

พระอโบสถ 3 รอบ เพอระลกนกถง พระพทธคณ

พระธรรมคณ และพระสงฆคณ

การแสดงพระธรรมเทศนาในวนส าคญทางพระพทธศาสนา ถอเปนอกกจกรรมส าคญ

เนองจากในวนนพระสงฆจะแสดงพระธรรม เทศนาทเกยวเนองกบวนส าคญนนๆ เพอให พทธศาสนกชนนอมน าเอาขอคด คตธรรมมาเปนแบบอยางปฏบตในชวตประจ าวน

พธแหเทยนพรรษา เปนพธทปฏบตกนในวนเขา

พรรษาเทานน โดยพทธศาสนกชนนยมแหเทยน

ขนาดใหญน าไปถวายพระสงฆทวด เพอใหพระ

จดถวายเปนพทธบชา และใหแสงสวางภายใน

พระอโบสถตลอดชวงทเขาพรรษาทง 3 เดอน

การนงสมาธเจรญจตภาวนา ถอเปนอกกจกรรม

ทพทธศาสนกชนนยมปฏบตในวนส าคญทาง

พระพทธศาสนา เพอกลอมเกลาจตใจใหสงบ

เปนสมาธ ส าหรบเตรยมพรอมในการด าเนน ชวตประจ าวนตอไป

ตอนท 2 ค าชแจง นกเรยนจะปฏบตตนอยางไร เมอมโอกาสไปวดในวนส าคญหรอเทศกาลส าคญ ทางพระพทธศาสนา เมอมโอกาสไดไปรวมพธกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนาทวด สงแรกทควรค านง คอ การแตงกาย ทตองมความสภาพเรยบรอย ใหความเคารพสถานท และไมใสเสอผาสฉดฉาดเกนไปนก โดยเมอไปถงบรเวณสถานทประกอบพธกควรอยในอาการทสงบส ารวม และรวมในพธกรรมดวยความ สภาพเรยบรอย

แผนการจดการเรยนรท 17 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 3 วนส าคญทางพระพทธศาสนาและศาสนพธ เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง วนส าคญทางพระพทธศาสนา( 3) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ /ความคดรวบยอด วนส าคญทางพระพทธศาสนา เปนวนทพทธศาสนกชนทกคนจะไดมโอกาสรวมท ากจกรรมตางๆ และปฏบตตามหลกธรรม หรอคตธรรมค าสอนของพระพทธเจาทเกยวเนองกบวนส าคญทางพระพทธศาสนาโดยน ามาคดพจารณา และปฏบตตนตามแบบอยางอนดงามของพระพทธเจาไดอยางถกตองเหมาะสม 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส1.2 เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนพทธศาสนกชนทด และธ ารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ



3.3 สาระการเรยนรแกนกลาง 5) หลกธรรม คตธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญและเทศกาลทส าคญในพระพทธศาสนาหรอ

ศาสนาอน 6) การปฏบตตนทถกตองในวนส าคญและเทศกาลทส าคญในพระพทธศาสนาหรอศาสนาอน





1. นกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนการน าเสนอผลงาน แลวใหแตละกลมสงตวแทนออกมาน าเสนอผลงาน โดยเรมตงแต - กลมท 1 ออกมารายงาน กลมท 2 วจารณ - กลมท 2 ออกมารายงาน กลมท 3 วจารณ - กลมท 3 ออกมารายงาน กลมท 4 วจารณ - กลมท 4 ออกมารายงาน กลมท 1 วจารณ โดยครก าหนดเวลาในการน าเสนอและวจารณผลงานกลมละประมาณ 10-15 นาท

2. เมอแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยนครบทกกลม ใหนกเรยนและครรวมกนสรปความร ทไดจากการน าเสนอของนกเรยนทง 4 กลม

3. ใหนกเรยนท าใบงานท 1.2 เรอง ศาสนกชนทด เปนการบาน









8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม. 4-6 2) ใบงานท 1.1 เรอง หลกธรรมในวนและเทศกาลส าคญทางพระพทธศาสนา 3) ใบงานท 1.2 เรอง ศาสนกชนทด 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article http://www.panyathai.or.th/wiki/jndex




แผนการจดการเรยนรท 18 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 3 วนส าคญทางพระพทธศาสนาและศาสนพธ เวลาทงหมด 6 ชวโมง เรอง ศาสนพธ( 1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด ศาสนพธถอเปนระเบยบแบบแผนทางศาสนาทไดก าหนดไวใหพทธศาสนกชนทกคนไดยดถอ และปฏบตเปนแบบอยางเดยวกน 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส1.2 เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนพทธศาสนกชนทด และธ ารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ ม.4-6/2 ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธ พธกรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) ปฏบตตนถกตองตามศาสนพธ พธกรรมตามหลกศาสนาทตนนบถอ 2) บอกคณคาและประโยชนของศาสนพธได 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) ประเภทของศาสนพธในพระพทธศาสนา - ศาสนพธเนองดวยพทธบญญต เชน พธแสดงตนเปนพทธมามกะ พธเวยนเทยน ถวายสงฆทาน ถวายผาอาบน าฝน พธทอดกฐน พธปวารณา

- ศาสนพธทน าพระพทธศาสนาเขาไปเกยวเนอง เชน การท าบญเลยงพระในโอกาส ตางๆ 2) ความหมาย ความส าคญ คตธรรมในพธกรรม บทสวดมนตของนกเรยน งานพธ คณคาและประโยชน 3) พธบรรพชาอปสมบท คณสมบตของผขอบรรพชาอปสมบท เครองอฏฐบรขาร ประโยชนของการบรรพชาอปสมบท 4) บญพธ ทานพธ กศลพธ 5) คณคาและประโยชนของศาสนพธ


4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคการจดทมแขงขน, เทคนคคคด )

1. ครตงประเดนค าถามวา นกเรยนเคยไปเขารวมศาสนพธหรอไม ครสงเกตจากการตอบค าถามของ นกเรยน และเลอกตวแทนนกเรยน 1-2 คน ออกมาเลาประสบการณในการไปเขารวมศาสนพธ

ใหเพอนฟงหนาชนเรยน 2. ครสรปจากทตวแทนนกเรยนออกมาเลาประสบการณและอธบายใหนกเรยนเขาใจเกยวกบ ความหมายของศาสนพธ จากนนใหนกเรยนรวมกนเลนเกม จดหมวดหมพทธศาสนพธ โดยคร แบงนกเรยนออกเปน 4 ทม แลวใหแตละกลมสงตวแทนออกมารบใบงานท 2.1 เรอง ประเภทของ ศาสนพธ 3. เมอนกเรยนไดใบงานท 2.1 ครบทกกลมแลว ใหครเรมการแขงกนเกม โดยรายละเอยดและวธการ เลนของเกมอยในเอกสารประกอบการสอน 4. ใหนกเรยนบนทกค าตอบจากการแขงขนลงในใบงานท 2.1 5. ครเปนผเฉลยค าตอบเมอการแขงขนเกมจบลง และทมทไดคะแนนสงสดเปนผชนะ โดยคร ชมเชยเพอเสรมก าลงใจแกทมทเปนผชนะ และใหก าลงใจทมอนๆ 6. ใหนกเรยนศกษาความรเรอง คณคาและประโยชนของศาสนพธ จากหนงสอเรยน และท าใบงาน ท 2.2 เรอง คณคาและประโยชนของศาสนพธ เสรจแลวใหตวแทนนกเรยนเกบรวบรวมสงครตรวจ






ประเมนบนทกผลการวเคราะหหลกธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญทางศาสนา และแนวทางในการปฏบตตนทเหมาะสม

แบบเมนบนทกผลการวเคราะหหลกธรรมทเกยวเนองกบวนส าคญทางศาสนา และแนวทางในการ ปฏบตตนทเหมาะสม




8. สอ / แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) เอกสารประกอบการสอน 3) ใบงานท 2.1 เรอง ประเภทของศาสนพธ 4) ใบงานท 2.2 เรอง คณคาและประโยชนของศาสนพธ 5) ใบงานท 2.3 เรอง ศาสนพธตามวถชาวพทธ 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article



เกมจดหมวดหมศาสนพธ วธเลน

1. ครแบงนกเรยนออกเปน 4 ทม โดยคละนกเรยนทมความร ความสามารถในระดบด ปานกลาง และออนใหอยดวยกน

2. ครแจกใบงานท 2.1 ใหกบตวแทนนกเรยนแตละกลม และย าใหนกเรยนอานค าชแจงในใบงาน ใหเขาใจ

3. ครอานชอพธกรรมในพระพทธศาสนา ไดแก - พธท าบญอฐ - พธถวายสงฆทาน - พธท าบญเนองในวนเฉลมพระชนมพรรษา - พธท าวตรสวดมนต - พธสรงน าพระในวนสงกรานต - พธท าบญหนาศพ - พธตกบาตรเทโวโรหณะ - พธเวยนเทยน - พธท าบญขนบานใหม - พธถวายเทยนพรรษา - พธแสดงตนเปนพทธมามกะ - พธท าบญวนเกด - พธรกษาอโบสถ - พธท าบญเนองในวนขนปใหม

เอกสารประกอบการสอน

- พธกรรมในวนธรรมสวนะ 4. จากนนใหนกเรยนแตละทมชวยกนน าชอพธกรรมทครอาน ไปเขยนตอบลงในใบงานวา พธกรรมดงกลาวจดอยในศาสนพธประเภทใด ตามทก าหนดให ดงน 1) กศลพธ 2) บญพธ 3) ทานพธ 4) ปกณกพธ 5. เสรจแลวครเฉลยค าตอบ ทมทไดคะแนนสงสดเปนผชนะ ครกลาวชมเชยเพอเสรมก าลงใจ ใหกบทมทเปนผชนะ และใหก าลงใจทมอนๆ

ใบงาน ประเภทของศาสนพธ

ค าชแจง ใหน าชอพธกรรม จากการเลนเกม มาเตมลงในชองวางใหตรงกบประเภทของศาสนพธทก าหนด

กศลพธ บญพธ

ทานพธ ปกณกพธ

เฉลยใบงาน ประเภทของศาสนพธ

ค าชแจง ใหน าชอพธกรรม จากการเลนเกม มาเตมลงในชองวางใหตรงกบประเภทของศาสนพธทก าหนด

กศลพธ บญพธ

ทานพธ ปกณกพธ

พธท าบญวนเกด

พธท าบญขนบานใหม

พธท าบญหนาศพ

พธท าบญอฐ

พธถวายสงฆทาน

พธท าบญเนองในวนเฉลมพระชนมพรรษา

พธท าบญเนองในวนขนปใหม

พธสรงน าพระในวนสงกรานต

พธแสดงตนเปนพทธมามกะ

พธเวยนเทยน

พธรกษาอโบสถ

พธท าวตรสวดมนต

พธกรรมในวนธรรมสวนะ

พธถวายเทยนพรรษา

พธตกบาตรเทโวโรหณะ


3.2 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) ประเภทของศาสนพธในพระพทธศาสนา - ศาสนพธเนองดวยพทธบญญต เชน พธแสดงตนเปนพทธมามกะ พธเวยนเทยน

ถวายสงฆทาน ถวายผาอาบน าฝน พธทอดกฐน พธปวารณา - ศาสนพธทน าพระพทธศาสนาเขาไปเกยวเนอง เชน การท าบญเลยงพระในโอกาส ตางๆ 2) ความหมาย ความส าคญ คตธรรมในพธกรรม บทสวดมนตของนกเรยน งานพธ คณคาและประโยชน 3) พธบรรพชาอปสมบท คณสมบตของผขอบรรพชาอปสมบท เครองอฏฐบรขาร ประโยชนของการบรรพชาอปสมบท 4) บญพธ ทานพธ กศลพธ 5) คณคาและประโยชนของศาสนพธ


4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคการจดทมแขงขน, เทคนคคคด ) 1. ครตงค าถามเพอเปนการส ารวจขอมลวา นกเรยนแตละคนเคยมสวนรวมในศาสนพธใดบาง เชน 1) พธเวยนเทยน 2) พธถวายสงฆทาน 3) พธถวายผาอาบน าฝน 4) พธทอดกฐน 5) พธท าบญเลยงพระในงานมงคล 6) พธท าบญเลยงพระในงานอวมงคล 2. ครเลอกตวแทนนกเรยนทเคยไปเขารวมศาสนพธออกมาเลาวา ในงานทนกเรยนไปนนเปนการ ประกอบพธใด และขนตอนในพธมอะไรบาง เพราะเหตใดนกเรยนจงไดมโอกาสไปรวมในพธนน โดยครเปดโอกาสใหนกเรยนคนอนๆสามารถซกถามขอสงสยไดตามความเหมาะสม 3. ครสรปใหนกเรยนเขาใจวา ศาสนพธในพระพทธศาสนามความผกพนกบวถการด าเนนชวต ของพทธศาสนกชนอยางแยกไมออก จากนนใหนกเรยนศกษาความรเรอง ศาสนพธเนองดวย พทธบญญต และศาสนพธทน าพระพทธศาสนาเขาไปเกยวเนอง จากหนงสอเรยน

4. ใหนกเรยนน าความรทไดจากการศกษาเกยวกบศาสนพธมาเขยนตอบลงในใบงานท 2.3 เรอง ศาสนพธตามวถชาวพทธ เพอเปนการทดสอบความรความเขาใจในเรองทไดศกษาไป และ เมอท าเสรจแลวใหจบคกบเพอนอภปรายค าตอบแตละขอตามใบงาน เพอหาค าตอบทถกตอ ' 5. นกเรยนและครชวยกนเฉลยค าตอบในใบงานท 2.3 โดยใหนกเรยนแตละคผลดกนเฉลยคละ 1 หวขอหรอตามทครเหนเหมาะสม 6. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมวางแผนการเขารวมกจกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนา และรายงานการปฏบตตนในวนส าคญทางพระพทธศาสนาในหวขอ ตอไปน

1) การเขารวมพธกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนา 2) การปฏบตตนในวนส าคญทางพระพทธศาสนา 3) การวเคราะหหลกธรรมทเกยวเนองในวนส าคญทางพระพทธศาสนา 4) การวเคราะหผลของการปฏบตตนในการเขารวมพธกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนา

7. การวดและประเมนผล วธการ เครองมอ เกณฑ









8. สอ / แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) เอกสารประกอบการสอน 3) ใบงานท 2.1 เรอง ประเภทของศาสนพธ 4) ใบงานท 2.2 เรอง คณคาและประโยชนของศาสนพธ 5) ใบงานท 2.3 เรอง ศาสนพธตามวถชาวพทธ 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน

3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article

ใบงาน

คณคาและประโยชนของศาสนพธ ค าชแจง อธบายเรอง “คณคาและประโยชนของศาสนพธ” ลงในกรอบทก าหนด



เฉลยใบงาน คณคาและประโยชนของศาสนพธ

ค าชแจง อธบายเรอง “คณคาและประโยชนของศาสนพธ” ลงในกรอบทก าหนด

ศาสนพธ ถอเปนระเบยบแบบแผนทางพระพทธศาสนา ทก าหนดไวเพอให

พทธศาสนกชนไดยดถอปฏบตเปนแบบอยางเดยวกน โดยศาสนพธมคณคาและ

ประโยชนหลายประการ เชน

1. ศาสนพธ ถอเปนเครองมอทชวยท าใหเกดความสามคคขนในสงคม เพราะใน

การจดศาสนพธแตละครงนน จ าเปนทจะตองไดรบความรวมมอจากประชาชนในการ

ท ากจกรรมตางๆใหส าเรจลลวงไปไดดวยด

2. ศาสนพธ เปนสงหนงทชวยจรรโลงรกษาวฒนธรรมทางพระพทธศาสนาและ

ขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของชาตใหด ารงอยและสบทอดมาไดอยางตอเนอง จากรน

สรน

3. ศาสนพธ ชวยใหเกดความศรทธาและการเรยนรคตธรรม ค าสอนในพระ

พทธ-ศาสนา เพราะนอกจากพทธศาสนกชนจะไดรวมในศาสนพธแลว ยงไดฟงและเรยนร

หลกธรรมจากการแสดงพระธรรมเทศนาทพระสงฆไดแสดงในศาสนพธนนๆดวย


3.3 สาระการเรยนรแกนกลาง 1) ประเภทของศาสนพธในพระพทธศาสนา - ศาสนพธเนองดวยพทธบญญต เชน พธแสดงตนเปนพทธมามกะ พธเวยนเทยน

ถวายสงฆทาน ถวายผาอาบน าฝน พธทอดกฐน พธปวารณา - ศาสนพธทน าพระพทธศาสนาเขาไปเกยวเนอง เชน การท าบญเลยงพระในโอกาส ตางๆ 2) ความหมาย ความส าคญ คตธรรมในพธกรรม บทสวดมนตของนกเรยน งานพธ คณคาและประโยชน 3) พธบรรพชาอปสมบท คณสมบตของผขอบรรพชาอปสมบท เครองอฏฐบรขาร ประโยชนของการบรรพชาอปสมบท 4) บญพธ ทานพธ กศลพธ 5) คณคาและประโยชนของศาสนพธ

3.2 สาระการเรยนรทองถ น 4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคการจดทมแขงขน, เทคนคคคด ) 1. ครตงค าถามเพอเปนการส ารวจขอมลวา นกเรยนแตละคนเคยมสวนรวมในศาสนพธใดบาง เชน 1) พธเวยนเทยน 2) พธถวายสงฆทาน 3) พธถวายผาอาบน าฝน 4) พธทอดกฐน 5) พธท าบญเลยงพระในงานมงคล 6) พธท าบญเลยงพระในงานอวมงคล 2. ครเลอกตวแทนนกเรยนทเคยไปเขารวมศาสนพธออกมาเลาวา ในงานทนกเรยนไปนนเปนการ ประกอบพธใด และขนตอนในพธมอะไรบาง เพราะเหตใดนกเรยนจงไดมโอกาสไปรวมในพธนน โดยครเปดโอกาสใหนกเรยนคนอนๆสามารถซกถามขอสงสยไดตามความเหมาะสม 3. ครสรปใหนกเรยนเขาใจวา ศาสนพธในพระพทธศาสนามความผกพนกบวถการด าเนนชวต ของพทธศาสนกชนอยางแยกไมออก จากนนใหนกเรยนศกษาความรเรอง ศาสนพธเนองดวย พทธบญญต และศาสนพธทน าพระพทธศาสนาเขาไปเกยวเนอง จากหนงสอเรยน 4. ใหนกเรยนน าความรทไดจากการศกษาเกยวกบศาสนพธมาเขยนตอบลงในใบงานท 2.3 เรอง

ศาสนพธตามวถชาวพทธ เพอเปนการทดสอบความรความเขาใจในเรองทไดศกษาไป และ เมอท าเสรจแลวใหจบคกบเพอนอภปรายค าตอบแตละขอตามใบงาน เพอหาค าตอบทถกตอ ' 5. นกเรยนและครชวยกนเฉลยค าตอบในใบงานท 2.3 โดยใหนกเรยนแตละคผลดกนเฉลยคละ 1 หวขอหรอตามทครเหนเหมาะสม 6. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมวางแผนการเขารวมกจกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนา และรายงานการปฏบตตนในวนส าคญทางพระพทธศาสนาในหวขอ ตอไปน

5) การเขารวมพธกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนา 6) การปฏบตตนในวนส าคญทางพระพทธศาสนา 7) การวเคราะหหลกธรรมทเกยวเนองในวนส าคญทางพระพทธศาสนา 8) การวเคราะหผลของการปฏบตตนในการเขารวมพธกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนา










8. สอ / แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) เอกสารประกอบการสอน 3) ใบงานท 2.1 เรอง ประเภทของศาสนพธ 4) ใบงานท 2.2 เรอง คณคาและประโยชนของศาสนพธ 5) ใบงานท 2.3 เรอง ศาสนพธตามวถชาวพทธ 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ

http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail http://www.buddhadasa.org/html/article

ใบงาน ศาสนพธตามวถชาวพทธ

ค าชแจง ตอบค าถามตามประเดนทก าหนด

1. ขณะทเวยนเทยนรอบพระอโบสถในวนวสาขบชา นกเรยนควรท าอยางไร ขณะทก าลงเดนเวยนเทยนในแตละรอบ

2. หากนกเรยนตองการถวายสงฆทาน แกพระภกษสงฆทบาน นกเรยนจะตองปฏบตและค านงถง

สงใดบาง



3. อธบายประวต ความเปนมา พรอมกบบอกขนตอนการปฏบตในพธทอดกฐน มาโดยสงเขป

4. พธปวารณา เปนพธเกยวกบอะไร และนกเรยนในฐานะทเปนพทธศาสนกชนจะมสวนรวมในพธ

ดงกลาวไดอยางไรบาง

เฉลยใบงาน ศาสนพธตามวถชาวพทธ

ค าชแจง ตอบค าถามตามประเดนทก าหนด

1. ขณะทเวยนเทยนรอบพระอโบสถในวนวสาขบชา นกเรยนควรท าอยางไร ขณะทก าลงเดนเวยนเทยนในแตละรอบ ขณะทเดนเวยนเทยนรอบพระอโบสถในวนส าคญทางพระพทธศาสนา อยางวนวสาขบชานน

แตละรอบเราควรร าลกถงพระคณของพระรตนตรยตามล าดบ ดงน

รอบท 1 ใหร าลกถงพระพทธคณ โดยการสวดบท “อตปโส ภควา...”

รอบท 2 ใหร าลกถงพระธรรมคณ โดยการสวดบท “สวากขาโต ภควตา ธมโม...”

รอบท 3 ใหร าลกถงพระสงฆคณ โดยการสวดบท “สปฏปนโน ภควโต สาวกสงโฆ...”

2. หากนกเรยนตองการถวายสงฆทาน แกพระภกษสงฆทบาน นกเรยนจะตองปฏบตและค านงถง

สงใดบาง

การถวายสงฆทาน คอ การถวายทานทอทศแกพระสงฆโดยทไมไดเจาะจงวาจะถวายรปใด

ซงมสงทควรค าถงหากตองการถวายสงฆทานทบาน ไดแก ผถวายตองจดเตรยมภตตาหาร

หรอเครองไทยธรรมใหพรอม ซงแลวแตศรทธาวาจะถวายกรปกได แตตองค านงเสมอวา จะตอง

ไมระบเจาะจงพระสงฆทจะมารบการถวายสงฆทาน

3. อธบายประวต ความเปนมา พรอมกบบอกขนตอนการปฏบตในพธทอดกฐน มาโดยสงเขป

พธทอดกฐน นยมท ากนตงแตวนแรม 1 ค า เดอน 11 ไปจนถงกลางเดอน 12 ค าวา กฐน หมายถงกรอบไมหรอสะดงส าหรบขงผาเยบจวรของพระสงฆ การทอดกฐน คอ การน าผากฐนไปวางไวตอ หนาพระสงฆอยางนอย 5 รป แลวใหพระสงฆรปหนงทไดรบคดเลอกจากทประชมคณะสงฆโดยเปน เอกฉนท เปนผรบผากฐนนนไป

แบบทดสอบกอนและหลงเรยน หนวยทการเรยนรท 3

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. “โอวาทปาฏโมกข” เปนพระธรรมเทศนาทพระพทธเจาทรงแสดงในวนใด ก. วนมาฆบชา ข. วนวสาขบชา ค. วนเขาพรรษา ง. วนออกพรรษา 2. หลกธรรมทเกยวเนองกบวนวสาขบชา ไดแกหลกธรรมในขอใด ก. อทธบาท 4 ข. อรยสจ 4 ข. สงคหวตถ 4 ง. กลจรฏฐตธรรม 4 3. หลกธรรมทควรยดถอปฏบตในวนอฏฐมบชา ไดแกหลกธรรมในเรองใด ก. ความด ข. ความมกนอย ค. ความวรยะอตสาหะ ง. ความไมประมาท 4. วนอาสาฬหบชา มความส าคญตรงกบขอใด ก. เปนวนทพระพทธเจาทรงตรสร ข. เปนวนทมพระรตนตรยครบบรบรณ ค. เปนวนทพระพทธเจาทรงเสดจโปรดพทธมารดา ง. เปนวนทพระสงฆมาประชมกนโดยมไดนดหมาย 5. การเวยนเทยนในวนส าคญทางพระพทธศาสนา พทธศาสนกชนควรตงจตร าลกสงใดในการ

เวยนเทยนรอบท 1 ก. พระพทธคณ ข. พระธรรมคณ ค. พระสงฆคณ ง. พระบรสทธคณ 6. หลกธรรมส าคญในวนธรรมสวนะ ไดแกขอใด ก. การหางไกลจากกเลส ข. การช าระจตใจใหผองใส ค. การสนทนาธรรมตามกาล ง. การหมนสรางคณงามความด 7. วนใดทพทธศาสนกชนนยมน าเทยนพรรษาไปถวายวด

4. พธปวารณา เปนพธเกยวกบอะไร และเราในฐานะทเปนพทธศาสนกชนจะมสวนรวมในพธดงกลาว ไดอยางไรบาง

พธปวารณา เปนพธทเปดโอกาสใหพระสงฆไดวากลาว ตกเตอนซงกนและกนได ภายหลงจากท

ออกพรรษา โดยวนปวารณาก าหนดใหจดขนในวนขน 15 ค า เดอน 11 ซงพทธศาสนกชนสามารถ

มสวนรวมในวนนไดดวยการท าบญตกบาตร สมาทานศล และฟงพระธรรมเทศนา

ก. วนวสาขบชา ข. วนธรรมสวนะ ค. วนเขาพรรษา ง. วนออกพรรษา 8. ประเพณทพทธศาสนกชนนยมท ากนในวนเขาพรรษามหลายประการ ยกเวนขอใด ก. ท าบญตกบาตร ข. ถวายผาอาบน าฝน ค. ฟงพระธรรมเทศนา ง. ประกอบพธปวารณา 9. ค าวา “ศาสนพธ” มความหมายตรงกบขอใดมากทสด ก. พธกรรมทจดขนในพระพทธศาสนา ข. เอกลกษณในทางวฒนธรรมของชาวพทธ ค. ขนตอนพธกรรมในการปฏบตของวนส าคญทางพระพทธศาสนา ง. ระเบยบแบบแผนของพธกรรมทางศาสนาทศาสนกชนปฏบตตามเปนแนวทางเดยวกน 10. ขอใด ไมใชประเภทของพทธศาสนพธ ก. กศลพธ ข. มงคลพธ ค. ทานพธ ง. ปกณกพธ 11. พธเวยนเทยนในวนส าคญทางพระพทธศาสนา จดเปนศาสนพธในขอใด ก. กศลพธ ข. บญพธ ค. ทานพธ ง. ปกณกพธ 12. ขอใด คอ คณคาและประโยชนของศาสนพธ ก. ท าใหเกดความสขกายสบายใจ ข. ผรวมพธไดรบการยอมรบจากสงคม ค. ไดรบความสนกสนานและความบนเทง ง. กอใหเกดความศรทธาตอพระพทธศาสนา 13. การถวายสงฆทาน มความหมายวาอยางไร ก. ทานทถวายแดพระสงฆรปเดยว ข. สงของเครองใชทถวายพระสงฆ ค. ทานทถวายแดพระสงฆทวไป โดยไมก าหนดวาจะถวายรปใด ง. ทานทถวายเพอมงหวงใหพระสงฆทรบไดน าไปใชประโยชน 14. พธถวายผาอาบน าฝน นยมถวายในวนใด ก. วนขน 15 ค า เดอน 3 ข. วนขน 15 ค า เดอน 6 ค. วนขน 15 ค า เดอน 8 ง. วนขน 15 ค า เดอน 11 15. ขอใด เปนสงท ไมนยมกระท าในการท าบญเลยงพระในงานมงคล ก. วงดายสายสญจนรอบอาคาร ข. เตรยมภษาโยงส าหรบบงสกล

ค. ตงภาชนะส าหรบท าน าพระพทธมนต ง. นมนตพระสงฆประพรมน าพระพทธมนต 16. การกระท าของบคคลในขอใด ถอวา ไมเหมาะสมในพธท าบญเลยงพระ ก. ธดา จดน าเยนมารบรองพระทเพงมาถงสถานทประกอบพธ ข. ขวญใจ จดเตรยมเครองไทยธรรมส าหรบถวายพระสงฆครบตามจ านวนพอด ค. คณรจน เปนเจาภาพจดธปเทยนบชาพระรตนตรย แลวกมลงกราบเบญจางคประดษฐ ง. ตนขาว ลมจดภตตาหารส าหรบถวายแดพระพทธรปทหนาโตะหมบชาในวนเลยงพระ 17. การถวายผากฐน มขอก าหนดใหกระท าไดในชวงใด ก. ระหวาง 3 เดอนในชวงเขาพรรษา ข. หลงออกพรรษาประมาณ 1 เดอน ค. กระท าไดทกวนส าคญทางพระพทธศาสนา ง. สามารถท าไดตลอดทงปไมมก าหนดวนไวแนนอน 18. พทธศาสนกชนนยมไปเวยนเทยนในวนส าคญทางพระพทธศาสนา ยกเวนวนใด ก. วนวสาขบชา ข. วนอาสาฬหบชา ค. วนธรรมสวนะ ง. วนมาฆบชา 19. ผเขารวมในพธกรรมส าคญทางพระพทธศาสนานน ควรจะตองรในเรองใดเปนล าดบแรก ก. จดมงหมาย ข. การเตรยมการ ค. เจาภาพผจดงาน ง. ก าหนดการของงาน 20. การกระท าในขอใดควรเอาเปนแบบอยางในการรวมศาสนพธในวนส าคญทางพระพทธศาสนา ก. เสยองอาจ ใสทองและเครองประดบอยางเตมทมาท าบญทวด ข. แสนภม ชวนเพอนๆ ลงจากศาลาการเปรยญมาเลนทลานวดขณะทพระก าลงเทศน ค. คณนายไขแสง พดคยเรองสามกบเพอนสนททมาท าบญพรอมกนในศาลาการเปรยญ ง. ใบเตย แตงกายดวยผาซนสสภาพมาเวยนเทยนรอบพระอโบสถดวยอาการสงบส ารวม

1. ก 2. ข 3. ง 4. ข 5. ก 6. ค 7. ค 8. ง 9. ง 10. ข 11. ก 12. ง 13. ค 14. ค 15. ข

16. ง 17. ข 18. ค 19. ก 20. ง

แผนการจดการเรยนรท 21 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (1) เวลาทงหมด 12 ชวโมง เรอง พระรตนตรย( 1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด พระรตนตรยประกอบดวยพระพทธ พระธรรม และพระสงฆ ลวนมคณคาและความส าคญตอการด าเนนชวตของมนษย 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหความส าคญของพระรตนตรยได 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง พระรตนตรย

- วเคราะหความหมายและคณคาของพทธะ ธรรมะ สงฆะ 3.2 สาระการเรยนรทองถน -


4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม, กระบวนการปฏบต) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 4 นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

1. ครใหนกเรยนรวมกนอภปรายแสดงความคดเหนถงคณของพระรตนตรย โดยน าความรความเขาใจ และความศรทธาของนกเรยนทมตอพระรตนตรยเปนพนฐานของการอภปราย 2. ครและนกเรยนชวยกนสรปความหมายของพระรตนตรย ซงหมายถง แกวอนประเสรฐ 3 ประการ ไดแก พทธรตนะ ธรรมรตนะ สงฆรตนะ พระรตนตรยแตละดวงมความหมาย ดงน - พระพทธ หมายถง สมเดจพระสมมาสมพทธเจา ซงทรงคนพบสจธรรมดวยพระองคเอง แลวทรง ประกาศสงสอนสรรพสตวเพอชวยใหหลดพนจากความทกข - พระธรรม หมายถง ความจรงทมอยโดยธรรมชาต ซงพระพทธเจาทรงคนพบแลวน ามาสงสอน

สรรพสตว - พระสงฆ หมายถง กลมชนทเลอมใสค าสอนของพระพทธเจาแลวออกบวช มหนาทศกษาปฏบตตาม และเผยแผหลกธรรมทางพระพทธศาสนา 3. นกเรยนทกคนสวดมนตบชาพระรตนตรย โดยใชบทสวดพทธคณ 9 ประการ พระธรรมคณ และ พระสงฆคณ 4. นกเรยนแบงกลม กลมละ 5-7คน ศกษาความรเรอง พระรตนตรย จากหนงสอเรยน แลวรวมกนอภปราย พระพทธคณ 9 ประการ พระธรรมคณ และพระสงฆคณ พรอมยกตวอยางประกอบ 5. ครสมเรยกนกเรยนออกมาน าเสนอผลงาน จากการศกษาเกยวกบคณของพระรตนตรยพรอมการยกตวอยาง โดยน าเสนอกลมละ 1 หวขอ ดงน - กลมท 1 น าเสนอเรอง พระพทธคณ กลมท 2 น าเสนอเพมเตม - กลมท 3 น าเสนอเรอง พระธรรมคณ กลมท 4 น าเสนอเพมเตม - กลมท 5 น าเสนอเรอง พระสงฆคณ กลมท 6 น าเสนอเพมเตม 7. การวดและประเมนผล



ตรวจแผนผงความคด เรอง คณของพระรตนตรย

แบบประเมนแผนผงความคด เรอง คณของพระรตนตรย

รอยละ 60 ผานเกณฑ


8. สอ / แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร

1. หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2. หนงสอคนควาเพมเตม

(1) ญาณสงวร (เจรญ สวฑฒนมหาเถร), สมเดจพระ. ความหมายแหงพระรตนตรย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหามกฎราชวทยาลย, 2541.

8.2 แหลงการเรยนร 1. หองสมด 2. แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.kr.ac.th/ebook/surakeat/b4.htm http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail.php?question_id=11507

http://www.kr.ac.th/ebook/surakeat/b4.htm


กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (1) เวลาทงหมด 12 ชวโมง เรอง พระรตนตรย( 2) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด พระรตนตรยประกอบดวยพระพทธ พระธรรม และพระสงฆ ลวนมคณคาและความส าคญตอการด าเนนชวตของมนษย 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหความส าคญของพระรตนตรยได 3. สาระการเรยนร




4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม, กระบวนการปฏบต) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 4 นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

1. ครและนกเรยนชวยกนทบทวนความรเกยวกบ คณของพระรตนตรย 2. นกเรยนชวยกนแสดงความคดเหนในหวขอ “พระรตนตรยมความส าคญตอการสรางสนตสขใหแก

ชาวโลก” ซงนกเรยนสามารถอภปรายแสดงความคดเหนไดหลากหลาย เชน - พระพทธเจาเปนผทชแนะทางสวางใหแกชาวโลก - พระธรรมค าสงสอนของพระพทธเจาเปนความจรงทผประ - พฤตตามยอมเกดผลดตอตนเองและ สวนรวม - พระสงฆเปนผน าหลกธรรมค าสงสอนของพระพทธเจาไปเผยแผใหแกชาวโลก เพอเปนแนว ทางการปฏบตตนอยางถกตองฯลฯ

3. นกเรยนแตละกลมชวยกนเขยนแผนผงความคด เรอง คณของพระรตนตรย โดยใหครอบคลม 3 ประเดน คอ

1) คณคาของพระพทธ 2) คณคาของพระธรรม 3) คณคาของพระสงฆ

4. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน กลมละ 1 เรอง และใหกลมทมความคดเหนแตกตางกนไดน าเสนอ ขอมลเพมเตม 5. ครและนกเรยนชวยกนสรปแผนผงความคด เรอง คณของพระรตนตรย













แผนการจดการเรยนรท 23 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (1) เวลาทงหมด 12 ชวโมง เรอง พระรตนตรย( 3) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด พระรตนตรยประกอบดวยพระพทธ พระธรรม และพระสงฆ ลวนมคณคาและความส าคญตอการด าเนนชวตของมนษย 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหความส าคญของพระรตนตรยได 3. สาระการเรยนร



4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม, กระบวนการปฏบต) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 4 นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

6. ครและนกเรยนชวยกนทบทวนความรเกยวกบ คณของพระรตนตรย 7. นกเรยนชวยกนแสดงความคดเหนในหวขอ “พระรตนตรยมความส าคญตอการสรางสนตสขใหแก

ชาวโลก” ซงนกเรยนสามารถอภปรายแสดงความคดเหนไดหลากหลาย เชน - พระพทธเจาเปนผทชแนะทางสวางใหแกชาวโลก - พระธรรมค าสงสอนของพระพทธเจาเปนความจรงทผประ - พฤตตามยอมเกดผลดตอตนเองและ สวนรวม - พระสงฆเปนผน าหลกธรรมค าสงสอนของพระพทธเจาไปเผยแผใหแกชาวโลก เพอเปนแนว ทางการปฏบตตนอยางถกตองฯลฯ

8. นกเรยนแตละกลมชวยกนเขยนแผนผงความคด เรอง คณของพระรตนตรย โดยใหครอบคลม 3 ประเดน คอ

1) คณคาของพระพทธ 2) คณคาของพระธรรม 3) คณคาของพระสงฆ

9. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน กลมละ 1 เรอง และใหกลมทมความคดเหนแตกตางกนไดน าเสนอ ขอมลเพมเตม 10. ครและนกเรยนชวยกนสรปแผนผงความคด เรอง คณของพระรตนตรย













แผนการจดการเรยนรท 24 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (1) เวลาทงหมด 12 ชวโมง เรอง หลกธรรม : ทกข(1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ในเรอง ทกข ยอมท าใหรความจรงทเปนสงทท าใหเกดทกข 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร

1. อธบายความหมายของหลกธรรมในเรอง ขนธ 5 (นามรป โลกธรรม 8 จตและเจตสก) ได 2. วเคราะหการปฏบตตามหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 เรอง ทกข ได

3. สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง

อรยสจ 4 - ทกข (ธรรมทควรร) : ขนธ 5 นามรป โลกธรรม 8

จตและเจตสก 3.2 สาระการเรยนรทองถน - 4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค

1. มวนย 2. มงมนในการท างาน

6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม) นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

1. ครน าภาพดาราสาวหนาตาสวยงาม มาใหนกเรยนด และตงค าถามใหนกเรยนชวยกนตอบ ดงน - ผหญงในภาพนมความสวยหรอไม สวนประกอบของรางกายหญงผนทรวมแลววามความสวยนน ประกอบไปดวยอะไรบาง (แนวเฉลย นกเรยนอาจตอบวา ผหญงสาวคนนเปนคนสวย สวนประกอบของรางกายเธอ คอ มอวยวะตางๆ เชน ห ตา จมก ปาก มอ เทา แขน ขา กระเพาะ ล าไส เลอด ลมหายใจ) 2. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจวา สวนประกอบของรางกายประกอบดวยธาต 4 คอ สวน

ประกอบทเปนของแขง เรยกวา ธาตดน สวนประกอบทเปนของเหลว เรยกวา ธาตน า สวนประกอบทเปนอณหภมในรางกาย เรยกวา ธาตไฟ และสวนประกอบทเปนลม เรยกวา ธาตลม

3. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา องคประกอบหลกของชวตม 5 ประการ เรยกวา ขนธ 5 นนประกอบดวย

1) รป คอ สวนประกอบทเปนธาต 4 ไดแก ธาตดน ธาตน า ธาตไฟ และธาตลม ตวอยางตามท น ามาใหนกเรยนดนนจดเปน รป 2) เวทนา คอ ความรสกทเกดจากการรบรสงตางๆ เมอเรามองเหนภาพหญงสาวสวยในภาพ

ซงรบรไดวา ดภาพนแลวมความรสกสบายใจหรอรสกดจดเปน สขเวทนา 3) สญญา คอ การจ าหรอสามารถแยกแยะออกไดวาอะไรเปนอะไร จากรปภาพหญงสาวทเปน ดารานน เราจ าไดวาดาราสาวคนนเปนใคร มการแสดงสมบทบาท ทงบทบาททแกนแกว และบทบาททเรยบรอย และยงเปนดาราเจาน าตาอกดวย นอกจากนนเธอยงชอบแตงตว คลายกบไปเดนแฟชน 4) สงขาร คอ สงปรงแตงจตหรอกระตนใหการกระท าการอนเปนขนตอนทกอใหเกดพฤตกรรม

ชวโมงท 1


ทงดานบวกและดานลบ จากรปภาพดาราสาวนนท าใหเราเกดสงปรงแตง คอ อยาก ชมละครทเธอแสดง หรอโทรศพทไปแสดงความชนชมในตวเธอ จดวา เปนพฤตกรรมดาน บวก แตถาเราคดวาดาราสาวคนนมพฤตกรรมหรอมบทบาทการแสดงไมด เรากไมชมละคร ทดาราสาวคนนแสดง และยงพดวจารณเธอในทางไมด จดวา เปนพฤตกรรมดานลบ 5) วญญาณ คอ การรบร 6 ทาง ไดแก การรบรจากตา ห จมก ลน สมผสดวยกายและใจ

เราสามารถประเมนไดวา ปจจบนนดาราสาวคนนยงเปนดารายอดนยมของคนทวไปได แต กไมมอะไรเทยงแท เมอกาลเวลาผานไปอกสบถงยสบป ดาราสาวคนนอาจจะไมเปนดารา ยอดนยมอกตอไปเพราะ อายของเธอมากขนไมสาวสวยอกตอไป

4. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 6 คน คละกนตามความสามารถ คอ เกง ปานกลางคอนขางเกง ปานกลางคอนขางออน และออน (ครแบงกลมไวลวงหนา) ใหนกเรยนแตละกลมศกษาความรเรอง ทกข จากหนงสอเรยน และหนงสออานคนควาเพมเตม หรอศกษาจากอนเทอรเนต 5. นกเรยนในกลมทกกลมจบคกนจะไดกลมละ 3 ค โดยครชแจงใหนกเรยนชวยเหลอกนในการท าใบงาน ดงน

- คท 1 ท าใบงานท 2.1 เรอง ขนธ 5 - คท 2 ท าใบงานท 2.2 เรอง โลกธรรม 8 - คท 3 ท าใบงานท 2.3 เรอง จตและเจตสก





ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการแสดงน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ


8. สอ / แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) หนงสอคนควาเพมเตม


3) ใบงานท 2.1 เรอง ขนธ 5

4) ใบงานท 2.2 เรอง โลกธรรม 8 5) ใบงานท 2.3 เรอง จตและเจตสก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.nkgen.com/2.htm

ใบงานขนธ 5

ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม

กรณศกษาท 1 อานนท เปนดาราภาพยนตรทมรปรางหนาตาอยในเกณฑด จดเขาขนเปนหนมรปหลอ เขาไดรบบทเปนดาราน าฝายชายอยเสมอ มแฟนภาพยนตรชอบและคลงไคลในตวเขามาก ตอมาเขาไดรบอบตเหตรถยนตพลกคว าท าใหใบหนาของเขาเสยโฉมท าใหผก ากบการแสดงตองคดเลอกเขาเปนเพยงผแสดงประกอบ และบางครงตองแสดงบทเปนผราย อานนทไดรบความทกขใจอยางมากในระยะแรก แตตอมาไมนานเขากท าใจไดและยอมรบสภาพการเปลยนแปลงทางรางกาย และการเปลยนแปลงบทบาทการแสดงจากดาราน าเปนเพยงตวประกอบ ซงเพราะผชมการแสดงตองการชมพระเอกทมรปรางหนาตาหลอมากกวาผทหนาตาไมหลอ เปนเรองปกตของคนทวไป เมออานนทหกหามใจไมใหเสยใจ และสามารถท าใจใหเปนปกตไดเขาจงหายจากความทกขใจ

ค าถาม 1. อานนทมความทกขในใจเรองใด สอดคลองกบขนธ 5 อยางไร

2. อานนทสามารถดบความทกขไดอยางไร จงอธบาย

http://www.nkgen.com/2.htm

เฉลยใบงาน ขนธ 5


กรณศกษาท 1 อานนท เปนดาราภาพยนตรทมรปรางหนาตาอยในเกณฑด จดเขาขนเปนหนมรปหลอ เขาไดรบบทเปน ดาราน าฝายชายอยเสมอ มแฟนภาพยนตรชอบและคลงไคลในตวเขามาก ตอมาเขาไดรบอบตเหตรถยนต พลกคว าท าใหใบหนาของเขาเสยโฉมท าใหผก ากบการแสดงตองคดเลอกเขาเปนเพยงผแสดงประกอบ และ บางครงตองแสดงบทเปนผราย อานนทไดรบความทกขใจอยางมากในระยะแรก แตตอมาไมนานเขากท าใจ ไดและยอมรบสภาพการเปลยนแปลงทางรางกาย และการเปลยนแปลงบทบาทการแสดงจากดาราน าเปน เพยงตวประกอบ ซงเพราะผชมการแสดงตองการชมพระเอกทมรปรางหนาตาหลอมากกวาผทหนาตาไมหลอ เปนเรองปกตของคนทวไป เมออานนทหกหามใจไมใหเสยใจ และสามารถท าใจใหเปนปกตไดเขาจงหาย จากความทกขใจ ค าถาม 1. อานนทมความทกขในใจเรองใด สอดคลองกบขนธ 5 อยางไร

ทกขใจทไดรบอบตเหตท าใหรปรางหนาตาไมหลอเหมอนเดม สอดคลองกบ รป คอ สวนประกอบ ของรางกายทเปลยนแปลงไป เวทนา ความไมสบายใจทรปรางหนาตาไมหลอเหมอนเดม ความไม สบายกาย คอ ไดรบความเจบปวดจากอบตเหต สงขาร คอ เขามสงปรงแตงจตใหเขาคดวารปราง หนาตาของเขาควรจะหลอ วญญาณ คอ การรบรดวยตาวาจากการมองรปรางหนาตาของเขา

2. อานนทสามารถดบความทกขไดอยางไร จงอธบาย

อานนทคดดวยการมองทกขดวยความเปนจรง คอ พจารณาวา (รป) รางกายของเขาเปนเพยงวตถอนเปนผลรวมของธาต 4 คอ ธาตดน ธาตน า ธาตลม ธาตไฟ เขามองทกอยางเปนกลาง วางเฉย (เวทนา) และเขาสามารถแยกแยะไดวารางกายหรอความหลอของเขานนเปนเพยงสงสมมต (สญญา) และคดวาสงขารนน เปนเพยงสงปรงแตง (สงขาร) และเขากรบรดวยตา (วญญาณ) วาความหลอนนสามารถเปลยนแปลงได

ใบงาน โลกธรรม 8


กรณศกษา กลาหาญ ไดรบการเลอกตงใหเปนประธานกรรมการนกเรยน โรงเรยนศกษาวทยา เขามความภาคภมใจมากทนกเรยนสวนใหญมความชนชอบในคณลกษณะการเปนผน าของเขา เขาพยายามทมเทความรความสามารถในการน าเพอนและนองๆ ท ากจกรรมพฒนาโรงเรยน ในวนขนปใหมเขาไดรบของขวญและบตร ส.ค.ส. จากผทชนชมในผลงานของเขา กลาหาญ ไดรบการคดเลอกในเปนนกเรยนดศรโรงเรยน และไดรบโลเกยรตยศจากผอ านวยการโรงเรยน เขามความสขใจในเกยรตยศทไดรบ แตอยางไรกตามยงมเพอนบางคนแอบนนทาเขาวา ท างานเพอหวงผลตอบแทน เมอกลาหาญเรยนจบการศกษาชนมธยมศกษาปท 6 นน ฐานะทางครอบครวของเขาตกต าลง เนองจากพอของกลาหาญท าธรกจขาดทน ดงนน เขาจงตองเรยนตอระดบอดมศกษาในสถาบนการศกษานอกระบบ และตองชวยพอแมท างานไปดวย ชวตของกลาหาญจงมความล าบากมากกวาเดม เขามความทกขใจในชะตาชวตของเขาอยางมาก

ค าถาม ชวตของกลาหาญสอดคลองกบโลกธรรม 8 อยางไรบาง จงอธบาย

เฉลยใบงาน โลกธรรม 8


กรณศกษา กลาหาญ ไดรบการเลอกตงใหเปนประธานกรรมการนกเรยน โรงเรยนศกษาวทยา เขามความภาคภมใจมากทนกเรยนสวนใหญมความชนชอบในคณลกษณะการเปนผน าของเขา เขาพยายามทมเทความรความสามารถในการน าเพอนและนองๆ ท ากจกรรมพฒนาโรงเรยน ในวนขนปใหมเขาไดรบของขวญและบตร ส.ค.ส. จากผทชนชมในผลงานของเขา กลาหาญ ไดรบการคดเลอกในเปนนกเรยนดศรโรงเรยน และไดรบโลเกยรตยศจากผอ านวยการโรงเรยน เขามความสขใจในเกยรตยศทไดรบ แตอยางไรกตามยงมเพอนบางคนแอบนนทาเขาวา ท างานเพอหวงผลตอบแทน เมอกลาหาญเรยนจบการศกษาชนมธยมศกษาปท 6 นน ฐานะทางครอบครวของเขาตกต าลง เนองจากพอของกลาหาญท าธรกจขาดทน ดงนน เขาจงตองเรยนตอระดบอดมศกษาในสถาบนการศกษานอกระบบ และตองชวยพอแมท างานไปดวย ชวตของกลาหาญจงมความล าบากมากกวาเดม เขามความทกขใจในชะตาชวตของเขาอยางมาก

ค าถาม ชวตของกลาหาญสอดคลองกบโลกธรรม 8 อยางไรบาง จงอธบาย 1. ไดลาภ คอ กลาหาญไดรบของขวญ บตร ส.ค.ส. แตตอมาก เสอมลาภ คอ เมอเขาเรยนจบแลวไมไดมต าแหนงหนาทอะไร กไมมใครมอบของขวญให 2. ไดยศ คอ กลาหาญไดรบต าแหนงประธานนกเรยน และไดรบโลเกยรตยศจากผอ านวยการโรงเรยน ตอมาเมอเขาจบการศกษาระดบมธยมศกษา เขากไมไดต าแหนงอะไร เรยกวา เสอมยศ

3. ไดรบการ สรรเสรญ จากทกคน วาเขาเปนนกเรยนดศรโรงเรยน แตบางคนกยงแอบวาเขาลบหลง เรยกวา นนทา 4. กลาหาญเคยมความสขในขณะเรยนระดบมธยมศกษา แตตอมาฐานะทางครอบครวตกต าท าใหเขา เกดความทกข

ใบงาน จตและเจตสก

ค าชแจง ตอบค าถามทก าหนดใหถกตอง 1. จต ในนามธรรมหมายความวาอะไร จงอธบาย

2. เจตสก หมายความวาอยางไร จงอธบาย

เฉลยใบงาน จตและเจตสก

ค าชแจง ตอบค าถามทก าหนดใหถกตอง

1. จต ในนามธรรมหมายความวาอะไร จงอธบาย จต คอ ธรรมชาตทสรางสรรคสงตางๆ ใหส าเรจไดดวยความคด และท าหนาทเกบสงสมสงท คดนนไว จตมธรรมชาต ดงน 1. ไปไดไกล จตสามารถออกไปรบอารมณและคดไปไดไกล เชน ขณะนงอานหนงสอแตจต คดลองลอยไปในทตางๆ เชน คดจะไปดหนงทโรงภาพยนตร คดถงคนรก 2. เทยวไปดวงเดยว จตสามารถคดอะไรไดมากมาย แตไมสามารถคดพรอมกนไดหลายอยาง แตจตมสภาพคลอง วองไว ความเรวของจตจงท าใหเรารสกวาสามารถรบรหลายอยางไดพรอมกน 3. ไมมสรระ จตเปนสงไมมตวตน เปนธรรมชาตทละเอยด จงไมสามารถก าหนดขนาดและ ปรมาณไดดวยเครองมอทเปนวตถ จตจงเปนนามธรรม 4. มถ าเปนทอาศย เปรยบรางกาย คอ ถ า เปนทอาศยของจต

2. เจตสก หมายความวาอยางไร จงอธบาย เจตสก หมายถง สงทมในจตและมความเปนไปเนองดวยจต มลกษณะ คอ เกดพรอมกบจต ดบพรอมกบจต มอารมณเปนอนเดยวกบจต และอาศยวตถเดยวกบจต เมอเจตสกชนดใดเกดขนจะท าใหจตม ลกษณะเปนอยางนน เชน ความโกรธ เมอเขาประกอบกบจต กจะท าใหจตมอาการขดเคอง เคยดแคน พลงพลาน เปนตน




อรยสจ 4

- ทกข (ธรรมทควรร) : ขนธ 5 นามรป โลกธรรม 8 จตและเจตสก

3.2 สาระการเรยนรทองถน - 4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค



6. ครน าภาพดาราสาวหนาตาสวยงาม มาใหนกเรยนด และตงค าถามใหนกเรยนชวยกนตอบ ดงน - ผหญงในภาพนมความสวยหรอไม สวนประกอบของรางกายหญงผนทรวมแลววามความสวยนน ประกอบไปดวยอะไรบาง (แนวเฉลย นกเรยนอาจตอบวา ผหญงสาวคนนเปนคนสวย สวนประกอบของรางกายเธอ คอ มอวยวะตางๆ เชน ห ตา จมก ปาก มอ เทา แขน ขา กระเพาะ ล าไส เลอด ลมหายใจ) 7. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจวา สวนประกอบของรางกายประกอบดวยธาต 4 คอ สวน

ประกอบทเปนของแขง เรยกวา ธาตดน สวนประกอบทเปนของเหลว เรยกวา ธาตน า สวนประกอบทเปนอณหภมในรางกาย เรยกวา ธาตไฟ และสวนประกอบทเปนลม เรยกวา ธาตลม

8. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา องคประกอบหลกของชวตม 5 ประการ เรยกวา ขนธ 5 นนประกอบดวย

1) รป คอ สวนประกอบทเปนธาต 4 ไดแก ธาตดน ธาตน า ธาตไฟ และธาตลม ตวอยางตามท น ามาใหนกเรยนดนนจดเปน รป 2) เวทนา คอ ความรสกทเกดจากการรบรสงตางๆ เมอเรามองเหนภาพหญงสาวสวยในภาพ

ซงรบรไดวา ดภาพนแลวมความรสกสบายใจหรอรสกดจดเปน สขเวทนา 3) สญญา คอ การจ าหรอสามารถแยกแยะออกไดวาอะไรเปนอะไร จากรปภาพหญงสาวทเปน ดารานน เราจ าไดวาดาราสาวคนนเปนใคร มการแสดงสมบทบาท ทงบทบาททแกนแกว



และบทบาททเรยบรอย และยงเปนดาราเจาน าตาอกดวย นอกจากนนเธอยงชอบแตงตว คลายกบไปเดนแฟชน 4) สงขาร คอ สงปรงแตงจตหรอกระตนใหการกระท าการอนเปนขนตอนทกอใหเกดพฤตกรรม ทงดานบวกและดานลบ จากรปภาพดาราสาวนนท าใหเราเกดสงปรงแตง คอ อยาก ชมละครทเธอแสดง หรอโทรศพทไปแสดงความชนชมในตวเธอ จดวา เปนพฤตกรรมดาน บวก แตถาเราคดวาดาราสาวคนนมพฤตกรรมหรอมบทบาทการแสดงไมด เรากไมชมละคร ทดาราสาวคนนแสดง และยงพดวจารณเธอในทางไมด จดวา เปนพฤตกรรมดานลบ 5) วญญาณ คอ การรบร 6 ทาง ไดแก การรบรจากตา ห จมก ลน สมผสดวยกายและใจ

เราสามารถประเมนไดวา ปจจบนนดาราสาวคนนยงเปนดารายอดนยมของคนทวไปได แต กไมมอะไรเทยงแท เมอกาลเวลาผานไปอกสบถงยสบป ดาราสาวคนนอาจจะไมเปนดารา ยอดนยมอกตอไปเพราะ อายของเธอมากขนไมสาวสวยอกตอไป

9. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 6 คน คละกนตามความสามารถ คอ เกง ปานกลางคอนขางเกง ปานกลางคอนขางออน และออน (ครแบงกลมไวลวงหนา) ใหนกเรยนแตละกลมศกษาความรเรอง ทกข จากหนงสอเรยน และหนงสออานคนควาเพมเตม หรอศกษาจากอนเทอรเนต 10. นกเรยนในกลมทกกลมจบคกนจะไดกลมละ 3 ค โดยครชแจงใหนกเรยนชวยเหลอกนในการท าใบงาน ดงน

- คท 1 ท าใบงานท 2.1 เรอง ขนธ 5 - คท 2 ท าใบงานท 2.2 เรอง โลกธรรม 8 - คท 3 ท าใบงานท 2.3 เรอง จตและเจตสก









3) ใบงานท 2.1 เรอง ขนธ 5 4) ใบงานท 2.2 เรอง โลกธรรม 8 5) ใบงานท 2.3 เรอง จตและเจตสก 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.nkgen.com/2.htm





อรยสจ 4 - ทกข (ธรรมทควรร) : ขนธ 5 นามรป โลกธรรม 8 จตและเจตสก




1. ครสนทนากบนกเรยนถงการท าใบงานของแตละคในกลมวา กลมใดสงสยหรอมปญหา เพอครจะได อธบายใหเขาใจ 2. นกแตละคชวยกนทบทวนความถกตองของใบงานทคของตนรบผดชอบ จากนนใหนกเรยนแตละค

ผลดกนอธบายความร และเฉลยค าตอบในใบงานโดยเรยงล าดบตงแตคท 1-3 โดยใหสมาชกคอนได ซกถามขอสงสย จนกระทงมความเขาใจตรงกน

3. ครสมเรยกตวแทนกลมแตละกลมออกมาน าเสนอผลงาน กลมละ 1 ใบงาน แลวใหกลมอนทมความคดเหนหรอผลงานทแตกตางออกไปน าเสนอเพมเตม

4. เมอนกเรยนไดน าเสนอผลงานครบทง 3 ใบงานแลว ครและนกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ในเรอง ทกข ซงมธรรมะทควรร ไดแก - ขนธ 5 ประกอบดวย รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ - โลกธรรม 8 ประกอบดวย ไดลาภ-เสอมลาภ ไดยศ-เสอมยศ การสรรเสรญ-การนนทา สข-ทกข - จตและเจตสก















กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (1) เวลาทงหมด 12 ชวโมง เรอง หลกธรรม : ทกข(4) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ในเรอง ทกข ยอมท าใหรความจรงทเปนสงทท าใหเกดทกข 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร



อรยสจ 4



- ทกข (ธรรมทควรร) : ขนธ 5 นามรป โลกธรรม 8 จตและเจตสก




5. ครสนทนากบนกเรยนถงการท าใบงานของแตละคในกลมวา กลมใดสงสยหรอมปญหา เพอครจะได อธบายใหเขาใจ 6. นกแตละคชวยกนทบทวนความถกตองของใบงานทคของตนรบผดชอบ จากนนใหนกเรยนแตละค

ผลดกนอธบายความร และเฉลยค าตอบในใบงานโดยเรยงล าดบตงแตคท 1-3 โดยใหสมาชกคอนได ซกถามขอสงสย จนกระทงมความเขาใจตรงกน

7. ครสมเรยกตวแทนกลมแตละกลมออกมาน าเสนอผลงาน กลมละ 1 ใบงาน แลวใหกลมอนทมความคดเหนหรอผลงานทแตกตางออกไปน าเสนอเพมเตม

8. เมอนกเรยนไดน าเสนอผลงานครบทง 3 ใบงานแลว ครและนกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ในเรอง ทกข ซงมธรรมะทควรร ไดแก - ขนธ 5 ประกอบดวย รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ - โลกธรรม 8 ประกอบดวย ไดลาภ-เสอมลาภ ไดยศ-เสอมยศ การสรรเสรญ-การนนทา สข-ทกข - จตและเจตสก













กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (1) เวลาทงหมด 12 ชวโมง เรอง หลกธรรม : สมทย(1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ในเรอง สมทยหรอธรรมทควรละ ยอมจะท าใหเหนถงสาเหตของทกขหรอสงทเปนปญหา เพอจะไดหลกเลยงหรอละเวน 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร

1. อธบายความหมายของหลกธรรมในเรอง ขนธ 5 (นามรป โลกธรรม จต และเจตสก) ได 2. วเคราะหการปฏบตตามหลกธรรมใน กรอบอรยสจ 4 เรอง ทกข ได


สมทย (ธรรมทควรละ) - หลกกรรม

นยาม 5 - วตก 3 - กรรมนยาม

กรรม 12 - มจฉาวณชชา 5 - ธรรมนยาม

ปฏจจสมปบาท - นวรณ 5 - อปาทาน 4 3.2 สาระการเรยนรทองถน - 4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย วธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคการตอเรองราว (Jigsaw) วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม)

นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง 1. ครเลาขาวใหนกเรยนฟง เพอใหนกเรยนคดวเคราะห ดงน

- โจรปลนรานทองถกต ารวจจบด าเนนคด ในทสดศาลมค าพพากษาจ าคก - นกรองสาวกลมใจทคายเพลงตางกปฏเสธทจะใหเธอออกอลบมเพลงชดใหม ทงๆทเธอเคยเปน

ซปเปอรสตาร - อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรตางกเรงหาคะแนนเสยงในการสมครรบเลอกตงเปนสมาชก สภา

ผแทนราษฎรเรวๆ น เพราะตางคนตางกเกรงวาจะมคะแนนนอยกวาผแขงขน - ปนผลไมประเภทตางๆ มจ านวนมาก ราคาของผลไมจงคอนขางถกมาก ท าใหเจาของสวนผลไม

หลายแหงขาดทน









2. ครตงค าถามใหนกเรยนคดวเคราะหและตอบค าถาม ดงน - ปญหาส าคญในแตละขาวคออะไร - สาเหตของปญหาคออะไร ใหแสดงเหตผล

3. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจถงสาเหตแหงความทกขหรอปญหา ททกคนชวยกนยกตวอยาง นนสอดคลองกบหลกธรรมหรอความจรงทควรละ (สมทย) ไดแก - หลกกรรม - อปาทาน 4 - วตก 3 - นยาม 5 - ปฏจจสมปบาท - นวรณ 5

4. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 6 คน คละกนตามความสามารถ คอ เกง ปานกลางคอนขางเกง ปานกลางคอนขางออน และออน ใหแตละคนมหมายเลขประจ าตว 1, 2, 3, 4, 5 และ 6 เรยกวา กลมบาน

5. สมาชกกลมบานแตละหมายเลขแยกยายกนไปเขากลมใหมตามหมายเลขเดยวกน เรยกวา กลมผเชยวชาญ

6. สมาชกกลมผเชยวชาญแตละหมายเลขรวมกนศกษาความร จากหนงสอเรยน และท าใบงานรวมกน ดงน

- หมายเลข 1 ศกษาความรเรอง กรรม และท าใบงานท 3.1 เรอง กรรม - หมายเลข 2 ศกษาความรเรอง อปาทาน 4 และท าใบงานท 3.2 เรอง อปาทาน 4 - หมายเลข 3 ศกษาความรเรอง วตก 3 และท าใบงานท 3.3 เรอง วตก 3 - หมายเลข 4 ศกษาความรเรอง นยาม 5 และท าใบงานท 3.4 เรอง นยาม 5 - หมายเลข 5 ศกษาความรเรอง นวรณ 5 และท าใบงานท 3.5 เรอง นวรณ 5 - หมายเลข 6 ศกษาความรเรอง ปฏจจสมปบาท และท าใบงานท 3.6 เรอง ปฏจจสมปบาท


ตรวจใบงานท 3.1 ใบงานท 3.1 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท 3.2 ใบงานท 3.2 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท 3.3 ใบงานท 3.3 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท 3.4 ใบงานท 3.4 รอยละ 60 ผานเกณฑ ตรวจใบงานท 3.5 ใบงานท 3.5 รอยละ 60 ผานเกณฑ


ประเมนรายงานการวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 (ทกข สมทย)

แบบประเมนรายงานการวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 (ทกข สมทย)


ประเมนการน าเสนอผลงาน แบบประเมนการน าเสนอผลงาน ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ ตรวจแบบทดสอบหลงเรยน แบบทดสอบหลงเรยน รอยละ 60 ผานเกณฑ



3) ใบงานท 3.1 เรอง กรรม 4) ใบงานท 3.2 เรอง อปาทาน 4 5) ใบงานท 3.3 เรอง วตก 3 6) ใบงานท 3.4 เรอง นยาม 5 7) ใบงานท 3.5 เรอง นวรณ 5 8) ใบงานท 3.6 เรอง ปฏจจสมปบาท 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail.php?question_id=11507

http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail.php?question_id=11507

ใบงานท 3.1 กรรม ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม

กรณศกษา ในหองชมรมเลาขาวเชาน มสมาชกของชมรมนงสนทนากนเปนกลมตามความสนใจ มการแลกเปลยนเรยนรในขาวสารตางๆ เปนปกตทกๆ เชากอนเขาเรยน ตม : ขาวทนาสนใจในวนนเปนเรอง เยาวชนดเดน ชอ สมภพ เจรญด ไดรบการยกยองวาเปนผทม

มนษยสมพนธด มความออนนอมถอมตน กรยามารยาทเรยบรอย พดจาสภาพกบทกคน นอกจากนนยงชอบชวยเหลอผอนเมอมโอกาส คดหาทางชวยเหลอผทประสบภย และเปนอาสาสมครบรรเทาสาธารณภย

โอต : ฉนมขาวดาราสาวสวยคนหนงชอ กบ เธอประสบความส าเรจในการแสดงละครทว เธอเปนดารายอดนยม แสดงเกง เจาของคายละครทวตางกเชญไปแสดงละครหลายเรอง

ตก : ขาวทฉนหามานนเปนขาวทนาเศราใจมาก เปนขาวของนายอารต ลกชายนกธรกจระดบพนลาน พาแฟนสาวไปนงรถยนตคนหรไปเทยวไนทคลบ และไปมเรองทะเลาะววาทกบวยรน ดงนนนายอารตจงใชปนยงคอรตายสงผลท าใหเขาตองถกจ าคก

อด : ฉนไดขาวมาจากการพดคยกบชาวบานหมบานสวนสวย เลยไดรขอมลวา พวกเดกวยรนของหมบานสวนสวยเขามแนวความคดในเชงสรางสรรค พวกเขาจดตงชมรมรกษบานสวนสวย และนดท ากจกรรมพฒนาหมบานเปนประจ าทกเดอน เชน การปลกตนไมในสวนสาธารณะ การพฒนาวด ฟงธรรม กจกรรมแลกเปลยนความรในอาชพตางๆ ท าใหหมบานสวนสวยเปน

หมบานทชาวบานอยรวมกนอยางมความสข ตม : มขาวอกขาวหนงทฉนไดพดคยกบผคมเรอนจ า เลยไดรบขอมลกรณตวอยาง นกโทษชาย

คนหนงชอ นายหลง ทคายาบา แลวเขาส านกผดเพราะเหนผลทเขาคายาแลวท าใหลกหลานของเขาตดยาเสยอนาคตไปหลายคน ในทสดเขายอมมอบตวกบเจาหนาทต ารวจ ตอจากนนเขาถกจ าคกหลายป แตในระหวางอยในเรอนจ านนเขาท าความดชวยงานในเรอนจ า และมสวนท าประโยชนตอสวนรวม เขาชวยเหลอเพอนๆ ในเรอนจ าดวยน าใจ จนเปนทรกใครของทกคน ในทสดเขากไดรบการลดโทษตามกฎเกณฑของเรอนจ า เขาพนโทษเรวขน

ค าถาม 1. ผใดเปนตวอยางการกระท าทดทางกายกรรม วจกรรม และมโนกรรม

2. ผใดมการกระท าทแสดงวาไดรบผลจาก อปตถมภกกรรม จงอธบาย

3. บคคลใดมการกระท าทแสดงวาไดรบผลจาก อปปฬกรรม หรอ กรรมบบคน จงอธบาย

4. การกระท าขอใด สอดคลองกบกศลกรรมและไดรบผลอยางไร

5. นกโทษชายทชอ นายหลง มการกระท าทสอดคลองกบ กรรมจดตามกาลทใหผล อยางไร จงอธบาย

เฉลย ใบงานท 3.1 กรรม ค าถาม 1. ผใดเปนตวอยางการกระท าทดทางกายกรรม วจกรรม และมโนกรรม สมภพ เจรญด มการกระท าทเปนตวอยางทด ทางกายกรรม คอ เปนผมกรยามารยาทเรยบรอย เปนอาสาสมครบรรเทาสาธารณภย วจกรรม คอ พดจาสภาพกบทกคน มโนกรรม คอ คดหาทาง

ชวยเหลอผทประสบภยและชวยเหลอผอนเมอมโอกาส 2. ผใดมการกระท าทแสดงวาไดรบผลจาก อปตถมภกกรรม จงอธบาย กบ เปนผทมกรรมดหนนสง เกดมามหนาตาสวย และมกรรมอนสนบสนน คอ มความสามารถ

ในการแสดงละคร และมผสนบสนน คอ เจาของละคร ท าใหเธอเปนดาราทประสบความส าเรจใน การแสดง

3. บคคลใดมการกระท าทแสดงวาไดรบผลจาก อปปฬกกรรม หรอ กรรมบบคน จงอธบาย นายอารต ไดรบผลจากอปปฬกรรม (กรรมบบคน) เปนกรรมทตดทอน กลาวคอ อารตไดรบชนก กรรม เกดเปนลกนกธรกจร ารวย มอปถมภกกรรมหนนใหมชวตสมบรณมความสข แตมอปปฬกรรม เขาไปตดรอน ท าใหเขาเทยวเตร ไปมเรองทะเลาะกบวยรน สงผลใหตองถกจ าคก

4. การกระท าขอใด สอดคลองกบกศลกรรมและไดรบผลอยางไร 1. สมภพ เจรญด มการกระท าทเกดจากเจตนาด ท าใหเขาไดรบการยกยองวาเปนเยาวชนดเดน

2. เยาวชนวยรนของหมบานสวนสวยท ากจกรรมพฒนาหมบาน ท าใหชาวบานอยรวมกนอยางม ความสข

5. นกโทษชายทชอ นายหลง มการกระท าทสอดคลองกบ กรรมจดตามกาลทใหผล อยางไร จงอธบาย

นายหลง มการกระท าทจดอยในประเภท ทฏฐธมมเวทนยกรรม คอ กรรมทใหผลในชาตน ไดผล ทนตา เมอกระท าความผดในการคายากไดรบโทษจ าคก และไดรบอโหสกรรม คอ กรรมทหมดโอกาส ใหผล คอ เมอไดรบโทษจ าคก ถกคมขงครบตามก าหนดแลวโทษนนกหมดไป

ใบงานท 3.2 อปาทาน 4 ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม

กรณศกษา โกมล เปนรฐมนตรประจ ากระทรวงหนง เขามคนยกยองนบถอและใหเกยรต เวลาไปไหนกมคนตอนรบมากมาย เขามความภมใจในต าแหนงของเขา โกมลมความเชอมนวา การทจะมอ านาจไดนนจะตองมเงนและมบรวารสนบสนน โกมลจะชวยลกนองทกคนของตนใหไดรบต าแหนงหนาทการงานทด ท าใหโกมลมความมนใจวา พวกลกนองของเขาทเขาเคยชวยเหลอจะเปนฐานคะแนนเสยงในการเลอกตงในสมยหนา เขาตองการลงสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร และตองการไดรบชยชนะคแขงของเขาแบบไดคะแนนทวมทน และจะตองไดเปนรฐมนตร ตอมาเขาไดขาววา คแขงของเขากพยายามทมเทหาเสยงดวยวธการตางๆ เพอใหไดชยชนะเชนกนท าใหโกมลรสกไมสบายใจ

ค าถาม โกมลมพฤตกรรมทสอดคลองกบอปาทาน 4 อยางไรบาง และมผลตอโกมลอยางไร

เฉลยใบงานท 3.2 อปาทาน 4 ค าถาม โกมลมพฤตกรรมทสอดคลองกบอปทาน 4 อยางไรบาง และมผลตอโกมลอยางไร 1. โกมลมความยดมนในกาม (กามปาทาน) ไดแก การยดตดในต าแหนงรฐมนตร ซงเปนต าแหนงทโก มคนยกยองใหเกยรต 2. โกมลมความยดมนในทฏฐ (ทฏฐปาทาน) ไดแก มความเชอมนในความคดวา การมอ านาจนนจะตอง มเงนและบรวารสนบสนน 3. โกมลมความยดมนในศลและพรต (สลพพตปาทาน) คอ ยดมนในแบบแผนทถอปฏบตกนมาในลกษณะ ความเชอทไมมเหตผล คอ โกมลเชอวาตนเปนรฐมนตรนนจะตองมคนยกยองนบถอ เปนสงทโกหร นาภาคภมใจ 4.โกมลมความยดมนในตวตน (อตตวาทปาทาน) คอ มความคดวาต าแหนงรฐมนตรนนเปนต าแหนง ส าคญซงเขาจะตองเปนรฐมนตรตอไปอก พฤตกรรมของโกมลนนจะสงผลท าใหโกมลมความทกข

ใบงานท 3.3 วตก 3 ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม

กรณศกษา มนตชย เปนเจาของบรษทจ าหนายรถยนต มฐานะร ารวย มบานใหญโต แตเขากยงหาเวลาวางไปปฏบตธรรมทวดอยเสมอ ถงแมวากองซงเปนเจาของบรษทเลศสนซงเปนคแขงของเขาจะหาวธการท าลายชอเสยงของบรษททมนตชยเปนเจาของแตมนตชยกไมโตตอบ เขาคดวาเปนเรองปกตของธรกจ แตเขากพยายามเชญชวนบรษทคแขงทางดานการขายรถยนตมาประชมเพอปรกษาหารอในการรวมมอกนพฒนาธรกจใหกาวหนาตอไป และเขากยนดจะใหความชวยเหลอบรษทเลกๆ ในดานการเงนและดานความรเกยวกบเทคนคการจ าหนายสนคา ในทสดกมบรษทตวแทนจ าหนายรถยนตมารวมเปนสมาชกในกลมบรษทของมนตชยหลายบรษทสงผลตอการพฒนาธรกจของตลาดรถยนต

ค าถาม ผใดมการกระท าทสอดคลองกบกศลวตก และอกศลวตก และสงผลอยางไร จงอธบาย

เฉลยใบงานท 3.3 วตก 3 ค าถาม ผใดมการกระท าทสอดคลองกบกศลวตก และอกศลวตก และสงผลอยางไร จงอธบาย 1. มนตชยมการกระท าทสอดคลองกบกศลวตก คอ - เนกขมมวตก เขาไมยดมนในความสขจากฐานะทร ารวย มบานชองใหญโต เขาหาเวลาไปปฏบตธรรม ทวด - อพยาบาทวตก เขาไมโกรธเคองและไมโตตอบบรษทเลศสน ซงเปนคแขงซงพยายามท าลายชอเสยง ของบรษทของมนตชย - อวหงสาวตก เขาไมคดโตตอบในการท าลายชอเสยงบรษทเลศสน แตกลบเชญบรษทคแขงตางๆ มา ประชมปรกษาเพอพฒนาธรกจรถยนต ผลของการกระท าของมนตชยท าใหบรษทคแขงมาใหความรวมมอในการท าธรกจ สงผลดตอการ พฒนาธรกจตลาดรถยนต 2. บรษทเลศสนมการกระท าทสอดคลองกบอกศลวตก คอ ม กามวตก คอ นกคดตอบรษทมนตชยใน ทางทไมด พยาบาทวตก คอ พยายามหาทางท าลายชอเสยงบรษทของมนตชย วหงสาวตก คอ มความ นกคดในการท าความเดอดรอนใหแกบรษทของมนตชย ผลของการกระท า คอ ท าใหกองซงเปนเจาของบรษทเลศสนมความทกข

ใบงานท 3.4 นยาม 5 ค าชแจง วเคราะหขอความ แลวเขยนเครองหมาย ในชองหวขอธรรมทมความหมายสอดคลองกน

ล าดบ

ท ขอความ

อต นยาม

พช นยาม

จต นยาม

กรรม นยาม

ธรรม นยาม

1 ท าดไดด ท าชวไดชว

2 กฎทก าหนดลกษณะความเปนไปอนแนนอนของสงมชวตทงพชและสตว

3 นรมลมความรสกวาวนนเธอมความสข ทไดรบขาวด

4 คนภาคเหนอของประเทศไทยยอมรบได ถาปนอากาศภาคเหนอจะหนาวเปนพเศษ

5 ยาใจเคยเปนสาวสวยในอดต และปจจบนนเธออยในวยชรา

6 นกเรยนทขยนเรยน มกประสบความส าเรจในการเรยน

7 เมอนองชายของเกตประสบอบตเหตเสยชวตท าใหเกตเสยใจมาก

8 กองเรยนหนงสอในชนมธยมศกษาไดคะแนนเปนล าดบท 1 เสมอ แตเมออยระดบมหาวทยาลยกองไดคะแนนเปนล าดบทายๆ

9 ใหทกแกทาน ทกขนนถงตว

10 โลกนไมมอะไรแนนอน

เฉลยใบงานท 3.4 นยาม 5 ค าชแจง วเคราะหขอความ แลวเขยนเครองหมาย ในชองหวขอธรรมทมความหมายสอดคลองกน

ล าดบ ท

ขอความ อต

นยาม พช

นยาม จต

นยาม กรรม นยาม

ธรรม นยาม

1 ท าดไดดท าชวไดชว

2 กฎทก าหนดลกษณะความเปนไปอนแนนอนของสงมชวตทงพชและสตว

3 นรมลมความรสกวาวนนเธอมความสข ทไดรบขาวด

4 คนภาคเหนอของประเทศไทยยอมรบได ถาปนอากาศภาคเหนอจะหนาวเปนพเศษ

5 ยาใจเคยเปนสาวสวยในอดต และปจจบนนเธออยในวยชรา

6 นกเรยนทขยนเรยนมกประสบความส าเรจ ในการเรยน

7 เมอนองชายของเกตประสบอบตเหตเสยชวตท าใหเกตเสยใจมาก

8 กองเรยนหนงสอในชนมธยมศกษาไดคะแนน

เปนล าดบท 1 เสมอ แตเมออยระดบมหาวทยาลยกองไดคะแนนเปนล าดบทายๆ

9 ใหทกแกทาน ทกขนนถงตว

10 โลกนไมมอะไรแนนอน

ใบงานท 3.5 นวรณ 5 ค าชแจง อานบทสนทนา แลวตอบค าถาม กอย เก และโก นงสนทนากนหลงจากฝกท าสมาธ เพราะวนนทกคนไมสามารถท าจตใหสงบได กอย : กอนฉนเขาหองปฏบตสมาธนน ฉนทะเลาะกบแกว เพราะแกวท าหนงสอฉนขาดหลายหนาแลว

ยงไมยอมรบผดอก วนหลงฉนจะแกแคนแกวคนบาง เก : ฉนตนเตนทไดรบรางวลชนะเลศในการประกวดวาดภาพ ไดรบเงนรางวลตงหาพนบาท

เลยระงบอารมณยากหนอย นอกจากนนฉนยงลงเลใจวา การท าสมาธนนจะท าใหฉนสามารถน าไปใชประโยชนในการวาดภาพไดบางไหม

โก : เมอคนฉนนอนดก เวลาประมาณ 2 นาฬกา เลยงวงมากไมอยากนงสมาธ นอกจากนนฉนยงร าคาญเสยงดงจากการซอมดนตรเขามารบกวนการท าสมาธอกดวย

ค าถาม กอย เก และโก มนวรณ 5 อยางไร และมผลส าคญอยางไร จงอธบาย

เฉลยใบงานท 3.5 นวรณ 5 ค าชแจง อานบทสนทนา แลวตอบค าถาม กอย เก และโก นงสนทนากนหลงจากฝกท าสมาธ เพราะวนนทกคนไมสามารถท าจตใหสงบได กอย : กอนฉนเขาหองปฏบตสมาธนน ฉนทะเลาะกบแกว เพราะแกวท าหนงสอฉนขาดหลายหนาแลว

ยงไมยอมรบผดอก วนหลงฉนจะแกแคนแกวคนบาง เก : ฉนตนเตนทไดรบรางวลชนะเลศในการประกวดวาดภาพ ไดรบเงนรางวลตงหาพนบาท เลย

ระงบอารมณยากหนอย นอกจากนนฉนยงลงเลใจวา การท าสมาธนนจะท าใหฉนสามารถน าไปใชประโยชนในการวาดภาพไดบางไหม

โก : เมอคนฉนนอนดก เวลาประมาณ 2 นาฬกา เลยงวงมากไมอยากนงสมาธ นอกจากนนฉนยงร าคาญเสยงดงจากการซอมดนตรเขามารบกวนการท าสมาธอกดวย

ค าถาม กอย เก และโก มนวรณ 5 อยางไร และมผลส าคญอยางไร จงอธบาย

1. กอย ม พยาบาท ทมความขดใจทแกวมาท าใหหนงสอเสยหายแลวไมยอมรบผด และคดจะ แกแคนแกว 2. เก ม กามฉนท มความพอใจในการไดรบรางวลท าใหจตฟงซาน และม วจกจฉา คอ ลงเลสงสย วาการท าสมาธจะเปนประโยชนหรอไม 3. โก ม ถนมทธะ คอ ความงวงนอน และยงม อทธจจกกกจจะ คอ ความฟงซานร าคาญทมเสยงดง จากการเลนดนตรมารบกวนการท าสมาธ มผลส าคญ คอ ท าใหทงสามคนไมสามารถท าสมาธได

ใบงานท 3.6 ปฏจจสมปบาท ตอนท 1 ค าชแจง เตมขอความลงในกรอบใหถกตอง 1. อวชชา

2. สงขาร

การรบรอารมณ

4. นามรป

5. สฬายตนะ

6. ผสสะ

การเสวยอารมณสข ทกข หรอเฉยๆ

8. ตณหา

9. อปาทาน

กระบวนการเกดหรอภาวะของชวต

11. ชาต

ความแกและความตาย

ตอนท 2 ค าชแจง วเคราะหกรณศกษา เรอง โตง แลวอธบายการกระท าทมความสอดคลองกบหลกปฏจจสมปบาท โตงไมรวาการไปเทยวเตรในผบซงเปนสถานบนเทงของนกเทยวกลางคนนนเปนสงทจะท าใหเปนปญหาและอปสรรคในการเรยนของเขา เขาชอบการจดสถานท การตกแตงทสวยงามภายในผบ การเขาไปอยในผบนนจะมความสนกสนาน จตใจเอบอมดวยความสข ตามองเหน หไดยนเสยงเพลง จมกไดสมผสกลน ลนไดลมอาหารและเครองดมอรอย กายไดเตนไปตามจงหวะสงผลใหใจมความรสกครนเครง มการกระทบกน สมผสกนระหวางกาย ใจ และอารมณดมด าท าใหเกดอารมณสข และอยากไปเทยวผบทกวน โดยคดวาการไปเทยวผบทกคนนนเปนเรองปกตทท าใหมชวตชวา และคดวาสถานททเปนผบนนเปนสถานททด อยากใหสถานทนนเปนทนยมของทกคน และเมอโตงปรารถนาอยากไปเทยวผบ เขากจะไปปรากฏตวทผบ ตอมาผบปดกจการ โตงกเกดความเสยดายเพราะเขาไมมโอกาสไปผบแหงนนอก

วเคราะหการกระท าของโตงใหสอดคลองกบหลกปฏจจสมปบาท

1. อวชชา - 2. สงขาร - 3. วญญาณ - 4. นามรป - 5. สฬายตนะ - 6. ผสสะ -

7. เวทนา - 8. ตณหา - 9. อปาทาน -

10. ภพ - 11. ชาต - 12. ชรามรณะ -

บทสรป

ใบงานท 3.6 ปฏจจสมปบาท ตอนท 1 ค าชแจง เตมขอความลงในกรอบใหถกตอง 1. อวชชา ความไมร

2. สงขาร สภาพทปรงแตง

3. วญญาณ การรบรอารมณ

4. นามรป นามและรป

5. สฬายตนะ อายตนะภายในทง 6

6. ผสสะ การกระทบกนระหวางอายตนะภายใน อายตนะภายนอก และวญญาณ

7. เวทนา การเสวยอารมณสข ทกข หรอเฉยๆ

8. ตณหา ความทะยานอยาก

9. อปาทาน ความยดมน

10. ภพ กระบวนการเกดหรอภาวะของชวต

11. ชาต ความเกด

12. ชรามรณะ ความแกและความตาย

ตอนท 2 ค าชแจง วเคราะหกรณศกษา เรอง โตง แลวอธบายการกระท าทมความสอดคลองกบหลกปฏจจสมปบาท โตงไมรวาการไปเทยวเตรในผบซงเปนสถานบนเทงของนกเทยวกลางคนนนเปนสงทจะท าใหเปนปญหาและอปสรรคในการเรยนของเขา เขาชอบการจดสถานท การตกแตงทสวยงามภายในผบ การเขาไปอยในผบนนจะมความสนกสนาน จตใจเอบอมดวยความสข ตามองเหน หไดยนเสยงเพลง จมกไดสมผสกลน ลนไดลมอาหารและเครองดมอรอย กายไดเตนไปตามจงหวะสงผลใหใจมความรสกครนเครง มการกระทบกน สมผสกนระหวางกาย ใจ และอารมณดมด าท าใหเกดอารมณสข และอยากไปเทยวผบทกวน โดยคดวาการไปเทยวผบทกคนนนเปนเรองปกตทท าใหมชวตชวา และคดวาสถานททเปนผบนนเปนสถานททด อยากใหสถานทนนเปนทนยมของทกคน และเมอโตงปรารถนาอยากไปเทยวผบ เขากจะไปปรากฏตวทผบ ตอมาผบปดกจการ โตงกเกดความเสยดายเพราะเขาไมมโอกาสไปผบแหงนนอก

วเคราะหการกระท าของโตงใหสอดคลองกบหลกปฏจจสมปบาท

1. อวชชา - โตงไมรวาการไปเทยวผบจะเปนปญหาหรอท าใหเกดทกข

2. สงขาร - โตงชอบสถานทในผบ เพราะมการตกแตงดวยแสงไฟสวยงาม 3. วญญาณ - โตงรวาเขามอารมณสนกสนานและมความสขขณะอยในผบ 4. นามรป - ทงรางกายและจตใจของโตงมงอยทความสนกสนาน 5. สฬายตนะ - อวยวะภายในทง 6 มความสมพนธกนทท าใหโตงมความสข ตามองเหน หไดยนเสยง จมกไดสมผสกลน ลนไดลองรสอาหาร กายใจมความสข 6. ผสสะ - การทโตงมองเหน ไดยน รบรกลน รส ไดสมผสกบสงตางๆ ทงกายและใจ จดไดวา มการกระท ากนระหวางอายตนะภายในและภายนอก และวญญาณ

7. เวทนา - โตงเสวยอารมณสข 8. ตณหา - โตงอยากจะไปเทยวผบอก 9. อปาทาน - โตงมความยดมนวา การไปเทยวจะท าใหมความสข

10. ภพ - โตงไปสถานทนนอก 11. ชาต - โตงไปปรากฏตวในผบทกครงทปรารถนาจะไป 12. ชรามรณะ - เมอผบปดกจการโตงกไมสามารถไปไดอก

บทสรป

สรปไดวาทกสงนนไมยงยนยาวนาน การใฝปรารถนาจะไปเสพสขนนอาจท าใหเกดความทกขใน

จตใจ ความทกขทเกดจากการยดมน การปรงแตงเปนปจจยตอการท าใหเกดปญหาหรอความสขร าไป

กเลส กรรม วบาก เปนตวยวยเยายวน ปรารถนาจนกระทงลงมอท า และจะเกดผลตามมา (หมายเหต พจารณาตามค าตอบของนกเรยน โดยใหอยในดลยพนจของครผสอน)


กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (1) เวลาทงหมด 12 ชวโมง เรอง หลกธรรม : สมทย(2) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ในเรอง สมทยหรอธรรมทควรละ ยอมจะท าใหเหนถงสาเหตของทกขหรอสงทเปนปญหา เพอจะไดหลกเลยงหรอละเวน 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร



สมทย (ธรรมทควรละ) - หลกกรรม






นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง 1. ครเลาขาวใหนกเรยนฟง เพอใหนกเรยนคดวเคราะห ดงน

- โจรปลนรานทองถกต ารวจจบด าเนนคด ในทสดศาลมค าพพากษาจ าคก - นกรองสาวกลมใจทคายเพลงตางกปฏเสธทจะใหเธอออกอลบมเพลงชดใหม ทงๆทเธอเคยเปน

ซปเปอรสตาร - อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรตางกเรงหาคะแนนเสยงในการสมครรบเลอกตงเปนสมาชก สภา

ผแทนราษฎรเรวๆ น เพราะตางคนตางกเกรงวาจะมคะแนนนอยกวาผแขงขน - ปนผลไมประเภทตางๆ มจ านวนมาก ราคาของผลไมจงคอนขางถกมาก ท าใหเจาของสวนผลไม

หลายแหงขาดทน









- 2. ครตงค าถามใหนกเรยนคดวเคราะหและตอบค าถาม ดงน - ปญหาส าคญในแตละขาวคออะไร - สาเหตของปญหาคออะไร ใหแสดงเหตผล

7. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจถงสาเหตแหงความทกขหรอปญหา ททกคนชวยกนยกตวอยาง นนสอดคลองกบหลกธรรมหรอความจรงทควรละ (สมทย) ไดแก - หลกกรรม - อปาทาน 4 - วตก 3 - นยาม 5 - ปฏจจสมปบาท - นวรณ 5

8. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 6 คน คละกนตามความสามารถ คอ เกง ปานกลางคอนขางเกง ปานกลางคอนขางออน และออน ใหแตละคนมหมายเลขประจ าตว 1, 2, 3, 4, 5 และ 6 เรยกวา กลมบาน

9. สมาชกกลมบานแตละหมายเลขแยกยายกนไปเขากลมใหมตามหมายเลขเดยวกน เรยกวา กลมผเชยวชาญ

10. สมาชกกลมผเชยวชาญแตละหมายเลขรวมกนศกษาความร จากหนงสอเรยน และท าใบงานรวมกน ดงน

- หมายเลข 1 ศกษาความรเรอง กรรม และท าใบงานท 3.1 เรอง กรรม - หมายเลข 2 ศกษาความรเรอง อปาทาน 4 และท าใบงานท 3.2 เรอง อปาทาน 4 - หมายเลข 3 ศกษาความรเรอง วตก 3 และท าใบงานท 3.3 เรอง วตก 3 - หมายเลข 4 ศกษาความรเรอง นยาม 5 และท าใบงานท 3.4 เรอง นยาม 5 - หมายเลข 5 ศกษาความรเรอง นวรณ 5 และท าใบงานท 3.5 เรอง นวรณ 5 - หมายเลข 6 ศกษาความรเรอง ปฏจจสมปบาท และท าใบงานท 3.6 เรอง ปฏจจสมปบาท




ประเมนรายงานการวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 (ทกข สมทย)






3) ใบงานท 3.1 เรอง กรรม 4) ใบงานท 3.2 เรอง อปาทาน 4 5) ใบงานท 3.3 เรอง วตก 3 6) ใบงานท 3.4 เรอง นยาม 5 7) ใบงานท 3.5 เรอง นวรณ 5 8) ใบงานท 3.6 เรอง ปฏจจสมปบาท 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail.php?question_id=11507


แผนการจดการเรยนรท 30 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (1) เวลาทงหมด 12 ชวโมง เรอง หลกธรรม : สมทย(3) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ในเรอง สมทยหรอธรรมทควรละ ยอมจะท าใหเหนถงสาเหตของทกขหรอสงทเปนปญหา เพอจะไดหลกเลยงหรอละเวน 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร


3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง สมทย (ธรรมทควรละ) - หลกกรรม






นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยนถงผลการท างานของนกเรยนกลมผเชยวชาญ แตละหมายเลข และชวยเสนอแนะ

กลมทมอปสรรคและปญหาในการท างาน 2. นกเรยนกลมผเชยวชาญแตละหมายเลข ชวยกนตรวจสอบความถกตองของใบงานทกลมรบผดชอบ

และชวยกนอธบายขอสงสยของสมาชกในกลม และถายงไมเขาใจกใหสอบถามครผสอน 3. นกเรยนกลมผเชยวชาญ แตละกลมแยกยายกนกลบไปยงกลมบาน จากนนใหสมาชกแตละหมายเลข

ผลดกนอธบายความรในใบงานทตนรบผดชอบใหแกสมาชกคนอนๆ ฟง เรยงตามล าดบหมายเลข 1, 2, 3, 4, 5 และ 6




4. สมาชกกลมบานของแตละกลมชวยกนอภปรายสรปประเดนส าคญของความรในหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หมวดสมทย (หลกความจรงทควรละ) หวขอ หลกกรรม อปาทาน 4 วตก 3 นยาม 5 นวรณ 5 ปฏจจสมปบาท

5. ครใหตวแทนแตละกลมออกมาน าเสนอผลงานกลมละ 1 ใบงาน และใหกลมอนทมความคดเหนหรอ ผลงานทแตกตางออกมาน าเสนอเพมเตม

6. ครอธบายความรเพมเตมใหกบนกเรยนเขาใจ ในหลกธรรมเรอง ธรรมมจฉาวณชชา 5 ซงเปนธรรมะทแสดงใหเหนถงอาชพคาขายทไมชอบธรรมเปนการกระท าทผดศลธรรมซงอบาสกอบาสกาไมควรท า ไดแก คาอาวธ คามนษย คาสตวส าหรบฆาเปนอาหาร คาของเมา คายาพษ

7. ครและนกเรยนชวยกนสรปผลการวเคราะหผลของการกระท าทสอดคลองกบหลกกรรม อปาทาน 4 วตก 3 นยาม 5 นวรณ 5 ปฏจจสมปบาท



ตรวจใบงานท 3.6 ใบงานท 3.6 รอยละ 60 ผานเกณฑ ประเมนรายงานการวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 (ทกข สมทย)






3) ใบงานท 3.1 เรอง กรรม 4) ใบงานท 3.2 เรอง อปาทาน 4 5) ใบงานท 3.3 เรอง วตก 3

6) ใบงานท 3.4 เรอง นยาม 5 7) ใบงานท 3.5 เรอง นวรณ 5 8) ใบงานท 3.6 เรอง ปฏจจสมปบาท 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail.php?question_id=11507











นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยนถงผลการท างานของนกเรยนกลมผเชยวชาญ แตละหมายเลข และชวยเสนอแนะกลมทมอปสรรคและปญหาในการท างาน 2. นกเรยนกลมผเชยวชาญแตละหมายเลข ชวยกนตรวจสอบความถกตองของใบงานทกลมรบผดชอบ และชวยกนอธบายขอสงสยของสมาชกในกลม และถายงไมเขาใจกใหสอบถามครผสอน 3. นกเรยนกลมผเชยวชาญ แตละกลมแยกยายกนกลบไปยงกลมบาน จากนนใหสมาชกแตละหมายเลขผลดกนอธบายความรในใบงานทตนรบผดชอบใหแกสมาชกคนอนๆ ฟง เรยงตามล าดบหมายเลข 1, 2, 3, 4, 5 และ 6




4. สมาชกกลมบานของแตละกลมชวยกนอภปรายสรปประเดนส าคญของความรในหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หมวดสมทย (หลกความจรงทควรละ) หวขอ หลกกรรม อปาทาน 4 วตก 3 นยาม 5 นวรณ 5 ปฏจจสมปบาท 5. ครใหตวแทนแตละกลมออกมาน าเสนอผลงานกลมละ 1 ใบงาน และใหกลมอนทมความคดเหนหรอ ผลงานทแตกตางออกมาน าเสนอเพมเตม 6. ครอธบายความรเพมเตมใหกบนกเรยนเขาใจ ในหลกธรรมเรอง ธรรมมจฉาวณชชา 5 ซงเปนธรรมะทแสดงใหเหนถงอาชพคาขายทไมชอบธรรมเปนการกระท าทผดศลธรรมซงอบาสกอบาสกาไมควรท า ไดแก คาอาวธ คามนษย คาสตวส าหรบฆาเปนอาหาร คาของเมา คายาพษ 7. ครและนกเรยนชวยกนสรปผลการวเคราะหผลของการกระท าทสอดคลองกบหลกกรรม อปาทาน 4 วตก 3 นยาม 5 นวรณ 5 ปฏจจสมปบาท









3) ใบงานท 3.1 เรอง กรรม 4) ใบงานท 3.2 เรอง อปาทาน 4 5) ใบงานท 3.3 เรอง วตก 3

6) ใบงานท 3.4 เรอง นยาม 5 7) ใบงานท 3.5 เรอง นวรณ 5 8) ใบงานท 3.6 เรอง ปฏจจสมปบาท 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail.php?question_id=11507











1. นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมงครใหนกเรยนชวยกนทบทวนความรเกยวกบเรอง หลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 ในหวขอทกข (ขนธ 5: นามรป โลกธรรม 8 จตและเจตสก) สมทย (หลกกรรม (นยาม 5) วตก 3 กรรมนยาม (กรรม 12) มจฉาวณชชา 5 ธรรมนยาม (ปฏจจสมปบาท) นวรณ 5 อปาทาน 4) โดยชวยกนยกตวอยางการกระท าทสอดคลองกบหลกธรรมดงกลาว

2. ครมอบหมายงานโดยใหแตละกลมเขยนรายงานการวเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 (ทกข สมทย) ในประเดนส าคญตอไปน 1) การวเคราะหการกระท าทสอดคลองกบหลกธรรมในเรอง ทกข







2) การเสนอขอคดทไดจากการศกษาหลกธรรมเรอง ทกข 3) การวเคราะหการกระท าทสอดคลองกบหลกธรรมในเรอง สมทย 4) การเสนอขอคดทไดจากการศกษาหลกธรรมเรอง สมทย

3. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน โดยมครชวยเสนอแนะเพมเตม 4. นกเรยนชวยกนสรปขอคดทไดจากการศกษาหลกธรรม ในกรอบอรยสจ เรอง ทกข และสมทย และ

แนวทางการน าไปประยกตใชในการด าเนนชวต นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 4 7. การวดและประเมนผล









3) ใบงานท 3.1 เรอง กรรม 4) ใบงานท 3.2 เรอง อปาทาน 4 5) ใบงานท 3.3 เรอง วตก 3 6) ใบงานท 3.4 เรอง นยาม 5 7) ใบงานท 3.5 เรอง นวรณ 5 8) ใบงานท 3.6 เรอง ปฏจจสมปบาท

8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.thaidhammajak.com/webboard/detail.php?question_id=11507

แบบทดสอบกอนและหลงเรยน หนวยการเรยนรท 4 ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. ขอใดจดเปนพระปญญาคณ ก. ทรงชแนวทางใหสรรพสตวทงหลายพนทกขไดจรง ข. ทรงมความบรสทธหมดจดปราศจากกเลสโดยสนเชง ค. ทรงชวยเหลอใหคนพบและรอดพนจากความทกข ง. ทรงรแจงสภาวะอนเปนคตธรรมดาแหงโลก 2. “ อนตตโร ปรสสธมมสารถ ” หมายถงขอใด

ก. ทรงด าเนนพระพทธจรยาใหเปนไปโดยส าเรจผลดวยด ข. เปนธรรมทเปนความจรงและทนสมยอยเสมอ ค. ทรงเปนผฝกคนไดดเยยม ไมมผใดเทยมเทา ง. เปนศาสดาของเทวดาและมนษยทงหลาย

3. ขอใดสอดคลองกบพระสงฆคณ “ สปฏปนโน ” ก. เปนผปฏบตด ข. เปนผปฏบตตรง

ค. เปนผปฏบตธรรม ง. เปนผปฏบตสมควร 4. ขอใดจดเปนองคประกอบของ ขนธ 5

ก. รป รส เวทนา สญญา เสยง ข. รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ค. กาย เวทนา สงขาร วญญาณ นามรป ง. ธาต สงขาร วญญาณ สมผส นามรป

5. ขอใดจดเปนสงปรงแตงจตหรอกระตนใหมนษยกระท าการอนเปนขนตอนทกอใหเกดพฤตกรรม


ทงดานบวกและดานลบ ก. สงขาร ข. ธาต

ค. สญญา ง. วญญาณ 6. ในอดตดนยเคยเปนรฐมนตรวาการกระทรวง แตปจจบนเขาเปนเพยงสมาชกสภาทองถน

ขอความนสอดคลองกบขอใด ก. สข – ทกข ข. ไดยศ – เสอมยศ ค. ไดลาภ – เสอมลาภ ง. สรรเสรญ – นนทา

7. นกนอยหยบปากกาของนคมมาดดวยความสนใจ การกระท าของนกนอยสอดคลองกบขอใด ก. กายกรรม ข. มโนกรรม ค. อกศลกรรม ง. อพยากตกรรม

8. “ ท าดไดด ท าชวไดชว ” สอดคลองกบขอใด ก. วจกรรม ข. กรรมนยาม ค. อกศลกรรม ง. มโนกรรม

9. ยาใจเปนคนสวย และยงเรยนหนงสอเกงดวย สอดคลองกบขอใด ก. ชนกกรรม ข. อปปฬกกรรม ค. อปฆาตกรรม ง. อปตถมภกกรรม

10. ขอใดจดเปนกรรมทไดผลในชาตน ก. อปราปรยเวทนยธรรม ข. ทฏฐธมมเวทนยกรรม ค. อปปชชเวทนยกรรม ง. อโหสกรรม

11. กนกชอบไปกนอาหารในภตตาคาร ฟงนกรองสาวสวยรองเพลง จดไดวากนกยดมนถอมนในอ านาจกเลสขอใด ก. กามปาทาน ข. ทฏฐปาทาน ค. สลพพตปาทาน ง. อตตวาทปาทาน

12. การกระท าขอใดจดเปนกศลวตก ก. นด คดหาทางพดถงความไมดของเอกในทประชม ข. นอย คดจะท ารายทกคนทขดขวางการท างานของนอย ค. นก คดถงอนาคตของนองชายวา คงมความกาวหนา ง. นน คดจะซอตวนกกฬาจากทมคแขงมาเปนทมของสโมสรทตนเปนประธาน

13. ขอใดจดเปนอตนยาม ก. คนไทยภาคเหนอสวนใหญเปนคนพดจานมนวล ข. เมอคนเกดมาแลวกตองแก เจบ และตาย ค. การทตนมะมวงออกผลเปนมะมวง ง. การเชอกฎแหงกรรมวาท าดไดด

14. ขอความใด ไมสมพนธกน ก. อวชชา – ความไมรในอรยสจ 4

ข. ตณหา – ความทะยานอยาก ค. สงขาร – สภาพทปรงแตง ง. ภพ – ความเกด

15. ขอใดจดเปนเครองปดกนขดขวางจตไมใหบรรลความด ก. นวรณ 5 ข. วตก 3 ค. หลกธรรม ง. ปฏจจสมปบาท

เฉลย 1. ก 2. ค 3. ก 4. ข 5. ก 6. ข 7. ง 8. ข 9. ง 10. ข 11. ก 12. ค 13. ก 14. ง 15. ก

แผนการจดการเรยนรท 33 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 5 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (2) เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง หลกธรรม : นโรธ(1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด หลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 : นโรธ มผลตอผปฏบตในการดบทกข หรอหมดปญหา 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 : นโรธ (ภาวนา 4 วมตต 5 นพพาน) และน าไปปฏบตได 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

- ภาวนา 4 - วมตต 5 - นพพาน


4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค

1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. อยอยางพอเพยง 4. มงมนในการท างาน 5. ซอสตยสจรต 6. มความรบผดชอบ

6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคโตะกลม) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 5 นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

1. ครใหนกเรยนเลาถงการกระท าของตนทแสดงวา ไดพฒนาตนเองทางดาน กาย และจต ซงนกเรยนอาจตอบไดหลากหลาย เชน

- ออกก าลงกายดวยการวงอยอยางสม าเสมอ - เลอกรบประทานอาหารทมคณคา - ปฏบตตนเปนประโยชนตอสงคม - เขารวมกจกรรมทแสดงถงการพฒนาดานคณธรรม - อยคายพกแรมอบรมจรยธรรม - มความตงใจในการท างานดวยความขยนหมนเพยร - ศกษาความรทงดานวชาการ และวชาชพ ฯลฯ 2. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การกระท าตางๆ ทนกเรยนปฏบตในขอ 1 นนสอดคลองกบภาวนา 4 ซงเปนหลกธรรมทผปฏบตไดพฒนาตนเองใหมความเจรญ ม 4 ประการ คอ

1) กายภาวนา คอ การพฒนารางกายใหเกดสขภาพแขงแรง มความเปนอยอยางถกสขลกษณะ และการพฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมทเปนอย

2) ศลภาวนา คอ การพฒนาความประพฤตของตนใหดขน 3) จตภาวนา คอ การฝกอบรม เสรมสราง และยกระดบคณภาพของจตใหมความสมบรณ 4) ปญญาภาวนา คอ การพฒนาทางปญญาท าจตใหหลดพนจากการครอบง าของกเลส 3. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4 คน คละกนตามความสามารถ คอ เกง ปานกลางคอนขางเกง ปาน

กลางคอนขางออน และออน (ครแบงกลมไวลวงหนา) นกเรยนแตละกลมศกษาความรเรอง ภาวนา 4 และอภปรายรวมกนถงประเดนส าคญ

4. ครแจกใบงานท 1.1 เรอง ภาวนา 4 ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายถงแนวการตอบค าถามจากกรณศกษา

5. ครและนกเรยนชวยกนเฉลยค าตอบในใบงาน 7. การวดและประเมนผล






8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) หนงสอคนควาเพมเตม (1) เสฐยรพงษ วรรณปก. คดเปนท าเปนตามแนวพทธธรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทอมรนทรพรนตง แอนด พบลซซง จ ากด, 2541. 3) ใบงานท 1.1 เรอง ภาวนา 4 4) ใบงานท 1. 2 เรอง วมตต 5 และนพพาน 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.nkgen.com/22.htm http://www.ponboon.com/forum/index.php?topic=5520.0;wap2

ใบงานท 1.1

ภาวนา 4 ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม จอน ไดรบคดเลอกใหเปนนกกฬาวอลเลยบอลของโรงเรยน เพอไปแขงขนกบนกกฬาระดบจงหวด

และระดบประเทศตอไป ทางโรงเรยนใหนกกฬาทกคนไปพกคางคนทโรงเรยนเพอฝกซอมการเลนเปนทมรวมกนเปนเวลา 1 เดอน จอนพยายามรกษาสขภาพใหแขงแรง กนอาหารทถกสขอนามย และพกผอน ใหเพยงพอ การมาอยรวมกบคนอนหลายคนท าใหจอนตองปรบตวใหเขากบผอนได เนองจากโรงเรยนตงอยเชงเขาจงมอากาศหนาวเยนในตอนกลางคน จอนจงเตรยมผาหมและเสอกนหนาวไวใชตอนกลางคน จอนปฏบตตนตามระเบยบวนยของโรงเรยนและกฎ กตกาของนกกฬาอยางเครงครด ถงแมวาจะตองฝกซอมกฬาอยางหนก และเหนดเหนอยกบการฝกซอม แตจอนกมความอดทน เขมแขงไมทอถอย จอนศกษาวธเลนวอลเลยบอลจากการอานหนงสอ จากการบนทกเทป จนมความกระจางในเทคนค การเลน และน ามาเปนขอมลในการฝกซอมวอลเลยบอล จากการรวมงานการฝกซอมกฬาวอลเลยบอลกบเพอนอยางสม าเสมอ และพฒนาการเลนใหดขน ท าใหทมวอลเลยบอลของโรงเรยนไดรบชยชนะและพฒนาขนจนสามารถไปแขงขนระดบจงหวดและระดบประเทศได

ค าถาม 1. จอนมพฤตกรรมทสอดคลองกบหลกธรรมภาวนา 4 อยางไร จงยกตวอยางประกอบ -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2. ผลของการปฏบตตนตามหลกธรรมของจอนสงผลดอยางไร ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

เฉลยใบงานภาวนา 4 ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม

จอน ไดรบคดเลอกใหเปนนกกฬาวอลเลยบอลของโรงเรยน เพอไปแขงขนกบนกกฬาระดบจงหวด

และระดบประเทศตอไป ทางโรงเรยนใหนกกฬาทกคนไปพกคางคนทโรงเรยนเพอฝกซอมการเลนเปนทมรวมกนเปนเวลา 1 เดอน จอนพยายามรกษาสขภาพใหแขงแรง กนอาหารทถกสขอนามย และพกผอน ใหเพยงพอ การมาอยรวมกบคนอนหลายคนท าใหจอนตองปรบตวใหเขากบผอนได เนองจากโรงเรยนตงอยเชงเขาจงมอากาศหนาวเยนในตอนกลางคน จอนจงเตรยมผาหมและเสอกนหนาวไวใชตอนกลางคน จอนปฏบตตนตามระเบยบวนยของโรงเรยนและกฎ กตกาของนกกฬาอยางเครงครด ถงแมวาจะตองฝกซอมกฬาอยางหนก และเหนดเหนอยกบการฝกซอม แตจอนกมความอดทน เขมแขงไมทอถอย จอนศกษาวธเลนวอลเลยบอลจากการอานหนงสอ จากการบนทกเทป จนมความกระจางในเทคนค การเลน และน ามาเปนขอมลในการฝกซอมวอลเลยบอล จากการรวมงานการฝกซอมกฬาวอลเลยบอลกบเพอนอยางสม าเสมอ และพฒนาการเลนใหดขน ท าใหทมวอลเลยบอลของโรงเรยนไดรบชยชนะและพฒนาขนจนสามารถไปแขงขนระดบจงหวดและระดบประเทศได

ค าถาม 1. จอนมพฤตกรรมทสอดคลองกบหลกธรรมภาวนา 4 อยางไร จงยกตวอยางประกอบ จอนมพฤตกรรมสอดคลองกบภาวนา 4 คอ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1) กายภาวนา เขาพฒนาสขภาพรางกายใหแขงแรง กนอาหารทถกสขอนามย ออกก าลงกาย สม าเสมอ พกผอนเพยงพอ และปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทางสงคม และภมอากาศ

2) ศลภาวนา จอนประพฤตตนอยในระเบยบวนยของโรงเรยน และกฎ กตกาของนกกฬาอยาง เครงครด

3) จตภาวนา จอนมความเพยรพยายามอดทนตอความเหนดเหนอย ความยากล าบากจากการฝกซอม กฬาอยางหนก 4) จอนมความร ความเขาใจในวธการและเทคนคการเลนกฬาวอลเลยบอลและน าไปใชในการ ฝกซอม เปนการท าใหการเลนกฬาพฒนาไปไดอยางรวดเรว

2. ผลของการปฏบตตนตามหลกธรรมของจอนสงผลดอยางไร ท าใหการเลนกฬาวอลเลยบอลเปนทมไดพฒนาขน จนสามารถไปแขงขนระดบจงหวดและระดบ ประเทศได

แผนการจดการเรยนรท 34 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (2) เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง หลกธรรม : นโรธ(2) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด หลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 : นโรธ มผลตอผปฏบตในการดบทกข หรอหมดปญหา 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 : นโรธ (ภาวนา 4 วมตต 5 นพพาน) และน าไปปฏบตได 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง นโรธ (ธรรมทควรบรรล)

- ภาวนา 4

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

- วมตต 5 - นพพาน


4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคโตะกลม) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 5 นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

1. ครใหนกเรยนยกตวอยางพระสงฆทเปนแบบอยางทดทแสดงถงความหลดพนจากกเลส ไมมความทกข พรอมยกตวอยางการกระท าของทานทแสดงถงความหลดพนจากกเลส

2. ครอธบายใหนกเรยนเขาใจถงหลกธรรมวมตต 5 คอ ความหลดพนจากกเลส ซงประกอบดวย วกขมภนวมตต ตทงควมตต สมจเฉทวมตต ปฏปสสทธวมตต และนสสรณวมตต และอธบายเพมเตม

เกยวกบเรอง นพพาน ซงประกอบดวย สอปาทเสสนพพาน และอนปาทเสสนพพาน 3. นกเรยนกลมเดม ชวยกนศกษาความรเกยวกบวมตต 5 และนพพาน จากหนงสอเรยน และหนงสออาน

เพมเตม แลวอภปรายรวมกนในประเดนส าคญ 4. นกเรยนแตละกลมชวยกนท าใบงานท 1. 2 เรอง วมตต 5 และนพพาน และตรวจสอบความถกตอง 5. ครและนกเรยนชวยกนเฉลยค าตอบในใบงาน 6. ครและนกเรยนชวยกนสรปผลของการปฏบตตามหลกธรรม ภาวนา 4 วมตต 5 และนพพาน






8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) หนงสอคนควาเพมเตม (1) เสฐยรพงษ วรรณปก. คดเปนท าเปนตามแนวพทธธรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทอมรนทรพรนตง แอนด พบลซซง จ ากด, 2541. 3) ใบงานท 1.1 เรอง ภาวนา 4 4) ใบงานท 1. 2 เรอง วมตต 5 และนพพาน 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.nkgen.com/22.ht

ใบงานท 1.2 วมตต 5 และนพพาน

ค าชแจง เตมขอความลงในชองทเวนไวใหสมบรณ เจตนชกชวน นช และฝาย ไปสนทนาธรรมกบหลวงตากานทศาลาวด เมอทกคนพบหลวงตาแลว ทงสามคนกกราบแบบเบญจางคประดษฐ แลวนงประนมมอ สนทนาธรรมกบหลวงตา หลวงตา : วนนมเรองอะไรจะมาคยกบหลวงตาอกละ เจตน : พวกเราเรยนหลกธรรมในชวโมงพระพทธศาสนา แลวยงมเรองสงสยหลายขอ จงชวนกนมาศกษาหาความรจากหลวงตา ในเรอง วมตต 5 และนพพานครบ นช : หนสงสยวา วมตต หมายถงอะไรคะ หลวงตา : วมตต คอ ความหลดพนจากกเลส เปนภาวะทไรกเลส ไมมความทกขเกดขน ม 5 ประการ เจตน : ถาเรานงสมาธ แลวจะเขาฌานกสามารถระงบกเลสไดซครบ หลวงตา : นกเรยนลองทายดซวา หลวงตาจะตอบวาอยางไร นช : หนทราบมาวา ตทงควมตต คอ การหลดพนดวยองคธรรมตรงกนขาม หมายถง การดบกเลสดวยธรรมทตรงขาม หลวงตา : ถกตองแลว หนลองยกตวอยางซ ฝาย : หนขอตอบแทนนชคะ นกเรยนชวยตอบแทนนชดวย

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

--

เจตน : ผมสงสยวา สมจเฉทวมตต คออะไรครบ หลวงตา : สมจเฉทวมตต คอ การหลดพนโดยเดดขาด ไดแก การดบกเลสของพระ อรยบคคลในแตละระดบ นช : ปฏปสสทธวมตต คออะไรคะ หลวงตา : นกเรยนลองตอบซจะ ฝาย : นสสรณวมตต คออะไรคะ หลวงตา : นกเรยนลองตอบซจะ เจตน : ผมทราบวา นพพาน หมายถง การดบกเลสและดบทกข เปนภาวะทหลดพน จากการครอบง าของตณหาหรอกเลส โดยสนเชง หลวงตา : นพพานม 2 ประเภท พวกเธอรไหมวามอะไรบาง เจตน : จากการทผมศกษามานน นพพาน ม 2 ประเภท คอ สอปาทเลสนพพาน และ อนปาทเลสนพพาน แตผมยงไมคอยชดเจนวา แตละประเภทตางกน อยางไร หลวงตา : นกเรยนลองทายซวา หลวงตาจะตอบวาอยางไร หลวงตา : หลวงตาจะอธบายขยายความใหพวกเราฟงเกยวกบ สอปทเลสนพพาน นน เปนการพฒนาดวงจตของตนจนเกดคณลกษณะ 4 ประการ ไดแก มความสวาง ทางใจ เพราะรแจงในความทกข (ทกขง) ความเปลยนแปลง (อนจจง) และความ ไมใชตวตน (อนตตา) มความสะอาดทางกาย วาจา และใจ เพราะไมมกายทจรต วจทจรต และมโนทจรต มความสงบทางกาย วาจา และใจ ไมมอะไรมาท าให หวนไหว มความกรณาสงสารในสรรพสตวทตกอยในความทกข เจตน นช ฝาย : ขอบพระคณหลวงตา ครบ/คะ เจตน : พวกผมมความกระจางชดเจนเกยวกบเรอง วมตต 5 และนพพาน และวนหนา ผมจะมาขอฟงความรเกยวกบหลกธรรมจากหลวงตาอกครบ

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

---

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

---

เฉลยใบงานท 1.2 วมตต 5 และนพพาน

ค าชแจง เตมขอความลงในชองทเวนไวใหสมบรณ เจตนชกชวน นช และฝาย ไปสนทนาธรรมกบหลวงตากานทศาลาวด เมอทกคนพบหลวงตาแลว ทงสามคนกกราบแบบเบญจางคประดษฐ แลวนงประนมมอ สนทนาธรรมกบหลวงตา หลวงตา : วนนมเรองอะไรจะมาคยกบหลวงตาอกละ เจตน : พวกเราเรยนหลกธรรมในชวโมงพระพทธศาสนา แลวยงมเรองสงสยหลายขอ จงชวนกนมาศกษาหาความรจากหลวงตา ในเรอง วมตต 5 และนพพานครบ นช : หนสงสยวา วมตต หมายถงอะไรคะ หลวงตา : วมตต คอ ความหลดพนจากกเลส เปนภาวะทไรกเลส ไมมความทกขเกดขน ม 5 ประการ เจตน : ถาเรานงสมาธ แลวจะเขาฌานกสามารถระงบกเลสไดซครบ หลวงตา : ผทเขาฌานจะสามารถระงบกเลสไดชวคราว เมอจตออกจากฌานกเลสกจะเขา มาใหม เราเรยกวา วกขมภนวมตต นช : หนทราบมาวา ตทงควมตต คอ การหลดพนดวยองคธรรมตรงกนขาม หมายถง การดบกเลสดวยธรรมทตรงขาม หลวงตา : ถกตองแลว หนลองยกตวอยางซ ฝาย : หนขอตอบแทนนชคะ การให เปนคณธรรมทตรงกนขามกบความโลภ ถาเรามจตทจะให กจะท าให ระงบกเลส คอ ความโลภไดชวคราว เจตน : ผมสงสยวา สมจเฉทวมตต คออะไรครบ

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

--

หลวงตา : สมจเฉทวมตต คอ การหลดพนโดยเดดขาด ไดแก การดบกเลสของพระ อรยบคคลในแตละระดบ นช : ปฏปสสทธวมตต คออะไรคะ หลวงตา : ปฏปสสทธวมตต คอ การหลดพนดวยความสงบระงบ หมายถง ความดบกเลส ไดโดยอาศยโลกตตรธรรม เปนธรรมทท าใหคนเหนอโลกหรอพนโลก ไดแก การเปนพระอรยบคคล ฝาย : นสสรณวมตต คออะไรคะ หลวงตา : นสสรณวมตต คอ การหลดพนดวยการสลดออก เปนภาวะของความปลอดโปรง เพราะดบกเลสไดอยางยงยนตลอดไป ไดแก พระนพพาน เจตน : ผมทราบวา นพพาน หมายถง การดบกเลสและดบทกข เปนภาวะทหลดพน จากการครอบง าของตณหาหรอกเลส โดยสนเชง หลวงตา : นพพานม 2 ประเภท พวกเธอรไหมวามอะไรบาง เจตน : จากการทผมศกษามานน นพพาน ม 2 ประเภท คอ สอปาทเลสนพพาน และ อนปาทเลสนพพาน แตผมยงไมคอยชดเจนวา แตละประเภทตางกน อยางไร หลวงตา : สอปาทเลสนพพาน หมายถง การดบกเลสทยงมขนธ 5 เหลออย คอการ บรรล นพพานในขณะทยงมชวตอย สวนอนปาทเลสนพพาน เปนการดบกเลสโดย ไมมขนธ 5 เหลออย หมายถง นพพานของพระอรหนตทละสงขารแลวเปนการ ดบอยางบรบรณ หลวงตา : หลวงตาจะอธบายขยายความใหพวกเราฟงเกยวกบ สอปาทเลสนพพาน นน เปนการพฒนาดวงจตของตนจนเกดคณลกษณะ 4 ประการ ไดแก มความสวาง ทางใจ เพราะรแจงในความทกข (ทกขง) ความเปลยนแปลง (อนจจง) และความ ไมใชตวตน (อนตตา) มความสะอาดทางกาย วาจา และใจ เพราะไมมกายทจรต วจทจรต และมโนทจรต มความสงบทางกาย วาจา และใจ ไมมอะไรมาท าให หวนไหว มความกรณาสงสารในสรรพสตวทตกอยในความทกข เจตน นช ฝาย : ขอบพระคณหลวงตา ครบ/คะ เจตน : พวกผมมความกระจางชดเจนเกยวกบเรอง วมตต 5 และนพพาน และวนหนา ผมจะมาขอฟงความรเกยวกบหลกธรรมจากหลวงตาอกครบ

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

--- -----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

---

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------


กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (2) เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง หลกธรรม : มรรคมองค 8(1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การปฏบตตนตามหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 เปนวธการทจะน าไปสการพนทกขหรอหมดปญหา 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 : มรรค และน าไปปฏบตได 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง มรรค (ธรรมทควรเจรญ) - พระสทธรรม 3 - ปญญาวฒธรรม 4

- พละ 5 - อบาสกธรรม 5 - อปรหานยธรรม 7 - ปาปณกธรรม 3 - ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 - โภคอาทยะ 5 - อรยวฑฒ 5 - อธปไตย 3 - สาราณยธรรม 6 - ทศพธราชธรรม 10 - วปสสนาญาณ 9 3.2 สาระการเรยนรทองถน -

4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห - ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย และวธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคคคด) นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง 1. ครน าขาวการกระท าของบคคลซงเปนแบบอยางของการท าความดมาใหนกเรยนชวยกนวเคราะหวา

บคคลดงกลาวปฏบตตนตามหลกธรรมใดบาง และผลของการปฏบตนนสงผลตอตนเองและสงคมอยางไร ตวอยางขาว ไดแก

- ชาวไทยรวมกนบรจาคทรพยสน เงนทอง เพอไปชวยประชาชนชาวเฮตทประสบภยธรรมชาต - ชาวไทยกลมเสอสขาวรวมพลงกนรณรงคใหคนไทยมความสามคค - คณะครของโรงเรยนตางๆ นยมพานกเรยนไปเขาคายพกแรมอบรมจรยธรรม - ชาวพทธไปรวมพธเวยนเทยนในวนส าคญทางพระพทธศาสนา - ชาวพทธพากนไปฟงธรรมทวด เนองในวนส าคญทางพระพทธศาสนา

ฯลฯ 2. นกเรยนชวยกนแสดงความคดเหน ตอขาวในมมมองของนกเรยนอยางหลากหลาย จากนนครอธบาย

เชอมโยงใหนกเรยนเขาใจวา การกระท าของบคคลดงกลาวนน เปนการปฏบตตนตามหลกธรรมของ

พระพทธศาสนา เปนการปฏบตทบรรลถงความดบทกขหรอการหมดปญหา หรอเปนการแกปญหาทเกดขน

3. ครอธบายหลกธรรมของพระพทธศาสนาทเกยวของกบมรรคในเรอง พระสทธรรม 3 ซงหมายถง ธรรมของสตบรษหรอธรรมทเปนแกนของศาสนาม 3 ประการ คอ

1) ปรยตสทธรรม คอ ค าสอนของพระพทธเจาทบนทกไวในพระไตรปฎก 2) ปฏบตสทธรรม คอ การปฏบตตามค าสอนของพระพทธเจา จะเกดผลหรอดบทกขไดจรงตอเมอ น าไปปฏบต ไดแก การปฏบตตามอรยมรรคมองค 8 หรอไตรสกขา 3) ปฏเวธสทธรรม คอ ผลจากการปฏบต 4. ครแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 8 คน คละกนตามความสามารถ คอ เกง ปานกลางคอนขางเกง ปานกลางคอนขางออน และออน ใหสมาชกแตละกลมจบคกนเปน 4 ค แตละคศกษาความรพนฐานใน

หวขอธรรม ดงน - คท 1 ศกษาความรเรอง พละ 5 โภคอาทยะ 5 อปรหานยธรรม 7 - คท 2 ศกษาความรเรอง ทศพธราชธรรม 10 สาราณยธรรม 6 วปสสนาญาณ 9 - คท 3 ศกษาความรเรอง วฒธรรม 4 ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 อธปไตย 3 - คท 4 ศกษาความรเรอง ปาปณกธรรม 3 อรยวฑฒ 5 อปาสกธรรม 5 5. ใหนกเรยนแตละคในกลมอภปรายถงประเดนส าคญของหวขอธรรมทศกษาจนมความเขาใจดแลวจง

ชวยกนหาขาวหรอตวอยางการกระท าของบคคลหรอกลมบคคลทสอดคลองกบหวขอธรรม แลวน ามาวเคราะหผลของการกระท าเพอน าไปอธบายใหสมาชกคอนในกลมฟง







8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) หนงสอคนควาเพมเตม (1) เสฐยรพงษ วรรณปก. คดเปนท าเปนตามแนวพทธธรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทอมรนทรพรนตง แอนด พบลซซง จ ากด, 2541. 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด

2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.learntripitaka.com/scruple/muck8.html http://www.buddha4u.org/index.php?option=com_content&view=article&id=62:-8- &catid=36:-8-&Itemid=29

แผนการจดการเรยนรท 36 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (2) เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง หลกธรรม : มรรคมองค 8(2) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การปฏบตตนตามหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 เปนวธการทจะน าไปสการพนทกขหรอหมดปญหา 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 : มรรค และน าไปปฏบตได 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง มรรค (ธรรมทควรเจรญ)

http://www.buddha4u.org/index.php?option=com_content&view=article&id=62:-8-

- พระสทธรรม 3 - ปญญาวฒธรรม 4 - พละ 5 - อบาสกธรรม 5 - อปรหานยธรรม 7 - ปาปณกธรรม 3 - ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 - โภคอาทยะ 5 - อรยวฑฒ 5 - อธปไตย 3 - สาราณยธรรม 6 - ทศพธราชธรรม 10 - วปสสนาญาณ 9 3.2 สาระการเรยนรทองถน -




6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย และวธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคคคด) นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

1. ครสนทนากบนกเรยนถงผลการด าเนนงานของแตละกลมวา มความกาวหนาอยางไร มปญหา อปสรรคอยางไร และไดด าเนนการแกไขอยางไร ในกรณทนกเรยนสงสยในหวขอธรรมเรองใด ครกอธบายใหนกเรยนเขาใจ

2. นกเรยนแตละคในกลมผลดกนอธบายความรในหวขอธรรมทศกษาในประเดนตอไปน 1) ชอหวขอธรรม 2) สาระส าคญ/ประเดนส าคญ 3) ตวอยางบคคล/กลมบคคลทปฏบตตามหลกธรรม และผลทไดรบ 3. นกเรยนซงเปนสมาชกของแตละกลมผลดกนซกถามขอสงสย ในกรณทสมาชกในกลมยงไม กระจางชด ครผสอนจะชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจ 7. การวดและประเมนผล







8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) หนงสอคนควาเพมเตม (1) เสฐยรพงษ วรรณปก. คดเปนท าเปนตามแนวพทธธรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทอมรนทรพรนตง แอนด พบลซซง จ ากด, 2541. 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.learntripitaka.com/scruple/muck8.html http://www.buddha4u.org/index.php?option=com_content&view=article&id=62:-8- &catid=36:-8-&Itemid=29


แผนการจดการเรยนรท 37 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (2) เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง หลกธรรม : มรรคมองค 8(3) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด การปฏบตตนตามหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 เปนวธการทจะน าไปสการพนทกขหรอหมดปญหา 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 : มรรค และน าไปปฏบตได 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง มรรค (ธรรมทควรเจรญ)

- พระสทธรรม 3 - ปญญาวฒธรรม 4 - พละ 5 - อบาสกธรรม 5 - อปรหานยธรรม 7 - ปาปณกธรรม 3 - ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 - โภคอาทยะ 5 - อรยวฑฒ 5 - อธปไตย 3 - สาราณยธรรม 6 - ทศพธราชธรรม 10 - วปสสนาญาณ 9 3.2 สาระการเรยนรทองถน -




6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย และวธสอนโดยการจดการเรยนรแบบรวมมอ : เทคนคคคด) นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

1. ครอธบายทบทวนความรและสรางความกระจางชดใหแกนกเรยน ในหวขอหลกธรรมในเรอง มรรคมองค 8 ทนกเรยนไดศกษาไปแลว

2. นกเรยนกลมเดมแตละคชวยกนท าใบงาน ดงน - คท 1 ท าใบงานท 2.1 เรอง พละ 5 โภคอาทยะ 5 อปรหานยธรรม 7 - คท 2 ท าใบงานท 2.2 เรอง ทศพธราชธรรม 10 สาราณยธรรม 6 วปสสนาญาณ 9 - คท 3 ท าใบงานท 2.3 เรอง วฒธรรม 4 ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 อธปไตย 3

- คท 4 ท าใบงานท 2.4 เรอง ปาปณกธรรม 3 อรยวฑฒ 5 อบาสกธรรม 5 3. สมาชกแตละคในกลมน าความรทไดศกษาในหลกธรรมมรรคมองค 8 มาเปนหลกในการวเคราะห

กรณศกษาแตละเรองวา การกระท าของบคคลหรอกลมบคคลในกรณศกษานนสอดคลองกบหลกธรรมในขอใด ใหยกตวอยางประกอบใหชดเจน พรอมทงบอกผลทไดรบทเปนประโยชนตอบคคล กลมบคคล สงคม ประเทศ และโลก ตามความเหมาะสม

4. สมาชกแตละคชวยกนตรวจสอบความถกตองของผลงานทตนรบผดชอบ ปรบปรงแกไข และเตรยมสรปประเดนส าคญเพอสนองตอสมาชกคนอนในกลม

5. สมาชกแตละคผลดกนน าเสนอผลงานใหแกสมาชกในกลมฟงเรยงตามล าดบจากคท 1 ถงคท 4 เมอจบการน าเสนอผลงานของแตละคนน ใหสมาชกคนอนซกถามขอสงสยจนมความเขาใจกระจางชดเจนในกรณทยงมขอสงสยอยใหครผสอนอธบายสรางความเขาใจและตอบขอสงสยของนกเรยนแตละกลม

6. ครใหนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานตอชนเรยนกลมละ 1 กรณศกษา หรอกลมละ 1 ใบงาน ตามความเหมาะสม โดยใหกลมอนทมขอคดเหนหรอมผลงานทแตกตางกนออกไปไดน าเสนอเพมเตม

7. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมไปวางแผนการปฏบตตนตามหลกธรรมมรรคมองค 8 ตามทได ศกษาไปแลว








8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6 2) หนงสอคนควาเพมเตม (1) เสฐยรพงษ วรรณปก. คดเปนท าเปนตามแนวพทธธรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทอมรนทรพรนตง แอนด พบลซซง จ ากด, 2541. 3) ใบงานท 2.1 เรอง พละ 5 โภคอาทยะ 5 อปรหานยธรรม 7 4) ใบงานท 2.2 เรอง ทศพธราชธรรม 10 สาราณยธรรม 6 วปสสนาญาณ 9 5) ใบงานท 2. 3 เรอง วฒธรรม 4 ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 อธปไตย 3

6) ใบงานท 2. 4 เรอง ปาปณกธรรม 3 อรยวฑฒ 5 อบาสกธรรม 5 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.learntripitaka.com/scruple/muck8.html

http://www.buddha4u.org/index.php?option=com_content&view=article&id=62:-8- &catid=36:-8-&Itemid=29


พละ 5 โภคอาทยะ 5 อปรหานยธรรม 7 ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม กรณศกษาท 1 เรอง ความส าเรจ

สนตชอบเรยนวชาพระพทธศาสนา เมอเขาศกษาพระธรรมค าสอนของพระพทธเจาท าใหเขาเกดศรทธาอยางแทจรง เขาเชอมนในคณธรรมความด เขาจงกระท าในสงทดและท าประโยชนตอสวนรวม สนตมความขยนมนเพยรในการเรยนหนงสอและการท างานชวยพอแมซงมอาชพท าสวนผกและผลไม ถงแมวาเพอนบางคนจะชอบชวนเขาไปเทยวเตรแตเขากปฏเสธ เพราะนกถงค าสงสอนของพอแมทใหเขาตงใจเรยน ซงเขากปฏบตตาม สนตเรยนอยในเกณฑปานกลาง แตเขากสามารถจบการศกษาระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐ เมอเขาเรยนจบแลวไดท างานในบรษทแหงหนงมรายไดมาเลยงดบตรภรรยา บดามารดา และชวยเหลอเพอนทขดสน แบงเงนสวนหนงท าบญ เขาเสยภาษเงนไดแกรฐตามปกต นอกจากนเขายงท าบญอทศสวนกศลใหแกผทลวงลบไปแลว และชวยคาใชจายแกพระภกษ สามเณร ในการศกษาเลาเรยน ค าถาม สนตน าหลกธรรมใดมาประยกตใชในการปฏบตตน จงอธบาย

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


กรณศกษาท 2 เรอง ปองกนความเสอม ชมรมรกษถนของต าบลโคกกระเทยมมสมาชกสวนใหญเปนคนวยหนมสาว มวตถประสงคทจะรวมมอกนรณรงคใหชาวโคกกระเทยมทไปเรยนหรอศกษาตอในระดบสง เมอเรยนจบแลวใหน าความรและประสบการณกลบมาชวยพฒนาต าบลและทองถน ซงปรากฏวาสมาชกในต าบลสวนใหญกลบมาประกอบอาชพในทองถนและรวมมอกนพฒนาทองถนจนกลายเปนแหลงทองเทยว ชวยกนประชาสมพนธใหประชาชนทวไปรวา ต าบลโคกกระเทยมมปาไม ภเขา น าตก มผลตภณฑทเกดจากภมปญญาทองถนในต าบลทสามารถน าไปใชเปนประโยชนหลายอยาง คณะกรรมการของชมรมรกษถนจะมาประชมกนทกเดอน สมาชกทกคนมาประชมกนอยางพรอมเพรยง และปฏบตตามกฎระเบยบของชมรม มการรบฟงความคดเหนซงกนและกน และจะรบฟงความคดเหนของกรรมการทมอาวโส เพราะทานมประสบการณและมขอคดทเปนประโยชน สมาชกในชมรมรกษถนจะน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาเปนพนฐานในการด ารงชวต มความซอสตย และแลกเปลยนความรเกยวกบการประกอบอาชพและพฒนาอาชพจนมผลตภณฑหนงต าบลทเปนทนยมของคนทวไป การพฒนาอาชพของต าบลโคกกระเทยมประสบความส าเรจตามเปาหมาย ทกคนในต าบลมสวนรวมในการประกอบอาชพ ทงผทเปนสตรและคนสงวย ไมมการเอาเปรยบในเรองคาจางแรงงาน และรวมมอกนรกษาธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน เพอใหประชาชนทวไปสนใจเขามาทองเทยวในต าบลโคกกระเทยม นอกจากนนสมาชกชมรมรกษถนยงสงเสรมและชกชวนกนเขาวดฟงธรรมทกเดอน ชวยกนพฒนาวด ใหความเคารพตอพระสงฆ มการรวมมอระหวางวดและสมาชกของชมรมรกษถนในการพฒนาสงคม ค าถาม ชมรมรกษถนมการกระท าทสอดคลองกบหลกธรรมขอใด และมผลดอยางไร จงอธบาย

............................................................................................................................. .................................................

................................................................... ...........................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

......................................................... .....................................................................................................................

.


พละ 5 โภคอาทยะ 5 อปรหานยธรรม 7 ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม กรณศกษาท 1 เรอง ความส าเรจ

สนตชอบเรยนวชาพระพทธศาสนา เมอเขาศกษาพระธรรมค าสอนของพระพทธเจาท าใหเขาเกดศรทธาอยางแทจรง เขาเชอมนในคณธรรมความด เขาจงกระท าในสงทดและท าประโยชนตอสวนรวม สนตมความขยนมนเพยรในการเรยนหนงสอและการท างานชวยพอแมซงมอาชพท าสวนผกและผลไม ถงแมวาเพอนบางคนจะชอบชวนเขาไปเทยวเตรแตเขากปฏเสธ เพราะนกถงค าสงสอนของพอแมทใหเขาตงใจเรยน ซงเขากปฏบตตาม สนตเรยนอยในเกณฑปานกลาง แตเขากสามารถจบการศกษาระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐ เมอเขาเรยนจบแลวไดท างานในบรษทแหงหนงมรายไดมาเลยงดบตรภรรยา บดามารดา และชวยเหลอเพอนทขดสน แบงเงนสวนหนงท าบญ เขาเสยภาษเงนไดแกรฐตามปกต นอกจากนเขายงท าบญอทศสวนกศลใหแกผทลวงลบไปแลว และชวยคาใชจายแกพระภกษ สามเณร ในการศกษาเลาเรยน ค าถาม สนตน าหลกธรรมใดมาประยกตใชในการปฏบตตน จงอธบาย สนตน าหลกธรรมพละ 5 มาปฏบต ดงน 1. ศรทธา สนตมความเชอมนในคณธรรมความด เปนการเชอมนอยางมเหตผล 2. วรยะ มความพยายามในการท าความด เขาจงกระท าในสงทด และท าประโยชนตอสวนรวม

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ชวยพอแมท างาน ตงใจเรยนหนงสอ 3. สต สามารถระงบใจตนเองไมไปเทยวเตรตามทเพอนชวน 4. สมาธ มพลงจตทแนวแน

5. ปญญา มความรทไดรบจากการศกษา และมความคดทดทน ามาใชในการด าเนนชวต สนตน าหลกธรรมโภคอาทยะ 5 มาปฏบต คอ เขาน าทรพยทหามาไดใชจายในการ เลยงดบตร

ภรรยา บดามารดา ชวยเหลอเพอน ท าบญเสยภาษ ท าบญอทศสวนกศลแกผลวงลบ อปถมภพระภกษสามเณร

กรณศกษาท 2 เรอง ปองกนความเสอม ชมรมรกษถนของต าบลโคกกระเทยมมสมาชกสวนใหญเปนคนวยหนมสาว มวตถประสงคทจะรวมมอกนรณรงคใหชาวโคกกระเทยมทไปเรยนหรอศกษาตอในระดบสง เมอเรยนจบแลวใหน าความรและประสบการณกลบมาชวยพฒนาต าบลและทองถน ซงปรากฏวาสมาชกในต าบลสวนใหญกลบมาประกอบอาชพในทองถนและรวมมอกนพฒนาทองถนจนกลายเปนแหลงทองเทยว ชวยกนประชาสมพนธใหประชาชนทวไปรวา ต าบลโคกกระเทยมมปาไม ภเขา น าตก มผลตภณฑทเกดจากภมปญญาทองถนในต าบลทสามารถน าไปใชเปนประโยชนหลายอยาง คณะกรรมการของชมรมรกษถนจะมาประชมกนทกเดอน สมาชกทกคนมาประชมกนอยางพรอมเพรยง และปฏบตตามกฎระเบยบของชมรม มการรบฟงความคดเหนซงกนและกน และจะรบฟงความคดเหนของกรรมการทมอาวโส เพราะทานมประสบการณและมขอคดทเปนประโยชน สมาชกในชมรมรกษถนจะน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาเปนพนฐานในการด ารงชวต มความซอสตย และแลกเปลยนความรเกยวกบการประกอบอาชพและพฒนาอาชพจนมผลตภณฑหนงต าบลทเปนทนยมของคนทวไป การพฒนาอาชพของต าบลโคกกระเทยมประสบความส าเรจตามเปาหมาย ทกคนในต าบลมสวนรวมในการประกอบอาชพ ทงผทเปนสตรและคนสงวย ไมมการเอาเปรยบในเรองคาจางแรงงาน และรวมมอกนรกษาธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน เพอใหประชาชนทวไปสนใจเขามาทองเทยวในต าบลโคกกระเทยม นอกจากนนสมาชกชมรมรกษถนยงสงเสรมและชกชวนกนเขาวดฟงธรรมทกเดอน ชวยกนพฒนาวด ใหความเคารพตอพระสงฆ มการรวมมอระหวางวดและสมาชกของชมรมรกษถนในการพฒนาสงคม ค าถาม ชมรมรกษถนมการกระท าทสอดคลองหลกกบธรรมขอใด และมผลดอยางไร จงอธบาย ชมรมรกษถนมการกระท าทสอดคลองกบหลกธรรมอปรหานยธรรม 7 คอ 1. หมนประชมเนองนตย คณะกรรมการของชมรมรกษถนมการประชมอยางสม าเสมอทกเดอน เพอท ากจกรรมตางๆ อนจะน าไปสการพฒนาต าบล มการแลกเปลยนความคดเหนระหวางกน เพอหาแนวทางใหชาวต าบลรกษถนรวมมอกนท ากจกรรมทสงเสรมใหต าบลมความเจรญ กาวหนา 2. พรอมเพรยงกนประชมและเลกประชม กรรมการชมรมรกษถนเขาประชมกนโดยพรอมเพรยง

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

และเมอมมตในการสรางผลตภณฑหนงต าบล และอนรกษสงแวดลอม กรรมการทกคนกรบ หลกการ 3. กรรมการชมรมรกษถนปฏบตตนตามกฎระเบยบตามมตทตกลงกนในเรอง อนรกษสงแวดลอม

และสรางผลตภณฑหนงต าบล 4. กรรมการชมรมรกษถนทกคนปฏบตตามกฎระเบยบของชมชน และปฏบตตามมตขอตกลงกนในท

ประชม 5. กรรมการชมรมรกษถนและสมาชกในชมชน รบฟงความคดเหนของผใหญ เพราะทานม

ประสบการณชวต สามารถใหขอคดทเปนประโยชน 6. ชาวต าบลโคกกระเทยมใหเกยรตสตร และใหความยตธรรมแกแรงงานของสตร ไมมการมา เอาเปรยบในคาจางแรงงาน 7. กรรมการในชมรมรกษถนและสมาชกในต าบลกระท าความดรวมกน อนรกษสงแวดลอม และ

พฒนา 8. กรรมการชมรมรกษถน ใหความเคารพยกยองตอพระสงฆ และรวมมอกนกบสมาชกในต าบลใน

การพฒนาวด ผลดตอการปฏบตตนตามหลกธรรมอปรหานยธรรม 7 ของชมรมรกษถนท าใหสามารถรวมมอ กนพฒนาต าบลโคกกระเทยมใหกลายเปนแหลงทองเทยวตามธรรมชาต และมผลตภณฑหนงต าบ

ใบงานท 2.2 ทศพธราชธรรม 10 สาราณยธรรม 6 วปสสนาญาณ 9

ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม กรณศกษาเรอง ผน า ทนง เปนหวหนาหอง ม. 4/5 ทเพอนๆ รก และใหความรวมมอในการท ากจกรรมของหองเรยน

เขาจะคอยชวยเหลอเพอนทกคน เพอนคนใดเรยนหนงสอออนเขากจะชวยตวความรให บางครงเพอนบางคนไมท างานตามทไดรบมอบหมายหรอไมชวยท าเวร เขากจะมวธการพดโนมนาวใจใหเพอนท าตามหนาท บางคนชอบแกลงพดสอเสยดเขาแตทนงกไมแสดงกรยาอาการโกรธพวกเพอนเหลานน ซงท าใหเพอนเหลานนรสกส านกผด ทนงตองเสยสละเวลาไปประชมและท ากจกรรมตางๆ กบทางโรงเรยนในฐานะเปนหวหนาหอง ทนงจะเปนผรวบรวมเงนของสมาชกในหองเพอไปใชจายเกยวกบกจกรรมตางๆ ของหอง เขาท าบญชรายจายของการซอของตางๆ อยางตรงไปตรงมา ทนงเปนผมความสภาพ ออนโยน เปนทรกใครของครและเพอน เพอนบางคนชอบชวนเขาไปเทยวดสโกเทค แตทนงกปฏเสธ ท าใหเพอนทชอบชวนเขาไปเทยวแสดงอาการไมพอใจเขา แตเขากไมโกรธตอบ กอนวนปดภาคเรยนเพอนหลายคนหยดโรงเรยนไปเทยวตางจงหวด ถงแมทนงอยากไปเทยวแตเขากตองหามใจไมไป เพราะตองไปชวยกจกรรมขดสระน าของโรงเรยน เขาส านกวา เขาตองเปนตวอยางทดของคนอนๆ ไมหยดเรยนไปเทยว ในวนขนปใหมทนงจะน าบตรอวยพรปใหมไปมอบแดคณครทกคนในนามของนกเรยนชน ม. 4/5 โดยไมไปเกบเงนคาบตรอวยพรจากเพอน ซงทนงจะเปนผออกคาใชจายเอง

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ค าถาม ทนงไดน าหลกธรรมขอใด มาเปนแนวทางในการปฏบตตน และมผลดอยางไร จงอธบาย

เฉลยใบงานท 2.2

ทศพธราชธรรม 10 สาราณยธรรม 6 วปสสนาญาณ 9 ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม กรณศกษาเรอง ผน า ทนง เปนหวหนาหอง ม. 4/5 ทเพอนๆ รก และใหความรวมมอในการท ากจกรรมของหองเรยน

เขาจะคอยชวยเหลอเพอนทกคน เพอนคนใดเรยนหนงสอออนเขากจะชวยตวความรให บางครงเพอนบางคนไมท างานตามทไดรบมอบหมายหรอไมชวยท าเวร เขากจะมวธการพดโนมนาวใจใหเพอนท าตามหนาท บางคนชอบแกลงพดสอเสยดเขาแตทนงกไมแสดงกรยาอาการโกรธพวกเพอนเหลานน ซงท าใหเพอนเหลานนรสกส านกผด ทนงตองเสยสละเวลาไปประชมและท ากจกรรมตางๆ กบทางโรงเรยนในฐานะเปนหวหนาหอง ทนงจะเปนผรวบรวมเงนของสมาชกในหองเพอไปใชจายเกยวกบกจกรรมตางๆ ของหอง เขาท าบญชรายจายของการซอของตางๆ อยางตรงไปตรงมา ทนงเปนผมความสภาพ ออนโยน เปนทรกใครของครและเพอน เพอนบางคนชอบชวนเขาไปเทยวดสโกเทค แตทนงกปฏเสธ ท าใหเพอนทชอบชวนเขาไปเทยวแสดงอาการไมพอใจเขา แตเขากไมโกรธตอบ กอนวนปดภาคเรยนเพอนหลายคนหยดโรงเรยนไปเทยวตางจงหวด ถงแมทนงอยากไปเทยวแตเขากตองหามใจไมไป เพราะตองไปชวยกจกรรมขดสระน าของโรงเรยน เขาส านกวา เขาตองเปนตวอยางทดของคนอนๆ ไมหยดเรยนไปเทยว ในวนขนปใหมทนงจะน าบตรอวยพรปใหมไปมอบแดคณครทกคนในนามของนกเรยนชน ม. 4/5 โดยไมไปเกบเงนคาบตรอวยพรจากเพอน ซงทนงจะเปนผออกคาใชจายเอง ค าถาม ทนงไดน าหลกธรรมขอใด มาเปนแนวทางในการปฏบตตน และมผลดอยางไร จงอธบาย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------- -------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ทนงไดน าหลกธรรม ทศพธราชธรรม 10 มาเปนแนวทางในการปฏบตตน ดงน 1. ทาน ทนงจะคอยดแลชวยเหลอเพอนทกคน เพอนคนใดเรยนออนกจะชวยตวความรให

2. ศล ทนงเปนคนทมความสามารถควบคมกาย วาจา ใจ ไมแสดงอาการไมพอใจเมอเพอน พดจาเสยดส หรอไมท างานตามทมอบหมาย 3. ปรจจาคะ ทนงเสยสละเวลาไปประชมและท ากจกรรมตางๆ กบทางโรงเรยน 4. อาชชวะ ใชจายเงนของสวนรวมดวยความซอสตย 5. มททวะ ทนงมความสภาพ ออนโยน กบทกคน 6. ตบะ ถงแมวาเพอนจะชวนไปเทยวดสโกเทค กรจกปฏเสธ 7. อกโกธะ เปนคนหนกแนนใจเยน เพอนๆ เคยท าใหโกรธกหามใจได 8. อวหงสา ไมเบยดเบยนทรพยสนของเพอน ในการซอบตรอวยพรปใหมในนามของหอง

แตเขาเปนผออกคาใชจายเอง 9. ขนต ถงแมวาอยากหยดโรงเรยนไปเทยวกบเพอนกตองหามใจ 10. อรโรธนะ เขาปฏบตตนเปนแบบอยางทดของทกคน ผลดของการปฏบตตนตามหลกทศพธราชธรรม 10 ของทนง คอ ท าใหเขาไดรบการยอมรบ จากเพอนๆวา เปนหวหนาหองทด และท าใหเพอนในหองอยรวมกนอยางมความสข

ใบงานท 2.3 วฒธรรม 4 ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 อธปไตย 3

ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม กรณศกษาท 1 เรอง ความภาคภมใจ

ด ารงเปนนายอ าเภอหนมทชาวบานรกมาก เขามความสมพนธทดกบชาวบานทกคน เขามกจะเลาใหลกนองฟงวา ชวตเขาสมยเปนนกเรยนนนคอนขางล าบาก เพราะพอแมมฐานะยากจน แตเขากตงใจเรยน เขามเพอนดทชวยเหลอทงในดานตวความรให ใหยมอปกรณการเรยน เครองใชในการท ากจกรรมตางๆ และชวยหาแหลงขอมลความรตางๆ ใหเขาคดวา ถาตองการมอนาคตทดจะตองใฝหาความร มความขยนหมนเพยร และอดทนตอความยากล าบาก เมอเขาเรยนจบมธยมศกษาตอนปลาย แลวกไปเรยนตอในระดบอดมศกษาในมหาวทยาลยรามค าแหง เขาท างานหารายไดระหวางเรยน เพอน าเงนมาใชจายในการเรยน เมอจบปรญญาตรแลว เขาสอบเปนปลดอ าเภอได เขามความขยน หมนเพยรและเอาใจใสในการท างาน สามารถเกบเงนออมและฝากธนาคารเปนประจ าทกเดอน เขาไมเคยคอรปชน การมรายไดเปนเงนเดอนกพอใชจายและมเหลอสะสมไวได

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

ด ารง เปนนายอ าเภอทมความคดกาวหนาหลายอยาง ยอมรบฟงความคดเหนจากลกนอง และประชาชนทวไป ดงนน การตดสนใจในการท ากจกรรมตางๆ จงไดรบการสนบสนนจากคนสวนใหญ นอกจากนนด ารงยงเปนทรกใครของผบงคบบญชาอกดวย ค าถาม

1. ด ารงน าหลกธรรมขอใดมาเปนหลกในการปฏบต จงอธบาย

2. การปฏบตตนของด ารงตามหลกธรรมสงผลดตอเขาอยางไรบาง

กรณศกษาท 2 เรอง รจกสามคค โรงเรยนสามคคเปนโรงเรยนทมชอเสยงทางดานการจดกจกรรมพฒนาคณภาพเยาวชน นกเรยนท

จบการศกษาจากโรงเรยนจะสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดเปนอยางด เพราะโรงเรยนจะเนนการพฒนาทกษะชวตควบคกบการพฒนาดานวชาการและดานคณธรรม กจกรรมทเดนของโรงเรยน ไดแก การรวมกนปลกตนไมรอบสวนสาธารณะ การสรางศาลาพกรอนรมทาง การบรจาคสงของชวยเหลอเดกก าพราและเดกพการ การรณรงคตอตานยาเสพตด การรวมกจกรรมบรรเทาสาธารณภย การท ากจกรรมรวมกนของนกเรยนนนตางกชวยเหลอกนในการท างานและพดจาใหก าลงใจกน ปฏบตตนตามกฎ กตกาของหมคณะ เมอมขอตกลงอะไรกนทกคนกปฏบตตาม ดงนนไมวานกเรยนโรงเรยนสามคคจะไปรวมกจกรรมกบหนวยงานหรอองคกรใดกจะไดรบการชนชมอยเสมอ

ค าถาม นกเรยนโรงเรยนสามคคปฏบตตนตามหลกธรรมขอใด และสงผลดอยางไร

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


วฒธรรม 4 ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 อธปไตย 3 ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม กรณศกษาท 1 เรอง ความภาคภมใจ

ด ารงเปนนายอ าเภอหนมทชาวบานรกมาก เขามความสมพนธทดกบชาวบานทกคน เขามกจะเลาใหลกนองฟงวา ชวตเขาสมยเปนนกเรยนนนคอนขางล าบาก เพราะพอแมมฐานะยากจน แตเขากตงใจเรยน เขามเพอนดทชวยเหลอทงในดานตวความรให ใหยมอปกรณการเรยน เครองใชในการท ากจกรรมตางๆ และชวยหาแหลงขอมลความรตางๆ ใหเขาคดวา ถาตองการมอนาคตทดจะตองใฝหาความร มความขยนหมนเพยร และอดทนตอความยากล าบาก เมอเขาเรยนจบมธยมศกษาตอนปลาย แลวกไปเรยนตอในระดบอดมศกษาในมหาวทยาลยรามค าแหง เขาท างานหารายไดระหวางเรยน เพอน าเงนมาใชจายในการเรยน เมอจบปรญญาตรแลว เขาสอบเปนปลดอ าเภอได เขามความขยน หมนเพยรและเอาใจใสในการท างาน สามารถเกบเงนออมและฝากธนาคารเปนประจ าทกเดอน เขาไมเคยคอรปชน การมรายไดเปนเงนเดอนกพอใชจายและมเหลอสะสมไวได ด ารง เปนนายอ าเภอทมความคดกาวหนาหลายอยาง ยอมรบฟงความคดเหนจากลกนอง และประชาชนทวไป ดงนน การตดสนใจในการท ากจกรรมตางๆ จงไดรบการสนบสนนจากคนสวนใหญ นอกจากนนด ารงยงเปนทรกใครของผบงคบบญชาอกดวย

1. ด ารงน าหลกธรรมขอใดมาเปนหลกในการปฏบต จงอธบาย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ด ารงน าหลก วฒธรรม 4 ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 และอธปไตย 3 มาเปนหลกในการ ปฏบตตน 1. วฒธรรม 4 เปนหลกธรรมทน าไปสความเจรญ ไดแก 1) สปปรสสงเสวะ เขาคบเพอนทดทคอยสนบสนนเขาในทางทด 2) สทธมมสสวนะ ศกษาความรดวยความตงใจ เพอน ามาพฒนาตน 3) โยนโสมนสการ รจกคดในทางทถกตอง ดงาม ตงแตสมยเรยนระดบมธยมศกษา จนจบ มหาวทยาลย และท างานดวยความซอสตย ขยน อดทน 4) ธมมานธมมปฏบต ท างานดวยความซอสตย สจรต 2. ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม 4 คอ ธรรมทเปนไปเพอประโยชนในปจจบน ไดแก

1) อฏฐานสมปทา เขามความขยนหมนเพยร ตงแตสมยเปนนกเรยนจนถงการท างานเปน

นายอ าเภอ 2) อารกขสมปทา เขารกษาชอเสยงดวยความประพฤตด รจกเกบเงนเดอนฝากธนาคาร 3) กลยาณมตร เขาคบเพอนด สนบสนนเขาตงแตสมยเปนนกเรยนจนถงปจจบน 4) สมชวตา เขารจกใชจายใหพอเหมาะกบรายได มเงนฝากธนาคารโดยไมตอง

คอรปชน 3. อธปไตย 3 ด ารงปฏบตตนตามหลกธรรมาธปไตย บรหารงานโดยรบฟงความคดเหนของ คนอนทงในระดบผใตบงคบบญชา และประชาชนทวไป

2. การปฏบตตนของด ารงตามหลกธรรม สงผลดตอเขาอยางไรบาง ด ารงมความกาวหนาในต าแหนง หนาทการงานและเปนทรกใครของทกคน ไมวาจะเปนลกนองหรอประชาชนในอ าเภอ เขาสามารถบรหารงานไดตามเปาหมาย โดยไดรบการสนบสนน

จากทกฝาย กรณศกษาท 2 เรอง รจกสามคค

โรงเรยนสามคคเปนโรงเรยนทมชอเสยงทางดานการจดกจกรรมพฒนาคณภาพเยาวชน นกเรยนทจบการศกษาจากโรงเรยนจะสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดเปนอยางด เพราะโรงเรยนจะเนนการพฒนาทกษะชวตควบคกบการพฒนาดานวชาการและดานคณธรรม กจกรรมทเดนของโรงเรยน ไดแก การรวมกนปลกตนไมรอบสวนสาธารณะ การสรางศาลาพกรอนรมทาง การบรจาคสงของชวยเหลอเดก

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ก าพราและเดกพการ การรณรงคตอตานยาเสพตด การรวมกจกรรมบรรเทาสาธารณภย การท ากจกรรมรวมกนของนกเรยนนนตางกชวยเหลอกนในการท างานและพดจาใหก าลงใจกน ปฏบตตนตามกฎ กตกาของหมคณะ เมอมขอตกลงอะไรกนทกคนกปฏบตตาม ดงนนไมวานกเรยนโรงเรยนสามคคจะไปรวมกจกรรมกบหนวยงานหรอองคกรใดกจะไดรบการชนชมอยเสมอ

ค าถาม นกเรยนโรงเรยนสามคคปฏบตตนตามหลกธรรมขอใด และสงผลดอยางไร นกเรยนโรงเรยนสามคคปฏบตตนตามหลกธรรม สาราณยธรรม 6 ไดแก 1. เมตตากายกรรม ชวยเหลอเดกก าพราและเดกพการ 2. เมตตาวจกรรม พดจาใหก าลงใจกนในการท างาน 3. เมตตามโนกรรม มความปรารถนาดตอผอนทไดรบความเดอดรอน 4. สาธารณโภค มการชวยกนท าประโยชนตอสาธารณะ มการปลกตนไม สรางศาลาพกรอน 5. สลสามญญตา ปฏบตตนตามกฎ กตกาของหมคณะ 6. ทฏฐสามญญตา มความเหนชอบในการท ากจกรรมตางๆ และปฏบตตามกตกาของสวนรวม

ใบงานท 2.4 ปาปณกธรรม 3 อรยวฑฒ 5 อบาสกธรรม 5

ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม กรณศกษาท 1 เรอง อาชพของฉน

ยาใจ มอาชพเปนคนกลางขายสงผลไมในตลาด เธอจะคดเลอกผลไมทมคณภาพด ผลใหญ รสอรอย สงในตลาดใหญในเมอง ซงมผมฐานะดมาเลอกซอสนคา สวนผลไมทมคณภาพรองลงไปนนจะน าไปสงในตลาดทวไป ซงผซอจะเปนผทมรายไดนอย ยาใจชอบฟงขาวเกยวกบเรองการประกอบธรกจอยเสมอ เธอจงรแหลงสงผลไมไปจ าหนายยงตางประเทศ แตเนองจากเธอมทนทรพยนอย เธอจง กเงนจากธนาคารเพอมาลงทนในการคาขายผลไมสงออกตลาดตางประเทศ ท าใหธรกจการคาของเธอ มตลาดกวางมากขนท าใหมรายไดด ยาใจประกอบอาชพดวยความซอสตย เธอมความเชอมนวา ความซอสตยตอทกคนจะท าใหเปนทเชอถอของผทคบดวย และเธอจะมกรยามารยาท สภาพ ออนนอมนอกจากนเธอยงเปนคนทมน าใจกบทกคน เออเฟอเผอแผ และชน าผประกอบการคาผลไมเกยวกบแหลงการคาในจดตางๆ จงเปนผทคนทวไปในวงการคาผลไมใหความเคารพยกยอง บางครงเธอมอปสรรคเกยวกบการขนสงผลไม แตกมเพอนนกธรกจชวยเหลอ ปจจบนนยาใจมฐานะมนคง และเปนทรจกของคนทวไป เธอประสบความส าเรจในชวต

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ค าถาม 1. ยาใจปฏบตตามหลกธรรมขอใดบาง จงอธบาย พรอมยกตวอยาง

2. ยาใจ ไดรบผลดจากการปฏบตตามหลกธรรมอยางไรบาง

กรณศกษาท 2 เรอง อบาสกทด กานดามความเชอมนวา ค าสอนของพระพทธเจาเปนสงทดงาม เธอจงน ามาปฏบต และยงพยายาม

พดจาแนะน าใหลกๆ ของเธอปฏบตตามดวย กานดาถอศล 8 ทกวนพระ เธอเชอในกฎแหงกรรม ความเจรญกาวหนาในการงานของเธอนนมาจากความขยนหมนเพยรของเธอ ดงนนเธอจงยดมนในการท าความด เชน การบรจาคทาน การรกษาศลและการเจรญสมาธ บรจาคเงนสรางศาสนสถาน ถวายอาหารแดพระภกษสามเณร เปนประจ า ทกคนทคบหาสมาคมกบกานดาจะรสกชนชมและยกยองวาเปนคนด และมความไววางใจในการท างานรวมกน

ค าถาม กานดาปฏบตตนตามหลกธรรมในขอใด และสงผลตอเธออยางไร จงอธบาย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ----

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ----

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ----

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


ปาปณกธรรม 3 อรยวฑฒ 5 อบาสกธรรม 5 ค าชแจง อานกรณศกษา แลวตอบค าถาม กรณศกษาท 1 เรอง อาชพของฉน

ยาใจ มอาชพเปนคนกลางขายสงผลไมในตลาด เธอจะคดเลอกผลไมทมคณภาพด ผลใหญ รสอรอย สงในตลาดใหญในเมอง ซงมผมฐานะดมาเลอกซอสนคา สวนผลไมทมคณภาพรองลงไปนนจะน าไปสงในตลาดทวไป ซงผซอจะเปนผทมรายไดนอย ยาใจชอบฟงขาวเกยวกบเรองการประกอบธรกจอยเสมอ เธอจงรแหลงสงผลไมไปจ าหนายยงตางประเทศ แตเนองจากเธอมทนทรพยนอย เธอจง กเงนจากธนาคารเพอมาลงทนในการคาขายผลไมสงออกตลาดตางประเทศ ท าใหธรกจการคาของเธอ มตลาดกวางมากขนท าใหมรายไดด ยาใจประกอบอาชพดวยความซอสตย เธอมความเชอมนวา ความซอสตยตอทกคนจะท าใหเปนทเชอถอของผทคบดวย และเธอจะมกรยามารยาท สภาพ ออนนอม นอกจากนเธอยงเปนคนทมน าใจกบทกคน เออเฟอเผอแผ และชน าผประกอบการคาผลไมเกยวกบแหลงการคาในจดตางๆ จงเปนผทคนทวไปในวงการคาผลไมใหความเคารพยกยอง บางครงเธอมอปสรรคเกยวกบการขนสงผลไมแตกมเพอนนกธรกจชวยเหลอ ปจจบนนยาใจมฐานะมนคง และเปนทรจกของคนทวไป เธอประสบความส าเรจในชวต

ค าถาม 1. ยาใจปฏบตตามหลกธรรมใดบาง จงอธบาย พรอมยกตวอยาง

ยาใจปฏบตตนตามหลกปาปณกธรรม 3 และอรยวฑฒ 5 ดงน 1. ปาปณกธรรม 3 ซงเปนหลกการท างานของผประกอบอาชพคาขาย ไดแก

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1) จกขมา ยาใจมองตลาดออกวา ควรจะใชวธขายสงผลไมอยางไร 2) วธโร มความสามารถในการจดการขายสงสนคา โดยแยกเปนตลาดผมฐานะด และตลาด

ส าหรบคนทวไป 3) นสสยสมปนโน จากแหลงลงทน โดยกเงนจากธนาคารมาใชในการคาขาย 2. อรยวฑฒ 5 เปนหลกธรรมเพอการพฒนาชวตทดงาม 1) ศรทธา มความเชอมนในการท าความด ตามหลกพระพทธศาสนา ความซอสตย 2) ศล เปนผทรกษาศล ประพฤตดทางกาย วาจา ใจ ยาใจปฏบตตนเปนคนด มกรยามารยาท สภาพ ออนนอมกบทกคน มความซอสตย 3) สตะ เธอศกษาขอมลความรตางๆ อยเสมอ ท าใหรแหลงขายผลไมตลาดตางประเทศ 4) จาคะ มความเออเฟอเผอแผ แบงปนขอมลเกยวกบการคา แกผทอยในวงการเดยวกน 5) ปญญา สามารถมองทกอยางตามความเปนจรง มองในสงทเปนประโยชนและปฏบตตาม 2. ยาใจ ไดรบผลดจากการปฏบตตามหลกธรรมอยางไรบาง

ยาใจ ประสบความส าเรจในการประกอบอาชพ สามารถขยายกจการไปไดอยางกวางขวาง มฐานะมนคง เปนผทมความเจรญรงเรองในชวต

กรณศกษาท 2 เรอง อบาสกทด กานดามความเชอมนวา ค าสอนของพระพทธเจาเปนสงทดงาม เธอจงน ามาปฏบต และยงพยายาม

พดจาแนะน าใหลกๆ ของเธอปฏบตตามดวย กานดาถอศล 8 ทกวนพระ เธอเชอในกฎแหงกรรม ความเจรญกาวหนาในการงานของเธอนนมาจากความขยนหมนเพยรของเธอ ดงนนเธอจงยดมนในการท าความด เชน การบรจาคทาน การรกษาศลและการเจรญสมาธ บรจาคเงนสรางศาสนสถาน ถวายอาหารแดพระภกษสามเณร เปนประจ า ทกคนทคบหาสมาคมกบกานดาจะรสกชนชมและยกยองวาเปนคนด และมความไววางใจในการท างานรวมกน

ค าถาม กานดาปฏบตตนตามหลกธรรมในขอใด และสงผลตอเธออยางไร จงอธบาย กานดาปฏบตตนตามหลกอบาสกธรรม 5 ดงน 1. ศรทธา เชอมนวาค าสอนของพระพทธเจาเปนสงทดงาม และชกจงใหลกๆ ปฏบตตาม 2. มศลบรสทธ ปฏบตตนดวยความส ารวมและถอศล 8 ทกวนพระ 3. เชอกรรม เชอวาการท าความดยอมไดรบผลของความดตอบแทน

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ----

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4. ไมแสวงหาเขตบญนอกพระพทธศาสนา เธอปฏบตตามหลกของพระพทธศาสนา เชน รกษา ศล เจรญสมาธ 5. ท านบ ารงพระพทธศาสนา กานดาบรจาคทรพยในการสรางศาสนสถาน ถวายแดพระภกษ สงฆ และสามเณรเปนประจ า ผลทกานดาไดรบ คอ เปนทไววางใจและชนชมจากคนทคบหาสมาคมดวย และไดรบการ ยกยองวาเปนคนด

แผนการจดการเรยนรท 38 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (2) เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง มงคล 38 ( 1) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด มงคล 38 เปนหลกธรรมส าคญทท าใหผปฏบตประสบความสข ความเจรญในชวต 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหการปฏบตตนตามมงคล 38 และน าไปปฏบตในการด าเนนชวตได 3. สาระการเรยนร

3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง มงคล 38

- สงเคราะหบตร - สงเคราะหภรรยา

- สนโดษ - ถกโลกธรรมจตไมหวนไหว - จตไมเศราโศก - จตไมมวหมอง - จตเกษม - ความเพยรเผากเลส - ประพฤตพรหมจรรย - เหนอรยสจ - บรรลนพพาน


4. สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด - ทกษะการคดวเคราะห - ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ 4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต - กระบวนการท างานกลม - กระบวนการปฏบต 5. คณลกษณะอนพงประสงค


6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม, กระบวนการปฏบต) นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

1. ครใหนกเรยนเลาถงความภาคภมใจของนกเรยนทแสดงวาท าความด เชน - ปฏบตตามค าสงสอนของพอแม ในเรอง ตงใจเรยน ไมเทยวกลางคน ใชเวลาวางในการอาน หนงสอ ท างานบาน - บรจาคเงนชวยเหลอผประสบภยตางๆ - รวมกจกรรมปลกปาและดแลรกษาตนไมในชมชน - เปนอาสาสมครชมชน

ฯลฯ 2. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจวา การกระท าดงกลาวสอดคลองกบหลกธรรม มงคล 38 คอ ความ

ดงาม การปฏบตตามมงคลกคอ การปฏบตเพอใหไดมาซงความดงาม อนจะน าชวตใหประสบความส าเรจ

3. นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-8 คน ตามความสมครใจ ใหนกเรยนชวยกนศกษาความรเรอง มงคล 38 จากหนงสอเรยน หนงสออานเพมเตม และแหลงขอมลสารสนเทศ ในหวขอตอไปน

1) สงเคราะหบตร 2) สงเคราะหภรรยา -สาม

3) สนโดษ 4) ถกโลกธรรมจตไมหวนไหว

5) จตไมเศราโศก 6) จตไมมวหมอง 7) จตเกษม 8) ความเพยรเผากเลส 9) ประพฤตพรหมจรรย 10) เหนอรยสจ 11) บรรลนพพาน

4. ใหสมาชกของแตละกลมสนทนาแลกเปลยนความรถงสาระส าคญของมงคล 38 ซงไดศกษามาจนม ความเขาใจกระจางชดเจน

5. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมหาขาวหรอขอมลเกยวกบการกระท าของบคคลทมความสอดคลองกบมงคล 38 ทนกเรยนไดศกษา




ประเมนบนทกการปฏบตตนตามหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 : มรรค

แบบประเมนบนทกการปฏบตตนตามหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 : มรรค




8. สอ/แหลงการเรยนร 8.1 สอการเรยนร 1) หนงสอเรยน พระพทธศาสนา ม.4-ม.6

2) หนงสอคนควาเพมเตม (1) เสฐยรพงษ วรรณปก. คดเปนท าเปนตามแนวพทธธรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทอมรนทรพรนตง แอนด พบลซซง จ ากด, 2541. 3) ใบงานท 3.1 เรอง วเคราะหและประเมนคา

8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.wing4.rtaf.mi.th/project_38/project_38.html


กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (2) เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง มงคล 38 ( 2) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด มงคล 38 เปนหลกธรรมส าคญทท าใหผปฏบตประสบความสข ความเจรญในชวต 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหการปฏบตตนตามมงคล 38 และน าไปปฏบตในการด าเนนชวตได 3. สาระการเรยนร


http://www.wing4.rtaf.mi.th/project_38/project_38.html

- สงเคราะหบตร - สงเคราะหภรรยา - สนโดษ - ถกโลกธรรมจตไมหวนไหว - จตไมเศราโศก - จตไมมวหมอง - จตเกษม - ความเพยรเผากเลส - ประพฤตพรหมจรรย - เหนอรยสจ - บรรลนพพาน




6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม, กระบวนการปฏบต) นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง

1. ครสนทนากบนกเรยนถงความพรอมเกยวกบขาวและขอมลทแตละกลมไปหามา และใหนกเรยน แตละกลมเลาถง การแบงหนาทกบหาขาวและขอมล และความรบผดชอบของแตละคนทปฏบตตาม ภาระหนาทซงกลมไดมอบหมาย

2. นกเรยนแตละกลมรวมกนวเคราะหและประเมนคาความร โดยรวมกนท าใบงานท 3.1 เรอง วเคราะหและประเมนคา โดยตอบค าถามในประเดนตอไปน

1) ชอบคคล/กลมบคคล 2) ตวอยางการกระท าทสอดคลองกบมงคล 38 3) ผลของการปฏบตเปนประโยชนตอตนเอง และสงคมสวนรวม 4) ขอคดทนกเรยนไดรบ 5) การน าไปประยกตปฏบตตนในการด าเนนชวต

3. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานตอชนเรยน แลวใหเพอนกลมอนใหขอเสนอแนะเพมเตม ครตรวจสอบความถกตอง

4. ครและนกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของมงคล 38 และแนวทางการน าไปปฏบต 7. การวดและประเมนผล









2) หนงสอคนควาเพมเตม (1) เสฐยรพงษ วรรณปก. คดเปนท าเปนตามแนวพทธธรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทอมรนทรพรนตง แอนด พบลซซง จ ากด, 2541. 3) ใบงานท 3.1 เรอง วเคราะหและประเมนคา 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.wing4.rtaf.mi.th/project_38/project_38.html


แผนการจดการเรยนรท 40 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม (ศาสนา) ชนมธยมศกษาปท 4 -6 หนวยการเรยนรท 4 หลกธรรมทางพระพทธศาสนา (2) เวลาทงหมด 8 ชวโมง เรอง มงคล 38 ( 3) เวลาทใชสอน 1 ชวโมง วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/1 ภาคเรยนท 1/....... วนท.....เดอน.............................พ.ศ. ............ ม.4/2 ภาคเรยนท 1/....... ครผสอนชอ................................. โรงเรยนบานพณโท ................................................................................................................................................................... 1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด มงคล 38 เปนหลกธรรมส าคญทท าใหผปฏบตประสบความสข ความเจรญในชวต 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 2.1 มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาทตนนบถอและ ศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสงบสข ม.4-6/13 วเคราะหหลกธรรมในกรอบอรยสจ 4 หรอหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ 2.2 จดประสงคการเรยนร - วเคราะหการปฏบตตนตามมงคล 38 และน าไปปฏบตในการด าเนนชวตได 3. สาระการเรยนร


- สงเคราะหบตร - สงเคราะหภรรยา

- สนโดษ - ถกโลกธรรมจตไมหวนไหว - จตไมเศราโศก - จตไมมวหมอง - จตเกษม - ความเพยรเผากเลส - ประพฤตพรหมจรรย - เหนอรยสจ - บรรลนพพาน




6. กจกรรมการเรยนร (วธสอนแบบบรรยาย วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม, กระบวนการปฏบต) นกเรยนสวดมนตบชาพระรตนตรย และท าสมาธกอนเรยนทกชวโมง 1. ครทบทวนความรเกยวกบเรอง การศกษาหลกธรรม มรรคมองค 8 และมงคล 38 โดยใหนกเรยน

ชวยกนยกตวอยางวานกเรยนจะสามารถน าไปปฏบตไดอยางไรบาง 2. ครใหแตละกลม วางแผนการปฏบตตนตามหลกธรรม มรรคมองค 8 และมงคล 38 ตามหวขอทก าหนด ในขอบขายดงน

1) การปฏบตตนตามหลกธรรมมรรค : ธรรมทควรเจรญ 2) หลกฐานการปฏบตตนตามหลกธรรม 3) การปฏบตตนตามมงคล 38 4) หลกฐานการปฏบตตนตามมงคล 38 5) การวเคราะหผลการปฏบตตนตามหลกธรรม

3. นกเรยนแตละคนน าขอตกลงของกลมเกยวกบการปฏบตตนตามหลกธรรม มรรคมองค 8 และมงคล 38 ไปปฏบต แลวรายงานผลตอกลมทกสปดาห เพอชวยกนใหขอเสนอแนะในการพฒนาการปฏบตตน

จากนนใหแตละคนรายงานผลการปฏบตตอคร และครจะใหค าแนะน าในการพฒนาตนตอไป 4. ครใหนกเรยนแตละคนปฏบตตนตามหลกธรรมมรรคมองค 8 และมงคล 38 ตามขอตกลงของกลม อยางสม าเสมอในระยะเวลาทก าหนด ซงอาจจะเปนเวลา 1-2 เดอน หรอตลอดภาคเรยน และให รายงานผลในแบบบนทกการปฏบตตนตามหลกธรรม นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 5










2) หนงสอคนควาเพมเตม (1) เสฐยรพงษ วรรณปก. คดเปนท าเปนตามแนวพทธธรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทอมรนทรพรนตง แอนด พบลซซง จ ากด, 2541. 3) ใบงานท 3.1 เรอง วเคราะหและประเมนคา 8.2 แหลงการเรยนร 1) หองสมด 2) หองจรยธรรม หรอหองพทธศาสน 3) แหลงขอมลสารสนเทศ http://www.wing4.rtaf.mi.th/project_38/project_38.html


แบบทดสอบกอนและหลงเรยน หนวยเรยนรท 5 ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

16. ด ารงเปนคนทปฏบตตนตามระเบยบวนยของโรงเรยน แสดงวาเขาปฏบตตนตามหลกธรรมใด ก. ปญญาภาวนา ข. กายภาวนา ค. ศลภาวนา ง. จตภาวนา 17. ผทพฒนาทางจตสามารถยกระดบคณภาพของจตใหมความสมบรณ จะสงผลตอสมรรถภาพของจต

อยางไร จ. จตเขมแขง ฉ. มความออนโยน ช. มความเขาใจโลกและชวต ซ. มความเพยร มความอดทนสง

18. ขอใดคอ ความหลดพนจากกเลสชวคราว ก. ปฏปสสทธวมตต ข. วกขมภนวมตต ค. นสสรณวมตต ง. ตทงควมตต

19. สมจเฉทวมตต สอดคลองกบขอใด ก. การดบกเลสของพระอรยบคคลในแตละระดบ ข. การดบกเลสไดอยางยงยนตลอดไป ค. การดบกเลสของชาวพทธ ง. การดบกเลสขณะเขาฌาน

20. อนปาทเสสนพพาน หมายถงอะไร ก. การนพพานขณะทยงมชวตอย

ข. การดบกเลสเพราะรแจงในทกข ค. การดบกเลสทมขนธ 5 เหลออย ง. นพพานของพระอรหนตทละสงขารแลว

21. ขอใดจดเปนธรรมของสตบรษหรอธรรมทเปนแกนของศาสนา ข. พระสทธรรม 3 ข. ภาวนา 4 ค. วมตต 5 ง. พละ 5

22. การปฏบตตนตามหลกธรรม พละ 5 มผลส าคญอยางไร ข. สามารถพฒนาจตจนเกดความเจรญ ค. ปราศจากการเจบปวยและมความสข ง. หลดพนจากกเลสชวคราว จตใจสบาย จ. มความมนใจในตนเองจนไมมความหวาดหวนกลวภย

23. โรงเรยนฟาใสเปนโรงเรยนทไดรบการยกยองวา มทมนกกฬาฟตบอลทเขมแขงไดรบชยชนะจากการเลนระดบประเทศอยเสมอ แสดงวานกกฬาปฏบตตนตามหลกธรรมใด ข. ธมมานธมมปฏบต ข. ปาปณกธรรม 3 ค. อปรหานยธรรม 7 ง. อฏฐานสมปทา

24. ผบรหารโรงเรยนตองการใหบคลากรในโรงเรยนอยรวมกนอยางมความสข จะตองปฏบตตามหลกธรรมใด ข. สาราณยธรรม 6 ข. สปปรสสงเสวะ ค. อบาสกธรรม 5 ง. ทศพธราชธรรม 10

25. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ไดรบการยกยองวามความสามคคกนในการท ากจกรรมตางๆ แสดงวาพวกเขาปฏบตตามหลกธรรมใด ข. พระสทธรรม 3 ค. อบาสกธรรม 5 ง. สาราณยธรรม 6 จ. ทศพธราชธรรม 10

26. ปาปณกธรรม 3 เปนธรรมส าหรบผประกอบอาชพใด ข. อาชพคร ค. อาชพคาขาย ง. อาชพรบราชการ จ. อาชพแพทย พยาบาล

27. ผทปฏบตตนตามหลกธรรมทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม จะสงผลอยางไร จ. ไดรบประโยชนในปจจบน ฉ. ความรก ความสามคคปรองดอง ช. ประสบความส าเรจในการท างาน ซ. มความเชยวชาญในการประกอบอาชพ

28. การปฏบตตนตามหลกอรยวฑฒ 5 จะสงผลดอยางไร

จ. สงคมเปนปกตสข ฉ. น าไปสความหลดพน ช. การพฒนาชวตใหรงเรอง ซ. การด ารงชวตอยางมความสข

29. ขอใดจดเปนสงทท าใหจตเศราหมองขนมว จ. อวหงสา จกขมา สมชวตา ฉ. พยาบาท มานะ ปมาทะ ช. อาชชวะ มททวะ ซ. ทาน ตบะ ขนต

30. การเหนแจงในอรยสจ จะตองปฏบตตามหลกธรรมใด จ. วมตต 5 ฉ. ภาวนา 4 ช. อธปไตย 3 ซ. อรยมรรคมองค 8 ฌ.

1. ค 2. ง 3. ข 4. ก 5. ง 6. ก 7. ง 8. ค 9. ง 10. ค 11. ข 12. ก 13. ค 14. ข 15. ง

Documents

ค าอธิบายรายวิชา รายวิชา สังคมศึกษา ศาสนา เวลา ชั่วโมงbanpinthoschool.ac.th/plan/Social/term