Embed Size (px)
Citation preview
Pahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas
Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-MaoismoANG
Tomo XLVI Blg. 6
Hulyo 7, 2015
www.phi l ippinerevolution.net
Todo nga neoliberalismongan imperyalista ngasaywar ilarum ni Aquino
An paghahadi ni Aquino tikang 2010 unom na katuig nga pag-imbento hinilusyon han kauswagan ngan todo-larga nga pagpapatuman han neoliberalis-mo. Ha nakatalaan nga urhi niya nga “state of the nation address” (SONA o
pamulong ha kamutangan han nasud), utro na liwat nga magbubul-iw hi Aquino hinmga pulong nga buaw ha pag-atentar nga uwaton an katawhan.
Peke an imahe ni Aquino han “ma-limpyo nga gubyerno”. Ginhimo la inihan imperyalismo nga US ha tuyo ngahimuon nga “matuud-tuod” o may kre-dibilidad an ira niyutiyo nga gubyerno.An mga darawhunon ni Aquino nga “ta-dong nga dalan”, “kontra-kurapsyon”ngan inclusive growth mga gin-imbentonga pulong han mga tagsagdon ngaAmerikano nga eksperto ha saywarngan manipulasyon han opinyon-publi-ko.
An unom katuig ni Aquino ha pina-kahitaas nga posisyon han niyutiyo ngaestado kaparte han dako nga saywarnga operasyonhan US. Subay
ini ha iginpapatuman han gubyerno hanUS nga plano nga “kontra- insurhensi-ya” nga nakatutok ha pagpuypoy hanngatanan nga pwersa nga nag-aayat hapankalibutan nga hedyemoniya hini. Anpampulitika nga interbensyon han US haPilipinas pinaagi han pagsuporta nganpagdireher ha niyutiyo nga estado ka-parte han pag-ataman han US ha inte-res hini ha magkalain-lain nga dapit hankalibutan.
Kabakyang an International Mone-tary Fund ngan magkalain-lain hini ngaahensya, ginsesering nga “nagrarang-
Editoryal
Basahon ha paypay 3
1957-2015
Natukdaw anbug-os nga KomiteSentral, Komisyon
Militar nganngatanan han kadrengan kaapi han
Partido Komunistahan Pilipinas ngan an
Nasyunal ngaKumand ha
Operasyon nganngatanan han Pulanga kumander nganPula nga mangaraway
han BagongHukbong Bayan agudhul-os nga kahugot
ngamaghatag hin Pulanga pagsaludo kan
KasamangLeoncio Pitao,
an pinaka-hinigugmanga
Kumander Paragohan katawhan
Pilipino.
- Komite Sentral, PartidoKomunista han Pilipinas
Hunyo 30, 2015
ANG BAYAN Hulyo 7 , 20152
Tomo XLVI Blg. 6 | Hulyo 7, 2015
An Ang Bayan ig in-gagawas duha kabeses kada bulan han Komite Sentral
han Partido Komunista han Pi l ipinas.
Gin-uunodEEddiittoorryyaall:: Todo nga neoliberalismo
ngan saywar ni Aquino 1Pagsaludo kan Ka Parago 3
Pagpurok nga Aquino-Binay 5
Kadaugan ha Sumifru 5
Masaker ha Paquibato 6
Kampo-protesta ha DepEd-Davao 7
10 sundalo, patay ha Paquibato 8
Pagsulong ha ST 9
Rali ha Bukidnon ngan Isabela 9
Militarismo nga Hapon, natindog 10
TPP, gin-aapura han US 11
ANG
gat” an ekonomiya han Pilipinas habutnga han nagpapadayon nga krisis habug-os nga kalibutan ngan gintataganhin “hitaas nga grado ha pag-utang” hakatuyuanan nga engganyaron nga su-makob an langyaw nga kapital nganpautang.
Dako nga parte han nahihimo ngaimahe han “pag-uswag” an programanga “pantawid pamilya” (nga nakakara-wat hin pito kapilo nga mas dako ngabadyet yana nga 2015 itanding hadton2009). Kasagubay ini han Oplan Bayani-han ngan han mga programa ngaPAMANA ngan Kalahi-CIDSS nga direk-ta nga iginpapatuman han AFP nganmagkalain-lain nga ahensya han reak-syunaryo nga estado. Nakatarget ini hamga lugar nga makusog an mga pag-atohan katawhan. Katuyuanan hini ngamga programa nga uwaton an kataw-han, madis-organisa hira ngan ihirayoha dalan han pakigbisog.
Ha maabot nga SONA ni Aquino,dodoblehon niya an pan-nguwat ha ka-tawhan labina nga klarado nga waraynahiaguman nga benepisyo an kataw-han ha mga buaw nga saad ha ira. Ka-kantahon na liwat niya an “tadong ngadalan” bisan kun buksas na kaupay ananomaliya ha paggamit han pork barrel,
ismagling, kontrata ha programa ngaPublic-Private Partnership ngan iba pa.
Utro na liwat nga makanta hin mgaosana hi Aquino ha neoliberalismo. Pa-tutuuhon an katawhan nga kulang pa antulo kadekada nga pagpapatuman hanliberalisasyon, pribatisasyon, deregu-lasyon ngan denasyunalisasyon ngan ki-nahanglan pa ini pahilawigon ngan du-gangan, bisan pa igsurender mismo an1987 nga konstitusyon ha altar han mgalangyaw nga monopolyo kapitalista.
Para ha katawhan Pilipino, warayigindurot nga pagbabag-o nga nagpau-pay ha ira kinabuhi an rehimen US-Aquino.
Padayon nga nagtitikagrabe anproblema han dis-empleyo. Sobra 12kamilyon nga Pilipino an nagbibiling hintrabahoodugangngapagkakakitaan.Dugang nga nag-titikagrabe anpagkadto ha ibanga nasud agudmagbiling hin tra-baho. Tikang maka-lingkod hi Aquinohadton 2010, harosduha ngan hin tungakapilo an igindamo
han mga migrante nga nagawas ha na-sud.
Dugang nga nagtikagrabe an pani-niyupi ha mga trabahador. Sobra ngahimubo an suhol. Kulang kaupay an na-katalaan nga inadlaw nga minimum ngaP466 ha Metro Manila itanding ha ginki-kinahanglan nga P1,066 kada adlaw hanusa nga ordinaryo nga pamilya. Waraynasyunal nga minimum nga suhol nganiginpapatuman an magkalain-lain ngaiskema agud sige la nga pahimub-on ansuhol. Gintatanggal an mga pankatal-wasan nga regulasyon nga nagresultaha nagtikadamo nga kaso hin aksidentengan disgrasya ha mga pabrika,konstruksyon hin mga bilding ngan ibapa nga lugar han pagtrabaho.
Dugang nga nagtitikagrabe an ka-dunot han edukasyon.
Ha pagtuman hanPrograma ngaK-12, dugangnga madamo
an ig-aanak hininga barato nga ku-
sog-pagtrabaho nga mayhimubo nga kabatiran hakapulsanan han dagko ngakapitalista. Dugang ngamagdadamo an diri maka-
katangpos han hayskul tu-ngod ha dugang nga duha katuig nganha waray hunong nga paghitaas hanmatrikula ngan magkalain-lain nga ka-baraydan.
Dugang nga magrabe an kalidadhan pangabuhi tungod ha hitaas ngapresyo han pagkaon ngan iba pa nga ko-mun nga paraliton. Nag-nganga la anrehimen US-Aquino han nagsirit anpresyo han bugas hadton 2014 nganatubangan han klarado nga manipu-lasyon han presyo han lana ha lokal ngamerkado.
Dugang nga nadudunot an mgaimprastruktura para ha pampubliko ngaserbisyo sugad han sistema han trenngan metro-tren (MRT/LRT) nga kadaadlaw gin-aantusan han katawhan. Ku-lang kaupay an mga magturutdo, klas-rum, mga libro ngan iba pa nga pasilidadha mga pampubliko nga eskoylahan.Ginsasadhan an mga pampubliko ngaospital ngan an nahisasalin ginpapasag-dan nga madunot.
Igin-gagawas an Ang Bayan ha
yinaknan nga Pilipino, Bisaya,
Hiligaynon, Waray ngan Ingles.
Mahihimo ini i-download tikang ha
Philippine Revolution Web Central nga
makikita ha:
www.philippinerevolution.net
Nakarawat an Ang Bayan hin mga
kontribusyon ha porma hin mga artikulo
ngan balita. Gin-aaghat liwat
an mga mambarasa nga
magpaabot hin mga suson ngan
rekomendasyon ha ikauuswag han aton
mantalaan.
Maaabot kami pinaagi han email ha:
ANG BAYAN Hulyo 7 , 2015 3
Iginduso ni Aquino an dugangnga pribatisasyon han mga pankati-lingban nga imprastruktura. Wala-tuo nga gintatabrog an mga kablas haira mga komunidad agud igpagamitan tuna ha dagko nga kumpradorburgesya sugad han mga Ayala, Pa-ngilinan, Cojuangco, Tan, Sy, Con-sunji ngan mga kakunsabo nira ngalangyaw nga dagko nga kapitalistangan kasosyo nga burukrata kapita-lista.
Ilarum ni Aquino, mas naghugotan kontrol hini nira ha industriya hanenerhiya ngan kuryente, telekomuni-kasyon, serbisyo ha tubig, panlawasnga serbisyo, edukasyon, mga kalsa-da, tren, pantalan ngan erport. Gin-tatagan ini hin pundo ngan garantiyahan estado kundi ginpapadalagan ko-mo pribado nga mga negosyo.
Mas nagtikagrabe an panlupothin tuna han dagko nga asyendero,debeloper ngan dagko nga langyawnga kapitalista. Mas nga nagtikagra-be liwat an magkalain-lain nga pormahan pyudal ngan bagapyudal nga pa-niniyupi ha masa nga parag-uma su-gad han hitaas nga plete ha tunangan presyo han abono ngan pesti-sidyo; himubo nga presyo han humay,kopra ngan iba pa nga produkto hauma; usura ngan himubo nga pasu-hol.
Dugang nga narusmok an lokalnga ekonomiya ilarum han “tadongnga dalan” ni Aquino. Waray bag-onga industriya. Bagsak an manupak-tura. Waray pag-uswag ha sistemahan produksyon. Dugang nganaggrabe an pagtinambak han im-ported nga bugas, lasuna, sibuyas,manok ngan iba pa nga agrikulturalnga produkto ha kahibangan han lo-kal nga produksyon.
An unom katuig nga pamumunoni Aquino ha reaksyunaryo nga esta-do nagmadinaugon la ha pagpatumanhan mga palisiya nga neoliberal ngadikta han mga amo hini nga imperya-lista. Iginpadayon ni Aquino an baga-kolonyal ngan bagapyudal nga siste-ma ngan gin-gubyernuhan la an reak-syunaryo nga estado ha panahon handugang nga nagtitikagrabe nga krisis.AB
Pula nga pagsaludo kanKumander Parago
Mabuhay an rebolusyon! Mabuhay an tinalumpigos nga masa! Ini an urhinga guliat han pagbungkaras ni Kasamang Leoncio Pitao, an bantugannga hi Kumander Parago, pinuno han 1st Pulang Bagani Battalion han
Bagong Hukbong Bayan (BHB), ha urhi nga segundo han iya kinabuhi.
Waray ha kamutangan nga umatohi Ka Parago han atakihon ngan pa-rakrakan hin bala han mga pasista ngasundalo ilarum han 6th Scout RangerCompany, 2nd Scout Ranger Battalionngan 1st Scout Ranger Regiment had-ton Hunyo 28, 2015 alas-2:30 han ku-lop ha Barangay Pañalum, PaquibatoDistrict, Davao City.
Hi Ka Parago, 57 anyos, nagrere-kober hadto ha sakit nga hepatitis,dyabetis ngan hyperthyroidism. Hi KaKyle o Vanessa Limpag, nga nabulig hapag-ataman kan Ka Parago, naggugu-liat nga medik hiya, han parakrakan li-wat hiya hin bala han mga sundalo.Ngaduha hira dayon nga namatay.
Dinagma an pasidungog nganpagkilala para kan Ka Parago tikang hamga rebolusyunaryo nga pwersa hasakob ngan gawas han nasud.
Naghatag hin Pula nga saludo anKomite Sentral ngan Komisyon Militarhan Partido Komunista han Pilipinasngan an Nasyunal nga Kumand haOperasyon han Bagong Hukbong Ba-yan kan Ka Parago nga ginkilala nga“bayani han katawhanPilipino”.
“An sumobra-kumulang upat ka-dekada nga estoryahan kinabuhi han pa-kigbisog ni Ka Paragokomo Pula nga ku-mander ngan ma-ngaraway
bug-os nga panahon na nga nakasuratha bulawanon nga kasaysayan han re-bolusyon Pilipino,” sering han pamu-nuan han PKP ngan BHB.
Dugang hini: “An bug-os nga ka-tawhan, labina an masa nga parag-u-ma ngan Lumad han Southern Minda-nao, naglulut-o ha pagkamatay ni KaParago. Hi Ka Parago, nga maangâ ngagin-ngangaranan nga “Tatay” hanmga nakakakilala ha iya ha PaquibatoDistrict, waray pagpapas an paghigug-ma ha masa nga anakbalhas. An de-terminasyon nga magserbe ha interesngan kaupayan han katawhan an nag-hatag hin kaisog ngan kusog kan KaParago agud hasugon an makuri ngadalan han gerra han katawhan.”
Nagsasaludar liwat kan Ka Paragohi Ka Jose Ma. Sison, Tsirman ngaTagtukod han PKP.
“Usa hiya nga dakila nga makana-sud, kakaiba nga mangaraway nga ko-munista ngan rebolusyunaryo nga ku-mander.”
Hi Ka Parago “tangkod ha teoryangan praktika han Marxismo-Leninis-
mo-Maoismo ngan madinau-gon nga igin-aplikar inikaupod an iba pa nga ka-sama ngan katawhanhan Southern MindanaoRegion... Nagin mau-pay gud hiya ngakadre han Partido
Komunista hanPilipinas
ANG BAYAN Hulyo 7 , 20154
ngan kumander han Bagong HukbongBayan.”
“Eksperto hiya ha estratehiyangan taktika han gerilya nga pakigger-ra,” dugang ni Sison. “Bunga han tuk-ma nga linya ha pulitika ngan epektiboniya nga taktikal nga kumand, andakila ngan darayawon nga 1st PulangBagani Company naghiluag ngan nagin1st Pulang Bagani Battalion.”
“Nagpabilin nga madig-on nganalerto hi Ka Parago ilarum han dirimamenos ha lima nga reaksyunaryonga rehimen, tikang ha diktaduraMarcos tubtub ha presente nga rehi-men US-Aquino,” segun naman haPanrehiyon nga Kumand han BHB haSMR.
Namuno ha diri maihap nga pag-dis-arma nga operasyon hi KumanderParago tikang pa hadton dekada 1980.Hiya an nanguna ha pagdakop ha hita-as nga upisyal han AFP nga hi Gen.Victor Obillo ngan Capt. Alex Monteal-to hadton 1999 ngan an pagdetiner haira komo mga kapturado-han-gerra.Hugot hiya nga nagsusunod ha mgainternasyunal nga makatawo nga ba-laud.
Nakigbuligay hi Kumander Paragoha mga upisyal han NDFP ha erestoryapankamurayawan, ha InternationalCommittee of the Red Cross ngan ibapa nga upisyal para ha hapsay ngapagbuhii ha mga kapturado. Gindayawnira General Obillo ngan Captain Mon-tealto hi Ka Parago ha makatawo ngapagtratar ha ira han mga kapturadohira han BHB.
Ginpangunahan liwat ni Ka Paragoan waray buto nga reyd ha Davao Pe-nal Colony hadton Abril 2007 kun diinnakakumpiska hin lima nga M16, 45nga karbin, 46 nga shotgun ngan pitonga kal. 38 nga pistola. Nanguna liwathiya ha gidamui nga mga taktikal ngaopensiba nga iginlansar han PulangBagani Company.
Ginkilala han BHB-SMR an pag-serbisyo ni Ka Parago ha nasyunal de-mokratiko nga rebolusyon. “An dakonga parte han iya kinabuhi igin-aluta-ga niya ha pagserbe ha katawhan, hawaray paglubad nga pagserbe ha ti-nguha han nasyunal nga demokrasya.Komo usa nga Pula nga kumander,
ginpamunuan niya ngan ginpahiara angidamui nga kabatan-unan nga ma-ngaraway ha arte han gerilya nga pa-kiggerra.”
Bisan han kadakop niya hadton1999 ngan ginhugay hin kwarta, wa-ray niya talikdi an katawhan ngan anrebolusyon. “Nagpabilin hiya nga ma-dig-on ha iya panindugan ngan tang-kod ha komunista nga diwa han pag-depensa ha seguridad han mga rebo-lusyunaryo nga pwersa ngan ha inte-res han katawhan.”
Nagpakita hin “kabaltok ha puli-tika” hi Ka Parago bisan hadton nag-lulut-o ngan sobra an pagsubo hapaglugusa ngan pagpataya ha iyaanak nga hi Rebelyn han mga ahentehan militar hadton 2009. “Hinunum-duman hiya han katawhan han South-ern Mindanao komo paborito nira ngaanak nga pirme aada ha ira sapitngan andam bumulig ha pagsolbarhan ira mga problema—iba gud hamga heneral han AFP nga waray gin-himo kundi atakihon ngan pakurianan katawhan.”
“Nabuhi hiya hin ura-ura ka-simple...An waray-hura niya nga ki-nabuhi an waray kamatayan nga sus-baranan para ha ngatanan nga rebo-lusyunaryo nga nakakilala ngan na-kaupod niya,” dugang han BHB-SMR.“Kamatuoran, ha pira katuig tikanghiya magkasakit, ginbaribaran niya anawhag ha iya han Partido nga tempo-raryo nga pumahuway agud maghi-ngaupay. An iya la karuyag, amo anmakaupod ngan magserbe ha masatubtub ha urhi niya nga takna.”
Sering naman ni Ka Simon San-tiago han Panrehiyon nga Departa-mento ha Pulitika han BHB ha South-ern Mindanao Region (SMR): “Na-tumba man an puno, bug-os nga pa-nahon pa gihapon an kagugub-an.Nawara man hi Ka Parago, yukot ngaKa Parago naman an mabiyuos”.
Dugang ni Santiago, “samtangiginlulut-o naton an pagkamatay niraKasamang Parago ngan Kyle, gamitonnaton an higayon nga dugang nga pa-hilarumon an aton pagsantop nganpagkilala ha mga ayat nga aton paaatubangon. An paglulut-o himuonnaton nga dugang nga rebolusyunar-
yo nga determinasyon ngan panindu-gan. Tungod kay samtang nagpapabi-lin an mga batakan nga problema,magpapadayon an gerra han kataw-han.”
Igin-insister naman ni Ka Luis Ja-landoni, pinuno han NDFP ha erestor-ya pankamurayawan, nga kinahang-lan imbestigahan ngan pabatunon hiMaj. Gen. Eduardo Año ngan iba panga upisyal han 10th ID ilarum haninternasyunal nga makatawo nga ba-laud, ha Comprehensive Agreementon Respect for Human Rights andInternational Humanitarian Law(CARHRIHL) ngan ha InternationalCovenant on Civil and Political Rights(ICCPR) ha pagpatay kan Ka Paragongan Ka Kyle nga pareho hors de
combat.Nagpaabot liwat an BHB-North
Central Mindanao Region hin pinaka-hitaas nga pagsaludo kan Ka Parago.Sering ni Ka Allan Juanito, tagapag-yakan han BHB-NCMR, segurado ngamalipayon an mga naghahadi nga kla-se ngan mga berdugo nira ha pagpa-tay kan Ka Parago, kundi bug-os ngapanahon man hira nga pagmumultu-han han Pulang Bagani Battalion hapagsusulong han gerra han katawhanngadto ha estratehiko nga pagkapa-tas tubtub kadaugan.
Iginpahayag liwat han grupo ngaKalikasan Network an ira hilarum ngapagrespeto kan Ka Parago ha mahu-got nga pagpatuman han BHB ha pa-lisiya kontra ha dagko nga proyektoha pagmimina. Sering nira, an pagta-ngis para kan Ka Parago, pagtangispara ha gatus-gatos kaektarya ngakabubkiran, guba ngan tuna nga gin-dadambong han dagko nga kompaniyaha pagtotroso, pagmimina ngan mgaplantasyon.
Binisita an damo nga aktibista,progresibo, tagamidya, mga pulitikongan damo pa nga sektor ha iya la-may. Ginpasidunggan liwat hiya niMayor Rodrigo Duterte komo iyasangkay ngan komo usa nga manga-raway. Nagsaludo bisan an pira ngaupisyal han Philippine National Policeha sering nira kapareho nira sundalo.
Iglulubong hi Kumander Paragoha Hulyo 10, 2015. AB
ANG BAYAN Hulyo 7 , 2015 5
Aquino ngan Binay, nagpupurok
Nagtitikakusog an pagpurok giutan han mga magkaribal nga reaksyunaryonga paksyon samtang tikaapiki an 2016 nga eleksyon. Kinahanglan pay-
payan ini nga ribalay agud dugang nga pabatunon an rehimen US-Aquino ngansuktan ini ha mga krimen ngan pagpasibaya hini ha katawhan.
Nagresayn ha kabinete hadtonHunyo 22 hi Jejomar Binay, bise-presi-dente han gubyerno Aquino. Antes hi-ni, napulo kabulan nga dirudiretso ngagin-atake hi Binay han mga kaalyado niAquino ha Senado ha porma hin imbes-tigasyon han mga kaso hin kurapsyonngan anomaliya ha Makati City.
Han sinunod nga mga adlaw, gin-sukna ni Binay an iya gin-ngaranan nga“manhid ngan palpak” nga rehimenAquino. Gintudlok niya an pira ngaproblema nga maiha na nga gin-aabathan ordinaryo nga molupyo. Kalakipdinhi an kadunot han serbisyo hanMRT/LRT, paghitaas han kabaraydanha mga pampubliko nga serbisyo, ankaburilyaso han operasyon han pulis haMamasapano ngan iba pa.
Gin-ngaranan liwat niya nga “pe-ke” an iginraraku-dako ni Aquino nga“tadong nga dalan”. Ginkundenar niBinay an pan-ngatake ha iya ha isyuhan kurapsyon samtang waray pa gin-kakasuhan bisan usa nga kaalyado niAquino nga nagkarawat han pondo ila-rum han Disbursement AccelerationProgram (DAP) ngan Priority Develop-ment Assistance Fund (PDAF).
Nagbulos naman an mga kaalyadoni Aquino han igmando an pagsuspen-der ha anak ni Binay nga hi Junjun Bi-nay komo meyor han Makati City. Ika-duha na ini nga higayon tikang hanMarso nga ginsuspender an mas batanga Binay ha mando ni OmbudsmanConchita Morales, nga ginposisyon niAquino. Nagdumiri hira Binay ha kasu-guanan kundi inatras gihapon pakala-bay hin usa kaadlaw kahuman bumutoan agway han mga tagasuporta hiningan mga pulis.
Diri bag-o, kun susumahon,an mga isyu nga iginpahamtangni Binay kontra kan Aquino. Gin-sususnan liwat hiya ha pagsalik-way niya ha rehimen Aquino ka-human la nga aruon an suportahini ha pagkandidato niya ha
2016.Sugad pa man, an mga pagsukna
ni Binay ha rehimen Aquino nagpapa-matuod ha maiha na nga mga arabahan katawhan kontra ha “kapalpakanngan kamanhid” hini. Ayat ha iya ngaibuksas ngan suknaon liwat hi Aquinoha todo-todo nga pagpakaniyutiyo haimperyalismo nga US ngan pasista ngabrutalidad.
An mga pahayag han kampo ni Bi-nay ngan an sinunod nga mga kontra-maniobra han rehimen Aquino kontrahini nagpapamatuod han pagpintashan ribalay ngan sumpakiay giutan hannaghahadi nga klase, ngan han ka-dunutan ngan kainutil han tiarabot ngareaksyunaryo nga eleksyon.
Kinahanglan singabuton han ka-tawhan an natikapintas nga ribalay pi-naagi han dugang pa nga pagpabuylohan ira mga pakigbisog agud ig-insisterngan atuhan an pagpasibaya ni Aquinoha mga batakan nga serbisyo, ha nati-kahitaas nga presyo han papliton, ka-waray trabaho ngan disente nga uruk-yan ngan damo pa nga nasyunal ngaisyu. Kinahanglan magpursige an ka-giusan agud patalsikon hi Aquino hapoder ngan obligaron an ngatanan nganaghihingyap ku-mandidato ngamakig-usa dinhiagud dugang ngaihimulag ngan ig-lain an naghaha-di nga barkada-han. AB
Mga trabahador ha plan-
tasyon han saging, utro
nga nagmadinaugon
MADINAUGON nga gintaposhadton Hunyo 19 han mga tra-bahador tikang ha Packing Plant90 han Sumitomo Fruit Corpo-ration (SUMIFRU) ha Compos-tela Valley an ira welga nga li-nastar hin siyam kaadlaw. Nag-welga an Nagkahiusang Mamu-muo sa Suyapa Farm(NAMASUFA) agud ig-insisternga igbalik ha trabaho an 147nga trabahador nga arbitraryohini nga gintanggal hadton Hun-yo 8.
Ginsukna han NAMASUFAnga atake ha ira unyon an pag-tanggal labina nga aktibo anmga trabahador dinhi ha pakig-bisog kontra ha pag-iban ha irasuhol pinaagi han iskema ngapakyawan hadton Mayo. Nag-madinaugon na hadto an mgatrabahador kontra hini nga iske-ma.
Kadungan ha welga, nag-lansar hin welga komo simpatiyaan mga trabahador ha PackingPlant 92 han SUMIFRU. Nagpa-tuman hin work slowdown an ibanga planta ngan iba pa nga ak-syon protesta komo pakig-usaha mga trabahador ha PackingPlant 90. Nagbalik na ha normalan operasyon hini nga mgaplanta. An SUMIFRU an pinaka-damo an trabahador ha mga ag-ribisnes ha Pilipinas.
Nagpirma an maneydsmenthan SUMIFRU ha kasarabutannga nagsesering nga diri hinikakasuhan an mga trabahadornga inapi ha welga. Ginselebrarhan mga trabahador an susru-nod nira nga kadaugan. Sugadpa man, maaram hira nga dirimag-iiha ngan utro hira nga bi-birahan han SUMIFRU, nga se-ring nira pauru-utro nga nagta-talapas ha mga katungodpan-trabahador. AB
ANG BAYAN Hulyo 7 , 20156
3 nga sibilyan, ginmasakerha Paquibato
Hini nga naglabay nga mga semana, nagtikadamo an mga kaso hin waray wan-tas nga panmatay ha mga lider-parag-uma ngan ira mga pamilya ha sakob mismohan ira kabablayan ha Mindanao.
DDaavvaaoo CCiittyy.. Tulo nga sibilyan annamatay ngan usa nga 12-anyos ngabata an nasamaran kahuman parak-rakan hin bala han mga elemento han69th IB an balay ni Aida Seisa ha Ba-rangay Paradise Embac, PaquibatoDistrict hadton Hunyo 14. Tagapag-yakan hi Seisa han Paquibato DistrictPeasant Association (PADIPA) nganpankabug-usan nga sekretaryo hanKilusang Magbubukid ng Pilipinas-Southern Mindanao Region.
Namatay ha panmusil hira DatuRuben Enlog, Randy Lavarcon Carnasangan Oligario Quimbo, mga lider hakada tagsa nga komunidad. Natindognga tsirman han Nagkahiusang Lumadsa Paquibato (Nagkakaurusa nga Lu-mad ha Paquibato) hi Datu Enlog sam-tang mga membro han PADIPA hiraCarnasa ngan Quimbo.
Nasamad naman an anak ni Seisanga nagseselebrar hadto han iyakaadlawan. Nakatalwas hi Rosita San-dolan, nanay ni Seisa, samtang naka-gawas han balay hira Seisa, an iyaasawa ngan duha pa nga anak.
Mahugot nga ginkundenar hanmga kaurupdan, progresibo nga orga-nisasyon ngan mga tag-undong hantawhanon nga katungod an panmatay.Ginsukna liwat nira an panmirit han69th IB ngan 10th ID nga lehitimonga engkwentro giutan han BagongHukbong Bayan ngan ira mga tropa annahitabo nga masaker. Ginpanhimuwahan mga kaurupdan ngan taghimaryoan akusasyon han militar nga mga Pu-la nga mangaraway an mga namatay,ngan ginkundenar an pagbutang hinmga bomba, granada ngan armas hasapit han ira mga patay nga lawasagud pagawson nga diri hira sibilyan.
Segun kan Sandolan, ginbibilingha iya han militar hi Leoncio Pitao (KaParago) ngan usa pa nga mangarawaysamtang ginrerekisa an balay ngan pi-nan-nguha an mga gamit han mga
Seisa. Naru-napulo nga sundalo annaggawas-sakod ha balay tikang hankatutnga han gab-i tubtub kaagahon.Ginkordon nira an lugar ngan waraypagawsa an bata nga samaran. Kina-buwasan na han udto inabot an nag-responde nga mga pulis.
Kilalado komo “Palparan batta-lion” an 69th IB nga nagpatuman hanmasaker. Ini nga yunit han AFP andabi ha masaker ha Hacienda Luisitahadton 2004 ngan pagsikmit ngantortyur kanda Raymond ngan Reynal-do Manalo ha Bulacan hadton 2006.Hi Eduardo Año, kumander han 10thID, kilalado liwat komo batos ni Pal-paran nga dabi ha pagsikmit ngan pi-rit nga pagkawara ni Jonas Burgoshadton 2007.
Nagprotesta an KARAPATANngan Katribu hadton Hunyo 17 atu-bangan han Camp Crame agud kun-denaron an masaker. Ha Davao City,nagrali liwat an KARAPATAN-SMRngan mga grupo han Lumad agud ig-pakita an ira kangalas ha ginhimo ngapanmatay. Plano naman igplastar hanmga progresibo nga konggresista haKonggreso an mga resulta han ira im-bestigasyon ha nahitabo nga masa-ker.
CCoommppoosstteellaa VVaalllleeyy.. Ginparakra-kan hin bala han mga elemento han66th IB an balay ni Bello Tindasan haSityo Mambusao, Barangay Ngan,
Compostela hadton Hunyo 21. Tsir-man hi Tindasan han CompostelaFarmers Association (CFA), lokal ngaorganisasyon han mga parag- uma.
Hugot nga natipa an CFA ha mgaoperasyon han Agusan Petroleum andMinerals Corporation (Agpet). Duhakaadlaw antes an krimen, ginpamu-nuan ni Tindasan an pagbarikada haganghaan han mining site han Agpetagud igpahunong an mga operasyonhini. Nahiuna pa nga ginbarikadahanhan CFA an mga mining site hanAgpet hadton Marso, ngan utro na li-wat hadton Mayo.
Hadton parakrakan hin bala anbalay ni Tindasan, nakadto ha sakobhan balay an asawa ngan duha niranga gudti nga anak. Nasamaran aniya anak nga lalaki. Waray ha balay hiTindasan hiton nga adlaw. Ginpapa-gawas han militar nga “engkwentro”giutan han mga Pula nga mangara-way ngan ira mga tropa an ginhimonira nga panmusil.
Pananag-iya an Agpet ni Eduardo“Danding” Cojuangco, bata ni Benig-no Aquino III.
DDaavvaaoo OOrriieennttaall.. Ginpatay hanmga elemento han 67th IB hi RickyBasig ha iya balay ha Kaputian, Ma-han-ub, Baganga hadton Hunyo 25.Nalingkod hadto ha iya balkon hanpagpupsilon hiya han mga sundalonga ginpapamunuan han usa nga gin-ngangaranan nga “Pfc Maca.”Membro hi Basig han Barug Kataw-han, an organisasyon han mga naka-talwas ha bagyo nga Pablo. Kaupod hiBasig ha mga nangunguna hapagprotesta kontra ha kapasibayangan kainutil han rehimen Aquinohadton naglabay nga duha katuig. AB
ANG BAYAN Hulyo 7 , 2015 7
Lumad, nagkampo-protesta ha
upisina han DepEd
Tikang Hunyo 16 nagkampo an mga kag-anak ngan mga anak nira nga estud-yante han Salugpongan Ta' Tanu Igkanugon Community Learning Center
(STTICLC) atubangan han upisina han Department of Education (DepEd) ha DavaoCity agud iprotesta an pagpaserra ha mga eskoylahan han STTICLC. (Kitaon ha
Ang Bayan, Hunyo 21 , 2015.) Nakikiusa ha ira an Save Our Schools (SOS) Networkngan mga kaapi han Alliance of Concerned Teachers (ACT).
Segun kan Datu Doloman Dawsay,tagapagyakan han Salugpongan Ta'Tanu Igkanugon, diri hira malakat tub-tub diri ginbabawi han DepEd an kasu-guanan hini nga ipaserra an 36 nga es-koylahan han Salugpongan ha Talai-ngod ngan Kapalong ha Davao delNorte, ha Malibago ngan Taytayan haCateel, Davao Oriental, ngan ha Ma-ngayon, Compostela, Compostela Val-ley.
An pagserra kasumpay han pada-yon nga harasment han 67th IB hamga eskoylahan han Lumad tikang pahadton Mayo. An STTICLC ngan iba panga eskoylahan han Lumad nga ginpa-padalagan naman han MindanaoInterfaith Services Foundation Inc.(Misfi) gintahapan han militar nganhan iba nga lokal nga upisyal nga mgaeskoylahan kuno han BHB.
Segun kan Datu Benito Bay-aw,kaapi han Salugpongan Ta' Tanu Igka-nugon Council, maiha na nga nanana-wagan an mga Lumad ha DepEd ngamagtindog hin mga eskoylahan kundidiri ini ginbabaton. “Yana nga nakag-tindog hin kalugaringon nga eskoyla-han an mga molupyo han Lumad, igin-papaserra pa ini.”
Ginkundenar liwat ni RonnieGarcia, administrador han STTICLC, hiSec. Dinky Soliman han Department ofSocial Welfare and Development(DSWD), ha grabe nga pagpapasibayahini ha kamutangan han mga Lumad.“Tikang pa Agosto hadton nakalabaynga tuig, iginpahibaro na namon anmga harasment, pag-akusar ngan pa-narhug. Kundi, hain an DSWD nganNCIP?”
Ha sobra nga waray pag-abatngan kawaray-hibaro, sering ni Soli-man nga diri kuno angay gin-gagamit
an mga bata ha rali kundi kinahanglanaada hira ha eskoylahan. Sering niGarcia, “iginpapakita hini nga dirimaaram hi Soliman ha iya ginyayakan.Syahan, waray na eskoylahan nga ma-babalikan. An mga eskoylahan nganihan Salugpongan an gin-aatake."
Bisan paman sobra kadamo hintestigos ngan mayda mga bidyo hinpagkampo han militar ha mga eskoyla-han, gindiwara han DepEd nga iginpa-paserra nira an mga eskoylahan hanLumad. Sering hini, napawarayan-e-pektibidad la kuno an permit tungodkay diri pa napapatuman an mga bag-onga rekisito. Gin-aaro han DepEd annakasurat nga pagtugot han mga kon-seho han tribu, nga yana ginhuhugtannaman han Alamara, an paramilitar halugar, ngan han Peace and OrderCouncil, nga ginkakaapihan han mgaupisyal militar.
Kundi segun kan Garcia, may igin-pakita na kuno nga permit ha ira anDepEd Regional Office XI hadton Hun-yo 22 pa, kundi waray ihatag ha ira an
kopya. Nababaraka liwat hira nga bi-san mahatagan na hin permit, padayonhira nga gigipiton han militar labinakay diri naundang an militarisasyon halugar han mga Lumad ngan diri liwatnagpapahayag hin tindog an DepEd obisan ano nga ahensya han gubyernokontra hini.
AAttaakkee hhaann AAFFPP hhaa mmggaa eesskkooyyllaahhaann hhaannLLuummaadd
Gintalapas mismo han DepEd nganhan AFP an kalugaringon mismo niranga balaud han igawas an direktibanga gintutugutan an mga sundalo ngagamiton an mga eskoylahan para hamga operasyon sibilyan-militar. Ilarumhan RA 7610, igindidiri an paggamithan mga eskoylahan para ha mgapanmilitar nga katuyuanan. Gintalapasliwat nira an mga internasyunal ngabalaud nga nagdidiri ha paggamit hanmga istruktura nga pan-edukasyonpara ha mga panmilitar nga katuyua-nan sugad han command post, baraks,detatsment ngan istakan hin suplay.
Hadton Marso 2014 ha Davao delNorte, 309 kapamilya han TalaingodManobo an napiritan mag-ebakwetkahuman bombahon han duha nga he-likopter ngan upat nga edro pan-gerraan ira eskoylahan ngan mga urukyan.
Hadton Marso 27, gindid-an hanAlamara, usa nga grupo han paramili-tar, nga iselebrar an seremonya hangradwasyon han mga estudyante hanMindanao Interfaith Services Inc.
ANG BAYAN Hulyo 7 , 20158
(Misfi) Academy ha Sityo Patil, Bara-ngay Gupitan ha Kapalong, Davao delNorte. Waray liwat ini tuguti nga ma-dayon na nga ibalhin han mga kag-a-nak ha Sityo Muling. Iginpadayon nalaini han Misfi Academy ha Davao Cityhadton Mayo 25.Tubtub ha presente,waray pa liwat makag-abre an eskoy-lahan tungod kay gin-uulang han Ala-mara an mga magturutdo.
Samtang, an mga kag-anak, mag-turutdo, ngan estudyante ha iba ngaeskoylahan han Misfi nga nakag-insis-ter han pag-abre yana nga pag-entrahan klase padayon nga ginhaharas hanmga sundalo han 67th IB ngan gin-aa-kusaran nga mga kaapi han BHB.
Ha Sityo Mantapay, Limot nganBarangay Bagangan, Binondo, Baga-nga, Davao Oriental gintarhug hanmga militar an mga kag-anak nga dirinira makakarawat an subsidyo tikangha Pantawid Pamilyang Pilipino Prog-ram (4Ps) kun padayon nira pasusud-lon ha Misfi Academy an ira mga anak.Ginsidngan liwat an mga magturutdohan DepEd nga diri maghahatag hinmga dokumento han eskoylahan hamga kag-anak nga naruruyag ngamagbalhin han ira anak ngadto ha es-koylahan han Misfi.
Ha Sityo Kaputian ngan Sityo Ka-sunugan, Barangay Mahan-ub, Baga-nga, Davao Oriental, ginhulga han mgasundalo an mga kag-anak nga diri pa-sasakbon an mga anak ha eskoylahanhan Misfi ngan ginpaundang ha mgalider han tribu ngan upisyal han bara-ngay an konstruksyon han eskoylahan.Gintatarhug han mga ahente han pa-niktik an duha nga magturutdo hini.Padayon liwat an panarhug ha eskoy-lahan ha Sityo Cogonon, BarangaySalvacion, Trento, Agusan del Sur.
Hini nga nakalabay nga bulan,ginrekisa ngan ginpanhibang han mgasundalo an upisina han AlternativeLearning Center for AgriculturalDevelopment ha Barangay Diatagon,Lianga, Surigao del Sur.
Ini ngatanan nga panalapas gin-atuhan han mga organisasyon nganmolupyo nga Lumad ngan han SOSnetwork ha susrunod nga mga gios-protesta tikang Mindanao tubtub Ma-nila. AB
12 nga sundalo patay, 10samaran ha Paquibato
Gin-ambus han 1st Pulang Bagani Company an mga elemento han 69thIBPA hadton Hunyo 17, dapit alas-3:40 han kulop ha Sityo Pag-asa, Ba-rangay Paquibato Proper, Davao City. Dose nga sundalo an namatayngan napulo an nasamaran.
Segun kan RigobertoSanchez, tagapagyakan han 1stPBC, pagkab-ot ini han rebo-lusyunaryo nga hustisya kontraha istraping nga ginbuhat han69th IBPA ha balay han lider pa-rag-uma nga hi Aida Seisa kundiin namatay hira Datu RubenEnlog, Gary Quimbo, Randy Car-nasa ngan nasamaran an 12-an-yos nga anak ni Seisa. (Kitaon an
kasumpay nga artikulo ha paypay
6. ) Ginpasidunggan han BHB hiraKa Janjan ngan Ka Marlo ngangaduha Pula nga mangarawaynga nagbuhis hin kinabuhi hininga aksyon militar.
Ha kasumpay nga notisya,naglansar liwat hin mga aksyonmilitar an BHB ha Agusan delNorte, Bukidnon, ngan CamarinesSur.
BBuukkiiddnnoonn.. Trese nga armasan nakumpiska han mga Pula ngamangaraway han BHB-SouthCentral Bukidnon SubregionalCommand ha usa nga reyd ha de-tatsment han 69th IB ha SityoMahayag, Barangay Namnam,San Fernando hadton Hunyo 14.Lakip ha mga nakumpiska an usanga masinggan ngan usa ngaM203 grenade launcher. Maihana nga gin-okuparan han militaran plaza han sityo. Na-kabase hira ha lu-gar komogwardyahan usa
nga kompaniya ha konstruksyonnga naghihimo han Valencia-DavaoHighway.
AAgguussaann ddeell NNoorrttee.. Tulo ngakaapi han Special Action Force(PNP-SAF) an namatay ha magka-bulag nga aksyon militar nga igin-lansar han BHB-Western AgusanNorte-Agusan Sur (BHB-WANAS)Subregional Command hadtonHunyo 9, 2015 dapit alas-7 hangab-i ha Barangay Olave, Bue-navista. Iginpatuman an ambuskomo reaksyon ha mga gios hankaaway ha lugar. Samtang waraynaman nahibang ha ranggo hanhukbo han katawhan.
CCaammaarriinneess SSuurr.. Ginsirutan hanBHB-Tomas Pilapil Command(BHB-TPC) an mapanhibang ngakompaniya nga Bicol Chromite andManganese Inc. ha Brgy. Himag-tocon, Lagonoy, Camarines Surhadton ika-18 han Hunyo 2015 da-pit alas-6 han gab-i. Ginsunog hanmga kaapi han BHB an usa ngabackhoe, usa nga buldoser, usanga owner-type jeep ngan mga ge-
nerator set nga naabot ha sumob-ra-kumulang P10 milyon an kanti-dad.
Maiha na nga iginrereklamohan mga molupyo ha bubkiron ngamga barangay han Himagtocon, Pi-namihagan, Del Carmen nganBocogan ha bungto han Lagonoy an
nasering ngakompaniya hanpagmimina. AB
ANG BAYAN Hulyo 7 , 2015 9
Pagsulong han
armado nga
pakig-away ha ST
Tikang kabutngaan han2014 tubtub ha bulan han
Mayo 2015, dirudiretso nganasulong an armado nga pakig-away ha rehiyon han SouthernTagalog.
Nakaglansar an BagongHukbong Bayan (BHB)-Sou-thern Tagalog hin kabug-usannga 49 nga taktikal nga open-siba ngan mga aksyon militartikang Hunyo 2014 tubtub Ma-yo 2015. Nakumpiska han mgaPula nga mangaraway an 32nga magbakod nga kalibre ngaarmas (lakip an 15 nga M16,usa nga baby M16, lima ngaM14, usa nga M1 karbin, unomnga shotgun ngan duha nga .22riple) ngan 12 nga pistola (la-kip an usa nga kal .45, upatnga 9mm, ngan tulo nga kal.38), mga bala, magasin,katsutsera, habersak, sniper
scope ngan iba pa nga higamitmilitar tikang ha kaaway.
Pinakalandaw hini an reydhan BHB hadton Nobyembre2014 kontra ha Public SafetyManeuver Battalion (PSMB)ngan 76th IB ha istasyon hanpulis ha Paluan, OccidentalMindoro kun diin nakumpiskaan 24 nga armas.Tungod hini,gintanggal an kumander han76th IB.
Ha gapil han Armed Forcesof the Philippines, 34 an nama-tay, 25 an samaran ngan tresean nagsurender ngan gindakophan BHB. Lakip ha mga targethan mga aksyon militar an mgadetatsment ngan tropa han76th IB ngan PSMB han RegionIV-B, kaupod liwat an 85th IB,1st IB, 16th IB, 4th IB, 4thMarine Battalion LandingTeam, ngan 59th IB (CadreBattalion han 2nd ID). AB
Mga parag-uma, nagrali haBukidnon ngan Isabela
Nagrali hadton Hunyo 9 an 2,500 nga parag-uma ha Kitaotao, Bukidnon agudig-insister an ira katungod ha pankalamidad nga pondo han munisipalidad.
Ha pangunguna han Kahugpungan ng Mag-uuma sa Kitaotao-KASAMA Bukidnon,nagmartsa an mga parag-uma tikang ha 11 nga barangay tikadto ha munisipyoagud ipaabot ha meyor an ira mga araba ha kakurian ngan kagutom nga gin-aan-tos nira durot han kathuraw han naglabay nga unom kabulan.
Hadto pa han Mayo iginpailarumha state of calamity an Kitaotaokundi tubtub Hunyo waray pa igin-papanhatag nga pondo an lokal ngagubyerno.
Kadungan hini, nanawagan anmga parag-uma para ha dagmit ngapagpaiwas han 33rd IB tikang ha iramga barangay tungod ha hiluagannga pagtalapas han mga sundalo haira mga tawhanon nga katungod.
Lakip dinhi an pagkinastiguhahan mga sundalo kan Emilio Ruplo,usa nga kagawad han barangay, nganagin hinungdan han iya pagkamatayhadton Mayo 15. Naabtan han mgasundalo hi Ruplo ha usa nga umha-nan hirani ha lugar kun diin naka-engkwentro han mga tropa han mili-tar an mga Pula nga mangarawayhadton Mayo 4. (Kitaon ha Ang Ba-yan, Espesyal nga isyu, Hunyo 1 ,
2015.) Nagkampo an mga sundalo hamga barangay hall ngan eskoylahan,nga talapas ha mga pagsurundon hagerra.
Samtang, gatus-gatos nga pa-rag-uma ilarum han Danggayan da-giti Mannalon ti Cagayan Valley(Danggayan-CV) an nagrali atu-bangan han Department of AgrarianReform (DAR) ha Isabela ngan Ca-gayan hadton Hunyo 8 agud igpaha-yag an ira pagkontra ha hadto anayginpaplano nga economic charter
change (pagbabag-o ha pira ngaprobisyon ha ekonomiya ha konsti-tusyon 1987) ngan utro nga pagpa-hilaba han kontra-parag-uma ngaComprehensive Agrarian ReformProgram (CARP).
Ginsukna liwat nira an maano-maliya nga pagsukot han Land Bankhin bayad ha tuna nga igindistribwer
na ilarum han buwa nga CARP kadu-ngan han pagbabayad nira ha mgaasyendero hin plete ha tuna.
Segun kan Bino Abrogena, tsir-man han Danggayan-CV ura-ura nakaiha nga ginhuhulad han mga parag-uma an kada tagsa nira nga umhanan,kundi tubtub yana diri pa gihaponginkikilala an ira katungod dinhi.Masgrabe pa, ginpapalayas hira yana haira mga lugar agud tagan-wada anpaghiluag han mga langyawanon ngaplantasyon ha bilanghoy, kape, gomangan tubo.
Kaupod dinhi an mga parag-umaha Hacienda Dimzon ngan HaciendaZulueta ha Benito Soliven ngan SanMariano ha Isabela. Hadton 2013,gintamnan ini hin mga tubo para haproduksyon han ecofuel. Lakip liwatan mga parag-uma ha Hacienda Isa-bel ngan Hacienda San Antonio haIlagan, Isabela. Pira ha ira an nagpa-patanum hin tabako ngan bilanghoypara ha bioethanol han dagko nga ag-ribisnes. May mga tuna nga narere-mata tungod kay diri makapagbayadhin amortisasyon an mga parag-uma.
Ha Cagayan, dugang liwat nganawarayan hin tuna ngan naludlod hakakurian ngan kagutom an mga pa-rag-uma durot han CARP. Lakip dinhian mga nag-uuma ha 3,000 kaektaryanga Hawkins State ha Amulong Westngan mga asyenda han pamilya Mad-rigal, Lorenzana ngan Puzon.
Hadton Hunyo 10, inupod ha raliha atubangan han Konggreso an mgaparag-uma tikang ha Cagayan nganIsabela. Gin-atuhan nira an propo-sisyon para ha economic charter
change ngan pagpahilaba han CARP,nga pareho waray kaaprubari haKonggreso. AB
ANG BAYAN Hulyo 7 , 201510
Militarismo nga Hapon, natindog
Iginlansar han Hukbong Pandagat ng Pilipinas ngan Japan Maritime SelfDefense Force an mga ehersisyo-pandagat hadton Hunyo 22-25 ha Palawan.
Gin-gamit dinhi an pinakabag-o nga pansurbeylans nga edro ha kadagatan ngaLockheed P-3C han Japan kadungan han bokis-de-gerra ngan helikopter han Pili-pinas.
An nasering nga ehersisyo-militarhan Pilipinas-Japan kadungan hanCooperation Afloat Readiness andTraining (CARAT) han US ngan Pilipi-nas nga iginlansar didto liwat nga lu-gar hadton Hunyo 18-30. Gin-partisiparan ini hin 600 tropa ngaAmerikano ngan Pilipino, gamit anUSS Fort Worth, usa nga barko-pan-kombat para ha himabaw nga kada-gatan, mga pampatrulya nga edrongan misayl han US, ngan mga bokis-de-gerra ngan helikopter han Pilipi-nas.
An nasering nga mga ehersisyo-militar kaparte han padayon nga mili-tarisasyon han South China Sea nganhan teritoryo-pandagat han Pilipinas.Gin-gagamit han US ngan Japan anbanggaay han Pilipinas ngan Chinaagud tagan-rason an tikadako nga in-terbensyon han militar han US nganJapan ha rehiyon.
An pagpartisipar han Japan haehersisyo-militar hadin Hunyo kapartehan pinakasyahan nga magkadungannga ehersisyo-militar han Japan nganPilipinas hadton Mayo 12. Duha ngadestroyer han Japan ngan usa ha pi-nakabag-o nga segunda-mano ngabokis-de-gerra han Pilipinas an naghi-mo hin maniobra mga 300 kilomet-ro la tikang ha Scarborough Shoalnga gin-aangkon yana han China.
An pinakaurhi nga ehersisyo-militar kaparte han ginkasarabutannga Philippines-Japan VisitingForces Agreement nga ginpirma-han nira Aquino ngan Prime Minis-ter Shinzo Abe hadton Hunyo 8han pagkadto ni Aquino ha Tokyo.
MMiilliittaarriissmmoo hhaann JJaappaann
Ilarum han katuyuanan han im-peryalismo nga US nga magpakusoghan posisyon-militar ha Asya, gin-
papadako han Japan an kusog-militarhini, kalakip na an modernisasyon hanmga higamit militar ngan nagtitikadu-gang nga pagpartisipar ha mga mani-obra ha gawas han ira nasud.
Kaeleher pa la ni Abe hadton urhinga parte han 2012, usa ha syahannga gintutukan niya an pagpara hapasipista nga tindog han Japan ngad-to ha ginsesering nga normalisasyonhan posisyon ha panmilitar nga karu-kayaknon. Nanginginahanglan ini hinpagbabag-o ha batakan balaud hanJapan agud tanggalon an pagdidiri hapagpartisipar han Japan ha gerra.
Gintawag ini ni Abe nga “katu-ngod ha kolektibo nga pagdepensa hakalugaringon,” kun diin an SelfDefense Forces (SDF) han Japan dirimalilimitaran ha depensibo nga papel,ngan tatanggalon an limitasyon habadyet militar. Dayag an pagsuportahan mga upisyal han US hini nga mgaproposisyon agud matagan hin masdako nga papel an Japan ha pagbuligha presensya han militar han US haAsya. Interes liwat han US nga puma-lit an Japan hin mga higamit militar ti-kang ha US.
Waray mahiduso an pagbabag-o
ha batakan balaud tungod ha maku-sog nga pagtipa han katawhan ngaHapon, amo nga igin-agi nala ini hapagpapadig-on han mga balaud.Naaprubaran ha parlamento hadton2013 an State Secrets Act nganpagtutukod han National SecurityCouncil.
Hadton 2014, gintugutan ngabag-uhon an US-Japan DefenseCooperation Guidelines. Naghitaasha $42 bilyon an 2015 nga badyetmilitar han Japan, pinakahitaas ti-kang hadton Ikaduha nga GerraMundyal. Igin-alutaga an badyet hapagpalit hin 30 nga sarakyan ngaamphibious (poyde ha tuna ngan hatubig), tulo nga drone nga panre-korida ngan unom nga stealth
fighters (mga edro nga diri nakikit-an ha mga radar) tikang ha US.
Hadton Agosto 6, 2014 gin-ina-gurahan an $1.23 bilyon nga DDH183 Izumo, usa ha pinakadako ngaaircraft carrier ha bug-os nga kali-butan nga may kalugaringon ngapaluparan para ha mga kontra-sub-marino nga helikopter ngan mgamoderno nga edro-pan-gerra ngapapaliton ha US. Hugot liwat nganakikigbubligay an gubyerno hanJapan ha pagpapahiluag han CampSchwab, usa nga base militar hanUS ha Okinawa.
An natindog nga militarismo
ANG BAYAN Hulyo 7 , 2015 11
han Japan ginkukundenar han katawhan Tsino, Koreanongan Hapon. Hadton naglabay nga bulan, 35,000 nga Oki-nawan kaapi an mga lokal nga upisyal han isla an nagralikontra ha pagtugot han nasyunal nga gubyerno han Japannga pahiluagon pa an Camp Schwab.
Nagprotesta liwat an katawhan tikang ha magkalain-la-in nga nasud nga ginsakop han Japan hadton Ikaduha ngaGerra Mundyal ha paningkamot han gubyerno nga Abe ngabag-uhon an kasaysayan ha mga libro nga gin-gagamit hamga eskoylahan agud tahuban an panraugdaug han ira mgasundalo hadto. Ha syahan nga anibersaryo han iya panga-tungdanan, ginbisita ni Abe an Yasukuni Shrine, lubnganan
han mga sundalo nga may krimen hadton gerra, agud agha-ton an militarista nga “nasyunalismo” han katawhan.
Nagreklamo naman an China ha gintawag nira nga pa-nginginlabot han Japan ha mga karukayaknon ha West Phi-lippine Sea ngan ha pagpopostura hini ha East China Sea.
Ginsukna han BAYAN an magkadungan nga ehersisyohan militar ha West Philippine Sea. Hadton Hunyo 23, nag-lansar ini hin rali ha atubangan han embahada han Japan haPasay City. Ginpartisiparan ini han Lila Filipina-Gabriela, or-ganisasyon han ginbansagan nga mga “comfort women”,mga kababayin-an nga gin-uripon han mga tropa nga Haponhadton Ikaduha nga Gerra Mundyal. AB
TPP, gin-aapura han US
Ginpadig-on han Konggreso han US an proseso agud padagmiton annegosasyon, pagbubug-os ngan pagpapadig-on han proposisyon
nga Trans-Pacific Partnership (TPP) hadton Hunyo 23. An TPP usa ngakasarabutan para ha “libre nga negosyuhay” giutan han US ngan ha di-ri mamenos ha 12 nga nasud ha Pacific Rim. Karuyag ini gamiton hanUS agud makabug-os hin pan-ekonomiya nga blokeyo kontra ha China.
Ilarum han TPP, padayon ngatatanggalon an mga ulang ha pamu-muhunan ngan negosyuhay giutanhan mga nasud nga kaapi hini ngantagan-wada an patakas nga pagha-hakin hin ganansya han mga korpo-rasyon. Usa ini nga kasarabutanagud ipatuman an hiluagan nga de-regulasyon ngan liberalisasyon kundiin magdodominar an interes hanmga monopolyo kapitalista nga ne-gosyo kontra ha anuman nga nasyu-nal nga balaud.
GGiinnddaaddaaggmmiitt nnggaa sseekkrreettoo nnggaa kkaassaa--rraabbuuttaann
An Trade Promotion Authority(TPA) ginpadig-on han senadongan ubos nga kapununganhan konggreso han US hadin ka-tapusan han Hunyo. Gintataganhan TPA hin otoridad an presi-dente han US nga sumakob hamga kasarabutan pan-negosyu-hay sugad han TPP nga diri napoyde bag-uhon han konggreso.Poyde la ini nira aprubaran o did-an. Katuyuanan hini nga ibu-tang an US ha posisyon agudpadagmiton an negosasyonpara ha TPP.
Sobra nga ginsesekreto an
unod han TPP. An mga konggresistahan US ngan pira la nira nga tawu-han an gintugutan nga magbasa han29 katsapter nga teksto han ginpro-poner nga kasarabutan han TPP.Gindid-an hira nga kumuha hin no-ta, retrato o kopya o hisgutan anunod hini ha publiko. Gintatantiyanga waray pa napulo nga Konggre-sista an nakabasa ha kasarabutan.
Ginbug-os an TPP hin 566 ngatagasagdon tikang ha mga korpo-rasyon han US, ngan diri ini igin-ga-gawas ha publiko ngan midya.Wa-ray kapareho anlebel
han pagkasekreto ha pagbug-oshan mga kasarabutan, kun diin ankada negosasyon hini ginpapalibu-tan han mga tropa nga paramilitarsamtang ginpapatrulya han mgahelikopter an kahanginan.
TTPPPP:: mmeeggaa--FFrreeee TTrraaddee AAggrreeeemmeenntt
Karuyag han US nga makaupodha TPP an 12 nga nasud: UnitedStates, Japan, Mexico, Canada,Australia, Malaysia, Chile, Singa-pore, Peru, Vietnam, New Zealandngan Brunei Darussalam. Ini nga12 nga nasud an nagkokomponerhan 40% han Gross Domestic Pro-duct (GDP o kabug-usan nga balorhan lokal nga produksyon) nganikatulo nga parte han negosyuhayhan bug-os nga kalibutan.
Hingyap hini nga ipatumanngan padig-unon an mga basaranan
nga magseserbe ha
ANG BAYAN Hulyo 7 , 201512
interes han mga monopolyo kapitalistangan dagko nga kapitalista nga nasud hakahibangan han bilyun-bilyon nga traba-hador ngan katawhan ngan mga atrasa-do nga nasud. Ginkukunsidera ini hanInternational League of People'sStruggles nga “atake ha soberaniya, ka-libungan ngan panginabuhi han kataw-han han Asya-Pasipiko.”
An TPP an pan-ekonomiko nga par-te han “pagbirik ha Asya” han imperya-lismo nga US. Karuyag han US nga ini anmagtalaan han mga pagsurundon nganmagdominar ha negosyuhay ha dako ngaparte han Asya ngan gamiton ini ha pa-kigsumpaki ha China. Gin-gagamit hanUS nga pankayer an ginsesering ngapagtanggal han mga ulang agud librenga makasakob ha merkado han US. Ka-balyo hini ighihigot an mga ekonomiya hausa nga kaayusan nga ginhahadian hanmga korporasyon.
An TPP usa nga mega-FTA o gida-dakui nga kasarabutan ha “libre nga ne-gosyuhay” ha erestorya ha damo nganasud nga kaapi hini. Hadton 2013,may-ada na 252 nga FTA. Lakip hini ngamga FTA an North America Free TradeAgreement (NAFTA) giutan han US, Ca-nada ngan Mexico.
Inulpot an mga free-trade agree-
ment (FTA) o mga kasarabutan para ha“libre nga negosyuhay”, kahuman ngapira kabeses nga binagsak an mga nego-sasyon ilarum han World Trade Orga-nization tungod han proteksyunismo hanUS ngan iba pa nga dagko nga kapitalistanga nasud, upod na liwat ha pag-insisterhan nasyunal nga interes han dagko ngaekonomiya han China, India ngan Brazil.
NNeeoolliibbeerraall nnggaa mmggaa pprroobbiissyyoonn
Hadton 2013, ha luyo han sekretonga pamaagi han pagtalakay han TPP,igin-gawas ha internet (ha website hanWikileaks) an pira ha mga ginpopropo-ner nga mga tsapter hini. Lakip dinhi anmga probisyon han intelektwal nga pa-nanag-iya ngan mga karukayaknon ka-sumpay ha panlawas ngan pagkaon.
Mababasa dinhi an proposisyon ngatugutan an dagmit ngan libre nga pag-sulod han kapital ha usa nga nasud; anlibyano nga paggawas han ganansya; anburubug-os nga pagsasapribado han
mga empresa nga ginpapadalagan hangubyerno; ngan an pagtugot ha mgakorporasyon nga kasuhan an mga gub-yerno ha sekreto nga mga korte kunmag-aprubar ini hira hin nasyunal ngamga balaud nga sukwahi ha anuman ngaprobisyon han TPP.
Pinakagrabe nga probisyon han TPPan Investor-State Dispute Settlement(ISDS) kun diin an katungod han usa ngamamuruhunan nga maghakin hinganansya diri poyde ulangon tungod kaypoyde hira kasuhan han mga korpo-rasyon nga nakakaabat hin paglimitar haira potensyal nga ganansya.
Diri na ig-aagi ha korte han mga na-sud an kaso. Poyde pawarayan-epektibi-dad an anuman nga naglilimitar ha ga-nansya han mga korporasyon sugad hanmga balaud kontra ha pagtrabaho hanmga bata, pagpaumento hin suhol, pag-seguro han katalwasan han mga bildingngan iba pa. Poyde suktan hin danyos anhin-o man nga magdedepensa han mgaguba, salog ngan kabukiran pinaagi hinmurayaw nga paggios o pagkaso. Pina-kagrabe, an mahusgar amo an usa ngapanel o komite nga mismo an mga nag-kaso an mapili.
Pinaagi han ISDS, dadad-on hanTPP an neoliberalismo ha bag-o nga lebelkun diin an paghakin hin ganansya hanmga bangko ngan korporasyon dugangnga mapapadagmit ngan kukuhaan hinulang nga lahos pa ha mga nahimo o na-kab-ot pinaagi han mga FTA.
Igdidiri liwat ilarum han TPP an mgabalaud nga nag-oobligar ha mga kompa-niya nga ibutang ha pakete hin usa ngapagkaon kun may sangkap ini nga himogamit an Genetically Modified Organism(GMO). An sugad hini nga mga balaudiginpakigbisog han mga nagdedepensaha katungod han mga konsyumer ngamahibaruan an mga sangkap ha ginpa-palit nira nga pagkaon agud malikyanadton mayda posibilidad nga makahi-bang ha ira panlawas.
Ilarum han TPP, poyde liwatnga ihunong an koneksyon ha inter-
net han anuman nga balay, negosyoo organisasyon komo sirot ha pag-talapas ha copyright (pagdidirimagpasamwak nga waray pagtugothan naghimo hini). Tungod hini,mapupugngan an pangaliskay, ma-
hitaas an garastuson ha edukasyonngan makokonsidera nga krimen antemporaryo nga pagtirok hin datosha usa nga kompyuter nga warayotorisasyon.
Tungod ha probisyon ha intel-
lectual property rights, pakukurianliwat an mga nasud nga makab-ot anbarato nga generic nga medisina.
Igindidiri liwat an anuman ngaregulasyon kontra ha mga negosyo oaktibidad nga poyde magdurot hinkrisis ha pinansya sugad han nahita-bo hadton 2008.
PPaaggppuupprrookk hhaann UUSS--CChhiinnaa
An pagdagmit han US nga ma-bug-os an TPP nagpapakita han pa-dayon nga pagpintas han kompe-tisyon han dagko nga sentro han ka-pitalismo. Ginkakabarak-an han USnga makuha han China an damo ha10 nga nasud nga nakikig-estorya haTPP labot ha US ngan Japan. Yana pala, ginpapaningkamutan han Chinanga sumakob an mga nasud ha kasa-rabutan nga Regional ComprehensiveEconomic Partnership (RECP) ngaginbansagan nga “TPP han China.”
Iginduso liwat han China an FreeTrade Agreement on Asia Pacific(FTAAP) ha erestorya han APEC haShanghai hadton 2014 komo pantug-bang ha TPP. Hini nga proposisyon,kaupod an China ngan Russia ha mganasud nga kaapi labot pa ha 12 nganagkokomponer han TPP. Iginrara-son nira Obama an panginahanglanpara ha TPP ha kamatuoran nga 95%han mamaralit han mga produktohan US waray ha sakob han ira na-sud. Dugang pa, mawawarayan pulosan panmilitar ngan pampulitika ngapagbirik kun diin 60% han bug-os ngakusog-militar han US igsesentro haAsya, kun diin igpapatuman an TPPkomo pan-ekonomiya nga pagbirik.
Gintatantiya nga tulo ha upatnga katawhan ha US an nakontra haTPP. Karuyag liwat han duha ha kadatulo nga katawhan nga ulangon annaeksister nga mga kasarabutan halibre nga negosyuhay sugad han igin-papatuman ha NAFTA. AB
