Embed Size (px)
Citation preview
มาตรการทางกฎหมายความปลอดภยของผบรโภคของไทยแนวคดเรองดงกลาวกฎหมายทเกยวของโดยตรงคอพระราชบญญตคมครองผบรโภคพ.ศ.๒๕๒๒ตอมารฐไดบญญตกฎหมายทเกยวของคมครองผบรโภคหลายฉบบส�าหรบยารกษาโรคเปนสนคาทอยในบงคบของกฎหมายตามพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยพ.ศ.๒๕๕๑ซงยารกษาโรคเปนหนงในปจจยสสงทมนษยจ�าเปน ตอการด�ารงชพ ดวยเหตผลทวา มนษยเปนสงมชวตทมโรคภยไขเจบ เชนสตวหรอสงมชวต อนๆ ดงนน มนษยจ�าเปนตองใชยา เพอบรรเทาอาการเจบปวย หรอเพอใหหายขาด จากโรคทตนเจบปวยหรอเพอเสรมสรางและซอมแซมสงทเสยหายผพงไปและน�ากลบมาใช ไดเหมอนปกต งานเภสชกรรมมความเกยวของกบยารกษาโรคโดยตรง ผทเกยวของจงม ความจ�าเปนตองรกฎหมายทเกยวของอยางยง การคมครองผบรโภคมผทรงคณวฒ เขยนบทความ และต�าราในประเดนตางๆ ของกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคไวอยางมากมายแตผลงานเหลานกระจดกระจายกนอยตามแหลงตางๆและผลงานบางอยางเชน วทยานพนธ กเผยแพรอยวงจ�ากด ขณะทขาพเจาศกษาระดบปรญญาโทอยท สาขาวชานตศาสตรมหาวทยาลยสโขทยธรรมธราชไดท�าการคนควาอสระเรอง“ปญหาการบงคบใชพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑:กรณศกษาผบรโภคฟองผประกอบธรกจ”และท�ารายงานเรอง“สทธบตรยา”กรกนอยเฉพาะผทเกยวของเทานน ต�ารา “กฎหมายเบองตนเกยวกบการคมครองผบรโภคในงานเภสชกรรม” ของผชวยศาสตราจารยดร.หทยกาญจนเชาวนพนผลเปนผลงานทางวชาการทรวบรวมกฎหมายทเกยวของในงานเภสชกรรมเหลานไวในทเดยว หากทานไดอานต�าราเลมน จะเหนไดวาต�าราทผบรโภคควรตองรมใชเฉพาะเจาะจงเฉพาะงานเภสชกรรมจงนาจะเปนประโยชนอยางยงตอผบรโภคทกคนทสนใจกฎหมายคมครองผบรโภค เพราะทานจะไดรบรสทธขนพนฐานของผบรโภคทมกฎหมายบญญตคมครองไว ขาพเจาหวงเปนอยางยงวาในโอกาสตอไปผชวยศาสตราจารยดร.หทยกาญจนจะไดเขยนต�าราเกยวกบสทธบตรยาในมมมองหลายมตซงเปนสงทผบรโภคคนไทยควรรบรตอไป
คำ นยม
นายวชรนทรภนรศผพพากษารองหวหนาศาลจงหวดแพร
ศาลจงหวดแพรตลาคม๒๕๕๗
เนอหาของต�ารามความครอบคลมสมบรณทงในสวนทเปนความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป กฎหมายทเกยวกบการคมครองผบรโภคและกฎหมายทเกยวกบความรบผดของเภสชกรอนเปนการปพนฐานในระบบกฎหมายวตถประสงคของกฎหมาย วธพจารณาคดในศาลส�าหรบผทไมมความรหรอไมเคยศกษากฎหมายมากอนดวยการใชภาษาทสอสารใหเขาใจไดงายมการน�าแนวคดทางวชาการในประเดนตางๆสอดแทรกไวท�าใหไดแงมมทมความหลากหลายและสามารถน�าไปศกษาตอยอดไดตอไป นอกจากนผเขยนยงไดน�ากรณพพาทเปนคดทเกดขนจรงทงในประเทศ และตางประเทศ มายกเปนตวอยาง โดยคดในประเทศไดน�าค�าพพากษาของศาลฎกา และศาลอนๆ ซงถงทสดแลวมาวเคราะห สรป ขอกฎหมายและขอเทจจรงท�าใหเหนภาพกรณพพาททอาจเกยวของมาถงความรบผดของเภสชกรไดจากนนไดเชอมโยงไปถงกฎหมายระเบยบขอก�าหนดตางๆทเกยวของกบงานเภสชกรรมโดยตรง ซงมความนาสนใจ และเปนประโยชนอยางยงตอผประกอบวชาชพในงานเภสชกรรมและผบรโภคทวไปซงตองพงพายาตลอดจนสนคาและบรการทเกยวของกบงานเภสชกรรมในชวตประจ�าวน
คำ นำ บรรณาธการ
นางเมทนชโลธรผพพากษาหวหนาคณะในศาลฎกา
บรรณาธการพฤษภาคม2558
มค�ากลาววา
“การไมรกฎหมายไมเปนขอแกตว”
คำ นำ ผเขยน
ค�ากลาวนสะทอนใหเหนวากฎหมายเกยวของกบชวตของคนเราในสงคมทกคน ในสงคมตองปฏบตตามกฎหมายเมอกระท�าความผดจะมากลาวอางวาเพราะไมรกฎหมายไมไดกฎหมายเปนกรอบก�าหนดความประพฤตของบคคลในสงคมไมใหเปนทเดอดรอนของผอนท�าใหบคคลในสงคมอยรวมกนอยางสงบเสมอภาคเคารพในสทธของกนและกนเภสชกรเองมความเกยวของกบกฎหมายทงในฐานะประชาชนทด�ารงชวตอยในสงคม ในฐานะเปนผใหบรการในรานยาและสถานพยาบาล เปนผประกอบการ ผผลต ขาย น�าเขาผลตภณฑสขภาพแกผบรโภคและเภสชกรในฐานะพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายหลายๆฉบบทมหนาทควบคมก�ากบดแลใหผประกอบการด�าเนนการตามกฎหมายโดยมวตถประสงคเพอมงเนนใหผบรโภคไดมการบรโภคผลตภณฑสขภาพอยางปลอดภย ต�าราเลมนประกอบดวยเนอหากฎหมายทเกยวของกบเภสชกรแบงเปน๓ตอนหลก ไดแก๑)กฎหมายเบองตนและความรบผดของเภสชกร๒)กลมกฎหมายคมครองสทธผบรโภคและการเยยวยาชดใชความเสยหายและ๓)กลมกฎหมายคมครองความปลอดภยในการบรโภคสนคาและบรการ
หทยกาญจนเชาวนพนผลตลาคม๒๕๕๗
ตอนท๑กฎหมายเบองตนและความรบผดของเภสชกรกลาวถงหลกกฎหมายเบองตนทเภสชกรควรรประเภทของกฎหมายกระบวนการด�าเนนคดตามกฎหมายและการท�าความเขาใจบทบญญตทางกฎหมายอาญาทมกเจอในค�าพพากษาเพอน�าไปสการท�าความเขาใจในเนอหาตอนท๒และ๓รวมถงความรบผดโดยพนฐานทางกฎหมายของเภสชกร๓ประการคอความรบผดทางแพงความรบผดทางอาญาและความรบผดทางปกครอง ตอนท๒กลมกฎหมายคมครองสทธผบรโภคและการเยยวยาชดใชความเสยหายเนอหาประกอบดวยสาระส�าคญและกรณศกษาของพระราชบญญตคมครองผบรโภค พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคและพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยกลมกฎหมายนจะชวยเภสชกรในการด�าเนนงานคมครองผบรโภค และเภสชกรอาจมโอกาสไดรบผลกระทบจากกฎหมายกลมนหากปฏบตหนาทแลวกอใหเกดการละเมดสทธผบรโภค ตอนท๓กลมกฎหมายคมครองความปลอดภยในการบรโภคสนคาและบรการกลมกฎหมายนเภสชกรในหนวยงานรฐหลายๆ หนวยงาน เชน โรงพยาบาลรฐบาลส�านกงานสาธารณสขจงหวดและศนยวทยาศาสตรการแพทยถอเปนพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายมหนาทควบคมก�ากบดแลผประกอบการใหปฏบตตามกฎหมายดงกลาวในตอนนจะกลาวถงเนอหาสาระส�าคญของพระราชบญญตยาพระราชบญญตอาหารและพระราชบญญตเครองส�าอาง รวมถงน�าตวอยางค�าพพากษาและกรณศกษาทเกยวของกบผลตภณฑสขภาพดงกลาวมาน�าเสนอเพอใหเหนสถานการณปญหาขอถกเถยงโตแยงจนตองน�าไปสกระบวนการพจารณาของศาลเพอเปนบรรทดฐานในการด�าเนนงานและการพจารณาลงโทษผกระท�าความผดเกดความเขาใจในพระราชบญญตตางๆมากขน ผเขยนขอกราบขอบพระคณนายสมบตเชาวนพนผลผพพากษาประจ�าศาลจงหวดแพร และรศ.ชบาไพรโพธสยะอาจารยประจ�าภาควชาบรบาลเภสชกรรมคณะเภสชศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมผทรงคณวฒทไดเสยสละเวลาในการใหค�าแนะน�าแกไขตรวจทานการเขยนหนงสอเลมนใหมความถกตอง ผเขยนหวงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนในการศกษากระบวนวชานตเภสชกรรมและจรรยาบรรณวชาชพเภสชกรรมตลอดจนการน�าความรทไดรบไปประยกตใชในการด�าเนนงานในฐานะเปนเภสชกรผมหนาทคมครอง ผบรโภคใหมความปลอดภยจากการบรโภคยาและผลตภณฑสขภาพ บางไมมากกนอยหากมขอบกพรองประการใดโปรดกรณาแจงขอบกพรองผดพลาดมายง[email protected] เพอจะไดแกไขปรบปรงเนอหาในโอกาสตอไป
มค�ากลาววา
“การไมรกฎหมายไมเปนขอแกตว”
คำ นำ ผเขยน
ค�ากลาวนสะทอนใหเหนวากฎหมายเกยวของกบชวตของคนเราในสงคมทกคน ในสงคมตองปฏบตตามกฎหมายเมอกระท�าความผดจะมากลาวอางวาเพราะไมรกฎหมายไมไดกฎหมายเปนกรอบก�าหนดความประพฤตของบคคลในสงคมไมใหเปนทเดอดรอนของผอนท�าใหบคคลในสงคมอยรวมกนอยางสงบเสมอภาคเคารพในสทธของกนและกนเภสชกรเองมความเกยวของกบกฎหมายทงในฐานะประชาชนทด�ารงชวตอยในสงคม ในฐานะเปนผใหบรการในรานยาและสถานพยาบาล เปนผประกอบการ ผผลต ขาย น�าเขาผลตภณฑสขภาพแกผบรโภคและเภสชกรในฐานะพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายหลายๆฉบบทมหนาทควบคมก�ากบดแลใหผประกอบการด�าเนนการตามกฎหมายโดยมวตถประสงคเพอมงเนนใหผบรโภคไดมการบรโภคผลตภณฑสขภาพอยางปลอดภย ต�าราเลมนประกอบดวยเนอหากฎหมายทเกยวของกบเภสชกรแบงเปน๓ตอนหลก ไดแก๑)กฎหมายเบองตนและความรบผดของเภสชกร๒)กลมกฎหมายคมครองสทธผบรโภคและการเยยวยาชดใชความเสยหายและ๓)กลมกฎหมายคมครองความปลอดภยในการบรโภคสนคาและบรการ
หทยกาญจนเชาวนพนผลตลาคม๒๕๕๗
ตอนท๑กฎหมายเบองตนและความรบผดของเภสชกรกลาวถงหลกกฎหมายเบองตนทเภสชกรควรรประเภทของกฎหมายกระบวนการด�าเนนคดตามกฎหมายและการท�าความเขาใจบทบญญตทางกฎหมายอาญาทมกเจอในค�าพพากษาเพอน�าไปสการท�าความเขาใจในเนอหาตอนท๒และ๓รวมถงความรบผดโดยพนฐานทางกฎหมายของเภสชกร๓ประการคอความรบผดทางแพงความรบผดทางอาญาและความรบผดทางปกครอง ตอนท๒กลมกฎหมายคมครองสทธผบรโภคและการเยยวยาชดใชความเสยหายเนอหาประกอบดวยสาระส�าคญและกรณศกษาของพระราชบญญตคมครองผบรโภค พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคและพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภยกลมกฎหมายนจะชวยเภสชกรในการด�าเนนงานคมครองผบรโภค และเภสชกรอาจมโอกาสไดรบผลกระทบจากกฎหมายกลมนหากปฏบตหนาทแลวกอใหเกดการละเมดสทธผบรโภค ตอนท๓กลมกฎหมายคมครองความปลอดภยในการบรโภคสนคาและบรการกลมกฎหมายนเภสชกรในหนวยงานรฐหลายๆ หนวยงาน เชน โรงพยาบาลรฐบาลส�านกงานสาธารณสขจงหวดและศนยวทยาศาสตรการแพทยถอเปนพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายมหนาทควบคมก�ากบดแลผประกอบการใหปฏบตตามกฎหมายดงกลาวในตอนนจะกลาวถงเนอหาสาระส�าคญของพระราชบญญตยาพระราชบญญตอาหารและพระราชบญญตเครองส�าอาง รวมถงน�าตวอยางค�าพพากษาและกรณศกษาทเกยวของกบผลตภณฑสขภาพดงกลาวมาน�าเสนอเพอใหเหนสถานการณปญหาขอถกเถยงโตแยงจนตองน�าไปสกระบวนการพจารณาของศาลเพอเปนบรรทดฐานในการด�าเนนงานและการพจารณาลงโทษผกระท�าความผดเกดความเขาใจในพระราชบญญตตางๆมากขน ผเขยนขอกราบขอบพระคณนายสมบตเชาวนพนผลผพพากษาประจ�าศาลจงหวดแพร และรศ.ชบาไพรโพธสยะอาจารยประจ�าภาควชาบรบาลเภสชกรรมคณะเภสชศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมผทรงคณวฒทไดเสยสละเวลาในการใหค�าแนะน�าแกไขตรวจทานการเขยนหนงสอเลมนใหมความถกตอง ผเขยนหวงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนในการศกษากระบวนวชานตเภสชกรรมและจรรยาบรรณวชาชพเภสชกรรมตลอดจนการน�าความรทไดรบไปประยกตใชในการด�าเนนงานในฐานะเปนเภสชกรผมหนาทคมครอง ผบรโภคใหมความปลอดภยจากการบรโภคยาและผลตภณฑสขภาพ บางไมมากกนอยหากมขอบกพรองประการใดโปรดกรณาแจงขอบกพรองผดพลาดมายง[email protected] เพอจะไดแกไขปรบปรงเนอหาในโอกาสตอไป
หลงจากทต�าราเลมนพมพครงทหนง และวางจ�าหนายเดอนสงหาคม ๒๕๕๘ไดมการประกาศใชกฎหมายฉบบใหมไดแกพระราชบญญตเครองส�าอางพ.ศ.๒๕๕๘ในวนท๙กนยายน๒๕๕๘(วนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา)โดยไดมการยกเลกพระราชบญญตเครองส�าอางพ.ศ.๒๕๓๕ทผเขยนไดเรยบเรยงไวในต�าราบทท๗ตอนท๓กลมกฎหมายคมครองความปลอดภยในการบรโภคสนคาและบรการ เมอไดรบการอนเคราะหจากส�านกพมพมหาวทยาลยเชยงใหมใหโอกาสในการพมพต�าราเลมนเปนครงทสองผเขยนจงไดเรยบเรยงและปรบเนอหาบทท๗เรองการก�ากบดแลเครองส�าอางตามพระราชบญญตเครองส�าอางพ.ศ.๒๕๕๘ใหมความเปนปจจบนและทนตอยคสมย หากมขอบกพรองประการใดโปรดกรณาแจงขอบกพรอง ผดพลาดมายง[email protected]เพอจะไดแกไขปรบปรงเนอหาในโอกาสตอไป
คำ�นำ�ผเขยน(พมพครงทสอง)
หทยกาญจนเชาวนพนผลสงหาคม๒๕๕๙
สทธผบรโภค ๕๔ การคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตคมครอง ผบรโภคพ.ศ.๒๕๒๒ ๕๔ การด�าเนนคดแทนผบรโภค ๖๐ การเปรยบเทยบความผด ๖๑
บทท ๓ สาระส�าคญพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหาย
ทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ ๖๔ ปญหาจากกฎหมายเดมในการคมครองผบรโภค ๖๖ หลกการของความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคา ทไมปลอดภย ๖๙ สาระส�าคญพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขน จากสนคาทไมปลอดภยพ.ศ.๒๕๕๑ ๗๑ สนคาทอยในบงคบของพระราชบญญตความรบผดฯ ๗๑ สนคาทไมปลอดภย ๗๓ ผเสยหาย ๗๗ ผตองรบผด ๗๘ ภาระในการพสจน ๘๐ ความเสยหายและการชดใชความเสยหาย ๘๒ การฟองคด ๘๔ อายความ ๘๔ ความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคา ทไมปลอดภย:กรณยารกษาโรค ๘๔
บทท ๔ สาระส�าคญพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ๑๐๐ หลกเกณฑเบองตนของพระราชบญญต ๑๐๑ หลกวธพจารณาคดพนฐาน ๑๐๑ ความแตกตางทส�าคญของพระราชบญญตน กบประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและประมวลกฎหมาย วธพจารณาความแพงและพาณชย ๑๐๔
สารบญตอนท ๑ กฎหมายเบองตนและความรบผดของเภสชกร
บทท ๑ ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป และความรบผดทางกฎหมายของเภสชกร ๒ ความหมายและลกษณะของกฎหมาย ๔ ระบบกฎหมาย ๗ ประเภทของกฎหมาย ๗ ความแตกตางของกฎหมายแพงและกฎหมายอาญา ๙ ล�าดบศกดของกฎหมาย ๑๑ ผลของการจดล�าดบศกดของกฎหมาย ๑๓ การตรากฎหมาย ๑๔ การยกเลกกฎหมาย ๑๔ กระบวนการด�าเนนคด ๑๕ กระบวนการด�าเนนคดในทางอาญา ๑๕ กระบวนการด�าเนนคดในทางแพง ๑๗ บทบญญตในประมวลกฎหมายอาญาทมกพบในค�าพพากษา ๒๑ ตวการและผสนบสนน ๒๑ การกระท�าความผดหลายบทหรอหลายกระทง ๒๘ การลดโทษลงกงหนง ๓๕ การรบของกลาง ๓๕ ความรบผดของเภสชกร ๓๖ ความรบผดทางแพง ๓๗ ความรบผดทางอาญา ๔๐ ความรบผดทางวชาชพเภสชกรรม ๔๓ ความคมครองตามกฎหมาย ๔๕
ตอนท ๒ กลมกฎหมายคมครองสทธผบรโภคและการเยยวยาชดใชความเสยหาย
บทท ๒ สาระส�าคญพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ๕๐ บทน�ากฎหมายคมครองผบรโภคทเภสชกรควรร ๕๐ สาระส�าคญพระราชบญญตคมครองผบรโภคพ.ศ.๒๕๒๒ ๕๓
สทธผบรโภค ๕๔ การคมครองผบรโภคตามพระราชบญญตคมครอง ผบรโภคพ.ศ.๒๕๒๒ ๕๔ การด�าเนนคดแทนผบรโภค ๖๐ การเปรยบเทยบความผด ๖๑
บทท ๓ สาระส�าคญพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหาย
ทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ ๖๔ ปญหาจากกฎหมายเดมในการคมครองผบรโภค ๖๖ หลกการของความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคา ทไมปลอดภย ๖๙ สาระส�าคญพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขน จากสนคาทไมปลอดภยพ.ศ.๒๕๕๑ ๗๑ สนคาทอยในบงคบของพระราชบญญตความรบผดฯ ๗๑ สนคาทไมปลอดภย ๗๓ ผเสยหาย ๗๗ ผตองรบผด ๗๘ ภาระในการพสจน ๘๐ ความเสยหายและการชดใชความเสยหาย ๘๒ การฟองคด ๘๔ อายความ ๘๔ ความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคา ทไมปลอดภย:กรณยารกษาโรค ๘๔
บทท ๔ สาระส�าคญพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ๑๐๐ หลกเกณฑเบองตนของพระราชบญญต ๑๐๑ หลกวธพจารณาคดพนฐาน ๑๐๑ ความแตกตางทส�าคญของพระราชบญญตน กบประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและประมวลกฎหมาย วธพจารณาความแพงและพาณชย ๑๐๔
สารบญตอนท ๑ กฎหมายเบองตนและความรบผดของเภสชกร
บทท ๑ ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป และความรบผดทางกฎหมายของเภสชกร ๒ ความหมายและลกษณะของกฎหมาย ๔ ระบบกฎหมาย ๗ ประเภทของกฎหมาย ๗ ความแตกตางของกฎหมายแพงและกฎหมายอาญา ๙ ล�าดบศกดของกฎหมาย ๑๑ ผลของการจดล�าดบศกดของกฎหมาย ๑๓ การตรากฎหมาย ๑๔ การยกเลกกฎหมาย ๑๔ กระบวนการด�าเนนคด ๑๕ กระบวนการด�าเนนคดในทางอาญา ๑๕ กระบวนการด�าเนนคดในทางแพง ๑๗ บทบญญตในประมวลกฎหมายอาญาทมกพบในค�าพพากษา ๒๑ ตวการและผสนบสนน ๒๑ การกระท�าความผดหลายบทหรอหลายกระทง ๒๘ การลดโทษลงกงหนง ๓๕ การรบของกลาง ๓๕ ความรบผดของเภสชกร ๓๖ ความรบผดทางแพง ๓๗ ความรบผดทางอาญา ๔๐ ความรบผดทางวชาชพเภสชกรรม ๔๓ ความคมครองตามกฎหมาย ๔๕
ตอนท ๒ กลมกฎหมายคมครองสทธผบรโภคและการเยยวยาชดใชความเสยหาย
บทท ๒ สาระส�าคญพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ๕๐ บทน�ากฎหมายคมครองผบรโภคทเภสชกรควรร ๕๐ สาระส�าคญพระราชบญญตคมครองผบรโภคพ.ศ.๒๕๒๒ ๕๓
อาหารไมบรสทธ ๑๕๙ อาหารปลอม ๑๕๙ อาหารผดมาตรฐาน ๑๖๐ อาหารอนทรฐมนตรประกาศก�าหนดหามผลต น�าเขาเพอจ�าหนาย ๑๖๐ อ�านาจหนาทของส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ในการควบคมอาหาร ๑๖๑ การโฆษณาอาหาร ๑๖๒ การแสดงฉลากอาหาร ๑๖๓ พนกงานเจาหนาท ๑๖๘ กรณศกษาเรองอาหาร ๑๖๙บทท ๗ การก�ากบดแลเครองส�าอางตามพระราชบญญตเครองส�าอาง พ.ศ. ๒๕๓๕ และบทบญญตเครองส�าอางแหงอาเซยน ๑๘๔ นยามและประเภทของเครองส�าอาง ๑๘๕ ประเภทของเครองส�าอาง ๑๘๖ รายการสารในเครองส�าอาง ๑๘๗ เครองส�าอางตองหามผลตน�าเขาและขาย ๑๙๐ เครองส�าอางทไมปลอดภยในการใช ๑๙๐ เครองส�าอางปลอม ๑๙๑ เครองส�าอางผดมาตรฐาน ๑๙๒ ฉลากเครองส�าอาง ๑๙๒ การโฆษณาเครองส�าอาง ๑๙๕ การปรบกฎระเบยบดานเครองส�าอางใหสอดคลองกบอาเซยน ๑๙๘ กรณศกษาเครองส�าอาง ๒๐๒บรรณานกรม ๒๐๘ดชน ๒๑๖
คดผบรโภคตามพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ ๑๐๕ การวนจฉยคดผบรโภค ๑๐๕ การฟองคดผบรโภค ๑๑๓
ตอนท ๓ กลมกฎหมายคมครองความปลอดภยในการบรโภคสนคาและบรการ
บทท ๕ การก�ากบดแลยาตามพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐ ๑๑๘ นยามตามพระราชบญญตยา ๑๑๘ การขอใบอนญาตและการออกใบอนญาตเกยวกบยา ๑๒๐ ประเภทของใบอนญาตส�าหรบยาแผนปจจบน ๑๒๑ ประเภทของใบอนญาตส�าหรบยาแผนโบราณ ๑๒๑ หนาทของผรบอนญาต ๑๒๒ ยาแผนปจจบน ๑๒๒ ยาแผนโบราณ ๑๒๔ หนาทของผมหนาทปฏบตการประจ�าสถานทผลตขาย น�าหรอสงเขามาในราชอาณาจกร ๑๒๕ การขนทะเบยนยา ๑๒๖ ยาปลอมยาผดมาตรฐานยาเสอมคณภาพ ๑๒๗ ยาปลอม ๑๒๗ ยาผดมาตรฐาน ๑๒๘ ยาเสอมคณภาพ ๑๒๙ ยาชด ๑๒๙ การโฆษณายา ๑๓๐ การโฆษณาขายยาทางสอทวไป ๑๓๑ การโฆษณาขายยาทกระท�าโดยตรงตอผประกอบโรคศลปะ ๑๓๒ กรณศกษาเรองยา ๑๓๔บทท ๖ การก�ากบดแลอาหารตามพระราชบญญตอาหาร พ.ศ. ๒๕๒๒ ๑๕๖ นยามและประเภทของอาหาร ๑๕๖ การขออนญาตและการออกใบอนญาตและการขนทะเบยนต�ารบอาหาร ๑๕๘ การควบคมอาหาร ๑๕๘
สารบญ
๑๐๖
๑๑๔
อาหารไมบรสทธ ๑๕๙ อาหารปลอม ๑๕๙ อาหารผดมาตรฐาน ๑๖๐ อาหารอนทรฐมนตรประกาศก�าหนดหามผลต น�าเขาเพอจ�าหนาย ๑๖๐ อ�านาจหนาทของส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ในการควบคมอาหาร ๑๖๑ การโฆษณาอาหาร ๑๖๒ การแสดงฉลากอาหาร ๑๖๓ พนกงานเจาหนาท ๑๖๘ กรณศกษาเรองอาหาร ๑๖๙บทท ๗ การก�ากบดแลเครองส�าอางตามพระราชบญญตเครองส�าอาง พ.ศ. ๒๕๓๕ และบทบญญตเครองส�าอางแหงอาเซยน ๑๘๔ นยามและประเภทของเครองส�าอาง ๑๘๕ ประเภทของเครองส�าอาง ๑๘๖ รายการสารในเครองส�าอาง ๑๘๗ เครองส�าอางตองหามผลตน�าเขาและขาย ๑๙๐ เครองส�าอางทไมปลอดภยในการใช ๑๙๐ เครองส�าอางปลอม ๑๙๑ เครองส�าอางผดมาตรฐาน ๑๙๒ ฉลากเครองส�าอาง ๑๙๒ การโฆษณาเครองส�าอาง ๑๙๕ การปรบกฎระเบยบดานเครองส�าอางใหสอดคลองกบอาเซยน ๑๙๘ กรณศกษาเครองส�าอาง ๒๐๒บรรณานกรม ๒๐๘ดชน ๒๑๖
คดผบรโภคตามพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภคพ.ศ.๒๕๕๑ ๑๐๕ การวนจฉยคดผบรโภค ๑๐๕ การฟองคดผบรโภค ๑๑๓
ตอนท ๓ กลมกฎหมายคมครองความปลอดภยในการบรโภคสนคาและบรการ
บทท ๕ การก�ากบดแลยาตามพระราชบญญตยา พ.ศ. ๒๕๑๐ ๑๑๘ นยามตามพระราชบญญตยา ๑๑๘ การขอใบอนญาตและการออกใบอนญาตเกยวกบยา ๑๒๐ ประเภทของใบอนญาตส�าหรบยาแผนปจจบน ๑๒๑ ประเภทของใบอนญาตส�าหรบยาแผนโบราณ ๑๒๑ หนาทของผรบอนญาต ๑๒๒ ยาแผนปจจบน ๑๒๒ ยาแผนโบราณ ๑๒๔ หนาทของผมหนาทปฏบตการประจ�าสถานทผลตขาย น�าหรอสงเขามาในราชอาณาจกร ๑๒๕ การขนทะเบยนยา ๑๒๖ ยาปลอมยาผดมาตรฐานยาเสอมคณภาพ ๑๒๗ ยาปลอม ๑๒๗ ยาผดมาตรฐาน ๑๒๘ ยาเสอมคณภาพ ๑๒๙ ยาชด ๑๒๙ การโฆษณายา ๑๓๐ การโฆษณาขายยาทางสอทวไป ๑๓๑ การโฆษณาขายยาทกระท�าโดยตรงตอผประกอบโรคศลปะ ๑๓๒ กรณศกษาเรองยา ๑๓๔บทท ๖ การก�ากบดแลอาหารตามพระราชบญญตอาหาร พ.ศ. ๒๕๒๒ ๑๕๖ นยามและประเภทของอาหาร ๑๕๖ การขออนญาตและการออกใบอนญาตและการขนทะเบยนต�ารบอาหาร ๑๕๘ การควบคมอาหาร ๑๕๘
สารบญ
๑๘๖
๑๘๗
๑๘๘
๑๙๒
๑๙๕
๒๐๐
๒๐๒
๒๐๗
๒๑๗
๒๕๕๘
ต อ น ท
กฎหมายเบองตนและความรบผดของเภสชกร
๑
ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป และความรบผดทางกฎหมายของ
เภสชกร
บทท๑
การเกยวของในกฎหมายดงกลาวขางตนเปนเรองของกฎหมายทวไปทเกยวของกบ
การด�าเนนชวตในฐานะทเปนประชาชนคนหนง กฎเกณฑขอบงคบตางๆ จะถกบญญตไวใน
ประมวลกฎหมายอาญาประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเปนตนแตในฐานะทเปนเภสชกร
ยงมกฎหมายอกกลมหนงซงเกยวของกบการประกอบวชาชพเภสชกรรมทเภสชกรตองร
เพอเปนเครองมอในการประกอบวชาชพของตนใหเปนไปโดยถกตองตวอยางกฎหมายทเกยวของ
กบการประกอบวชาชพเภสชกรรมเชนพระราชบญญตยาพระราชบญญตวตถออกฤทธตอจต
และประสาทพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษพระราชบญญตเครองมอแพทยพระราชบญญต
อาหารพระราชบญญตเครองส�าอางพระราชบญญตวตถอนตรายและพระราชบญญตสถานพยาบาล
เปนตนเภสชกรจากหลายๆหนวยงานไดแกเภสชกรส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา
เภสชกรกล มงานค มครองผ บรโภคส�านกงานสาธารณสขจงหวด เภสชกรวเคราะหใน
ศนยวทยาศาสตรการแพทยและเภสชกรในโรงพยาบาลทกระดบทไดรบการแตงตงถกก�าหนด
ใหเปนพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายหลายๆฉบบดงกลาว
กฎหมายดงกลาวขางตนเปนกฎหมายทมจดมงหมายเพอคมครองผบรโภคจากการใช
ผลตภณฑ โดยเฉพาะอยางยงผลตภณฑสขภาพ ใหแนใจวากระบวนการผลต น�าเขา
กระบวนการทางการตลาดเชนการโฆษณาการจ�าหนายและกระบวนการตดตามการใช
ผลตภณฑ ไดถงมอผบรโภคอยางปลอดภยโดยลกษณะกฎหมายเปนการใหอ�านาจเจาหนาท
ของรฐในการควบคมผประกอบการใหปฏบตตามกฎเกณฑทก�าหนดไวเชนการขนทะเบยน
ต�ารบผลตภณฑ การขออนญาตผลตน�าเขา จ�าหนายการมไวครอบครองและกฎหมาย
บางฉบบก�าหนดใหผประกอบการตองขออนญาตกอนท�าการโฆษณาเปนตนโดยมโทษทาง
อาญาเปนบทบงคบ และไมมบทบญญตถงการชดใชเยยวยาคาเสยหายตอผบรโภคหากเกด
ความเสยหายเนองมาจากการบรโภคอยางไรกตามหากผบรโภคไดรบความเสยหายจากการ
บรโภคสนคา กยงมกฎหมายหลายๆ ฉบบทประกาศบงคบใชโดยมจดมงหมายเพอคมครอง
ผบรโภคและมบทบญญตเกยวกบการชดใชเยยวยาคาเสยหายตอผบรโภคไดแกหลกความรบผด
ทางละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยพระราชบญญตคมครองผบรโภคพระราชบญญต
วธพจารณาคดผบรโภค และพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคา
ทไมปลอดภยเปนตน
วชาชพเภสชกรรมเองมความเกยวของในทกกระบวนการ ตงแตการผลต คดเลอก
และสงมอบยารวมถงผลตภณฑสขภาพในกระบวนการผลต เภสชกรมหนาทในการควบคม
การผลตใหเปนไปตามหลกเกณฑการผลตทดใหไดยาทมคณภาพเภสชกรโรงพยาบาลรวมถง
เภสชกรรานยามหนาทในการคดเลอกและสงมอบยาและผลตภณฑสขภาพทปลอดภยใหกบ
3บทท ๑ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป และความรบผดทางกฎหมายของเภสชกร
บทท ๑ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป
และความรบผดทางกฎหมายของเภสชกร
ปจจบนกฎหมายเขามาเกยวของกบชวตประจ�าวนของมนษยแตละคน
อยางมากตงแตเรมปฏสนธเปนมนษยอยในครรภมารดาแลวคลอดรอดออกมา
เปนทารกจนเสยชวตดงจะเหนไดวากฎหมายกบงคบใหเจาบานหรอบดามารดา
ตองไปแจงเกดทารกทคลอดออกมาเพอขอรบสตบตรเมอเตบโตมาจนถงอาย
๗ปกฎหมายกบงคบใหตองท�าบตรประจ�าตวประชาชนเมอโตขนมาถงวย
เจรญพนธการมความประสงคใหเกดผลทางกฎหมายของคสามภรรยากจะตอง
มการจดทะเบยนสมรสและเมอมคนตายกฎหมายกบงคบใหผพบเหนการตาย
ตองแจงเจาหนาทของรฐ และยงอาจตองไปเกยวของกบกฎหมายบางอยาง
เชนกฎหมายมรดกเปนตน
จะเหนวากฎหมายเขามาเกยวของกบชวตประจ�าวนของคนเรามากมาย
การรกฎหมายจงเปนสงทมความส�าคญโดยเฉพาะอยางยงในความรบผดทางอาญา
ซงมบทลงโทษกระทบกระเทอนตอสทธทางธรรมชาตของผกระท�าความผด
ไดบญญตหลกการรองรบไววาบคคลใดจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจาก
ความรบผดในทางอาญาไมได เว นแตตามสภาพและพฤตการณแลว
ผกระท�าความผดอาจจะไมรกฎหมาย ศาลจะลงโทษนอยกวาทกฎหมายก�าหนด
ไวกได๑ นอกจากนแลวในความรบผดทางแพงแมจะไมมบทกฎหมายมาตราใด
บญญตบงคบไวใหบคคลทกคนจะตองรกฎหมายแตกมหลกกฎหมายทวไปอยวา
“ความไมรกฎหมายไมเปนขอแกตว”ทงนกโดยเหตเนองมาจากการใชนโยบายวา
บคคลใดจะแกตววาไมร กฎหมายเพอใหหลดพนจากความรบผดชอบตาม
กฎหมายมไดหากใหมการกลาวอางดงกลาวไดการบงคบใชกฎหมายกจะไมไดผล
เพราะทกคนตางกจะอางวาตนไมรกฎหมายไมตองรบผดกไดซงเทากบเปนการ
สงเสรมใหคนไมตองรบรกฎหมายเพราะรกฎหมายนอยกรบผดนอย
๑ประมวลกฎหมายอาญา,หมวด๔,มาตรา๖๔.
2 ตอนท ๑ กฎหมายเบองตนและความรบผดของเภสชกร
การเกยวของในกฎหมายดงกลาวขางตนเปนเรองของกฎหมายทวไปทเกยวของกบ
การด�าเนนชวตในฐานะทเปนประชาชนคนหนง กฎเกณฑขอบงคบตางๆ จะถกบญญตไวใน
ประมวลกฎหมายอาญาประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเปนตนแตในฐานะทเปนเภสชกร
ยงมกฎหมายอกกลมหนงซงเกยวของกบการประกอบวชาชพเภสชกรรมทเภสชกรตองร
เพอเปนเครองมอในการประกอบวชาชพของตนใหเปนไปโดยถกตองตวอยางกฎหมายทเกยวของ
กบการประกอบวชาชพเภสชกรรมเชนพระราชบญญตยาพระราชบญญตวตถออกฤทธตอจต
และประสาทพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษพระราชบญญตเครองมอแพทยพระราชบญญต
อาหารพระราชบญญตเครองส�าอางพระราชบญญตวตถอนตรายและพระราชบญญตสถานพยาบาล
เปนตนเภสชกรจากหลายๆหนวยงานไดแกเภสชกรส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา
เภสชกรกล มงานค มครองผ บรโภคส�านกงานสาธารณสขจงหวด เภสชกรวเคราะหใน
ศนยวทยาศาสตรการแพทยและเภสชกรในโรงพยาบาลทกระดบทไดรบการแตงตงถกก�าหนด
ใหเปนพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายหลายๆฉบบดงกลาว
กฎหมายดงกลาวขางตนเปนกฎหมายทมจดมงหมายเพอคมครองผบรโภคจากการใช
ผลตภณฑ โดยเฉพาะอยางยงผลตภณฑสขภาพ ใหแนใจวากระบวนการผลต น�าเขา
กระบวนการทางการตลาดเชนการโฆษณาการจ�าหนายและกระบวนการตดตามการใช
ผลตภณฑ ไดถงมอผบรโภคอยางปลอดภยโดยลกษณะกฎหมายเปนการใหอ�านาจเจาหนาท
ของรฐในการควบคมผประกอบการใหปฏบตตามกฎเกณฑทก�าหนดไวเชนการขนทะเบยน
ต�ารบผลตภณฑ การขออนญาตผลตน�าเขา จ�าหนายการมไวครอบครองและกฎหมาย
บางฉบบก�าหนดใหผประกอบการตองขออนญาตกอนท�าการโฆษณาเปนตนโดยมโทษทาง
อาญาเปนบทบงคบ และไมมบทบญญตถงการชดใชเยยวยาคาเสยหายตอผบรโภคหากเกด
ความเสยหายเนองมาจากการบรโภคอยางไรกตามหากผบรโภคไดรบความเสยหายจากการ
บรโภคสนคา กยงมกฎหมายหลายๆ ฉบบทประกาศบงคบใชโดยมจดมงหมายเพอคมครอง
ผบรโภคและมบทบญญตเกยวกบการชดใชเยยวยาคาเสยหายตอผบรโภคไดแกหลกความรบผด
ทางละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยพระราชบญญตคมครองผบรโภคพระราชบญญต
วธพจารณาคดผบรโภค และพระราชบญญตความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคา
ทไมปลอดภยเปนตน
วชาชพเภสชกรรมเองมความเกยวของในทกกระบวนการ ตงแตการผลต คดเลอก
และสงมอบยารวมถงผลตภณฑสขภาพในกระบวนการผลต เภสชกรมหนาทในการควบคม
การผลตใหเปนไปตามหลกเกณฑการผลตทดใหไดยาทมคณภาพเภสชกรโรงพยาบาลรวมถง
เภสชกรรานยามหนาทในการคดเลอกและสงมอบยาและผลตภณฑสขภาพทปลอดภยใหกบ
3บทท ๑ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป และความรบผดทางกฎหมายของเภสชกร
บทท ๑ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป
และความรบผดทางกฎหมายของเภสชกร
ปจจบนกฎหมายเขามาเกยวของกบชวตประจ�าวนของมนษยแตละคน
อยางมากตงแตเรมปฏสนธเปนมนษยอยในครรภมารดาแลวคลอดรอดออกมา
เปนทารกจนเสยชวตดงจะเหนไดวากฎหมายกบงคบใหเจาบานหรอบดามารดา
ตองไปแจงเกดทารกทคลอดออกมาเพอขอรบสตบตรเมอเตบโตมาจนถงอาย
๗ปกฎหมายกบงคบใหตองท�าบตรประจ�าตวประชาชนเมอโตขนมาถงวย
เจรญพนธการมความประสงคใหเกดผลทางกฎหมายของคสามภรรยากจะตอง
มการจดทะเบยนสมรสและเมอมคนตายกฎหมายกบงคบใหผพบเหนการตาย
ตองแจงเจาหนาทของรฐ และยงอาจตองไปเกยวของกบกฎหมายบางอยาง
เชนกฎหมายมรดกเปนตน
จะเหนวากฎหมายเขามาเกยวของกบชวตประจ�าวนของคนเรามากมาย
การรกฎหมายจงเปนสงทมความส�าคญโดยเฉพาะอยางยงในความรบผดทางอาญา
ซงมบทลงโทษกระทบกระเทอนตอสทธทางธรรมชาตของผกระท�าความผด
ไดบญญตหลกการรองรบไววาบคคลใดจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจาก
ความรบผดในทางอาญาไมได เว นแตตามสภาพและพฤตการณแลว
ผกระท�าความผดอาจจะไมรกฎหมาย ศาลจะลงโทษนอยกวาทกฎหมายก�าหนด
ไวกได๑ นอกจากนแลวในความรบผดทางแพงแมจะไมมบทกฎหมายมาตราใด
บญญตบงคบไวใหบคคลทกคนจะตองรกฎหมายแตกมหลกกฎหมายทวไปอยวา
“ความไมรกฎหมายไมเปนขอแกตว”ทงนกโดยเหตเนองมาจากการใชนโยบายวา
บคคลใดจะแกตววาไมร กฎหมายเพอใหหลดพนจากความรบผดชอบตาม
กฎหมายมไดหากใหมการกลาวอางดงกลาวไดการบงคบใชกฎหมายกจะไมไดผล
เพราะทกคนตางกจะอางวาตนไมรกฎหมายไมตองรบผดกไดซงเทากบเปนการ
สงเสรมใหคนไมตองรบรกฎหมายเพราะรกฎหมายนอยกรบผดนอย
๑ประมวลกฎหมายอาญา,หมวด๔,มาตรา๖๔.
2 ตอนท ๑ กฎหมายเบองตนและความรบผดของเภสชกร
