Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 1 -
บทท บทท 33 ซอฟตแวรซอฟตแวร
วตถประสงคการเรยนร
� สามารถอธบายความแตกตางและความจาเปนของซอฟตแวรระบบและซอฟตแวรประยกตได
� มความเขาใจในลขสทธของซอฟตแวรแตละประเภท � สามารถพจารณาและเลอกใชงานซอฟตแวรทไมละเมดลขสทธไดถกตองตาม
วตถประสงค
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 2 -
จากบทเรยนทผานมาจะเหนวาคอมพวเตอรนนกคอ เครองจกรหรอเครองมอเอนกประสงคทอานวยความสะดวกใหกบเรา ทประกอบไปดวยชนสวนตาง ๆ ไมวาจะเปน จอภาพ แปนพมพ ซพย วงจรตาง ๆ เปนตน แตชนสวนทเปนฮารดแวรเหลานไมสามารถทางานดวยตนเองได ดงนนการทคอมพวเตอรดาเนนการใหประโยชนไดมากมายมหาศาลนนจาเปนจะตองมซอฟตแวรหรอทคนทวไปรจกกนในชอของ “โปรแกรมคอมพวเตอร” (Program) มาเปนเครองมอใหเราสามารถสงใหคอมพวเตอรทางาน ซอฟตแวรจงถอวาเปนสวนสาคญของระบบคอมพวเตอรและเปนสวนประกอบหนงททาใหระบบคอมพวเตอรทางานเปนไปไดตามทตองการ หากขาดซอฟตแวรคอมพวเตอรกไมสามารถทางานได
ความหมายของซอฟตแวร ซอฟตแวรหมายถงชดคาสงหรอโปรแกรมทใชสงงานใหคอมพวเตอรทางาน หรออกความหมายหนง
ซอฟตแวรหมายถงลาดบขนตอนการทางานทเขยนขนดวยคาสงของคอมพวเตอร คาสงเหลานเรยงกนเปนโปรแกรมคอมพวเตอร คอมพวเตอรเครองหนงสามารทางานแตกตางกนไดมากมายดวยซอฟตแวรทแตกตางกน ซอฟตแวรจงหมายรวมถงโปรแกรมคอมพวเตอรทกประเภทททาใหคอมพวเตอรทางานได
ชนดของซอฟตแวร ในบรรดาซอฟตแวรหรอโปรแกรมคอมพวเตอรทมผพฒนาขนเพอใชงานกบคอมพวเตอรมมากมาก
ซอฟตแวรเหลานอาจไดรบการพฒนาโดยผใชงานเอง หรอผพฒนาโปรแกรม หรอผผลตจาหนาย หากแบงแยกชนดของซอฟตแวรตามลกษณะการทางาน สามารถแบงซอฟตแวรไดเปนสองประเภท คอ ซอฟตแวรระบบ (System software) และซอฟตแวรประยกต (Application software)
� ซอฟตแวรระบบ คอซอฟตแวรทบรษทผผลตสรางขนมาเพอใชจดการกบระบบคอมพวเตอร เพอใหระบบคอมพวเตอรสามารถดาเนนงานพนฐานตาง ๆ ได เชน รบขอมลจากแปนพมพแลวแปลความหมายใหคอมพวเตอรเขาใจ นาขอมลไปแสดงผลบนจอภาพหรอนาออกไปยงเครองพมพ จดการขอมลในระบบแฟมขอมลบนหนวยความจารอง เมอเราเปดเครองคอมพวเตอร ทนททมการจายกระแสไฟฟาใหกบคอมพวเตอร คอมพวเตอรจะทางานตามโปรแกรมทนท โปรแกรมแรกทสงคอมพวเตอรทางานนเปนซอฟตแวรระบบ หากไมมซอฟตแวรระบบคอมพวเตอรจะทางานใหเราไมไดเลย
� ซอฟตแวรประยกต เปนซอฟตแวรทใชกบงานดานตาง ๆ ตามความตองการของผใช ทสามารถนามาใชประโยชนไดโดยตรง ปจจบนมผพฒนาซอฟตแวรใชงานทางดานตาง ๆ ออกจาหนายมาก การประยกตงานคอมพวเตอรจงกวางขวางและแพรหลาย เชน นกวเคราะหใชโปรแกรมตารางทาการคานวณยอดขาย นกออกแบบกราฟกใชโปรแกรม Adobe Photoshop ตกแตงภาพ นสตใช อเมลในการตดตอสอสารกบอาจารย
ซอฟตแวรระบบ ซอฟตแวรระบบ คอ ชดคาสงทใชควบคกบฮารดแวร มหนาทในการควบคม การจดการ และการดแล
ฮารดแวร เพอทาใหฮารดแวรมประโยชนและประสทธภาพในการใชงานสงขน มความยดหยนสง รวมถงการ
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 3 -
อานวยความสะดวกแกผใชใหสามารถทางานกบฮารดแวรไดงายและสะดวกสบาย โดยซอฟตแวรระบบสามารถแบงตามหนาทการทางานไดดงน 1. ระบบปฏบตการ (Operating System) หรอเรยกยอ ๆ วา OS ซงทาหนาทในการบรหารและจดการทรพยากรในระบบคอมพวเตอรใหกบผใช เชน ระบบปฏบตการ Windows Unix MacOS ซงเปนโปรแกรมททางานตลอดเวลาทเราเปดเครองคอมพวเตอร 2. โปรแกรมอรรถประโยชน (Utility Programs) เปนโปรแกรมทชวยบรหารจดการระบบคอมพวเตอรใหทางานไดอยางราบรน เชน โปรแกรมตรวจจบไวรสคอมพวเตอร เปนตน
ระบบปฏบตการ ระบบปฏบตการ หรอทสวนใหญเราจะเรยกวา OS ซงเปนชดคาสงทใชในการควบคมจดการทรพยากรฮารดแวร โดยทาหนาทในการเชอมการทางานระหวางฮารดแวรกบซอฟตแวรประยกต จดการกระบวนการใชทรพยากรระหวางซอฟตแวรประยกตและฮารดแวร อกทงยงเปนตวกลางเชอมระหวางผใชใหใชงานฮารดแวรทมในระบบคอมพวเตอรอยางมประสทธภาพและสะดวกสบายยงขน เนองจากการใชงานฮารดแวรโดยตรงนนมความซบซอนและยากมากสาหรบผใช ระบบปฏบตการจงถกออกแบบมาใหผใชสามารถใชทรพยากรฮารดแวรไดงายขน ตวอยางงานทระบบปฏบตการจะจดการใหกบผใช เชน ผใชตองการบนทกไฟลขอมลตาง ๆ ลงในฮารดดสก การพมพเอกสารออกทางเครองพมพ (ทงฮารดดสกและเครองพมพถอวาเปนอปกรณฮารดแวรตวหนง) ดงนนระบบปฏบตการจงถอวาเปนโปรแกรมทมความสาคญทสด ใกลชดกบฮารดแวรทสดและมความซบซอนสงมาก เนองจากตองทาหนาทเบองหลงทงหมด เปรยบเสมอนเปนเลขาทคอยรบคาสงจากเจานาย อยเบองหลงการทางานของโปรแกรมตางๆ ทอยในระบบคอมพวเตอร ทาใหโปรแกรมทมอยสามารถทางานรวมกบระบบฮารดแวรทมอยไดอยางเตมความสามารถ ระบบปฏบตการทมอยในปจจบนแบงไดออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ ไดแก ระบบปฏบตการทใชกบเครองคอมพวเตอรพซ และระบบปฏบตการทใชกบอปกรณสอสารขนาดเลกอยางเชน เครองพดเอ สมารทโฟน (Smart Phones) หรอโทรศพทมอถอ ระบบปฏบตการทใชกบเครองคอมพวเตอรพซ ระบบปฏบตการคอมพวเตอรทใชกบเครองคอมพวเตอรสวนบคคลทไดรบความนยมแพรหลายทวโลกกคอ ระบบปฏบตการ Windows เชน Windows XP, Windows Vista, Windows 7 ซงเปนผลตภณฑของบรษทไมโครซอฟต แตหากเครองคอมพวเตอรแมคอนทอชทผลตมาจากบรษท Apple สวนใหญใชระบบปฏบตการ Mas OS อานวา แมคโอเอส เชน Mac OS X, Mac OS Leopard
� ระบบปฏบตการของบรษท Microsoft ถอวาเปนระบบปฏบตการทนยมใชมากทสดและในปจจบนมสวนแบงทางการตลาด 93% โดยทบรษทไมโครซอฟตไดพฒนาระบบปฏบตการเพอใชกบเครองคอมพวเตอรขนาดเลกสวนบคคล (PC) เรมพฒนาตงแตป 1970 โดยบรษท IBM ไดวาจางใหพฒนาระบบปฏบตการของเครองคอมพวเตอรทออกโดยบรษท IBM มชอวา PC-DOS และ MS-DOS ดงรปท 3-1 ทงสองเปนระบบปฏบตการทตองใชคาสงปอนเขาไปจงจะทางานได (command line) มลกษณะทเปน Single User และ Single Task ตอมาป 1985 ระบบปฏบตการมหนาตาทเปลยนไป คอมลกษณะทใชรปภาพและเมนมาใชในการสงคอมพวเตอรใหทางาน (GUI) โดยทางไมโครซอฟตไดเปดตวระบบปฏบตการ Windows1.0 ออกมาเพอใชกบเครองพซ จากนนป 1995 ไมโครซอฟตกออกระบบปฏบตการตวใหม คอ Windows 95 ซงมหนาตาทสวยงามกวาและมความสามารถสงกวาเดมโดยมลกษณะของเทคโนโลยเพมขนคอ Plug and Play จากนนกม Windows 98 เกดขนตามลาดบ เพอใชกบเครองคอมพวเตอรสวนบคคล
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 4 -
รปท 3-1 หนาจอของโปรแกรม MS-DOS ซงเปนระบบปฏบตการในยคแรก ๆ ของบรษทไมโครซอฟต จากนนทางไมโครซอฟตไดออกระบบปฏบตการทมลกษณะเพอรองรบหนวยประมวลผลทมขนาด 32 บต และสามารถรองรบผใชไดหลายคน (Multi User) และสามารถทางานไดหลายงานพรอมกน (Multitasking) ขนคอ Windows NT โดยเปนระบบทเนนใหระบบปฏบตการสามารถทางานรวมกบเครอขายไดดยงขน มสวนทใหบรการหรอสวนใหบรการไมวาจะเปน ใหบรการ Web Server, Mail Server ตอมาในป 2000 ทางไมโครซอฟตออกระบบปฏบตการทอยตระกลของ Windows NT ออกมามชอวา Windows 2000 และออกระบบปฏบตการทอยในตระกลของ Windows 98 คอ Windows ME ซงออกแบบมาเพอใหผใชสามารถใชงานไดงายขนมสวนทเกยวของกบมลตมเดย (Multimedia) มากขนกวาเดม ในป 2001 ทางไมโครซอฟตไดพฒนาระบบปฏบตการซงเปลยนโฉมของ GUI ทงหมดโดยนาขอดของทง Windows 2000 และขอดของ Windows ME เขาดวยกน คอ นาเอาความสมบรณในการทางานของ Windows 2000 และ ความสวยงามใชงายของ Windows ME รวมกนเพอสรางเปน Windows XP ดงรปท 3-2 ทาให Windows XP มประสทธภาพการทางานทดและมความสวยงามในตวเอง และยงเปนทนยมใชกนเปนอยางมาก และในป 2009
รปท 3-2 แสดงการตดตอกบผใชโดยการใชรปภาพสญลกษณ และเมนในระบบปฏบตการ Microsoft Windows XP
บรษทไมโครซอฟตไดวางจาหนาย Windows Vista ทมความเสถยรสงกวาระบบปฏบตการ Windows
รนอน ๆ ทกลาวมาทงหมดขางตน เนองจาก Windows Vista เนนทความสวยงามของกราฟกซงสามารถ
คาสงท
ผใชปอน
ผลลพธทระบบปฏบตการ
�������
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 5 -
เทยบเคยงกบระบบปฏบตการ Mac OS ของบรษท Apple ไดเลย แตขอเสยของ Windows Vista คอตองการเครองคอมพวเตอรทมคณสมบตสง โดยเฉพาะอยางยงตองการความสามารถของการดแสดงผลทางกราฟกทสง นอกจากนนหนวยความจาแรมจะตองมมากอกดวย รวมไปถงความจของฮารดดสกกตองมมาก ซงหลายคนทไมสามารถใชงานระบบปฏบตการ Windows Vista หรอคดวา Windows Vista ไมเสถยร ทงทจรงแลวอาจเนองมาจากเครองคอมพวเตอรทใชอยนนมขดความสามารถทตา ใชฮารดแวรไมสอดคลองกบระบบปฏบตการ Windows Vista นนเอง
รปท 3-3 แสดงการตดตอกบผใชโดยการใชรปภาพสญลกษณ และเมนในระบบปฏบตการ Windows Vista
จากนนบรษทไมโครซอฟตไดออกระบบปฏบตการตวใหมในป 2010 ทชอวา ระบบปฏบตการ Windows 7 ซงเปนระบบปฏบตการ Windows Vista ฉบบปรบปรงนนเอง เพอมาทดแทนระบบปฏบตการ Windows Vista ระบบปฏบตการ Windows 7 ไดแกไขจดดอยทงหลายของ Windows Vista เชน ใชทรพยากรของระบบนอยลง มกราฟกทสวยงานเทยบเคยงกบระบบปฏบตการ Mac OS ของบรษท Apple เปนตน ซงทาใหการทางานของ ระบบปฏบตการ Windows 7 ทางานไดเรวกวา Windows Vista ถงแมจะมการปรบปรงในเรองของการทางาน แตถงอยางไรผใชเครองคอมพวเตอรพซสวนใหญยงคงชนชอบและใช Windows XP อย
รปท 3-3 แสดงการตดตอกบผใชโดยการใชรปภาพสญลกษณ และเมนในระบบปฏบตการ Windows 7
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 6 -
� ระบบปฏบตการ Linux ลนกซถอกาเนดขนในฟนแลนด ป ค.ศ. 1980 โดยลนส โทรวลดส (Linus Trovalds) นกศกษาภาควชาวทยาการคอมพวเตอร (Computer Science) ในมหาวทยาลยเฮลซงก ประเทศฟนแลนด ลนส เหนวาระบบมนกซ (Minix) ทเปนระบบยนกซบนพซในขณะนน ซงทาการพฒนาโดย ศ.แอนดรว ทาเนนบาวม (Andrew S. Tanenbaum) ยงมความสามารถไมเพยงพอแกความตองการ จงไดเรมตนทาการพฒนาระบบยนกซของตนเองขนมา โดยจดประสงคอกประการ คอตองการทาความเขาใจในวชาระบบปฏบตการคอมพวเตอรดวยเมอเขาเรมพฒนาลนกซไปชวงหนงแลว เขากไดทาการชกชวนใหนกพฒนาโปรแกรมอนๆมาชวยทาการพฒนาลนกซ ซงความรวมมอสวนใหญกจะเปนความรวมมอผานทางอนเทอรเนต จงทาใหระบบปฏบตการลนกซมความแพรหลายมากขนเรอย จนแตกออกลนกซตระกลตางๆ กนออกไป ตวอยาง เชน Slackware, Redhat หรอในประเทศไทยไดนาเอาลนกซมาพฒนาตอเพอใหใชงานภาษาไทยไดด โดยมทมทเขามาพฒนาหลายกลม เชน ลนกซทะเล, ลนกซ SIS และของมหาวทยาลยบรพาไดพฒนาลนกซทมชอวา บรพาลนกซ ขนเพอแจกจายและเผยแพรใหใช โดยไมคดมลคา ระบบปฏบตการลนกซเปนระบบปฏบตการ 32 บต มลกษณะเปน multitasking และ Multi-user มสวนตดตอกบผใชในทงสองรปแบบ คอ Command line และ GUI ดงรปท 3-4 และรปท 3-5 ในระบบปฏบตการนมจดเดน คอ สามารถใชไดในหลายแพลตฟอรม และเปนระบบปฏบตการทไมจาเปนตองซอ สามารถดาวนโหลดจากอนเทอรเนตไดโดยตรง ดงนนถาตองการลดคาใชจายในเรองซอฟตแวรลนกซเปนทางเลอกทดแกภาคธรกจตาง ๆ สวนแบงทางการตลาดของระบบปฏบตการลนกซจะอยท 3% ในสวนของคอมพวเตอรสวนบคคล และ 25% ในสวนของการใชในเครองแมขาย หรอเครองใหบรการ
รปท 3-4 แสดงการตดตอกบผใชของระบบปฏบตการลนกซโดยการใช command line
รปท 3-5 แสดงการตดตอกบผใชของระบบปฏบตการลนกซโดยการใช GUI
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 7 -
� ระบบปฏบตการบนเครองคอมพวเตอรของบรษท Apple เครองคอมพวเตอรแมคอนทอช (Macintosh) ทถกสรางขนโดยบรษท Apple เปนเครองคอมพวเตอรทพฒนาแขงขนกบเครอง PC ของ IBM โดยทระบบปฏบตการทผลตมาเพอเครองแมคอนทอชนนมชอวา แมคโอเอส เทน (Mac OS X) เปนระบบปฏบตการทเกดขนจากระบบปฏบตการ UNIX เปนระบบปฏบตการชอ Mac OS เวอรชน 10 โดยระบบปฏบตการจะเนนทการสรางมลตมเดยสงพมพ ภาพ เสยง วดโอ โดยท Mac OS X ไดมเวอรชนออกมาแลว 8 เวอรชน คอ 0 Cheetah, 1 Puma, 2 Jaguar, 3 Panther, 4 Tiger, 5 Leopard, 6 Snow Leopard (ไดวางจาหนายเมอวนท 2 กนยายน พ.ศ. 2552), 7 Lion (มการคาดการณวาจะออกจาหนายชวงเดอนมถนายน 2554) ซงลกษณะการทางานของระบบปฏบตการ Mac OS X มสวนตดตอกบผใชเปน GUI และเปนระบบปฏบตการทมลกษณะเปน multitasking และ Multi-user แสดงสวนทตดตอกบผใชดงรปท 3-6
รปท 3-6 แสดงการตดตอกบผใชของระบบปฏบตการ Mac OS X
� ระบบปฏบตการสาหรบคอมพวเตอรพกพาขนาดเลก ปจจบนคอมพวเตอรไดเขาสชวตประจาวนมากขนจนถงขนาดทตองพกพาเพอใชงานไดสะดวกมากยงขน โดยอปกรณซงถอไดวาเปนอปกรณคอมพวเตอรอยางหนงคอ PDA (Personal Digital Assistant) ซงเปนคอมพวเตอรขนาดเลกทสามารถวางไวบนฝามอไดพอดทชวยอานวยความสะดวกในการจดบนทก เกบขอมล เตอนเวลานดหมาย ใชงานเวบ เชคอเมล ดหนง ฟงเพลง หรอ จดการงานตางๆ ไดอยางสะดวกและรวดเรว เปนตน ดงนนการทจะทาให PDA เปนอปกรณทอานวยความสะดวกใหกบผใชไดจาเปนตองมซอฟตแวร หรอระบบปฏบตการ (OS) หรอในอกชอหนงจะเรยกวา Embedded OS ซงใชในการจดการการทางานตางๆ ของอปกรณพกพานนเหลานน ระบบปฏบตการทถกตดตงอยในเครอง PDA นนหลก ๆ กจะมอยสองระบบปฏบตการไดแก ระบบปฏบตการ Palm OS ดงนนเราจะเรยกเครอง PDA ทลงระบบปฏบตการนวาเครอง Palm สวนเครอง PDA ทใชระบบปฏบตการ Microsoft Windows Mobile เราจะเรยกกนวา Pocket PC แตในปจจบน PDA ไมเปนทนยมมากในปจจบนเนองจากไมสามารถเปนโทรศพทได ถาจะเนนการใชงานโทรศพทดวยกตองซอ PDA phone แตกยงไมเปนทนยมมากเทากบ Smart Phone ซงเปนทงโทรศพทมอถอทรวมความสามารถพเศษเพมเตมของ PDA เขาไปและเพมขดความสามารถและมลกเลนทดกวา PDA ซงเรยกไดวา Smart Phone เปนคอมพวเตอรขนาดยอมเลยทเดยว สวนระบบปฏบตการทตดตงลงใน Smart Phone ทนยมใชงานไดแก
� Symbian OS : สวนใหญจะตดตงลงในโทรศพทมอถอแบบ Smart Phone ของคาย Nokia และ Sony Ericsson บางรน
� Windows Mobile : ตดตงลงใน Acer Neo Touch s200 ของบรษท Acer หรอ HTC HD2 � Android : เปนการเปดตวครงแรกของบรษท Google ทหนมาทาระบบปฏบตการทมแนวความคด
แบบ Open Source ทาใหระบบปฏบตการ Android ไดรบการพฒนาเพมเตมประสทธภาพอยาง
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 8 -
รวดเรว ซงระบบปฏบตการ Android ไดรบความนยมใหตดตงลงใน Smart Phone ของบรษทหลาย ๆบรษทไมวาจะเปน Nokia, Sony Ericsson, HTC, LG เปนตน
� IOS (อานวา ไอโอเอส) : เปนระบบปฏบตการของคาย Apple ทตดตงลงใน Smart Phone อยาง iPhone รวมทง iPad ทเปน Tablet PC และ iPod ทเปนเครองเลนเพลงทตางจากเครองเลนเพลงทว ๆ ไป นอกจากจะดหนง ฟงเพลงได ยงสามารถเลมเกม เชคสภาพอากาศทวโลก หรอจะเขาใชงานอนเทอรเนตผาน wifi กทาไดอยางงายดาย
� Linux : เปนระบบปฏบตการหนงทตดตงลงในโทรศพทมอถอหลาย ๆ รน อยางเชน Nokia และ Motorola
โปรแกรมอรรถประโยชน โปรแกรมอรรถประโยชนคอโปรแกรมทชวยอานวยความสะดวกตางๆ ในการใชเครองคอมพวเตอร เพอทาใหเครองคอมพวเตอรทางานไดอยางเตมประสทธภาพ จงถอวาเปนโปรแกรมเสรมทตองมในเครองคอมพวเตอร ตวอยางเชน
� ประเภทการจดแฟมขอมล (File Manager) เปนโปรแกรมทชวยในการจดการเกยวกบแฟมขอมลเชน การคดลอก (Copy), การเปลยนชอ(Rename), การแบงพาตชน (Partition) และการจดรปแบบดสก (Format)
� ประเภทการลบทงโปรแกรม (Uninstall) เปนโปรแกรมทชวยในการลบโปรแกรมออกจากระบบปฏบตการ ในกรณทไมตองการใชโปรแกรมนน ๆ แลว โปรแกรมจะทาหนาทในการตามเอาแฟมขอมลทเกยวของกบโปรแกรมทตองการลบออกทงหมด เชน Add/Remove Programs ในสวน Control Panel ของ Microsoft Windows
� โปรแกรมจดการดสก (Disk Utility) เปนโปรแกรมทใชในการจดการปญหาหรอแกไขใหฮารดดสกมการทางานทดขน เชน Disk Cleanup เปนโปรแกรมชวยลบไฟลทไมจาเปนทง ทาใหฮารดดสกมเนอทวางเพมขน และชวยเพมประสทธภาพการทางานของระบบ เชน ไฟลหรอโปรแกรมตาง ๆ ทอาจถกบนทกอยในฮารดดสกขณะทเราทองไปในเวบไซตตาง ๆ ซงจะเรยกวา temporal internet files สวนอกโปรแกรมทชวยจดการดสกคอ โปรแกรม Disk Defragmenter ซงเปนโปรแกรมชวยรวมไฟลทเคยแยกออกเปนไฟลสวนเลก ๆ ในขณะททาการจดเกบไวในฮารดดสก ใหอยในเนอทตอเนองกน และยงเปนการจดระเบยบเนอทวางบนฮารดสกใหอยในรปแบบทมประสทธภาพมากทสด
� โปรแกรมรกษาหนาจอ (Screen Saver) เปนโปรแกรมทชวยรกษาอาย การใชงานของจอคอมพวเตอรใหมอายการใชงานมากยงขน
นอกจากนยงม โปรแกรมอรรถประโยชน อนๆ อกทมใชอยในระบบปฏบตการ เชน
� โปรแกรมปองกนไวรส ใชปองกนไวรสคอมพวเตอรและโปรแกรมอนทเขามาสรางความเสยหายใหกบระบบคอมพวเตอร
� โปรแกรมบบอดแฟม ใชลดขนาดของไฟล เพอลดเนอทในการจดเกบ และทาใหสามารถสงไฟลดงกลาวทางอนเทอรเนตไดอยางมประสทธภาพ
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 9 -
ซอฟตแวรประยกต เราอาจแบงซอฟตแวรประยกตออกเปนสองกลมคอ ซอฟตแวรประยกตพนฐาน และซอฟตแวรประยกต
ทพฒนาขนใชงานเฉพาะ หากเราตองการใชคอมพวเตอรพมพเอกสาร คานวณ จดการฐานขอมล และทางานนาเสนอ สามารถเลอกใชซอฟตแวรประยกตพนฐาน สาหรบงานซอฟตแวรประยกตเฉพาะดานเปนซอฟตแวรทพฒนาขนมาสาหรบงานเฉพาะอยางและสาหรบแตละสาขาอาชพ เชน นกออกแบบเวบไซดใชโปรแกรมสาหรบสรางเวบในการจดการเกยวกบเวบตาง ๆ หรอนสตใชซอฟตแวรตดตอเสยงและวดโอเพอทาสอแนะนามหาวทยาลย
โดยทวไปซอฟตแวรประยกตจะถกตดตงในฮารดดสกของเครองคอมพวเตอร แตในปจจบนนมซอฟตแวรทผใชไมจาเปนตองตดตงลงในเครองคอมพวเตอรของตนเอง แตสามารถใชงานผานเวบได การใชซอฟตแวรประยกตททางานผานเวบกาลงเปนทนยมมากในระบบธรกจ เรยกซอฟตแวรประยกตแบบนวา ซอฟตแวรประยกตททางานผานเวบ หรอ เวบเบสแอพพลเคชน (Web-based application) เชน มหาวทยาลยบรพาใชโปรแกรมลงทะเบยนเรยนของนสตผานระบบเครอขายอนเทอรเนต หรอบรษทสายการบนใชโปรแกรมขายตวเครองบนผานระบบเครอขายอนเทอรเนต
ซอฟตแวรประยกตพนฐาน ซอฟตแวรประยกตพนฐาน (Basic application) หรอบางครงเรยกวา ซอฟตแวรประยกตอเนกประสงค (General-purpose application) หรอซอฟตแวรประยกตชวยเพมผลผลต (Productivity application) เปนซอฟตแวรทนยมใชงานกนอยางแพรหลาย ไดแก ซอฟตแวรประมวลคา ซอฟตแวรตารางทาการ ซอฟตแวรนาเสนอ ซอฟตแวรจดการฐานขอมล และซอฟตแวรสอสารขอมล
� ซอฟตแวรประมวลคา (Word processor software) ซอฟตแวรประมวลคาเปนซอฟตแวรพนฐานทใชในการสรางเอกสาร ซงมการใชงานกนอยางแพรหลายไมวาจะเปนบคคลทว ๆ ไป หรอตามองคกรตาง ๆ เพอใชโปรแกรมนสรางงานเอกสารตาง ๆ เชน การจดบนทก จดหมาย คมอ และแผนพบ ซอฟตแวรประมวลคาถกออกแบบมาใหมคณสมบตในเรองของการพมพผานแปนพมพ การแกไข และการจดรปแบบของเอกสาร ไดแก การเลอกรปแบบของตวอกษร การเลอกขนาดของตวอกษรหรอเปลยนรปแบบตวอกษรใหเปนตวหนา ตวเอยงและสตวอกษรไดตามตองการ นอกจากนซอฟตแวรประมวลไดเพมคณสมบตอน ๆ อกมากมาย เพอทาใหการสรางงานเอกสารทาไดอยางงายดายและสะดวกยงขน ไมวาจะเปนการตดคา โดยจะปดคาทพมพเกนบรรทดลงมาบรรทดใหมใหโดยอตโนมต การเพมสวนพจนานกรมทรวมคาศพททมความหมายใกลเคยงกน สามารถคนหาตาแหนงของคาในเอกสารไดอยางรวดเรวโดยใชคาสง “คนหา” (find) และยงสามารถแทนคาทคนหาไดดวยคาใหมโดยใชคาสง “แทนท” (replace) นอกจากนยงสามารถตรวจสอบการสะกดคาและไวยากรณ เพอตรวจสอบคาหรอขอความทสะกดผด เปนตน โปรแกรมประมวลคาทนยมใชกนไดแก Microsoft Word, Corel WordPerfect, Lotus Word Pro และ OpenOffice.org Writer
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 10 -
รปท 3-7 โปรแกรม Microsoft Word เพอการสรางเอกสารตางๆ
� ซอฟตแวรตารางคานวณ (Spreadsheet software) ซอฟตแวรตารางทาการเปนซอฟตแวรทชวยในการคดคานวณ วเคราะหขอมลทเปนตวเลขและสราง
แผนภม ซอฟตแวรประเภทนนยมสาหรบผใชในเกอบทกสาขาอาชพ เชน ดานการศกษา อาจารยใชเกบคะแนนของนสต คานวณหาคาเฉลย และคานวณผลการเรยนของนสต ดานการตลาด อาจใชสาหรบวเคราะหแนวโนมเกยวกบการขาย เปนตน การทางานของซอฟตแวรตารางทางาน ใชหลกการเสมอนมโตะทางานทมกระดาษขนาดใหญวางไว มเครองมอคลายปากกา ยางลบ และเครองคานวณเตรยมไวใหเสรจ บนกระดาษมชองใหใสตวเลข ขอความหรอสตร สามารถสงใหคานวณตามสตรหรอเงอนไขทกาหนด ผใชซอฟตแวรตารางทางานสามารถประยกตใชงานประมวลผลตวเลขอน ๆ ไดกวางขวาง ซอฟตแวรตารางทางานทนยมใช เชน Microsoft Excel, Lotus 1-2-3 และ OpenOffice.org CalC
รปท 3-8 โปรแกรม Microsoft Excel เพอการคานวณ
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 11 -
� ซอฟตแวรนาเสนอ (Presentation software) ซอฟตแวรนใชสาหรบนาเสนอขอมล เพอใหงานทตองการนาเสนอมความนาสนใจและมลกษณะเปนมออาชพ ซอฟตแวรนจงเปนซอฟตแวรทนอกจากสามารถแสดงขอความในลกษณะทจะสอความหมายไดงายแลวจะตองสรางแผนภม กราฟ และรปภาพไดอกดวย ตวอยางเชน นสตใชเพอนาเสนอรายงานทไดคนความาได พนกงานขายนาเสนอขอมลเกยวกบการขายผลตภณฑ เปนตน ไฟลงานนาเสนอทสรางมาจากโปรแกรมประเภทนจะประกอบดวยภาพนง (Slide) หลาย ๆ ภาพ มเครองมออตโนมตทเรยกวซารด (Wizard) ชวยแนะนาผใชสามารถสรางงานนาเสนอไดอยางงายดาย รวมถงมเครองมอเพอใชเลอกส โครงรางภาพนง แมแบบ ลกเลนตาง ๆ และตนแบบภาพนง เปนตน ซอฟตแวรนาเสนอทนยมใชไดแก Microsoft Excel, OpenOffice.org Impress, Corel Presentations และ Lotus Freelance Graphics
รปท 3-9 โปรแกรม Microsoft PowerPoint เพอใชในการสรางงานไวนาเสนอ
� ซอฟตแวรจดการฐานขอมล (Database management software) การใชคอมพวเตอรอยางหนงคอการใชเกบขอมล และจดการกบขอมลทจดเกบในคอมพวเตอร จงจาเปนตองมซอฟตแวรจดการขอมล การรวบรวมขอมลหลาย ๆ เรองทเกยวของกนไวในคอมพวเตอร เราจะเรยกวาฐานขอมล ซอฟตแวรจดการฐานขอมลจงหมายถงซอฟตแวรทชวยในการเกบขอมล แกไขขอมล และดงขอมลทเกบไวในฐานขอมลมาใชงาน เชน การทารายงาน การสรปผลจากขอมล การแสดงตารางสอนของอาจารยหลงจากทนสตใสชออาจารยบน http://reg.buu.ac.th ซอฟตแวรจดการฐานขอมลทนยมใช เชน Microsoft Access, OpenOffice.org Base, Corel Paradox และ Lotus Approach
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 12 -
รปท 3-10 โปรแกรม Microsoft Access เพอการจดเกบขอมล
� ซอฟตแวรสอสารขอมล (Data communication software) ซอฟตแวรสอสารขอมลหมายถงซอฟตแวรทจะชวยใหคอมพวเตอรตดตอสอสารกบเครองคอมพวเตอรอนในทหางไกลโดยผานทางสายโทรศพท ซอฟตแวรสอสารใชเชอมโยงตอเขากบระบบเครอขายคอมพวเตอร เชน อนเทอรเนต ทาใหสามารถใชบรการอน ๆ ได สามารถใชรบสงไปรษณยอเลกทรอนกส ทเรยกวา e-mail ใชโอนยายแฟมขอมล ใชแลกเปลยนขอมล อานขาวสาร
ซอฟตแวรประยกตทพฒนาขนใชงานเฉพาะ ซอฟตแวรประยกตประเภทนสามารถเรยกไดวา ซอฟตแวรประยกตเฉพาะงาน (Specialized
application) เปนซอฟตแวรทสรางขนมาใชเฉพาะงานและเฉพาะกลมสาขาอาชพ เชน ซอฟตแวรสาหรบการจดการภาพกราฟก ซอฟตแวรสรางมลตมเดย และซอฟตแวรสรางเวบไซต นอกจากซอฟตแวรเหลานทพอจะคนเคยยงมซอฟตแวรอกประเภทหนงทเรมเขามามบทบาทมากขน โดยการนาเอาหลกการปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence) หรอเอไอ (AI) มาทาใหซอฟตแวรมความฉลาดมความสามารถเหมอนมนษย เราคงเคยดภาพยนตรหรอโทรทศนเกยวกบหนยนตทมความเฉลยวฉลาด สามารถตอบสนอง และมความสามารถเหมอนมนษย
� ซอฟตแวรออกแบบสงพมพ (Desktop publishing) เปนซอฟตแวรทใชสาหรบการจดหนาเอกสารและการพมพ ในรปแบบ WYSIWYG (What You See Is
What You Get) โดยสามารถทจะออกแบบโครงรางของหนาเอกสาร ซงประกอบไปดวยขอความ(Text) และกราฟก(Graphics) รปภาพ(Image) โดยสามารถพมพออกมาทางเครองพมพ ไดเหมอนกบทไดออกแบบไว ตวอยางซอฟตแวรประเภทนไดแก QuarkXPress, Adobe InDesign, PageStream, RagTime, Microsoft Publisher, Apple Pages และ CorelDraw
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 13 -
รปท 3-11 โปรแกรม Apple Pages
รปท 3-12 โปรแกรม PageStream
� ซอฟตแวรสาหรบการจดการภาพกราฟก (Graphics editing)
ซอฟตแวรสาหรบจดการภาพกราฟก เปนโปรแกรมประยกตทมความสามารถจดการภาพกราฟก ซงเปนการนาภาพมาผานการตกแตงดวยคอมพวเตอร หรอจะเปนการนาภาพถายมารทช (Retouch) ตดตอใหมกได เชน การปรบแตงสของภาพ การลบรวรอยบนใบหนา การทาภาพคนอวนใหดผอมเพรยวขน นอกจากนยงสามารถใชโปรแกรมจดการทางกราฟกมาออกแบบตวอกษร เพอนามาใชงานบนเวบไซตไดอกดวย โปรแกรมจดการทางกราฟกทไดรบความนยมมากทสดตวหนง คอ โปรแกรม Adobe Photoshop หรอจะใชโปรแกรมทชอวา GIMP
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 14 -
รปท 3-13 โปรแกรม GIMP
� CAI (Computer-Assisted Instruction) เปนซอฟตแวรทใชเกยวกบการศกษาในเพมประสทธภาพการสอนและการรบรของผเรยน โดยใช
คอมพวเตอรเปนตวนาเสนอเนอหา และกจกรรมของการเรยน โดยนาเนอหาและลาดบวธการสอนมาบนทกเกบไว และนาเสนอในรปแบบทเหมาะสม CAI สามารถนามาใชในการฝกทบทวน (Drill and Practice) แกปญหา(Problem solving) จาลองสถานการณ (Simulation) คนพบ (Discovery) ได ซอฟตแวร CAI นนจะตองถกสรางขนมาตามวตถประสงคของการเรยนร โดยจะตองมเครองมอทใชในการสรางซอฟตแวร CAI หลายๆ เครองมอมาประกอบกน เชน โปรแกรม Authorware, Toolbook , CAi ez Tools, Photoshop, Movie Maker และ Sound Editor
รปท 3-14 โปรแกรม Authorware
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 15 -
� ซอฟตแวรคอมพวเตอรชวยออกแบบ (Computer-Aided Design: CAD) เปนซอฟตแวรทใชเกยวกบงานดานวศวกรรม ออกแบบ และสถาปตยกรรม ซงนามาใชในการออกแบบและพฒนาผลตภณฑตางๆ ไมวาจะเปนชนสวน อะไหล ตวถง หรอเซรามกส เปนตน หรอสามารถนามาใชในการรางและออกแบบสงปลกสรางตางๆ ไดตงแตบานหลงเลกๆ ไปจนถงโรงแรม โรงพยาบาล คอนโดมเนยมขนาดใหญได ซงจะชวยอานวยความสะดวกในการกาหนดรายละเอยด วสด อปกรณตางๆ ทจะตองใชได ตวอยางซอฟตแวรประเภทนไดแก AutoCAD, SolidWorks, Pro/ENGINEER, CATIA
รปท 3-15 โปรแกรม AutoCAD
� Web Page Authoring เปนซอฟตแวรทชวยในการสรางหนาเวบ(Web Page) ซงจะอานวยความสะดวกในการจดรปแบบหนา
เวบเพจ และออกแบบหนาเวบเพจ โดยมลกษณะการใชงานในรปแบบ WYSIWYGตวอยางซอฟตแวรประเภทนไดแก Adobe Dreamweaver, Arachnophilia, Microsoft FrontPage, SME Web, Cool Page, HomeSite, NetObject Fusion, Coffee Cup, Kompozer
รปท 3-16 โปรแกรม Microsoft FrontPage
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 16 -
ขอควรคานงถงในการใชซอฟตแวร ในการตดตงซอฟตแวรลงในคอมพวเตอรนอกจากจะคานงถงเรองวตถประสงคในการใชงานแลว สงทสาคญอกสงหนงทตองคานงถงนนกคอเราสามารถตดตงและใชงานซอฟตแวรเหลานนไดหรอไม เนองจากซอฟตแวรทกประเภทจะมสทธในการใชซอฟตแวรทแตกตางกน ดงนนเราตองทาความเขาใจในเรองนเพอหลกเลยงปญหาการละเมดลขสทธ เนองจากซอฟตแวรทใชอยภายใตพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 (ในปพ.ศ. 2550 ประเทศไทยถกจดไวเปนอนดบ 4 ในเอเซยแปซฟกทมการละเมดลขสทธสงสด) “ลขสทธ” ตามความหมายจากเวบวกพเดย หมายถง สทธแตผเดยวทกฎหมายรบรองใหผสรางสรรคการกระทาใด ๆ เกยวกบงานทตนไดทาขน อนไดแก สทธทจะทาซา ดดแปลง หรอนาออกโฆษณา ไมวาในรปลกษณะอยางใดหรอวธใด รวมทงอนญาตใหผอนนางานไปทาเชนวานนดวย สวน “ลขสทธซอฟตแวร” หมายถง ซอฟตแวรทสทธในการใชงานและทาซาถกจากดหรอสงวนสทธไวโดยเจาของซอฟตแวรหรอผจดทา ผอนไมสามารถนามาใชงานหรอทาซาไดนอกจากไดรบอนญาตในสทธนนจากเจาของ ดงนนในการตดตงซอฟตแวรหรอคดลอกโปรแกรมคอมพวเตอรใหผอน เปนการกระทาทจะตองพจารณาใหรอบคอบกอนวาโปรแกรมทจะทาการคดลอกนนเปนซอฟตแวรทเรามสทธในการใชงานระดบใด ถาเลอกใชงานซอฟตแวรทละเมดลขสทธ จะมความผดตามกฎหมายคอมพวเตอร สทธในการใชงานมดงน
� ซอฟตแวรทถกเรยกวาเปน “ซอฟตแวรเชงพาณชย (Commercial Software)” หรอ “License software” เปนซอฟตแวรคอมพวเตอรทผลตขนเพอจาหนายหรอมจดประสงคเพอเชงการคา ซงซอฟตแวรเชงพาณชยสวนใหญมกจะเปนซอฟตแวรทมลขสทธ ตวอยางซอฟตแวรประเภทนไดแก ระบบปฏบตการ Windows, ระบบปฏบตการ Mac OS X, Microsoft Office, โปรแกรมของบรษท Adobe เชน Photoshop เปนตน
� ซอฟตแวรทถกเรยกวาเปน “แชรแวร (Shareware)” เปนซอฟตแวรทมลขสทธทมความสามารถครบถวนหรออาจจะตดความสามารถบางสวนออกไป หรอจากดจานวนขอมลในการใชงาน โดยสามารถนาไปทดลองใชงานไดในชวงระยะเวลาหนง เชนใชงานไดเพยง 15 หรอ 30 วนเทานน ถาทดลองใชงานแลวพบวาสามารถนาไปใชงานได ตรงกบความตองการ กสามารถชาระเงนใหกบผผลตซอฟตแวรเพอใชงานตอไปได
� ซอฟตแวรทถกเรยกวาเปน “Freeware” เปนซอฟตแวรทมลขสทธทถกสรางขนและสามารถนาไปใชไดในทกจดประสงคโดยไมตองเสยคาใชจาย แตไมอนญาตใหนาซอฟตแวรนไปใชในเชงการคาได ซงจะตางจากซอฟตแวรเสร (Free Software)
� ซอฟตแวรทถกเรยกวาเปน “ซอฟตแวรเสร (Free Software)” หรอจะเรยกอกชอวา “Open-source software” หมายถงซอฟตแวรทสามารถนาไปใช แกไข ดดแปลง พฒนา และจาหนายแจกจายไดโดยเสร โดยไมตองเสยคาลขสทธแตอยางใด ซอฟตแวรโอเพนซอรสถอวาเปนซอฟตแวรทเปดเผยหลกการหรอเหลงทมาของเทคโนโลยของซอฟตแวรนนใหบคคลภายนอกไดใช ภายใตเงอนไขบางประการทเปดโอกาสใหผใชทาการแกไข ดดแปลง และเผยแพรซอรสโคด (หมายถงรหสทใชในการสรางโปรแกรม) ภายใตเงอนไขทางขอตกลงทางกฎหมาย ดงนนจงถอวาไดซอฟตแวรโอเพนซอรสเปนแนวทางของการพฒนาและเผยแพรซอฟตแวรทแตกตางจากรปแบบการพฒนาและเผยแพรซอฟตแวรแบบมลขสทธ ซงจากแนวคดดงกลาวทาใหเกดการเรยนรและทาใหซอฟตแวรทสรางขนดวยแนวคดนมการพฒนาอยตลอดเวลา แมกระทงบรษทผผลตซอฟตแวรรายใหญเชน IBM Sun หรอ Netscape หนมาพฒนาซอฟตแวรโดยใชแนวคด Open Source และเผยแพรโปรแกรมของตนโดยไมคดมลคา ซอฟตแวรทเราใชอยทกวนน ทเปนซอฟตแวรโอเพนซอรส ไดแก ระบบปฏบตการ Linux, OpenOffice.org (ชดซอฟตแวรสานกงานทคลาย ๆ กบ Microsoft
885101 เทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจาวน บทท 3 ซอฟตแวร
- 17 -
Office), Firefox, PHP, GIMP (โปรแกรมสรางงานกราฟกทมความสามารถเทยบเทากบ Adobe Photoshop), Kompozer (โปรแกรมสรางงานเวบเพจ)
ดงนนในปจจบน แชรแวร ฟรแวร และซอฟตแวรโอเพนซอรสสามารถหามาใชงานไดจากเวบไซต
ตาง ๆ โดยเวบไซตจะมการบอกวา ซอฟตแวรนนเปนประเภทอะไร ดงรปท 3-17
รปท 3-17 ประเภทของซอฟตแวรทมการแจกจายใหใชงานผานทางเวบไซต
แหลงทมา http://web.ku.ac.th/schoolnet/snet1/software/software/index.html [เขาถงเมอวนท 10 เม.ย. 54] http://th.wikipedia.org/wiki/ลขสทธซอฟตแวร [เขาถงเมอวนท 10 เม.ย. 54] http://th.wikipedia.org/wiki/ซอฟตแวรโอเพนซอรซ [ เขาถงเมอวนท 10 เม.ย. 54]