Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 1
บทนา
โครงการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทางเปนความรวมมอระหวางกระทรวงคมนาคม และวทยาลยการบรหารและจดการ
สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา เจาคณทหารลาดกระบง ซงเปนโครงการเพอศกษา
ความเหมาะสมในการดาเนนงานการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทาง และจดทาขอเสนอแนะแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางอยางเปนระบบทสามารถเชอมโยงกบการกาหนดนโยบายภาครฐ
ตอไปในอนาคตได โดยมขอมลเบองตนของโครงการฯ ดงน
1. หลกการและเหตผล
2. วตถประสงค
3. ขอบเขตการดาเนนงาน
4. วธการศกษา และขนตอนการดาเนนงาน
5. แผนการปฏบตงาน และปฏทนการปฏบตงาน
1.หลกการและเหตผล
เนองจากรฐบาลไดดาเนนนโยบายเพอแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนและ
ผประกอบการ เนองจากภาวะเงนเฟอและราคาน ามนเชอเพลงเพอบรรเทาผลกระทบตอสภาพ
ความเปนอยของประชาชนซงถอเปนนโยบายสาคญทไดดาเนนการมาอยางตอเนองโดยลดคา
ครองชพของประชาชนในดานตางๆรวมถงมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการ
เดนทางโดยองคการขนสงมวลชนกรงเทพ(ขสมก.)ใหบรการรถโดยสารธรรมดา 800 คน ใน
85 เสนทาง (75 เสนทางปกต และ 10 เสนทางเพมเตม) และการรถไฟแหงประเทศไทยได
ใหบรการรถไฟชน 3 ครอบคลมทกเสนทาง 172 ขบวน (ขบวนรถเชงสงคม 164 ขบวน และ
ขบวนรถเชงพาณชย 8 ขบวน) ซงไดดาเนนการมาแลวรวมทงสน 13 ระยะเรมตงแต วนท 1
สงหาคม 2551 จนถงปจจบน (ปจจบนคอระยะท 13 เรมตงแต 1 ตลาคม 2556 จนถง 31 มนาคม
2557) โดยมผไดรบประโยชนเมอสนสดระยะท 12 (ณ วนท 30 กนยายน 2556) รวมทงสน
891.61 ลานคน (องคการขนสงมวลชนกรงเทพ 722.00 ลานคน และการรถไฟแหงประเทศไทย
169.61 ลานคน) เฉลยเดอนละ 14.38 ลานคน (องคการขนสงมวลชนกรงเทพ 11.65ลานคน และ
การรถไฟแหงประเทศไทย 2.74 ลานคน) ตามตารางท 1.1
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 2
ตารางท 1.1 จานวนผไดรบประโยชนจากมาตรการลดภาระคาครองชพของประชาชนดาน
การเดนทาง
มาตรการลดภาระคาครองชพของประชาชนดานการ
เดนทาง
ผไดรบประโยชน (ลานคน) รวมทงสน
รถเมลฟร รถไฟฟร (ลานคน)
ระยะแรก (วนท 1 ส.ค.2551 ถง 31 ม.ค.2552) / 6 เดอน 70.99 19.08 90.07
ระยะท 1 (วนท 1 ก.พ.2552 ถง 31 ก.ค.2552) / 6 เดอน 76.34 16.47 92.81
ระยะท 2 (วนท 1 ส.ค.2552 ถง 31 ธ.ค.2552) / 5 เดอน 62.78 14.57 77.35
ระยะท 3 (วนท 1 ม.ค.2553 ถง 31 ม.ค.2553) / 3 เดอน 36.95 8.41 45.36
ระยะท 4 (วนท 1 เม.ย.2553 ถง 30 ม.ย.2553) / 3 เดอน 35.32 8.20 43.52
ระยะท 5 (วนท 1 ก.ค.2553 ถง 31 ธ.ค.2553) / 6 เดอน 78.38 16.96 95.34
ระยะท 6 (วนท 1 ม.ค.2554 ถง 28 ก.พ.2554) / 2 เดอน 23.92 6.04 29.96
ระยะท 7 (วนท 1 ม.ค.2554 ถง 30 ม.ย.2554) / 4 เดอน 49.98 11.73 61.71
ระยะท 8 (วนท 1 ก.ค.2554 ถง 15 ม.ค.2555) / 6.5 เดอน 70.89 17.54 88.43
ระยะท 9 (วนท 16 ม.ค.2555 ถง 30 เม.ย.2555) / 3.5 เดอน 45.46 9.31 54.77
ระยะท 10 (วนท 1 พ.ค.2555 ถง 30 ก.ย.2555) / 5 เดอน 60.20 13.02 73.22
ระยะท 11 (วนท 1 ต.ค.2555 ถง 31 ม.ค.2556) / 6 เดอน 56.12 14.75 70.87
ระยะท 12 (วนท 1 เม.ย.2556 ถง 30 ก.ย.2556) / 6 เดอน 54.67 13.53 68.20
ระยะท 13 (วนท 1 ต.ค.2556 ถง 31 ม.ค.2557) / 6 เดอน N/A N/A N/A
รวมทงสน 722.00 169.61 891.61
เฉลยตอเดอน (62เดอน) 11.65 2.74 14.38
ทมา: องคการขนสงมวลชนกรงเทพและการรถไฟแหงประเทศไทย, 2013
และมการจายงบประมาณจนสนสดระยะท 12 (ณ วนท 30 กนยายน 2556) รวม
ทงสน 18,932.28 ลานบาท (องคการขนสงมวลชนกรงเทพ 13,980.84 ลานบาท และการรถไฟแหง
ประเทศไทย 4,980.84 ลานบาท) เฉลยเดอนละ 305.36ลานบาท (องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
เฉลยเดอนละ 225.50 ลานบาท และการรถไฟแหงประเทศไทย เฉลยเดอนละ 79.86 ลานบาท)
รายละเอยดตามตารางท 1.2
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 3
ตารางท 1.2 งบประมาณสนบสนนของมาตรการลดภาระคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทาง
มาตรการลดภาระคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทาง
งบประมาณสนบสนน
(ลานบาท) รวมทงสน
(ลานบาท) รถเมลฟร รถไฟฟร
ระยะแรก (วนท 1 ส.ค.2551 ถง 31 ม.ค.2552) / 6 เดอน 1,224.00 482.57 1,706.57
ระยะท 1 (วนท 1 ก.พ.2552 ถง 31 ก.ค.2552) / 6 เดอน 1,224.57 487.70 1,712.27
ระยะท 2 (วนท 1 ส.ค.2552 ถง 31 ธ.ค.2552) / 5 เดอน 1,120.50 423.78 1,544.28
ระยะท 3 (วนท 1 ม.ค.2553 ถง 31 ม.ค.2553) / 3 เดอน 604.99 250.45 855.44
ระยะท 4 (วนท 1 เม.ย.2553 ถง 30 ม.ย.2553) / 3 เดอน 611.43 266.91 878.34
ระยะท 5 (วนท 1 ก.ค.2553 ถง 31 ธ.ค.2553) / 6 เดอน 1,259.36 508.91 1,768.27
ระยะท 6 (วนท 1 ม.ค.2554 ถง 28 ก.พ.2554) / 2 เดอน 419.78 170.86 590.64
ระยะท 7 (วนท 1 ม.ค.2554 ถง 30 ม.ย.2554) / 4 เดอน 884.97 375.08 1,260.05
ระยะท 8 (วนท 1 ก.ค.2554 ถง 15 ม.ค.2555) / 6.5 เดอน 1,336.70 501.84 1,838.54
ระยะท 9 (วนท 16 ม.ค.2555 ถง 30 เม.ย.2555) / 3.5 เดอน 1,062.30 286.86 1,349.16
ระยะท 10 (วนท 1 พ.ค.2555 ถง 30 ก.ย.2555) / 5 เดอน 1,208.24 366.40 1,574.64
ระยะท 11 (วนท 1 ต.ค.2555 ถง 31 ม.ค.2556) / 6 เดอน 1,512.00 434.67 1,946.67
ระยะท 12 (วนท 1 เม.ย.2556 ถง 30 ก.ย.2556) / 6 เดอน 1,512.00 395.41 1,907.41
ระยะท 13 (วนท 1 ต.ค.2556 ถง 31 ม.ค.2557) / 6 เดอน N/A N/A N/A
รวมทงสน 13,980.84 4,951.44 18,932.28
เฉลยตอเดอน (62เดอน) 225.50 79.86 305.33
ทมา: องคการขนสงมวลชนกรงเทพและการรถไฟแหงประเทศไทย, 2013
รวมทงคาใชจายภาครฐเฉลยตอคนเมอสนสดระยะท 12 (ณ วนท 30 กนยายน 2556) จานวน
21.23 บาทตอคน (ขสมก. 19.36 บาทตอคน และการรถไฟฯ 29.19 บาทตอคน)
ขณะเดยวกนการดาเนนมาตรการดงกลาวทผานมายงคงมปญหาอปสรรคหลายดาน
ไดแก การบรหารจดการเดนรถ คณภาพการใหบรการ และความโปรงใสในการดาเนนการ อกทงยงม
ความเหนจากนกวชาการและสอสาธารณะเกยวกบความจาเปนและความเหมาะสมของ
การดาเนนมาตรการในภาวการณปจจบน
กระทรวงคมนาคมมความเหนวา การดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทางเปนนโยบายสาคญทรฐบาลปจจบนและทผานมาไดดาเนนการมาอยาง
ตอเนอง มผลตอประชาชนจานวนมากและสงเสรมใหเกดการใชบรการขนสงสาธารณะใน
วงกวางโดยจะตองคานงถงความปลอดภยในชวตและทรพยสนของผใชบรการ รวมทงใหเกด
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 4
เปนมาตรฐานในการใหบรการท ม ค ณ ภา พ อย า ง ย ง ย น สา ห ร บ ก า รดา เ นน ก า รศ ก ษ า
แนวทางการสนบสนนมาตรการดงกลาวเปนเรองทมความละเอยดออนซบซอน ซงไมไดเกยวของ
เฉพาะเรองการบรหารจดการดานการเดนทางเทานนแตมผลเชอมโยงตอสภาพเศรษฐกจและสงคมโดยรวม
ของประเทศ คณภาพชวต ความปลอดภยของประชาชน รวมถงการกาหนดนโยบายของรฐบาลตอไป
ในอนาคต จงมความจาเปนอยางยงทจะตองใหหนวยงานทมความเหมาะสมเชยวชาญมาดาเนน
การศกษาในเชงลก ดงนนกระทรวงคมนาคมจงเหนควรดาเนนการจดจางทปรกษาเพอศกษา
แนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
2. วตถประสงค
2.1 เพอศกษาปญหา และอปสรรคในการดาเนนงานการสนบสนนมาตรการลด คาครอง
ชพของประชาชนดานการเดนทาง
2.2 เพอศกษาความเหมาะสมในการดาเนนงานการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพ
ของประชาชนดานการเดนทางและความพงพอใจของประชาชนตอมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางในปจจบน
2.3 เพอศกษาแนวทางการมสวนรวม และความคดเหนจากทกภาคสวน เพอใชใน การ
กาหนดนโยบายภาครฐในการดาเนนงานการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทาง
2.4 เพอจดทาขอเสนอแนะแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางอยางเปนระบบ และสามารถเชอมโยงกบการกาหนดนโยบายภาครฐ
ตอไปในอนาคตไดหรอแนวทางการใหความชวยเหลอการเดนทางรปแบบอนนอกเหนอจาก
แนวทางปจจบนโดยคานงถงการใชจายงบประมาณของภาครฐอยางมประสทธภาพ ให
สอดคลองกบสภาพเศรษฐกจและสงคม เพอนาเสนอคณะรฐมนตรพจารณาตอไป
3. ขอบเขตการดาเนนงาน
3.1 การศกษา สารวจ วเคราะห ปญหา และอปสรรค ผลการดาเนนงานมาตรการลดคา
ครองชพของประชาชนดานการเดนทาง และความพงพอใจของประชาชนตอมาตรการลดคา
ครองชพของประชาชนดานการเดนทางในปจจบน
3.2 การจดทากจกรรมการมสวนรวม (Focus Group) และจดสมมนาระดมความคดเหน
จากทกภาคสวนทเกยวของ
3.3 การศกษาดงานเกยวกบมาตรการลดคาครองชพของประชาชนหรอมาตรการอนท
เกยวของในตางประเทศ (Best Practice)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 5
3.4 การจดทาขอเสนอแนะแนวทางการดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทางในอนาคต ใหสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจและสงคม อยางเปนระบบ และ
เชอมโยงกบการกาหนดนโยบายภาครฐตอไปในอนาคต และขอสรปเพอประกอบการพจารณา
การดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางตอไป หรอแนวทางการให
ความชวยเหลอการเดนทางรปแบบอนนอกเหนอจากแนวทางปจจบนหรอยกเลกการดาเนน
มาตรการดงกลาว
4. วธการศกษาและขนตอนการดาเนนงาน
4.1 วธการศกษา
การศกษาในครงนเปนการศกษาวจยผสมผสานระหวางเชงคณภาพ และเชงปรมาณ และ
นามาวเคราะหรวมกน โดยมขอบเขตของพนทดาเนนการขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ
ไดแก รถโดยสารประจาทางทวงรบสงในเขตกรงเทพฯ นนทบร นครปฐม ปทมธาน สมทรสาคร
และสมทรปราการ แบบไมคดคาบรการ ซงรวมกนแลวมรถโดยสารธรรมดา 800 คน ใน 85
เสนทาง สาหรบขอบเขตพนทดาเนนการของการรถไฟแหงประเทศไทย ไดแก กลมขบวนรถ
บรการเชงสงคม 164 ขบวน และกลมขบวนรถเชงพาณชย (รถเรว) ชนสาม 8 ขบวน รวมทงหมด
172 ขบวน แบบไมคดคาบรการ วธการศกษาเรมตนดงตอไปน
4.1.1 การประเมนปญหาและอปสรรคในมาตรการการดาเนนงานปจจบน เปนการ
ทบทวนปญหา และอปสรรค ในมาตรการการดาเนนงานปจจบน เพอวเคราะหจดแขง จดออน
โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis) และผลกระทบของโครงการฯ (Impact Analysis)
4.1.2 กาหนดหวขอประเดนในการดาเนนงาน (Need Analysis) เพอกาหนดเปนแนวทาง
ในการศกษา การศกษาความพงพอใจ แนวทางการมสวนรวมและความคดเหนทกภาคสวนใน
มาตรการปจจบนและผลทไดในครงนจะเปนแนวทางการศกษาในขนตอไป
4.1.3 การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของในมาตรการตางๆทงใน และตางประเทศ
รวมถงดงานในตางประเทศ เพอเปนแนวทางในการศกษาความพงพอใจแนวทางการมสวนรวม
และความคดเหนทกภาคสวนในมาตรการใหม
4.1.4 การวเคราะหโครงการฯ ความเชอมโยงของโครงการฯ และสรางกรอบ
แนวความคดเพอจดทามาตรการขอเสนอแนะแนวทางเบองตน
4.1.5 การจดทาขอเสนอแนะแนวทางการดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทางอยางเปนระบบพรอมประเมนความเหมาะสมและความเปนไปไดของมาตรการ
และมขนตอนในการศกษา ดงภาพท 1
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 6
ภาพท 1 ขนตอนวธการศกษา
4.2 ขนตอนในการดาเนนงาน
สาหรบขนตอนในการดาเนนงานของโครงการจดทาแนวทางการสนบสนน
มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง มดงตอไปน
4.2.1 การประเมนปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานการสนบสนน
มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง โดยวธ SWOT Analysis เพอคนหา
จดแขง จดเดน จดดอย หรอสงทเปนปญหาสาคญในการดาเนนงาน และวธ Social Impact
Analysis เพอประเมนผลกระทบทางสงคมทงทางตรง และทางออม โดยการสบคนจากขอมล
ดงน
4.2.1.1 ขอมลทตยภมทงในประเทศและตางประเทศ ไดแก ขอมลจาก
ภาครฐ และขอมลทเกยวของอนๆ
4.2.1.2 ขอมลปฐมภมทไดจากการสารวจดานความพงพอใจตอ
มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางในปจจบน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 7
4.2.2 การกาหนดประเดนหวขอในการดาเนนงาน การวเคราะหโดยวธ
(Need Analysis) เปนการวเคราะหวากลมเปาหมาย ทศกษานน ไดตอบสนองตามทองคการ
ขนสงมวลชนกรงเทพตองการหรอไม ทงโดยชนด ปรมาณงาน และคณภาพของงาน
4.2.3 การศกษาความพงพอใจตอมาตรการการดาเนนงานในปจจบนและ
มาตรการดาเนนงานใหมทนาเสนอ จานวน 4 ครง แบงออกเปน รถเมลฟร 2 ครง และรถไฟฟร
2 ครง มรายละเอยดดงน
4.2.3.1 การศกษาความพงพอใจในมาตรการการดาเนนงานในปจจบน
เปนการศกษาจากขอมลเชงปรมาณ ดงมรายละเอยด ตอไปน
ประชากรทศกษากรณขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไดแก
ผใชบรการรถโดยสารประจาทางขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ แบบไมคดคาบรการ ใชวธ
เลอกกลมตวอยางแบบสะดวก (Convenience Sample) จานวนตวอยาง 1,217 ตวอยางตาม
สดสวนของผใชบรการ (Proportional to Size) ในแตละเสนทาง
ประชากรท ศกษากรณของการรถไฟแหงประเทศไทย ไดแ ก
ผใชบรการ ในกลมขบวนรถบรการเชงสงคม และกลมขบวนรถเชงพาณชย (รถเรว) รถไฟชน 3
แบบไมคดคาบรการ ใชวธเลอกกลมตวอยางแบบสะดวก จานวนตวอยาง 1,217 ตวอยาง
จากสดสวนของผใชบรการในแตละเสนทาง
4.2.3.2 การศกษาความพงพอใจในมาตรการการดาเนนงานใหมท
นาเสนอ เปนการศกษาจากขอมลเชงปรมาณ ดงมรายละเอยด ตอไปน
ประชากรทศกษากรณขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไดแก
ผใชบรการรถโดยสารประจาทางขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ แบบไมคดคาบรการ ใชวธ
เลอกกลมตวอยางแบบสะดวก (Convenience Sample) โดยมกลมตวอยาง 1.727 ตวอยาง
ดงรายละเอยดตอไปน
1) ผใชบรการรถเมลฟร จานวน 1,242 คน
2) ผ มสวนในโครงการฯน ไดแก ขาราชการ ผ ก าหนด
นโยบาย ผดาเนนงาน และผใหบรการของโครงการฯ น
จานวน 73 คน
3) ผจาย(เสย)ภาษ แตไมไดใชบรการ จานวน 412 คน
ประชากรทศกษากรณของการรถไฟแหงประเทศไทย
ไดแก ผใชบรการ ในกลมขบวนรถบรการเชงสงคม และ
กลมขบวนรถเชงพาณชย (รถเรว) รถไฟชน 3 แบบไมคด
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 8
คาบรการ ใชวธเลอกกลมตวอยางแบบสะดวก โดยมกลม
ตวอยาง 1,768 ตวอยาง
ดงรายละเอยดตอไปน
1) ผใชบรการรถไฟฟร จานวน 1,262 คน
2) ผ มสวนในโครงการฯ น ไดแก ขาราชการ ผ ก าหนด
นโยบาย ผดาเนนงาน และผใหบรการของโครงการฯ
นจานวน 64 คน
3) ผจาย(เสย)ภาษ แตไมไดใชบรการ จานวน 442 คน
โดยในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics)
ไดแก การแจกแจงความถ (Frequencies Distribution) คารอยละ (Percentage) คาเฉลยเลขคณต
(Arithmetic Mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และมขนตอนการศกษา
ดงภาพท 2
ภาพท 2 ขนตอนการวจยศกษาความพงพอใจของผใชบรการ
4.2.4 การศกษาการมสวนรวมโดยวธการสนทนากลม (Focus group) ขอมล
ทเกบรวบรวมไดจากการมสวนรวม (Participation) และการจดสมมนาแสดงความคดเหนใน
มาตรการการดาเนนงานในปจจบน และมาตรการใหม เพอคนหาขอมลในประเดนปญหาท
เฉพาะเจาะจง ใชวธการสรปความหรอการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอหาคาตอบ
ใหไดตามวตถประสงคของการวจยศกษาโดยมการจดกจกรรม ดงน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 9
- ในสวนขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ
การจดกจกรรมการมสวนรวม 2 ครง : กลมตวอยาง ไดแก ผทม
สวนไดสวนเสยหรอผ ท เ กยวของท งหมดตอองคการขนสงมวลชนกรงเทพ ภาคสวนละ
อยางนอย 2 คน โดยเลอกตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling)
การจดสมมนาแสดงความคดเหน 2 ครง : กลมตวอยาง ไดแก ผทม
สวนไดสวนเสยหรอผ ท เ กยวของท งหมดตอองคการขนสงมวลชนกรงเทพ ภาคสวนละ
อยางนอย 5 คน โดยเลอกตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling)
- ในสวนของการรถไฟแหงประเทศไทย
การจดกจกรรมการมสวนรวม 2 ครง : กลมตวอยางไดแก ผทมสวนได
สวนเสยหรอผทเกยวของทงหมดตอการรถไฟแหงประเทศไทย ภาคสวนละอยางนอย 2 คน โดย
เลอกตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling)
การจดสมมนาแสดงความคดเหน 2 ครง : กลมตวอยาง ไดแก ผทม
สวนไดสวนเสยหรอผทเกยวของทงหมดตอการรถไฟแหงประเทศไทย ภาคสวนละอยางนอย
5 คน โดยเลอกตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling)
4.2.5 การศกษาดงานตางประเทศ จะกาหนดการศกษาดงานในประเทศทม
ความเกยวของกบการใชนโยบายใหบรการรถโดยสารและรถไฟสาธารณะแบบไมคดคาใชจาย
เพอกาหนดเปนแนวทางเพมเตมในการเปรยบเทยบมาตรการทจะกาหนดใชตอไป
4.2.6 การทบทวนวรรณกรรมในมาตรการตางๆ ทงในประเทศและตางประเทศ
เปนการทบทวนขอมลทวเคราะหมาไดทงหมดเพอสรปเปนแนวทางการดาเนนมาตรการใหม
ในการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
4.2.7 การวเคราะหโครงการฯ ใชวธประเมนผลกระทบทางสงคม (Social
Impact Assessment, SIA) การคานวณผลตอบแทนทางสงคมจากการลงทน (Social Return On
Investment, SROI) ไปใชในการคาดการณหรอประเมนผลกระทบทางสงคมและความคมคาทาง
สงคมของโครงการฯ รวมถงการวเคราะหผลตอบแทนทางสงคม (SROI) เพอนาเสนอใน
เชงเปรยบเทยบในความเปนไปไดของมาตรการตางๆ ทจะนาเสนอไดอยางเปนรปธรรม
4.2.8 ขอเสนอแนะแนวทางการดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทางเบองตนจะเปนการบรณาการขอมลท งหมดทไดจากการประเมนปญหา
อปสรรค การศกษาความพงพอใจ แนวทางการมสวนรวม การจดสมมนาตอมาตรการปจจบน
การศกษาดงานตางประเทศ การศกษาความพงพอใจและแนวทางการมสวนรวมและ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 10
การจดสมมนาตอมาตรการใหม และการวเคราะหโครงการฯ จดทาเปนขอเสนอแนะแนวทาง
การดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางเบองตน
4.2.9 ขอเสนอแนะแนวทางการดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทางอยางเปนระบบ ในสวนสดทายนจะสรปขอเสนอแนะแนวทางการดาเนน
มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางอยางเปนระบบโดยละเอยด ทสามารถ
เชอมโยงกบการกาหนดนโยบายภาครฐตอไปในอนาคตได หรอแนวทางการใหความชวยเหลอ
การเดนทางรปแบบอนๆ โดยแสดงตวเลขคาใชจายทมประสทธภาพซงสอดคลองกบสภาพ
เศรษฐกจและสงคม
5. แผนการปฏบตงาน และปฏทนการปฏบตงาน
เพอใหบรรลวตถประสงคทตงไว คณะทปรกษาไดกาหนดแผนปฏบตงาน และปฏทน
กา รป ฏบตง านโดยกาหนดก ารศก ษา แลว เส รจภาย ใน 12 0 ว น นบจาก วน เ รมง า น
วนท 27 ธนวาคม 2556 และสนสดสญญาในวนท 25 เมษายน 2557 ดงตารางท 1.3
ตารางท 1.3 แผนปฏบตงาน และปฏทนการปฏบตงานรวม
1-15 76-90
15 วน 15 วน
1. การจดทารายงานเร�มตนการศกษา 27ธ.ค.56-8ม.ค.57
2. การจดทาความกาวหนาของโครงการ คร�งท� 1
3. การจดทาความกาวหนาของโครงการ คร�งท� 2
4. การจดทารางรายงานฉบบสมบรณ 12ม.ค.-26ม.ค.57
5. การจดทารายงานฉบบสมบรณ
16-45 46-75 91-120
30 วน 30 วน
ระยะเวลาการดาเนนโครงการ (วน)
แผนการปฏบตงาน
9ม.ค.-9ก.พ.57
10ก.พ.-11ม.ค.57
27ม.ค.-25เม.ย.57
30 วน
สาหรบรายละเอยดของแผนปฏบตงาน และปฏทนการปฏบตงาน แสดงดงตารางท 1.4
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 11
ตารางท 1.4 แผนปฏบตงาน และปฏทนการปฏบตงานโดยละเอยด
1-15 16-30 31-45 46-60 61-75 76-90 91-105 106-120
1. การจดทารายงานเร�มตนการศกษา
2. การศกษาปญหาและอปสรรค
3. การศกษาความเหมาะสมในการดาเนนงาน
4. การสารวจความพงพอใจของประชาชนตอมาตรการ
5. การจดทาความกาวหนาของโครงการ คร�งท� 1
6. การจดกจกรรมการมสวนรวมในมาตรการปจจบน
6.1 คร�งท� 1 สาหรบองคการขนสงมวลชนกรงเทพ
6.2 คร�งท� 2 สาหรบการรถไฟแหงประเทศไทย
7. การจดสมมนาระดมความคดเหนในมาตรการปจจบน
7.1 คร�งท� 1 สาหรบองคการขนสงมวลชนกรงเทพ
7.2 คร�งท� 2 สาหรบการรถไฟแหงประเทศไทย
8. การศกษาดงานเก�ยวกบมาตรการลดคาครองชพ
9. การจดกจกรรมการมสวนรวมในมาตรการใหม
9.1 คร�งท� 3 สาหรบองคการขนสงมวลชนกรงเทพ
9.2 คร�งท� 4 สาหรบการรถไฟแหงประเทศไทย
10. การจดสมมนาระดมความคดเหนในมาตรการใหม
10.1 คร�งท� 3 สาหรบองคการขนสงมวลชนกรงเทพ
10.2 คร�งท� 4 สาหรบการรถไฟแหงประเทศไทย
11. การวเคราะหโครงการ
12. ขอเสนอแนะแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพเบ�องตน
13. การจดทาความกาวหนาของโครงการ คร�งท� 2
14. ขอเสนอแนะแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพ
15. บทสรป
16. การจดทารางรายงานฉบบสมบรณ
17. การจดทารายงานฉบบสมบรณ
แผนการปฏบตงานระยะเวลาการดาเนนโครงการ (วน)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 12
บทท 1 (A)
การดาเนนงานเพอสนบสนน
มาตรการลดคาครองชพ ของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
การศกษาโครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร จะแบงการนาเสนอออกเปน 2 สวน คอ
สวนท 1. แนวทางการบรหารจดการของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
เพอสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
สวนท 2. ปญหา อปสรรค และผลกระทบในการดาเนนงานการสนบสนน
มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
สวนท 1 . แนวทางการบรหารจดการขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ เพอสนบสนนมาตรการ
ลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
การดาเนนงานตามมาตรการลดภาระคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
ทภาครฐจดใหมโครงการเพอดาเนนการสนบสนนมาตรการดงกลาว คอ “โครงการรถเมลฟร
เพอประชาชน” นนเกดจากการทภาครฐไดเลงเหนถงปญหาทเกดขนในประเทศไทยในขณะนน
ซงเกดจากปญหาการเพมขนของราคานามนเชอเพลง และราคาอาหารทสงผลกระทบในวงกวาง
โดยเฉพาะอย าง ยง ในกลมประชาชนทมร ายไดนอย ภาครฐ จง ไดมนโ ยบายเ ร งดวน
โ ดย มอบ ห ม ายใ หกร ะท ร วง คมน าค มแกไขป ญห าคว ามเ ดอ ดร อ นขอ ง ป ร ะช าช น
และผประกอบการ เนองจากภาวะเงนเฟอและราคาน ามนเชอเพลง เพอเปนการบรรเทา
ผลกระทบทจะเกดข นกบสภาพความเปนอยของประชาชน ซงสอดคลองกบยทธศาสตร
กระทรวงคมนาคม พ.ศ.2554-2558 ในเปาประสงคท 4 ทวาดวยเรอง “การพฒนาการใหบรการ
ร ะบ บขน ส ง เพ อ ยก ร ะดบค ณภ า พ ช วต ” โ ดยบ ร ก าร ท ภ า ครฐ จด ใหก บป ร ะช าช น
ในดานการเดนทาง ตามมาตร การลดภาระคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
โดยรถเมลฟร ซงองคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไดมแนวทางการบรหารจดการ ดงรายละเอยด
ตอไปน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 13
• วธการบรหารจดการ
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ใหบรการรถเมลฟร ซงเปนรถโดยสารธรรมดา จานวน
800 คน ใน 85 เสนทาง (75 เสนทางปกต และ 10 เสนทางเพมเตม)
โ ด ย บ ร ก า ร ร ถ เ ม ลฟ ร ด ง ก ล า ว ม ผ ไ ด ร บ ป ร ะ โ ย ช น เ ม อ ส น ส ด ร ะ ย ะ ท 1 2
(ณ วนท 30 กนยายน 2556) ครอบคลมพนท กรงเทพ. และปรมณฑล จานวน 722.00 ลานคน
(เฉลยเดอนละ 11.65 ลานคน)
ท งนการดาเนนงานตาม “โครงการรถเมลฟร เพอประชาชน” ของ องคการขนสง
มวลชนกรงเทพมการดาเนนการมาแลวรวมทงสน 13 ระยะ เรมตงแตวนท 1 สงหาคม 2551
จนถงปจจบน (ปจจบน คอ ระยะท 13 เรมตงแต 1 ตลาคม 2556 จนถง 31 มนาคม 2557) โดย
มรายละเอยดของการดาเนนงานตามมาตรการลดภาระคาครองชพของประชาชน และจานวน
ผไดรบประโยชนจากมาตรการลดภาระคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
ดงตารางท 1.1(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 14
ตารางท 1.1(A) จานวนผไดรบผลประโยชน และงบประมาณสนบสนนตามมาตรการลด
ภาระคาครองชพของประชาชน โดยรถเมลฟร
มาตรการลดภาระคาครองชพของประชาชนดานการ
เดนทาง โดยรถเมลฟร
ผไดรบ
ประโยชน
(ลานคน)
งบประมาณ
สนบสนน
(ลานบาท)
ระยะแรก (วนท 1 ส.ค.2551 ถง 31 ม.ค.2552) / 6 เดอน 70.99 1,224.00
ระยะท 1 (วนท 1 ก.พ.2552 ถง 31 ก.ค.2552) / 6 เดอน 76.34 1,224.57
ระยะท 2 (วนท 1 ส.ค.2552 ถง 31 ธ.ค.2552) / 5 เดอน 62.78 1,120.50
ระยะท 3 (วนท 1 ม.ค.2553 ถง 31 ม.ค.2553) / 3 เดอน 36.95 604.99
ระยะท 4 (วนท 1 เม.ย.2553 ถง 30 ม.ย.2553) / 3 เดอน 35.32 611.43
ระยะท 5 (วนท 1 ก.ค.2553 ถง 31 ธ.ค.2553) / 6 เดอน 78.38 1,259.36
ระยะท 6 (วนท 1 ม.ค.2554 ถง 28 ก.พ.2554) / 2 เดอน 23.92 419.78
ระยะท 7 (วนท 1 ม.ค.2554 ถง 30 ม.ย.2554) / 4 เดอน 49.98 884.97
ระยะท 8 (วนท 1 ก.ค.2554 ถง 15 ม.ค.2555) / 6.5 เดอน 70.89 1,336.70
ระยะท 9 (วนท 16 ม.ค.2555 ถง 30 เม.ย.2555) / 3.5 เดอน 45.46 1,062.30
ระยะท 10 (วนท 1 พ.ค.2555 ถง 30 ก.ย.2555) / 5 เดอน 60.20 1,208.24
ระยะท 11 (วนท 1 ต.ค.2555 ถง 31 ม.ค.2556) / 6 เดอน 56.12 1,512.00
ระยะท 12 (วนท 1 เม.ย.2556 ถง 30 ก.ย.2556) / 6 เดอน 54.67 1,512.00
ระยะท 13 (วนท 1 ต.ค.2556 ถง 31 ม.ค.2557) / 6 เดอน N/A N/A
รวมทงสน 722.00 13,980.84
เฉลยตอเดอน (62เดอน) 11.65 225.50
หมายเหต ขอมลจากองคการขนสงมวลชนกรงเทพ, 2013
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 15
• วธการใหบรการ
การปลอยรถในแตละสาย ปลอยสลบกนระหวางรถโดยสารธรรมดาทใหบรการฟรกบ
รถโดยสารทเกบเงนคาโดยสารปกต หากในสายการเดนรถใด มรถโดยสารปรบอากาศใหบรการ
อยดวย กจะปลอยสลบกน ผโดยสารสามารถใชบรการไดทกคน สาหรบการใหบรการฟร เมอ
ผโดยสารขนรถ พนกงานเกบคาโดยสารจะฉกตวใหผโดยสาร แตถาไมมพนกงานเกบคาโดยสาร
จะใหพนกงานขบรถนบจานวนผโดยสารแทนเพอจดเกบขอมลการใหบรการรถเมลฟร ซงจะ
เสนอกร ะทรวง การคลงเพอตรวจสอบการจดร ถโดยส ารธรร มดาใหบรการ ฟร ท ง น
กระทรวงการคลงมการจดเจาหนาทมาทาการสมตรวจดวย
• วธการคานวณตนทนของการใหบรการ
การคานวณตนทนของการใหบรการในแตละเดอน คานวณตามคาใชจายทเกดขนจรง
ตามงบกาไรขาดทน ซงในงบกาไรขาดทนจะมตนทนทางตรงกบตนทนทางออม
- ตนทนทางตรง คอคาใชจายทเกดขนจรงจากการเดนรถ
- ตนทนทางออม คอคาใชจายสาหรบหนวยงานสนบสนน ซงใชหล กการ
ปนสวน และนาคาใชจายทเกดขนมาเฉลยจากจานวนรถโดยสารธรรมดาทงหมด 1,655 คน
ซงจะนามาคานวณเปนตนทนของรถเมลฟร จานวน 800 คน
เมอจดทาตามหลกเกณฑดงกลาวขางตนแลว จะสงขอมลใหศนยบรการวชาการแหง
จฬาลงกรณมหาวทยาลย ซงเปนผตรวจสอบอสระดาเนนการตรวจสอบ เมอตรวจสอบเสรจแลว
ศนยบรการวชาการแหงจฬาฯ จะสงรายงานให องคการขนสงมวลชนกรงเทพ เพอนาไปขอรบ
เงนจากสานกงบประมาณตอไป
• วธตงงบประมาณเพอขอเงนชดเชย
วธต งงบประมาณเพอขอเงนชดเชย ทางหนวยงานจะใชประมาณการทคาดวาจะเกดขน
โดยฐานขอมลมาจากคาใชจายทเกดขนปทผานมา ปรบเพมในสวนเงนเดอนประมาณ รอยละ 6.5
และปรบราคาคาน าม นใหสอดคลองกบการจดทางบประมาณ เ นองจากการนาเสนอ
คณะรฐมนตรอนมตมาตรการตองดาเนนการลวงหนากอนเดนรถ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 16
• วธการเบกเงนจากกระทรวงการคลง
วธการเบกเงนจากกระทรวงการคลง ปจจบนทาง องคการขนสงมวลชนกรงเทพจะทา
การเดนรถไปกอนตลอดปงบประมาณ และสานกงบประมาณจะจดสรรงบประมาณชดเชยใหใน
ปถดไป เชน เดนรถตงแต 1 ตลาคม 2555 ถง 30 กนยายน 2556 ซงอยในปงบประมาณ 2556 กจะ
ไดรบเงนงบประมาณเดอน พฤศจกายน 2556 ซงอยในปงบประมาณ 2557
กรณแหลงเงนชดเชยจากเงนก องคการขนสงมวลชนกรงเทพ จะตองนาเสนอกระทรวง
คมนาคม พจารณานาเสนอคณะรฐมนตรอนมตการกเงน ซงเปนไปตามพระราชกฤษฎกาจดตง
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ พ.ศ. 2519 มาตรา 7(7) ซงกาหนดวา การกยมเงนหรอใหกยมเงน
จานวนเกนคราวละหาลานบาทตองไดรบอนมตจากคณะรฐมนตรกอน
• ทมาของแหลงเงน
ในชวงแรกรฐบาลอนมตใหใชเงนชดเชยจากงบประมาณแผนดน แตตอมาอนมตให
กระทรวงการคลงจดหาแหลงเงนก และคาประกนเงนกของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ แลว
สานกงบประมาณจะจดสรรงบประมาณเพอชาระหนเงนตนพรอมดอกเบ ยทเกดขน อยางไรก
ตาม ในระยะหลงคณะกรรมการพจารณาแผนหนเงนกสาธารณะมมตไมใหใชเงนจากแหลงเงนก
โดยเหนควรใหใชเงนงบประมาณแผนดนแทน
• วธการประเมนผลและตดตามของหนวยงาน
มการจางศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลยเปนผแทนตรวจสอบตนทนท
แทจรงในการดาเนนการตามโครงการรถเมลฟรตลอดระยะเวลาของโครงการฯ โดยจดทา
รายงานผลการตรวจสอบตนทนในการดาเนนการตามมาตรการรถเมลฟร
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 17
สวนท 2 . ปญหา อปสรรคและผลกระทบในการดาเนนงานการสนบสนนมาตรการลดคาครอง
ชพของประชาชน ดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
การศกษาผลการดาเนนงานตามมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
ทง 13 ระยะทมการดาเนนโครงการฯ ดงกลาว มปญหา อปสรรค และผลกระทบในการ
ดาเนนงานตามมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร ดงน
รฐบาล
- รฐบาลตองจดสรรงบประมาณแผนดนจายชดเชยให องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
เปนจานวนเงนประมาณ 225.50 ลานบาทตอเดอน โดยคาใชจายทรฐบาลตองจายชดเชยสาหรบ
การดาเนนงานตามโครงการฯ น ต งแต 1 สงหาคม 2551 จนถง 30 กนยายน 2556 ไดชดเชยให
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ทงหมดเปนจานวนเงน 13,980.84 ลานบาท แตประชาชนทเขาถง
บรการครอบคลมเฉพาะเขตพนทกรงเทพฯ และปรมณฑล
- การดาเนนงานของโครงการฯ ทผานมา ในเรองของการตงงบประมาณ เปนการตง
เหลอมป เนองจากเปนมาตรการชวคราว จงทาใหจาเปนตองดาเนนการไปกอนแลวจดสรร
งบประมาณใหภายหลง
- การดาเนนงานของโครงการฯ ทผานมาไมไดมการศกษาผลการดาเนนงานของ
โครงการฯ วาในแตละระยะมผลการดาเนนโครงการฯ เปนอยางไรบาง ขาดการทาวจย และ
พฒนาเพอการตดตามประเมนผลโครงการฯ ทมประสทธภาพ
- การดาเนนงานของโครงการฯ ทผานมาขาดการวเคราะหความเหมาะสมของ
โครงการฯ การประเมนผลกระทบทางสงคม (Social Impact Assessment, SIA) การวเคราะห
ผลตอบแทนการลงทน (Return On Investment, ROI) การวเคราะหผลตอบแทนทางสงคม
(Social Return On Investment, SROI) และการวเคราะหมาตรการในตางประเทศเทยบกบ
ประเทศไทยท งๆ ทโครงการฯ มการขยายระยะเวลาการดาเนนงานมาแลวถง 13 ระยะ
มากกวา 5 ป
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 18
- รฐบาลตองจดสรรงบประมาณสาหรบโครงการฯ นไว ทาใหเสยโอกาสในการนาเงน
ไปลงทนในโครงสรางพนฐานอนๆ ทอาจเปนประโยชนตอสวนรวมมากกวา
- งบประมาณภาครฐทสญเสยไปยงไมเปนธรรม ไมท วถง และไมเทาเทยม ตามสทธ
ของประชาชนในประเทศ ทมสทธพงไดรบบรการจากรฐ อยางเปนธรรม ทวถง และ เทาเทยม
เพราะเปนการบรการรถโดยสารสาธารณะทครอบคลมเฉพาะเขตพนทกรงเทพฯ และปรมณฑล
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
- งบประมาณภาครฐทไดรบจดสรรมาคอนขางลาชา จงทาใหองคการขนสงมวลชน
กรงเทพขาดสภาพคลองทางการเงน ซงสงผลใหการชาระหนคานามน และคาเหมาซอมลาชา
ตองเสยคาปรบรอยละ 7-8
- องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ตองเสยงบประมาณในการจางผแทนตรวจสอบตนทน
การดาเนนงานของรถเมลฟร
- คณภาพในการใหบรการรถเมลฟรยงไมเปนไปตามทคาดหวงของผใชบรการ
- ความไมแนนอนของโครงการฯ ทงนเพราะเปนมาตรการระยะส น และในการขยาย
ระยะเวลาการดาเนนงาน แตละคร งตองขนอยกบนโยบายของรฐบาล สงผลใหเกดความลาชา
ของการจดสรรงบประมาณ ทาใหผ ท เกยวของกบการดาเนนโครงการฯ วางแผนในการ
ดาเนนงานยาก
ผโดยสาร
- เสนทางในการใหบรการรถเมลฟรยงไมครอบคลมทกเสนทางตอความตองการของ
ผรบบรการ
- รถเมลฟรมอายการใชงานมานานจงเสยอยบอยคร งทาใหจานวนรถเมลฟรทใหบรการ
ไมเพยงพอตอความตองการของประชาชน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 19
รถเอกชนรวมบรการ
- รถโดยสารสาธารณะ เชน รถเอกชนรวมบรการ ถอเปนผมสวนไดสวนเสยใน
โครงการฯ นโดยตรง เนองจากสญเสยรายไดจากการทรฐบาลจดใหมรถเมลฟร ทาใหมจานวน
ผใชบรการหรอผโดยสาร และรายไดลดลงจากเดม ดงต วอยางขอคดเหนทไดจากการทา
Focus Group ในกลมผใหบรการรถโดยสารสาธารณะ พบวา มาตรการรถเมลฟรสงผลกระทบ
ตอรถเอกชนรวมบรการในแงของปรมาณผโดยสารลดลง ทาใหรายไดของรถโดยสารธรรมดา
รถเอกชนรวมบรการลดลง รอยละ 30 และรายไดรถโดยสารปรบอากาศรถเอกชนรวมบรการ
ลดลง รอยละ 20 (ขอมลของสมาคมผประกอบรถเอกชนรวมบรการ) โดยรายละเอยดอธบายใน
บทท 3 เรองรายงานผลการศกษาเชงคณภาพ “รถเมลฟร”
- เสนทางการเดนรถโดยสารสาธารณะของรถเอกชนรวมบรการบางเสนทางทบซอนกบ
เสนทางทใหบรการรถเมลฟร ซงผประกอบการรถเอกชนรวมบรการ (2,559 คน) และรถมนบส
(1,070 คน) จะไดรบผลกระทบโดยตรง โดยเฉพาะรถมนบสซงมเสนทางทบซอนกบรถของ
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ บางเสนทาง ถงแมวารถเมลฟรจะมจานวนจากด แตในชวงนอก
เวลาเรงดวน ผ โดยสารจะรอรถเมลฟรมากกวารถเอกชนรวมบรการทเกบคาโดยสาร ทาให
รายไดลดลง สงผลกระทบตอผประกอบการรถเอกชนรวมบรการประสบภาวะทางการเงน
เนองจากไมสามารถปรบอตราคาโดยสารจากตนทนคาเชอเพลงทเพมขน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 20
บทท 2 (A)
รายงานความพงพอใจของประชาชนตอมาตรการ
ลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง โดยรถเมลฟร
รายงานความพงพอใจของประชาชนตอมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการ
เดนทางโดยรถเมลฟร แบงออกเปน 2 สวน ดงน
สวนท 1. สรปรายงานความพงพอใจของประชาชน ครงท 1
สวนท 2. สรปรายงานความพงพอใจของประชาชน ครงท 2
สวนท 1. สรปรายงานความพงพอใจของประชาชน ครงท 1
รายงานผลความพงพอใจของประชาชนตอมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดาน
การเดนทางในปจจบนทมตอองคการขนสงมวลชนกรงเทพ มวตถประสงคของการวจย ดงน
1. เพอศกษาระดบความพงพอใจ และพฤตกรรมผใชบรการรถเมลฟรขององคการขนสง
มวลชนกรงเทพ
2. เพอศกษาคณภาพบรการทมอทธพลตอความพงพอใจของผใชบรการรถเมลฟรของ
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
3. เพอศกษาคณภาพบรการทมอทธพลตอความคาดหวงของผใชบรการรถเมลฟรของ
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
4. เพอศกษาความพงพอใจทมอทธพลตอความคาดหวงของผใชบรการรถเมลฟรของ
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
ประชากรทศกษาในครงน คอ ผใชบรการรถเมลฟร และกลมตวอยาง คอ ผใชบรการ
รถเมลฟร จานวน 1,217 ตวอยาง เลอกโดยวธการสมตวอยางแบบสะดวก สถตทใชในการ
วเคราะหขอมลเชงพรรณนา ไดแก การแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลยเลขคณต และ
คาเบยงเบนมาตรฐาน และสถตเชงอนมาน ไดแก การวเคราะหการถดถอยพหคณ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 21
1. การวเคราะหขอมลเชงพรรณนา
ผลการสารวจขอมลพนฐานของกลมตวอยาง พบวากลมตวอยางทศกษาสวนใหญเปน
เพศหญง มอายระหวาง 20 -24 ป สถานสภาพโสด มการศกษาในระดบปรญญาตร
เปนนกเรยน/นสต/นกศกษา มรายไดนอยกวา 2,500 บาท มบานเปนของตวเอง พกอาศยใน
กรงเทพฯและปรมณฑล มความถในการใชบรการรถเมลฟรนอยกวา 3 ครงตอสปดาห มเหตผล
ในใชบรการรถเมลฟรเพอลดภาระคาครองชพ มความตงใจทจะใชบรการอก มความคดเหนท
ยงคงมาตรการนเหมอนเดมทกอยาง และมคาใชจายในการเดนทางตอเดอนนอยกวา 500 บาท
ตามลาดบ จากการวเคราะหกลมตวอยางเบองตน พบวา ผใชบรการสวนใหญตองการคง
มาตรการนเหมอนเดมทกอยางเพอลดภาระคาครองชพดานการเดนทาง
ผลการสารวจความคดเหนทวไปเกยวกบผลกระทบทางสงคมและนโยบาย พบวา
1. ผใชบรการมความคดเหนเกยวกบผลกระทบทางสงคมและนโยบาย ทเหนดวยใน
ระดบมาก ประกอบดวย
1 . 1 ก า ร นา ภ า ษ ข อ ง ค น ท ง ป ร ะ เ ท ศ ม า อ ด ห น น ม า ต ร ก า ร ร ถ เ ม ล ฟ ร น น
มความเหมาะสม
1.2 มาตรการรถเมลฟรนควรขยายไปในตางจงหวด
1.3 ถาคงมาตรการนควรใหรถเอกชนรวมบรการเขารวมโครงการฯ นดวย
1.4 มาตรการลดคาครองชพตรงกบผใชบรการ
2. ผใชบรการมความคดเหนเกยวกบผลกระทบทางสงคมและนโยบาย ทเหนดวยใน
ระดบปานกลาง ประกอบดวย
2.1 รฐจายเงนสนบสนนเดอนละ 200 ลานบาท
2.2 การดาเนนการรถเมลฟรมความโปรงใส
2.3 ถามมาตรการอนมาทดแทนควรยกเลกมาตรการน
ผลการสารวจความพงพอใจของประชาชนตอมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทางในปจจบนทม ตอองคการขนสงมวลชนกรงเทพ พบวา ผ ใชบรการม
ความพงพอใจในระดบปานกลาง ประกอบดวย
- ความพงพอใจในคณภาพของรถเมลฟรทใชบรการ รอยละ 80.05
- ความพงพอใจในการบรการของพนกงานประจารถ รอยละ 80.20
- ความพงพอใจในเสนทางทใหบรการ รอยละ 80.35
- ความพงพอใจในการบรการของโครงการรถเมลฟรโดยรวม รอยละ 80.50
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 22
ภาพท 2.1(A) ความพงพอใจของผใชบรการรถเมลฟรในมาตรการปจจบน
2. การวเคราะหการถดถอยพหคณ
เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอความพงพอใจของผใชบรการและความคาดหวงของ
ผใชบรการ โดยมรายละเอยดดงตอไปน
2.1 การศกษาคณภาพบรการ ประกอบดวย 1) ความเปนรปธรรมของบรการ
2) ความเชอถอไววางใจได 3) การตอบสนองผรบบรการ 4) การใหความมนใจในการบรการ
และ 5) ความเขาใจและเหนอกเหนใจในผรบบรการ มอทธพลตอความพงพอใจของผใชบรการ
โดยรวม ผลการศกษาพบวา ปจจยคณภาพบรการทมอทธพลตอความพงพอใจของผใชบรการ
โดยรวมเรยงตามความสาคญ ไดแก ความเขาใจและเหนอกเหนใจในผรบบรการ ความเปน
รปธรรมของบรการ ความเชอถอไววางใจได และการตอบสนองผ รบบรการ ตามลาดบ
ขอเสนอแนะเพอการพฒนาปรบปรงในการบรการของมาตรการรถเมลฟรเพอใหเกดความ
พงพอใจทมากขน ไดแก การใหความสนใจผรบบรการอยางเทาเทยมกน การเอาใจใสในการ
บรการ และความพรอมของการบรการ ไดแก รถเมลทใหบรการ การบรการอยางตอเนอง
และครอบคลมพนท เปนตน
2.2 การศกษาคณภาพบรการ ประกอบดวย 1) ความเปนรปธรรมของบรการ
2) ความเชอถอไววางใจได 3)การตอบสนองผรบบรการ 4) การใหความมนใจในการบรการ
และ 5) ความเขาใจและเหนอกเหนใจในผรบบรการมอทธพลตอความคาดหวงของผใชบรการ
โดยรวม ผลการศกษาพบวา ปจจยคณภาพบรการทมอทธพลตอความคาดหวงของผใชบรการ
โดยรวมเรยงตามความสาคญ ไดแก ความเปนรปธรรมของบรการ การตอบสนองผรบบรการ
ความเชอถอไววางใจได และ ความเขาใจและเหนอกเหนใจในผ รบบรการ ตามลาดบ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 23
ขอเสนอแนะเพอการพฒนาปรบปรงในการบรการของมาตรการรถเมลฟร เพอใหเกดความ
คาดหวงของผใชบรการทดขนไดแก การรกษาสภาพภายในและภายนอกรถเมลฟรใหดด
และมปายบอกเสนทางชดเจน เปนตน
2.3 การศกษาความพงพอใจของผใชบรการ ประกอบดวย 1) การบรการของ
พนกงาน 2) คณภาพของรถทใชบรการ 3) ความพงพอใจในเสนทางทใหบรการ และ 4) ความ
พงพอใจในการบรการโดยรวมมอทธพลตอความคาดหวงของผใชบรการโดยรวม ผลการศกษา
พบวา ปจจยความพงพอใจทมอทธพลตอความคาดหวงของผใชบรการโดยรวมเรยงตาม
ความสาคญ ไดแก ความพงพอใจในการบรการโดยรวม ความพงพอใจในเสนทางทใหบรการ
การบรการของพนกงาน และคณภาพของรถทใชบรการ ตามลาดบ ขอเสนอแนะเพอการพฒนา
ปรบปรงในการบรการของมาตรการรถเมลฟร เพอใหเกดความคาดหวงของผใชบรการทดขน
ไดแก มาตรการนควรใหความสาคญกบเสนทางทใหบรการทครอบคลม คณภาพรถเมลท
ใหบรการ การบรการทสะดวกและรวดเรว และทสาคญโครงการฯ นสามารถลดคาครองชพใน
การเดนทางไดจรง
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 24
สวนท 2. สรปรายงานความพงพอใจของประชาชน ครงท 2
2.1 สาหรบผใชบรการรถเมลฟรทางเลอกทเหมาะสมในมาตรการอนาคต
จากผลสารวจขอคดเหนสาหรบผใชบรการรถเมลฟร จานวน 1,242 คน พบวา ทางเลอก
ทเหมาะสมในมาตรการอนาคต มดงตอไปน
- เหนดวยกบการมมาตรการนตอไปโดยใหฟรทกคนแบบไมมเงอนไข รอยละ 89.19
- เหนดวยกบการมมาตรการนตอไปโดยใหฟรเฉพาะกลม ไดแก ผพการ ผสงอาย เดก
ทหารผานศก และใหสวนลดสาหรบนกเรยน นกศกษา ผมรายไดนอย และผวางงาน
รอยละ 9.91
- เหนดวยกบการยกเลกมาตรการน รอยละ 0.90
ภาพท 2.2(A) สาหรบผใชบรการรถเมลฟรทางเลอกทเหมาะสมในมาตรการอนาคต
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 25
2.2 สาหรบผมสวนในโครงการฯ น ไดแก ขาราชการ ผกาหนดนโยบาย ผดาเนนงาน
และผใหบรการของโครงการฯ น
จากผลสารวจขอคดเหนผมสวนในโครงการฯ นเพมเตม จานวน 73 คน ซงใชกลม
ตวอยางเฉพาะทผทเกยวของเทานนทมสวนในการดาเนนนโยบายมาตรการน พบวาทางเลอกท
เหมาะสมในมาตรการอนาคต มดงตอไปน
- เหนดวยกบการมมาตรการนตอไปโดยใหฟรเฉพาะกลม ไดแก ผพการ ผสงอาย เดก
ทหารผานศก และใหสวนลดสาหรบนกเรยน นกศกษา ผมรายไดนอย และผวางงาน
รอยละ 6
- ไมแสดงความคดเหน รอยละ 19.18
- เหนดวยกบการยกเลกมาตรการน รอยละ 12.33
- เหนดวยกบการมมาตรการนตอไปโดยใหฟรทกคนแบบไมมเงอนไข รอยละ 8.22
ภาพท 2.3(A) สาหรบผมสวนในโครงการฯ น ไดแก ขาราชการ ผกาหนดนโยบาย ผดาเนน
และผใหบรการของโครงการฯ น
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 26
2.3 สาหรบผจาย(เสย)ภาษ แตไมไดใชบรการ
จากผลสารวจขอคดเหนสาหรบผทไมใชบรการรถเมลฟรแตเปนผเสยภาษเพมเตม
จานวน 412 คน ซงสอบถามความคดเหนผทเกยวของเพอความเปนธรรมในการใชจายภาษ
พบวา ทางเลอกทเหมาะสมในมาตรการอนาคต มดงตอไปน
- เหนดวยกบการมมาตรการนตอไป แตใหฟรเฉพาะกลมผพการ ผสงอาย เดก ทหาร
ผานศก และใหสวนลดนกเรยน นกศกษา ผมรายไดนอย และผวางงาน รอยละ 48.62
- เหนดวยกบการมมาตรการนตอไปโดยใหฟรทกคนแบบไมมเงอนไข รอยละ 40.83
- เหนดวยกบการยกเลกมาตรการน รอยละ 10.55
ภาพท 2.4(A) สาหรบผจาย(เสย)ภาษ แตไมไดใชบรการ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 27
บทท 3 (A)
รายงานผลการศกษาเชงคณภาพ “รถเมลฟร”
รายงานผลการศกษาเชงคณภาพ “รถเมลฟร” แบงออกเปน 3 สวน ดงน
สวนท 1. การสนทนากลม (Focus Group)
สวนท 2. การสมภาษณเชงลก (Indepth Interview)
สวนท 3. การจดสมมนา (Seminar)
โดยการศกษาขอมลขางตน มวตถประสงคเพอใหไดความคดเหนในดานปญหา และ
ผลกระทบของมาตรการ จากผทเกยวของ ซงมการนาเสนอรายละเอยดในแตละสวน ดงตอไปน
สวนท 1. การสนทนากลม (Focus Group)
การศกษาการมสวนรวม โดยวธการสนทนากลมเปนขอมลทไดจากการหารอแลกเปลยน
ขอคดเหนรวมกนระหวาง องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ผประกอบการรถเอกชนรวมบรการ
ประชาชน หนวยงานราชการทเกยวของ โดยไดดาเนนการ จานวน 3 คร ง ดงน
1.1 การสนทนากลม เฉพาะกลมผประกอบการรถเอกชนรวมบรการ เมอวนท 21 มกราคม
2557 (เวลา 13:00-16:00 น.)
โดยมกลมเปาหมายหลก ประกอบดวย ชมรมรถรวมองคการขนสงมวลชนกรงเทพ
สมาคมพฒนารถรวมเอกชน สมาคมผประกอบการรถโดยสารประจาทางสรปสาระสาค ญ
ประกอบดวย
1.1.1 ประเดนปญหาและผลกระทบตอการประกอบธรกจรถเอกชนรวมบรการ
- ปรมาณผโดยสารลดลง เนองจากมรถเมลฟรใหบรการเสนทางทบซอน
กนในบางชวง สงผลใหประชาชนหนมาใชบรการรถเมลฟรมากกวา
รถเอกชนรวมบรการ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 28
- รายไดคาโดยสารลดลง เนองจากมปรมาณผโดยสารลดลง สงผลให
รายไดของรถเอกชนรวมบรการลดลง (รถโดยสารธรรมดาลดลง
รอยละ 30 รถโดยสารปรบอากาศลดลงรอยละ 20)
- คณภาพและการใหบรการ เนองจากภาครฐกาหนดอตราคาโดยสารตากวา
ตนทนท เกดข นจรง สงผลใหผ ประกอบการรถเอกชนรวมบรการ
ไมสามารถปรบปรงคณภาพการใหบรการได
1.1.2 ประเดนความเหนตอมาตรการรถเมลฟร
ผประกอบการรถเอกชนรวมบรการสวนใหญไมเหนดวยกบการดาเนนมาตรการ
รถเมลฟร เนองจาก รฐบาลมนโยบายปรบอตราคาแรงขนตาเปน 300 บาท/คน /วน ปรบวฒ
การศกษาปรญญาตรเปน 15,000 บาท/คน/เดอน แลวสงผลใหประชาชนมรายไดเพมมากขน
ดงนน มาตรการรถเมลฟรอาจมความจาเปนนอยลง อยางไรกตาม หากภาครฐจะดาเนนมาตรการ
ดงกลาวตอไป มขอเสนอแนะ ดงน
- ควรใหรถเอกชนรวมบรการเขามามสวนรวมในการใหบรการ
รถเมลฟร โดยขอรบเงนชดเชยเพยงรอยละ 50 ของคาดาเนนการ
ท องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไดรบจากภาครฐ
- ควรจากดกลมเปาหมายในการใหบรการเชน ผมรายไดนอย ผ พการ
เปนตน
- ควรมการศกษาวจยใหเหนถงผลกระทบของมาตรการ วามขอดหรอ
ขอเสยอยางรอบคอบ กอนดาเนนมาตรการดงกลาวตอไป
1.1.3 ประเดนขอเสนอแนะดานอนๆ เพอความย งยนของมาตรการในอนาคต
- ควรปรบอตราคาโดยสารใหสอดคลองกบราคาพลงงานทมแนวโนม
เพมสงขน
- ควรนารปแบบการใหบรการเดนรถเชงคณภาพ (Performance Base
Contract : PBC) มาใชกบรถเอกชนรวมบรการทงหมด
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 29
- ควรขอรบการ จดส รรง บปร ะมาณจากหนวยงานทองถน เชน
ก ร ง เทพ มห านคร เพ อนาม าส นบส นนร ะบบขนส ง มวลช น
ในกรงเทพมหานครและปรมณฑลเพมขน
2. 1 การสนทนากลมคร งท 1 -2 ความคดเหนตอมาตรการรถเมลฟร ในปจจบน
เมอวนท 23 มกราคม 2557 และขอเสนอแนะเกยวกบมาตรการรถเมลฟรในอนาคต
เมอวนท 17 มนาคม 2557
โดยมกลมเปาหมายหลก คอ ประชาชนทวไป องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
ผประกอบการรถเอกชนรวมบรการ สรปสาระสาคญ ประกอบดวย
2.1.1 ความคดเหนตอมาตรการในปจจบน
1) ประเดนขอคดเหน “เหนดวย แตมขอเสนอแนะเพมเตม” ดงน
- ขอคดเหนของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ : ควรศกษาขอมลทสะทอน
ขอเทจจรงทได ผลประโยชนกนทกฝาย และวตถประสงคของโครงการฯ
ตองชดเจน เสนทางตองครอบคลมทกพนท
- ขอคดเหนของประชาชน : เหนดวยโดยไมมขอแม เพราะรายไดไมเพยงพอ
กบคาครองชพทสงขน
- ขอคดเหนของผประกอบการรถเอกชนรวมบรการ : รถเอกชนรวมบรการ
ตองการเขามามสวนรวมในโครงการฯ นดวย แตควรทาในระยะส น
รวมถงกลมผใชบรการตองชดเจน
2) ประเดนขอคดเหนวา “ไมเหนสมควรใหดาเนนการมาตรการนตอไป”
- ขอคดเหนของผประกอบการรถเอกชนรวมบรการ : ควรยกเลกโครงการฯ
เพราะจะทาใหรฐบาลเสยงบประมาณนอยลง
2.1.2 ความคดเหนตอมาตรการในอนาคต
1) ประเดนขอคดเหนวา “ไมควรม”
- ขอคดเหนของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ : -
- ขอคดเหนของประชาชน : -
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 30
- ขอคดเหนของผประกอบการรถเอกชนรวมบรการ : -
2) ประเดนขอคดเหนวา “สมควรใหดาเนนการมาตรการนตอไป”
- ขอคดเหนของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ: เหนดวย แตตองจดทา
ระบบการเกบเงนใหม
- ขอคดเหนของประชาชน : เหนดวย แตขอจานวนรถเพมขนอก
- ขอคดเหนของผประกอบการรถเอกชนรวมบรการ : เหนดวย แตตอง
กาหนดกลมผใชบรการใหชดเจน
สวนท 2. การสมภาษณเชงลก (Indepth Interview)
จากการสมภาษณเชงลก (Indepth Interview) บคคลทเกยวของกบมาตรการ ต งแต
เรมแรกจนถงปจจบน เชน ผ กาหนดนโยบาย ผ บรหารระดบสงของหนวยงาน เปนตน
ทงหมดจานวน 9 ทาน (รายชอผเชยวชาญระบในภาคผนวก) ซงการศกษาขอมลขางตน
มวตถประสงคเพอใหไดความคดเหน ในระดบนโยบาย การขบเคลอนนโยบาย รวมถงการ
บรหารจดการนโยบาย
โดยมรายละเอยดของการสมภาษณเชงลก ในภาพรวมของมาตรการลดคาครองชพ
ท งในสวนของรถเมลฟร และรถไฟฟร ซงแบงขอคดเหนออกเปน 3 กลม ดงน
กลมท 1 : เหนสมควรยกเลกมาตรการน
กลมท 2 : เหนสมควรดาเนนการมาตรการนตอไปแตควรมการปรบปรงการใหบรการ
ใหเหมาะสม
กลมท 3 : เหนสมควรดาเนนการมาตรการน และเพมการใหบรการพนฐานมากขน
จากการรวบรวมแนวคดของผเชยวชาญแตละทานทคลายคลงกนใหไวในกลมเดยวกน
ดงตอไปน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 31
แนวคดของผเชยวชาญ กลมท 1 : เหนสมควรยกเลกมาตรการน
• สรปขอคดเหนของกลมผเชยวชาญกลมท 1 โดยใหเหตผลดงตอไปน
- มาตรการนมลกษณะเปนประชานยมสง
- มาตรการนไมเปนธรรมกบผอนทเสยภาษโดยรวม เพราะตามหลกการผทใช
บรการควรเปนผจาย
- นโยบายรฐสวสดการ ยงไมเหมาะสมกบประเทศไทย เพราะมรายไดจากการ
จดเกบภาษไมเพยงพอ
- คณภาพการใหบรการอาจไมมประสทธภาพเพยงพอ เ นองจากเปนการ
ใหบรการฟร
- คาใชจายในการบรหารจดการสง
- ไมมเกณฑการวดผมรายไดนอยอยางชดเจน
- มปญหาดานการจดหาแหลงเงนทนสนบสนน
แนวคดของผเชยวชาญ กลมท 2 : เหนสมควรดาเนนการมาตรการนตอไปแตควรมการปรบปรง
การใหบรการใหเหมาะสม
• สรปขอคดเหนของกลมผเชยวชาญกลมท 2 โดยใหเหตผลดงตอไปน
- ควรระบกลมเปาหมายทตองการใหชวยเหลออยางชดเจน
- ขอปรบเพมราคาคาโดยสารตามตนทนทแทจรง สาหรบผมฐานะพรอมทจะจาย
ไดและใหฟรเฉพาะกลมตามทกลาวมา
- มาตรการนเปนการเปดกวางมากเกนไป ควรจะมการพจารณา และทบทวนใหม
- สาหรบผไดรบบรการฟรควรจะตองม สงแลกเปลยน เชน การบาเพญ
ประโยชนตอสงคม อนไดแก การออกกาลงกาย การชวยบรรเทาสาธารณภย
ตางๆ เปนตน
- องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ถกจากดในการขอปรบเพมราคาคาโดยสารตาม
ราคา ของการบรการทแทจรง
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 32
แนวคดของผเชยวชาญ กลมท 3 : เหนสมควรดาเนนการมาตรการน และเพมการใหบรการ
พนฐานมากขน
• สรปขอคดเหนของกลมผเชยวชาญกลมท 3 โดยใหเหตผลดงตอไปน
- เปดใหใชบรการฟรโดยไมมเงอนไข เพราะประชาชนผมรายไดนอยควรจะม
โอกาสในการเขาถงบรการของภาครฐอยางเทาเทยมกน สวนผมฐานะดพอทจะ
จายไดกจะไมถกจากดสทธ เนองจากสวนใหญคงไมใชบรการ
- เสนอใหเพมบรการทงรถโดยสารธรรมดา และ รถโดยสารปรบอากาศ ใน
สดสวนทเหมาะสม
- ไมเหนดวยกบการมขอจากดเฉพาะกลม เพราะกลมทไมใชบรการจะถกแยก
ออกมาโดยธรรมชาต
- มาตรการนเปนมาตรการทสรางภาพลกษณทดใหกบประเทศ
- รฐบาลจะตองจดหาเงนอดหนนมาตรการดงกลาวอยางตอเนอง เพอชวยเหลอ
ผมรายไดนอย
- ไมควรกงวลวามาตรการนเปนการนาเอาภาษคนทงประเทศ มาสนบสนน
บรการรถเมลฟรในเขตพนทกรงเทพฯ และปรมณฑลเทานน เนองจากรฐบาล
พจารณาอยางรอบคอบวา ประชาชนในตางจงหวดสามารถเขาถงโครงการอนๆ
ทรฐบาลสนบสนน ไดแก กองทนหมบาน ธนาคารคนจน รวมถงคาชดเชย
สนคาเกษตรตางๆ
- รฐควรชวยเหลอผดอยโอกาสทางสงคม เชน ผมรายไดนอย เพอจะไดแกปญหา
ความเหลอมล าทางสงคม
- ปจจบนยงไมเหนศกยภาพของภาครฐในการสรางขดความสามารถ ในการ
แขงขนใหกบกลมผดอยโอกาส
- ปจจบนคนจนเร มม ส ทธ เขาถง โ คร งการ ตาง ๆ ของ ภ าครฐ เ ชน การ
รกษาพยาบาลฟร การเรยนฟร การเยยวยาดานทพกอาศย (การเคหะ) การเขาถง
แหลงเงนทนไดในระดบหนง รวมถงสามารถเดนทางไดตามอตภาพ เปนตน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 33
- ควรมการบรหารจดการโครงการฯ ใหด เชน การจดรถเมลใหวงตรงตามเวลา
ชวงเวลาทเหมาะสมกจะสามารถใหบรการไดมากขน
- ประเทศไทยยงไมเหมาะทจะเปนรฐสวสดการ แตโครงการรถเมล-รถไฟฟรนน
เปนเพยงการสนบสนนคนจนใหมสทธในการเดนทางตามอตภาพเทานนและ
ไมคดวาเปนเรองของรฐสวสดการแตเปนเพยงการบรรเทาความเหลอมล าคน
ในสงคมเทานน
- ไมเหนดวยอยางยงกบแนวคดเรองการแยกเฉพาะกลมผ มรายไดนอย ดวยการ
ขนทะเบยนคนจน
- กรณทตองใชระบบ E-Ticket เพอแก ปญหาเฉพาะโครงการฯ น อาจไม
เหมาะสม เพราะจะทาใหมคาใชจายจานวนมาก ในการสรางระบบการจดการ
ซงไมคมกบการลงทน อยางไรกตาม ถา สานกงานนโยบายและแผนการขนสง
และจราจร มระบบ E-Ticket อยแลว กสามารถเอามาเชอมโยง และประยกตใช
กบโครงการฯ นได
• สรปขอเสนอแนะของกลมผเชยวชาญกลมท 3 ทเหนสมควรกบมาตรการน
- ผเชยวชาญเสนอใหทาการสมภาษณเชงลกเพมเตมใน 2 มมมองดวยกนไดแก
มมมองในมตทางดานเศรษฐกจ และมมมองในมตทางดานสงคม โดยเมอ
สมภาษณเสรจแลว ควรนาทงสองมมมองน มาใหนาหนกวาเหมาะสมอยางไร
โดยมวธการใหนาหนกเพอนาขอมลมาสนบสนน คอ
ข นตอนทหนง การทาแบบสอบถามตามกลมท 1 ผเสยภาษ(ผจาย)โดยในกลมนจะเปน
ชนชนกลางของสงคม ไดแก ผมรถยนตสวนบคคลวายนดแบงภาษสวนหนง เพอไปสนบสนน
การเดนทางของผมรายไดนอย ทควรจะไดรบสทธอนชอบธรรม ตามรฐธรรมนญทกลาววา
ประชาชนทกคนควรมความเสมอภาคในการเขารบบรการขนพนฐานของรฐ
ข นตอนทสอง ทาแบบสอบถามกลมท 2 ผบรหารจดการ(หนวยงานราชการทเกยวของ)
วามขอคดเหนเปนไปในทศทางใดในโครงการฯ น
ข นตอนทสาม ทาแบบสอบถามกลมท 3 ผรบบรการ(ประชาชนทวไป) วามขอคดเหน
อยางไรในโครงการฯ น
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 34
- ใหนาขอมลทไดจากการสารวจ มาสนบสนนโครงการฯ น วาควรจะดาเนนการตอ
หรอไม อยางไร โดยมประเดนทสาคญมาพจารณา วาผ ทเปนเจาของภาษ มความยนดทจะจาย
ใหกบผดอยโอกาสทางสงคม และผรบบรการกยนดทจะรบ กควรจะตองนาผลการศกษานมา
สนบสนนโครงการฯ นใหดาเนนการตอไป
สวนท 3. การจดสมมนา (Seminar)
ไดมการดาเนนการจดสมมนาทงหมดแบงออกเปน 2 คร ง โดยมรายละเอยดของ
การจดสมมนาตามวตถประสงคของโครงการฯ ดงตอไปน
1.1 การจดสมมนาครงท 1 เนอหาเกยวกบ “มาตรการปจจบน”
การจดสมมนาในคร งน ผเขารวม จานวน 105 คน ในวนท 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2557
ซงสามารถสรปสาระสาคญของการสมมนา ทประกอบดวย การบรรยายสรปโครงการฯ
ในประเดนหลกๆ ไดแก ประเดนปญหาและอปสรรคของโครงการฯ การวเคราะหความ
เหมาะสมของโครงการฯ การวเคราะห SWOT ผลสารวจความพงพอใจตอมาตรการฯ
และการศกษามาตรการทเกยวของทงในและตางประเทศ โดยไดนาขอมลจากการสมมนา
มาวเคราะหเพมเตมในรายงานการศกษา
1.2 การจดสมมนาครงท 2 มาตรการในอนาคต
การจดสมมนาในคร งน ผ เขารวม จานวน 117 คน ในวนท 3 เมษายน พ.ศ. 2557
ซงสามารถสรปสาระสาคญของการสมมนา ทประกอบดวย การบรรยายสรปแนวทางเลอก
ตอมาตรการลดคาครองชพดานการเดนทาง ซงแบงออกเปน แบงเปน 3 ทางเลอก ดงน
- ทางเลอกท 1. ยกเลกมาตรการเดม
- ทางเลอกท 2. คงมาตรการเดม (ใหฟรทกคน) และเพมการบรหารจดการให
เหมาะสม
- ทางเลอกท 3. คงมาตรการเดม ใหฟรเฉพาะกลมแบบมเงอนไข เชน การใหฟร
เฉพาะกลมผพการ ผสงอาย เดก ทหารผานศก และใหสวนลดนกเรยน นกศกษา
ผมรายไดนอย และผวางงาน เปนตน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 35
โดยมวธตดสนใจเลอกแนวทางตอการดาเนนมาตรการลดคาครองชพ สาหรบรถเมลฟร
ทางเศรษฐกจ และสงคม โดยใชเกณฑในการพจารณาดวยกน 8 ดาน ดงน
1. พจารณาจากเสถยรภาพทางการเงนของรฐบาล
2. พจารณาจากสภาวะเศรษฐกจในปจจบน
3. พจารณาจากผลตอบแทนจากการลงทน (Return On Investment , ROI)
4. พจารณาจากผลตอบแทนทางสงคม (Social Return On Investment , SROI)
5. พจารณาจากประสทธภาพในการบรหารจดการของโครงการฯ
6. พจารณาจากชองวางรายไดระหวางคนจนกบคนรวยในสงคม
7. พจารณาจากประสทธภาพในการบรหารจดการชองวางรายไดระหวางคนจน
กบคนรวยของรฐบาล
8. พจารณาจากความเตมใจทจะเสยสละของผเ สยภาษทไมไดใชบรการ
รถเมลฟร
โดยผลสรปจากการสมมนา คอ ใหดาเนนการตามทางเลอกท 3 คอ คงมาตรการเดม
ใหฟรเฉพาะกลมแบบมเงอนไข เชน การใหบรการฟรเฉพาะกลม ผ พการ ผ สงอาย เดก
ทหารผานศก และใหสวนลดนกเรยน นกศกษา ผ มรายไดนอย (ดจากเสนความยากจนแลวให
ใบลงทะเบยน) และผวางงาน ตามความเหมาะสมของสภาพเศรษฐกจและสงคม เปนตน โดยม
การกาหนดมาตรการ ในดานการบรหารจดการ และความเปนธรรมกบผมสวนเกยวของ แตม
เงอนไข คอ ใหดาเนนการตามทางเลอกท 2 ไปกอน 2 ป คอ ใหฟรทกคน เพอเตรยมการสาหรบ
รองรบทางเลอกท 3 คงมาตรการเดม ใหฟรเฉพาะกลมแบบมเงอนไข ซงผ เขารวมสมมนากยง
ไมมขอโตแยง
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 36
บทท 4 (A)
รายงานการวเคราะหมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศ
และขอมลการศกษาดงานทประเทศไตหวน
รายงานการวเคราะหมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศ และขอมลการศกษาดงานท
ประเทศไตหวน แบงเนอหาออกเปน 2 สวน คอ
สวนท 1. การทบทวนและวเคราะหมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศ
สวนท 2. ขอมลการศกษาดงานทประเทศไตหวน
โดยแตละสวนมเนอหารายละเอยด ดงตอไปน
สวนท 1 การทบทวนและวเคราะหมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศ
วตถประสงคในการวเคราะหมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศเพอนากรณศกษาใน
ตางประเทศมาปรบใชกบระบบรถเมลฟรในประเทศไทยตามความเหมาะสม โดยไดทาการ
วเคราะหมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศเปน 2 สวน คอ
• ภาพรวมมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศ เพอเปนการอธบายเกยวกบประเภท
การใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศ ความแตกตางของเงอนไขในการใหบรการ
รถเมลฟรและหลกการและเหตผลในการใหบรการรถเมลฟรในแตละประเทศ รวมทง
บทวเคราะหเพอนามาปรบใชในประเทศไทย
• การทบทวนมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศ ซงจะนาเสนอกรณศกษาระบบ
การใหบรการรถเมลฟรในแตละประเทศทสาคญในเชงลก และวเคราะหเพอนามาปรบ
ใชในประเทศไทย
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 37
1. ภาพรวมมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศ
จากการทบทวนผลงานวจย เอกสารการตพมพ และขอมลรายละเอยดการใหบรการ
รถเมลฟรในตางประเทศในเวบไซตของหนวยงานราชการของแตละประเทศนน การศกษาน
ครอบคลมเมองและประเทศทมการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศจานวน 33 เมอง ใน
21 ประเทศ ดงแสดงในตารางท 4.1(A) โดยขอมลทไดทาการทบทวนในเชงลกน ไดครอบคลม
การใหบรการรถเมลฟรทงในประเทศทพฒนาแลว และประเทศทกาลงพฒนา
ตารางท 4.1(A) สรปภาพรวมการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศ
เมอง, ประเทศ รถเมลฟรทกคน
(Free Public Bus)
รถเมลฟรบางเสนทาง
(Free Loop/City
Bus)
เมองแฮซเซลท ประเทศเบลเยยม (Hasselt, Belgium) ฟรทกคน ป 1997-2013 ปจจบนหยดใหบรการ
แลว -
เมองฉางหนง ประเทศจน (Changning, China) ฟรทกคน เรมป 2008 ถงปจจบน -
เมองทาลน ประเทศอสโตเนย (Tallinn Estonia) ฟรเฉพาะคนเมองทาลน -
เมองโคโลเมยรส ประเทศฝรงเศส (Colomiers, France) ฟรเฉพาะพลเมองโคโลเมยรส -
เมองนอรดวจ ประเทศเนเธอรแลนด
(Noordwijk, Netherlands)
ทดลองใหฟร ป 2004-2005 แตหยดใหบรการ
แลว -
เกาะฮาวาย ประเทศสหรฐอเมรกา (Hawaii, USA) ฟรทกคน -
เมองซดนย บรสเบน นวเซาทเวลส เมลเบรน ประเทศ
ออสเตรเลย (Sydney, Brisbane, New South Wales,
Melbourne, Australia)
ฟรเฉพาะผพการและทหารผานศก
เมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย (Kuala Lumpur,
Malaysia)
เมองแมนเชสเตอร ลดส เชสเตอร คารดฟ ออกซฟอรด
ยอรก เซาทแทมตน ประเทศสหราชอาณาจกร (Greater
Manchester, Leeds, Chester, Cardiff, Oxford,
Southampton, South Yorkshire, UK)
ฟรเฉพาะผพการ ผสงอาย เดกและทหารผานศก
กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ (London, England) ฟรเฉพาะผพการ ผสงอาย เดก
เมองปารส ประเทศฝรงเศส (Paris, France) ฟรเฉพาะผพการ ผสงอาย เดก
เมองออกแลนด ไครสเชรช ประเทศนวซแลนด
(Auckland, New Zealand) ฟรเฉพาะผพการ ผสงอาย เดกและทหารผานศก
เมองมอสโคว ประเทศรซเซย (Moscow, Russia) ไมมขอมล
เมองไทเป ประเทศไตหวน (Taipei, Taiwan) ไมมขอมล
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 38
เมอง, ประเทศ รถเมลฟรทกคน
(Free Public Bus)
รถเมลฟรบางเสนทาง
(Free Loop/City
Bus)
เมองโตเกยว ประเทศญปน (Tokyo, Japan) ฟรเฉพาะผพการ ผสงอายและเดก ไมมขอมล
เมองโซล ประเทศเกาหลใต (Seoul, South Korea) ฟรเฉพาะผพการ ผสงอายและเดก ไมมขอมล
เมองเอเธนส ประเทศกรซ (Athens, Greece) ฟรเฉพาะผพการ ผสงอายและเดก อาย 0-6 ป ไมมขอมล
เมองออสโล ประเทศนอรเวย (Oslo, Norway) ไมมขอมล
เมองคาการและฮาลแฟกซ ประเทศแคนาดา
(Calgary, Halifax, Canada) ไมมขอมล
เมองฮารเดก โครเลฟ ประเทศเชค
(Hradec Králové, Czech Republic) ไมมขอมล
เมองทรมาลย ประเทศอนเดย (Tirumalai, India) ไมมขอมล
1.1 ประเภทของการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศ
จากการทบทวนขอมลการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศและขอมลในตารางท 4.1(A)
การใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศสามารถจาแนกไดเปน 2 ประเภท คอ
1.1.1 การใหบรการรถเมลทวไปฟร (Free Public Bus) โดยการใหบรการดงกลาวจะมความ
แตกตางกนไปตามแตละเมองและประเทศ เชน
• เมองแฮสเซลท ประเทศเบลเยยม เมองฉางหนง ประเทศจน และเกาะฮาวาย
ประเทศสหรฐอเมรกา ใหบรการรถเมลฟร ทกเสนทาง ทกคน สาหรบทกคน
รวมทงคนในเมองและนกทองเทยว
• เมองทาลน ประเทศอสโตเนย ใหบรการรถเมลฟรทกเสนทาง ทกคน สาหรบ
ทกคนทเปนพลเมองของเมองทาลน สวนคนนอกเมองใหจายคาเดนทางตอ
เทยวแทน
• การใหบรการรถเมลฟรในรปแบบทใหผโดยสารเฉพาะกลมนงฟรเทาน น
โดยเฉพาะ ผพการ ผสงอาย เดก และทหารผานศก เชน เมองตางๆในกลม
ประเทศสหราชอาณาจกร เ มองปารส ประเทศฝรง เศส เ มองเอเธนส
ประเทศกรซ เมองออกแลนด ประเทศนวซแลนด เมองโตเกยว ประเทศญปน
และ เมองโซล ประเทศเกาหลใต
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 39
หลกการและเหตผลของการใหบรการรถเมลฟรทกเสนทางทแตกตางกนออกไปในของ
แตละเมองและแตละประเทศนน มความหลากหลาย เชน การลดความหนาแนนของการจราจร
ในเมองโดยสนบสนนใหพลเมองหนมาใชรถเมลมากขน ดวยมาตรการดงกลาว ทาให
เมองแฮสเซลท ประเทศ เบลเยยม และ เมองทาลน ประเทศอสโตเนยเปนเมองทมการจราจร
คลองตว และลดมลภาวะจากรถยนต
1.1.2 การใหบรการรถเมลฟรเฉพาะบางเสนทาง (Free Loop Bus/City Bus) รปแบบการ
ใหบรการรถเมลฟรประเภทนเปนทนยมมากทสดในตางประเทศ โดยสวนใหญ เสนทางทใหขน
ฟรจะเปนเสนทางทการจราจรคบคง และเปนยานธรกจ CBD (Central Business District) ทม
ผคนเดนทางเขาออกจานวนมาก ซงการใหบรการรถเมลฟรบางเสนทางมงเนนเพอลดระดบ
ความหนาแนนของจราจรภายใน พนทนนๆ ตวอยางการใหบรการรถเมลฟรเฉพาะบาง
เสนทางมใหเหนทวไปในหลายเมองใหญ เชน เมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย เมองซดนย
บรสเบน นวเซาทเวลลส ประเทศออสเตรเลย เมองปารส ประเทศฝรงเศส เมองออกแลนดและ
ไครสเชรช ประเทศนวซแลนด ดงแสดงในตารางท 4.1(A)
1.2 เงอนไขของการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศ
จากการทบทวนขอมลการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศ แสดงใหเหนวาแตละเมอง
และแตละประเทศมความแตกตางของเงอนไขของการใหบรการรถเมลฟร คอ
• การใหบรการรถเมลฟรแกทกคน ไดแก การใหบรการรถเมลฟรของเมองแฮซเซลท
ประเทศเบลเยยม เกาะฮาวาย ประเทศสหรฐอเมรกา, และ เมองฉางหนง ประเทศจน
• การใหบรการรถเมลฟรแกพลเมองทองถน ไดแก เมองโคโลเมยรส ประเทศฝรงเศส
และเมองทาลน ประเทศอสโตเนย
• การใหบรการรถเมลฟรเฉพาะกลมบคคลดอยโอกาสดานรายได โดยแตละเมองม
เงอนไขและคาจากดความของแตละกลมบคคลแตกตางกนตามนโยบายของรฐ ดงน
o การใหบรการรถเมลฟรเฉพาะผพการ ไดแก เมองลอนดอน แมนเชสเตอร ลดส
เชสเตอร คารดฟ ออกซฟอรด ยอรก เซาทแทมตน ประเทศสหราชอาณาจกร,
เมองปารส ประเทศฝรงเศส, เมองออกแลนดและไครสเชรช ประเทศ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 40
นวซแลนด, เมองโตเกยว ประเทศญปน, เมองโซล ประเทศเกาหลใต,
เมองเอเธนส ประเทศกรซ, และเมองซดนย บรสเบน นวเซาทเวลส เมลเบรน
ประเทศออสเตรเลย
o การใหบรการรถเมลฟรเฉพาะเดกและผ ส งอาย ไดแก เมองลอนดอน
แมนเชสเตอร ลดส เชสเตอร คารดฟ ออกซฟอรด ยอรก เซาทแทมตน
ประเทศสหราชอาณาจกร, เมองปารส ประเทศฝรงเศส, เมองออกแลนด และ
ไครสเชรช ประเทศนวซแลนด, เมองโตเกยว ประเทศญปน, เมองโซล
ประเทศเกาหลใต, และ เมองเอเธนส ประเทศกรซ
o การใหบรการรถเมลฟรแกทหารผานศก ไดแก เมองแมนเชสเตอร ลดส
เชสเตอร คารดฟ ออกซฟอรด ยอรก เซาทแทมตน ประเทศสหราชอาณาจกร,
เมองออกแลนดและไครสเชรช ประเทศนวซแลนด, และเมองซดนย บรสเบน
นวเซาทเวลส เมลเบรน ประเทศออสเตรเลย
• การลดราคาใหเฉพาะกลมบคคล โดยแตละเมองมเงอนไขในการลดราคาคาโดยสาร
และคาจากดความของแตละกลมบคคลแตกตางกนตามนโยบายของรฐ ดงน
o การลดราคาใหผพการ ไดแก เมองไทเป ประเทศไตหวน, เมองกวลาลมเปอร
ประเทศมาเลเซย และเมองออสโล ประเทศนอรเวย
o การลดราคาให เดกและผ ส งอาย ไดแก เ มองไทเป ประเทศไตหว น ,
เมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย, เมองออสโล ประเทศนอรเวย , และ
เมองซดนย บรสเบน นวเซาทเวลส เมลเบรน ประเทศออสเตรเลย
o การลดราคาใหนกเรยน นกศกษา ไดแก เมองไทเป ประเทศไตหว น ,
เมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย, เมองโตเกยว ประเทศญปน, เมองโซล
ประเทศเกาหลใต, เมองลอนดอน แมนเชสเตอร ลดส เชสเตอร คารดฟ
ออกซฟอรด ยอรก เซาทแทมตน ประเทศสหราชอาณาจกร, เมองเอเธนส
ประเทศกรซ, เมองออสโล ประเทศนอรเวย, และเมองซดนย บรสเบน
นวเซาทเวลส เมลเบรน ประเทศออสเตรเลย
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 41
o ก า ร ล ดร า ค า ใ หผ ม รา ย ไ ด นอย แล ะ ผ ว า ง ง า น ไ ดแ ก เ ม อง ล อน ดอ น
ประเทศ สหราชอาณาจกร และเมองซดนย บรสเบน นวเซาทเวลส เมลเบรน
ประเทศออสเตรเลย
ตารางท 4.2(A) สรปภาพรวมของแตละเงอนไขในการใหบรการรถเมลฟรใน
ตางประเทศในรปแบบสถต โดยขอมลดงกลาว สามารถสรปเปนแผนภาพวงกลมเพอความ
สะดวกในการทาความเขาใจดงแสดงในภาพท 4.1(A)
ตารางท 4.2(A) ประเภทเงอนไขของการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศ
ประเภทของการใหบรการ
รถเมลฟร จานวนเมอง จานวนเมองเมอคดเปนสดสวน
ฟรเฉพาะผพการ 19 23%
ลดราคาใหนกเรยน นกศกษา 18 21%
ฟรเฉพาะเดกและผสงอาย 15 18%
ฟรเฉพาะทหารผานศก 13 15%
ลดราคาใหเดกและผสงอาย 7 8%
ลดราคาใหผมรายไดนอยและ
วางงาน 5 6%
ลดราคาใหผพการ 3 4%
ฟรสาหรบทกคน 3 4%
ฟรเฉพาะพลเมองทองถน 2 2%
หมายเหต แตละเมองอาจมการใหบรการรถเมลฟรหรอลดราคามากกวา 1 ประเภท
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 42
ภาพท 4.1(A) จานวนสดสวนรอยละของเมองทมเงอนไขในการใหบรการรถเมลฟร
จากการทบทวนขอมลการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศในดานเงอนไขการ
ใหบรการนน แสดงใหเหนวา เมองสวนใหญ (รอยละ 61 ของเมองททาการศกษา) ใหบรการ
รถเมลฟรเฉพาะผพการ ลดราคาใหนกเรยน นกศกษา และใหบรการรถเมลฟรเฉพาะเดกและ
ผสงอาย ในขณะทการใหบรการรถเมลฟรและลดราคาสาหรบเฉพาะกลมบคคลอนๆ มจานวน
นอยกวา แสดงใหเหนวา ประเทศสวนใหญถอวาบคคลประเภทดงกลาวมความจาเปนตองไดรบ
การลดภาระคาครองชพในการเดนทางมากกวากลมบคคลอน ซงแนวทางนสามารถนามาปรบใช
กบการใหบรการรถเมลฟรในกรงเทพมหานครได
1.3 หลกการและเหตผลของการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศ
แมวาการใหบรการรถเมลฟรในแตละประเทศจะมเงอนไขทแตกตางกนไปตาม
สภาพแวดลอมและสภาพเศรษฐกจของแตละเมองและแตละประเทศ หลกการและเหตผลใน
การใหบรการรถเมลฟรไมตางกนมากนก โดยเหตผลการใหบรการรถเมลฟรสามารถสรปไดเปน
6 ประเดน คอ
• การเพมสวสดการทางสงคมเปนเหตผลหลกในการใหบรการรถเมลฟร เชน การลด
ภาระคาครองชพในการเดนทางสาหรบประชาชนผมรายไดนอยหรอขาดแคลนรายได
การเพมความสามารถในการเขาถงสถานบรการสาธารณะ เชน โรงพยาบาล โรงเรยน
โดยเมองทนาหลกการและเหตผลขอนมาสนบสนนการใหบรการรถเมลฟร คอ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 43
เมองแฮซเซลท ประเทศเบลเยยม, เมองฉางหนง ประเทศจน, เมองทาลน
ประเทศอสโตเนย, เมองโคโลเมยรส ประเทศฝรงเศส, เมองซดนย บรสเบน
นวเซาทเวลส เมลเบรน ประเทศออสเตรเลย, เมองลอนดอน แมนเชสเตอร ลดส
เชสเตอร คารดฟ ออกซฟอรด ยอรก เซาทแทมตน ประเทศสหราชอาณาจกร ,
เมองปารส ประเทศฝรงเศส, เมองออกแลนด ไครสเชรช ประเทศนวซแลนด,
เมองโตเกยว ประเทศญปน,เมองโซล ประเทศเกาหลใต, และเมองเอเธนส ประเทศกรซ
โดยในบางประเทศถงแมจะไมมการใหบรการรถเมลฟร แตรฐมการสนบสนนโดย
การลดราคาคาโดยสารเฉพาะกลมบคคลทมความดอยโอกาสทางดานรายได เชน
เมองไทเป ประเทศไตหว น และเมองออสโล ประเทศนอรเวย โดยใหลดราคา
คาโดยสารใหแกเดก นกเรยน ผสงอาย และผพการ
• ลดปญหาการจราจรตดขด โดยการสนบสนนใหประชาชนหนมาใชบรการรถเมลแทน
การขบรถยนตสวนตว ดวยการลดคาใชจายในการเดนทางของประชาชน โดยเมองทใช
เหตผลนในการสนบสนนการใหบรการรถเมลฟร คอ เมองแฮซเซลท ประเทศเบลเยยม,
เมองฉางหนง ประเทศจน, เมองทาลน ประเทศอสโตเนย, และเมองกวลาลมเปอร
ประเทศมาเลเซย
• ลดปญหามลพษจากการจราจรและรกษาสงแวดลอม เชน ปญหาควนพษและเสยง
รบกวนจากการใชรถยนตสวนตว เปนตน การลดปญหามลพษจากการจราจรทาได 2 วธ
คอ ลดปรมาณการจราจร และเปลยนประเภทรถเมลเปนรถไฟฟา โดยทงสองวธชวยใน
การประหยดการใชพลงงานของประชาชน เมองทใชเหตผลนในการสนบสนนการ
ใหบรการรถเมลฟร คอ เมองแฮซเซลท ประเทศเบลเยยม, เมองฉางหนง ประเทศจน,
เมองทาลน ประเทศอสโตเนย, และเมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย
• เพอดงดดธรกจและประชาชน หลกการและเหตผลขอนมวตถประสงคเพอนารายไดท
เพมขนจากการเกบภาษจากประชากรและธรกจทเพมขนมาใชจายในการใหบรการ
รถเมลฟ ร เ มอง ทใช เหตผล นในก ารส นบส นนก ารใ หบ รการรถเมลฟ ร ค อ
เมองแฮซเซลท ประเทศเบลเยยม และเมองทาลน ประเทศอสโตเนย
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 44
• การขาดทนทรพยในการขยายถนน หลกการเหตผลขอ น เ ปนเหตผลเฉพาะ
เมองแฮซเซลท ประเทศเบลเยยม ทใชวธแกปญหาโดยการใหบรการรถเมลฟรเพอลด
การใชถนนทมความตองการทางการลงทนสง
• ความเปนระเบยบของระบบจราจร หลกการเหตผลขอน เปนเหตผลเฉพาะเมองฉางหนง
ประเทศจน ทใชวธแกปญหาโดยการใหบรการรถเมลฟรเพอลดปรมาณการใชรถยนต
สวนตวในทองถนน ซงสงผลใหเกดความสะดวกในการจดการจราจรของเมอง
ตารางท 4.3(A) สรปภาพรวมของหลกการและเหตผลในการใหบรการรถเมลฟรใน
ตางประเทศในรปแบบสถต โดยขอมลดงกลาว สามารถสรปเปนแผนภาพวงกลมเพอความ
สะดวกในการทาความเขาใจดงแสดงในภาพท 4.2(A)
ตารางท 4.3(A) หลกการและเหตผลของการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศ
หลกการและเหตผล
ในการใหบรการรถเมลฟรทกเสนทาง จานวนเมอง
จานวนเมอง
เมอคดเปนสดสวน
เพมสวสดการทางสงคม 24 67%
ลดปญหาการจราจรตดขด 4 11%
ลดปญหามลพษและรกษาสงแวดลอม 4 11%
ดงดดธรกจใหมและประชาชน 2 6%
ขาดทนทรพยในการขยายถนน 1 3%
ความเปนระเบยบของระบบจราจร 1 6%
หมายเหต แตละเมองอาจมหลกการและเหตผลการใหบรการรถเมลฟรมากกวา 1 ประเภท
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 45
ภาพท 4.2(A) จานวนสดสวนรอยละของเมองทมหลกการและเหตผลทแตกตางกนในการ
ใหบรการรถเมลฟร
จากการทบทวนขอมลการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศในดานหลกการและ
เหตผลในการใหบรการนน แสดงใหเหนวา ประเทศสวนใหญรอยละ 67 ใหบรการรถเมลฟร
เนองจากตองการเพมสวสดการทางสงคมโดยลดภาระคาเดนทางและเพมความสะดวกในการ
เขาถงสถานบรการสาธารณะ ในขณะทเหตผลดานอนมความสาคญนอย
2. การทบทวนมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศ
ในสวนท 2 คอ การทบทวนมาตรการรถเมลฟรในตางประเทศในเชงลก โดยจะเลอก
นาเสนอเฉพาะ 6 เมองซงเปนกรณศกษาจากเมอง 2 ประเภท คอ เมองทมหรอเคยมการใหบรการ
รถเมลฟร และ เมองทมสภาวะเศรษฐกจ คาครองชพ และจานวนประชากรทใกลเคยงกบ
กรงเทพมหานคร
2.1 กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟรในเมองทมหรอเคยมการใหบรการรถเมลฟร
ในสวนน ประกอบดวยกรณศกษา 5 กรณ คอ กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟร
เมองแฮสเซลท ประเทศเบลเยยม, เมองฉางหนง ประเทศจน, เมองทาลน ประเทศอสโตเนย,
เกาะฮาวาย ประเทศสหรฐอเมรกา, และเมองลอนดอน ประเทศองกฤษ โดยแตละกรณศกษาจะ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 46
ทาการศกษาครอบคลม 5 ประเดน คอ ขอมลพนฐานของเมอง วตถประสงคในการใหบรการ
รถเมลฟร ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร แหลงเงนทนสนบสนน และบทสรป ณ ปจจบนของ
การใหบรการรถเมลฟร
2.1.1 กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟร เมองแฮสเซลท ประเทศเบลเยยม
ขอมลพนฐานเมองแฮสเซลท ประเทศเบลเยยม
เ ม อง แฮส เซ ล ท เ ป น เ ม อง หล ว ง ข อ ง จง หวด ล ม เ บ รก ใ น ป ระ เท ศ เบ ล เย ย ม
มขนาดประชากรประมาณ 70,000 คน และจานวนผใชบรการรถเมลท 360,000 เทยวตอป
ในป ค.ศ. 1996 โดยเมองนมขนาด 102.24 ตารางกโลเมตร ซงถอวามขนาดเลกมากเมอเทยบกบ
ขนาดของกรงเทพมหานคร (7,761.6 ตารางกโลเมตร)
วตถประสงคการใหบรการรถเมลฟร
เหตผลหลกทเมองนไดเรมใหบรการรถเมลฟรทกเสนทาง ทกคน สาหรบทกคน คอ
เมองทขาดแคลนเงนทนในการขยายเสนทางเดนรถ จงเรมทดลองสนบสนนใหประชากรใน
เมองหนมานงรถเมลแทนการขบรถยนต เพอลดปรมาณการใชถนน โดยใหบรการรถเมลฟร
ตงแต 1 กรกฎาคม ค.ศ. 1997
ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร
เมองนใหบรการรถเมลฟรทกเสนทาง ทกคน สาหรบทกคนในเมองและผมาเยอน โดย
เมองนใหบรการรถเมลฟรเปนเวลาโดยรวม 16 ป นบตงแต 1 กรกฎาคม ค.ศ. 1997 จนถง
ป ค.ศ. 2013 ซงในป ค.ศ. 2007 เมองนไดมการเฉลมฉลองครบ 10 ปของการประสบความสาเรจ
ของการใหบรการรถเมลฟรแกทกคน เนองจากการใหบรการดงกลาวบรรลวตถประสงค คอ
• การลดปรมาณผใชรถยนตและเพมปรมาณผใชบรการรถเมล โดยเพม ขนจาก
360,000 เทยวตอป เปน 4,600 ลานเทยวตอป
• การเพมของจานวนรถเมลฟรทใหบรการจาก 8 คน เปน 46 คน
• การเพมเสนทางการเดนรถเมลฟรจาก 2 เสนทางเปน 9 เสนทาง
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 47
ภาพท 4.3(A) รถเมลฟรในเมองแฮสเซลท ประเทศเบลเยยม
ตารางท 4.4(A) จานวนการใหบรการรถเมลฟรเมองแฮสเซลท ประเทศเบลเยยม
ป ค.ศ. 1997-2007
ป ค.ศ. 1997 ป ค.ศ. 2007
จานวนเทยวตอป 360,000 เทยว 4,600,000,000 เทยว
จานวนรถเมล 8 คน 46 คน
จานวนเสนทาง 2 เสนทาง 9 เสนทาง
ตนทน (ยโร) 967,000 ยโร (43.1 ลานบาท) 3,453,000 ยโร (153.9 ลานบาท)
การใหบรการรถเมลฟรในเมองน กอใหเกดประโยชนทตามมา คอ
• การดงดดธรกจใหมเขามาในเมอง
• การเพมความคลองตวของจราจรภายในเมอง
• การเพมขนของประโยชนทางสงคม เชน การเขาถงโรงพยาบาลมความสะดวก
ขน และการใชรถเมลไฟฟาซงปลอดควน มลพษและเสยงรบกวน เปนตน
แหลงเงนทนสนบสนน
ไมมขอมล
บทสรป ณ ปจจบนของการใหบรการรถเมลฟร
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 48
ปจจบน ไมมการใหบรการรถเมลฟรทกเสนทาง สาหรบทกคนของเมองน ทาง
ผวาการเมองไดทาการหยดมาตรการใหบรการรถเมลฟรสาหรบทกคนเปนการใหบรการ
รถเมลฟรเฉพาะเดกอายต ากวา 19 ป นอกนนผโดยสารทกคนตองจายคาโดยสารเปนจานวนเงน
0.90 ยโรตอเทยว เนองจากตนทนในการสนบสนนบรการรถเมลฟรเพมสงขน
2.1.2 กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟร รฐฉางหนง ประเทศจน
ขอมลพนฐานรฐฉางหนง ประเทศจน
รฐฉางหนง ประเทศจน มขนาดประชากรโดยประมาณ 910,000 คน (ขอมลลาสด
ป ค.ศ. 2010) และมขนาดพนทโดยประมาณ 2,052 ตารางกโลเมตร โดยรายไดประจาปของรฐน
ประมาณ 100 ลานหยวน หรอ 500 ลานบาทโดยประมาณ (ตงแตป ค.ศ. 2004-2007)
วตถประสงคการใหบรการรถเมลฟร
เหตผลหลกทมการรเรมโครงการรถเมลฟรในรฐน คอ ทางผ วาการรฐฉางหนง
ไดเลงเหนวา รฐฉางหนงมรายไดเพมขนจานวน 100 ลานหยวน หรอ ประมาณ500 ลานบาท
เปนระยะเวลา 3 ป ตงแตป 2004-2007 จงมงบประมาณมาเพมสวสดการทางสงคมของประชากร
ในรฐ โดยหลงจากใหบรการตงแตป ค.ศ. 2008 จนถงปจจบน ผลทไดรบเปนทพงพอใจของรฐ
และประชากรในรฐและบรรลวตถประสงค คอ
• การประหยดพลงงาน เพราะพลเมองลดการใชรถยนตสวนตวหนมาใชรถเมลมากขน
• รกษาสงแวดลอม โดยลดมลภาวะทางอากาศและเสยงจากการใชรถยนตสวนตว
• การเพมมาตรฐานและระบบการจดการจราจร
• การเพมสวสดการทางสงคม
ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร
การใหบรการรถเมลฟรในรฐน เปนการใหบรการสาหรบประชากรทกคนในรฐรวมถง
นกทองเทยวและชาวตางชาต โดยใหบรการฟร 3 เสนทาง ทกวน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 49
แหลงเงนทนสนบสนน
ทมาของแหลงเงนทนในการสนบสนนมาตรการการใหบรการรถเมลฟรใหย งยนของ
รฐฉางหนงมอย 3 แหลง คอ
(1) งบประมาณสนบสนนจากรฐบาลกลางของจนในสวนของคานามนเชอเพลง
(2) รายไดจากคาโฆษณาบนรถเมลฟร
(3) งบประมาณสนบสนนจากเมองฉางหนงทมรถเมลฟรใหบรการ
บทสรป ณ ปจจบนของการใหบรการรถเมลฟร
ปจจบน ย งมการใหบรการรถเมลฟรสาหรบทกคนของรฐน โดยนบเปนปท 6
ของการใหบรการตงแตป ค.ศ. 2008
2.1.3 กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟร เมองทาลน ประเทศอสโตเนย
ขอมลพนฐานเมองทาลน ประเทศอสโตเนย
เมองทาลน เปนเมองหลวงของประเทศอสโตเนย มประชากรเปนจานวน 400,000 คน
และมขนาดพนทโดยประมาณ 159.2 ตารางกโลเมตร เมองนนบเปนเมองทอดมไปดวย
วฒนธรรมตงแตสมยศตวรรษท 13 ซงทาใหเปนศนยกลางการทองเทยวในประเทศแถบยโรป
โดยรายไดของเมองสวนใหญมาจาก 3 อตสาหกรรมหลก คอ เทคโนโลย ทองเทยว และ
โลจสตกส
วตถประสงคการใหบรการรถเมลฟร
เหตผลหลกทมการใหบรการรถเมลฟรคอ เมองนมจานวนผใชบรการรถเมลนอย
ทางเมองจงอยากสงเสรมใหมการใชรถเมลเพมขน โดยผลทคาดวาจะไดรบ คอ
• การเพมความคลองตวของสภาพการจราจรภายในเมอง
• การเพมสวสดการทางสงคมแกพลเมองทองถน
• การยกระดบความปลอดภยในการเดนทางและความสะอาดของสงแวดลอมในเมอง
• การดงดดพลเมองใหมและธรกจสเมองทาลน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 50
ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร
ตงแตวนท 1 มกราคม ค.ศ. 2013 เมองทาลนเปดใหบรการรถเมลฟรทกเสนทาง เฉพาะ
พลเมองของเมองทาลนเทานน นกทองเทยวและชาวตางชาตตองเสยคาโดยสาร โดยในขนตอน
การใชสทธพเศษน พลเมองตองแสดงบตรประชาชนกอนขนรถ โดยระบบการเกบคาโดยสาร
เปนระบบบตรอเลกทรอนกส (E-Ticket)
แหลงเงนทนสนบสนน
คาใชจายในการดาเนนการใหบรการรถเมลฟรในเมองทาลน คอ 12 ลานยโร
หรอ 534 ลานบาทโดยประมาณ ซงเมองไดคานวนแลววา คาใชจายทเพมขนนสามารถไปหกลบ
กบรายไดทจะเพมขนจากภาษของพลเมองและธรกจทจะเพมขนจากการใหบรการรถเมลฟร
โดยในปทผานมา เมองทาลนมประชากรเพมขน 9,000 คน สงผลใหรฐเกบภาษไดเพมจาก
ประชากรเปนจานวน 9 ลานยโร หรอ ประมาณ 400 ลานบาท ซงทาใหรฐจาเปนตองเพม
งบประมาณประจาปขนเปนรอยละ 2.5
บทสรป ณ ปจจบนของการใหบรการรถเมลฟร
ปจจบน ยงมการใหบรการรถเมลฟรสาหรบทกคนของเมองน โดยนบเปนปท 2
ของการใหบรการตงแตป ค.ศ. 2013
2.1.4 กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟร เกาะฮาวาย ประเทศสหรฐอเมรกา
ขอมลพนฐานเกาะฮาวาย ประเทศสหรฐอเมรกา
เกาะฮาวาย เปนเกาะทใหญทสดในหมเกาะฮาวาย มพนทขนาด 10,430 ตารางกโลเมตร
และมประชากรอาศยอยจานวน 185,079 คน ในป ค.ศ. 2010 โดยรายไดหลกของเกาะฮาวาย
มาจากอตสาหกรรมการทองเทยว
วตถประสงคการใหบรการรถเมลฟร
ไมมขอมล
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 51
ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร
รถ เ ม ล ฟ ร ท ก เ ส น ท า ง ส า ห ร บ ท ก ค น ม ใ ห บ รก า ร ใ น เ ก า ะ ฮ า ว า ย ภ า ย ใ ต ช อ
Hele’O (Let’s go) Bus โดยจะมจดจอดรอบๆเกาะฮาวาย บรการรถเมลฟรนเปนบรการรถทวง
ระหวาง เมองโคนา (Kona) และเมอง ฮโล (Hilo) โดยจะมใหบรการทกวนจนทรถงเสาร
คาบรการสาหรบบคคลทวไปฟร แตถามสมภาระตดตวมาดวย จาเปนตองจายคาสมภาระ
ชนละ 1 เหรยญ (ประมาณ 35 บาท)
แหลงเงนทนสนบสนน
ไมมขอมล
บทสรป ณ ปจจบนของการใหบรการรถเมลฟร
ปจจบน ยงมการใหบรการรถเมลฟรสาหรบทกคนของเมองน
2.1.5 กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟรเฉพาะกลมบคคล เมองลอนดอน
ประเทศองกฤษ
ขอมลพนฐานเมองลอนดอน ประเทศองกฤษ
ลอนดอนเปนเมองหลวงของประเทศองกฤษ และสหราชอาณาจกร และเปนเมองทใหญ
ทสดของสหภาพยโรป ลอนดอนเปนหนงในศนยกลางสาคญทางธรกจ การเงน การเมองและ
วฒนธรรมของโลก GDP ของลอนดอน คดเปนรอยละ 19.5 ของสหราชอาณาจกร พนทของ
นครลอนดอนมขนาด 1,580 ตารางกโลเมตร และมประชากรอาศยอยโดยประมาณ
7,355,400 คนซงนบไดวา ขนาดพนทและประชากรใกลเคยงกบกรงเทพมหานคร (8 ลานคน)
วตถประสงคการใหบรการรถเมลฟร
เพอสงเสรมสวสดการทางสงคม
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 52
ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร
ระเบยบการใหบรการรถเมลในเมองลอนดอนนนม 2 ระดบคอระเบยบทกาหนด
โดยรฐบาลองกฤษเอง และระเบยบทกาหนดโดยหนวยงานทควบคมดแลการเดนทางภายใน
เมองลอนดอน ซงเปนหนวยงานรฐทชอวา Transport for London
ระเบยบการใหบรการรถเมลฟรทกาหนดโดยรฐบาลองกฤษนนมใหเฉพาะกลมคนท
ดอยโอกาสทางดานรายได โดยกาหนดใหผดอยโอกาสทางรายไดมสทธใชบรการรถเมลฟร
ทวประเทศองกฤษ เฉพาะชวงเวลา 9.30 น. – 23.00 น. ในวนจนทรถงศกร และตลอดวน
ในวนเสาร-อาทตยและวนหยดราชการ โดยรายละเอยดของผดอยโอกาสทางรายไดมดงตอไปน
• ผสงอาย ซงผทมสทธใชรถเมลฟรตองเปนผทเคยจายภาษเงนไดแกรฐบาลถงปรมาณ
หนงเทานน โดยจาเปนตองมเลขประจาตวผเสยภาษเพอใชในการคานวณสทธดงกลาว
• ผพการ
สวนระเบยบการใหบรการรถเมลฟรภายในตวเมองลอนดอนเองนน ทางหนวยงาน
Transport for London ไดกาหนดใหผดอยโอกาสทางรายไดดงแสดงในตารางท 4.5(A) โดยมทง
สทธในการใชบรการรถเมลฟรและไดรบสวนลด โดยการใชสทธในการรบบรการรถเมลฟร
หรอสวนลด ผ เดนทางจาเปนตองขนทะเบยนกบหนวยงาน Transport for London
พรอมหลกฐานแสดงสทธและรปถายเพอทาบตรโดยสารอเลกทรอนกสประจาตว (E-Ticket)
ดงแสดงในรปภาพท 4.4(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 53
ตารางท 4.5(A) คาโดยสารรถเมลในเมองลอนดอน
วธการจายเงน ประเภทตว คาโดยสาร เงอนไข
บตรเตมเงน
(Oyster Card)
ราคาเตม ราคาเตม ไมมขอมล
ราคาลด
ฟร
- มอาย 60 ปขนไป
- ผพการ
- เดกอาย 0-15 ป
- ทหารผานศก
ลดราคา 50% - นกเรยน นกศกษา
- ผมรายไดนอยหรอวางงาน
ลดราคา 30% - อายเกน 18 ปและเปนผทกาลง
ฝกงาน
เงนสด ราคาเตม ราคาเตม ไมมขอมล
ภาพท 4.4(A) ตวอยางบตรเตมเงน (E-Ticket) ในการรบบรการรถเมลในลอนดอน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 54
แหลงเงนทนสนบสนน
รฐบาลกลางของประเทศองกฤษ (Central Government) รบภาระสนบสนนคาใชจายใน
การใหบรการรถเมล 3 สวน คอ
• คาใชจายเพอตรงราคาคาโดยสารตอเทยวของผโดยสารธรรมดา (12-22 pence
ตอเทยว)
• คาใชจายจากการลดราคาหรอการใหบรการรถเมลฟรแกบคคลเฉพาะกลม
(21-37 pence ตอเทยว)
• คาใชจายในการสนบสนนดาเนนงานของระบบการใหบรการรถเมล (7-13 pence
ตอเทยว)
โดยรวมรฐบาลกลางของประเทศองกฤษมภาระสนบสนนคาใชจายในการใหบรการ
รถเมลทงหมดประมาณ 36-70 pence ตอเทยวในป ค.ศ. 2014/2015
บทสรป ณ ปจจบนของการใหบรการรถเมลฟร
ปจจบน ยงมการใหบรการรถเมลฟรเฉพาะกลมบคคลในเมองลอนดอน
2.2 กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟรในเมองทมสภาวะเศรษฐกจ คาครองชพ และจานวน
ประชากรทใกลเคยงกบกรงเทพมหานคร
ในสวนน เ ปน กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟร เ มองกวลาลมเปอร
ประเทศมาเลเซย ซงเปนเมองทมโครงสรางประชากรและขนาดเศรษฐกจใกลเคยงกบ
กรงเทพมหานคร โดยจะทาการศกษาครอบคลม 5 ประเดน คอ ขอมลพนฐานของเมอง
วตถประสงคในการใหบรการรถเมลฟร ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร แหลงเงนทนสนบสนน
และบทสรป ณ ปจจบนของการใหบรการรถเมลฟร
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 55
2.2.1 กรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟรเฉพาะบางเสนทางและเฉพาะกลมบคคล
เมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย
ขอมลพนฐานเมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย
เ มองกวลาลมเปอรเปนเมองหลวงของประเทศมาเลเซย มประชากรอาศยอย
โดยป ระ มา ณ 6 . 6 ลานคน ซ ง ถ อไดวา มค วา มใ ก ลเ คย งกบข นา ดประช าก รภาย ใ น
กรงเทพมหานคร (8 ลานคน) GDP ของประเทศมาเลเซยมขนาด 328 ลานเหรยญ ในขณะท GDP
ประเทศไทยมขนาด 425 ลานเหรยญ ในป ค.ศ. 2013
วตถประสงคการใหบรการรถเมลฟร
เพอลดปรมาณการจราจรในยานธรกจและยานทองเทยวทการจราจรคบคง
ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร
ระบบการใหบรการรถเมลในเมองกวลาลมเปอรถกกากบโดยหนวยงานของรฐ
ซงมบรษทภายใตการควบคมของรฐ (Rapid KL) และบรษทเอกชนใหบรการ เชน Metro bus,
Triton, Len Sang, Selangor Omnibus, SJ bus เปนตน
การใหบรการรถเมลในเมองกวลาลมเปอรม 2 ประเภท คอ การใหบรการรถเมลทวไป
ซงมการลดราคาใหเฉพาะกลมบคคล และการใหบรการรถเมลฟรเฉพาะบางเสนทาง (Free Loop
Bus)
(1) การใหบรการรถเมลทวไปแบบลดราคาเฉพาะกลมบคคล (Concession fee for local
buses)
การใหบรการรถเมลทวไปในเมองกวลาลมเปอร มการใหสทธพเศษสวนลดแก
ผดอยโอกาสทางรายไดดงแสดงในตารางท 4.6(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 56
ภาพท 4.5(A) ตวอยางรถเมลในเมองกวลาลมเปอร
ตารางท 4.6(A) คาโดยสารรถเมลในเมองกวลาลมเปอร
วธการจายเงน ประเภทตว คาโดยสาร เงอนไข
บตรเตมเงน
ราคาเตม ราคาเตม ไมมขอมล
ราคาลด ลดราคา 50% เดก ผสงอาย และผพการทม
เอกสารหรอบตรยนยนสถานะ
เงนสด ราคาเตม ราคาเตม ไมมขอมล
โดยลกษณะของบตรเตมเงนอเลกทรอนกส (E-Ticket) หรอทเรยกวา Touch’n Go
จาเปนตองมรปถายเพอปองกนการสลบเปลยนบตรกนใชดงแสดงในภาพท 4.6(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 57
ภาพท 4.6(A) ตวอยางบตรเตมเงนในการเดนทางดวยรถเมลในเมองกวลาลมเปอร
(2) การใหบรการรถเมลฟรเฉพาะบางเสนทาง (Free Loop Bus) ของกวลาลมเปอร
ตงแตเดอนกนยายน ค.ศ. 2012 รฐบาลมาเลเซย หนวยงาน Land Public Transport
Commission ไดรเรมโครงการรถเมลฟรเฉพาะบางเสนทาง หรอทเรยกยอๆวา Go-KL city bus
ซงเปนการใหบรการรถเมลฟรสาหรบทกคนในยานธรกจและทองเทยว (Central Business
District) เปนจานวน 2 เสนทาง คอสายสมวงและสายสเขยว ดงแสดงในรปภาพท 4.7(A)
และ 4.8(A)
ภาพท 4.7(A) ตวอยางรถเมลฟรในกวลาลมเปอร
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 58
ภาพท 4.8(A) เสนทางการเดนรถเมลฟร 2 สายในเมองกวลาลมเปอร
โดยรถเมลฟรดงกลาวใหบรการตลอดทก 5 นาท ในชวงจราจรคบคง (Peak Hours)
และทก 15 นาท ในชวงทการจราจรไมคบคง (Off-Peak Hours) โดยจะใหบรการเดนรถ
ตงแตเวลา 6 โมงเชาถง 5 ทมทกวน จนทรถงอาทตย
แหลงเงนทนสนบสนน
รฐบาลกลางของประเทศมาเลเซยใหการสนบสนนคาใชจายสวนการใหบรการรถเมล
ฟร
บทสรป ณ ปจจบนของการใหบรการรถเมลฟร
ปจจบน ยงมการใหบรการรถเมลลดราคาเฉพาะกลมบคคลและรถเมลฟรเฉพาะเสนทาง
ในเมองกวลาลมเปอร
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 59
2.3 สรปผลกรณศกษาระบบการใหบรการรถเมลฟรในตางประเทศทง 6 กรณ
จากการทบทวนขอมลการใหบรการรถเมลฟรดวยกรณศกษาในตางประเทศทง 6 กรณ
สามารถนากรณศกษามาวเคราะหเพอนาผลทไดมานาเสนอเพอปรบใชกบระบบการใหบรการ
รถเมลฟรในอนาคตของกรงเทพมหานครได โดยการวเคราะหจะครอบคลม 5 ประเดน คอ
ขอมลพนฐานของเมอง วตถประสงคในการใหบรการรถเมลฟร ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร
แหลงเงนทนสนบสนน และบทสรป ณ ปจจบนของการใหบรการรถเมลฟร
2.3.1 ขอมลพนฐานของเมองและวตถประสงคการใหบรการรถเมลฟร
จากการทบทวนขอมลการใหบรการรถเมลฟรดวยกรณศกษาในตางประเทศทง 6 กรณ
สามารถนากรณศกษามาเปรยบเทยบกบกรณของกรงเทพมหานครไดดงสรปในตารางท 4.7(A)
โดยจากตารางท 4.7(A) แสดงใหเหนวา ประเทศสวนใหญทใหบรการรถเมลฟรทกเสนทางแก
ทกคน มลกษณะเฉพาะตวทแตกตางจากกรงเทพมหานคร ซงทาใหแนวคดการใหบรการ
รถเมลฟรแกทกคนทกเสนทางเปนไปไดยากในกรงเทพมหานคร คอ
• ทกเมองมประชากรจานวนไมมาก (นอยกวา 400,000 คน) เมอเทยบกบ
กรงเทพมหานคร (8,280,925 คน) และทกเมองลวนมความหนาแนนของประชากร
นอยกวา (นอยกวา 2,700 คนตอตารางกโลเมตร) ความหนาแนนของประชากร
ในกรงเทพมหานคร (5,300 คนตอตารางกโลเมตร) สงผลใหจานวนเทยว
การใชบรการรถเมลฟรตอปของประชากรมปรมาณนอยกวากรงเทพมหานคร
ทาใหตนทนทรฐบาลตองสนบสนนในการใหบรการรถเมลฟรมจานวนนอย
เมอเทยบกบกรงเทพมหานคร
• เมองทมขนาดพนทเลก มความเปนไปไดในการใหบรการรถเมลฟรทกเสนทางแก
ทกคนมากกวากรงเทพมหานคร เนองจากขอบเขตบรเวณในการใหบรการ
รถเมลฟรมขนาดเลกกวา สงผลใหปรมาณรถเมล จานวนเสนทาง และปรมาณเทยว
ก า ร ใ ห บ ร ก า ร ม จา น ว น น อ ย ก ว า เ ช น เ ม อ ง ท า ล น ป ร ะ เ ท ศ อ ส โ ต เ น ย
มขนาดพนท 159.2 ตารางกโลเมตร ในขณะท กรงเทพมหานครมขนาดพนท
1,569 ตารางกโลเมตร ซงแสดงใหเหนวา กรงเทพมหานครมขนาดพนทใหญกวา
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 60
ทาใหมความยากลาบากในการใหบรการรถเมลฟร เนองจากมความตองการ
สนบสนนทางดานการเงนมากกวาเมองทมพนทขนาดเลก
ตารางท 4.7(A) ลกษณะของเมองในกรณศกษา 6 กรณของการใหบรการรถเมลฟร
ในตางประเทศ
รถเมลฟรทก
เสนทาง ทกคน
รถเมลฟรเฉพาะกลม
บคคลทกเสนทาง
รถเมลฟรเฉพาะ
เสนทางแกทกคน
เมองแฮซเซลท ประเทศเบลเยยม
(พนท 7,761.6 ตาราง กม.; ประชากร 70,000 คน;
ความหนาแนนประชากร 730 คนตอตาราง กม.)
เมองทาลน ประเทศอสโตเนย
(พนท 159.2 ตาราง กม.; ประชากร 400,000 คน;
ความหนาแนนประชากร 2,700 คนตอตาราง กม.)
เกาะฮาวาย ประเทศสหรฐอเมรกา
(พนท 10,430 ตาราง กม.; ประชากร 185,079 คน;
ความหนาแนนประชากร 119.14 คนตอตาราง กม.)
เมองฉางหนง ประเทศจน
(พนท 2,052 ตาราง กม.; ประชากร 910,000 คน;
ความหนาแนนประชากร 443 คนตอตาราง กม.)
เมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย
(พนท 2,243 ตาราง กม.; ประชากร 6,900,000 คน;
ความหนาแนนประชากร 6,581 คนตอตาราง กม.)
เมองลอนดอน ประเทศองกฤษ
(พนท 1,580 ตาราง กม.; ประชากร 7,355,400 คน;
ความหนาแนนประชากร 5,285 คนตอตาราง กม.)
หมายเหต: กรงเทพมหานครและเขตปรมณฑล มพนท 7,761.6 ตาราง กม.; ประชากร 8,280,925 คน; ความ
หนาแนนประชากร5,300 คนตอตาราง กม.
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 61
ตารางท 4.8(A) ลกษณะของเมองทใหบรการรถเมลฟรเฉพาะเสนทางเทยบกบกรงเทพมหานคร
เมองและประเทศ จานวนประชากร
(คน)
ความหนาแนน
ประชากร
(คนตอ ตร.กม.)
ขนาดพนท
(ตารางกโลเมตร)
กรงเทพมหานคร 8,280,925 5,300 1,569
กวลาลมเปอร 6,900,000 6,581 2,243
ลอนดอน 8,416,535 5,354 1,572
เมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย และเมองลอนดอน ประเทศองกฤษ มลกษณะ
คลายคลงกบกรงเทพมหานคร ดงแสดงในตารางท 4.8(A) เหตผลหลกทสอง เมองนไมมบรการ
รถเมลฟรทกเสนทางแกทกคนเนองจากการใหบรการดงกลาวจะเปนภาระตนทนทสงเกน
ทงสองเมองจงเลอกทจะใหบรการรถเมลฟรเฉพาะเสนทางและเฉพาะกลมบคคลตามลาดบ
โดยมว ตถประสงคในการใหบรการรถเมลฟร ทแตกตางกน คอ เ มองกวลาลมเปอร
ประเทศมาเลเซย ใหบรการรถเมลฟรเฉพาะเสนทางเพยงเพอลดปรมาณการจราจรในยานธรกจ
และทองเทยว ในขณะทเมองลอนดอนใหบรการรถเมลฟรเฉพาะกลมบคคลเพอลดภาระ
คาเดนทางของผดอยโอกาสทางดานรายได จงมความเปนไปไดทจะนาแนวทางนไปปรบใช
กบระบบการใหบรการรถเมลฟรในกรงเทพมหานครในอนาคต โดยเฉพาะแนวทาง
การใหบรการรถเมลฟรเฉพาะกลมบคคลของประเทศองกฤษ
2.3.2 ลกษณะการใหบรการรถเมลฟร
จากตารางท 4.7(A) แสดงลกษณะการใหบรการรถเมลฟร 3 ประเภท คอ
• ก า ร ใ ห บ ร ก า ร ร ถ เ ม ล ฟ ร ท ก เ ส น ท า ง แ ก ท ก ค น ร ะ บ บ ก า ร เ ก บ ตว โ ด ย ส า ร
ของการใหบรการรถเมลฟรทกเสนทางแกทกคนไมมการจายตว เนองจากทกคน
สามารถขนไดฟร
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 62
• การใหบรการรถเมลฟรเฉพาะเสนทางสาหรบทกคน ระบบการเกบตวโดยสารของ
การใหบ รการรถเมลฟ ร ทก เ สนทางแก ทกคนไม มการจายตวสาหรบรถเมล
เฉพาะเสนทางทใหบรการฟร เนองจากทกคนสามารถขนไดฟร
• การใหบรการรถเมลฟรเฉพาะกลมบคคล ระบบการเกบตวโดยสารของการใหบรการ
รถเมลฟรประเภทน มความจาเปนตองจาแนกกลมบคคลแตละกลมออกจากกนเพอเกบ
คาโดยสารทแตกตางกน จงมความจาเปนตองใชเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลย
ในการอานขอมลตวโดยสารเขามาชวยเพออานวยความสะดวกและรวดเรวแกผโดยสาร
ระบบตวอเลกทรอนกส (E-Ticket) ในการจาแนกประเภทกลมบคคลทใชบรการรถเมล
เปนทแพรหลายในหลายประเทศและเมอง เชน เมองลอนดอน ประเทศองกฤษ
และเมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย
ในอนาคต ถาการใหบรการของระบบรถเมลในกรงเทพมหานครเปนไปในทศทาง
ทจะใหบรการรถเมลฟรเฉพาะกลมบคคล มความจาเปนมากทระบบการใหบรการตองคดแยก
กลมบคคลเพอใหสทธพเศษทแตกตางกน การใชระบบตวอเลกทรอนกส (E-Ticket) เขามาชวย
ในการจดการฐานขอมล จาแนกกลมผโดยสารและจาแนกประเภทการจาหนายตวโดยสาร
เพออานวยความสะดวกและรวดเรวแกผโดยสารเปนสงจาเปนอยางมาก
2.3.3 แหลงเงนทนสนบสนน
แหลงเงนทนหลกของทกเมองและประเทศในการสนบสนนการใหบรการรถเมลฟร
หรอลดราคาคาโดยสาร คอ รฐบาลกลางของประเทศ ซงใหการสนบสนนคาใชจายในสวนท
แตกตางกนคอ
• คาใชจายเพอตรงราคาคาโดยสารตอเทยวของผโดยสารธรรมดา
• คาใชจายจากการลดราคาหรอการใหบรการรถเมลฟรแกบคคลเฉพาะกลม
• คาใชจายในการสนบสนนดาเนนงานของระบบการใหบรการรถเมล
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 63
ในขณะททกเมองไดรบเงนทนสนบสนนจากรฐบาลกลางของประเทศเปนหลก
เมองฉางหนง ประเทศจน ไดรบแหลงเงนทนสนบสนนมาจาก 3 แหลง เพอทาใหการใหบรการ
รถเมลฟรมความย งยนมากขน คอ
(1) งบประมาณสนบสนนจากรฐบาลกลางของจนในสวนของคานามนเชอเพลง
(2) รายไดจากคาโฆษณาบนรถเมลฟร
(3) งบประมาณสนบสนนจากเมองฉางหนงทมรถเมลฟรใหบรการ
แนวทางในการหาแหลงทนเพมเตมนอกเนองจากรฐบาลกลางของประเทศจน ถอเปน
แนวคดทสามารถนามาปรบใชไดกบการใหบรการรถเมลฟรในกรงเทพมหานคร เพอลดภาระ
คาใชจายใหรฐบาล
2.3.4 บทสรป ณ ปจจบนของการใหบรการรถเมลฟร
ปจจบน การใหบรการรถเมลฟรทกเสนทางแกทกคนไดมการยกเลกไป หลงจาก
ใหบรการมา 16 ป ของเมองแฮสเซลท ประเทศเบลเยยม เนองจากภาระคาใชจายเพมสงขนเกน
ขอบเขตการสนบสนนของรฐ ในขณะทเมองฉางหนง ประเทศจน หาแหลงทนสนบสนนมาเพม
อก 2 แหลงเพอเพมความย งยนในการใหบรการรถเมลฟร
สวนการใหบรการรถเมลฟรเฉพาะกลมบคคล แสดงใหเหนถงความย งยนมากกวาระบบ
การใหบรการรถเมลฟรทกเสนทางแกทกคน เชน การใหบรการรถเมลฟรเฉพาะกลมบคคล
ของเมองลอนดอน ประเทศองกฤษ และ เมองกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย ซงแนวทางน
สามารถนามาปรบใชกบระบบการใหบรการรถเมลฟรในกรงเทพมหานครไดอยางย งยน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 64
สวนท 2 ขอมลการศกษาดงานทประเทศไตหวน
การศกษาดงานทประเทศไตหวน ระหวางวนท 1-4 มนาคม 2557
วตถประสงคของการไปศกษาดงาน
เพอศกษาดงานเกยวกบมาตรการลดคาครองชพของประชาชน หรอมาตรการอนท
เกยวของ ในประเทศทมลกษณะเศรษฐกจ และโครงสรางประชากรทใกลเคยงกบประเทศไทย
และกรงเทพมหานคร
สาระสาคญทไดจากการศกษาดงาน
1. ขอมลพนฐานของเมองไทเป ประเทศไตหวน
ประเทศไตหวนเปนหมเกาะ มขนาด GDP (489,213 ลานเหรยญ) ใกลเคยงกบ GDP
ของประเทศไทย (387,156 ลานเหรยญ) มเมองไทเปเปนเมองหลวง ซงมขนาดประชากร
ของเมองโดยประมาณ 6.9 ลานคน ถอไดวามความใกลเคยงกบขนาดประชากรภายใน
กรงเทพมหานคร (8 ลานคน) ขนาดพนทของเมองไทเป คอ 271.7997 ตารางกโลเมตร ซงถอวา
มขนาดเลกมากเมอเทยบกบกรงเทพมหานคร (1,569 ตารางกโลเมตร) ระบบการใหบรการ
รถเมลภายในเมองไทเปนน ถกกากบโดยหนวยงานรวมระหวางรฐบาลและเอกชน ชอ Taipei
Joint Bus Service ซงขนตรงกบหนวยงานของรฐคอ Taipei City Traffic Bureau ซงมนโยบาย
เพอใหมการบรการทมคณภาพและขนสงสาธารณะทราคาถกและเพอสงเสรมใหประชาชนใช
ระบบขนสงสาธารณะทมากขน
2. ลกษณะการใหบรการรถเมลในเมองไทเป
การเดนรถเมลภายในเมองไทเปน น มบรษททใหบรการอยเปนจานวน 15 บรษท
โดยในการเดนทางนน ผเดนทางสามารถเลอกทจะใชเงนสดหรอใชบตรเตมเงน (E-Ticket/Easy
Card) ตามทแสดงในรปขางลาง โดยระบบการใหบรการรถเมลในเมองไทเปน น ไมม
การใหบรการรถเมลฟรเลย แตมสวนลดใหบคคลดอยโอกาสทางรายไดในแตละประเภท
เพอลดภาระคาครองชพดงแสดงในตารางท 4.9 (A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 65
ภาพท 4.9(A) บตรเตมเงน (E-Ticket) สาหรบการเดนทางดวยรถเมลในไทเป
ภาพท 4.10(A) รถเมลรวมบรการในไทเป
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 66
ตารางท 4.9(A) คาโดยสารของรถเมลในไทเป
วธการจายเงน ประเภทตว คาโดยสาร เงอนไข
บตรเตมเงน
(E-ticket)
ราคาเตม $15 NT
(16.35 บาท) ไมมขอมล
ราคานกเรยน $12 NT
(13 บาท) - ตองลงทะเบยนทโรงเรยนของแตละคน
ราคาลด $8 NT
(8.7 บาท)
- ตองเปนคนไตหวนหรอคนตางชาตทอาย
เกน 65 ปขนไป
- เปนผพการและผดแลผพการ
-เดกอายต ากวา 12 ป
เงนสด ราคาเตม $15 NT
(16.35 บาท)
เงนสดใสในกลองรบเงนขางคนขบรถ และ
ไมมการทอนเงนถาใสเกนคาโดยสาร
ในการทจะไดรบสทธพ เศษสวนลดในการขนรถเมลดงกลาว ผ เดนทางมความ
จาเปนตองลงทะเบยนแสดงหลกฐานพรอมรปถายเพอทาบตรเตมเงนกอนการเดนทางครงแรก
มฉะนนผเดนทางตองจายคาโดยสารเตมจานวนโดยการจายดวยเงนสด
สาหรบรถเมลทใชในไตหวนพยายามทจะปรบใหรถในอนาคตสามารถรองรบผพการท
สามารถชวยเหลอตวเองได ในปจจบนมรถเมลแบบพนตา (Low- floor bus) คดเปน รอยละ 46.4
ของรถบสทงหมด และมแผนทจะปรบเปลยนเปนรถแบบพนตาในป ค.ศ. 2016 ทงหมดเพอ
ความสะดวกใหกบผพการหรอ ผทชวยเหลอตวเองไมไดทกคน
3. แหลงเงนทนสนบสนน
เมองไทเปใหเงนชวยเหลอโดยนาเงนมาอดหนนคาตวโดยสารประมาณ 1.5 TWD หรอ
คดเปน รอยละ 2.66 เพอแบงเบาภาระของประชาชน โดยราคาคาอดหนนของเมองไทเปขนตรง
กบตนทนทใชในการใหบรการรถเมลในแตละป (รายละเอยดการวเคราะหตนทนแสดงในตาราง
ท 4.10(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 67
ตารางท 4.10(A) ตารางการวเคราะหตนทน รวมทงหมด 18 รายการ
1 ม.ค.2550 เร�มปฎบต สมาคมรถเมลรายงาน City Government meeting อตราสวนแบงของ(2 ม.ค.2551 รฐสภาตรวจสอบผาน) วนท� 9 ธ.ค.2551 Aprove ผานในป 2554 แตละรายการ
Audit ผานตนทน(หยวน) ตนทน(หยวน) ตนทน(หยวน)
1 เช�อเพลง 10.1727 10.7138 10.7616 20.22%2 Subsidiary fuel 0.1152 0.1590 0.1904 0.36%3 Tire 0.3603 0.3174 0.4439 0.83%4 Vehicle Depreciation 5.6679 8.1017 6.1862 11.62%5 เงนเดอนคนขบ 18.8631 22.1811 21.2764 39.97%6 Driving laws expenditure 0.5329 0.8518 1.2674 2.38%7 อะไหล 1.4974 0.9069 0.9974 1.87%8 เงนเดอนคนซอม 3.0923 3.6362 3.4879 6.55%9 Additional repair expenses 0.1005 0.1541 0.1366 0.26%10 เงนเดอนพนกงาน 3.6933 4.3429 4.1658 7.83%11 คาใชจายในการดาเนนการ 1.1673 1.262 1.2485 2.35%12 equipment depreciation 0.3434 0.4085 0.4569 0.86%13 เงนเดอนผบรหาร 1.4473 1.7019 1.6325 3.07%14 คาใชจายการบรหาร 0.9601 0.8431 0.7963 1.50%15 ภาษ 0.0987 0.0686 0.0732 0.14%16 คาเชาสถาน 1.0834 1.1669 1.1515 2.16%17 คาผานดาน 0 0 0 018 คาใชจายทางการเงน 0.8517 1.3905 0.3697 0.69%
50.0475 58.2064 54.6422 102.66%ลบ เงนอดหนน -1.4984 0 -1.4119 -2.66%
48.5491 58.2064 53.2303 100.00%
operation return=
จานวนกโลเมตรท�รถแตละคนว�งได กบจานวนผโดยสารท�ข�นรถแตละเท�ยวข�นอยกบReferring authority highway departments working on the actual audited annual
เงนเดอน..2554 คนขบ 58,250.3 หยวนคนซอม 53,343.07 หยวนพนกงาน 42967.7 หยวนผบรหาร 51718.05 หยวน
ตนทนรวมท�เหมาะสมตอกโลเมตรตอคน * จานวนกโลเมตรท�ว�งท�งหมด
รายการตนทนลาดบ
18 รายการ รวม
18รายการลบเงนอดหนน
ราคาคาโดยสาร= ตนทนรวมท�เหมาะสมตอกโลเมตรตอคน * (1+operation return) * average mileage per shiftaverage number of passengers per shift
จานวนเงนท�ไดเกบมา * (อตราดอกเบ�ยเงนฝากประจาตอป + จดความเส�ยง)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 68
สงทไดจากการไปศกษาดงาน
สงทไดจากการไปศกษาดงานและสามารถนามาปรบใชในมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางในประเทศไทย มดงน
1. การจาแนกกลมบคคลในการใหบรการรถเมลดวยการลดราคาใหเดก นกเรยน
นกศกษา ผพการ และผสงอาย ซงการใหบรการรถเมลฟรในกรงเทพมหานครสามารถนามาเปน
แนวทางในการจาแนกกลมผโดยสารไดในอนาคต
2. การนาเทคโนโลยและระบบการใชบตรโดยสารอเลกทรอนกส (E-Ticket) เขามาใช
ในการจดเตมเงนและการจาแนกบตรโดยสารของกลมบคคลตางๆ ซงอานวยความสะดวกและ
รวดเรวแกผใหบรการ (พนกงานขบรถ และหนวยงานใหบรการและพนกงานเกบคาโดยสาร)
และผรบบรการ ซงผทตองการขอสทธพเศษสวนลด จาเปนตองลงทะเบยนตอหนวยงานท
รบผดชอบ เพอจดทา เปนฐานขอมลตอไปท ง นสามารถนาระบบการใชบตรโดยสาร
อเลกทรอนกส (E-Ticket) เขามาใชในอนาคตเพอเพมประสทธภาพในการใหบรการรถเมลและ
เพมความสะดวก ถกตอง และแมนยาในการจาแนกประเภทผโดยสารและในการเกบคาโดยสาร
3. การจดการใหบรการรถเมลในเมองไทเปใหบรษทเอกชนเขามาจดการโดยเนน
การแขงขนอยางเปนธรรม ซงสงผลใหการบรการทครอบคลม สะดวก รวดเรว และม
ประสทธภาพ ซงแนวทางนสามารถนามาปรบใชไดกบการใหบรการรถเมลในกรงเทพมหานคร
โดยอาจใหผประกอบการรถเอกชนรวมบรการเขามา มสวนรวมในการใหบรการตอประชาชน
อยางเปนระบบและสามารถตรวจสอบได โดยม องคการขนสงมวลชนกรงเทพ เปนผกากบดแล
การใหบรการ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 69
บทท 5 (A)
รายงานการศกษาความเหมาะสมในการดาเนนงานการสนบสนน
มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางของรถเมลฟร
การศกษาความเหมาะสมในการดาเนนงานการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางของรถเมลฟร แบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย
สวนท 1. การวเคราะห SWOT มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการ
เดนทางโดยรถเมลฟร
สวนท 2. การวเคราะหโครงการฯ โดยใชเกณฑและตวชวดระดบความสาเรจของ
โครงการประกอบดวย 8 เกณฑ คอ เกณฑประสทธภาพ เกณฑประสทธผล เกณฑ
ความพอเพยง เกณฑความพงพอใจ เกณฑความเปนธรรม เกณฑความกาวหนา
เกณฑความย งยน และเกณฑความเสยหายของโครงการ
สวนท 3. การวเคราะหผลตอบแทนทางสงคม (Social Return On Investment,
SROI)
โดยมรายละเอยดดงตอไปน
สวนท 1 การวเคราะห SWOT มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดย
รถเมลฟร
การวเคราะห SWOT เปนเครองมอสาคญในการประเมนสถานการณสาหรบโครงการฯ
ซงจะชวยผบรหารกาหนดจดแขง และจดออนจากสภาพแวดลอมภายใน โอกาสและอปสรรค
จากสภาพแวดลอมภายนอก ตลอดจนผลกระทบทมศกยภาพจากปจจยเหลานตอการดาเนน
โครงการสาหรบการวเคราะห SWOT มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
โดยรถเมลฟรในครงน สามารถนาไปใชในการประเมนสถานการณสาหรบโครงการได และ
สวนหนงของผลการวเคราะหสามารถใชเปนเกณฑและตวชวดระดบความสาเรจของโครงการ
ได โดยมรายละเอยดดงตารางท 5.1(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 70
ตารางท 5.1(A) การวเคราะห SWOT มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
โดยรถเมลฟร
จดแขง
(Strength)
- รฐบาลสามารถกาหนดกลไกเพอรองรบการดาเนนงานตามมาตรการ เชน การขอรบ
เงนชดเชยจะตองผานการตรวจสอบจากผประเมนอสระ
- หนวยงานของรฐมประสบการณ และความเชยวชาญในการเดนรถ ในเขต
กรงเทพมหานครและปรมณฑล
- มเครอขายในการประสานความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของได เนองจากมาตรการ
ดงกลาวตองอาศยความรวมมอจากหนวยงานตางๆ หลายหนวยงาน เชน กระทรวง
คมนาคม กระทรวงการคลง กระทรวงพลงงาน สานกงานคณะกรรมการพฒนาการ
เศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปนตน
จดออน
(Weakness)
- หนวยงานทรบผดชอบดาเนนงาน ขาดแรงจงใจในการดาเนนงาน ซงอาจเกดจากความ
ไมแนนอนของโครงการฯ ในการขยายระยะเวลาการดาเนนงาน ความลาชาของการ
จดสรรงบประมาณ ทาใหผทเกยวของวางแผนในการดาเนนโครงการยาก
- เสนทางการใหบรการไมครอบคลมตอความตองการของผใชบรการ
- ขาดการตดตามประเมนผลโครงการทมประสทธภาพ โดยในการดาเนนงานของ
โครงการฯ ทผานมาไมไดมการศกษาผลการดาเนนงาน ขาดการทาวจยและพฒนา ขาด
การวเคราะหความเหมาะสมของโครงการ การประเมนผลกระทบทางสงคม (SIA) การ
วเคราะหผลตอบแทนการลงทน (ROI) การวเคราะหผลตอบแทนทางสงคม (SROI)
และการวเคราะหมาตรการในตางประเทศเทยบกบประเทศไทย
- เปนนโยบายทไมเปนธรรมและไมทวถง เนองจากเปนการใหบรการรถโดยสาร
สาธารณะเฉพาะในเขตพนท กทม. และปรมณฑล เทานน
โอกาส
(Opportunity)
- เปนนโยบายสาธารณะทเพมโอกาสทางการเมองใหกบรฐบาล
- เปนนโยบายทประชาชนทกกลมสามารถเขาถงการใชบรการได
- เปนการชวยลดคาครองชพของประชาชน ทาใหประชาชนมกาลงซอมากขน สราง
โอกาสทางเศรษฐกจ รวมทงกอใหเกดการขบเคลอนทางเศรษฐกจของประเทศ
- เปนนโยบายทชวยบรรเทาปญหาการจราจร และปญหาสงแวดลอม เนองจากอาจม
ผใชบรการบางสวนลดการใชรถสวนบคคล
อปสรรค
(Threat)
- งบประมาณของประเทศมจากด ทาใหรฐบาลอาจเสยโอกาสในการพฒนาโครงสราง
พนฐานอนๆ ของประเทศ
- รายไดของผประกอบการรถเอกชนรวมบรการลดลงระหวางรอยละ 20-30 ทงนเกดจาก
เสนทางการเดนรถบางเสนทางมการทบซอนกนกบเสนทางทใหบรการรถเมลฟร ทา
ใหมการรองเรยนจากผประกอบการ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 71
สวนท 2 การวเคราะหโครงการโดยใชเกณฑและตวชวดระดบความสาเรจของโครงการฯ
การประเมนผลเปนกจกรรมทมความสาคญในการพจารณาความสาเรจของโครงการ
และเปนเครองมอในการวดและตรวจสอบ วางแผน และการบรหารแผนงาน/โครงการ เพอเปน
หลกประกนวาโครงการจะสามารถบรรลประสงคตามทกาหนด และมการใชทรพยากรอยาง
เหมาะสม ในทนจะใชแนวคดในการประเมนผลในระบบเปดในฐานะเครองมอในการประเมน
ความสาเรจหรอความลมเหลวของนโยบาย เปนกลไกในการปฏรประบบราชการ และมองการ
ประเมนในบรบทของกระบวนการทางการเมอง ซงมหลกการพนฐานทสาคญคอเนนการมสวน
รวมของประชาชน ความถกตอง โปรงใส เปนกลาง การตรวจสอบสาธารณะ และความเสมอ
ภาคและความเปนธรรม โดยในการประเมนผลโครงการจาเปนตองมเกณฑ (Criteria) และ
ตวชวด (Indicator) เพอเปนเครองมอและกาหนดกรอบทศทางในการวเคราะหและประเมน
โครงการ สาหรบการวเคราะหความเหมาะสมในการดาเนนงานการสนบสนนมาตรการลด
คาครองชพของประชาชนดานการเดนทางกรณรถเมลฟรในทนจะใชเกณฑและตวชวดระดบ
ความสาเรจของโครงการของ วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล (2541) จานวน
8 เกณฑ ดงน
1. เกณฑประสทธภาพ
ก. แนวคด
การวเคราะหผลตอบแทนการลงทน (Return On Investment : ROI) เปนการพจารณา
ผลประโยชนตอบแทนทางการเงนจากการลงทน โดยคานวณจากตนทนและประโยชนทาง
การเงนทเกดขนจากการดาเนนการตามโครงการ/มาตรการ ซงควรจะตองมคา ROI > 1 จงจะถอ
วามความคมคาตอการลงทน
ข. การวเคราะหและผลลพธ
การคานวณผลตอบแทนการลงทนของรถเมลฟรดงแสดงในตารางท 5.2(A)
ประกอบดวยรายละเอยดดงน
1. คาใชจายในการลงทน พจารณาจากคาใชจายทเกดขนจากการสนบสนน
งบประมาณของภาครฐในการดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง ทง
13 ระยะ (ระยะแรก และระยะท 1–12) สาหรบระยะท 13 เนองจากปจจบนอยระหวางดาเนนการ
ทาใหไมสามารถประเมนผลทางดานผลประโยชนจากการลงทนได โดยจากการรวบรวมขอมล
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 72
การสนบสนนงบประมาณของภาครฐในการดาเนนการมาตรการฯ พบวา ภาครฐไดจดสรร
งบประมาณเพอดาเนนการมาตรการรถเมลฟร ตามตนทนการใหบรการรถเมลฟรรวมทงสน
13,980.84 ลานบาท
2. ผลประโยชนจากการลงทน พจารณาจากจานวนผโดยสารทใชบรการรถเมลฟร
จานวน 800 คน ทง 13 ระยะ (ระยะแรก และระยะท 1-12) เชนเดยวกนกบการประมาณการ
คาใชจายในการลงทน โดยการประมาณผลประโยชนจากการลงทนจะพจารณาจากผลประโยชน
ทางการเงนของการใชบรการรถโดยสารฟร โดยคานวณจากขอมลปรมาณผโดยสารรถโดยสาร
ฟรของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ (จานวนผ โดยสารในแตละระยะ) คณดวยอตรา
คาโดยสารรถธรรมดาของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ คอ 6.50 บาท ตอเทยว-คน พบวา
การดาเนนมาตรการดงกลาวจะทาใหมผลประโยชนจากการลงทน รวมทงสน 4,693 ลานบาท
ตารางท 5.2(A) การคานวณ ROI จาแนกตามระยะ
ระยะ
ดาเนนการ
งบประมาณ
สนบสนน
(ตนทน: ลานบาท)
จานวนการใช
บรการ
(ลานเทยว-คน)
ประโยชน: ลานบาท
(ราคา 6.50 บาท ตอ
เทยว-คน)
ROI
[(ประโยชน-ตนทน)/
ตนทน]
ระยะแรก 1,224.00 70.99 461.44 -0.6230
ระยะท 1 1,224.57 76.34 496.21 -0.5948
ระยะท 2 1,120.50 62.78 408.07 -0.6358
ระยะท 3 604.99 36.95 240.18 -0.6030
ระยะท 4 611.43 35.32 229.58 -0.6245
ระยะท 5 1,259.36 78.38 509.47 -0.5955
ระยะท 6 419.78 23.92 155.48 -0.6296
ระยะท 7 884.97 49.98 324.87 -0.6329
ระยะท 8 1,336.70 70.89 460.79 -0.6553
ระยะท 9 1,062.30 45.46 295.49 -0.7218
ระยะท 10 1,208.24 60.20 391.30 -0.6761
ระยะท 11 1,512.00 56.12 364.78 -0.7587
ระยะท 12 1,512.00 54.67 355.36 -0.7650
รวม 13,980.84 722.00 4,693.00 -0.6643
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 73
สมการคานวณผลตอบแทนการลงทน (ROI) คอ
ROI = ผลไดจากการลงทน – คาใชจายในการลงทน
คาใชจายในการลงทน
ROI = 4,693–13,980.84
= -0.6643 13,980.84
คา ROI ในภาพรวม (ระยะแรก และระยะท 1-12) เทากบ -0.6643 หรอ ROI นอย
กวา 1 และคา ROI เปนชวงเวลา พบวา คา ROI ของทกระยะดาเนนการมคานอยกวา 1 โดยมคา
ระหวาง -0.5948 ถง-0.7650
ค. ผลการวเคราะห
โดยสรป ผลการคานวณผลตอบแทนการลงทน (ROI) ของมาตรการรถเมลฟรใน
ภาพรวม (ระยะแรก และระยะท 1-12) มคาเทากบ -0.6643 และจากการคานวณคา ROI ของทก
ระยะมคานอยกวา 1โดยมคาระหวาง -0.5948 ถง -0.7650 แสดงวาการดาเนนการตามมาตรการ
ดงกลาวในแตละชวงเวลายงไมคมคาในการลงทน
2. เกณฑประสทธผล
ก. แนวคด
- เชงปรมาณ
เปนการคานวณมลคาปจจบนของผลประโยชนทงหมด และมลคาปจจบนของ
การลงทนทงหมด มาคานวณเพอใหไดมลคาปจจบนของผลตอบแทนทางสงคม สตรการคานวณ
SROI คอ
SROI = มลคาปจจบนของผลประโยชนทงหมด
มลคาปจจบนของการลงทนทงหมด
การแปลผลของอตราผลตอบแทนทางสงคมทไดจากมาตรการ คอ SROI > 1
จะแสดงใหเหนวาการดาเนนมาตรการรถเมลฟรใหผลประโยชนตอสงคมมากกวาเงนลงทนท
รฐบาลสนบสนน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 74
- เชงคณภาพ
เปนการวดความสามารถในการบรรลตามวตถประสงคหรอเปาหมายทพง
ปรารถนาหรอเปนไปตามทคาดหวง การบรรลตามเกณฑมาตรฐาน ระดบการมสวนรวม และ
ระดบความเสยงของโครงการ
ข. การวเคราะหและผลลพธ
1. การดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
โดยรถเมลฟรของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ดาเนนการไดบรรลตามวตถประสงคหรอ
เปาหมายเชงปรมาณคอ สามารถลดภาระคาใชจายของประชาชนได เฉลยคนละ 4,680 บาท ตอป
มผลตอบแทนทางสงคม (SROI) เทากบ 2.013 (ขอมลจากสวนท 3 การวเคราะหผลตอบแทน
ทางสงคม)
2. การดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
โดยรถเมลฟรของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ในเชงคณภาพ พบวา
2.1 การดาเนนงานของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพเปนไปตามมาตรฐานการ
บรการขององคการ เนองจาก องคการขนสงมวลชนกรงเทพ มประสบการณ และความเชยวชาญ
การเดนรถ ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลมายาวนาน
2.2 การดาเนนมาตรการมการสรางเครอขายและการประสานความรวมมอกบ
หนวยงานทเกยวของหลายหนวยงาน รวมทงการสงเสรมใหประชาชนทกกลมสามารถเขาถง
การใชบรการได
2.3 หนวยงานทรบผดชอบดาเนนงาน ขาดแรงจงใจในการดาเนนงาน เนองจาก
ความไมแนนอนของโครงการฯ ในการขยายระยะเวลาการดาเนนงาน และความลาชาของ
การจดสรรงบประมาณ
ค. ผลการวเคราะห
โดยสรป องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ดาเนนมาตรการไดบรรลตาม
วตถประสงคหรอเปาหมายไดเปนสวนใหญคอ สามารถลดภาระคาใชจายของประชาชนได
โครงการมความคมคาทางสงคม (SROI > 1) การดาเนนงานเปนไปตามมาตรฐานการบรการของ
องคการ มการสรางเครอขายและความรวมมอกบหลายหนวยงาน และมการสงเสรมให
ประชาชนทกกลมสามารถเขาถงการบรการ แมวาการดาเนนมาตรการอาจมความไมแนนอนของ
โครงการฯ จงทาใหการดาเนนมาตรการมความเหมาะสมตามตวชวดระดบความสาเรจของ
โครงการฯ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 75
3. เกณฑความพอพยง
ก. แนวคด
เกณฑความพอเพยงจะพจารณาจากระดบความพอเพยงของทรพยากรดานตางๆ
ของมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
ข. การวเคราะห และผลลพธ
การดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
มการใชทรพยากรตางๆ ประกอบดวย
1. งบประมาณ การดาเนนมาตรการจะใชงบประมาณจากงบประมาณแผนดน
ทงหมด ซงการคานวณตนทนจะคานวณตามคาใชจายทเกดขนจรงของแตละเดอน และตองผาน
การตรวจสอบจากศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย กอนดาเนนการขอรบเงน
ชดเชยจากรฐบาล การตงงบประมาณทางหนวยงานจะใชประมาณการทคาดวาจะเกดขนจาก
ฐานขอมลคาใชจายทเกดขนปทผานมา แลวปรบเพมในสวนเงนเดอนประมาณ รอยละ 6.5 และ
ปรบราคาคาน ามน โดยการดาเนนมาตรการทผานมา 13 ระยะ (ระยะแรก และระยะ1-12)
อง คกา รขนส ง มวล ชนก รง เท พ ไ ดรบ เ งนช ดเช ย เ ป นจา นวน 1 3 , 9 80 . 8 4 ลานบ า ท
เฉลย 225.50 ลานบาทตอเดอน
2. ทรพยากรบคคล องคการขนสงมวลชนกรงเทพมความพรอมดานบคลากรท
มประสบการณ และความเชยวชาญในการเดนรถ ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล
โดยองคการขนสงมวลชนกรงเทพ บรหารจดการทรพยากรบคคลดวยการหมนเวยนบคลากร
เทาทมอย เพอสนบสนนมาตรการดงกลาว
3. ทรพยากรอนๆ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ มความพรอมดานจานวนรถ
โดยสาร และระบบการบรหารจดการ โดยองคการขนสงมวลชนกรงเทพ มการหมนเวยน
รถโดยสารเทาทมอยเพอสนบสนนมาตรการดงกลาวอยางเพยงพอ รวมท งใหบรการกบ
ผโดยสารภายใตมาตรฐานเดยวกบรถเมลธรรมดา
ค. ผลการวเคราะห
โดยสรป องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไดรบงบประมาณการดาเนนมาตรการ
ในลกษณะเงนชดเชยจากรฐบาล โดยมการคานวณตนทนตามคาใชจายทเกดขนจรง และมการ
ตรวจสอบจากหนวยงานอสระ นอกจากนนองคการขนสงมวลชนกรงเทพ ยงมระบบการบรหาร
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 76
จดการ จานวนรถโดยสาร และบคลากรทมประสบการณ และความเชยวชาญในการเดนรถ
ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลมายาวนาน นบไดวา องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
มทรพยากรเพยงพอในการดาเนนการตามมาตรการดงกลาว จงทาใหมาตรการมความเหมาะสม
ตามตวชวดระดบความสาเรจของโครงการฯ
4. เกณฑความพงพอใจ
ก.แนวคด
ความพงพอใจ หมายถง ความชอบและถกใจของประชาชนเกยวกบการบรการ
ของพนกงาน คณภาพของรถเมล และเสนทางทใหบรการ ของมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทาง กรณรถเมลฟร โดยจะพจารณาจากผลการสารวจความพงพอใจของ
ประชาชนตอมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
ข. การวเคราะห และผลลพธ
การสารวจความพงพอใจของผใชบรการตอมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร คณะผวจยสารวจจากกลมตวอยางผใชบรการทใช
บรการรถเมลฟรครอบคลม 85 เสนทาง จานวน 1,217 คน ดวยแบบสอบถาม วเคราะหขอมลดวย
สถตรอยละ
ภาพท 5.1(A) รอยละความพงพอใจของผใชบรการตอการเดนทางโดยรถเมลฟรทอยในระดบ
ปานกลาง
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 77
จากภาพท 5.1(A) พบวา ผใชบรการ รอยละ 80.50 มความพงพอใจตอการใหบรการของ
โครงการรถเมลฟรโดยภาพรวม ในระดบปานกลาง สวนผใชบรการ รอยละ 80.20, 80.05 และ
80.35 มความพงพอใจตอการใหบรการของพนกงานประจารถโดยสาร คณภาพของรถเมลทใช
บรการ และเสนทางทใหบรการ ในระดบปานกลาง
ค. ผลการวเคราะห
โดยสรป ผใชบรการสวนใหญมความพงพอใจตอการใหบรการของโครงการ
รถเมลฟรโดยภาพรวม ระดบปานกลาง เมอพจารณาดานอนๆ เชน ดานการใหบรการของ
พนกงานประจารถ ดานคณภาพของรถเมลทใชบรการ และดานเสนทางทใหบรการ พบวาอยใน
ระดบปานกลาง นบไดวาประชาชนมความพงพอใจตอมาตรการดงกลาวไมมากเทาทควรทงท
เปนนโยบายใหเปลา จงสงผลใหมาตรการไมมความเหมาะสมตามตวชวดระดบความสาเรจของ
โครงการฯ
5. เกณฑความเปนธรรม
ก. แนวคด
โดยพจารณาถงผลลพธและผลกระทบจากการดาเนนโครงการ โดยยดหลกการ
วาประชากรกลมเปาหมายจะไดรบหลกประกนเรองความเปนธรรม ความเสมอภาค และ
ความทวถงในการรบบรการ การจดสรรคณคา (Values) และการกระจายผลตอบแทนทเสมอภาค
เทาเทยมกน
ข. การวเคราะหและผลลพธ
การดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
ของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ รฐบาลกาหนดใหดาเนนการดวยรถโดยสารจานวน 800 คน
ทาใหสามารถดาเนนการไดครอบคลมเพยง 85 เสนทาง (75 เสนทางปกต และ 10 เสนทาง
เพมเตม) ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล จากเสนทางทงหมด 221 เสนทาง (รถเมล
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ 116 เสนทาง และรถเมลรวมบรการ 105 เสนทาง) นอกจากนยงม
การเดนรถทบซอนเสนทางกบรถเอกชนรวมบรการสงผลทาใหรายไดของบรษทรถเอกชนรวม
บรการลดลง
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 78
ค. ผลการวเคราะห
โดยสรป องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ดาเนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร ไดครอบคลมเพยง 85 เสนทาง ในเขตกรงเทพมหานคร
และปรมณฑล จากเสนทางทงหมด 221 เสนทางนอกจากนยงมการเดนรถทบซอนเสนทางกบรถ
เอกชนรวมบรการ สงผลทาใหรายไดของบรษทรถเอกชนรวมบรการลดลง นบไดวา การดาเนน
มาตรการของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ยงไมเปนธรรม ทงนเพราะขอจากดดานนโยบายท
กาหนดใหดาเนนการดวยรถโดยสารเพยงจานวน 800 คน จงทาใหการเดนรถโดยสารไมสามารถ
ทาครอบคลมทกเสนทาง
6. เกณฑความกาวหนา
ก. แนวคด
เปนการพจารณาเปรยบเทยบผลของการดาเนนกจกรรม กบวตถประสงคท
กาหนดตามแผน การประเมนความกาวหนามงทจะตอบคาถามวา การดาเนนกจกรรมตาม
โครงการฯสอดคลองกบวตถประสงคทกาหนดหรอไม เปนไปตามกรอบเวลาหรอไม ในทนจะ
พจารณาจากตวชวด 2 ประการ คอ
1. ผลผลตเทยบกบวตถประสงครวมในชวงเวลา เปนการดสดสวนผลผลต
(Output) ของโครงการบรรลวตถประสงคมากนอยเพยงใด เปนไปตามกรอบระยะเวลาหรอไม
และประสบกบปญหาและอปสรรคอยางไร
2. ทรพยากรทใชไปในชวงเวลา เปนตวชวดความกาวหนาของการใชทรพยากร
ในโครงการฯ ซงครอบคลมดานงบประมาณโครงการฯ ไดแก งบประมาณทใชไป งบประมาณท
อยระหวางผกพน เงนงวดและแผนการใชจายงบประมาณโครงการฯ และอตราการใชบคลากร
สมพนธกบเวลาในรปของคน-วน (Man-day) หรอ คน-เดอน (Man-month)
ข. การวเคราะห และผลลพธ
การดาเนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
ของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ทดาเนนการมา 13 ระยะ (ระยะแรก และระยะท 1-12)
ในแตละระยะมกรอบเวลาชดเจนระหวาง 2-6 เดอน ประชาชนไดรบประโยชนรวมทงสน
722 ลานคน ใชงบประมาณเฉลย 225.50 ลานบาท/เดอน รวมทงสน 13,980.84 ลานบาท
(การคานวณตนทนจะคานวณตามคาใชจายทเกดขนจรงของแตละเดอน และตองผาน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 79
การตรวจสอบจากศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย) มาตรการสามารถลดภาระ
คาใชจายของประชาชนไดเฉลยคนละ 4,680 บาทตอป แตกมปญหาและอปสรรคบาง คอ
การจดสรรและการตงงบประมาณลาชา และขาดการศกษาวจยถงความเหมาะสมของมาตรการ
อยางไรกตาม การดาเนนการตามมาตรการดงกลาวสอดคลองกบวตถประสงคทกาหนด และ
เปนไปตามกรอบระยะเวลา
ค. ผลการวเคราะห
โดยสรป องคการขนสงมวลชนกรงเทพ. ดาเนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร มประชาชนไดรบประโยชน722 ลานคน ใช
งบประมาณทงสน 13,980.84ลานบาท สามารถลดภาระคาใชจายของประชาชนไดเฉลยคนละ
4,680 บาทตอป แสดงวาการดาเนนการตามมาตรการดงกลาวสอดคลองกบวตถประสงคท
กาหนด และเปนไปตามกรอบระยะเวลา
7. เกณฑความยงยน
ก. แนวคด
เปนเกณฑการพจารณาทสบเนองจากความสอดคลอง โดยพจารณาระดบ
ความตอเนองของกจกรรมวาสามารถดาเนนตอไปได และมความสามารถในการขยายกจกรรม
ไปยงพนทแหงใหม ประกอบดวยตวชวดทสาคญ 3 ประการ คอ
1. ความอยรอดดานเศรษฐกจ (Economic Viability) เกยวของกบการจดการ
ทรพยากรทางการเงนของโครงการ อาท จานวนงบประมาณของโครงการ แผนการใชจาย
งบประมาณ ภาระผกพน สดสวนคาใชจายเทยบกบผลผลตทได ปรมาณเงนทนสารองแหลง
สนบสนนงบประมาณ ปรมาณงบประมาณหรอเงนทนหมนเวยน จานวนและขนาดกองทน
ดาเนนโครงการ ซงเปนตวบงชถงความอยรอดทางเศรษฐกจของโครงการฯ
2. สมรรถนะดานสถาบน (Institutional Capacity) เปนตวชวดความสามารถ
ของหนวยงานในการบรหารโครงการ การพฒนาองคกรประชาชน การมสวนรวมของหนวยงาน
ทเกยวของ ระดบการมสวนรวมของประชากรกลมเปาหมายในกระบวนการตดสนใจ การ
วางแผนและการบรหารโครงการ และการปรบปรงระเบยบวธการปฏบตทเออตอการดาเนน
โครงการฯ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 80
3. ความเปนไปไดในการขยายผล เปนตวชว ดความย งยนโดยพจารณา
ความสามารถในการพงตวเอง โอกาสและชองทางในการขยายผลการดาเนนโครงการกรณ
โครงการประสบความสาเรจดวยด ท งการขยายผลตามแนวราบ กลาวคอ การเพมกจกรรม
โครงการ การเพมจานวนประชากรเปาหมาย การขยายกาลงผลตของโครงการเดม และ
การขยายผลในแนวดง ไดแก การขยายพนทโครงการ การขยายเครอขายโครงการออกไป
ทวภมภาค และการยกระดบโครงการเปนระดบชาต หรอระดบนานาชาต
ข. การวเคราะห และผลลพธ
1. ความอยรอดดานเศรษฐกจ (Economic Viability) องคการขนสงมวลชน
กรงเทพ ดาเนนมาตรการตอเนองมาทงหมด 13 ระยะ โดยไดรบงบประมาณสนบสนนจาก
รฐบาลทงหมด โดยมการคานวณตนทนตามคาใชจายทเกดขนจรงของแตละเดอน และผาน
การตรวจสอบจากศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย กอนดาเนนการขอรบเงน
ชดเชยจากรฐบาล
2. สมรรถนะดานสถาบน (Institutional Capacity) องคการขนสงมวลชน
กรงเทพ มประสบการณและความเชยวชาญ มความสามารถในการบรหารโครงการ โดยม
ความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ แตยงขาดการมสวนรวมจากภาคประชาชนโดยตรง แต
การดาเนนมาตรการดงกลาวถอไดวาเปนทยอมรบของประชาชน เพราะเปนการใหเปลาโดย
ทกคนสามารถเขาถงบรการไดอยางสะดวก อกทงยงเปนมาตรการทมาจากนโยบายของรฐบาล
ซงเปนตวแทนของประชาชน จงนบไดวาภาคประชาชนไดเขามามสวนรวมกบมาตรการใน
ทางออม
3. ความเปนไปไดในการขยายผล การดาเนนโครงการฯ ของ องคการขนสง
มวลชนกรงเทพ ไมสามารถขยายผลการดาเนนงานไดทงจานวนผโดยสาร และเสนทางการ
ใหบรการเพมเตม ทงนเนองจากถกจากดดวยนโยบายรฐบาลทกาหนดใหบรการดวยรถโดยสาร
เพยง 800 คน ดงนน การทจะขยายผลของโครงการฯ จงขนอยกบนโยบายของรฐบาล
ค. ผลการวเคราะห
โดยสรป องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ดาเนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟรตอเนองมา 13 ระยะ ภายใตการสนบสนนงบประมาณ
จากรฐบาลทงหมด โดย องคการขนสงมวลชนกรงเทพ มประสบการณและความเชยวชาญ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 81
มความสามารถในการบรหารโครงการฯ มการสรางความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ แมวา
การขยายผลของโครงการทงในแงของจานวนผโดยสาร และเสนทางการใหบรการจะขนอยกบ
นโยบายของรฐบาล แตภาคประชาชนกใหการยอมรบมาตรการดงกลาว ดงนน การดาเนน
มาตรการของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ จงถอไดวามความย งยนสงผลใหมาตรการท
มความเหมาะสมตามตวชวดระดบความสาเรจของโครงการฯ
8. เกณฑความเสยหายของโครงการฯ
ก. แนวคด
เปนเกณฑความสาคญในการประเมนโครงการฯ เพอเปนหลกประกนวา
การดาเนนโครงการฯ จะไมกอใหเกดความเสยหาย หรอผลกระทบดานลบตอสงคม หรอชมชน
ประกอบดวยตวชวดทสาคญ 3 ประการ คอ
1. ผลกระทบดานสงแวดลอม เปนตวชวดความเสยหายดานสงแวดลอม ซงเปน
ผลจากการดาเนนโครงการฯ โดยเปนการวดและประเมนเปรยบเทยบผลทเกดขนจรงกบ
การศกษาผลกระทบดานสงแวดลอม (Environmental Impact Assessment: EIA) ในชวงกอน
ทาโครงการ เพอใหผทเกยวของทกฝายรบผดชอบและมการชดเชยความเสยหายจากผลกระทบ
ในลกษณะทเหมาะสมและเปนธรรมแกผเสยหาย เพอเปนหลกประกนความเสยงใหกบสงคม
และเปนมาตรฐานทางจรยธรรมของผอนมตและผดาเนนโครงการฯ
2. ผลกระทบดานเศรษฐกจ เปนตวชวดผลกระทบหรอความเสยหายทางดาน
เศรษฐกจทเกดจากโครงการพฒนาของรฐ ในลกษณะของผลกระทบภายนอก (Externalities)
ซงสรางภาระใหกบประชนและชมชนโดยรอบ ทตองแบกรบคาใชจายเปนตนทนทางสงคม
(Social Costs) ทตองเสยไป
3. ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม เปนตวชวดความเสยหายทเกดจากการ
ดาเนนโครงการฯ และสงผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรมของชมชน อาท การดาเนนการ
ทกอใหเกดการเปลยนแปลง การสญเสยโครงสราง แบบแผน และวถการดาเนนชวตทด
ความเสอมถอยของขนบธรรมเนยม วฒนธรรม ความเชอ ความเอออาทร ความรวมมอ และ
ความชวยเหลอเกอกลของชมชนดงเดม
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 82
ข. การวเคราะห และผลลพธ
1. ผลกระทบดานสงแวดลอมมาตรการนไมไดอยในขายทตองประเมน
ผลกระทบดานสงแวดลอมตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
เรองกาหนดประเภทและขนาดของโครงการฯ หรอกจกรรมซงตองจดทารายงานการวเคราะห
ผลกระทบสงแวดลอม
2. ผลกระทบดานเศรษฐกจ มาตรการนไมกอใหเกดผลกระทบดานเศรษฐกจ
เนองจากเปนมาตรการทชวยลดคาครองชพของประชาชนในดานการเดนทาง สงผลทาให
ประชาชนมกาลงซอมากขน สรางโอกาสทางเศรษฐกจ รวมทงกอใหเกดการขบเคลอนทาง
เศรษฐกจของประเทศ
3. ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม โดยภาพมาตรการนกอใหเ กด
ผลกระทบทางดานสงคมและวฒนธรรมคอนขางนอย เนองจากเปนมาตรการทชวยบรรเทา
ปญหาการจราจร และสงแวดลอม รวมทงเปนสงเสรมใหเกดคานยมการเดนทางดวยรถโดยสาร
สาธารณะ แตผลของการดาเนนมาตรการอาจทาใหประชาชนบางสวนยดตดกบนโยบาย
สาธารณะแบบใหเปลา
ค. ผลการวเคราะห
โดยสรป องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ดาเนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟรแลว มผลกระทบดานลบตอสงคมหรอชมชนคอนขาง
นอย ท งน เนองจากเปนมาตรการทชวยลดคาครองชพทาใหประชาชนมกาลงซอมากขน
กอใหเกดการขบเคลอนทางเศรษฐกจ ชวยบรรเทาปญหาการจราจร และสงแวดลอม
สรางคานยมการเดนทางดวยรถโดยสารสาธารณะ จงนบไดวา การดาเนนมาตรการของ องคการ
ขนสงมวลชนกรงเทพ เปนการดาเนนโครงการฯ ทไมกอใหเกดความเสยหาย หรอผลกระทบ
ดานลบตอสงคมหรอชมชน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 83
ตารางท 5.3(A) สรปการวเคราะหและผลลพธ และสรปความเหมาะสม ในแตละเกณฑของความ
เหมาะสมของมาตรการปจจบนกรณรถเมลฟร
เกณฑ (Criteria) การวเคราะหและผลลพธ สรปความเหมาะสม
1. ประสทธภาพ การวเคราะหจะใชว ธการว เคราะห
ผลตอบแทนการลงทน (Return On
Investment : ROI) ซงเปนการพจารณา
ผลประโยชนตอบแทนทางการเงนจากการ
ล ง ท น โ ด ย ค า น ว ณ จ า ก ต น ท น แ ล ะ
ประโยชนทางการเงนทเกดขนจากการ
ดาเนนการตามโครงการ/มาตรการ ซงควร
จะตองมคา ROI > 1 จงจะถอวามความ
คมคาตอการลงทน
ไมเหมาะสม เนองจากผลการคานวณ
ผ ล ต อ บ แ ท น ก า ร ล ง ท น (ROI) ข อ ง
มาตรการรถเมลฟรในภาพรวม (ระยะแรก
และระยะท 1-12) มคาเทากบ -0.6643 และ
จากการคานวณคา ROI ของทกระยะมคา
นอยกวา 1โดยมคาระหวาง -0.5948 ถง -
0.7650 แ ส ด ง ว า ก า ร ดา เ น น ก า ร ต า ม
มาตรการดงกลาวในแตละชวงเวลายงไม
คมคาในการลงทน
2. ประสทธผล 1. การดาเนนมาตรการลดคาครองชพ
ของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมล
ฟรของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
ดาเนนการไดบรรลตามวตถประสงคหรอ
เปาหมายเชงปรมาณคอ สามารถลดภาระ
คาใชจายของประชาชนไดเฉลยคนละ
4,680 บาทตอป มผลตอบแทนทางสงคม
(SROI) เทากบ 2.013
2. การดาเนนมาตรการลดคาครองชพ
ของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมล
ฟรของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ใน
เชงคณภาพ พบวา
2.1 การดาเนนงานของ องคการ
ข น ส ง ม ว ล ช น ก ร ง เ ท พ เ ป น ไ ป ต า ม
มาตรฐานการบรการขององคการ ท งน
เพราะ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ม
ประสบการณ และความเชยวชาญการเดน
รถ ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล
มายาวนาน
2.2 การดาเนนมาตรการมการสราง
เครอขายและการประสานความรวมมอกบ
หนวยงานท เ กยวของหลายหนวยงาน
เหมาะสม เนองจากดาเนนมาตรการได
บรรลตามวตถประสงคหรอเปาหมายได
เ ป น ส ว น ใ ห ญ ค อ ส า ม าร ถ ล ด ภ า ร ะ
คาใชจายของประชาชนไดโครงการม
ความคมคาทางสงคม (SROI > 1) การ
ดา เ นนงานเปนไปตามมาตรฐานการ
บรการขององคการ มการสรางเครอขาย
และความรวมมอกบหลายหนวยงาน และ
ม ก า ร สง เ ส ร ม ใ ห ป ร ะ ชาชน ท ก ก ล ม
สามารถเขาถงการบรการ แมวาการดาเนน
มาตรการอาจมความไมแนนอนของ
โครงการฯ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 84
เกณฑ (Criteria) การวเคราะหและผลลพธ สรปความเหมาะสม
รวมท งการสงเสรมใหประชาชนทกกลม
สามารถเขาถงการใชบรการได
2.3 หนวยงานทรบผดชอบดาเนนงาน
ขาดแรงจงใจในการดาเนนงาน เนองจาก
ความไมแนนอนของโครงการฯ ในการ
ขยายระยะเวลาการดาเนนงาน และความ
ลาชาของการจดสรรงบประมาณ
3. ความพอพยง 1. งบประมาณ การดาเนนมาตรการจะ
ใชงบประมาณจากงบประมาณแผนดน
ท งหมด ซงการคานวณตนทนจะคานวณ
ตามคาใชจายทเกดขนจรงของแตละเดอน
และตองผานการตรวจสอบจากศนยบรการ
วชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย กอน
ดาเนนการขอรบเงนชดเชยจากรฐบาล
การต งงบประมาณทางหนวยงานจะใช
ป ร ะ ม า ณ ก า ร ท ค า ด ว า จ ะ เ ก ด ข น จ า ก
ฐานขอมลคาใชจายทเกดขนปทผานมา แลว
ปรบเพมในสวนเงนเดอนประมาณรอยละ
6.5 และปรบราคาคาน ามน โดยการดาเนน
มาตรการทผานมา 12 ระยะ องคการขนสง
มวลชนกรงเทพ ไดรบเ งนชดเชยเปน
จ า น ว น 13,980.84 ล า น บ า ท เ ฉ ล ย
225.50 ลานบาท/เดอน
2. ทรพยากรบคคล องคการขนสง
มวลชนกรงเทพ มความพรอมดานบคลากร
ทมประสบการณ และความเชยวชาญใน
การเดนรถ ในเขตกรงเทพมหานครและ
ปรมณฑล โดย องคการขนสงมวลชน
กรงเทพ. บรหารจดการทรพยากรบคคล
ดวยการหมนเวยนบคลากรเทาทมอยเพอ
สนบสนนมาตรการดงกลาว
3 . ท ร พ ย าก ร อ น ๆ อ ง คก า ร ข น ส ง
มวลชนกรงเทพ มความพรอมดานจานวน
เหมาะสม เ นองจาก องคการขนสง
มวลชนกรงเทพ ไดรบงบประมาณการ
ดาเนนมาตรการในลกษณะเงนชดเชยจาก
รฐบาล โดยมการคานวณตนทนตาม
ค า ใ ช จ า ย ท เ ก ด ข น จ ร ง แ ล ะ ม ก า ร
ต ร ว จ ส อ บ จ า ก ห น ว ย ง า น อ ส ร ะ
นอ ก จ ากน น อ ง คก าร ข น สง ม วล ชน
กรงเทพ ยงมระบบการบรหารจดการ
จานวนรถโดยสาร และบคลากร ท ม
ประสบการณ และความเชยวชาญในการ
เ ดนรถ ในเขตกรง เทพมหานครและ
ปรมณฑลมายาวนาน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 85
เกณฑ (Criteria) การวเคราะหและผลลพธ สรปความเหมาะสม
รถโดยสาร และระบบการบรหารจดการ
โดย องคการขนสงมวลชนกรงเทพ. มการ
ห ม น เ ว ย น ร ถ โ ด ย ส า ร เ ท า ท ม อ ย เ พ อ
สนบสนนมาตรการดงกลาวอยางเพยงพอ
รวมท ง ใหบ รการกบผ โดยสารภายใต
มาตรฐานเดยวกบรถเมลธรรมดา
4. ความพงพอใจ ผ ใชบรการ รอยละ 80.50 มความพง
พอใจตอการใหบรการของโครงการรถเมล
ฟ ร โ ด ย ภ า พ ร วม ใ น ร ะ ดบ ป าน ก ล า ง
สวนผใชบรการ รอยละ 80.20, 80.05 และ
80.35 มความพงพอใจตอการใหบรการของ
พนกงานประจารถ คณภาพของรถเมลทใช
บรการ และเสนทางทใหบรการตามลาดบ
ในระดบปานกลาง
ไมเหมาะสม เ นองจากผ ใชบรการ
ส ว น ใ ห ญ ม ค ว า ม พ ง พ อ ใ จ ต อ ก า ร
ใหบรการของโครงการรถเมลฟรภาพรวม
และรายไดระดบปานกลาง นบไดวา
ประชาชนมความพงพอใจตอมาตรการ
ดงกลาวไมมากเทาทควรทงทเปนนโยบาย
ใหเปลา
5. ความเปนธรรม การดาเนนมาตรการ รฐบาลกาหนดให
ดาเนนการดวยรถโดยสารจานวน 800 คน
ทาใหสามารถดาเนนการไดครอบคลมเพยง
85 เสนทาง (75 เสนทางปกต และ 10
เสนทางเพมเตม) ในเขตกรงเทพมหานคร
และปรมณฑล จากเสนทางท งหมด 221
เสนทาง(รถเมล องคการขนสงมวลชน
กรงเทพ 116 เสนทาง และรถเอกชนรวม
บรการ 105 เสนทาง) นอกจากนยงมการ
เดนรถทบซอนเสนทางกบรถเอกชนรวม
บรการ สงผลทาใหรายไดของบรษทรถ
เอกชนรวมบรการลดลง
ไมเหมาะสม เนองจาก องคการขนสง
มวลชนกรงเทพ ดา เ นนมาตรการได
ครอบคลมเ พยง 85 เสนทาง ในเขต
กรง เทพมหานครและปรมณฑล จาก
เสนทางทงหมด 221 เสนทาง นอกจากน
ยง ม ก าร เ ด น ร ถ ทบ ซอ น เ ส น ท า ง กบ
รถเอกชนรวมบรการ สงผลทาใหรายได
ของบรษทรถเอกชนรวมบรการลดลง นบ
ไดวา การดาเนนมาตรการของ องคการ
ขนสงมวลชนกรงเทพ ยงไมเปนธรรม
ท ง น เ พ ร า ะ ขอ จา กด ดา น น โ ย บ า ย ท
กาหนดใหดาเนนการดวยรถโดยสารเพยง
จานวน 800 คน จงทาใหการเดนรถ
โดยสารไมสามารถทาครอบคลมทก
เสนทาง
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 86
เกณฑ (Criteria) การวเคราะหและผลลพธ สรปความเหมาะสม
6. ความกาวหนา การดาเนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร
ของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ท
ดาเนนการมา 13 ระยะ (ระยะแรก และ
ระยะท 1-12) ในแตละระยะมกรอบเวลา
ชดเจนระหวาง 2-6 เดอน ประชาชนไดรบ
ประโยชนรวมท งสน 722 ลานคน ใช
งบประมาณเฉลย 225.50 ลานบาท/เดอน
ร ว ม ท ง ส น 13,980.84 ลา น บ า ท ( ก า ร
คานวณตนทนจะคานวณตามคาใชจายท
เกดขนจรงของแตละเดอน และตองผาน
การตรวจสอบจากศนยบรการวชาการแหง
จ ฬ า ล ง ก ร ณม ห าวท ย า ลย ) ม าต ร ก า ร
สามารถลดภาระคาใชจายของประชาชนได
เฉลยคนละ 4,680 บาทตอป แสดงวาการ
ดา เ น น การต ามม าต ร การ เ ป นไ ปต า ม
วตถประสงค กรอบระยะเวลาทกาหนด
และมการใชทรพยากรอยางเหมาะสม
เหมาะสม เนองจากการดาเนนมาตรการ
ลดคาครองชพของประชาชนดานการ
เดนทางโดยรถเมลฟร มประชาชนไดรบ
ประโยชน 722 ลานคน ใชงบประมาณ
ท งสน 13,980.84 ลานบาท สามารถลด
ภาระคาใชจายของประชาชนไดเฉลยคน
ละ 4,680 บาทตอป แสดงวาการ
ดา เ นนการตามมาตรการเปนไปตาม
วตถประสงค กรอบระยะเวลาทกาหนด
และมการใชทรพยากรอยางเหมาะสม
7. ความยงยน 1. ความอยรอดดานเศรษฐกจ องคการ
ขนสงมวลชนกรงเทพ ดาเนนมาตรการ
ตอเนองมาท งหมด 13 ระยะ โดยไดรบ
งบประมาณสนบสนนจากรฐบาลท งหมด
โดยมการคานวณตนทนตามคาใชจายท
เกดขนจรงของแตละเดอน และผานการ
ตรวจสอบจากศนยบรการวชาการแหง
จฬาลงกรณมหาวทยาลย กอนดาเนนการ
ขอรบเงนชดเชยจากรฐบาล
2. สมรรถนะดานสถาบน องคการ
ขนสงมวลชนกรงเทพมประสบการณและ
ความเ ชยวชาญมความสามารถในการ
บรหารโครงการฯโดยมความรวมมอกบ
หนวยงานทเกยวของ แตยงขาดการมสวน
รวมจากภาคประชาชนโดยตรง แตการ
เ ห ม า ะ ส ม เ น อ ง จ า ก ก า ร ดา เ น น
มาตรการตอเนองมา 13 ระยะ ภายใต
การสนบสนนงบประมาณจากรฐบาล
ท งหมด โดย องคการขนสงมวลชน
ก ร ง เ ท พ ม ป ร ะ ส บ ก า ร ณ แ ล ะ ค ว า ม
เชยวชาญมความสามารถในการบรหาร
โครงการ มการสรางความรวมมอกบ
หนวยงานทเกยวของ แมวาการขยายผล
ของโคร งการฯท ง ในแงข องจานวน
ผโดยสาร และเสนทางการใหบรการจะ
ขนอยกบนโยบายของรฐบาล แตภาค
ประชาชนกใหการยอมรบมาตรการ
ดงกลาว
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 87
เกณฑ (Criteria) การวเคราะหและผลลพธ สรปความเหมาะสม
ดาเนนมาตรการดงกลาวถอไดวาเปนท
ยอมรบของประชาชน เพราะเปนการให
เปลาโดยทกคนสามารถเขาถงบรการได
อยางสะดวก อกทงยงเปนมาตรการทมาจาก
นโยบายของรฐบาลซงเปนตวแทนของ
ประชาชน จงนบไดวาภาคประชาชนไดเขา
มามสวนรวมกบมาตรการในทางออม
3. ความเ ปนไปไดในการขยายผล
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไมสามารถ
ขยายผลก ารดา เ น นงานไดท งจานวน
ผ โดยสาร และเสนทางการใหบ รการ
เพมเตม ทงนเนองจากถกจากดดวยนโยบาย
รฐบาลทกาหนดใหบรการดวยรถโดยสาร
เพยง 800 คน ดงนนการทจะขยายผลของ
โครงการฯ จงขนอยกบนโยบายของรฐบาล
8. ความเสยหาย
ของโครงการ
1. ผลกระทบดานสงแวดลอม มาตรการ
นไมไดอยในขายทตองประเมนผลกระทบ
ดานสงแวดลอมตามประกาศกระทรวง
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง
กาหนดประเภทและขนาดของโครงการฯ
หรอกจกรรมซงตองจดทารายงานการ
วเคราะหผลกระทบสงแวดลอม
2. ผลกระทบดานเศรษฐกจ มาตรการน
ไมกอใหเกดผลกระทบเชงลบดานเศรษฐกจ
เนองจากเปนมาตรการทชวยลดคาครองชพ
ของประชาชนในดานการเดนทาง สงผลทา
ใหประชาชนมกาลง ซอมากขน สราง
โอกาสทางเศรษฐกจ รวมทงกอใหเกดการ
ขบเคลอนทางเศรษฐกจของประเทศ
3 ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม
โดยภาพมาตรการนกอใหเกดผลกระทบ
ทางดานสงคมและวฒนธรรมคอนขางนอย
เนองจากเปนมาตรการทชวยบรรเทาปญหา
เ ห ม า ะ ส ม เ น อ ง จ า ก ก า ร ดา เ น น
มาตรการมผลกระทบดานลบตอสงคม
หรอชมชนคอนขางนอย ท งนเนองจาก
เปนมาตรการทชวยลดคาครองชพทาให
ประชาชนมกาลงซอมากขน กอใหเกดการ
ขบเคลอนทางเศรษฐกจ ชวยบรรเทา
ปญหาการจราจร และสงแวดลอม สราง
ค า น ย ม ก า ร เ ด น ท าง ดวย ร ถ โ ด ย สา ร
สาธารณะ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 88
เกณฑ (Criteria) การวเคราะหและผลลพธ สรปความเหมาะสม
การจราจร และสงแวดลอม รวมท งเปน
สงเสรมใหเกดคานยมการเดนทางดวย
รถโดยสารสาธารณะ แตผลของการดาเนน
มาตรการอาจทาใหประชาชนบางสวน
ยดตดกบนโยบายสาธารณะแบบใหเปลา
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 89
สวนท 3 การวเคราะหผลตอบแทนทางสงคม (Social Return On Investment)
การวเคราะหโครงการของภาครฐบาล หรอเอกชนกตาม ตางหนมาใหความสนใจกบ
การวเคราะหทางสงคมมากขน โดยเฉพาะการประเมนผลกระทบทางสงคมของโครงการฯ เพอ
นาขอมลทางสงคม (Social Information) เขามาสกระบวนการตดสนใจ เพอใหบรรล
วตถประสงคของการพฒนาประเทศ ดวยการสนบสนนโครงการทมผลตอบแทนตอกลม
ประชากรทมรายไดนอยใหไดรบการพจารณาดาเนนการนอกจากนยงชวยกาหนดความ
เหมาะสมของโครงการฯ ท งนโดยนาขอมลทางสงคมมาปรบปรงการออกแบบวางแผน
โครงการฯ และการดาเนนงาน ซงจะชวยสงผลใหโครงการฯ มโอกาสประสบความสาเรจมาก
ขนรวมทงจะชวยลดผลกระทบทางลบใหเหลอนอยทสดหรอหมดไป ในขณะเดยวกนกขยาย
ผลกระทบทางบวกใหมมากขน
การคานวณผลตอบแทนทางสงคมเปนการนามลคาปจจบนของผลประโยชนทงหมด
และมลคาปจจบนของการลงทนทงหมดมาคานวณเพอใหไดมลคาปจจบนของผลตอบแทนทาง
สงคม สตรการคานวณ SROI คอ
SROI = มลคาปจจบนของผลประโยชนทงหมด
มลคาปจจบนของการลงทนทงหมด
การแปลผลของอตราผลตอบแทนทางสงคมทไดจากมาตรการ คอ SROI > 1 จะแสดง
ใหเหนวาการดาเนนมาตรการรถเมลฟรใหผลประโยชนตอสงคมมากกวาเงนลงทนทรฐบาล
สนบสนน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 90
การคานวณผลตอบแทนทางสงคม SROI ของมาตรการรถเมลฟร
ขนท 1 การกาหนดขอบเขตและวเคราะหผมสวนไดสวนเสย โดยวเคราะหวาใครคอ
ผไดรบผลจากมาตรการ จนทาใหเกดการเปลยนแปลงขน (เปนผมสวนไดสวนเสย) การกาหนด
ขอบเขตเบองตนใชวธการศกษาจากเอกสารและรายงานของมาตรการทไดทาไปแลวในชวงป
พ.ศ. 2551 และ 2556 และการปรกษากบหนวยงานทเกยวของกบมาตรการ ทงนภายใตระยะเวลา
ศกษาทจากด การกาหนดผมสวนไดสวนเสย พจารณาจากจานวนผใชบรการรถเมลฟรตาม
รายงานของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ 388,333.33 คนตอวน สาหรบการกาหนดสดสวนผม
สวนไดสวนเสยนน พจารณาสดสวนของผตอบแบบสอบถามทไดจากการศกษาความพงพอใจ
ในมาตรการรถเมลฟรครงท 1 จานวน 1,217 คน ตารางท 5.4(A) จากนนรวมผทมลกษณะเปนผม
สวนไดสวนเสยคลายกน จดเปนกลมเดยวกนซงทาใหไดขอมลผมสวนไดสวนเสยดงตารางท
5.5(A)
ตารางท 5.4(A) สดสวนกลมตวอยางผทใชบรการรถเมลฟรแยกตามอาชพ
กลมผตอบแบบสอบถาม สดสวน1 จานวนผใชบรการ (คนตอวน)
นกเรยน/นกศกษา 42.48 164,955.71
รบจาง 9.61 37,330.40
พนกงานบรษท 19.88 77,213.31
คาขาย 5.34 20,739.11
ขาราชการ 7.15 27,758.51
พนกงานรฐวสาหกจ 4.44 17,229.41
ธรกจสวนตว 4.85 18,824.73
วางงาน 2.30 8,933.77
พอบานแมบาน 3.53 13,719.72
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 91
กลมผตอบแบบสอบถาม สดสวน1 จานวนผใชบรการ (คนตอวน)
ผพการ 0.41 1,595.32
รวม 100 388,333.332
หมายเหต:
1. สดสวนกลมตวอยางผทใชบรการจากการศกษาความพงพอใจในมาตรการรถเมลฟร
ไดจากการศกษาความพงพอใจในมาตรการรถเมลฟร ครงท 1
2. สมมตฐานการเดนทาง 2.4 เทยว-คน ตอวน ซงขอมลจากองคการขนสงมวลชน
กรงเทพตามตารางท 1.1 พบวาจานวนผไดรบประโยชนเฉลย 11.65 ลานคนตอเดอน
ดงนน คาเฉลยจานวนผไดรบประโยชน (11.65/30= 0.38833 ลานคนตอวน)
= 388,333.33 คนตอวน
ตารางท 5.5(A) วเคราะหผมสวนไดสวนเสย
ผมสวนไดสวนเสย
(Stakeholders)
จานวนผมสวนไดสวนเสย
(คน) ตวชวด
กลมเรยนหนงสอ
ระดบปรญญาตร1
73,075.38 มศกยภาพในการหารายไดดขนและผลตอบแทน
ในอนาคตทผเรยนจะไดรบจากตลาดแรงงาน
รบจาง 37,330.40 เพมโอกาสไดรบจางมากขน จากการทสามารถ
ออกไปหางานไดมากขน
พนกงานบรษท2/
ขาราชการ/รฐวสาหกจ
122,201.23 ลดคาใชจายในการเดนทาง, ลดคาใชจาย
สวสดการเดนทาง
คาขาย/ธรกจสวนตว3 39,563.84 ลดคาใชจายในการเดนทาง ตนทนลดลงทาให
รายไดเพมขน
วางงาน 8,933.77 เพมความสามารถออกไปหางานทานอกถนทอย
อาศย เพมโอกาสไดงานทา
พอบานแมบาน 13,719.72 ประหยดคาใชจายจากการเดนทาง
ผพการ 1,595.32 ประหยดคาใชจายทจากการเดนทาง
รวม 296,419.66
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 92
หมายเหต
1. จากตาราง 5.4 (A) กรณจานวนผ ใชบรการกลมนกเรยน/นกศกษา 164,955.71 คนตอวน จะ
พจารณาผ มสวนไดสวนเสยเฉพาะกลมเรยนหนงสอ ระดบปรญญาตร เนองจากเปนกลมทสามารถเขาส
ตลาดแรงงานได และกาหนดตวชวดทางการเงน คอผลตอบแทนของรายไดอยางชดเจน คอ 15,000 บาทตอ
เดอน ทงนกล มนกเรยนมหลายระดบชนเรยนและบางชนเรยนมปจจยดานอายทยงไมสามารถเขาส
ตลาดแรงงาน ทาใหไมสามารถกาหนดตวชวดทางการเงนไดชดเจน และจากผลการศกษาความพงพอใจใน
มาตรการรถเมลฟรครงท 1 จากกลมตวอยางผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามระดบการศกษา ซงระดบ
การศกษาระดบปรญญาตร คอ รอยละ 44.3 (คดจากฐาน 100 % ของกลมนกเรยน/นกศกษา) ระดบการศกษา
ระดบปรญญาตร คอ รอยละ 44.3 จงนามาคดสดสวนผ มสวนไดสวนเสยกลมระดบปรญญาตรเทากบ
164,955.71 x 0.443 = 73,075.38 คน
2. กลมพนกงานบรษท/ขาราชการ/รฐวสาหกจ จานวน 122,201.23 คน ประกอบดวย พนกงานบรษท
จานวน 77,213.31 คน ขาราชการ จานวน 27,758.51 คน และรฐวสาหกจ จานวน 17,229.41 คน ตามตารางท
5.4(A)
3. กลมคาขาย/ธรกจสวนตว จานวน 39,563.84 คน ประกอบดวย คาขาย จานวน 20,739.11 คน
ธรกจสวนตว จานวน 18,824.73 คน ตามตารางท 5.4(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 93
ขนท 2 การประเมนตวแทนทางการเงน (Financial Proxy) ดงตารางท 5.6(A)
ตารางท 5.6(A) จานวนผมสวนไดสวนเสย การเปลยนแปลงตวชวด และ ตวแทนทางการเงน
ผมสวนไดสวน
เสย
(Stakeholders)
จานวนผมสวน
ไดสวนเสย
(คน)
การเปลยนแปลงของตวชวด สดสวนการเปลยนแปลง
0utcome
incidence
(คน)
ตวแทนทางการเงน
กลมเรยนหนงสอ
ระดบปรญญาตร
73,075.38 การเพมขนของศกยภาพในการหา
ร า ย ไ ด เ ม อ จ บ ก า ร ศ ก ษ า
ผลตอบแทนในอนาคตทผเรยน
จะไดรบจากการมงานทามรายได
จากตลาดแรงงาน ขอมลจาก
สานกงานสถตแหงชาต ป 2556
อตราการวางงานระดบการศกษา
ปรญญาตรในกรงเทพฯ 1.5%
ส ด ส ว น ว า ง ง า น ร ะ ด บ
ปรญญาตร 0 .015 ดงน น
สดสวนผจบปรญญาตรได
งานทาเทากบ 0.98
73,075.38 x 0.98
= 71,613.87
โดยคานวณจากรายไดปรญญาตร 15,000 บาทตอ
เดอน(180,000 บาทตอป)ตากวาปรญญาตรคดวนละ
300 บาท300 วน( 90,000 บาท ตอป ) ดงน นจะ
สามารถไดรบรายไดเพมขนเมอไดรบการศกษาสงขน
180,000 - 90,000 = 90,000บาทตอคนตอป
รบจาง 37,330.40 ความแตกตางของรายไดของคน
ไมมงานทากบคนทมงานทา
ขอมลจากสานกงานสถตแหงชาต
อตราการวางงานในกทม. 0.8%
อตราการวางงานในกทม.
0.008 ดงน นสดสวนการม
งานทาเทากบ0.99
37,330.40 x 0.99
= 36,957.10
ความสามารถหางานไดเพมขน โดย 1 งานจะไดรบ
อตราคาจางขนตา 300 บาทตอคนตอวนดงนน300วน
ทางานตอปเทากบ มรายได 90,000 บาทตอคนตอป
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 94
ผมสวนได
สวนเสย
(Stakeholders)
จานวนผมสวน
ไดสวนเสย
(คน)
การเปลยนแปลงของตวชวด สดสวนการเปลยนแปลง
0utcome
Incidence
(คน)
ตวแทนทางการเงน
พนกงานบรษท/
ขาราชการ/
รฐวสาหกจ
122,201.23
คาใชจายสวสดการของนายจาง
และ คาใชจายในการเดนทาง
ลดลง สามารถกลาวไดวามรายได
เ พ ม ข น แ ล ะ น า ไ ป ใ ช ใ น ก า ร
ดารงชวตหรอการเลยงดบคคลใน
ครอบครวใหมความสขเพมขนได
สดสวนของประชาชนกลม
น 100% ทไดรบประโยชน
จากคาใชจายในการเดนทาง
122,201.23 x 1 =
122,201.23
คาใชจายในการเดนทางโดยรถเมลเทยวละ6.50 บาท
จากขอมล สนข.ระบการเดนทาง 2.40 เทยวคนตอวน
และเ ดนทางมาทางาน 300วน ตอป เ ท ากบลด
คาใชจาย 4,680บาทตอคนตอป
คาขาย/ธรกจ
สวนตว
39,563.84
คาใชจายในการเดนทางลดลง
สามารถกลาวไดวามคาตอบแทน
เพมขนจากปกต สามารถนาไป
เลยงดหรอสรางโอกาสใหบคคล
ในครอบครวไดมการศกษา มงาน
ทา เพม ขน หากไมไดใช จายก
สามารถเปนการเพมเงนออมภาค
ครวเรอน
สดสวนของประชาชนกลม
น 100% ทไดรบประโยชน
จากคาใชจายในการเดนทาง
39,563.84 x 1 =
39,563.84
คาใชจายในการเดนทางโดยรถเมลเทยวละ 6.50 บาท
จากขอมล สนข.ระบการเดนทาง 2.40 เทยวคนตอวน
และเดนทางมาทางาน 300 วน ตอป เ ทากบลด
คาใชจาย 4,680 บาทตอคนตอป
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 95
ผมสวนได
สวนเสย
(Stakeholders)
จานวนผมสวน
ไดสวนเสย
(คน)
การเปลยนแปลงของตวชวด สดสวนการเปลยนแปลง
0utcome
Incidence
(คน)
ตวแทนทางการเงน
วางงาน 8,933.77 โอกาสหางานทามากขน และ
ขอมลจากสานกงานสถตแหงชาต
อตราการวางงานใน กทม. 0.8 %
อตราการวางงานในกทม.
0.008 ดงน นสดสวนการม
งานทาเทากบ0.99
8,933.77 x 0.99
= 8,844.43
ความสามารถหางานไดเพมขน โดย 1 งานจะไดรบ
อตราคาจางขนตา 300 บาทตอคนตอวนดงนน 300วน
ทางานตอปเทากบ มรายได 90,000 บาทตอคนตอป
พอบานแมบาน 13,719.72 คาใชจายในการเดนทางลดลง
นาไปใชในการดารงชวตหรอการ
เลยงดบคคลในครอบครวใหม
ความสขเพมขนไดหากไมไดใช
จายกสามารถเปนการเพมเงนออม
ภาคครวเรอน
สดสวนของประชาชนกลม
น 100% ทไดรบประโยชน
จากคาใชจายในการเดนทาง
13,719.72 x 1 =
13,719.72
คาใชจายในการเดนทางโดยรถเมลเทยวละ 6.50 บาท
จากขอมล สนข.ระบการเดนทาง 2.40 เทยวคนตอวน
และเดนทางมาทางาน 300 วน ตอป เ ทากบลด
คาใชจาย 4,680 บาทตอคนตอป
ผพการ 1,595.32 คาใชจายในการเดนทางลดลง
นาไปใชในการดารงชวตหาก
ไมไดใชจายกสามารถเปนการ
เพมเงนออม
สดสวนของประชาชนกลม
น 100% ทไดรบประโยชน
จากคาใชจายในการเดนทาง
1,595.32 x 1 =
1,595.32
คาใชจายในการเดนทางโดยรถเมลเทยวละ 6.50 บาท
จากขอมล สนข.ระบการเดนทาง 2.40 เทยวคนตอวน
และเดนทางมาทางาน 300 วน ตอป เ ทากบลด
คาใชจาย 4,680 บาทตอคนตอป
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 96
ขนท 3 Deadweight and Attribution และอตราการลดลงของประโยชน ( Drop-off )
1. คา Deadweight คอ การกาหนดสดสวนของผลลพธทเกดขนจากการดาเนนมาตรการ
อนๆของภาครฐทมผลกระทบการเปลยนแปลงตวชวดทางการเงน ตอกลมผมสวนไดสวนเสยใน
แตละกลม
- จากการพจารณาเหนวา การกาหนดตวชวดทางการเงนของผมสวนไดสวนเสยใน
ขนตอนท 2 สวนใหญจะเปนการประเมนจากผลประโยชนโดยตรงจากการมมาตรการเฉพาะ
เรองการประหยดคาใชจายการเดนทางสงผลใหคา Deadweight ใหเปน 0 แตสาหรบกลมเรยน
หนงสอ ระดบปรญญาตรทประเมนผลการประหยดคาใชจายการเดนทาง เปนการประเมนใน
ภาพกวาง จงจาเปนตองพจารณาคา Deadweight เพอใหการประเมนผลประโยชนเปนไปอยาง
รอบคอบ จากการพจารณาพบวา ปจจบนรฐบาลมนโยบายกองทนกยมเพอการศกษาไดกาหนด
ทนคาครองชพ 26,400 บาทตอคนตอปและขอมลจาก สนข.ระบวาประชาชนไดประโยชนจาก
มาตรการรถเมลฟรเฉลย 2.4 เทยวคนตอวน เมอคดมลคาเปนตวเงนจากคาบรการ 6.50 บาทตอ
เทยวคนตอวน และประชาชนจะเดนทาง 300 วนตอคนตอป นามาคานวณไดผลประโยชนเปน
ตวเงนทงหมดเทากบ 2.4 x 6.50 บาท x 300 วน = 4,680 บาทตอคนตอป
จากขอมลดงกลาวคอผลประโยชนตอเทยวคนตอป นามาคดเปนสดสวนคาใชจายจาก
มาตรการรถเมลฟร ( 4,680 บาท) ตอคาครองชพของกองทนกยมเพอการศกษา ( 26,400 บาท)
เทากบ (4,680/26,400)*100 = 17.73 % ดงนนทาใหผลประโยชนจากกองทนกยมเพอการศกษา
ม Deadweight เทากบรอยละ 82.27
- สาหรบผมสวนไดสวนเสยกลมอนไดรบผลประโยชนการเดนทางจากมาตรการรถเมล
ฟรเทานน จงมคา Deadweight เทากบ 0
2. คาAttributionคอการพจารณาผลประโยชนจากมาตรการคาครองชพอนทเกดขน
พรอมกบมาตรการรถเมลฟร พบวาตงแตป พ.ศ. 2551 รฐบาลมมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนทเกยวของคอ มาตรการรถไฟฟร โดยมาตรการรถไฟฟรนนใชงบประมาณทงสน
4,951.44 ลานบาทในขณะทมาตรการรถเมลฟรใชงบประมาณทงสน 13,980.84 ลานบาท รวม
การสนบสนนงบประมาณดานการเดนทางทงสองมาตรการ รวมทงสน 18,932.28 ลานบาท ทงน
กาหนดใหผลประโยชนจากมาตรการเปนสดสวนตามงบประมาณ ดงน นจงคดสดสวน
ประโยชน Attribution จากมาตรการรถเมลฟรเทากบ (13,980.84 /18,932.28)*100 = 73.85 %
และ Attribution จากมาตรการรถไฟฟรเทากบ (4,951.44 /18,932.28)*100 = 26.15 %
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 97
3. สาหรบ Drop-off คอ อตราการลดลงของประโยชนเมอไมมมาตรการรถเมลฟร
เนองจากผลประโยชนทประชาชนทไดรบจากมาตรการรถเมลฟรยงคงอยกบประชาชน ไมได
หมดไปเมอไมมมาตรการรถเมลฟรเชน สถานะมงานทา เงนออมทไดรบจากภาระทลดลง เปน
ตน ดงนน Drop-off จงเทากบ 0 และผลประโยชนเปนตวเงนของประชาชนทไดรบ (Total
Annual) จงมคาเทาเดมตงแตปท 1 ถง ปท 5
จากการกาหนดคาตางๆขางตนแลวจงสามารถไดผลประโยชนเปนตวเงนของประชาชน
ทไดทาการวเคราะหผลลพธจากกจกรรมดงตารางท 5.7(A )
ขนท 4 สาหรบการคานวณคา NPV ผลประโยชนเปนตวเงนของประชาชนทไดรบ ตงแต ปท 1
ถงปท 5 กาหนด Cost of Capital เทากบ รอยละ 3 และ NPV ของเงนทไดรบการสนบสนนจาก
รฐบาล ตงแตปท1 ถงปท 5 กาหนด Cost of Capital เทากบ รอยละ 12 (จากความเหนของ
เจาหนาททเกยวของในสวนงานของภาครฐ) ดงตารางท 5.8(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 98
ตารางท5.7(A) วเคราะหผลลพธจากกจกรรม(หนวย:บาท)
ผลลพธ
0utcome incidence
(คน)
(a)
ตวแทนทาง
การเงน(บาท)
(b)
Financial Proxy
(a) x (b) = (c)
Deadweight
(d)
Attribution
(e)
Total Annual
= (c) x (1-d) x (e) Drop-off
กลมเรยนหนงสอ
ระดบปรญญาตร
71,613.87 90,000 6,445,248,604 0.82 0.74
858,507,114 0
รบจาง 36,957.10 90,000 3,326,138,640 0.00 0.74
2,461,342,594 0
พนกงานบรษท/
ขาราชการ/
รฐวสาหกจ
122,201.23 4,680 571,901,756 0.00 0.74
423,207,300 0
คาขาย/ธรกจสวนตว 39,563.84 4,680 185,158,771 0.00 0.74
137,017,491 0
วางงาน 8,844.43 90,000 795,998,907 0.00 0.74
589,039,191 0
พอบานแมบาน 13,719.72 4,680 64,208,290 0.00 0.74
47,514,134 0
ผพการ 1,595.32 4,680 7,466,098 0.00 0.74
5,524,912 0
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 99
ตารางท 5.8(A) การคานวณผลประโยชนและเงนลงทน
ผมสวนไดสวนเสย
(Stakeholders)
Total
Annual
x
(1+Drop-off)
Value year 1 Value year 2 Value year 3 Value year 4 Value year 5 Total value NPV
กลมเรยนหนงสอ
ระดบปรญญาตร
858,507,114 858,507,114 858,507,114 858,507,114 858,507,114 858,507,114 4,292,535,570 3,931,711,201
รบจาง 2,461,342,594 2,461,342,594 2,461,342,594 2,461,342,594 2,461,342,594 2,461,342,594 12,306,712,968 11,272,228,366
พนกงานบรษท/
ขาราชการ/
รฐวสาหกจ
423,207,300 423,207,300 423,207,300 423,207,300 423,207,300 423,207,300 2,116,036,499 1,938,165,512
คาขาย/ธรกจสวนตว 137,017,491 137,017,491 137,017,491 137,017,491 137,017,491 137,017,491 685,087,453 627,499,987
วางงาน 589,039,191 589,039,191 589,039,191 589,039,191 589,039,191 589,039,191 2,945,195,956 2,697,627,017
พอบานแมบาน 47,514,134 47,514,134 47,514,134 47,514,134 47,514,134 47,514,134 237,570,672 217,600,822
ผพการ 5,524,912 5,524,912 5,524,912 5,524,912 5,524,912 5,524,912 27,624,561 25,302,480
ผลประโยชน 20,710,135,386
การลงทน 2,706,000,000 2,787,100,000 2,870,800,000 2,956,900,000 3,045,600,000 14,366,388,058 10,288,625,735
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 100
ขนท 5 สรปความเหมาะสม
SROI = มลคาปจจบนของผลประโยชนทงหมด
มลคาปจจบนของการลงทนทงหมด
= 20,710,135,38610,288,625,735
= 2.01
การแปลผลของอตราผลตอบแทนทางสงคมทไดจากมาตรการเทากบ 2.01 ซง SROI > 1
แสดงใหเหนวาการดาเนนมาตรการรถเมลฟรใหผลประโยชนตอสงคมมากกวาเงนลงทนท
รฐบาลสนบสนน
การวเคราะหความออนไหว(Sensitivity Analysis)
การวเคราะหความออนไหว เปนการทดสอบความมนคงของขอสรปทไดจากการ
วเคราะหบนขอบเขตของการประมาณคา การใชดลพนจเกยวกบตวเลขตางๆ ตลอดจนขอสมมต
พนฐานทนามาใชในการวเคราะห ทงนโดยการแทนทขอสมมต หรอตวเลขตวใหม ซงแตกตาง
ไปจากเดมในระดบทกาหนดหรอตองการทดสอบ ลงไปแทนขอสมมตหรอตวเลขทใชอยเดมใน
การประมาณการ และทาการคานวณใหมอกครง แลวพจารณาผลลพธของการวเคราะหวา
แตกตางไปจากเดมมากนอยเพยงใด หากผลการวเคราะหไมแตกตางไปจากเดมมากนก หรอ
แตกตางเพยงเลกนอยในระดบทไมมผลในทางปฏบต อาจกลาวไดวา วธการทใชวเคราะหนนม
ความมนคง ไมออนไหว ไดผลการวเคราะหทนาเชอถอและถกตอง แตหากผลลพธทไดแตกตาง
จากเดมมาก จะทาใหเกดความไมมนใจในความนาเชอถอและความถกตองของผลการวเคราะห
ทไดมากอนหนานน
ในการวเคราะหความออนไหวของมาตรการโดยการปรบลดความสาคญของมาตรการ
ลงดวย 2 วธคอ
1. การเพม Deadweightคอเมอมการเปลยนแปลงสดสวนของผลลพธทเกดจากการ
ดาเนนการของมาตรการคาครองชพอนของภาครฐ ทมผลกระทบการเปลยนแปลงตวชวด
ทางการเงนตอกลมผมสวนไดสวนเสยมากขนอก รอยละ10 และรอยละ 20
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 101
2. การลด Attribution คอเมอมการเปลยนแปลงสดสวนผลประโยชนจากมาตรการคา
ครองชพอนทเกดขนพรอมกบมาตรการรถเมลฟรโดยลดลงรอยละ 10 และรอยละ 20
สาหรบการปรบอตราคดลด ( Cost of Capital ) คานวณคา NPV ของผลประโยชนเปน
ตวเงนของประชาชนทไดรบนน โดยทคาอตราคดลดเปนปจจยสาคญในการหาคา NPV
คาอตราคดลดยงมคาสงจะยงทาให NPV มคานอยกวาคาอตราคดลดทตา ดงนนจงไดกาหนดคา
อตราคดลดตาขนาด รอยละ 3 เพมเปน รอยละ 4 และกาหนดคาอตราคดลดทสงถง รอยละ 10
จะมผลตอผลประโยชนจากการลงทนอยางไร
ผลการวเคราะหความออนไหวของมาตรการโดยการปรบลดความสาคญของมาตรการ
และปรบอตราคดลด ( Cost of Capital ) คานวณคา NPV ของผลประโยชนเปนตวเงนของ
ประชาชนทไดรบ แสดงในตารางท 5.9(A)
ตารางท 5.9(A)อตราผลตอบแทนทางสงคมจากการทดสอบความออนไหว
สาหรบคา Deadweight ไดปรบเพม รอยละ10 และ รอยละ 20 เชน จากเดมคา
Deadweight คอ 0.82 จะถกเพมเปน 0.90 และ 0.98 ตามลาดบ จากนนทาการคานวณ SROI ณ
อตราคดลด รอยละ 3 รอยละ 4 รอยละ 10 ตามลาดบพบวา SROI ของมาตรการ อยระหวาง
1.39-1.84 ซงยงมคา SROI > 1 ซงแสดงวาแมคา Deadweight จะเพมขน การดาเนนงานของ
มาตรการกยงใหผลตอบแทนตอสงคมมากกวา 1
ในสวนของคา Attribution ไดปรบลดคาลง รอยละ 10 และ รอยละ 20 เชน จากเดมคา
0.74 จะถกลดเปน 0.67 และ 0.59 ตามลาดบจากน นทาการคานวณ SROI ณ อตราคดลด
รอยละ 3 รอยละ 4 และ รอยละ 10 ตามลาดบพบวา SROI ของมาตรการ อย ระหวาง 1.33-1.82
ซงยงมคา SROI >1 ซงแสดงวาแมคา Attribution จะลดลง การดาเนนงานของมาตรการกยงให
ผลตอบแทนตอสงคมมากกวา 1
อตราคดลด
คา NPV ของ
ผลประโยชนเปนตวเงน
SROI เมอปรบเพม Deadweight SROI เมอปรบลด Attribution
10% 20% 10% 20%
3% 1.843 1.637 1.823 1.605
4% 1.792 1.627 1.772 1.560
10% 1.526 1.385 1.509 1.328
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง(รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 102
การศกษาความเหมาะสมในการดาเนนงานการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางของรถเมลฟร ทง 3 สวน สรปไดวา
1. การวเคราะห SWOT มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดย
รถเมลฟร พบวามจดแขงทสาคญคอ มกลไกเพอรองรบการดาเนนงานตามมาตรการ หนวยงาน
ดาเนนการมประสบการณ และความเชยวชาญ และมการสรางเครอขายความรวมมอกบ
หนวยงานทเ กยวของ แตม จดออนคอ หนวยงานทรบผดชอบขาดแรงจงใจเนองจาก
ความไมแนนอนของโครงการฯ เสนทางการใหบรการไมครอบคลม เปนนโยบายทไมเปนธรรม
และขาดการตดตามประเมนผลโครงการทมประสทธภาพ สวนโอกาสคอ เปนนโยบายทเพม
โอกาสทางการเมองใหกบรฐบาล ประชาชนทกกลมสามารถเขาถงการใชบรการ ชวยลดคาครอง
ชพของประชาชน ทาใหประชาชนมกาลงซอมากขน และชวยบรรเทาปญหาการจราจร และ
ปญหาสงแวดลอม และอปสรรคคอ งบประมาณมจากด รฐบาลอาจเสยโอกาสในการพฒนา
โครงสรางพนฐานอนๆ ของประเทศ และรายไดของผประกอบการรถเอกชนรวมบรการลดลง
โดยผลจากการวเคราะหในสวนน จะนาไปใชในการวเคราะหความเหมาะสมของมาตรการฯ
ตามเกณฑ 8 เกณฑ
2. การวเคราะหความเหมาะสมในการดาเนนงานการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพ
ของประชาชนดานการเดนทางกรณรถเมลฟร โดยใชเกณฑ 8 เกณฑ พบวา การดาเนนมาตรการ
มความเหมาะสมตามเกณฑ จานวน 5 เกณฑ ประกอบดวย เกณฑประสทธผล เกณฑความ
พอเพยง เกณฑความกาวหนา เกณฑความย งยน และเกณฑความเสยหายของโครงการจงสามารถ
สรปไดวาการดาเนนมาตรการดงกลาวโดยภาพรวมมความเหมาะสม
3. การวเคราะหผลตอบแทนของมาตรการประกอบดวย การวเคราะหผลตอบแทนทาง
สงคม (SROI) โดยเปนการคานวณมลคาปจจบนของผลประโยชนทงหมด และมลคาปจจบน
ของการลงทนทงหมด พบวา มคาเทากบ 2.01 (SROI > 1) แสดงใหเหนวา การดาเนนมาตรการ
ใหผลประโยชนตอสงคมมากกวาเงนลงทนทรฐบาลสนบสนน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 103
บทท 6 (A)
การนาเสนอแนวทางมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง
โดยรถเมลฟร ในอนาคต
ในสวนของการนาเสนอแนวทางมาตรการรถเมลฟร ไดแบงออกเปน 4 สวน ดงตอไปน
สวนท 1 สรปการวเคราะหขอมล และสงเคราะห จากการศกษาตามขอบเขตทกาหนด
สวนท 2 การเปรยบเทยบผลการศกษาของการยกเลกมาตรการกบการคงมาตรการเดม
สวนท 3 แนวทางการดาเนนการ ตามมาตรการใหม
สวนท 4 ขอเสนอของมาตรการใหมตามแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพ
ของประชาชนดานการเดนทางอยางเปนระบบ
โดยมรายละเอยดดงตอไปน
สวนท 1 สรปการวเคราะหขอมล และสงเคราะห จากการศกษาตามขอบเขตทกาหนด
จากการวเคราะหขอมล และสงเคราะหขอมลของมาตรการลดคาครองชพของประชาชน
ดานการเดนทางโดยรถเมลฟรในอนาคต ประกอบดวย การดาเนนงานเพอสนบสนนมาตรการ
ลดคาครองชพ รายงานความพงพอใจของประชาชนตอมาตรการลดคาครองชพ รายงานผล
การศกษาเชงคณภาพ รายงานการวเคราะหมาตรการในตางประเทศ รายงานการศกษาดงานท
ประเทศไตหวน รายงานการศกษาความเหมาะสมในการดาเนนงาน และสรปขอมลทเปนผลของ
การศกษา โดยมรายละเอยด ดงน
1. การดาเนนงานเพอสนบสนนมาตรการลดคาครองชพ ซงประกอบดวยแนวทาง
การบรหารจดการของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ทเปนหนวยงานรบบรหารจดการ
ตามนโยบายของภาครฐ โดยการดาเนนงานน นมท ง ปญหา อปสรรค และผลกระทบตอ
การดาเนนงานการสนบสนนมาตรการตามทกลาวมาในบทท 1 จะเหนไดวา วธการบรหาร
จดการ วธการใหบรการ วธการคานวณตนทนของการใหบรการ วธตงงบประมาณเพอขอเงน
ชดเชย วธการเบกเงนจากกระทรวงการคลง ทมาของแหลงเงน วธการประเมนผลและตดตาม
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 104
ของหนวยงาน ถอไดวามกระบวนการในการดาเนนงานเพอบรรลผลสาเรจไดตามเปาหมาย
โดยรวม
ในสวนของผลกระทบตอการดาเนนงานรฐบาล องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
ผโดยสาร และรถเอกชนรวมบรการนน หนวยงานของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ และ
ผ รบบรการ ถอไดวาผลการดาเนนการของผ ใหบรการและผ รบบรการ ไดเปนไปตาม
วตถประสงคของมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดยรถเมลฟร แตม
ผลกระทบตอรถเอกชนรวมบรการมาก โดยสงผลใหธรกจของรถเอกชนรวมบรการตองลมเลก
กจการไปจานวนมาก อนมสาเหตมาจากรายไดลดลงประมาณรอยละ 30 ของรถโดยสารธรรมดา
และ รอยละ 20 ของรถโดยสารปรบอากาศ ตามลาดบ ดวยเหตนภาครฐควรจะพจารณาให
ผประกอบการรถเอกชนรวมบรการ เขารวมโครงการฯ ดวยเพอลดปญหาผลกระทบของ
รถเอกชนรวมบรการ
2. รายงานความพงพอใจของประชาชนและความคาดหวงของผใชบรการตอมาตรการ
ลดคาครองชพ พบวาขอคดเหนทวไปเกยวกบคณภาพการบรการ ความคาดหวงของผใชบรการ
ผลกระทบทางสงคมและนโยบายอยในระดบปานกลาง ซงถอวาโดยภาพรวมเปนไปตาม
วตถประสงคของโครงการทตงไว
3. รายงานผลการศกษาเชงคณภาพ ดวยวธการสนทนากลม (Focus Group) การ
สมภาษณเชงลก (In-depth Interview) และการจดสมมนา (Seminar) ทประกอบดวยประเดน
ปญหา ผลกระทบตอการมมาตรการ ขอคดเหนท งเหนดวยและไมเหนดวยของโครงการฯ
ขอคดเหนของกลมผเชยวชาญในการสมภาษณเชงลก และขอเสนอแนะดานอนๆ เพอความย งยน
ของมาตรการในอนาคต โดยการศกษาครงนไดศกษาครอบคลมทงหมดตามหลกวชาการ และ
พบวามาตรการนยงมความจาเปนสาหรบผมรายไดนอยของสงคมในปจจบนแตควรจะหา
มาตรการเพอตอบสนองใหตรงตามกลมเปาหมายทเหมาะสม
4. รายงานการวเคราะหมาตรการในตางประเทศ ทประกอบดวยขอมลทตยภม
(Secondary Data) งานวจยทเกยวของ (Review Literature) และการศกษาดงานทประเทศไตหวน
พบวา มาตรการตางๆในตางประเทศมความเหมาะสมในแตละบรบททตางกน ตามรายละเอยด
ของการศกษาทกลาวมาในบทท 4 สวนประเดนทสาคญทนามาสรป คอ การสนบสนนของ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 105
ภาครฐในแตละประเทศนนจะถกกาหนดเปนมาตรการถาวรโดยการใหสวนลด หรอการใหฟร
เฉพาะกลม ดวยการจาแนกกลมตามเงอนไขทตางกน และสวนใหญประเทศเหลาน มการนาเอา
เทคโนโลยมาชวยในการบรหารจดการ อนไดแก ระบบการใชบตรโดยสารอเลกทรอนกส
(E-Ticket) มาใชในอนาคตเพอเพมประสทธภาพ ความสะดวก แมนยา และถกตอง ในการ
จาแนกประเภทผโดยสารไดอยางสมบรณแบบ
5. รายงานการศกษาความเหมาะสมในการดาเนนการ ดานการวเคราะหปจจย
องคประกอบ (SWOT) ทงปจจยภายในและปจจยภายนอกของมาตรการ การวเคราะหโครงการฯ
โดยใชเกณฑและตวชวดระดบความสาเรจของโครงการฯ การวเคราะหผลตอบแทนการลงทน
(Return On Investment : ROI) และ การวเคราะหผลตอบแทนทางสงคม (Social Return On
Investment, SROI) ตามรายละเอยดของการศกษาในบทท 5 สวนประเดนทสาคญสามารถ
นามาสรป คอ การวเคราะห SWOT มาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทางโดย
รถเมลฟร พบวามจดแขง (Strength) ทสาคญคอ มกลไกเพอรองรบการดาเนนงานตามมาตรการ
หนวยงานดาเนนการมประสบการณ และความเชยวชาญ และมการสรางเครอขายความรวมมอ
กบหนวยงานทเกยวของ แตมจดออน (Weakness) คอ หนวยงานทรบผดชอบขาดแรงจงใจ
เนองจากความไมแนนอนของโครงการฯ เสนทางการใหบรการไมครอบคลม เปนนโยบายทไม
เปนธรรม และขาดการตดตามประเมนผลโครงการทมประสทธภาพ สวนโอกาส (Opportunity)
คอ เปนนโยบายทเพมโอกาสทางการเมองใหกบรฐบาล ประชาชนทกกลมสามารถเขาถงการใช
บรการ ชวยลดคาครองชพของประชาชน ทาใหประชาชนมกาลงซอมากขน และชวยบรรเทา
ปญหาการจราจร และปญหาสงแวดลอม และอปสรรค (Threat) คอ งบประมาณมจากด รฐบาล
อาจเสยโอกาสในการพฒนาโครงสรางพนฐานอนๆ ของประเทศ และรายไดของผประกอบการ
รถเอกชนรวมบรการลดลง โดยผลจากการวเคราะหในสวนน จะนาไปใชในการวเคราะห
ความเหมาะสมของมาตรการฯ ตามเกณฑ 8 เกณฑ
การวเคราะหตามเกณฑตามความเหมาะสมทง 8 เกณฑ อนไดแก 1) เกณฑประสทธภาพ
2) ประสทธผล 3) ความพอเพยง 4) ความเปนธรรม 5) ความพงพอใจ 6) ความกาวหนา 7) ความ
ย งยน 8) ความเสยหายของโครงการฯ (พบวาผาน 5 เกณฑ คอ เกณฑของประสทธผล ความ
พอเพยง ความกาวหนา ความย งยน และความเสยหายของโครงการ) และการวเคราะหโครงการฯ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 106
โดยใชเกณฑและตวชวดระดบความสาเรจของโครงการฯ คาการวเคราะหผลตอบแทน
การลงทน (ROI) เทากบ -0.66 (ROI < 1) แสดงวา การดาเนนการมาตรการดงกลาวในภาพรวม
ไมคมคาในการลงทน แตในสวนของอตราผลตอบแทนทางสงคมทไดจากมาตรการเทากบ 2.01
(SROI > 1) แสดงใหเหนวา การดาเนนมาตรการรถเมลฟรใหผลประโยชนตอสงคมมากกวาเงน
ลงทนทรฐบาลสนบสนน
สวนท 2 การเปรยบเทยบผลการศกษาของการยกเลกมาตรการกบคงมาตรการเดม
จากการศกษาขอมล ผลการสารวจ เกบขอมล วเคราะหขอมลและสงเคราะหทงเชง
ปรมาณและคณภาพ เพอตอบวตถประสงค ไดแก ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานการ
สนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง ความเหมาะสมในการ
ดาเนนงานและความพงพอใจของประชาชน แนวทางการมสวนรวมและความคดเหนจาก
ทกภาคสวน โดยนาผลการศกษามาเปรยบเทยบผลการวเคราะหใน 2 รปแบบ คอ “ยกเลก
มาตรการ” และ “คงมาตรการเดม” โดยมเหตผลประกอบในการเปรยบเทยบตามตารางขางลางน
ตารางท 6.1 (A) การเปรยบเทยบเหตผลของการยกเลกมาตรการและคงมาตรการเดม
ยกเลกมาตรการ คงมาตรการเดม
1. เพราะไมตอบวตถประสงคของการอนมต
โครงการ ป 2551 โดยประเดนหลกในการ
อนมตโครงการครงนน ไดแก การเกด
วกฤตการทสาคญ 2 ประการ คอ ประการ
แรก อตราเงนเฟอ ป 2551 สงถง
รอยละ 6.5 แตในปจจบน ป 2557
รอยละ 2.9 ประการท 2 ราคาน ามน
เชอเพลงสงขนอยางรวดเรว จากราคา
70 USD/Barrel สงขนเปน 147USD/Barrel
(28 มนาคม 2557 เทากบ
107.83USD/Barrel ทตลาด เบรนท)
1. การวเคราะหมาตรการน ตามเกณฑ
ความเปนธรรม โดยพจารณาจาก
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย
พ.ศ. 2550 หมวด 3 เรองสทธและ
เสรภาพของชนชาวไทย มาตรา 30
(ความเสมอภาค)นนหมายถง
ประชาชนทกคนรวมถงผมรายไดนอย
ควรเขาถงการบรการสาธารณะตาม
อตภาพอยางเทาเทยมกน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 107
ยกเลกมาตรการ คงมาตรการเดม
2. มาตรการเพอลดคาครองชพของประชาชน
อนๆ ท งหมด 6 มาตรการ ปจจบนได
ยกเ ลก ไปแ ลวบา งสวน ในสวน ขอ ง
มาตรการรถเมลฟร และรถไฟฟรกควรจะ
ยกเลกมาตรการไปดวย เพราะสถานะ
ความเดอดรอนของประชาชนลดลง ซง
สภาพความเปนอยของประชาชนทดขน
เมอเทยบกบ ป 2551
3. วเคราะหตามเกณฑตามความเหมาะสมทง
8 เกณฑ อนไดแก 1) เกณฑประสทธภาพ
2 ) ป ร ะ ส ท ธ ผ ล 3 ) ค ว า ม พ อ เ พ ย ง
4) ความเปนธรรม 5) ความพงพอใจ
6 ) ค ว า ม ก า ว ห น า 7 ) ค ว า ม ย ง ย น
8) ความเสยหายของโครงการฯ (พบวา
ผาน 5 เกณฑ คอ เกณฑของประสทธผล
ความพอเพยง ความกาวหนา ความยงยน
และความเสยหายของมาตรการ) แสดงถง
ยงไมสามารถระบความเหมาะสมของ
มาตรการ ไดอยางเปนรปธรรม
4. การวเคราะหมาตรการ ในตางประเทศ
มากกวา รอยละ 80 ของผลสารวจ พบวา
ไดยกเลกมาตรการเหลานไปแลว เชน
เมองแฮสเซลท ประเทศเบลเยยม ทได
ดาเนนการมาแลว 16 ป และไดยกเลกในป
2556 เนองจากตนทนการใชเงนสนบสนน
สงขนมาก เ มอไมมรายไดมากพอทจะ
สนบสนนโครงการฯ ได
5. รฐบาลไดมนโยบายเพมคาแรงขนตาวนละ
300 บาท และผจบการศกษาระดบปรญญา
ตร ได เดอนละ15,000 บาท มนโยบาย
เรยนฟร ประกนรายไดเกษตรกร เบยยงชพ
ผ สงอาย เ บ ยอาสาสมครสาธารณสข
ห ม บ า น ( อ ส ม . ) ซ ง เ ห ต ผ ล เ ห ล า น
2. มาตรการน ชวยแกปญหาชองวางของผ
มรายไดนอย (คนจน) กบคนชนกลาง
และคนรวย เนองจาก ผมรายไดนอยใน
ส ง ค ม ไ ท ย ยง ม อ ย ม า ก ม จ า น ว น
8,766,500 คน สดสวนอยท รอยละ
13.15 ตามเกณฑการชว ดเสนความ
ยากจน 2,422 บาทตอคนตอเดอน
(สนง.สถตแหงชาต, 2556) ถารฐไม
สามารถแกปญหาเหลานได กจะทาให
สงคมอยอยางไมสงบสขเกดปญหา
สงคมตามมาหลายดาน เชน มผราย ฉก
ชงวงราว หรอการตดยาเสพตด เปนตน
3. ตนทนคาครองชพปจจบนยงคอนขาง
ส ง ถ ง แ มว า ป จ จ บน ร า ค า น า มน
ประมาณ 107.83 USD./Barrel (28
มนาคม 2557 ทตลาดเบรนท) เมอเทยบ
กบชวงเ รมมาตรการราคาประมาณ
147 USD./Barrel (ป 2551 ) แตกไมได
ลดลงไปในระดบเดมกอนมมาตรการ
เ ฉ ล ย ท ร า ค า อ ย ใ น ช ว ง 70-89.99
USD./Barrel (ป 2550) แสดงถง ตนทน
คาครองชพปจจบนยงสงกวาเดมมาก
4. ความไมเทาเทยมกนของผมรายไดนอย
ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล
เมอเทยบกบโครงการสนบสนนของ
คนตางจงหวด เชน กองทนหมบาน
ธนาคารประชาชน และการสนบสนน
สนคาการเกษตรหลายรายการ เปนตน
ซงผมรายไดนอยในกรงเทพฯ กไดรบ
ประโยชนการสนบสนนจากกองทน
บางไมมากนก เชน เฉพาะชมชนแออด
เทานน ดงนนคนเมอง และคนชนบท
จะมบรบททแตกตางกน รฐก
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 108
ยกเลกมาตรการ คงมาตรการเดม
สนบสนนการเพมรายไดของผ มรายได
นอยอยางชดเจน
6. การวเคราะหผลตอบแทนการลงทน (ROI)
แลว ไมคมคากบการลงทน โดยม คา ROI
< 1 แสดงถง ความไมเหมาะสมกบเงน
ลงทน
7. มาตรการนไมเปนธรรมกบผอนทเสยภาษ
แตไมไดใชบรการ โดยม เหตผลทวา
ผใชบรการตองจายคาใชบรการเองจงจะ
ยตธรรมในสงคม
8. มาตรการนไมเปนธรรมกบผประกอบการ
รถเอกชนรวมบรการฯในการดาเนนธรกจ
ซงจาเ ปนตองพฒนาระบบการบรการ
รวมกน
9. เสยงบประมาณตงแตเรมตนจนถง ปจจบน
ท งหมดเปนเงนจานวน 13,980.84 ลาน
บาท ถารฐยกเลกมาตรการนจะประหยด
งบประมาณไดถง 225.50 ลานบาทตอ
เดอน
จาเปนตองใหการชดเชยทเหมาะสม
เมอเทยบกบโครงการสนบสนนของ
คนตางจงหวดดวย
5. รฐบาลควรมหนาทนอกเหนอจากการ
สงเสรมเรองเศรษฐกจแลวภารกจหนง
ทจะดแลชวตความเปนอยของคนใน
สงคม เชน การสนบสนนมาตรการลด
คาครองชพ จะชวยสรางความรสกให
สงคมสงบสข ดวยสวสดการพนฐานท
ผดอยโอกาสทควรจะไดรบ
6. รายงานความเหลอมลาของฐานะทาง
สงคม ระหวางคนจนกบคนรวย ม
แนวโนมสงขนเรอยๆ ซงการมชองวาง
(Gap) ระหวางกนมากขณะน ถอวาเปน
ความดอยประสทธภาพ ในการบรหาร
จดการของรฐ ทไมสามารถแกไข
ปญหา หรอยกระดบผมรายไดนอย ให
มโอกาส เทาเทยมกนในสงคม ดงนน
รฐควรจะใหการสนบสนผดอยโอกาส
จนกวาประชาชนทวไปจะมฐานะ
ใกลเคยงกนมากขน ตวอยางเชนกลม
ประเทศสหภาพยโรป เปนตน
7. จากรายงานผลตอบแทนทคานวณได
จากการลงทนทางสงคม (Social Return
On Investment , SROI) พบวา การ
ลงทนของภาครฐกบมาตรการนจะทา
ใหไดผลประโยชนทางสงคมมากโดย
การทรฐลงทน 1 หนวย จะได
ผลตอบแทน 2.01 (1 : 2.01) แสดงให
เหนวาผลตอบแทนทางสงคมทไดจาก
การดาเนนมาตรการของรฐบาลมมลคา
สงกวาการลงทน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 109
สรปไดวา เหตผลของการ “ยกเลกมาตรการ” ประกอบดวย ไมตรงวตถประสงค มการ
ยกเลกมาตรการลดคาครองชพไปบางสวนแลว เกณฑความเหมาะสม ผาน 5 จาก 8 เกณฑ
มาตรการในตางประเทศ มากกวา รอยละ 80 ยกเลกไปแลว รฐบาลมมาตรการอนๆ ชวยอยแลว
คา ROI < 1 มาตรการนไมเปนธรรมกบผอนทเสยภาษทไมไดใชบรการและผประกอบการรถ
เอกชนรวมบรการ เสยงบประมาณจานวนมาก สวนเหตผลในการ “คงมาตรการเดม” ในดาน
เกณฑความเปนธรรมน น ซงประชาชนทกคนรวมถงผมรายไดนอยควรเขาถงการบรการ
สาธารณะตามอตภาพอยางเทาเทยมกน ชวยแกปญหาชองวางของผมรายไดนอยกบคนชนกลาง
และคนรวย ตนทนคาครองชพปจจบนยงสงกวาเดมมากเมอเทยบกบอดต และมผลประโยชน
ทางสงคมมมลคาสงกวาการลงทน ประกอบกบเหตผลอนๆ ทกลาวมาแลวขางตน
อยางไรกตาม จากผลการวเคราะหทางเลอก “ยกเลกมาตรการ” และ “คงมาตรการเดม”
นน ไมสามารถแกปญหาในบรบทของสงคมในปจจบนได อนไดแก ความเปนธรรม ความคม
ทนของโครงการฯ และการแกปญหาความเหลอมล าของสงคม เปนตน ดงนนการกาหนด
มาตรการใหมเพอยกระดบผมรายไดนอยใหมโอกาสเทาเทยมกนในสงคมนน จงเสนอใหมการ
ดาเนนการใหม ตามสวนท 3 ตอไป
สวนท 3 แนวทางการดาเนนการ ตามมาตรการใหม มดงตอไปน
จากการวเคราะหและสงเคราะหแนวทางการดาเนนงานตามมาตรการใหม สามารถแบง
ออกเปน 2 ขอหลกๆ ประกอบดวย การใหฟรเฉพาะกลม โดยอางองจากผลการศกษาใน
ตางประเทศ รอยละ 80 พบวา การใหฟรเฉพาะผพการ ผสงอาย เดก ทหารผานศกมจานวนเมอง
สวนใหญถง 13-19 เมอง คดเปน รอยละ 15-23 และใหสวนลดสาหรบนกเรยน นกศกษาสวน
ใหญถง 18 เมองคดเปน รอยละ 21 และกาหนดมาตรการ ดานการบรหารจดการ โดยอางองจาก
ผลการศกษาจากประเทศไตหวนและผลการสารวจเชงคณภาพ ดงนนจงสามารถสรปรายละเอยด
ทง 2 ขอดงตอไปน คอ
1) ควรแยกใหชดเจน โดยการใหฟรเฉพาะกลม ไดแก ใหฟรเฉพาะกลมผพการ ผสงอาย
เดก ทหารผานศก พระภกษ สามเณร และแมช การใหสวนลดสาหรบนกเรยน นกศกษา ผม
รายไดนอย (พจารณาจากเสนความยากจนแลวนาไปขนทะเบยนเพอขอรบบตร) และผวางงาน
ตามความเหมาะสมของสภาพเศรษฐกจและสงคม เปนตน ดงตารางท 6.2(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 110
ตารางท 6.2(A) การใหบรการฟรเฉพาะกลม
กลม การใหบรการ
ฟร ลดราคา
ผพการ
ผสงอาย
เดก
ทหารผานศก พระภกษ สามเณร และแมช
นกเรยน นกศกษา
ผมรายไดนอย
ผวางงาน
หมายเหต
นยามศพทเฉพาะและเกณฑของกลมเปาหมายทมสทธไดรบบรการฟร / ลดราคา
** กลมเปาหมายทงหมด จากดเฉพาะ ประชาชนชาวไทย
- ผพการ หมายถง บคคลทเปนผพการทมบตรประจาตวผพการ
- ผสงอาย หมายถง ประชากรทงเพศชาย และเพศหญงซงมอาย 60 ปขนไป
- เดก หมายถง บคคลทมอายต ากวา 14 ป
- ทหารผานศก หมายถง บคคลทมบตรประจาตวทหารผานศก
- นกเรยน นกศกษา หมายถง บคคลทเปนนกเรยน นกศกษา และมบตรประจาตวนกเรยน
นกศกษา
- ผมรายไดนอย หมายถง บคคลทมรายไดต ากวาเสนความยากจน (ป 2554 คอ 2,422 บาท
ตอคนตอเดอน)
- ผวางงาน หมายถง บคคลทมบตรผวางงาน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 111
การจาแนกกลมผใชบรการ
จากการศกษาสามารถจาแนกกลมผใชบรการแบงออกเปน 8 กลม และไดจดกลมทได
สวนลดออกเปน 2 สวนคอ สวนแรกทไดรบบรการฟร ประกอบดวย กลมผพการ ผสงอาย เดก
และทหารผานศก พระภกษ สามเณร และแมช สวนทสอง ทไดสวนลด รอยละ 50 ประกอบดวย
นกเรยน นกศกษา ผมรายไดนอย และผวางงาน ดงตารางท 6.3(A)
ตารางท 6.3(A) สดสวนของกลมผใชบรการ
ลาดบ รายละเอยด สดสวน
ผใชบรการ* ใหสวนลด
1 ผพการ 1.5% 100%
2 ผสงอาย 2.5% 100%
3 เดก 6% 100%
4 ทหารผานศก พระภกษ สามเณร และแมช 1% 100%
5 นกเรยน นกศกษา 23% 50%
6 ผมรายไดนอย 18% 50%
7 ผวางงาน 7% 50%
8 ผมงานทาและมรายไดมากกวาคาแรงขนตาทรฐบาลกาหนด 41% 0%
หมายเหต: สดสวนกลมตวอยางผทใชบรการจากการศกษาความพงพอใจในมาตรการรถเมลฟร ไดจาก
คาเฉลยสดสวนการศกษาความพงพอใจในมาตรการรถเมลฟร ครงท 1 และครงท 2
จากตารางท 6.3(A) นามาคานวณงบประมาณทรฐบาลสนบสนน แสดงในตารางท
6.4(A) จากมาตรการใหมสามารถคานวณงบประมาณ พจารณาจากการประมาณการจานวน
ผโดยสาร ตามเอกสารโครงการศกษาพฒนาปรบปรงบารงรกษาระบบฐานขอมล ขอสนเทศและ
แบบจาลองเพอบรณาการพฒนาการขนสงและจราจร การขนสงตอเนองหลายรปแบบและ
ระบบโลจสตกสของ สานกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร ไดประมาณการจานวน
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 112
ผโดยสารรถโดยสารสาธารณะเฉพาะรถโดยสารธรรมดา ป 2560 เทากบ 1,052,032 เทยว-คนตอ
วน และขอมลจาก องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไดประมาณจานวนผใชบรการรถ องคการ
ขนสงมวลชนกรงเทพ และรถเอกชนรวมบรการ ในสดสวนเทากน
ตารางท 6.4(A) การคานวณกลมผใชบรการแบงออกเปน 2 กลม
ลาดบ ประเภทกลม สดสวน ให
สวนลด
เงนทรฐบาล
สนบสนน(ลาน
บาท/เดอน)1
1
กลมทใหฟร ไดแก ผพการ ผสงอาย เดก
ทหารผานศก พระภกษ สามเณร และ
แมช
11% 50%2 11.28
2 กลมผใหสวนลด ไดแก ผมรายไดนอย
ผวางงาน3 25% 50% 25.64
รวม 36.92
หมายเหต
1. เงนทรฐบาลตองสนบสนนเทากบ จานวนผใชบรการทงหมด x สดสวนกลมคน x ราคาตว
x สวนลด x จานวนวนตอเดอน จานวนผใชบรการรถเมลทงหมด 1,052,032 เทยว-คนตอวน (ขอมลจาก
สานกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร ประมาณการจานวนผโดยสารรถโดยสารสาธารณะเฉพาะรถ
โดยสารธรรมดาของ ป 2560 ) ราคาตว 6.50 บาท (ราคาตวรถเมลธรรมดาของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ)
เงนทรฐสนบสนน /เดอนสาหรบกลมทใหฟร เทากบ 1,052,032 x 11% x 6.50 x 50% x 30 = 11,283,043.20
บาท สาหรบกลมทใหสวนลด เทากบ 1,052,032 x 25% x 6.50 x 50% x 30 = 25,643,280.00 บาท
2. การใหสวนลด รอยละ 50 สาหรบกลมทใหฟรไดแก ผพการ ผสงอาย เดก ทหารผานศก พระภกษ
สามเณร และแมช เนองจากวา กลมน องคการขนสงมวลชนกรงเทพ จาย รอยละ 50 อยแลวในปจจบน ดงนน
รฐสนบสนนแค รอยละ 50 รวมทงหมด เปน รอยละ 100
3. ในสวนนไมไดระบ นกเรยน/นกศกษา เนองจากวา ปจจบน องคการขนสงมวลชนกรงเทพให
สวนลด นกเรยน/นกศกษา รอยละ 50 อยแลวจงไมใชภาระของรฐทตองสนบสนนงบประมาณ
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 113
2) กาหนดมาตรการ ในดานการบรหารจดการ และความเปนธรรมกบผมสวนเกยวของ
ดงตารางท 6.5(A)
ตารางท 6.5(A) แนวทางการปรบปรงในการบรหารจดการใหมประสทธภาพมากยงขน
หวขอในการ
ปรบปรง
รายละเอยด
1. การบรหาร
จดการ
1.1 ศกษาแนวทางการใชระบบ E-Ticket ใหสอดคลองกบโครงการดาเนนงานบรหาร
จดการตวรวม ของ สานกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจรทศกษาอย.หรอ
การใหคปองสวนลด และแผนการลงทน
1.2 จดหาเจาหนาท เพอรองรบการใหสทธพเศษในแตละกลมผรบบรการ
1.3 สรางระบบวธคดราคาคาโดยสาร
1.4 ศกษาแนวทางใหรถเอกชนรวมบรการฯ กบ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ใหม
มาตรฐานเดยวกน เชน การบรหารดวย ISO การคานวณตนทน การเบกจาย
งบประมาณ เปนตน
1.5 ศกษาการเลอกใชมาตรฐานรถเมล ทเหมาะสมเพอความปลอดภย และประหยด
พลงงานเชนเปลยนรถใหมเปน NGV เปนตน
1.6 เสนอใหภาครฐจายเงนสนบสนนใหเรวขนจากเดมการรบเงนใชเวลา 12 เดอน ควร
ปรบเปลยนใหมระยะเวลาทสนลง เปนไมเกน 3 เดอน
1.7 เสนอใหรถเมล องคการขนสงมวลชนกรงเทพ และรถเอกชนรวมการบรการ เขา
รวมโครงการฯ โดยการเปดใหมการประมลแขงขนทม Operation Cost ตาสด ซงจะทา
ใหมการบรหารตนทนไดอยางมประสทธภาพ
1.8 ขอเสนอแนะเพอประชาชน โดยการเพมประสทธภาพดวยการปรบเพมเสนทาง
หรอจานวนรถ ใหเหมาะสมกบประชาชนทกคน
2. แหลงเงนทน
สนบสนน
2.1 หาแหลงเงนทนทไดจากการเกบภาษทองถน (จากคนรวยมาอดหนนคนจน) อน
ไดแก ภาษสรรพสามต หรอภาษจากน ามนเชอเพลง การเกบภาษจากการขายปาย
โฆษณาเปนตน
2.2 จดทาเปนมาตรการถาวรโดยใหงบประมาณกบหนวยงานทเ กยวของ เชน
กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย
2.3 จดต งบรษทกลาง เพอมาบรหารจดการโครงการฯ ระหวางผใหบรการ กบ
ผรบบรการ
2.4 มการกากบโดยหนวยงานรวมระหวางรฐบาลและเอกชน (เอกชนเขามารวม
ประมลเพอใหบรการ)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 114
หวขอในการ
ปรบปรง
รายละเอยด
3. การใหบรการ 3.1 การบรหารจดการเวลาเดนรถทเหมาะสม
3.2 การเพมเสนทางการเดนรถใหครอบคลมทกพนท
3.3 การฝกอบรมพนกงานขบรถ เพอความปลอดภย (ตามรายงานผลการสารวจความ
พงพอใจ)
จากการเสนอใหยกเลกมาตรการเดม และดาเนนมาตรการใหม ใหฟรเฉพาะกลมแบบ
มเงอนไขนน ยงไมสามารถดาเนนการและรองรบการดาเนนมาตรการใหมไดทนท เนองจาก
ขอจากดของรฐบาล เชน การใชระบบบตรโดยสารอเลกทรอนกส E-Ticket การจดทาบตรให
สทธพเศษ เปนตน อาจจะตองใชระยะเวลาในการดาเนนการอยางนอย 1 ปครงถง 2 ป ดงนน
ในชวงระยะเวลาเตรยมความพรอมเพอรองรบดงกลาว ใหภาครฐดาเนนการมาตรการเดมไป
กอน และศกษาแนวทางการใชระบบ E-Ticket โดยกาหนดกลมเปาหมายใหชดเจนและนาไป
เชอมโยง เพอใหสอดคลองกบโครงการดาเนนงานบรหารจดการตวรวม ของ สานกงานนโยบาย
และแผนการขนสงและจราจรทศกษาอย จนกวาระบบตางๆ จะมความพรอมเพอนามาตรการ
ใหมนไปใชในอนาคต
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 115
สวนท 4 ขอเสนอของมาตรการใหมตามแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของ
ประชาชนดานการเดนทางอยางเปนระบบ
จากการวเคราะหผลการศกษาตามวตถประสงคทง 4 ขอ รวมถงเหตผลการเปรยบเทยบ
ในสวนท 2 ทงการยกเลกมาตรการและการคงมาตรการเดมนน สามารถสรปผลจากการวจยเพอ
จดทาขอเสนอแนะแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการ
เดนทางอยางเปนระบบ และสามารถเชอมโยงกบการกาหนดนโยบายภาครฐตอไปในอนาคตได
หรอแนวทางการใหความชวยเหลอการเดนทางรปแบบอนนอกเหนอจากแนวทางปจจบน โดย
คานงถงการใชจายงบประมาณของภาครฐอยางมประสทธภาพใหสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจ
และสงคม โดยสรปวา รฐควรยกเลกมาตรการเดมทไดดาเนนการมาตงแตป 2551-2557 โดยให
กาหนดมาตรการใหมเพอยกระดบผมรายไดนอย ใหมโอกาสเทาเทยมกนในสงคม กาหนด
มาตรการทสอดคลองกบสภาพปจจบน ในดานการบรหารจดการใหเหมาะสม และเปนธรรมกบ
ผมสวนเกยวของ กาหนดใหเดนทางรถเมลทกเสนทางรวมทงรถขององคการขนสงมวลชน
กรงเทพและรถเอกชนรวมบรการดวยการเบกจายเงนงบประมาณประจาปตามแผนงาน
งบประมาณสนบสนนระยะยาว ในสวนของการเบกจายเงนสนบสนนโครงการฯ นน ให
หนวยงานทเกยวของนาเสนอเปนโครงการฯ เพอการเบกจายจากเงนงบประมาณประจาป ตาม
แผนงานงบประมาณสนบสนนในทกๆ ป และในสวนการเบกจายเงนของรถเอกชนรวมบรการ
นน ควรกาหนดกระบวนการจายเงนตามระเบยบของคณะกรรมการกากบดแลโครงการฯ ท
จดตงขนใหม เพอพจารณาวธการอนมตเบกจายใหเหมาะสมกบสภาพความเปนจรงตอไป และ
จากการสารวจความคดเหนของผมสวนรวมในมาตรการน รอยละ 60.27 เหนดวยกบการม
มาตรการนตอไป แตใหฟรเฉพาะกลม ประกอบกบการศกษามาตรการเกยวกบรถเมลฟรของ
ตางประเทศทมลกษณะคลายกบประเทศไทยพบวา มาตรการรถเมลฟรใหเฉพาะกลมแบบม
เงอนไข โดยใหทกเสนทางสาหรบประชาชน ดงนนจงสรปไดวา มาตรการทมคนเหนดวยมาก
ทสด และเหมาะสมทสดในบรบทของประเทศไทย คอ มาตรการใหม ใหฟรเฉพาะกลมแบบม
เงอนไข ซงสามารถสรปเปนขอดและขอเสยของมาตรการใหมได ดงตารางท 6.6(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 116
ตารางท 6.6(A) ขอดและขอเสยของมาตรการใหมฟรเฉพาะกลมแบบมเงอนไข
ขอด ขอเสย
1. เปนมาตรการทเหมาะสมกบสถานการณ
เศรษฐกจและสงคม
2. เปนมาตรการทชวยลดภาระคาครองชพของ
ป ร ะ ชาชน ดา น ก า ร เ ด น ท าง อ ยา ง เ ป น
รปธรรม
3. เ มอวเคราะหเกณฑความเหมาะสมแลว
สามารถผานเกณฑไดมากกวาเดม เ ชน
เกณฑความพงพอใจ เกณฑความเปนธรรม
เปนตน
4. สามารถลดชองวางความเหลอมลาระหวางผ
มรายไดนอยกบกลมชนชนกลางได
5. การใชจายงบประมาณของภาครฐ อยางม
ประสทธภาพและสอดคลองกบสถานภาพ
เศรษฐกจและสงคม
6. ประหยดงบประมาณได รอยละ 84 เมอ
เทยบกบมาตรการเดม (มาตรการใหม 36.92
ลานบาทตอเดอน มาตรการเดม 225.50 ลาน
บาทตอเดอน)
7. ชวยแกปญหาของผประกอบการรถเอกชน
รวมบรการ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ
และผรบบรการไดทงหมด
8. ผ มรายไดนอยสามารถเขาถงการบรการ
สาธารณะตามอตภาพอยางเทาเทยมกน
9. จากผลตอบแทนทางสงคมของมาตรการ
ใหม (SROI = 4.39) เหนวา การดาเนน
มาตรการใหมมมลคาสงกวาการลงทน
1. จะตองมการลงทนในระบบ E-Ticket
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 117
ผลประโยชนทจะไดรบกบมาตรการใหมน
จากตารางท 1.2 พบวา คาเฉลยทรฐบาลใหการสนบสนนรถเมลฟรตอเดอนประมาณ
225.50 ลานบาท จากตารางท 5.2(A) ประชาชนไดประโยชน 4,693/62 เทากบ 75.69 ลานบาทตอ
เดอน และจากตารางท 6.4(A) หลงจากการมมาตรการใหมน พบวา คาเฉลยทรฐบาลใหการ
สนบสนนรถเมลฟรตอเดอนประมาณ 36.92 ลานบาทตอเดอน (ประหยดงบประมาณ รอยละ 84
เมอเทยบกบมาตรการเดม) และจากตารางท 6.7(A) ประชาชนจะไดรบประโยชน 2,669,531.20
x 30 เทากบ 80.09 ลานบาทตอเดอน และยงมรถเอกชนรวมบรการเขามาใหบรการดวย การ
คานวณผลตอบแทนของมาตรการใหม พบวา คา ROI โดยรวม เทากบ – 0.45 ซงคาของ ROI จะ
มากกวาการดาเนนการตามมาตรการเดม (ROI = -0.66) จากตารางท 6.8(A) การคานวณ
ผลตอบแทนของมาตรการใหม พบวา คา SROI เทากบ 4.39 สงกวาเดมถง 2 เทา เมอเทยบกบ
การดาเนนการมาตรการเดม (SROI = 2.01)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 118
การคานวณ ROI สาหรบมาตรการใหม
การคานวณ ROI แสดงดงตารางท 6.7(A) สาหรบรายละเอยดและทมาของขอมลทใชใน
การคานวณมดงน
1. จากขอมลกลมผใชบรการ 8 กลมจากตารางท 6.3(A)นามาจดกลมทไดสวนลด
ออกเปน 3 สวนคอ กลมทไดรบบรการฟร ประกอบดวย ผพการ ผสงอาย เดก และทหารผานศก
พระภกษ สามเณรและแมช สวนกลมทใหสวนลด รอยละ 50 ประกอบดวย นกเรยน/นกศกษา
ผมรายไดนอย และผวางงาน และกลมผมงานทาและมรายไดมากกวาคาแรงขนตาทรฐบาล
กาหนด ซงไมไดรบสวนลด
2. ขอมลของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพพบวาตนทนตอเทยว-คนของ องคการ
ขนสงมวลชนกรงเทพเทากบ 6.50 บาทและรฐใหการสนบสนนอก 2 บาท รวมเปน 8.50 บาทตอ
เทยว-คนและจากการสมภาษณเชงลกพบวาตนทนตอเทยว-คนของรถเอกชนรวมบรการ 7 บาท
สาหรบคาโดยสารรถประจาทางของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ เทากบ 6.50 บาทตอเทยว-
คน และคาโดยสารรถเอกชนรวมบรการ เทากบ 8 บาทตอเทยว-คน
3. ตามเอกสารโครงการศกษาพฒนาปรบปรงบารงรกษาระบบฐานขอมล ขอสนเทศ
และแบบจาลองเพอบรณาการพฒนาการขนสงและจราจร การขนสงตอเนองหลายรปแบบและ
ระบบโลจสตกสของ สานกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจรป 2557 ไดประมาณการ
จานวนผโดยสารรถโดยสารประจาทาง ป 2560 เทากบ 1,052,032 เทยว-คนตอวน และจากการ
สมภาษณเชงลกเจาหนาททเกยวของขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไดประมาณการจานวน
ผใชบรการรถ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ และรถเอกชนรวมบรการในสดสวนเทากน ดงนน
จานวนผใชบรการรถ องคการขนสงมวลชนกรงเทพเทากบ 526,016 เทยว-คนตอวนและจานวน
ผใชบรการรถเอกชนรวมบรการ เทากบ 526,016 เทยว-คนตอวน
สมการคานวณผลตอบแทนการลงทน (ROI) คอ
ROI = ผลไดจากการลงทน – คาใชจายในการลงทน
คาใชจายในการลงทน
ROI = 2,669,531.20 - 4,810,416.32
= -0.45 4,810,416.32
จากผลการคานวณพบวาคา ROI สาหรบมาตรการใหม เทากบ – 0.45
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 119
ตารางท 6.7(A) คานวณ ROI ของมาตรการใหม
กลม ลกษณะของผใชบรการ สดสวน ผใชบรการ
เทยว-คนตอวน
ผใชบรการ ขสมก.
เทยว-คนตอวน
คาโดยสาร ขสมก
ทผใชบรการไดลดราคา
ผลประโยชนทประชาชนไดขององคการขนสง
มวลชนกรงเทพ(บาท)
กลมใหฟร ผพการ 0.015 15,780.48 7,890.24 6.5 51,286.56
ผสงอาย 0.025 26,300.80 13,150.40 6.5 85,477.60
เดก 0.06 63,121.92 31,561.96 6.5 205,146.24
ทหารผานศก พระภกษ สามเณร แมช 0.01 10,520.32 5,260.16 6.5 34,191.04
รวม 0.11 115,723.52 57,862.76 376,101.44
กลมผไดสวนลด50%
นกเรยน/นกศกษา 0.23 241,967.36 120,983.68 3.25 393,196.96
ผมรายไดนอย 0.18 189,365.76 94,682.88 3.25 307,719.36
ผวางงาน 0.07 73,642.24 36,821.12 3.25 119,668.64
รวม 0.48 504,975.36 252,487.68 820,584.96
กลมไมมสวนลด ผมรายไดมากกวาคาแรงขนตาทรฐบาล
กาหนด
0.41 431,333.12 215,666.56 0 0
รวม 1.00 1,052,032.00 526,017.00 1,196,686.40
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 120
ตาราง 6.7 (A) ) คานวณ ROI ของมาตรการใหม (ตอ)
กลม
ลกษณะของผใชบรการ สดสวน ผใชบรการ
เทยว-คนตอวน
ผใชบรการรถเอกชนรวม
บรการ
เทยว-คนตอวน
คาโดยสารรถเอกชนรวมบรการท
ผใชบรการไดลดราคา ผลประโยชนทประชาชนไดของรถเอกชนรวม
บรการ(บาท)
กลมใหฟร ผพการ 0.015 15,780.48 7,890.24 8 63,121.92
ผสงอาย 0.025 26,300.80 13,150.40 8 105,203.20
เดก 0.06 63,121.92 31,561.96 8 252,487.68
ทหารผานศก พระภกษ
สามเณร แมช
0.01 10,520.32 5,260.16 8 42,081.28
รวม 0.11 115,723.52 57,862.76 462,894.08
กลมผไดสวนลด50%
นกเรยน/นกศกษา 0.23 241,967.36 120,983.68 4 483,934.72
ผมรายไดนอย 0.18 189,365.76 94,682.88 4 378,731.52
ผวางงาน 0.07 73,642.24 36,821.12 4 147,284.48
รวม 0.48 504,975.36 252,487.68 1,009,950.72
กลมไมมสวนลด ผมรายไดมากกวาคาแรงขนตา
ทรฐบาลกาหนด
0.41 431,333.12 215,666.56 0 0
รวม 1.00 1,052,032.00 526,017.00 1,472,844.80
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 121
ตาราง 6.7 (A) ) คานวณ ROI ของมาตรการใหม (ตอ)
กลม1
ลกษณะของผใชบรการ สดสวน ผลประโยชนท
ประชาชนไดของรถ
ขสมก. และ รถเอกชน
รวมบรการ(บาท)
ผใชบรการ
เทยว-คนตอวน
ตนทน ROI
รถ ขสมก. รถเอกชนรวม
บรการ
ขสมก 8.50บาทตอ
เทยว-คน
รถเอกชนรวมบรการ
7 บาทตอเทยว-คน
รวม
(ประโยชน-ตนทน)/
ตนทน]
กลมใหฟร ผพการ 0.015 114,408.48 7,890 7,890 67,067.04 55,231.68 122,298.72 -0.06
ผสงอาย 0.025 190,680.80 13,150 13,150 111,778.40 92,052.80 203,831.20 -0.06
เดก 0.06 457,633.92 31,561 31,561 268,268.16 220,926.72 489,194.88 -0.06
ทหารผานศก พระภกษ สามเณร แมช 0.01 76,272.32 5,260 5,260 44,711.36 36,821.12 81,532.48 -0.06
รวม 0.11 838,995.52 57,862 57,862 491,824.96 405,032.32 896,857.28 -0.06
กลมผไดสวนลด50%
นกเรยน//นกศกษา 0.23 877131.68 120,984 120,984 1,028,361.28 846,885.76 1,875,247.04 -0.53
ผมรายไดนอย 0.18 686,450.88 94,683 94,683 804,804.48 662,780.16 1,467,584.64 -0.53
ผวางงาน 0.07 266,953.12 36,821 36,821 312,979.52 257,747.84 570,727.36 -0.53
รวม 0.48 1,830,535.68 252,488 252,488 2,146,145.28 1,767,413.76 3,913,559.04 -0.53
กลมไมมสวนลด ผมรายไดมากกวาคาแรงขนตาท
รฐบาลกาหนด
0.41 0 215,667 215,667 0 0 0 0
รวม 1.00 2,669,531.20 526,016 526,016 2,637,970.24 2,172,446.08 4,810,416.32 -0.45
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 122
การคานวณผลตอบแทนทางสงคม SROI สาหรบมาตรการใหม
สาหรบรายละเอยดและทมาของขอมลทใชในการคานวณมดงน
1. การกาหนดขอบเขตและวเคราะหผมสวนไดสวนเสย จากเอกสารโครงการศกษาพฒนา
ปรบปรงบารงรกษาระบบฐานขอมล ขอสนเทศและแบบจาลองเพอบรณาการพฒนาการขนสง
และจราจร การขนสงตอเนองหลายรปแบบและระบบโลจสตกสของสานกงานนโยบายและ
แผนการขนสงและจราจร ป 2557 ไดประมาณการจานวนผโดยสารรถโดยสารประจาทาง
ป 2560 เทากบ 1,052,032 เทยว-คนตอวน และจากการสมภาษณเชงลกเจาหนาททเกยวของของ
องคการขนสงมวลชนกรงเทพ ไดประมาณการจานวนผใชบรการรถ องคการขนสงมวลชน
กรงเทพ และรถเอกชนรวมบรการในสดสวนเทากน ดงนน จานวนผใชบรการรถ องคการขนสง
มวลชนกรงเทพเทากบ 526,016 เทยว-คนตอวนและจานวนผใชบรการรถเอกชนรวมบรการ
เทากบ 526,016 เทยว-คนตอวนสาหรบการกาหนดสดสวนผมสวนไดสวนเสยนน จากขอมล
กลมผใชบรการ 8 กลมจากตารางท 6.3(A) นามาจดกลมทไดสวนลดออกเปน 3 สวนคอ กลมท
ไดรบบรการฟร ประกอบดวย ผพการ ผสงอาย เดก และทหารผานศก พระภกษ สามเณรและแม
ช สวนกลมทใหสวนลด รอยละ 50 ประกอบดวย นกเรยน/นกศกษา ผมรายไดนอย และคน
วางงาน และกลมผมงานทาและมรายไดมากกวาคาแรงขนตาทรฐบาลกาหนดซงไมไดรบ
สวนลดดงตารางท6.8(A)และกรณจานวนผใชบรการกลมนกเรยน/นกศกษา 241,967.36 คนตอ
วน จะพจารณาผมสวนไดสวนเสยเฉพาะกลมเรยนหนงสอ ระดบปรญญาตร เนองจากเปนกลมท
สามารถเขาสตลาดแรงงานได และกาหนดตวชวดทางการเงน คอผลตอบแทนของรายไดอยาง
ชดเจน คอ 15,000 บาทตอเดอน ทงนกลมนกเรยนมหลายระดบชนเรยนและบางชนเรยนมปจจย
ดานอายทยงไมสามารถเขาสตลาดแรงงาน ทาใหไมสามารถกาหนดตวชวดทางการเงนไดชดเจน
และจากผลการศกษาความพงพอใจในมาตรการรถเมลฟรครงท 1และครงท2 จากกลมตวอยาง
ผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามระดบการศกษา ซงระดบการศกษาระดบปรญญาตรเฉลยของ
ทง 2 ครง คอ รอยละ 25.8 จงนามาคดสดสวนผมสวนไดสวนเสยกลมระดบปรญญาตรเทากบ
241,967.36 x 0.258 = 62,427.58 คน
2. สดสวนการเปลยนแปลงของผมสวนไดสวนเสย ยงคงใชขอมลการเปลยนแปลงของ
ตวชวดและสดสวนการเปลยนแปลงจากตารางท 5.6(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 123
3. ขอมลของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพพบวาตนทนตอเทยว-คนของ องคการขนสง
มวลชนกรงเทพเทากบ 6.50 บาทและรฐใหการสนบสนนอก2 บาท รวมเปน 8.50 บาทตอเทยว-
คน และจากการสมภาษณเชงลกพบวาตนทนตอเทยว-คนของรถเอกชนรวมบรการ 7 บาท
สาหรบคาโดยสารรถประจาทางของ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ เทากบ 6.50 บาทตอเทยว-
คน และคาโดยสารรถเอกชนรวมบรการ เทากบ 8 บาทตอเทยว-คน
4. การคานวณตวแทนทางการเงนยงคงใชตารางท 5.6(A)
ผลการคานวณแสดงในตารางท6.8(A)
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 124
ตารางท 6.8(A) คานวณ SROI ของมาตรการใหม
กลม ลกษณะผใชบรการ สดสวน ผใชบรการ
(เทยว-คน)
ผใชบรการ(เทยว-คน) สดสวนการ
เปลยนแปลง
0utcome incidence(คน)
ขสมก รถเอกชนรวมบรการ ขสมก รถเอกชนรวมบรการ
กลมใหฟร ผพการ 0.015 15,780.48 7,890.24 7,890.24 1.00 7,890.24 7,890.24
ผสงอาย 0.025 26,300.80 13,150.40 13,150.40 1.00 13,150.40 13,150.40
เดก 0.06 63,121.92 31,560.96 31,560.96 1.00 31,560.96 31,560.96
ทหารผานศก พระภกษ
สามเณร แมช
0.01 10,520.32 5,260.16 5,260.16 1.00 5,260.16 5,260.16
กลมผได
สวนลด 50%
นกเรยน/นกศกษา 0.23 241,967.36 31,213.79 31,213.79 0.98 30,589.51 30,589.51
ผมรายไดนอย 0.18 189,365.76 94,682.88 94,682.88 1.00 94,682.88 94,682.88
ผวางงาน 0.07 73,642.24 36,821.12 36,821.12 0.99 36,452.91 36,452.91
กลมไมม
สวนลด
ผมรายไดมากกวาคาแรงขน
ตาทรฐบาลกาหนด
0.41 431,333.12 215,666.56 215,666.56 0 0 0
รวม 1 1,052,032.00
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 125
ตารางท 6.8(A) คานวณ SROI ของมาตรการใหม (ตอ)
กลม ลกษณะผใชบรการ ตวชวดทไดรบจาก
ขสมก
ตวแทนทางการเงน
ขสมก
Financial Proxy
ขสมก
ตวชวดทไดรบจาก
รถเอกชนรวมบรการ
ตวแทนทางการเงน
รถรวม
Financial Proxy
รถเอกชนรวมบรการ
กลมใหฟร ผพการ ประหยด 6.50 4,680 36,926,323 ประหยด 8 5,760 45,447,782
ผสงอาย ประหยด 6.50 4,680 61,543,872 ประหยด 8 5,760 75,746,304
เดก ประหยด 6.50 4,680 147,705,293 ประหยด 8 5,760 181,791,130
ทหารผานศกพระภกษ
สามเณร แมช
ประหยด 6.50 4,680 24,617,549 ประหยด 8 5,760 30,298,522
กลมผไดสวนลด
50%
นกเรยน/นกศกษา โอกาสไดงาน 90,000 2,753,056,229 โอกาสไดงาน 90,000 2,753,056,229
ผมรายไดนอย ประหยด 3.25 2,340 221,557,939 ประหยด 4 2,880 272,686,694
ผวางงาน โอกาสไดงาน 90,000 3,280,761,792 โอกาสไดงาน 90,000 3,280,761,792
กลมไมมสวนลด ผมรายไดมากกวาคาแรงขน
ตาทรฐบาลกาหนด
0 0 0 0 0 0
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 126
ตารางท 6.8(A) คานวณ SROI ของมาตรการใหม (ตอ)
กลม ลกษณะผใชบรการ Financial Proxy
รถ องคการขนสงมวลชน
กรงเทพและรถเอกชนรวม
บรการ
Deadweight
Attribution
Total Annual Drop-off Total Annual
x
(1+Drop-off)
กลมใหฟร ผพการ 82,374,106 0.00 0.74 60,956,838.14 0 60,956,838
ผสงอาย 137,290,176 0.00 0.74 101,594,730.24 0 101,594,730
เดก 329,496,422 0.00 0.74 243,827,352.58 0 243,827,353
ทหารผานศกพระภกษ
สามเณร แมช
54,916,070 0.00 0.74 40,637,892.10 0 40,637,892
กลมผไดสวนลด50% นกเรยน/นกศกษา 5,506,112,457 0.82
0.74 733,414,179.30 0 733,414,179
ผมรายไดนอย 494,244,634 0.00 0.74 365,741,028.86 0 365,741,029
ผวางงาน 6,561,523,584 0.00 0.74 4,855,527,452.16 0 4,855,527,452
กลมไมมสวนลด ผมรายไดมากกวา
คาแรงขนตาทรฐบาล
กาหนด 0 0 0 0 0 0
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 127
ตารางท 6.8(A) คานวณ SROI ของมาตรการใหม (ตอ)
กลม ลกษณะผใชบรการ year 1 year 2 year 3 year 4 year 5 total NPV
กลมใหฟร ผพการ 60,956,838 60,956,838 60,956,838 60,956,838 60,956,838 304,784,191 279,164,470
ผสงอาย 101,594,730 101,594,730 101,594,730 101,594,730 101,594,730 507,973,651 465,274,116
เดก 243,827,353 243,827,353 243,827,353 243,827,353 243,827,353 1,219,136,763 1,116,657,879
ทหารผานศก พระภกษ สามเณร แม
ช
40,637,892 40,637,892 40,637,892 40,637,892 40,637,892 203,189,460 186,109,647
กลมผไดสวนลด
50%
นกเรยน/นกศกษา 733,414,179 733,414,179 733,414,179 733,414,179 733,414,179 3,667,070,897 3,358,822,188
ผมรายไดนอย 365,741,029 365,741,029 365,741,029 365,741,029 365,741,029 1,828,705,144 1,674,986,819
ผวางงาน 4,855,527,452 4,855,527,452 4,855,527,452 4,855,527,452 4,855,527,452 24,277,637,261 22,236,893,970
กลมไมมสวนลด ผมรายไดมากกวาคาแรงขนตาท
รฐบาลกาหนด 0 0 0 0 0 0 0
รวม B 29,317,909,089
C 1,755,801,957 1,808,476,016 1,862,730,296 1,918,612,205 1,976,170,571 9,321,791,044 6,675,885,953
ผลของการคานวณ SROI
4.392
โครงการการจดทาแนวทางการสนบสนนมาตรการลดคาครองชพของประชาชนดานการเดนทาง (รถเมล)
วทยาลยการบรหารและจดการ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง หนา 128