ความส าคญ

ของการพฒนา

ไอคว / อคว

ความหมายของ “ ไอคว” คอ............

ความหมายของ “อคว” คอ................

ไอควและอควส าคญอยางไรกบชวตคน..........

ใบงาน 1

ไอคว (IQ = Intelligence Quotient )

ใบความร 1

เปนคะแนนทไดจากการทดสอบโดยใชแบบทดสอบมาตรฐาน ซงจะบงบอกถงระดบความสามารถทางสตปญญาจากคนๆนนในการดด การจ า และเรยนรโดยเปรยบเทยบกบคนอนซงมอายเทากน

อคว ( EQ = Emotional Quotient )

ใบความร 1

คอ ความฉลาดทางอารมณทจะชวยใหคนเรารจกและเขาใจอารมณทงของตนเองและผอนรจกปรบใจและปฏบตในการอย รวมกนผอนไดอยางเหมาะสมและมความสข ยงไมสามารถวดออกมาเปนคะแนน เปนแคการประเมนเพอใหผวดมองเหนความบกพรองของความสามารถทางดานอารมณทตองพฒนาแกไขเทานน

ไอควและอคว มบทบาทอยางไรตอความส ารจ

• ไอควและอคว เปนความความฉลาดทเก อหนนซงกนและกน

• คนทไอควด+อควด=มโอกาสในการประสบความส าเรจมากข น

• การมไอควด จะชวยใหเรยนรการควบคมและจดการอารมณ

ไดเรว

• การมอควด จะชวยใหใชความสามารถทางสตปญญาไดเตมท

• การแกปญหาเฉพาะทาง : ไอคว

•การเรยน : ไอคว

•การงาน : ไอคว + อคว

• การปรบตว : อคว

• การปกครองคน : อคว

• ดานชวตครอบครว : อคว

บทบาทของไอคว อคว กบความส าเรจในดานตางๆ

ใบความร 1

• ไอควสงอยางเดยว : อาจไมประสบความส าเรจเทาทควร

• ไอควธรรมดา+อควสง : ท าใหประสบความส าเรจ

• ไอควสง+อควสง : ยงประสบความส าเรจมากขน

ความสมพนธของไอควและอคว

ใบความร 1

• อยในครรภ• ระยะ 3 ปแรก โดย 2 ปแรก สมองจะมการสรางใยประสาท มากทสด และจะมพฒนาการในการเคลอนไหว การมองเหน และการไดยนเสยงกอนอยางอนใด• อาย 6 ป สมองจะพฒนาไดเกอบรอยละ 60-70 ของสมอง ผใหญ • หลงจากนนจะมการปรบเปลยนเลกนอย ขนอยกบการกระตน การใชงานบอย ๆ เดกจะเรยนรไดเรวกวาผใหญมาก

การพฒนาไอคว อคว ควรเรมเมอไหร ???

ใบความร 1

หนาตางแหงโอกาสในการพฒนาการเรยนร(Windows of Opportunity)

• การพฒนาความสมบรณของการท าหนาทของกลามเน อมดใหญและ กลามเน อมด

เลก (Motor and Fine development) ซงเรมเรยนรไดต งแตกอนคลอด จนถงอาย 10 ป

• การมองเหน (Vision) ซงเรมเรยนรไดต งแตแรกเกด จนกอนอายครบ 3 ป

• การเรยนรค าศพทพ นฐาน (Basic vocabulary) เรมเรยนรไดต งแตแรกเกด จนอาย 3 ป

• การเรยนรภาษาท 2 (Second language) เรมเรยนรไดต งแตแรกเกดจนถงอาย 10 ป

หนาตางแหงโอกาสในการพฒนาการเรยนร(Windows of Opportunity)

• การเรยนรเพ อฟงดนตรสนทรยะ (Rhythm and Melody) เรมเรยนร

ไดต งแตแรกเกด สวนการเรยนรเพ อเลนดนตร (Music performance)

อาจจะเรมต งแตอาย 3 ป จนถง 10 ป

• การเรยนรคณตศาสตรและตรรกะหรอความเช อมโยงเปนเหตเปนผลตอกน

(Mathematic and Logic) ควรเรมต งแตอาย 1 ป จนถงอาย 23 ป

• การเรยนรในการสรางสมพนธกบผอ น (Social attachment) ซงเรม

เรยนรไดต งแตแรกเกด จนกอนอายครบ 3 ป

หนาตางแหงโอกาสในการพฒนาการเรยนร(Windows of Opportunity)

• การเรยนรอารมณ ความรสก การแสดงออก และการควบคม (Emotional

control) ซงเรมเรยนรไดต งแตกอนอายครบ 1 ปแรกไปจนถง อาย 23 ป

• สรป เวลาทองของการพฒนาสมองจะอยในระยะชวงตนของชวต ซงเปนเวลาทองของการสรางบคลกภาพและวยของการฝกฝนทกษะ

• พนธกรรม

• สงแวดลอม

ปจจยทมผลตอการพฒนา ไอคว อคว

ปจจยการเสรมสรางไอคว อคว1. การไดรบสารอาหารครบถวนและมประโยชน2. การนอนหลบพกผอนทเพยงพอ3. การสมผสเดกดวยความรก4. การไดรบการเลยงดและดแลทเหมาะสม5. การไดมโอกาสแหงการเรยนรตามชวงวย6. การไดเรยนรผานประสาทสมผสทงหา - การไดฟงการเลานทาน ท ากจกรรมศลปะ ดนตร การเคลอนไหวรางกาย ตามถนดและอสระไมถกบงคบ การไดจบตองสงตาง ๆ ทชอบ

7. การเลนและออกก าลงกาย8. สภาพแวดลอมทสงเสรมการเรยนร 9. สอการสอนทท าใหตนตวอยากทจะเรยนร

ปจจยทมผลตอการพฒนา ไอคว อคว

ใบความร 2

ปจจยยบยงการพฒนาไอคว อคว1. ความเครยดนานๆจากทกสาเหต เชน การเลยงดเขมงวดเกนไป ถก

ดดาทกวน วตกกงวล ทกขนานๆ ความกลว โกรธนานๆ ถกบงคบใหเรยน / ท าในสงทไมชอบ ท างาน / เรยนหนก การบานมาก ไมมเวลาพกผอน / ออกก าลงกาย มองคณคาตวเองต า

2. สมองถกท าลายจากอบตเหตและสารพษตาง ๆ เชน สารปรอท สารตะกว ( รายละเอยดเพมเตมสามารถอานไดในคมอเสรมสรางไอคว อควเดก ส าหรบศนยพฒนาเดกเลก )

ปจจยทมผลตอการพฒนา ไอคว อคว (ตอ)

ใบความร 2

การพฒนาไอคว อคว เดกวย 3 – 5 ป

ใบความร 3

ไอคว หรอความฉลาดทางเชาวนปญญา :- ควรพฒนาคณลกษณะดงน 1. ความชางสงเกต 2. ความจ า3. สมาธ 4. ความสามารถในการสรางภาพในใจ 5. การถายทอดจนตนาการ 6. การคดไว 7. การคดอยางเปนระบบ 8. ความคดสรางสรรคและละเอยดลออ 9. การคดเชอมโยงเหตผล 10. การแกปญหา 11. การท างานประสานระหวางมอและตา

การพฒนาไอคว อควเดกวย 3 - 5 ป

อคว หรอความฉลาดทางอารมณ :- ควรพฒนาคณลกษณะดงน1. การรบรอารมณและการควบคมอารมณ 2. การเขาใจและเหนใจผอน 3. การเรยนรระเบยบวนย 4. ความมงมน มานะ อดทน5. การปรบตวตอปญหา 6. การกลาแสดงออก 7. ความสข ความพอใจ 8. ความอบอนใจ 9. ความสนกสนานราเรง

รายละเอยดเพมเตมสามารถอานไดในคมอเสรมสรางไอคว อควเดก ส าหรบคร ศนยพฒนาเดกเลก

ใบความร 3

• IQ คณลกษณะทส าคญ ตองไดรบการสงเสรม- ความชางสงเกต

- การถายทอดจนตนาการ

- การคดเชอมโยงเหตผล

- การท างานประสานกนระหวางมอตา

การพฒนาไอคว อควเดกวย 3 - 5 ป

• EQ คณลกษณะทส าคญ ตองไดรบการสงเสรม- การรจกและควบคมอารมณ

- การเรยนรระเบยบวนย

- ความสนกสนานราเรง

การพฒนาไอคว อควเดกวย 3 - 5 ป

“...ความสามารถในการร จก เขาใจ และควบคมอารมณของตนเองไดสอดคลองกบวย

มการประพฤตปฏบตตนในการอย รวมกบผ อน

อยางเหมาะสมและมความสข...”

1.ด

1.1 ควบคมอารมณ

1.2 ใสใจและเขาใจอารมณผ อน

1.3 ยอมรบผด

2.เกง

2.1 ม งมนพยายาม

2.2 ปรบตวตอปญหา

2.3 กลาแสดงออกอยางเหมาะสม

3.สข

3.1 พอใจในตนเอง

3.2 ร จกปรบใจ

3.3 รนเรง เบกบาน

เดกวยกอนเรยน (3-5 ป) เดกวยเรยน (6-11 ป)

1.ด

1.1 ร จกอารมณ

1.2 มน าใจ

1.3 ร วาอะไรถกอะไรผด

2.เกง

2.1 กระตอรอรน/สนใจใฝร

2.2 ปรบตวตอการเปลยนแปลง

2.3 กลาพดกลาบอก

3.สข

3.1 มความพอใจ

3.2 อบอ นใจ

3.3 สนกสนานราเรง

วยร น/ผ ใหญ

1.ด

1.1 ควบคมตนเอง

1.2 เหนใจผ อน

1.3 รบผดชอบ

2.เกง

2.1 มแรงจงใจ

2.2 ตดสนใจและแกปญหา

2.3 สมพนธภาพ

3.สข

3.1 ภมใจในตนเอง

3.2 พอใจในชวต

3.3 สขสงบทางใจ

ปฏกรยาของบคคลทตองปรบตวตอสงเราในภาวะทบบคน กดดน คกคาม ใหเกดความทกข ความไมสบายใจ

รางกาย อารมณ ความรสก ความคด พฤตกรรม

ความเครยด :

การเปลยนแปลง

สญญาณเตอนความเครยด

Negative Stress

เหนอยลา หมดแรง มองโลกในแงราย เจบปวยงาย ไมตดตอสอสารกบผอน ไมมสมาธ อยไมสข ซมเศรา มผลงาน และความคดสรางสรรคต า มอบตเหตไดงาย

Contemporary Biological and Integrated Perspectives

by Diana Fishbein

Positive Stress

กระตอรอรน

มองโลกในแงด

มภมตานทานตอความเจบปวย

มพลงในการด าเนนชวต

มสขภาพกาย และใจทด

มผลงาน และความคดสรางสรรคสง

สาเหต

ปจจยภายนอก

ปจจยภายใน

ปจจยภายนอกครอบครวงานชมชนสงแวดลอมทวไป

นายแพทยปเตอร แฮนสน ศกษาครอบครวอเมรกนในระยะเวลา 15 ป

พบวา สถานทซงท าให คนไข 80 % เกดความเครยด

ทท างาน MultitaskingADT

สมาธสนในผใหญ

งาน 42.3%ช > ญ

เศรษฐกจ 53.7%ช = ญ

เพอน 16.0%ช > ญ

แฟน/ครก 15.1%ญ > ช

ครอบครว 37.5%ญ > ช

ปจจยภายใน

บคลกภาพสขภาพ

เหตการณ/ ภาวะกดดน

ใบงาน 1แบงกลม 4 กลม อภปราย

“ผลกระทบของความเครยดตอตนเองในดาน...” กลมท 1 รางกาย กลมท 2 จตใจ กลมท 3 ความคด กลมท 4 พฤตกรรม/การกระท า

รางกาย ปวดศรษะ ไมเกรน

ปวดเมอยกลามเนอ

มอเทาชา

ใจสน แนนหนาอก

หายใจไมอม หายใจถ

ทองเสย ทองผก ทองอด

คลนไสอาเจยน

สมรรถภาพทางเพศลดลง หรอเพมขน

จตใจ โกรธ หงดหงด ฉนเฉยว

วตกกงวล วาวน

เซง เบอหนาย

ทอแท ซมเศรา รสกผด

หวาดกลว

ตงเครยด

ความคด คดมาก สบสน ฟ งซาน หวาดระแวง มองโลกในแงราย ลงเล ตดสนใจไมได ไมมสมาธ หลงลมงาย ต าหนตวเอง ต าหนผอน

พฤตกรรม

ดมจด สบบหรจด

ไมเจรญอาหาร

รบประทานมากเกนไป

จจขบนมากขน

กาวราว

กระสบกระสาย

ผดลกผดนง

กดฟน กดเลบ ดงผม

นอนไมหลบ

ปลกตวอยคนเดยว

ขดแยงกบผอนบอย ๆ

ท างานผดพลาดบอย

มอบตเหตเลกนอยเปนประจ า

• รางกาย

• อารมณ

• ความคด

• พฤตกรรม

• ขดแยง

• ทะเลาะววาท

• แยก/ หยาราง

• เจบปวย

• ผลงานลด

• ลางาน

• เปลยนงาน

• ลาออก

• ขดแยง

• มปากเสยง

• กาวราว

• แยกตว

• ระแวง

ตนเอง ครอบครว งาน เพอนรวมงาน

เครยด

เหตการณ

เครยด

สญญาณเตอน

จดการ

รเทาทน

รเทาทนสงเกตสญญาณเตอน

: ใชแบบประเมน

• ไมเคยเลย 0 คะแนน

• เปนครงคราว 1 คะแนน

• เปนบอย ๆ 2 คะแนน

• เปนประจ า 3 คะแนน

การใหคะแนนแบบประเมนความเครยด

0-5 คะแนน เครยดต ากวาเกณฑปกตอยางมาก

• ตอบไมตรงตามความเปนจรง

• เฉอยชา ขาดแรงจงใจในชวต

• ชวตประจ าวนซ าซาก จ าเจ นาเบอ

• ขณะนมความพงพอใจในชวต

6-17 คะแนน เครยดปกต

• จดการกบความเครยดได

• รสกมพลง กระตอรอรน

• ปรบตวไดอยางเหมาะสม

• มองเหตการณรอบตวเองวาทาทาย

• ผลการปฏบตงานอยในระดบสง

• เปนแรงจงใจทน าไปสความส าเรจ

18-25 คะแนน เครยดสงกวาปกตเลกนอย

• ไมสบายใจกบปญหาในการด าเนนชวต

• อาจไมรตววาเครยด หรอ

• อาจรสกวารางกาย อารมณ พฤตกรรมเปลยนแปลงบาง

แตไมชดเจน และพอทนได

• อาจรสกยงยากบาง และใชเวลาปรบตวมากขน

• ไมเปนผลเสยตอการด าเนนชวต

26-29 คะแนน เครยดสงกวาปกตปานกลาง

• เรมเครยดคอนขางสง

• ก าลงมปญหารนแรง เชน มวกฤตการณ

• สขภาพกาย จตใจ พฤตกรรมเปลยนแปลง

• มผลตองานและชวต

• จดการ/แกไขดวยความยากล าบาก แตตองรบจดการโดยเรว

30-60 คะแนน เครยดสงกวาปกตมาก

• ก าลงอยในภาวะเครยด หรอเผชญวกฤตการณรนแรง

• สงผลตอสขภาพกายและใจชดเจน

• อาจตดสนใจผดพลาด ขาดการยบยงชงใจ

• เปนความเครยดทมระดบรนแรงสงมาก

• ตองรบแกไขโดยดวน

• อาจจ าเปนตองพบผเชยวชาญดานสขภาพจต

อานหนงสอ

ฟงเพลง เลนดนตร

ดแลตนไม ท าสวน

เดนเลน ออกก าลงกาย

พดคยกบเพอน นบเลข ฯลฯ

การผอนคลายจากกายสใจ

การหายใจอยางผอนคลาย

จนตนาการเพอผอนคลาย

ปรบเปลยนความคด

การนวด

ฯลฯ

ฝกโยคะ

ร ามวยจน

ฝกสมาธ / สวดมนต /ละหมาด

ฯลฯ

123

ผอนคลายสรระกายและใจ

ท าอยางรตวและสม าเสมอ

ฝกทงรางกาย จตใจ ทลกข น

ฝกผอนคลาย....ทงกาย...ใจ

การฝกผอนคลายความเครยดการเบยงเบนความสนใจ ไมใช การผอนคลาย

การผอนคลาย

รางกายความตงตวของกลามเนอ ลดลง (2.4 mv.)อตราการเตนของหวใจ ลดลง (72 ครง/ นาท)อณหภมของผวหนงอบอนขน (90 F ขนไป)

จตใจ สขและสงบ

การคลายเครยดระดบท 2

• การฝกหายใจแบบผอนคลาย• การฝกผอนคลายกลามเนอ• การปรบเปลยนความคด

เรยนรการปรบสมดลระบบตางๆของรางกายดวยตวเอง

ดงดอกไมบานลมหายใจเขา ลมหายใจออกดงดอกไมบานภผาใหญกวางดงสายน าฉ าเยน

ดงนภากาศอนบางเบา

ระบบหายใจ

• หายใจขด ไมสม าเสมอ เขา-ออกไมเปนจงหวะ

• หายใจตน ถ รว เรว

• หายใจตน หายใจไมทวทอง หายใจไมเตมอม

• ถอนใจบอย

สบาย...ผอนคลาย...

• ชา ยาว ลก

• มจงหวะเขาออกสม าเสมอ

• อตราการเตนของหวใจ 50-70 ครง/ นาท

• เตมปอด

• เขาทองพอง ออกทองแฟบ

หายใจเขานบ... กลนไว หายใจออกนบ...

1 – 2 – 3 – 4

กลนไว

1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 – 7 – 8

การฝกผอนคลายกลามเนอ

Muscle Relaxation

สถานการณ

ตวบคคล

สภาวะแวดลอม

อารมณ

ความร สก

เครยด

รางกายเปลยนแปลง

- ระบบกลามเนอเกรง

ของสองอยางทตรงขามกนจะเกดขนพรอมกนไมได

วธการฝก

• เกรง รบร ความร สกเกรง

• คลาย รบร ความร สกคลาย

• เกรงเฉพาะท

• ระยะเวลาเกรงสนกวาคลาย

• ใจจดจออย กบทกสวนทเกรงและคลาย

• ควรฝกอยางนอยวนละ 1 ครง

เปาหมาย

ผอนคลายกลามเนอทวรางกาย

ในสถานการณตาง ๆ ได

เมอตองการ

ขอพงระวง

ผ ทมปญหาเกยวกบ

• กระดก

• กลามเนออกเสบ

• โรคหวใจ

- ผอนคลายกายสใจ

- หายใจ

- ฯลฯ

- รเทาทน

-ควบคม

- คลายอารมณ

- คดอยางมสต

- คดตามความเปนจรง

- รเทาทน/มสต

: กน / ดม

: สอสาร

: สมพนธภาพ

รางกาย อารมณ ความคด พฤตกรรม

สมดล

ผอนคลาย