รายงานการวจย

เรอง

ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธการท างาน

ของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา

ผวจย

ยกฟอง ศรประสาธน

วทชา ชนอารมย

วลลยา เบาพนทอง

ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล (บางพน)

กลมภารกจบรการทางการแพทย สถาบนราชานกล

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

๒๕๕๔

ค

ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา

บทคดยอ

ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน )มภารกจในการใหบรการฟนฟสมรรถภาพแกบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาซงกจกรรมพนฐานในการฟนฟสมรรถภาพมกตองการสมาธในการท ากจกรรมประมาณ ๒๐ นาท จากการเกบขอมลเมอวนท ๗ กมภาพนธ ๒๕๕๔ พบวามเพยงรอยละ ๕๐ ของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญามสมาธในการท ากจกรรมไดนานอยางนอย ๒๐ นาท ผวจยจงคนหาวธการฝกสมาธทเหมาะสมแกบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา พบวาอปกรณทลดภาพในลานสายตา ท าใหคนท างานมสมาธจดจอกบงานทท าไดดขน จงออกแบบตดเยบหมวกลกษณะพเศษทลดภาพในลานสายตา ใหชอวา Focus Cap

วตถประสงค เพอศกษาผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา กลมตวอยางเปนบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอาย ๑๕ – ๒๕ ป ทมารบบรการในหมวดกจกรรมและศลปกรรมฟนฟ ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน )สถาบนราชานกล เลอกแบบเจาะจงจ านวน ๕ คน ระหวางวนท ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๕๔ ถง ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔ ใหกลมตวอยางใสขณะท ากจกรรมลอกลายผาบาตก ระยะเวลา ๖ สปดาห ประเมนสมาธเมอสนสปดาหท ๒ ๔และ ๖ วเคราะหขอมลโดยคาความถ รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน ผลการศกษา สมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา กอนและหลงเทากบ ๖๒ และ ๑๒๖ตามล าดบ ภายหลงจากงดใช Focus Cap สมาธในการท างานเทากบ ๑๕๐ สรป Focus Cap เพมสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ภายหลงจากงดใช Focus Cap สมาธในการท างานยงอยในระดบดมากเชนกน ขอเสนอแนะ ควรศกษาผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาในกจกรรมอนทตองการสมาธมากขนและควรทดลองในกลมทมปญหาเรองสมาธสนรวมทงกลมใหญขน การน าไปใชประโยชนในงานประจ า สามารถน า Focus Capไปทดลองใชในกลมทมปญหาสมาธสนในหอผปวยอนๆ Key word : Focus Cap สมาธในการท างาน บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา

ง

Effect of Focus Cap toward the attention of intellectual disability person

Abstract

The objective of this quasi- experimental research was to compared joint attention of intellectual disabilities person before and after using Focus Cap . Research designed was one group pretest –posttest designed. The 5 samples were selected by purposive sampling from the intellectual disabilities person who had the problem or short attention or easy distract. The research instruments were consisted of the Focus Cap , Joint Attention Observation Scale. Data were collected between May 23rd – July 1 st, 2011 . The duration of experiment were 6 weeks, the first 2 weeks were the weeks f for baseline assessment, the 3-4 weeks were the implementation of Focus Cap Method and the last 2 weeks were the week of withdraw from Focus Cap for evaluation. The data analyzed by frequency, summarized score.

The research result was showed that after implement the Focus Cap , the joint attention of intellectual disabilities person were higher than before. Keywords : Focus Cap , joint attention , intellectual disabilities person

จ

กตตกรรมประกาศ

การวจยผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ส าเรจไดดวยความกรณาอนเคราะหของ รศ.ดร.ปรชา วหคโต รศ.ดร.สมพงษ แตงตาด ผศ.พนธนย วหคโต และ พญ.ศภรตน เอกอศวน ในเรองการใหค าปรกษาการท าวจย ตรวจแกไขและชแนะ ผวจยขอกราบขอบพระคณอยางสงมา ณ ทน

ขอขอบพระคณนางนาถอนงค บ ารงชน พยาบาลวชาชพช านาญการพเศษ หวหนากลมงานบรการพยาบาล กลมภารกจบรการพยาบาล สถาบนราชานกล นางสาวชนสา เวชวรฬห นกจตวทยาคลนกช านาญการพเศษ หวหนาศนยสงเสรมงานวจย สถาบนราชานกล และนางพนดา รตนไพโรจน พยาบาลวชาชพช านาญการหวหนาหอผปวยออทสตก กลมภารกจบรการพยาบาล สถาบนราชานกล ทไดกรณารบเปนผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจยครงน ขอขอบพระคณนางสนนาฏ จตตภกด พยาบาลวชาชพเชยวชาญ หวหนากลมการพยาบาล กลมภารกจบรการพยาบาล สถาบนราชานกล ผจดการโครงการวจยครงน

ขอขอบพระคณ แพทยหญงพรรณพมล วปลากร ผอ านวยการสถาบนราชานกลทกรณาเออเฟอใหมการจดการอบรมการพฒนางานประจ าสงานวจย ( R to R )

คณะผวจย

๑๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔

ฉ

ค าน า

สถาบนราชานกลมยทธศาสตรพฒนาความเชยวชาญสการเปนศนยกลางทางวชาการดานสขภาพจต พฒนางานวจยและองคความรดานสขภาพจต และจตเวชใหเปนไปตามมาตรฐาน และสอดคลองกบนโยบาย / กรอบทศทางการวจยดานสขภาพจต โดยเฉพาะการเปนศนยกลางทางวชาการเกยวกบความรเรองภาวะบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ใหบรการแกบคคลทมความบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา อยางครบวงจร ครอบคลมทง ๔ มต แบบองครวมในระดบตตยภมอยางมคณภาพ ใหความรแกบคคลทเกยวของ ทงภาครฐและเอกชน นสต นกศกษาทกสถาบนดงนนบคลากรทปฏบตงานอยในสถาบนราชานกล นอกจากจะตองมความรความช านาญในการดแลและฝกอบรมบคคลทมความบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาแลวยงมภารกจอกอยางหนงทจะตองท าคองานวจย

ในการศกษาครงน ผวจยไดท าการคดคน วธการ หรอเทคนคในการฝกบคคลทมความบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา โดยมการศกษาคนควา ทดลองออกมาในรปแบบของผลงานวจยวตถประสงคเพอศกษา ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล( บางพน ) สถาบนราชานกล

ผศกษาหวงเปนอยางยงวา การศกษาครงนจะเปนประโยชนเปนแนวทางในการศกษาคนควาเพมเตม ตอผปฏบตงาน หรอผทมสวนเกยวของในการฝกอบรมบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาไดตามสมควร

คณะผวจย

๑๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔

ช

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย....................................................................................................................... ................... ค บทคดยอภาษาองกฤษ.................................................................................................................. .................. ง กตตกรรมประกาศ................................................................. ......................................................................... จ ค าน า............................................................................................................................. .................................. ฉ สารบญ................................................................................................................................... ......................... ช สารบญตาราง........................................................................................... ....................................................... ฌ สารบญภาพ............................................................................................................................. ........................ ญ บทท ๑ บทน า ความเปนมาและความส าคญของปญหาการวจย............................................................... ................. 1 ตวแปรทใชในการวจย....................................................................................................... .................. 3 กรอบแนวคดในการวจย.................................................................................................... ................. 3 วตถประสงคของการวจย............................................................................................. ....................... 4 สมมตฐานการวจย............................................................................................................. ................. 4 ขอบเขตการวจย................................................................... .............................................................. 4 นยามศพทเฉพาะ............................................................................................................... ................. 4 ค าถามวจย......................................................................................................................... ................ 5 ประโยชนของการวจย....................................................................................................... ................. 5 ๒ เอกสารและงานวจยทเกยวของ กรอบแนวคดการวจย........................................................................................................ ................. 6 เอกสารและงานวจยทเกยวของ.......................................................................................................... 6 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบอปกรณ Focus Cap ...................................................................... 7 ความหมายและความส าคญของอปกรณ Focus Cap ................................................................ 7 แนวคดทฤษฎเกยวกบอปกรณ Focus Cap ............................................................................... 7 หลกการและวธการสรางอปกรณ Focus Cap............................................................................. 7 งานวจยทเกยวของกบอปกรณ Focus Cap............................................................... ................. 7 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบสมาธในการท างาน.......................................................................... 8 ความหมายและความส าคญของสมาธในการท างาน.................................................................... 8 งานวจยทเกยวของกบสมาธในการท างาน..................................................... ............................... 13 ภาวะบกพรองทางสตปญญา............................................................................................................... 14 ความหมายของภาวะบกพรองทางสตปญญา............................................................................... 14 การจ าแนกภาวะบกพรองทางสตปญญา...................................................................................... 16 สาเหตทท าใหเกดภาวะบกพรองทางสตปญญา............................................................................ 16

ซ

สารบญ(ตอ) หนา

การชวยเหลอบคคลบกพรองทางสตปญญา................................................................................. 20 ๓ วธด าเนนการวจย รปแบบการวจย................................................................................................................. ................. 22 ประชากรและกลมตวอยาง............................................................................................... .................. 22 เครองมอทใชในการวจย.................................................................................................... ................. 23 การรวบรวมขอมล..................................................................................................... ......................... 25 การวเคราะหขอมล........................................................................................................... .................. 26 ๔ ผลการวเคราะหขอมล ตารางแสดงผลงานการศกษาวจย....................................................................................................... 27 ผลการวเคราะหขอมล........................................................................................................................ 28 ๕ สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ สรปผลการวจย................................................................................................................ .................. 31 อภปรายผล ..................................................................................... ................................................. 32 ขอเสนอแนะ..................................................................................................................... .................. 32 บรรณานกรม 34 ภาคผนวก 35 แบบสงเกตสมาธการท ากจกรรมลอกลายผาบาตกของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา 36 ลายภาพทจดใหบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาลอกลาย................................................ 37 ผลงานการลอกลายผาบาตกของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา............................... 38 ขนตอนการประดษฐหมวก Focus Cap.............................................................................................. 39 หมวก Focus Capทประดษฐเสรจแลว............................................................................................... 40 รายนามผทรงคณวฒ 41 ประวตผวจย 42

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

2.1 การจ าแนกภาวะบกพรองทางสตปญญาตาม DSM IV-TR ระดบความชวยเหลอทตองการและรอยละทพบความชก โดยทวไปพบบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญารอยละ 1-3 ของประชากรในประเทศไทย……………………………………………………………………………………………..

16

2.2 สาเหตของภาวะบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา………………………………………………………… 17

4.1 ผลรวมของ ระดบสมาธกอนใสหมวก 62 ผลรวมของ ระดบสมาธระหวางใสหมวก 126 และผลรวมของ ระดบสมาธหลงงดการใสหมวก150…………………………………………………………………..

27

4.2 ผลรวมของจ านวนครงการวอกแวกกอนใสหมวก 139 ครงผลรวมของจ านวนครงการวอกแวก

ระหวางใสหมวก 111 ครงและผลรวมของจ านวนครงการวอกแวกหลงงดการใสหมวก103 ครง

28

4.3 การวเคราะหพบวาภาพรวมของสมาธหลงการทดลองเพมมากขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และพฤตกรรมการหนเหวอกแวกภายหลงการทดลองลดลงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05เชนกน……………………………………………………………………………………………………

29

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1.1 กราฟแสดงรอยละ 50 ของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาของหมวดกจกรรมและ

ศลปกรรมฟนฟมสมาธในการท างานไดนาน 20 นาท จากมาตรฐาน รอยละ 80....................... 2 1.2 ภาพตวอยาง Focus Cap............................................................................................................. 4 4.1 กราฟแทงเปรยบเทยบผลรวมระดบสมาธกอนใสหมวก ระหวางใสหมวก และหลงงดการใส

หมวก...................................................................................................................... ....................... 27 4.2 กราฟแทงเปรยบเทยบผลรวมจ านวนครงการวอกแวกกอนใสหมวก ระหวางใสหมวก และหลง

งดการใสหมวก............................................................................................................................. . 28 ลายภาพทง ๕ ลายทจดใหบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาวาดภาพลอกลายผา

บาตกตามล าดบความยากงาย....................................................................................................... 35 ภาพผลงานการลอกลายผาบาตกของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา...................... 36 ภาพขนตอนการประดษฐหมวก Focus Cap................................................................................ 38 ภาพหมวก Focus Capทประดษฐเสรจแลว................................................................................. 39

1

บทท๑ บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ทมาของปญหา สมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกล ภารกจของศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) มหนาทฟนฟสมรรถภาพทางการแพทย และทางฟนฟสมรรถภาพทางอาชพแกบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา อาย๑๕ – ๒๕ ป พฒนาตนแบบการใหบรการ เปนแหลงศกษาดงานแกบคลากรทางการแพทย บคคลทวไป ไดแกบรการการฝกทกษะการดแลตนเองในชวตประจ าวน ทกษะพนฐานงานบาน ทกษะในการท างาน คณลกษณะอนพงประสงคในการท างาน เชน ความรบผดชอบในการท างาน ความขยนอดทนในการท างาน การเชอฟงค าสง การตรงตอเวลาการท างานรวมกบผอน และสมาธในการท างาน ส าหรบครงนจะเลอกเฉพาะเรองสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา มาท าการวจย สภาพพงประสงค ของสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) จากมาตรฐานของสถาบนราชานกล ทก าหนดสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกล มสมาธในการท ากจกรรมไดนานอยางนอย ๒๐ นาทอางองตามมาตรฐาน ( จากการศกษาดานภาวะปญญาออนของสถาบนราชาน กลพบวาบคคลบกพรองทางสตปญญาควรมสมาธในการท างานเฉลยอยางนอย ๒๐ นาท ) สภาพปจจบน ของสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางสตปญญาศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) จากการประเมน และเกบขอมลเมอวนท ๗ กมภาพนธ ๒๕๕๔ พบวามเพยงรอยละ ๕๐ ของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญามสมาธในการท ากจกรรมไดนานอยางนอย ๒๐ นาท จากกราฟมเพยงรอยละ ๕๐ ของ บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญามสมาธในการท ากจกรรมไดนาน ๒๐ นาท

2

0

20

40

60

80

ภาพท ๑.๑ จากกราฟแสดงรอยละ๕๐ ของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาของหมวดกจกรรมและศลปกรรมฟนฟมสมาธในการท างานไดนาน ๒๐ นาท จากมาตรฐานรอยละ ๘๐

ความส าคญของปญหา สมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกล จากการทบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญามสมาธในการท ากจกรรมไดต ากวา ๒๐ นาทจะท าใหมผล

๑. ตอความส าเรจของการฝก ๒. ท าใหไมสามารถพฒนาทกษะดขนตามเปาหมายได

แนวทางการแกปญหา สาเหตของปญหา และทางเลอกในการแกปญหาของสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกล สมาธในการท างานมสาเหตมาจาก ๑) ความพรอม ๒) สงแวดลอม ๓) ลกษณะงาน ดงแผนภมตอไปน

สมาธในการท างานของ

บคคลบกพรองทาง

พฒนาการและสตปญญา

อาย ๑๕ –๒๕ ป

ความพรอม

- อปกรณไมพรอม

- ผบกพรอง

สงแวดลอม

- วอกแวกงาย

- สงเราเยอะ

- หองกวาง

ลกษณะงาน

- ขนตอนยงยากซบซอน

- เสนลายเยอะ

80 50

3

ความพรอม คอ ความพรอมของอปกรณ และความพรอมของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา เชนการไมมความพการซ าซอน ความหว การปวดปสสาวะ อจจาระตางๆ สงแวดลอม คอ สภาพพนท บรรยากาศ หอง โตะ เกาอ เพอนรวมหอง เสยง แสง ลกษณะงาน คอ ความยากงายของงานเหมาะสม ไมยงยากซบซอนเกนความสามารถของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา กจกรรมการแกปญหา ของการสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอาย ๑๕ – ๒๕ ป กจกรรมการแกปญหาแบบใหมมดงน

๑) จดสภาพแวดลอมเตรยมอปกรณตางๆใหพรอม และ ๒) ใหบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาสวมหมวก Focus Cap ขณะท ากจกรรมลอกลายผาบาตก

และท ากจกรรมทมอบหมายใหตามล าดบ กรอบแนวคดการวจย ตวแปรมอย ๒ ตว ๑. ตวแปรตน ไดแก การใช Focus Cap ๒. ตวแปรตาม ไดแก สมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา

การใช Focus Cap

สมาธในการท างานของ บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา

ตวแปรตน ตวแปรตาม

แบบเดม แบบใหม

ท ากจกรรมโดยไมสวมหมวก

ท ากจกรรม และสวมหมวก Focus Cap และท ากจกรรมทมอบใหตามล าดบ

4

วตถประสงค เพอศกษา ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา สมมตฐาน ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา เพมขนในระดบดมาก

ขอบเขตการวจย ประชากร เปนบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข กลมตวอยาง เปนบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอาย ๑๕ – ๒๕ ป ทมารบบรการในหมวดกจกรรมและศลปกรรมฟนฟ ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข ทงหมดทกคน จ านวน ๕ คนทมารบบรการในชวง วนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๕๔ ถง ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔ เนอหาทศกษา เนอหาทศกษาครงนประกอบดวย ๑. การใช Focus cap ๒. สมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ระยะเวลาทศกษา ระยะเวลาทศกษาคอวนท ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๕๔ ถง ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔

นยามศพท : Focus Cap หมายถง หมวก ลกษณะเปนหมวกแคปและไดรบการเยบแผนผาสกหราดประคองการมองเหนดานบน ซายและขวา ตามภาพ

สมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา หมายถง ความสามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานตอเนองจนเสรจภาระงานโดยไมลกไปท ากจกรรมอน บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา หมายถง ผทมเชาวนปญญานอยกวา ๗๐ ปรากฏรวมกบมความจ ากดทางทกษะดานการปรบตวอยางนอย ๒ ทกษะหรอมากกวาใน ๑๐ ทกษะ แสดงอาการกอนอาย ๑๘ ป ประโยชนของการวจย :

๑. ไดวธการทท าใหสมาธในการท ากจกรรมลอกลายผาบาตกเพมขน ๒. บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาสามารถ ฝกทกษะท ากจกรรมลอกลายผาบาตกส าเรจตาม

ภาพท๑.๒ ภาพตวอยาง Focus Cap

5

เวลาทก าหนด ค าถามการวจย : ผลของ Focus Cap ท าใหสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา เพมขน ไดหรอไม

6

บทท ๒

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา

๑.กรอบแนวคดในการวจย

๒.เอกสารและงานวจยทเกยวของน าเสนอตามล าดบดงน ๒.๑ แนวคดและทฤษฎทเกยวกบอปกรณ Focus cap ๒.๑.๑ ความหมายและความส าคญ อปกรณ Focus Cap ๒.๑.๒ แนวคดทฤษฎเกยวกบ อปกรณ Focus Cap ๒.๑.๓ หลกการและวธการสรางอปกรณ Focus Cap ๒.๑.๔ งานวจยทเกยวของกบ อปกรณ Focus Cap ๒.๒ แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบสมาธในการท างาน

๒.๒.๑ ความหมายและความส าคญของสมาธในการท างาน ๒.๒.๒ แนวคดทฤษฎเกยวกบสมาธในการท างาน ๒.๒.๓ หลกการและวธการในการประเมนสมาธในการท างาน ๒.๒.๔ งานวจยทเกยวของกบสมาธในการท างาน

๒.๓ บคคลทมความบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา

Focus Cap สมาธในการท างานของ

บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา

ตวแปรตนตน

ตวแปรตาม

7

๒.๓.๑ ความหมายของภาวะบกพรองทางสตปญญา ๒.๓.๒ ประเภทของภาวะบกพรองทางสตปญญา ๒.๓.๓ สาเหตทท าใหเกดภาวะบกพรองทางสตปญญา ๒.๓.๔ การชวยเหลอบคคลบกพรองทางสตปญญา

๒.๑ แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบ อปกรณ Focus Cap *๒.๑.๑ ความหมายและความส าคญ อปกรณ Focus Cap ความหมายและความส าคญของอปกรณ

Focus Cap คอหมวกแคปทไดรบการประดษฐเพมเตมจากหมวกแคปธรรมดา เปนอปกรณหมวกทใสแลวท าใหผใสมวสยทศนการมองเหนทแคบลงบดบงการมองเหนภาพจากดานบน ดานซายและขวาการมองเมอใสแลวจะมงเนนการมองขางหนาอยางเดยว โดยเฉพาะขณะใสท ากจกรรมอยางใดอยางหนง

*๒.๑.๒ แนวคดทฤษฎเกยวกบ อปกรณ Focus Cap แนวคดทฤษฎเกยวกบอปกรณ Focus Cap เพอใหผทสวมใส Focus Cap ท ากจกรรมโดยไมละสายตาไปสนใจสงรอบขางตงหนาตงตาท างานทอยขางหนาอยางเดยวเปรยบเสมอนการสรางพนทการท างาน กอนเรมงานก าจดทกอยางทจะดงความสนใจจากงานตรงหนาออกใหหมด เชน ปดหนาจอ ปดมอถอ หรอนอกจากองคกรตองคด "จดหาคนใหเหมาะกบงาน" (put the right man in the right job) แลว สงหนงทตองคดควบคกนไปคอ "จดททางใหเหมาะกบคน" งาน หากเปนฝายวจยทางดานวชาการ ทตองการสมาธในการท างาน อาจตองจดใหมฉากกนระหวางโตะท างานเพอไมใหเกดการรบกวนของแตละคนในการคดงาน เปนตนhttp://th.jobsdb.com/TH/th/V6HTML/Employer/0501.htm

๒.๑.๓ หลกการและวธการสรางอปกรณ Focus Capหลกการเกยวของกบการมลานสายตา ทแคบลงจากปกตเมอมการสวมหมวก Focus Cap ทถกประดษฐขนจากหมวกแคปธรรมดาแลวน าผาสกหราดทเยบเปนรปสามเหลยมทรงกรวยแลวน ามาเยบตดกบหมวกแคปท าใหเมอผใสใส Focus Cap ทประดษฐขนนแลว จะมลานสายตา หรอวสยทศนการมองเหนแคบลงกวาปกต ปดสงเราจากการมองเหนเมอใสหมวก Focus Cap นแลวกมลงท ากจกรรม

๒.๑.๔ งานวจยทเกยวของกบ อปกรณ Focus Cap ไมพบวามงานวจยใดทเกยวของกบการใชอปกรณ Focus Cap แตมงานวจยทมหลกการเดยวกนกบ Focus Cap คอการเปนสดสวนทมความเปนสวนตวในการท างาน คองานวจยของ Dr Vinesh Oommen นกวทยาศาสตรจาก Queensland University of Technology's Institute of Health and Biomedical Innovation ไดท าการวจยผลส ารวจเกยวกบการจดพนทท างานของออฟฟศสมยใหมกบผลของการท างานและสขภาพทวโลก ไดผลออกมาเปนผดความคาดหมายมากขอสรปจากผลส ารวจพบวา 90% ของพนทท างานแบบเปด (คอมหองนอยๆ ไมม pratition กนระหวางพนกงาน) พนกงานจะมความเครยดสง, ความดนสง, ผลการท างานต า และมการลาออกสงมากเหตผลเกดจากการไมมหองสวนตวหรอ partition ท าใหมเสยงรบกวนจากเพอนรวมงานท าใหไมมสมาธในการท างาน ซ ายงกงวลเรองความ

8

เปนสวนตวเพราะคนอนจะเหนและไดยนตลอดวาเราท าอะไรบาง ท าใหรสกไมปลอดภย ซ ายงท าใหเกดปญหากบเพอนรวมงานไดงายอกตางหาก นอกจากนดวยสภาวะแวดลอมแบบเปด ท าใหเชอโรคอยางแพรกระจายไดงาย เสยงตอโรคตดตอเขาไปอก Dr Oommen กลาววาพนทท างานแบบเกา (แบบปด มพนทสวนตว) นนดกวาอยแลว แตวาบรษทมกจะหาทางลดคาใชจาย ซงออฟฟศแบบเปดจะลดตนทนการกอสรางสก 20% ( ทมา - News.com.au ผานทาง Joel On Software http://wwwjoelonsoftware.com/item/ )

๒.๒ แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบสมาธในการท างาน

๒.๒.๑ ความหมายและความส าคญของสมาธในการท างาน สมาธเปนสงทมความส าคญมากในการท างานทกประเภท ไมวาจะเปนนกศกษากตองมสมาธใน

การเรยน คนขบแทกซกตองมสมาธในการขบรถ หมอกตองมสมาธในการตรวจคนไข รวมถงหนมๆ ออฟฟศทงหลายกตองใชสมาธในการท างานดวย เพราะสมาธจะชวยใหเราท างานไดอยางถกตอง รวดเรว และมประสทธภาพ http://hilight.kapook.com/view/26802

สมาธ ไดแกความตงใจมนอยในเรองทตองการใหใจตงไวเพยงเรองเดยว ไมใหใจคดฟงซานออกไปนอกจากเรองทตองการจะใหใจตงนน ความตงใจดงนเปนความหมายของสมาธและกจะตองมในกจการทจะท าทกอยางไมวาจะเปนการเลาเรยนศกษา หรอวาการงานอยางใดอยางหนงในการเลาเรยนศกษา จะอานหนงสอกตองมสมาธในการอาน จะเขยนหนงสอกตองมสมาธในการเขยน จะฟงค าสอนค าบรรยายของครอาจารยกตองมสมาธในการฟง ดงทเรยกวาตงใจอาน ตงใจเขยน ตงใจฟง ในความตงใจดงกลาวนกจะตองมอาการของกายและใจประกอบกน เชนวาในการอาน รางกายกตองพรอมทจะอาน เชนวาเปดหนงสอตากตองดหนงสอ ใจกตองอานดวย ไมใชตาอานแลวใจไมอาน ถาใจไปคดถงเรองอนเสยแลว ตาจบอยทหนงสอกจบอยคาง ๆ เทานน เรยกวา ตาคาง จะมองไมเหนหนงสอ จะไมรเรอง ใจจงตองอานดวย และเมอใจอานไปพรอมกบตาทอานจงจะรเรองทอาน ความรเรองกเรยกวาเปนปญญาอยางหนง คอ ไดปญญาจากการอานหนงสอ ถาหากวาตากบใจอานหนงสอไปพรอมกนกจะอานไดเรว รเรอง และจ าไดด ใจอานนแหละ คอ ใจมสมาธ คอหมายความวาใจตงอยทการอาน ในการเขยนหนงสอกเหมอนกน มอเขยนใจกตองเขยนดวย การเขยนหนงสอจงจะส าเรจดวยด ถาใจไมเขยน หรอวาใจคดไปถงเรองอน ฟงซานออกไปแลวกเขยนหนงสอไมส าเรจ ไมเปนตว ใจจงตองเขยนดวย คอวาตงใจเขยนไปพรอมกบมอทเขยน ในการฟงกเหมอนกน หฟงใจกตองฟงไปพรอมกบหดวย ถาใจไมฟง แมเสยงมากระทบหกไมรเรองไมเขาใจ ใจจงตองฟงดวย ใจจะฟงกตองมสมาธในการฟง คอ ตงใจฟง ดงนจะเหนวา ในการเรยนหนงสอ ในการอาน การเขยน การฟงจะตองมสมาธ ในการท างานทกอยางกเหมอนกน ไมวาจะเปนงานทท าทางกาย วาจา แมใจทคดอานการงาน ตาง ๆ กตองมสมาธอยในการงานทท านน เมอเปนดงนจงท าการงานส าเรจได ตามนยนจะเหนวาสมาธเปนสงจ าเปนตองมในการท างานทกอยาง นเปนความหมายของสมาธทวไป และเปนการแสดงวาจ าเปนตองมสมาธในการเรยน ในการงานทพงทกอยาง

9

บทความจาก นสพ.คมชดลก

"สมาธ" สามารถปลกฝงไดตงแตเดกยงเลก แลวพนฐานการเรยนรของเดกกมจดเรมตนจากการเสรมสรางสมาธใหแกลกนอยตงแตเยาววย จงเปรยบเสมอนการวาง "รากฐานแหงชวต" ใหกบเดก "แคมเปญสมาธ" จดเสวนาในแนวคด "สมาธ คอจดเรมตนของการเรยนรทด" กระตนคณพอคณแมรจกเรยนร เขาใจ และสงเสรมสมาธลกผานการเรยนรจากการท ากจกรรมทถนด วทยากรภายในงาน น.พ.อดม เพชรสงหาร ผอ.ศนยพฒนาอจฉรยภาพเดกและเยาวชน สถาบนรกลก ผเชยวชาญทางดานการสรางเสรมพฒนาการของเดก กลาววา "สมาธมความสมพนธกบสมอง เพราะสมองสงการระบบตางๆ ของรางกาย รวมทงการรบรและเรยนรการพฒนาสมองใหใชเตมประสทธภาพ โดยคลนสมองทสงบจะชวยในการเรยนรทด โดยเฉพาะการเรยนรของเดก โดยปกตแลว สงทผานเขามาในสมองของคนเรา 100 สวน จะมสงทท าใหเราสนใจขณะนนไดแค 1 สวน สวนอก 99 สวนจะถกทงไป เมอเดกมความสขและใจจดจอกบการท ากจกรรมแลว จะเกดการกระตน วงจรแหงความปต (Reward Circuit) ใหท างานมากขน เมอเดกท าสงใดได ควรตองใหก าลงใจ ชนชม และเขาจะรสกด แลวเรมท ากจกรรมนนๆ ซ าอก สมองมนษยจะฉลาดหรอไมอยทการเชอมตอของเซลลสมอง ซงการเชอมตอกนจะเกดไดดในสองปแรกของชวต

ฉะนนหากขาดการกระตนทเหมาะสมในชวงเวลาดงกลาว จะมผลตอระดบสตปญญา สมาธและการเรยนรของเดก"

นอกจากน น.พ.อดม เสรมถง ดนตรตอการพฒนาสมองและสมาธวา "ดนตรหรอเพลงจงหวะชา มผลตอการท างานของกานสมองท าใหจตใจมความสงบเยอกเยน และความใจจดใจจอกบเรองใดเรองหนง เกดคลนสมองทเรยกวา คลนอลฟา (Alpha Wave) ซงภาวะสมองทเกดคลนอลฟา คอภาวะทมสมาธและเหมาะในการเรยนร"

วทยากรอกคนเปนผเชยวชาญการพฒนาสงเสรมทกษะการเรยนรของเดก ดร.วรนาท รกสกลไทย แนะเคลดลบเรองสมาธของเดกวา "สมาธในเดกไมใช Meditation (เขาฌาน) แตหมายถง Better Attention หรอความสนใจความจดจอและความมงมน ซงเดกจะมสมาธอยางไร ขนอยกบปจจยเรองอายดวย เชน เดกอาย 3 ขวบ จะมสมาธอยกบสงใดสงหนงได 5 นาท สวนเดก 3 ขวบขนไปจะมสมาธไดประมาณ 12-15 นาท การเรยนรของเดกควรผานจดกจกรรมตางๆ เชน ศลปะกบเดกเปนของคกน เดกเลกจะชอบระบายสน ามากเพราะไมตองออกแรงกดและใชงานไดงาย หรอเดกโตขนมาหนอยจะสอนใหมการพบกระดาษ เดกญปนจะมทกษะการใชมอทดมาก เพราะกจกรรมการพบกระดาษเปนทนยมกนมากในญปน ดงนน เราสามารถจดและออกแบบการเรยนรทเหมาะสมใหกบเดกซงกควรเปนกจกรรมทกระตนใหเดกคด แลวเดกผหญงกบเดกผชายกมความสนใจตางกนเพราะมประสบการณเรยนรทตางกน หนาทของพอแมคอโยนประเดนค าถามแลวใหเดกตอบ ท ากจกรรมเลนกบลก และจดบนทกไว" ดร.วรนาท กลาวเสรมวา "ทงนพฤตกรรมเดกจะเปนอยางไรขนอยกบคณแมดวย เดกบางคนอาจไมไดมสมาธสน แตคณแมเปนคนเรว คดเรว ท าเรว ท าใหเดกเลยนแบบพฤตกรรม และไมนง ซงถาเปนเชนนจะเรยกวาสมาธสนเทยม เพราะมาจากสภาพแวดลอม การเลยงดเดกจงขนอยกบสภาพแวดลอมในการปลกฝงใหกบเดกดวย ถาอยาก

10

ใหลกมสมาธตองพดกบลกชาๆ คอยๆ พด และใหค าชมกบเขาบาง เพอจดประกายใหลกมความสนใจและอยากรอยากเหน เพราะฉะนนสงทส าคญ คอ การเลนกบลก และเปนตวอยางทดแกลก"

ปดทายการเสวนา น.พ.อดม สรปวา "ปจจบนลกหลานของเราเรมมปญหา เรองสมาธมากขน เดกๆ อานหนงสอนงนงๆ อยกบทไมได จตแพทยเดกประสบปญหาหนก เดกวเคราะหและตความแปลความไมได ปญหาคอผใหญไมไดเปนแบบอยางใหเหน เราตองเปนแบบอยางในการอดทน อดกลน มความมานะพยายามใหเดกเหน บางอยางตองพาเดกท าโดยไมตองใชเครองมอชวยเพอใหเดกไดซมซบเอาความมสมาธ มานะอดทนเขาไปและเมอเดกท าไดเรากตองใหค าชมเชย เพอใหพฤตกรรมนนๆ มความคงทนถาวรจนเปนนสยของเขาตอไป" http://www.thaihealth.net/h/article608.html

สรป ความหมายและความส าคญ ของค าวาสมาธ หมายถง การมจตใจจดจอตงมนในกจทก าลงท าอย การมความสนใจในกจทก าลงท าโดยไมหนเหวอกแวกท าสงอน การมสมาธจะชวยใหเราท างานไดอยางถกตอง รวดเรว และมประสทธภาพ และงานส าเรจ

๒.๒.๒ แนวคดทฤษฎเกยวกบสมาธในการท างาน

บทความท าไมคนเราไมสามารถมสมาธในการท ากจกรรมตางๆ ไดอยางตอเนอง

คนเราทกคนเหมอนกนทบางครงเรารสกวาตวเองไมมสมาธ(Meditation)กบสงรอบๆ ตวเอาเสยเลยความรสกนบางทเกดขนเปนเวลาหลายวน บางทหลายสปดาห หรออาจจะหลายเดอนเลยกได ในชวงเวลา 1 นาทขณะทคณก าลงอานขอความบน online อย มอคณกเรมท างานชนตอไปเชนการพมพ e-mail ไปพรอมๆ กน และกอนทคณจะพมพ e-mail เสรจ คณกไดรบขอความ MSN จากเพอนรวมงานวา ใหเชคราคาในตลาดหนซ หรอใหคณชวยโนตขอความเอาไววา จะมการประชมครงตอไปเมอไร ผลสรปสดทายกคอ ไมมงานชนไหนทท าเสรจสมบรณเลยสกชนเดยว

แตทงหมดนนกไมใชเกดจากความผดของคณทงหมดหรอก จากงานวจยพบวา จรงๆ แลว มสาเหตมากมายทท าใหคนเราเกดความรสกหงดหงดขนในอารมณ เรมตงแตสาเหตจากการใชยาไปจนถงสญชาตญาณทางธรรมชาต ขาวดกคอวา ขณะนพบวธการทสามารถพฒนาใหคนเรามสมาธกบสงรอบตวไดแลว

จรงๆ แลวพบวา การพฒนาความสามารถในการโฟกสใจ มประโยชนมหาศาลทางดานเศรษฐกจ ยกตวอยางเชน นกวจยพบวา คนทมความบกพรองในการโฟกสใจของตวเองในการท างานจะท าใหสญเสยปรมาณงานทควรจะท าไดคดแลวเทากบ 1 เดอนในระยะ 1 ปทเดยว เมอเทยบกบคนไมมความบกพรองดงกลาว จากการส ารวจยงพบอกวา ในป 2005 ความบกพรองในการโฟกสใจในการท างานท าใหตองสญเสยรายไดตอครวเรอนไปทงหมดคดเปนเงน 77 พนลานดอลลารตอป

11

แตโดยเฉลย คนทไมไดมความบกพรองในเรองการโฟกสใจ กไมไดสามารถมสมาธในการท ากจกรรมตางๆ ดนกในปจจบน ตวเลขสถตจากบรษทใหค าปรกษาชอ Basex ในนวยอรก แสดงใหเหนวา สงตางๆ ทเปนการรบกวนในทท างาน เชน เสยงโทรศพทมอถอ และ e-mail ทเขามาจ านวนมากในชวโมงท างาน สามารถสรางความอลหมานใหกบสภาพสมาธของใจในการท างานของคนเราได ซงสงรบกวนดงกลาวคดเปนตวเลขไดประมาณ 28% ของวนท างานของคนอเมรกน ตคาเปนตวเงนไดถง 650 พนลานตอปในเชงการผลต

“ถาสมาธในการท างานของคณถกรบกวนบอยๆ มนจะท าใหคณตองกลบไปเรมตนใหมกบเรองทคณก าลงคดหรอท าอยบอยๆ” เดเนยล แอนเดอรสน ศาสตราจารยของภาควชาจตวทยา มหาวทยาลยแมสซาชเซสส กลาว “ในสถานการณเชนนนท าใหคณสญเสยวนาททมคาในการคดไปและนนอาจจะท าใหคณสญเสยมมมองพนฐานบางอยางไปอกดวย”

มนเปนธรรมชาตของมนษย

เหตผลอกอยางหนงทท าใหเปนยากทใจคนเราจะมสมาธตอเนองเปนเวลานานเพราะวา โดยธรรมชาตแลว ใจของคนเรามแนวโนมชอบสนใจในสงทมารบกวน เมกก เเจคสน นกเขยนของหนงสอ Distracted กลาวไวในบทความเรอง The Erosion of Attention and the Coming Dark Age. คนเราจะรบตะครบขอมลใหมๆ ทเขามาหาเรา และตามดวยปฏกรยาโตตอบตอขอมลนนๆ เหมอนเปนสญชาตญาณการอยรอดชนดหนงทมอยแลวในตว เปนตนวา เราจะหยดกกทนควนเมอเหนเสอหวเขยวแหลมคมวาวเหมอนดาบยนหางจากเราไป 20 ฟต ปญหาของสงคมโลกทกวนนคอวา สญชาตญาณชนดนไดจโจมเขาหาเราและดงเอาสมาธของเราออกไปจากงานทก าลงท าอยเชน ไปทขาวเดนขาวดงใหมๆ สดๆ ทเพงเกดขน เชน ขาวของ O. J. Simpson หรอขาว Paris Hilton ซงจรงๆ แลว ขาวในท านองนไมไดท าใหชวตของเราไมมกนมใชเลยนะ อยางไรกตาม ในขณะนกยงไมไดมการศกษามากนกในการยนยนวา อะไรเปนสงทก าหนดระยะเวลาสนหรอยาวของสมาธในการท างานของคนเรา แอนเดอรสนกลาววา การเลยงดในวยเดกนาจะมบทบาทอนส าคญในเรองนของคนเรา หรอพดอกอยางหนงกคอวา เรองการมสมาธในการท างานของคนเรานอยในวสยของมนษยในระดบใดระดบหนงทจะฝกใหมได ถาเราไดเรยนรและฝกตงแตอยในวยเดก งานวจยไดแสดงใหเหนวา ปรมาณความยงเหยงในบานและความบอยของพอแมในการรบกวนลกในขณะทลกก าลงเลนอยนน คอแทนทจะปลอยใหลกมสมาธในการเลนของเขาเองอยางตอเนอง สามารถเปนอนตรายตอการพฒนาการทางสมาธของเดกได หรอการรบกวนสมาธเดกในขณะทเดกก าลงท าขอสอบแบบทตองใชวจารณญาณ ซงตองการการมสมาธในการท าอยางตอเนองกเชนกน

ผลงานของแอนเดอรสนเองทตพมพในนตยสาร Child Development แสดงใหเหนวา ในขณะทเดกอายตงแต 3 ปลงไปก าลงเลนของเลนอย แลวในขณะเดยวกนกเปดรายการเกมสโชว Jeopardy ไปดวย ระยะเวลาของสมาธ

12

ของเดกในการสนใจเลนของเลนนนๆ จะสนลงครงหนง เปรยบเทยบกบเดกทก าลงเลนของเลนในสงแวดลอมทไมมเกมสโชวดงกลาวเปดอย โดยสรปกคอ สมาธของเดกในของเลนลดลง 25% เมอเลนในขณะทเปดโทรทศนอยดวย

แลวจะรกษาสมาธไวไดอยางไร

ในขณะทเปนไปไมไดทเราจะหมนเวลากลบไปเปนเดกอกครงหนง แตเรากมหลายวธการทจะชวยพฒนาศกยภาพของสมาธในการท างานของคนเราได

ชนงานการศกษาชนหนงของมหาวทยาลยวสคอนซน-เมดสน ตพมพเมอตนปนในนตยสาร PLoS Biology แสดงใหเหนวา เรองนการฝกสมาธชวยได อาสาสมครของเราทเขารวมในงานวจยในครงน เมอไดผานคอรสสมาธวปสสนาแบบของอนเดยโบราณเปนเวลา 3 เดอน พวกเขาพสจนวา เมอพวกเขาตองเผชญหนากบสงรบกวนตางๆ ในทท างาน พวกเขากยงสามารถหาตวเลขทตองการเจอได ในขณะทบนโตะมจ านวนจดหมายมากมายสงเขามาบนหนาจอคอมพวเตอรตลอดเวลา

ในท านองเดยวกน ทมหาวทยาลยแคลฟอรเนยและสถาบนแซนตา บารบารา ซงก าลงท าการศกษาเรองจตศกษาอย กคาดหวงวา สมถสมาธ ซงเปนของศาสนาพทธ จะตองใหประโยชนบางอยางกบผทไดเขารวมคอรสฝกปฏบตเปนระยะเวลา 3 เดอนท Shambhala Mountain Center ในโคโลราโดอยางแนนอน

นอกจากนยงมผลงานการศกษาอนๆ ทแสดง ความสมพนธระหวางการออกก าลงกายและสมาธ งานวจยโดย อารเธอร กราเมอร ศาสตราจารย ในภาควชาจตวทยา มหาวทยาลยอลนอยส ท Urbana-Champaign แสดงใหเหนวา ผทอยในวย 58-78 ปทอยมกจะนงนาน ๆ ถาไดเขาคอรสการเดนอยางกระฉบกระเฉง จะชวยใหพวกคนเหลานพฒนาความสามารถในการเพกเฉยตอสงรบกวนตางๆ ไดดขน และผลอยางเดยวกนนกสามารถเกดขนไดกบผทไดมโอกาสออกก าลงกายทางจต (mental exercise) จากการคนพบกอนหนาน เมอป 2007 ของมหาวทยาลยเวค ฟอเรส แบบตส เมดดคอล เซนเตอร บงชวา สภาพแวดลอมทคนเราตองท างานประเภทเปนกจวตรทปลอดจากสงรบกวนตางๆ จะชวยใหผทท างานอยในทนนทเปนผสงอายทยงมสขภาพดสามารถพฒนาสมาธไดด หรอพดอกอยางหนงกคอวา การเลนเกมสตอศพท (crossword puzzle) กสามารถชวยรกษาผทมอาการปวยเนองดวยการมสมาธสนได

ท าอยางไรทจะท าใหเรามสมาธ? หรอคณคดวาการไดหยดพกจากงานทท าอยจะชวยใหคณกลบมสมาธมากขนได? ลองพจารณาด จากขอมลขางลางตอไปน

วธการอกวธหนงทสามารถชวยใหคนเราพฒนาสมาธในการท างานของเราใหยาวมากขนไดกเพยงแค เราก าจดความยงเหยงของใจออกไปใหไดเทานนเอง ทบรษทท าประชาสมพนธ Blanchard Schaefer ในมลรฐเทกซส

13

พนกงานของบรษทนสามารถหลบเขาไปในหองทมชอวา หองในครรภ (womb room) ซงเปนหองเรยบๆ วางๆ ไมมระบบคอมพวเตอรใดๆ เพอเขาไปคดโดยปราศจากการรบกวน แจคสนกลาว

อกวธทคณสามารถท าไดกคอ แคหนหลงใหกบจอคอมพวเตอรบนโตะท างาน เพอวาคณจะไดไมถกดงความสนใจไปท e-mail ทถกสงเขามาตลอดเวลา ในขณะทคณก าลงสนทนากบเพอนรวมงาน อกอยางหนงทคณควรรไวกคอวา สภาพแวดลอมทจอแจและแนนไปดวยผคนแบบในรานกาแฟ สตารบคส นนเปนสถานททไมเหมาะสมส าหรบการพดคยเรองส าคญๆ

“มนฟงดเหมอนเปนเรองธรรมดา” แจคสนกลาว “แตคณจะตองเอาจรงเอาจงในเรองการสรางสภาพแวดลอมทเออตอการมสมาธ โดยเฉพาะอยางยงในเวลาทคณจ าเปนตองมสมาธในการท าอะไรสกอยางทส าคญ คณจะตองไมปลอยใหสภาพแวดลอมทคณตองการนนเกดขนเองโดยบงเอญ”

ทมา-http://www.forbes.com/forbeslife/health/2008/10/15/short-attention-span-forbeslife-cx_avd_1015health.html?feed=rss_forbeslife_health

๒.๒.๓ หลกการและวธการในการประเมนสมาธในการท างานคอ การสงเกตการมสมาธในการท างานคอการควบคมจตใจ และ ใหจดจอ ไมฟงซานสมาธ การทมจตใจจดจออยกบเรองใด เรองหนง โดยไมคดฟงซานไปคดเรองอนๆ ปจจบน การฝกอบรมพฒนาศกยภาพของบคคล กยงน าหลกของการฝกสมาธเขามาใช ซงสวนใหญจะเรยกเปนภาษาองกฤษวา "Focus" ซงกคอการจดจอกบสงใดสงหนงนนเอง แมแตทางดานการแพทย การฝกสมาธยงสามารถชวยเกยวกบอาการ สมาธสน อกดวย

๒.๒.๔ งานวจยทเกยวของกบสมาธในการท างาน งานวจยในประเทศไทย รายงานผลการศกษาการใชเสอกกน าหนกเพอเพมสมาธในเดกทม

ภาวะอยไมนงภาควชากจกรรมบ าบด คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหมการศกษานมวตถประสงคเพอศกษาประสทธผลของการใชเสอกกน าหนกตอการเพมสมาธในเดกนกเรยนทมภาวะอยไมนง โดยท าการศกษาในกลมตวอยางนกเรยนอาย ๓ – ๑๕ ป จ านวน ๑๒ คนจากโรงเรยนกาวละอนกล จงหวดเชยงใหม พบวาการสวมเสอกกน าหนกสามารถเพมสมาธในเดกทมภาวะปญญาออนรวมกบมภาวะไมอยนงจ านวน๒ใน๒ราย(คดเปน๑๐๐เปอรเซนต)และในเดกทมภาวะดาวนซนโดรมรวมกบมภาวะไมอยนงจ านวน๒ใน๓ราย(คดเปน๖๖.๖๖เปอรเซนต)อยางไรกดมเดกทมภาวะออทสซมรวมกบมภาวะไมอยนงเพยง๒รายจาก๗รายมสมาธเพมขน(คดเปน๒๘.๕๗เปอรเซนต)สรปผลรวมการใชเสอกกลดน าหนกพบวาเพมเวลาการการมสมาธในกลมตวอยาง๖ใน๑๒ราย ( คดเปน ๕๐ % ) เวลาการหนเหความสนใจไปจากกจกรรมทท าอยกลดลงดวย นกกจกรรมบ าบดอาจพจารณาใชเสอกกน าหนกในเดกปญญาออน หรอเดกทมภาวะดาวนซนโดรมทมภาวะอยไมนง สวนการใชในเดกออทสซมทมภาวะอยไมนง อาจตองปรบวธใช และท าการศกษาเพมเตมในเรองขนาดของน าหนกเสอ ความถ และ

14

ระยะเวลาของการสวมทเหมาะสม และอาการเดกออทสซมในลกษณะใดทไดผลดจากการใชเสอกกน าหนก เนองจากเดกกลมนแสดงอาการทหลากหลาย

๒.๓ บคคลทมความบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ๒.๓.๑ ภาวะปญญาออน/ภาวะบกพรองทางสตปญญา (Mental Retardation/Intellectual Disabilities) ภาวะปญญาออน เปนภาวะทมพฒนาการบกพรองซงท าใหมขอจ ากดดานสตปญญา การเรยนรและการปรบตวในการด ารงชวตประจ าวน ในปจจบนเรมมการใชค าวา “ ภาวะบกพรองทางสตปญญา” แทน “ ภาวะปญญาออน” มากขนในองคกรระดบชาต เชน IASSID (International Association for the Scientic Study of Intellectual Disabilites ) WHO (World health Organization) WPA (Word Psychiatry Association) รวมทง AAMR ( The American Association on Mental Retardation) หรอสมาคมบคคลปญญาออนแหงสหรฐอเมรกาซงประกอบดวยสหวชาชพจากทวโลกและกอตงมาเปนเวลานาน 130 ป กไดเปลยนชอเปน The American Association of Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD) เมอ 1 มกราคม พ.ศ.2550 เพอเสนอแนวทางทจะท าใหสงคมยอมรบผบกพรองทางสตปญญามากขน

ในบทความตอจากนจงขอใชค าวา “ ภาวะบกพรองทางสตปญญา” แทน “ ภาวะปญญาออน” ตอไป ๒.๓.๒ ค าจ ากดความของภาวะบกพรองทางสตปญญา ตาม Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition, Text Revision (DSM-IVTR) โดย American Psychiatric Association (APA) ในป พ.ศ.2553 หมายถง ภาวะทม 1. ระดบเชาวปญญาต ากวาเกณฑเฉลย 2. พฤตกรรมการปรบตนบกพรองตงแต 2 ดานขนไป จากทงหมด 10 ดาน 3. แสดงอาการกอนอาย 18 ป ระดบเชาวปญญาต ากวาเกณฑเฉลย หมายถงระดบเชาวปญญาต ากวาเกณฑเฉลยของคนปกตอยางมนยส าคญคอ 2 คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation : SD) โดยทวไประดบเชาวปญญาของคนปกตมคาอยระหวาง 90-109 คาเฉลยคอ 100 และคาเบยงเบนมาตรฐานมคาเทากบ 15 พฤตกรรมการปรบตน หมายถง การปฏบตตนในชวตประจ าวนทวๆไป ซงเปนความสามารถของบคคลนนทจะสามารถด ารงชวตไดดวยตนเองในสงคม ประกอบดวย

1. การสอความหมาย (Communication) 2. การดแลตนเอง (Self-care) 3. การด ารงชวตภายในบาน (Home living)

15

4. การมปฏสมพนธกบผอน (Socil and interpersonal skills) 5. การใชแหลงทรพยากรในชมชน (Use of community resources) 6. การควบคมตนเอง (Self-direction) 7. การน าความรมาใชในชวตประจ าวน (Functional academic skills) 8. การใชเวลาวาง (Leisure) 9. การท างาน (Work) 10. การมสขภาพอนามยและความปลอดภยเบองตน (Health and safety) AAMR หรอ AAIDD ในปจจบน ไดเปลยนเกณฑการวนจฉยและจ าแนกภาวะบกพรองทางสตปญญา 10 ครง ในครงท 9 เมอป พ.ศ. 2535 เปลยนการจ าแนกภาวะบกพรองทางสตปญญาจากตามคะแนนของแบบทดสอบทางสตปญญาหรอความบกพรองเปนความรนแรง 4 ระดบ คอ เลกนอย (mild) ปานกลาง (moderate) มาก (severe) และรนแรง (profound) มาเปนเพยง 2 ระดบ คอ เลกนอย (mild, IQ 51-75) และมาก (severe, IQ <50) และเนนทระดบความชวยเหลอทบคคลบกพรองทางสตปญญาตองการ ซงการแบงโดยวธนกยงมความสมพนธกบความรนแรงของภาวะบกพรองทางสตปญญา ดงตารางท 1

การแบงระดบความรนแรงแบบนเพอชวยแยกกลมทระดบเชาวปญญาสงกวา 50 ซงถอวาเปนกลมทเรยนได (educable) ใหไดรบประโยชนจากโปรแกรมการศกษา สวนกลมทระดบเชาวนปญญาต ากวา 50 จะเนนทการฝกทกษะทจ าเปนตองใชในการด ารงชวต (trainable)

เกณฑการวนจฉยของ AAMR ทงในครงท 9 และครงท 10 เมอป พ.ศ. 2545 ไมไดเนนทความบกพรองของตวบคคล แตจะเนนทขอจ ากดของแตละบคคลทจะตองด ารงชวตอยในสงแวดลอมหรอสงคมทบคคลนนอย เพอออกแบบและจดหาบรการสนบสนนส าหรบแตละบคคลใหเขาถงระบบการศกษาทวไปได

ในครงท 10 เมอป พ.ศ. 2545 AAMR จงไดปรบเกณฑเรองพฤตกรรมการปรบตนเปนการปฏบตตนทต ากวาคาเฉลย (2 SD) ตามขอใดขอหนง ดงน

ก. 1 ใน 3 ของพฤตกรรมการปรบตนดานความคดรวบยอด (conceptual skills) ทกษะดานสงคม (social skills) หรอทกษะการด ารงชวตประจ าวนและความปลอดภย (practical skills) หรอ

ข. คะแนนรวมทงหมดจากการประเมนมาตรฐานของทกษะทง 3 ดานนตามคมอประกอบเกณฑการวนจฉยซงยงไมมขอสรปทชดเจนในเรองของการวด

16

ระดบความรนแรง ระดบ IQ ระดบความชวยเหลอทตองการ รอยละทพบ บกพรองทางสตปญญาเลกนอย (Mild mental retardation)

55-69 ตองการความชวยเหลอเปนครงคราว (intermittent)

85

บกพรองทางสตปญญาปานกลาง (Moderate mental retardation)

40-54 ตองการความชวยเหลอปานกลาง (limited)

10

บกพรองทางสตปญญารนแรง (Severe mental retardation)

25-39 ตองการความชวยเหลอมาก (extensive)

3-4

บกพรองทางสตปญญารนแรงมาก (Profound mental retardation)

< 24 ตองการความชวยเหลอตลอดเวลา (pervasive)

1-2

ตารางท 2.1 การจ าแนกภาวะบกพรองทางสตปญญาตาม DSM IV-TR ระดบความชวยเหลอทตองการและรอยละทพบความชก โดยทวไปพบบคคลบกพรองทางสตปญญารอยละ 1-3 ของประชากรในประเทศไทยพบ

ความชก โดยทวไปพบบคคลบกพรองทางสตปญญา รอยละ 1-3 ของประชากร ในประเทศไทย พบความชกของภาวะบกพรองทางสตปญญาประมาณรอยละ 0.4-4.7 ตามแตละรายงานซงมความแตกตางกนในระเบยบวธวจยและเกอบทงหมดศกษาดวยการวดระดบเชาวนปญญาโดยทไมมการประเมนพฤตกรรมการปรบตนรวมดวย

๒.๓.๓ สาเหตของภาวะบกพรองทางสตปญญา เกดจากปจจยตางๆในดานชวภาพ สงคมจตวทยาหรอหลายๆ ปจจยรวมกน ภาวะปญญาบกพรองทางสตปญญาในบางรายอาจไมทราบสาเหตโดยเฉพาะในภาวะบกพรองทางสตปญญาระดบเลกนอย ประมาณรอยละ 50 ของภาวะบกพรองทางสตปญญา มสาเหตมากกวาหนงอยาง

17

สาเหต ตวอยาง รอยละทพบ กอนคลอด (Prenatal causes) ความผดปกตทางพนธกรรม * โครโมรโซมผดปกต การผาเหลาของยนความผดปกตจากการขาดหายไปของยนบนโครโมรโซม (microdeletions) ความผดปกตแตก าเนด * ความผดปกตของระบบประสาทสวนกลางกลมอาการทมความผดปกตหลายระบบ (multiple malformation syndromes) อนๆ * การตดเชอในครรภ ไดรบสารพษ ครรภพษ หรอรกผดปกต ปรก าเนด (Perinatal causes) การตดเชอ ปญหาระหวางการคลอด และอนๆ หลงคลอด (Postnatal causes) การตดเชอ ไดรบสารพษ ปญหาทางจตสงคมและอนๆ ไมทราบสาเหต (Unknown causes)

กลมอาการดาวน (Downsyndrome), tuberous sclerosis, phenylketonuria และความผดปกตทางเมแทบอลกอนๆ,กลมอาการโครโมโซมเอกซเปาะ (fragile x syndrome), Prader-Willi syndrome,Williams syndrome,Angelman syndrome Neural tube defects, Cornelia de Lange’s syndrome การตดเชอหดเยอรมน (Congenitalrubella),การตดเชอเอชไอว (human immunodeficiency virus : HIV), fetal alcohol syndrome,การเกดกอนก าหนด, ไดรบรงสหรอภยนตรายระยะเกด เยอหมสมองอกเสบ ภาวะขาดออกซเจน bilirubin ในเลอดสง สมองอกเสบ พษจากตะกว ภยนตรายหลงเกด เนองอกในสมอง เศรษฐฐานะยากจน การเจบปวยทางจตเวช

4-28

7-17

6-13

2-10

3-12

30-50 ตารางท 2.2 สาเหตของภาวะบกพรองทางสตปญญา

ปจจบนความรดานโมเลกลพนธศาสตร (Molecular genetics) พฒนาไปมาก พบสาเหตของภาวะบกพรองทางสตปญญาจากพนธกรรมผดปกตเพมขน มรายงานวาพบการผาเหลาของยน (mutation) อยางนอย 170 ชนด ใน phenylalanine hydroxylase gene ทท าใหเกด Phenylketonuria ในกลมอาการดาวนพบบรเวณวกฤต (critical region) 4 ต าแหนงบนโครโมโซมคท 21

18

(DSCR1-DSCR4) การพบ molecular markers ส าหรบบรเวณน ชวยใหแพทยสามารถยนยนการวนจฉยกลมอาการดาวนในกรณทมความผดปกตหรอการเคลอนยายทของโครโมโซมเพยงบางสวนเทานน

อาการและอาการแสดง ไดแก พฒนาการชา สวนใหญมกมาดวยเรองพดชา ภาวะบกพรองทางสตปญญายงรนแรงมากเทาใด พฒนาการชายงปรากฏใหเหนเรวขนเทานน โดยเฉพาะภาวะบกพรองทางสตปญญาระดบรนแรงจะพบวาเดกมพฒนาการชาทกดานภายใน 2 ปแรก สวนกลมบกพรองทางสตปญญาระดบเลกนอย อาจพบพฒนาการชาเมออายประมาณ 3-4 ป หรอพบปญหาการเรยนเมอเรมเขาเรยนในโรงเรยน บางรายมาดวยปญหาพฤตกรรม เชน ซน สมาธสน บคคลบกพรองทางสตปญญาบางรายอาจมลกษณะผดปกตตางๆ (dysmorphic features) ใหเหนชดเจนตงแตแรกเกด เชน กลมอาการดาวน

ลกษณะทางคลนก แบงตามระดบไดดงน

1. บกพรองทางสตปญญาระดบรนแรงมาก พฒนาการลาชาชดเจนตงแตเลกๆ ทงในดานประสาทสมผสและการเคลอนไหว อาจจะฝกการชวยเหลอตนเองไดบาง แตตองอาศยการฝกอยางมาก สวนใหญพบวามพยาธสภาพ ตองการการดแลตลอดเวลา ตลอดชวต แมจะเปนผใหญแลวกตาม

2. บกพรองทางสตปญญาระดบรนแรง พบความผดปกตของพฒนาการตงแตขวบปแรกมกมพฒนาการลาชาทกดาน โดยเฉพาะพฒนาการดานภาษา สอความหมายไดเพยงเลกนอยหรอพดไมไดเลย บางรายเรมพดไดเมอเขาสวยเรยน มปญหาในการเคลอนไหว อาจพบพยาธสภาพมากกวา 1 อยาง มทกษะการปองกนตนเองนอย มความจ ากดในการดแลตนเอง ท างานงายๆได สวนใหญตองการการดแลอยางใกลชดหรอตองชวยในทกๆดานอยางมาก ตลอดชวต

3. บกพรองทางสตปญญาระดบปานกลาง มกไดรบการวนจฉยตงแตวยกอนเรยน เมออายประมาณ 2-3 ป โดยพบวามพฒนาการลาชาในดานภาษา อาจมความแตกตางของระดบความสามารถในดานตางๆ เชน กลมอาการดาวนลาชาในดานการใชภาษา กลมอาการวลเลยม (Williams syndrome) บกพรองในทกษะการเรยนรทเกยวของกบมตสมพนธ (visuo-spatial processing skills) และบางรายมความสามารถทางภาษาเดน ในบางรายพบพยาธสภาพชดเจน กลมอาการดาวนและกลมอาการโครโมโซมเอกซเปาะมกมภาวะบกพรองทางสตปญญา ในระดบน ปจจบนท าแผนผงของยน (gene mapping) บรเวณวกฤต (critical region) บนโครโมโซมคท 21 ของกลมอาการดาวนได สามารถบอกวายนในต าแหนงใดควบคมลกษณะความผดปกตใด และพบความสมพนธของ FMR-1 protein ทขาดในกลมอาการโครโมโซมเอกซเปาะกบภาวะบกพรองทางสตปญญา ภาวะบกพรองทางสตปญญาระดบปานกลางสามารถเรยนไดถงชนประถมศกษาปท 2-3 ในวยเรยนมกตองการการจดการศกษาพเศษ สามารถเรยนรการเดนทางตามล าพงไดในสถานททคนเคย ใชชวตในชมชนไดดทงการด ารงชวตและการงาน แตตองการความชวยเหลอปานกลาง ตลอดชวต ประมาณรอยละ 20 ด ารงชวตอยไดดวยตนเอง

19

4. บกพรองทางสตปญญาระดบเลกนอย มกไดรบการวนจฉยเมอเดกเขาสวยเรยนแลว เนองจากในวยกอนเรยนพฒนาทกษะทางสงคมและการสอความหมายไดเพยงพอ สวนใหญเรยนไดถงชนประถมศกษาปท 6 หรอสงกวา เมอเปนผใหญสามารถท างาน แตงงาน ดแลครอบครวได แตอาจตองการความชวยเหลอบางเปนครงคราวเมอมปญหาชวตหรอหนาทการงาน มกไมพบสาเหตทางพยาธสภาพ สวนใหญจะสมพนธกบปจจยทางสงคมและเศรษฐสถานะยากจนหรอดอยโอกาสซงแสดงใหเหนถงความส าคญของปจจยดานสงแวดลอมและวฒนธรรมทมผลตอภาวะบกพรองทางสตปญญา

การวนจฉย

การวนจฉยภาวะบกพรองทางสตปญญาในเดกอายนอยกวา 3 ป คอนขางล าบาก เนองจากมขอจ ากดของเครองมอประเมนเชาวนปญญาในเดกเลก การวนจฉยภาวะบกพรองทางสตปญญาท าไดโดยการซกประวต ตรวจรางกาย ตรวจประเมนพฒนาการ ประเมนระดบเชาวนปญญาและพฤตกรรมการปรบตน ในการประเมนพฒนาการ ระกบเชาวนปญญา และพฤตกรรมการปรบตนนนมแบบทดสอบมาตรฐานหลายชนด

การประเมนเพอหาสาเหตของภาวะบกพรองทางสตปญญา มวตถประสงคเพอ

1. คนหาความผดปกตแบบ progressive หรอ degenerative เชน Rett syndrome, Cockayne syndrome 2. คนหาโรคทรกษาได เชน phenylketonuria, ภาวะบกพรองไทรอยดฮอรโมน (hypothyroidism) 3. ใหค าปรกษาแนะน าผปกครองเกยวกบอาการ อาการแสดง ภาวะแทรกซอน ความเสยงในการเกดซ า เตรยมการแกไขปญหาทพบรวมดวย 4. อาจชวยใหทราบพยากรณโรค 5. ลดการสบคนทางหองปฏบตการอนๆ ทไมจ าเปน การใชเทคนค Fluorescence in situ hybridization (FISH) สามารถตรวจพบความผดปกตของโครโมโซมสวนปลาย (Subtelomeric region rearrangements) ไดประมาณรอยละ 5-10 ของภาวะบกพรองทางสตปญญาทไมทราบสาเหต โดยเฉพาะกลมบกพรองทางสตปญญาระดบปานกลางและรนแรง

ความผดปกตทพบรวมดวย

พบความผดปกตทางจตเวชในบคคลบกพรองทางสตปญญาไดถงรอยละ 45 ซงสงกวาประชากรทวไป ความผดปกตเหลานจะพบบอยขนเมอความรนแรงของภาวะบกพรองทางสตปญญามากขน สวนใหญเปนปญหาพฤตกรรม ความผดปกตทพบ ไดแก ซน สมาธสน พบรอยละ 8-15 พฤตกรรมท ารายตนเอง รอยละ 3-15

20

นอกจากนยงพบพฤตกรรมกาวราว กระตนตนเอง เชน ตบมอ เขยงเทา ดอ เกเร พบโรคอารมณสบสนแปรปรวนรอยละ 1-3.5 และโรคจต (schizophrenia) รอยละ 3 การรกษาโดยการปรบพฤตกรรมและการใชยา การท าจตบ าบดมกไมคอยไดผล

ในเดกทมภาวะบกพรองทางสตปญญาจะพบอาการชกไดบอยกวาเดกทวไปประมาณ 10 เทา โดยเฉพาะในเดกทมภาวะบกพรองทางสตปญญาในระดบรนแรงถงรนแรงมาก พบไดถงรอยละ 30 อาการชกมกควบคมไดยาก เนองจากมความผดปกตจากกลมอาการตางๆ มพยาธสภาพของระบบประสาทสวนกลาง และในผปวยแตละรายอาจพบอาการชกไดหลายรปแบบ

ภาวะประสาทสมผสบกพรอง ไดแก การไดยนบกพรองหรอมปญหาในการมองเหนนนพบไดบอยในเดกทมภาวะบกพรองทางสตปญญา โดยเฉพาะในกลมอาการทมความผดปกตของใบหนาและศรษะ (craniofacial syndrome) ประมาณรอยละ 50 ของเดกทมภาวะบกพรองทางสตปญญาในระดบรนแรงจะมปญหาในการมองเหน ทพบบอย ไดแก ตาเขและสายตาผดปกต

ภาวะบกพรองทางสตปญญาระดบเลกนอยและรนแรงพบความบกพรองในดานการเคลอนไหวซงเขาไดกบสมองพการ (cerebral palsy : CP) ประมาณรอยละ 10 และ 20 ตามล าดบ และประมาณรอยละ 50 ของเดกสมองพการ จะพบวามภาวะบกพรองทางสตปญญาในระดบความรนแรงตางๆ รวมดวย โดยเฉพาะในกลม spastic CP จะพบภาวะบกพรองทางสตปญญามากกวากลม dyskinetic CP

ประมาณรอยละ 50-75 ของเดกออทสตกมภาวะบกพรองทางสตปญญารวมดวย พฤตกรรมแบบออทสตก ไดแก พฤตกรรมซ าๆ หรอท ารายตนเอง อาจพบไดในเดกทมภาวะบกพรองทางสตปญญาโดยเฉพาะในระดบรนแรง

๒.๓.๔ การชวยเหลอบคคลบกพรองทางสตปญญา

เปนการชวยเหลอตามวย ดงน

ในชวงแรกเกด-6 ป เนนการฟนฟสมรรถภาพดานการแพทย ซงรวมทงการสงเสรมปองกน บ าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพ นอกจากการสงเสรมสขภาพเชนเดกปกต การบ าบดรกษาความผดปกตทอาจพบรวมดวย เชน โรคหวใจพการแตก าเนดหรอภาวะพรองไทรอยดฮอรโมนทพบในกลมอาการดาวนแลว จะใหการสงเสรมพฒนาการเพอพฒนาทกษะดานกลามเนอมดใหญ กลามเนอมดเลกและสตปญญา ภาษา สงคมและการชวยเหลอตนเองเพอใหเดกมความพรอมในการศกษาและพฒนาทกษะตอไป

21

ในชวงอาย 7-15 ป เปนการฟนฟสรรถภาพดานการศกษา มการจดการการศกษาโดยมแผนการศกษาส าหรบแตละบคคล (individualized Educational Pogram : IEP) ในโรงเรยนซงอาจเปนการเรยนในชนเรยนปกตหรอเรยนรวม มการจดการศกษาพเศษ

เมออาย 15-18 ป เปนการฟนฟสมรรถภาพดานสงคมและดานอาชพ มการฝกวชาชพและลกษณะนสยทดในการท างาน ทงนเพอใหบคคลบกพรองทางสตปญญา สามารถด ารงชวตอสระ (independent living) ในสงคมไดอยางคนปกต (normalization)

สรป ภาวะปญญาออนหรอภาวะบกพรองทางสตปญญา เปนภาวะทมความส าคญทงดานการแพทยและสงคม ความกาวหนาในองคความรดานตางๆรวมทงดานเวชพนธศาสตรท าใหทราบสาเหตของภาวะปญญาออน /ภาวะบกพรองทางสตปญญามากขน มแนวทางและความหวงทจะชวยเหลอบคคลปญญาออน /บกพรองทางสตปญญาเหลานและครอบครวใหมคณภาพชวตทดยงขน

ขอเสนอแนะ

สถาบนราชานกลเปนหนวยงานในสงกดกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข ไดใหบรการแกบคคลบกพรองทางสตปญญามาเปนระยะเวลายาวนาน ในปจจบนองคความรทเกยวของกบภาวะบกพรองทางสตปญญามความกาวหนาไปมากมาย สถาบนราชานกลในฐานะหนวยงานระดบตตยภม ควรเผยแพรองคความรตางๆ ใหแกหนวยงานทเกยวของเพอใหบรการทงในดานการตรวจประเมนวนจฉยและการดแลชวยเหลอแกบคคลบกพรองทางสตปญญาเหลานและครอบครวใหสามารถเขาถงบรการและมคณภาพชวตทดยงขนตอไป

ยอและเรยบเรยงจาก...

น พ ว ร ร ณ ศ ร ว ง ศ พ า น ช . ภ า ว ะ ป ญ ญ า อ อ น / ภ า ว ะ บ ก พ ร อ ง ท า ง ส ต ป ญ ญ า (Mental Retardation/Intellectual Disabilities). วารสารราชานกล 2552; 24(2): 31-56

22

บทท 3

วธด าเนนการวจย

การศกษาเรอง ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการ

และสตปญญา ผวจยไดด าเนนการวจยตามขนตอนดงน 1. รปแบบของการวจย 2. ประชากรและกลมตวอยาง 3. เครองมอทใชในการวจย 4. การรวบรวมขอมล 5. การวเคราะหขอมล ซงในแตละขนตอน มรายละเอยดดงน

แบบของการวจย

การวจยครงน เปนการวจยกงทดลอง ( Quasi experimental research ) ศกษากลมตวอยาง 1 กลม โดยการวดกอนและหลงการทดลอง (One-Group Pretest-Posttest Design)

O1 หมายถง สมาธในการท ากจกรรม กอนทดลอง X หมายถง การใช Focus Cap O2 หมายถง สมาธในการท า หลงทดลอง ประชากรและกลมตวอยาง

1. ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงนคอ บคคลบกพรองทางพฒนาการและ

สตปญญา ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนคอ บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา อาย ๑๕ – ๒๕ ป ฝกงานอยในหมวดกจกรรมและศลปกรรมฟนฟ ชวงวนท ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๕๔ ถง ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔ ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง ( Purposive Sampling )จ านวน ๕ คน

O1 X O2

23

เครองมอทใชในการวจย ในการวจยครงนผวจยไดใชเครองมอ 2 ประเภทคอ

1) เครองมอทใชในการทดลอง และ 2) เครองมอทใชในการวด ซงมรายละเอยดดงน

1. เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก การใช Focus cap ซงเปนเครองมอทผวจยสรางขนโดยมขนตอนการสรางดงน

ขนตอนการสราง Focus Cap 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบ Focus Cap ไดแก 1.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบ Focus Cap 1.2 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวกบหลกการของ Focus Cap

2. ด าเนนการสราง Focus Cap ดงน ด าเนนการสราง Focus Cap ซง Focus Cap ทใชในการทดลอง ประดษฐขนจากหมวกแคป

ธรรมดาแลวน าผาสกหราดทเยบเปนรปสามเหลยมทรงกรวย ๔ ชนแลวน ามาเยบตดกบหมวกแคปดานซาย ๒ ชน ดานขวา ๒ ชน ท าใหเมอผใส ใส Focus Cap ทประดษฐขน นแลว จะมลานสายตา หรอวสยทศนการมองเหนแคบลงกวาปกตบดบงการมองเหนภาพจากดานบน ดานซายและขวาเมอใสแลวการมองจะมงเนนการมองขางหนาอยางเดยว โดยเฉพาะขณะใสและกมลงท ากจกรรมอยางใดอยางหนง

3. ตรวจสอบคณภาพของ Focus Cap 3.1 น า Focus Cap ทผวจยสรางขนไปใหผเชยวชาญ จ านวน ๓ คนพจารณาถงความสอดคลองกบจดประสงคใหมสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางสตปญญาอาย ๑๕ –๒๕ ป โดยใชคา IOC ในการวเคราะหความสอดคลอง ซงผวจยก าหนดเกณฑในการยอมรบแตละประเดนทระดบ .50 ขนไป

3.2 ปรบปรง Focus Cap ตามผลการวเคราะหคา IOC และขอเสนอแนะของผเชยวชาญ 3.3 น า Focus Cap ทปรบปรงแลวไปทดลองใชกบ ของบคคลบกพรองทางพฒนาการและ

สตปญญาอาย ๑๕ –๒๕ ป จ านวน ๕ คน ทไมใชกลมตวอยาง แตเปน บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาทมลกษณะเชนเดยวกนกบกลมตวอยาง คอ เปนบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาชาย

1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ Focus Cap

2. ด าเนนการประดษฐ Focus Cap

3. ตรวจสอบคณภาพ Focus Cap

4. ทดลองใช Focus Cap

24

๑๕-๒๕ ป ทไดรบการจดประสบการณในรปแบบและลกษณะทคลายคลงกนเพอศกษาถงความเหมาะสมและเปนไปได ของโปรแกรม

3.4 ปรบปรงแกไข Focus cap ซงพบวาการเยบโดยใชทเยบกระดาษ เยบผาสกหราดตดหมวกอยไมคงทน จงปรบเปลยนโดยการจางชางทมจกรเยบผาอตสาหกรรมเยบผาสกหราดรปทรงกรวย ๒ อนตดดานขางของหมวกซายขวา และท าใหปลายผาทงซายขวามาตดแปะกนตรงปลายคางของผสวมใสหมวก Focus cap น

4. ปรบปรงจดท า Focus cap เพอน าไปใชจรง

2. เครองมอทใชในการวด ไดแก แบบสงเกตสมาธในการท ากจกรรมลอกลายผาบาตกของบคคลบกพรองทางพฒนากการและสตปญญาอาย ๑๕-๒๕ ปซงผวจยไดด าเนนการสราง โดยมขนตอนดงน

ขนตอนการสรางแบบสงเกตสมาธในการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสรางแบบสงเกตสมาธในการท ากจกรรมลอกลาย

ผาบาตกไดแกเอกสารงานวจยของผ.ศ.นนทน เสถยรศกดพงศ และคณะ ภาควชากจกรรมบ าบด คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม เรอง การใชเสอกกน าหนกเพอเพมสมาธในเดกทมภาวะอยไมนง

2. ด าเนนการสรางแบบสงเกตสมาธ ในการท ากจกรรมลอกลายผาบาตกโดยน าแนวคดจากงายวจยเรอง การใชเสอกกน าหนกเพอเพมสมาธในเดกทมภาวะอยไมนง มาประยกตใช

3. ตรวจสอบคณภาพของแบบ สงเกตสมาธ ในการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก 3.1 น าแบบวดสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอาย ๑๕ –

๒๕ ป ไปใหผเชยวชาญ จ านวน ๓ คน ตรวจสอบคณภาพ โดยพจารณาถงความสอดคลองกบจดประสงคของการพฒนาและความเหมาะสมในการน าไปใชกบ บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา และน าผลการประเมนของผเชยวชาญมาวเคราะหคา IOC ซงผวจยก าหนดเกณฑในการยอมรบแตละขอค าถามทระดบ .50 ขนไป

3.2 จากนนน าแบบวดสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอาย

3. ตรวจสอบคณภาพของแบบสงเกตสมาธในการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก

4. ปรบปรงและจดท าแบบแบบสงเกตสมาธในการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก

1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสรางแบบสงเกตสมาธในการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก

2. ด าเนนการสรางแบบสงเกตสมาธ ในการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก

25

๑๕ –๒๕ ป มาปรบแกภาษา เพอใหเกดความเหมาะสมมากยงขน โดยใชผลการวเคราะหคา IOC และขอเสนอแนะของผเชยวชาญเปนหลก

3.3 น าแบบวดสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอาย ๑๕ –๒๕ ป ทปรบปรงแลวไปทดลองใชกบ บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอาย ๑๕ –๒๕ ป จ านวน ๕ คน ทไมใชกลมตวอยาง แตเปน บคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาทมลกษณะเชนเดยวกนกบกลมตวอยาง โดยใชเกณฑตามทก าหนดในแบบทดสอบแตละขอ เพอใหสามารถวดและจดระดบความสามารถ ผวจยท าการวเคราะหแบบทดสอบเปนรายขอเพอหาคาความยากงาย(p) และคาอ านาจจ าแนก(r) โดยใชเทคนค 50% (ลวน สายยศ. 2537 : 245-253) ไดคาความยากงายระหวาง 33 % -87% และคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง .20-.47 4. ปรบปรงและจดท าแบบวด สมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอาย ๑๕ –๒๕ ป เพอน าไปใชจรงตอไป

การรวบรวมขอมล

ในการวจยครงน เปนการวจยกงทดลอง ศกษากลมตวอยาง 1 กลมโดยการวดกอนและหลงการ

ทดลอง(One-Group Pretest-Posttest Design) มขนตอนการเกบรวบรวมขอมล ดงน

กจกรรม ระยะเวลา 1.ทดสอบกอนการทดลอง(pretest) โดยไมใช Focus Cap ( O1 )

สปดาหท 1-2 (รายบคคล คนละ 20 นาท) 10 วน

2. ด าเนนการทดลอง โดยการใช Focus Cap ( X ) สปดาหท 3 – 4 (รายบคคล คนละ 20 นาท) 10 วน

3.ทดสอบหลงการทดลอง(posttest) โดยงดการใช Focus Cap ( O2 )

สปดาหท 5 - 6 (รายบคคล คนละ 20 นาท) 10 วน

ซงแตละกจกรรมมรายละเอยดดงน 1. ทดสอบกอนการทดลอง(pretest) ใหบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาทเปนกลมตวอยาง โดยท าการลอกลายผาบาตกทดสอบเปนรายบคคล ใชเวลาในการทดสอบคนละ 20 นาท ใชเวลาในการทดสอบ 10 วน 2. ด าเนนการทดลอง ผวจยด าเนนการทดลองโดยใหบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาทเปนกลมตวอยาง ท าการลอกลายผาบาตกโดยการใช Focus Cap ทดสอบเปนรายบคคล ใชเวลาในการทดสอบคนละ 20 นาท ใชเวลาในการทดสอบ 10 วน 3. ทดสอบหลงการทดลอง (posttest) ผวจยท าการทดสอบหลงการทดลองโดยใหบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาทเปนกลมตวอยาง ท าการลอกลายผาบาตกโดยงดการใช Focus Cap ทดสอบเปนรายบคคล ใชเวลาในการทดสอบคนละ 20 นาท ใชเวลาในการทดสอบ 10 วน 4. การตรวจใหคะแนน ผวจยตรวจใหคะแนนแลวน าคะแนนดบทไดจากการตรวจมาท าการวเคราะหทางสถตตอไป

26

การวเคราะหขอมล

1. สถตพนฐาน

1.1 คาเฉลย โดยใชสตร n

XX

1.2 คาเบยงเบนมาตรฐาน โดยใชสตร

2. สถตทดสอบสมมตฐาน เปรยบเทยบความสามารถในการใชกลามเนอเลกของกลมตวอยางกอนและหลงการทดลอง

โดยการทดสอบท(t-test) แบบ dependent sample จากสตร

30

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ครงน มผลสรป อภปรายผล และขอเสนอแนะดงน

ความมงหมายของการวจย : เพอศกษา ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและ

สตปญญา

สมมตฐานการวจย : ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา

ภายหลงจากการใช Focus Cap อยในระดบดมาก

วธด าเนนการวจย : ประชากร เปนบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ทมารบบรการในศนยฟนฟสมรรถภาพราชาน

กล ( บางพน )สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข ทงหมด กลมตวอยาง เปนบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอาย ๑๕ – ๒๕ ป ทมารบบรการในหมวด

กจกรรมและศลปกรรมฟนฟ ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข จ านวนทงหมด ๕ คน ในระหวางวนท ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๕๔ ถง ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔ ใชวธเลอกแบบเจาะจง ( Purposive Sampling )จ านวน ๕ คน

เครองมอในการวจย :

๑. เครองมอทดลองเปน Focus Cap หรอหมวกโฟกสทผวจยประดษฐขนโดยใชหลกการของการมพนทสวนตวในการท ากจกรรมตางๆ เพอการมสมาธในการท างาน โดยประดษฐจากการเยบผาสกหราดเปนรปคลายสามเหลยมทรงกรวยเยบตดกบหมวกแคปธรรมดา เพอผใส เมอใสแลวจะบดบงวสยทศนการมองเหนดานบน ดานซาย และดานขวา จะมองไดแตตรงหนาอยางเดยวเมอใสแลวกมหนาลงท ากจกรรม เปรยบเสมอนการมพนทสวนตวในการท างานระดบหนงทสามารถปดสงเราทอาจรบกวนสมาธขณะนงท างาน โดยประดษฐหมวกโฟกสนขนเพอใหบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาใสขณะท ากจกรรมลอกลายผาบาตก โดยศกษาอยางตอเนองเปนระยะเวลา ๖ สปดาห การศกษาแบงออกเปน ๓ ชวงไดแก ชวงท ๑: เปนชวง ๒ สปดาหแรกเปนชวงกอนใหการรกษา( Baseline ) กรณตวอยางยงไมใส Focus Cap ชวงท ๒: สปดาหท ๓ และ๔ เปนชวงทใหการรกษากรณตวอยางใส Focus Cap เปนเวลา ๒ สปดาห ( Intervention ) และ ชวงท ๓: สปดาหท ๕ และ๖ เปนชวงทงดใหการรกษา ( Withdrawn ) กรณตวอยางถกงดใส Focus Cap

31

๒. แบบสงเกตสมาธการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก เปนแบบประเมนทใชบนทกสมาธการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก และจดบนทกการหนเหวอกแวกไปจากการท ากจกรรมของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ประกอบดวยสวนแรกเปนขอมลสวนบคคล ค าชแจง ค าจ ากดความของค าวาสมาธ และเกณฑการใหคะแนน สวนทสองเปนเสนเวลาไวจดบนทกวาใน ๒๐ นาทมการหนเหวอกแวกไปจากการท ากจกรรมตอนไหนบาง และสวนสรปวามหนเหกครงเปนระยะเวลาเทาใด และเหลอเวลาทท ากจกรรมเทาใด แลวจงมาสรปเปนระดบสมาธวาอยระดบใด เกณฑการใหคะแนน: ใหคะแนน ( ระดบสมาธ ) 0 หมายถง สามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานอยระหวาง 0- 5 นาท ใหคะแนน ( ระดบสมาธ ) 1 หมายถง สามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานอยระหวาง 6 - 10 นาท ใหคะแนน ( ระดบสมาธ ) 2 หมายถง สามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานอยระหวาง 11 - 15 นาท ใหคะแนน ( ระดบสมาธ ) 3 หมายถง สามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานอยระหวาง 16 - 20 นาท

ด าเนนการทดลองตามแผนการทดลอง

โดยใชแบบแผนเกบคาตวแปรครงเดยวหลงทดลอง ( One Group Posttest Only Design ) โดยผวจยด าเนนการเกบขอมลโดยมผชวยการวจย ๒ คนคนแรกเปนคนด าเนนการจดการและควบคมการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก คนท ๒ เปนคนด าเนนการจบเวลาและบนทกสมาธการท ากจกรรมลอกลายผาบาตก โดยใหท าเปนรายบคคล เปนเวลา ๖ สปดาหตอคน สปดาหละ ๕ วน จนทร – ศกร ชวงเวลา ๐๙.๐๐ น. – ๑๐.๓๐ น. วนละ ๒๐ นาทตอคนรวม ๓๐ ครง( ๑๐ ชวโมงตอคน ) ในระหวางวนท ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๕๔ ถง ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๔

การวเคราะหขอมล

ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา โดยการนบผลรวม ของระดบสมาธการท างานกอน ระหวาง และหลงงดการใสหมวก และโดยการนบผลรวมจ านวนครงของการวอกแวกหนเหไปจากการท างาน

สรปผลการศกษาคนควา

สมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) สถาบนราชานกลระหวางการใช Focus Cap พบวาอยในระดบดมาก และสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาภายหลงการงดใช Focus Cap พบวาอยในระดบดมากเชนกน

อภปรายผล จากการศกษา ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการ

และสตปญญา พบวาอยในระดบดมากระหวางการใช Focus Cap และมผลท าให สมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาอยในระดบดมากเชนกนขณะงดการใช Focus Cap ซงสอดคลอง

32

กบสมมตฐานทตงไวและสอดคลองกบผลงานการวจยของ Dr Vinesh Oommen นกวทยาศาสตรจาก Queensland University of Technology's Institute of Health and Biomedical Innovation ไดท าการวจยผลส ารวจเกยวกบการจดพนทท างานของออฟฟศสมยใหมกบผลของการท างานและสขภาพทวโลก ขอสรปจากผลส ารวจพบวา 90% ของพนทท างานแบบเปด (คอมหองนอยๆ ไมม pratition กนระหวางพนกงาน) พนกงานจะมความเครยดสง, ความดนสง, ผลการท างานต า และมการลาออกสงมากเหตผลเกดจากการไมมหองสวนตวหรอ partition ท าใหมเสยงรบกวนจากเพอนรวมงานท าใหไมมสมาธในการท างาน ( ทมา - News.com.au ผานทาง Joel On Software http://wwwjoelonsoftware.com/item/ ) ขอเสนอแนะ จากการศกษา ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ควรท าการทดลองกบกลมประชากรทมสมาธสนกลมใหญกวาน ขอเสนอแนะในการใชผลการวจย : จากผลการวจยครงน บคลากรทเกยวของ หรอผปกครองของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาสามารถน า Focus Cap เปนแนวทางในการฝกบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาลกษณะเดยวกนกบกลมตวอยางน ในการท ากจกรรมตางๆเพอการมสมาธ และท ากจกรรมไดส าเรจตอไป

ขอสงเกต และขอเสนอแนะทไดจากการวจย

๑. หมวกทใชในงานวจยควรเปนหมวกสเดยวกนทงหมด ๒. หมวกทใชในงานวจยควรเปนหมวกทมขนาดพอดกบศรษะของผใสไมใหญหรอเลกเกนไป ๓. การฝกกจกรรมนควรท าในททมแสงสวางพอเพยงไมมดทบเกนไป ๔. การพาบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาท ากจกรรมควรใหมความพรอมทดไมอยในสภาพทหว

หรอปวดปสสาวะ หรออนๆทไมสขสบาย ๕. การพาบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาท ากจกรรมควรท าในชวงเวลาเดยวกนอยางสม าเสมอ ๖. การใหแรงเสรมเปนสงจ าเปนในการฝกท ากจกรรมตางๆชวงแรกอาจใหการเสรมแรงดวยขนม ของทชอบ

และค าชมเชยชวงหลงอาจคอยลดเปนเพยงการชมเชยกเพยงพอ ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

๑. ควรน าการวจยครงน ไปทดลองกบบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญากลมออทสตก และกลมสมาธสน

๒. ควรน าการวจยครงน ไปทดลองกบบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาทมปญหาสมาธสนทไมไดใชยา

27

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

ในการวจยเรอง ผลของ Focus Cap ทมตอสมาธการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ครงน ผวจยไดวเคราะหขอมลเพอตอบวตถประสงคของการวจยและตรวจสอบสมมตฐานการวจย ซงผลการวเคราะหขอมลมดงน

ตอนท 1 ผลการเปรยบเทยบระดบสมาธ กอน ระหวาง และหลงการไดรบการการใช Focus Cap ปรากฏดงตารางท 4.1

ระดบสมาธ

คนท วดกอน วดระหวาง วดหลง

1 7 25 30 2 12 27 30 3 13 23 30 4 14 26 30 5 16 25 30

รวม 62 126 150 จากตาราง 4.1 พบวาผลรวมของ ระดบสมาธกอนใสหมวก 62 ผลรวมของ ระดบสมาธระหวางใสหมวก 126 และผลรวมของ ระดบสมาธหลงงดการใสหมวก150

0

20

40

60

80

100

120

140

160

ภาพท 4.1 กราฟแทงเปรยบเทยบผลรวมระดบสมาธกอนใสหมวก ระหวางใสหมวก และหลงงดการใสหมวก

62

126 150

28

ผลการวเคราะหขอมลพบวาผลรวมของระดบสมาธกอนการใช Focus Cap ได 62 ผลรวมของระดบสมาธระหวางการใช Focus Cap ได 126 ผลรวมของระดบสมาธหลงงดการใช Focus Cap ได 150 แสดงใหเหนถง ความสอดคลองกบสมมตฐานผลของ Focus Cap ทมตอสมาธในการท างานของบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญา ภายหลงจากการใช Focus Cap อยในระดบดมาก จ านวนครงของการวอกแวก

คนท วดกอน วดระหวาง วดหลง

1 9 11 15 2 49 35 30 3 35 31 26 4 26 19 22 5 20 13 10

รวม 139 111 103 จากตาราง 4.2 พบวาผลรวมของจ านวนครงการวอกแวกกอนใสหมวก 139 ครงผลรวมของจ านวนครงการ

วอกแวกระหวางใสหมวก 111 ครงและผลรวมของจ านวนครงการวอกแวกหลงงดการใสหมวก103 ครง

0

20

40

60

80

100

120

140

ภาพท 4.2 กราฟแทงเปรยบเทยบผลรวมจ านวนครงการวอกแวกกอนใสหมวก ระหวางใสหมวก และหลงงดการใสหมวก

ผลการวเคราะหขอมลพบวาผลรวมของจ านวนครงการวอกแวกกอนใสหมวก 139 ระหวางใสหมวก 111 และหลงงดการใสหมวก 103 จะเหนไดวาหลงงดการใช Focus Cap จะมการหนเหวอกแวกนอยกวากอนใสหมวก และระหวางการใชหมวก

139

9 111 103

29

รายการทวด กอนใส Focus Cap หลงใส Focus cap

Z P-Value X SD X SD

สมาธ 1.80 .447 3 .000 2.023 0.021 พฤตกรรม 27.80 15.156 16.60 4.722 1.753 0.040

ตาราง 4.3 จากการวเคราะหพบวาภาพรวมของสมาธหลงการทดลองเพมมากขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และพฤตกรรมการหนเหวอกแวกภายหลงการทดลองลดลงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05เชนกน

34

บรรณานกรม

๕๐ปสถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.๒๕๕๓(๑):๘๗-๙๒

นนทณ เสถยรศกดพงศ และคณะ.การใชเสอกกนาหนกเพอเพมสมาธในเดกทมภาวะอยไมนง.ภาควชา

กจกรรมบาบด คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๗

News.com.au ผานทาง Joel On Software http://wwwjoelonsoftware.com/item/ http://hilight.kapook.com/view/26802 http://th.jobsdb.com/TH/th/V6HTML/Employer/0501.htm

http://www.forbes.com/forbeslife/health/2008/10/15/short-attention-span-forbeslife-cx_avd_1015health.html?feed=rss_forbeslife_health http://www.thaihealth.net/h/article608.html

35

ภาคผนวก

36

แบบสงเกตสมาธการท ากจกรรมลอกลายผาบาตกและการหนเหจากกจกรรมของผบกพรองทางพฒนาการสตปญญา

เลขท.......ชอ......................................สกล.................................................อาย................HN…...........................

ค าชแจง : จบเวลาเมอเดกเรมท ากจกรรมลอกลายผาบาตกเปนเวลา ๒๐ นาท ใหเขยน * ลงบนเสนเวลาเมอเหนวาผปวยหนเหวอกแวก

จากการท ากจกรรมพรอมบนทกระยะเวลาความนานของการหนเหครงนนๆ ทกครงของการพบวามการหนเหจากกจกรรม ค าจ ากดความของค าวา สมาธ : การสามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานตอเนองโดยไมหนเห หรอ ลกไปท ากจกรรมอน

สปดาหท.........□ ไมใสหมวก

สปดาหท.........□ ใสหมวก

เกณฑการใหคะแนน : ใหคะแนน 0 หมายถง สามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานอยระหวาง 0- 5 นาท

ใหคะแนน 1 หมายถง สามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานอยระหวาง 6 - 10 นาท

ใหคะแนน 2 หมายถง สามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานอยระหวาง 11 - 15 นาท

ใหคะแนน 3 หมายถง สามารถนงท ากจกรรมไดยาวนานอยระหวาง 16 - 20 นาท

วนจนทร

ท ๐ ๕ ๑๐ ๑๕

สรป: หนเห=.......ครง รวมเวลาทหนเห...........นาท.......วนาท เหลอเวลารวม=..............นาท.......วนาท(ลงชอ )

วนองคาร

ท ๐ ๕ ๑๐ ๑๕

สรป: หนเห=.......ครง รวมเวลาทหนเห...........นาท.......วนาท เหลอเวลารวม=..............นาท.......วนาท(ลงชอ )

วนพธ

ท ๐ ๕ ๑๐ ๑๕

สรป: หนเห=.......ครง รวมเวลาทหนเห...........นาท.......วนาท เหลอเวลารวม=..............นาท.......วนาท(ลงชอ

)

วนพฤหสบด

ท ๐ ๕ ๑๐ ๑๕

สรป: หนเห=.......ครง รวมเวลาทหนเห...........นาท.......วนาท เหลอเวลารวม=..............นาท.......วนาท(ลงชอ )

วนศกร

ท ๐ ๕ ๑๐ ๑๕

สรป: หนเห=.......ครง รวมเวลาทหนเห...........นาท.......วนาท เหลอเวลารวม=..............นาท.......วนาท(ลงชอ )

๒๐

๒๐

๒๐

๒๐

๒๐

37

ลายภาพท ๑

ลายภาพท ๓ ลายภาพท ๔

ลายภาพท ๕

ลายภาพทง ๕ ลายทจดใหบคคลบกพรองทางพฒนาการและสตปญญาวาดภาพลอกผาบาตกตามล าดบความยากงาย

ลายภาพท ๒

38

ภาพผาบาตกทไดรบการลอกลายแลวเสรจ ลายภาพท๑

ภาพผาบาตกทไดรบการลอกลายแลวเสรจ ลายภาพท๒

ภาพผาบาตกทไดรบการลอกลายแลวเสรจ ลายภาพท๓

ตวอยาง

39

ขนตอนการประดษฐหมวก Focus Cap

เสนกงกลางยาว ๘ นว

ปลายลางยาว๓ นว

ดานบนยาว ๙.๔ นว ตดผาสกหราดเปนรปทรงดง ภาพชน A โดยขณะตดผาใหพบครงจะได ๒ ขางเทากนพอด เสนกงกลางยาว ๘ นว ดานบนยาว ๙.๔ นว ( ถา พบครงจะเหลอ๔.๗นว ) ปลายดานลาง ๓ นว ( ถาพบครงจะเหลอ ๑.๕ นว )

พบครง และเยบตามรอยประดงภาพ ชน B

กลบผาออกมาจะไดผาดงภาพชน C

ไดออกมาเปนรปคลายทรงกรวย

ใชทงหมด ๔ ชนตอหมวก ๑ ใบ

ชน A

ชน B

ชน C

เยบแตละชนตดหมวกแคปบรเวรซายขวาขางละชน ( เยบโคงตามแนวสนหมวก ) โดยใหตะเขบอยดานนอกของแกม

อก ๒ ชนเยบตดบรเวรถดจากแคปลงมา ( อยต าแหนงปดหพอด )

ปลายขางลางน ามาทบกนและเยบตนตกแกตดขางซายตวเมย ขางขวาตวผ เอาไวตดแปะกนบรเวณใตคาง

40

ภาพหมวก Focus Capทประดษฐเสรจแลว

รายนามผทรงคณวฒ

๑. นางสาวชนสา เวชวรฬห นกจตวทยาคลนกช านาญการพเศษ หวหนาศนยสงเสรมงานวจย ๒. นางนาถอนงค บ ารงชน พยาบาลวชาชพช านาญการพเศษ หวหนากลมบรการการพยาบาล ๓. นางพนดา รตนไพโรจน พยาบาลวชาชพช านาญการ หวหนาหอผปวยออทสตก

ประวตผวจย

๑.นางยกฟอง ศรประสาธน

พยาบาลวชาชพช านาญการ

สถานทท างาน ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) ประวตการศกษา ๒๕๒๘ ปรญญาตร วทยาศาสตรบณฑต ( พยาบาล และผดงครรภ )

มหาวทยาลยเชยงใหม ประสบการท างาน ๒๕๒๘- ๒๕๓๙ ปฏบตงานทหองคลอด ๒ โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

๒๕๔๑-๒๕๔๒ ปฏบตงานทหองคลอด โรงพยาบาลราชวถ ๒๕๔๒-๒๕๕๐ หอผปวยหญง ๒ สถาบนราชานกล ๒๕๕๐ – ปจจบน งานฟนฟสมรรถภาพทางการแพทย ศนย ฯ บางพน

๒.นายวทชา ชนอารมย

เจาพนกงานอาชวบ าบดช านาญงาน

สถานทท างาน ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) ประวตการศกษา ๒๕๔๒ ปรญญาโท เอกการศกษาพเศษ มศว.ประสานมตร ประสบการท างาน ๒๕๒๙ – ปจจบน ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) ๓.นางสาววลลยา เบาพนทอง

เจาพนกงานอาชวบ าบดช านาญงาน

สถานทท างาน ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน ) ประวตการศกษา ปวส. เกษตรกรรม ( พชไร )

ปรญญาตร สงเสรมการเกษตร ประสบการท างาน ๒๕๒๕ – ปจจบน ศนยฟนฟสมรรถภาพราชานกล ( บางพน )