ลกผกชลาเปนเมลดแกแหงของพชทมชอวทยาศาสตรวา Coriandrum sativum L. วงศ Apiaceae การแพทยพนบานไทยใชลกผกชลาเปนยาขบลม

ชวยเจรญอาหาร และแกไอละลายเสมหะ ปจจบนยงไมมขอกาหนดมาตรฐานสาหรบการควบคมคณภาพสมนไพรชนดน การศกษานจงมวตถประสงคเพอจดทา

ขอกาหนดมาตรฐานของลกผกชลา โดยศกษาในตวอยางลกผกชลา จานวน 18 ตวอยาง ซงรวบรวมจากแหลงธรรมชาต รานยาสมนไพรและไดรบจาก

หองปฏบตการพพธภณฑพช ผลการศกษาขอกาหนดทางเคม-ฟสกสของลกผกชลา พบวา ควรมปรมาณความชน ไมเกนรอยละ 8 โดยปรมาตรตอน าหนก

ปรมาณเถารวมและเถาทไมละลายในกรด ไมเกนรอยละ 8 และ 0.5 โดยน าหนก ตามลาดบ ปรมาณสารสกดดวยเอทานอล ปรมาณสารสกดดวยน า และปรมาณ

นามนหอมระเหย ไมนอยกวารอยละ 17, 18 และ 2 โดยนาหนก ตามลาดบ นอกจากนยงไดทาการศกษาปฏกรยาการเกดสและเอกลกษณทางเคมดวยวธ TLC ของ

ลกผกชลา และศกษา GC/MS fingerprint ของน ามนหอมระเหยจากลกผกชลาอกดวย ผลการศกษานสามารถนาไปจดทาเปนขอกาหนดมาตรฐานของสมนไพร

ลกผกชลา ซงจะเปนประโยชนในการควบคมคณภาพวตถดบ ยาตารบทมลกผกชลาเปนสวนประกอบตอไป

ผกชลา เปนพชทมชอวทยาศาสตร วา Coriandrum sativum L. ซงอยในวงศ

Apiaceae มชอเรยกอนๆ ไดแก ผกช ผกหอม ผกหอมนอย ผกหอมปอม เปนไมลมลก

ลาตนตงตรงภายในกลวง สงประมาณ 8 – 15 นว ลาตนสเขยวแตถาแกจดจะออก

สเขยวอมน าตาล ใบจะเรยงคลายคนนกแตเปนรปทรงพด ผลเมอแกแลวจะมสน าตาล

เปนทรงกลมขนาด 3-5 มลลเมตร ตรงปลายผลจะแยกออกเปน 2 แฉก ผวจะมเสนคลน

อย 10 เสน

ลกผกชลา มการนามาใชเปนทงอาหาร และสมนไพร โดยการแพทยพนบานไทย

ใชลกผกชลาเปนยาขบลม ชวยเจรญอาหาร และแกไอละลายเสมหะ ลกผกชลาเปน

สมนไพรในพกดตรผลสมฏฐาน พกดตรสตกลา และเปนสวนประกอบในตารบยาทอย

ในบญชยาหลกแหงชาต ไดแก ยาหอมนวโกฐ ยาหอมอนทจกร ยาธาตบรรจบ ยา

ประสะกานพล ยามนทธาต ยามหาจกรใหญ ยาวสมพยาใหญ ยาอามฤควาท เนองจาก

ยงไมมขอกาหนดมาตรฐานสาหรบสมนไพรชนดนในตารามาตรฐานยาสมนไพรไทย

การศกษานจงมวตถประสงคเพอจดทาขอกาหนดทางเคมของลกผกชลา

จดหาตวอยางลกผกชลา จานวน 18 ตวอยาง ซงรวบรวมจากแหลงธรรมชาต

รานยาสมนไพรและไดรบจากหองปฏบตการพพธภณฑพช นาไปบดเปนผงละเอยด

ผานแรงเบอร 180 นาไปศกษาเอกลกษณทางเคมดวยปฏกรยาการเกดสและเอกลกษณ

ทางเคมดวยวธ TLC และนาไปศกษาคณสมบตทางเคม-ฟสกสในหวขอ ปรมาณ

ความชน ปรมาณสารสกดดวยน าและ 95% เอทานอล ปรมาณเถารวมและเถาทไม

ละลายในกรด และปรมาณน ามนหอมระเหย จากนนนาตวอยางอกสวนไปสกด

นามนหอมระเหยเพอศกษา GC/MS fingerprint

1.การศกษาปฏกรยาการเกดส พบวา ลกผกชลาใหผลบวกกบปฏกรยาการเกดส

เมอทดสอบตามวธ Liebermann Burchard’s

2. การศกษาเอกลกษณทางเคมดวยวธ TLC

3. การศกษาเอกลกษณของนามนหอมระเหยดวย GC/MS fingerprint

จากการศกษาในลกผกชลา จานวน 18 ตวอยาง พบวา ปรมาณเถารวม ปรมาณเถา

ทไมละลายในกรด ปรมาณสารสกดดวย 95% เอทานอลและปรมาณสารสกดดวยน า

มคาเทากบ (คาเฉลย±สวนเบยงเบนมาตรฐาน) 7.41±0.90, 0.38±0.44, 18.96±2.96 และ

19.78±2.13 % โดยน าหนก ตามลาดบ ปรมาณความชนและปรมาณน ามนหอมระเหย

6.91±0.83 และ 2.03±0.28 %โดยปรมาตรตอนาหนก ตามลาดบ

ตารางท 1 ผลการประเมนคณสมบตทางเคม-ฟสกสของลกผกชลา จานวน 18 ตวอยาง

รายการทดสอบ (n= 18) คาเฉลย 10% ของคาเฉลย

ปรมาณความชน 6.91±0.83 0.69

ปรมาณเถารวม 7.41±0.90 0.74

ปรมาณเถาทไมละลายกรด 0.38±0.44 0.04

ปรมาณสารสกดดวย 95% เอทานอล 18.96±2.96 1.90

ปรมาณสารสกดดวยนา 19.78±2.13 1.98

ปรมาณนามนหอมระเหย 2.03±0.28 0.20

Linalool

Camphor (Z)-Geraniol Lavandulol acetate

สามารถกาหนดขอกาหนดไดโดย กาหนดเกณฑสงสดจากคาเฉลยบวก 10%

สาหรบปรมาณทระบวา “ไมเกน” และเกณฑตาสดจากคาเฉลยลบดวย 10% สาหรบ

ปรมาณทระบวา “ไมนอยกวา” ดงตารางท 2 และสามารถนาวธการศกษาเอกลกษณ

ทางเคมไปประยกตใชในการควบคมคณภาพสมนไพรลกผกชลาได

ตารางท 2 ขอกาหนดทางเคมของลกผกชลา

Sample solution MeOH extract (1 กรมของผง

สมนไพร ตมสกดดวย MeOH

10 ml 20 นาท กรอง แลวระเหย

ลดปรมาตร เหลอ 2 ml)

Standard solution 5% linalool in MeOH

Spot amount 10 ไมโครลตร สาหรบ

sample solution

1 ไมโครลตร สาหรบ

standard solution

TLC system Toluene-Ethyl acetate 93:7

Distance 10 cm

Detection Anisaldehyde –H2SO4,

Heat 105 °c

spot hRf Detection with

Anisaldehyde-H2SO4

1 0-30 purple

2* 35-40 purple

3 65-70 violet

4 75-80 violet

* Linalool

คณลกษณะทางเคมฟสกสคาสงสด

(X +10%)

คาตาสด

(X -10%)ขอกาหนดคณลกษณะ

ปรมาณความชน 7.60 - ไมเกน 8% โดยปรมาตรตอนาหนก

ปรมาณเถารวม 8.15 - ไมเกน 8 โดยนาหนก

ปรมาณเถาทไมละลายกรด 0.42 - ไมเกน 0.5% โดยนาหนก

ปรมาณสารสกดดวย 95%

เอทานอล

- 17.06 ไมนอยกวา 17% โดยนาหนก

ปรมาณสารสกดดวยนา - 17.80 ไมนอยกวา 18% โดยนาหนก

ปรมาณนามนหอมระเหย - 1.83 ไมนอยกวา 2% โดยปรมาตรตอ

นาหนก

เอกสารอางอง

1. เตม สมตนนทน. ชอพรรณไมแหงประเทศไทย ฉบบแกไขเพมเตม, สวนพฤกษศาสตรปาไม สานกวชาการปาไม กรมปาไม; กรงเทพฯ : บรษท ประชาชน จากด. 2544.

2. กองประกอบโรคศลปะ กรมสนบสนนบรการสขภาพ. ตาราแพทยแผนโบราณทวไป เลม 2, กรงเทพฯ: บรษท ไทภม พบลชชง จากด. 2549

3. ประกาศคณะกรรมการพฒนาระบบยาแหงชาต เรอง บญชยาหลกแหงชาต พ.ศ. 2558 เลม 132 ตอนพเศษ 184 ง

4. Coriandrum sativum. Available form : http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_18_3.htm (accessed on June 10, 2013)

บทคดยอ

บทนา

วธการดาเนนการ

ผลการศกษา

ผลการศกษา

สรปและวจารณผล