เรอง ระบบประสาท

Nervous System

อาจารยรภทร เอกนธเศรษฐ

ระบบประสาท (Nervous System)

ระบบประสาทเปนศนยกลางทควบคมการท างานของรางกาย ในการแสดงปฏกรยาตอบสนองตอสงเรา โดยท าหนาทประสานสมพนธระหวางอวยวะสมผสกบอวยวะมอเตอร ควบคมการท างานของกลามเนอ การท างานของตอมและระบบตาง ๆ ในรางกาย อกทงเปนศนยของความรสกนกคดสตปญญา การเรยนร ความจ า ตลอดจนการปรบตวใหเขากบสงแวดลอม ระบบประสาทประกอบดวย 1. สมอง (Brain) 2. ไขสนหลง (Spinal cord) และ 3. เสนประสาท (Nerve)

1.สมอง (Brain)

เปนอวยวะทใหญทสดในรางกาย มรปรางเปนกอนรปไขประกอบดวยเซลล

ประสาทมากมาย จ านวนประมาณพนลานเซลลอยในกะโหลกศรษะ เซลลประสาทในสมองแผกระจายกระแสไฟฟาอยตลอดเวลา จากเซลลหนงไปยงอกเซลลหนง สมองมน าหนกเพยง 2% ของรางกาย ตองการ

ออกซเจนไปเลยง 20% ของออกซเจนทสดเขาไปใชในรางกาย สมองของเดกแรกเกดมน าหนกประมาณ 300 – 400 กรม แลวเจรญเตบโตขนเรอย ๆ จนถงอาย 15 ป มนษยถอไดวาเปนสตวโลกทมสมองใหญและมคณภาพมากทสด มน าหนกเฉลยประมาณ 1,300 – 1,400 กรม มกะโหลกศรษะ ซงมความหนาและแขงแกรง ท าหนาท ปองกนไมใหสมองไดรบความกระทบกระเทอน สมองแบงออกเปน3 สวน

1.1 เซรบรมเฮมสเฟยร (Cerebrum Hemisphrer) คอ สมองสวนหนา ท าหนาทควบคมพฤตกรรรมทซบซอนเกยวกบ ความรสกและอารมณ ควบคมความคด ความจ า และความเฉลยวฉลาด เชอมโยงความรสกตางๆเชน การไดยน การมองเหน การรบกลน การรบรส การรบสมผส เปนตน

1.2 เมดลลาออบลองกาตา (Medulla Oblongata) คอ สวนทอยตดกบไขสนหลง ควบคมการท างานของระบบประสาทอตโนมต เชน การหายใจการเตนของหวใจ การไอ การจาม การกะพรบตา ความดนเลอด เปนตน 1.3 เซรเบลลม (Cerebellum) คอ สมองสวนทาย เปนสวนทควบคมการเคลอนไหวของกลามเนอและการทรงตวชวยใหเคลอนไหวไดอยางแมนย าเชน การเดน การวง การขรถจกรยาน เปนตน

สมองประกอบดวยสวนส าคญ 7 สวนใหญ ๆ ไดแก 1. ซรบรม (Cerebrum) เปนสวนของสมองทอยบนสดของศรษะ มรปรางเปนพยอย ตงแตหนาผากไปตามรปของกะโหลกศรษะจนถงบรเวณทายทอย มขนาดใหญทสดประมาณ 80% ของสมองทงหมด บรเวณเปลอกนอกจะมลกษณะเปนรอยหยก ยบยนจบ เปนรองลก เรยกวา คอรเทกซ (Cortex) ซงจดวาเปนบรเวณทส าคญมาก ทงนเนองจากพบวาคนทมความฉลาดมากและอจฉรยะมกจะมคอรเทกซหรอรอยหยกสวนนมากกวาปกต เนองจากจะท าใหมพนทในการใชงานของสมองมากตามไปดวย สมองเปนสวนทมความส าคญมากทสด เนองจากเปนศนยกลางในการควบคมพฤตกรรมการเรยนร ความจ า การวเคราะห การใชเหตผล เปนตน ในสวนของสมองแบงออกไดอก 4 สวนยอย ซงในแตละสวนจะมหนาทการท างานแตกตางกน ดงน

- พสมองสวนหนา (frontal lobe) ในบรเวณนจะแบงออกไดอก 2 ซก คอ ซกซาย (left themisphere) และซกขวา (right themisphere) โดยมหนาทควบคมการเคลอนไหวของอวยวะตาง ๆ ทวรางกาย แตการสงงานจะกลบดานกน คอสมองซกซายจะควบคมการท างานของอวยวะดานขวาของรางกาย สวนสมองซกขวาจะควบคมการท างานของอวยวะดานซายของรางกาย นอกจากนยงเปนศนยกลางของอารมณ การพด ความคด การจ า การเรยนร และการใชภาษาอกดวย - พสมองสวนกลาง (Parietal lobe) เปนสมองสวนทท าหนาทรบความรสกตาง ๆ ทวไปของรางกาย เชน รอน หนาว เจบปวด เปนตน หรอเรยกสวนนอกอยางหนงวาเขตรบสมผส - พสมองสวนขาง (temporal lobe) เปนสวนทอยบรเวณดานขางของสมองตรงขมบ มหนาทเปนศนยกลางในการรบรในดานรส กลน เสยง และความเขาใจดานภาษา หรออาจเรยกสวนนอกอยางหนงวาเขตการฟง - พสมองสวนหลง (occipital lobe) เปนบรเวณทอยทายสดของสมองตรงทายทอย มหนาทควบคมการรบรทางสายตาใหเกดการมองเหนภาพตาง ๆ ทงแนวตงและแนวนอน หรออาจเรยกบรเวณสวนนวา เขตการเหน

2. สมองเลก (cerebellum) เปนสมองสวนทอยบรเวณทายทอยใตสมองแทลงมา รปรางเหมอนใบไมมลกษณะเปนรอยหยกยนเชนกนแตนอยกวาสมองแท ชนนอกเปนสเทา (gray matter) สวนชนในเปนสขาว (white matter) มหนาทส าคญคอชวยใหอวยวะตาง ๆ ทอยภายใตการควบคมของสมองสามารถท างานประสานกนไดเปนจงหวะเดยวกนเพอท ากจกรรมใดกจกรรมหนง เชน การเลนเทนนสจะตลกใหถกได อวยวะหลายสวนจะตองท างานประสานเปนอนหนงอนเดยวกน เชน ตา ห แขน ขา มอ ฯลฯ หนาทอกประการหนงคอควบคมการทรงตวของรางกาย เนองจากสมองเลกเปนตวรบกระแสประสาทจากอวยวะรบสมผสทใชควบคมการทรงตวซงอยบรเวณหชนใน ท าใหเกดความสมดลในขณะทรางกายก าลงอยในอรยาบถตาง ๆ เชน ขณะยน เดน หมนตว กระโดด เปนตน นอกจากนยงควบคมการเกรงตวของรางกายอกดวย 3. ทาลามส (thalamus) เปนสวนทอยตอจากสมองซรบรมลงมา ท าหนาทเปนศนยรบกระแสประสาทความรสกทถกสงมาจากอวยวะตาง ๆ ของรางกายเขาสไขสนหลง ผานกานสมอง (medulla oblongata) พอนส และสมองสวนกลาง (midbrain) ตามล าดบ จนถงทาลามส จากนนทาลามสจะจดการแยกกระแสประสาทเหลานนเพอเขาสสมองเขตตาง ๆ อกทอดหนง และเมอสมองสงการเชนใด ทาลามสจะรบค าสงนนสงเขาสสมองสวนกลาง พอนส กานสมอง และสไขสนหลง เพอสงค าสงนนใหไปมผลตออวยวะตาง ๆ ของรางกาย เทากบวาทาลามสเปนสถานสดทายในการจายกระแสประสาทใหกบสมอง และเปนสถานแรกทรบค าสงจากสมองเพอจายไปสอวยวะตาง ๆ นอกจากนทาลามสยงท าหนาทควบคมอารมณและพฤตกรรมของเดกแรกเกดในขณะทสมองซรบรมยงท างานไดไมเตมทอกดวย

4. ไฮโปทาลามส (hypothalamus) อยใตทาลามสลงมาใกลกบตอมไรทอพทอทาร (pituitary gland) ไฮโปทาลามสถอวาเปนสวนประกอบส าคญ และมหนาทส าคญในการสรางความสมดลใหกบระบบการท างานของรางกาย เชน ควบคมการท างานของตอมพทอทาร รกษาระดบความสมดลของอณหภมรางกาย การหายใจ การหลบ การตน อตราการเตนของหวใจ ความดนโลหต ปรมาณน าตาลในกระแสเลอด ควบคมความสมดลในการท างานของระบบประสาทอตโนมต นอกจากนยงท าหนาทควบคมแรงขบ (drive) ตาง ๆ เชน ความหว ความกระหายความตองการทางเพศ เปนตน ความส าคญของไฮโปทาลามสนเองบางครงจงไดรบสมญาวาผพทกษรางกาย

5. สมองสวนกลาง (midbrain) เปนสวนทมความยาวประมาณ 1 นว ตงอยใตทาลามส โดยมเซลลประสาทเปนตวเชอมตอกน

6. พอนส (pons) เปนสวนทอยถดลงมาจากสมองสวนกลาง ดานขวาของพอนสจะอยตดกบสมองเลก (cerebellum) โดยมใยประสาทเปนตวเชอม จงท าใหพอนสเปนทางผานของกระแสประสาททมาจากสวนลางเขาสสมอง

ซรบรมและสมองเลก เพอใหเกดการประสานงานกนระหวางสมองทงสองชนด เชน สามารถเคลอนไหวไดพรอมกบการทรงตวทด เปนตน 7. กานสมอง (medulla oblongata) เปนสวนทอยตอจากพอนสลงมา และเปนสวนสดทายของสมอง โดยกานสมองจะท าหนาทเชอมตอระหวางสมองกบไขสนหลง ภายในกานสมองประกอบดวยเสนประสาทเปนมด เพอสงกระแสประสาททไดรบจากสมองผานสวนตาง ๆ ลงมาตามล าดบเพอสงเขาสไขสนหลงและรบกระแสประสาททสงขนมาจากไขสนหลงสงตอไปสสวนตาง ๆ ของสมองตามล าดบเชนกน เทากบวากานสมองเปนสถานรบสงกระแสประสาทสดทายทเชอมตอระหวางสมองกบไขสนหลง แตเนองจากมดของเสนประสาททอยภายในกานสมองนนมลกษณะไขวกนเปนรปกากบาท จงท าใหเสนประสาทชดทมาจากรางกายซกขวาจะไปเชอมตอกบเสนประสาททจะเขาสสมองซกซาย และเสนประสาทชดทมาจากรางกายซกซายจะไปเชอมตอกบเสนประสาททจะเขาสสมองซกขวา จงมผลท าใหสมองซกขวาควบคมการท างานของอวยวะซกซายและสมองซกซายจงควบคมการท างานของอวยวะซกขวา นอกจากนกานสมองยงท าหนาทควบคมการท างานของอวยวะภายในบางชนดอกดวย เชน การเตนของหวใจ การขยายและหดตวของปอด การยอยอาหาร การยดและหดตวของเสนเลอด เปนตน

เยอหมสมอง ม 3 ชน คอ

1. เยอหมสมองชนนอก (Dura mater) เหนยว แขงแรงมากโดยมหนาทปองกนการกระทบกระเทอน

2. เยอหมสมองชนกลาง (Arachoid mater) เปนเยอบางๆ

3. เยอหมสมองชนใน (Pia mater) มเสนเลอดแทรกมากมายท าหนาทสงอาหารไปเลยงสมอง ในระหวางชนกลางกบชนในจะมการบรรจของเหลวทเรยกวา น าเลยงสมองไขสนหลง โดยจะท าหนาทใหสมองและไขสนหลงเปยกชนอยเสมอ

2. ไขสนหลง (Spinal Cord)

เปนเนอเยอประสาทททอดยาวจากสมองไปภายในโพรงกระดกสนหลง กระแสประสาทจาก สวนตางๆของรางกายจะผานไขสนหลง มทงกระแสประสาทเขาและกระแสประสาทออกจากสมองและกระแสประสาททตดตอกบไขสนหลงโดยตรง

โครงสรางของไขสนหลงและเสนประสาทไขสนหลง 1. ปกบน (dorsal horn) เปนบรเวณรบความรสก 2. ปกลาง (ventral horn) เปนบรเวณน าค าสง 3. ปกขาง (lateral horn) เปนบรเวณระบบประสาทอตโนมต

การพฒนาของไขสนหลง ( Development of spinal cord )

สามารถแบงออกไดเปน 3 สวน คอ

1. ependymal layer อยสวนตอนในสด เปนเซลลทรงสง เรยงตวเปนเซลลแถวเดยว บ central canal

2. mental layer เปนชนทอยตรงกลาง มเซลลอยอยางหนาแนน และเจรญตอไปเปนเซลลประสาท คอ gray matter และ white matter ของสมองและไขสนหลง

3. marginal layer เปนชนทอยนอกสด มเซลลอยนอย จะเจรญตอไปเปน nerve fiber ( white matter ของสมองและไขสนหลง )

3.เสนประสาท (Nerve Fiber) เปนกลมของเสนใยบาง ๆ จ านวนมากซงเกดจากเซลลประสาทหลายตว รวมกนเขาเปนมด เสนประสาทอาจเปนมดของแอกซอน หรอมดของเดนไดรท หรอทงสองชนดรวมกนกได เสนประสาทในรางกายสามารถจ าแนก ไดเปน 2 ประเภทใหญ ๆ ดงน 1. เสนประสาททออกจากสมอง เสนประสาทประเภทน มทงสน 12 คมศนยกลางอยทสมอง บางคจะเปนเสนประสาททเกยวกบการสมผส บางคจะเปนเสนประสาททใชควบคมการเคลอนไหวแยกเปนทางซกซายและซกขวา เพอรบสงความรสกและค าสงตงแตล าคอขนไป 2. เสนประสาททออกจากไขสนหลง เปนเสนประสาททแยกออกมาจากบรเวณไขสนหลง จากกงกลางล าตวแยกกระจายออกไปทางซกซายขวาของรางกาย เรยกวาเสนประสาททออกจากไขสนหลง (spinal nerve) ท าหนาทรบสงความรสกและค าสงตงแตบรเวณล าคอลงไปตลอดทงรางกายจนถงปลายเทา มหนาทรบความรสกและควบคมการเคลอนไหวมทงสน 31 ค โดยจะแยกเปน 2 ชด ชดท 1 เปนเสนประสาทสวนของการรบความรสก เขาสไขสนหลงทางดานหลง สวนอกชดหนงท าหนาทควบคมการเคลอนไหว เขาสไขสนหลงบรเวณชวงทอง

เสนประสาทแตละเสนจะมเซลสประสาท (Neuron) หลาย ๆ เซลสเรยงตอกน เซลสประสาทกระจายไปเลยงทงรางกาย มประมาณ 12,000 ลานเซลส ในไขสนหลงและสมองมเซลสประสาทมากทสด

เซลลประสาท (Neuron)

เซลลประสาทเปนสวนทเลกทสดของระบบประสาท เซลสประสาทหนงเซลล มสวนประกอบทส าคญ ดงน 1. ตวเซลส (Cell body) เปนจดศนยกลางของเซลลประสาท ประกอบดวย นวเคลยส (nucleus) อยตรงกลางเซลล ลอมรอบดวยของเหลวทเรยกวา ไซโตพลาส (cytoplast) มผนงเซลล (cellmembrane) ท าหนาทเปนผนงหอหมเซลล

2. เดนไดรท (dendrite) เปนเสนใยทยนออกจากตวเซลลมหนาทรบความรสกมกงกานสาขาเปนแขนงสน ๆ มลกษณะคลายรากแขนงของตนไม 3. แอกซอน (axon) เปนเสนใยเดยว ๆ ทยนออกจากตวเซลล ท าหนาทสงความรสกของเซลลนนไปยงเซลลประสาทตวอน ๆ แอกซอนมเปลอกหมเรยกวา ไมอลนชท (myelin sheath) ปลายสดของแอกซอนเปนพมตอกบอวยวะเรยกเอนดบลาส (end brust) ใยแอกซอนจะมความยาวมากเปนพเศษ แตละเซลลจะมเพยงเสนเดยวเทานน ปลายแขนงยอยของแอกซอน ทกแขนงจะมตมเลก ๆ เรยกวาตมปลายประสาท (terminal buttons) การท างานของแอกซอนจะเกดขน เมอตวเซลลไดรบกระแสประสาทความรสกจากเดนไดรทจากนนจะสงกระแสความรสกนนไปยงแอกซอน แลวแอกซอนจะสงกระแสประสาทความรสกนน ตอไปยงเซลลประสาทตวอน ๆ หรอสงไปยงอวยวะตาง ๆ ทตองการใหเกดความรสก หรอแสดงปฏกรยาตอบสนอง

เซลลประสาทในรางกายอาจแบงหนาทการท างานได 3 ประเภท ดงน

3.1 เซลลประสาทรบความรสก รบความรสกจากอวยวะสมผส เชน ห ตา จมก ผวหนง สงกระแสประสาทผานเซลลประสาทประสานงาน 3.2 เซลลประสาทประสานงาน เปนตวเชอมโยงกระแสประสาทระหวางเซลลรบความรสกกบสมอง ไขสนหลง และเซลลประสาทสงการ พบในสมองและไขสนหลงเทานน 3.3 เซลลประสาทสงการ รบค าสงจากสมองหรอไขสนหลง เพอควบคมการท างานของอวยวะตางๆ

4. ซแนปส (Synaps) เปนจดตอระหวางใยแอกซอนของเซลลประสาทตวหนงกบเดนไดรทของเซลลประสาทอกตวหนง โดยทเมอเซลลประสาทตวหนงสงกระแสประสาทความรสกเขาส แอกซอนจนถงปลายตมประสาทแลว กระแสความรสกนนจะถกสงเขาสบรเวณซแนปส จากนนซแนปสจะรบกระแสประสาทและสงตอไปยงเดนไดรท เพอเขาสเซลลประสาทอกตวหนงทนท ซแนปสจงท าหนาทเปนตวเชอมสญญาณกระแสประสาทระหวางเซลลประสาทตวหนงกบเซลลประสาทอกตวหนงนนเอง

ระบบประสาท แบงออกเปน 2 สวนคอ ระบบประสาทสวนกลาง (central nervoussystem หรอ CNS) ประกอบดวยสมองและไขสนหลงและระบบประสาทสวนปลาย หรอระบบประสาทรอบนอก ( peripheral nervous system หรอ PNS) ประกอบดวยเสนประสาทสมอง (cranial nerve) และเสนประสาทไขสนหลง (spinal nerve) และระบบประสาทอตโนมต (autonomic nervous system หรอ ANS)

ระบบประสาทรอบนอกหรอระบบประสาทสวนปลาย ระบบประสาทรอบนอกประกอบดวยหนวยรบความรสกทงหมด เสนประสาททตดตอระหวางหนวยรบความรสกกบระบบประสาทสวนกลาง และเสนประสาททเชอมโยงระหวางระบบประสาทสวนกลางกบหนวยปฎบตงาน

1.1 ระบบประสาทใตอ านาจจตใจ (voluntary nervous system) หรอ ระบบประสาทโซมาตก (somatic nervous system) ท าหนาทควบคมการท างานของกลามเนอลาย

1.2 ระบบประสาทอตโนมต ( Autononic nervous system) หรอ ระบบประสาทนอกอ านาจจตใจ ควบคมการท างานของกลามเนอเรยบระบบประสาทอตโนมตประกอบดวยระบบซมพาเทตก (sympathetic system) และระบบพาราซมพา

ระบบประสาทอตโนมต (Autonomic Nervous System) เปนระบบประสาททประกอบไปดวยเซลลประสาทจ านวนมาก แตเซลลประสาทเหลานจะท างานเปนอสระไมอยภายใตอ านาจจตใจ หรอการควบคมของระบบประสาทสวนกลาง ดงนนการท างานของเซลลประสาทอตโนมตจงท างานไดโดยไมตองอาศยค าสงจากสมอง เสนประสาทจากระบบประสาทอตโนมตจะกระจายอยตามบรเวณกลามเนอเรยบของอวยวะภายในทกชนด รวมทงตอมตาง ๆ ทงหลายในรางกายอกดวย ระบบประสาทอตโนมตแบงไดเปน 2 ระบบยอยคอ 1. ระบบประสาทซมพาเธตก (Sympathetic nervous System) ศนยกลางอยบรเวณไขสนหลง (Spinal cord) ประกอบดวยเสนประสาททออกจากบรเวณไขสนหลงตงแตอกจนถงเอว ระบบนจะท างานในกรณทบคคลตกอยในสภาวะฉกเฉน รางกายจะเกดปฏกรยาตนตวเพอเตรยมพรอมทจะสหรอหนจากสถานการณเหลานน ปฏกรยาของรางกายทเกดขนเมอระบบประสาทซมพาเธตกท างาน ไดแก ขนลกตงชน ชพจรเตนเรวกวาปกต เหงอ

ออกมาก ความดนโลหตเพมขน หวใจเตนเรวและรว ตอมอะดรนล (adrenal gland) หรอตอมหมวกไตจะหลงฮอรโมนอะดรนาลน (adrenalin) เพอเพมพลงงานพเศษใหกบรางกาย เปนตน

ระบบพาราซมพาเธตก

มานตาหรลง ตอมน าตาหยดการท างาน น าลายไหลปกต หวใจเตนปกต ปอดหด / ขยายปกต ตบและกระเพาะอาหารท างานมากขน ล าไสท างานมากขน กระเพาะปสสาวะหดตว อวยวะเพศแขงตว

ระบบซมพาเธตก

มานตาขยาย ตอมน าตาท างาน น าลายและเหงอถกผลตออกมามาก หวใจเตนเรว ปอดหด / ขยายเพมขน ตบและกระเพาะท างานนอยลง ฮอรโมนอะดรนาลนถกหลงออกมา ล าไสท างานนอยลง กระเพาะปสสาวะขยายตว ถงอณฑะขยายตวทนท

2. ระบบประสาทพาราซมพาเธตก (parasympathetic nervous system) มศนยกลางอยทกานสมอง (medulla) และไฮโปทาลามส (hypothalamus) โดยระบบนจะท างานควบคกบระบบซมพาเธตก กลาวคอ เมอระบบซมพาเธตกท างานสนสดลง รางกายพนจากสภาวะฉกเฉนไปแลว ระบบพาราซมพาเธตกจะชวยท าใหรางกายกลบคนสสภาวะปกต เชน เสนขนจะราบลง ชพจรหวใจและความดนโลหตจะกลบคนสภาพเดม เปนตน นอกจากนยงกระตนใหตอมอะดรนลหลงฮอรโมนนอรอะดนาลน (noradrenalin) เพอชวยใหรางกายกลบสภาวะปกตอกครง จากทไดกลาวถงรายละเอยดการท างานของระบบตาง ๆ ของรางกาย เชน ระบบกลามเนอ ระบบตอมไรทอ และระบบประสาทแลวนน จะเหนวาการท างานของทงสามระบบมอทธพลตอพฤตกรรมของมนษยโดยตรง อยางไรกตาม ระบบทงสามนนจะตองมการท างานทสมพนธกน กลาวคอ การทรางกายจะแสดงพฤตกรรมใด ๆ ไดนนจะตองอาศยระบบกลามเนอซงจะชวยใหรางกายเกดการเคลอนไหว แตการทรางกายจะรบรถงสงเราตาง ๆ ทมากระตนแลวเกดการสงการใหกลามเนอหดและคลายตวเพอแสดงปฏกรยาตอบสนองตอสงเราไดนนจ าเปนตองอาศยระบบประสาทเปนตวสงการ นอกจากนฮอรโมนทถกผลตจากตอมไรทอทงหลายจะชวยใหการท างานของรางกายเปนไปตามปกตอกดวย ดงนนจะเหนไดวาการแสดงพฤตกรรมของมนษยทงหลายจะเปนเชนไร สวนหนงจงมาจากความสมบรณหรอความบกพรองในการท างานของระบบทงหลาย เพราะฉะนนการศกษาเรองของระบบตาง

ๆ ภายในรางกายโดยเฉพาะการท างานของระบบตอมไรทอ รวมทงระบบประสาทดงทไดกลาวมาแลวน จะชวยใหผศกษาทางจตวทยาเขาใจพฤตกรรมและการเปลยนแปลงของพฤตกรรมของมนษยไดดขน

ประสาทรบความรสก การไดยน คลนเสยงเดนทางผานอากาศเขาสหชนนอกผานเขาสหชนกลางและชนใน และจะถกเปลยนเปนแรงสนสะเทอนโดยกระดกหซงวางเรยงตวกนอย แรงสะเทอนจะผานของเหลวภายในหชนในและจะถกแปรเปนสญญาณประสาทไฟฟากอนทจะถกสงไปแปลความหมายในสมอง การรบรส ผวของลนปกคลมดวยตมเลก ๆ ทเรยกวาพาพลลา (Papillae) จ านวนนบลานซงยนออกมาเหมอนนวท าใหผวไมเรยบเหมอนปยขนพาพลลาม 4 ชนด ใน 3 ชนดจะมปมรบรส ซงถงแมจะสามารถรบรสมาตรฐานได 4 รสเทานนคอ เปรยว หวาน เคม และขม แตดวยเสนประสาททประสานกนอยางซบซอนและประสาทรบกลนท าใหเราสามารถแยกรสตาง ๆ ไดอยางละเอยด การมอง แสงเขาสตาทางแกวตาและถกปรบใหภาคคมชดบนจอรบภาพทอยดานหลงของลกตา ทซงเซลลไวตอแสงเปลยนเปนสญญาณไฟฟาผานประสาทตาไปยงสมอง เพอแปลความหมายของภาพ การดมกลน ประสาทสมผสกลนของคนเรามศนยกลางอยทแผนเยอรบกลนทเพดานของชองจมก ขณะอากาศผานเขาสชองจมกจะกระตนเซลลทแผนเยอรบกลนใหสงสญญาณไฟฟาไปยงสมองเพอแยกแยะกลนตาง ๆ

การรบรสงตาง ๆ ทอยรอบตวเราเกอบทงหมด ไดขอมลมาจากประสาทรบความรสกพนฐาน 5 ทางดวยกน คอ การเหน ไดยนเสยง รรส ไดกลน และสมผส ในจ านวนนการเหนและการไดยนจดวาเปนประสาททส าคญทสดอยางไรกดในความเปนจรง การรบรทกชนดจะท างานประสานกนเพอใหเหนภาพรวมทงหมด ตวอยางทแสดงถงการท างานรวมกนนนเหนไดชดขณะรบประทานอาหาร กลนเปนสงส าคญในการใชแยกแยะความแตกตางของอาหารทมรสและลกษณะเหมอนกน นคอเหตผลวาท าไมเราจงรสกเหมอนไมรรสอาหารขณะเปนหวด อยางไรกตามเมอความรสกชนดหนงเสยไป ความรสกชนดอนอาจชวยทดแทนกนได ตวอยางเชน เราอาจใชการสมผสและฟงเสยงหาทศทางไดขณะอยในทมด

อางอง

http://www.med.cmu.ac.th/dept/vascular/human/lesson/lesson5.php https://www.anatomyfivelife.wordpress.com

http://nervousmwit.blogspot.com