สำนกงานปลดกระทรวง

กระทรวงศกษาธการ

ทำดถวาย ชวตพอเพยง พอ

สำนกกจการพเศษ สำนกงานปลดกระทรวงศกษาธการ : ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ISBN : 978-616-202-038-4

ผเขยน : ดร.จรวยพร ธรณนทร อดตปลดกระทรวงศกษาธการ

คณะขาราชการสำนกกจการพเศษ สำนกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

ผประสานงาน : ศนยประสานงานกลางการดำเนนงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร

โครงการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา

www.sufschool.net/e-mail: sese@sufschool.net

สนบสนนและจดพมพ : สำนกกจการพเศษ สำนกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

ถนนราชดำเนนนอก เขตดสต กรงเทพฯ 10300

โทร. 0 2628 6396-99 โทรสาร 0 2628 6396

www.moe.go.th/snp

ออกแบบปก : นายคณพศ แตเจรญ

พมพครงท 1 : กนยายน 2552

จำนวนพมพ : 2,000 เลม

เจาของลขสทธ : ไมสงวนลขสทธหากนำไปเผยแพรองคความรและเพอการศกษา

โดยไมแสวงหาผลกำไร

พมพท : หางหนสวนจำกด โรงพมพอกษรไทย (น.ส.พ. ฟาเมองไทย)

เลขท 85, 87, 89, 91 ซอยจรญสนทวงศ 40 ถนนจรญสนทวงศ

แขวงบางยขน เขตบางพลด กรงเทพมหานคร 10700

โทร. 0-2424-4557, 0-2424-0694 โทรสาร 0-2433-2858

นายณฐ ปวณววฒน ผพมพผโฆษณา พ.ศ. 2552

สำนกงานปลดกระทรวง

กระทรวงศกษาธการ

ทำดถวาย ชวตพอเพยง พอ

เศรษฐกจพอเพยง เปนเสมอนรากฐานของชวต

รากฐานความมนคงของแผนดน

เปรยบเสมอนเสาเขมทถกตอกรองรบบานเรอน

ตวอาคารไวนนเอง สงกอสรางจะมนคงไดกอยทเสาเขม

แตคนสวนมากมองไมเหนเสาเขม

และลมเสาเขมเสยดวยซำไป

(พระราชดำรสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

จากวารสารชยพฒนา ประจำเดอนสงหาคม ๒๕๕๒)

คำนำ

หนงสอทำดถวายพอ ชวตพอเพยงเลมน สำนกงานปลดกระทรวงศกษาธการไดจดทำขน

เพอแสดงความจงรกภกดแดองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในโอกาสกาวสปท 60 แหงการ

บรมราชาภเษก และปลกฝงคณธรรมของคนในชาตโดยไดนำเสนอเรองราวในดานตางๆ ทพสกนกร

ของพระองคไดเดนตามรอยเบองพระยคลบาท ในการทำความด โดยนอมนำแนวพระราชดำร

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการปฏบตงานในหนาท การดำเนนชวตประจำวน

ตลอดจนการปลกฝงใหแกเดก นกเรยน คร อาจารย และประชาชน

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เปน

หลกการสำคญในการดำรงชวตอยางมคณภาพและคณธรรม สามารถใชเปนแบบอยางในการดำรงชวต

ของคนไทยทกวย ทกอาชพ หนงสอเลมนมขอเสนอแนะในเรองคณธรรมและการใชชวตอยางพอเพยง

สำหรบคนทกกลมอาย ตงแตเดกเลก นกเรยน นกศกษา ขาราชการ คนทำงานทวไป รวมทง

ผใกลเกษยณ ผเกษยณ และผสงอาย จงเปนประโยชนในการสรางภมคมกนในชวตอยางมคณคา

และรจกทำความดเพอประโยชนตอสงคมโดยสวนรวม

ดวยเหตน หนงสอเลมนจงไมเพยงแตรวบรวมองคความรเรองเศรษฐกจพอเพยงเทานน

แตยงเปนเสมอนคมอในการดำรงชวตตามหลกคดพอเพยง สำหรบผสนใจทกเพศทกวยอกดวย

ขอขอบคณ ดร.จรวยพร ธรณนทร อดตปลดกระทรวงศกษาธการ ผใหการสนบสนน

โครงการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ซงเปนผเขยนและรวบรวมเนอหาของ

หนงสอเลมนใหกบสำนกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

หวงเปนอยางยงวา ทานผอานจะไดเขาใจและเขาถงหลกคดเศรษฐกจพอเพยง

สามารถนำมาประยกตใชในชวตประจำวนของตนเองได หากมขอผดพลาดประการใดอนเกดจาก

การถายทอดสอสารในหนงสอเลมน คณะผจดทำยนดนอมรบ หรอหากจะมคณปการใดเกดขนจาก

การไดเรยนรหนงสอเลมน คณะผจดทำขอมอบใหเปนพลงใจในการตอสของทาน

สำนกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กนยายน 2552

สารบญ

1. การขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา

2. แบบอยางชวตพอเพยง

3. สอนคณธรรมเศรษฐกจพอเพยงผานนทานไทย

4. การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน นกศกษา

5. ทำดมคณธรรม ตามรอยพระยคลบาท

6. เกษยณอยางพอเพยง ตามรอยพอของแผนดน 77 53 35 27 21 5

�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

การขบเคลอนปรชญาของ เศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา 1

โครงการนอมนำปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา

“เศรษฐกจพอเพยง” เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชดำรส

แนะแนวทางการดำเนนชวตแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอดเปนเวลายาวนานกวา 30 ป โดยเฉพาะ

เมอเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจในป 2540 เปนตนมา พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงเนนยำ

“ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เปนแนวทางในการแกไขใหรอดพน และสามารถดำรงอยไดอยางยงยน

ภายใตกระแสโลกาภวตน

“เศรษฐกจพอเพยง” จงเปนแนวทางการดำรงอยและการปฏบตของประชาชน

ตงแตระดบครอบครว ชมชน จนถงระดบประเทศ โดย “ความพอเพยง” หมายถง ความพอประมาณ

ความมเหตผล รวมถงการมระบบและภมคมกนในตวเอง เพอรองรบผลกระทบอนเกดจากการ

เปลยนแปลงตางๆ ในทกดาน แตทงนจะตองอยบนความรทเหมาะสมกบการดำเนนชวต ขณะเดยวกน

ตองมความอดทน มความเพยร มสต และความรอบคอบดวย

“สถานศกษา” นบเปนอกดานสำคญทมบทบาทอยางยงในการหลอหลอมคณลกษณะ

และคณธรรมขนพนฐานใหแกนกเรยน เพราะเมอเดกและเยาวชนไดร เขาใจ และมประสบการณ

เรองเศรษฐกจพอเพยงตงแตวยเยาว จะเปนการสรางภมคมกนตอความเสยงในโลกยคใหมได ทสำคญ

เดกท ไดซมซบและมความเขาใจในเศรษฐกจพอเพยงจะสามารถเตบโตเปนผ ใหญทมคณธรรม

และดำเนนชวตพอเพยงอยางมคณภาพไดอยางแนนอน

� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

คำถามท 1 ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงคออะไร ตอบ เปนแนวคดของในหลวง พระราชทานมากวา 30 ป ทรงชถงแนวทางปฏบตตน

โดยคำนงถงความพอประมาณ ความมเหตผล และการสรางภมคมกนทด เพอ

พรอมรบตอความเสยง บนพนฐานของความรอบร ความรอบคอบ ระมดระวง และคณธรรม

การใชความรอยางถกหลกวชาการดวยความรอบคอบ ไมเบยดเบยนกน การแบงปน

ชวยเหลอกน ความรวมมอปรองดองกนในสงคม นำไปสความสามคค การพฒนา

ทสมดลยงยน และการพรอมรบตอการเปลยนแปลงตางๆ ภายใตกระแสโลกาภวตน

คำถามท 2 ทำไมภาคการเกษตรไดรบความสนใจในเรองการนำหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงไปใชมากกวาสาขาการผลตอนๆ ตอบ เปนแนวคดเปนรปธรรมเหมาะกบเกษตรกรไทยซงเปนคนสวนใหญของประเทศไทย

คำถามท 3 การปลกขาว 5 ไร และการมบอนำในพนทเปนเศรษฐกจพอเพยงหรอไม ตอบ เปนเพยงขนตอนหนงของการนำเกษตรทฤษฎใหม สามารถปรบใหเหมาะแตละสภาพ

และใชกบอาชพอนได

คำถามท 4 เกษตรทฤษฎใหมใชไดทวประเทศหรอไม ตอบ ได แตใหปรบตามสภาพพนทซงมดนและนำอยางไรดวย

คำถามท 5 ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมความเชอมโยงกบความเปนชมชนเขมแขงอยางไร

ตอบ ชวยสรางชมชนเขมแขงในเชงความคด ความรวมมอกนอยางสมดล

ทำไมตองเศรษฐกจพอเพยง เมอเอยถง “เศรษฐกจพอเพยง” สงทตามมา คอ คำถามถงหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยง เพราะเรองนอาจจะเปนเรองใหมสำหรบคนสวนใหญ ถงแมพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวจะทรงมพระราชดำรสเกยวกบ “เศรษฐกจพอเพยง” มาอยางยาวนานกตาม

ดงนนเพอเปนการสรางความเขาใจใหตรงตามแนวพระราชดำร จงมการรวบรวม 20 คำถามและคำตอบ

ยอดนยมเกยวกบหลกการของเศรษฐกจพอเพยงดงน (ทมา : http://www.sufficiencyeconomy.org/)

�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

คำถามท 6 เศรษฐกจพอเพยงสงเสรมใหผลตเพอบรโภคเองเทานน แตไมสงเสรมการผลตเพอคาขายใชหรอไม

ตอบ ไมใช ขนกบมเหลอ ใหนำไปขายไดทงในระดบคาขายในชมชน ระดบชาต และสงออก

คำถามท 7 ถาใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจะตองเลกคาขายกบภายนอกใชหรอไม ตอบ ไมใช เราตองจดการใหเหมาะ หากมมากใหขายโดยมขอคำนงความพอดพอประมาณ

คำถามท 8 การผลตสนคาเพอการสงออกขดกบหลกเศรษฐกจพอเพยงใชหรอไม ตอบ ไมขด ใหมการปองกนความเสยงดวย

คำถามท 9 เศรษฐกจพอเพยงขดตอหลกการทางธรกจทเนนการหากำไรหรอไม ตอบ ไมขด ควรหากำไรอยางมคณธรรม

คำถามท 10 ถาเราใชชวตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เราสามารถใชของแพงหรอฟมเฟอยหรอกยมเงนไดหรอไม

ตอบ กเงนได แตไมใชอยางฟมเฟอย ใชเพอการลงทนทคมคา

คำถามท 11 แนวคดเศรษฐกจพอเพยงมความคดแตกตางจากแนวคดเศรษฐศาสตรกระแสหลกอยางไร

ตอบ เศรษฐกจพอเพยงคำนงปจจยรอบดานไมเฉพาะเชงคณคาเงน แตคนอยในสงคมทม

มนษยธรรม

คำถามท 12 เศรษฐกจพอเพยงสอดคลองกบหลกการพฒนาอยางยงยนหรอไม ตอบ สอดคลอง เพราะคำนงถงตนเอง ชมชน และสงแวดลอมดวย

คำถามท 13 ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสามารถนำไปประยกตใชในการกำหนดนโยบายการเงน การคลงไดหรอไม

ตอบ ได เพราะนโยบายการเงนกตองมเหตผล คลองตว และระวง

� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

คำถามท 14 ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไมสนใจสาขาการผลตททนสมยจรงหรอไม ตอบ ไมจรง ใหเรมจากรากฐานการผลตทพอเหมาะ แลวขยายเพมไดอยางมเหตผล

คำถามท 15 การพฒนาประเทศใชกลไกการถายโอนเทคโนโลยจากตางประเทศ จะขดกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงหรอไม อยางไร

ตอบ ไมขดกน สามารถเรมจากพงตนเอง แลวเพมเทคโนโลยไดโดยมเหตผล

คำถามท 16 ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจะประยกตใชกบการพฒนาระบบ การศกษาของไทยไดหรอไม อยางไร

ตอบ ได เพราะการศกษาคอเครองมอพฒนาคนใหรจกคด ทำเปนอยางมเหตผล

คำถามท 17 แนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวคดอดมคตหรอไม ตอบ ไมใช เปนหลกทเปนรปธรรมไมสดโตง

คำถามท 18 การดำเนนชวตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงควรเรมตนจากอะไร ตอบ เรมจากเขาใจความหมายและหลกการใชกบตนเองและครอบครวกอน

คำถามท 19 เราจะประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในสงคมแตละระดบ อาท ระดบปจเจกบคคล ระดบชมชน และระดบรฐ ไดอยางไร

ตอบ ระดบบคคลใหพงตนเองได ระดบชมชนแลกเปลยนแบงปนรวมกนทำ และระดบรฐ

ทำแบบกาวหนาและยงยน

คำถามท 20 ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสามารถนำไปใชไดกบคนทกวยและ ทกศาสนาหรอไม

ตอบ ใชไดกบคนทกวยและทกชาตศาสนา เพราะ

เรมจากความดงามของจตใจ และคำนงถง

ประโยชนสขสวนรวม

�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

มชฌมาปฏปทา ทางสายกลาง

หลกการของเศรษฐกจพอเพยง ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนพระราชดำรสในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ททรงพระราชทานแกประชาชนชาวไทยทกเพศ ทกวย และทกฐานะ เพอเปนแนวทางในการปฏบต

และพฒนาตนเองใหรจกคด ทำเปนอยางมเหตผล เพอการสรางสงคมฐานเศรษฐกจและการเรยนร

ทพรอมรบตอความเสยง บนพนฐานของความรอบร รอบคอบ ระมดระวง และมคณธรรม ไมเบยดเบยนกน

มการแบงปนชวยเหลอกน ซงจะนำไปสความรวมมอสามคคปรองดองของคนในชาต ดภาพท 1

ภาพท 1 หลกการของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดำร

หลกคดเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดำร ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

มเหตผล มภมคมกนในตวทด

เงอนไขความร (รอบคอบ รอบร ระมดระวง)

เงอนไขคณธรรม (ซอสตย สจรต ขยน อดทน แบงปน)

วตถ/สงคม/สงแวดลอม/วฒนธรรม

สมดล/พรอมรบตอการเปลยนแปลง

ทางสายกลาง

พอประมาณ

10 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

หลกคดเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดำร ประกอบดวยหลกการสำคญ 3 ประการ

ดงน

1. ความพอประมาณ หมายถง หลกของความพอประมาณหรอความพอด 5 ประการ

ไดแก ความพอดดานจตใจ ดานสงคม ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานเทคโนโลย

และดานเศรษฐกจ ดภาพท 2

2. ความมเหตผล หมายถง หลกของความมเหตผล 5 ประการ ไดแก ยดความประหยด

ยดถอการประกอบอาชพดวยความถกตอง ละเลกการแกงแยงผลประโยชน ไมหยดนงทจะแกปญหา

และปฏบตตนในแนวทางทด ดภาพท 3

3. มภมคมกนในตวทด หมายถง ภมคมกน 2 ประการ ไดแก ภมปญญา และภมธรรม

ดภาพท 4

ภาพท 2 ความพอประมาณ ประกอบดวยหลกของความพอประมาณหรอพอด 5 ประการ

หลกของความพอประมาณ (พอด) 5 ประการ (ทมา : สศช.)

1. พอดดานจตใจ เขมแขง มจตสำนกทด เอออาทร ประนประนอม

นกถงประโยชนสวนรวม

2. พอดดานสงคม ชวยเหลอเกอกล รรกสามคค สรางความเขมแขง

ใหครอบครวและชมชน

3. พอดดานทรพยากร รจกใชและจดการอยางฉลาดและรอบคอบ

ธรรมชาตและสงแวดลอม และเกดความยงยนสงสด

4. พอดดานเทคโนโลย รจกใชเทคโนโลยทเหมาะสมและสอดคลองตอ

ความตองการ เปนประโยชนตอสภาพแวดลอม

และเกดประโยชนตอสวนรวม

5. พอดดานเศรษฐกจ เพมรายได ลดรายจาย ดำรงชวตอยางพอควร

พออย พอกน สมควรตามอตภาพและฐานะของตน

11ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ภาพท 3 ความมเหตผล 5 ประการ

ภาพท 4 ภมคมกน 2 ประการ

การขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา (2550-2554) บทบาทของสถานศกษา “สถานศกษา” คอ หนวยงานทมความสำคญยงในการทำหนาทขบเคลอนปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงใหเกดขนในกลมนกเรยน นกศกษา คร อาจารย รวมถงผปกครอง เพอใหสามารถ

นำความรความเขาใจในปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการดำรงชวต และการบรหาร

องคกรไดอยางเหมาะสม โดยสถานศกษาตองมการวางระบบบรหารจดการของสถานศกษาใหเปนไป

ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง จดกจกรรมการเรยนการสอนและกจกรรมเสรมหลกสตรตามแนวทาง

เศรษฐกจพอเพยงทบรณาการเพอสรางคานยมใหแกผเรยน

หลกของความมเหตผล 5 ประการ

1. ยดความประหยด ตดทอนคาใชจายในทกดาน ลดความฟมเฟอยในการ

ดำรงชพ

2. ยดถอการประกอบอาชพดวยความถกตอง สจรต แมจะตกอยในภาวะ

ขาดแคลนในการดำรงชพ

3. ละเลกการแกงแยงผลประโยชนและแขงขนในทางการคาขาย ประกอบอาชพ

แบบตอสกนอยางรนแรง

4. ไมหยดนงทจะหาทางใหชวตหลดพนจากความทกขยาก

5. ปฏบตตนในแนวทางทด ลด เลก สงยวกเลสใหหมดสนไป ไมกอความชว

ใหเปนเครองทำลายตวเอง ทำลายผอน พยายามเพมพนรกษาความด

ทมอยใหงอกงามสมบรณยงขน

1. ภมปญญา : มความร รอบคอบ และระมดระวง

2. ภมธรรม : ซอสตย สจรต ขยน อดทน และแบงปน

หลกของ ความมภมคมกน 2 ประการ

12 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

เปาหมาย ปงบประมาณ 2549 : สรางแนวคดสรางสถานศกษาแบบอยาง สรางกระบวนการเรยนร

เรอง เศรษฐกจพอเพยงแกบคลากรทางการศกษาทกระดบ สรางความรความเขาใจและกระแสสนบสนน

เกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง รวมถงสรางผนำสถานศกษาแบบอยาง เพอใหเกดการพฒนา

และสรางคนทมความรความเขาใจในหลกเศรษฐกจพอเพยงอยางถองแท

ปงบประมาณ 2550 : ขยายผลสสถานศกษาทกระดบตงแตระดบปฐมวยจนถงระดบ

อดมศกษา ใหองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการนำแนวคดเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบตในทกมต

และขบเคลอนสหนวยงานและสถานศกษาในสงกดอยางจรงจงและตอเนอง เชญชวนสถานศกษาเขารวม

โครงการ สงเสรมสนบสนนและพฒนาการดำเนนงานใหบรรลวตถประสงค มการตดตามประเมนผล

และรายงานผลจดทำเกณฑการประเมนผล และประกาศผลการประเมน โดยมสถานศกษาทสามารถ

เปนแบบอยางในการจดกระบวนการเรยนและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

จำนวน 135 แหงจากทวประเทศ รวมเฉลมฉลองในพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 80 พรรษา

และกำหนดเปนนโยบายตอเนองสการปฏบตอยางยงยน

ปงบประมาณ 2551-2552 : พฒนาและขยายเครอขายสถานศกษาทเปนแบบอยาง

ในการจดกระบวนการเรยนการสอน และการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ไปในทกจงหวด เปนจำนวน 800 แหง

ปงบประมาณ 2553-2554 : พฒนาใหสถานศกษาสามารถนำหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงไปใชในการจดกระบวนการเรยนการสอนและการบรหารจดการทเหมาะสมกบบรบทของแตละ

สถานศกษาไดครบทกแหงทวประเทศ

1. ดานเศรษฐกจ

แนวทางการจดกจกรรมในสถานศกษา

ปจจย ประเดนหลก ตวอยางกจกรรม

1. รจกการใชจายของตนเอง 1.1 ใชจายอยางมเหตผล 1.2 ใชจายอยางพอประมาณ 1.3 ใชจายอยางประหยด 1.4 ใชจายเทาทจำเปน ฯลฯ 2. รจกการออม 2.1 เรยนรระบบการฝากเงน 2.2 เรยนรระบบฝากเงน 2.3 เรยนรระบบออมเงนกบสหกรณ ฯลฯ

- บนทกบญชรายรบและรายจาย - วเคราะหบญชรายรบและรายจาย - แลกเปลยนประสบการณ - ปรบเปลยนพฤตกรรมบรโภค เพอลดรายจายทฟมเฟอย ฯลฯ - ออมเงนกบสหกรณโรงเรยน - จดสปดาหการออม - เปดบญชออมทรพย - จดตงกจกรรมออมทรพย - จดตงธนาคารโรงเรยน ฯลฯ

13ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ปจจย ประเดนหลก ตวอยางกจกรรม

2. ดานสงคม 3. ดานสงแวดลอม 4. ดานวฒนธรรม 5. ดานศาสนา

- ปลกพชผกผสมผสาน - ปลกพชสมนไพรไทย - ผลตสนคาจากภมปญญาทองถน - จดฝกอาชพในโรงเรยน - จดอบรมฝกอาชพในโรงเรยน ฯลฯ - กจกรรมละ เลก อบายมข - จดกจกรรมชวยเหลอผดอยโอกาส - จดคายพฒนาเยาวชน - จดตงศนยเรยนรภายในโรงเรยน ฯลฯ - เรยนร ฟนฟแหลงนำในทองถน - จดคายอนรกษอทยานการศกษา - โครงการชววถ - พฒนาสวนพฤกษศาสตร ฯลฯ - ปลกฝงมารยาทไทย - อนรกษประเพณพนบาน - อนรกษอาหารประจำทองถน - อนรกษถนกำเนด - กจกรรมสรรหาเครองดนตรไทย ดนตรสากล ฯลฯ - ฝกสมาธกอนเขาเรยน - ถอศล หรออานบทสวดมนตร เปนประจำ - จดมมธรรมในโรงเรยน ฯลฯ

3. รจกสรางรายไดหรออาชพ 3.1 สอดคลองกบความตองการ 3.2 สอดคลองกบภมสงคม 3.3 สอดคลองกบภมปญญาทองถน ฯลฯ 4. รจกชวยเหลอสงคมหรอชมชน 4.1 ปลกจตสำนกสาธารณะ 4.2 ปลกฝงความสามคค 4.3 ปลกฝงความเสยสละ 4.4 เผยแพรความรเศรษฐกจพอเพยง ฯลฯ 5. สรางสมดลของทรพยากรธรรมชาต 5.1 ปลกจตสำนกรกษสงแวดลอม 5.2 ฟนฟแหลงเสอมโทรมในทองถน 5.3 ฟนฟดแลสถานททองเทยวในทองถน ฯลฯ 6. สบสานวฒนธรรมไทย 6.1 สรางจตสำนกไทยรกษบานเกด 6.2 ฟนฟและอนรกษอาหาร ประจำทองถน 6.3 ฟนฟและอนรกษดนตรไทย และเพลงไทย/ดนตรสากล คนพนบานสอนเรยน 6.4 ฟนฟและอนรกษโบราณสถาน และโบราณวตถ ฯลฯ 7. สงเสรมศาสนา 7.1 ปลกฝงจตสำนกความรกชาต ศาสนา และพระมหากษตรย ฯลฯ

มาตรฐานการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สำหรบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มมาตรฐานการเรยนรทเนนใหผเรยนเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยง ในสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สาระท 3 เศรษฐศาสตร ดงน

14 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

หลกสตรเศรษฐกจพอเพยง

กลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สาระท 3 เศรษฐศาสตร

มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากรทมอยจำกด

ไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงหลกการของเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำรงชวตอยางมดลยภาพ

ชวงชนท 1 เนนความพอเพยงระดบตนเองและครอบครว

ชวงชนท 2 เนนความพอเพยงระดบโรงเรยน

ชวงชนท 3 เนนความพอเพยงระดบชมชน/จงหวด

ชวงชนท 4 เนนความพอเพยงระดบประเทศชาตภายใตโลกาภวตน

มาตรฐานการเรยนร (ชวงชนท 1) เนนระดบตนเอง/ครอบครว

ประถมศกษาปท 1 ประถมศกษาปท 2 ประถมศกษาปท 3

1. รจกชวยเหลอครอบครวและชมชน

2. รจกเลอกใชทรพยากรอยางประหยด

และคมคา

3. วเคราะหรายรบ-รายจายของตนเอง

4. รจกเสยสละแบงปนทรพยากรทม

เพอประโยชนตอสวนรวม

5. ชนชมและปฏบตตามหลกเศรษฐกจ

พอเพยง

1. รจกชวยเหลอตนเอง

2. ใชทรพยากรอยางประหยด

3. รจกการออม

4. รจกการแบงปนสงของทมใหกบผอน

1. ปฏบตหนาทของตนเองและครอบครว

อยางมความรบผดชอบ

2. รจกใชทรพยากรอยางประหยดและ

คมคา

3. มวนยในการใชจาย

4. รจกการแบงปนสงของ ชวยเหลอผอน

5. ปฏบตตนตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

อยางมความสข

มาตรฐานการเรยนร (ชวงชนท 2) เนนระดบโรงเรยน

ประถมศกษาปท 4 ประถมศกษาปท 5 ประถมศกษาปท 6

1. ปฏบตตนตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

2. วเคราะหการใชทรพยากรและ

สงแวดลอมอยางสมดลในชมชน

3. เขาใจสภาพรายรบ-รายจายของ

ครอบครว และนำหลกเศรษฐกจพอเพยง

มาลดรายจายและเพมรายได

ใหครอบครว

4. มสวนรวมในการอนรกษและเผยแพร

ภมปญญาทองถนของชมชน

1. เขาใจหลกการปฏบตตนตามปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง และนำไป

ประยกตใชในชวตประจำวนได

2. สำรวจสภาพปญหา ทรพยากร

สงแวดลอมในชมชน และเสนอ

แนวทางแกปญหา

3. เขาใจสภาพรายรบ-รายจายของ

ตนเอง และวางแผนการใชจาย

ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

4. สำรวจและเหนคณคาของภมปญญา

ทองถน

1. เขาใจระบบและวธการดำเนนงาน

ขององคกรในโรงเรยน/ชมชน

ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

2. รจกใชทรพยากรและสงแวดลอม

ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

3. วเคราะหวางแผนและจดทำบนทก

รายรบ-รายจายของตนเองและ

ครอบครวอยางมประสทธภาพ

4. รวบรวมองคความรของภมปญญา

ทองถนมาประยกตใชในชวตประจำวน

1�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

การประเมนคณภาพการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา 1. ดานการบรหารจดการสถานศกษา (4 องคประกอบ) ไดแก 1. ดานนโยบายสถานศกษา 2. ดานวชาการ 3. ดานงบประมาณ และ 4. ดานบรหารทวไป 2. ดานหลกสตรและการจดการเรยนการสอน (4 องคประกอบ) ไดแก 1. หนวยการเรยนรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2. การบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการเรยนการสอน 3. สอและแหลงเรยนรเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และ 4. การวดและประเมนผลการจด การเรยนการสอนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

มาตรฐานการเรยนร (ชวงชนท 3) เนนระดบชมชน/จงหวด

มธยมศกษาปท 1 มธยมศกษาปท 2 มธยมศกษาปท 3

มาตรฐานการเรยนร (ชวงชนท 4) เนนระดบประเทศภายใตโลกาภวตน

มธยมศกษาปท 4 มธยมศกษาปท 5 มธยมศกษาปท 6

1. เขาใจและวเคราะหการพฒนาประเทศ

ใหกาวหนาไปไดอยางสมดลภายใต

กระแสโลกาภวตน โดยยดปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง

2. ตระหนกในความสำคญของการพฒนา

ประเทศภายใตกระแสโลกาภวตน

โดยยดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ใหกาวหนาไปไดอยางสมดล

3. นำปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

มาประยกตใชในการดำเนนชวต

อยางสมดล และพรอมรบตอการ

เปลยนแปลงภายใตกระแสโลกาภวตน

1. เขาใจและวเคราะหการบรหาร

จดการองคกร วสาหกจชมชน

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. ตระหนกในความสำคญของการ

บรหารจดการองคกร วสาหกจชมชน

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

3. นำปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

มาประยกตใชในการดำเนนชวต

อยางสมดล และพรอมรบตอการ

เปลยนแปลง

1. เขาใจและวเคราะหการพฒนาประเทศ

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. ตระหนกในความสำคญของ

การพฒนาประเทศ ตามปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง

3. นำปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

มาประยกตใชในการดำเนนชวต

เพอประโยชนของสงคมและ

ประเทศชาต

1. เขาใจแนวทางพฒนาชมชนดานสงคม

เศรษฐกจ สงแวดลอม หรอวฒนธรรม

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. มสวนรวมในการพฒนาชมชนดานสงคม

เศรษฐกจ สงแวดลอม หรอวฒนธรรม

โดยใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

1. รและเขาใจประวตความเปนมา

ความหมายและความสำคญของ

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. สามารถนำหลกแนวคดและปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการ

จดการทรพยากรทมอยของตนเอง

ครอบครว และชมชนอยางสมดล

และยงยน

1. สำรวจและวเคราะหปญหาของชมชน

ดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม

หรอวฒนธรรมบนพนฐานของ

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. เสนอแนวทางในการแกไขปญหา

ในชมชน ดานสงคม เศรษฐกจ

สงแวดลอม หรอวฒนธรรม

ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

1� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

3. ดานกจกรรมพฒนาผเรยน (3 องคประกอบ) ไดแก 1. การแนะแนวและระบบดแลชวยเหลอผเรยน 2. กจกรรมนกเรยน และ 3. กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน 4. ดานการพฒนาบคลากรของสถานศกษา (2 องคประกอบ) ไดแก 1. การพฒนาบคลากรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และ 2. การตดตามและขยายผล 5. ดานผลลพธ/ความสำเรจ (4 องคประกอบ) ไดแก 1. สถานศกษา 2. ผบรหารสถานศกษา 3. บคลากรของสถานศกษา และ 4. ผเรยน ตวอยางผลงานสถานศกษาพอเพยง ปงบประมาณ 2550 1. โรงเรยนบานหนองบวแดง “กจกรรมชววถเพอการพฒนาอยางยงยน สเศรษฐกจพอเพยง” โรงเรยนนมการดำเนนกจกรรม เรมจากการวางแผนรวมกบชมชน องคกรปกครองสวนทองถน ระดมทนจากชมชนองคกรและผมสวนเกยวของในการขบเคลอน การดำเนนการใหคณะครและบคลากรทมสวนเกยวของ เขาอบรมพฒนาใหมทกษะความรความเขาใจ โดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จดกจกรรมการเรยนการสอนทหลากหลาย โดยใหนกเรยนมสวนรวมกจกรรมชววถ เพอการพฒนาอยางยงยน โดยไดรบการสนบสนนจากการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ใชมลสตวทมในแหลงชมชน เรมจากการทำปยชวภาพ นกเรยนไดลงมอปฏบตจรง เกดการเรยนร แกปญหา เขาใจกระบวนการ และนำไปใชใหเกดประโยชนจรง ขยายผลสชมชน เพอการประหยดและใชทรพยากรอยางคมคา เพราะชมชนในทองถนเปนชมชนเกษตรกร นบวาเปนกจกรรมทโรงเรยนประสบผลสำเรจ นกเรยนนำหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชใหเกดทกษะกระบวนการในการทำงาน คดอยางมเหตผล เกดองคความร เรยนรทกษะชวตและรคณคาของ การอนรกษสงแวดลอม ทำใหชมชนเขมแขง และปจจยทสงผลใหโรงเรยนประสบผลสำเรจ คอความรวมมอของทกฝาย การประสานงานทดและการทำงานเปนทม การวางแผนรวมกบชมชน องคกรทองถน ผมสวนเกยวของในการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2. โรงเรยนบานหนองขนาน “กจกรรมคายบรณาการ นอมนำแนวพระราชดำรขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” โรงเรยนนเปนโรงเรยนขนาดเลก มขอจำกดในดานบคลากร ทำใหเกดแนวความคด ในการจดกจกรรมคายบรณาการ โดยจดกจกรรมการเรยนรแบบแยกฐานการเรยนรมครและชมชนเขามารวมจดกจกรรม โดยการวางแผนจดการเรยนร ภาคเชา จะเนนสาระการเรยนรกลมทเปนสาระหลก เชน ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร สวนในภาคบาย จะเปนทกษะชวต การจดกจกรรมการเรยนการสอน นกเรยนมการเปลยนฐาน การจดกจกรรมแตละฐาน ครผรบผดชอบจะเตรยมสอ ใบงาน แผนภมการปฏบตงาน เพลง นทาน เกม แบบฝกทกษะ และในฐานทฝกปฏบตทางโรงเรยนไดรบความอนเคราะหวทยากรจากชมชนมาสอนการทำขนมไทย จะเนนวสดจากทองถนมาทำขนม เพอใหนกเรยนไดเรยนรจากสงทมอยใกลตว เพอเหนคณคาและเนนความประหยด และผลทเกดจากการจดกจกรรม คอนกเรยนไดเรยนรอยางมความสข ครไดรบการพฒนา โดยผบรหารทานเชอวา “ถาครเกง เดกจะตองเกง” ปจจยททำใหเกดความสำเรจ คอความรวมมอของทกฝายและการทำงานกนแบบระเบดจากภายใน โดยความรวมมอระหวางโรงเรยนกบชมชน

1�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

3. โรงเรยนกลยาณวตร “จดการเรยนการสอนโครงงานบรณาการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เปนโรงเรยนทอยกลางเมองขอนแกน ไดนอมนำหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาสอดแทรกในกจกรรมการเรยนการสอน โดยมการปรบเปลยนใชวธการทหลากหลาย เพอใหเหมาะสมกบบรบทของสถานศกษาทมขอจำกดดานพนท และไดขอสรปท การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชโครงงานบรณาการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบทกกลมสาระ เพอใหนกเรยนสามารถแสวงหาความรดวยตนเอง เกดการสรางองคความรใหมๆ เรยนรการทำงานเปนทม มความสมพนธทดระหวางเพอน คร ผปกครอง เรยกวา ระบบสามคคธรรม การทำโครงงานจะมการกำหนดเรอง (หวขอ) ใหนกเรยนแตละชนทำโครงงานในเรองเดยวกน มการประเมนทกขนตอน เมอสนสดกระบวนการจะไดผลงาน (โครงงาน) ในเรองเดยวกน แตมวธการทหลากหลาย โดยปจจบนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 จะทำหนาทเปนพเลยงดแล ใหคำปรกษาแกนองๆ ในการทำโครงงาน การนำกจกรรมการเรยนการสอนโดยใช โครงงานมาบรณาการกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชสอน ทำใหนกเรยน คร ผปกครอง เขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดขน สามารถนำไปประยกตใชในชวตประจำวน และนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน จากการดำเนนการอยางตอเนองมาหลายป โรงเรยนกลยาณวตรจงกลายเปนโรงเรยนศนยกลางในดานการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มโรงเรยนเครอขายกระจายอยทวประเทศ 4. โรงเรยนราชวนต มธยม “การพฒนาหลกสตรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” โรงเรยนราชวนต มธยม จดเปนตนแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยนำ หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการพฒนาหลกสตรและแผนการสอนทกกลมสาระ มการกำหนดนโยบาย จดทำหลกสตร จดกจกรรมพฒนาทกษะชวต โดยเรมจากการปรบแนวคดของบคลากรทกคน ใหมความรความเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปในแนวทางเดยวกน มความรสกรวมกนในการรกแผนดนเกด และเทดพระเกยรตในหลวงโดยเดนตามรอยเทาพอ เปนการเปดสนามฝกทกษะชวตทชดเจนใหกบนกเรยน เพราะไดลงมอปฏบตจรง ทงดานการเกษตร การประหยดอดออม เกดโรงเรยนธนาคาร เขาใจไดวาโรงเรยนคอสถานทอบรมบมนสย และรวาธนาคารคอสถาบนทางการเงน มวตถประสงคเพอใหนกเรยนรจกการออม โดยครเปนทปรกษา และมหลกสตรเปนแกนหลก อกเหตผลหนงในการทโรงเรยนราชวนต มธยม มงมนทจะจดกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพราะคนสวนใหญยงไมเขาใจวาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงคออะไรกนแน รวมทงอยากใหเปนสนามฝกทกษะชวตทชดเจน โดยมความเชอมนในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงวาจะสามารถทำใหเกดการเปลยนแปลงในทางทดและยงยนตอไปในอนาคต 5. โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เพชรบร “สรางหลกคดในการดำเนนชวต ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” จากการนำหลกคด โดยเนนใหนกเรยนทกคนตองอยรวมกนในสงคมอยางมความสข นกเรยนนอมนำหลกคดตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกในการดำเนนชวตอยางมเหตผล

1� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ในการดำเนนงานทางโรงเรยนไดนำหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงบรณาการกบการจดการเรยน การสอนทกกลมสาระ จดกจกรรมพฒนาผเรยน จดแหลงเรยนรตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเผยแพรความรทงภายในภายนอกสถานศกษา แนวคดเรมจากการสรางหลกคดใหกบนกเรยน แบงออกเปน 4 ระยะ คอ ระยะท 1 ใหสำรวจตวเอง รจกตนเอง ระยะท 2 การพงตนเอง ระยะท 3 พฒนาสงคมและขยายเครอขาย และระยะท 4 พฒนาสความยงยน โรงเรยนไดดำเนนการมาตงแต ป 2548 จนถง ป 2551 เปนระยะท 4 ซงจะพฒนาสความยงยน โดยใหนกเรยนสำรวจ 4 มต (สงคม สงแวดลอม เศรษฐกจ และวฒนธรรม) เพอทบทวนหาแนวทางใหเปนวถแหงการดำเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ซงทางโรงเรยนมกจกรรมเขาคายปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยทนกเรยนทกคนจะตองผานกจกรรมเขาคายน เพอปรบแนวคดใหดำเนนชวตตามหลกคด และไดสอดแทรก ในกจกรรมพฒนาผเรยน สรางจตสำนกใหนกเรยนไดรจกคดเปน เชน การรบประทานอาหาร ซงการตกขาวมากๆ จะรบประทานไมหมด เหลอกจะทง แตหลงจากผานกจกรรมสรางหลกคด พฤตกรรมกเรมเปลยน ตกขาวนอยถาไมอมกตกเพมได เปนหลกคดงายๆ แตตองใหรจรงเหนประโยชน โรงเรยนจงเสรมสรางความเปนผนำใหเกดการซมซบ “การทำบอย พดบอย จะซมเขาไปในตว” ซงนกเรยนสามารถบรรยายไดวา “ครสอนอยางไร เขาใจไดอยางไร และจะนำไปใชอยางไร” และ ปจจยททำใหเกดผลสำเรจไดคอ ผบรหาร คณะคร เขาใจหลกคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การจดกจกรรมหลากหลาย 6. โรงเรยนโยธนบรณะ “โครงการบรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงแบบสหวทยาการ” การจดกจกรรมโครงการบรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงแบบสหวทยาการ เพอใหครและนกเรยนเหนความสำคญของการทำโครงงาน ไดเรยนรและใชหลกการคดวเคราะห คดอยาง มเหตผล นำไปปฏบตในโครงงานได ขนตอนการจดกจกรรมโดยเรมจากใหนกเรยนกำหนดหวขอโครงงาน เขยนเคาโครงยอ เสนอครทปรกษา เพอขออนมตและคำแนะนำ หลงจากนนครกจะมอบหมายภาระงานใหนกเรยนไปดำเนนการ ลงมอปฏบต ศกษาคนควา ทำการทดลอง เขยนรายงานผลการศกษาคนควา และนำเสนอผลงาน เผยแพรผลงาน จดนทรรศการ ขยายผลการศกษา ผลจากการจดกจกรรม ทำใหครและนกเรยนมความรความเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสามารถนำไปใชเปนหลกคด หลกปฏบต ในการทำโครงงานได นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยน หนวยบรณาการโครงงานทกกลมสาระในระดบด ไดเรยนรจากการปฏบตจรงตามวงจรเดมมง (PDCA) ในการพฒนาศกยภาพดานความร คณธรรมตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง นกเรยนมทกษะกระบวนการคดวเคราะห ทำงานไดอยางเปนกระบวนการ มขนตอนสามารถแกปญหาไดอยางมเหตผล ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทางโรงเรยนไดจดหลกสตรแบบบรณาการ โดยใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และปจจยทสงผลใหการขบเคลอนสถานศกษาพอเพยง คอ คณะกรรมการสถานศกษา และผบรหารเหนความสำคญ ใหการสนบสนน และไดรบการสนบสนนจากธนาคารไทยพาณชย การจดทำกจกรรมอยางตอเนอง ซงกำหนดไวในแผนปฏบตการของโรงเรยนและมผรบผดชอบในการทำงานอยางชดเจน 7. โรงเรยนศขรภมพสย

“โครงการจดกจกรรมการเรยนการสอนบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

แบบสหวทยาการ 8 กลมสาระ”

1�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

โรงเรยนเปนแบบอยางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนบรณาการ 8 กลมสาระ

ทกระดบชน เพอใหนกเรยนไดเกดการเรยนรและปฏบตจรง ฝายบรหารประชมกำหนดนโยบาย

ในการนำหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ประชมนเทศหวหนากลมสาระการเรยนร

และหวหนาสายชน กำหนดสปดาหบรณาการของสายชน หวหนาสายชนประชมครผสอนทกรายวชา

ในแตละสายชน เพอกำหนดกลมสาระแกนนำและกำหนดหนวยการเรยนรรวมกน ครแตละกลมสาระ

การเรยนรแตละระดบชนเลอกประธานและเลขานการในการบรหารจดการรวมกน วางแผนสรางหนวย

การเรยนรและแผนการจดการเรยนร ครผสอนแตละสายชนประชมกำหนดชอหนวยการเรยนร จดทำ

แผนภมหนวยการเรยนร กจกรรมการเรยนรในการจดหนวยการเรยนร 1 สปดาห เสนอตอผบรหาร

จดทำเอกสารประกอบการเรยนการสอน ดำเนนกจกรรมการเรยนการสอนบรณาการแบบสหวทยาการ

ตามตารางทกำหนดไว สรป ประเมนและรายงานผลการจดกจกรรมการเรยนการสอนบรณาการ

แบบสหวทยาการของแตละสายชน

จากการดำเนนงานดงกลาว ทำใหครมความสามคค มสวนรวมในการออกแบบกจกรรม

พฒนาผเรยนใหมความรและคณลกษณะทพงประสงค นกเรยนไดเรยนรรวมกน มความสามคค

ในหมคณะ ควบคกบการปฏบตจรง กลาแสดงออกเชงสรางสรรค มความรบผดชอบ ผปกครอง

ใหการสนบสนนการดำเนนงาน เหนประโยชนและตระหนกถงการใชชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 8. โรงเรยนอนบาลจนทรเจา “กจกรรมพนฐานวถชวตระดบปฐมวยศกษาตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง” โรงเรยนไดนำหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาวเคราะหภายใตยทธศาสตร “Buddhist Brain-based Learning (B-BL)” (ซงโรงเรยนไดใช B-BL นเปนกรอบแนวคดในการปฏรปการศกษามาตงแตปการศกษา 2548) เพอสรางโมเดลการจดกจกรรมการเรยนการสอนทกษะพนฐานวถชวตสำหรบเดกอนบาล โดยไดออกแบบหลกสตร “กจกรรมพนฐานวถชวตระดบปฐมวยศกษาตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยง” ครอบคลมการดำเนนชวตขณะอยทโรงเรยนในเรองของ การกนเปน ใชเปน อยเปน ดำเนนการในลกษณะของงานวจยระดบโรงเรยน ไดขยายสาระของหลกสตรใหกวางขวางขน โดยเพมเตมในสวนทเกยวกบการใชและการรกษาสงแวดลอมในโรงเรยน ทงนเพอสรางจตสำนกของนกเรยนในเรองการเหนคณรคาของทรพยากรตางๆ เพอตระหนกถงการประหยดใช และการมเหลอแบงปนใหกบผอน ตอมาโรงเรยนไดนำหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอนดงกลาวมาจดการเรยนการสอนเปนสวนหนงของหลกสตรสถานศกษา โดยเพมเตมในสวนทเปน จตอาสาของนกเรยนในการชวยเหลอผอน เกดเปนกลมนกเรยนตวอยาง “กลมพชวยนอง” โดยทกษะชวต “กนอยดฟงเปน” ขณะอยท โรงเรยนนถอวา เปนผลงานการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา version 1 ซ งทำให โรงเรยนไดรบคดเลอกให เปน “สถานศกษาพอเพยงแบบอยาง” ประจำปงบประมาณ 2550 9. ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอำเภอหนองหญาปลอง จงหวดเพชรบร เรมตนดวยการยอมรบในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและนอมนำไปปฏบตใน ชวตประจำวน โดยเรมจากครผสอนและชมชนกาวเดนไปพรอมกนๆ ลองผดลองถก รจกผลตสงทตองใช

20 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ในชวตประจำวนใหประหยดและพอเพยง เหลอแลวคอยนำไปจำหนาย ใชทรพยากรทมอยอยางคมคา สรางกระบวนการคดเปน ทำเปน แกปญหาเปน ใหกบชมชน ไดรวมทำ รวมสรางเปาหมายชวต ดวยชมชนเอง ไมตงความหวงเกนความเปนจรง รกษาวฒนธรรม เนนคณธรรมนำความรบน กระบวนการเรยนร กศน. การจดกจกรรมเศรษฐกจพอเพยงสำหรบนกศกษาระดบอดมศกษา วตถประสงค ● เพอเตรยมความพรอมใหนกศกษา เมอเรยนจบแลวสามารถมองเหนเสนทาง ทำมาหากน ● ใหสามารถนำความรไปใชในชวตประจำวนและสรางครอบครว เพอใหเกดความสำเรจ ของชวตโดยยดหลกความพอเพยง ความมเหตผล และมภมคมกนความเสยง ● เขาใจปญหาความยากจน หนสน การออม การลงทน และเศรษฐกจรากหญา ใหถงแกนแทของประเทศ สำหรบนกศกษาควรใชวธการทแตกตางจากนกเรยนชนประถมศกษาและมธยมศกษาดงน ยทธศาสตรท 1 กระตนนกศกษาใหมสวนรวมโดยปรบกจกรรมใหมชวตสนก ตนเตน ● นกศกษารวมตดสนใจทกระดบการทำงาน เขาถงขอมลและมความรบผดชอบ ● ผใหญปรบบทบาทเปนผสนบสนน ใหกำลงใจ พฒนาศกยภาพใหนกศกษาทำงานเปน ยทธศาสตรท 2 ผใหญตองสงเสรมใหนกศกษารจกปรบตวจากเดกเปนเยาวชนทดมคณภาพ ● จดกจกรรมทนาสนใจ ทาทาย มทางเลอก ผใหญมทกษะเปนวทยากร ยทธศาสตรท 3 ตองสงเสรมความเสมอภาคและการมสวนรวมรบผดชอบ ไมวาจะเปนเดกหรอผใหญ เปนหญงหรอชาย ● เปดโอกาสทกคนเขาถงบรการ จดงานใหเหมาะกบความถนด ยทธศาสตรท 4 เปดโอกาสใหออกไปแสวงหาเครอขายและทำลายอปสรรคทขวางกน เพอรวมพลงทำงานเปนกลมมวลชนสรางสรรค ● ทำความเขาใจกบผปกครอง หาหนวยสนบสนนจากภายนอก ยทธศาสตรท 5 สรางอาสาสมครเปนเครอขายรวมพลงดวยการสนบสนนเยาวชน ในการทำกจกรรมเพอสงคม ● ฝกอบรมวธทำงานของอาสาสมคร ใหเกยรต ยอมรบ และยกยอง ยทธศาสตรท 6 ปรบประสทธภาพการทำงานแบบสรางเครอขาย ● จดระบบสอสารใหทวถง สรางความสมพนธในหมสมาชก ยทธศาสตรท 7 กำหนดคณลกษณะของเยาวชนยคใหม โดยเนนใหสอสารกบบคคลอนได ทำงานเปนเครอขายและรจกคนหาทรพยากรแหลงเรยนรทจะทำงานใหสำเรจ ● ฝกการเขยน การพดในทสาธารณะ ฝกการใชงานอนเทอรเนตสรางสรรค

21ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

แบบอยางชวต พอเพยง 2

1. ปราชญชาวบานเผยแพรเศรษฐกจพอเพยง (ทมา : http://www.sufficiencyeconomy.org/)

นายดำรงศกด ชมแสงพนธ หรอ “หมอก” ประธานศนยกสกรรมสมนไพรไทเขาขนอนทร

ตำบลปายบใน อำเภอวงจนทร จงหวดระยอง ไดรบการยกยองในฐานะปราชญชาวบานผเผยแพร

เศรษฐกจพอเพยง

เขาใชเวลากวา 20 ป ในการเรยนรและทดลองปฏบตในการทำเกษตรระบบอนทรย

โดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง หลงประสบปญหาคาใชจายทสง สราคาสารเคมทงปยและยาทนำมาใช

ในการเกษตรไมไหว จนตองหนมาพงเกษตรอนทรย ผลตปยอนทรยชวภาพใชเองเพอลดตนทน

เปลยนจากพชเชงเดยวมาเปนการทำเกษตรแบบไรนาสวนผสม จนปจจบนเปนศนยตนแบบระบบ

เกษตรอนทรย เปนแหลงเรยนรศกษาดงานของเกษตรกรจากทวประเทศ

นายดำรงศกดยอมรบวา เปนความโชคดพอเปนหมอพนบาน มความรเรองสมนไพร

รถงคณสมบตของสมนไพรเปนอยางด จงไดนำมาประยกตใชกบการเกษตรจนประสบผลสำเรจ

และไดมการถายทอดความรใหแกสมาชกซงนำไปปฏบตจนไดผลเชนกน

ศนยสมนไพรไทของหมอก ถอเปนแหลงเรยนรการดำเนนงานตามหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงไดอยางชดเจน โดยมการดำเนนการเปนขนตอนดงน

ขนทหนง เรมจากการใหสมาชกรจกวธการพงพาตนเอง โดยการลด ละ เลก ใชสารเคม

ทกชนด แลวหนมาใชระบบเกษตรอนทรยแทนเพอลดตนทน

ขนทสอง การรวมกลมสรางเครอขายเพอสรางอำนาจการตอรองและแสวงหาตลาดรวมกน

ขนสดทาย คอ การดแลผลผลตใหไดมาตรฐานสงออก เพอจะไดไมมปญหาในเรองราคา

และการตลาด

2. สมมารถ ตวอยางยทธการพอเพยง (ทมา : http://www.sufficiencyeconomy.org/)

จากรายงานของนายแพทยอดมศลป ศรแสงนาม รองประธานสำนกงานกองทนสนบสนน

การสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ระบวา สสส. ไดรวมกบสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)

และพาโนรามา ปรบนโยบายดานสขภาวะใหเปนรปธรรมผานรายการเรยลลต โชว เพอสงเสรมวถ

การดำเนนชวตของคนไทยในรปของสขภาวะยงยน ดวยวถชวตพอเพยง โดยเปนการตแผชวตผรวมปฏบตการ

จาก 5 ภาค ทนอมนำหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการดำเนนชวตผานรายการ

ยทธการพอเพยง และไดยกยอง “นายสมมารถ เทยมถนอม” วาเปนบคคลตวอยางทใชชวตพอเพยงไดดเดน

22 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

นายสมมารถ เทยมถนอม อาย 39 ป เปนตวอยางหนงของยทธการพอเพยง

เขาเปนชาวสวนจงหวดนครปฐม เปนอกผหนงทเคยปลอยใหตวเองตกเปนทาสการพนน วงเหลา

และความหนาใหญใจโตใชจายเกนตว อยากมอยากไดอำนาจใหคนนบหนาถอตาจนมหนสนตดตวกวา

5 แสนบาท กอนจะกลบใจทำมาหากนโดยยดอาชพทำสวนผลไมจากทดนของตนเองซงเปนมรดก

ทพอแมแบงใหไว ดวยการปลกชมพ ฝรง และทำเหมอนชาวสวนทวไปทมการใชสารเคมทงปย

และยาปราบศตรพช ซงผลกคอ ในชวงแรกผลผลตงอกงามด แตตนทนในการปลกกสง สงผลใหรายได

ไมสมดลกบรายจาย และในชวงนนกยงไดลงสนามการเมองทองถนดวย จงไดนำทดนไปจำนองไวทธนาคาร

เพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธกส.) วงเงน 3 แสนบาท เพอนำเงนมาเปนทนในการหาเสยง

ทำใหไมมเวลาทำสวนและไมไดสงเงนคน ธกส. เลย จนทำใหเงนตนทไดจากการจำนองทดน 3 แสนบาท

กลายเปนหนสน 5 แสนบาท

เมอหนสนเพมขน ความทกขใจกมาเยอน สมมารถเรมรสกตวหนมาทบทวนตวเอง

หลงหมดวาระทางการเมองกเรมผนตวเองออกจากสงคม และมาชวยงานเจาหนาทของรฐในการทำวจย

ของสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย เรองเกยวกบหนสน รายไดและรายจาย ทำใหคนพบวา ตวเอง

กมรายจายเกนความจำเปน จงไดตดสนใจลด ละ ในบางอยางลง เชน เลกสบบหร กนเหลานอยลง

ปจจบนสมมารถหนมาทำสวนแบบผสมผสานใชชวตอยางอบอนกบภรรยาและลกชาย

โดยไดรบงบสนบสนนมาจาก สสส. เพอปรบปรงดน ปลกฝรง ผกสวนครว เลยงไก เลยงกบและปลา

ไวเปนอาหารและขายเปนรายได

3. ชมชนตนแบบ อยดมสขเศรษฐกจพอเพยง ชมชนไมเรยง อำเภอฉวาง จงหวดนครศรธรรมราช เปนชมชนตนแบบ อยดมสข

เศรษฐกจพอเพยง ทใช 5 ยทธศาสตรประชาชนอยดมสข ไดแก 1. ใชหลกเศรษฐกจพอเพยง

2. พฒนาสรางโอกาสใหแกชมชน 3. ฟนฟความอดมสมบรณใหชมชน 4. สงเคราะหผสงอาย และ

5. บรการพนฐานแกประชาชน

ชมชนไมเรยง มความโดดเดนเรองวสาหกจ

ชมชน และความเปนอยทพอเพยงของชาวบาน ชมชนน

มนายประยงค รณรงค เปนผนำ ซงเขาเลาวา กวาจะมาถง

วนน ไดมการลองผดลองถกอยนาน จนคนพบขอสรปวา

คนในชมชนทกคนคดวาตวเองเกง ถาใหมาเรยนไมมใครมา

จงตองเปลยนวธการใหมวา ใครมปญหาตองแกรวมกน

กบคนทมปญหาเหมอนกน พอบอกไปอยางนชาวบานกมา

และใหความรวมมอกนในการจดทำแผนแมบทชมชนอยางด

23ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

4. หนวยงานราชการทใชชวตแบบพอเพยง (ทมา : http://www.abhakara.com/)

“โครงการปลกผกสวนครวบนดาดฟา ตาม

แนวทางเศรษฐกจพอเพยง” คอ โครงการทสำนกงานเขตหลกส

กรงเทพมหานคร จดทำขนเพอเปนแปลงสาธตการปลกผกสวนครว

เพอการบรโภค ในสภาพแวดลอมแบบชมชนเมอง เปนการ

ใชประโยชนจากดาดฟาบนอาคารตกแถวใหเกดประสทธภาพ

ตามแนวพระราชดำร “เศรษฐกจพอเพยง” อกทงยงเปนการเพม

พนทสเขยวลดภาวะโลกรอนดวย

หลกการของสวนเกษตรบนดาดฟา คอ การปลกผกปลอดสารพษหมนเวยนสบเปลยน

ตามฤดกาล เนนความประหยดใชวสดธรรมชาตและภมปญญาไทย ซงประกอบดวย 3 G ไดแก

Green Economy : เศรษฐกจชมชนเมอง บนความพอเพยง

Green Zone : ธรรมชาตสะอาดอากาศสดใส ดวยการเพมพนทสเขยว และ

Green Living : สขภาวะสมบรณ ชวตมนคง

สงทพบจากโครงการปลกผกสวนครว ตามแนวพระราชดำรเศรษฐกจพอเพยงทชดเจน

คอ เปนผกปลอดสารพษทไมคอยมแมลงศตรพช เนองจากอยทสงแมลงบนมาไมถง และในชวงฤดหนาว

ผลผลตจะงอกงามดเปนพเศษ เพราะสภาพอากาศเยนคลายกบทางภาคเหนอ

5. บรษทปนซเมนตไทย ตนแบบขององคกรพอเพยง บรษท ปนซเมนตไทย ไดชอวา เปนตนแบบขององคกรเศรษฐกจพอเพยง เพราะไดดำเนนการ

ตามหลกคดเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดำรทง 3 ประการ ● หลกความพอประมาณ เตบโตบนพนฐานความเชยวชาญเบองลก ทเนนความเกยวเนอง

ของธรกจเพอสรางผลผนกทางธรกจ การบรหารคาจางและสวสดการดวยความสมดล ● หลกความมเหตมผล เนนการตดสนใจบนพนฐานของเชงคดอยางเปนระบบ เชน

การสรรหาบคลากรตามคณลกษณะ “คนดและคนเกง” และใหความสำคญกบนโยบาย

ตลาดแรงงานภายใน ยดมนคณคาและสรางขวญกำลงใจแกบคลากร ● หลกการมภมคมกนในตวทด สรางภมคมกนจากความรวมมอเปนนำหนงใจเดยวกน

ของพนกงานคณภาพทมสวนรวมในการดำเนนงานอยางมาก รวมถงโครงการพฒนา

ภาวะผนำขององคกรอยางตอเนอง

6. ตนแบบองคกรจดการความรเศรษฐกจพอเพยง “โครงการพฒนาเยาวชนตามแนวพระราชดำรเศรษฐกจพอเพยงของธนาคารไทยพาณชย”

เปนโครงการทมงเนนการปลกฝงใหเดกและเยาวชนไทยดำเนนชวตอยางมสต รจกตวเอง และรเทาทน

สงตางๆ บนหลกของความพอประมาณ การใชเหตผลในการตดสนใจ และเตรยมตวใหพรอมรบ

ตอการเปลยนแปลงตางๆ โดยใชความรและคำนงถงคณธรรมเปนสำคญ

24 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ธนาคารไทยพาณชย (มลนธสยามกมมาจน) ใหการสนบสนนการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง

ในโรงเรยน และเผยแพรหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ในป พ.ศ. 2551 ไดเรม “โครงการพฒนาศกยภาพการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง

ในสถานศกษา” โดยมโรงเรยนเขารวมโครงการจำนวน 68 โรงเรยน ประกอบดวย โรงเรยนในภาคเหนอ 17 โรง

โรงเรยนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 26 โรง โรงเรยนภาคใต 5 โรง และโรงเรยนในภาคกลางและ

ภาคตะวนออก 20 โรง เพอสรางใหมความเขมแขงพฒนาตนเองเปน “ศนยการเรยนรเศรษฐกจพอเพยง”

และเปนแกนนำในการขยายผลเศรษฐกจพอเพยงใหกบโรงเรยนอนๆ ใหครอบคลมทวประเทศตามท

กระทรวงศกษาธการตงเปาหมายไวในป 2554 ตอไป

นอกจากน ธนาคารยงไดรวมมอกบองคกรพนธมตรหลก อาท โครงการวจยเศรษฐกจพอเพยง

สำนกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย กระทรวงศกษาธการ ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

เปนตน จดอบรมสมมนา จดนทรรศการและผลตสอเกยวกบ “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” รวมถง

มการจดพมพหนงสอเพอการประยกตใชเผยแพรสโรงเรยนตางๆ ทวประเทศ ไดแก หนงสออานเพมเตม

“รจกใชเขาใจเงน” ชดพฒนาคณคาชวตตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สำหรบนกเรยน

ทง 4 ชวงชน ทำหนงสอ “พพ.๘๐๙” ซงเนนการนำตวอยางการใชชวตพอเพยงของคนยคปจจบน

ในภาษาทอานงาย หนงสอเสรมสรางคานยมเรอง “ความประหยดและการมวนยทางการเงน” และ

หนงสอชด “เศรษฐกจพอเพยง” ในรปลกษณใหม

7. ชวตพอเพยงของมหาเศรษฐอนดบสองของโลก วอรเรน บฟเฟตต (Warren Buffet) (ทมา : วไล ตระกลสน) สถานโทรทศน CNBC ไดสมภาษณ วอรเรน บฟเฟตต

มหาเศรษฐอนดบสองของโลก (รองจากบล เกตส) ผซงบรจาคเงน

ใหการกศลถง 31,000 ลานดอลลาร โดยเขาเลาวา

“1) เขาเรมซอหนครงแรกเมออาย 11 ขวบ และปจจบน

บอกวารสกเสยใจทเรมชาไป!

2) เขาซอไรเลกๆ เมออาย 14 ป โดยใชเงนเกบจาก

การสงหนงสอพมพ

3) เขายงอาศยอยในบานเลกหลงเดมขนาด 3 หองนอน

กลางเมองโอมาฮา ทซอไวหลงแตงงานเมอ 50 ปกอน

เขาบอกวามทกสงทตองการในบานหลงน บานเขาไมมรวหรอกำแพงลอม

4) เขาขบรถไปไหนมาไหนดวยตนเอง ไมมคนขบรถหรอคนคมกน

5) เขาไมเคยเดนทางดวยเครองบนสวนตว แมจะเปนเจาของบรษทขายเครองบนสวนตว

ทใหญทสดในโลก

2�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

6) บรษท เบรกไช แฮทะเวย ของเขามบรษทในเครอ 63 บรษท เขาเขยนจดหมายถงซอโอ

ของบรษทเหลานเพยงปละฉบบเดยว เพอใหเปาหมายประจำป เขาไมเคยนดประชม

หรอโทรคยกบซอโอเหลานเปนประจำ

7) เขาใหกฎแกซอโอเพยงสองขอ กฎขอ 1 อยาทำใหเงนของผถอหนเสยหาย และ

กฎขอ 2 อยาลมกฎขอ 1

8) เขาไมสมาคมกบพวกไฮโซ การพกผอนเมอกลบบาน คอ ทำขาวโพดควกนและ

ดโทรทศน

9) บล เกตส คนทรวยทสดในโลก เพงพบเขาเปนครงแรกเมอหาปกอน บล เกตส

คดวาตนเองไมมอะไรเหมอนวอรเรน บฟเฟตตเลย จงใหเวลานดไวเพยงครงชวโมง

แตเมอบล เกตสไดพบบฟเฟตตจรงๆ ปรากฏวาคยกนนานถงสบชวโมง และบล เกตส

กลายเปนผมศรทธาในตววอรเรน บฟเฟตต

10) วอรเรน บฟเฟตต ไมใชมอถอ และไมมคอมพวเตอรบนโตะทำงาน

11) เขาแนะนำเยาวชนคนหนมสาววา : จงหลกหางจากบตรเครดตและลงทนในตวคณเอง”

“เขายงไดเลาถงทสดของชวต คอ มปจจย 4 อยางพอเพยงนนเอง ไดแก

1) มหาเศรษฐหรอยาจก กนขาวแลวกอม 1 มอ เทากน

2) มหาเศรษฐหรอยาจก มเสอผากชด กใสไดทละชด เทากน

3) มหาเศรษฐหรอยาจก มบานหลงใหญแคไหน พนททใชจรงๆ กเหมอนกน คอ

หองนอน หองนำ หองครว เหมอนกน และ

4) มหาเศรษฐหรอยาจก จะมยารกษาโรคดแคไหน ยอชวตไปไดนานเพยงไร สดทาย

กตองตายเหมอนกน เขามองทะลวตถนยม และเหนความหมายทแทจรงของชวต”

2� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

2�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

การสรางคณธรรมใหเกดแกคนไทยในภาพรวมนนถอเปนความจำเปนอยางยง ซงมวธการ

มากมายทจะไปใหถงเปาหมายได โดยในทนอาจใชแนวทางหลก 4 ประการกได นนคอ 1) การสราง

สงคมสมานฉนท ใหทกคนสามารถทำงานรวมกนได 2) อยอยางสนตวธ มความสขและเอออาทร

3) ปฏบตตามวถประชาธปไตย เคารพสทธซงกนและกน และ 4) ยดหลกเศรษฐกจพอเพยง

เพอใชชวตทสมดล

แตหากมงไปทกลมเปาหมายทเปนเดกแลว วธทจะปลกฝงเพอสรางคณธรรมทดทสด คอ

การใชนทานเปนสอ เพราะนทานเปนเรองเลาทมทงความสนกสนาน และมขอคดทสามารถโยงไปส

คณธรรมดานตางๆ ได ดงนนการใชนทานเปนสอจะเปนจดเรมตนของการนำเดกไปสโลกของชวตจรง

ไดเชนกน แตสงทตองใหความสำคญ คอ การเลอกสรรนทานทมเนอหาด สงเสรมคณธรรม

สรางความประทบใจและกนใจจนเดกเกดความรสกปฏบตตาม หากทำไดกเชอไดวาคณธรรม

ยอมเกดขนในเดกและกลบคนสแผนดนไดอยางแนนอน

ตอไปนคอตวอยางนทานสรางสรรคคณธรรม ตามหลกเศรษฐกจพอเพยงอยางครบถวน

ซงในแตละเรองจะขอยกตวอยางโดยเนนทเปนจดเดนทเหนไดชดในดานใดดานหนงของหลกคด

เศรษฐกจพอเพยงใหเปนขอคดดงน

คณธรรมท 1 เนนความพอประมาณ (จำนวน 6 เรอง)

นทานเรองท 1 หมากบเงา

หมาหวโซตวหนงแยงกอนเนอชนหนงมาจากหมาซงตวเลกกวา

มนคาบกอนเนอนนมาถงลำธารแหงหนง ขณะทมนเดนขามสะพานมองลงไป

ในนำกเหนเงาของหมาตวใหญตวหนงคาบกอนเนอขนาดใหญไวในปาก

จงเกดความโลภคายกอนเนอและกระโดดลงไปในนำหมายจะแยงเนอ

จากหมาทเหนในนำซงใหญกวา ผลทสดหมาตวนกตองอดโซตอไป

ขอคด จงพอใจในสงทตนเองมอย โลภมากลาภหาย

สอนคณธรรมเศรษฐกจพอเพยง ผานนทานไทย 3

2� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

นทานเรองท 2 กาดำกบหงสขาว (นทานคำกลอน)

การสกนอยใจทตนเองเกดมาตวดำ ผดกบหงสทตวขาว

สะอาดตา กาจงทำทกวธ เพอใหขาวเหมอนหงส ทงแชนำ ขดขน

ขดปก เอาขนหงสมาแซมบนตว คลกทราย คลกแปง แตขนกยงดำอยด

หงสสงสารเพอนจงเตอนเพอนรกใหพอใจในสงทตนเปน และบอกวาคณคา

ของตวเองอยทการคดด จตใจด และทำดตางหาก

ขอคด สอนใหพอใจในสงทมอย

นทานเรองท 3 องอางกบวว

แมววเหยยบลกองอางตายเกอบหมดเหลอรอดเพยงตวเดยว

ลกองอางจงไปบอกกบแมองอางวาตวอะไรไมรใหญโตมาก เหยยบลกองอาง

ตายหมด แมองอางจงถามลกวาตวใหญแคไหนและพองตวใหด ลกบอก

ยงใหญกวาน แมองอางจงพยายามพองตวจนเกนกำลงทองจงแตกตาย

ขอคด อยาทำอะไรใหเกนกำลงตนเอง

นทานเรองท 4 ความโลภของแมเสอ

เชาวนหนง แมเสอพาลกออกไปสอนลาเหยอ เจอนกฝงหนง

แมเสอสอนใหลกจบนก แตลกจบไมไดเพราะยงไมชำนาญ แมเสอ

จงพาลกไปจบสตวอยางอน ขณะทเดนไปกพบกระตายสองตว ลกเสอ

จบกระตายไดหนงตว แมเสอเหนกวางจงบอกลกวากนกวางดกวา เนอเยอะด

ลกเสอจงวางกระตาย แตแมเสอจบกวางไมได กเลยบอกลกวากลบไปกน

เนอกระตายดกวาอรอยกวาเยอะ แตเมอทงสองกลบไปกไมพบกระตายแลว ลกเสอจงพดกบแมเสอวา

เรากนกระตายเมอครนกคงจะดแลว เราโลภมากลาภจงหายไปหรอเปลาจะแม แมเสอไมตอบ

เพยงแตเดนนำหนาลกเสอไปอยางเงยบๆ

ขอคด สอนใหใชชวตความเปนอยตามสภาพตนเอง

2�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

นทานเรองท 5 บวระวงศ หงสอำมาตย

เจาบวระวงศและเจาสรยาเปนบตรของพญาภาลยและ

นางจนทรามเคราะหกรรมตองพลดพรากจากเมอง เจาสรยาตอมาไดเปน

เจาเมอง เจาบวระวงศเดนทางผจญภยจนพบเศรษฐใจรายโกงดวงแกว

ไปขายเจาเมอง ตอมาลกสาวเศรษฐไดชวยเจาบวระวงศ และแตงงาน

ในทสด และภายหลงกลบมาชวยแมใหอยในวงมความสขตามเดม

ขอคด ความรจกพอด ชวตมความสข

นทานเรองท 6 ไมอยากเปนควาย

ควายตวหน ง เดมเคยมชวตเปนสขตามอตภาพ

แตตอมาเกดความเบอหนาย อยากมชวตทเจรญอยางคน กน อย

และคดอยางคน จงเลกทำตวเหมอนควาย แตประพฤตเยยงอยางคน

แตควายกทำบางอยางคอ สนก ยม และหวเราะอยางคนไมได ควาย

ไมมความสขจงขอใหเพอนฝงชวยเหลอ เรมจากลง นก และสดทายคอ

ไสเดอน ซงเปนผแนะนำและชทางออกใหควายรวาควรจะเปนสขตามสภาพของตน

ขอคด จงพอใจในสงทตนเปนอย

คณธรรมท 2 เนนความมเหตผล (จำนวน 5 เรอง)

นทานเรองท 1 กระตายตนตม

วนหนง สตวนอยใหญพากนวงวนไปทวปา เมอไดยนเสยง

กระตายนอยตะโกนวา ”ฟาถลม ฟาถลม” นกกระจบ กระจอกพากนบนหน

แตหนไปเหนแมชางยนนงอย ทงสองจงเลาเรองราวทเกดขนใหฟงแลวชวน

แมชางหน แมชางไมหนแตกลบชวนสหายสตวเขาไปในปาละเมาะเพอพสจน

ความจรง เมอไปถงกพบวา เสยงฟาถลมทแทคอผลตาลทตกลงพน แมชาง

จงเตอนสตวทงหลายวา กอนจะทำสงใดตองพจารณาใหดเสยกอน

ขอคด เมอพบเหตการณใหพจารณาหาเหตผลกอนจงลงมอทำ

30 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

นทานเรองท 2 สงขทอง

รจนาเปนธดาองคสดทองในจำนวนพระธดาเจดองคของ

ทาวสามล พระธดาหกองคไดเลอกคครองทเปนเจาชายเหมาะสมกบแตละคนแลว

แตรจนากลบมองเหนรปทองภายในของเจาเงาะรปชวตวดำจงเลอกเจาเงาะ

ดวยเหตผลเปนคนด ทาวสามลกรวมากจงขบไลใหนางรจนาไปอยกระทอม

ปลายนากบเจาเงาะ พระอนทรไดแปลงกายมาประลองตคลเอาเมองกบ

ทาวสามล เขยทงหกไมสามารถสรบกบพระอนทร เจาเงาะตองถกเกณฑไปรบ

และมชยชนะ ทกคนจงไดทราบความจรงวา เงาะรปชวตวดำคอ เจาชายสงขทอง

ขอคด อยามองผอนหรอตดสนผอนแตเพยงภายนอก จงตรตรองดวยเหตผล

นทานเรองท 3 สรรพสทธ

ธดาทาวพรหมทตเคยเกดเปนนางนกกระจาบ สามไปหา

อาหารหลงเพลนอยในดอกบว คนนนไฟไหมปาลกนกตายหมด แมนก

กระจาบจงตงคำอธษฐานจะไมขอผกมดกบชายใดแลวกกระโดดเขากองไฟ

ตามลกนกไป พอนกกอธษฐานจตใหตนเองสามารถพดกบนกไดคนเดยว

แลวกโจนเขากองไฟตายตาม ธดาทาวพรหมทตจงไมยอมพดจากบใคร พระบดาจงประกาศหาเนอค

หากนางพดกบใครกจะยกพระธดาให พระสรรพสทธ (พอนกกระจาบ) เปนคนเดยวททำใหนางพดได

จงไดแตงงานกนในทสด

ขอคด เหตผลยอมอยเหนอสงอนใด

นทานเรองท 4 แกวหนามา

แกวหนามาเปนหญงสาวท เกดมาหนาเหมอนมา

ถกพระปนทองหลอกวาจะแตงงานดวย โชคดทมพระฤๅษ ให

อาวธวเศษแกแกวหนามาและชวยถอดหนามาให นางจงกลายเปน

หญงสาวสวย และไดแอบชวยชวตพระปนทองไวหลายครง เมอ

พระปนทองรความจรงกสำนกไดและขอแตงงานกบนาง

ขอคด ใชเหตผลในการแยกแยะเรองราวตางๆ

31ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

นทานเรองท 5 ทาวแสนปม

พระธดาแหงเมองไตรตรงษเสวยมะเขอทนายแสนปมปลก

ทรงพระครรภ คลอดพระกมารจงเสยงทายวาใครเปนบดา นายแสนปม

นำขาวสกเพยงปนเดยวใหพระกมารเสวย พระกมารเสวยขาวกอนนน

พระธดาจงถกเนรเทศจากเมองพรอมพระกมารมาอยกบนายแสนปม

พระอนทรใหลงปาทำกลองกายสทธมาให ทาวแสนปมตกลองตงสตย

ปรารถนาใหปมปมบนรางกายหายและเนรมตบานเมองเทพนครจงได

ปกครองเมองสบไป

ขอคด ควรใชเหตผลพจารณาสงตางๆ ใหรอบคอบ

คณธรรมท 3 เนนภมคมกนความเสยง (จำนวน 7 เรอง)

นทานเรองท 1 เหยยวกบนกมลไถ

ลกนกมลไถไมเชอฟงพอแม ออกมาหากนในปาใหญ

เพยงลำพงถงถกเหยยวจบไป เมอถกจบจงทาเหยยววาถาตนเองอยใน

ถนทงนาทเคยอยกจะไมเปนอนตราย นกเหยยวรบคำทา นกมลไถ

หลบหลกเกงมากจนเหยยวตกลงมากระแทกกอนมลไถขาดใจตาย

ขอคด ความฉลาดรอบรสามารถเอาตวรอดได

นทานเรองท 2 โลภนกมกเสยผล

หมาจงจอกตวเมยเขาไปตสนทกบแมแพะเพอหลอกแพะมากน

แตแมแพะมปญญาหลอกหมาจงจอกตวเมยวามเพอนเปนหมาปา

หมาจงจอกกเลยไมกลามายงกบฝงแพะอก

ขอคด ความมปญญาพาชวตรอดพนอนตราย

32 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

นทานเรองท 3 ผปรารถนาดดวยความโง

พอคาเหลาปรงเหลารสชาตดมาก ขายดเปนเทนำเททา

จงตองจางลกจางมาชวย วนหนงเจาของเหลาไมอย ลกจางหวงดจงปรง

สราขายเอง ลกคาไมพอใจรสชาต เจานายกลบมาทราบเรอง ขาดทนยอยยบ

ขอคด ควรระวงคนโงแลวยงขยน อาจทำใหเสยทรพย

นทานเรองท 4 แพะผรบโทษ

อาจารยทศาปาโมกขคนหนงคดจะทำบญตามความเชอ

ตองฆาแพะบชา เมอแพะรวาตวเองจะตายเลาใหฟงวาเมอกอนแพะเปนคน

อยากทำบญจงจบแพะฆา แตตองมาเปนแพะใชกรรมถง 500 ชาต

อาจารยทศาปาโมกขจงเปลยนใจไมฆาแพะ แตแพะหมดอายวนนจงถก

ฟาผากอนหนพงตดคอแพะจนตาย

ขอคด ถงทตาย ควรตายอยางมประโยชน

นทานเรองท 5 มดงามกบจกจน

ในฤดฝนจกจนผอมโซเพราะเกยจครานตวหนงมาขออาหาร

มดงาม ซงขยนขนแขงเกบสะสมอาหารทหาไวในชวงฤดรอน จกจนตวนน

นอกจากไมไดอาหารจากมดงามแลวยงถกตำหนวากลาวใหอบอายอกดวย

ขอคด ความขยนหมนเพยร

ทำใหเกดภมคมกนความเสยงในการดำเนนชวต

33ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

นทานเรองท 6 โสนนอยเรอนงาม

โสนนอยเกดมาพรอมกบมเรอนไมหลงงามตดตามมาดวย

และมยาสำหรบชบชวตคนใหฟน นางโสนนอยชบชวตนางกลาจากงพษ

จนตดตามรบใช ตอมานางชวยชบชวตเจาชายวจตรจนดาจนแตงงาน

มพระโอรส แตนางกลากลนแกลงแยงพระสวามสดทายกรรมตามสนอง

นางกลา นางโสนนอย เจาชายวจตรจนดา พระโอรสไพรวน จงไดอยดวยกน

อยางมความสข

ขอคด คนดตกนำไมไหล ตกไฟไมไหม

นทานเรองท 7 คนขเหนยวกบทองคำ

เศรษฐคนหนงเปนคนขเหนยว เขามกนำทรพยสมบตฝงดน

ไวรอบบาน ไมนำมาใชใหเกดประโยชน ดวยความกลวคนขโมย ตอมาเขา

จงไดนำทรพยสมบตไปขายแลวซอเปนทองคำไดหนงแทง นำมาฝงไวหลงบาน

เฝาดทกวน คนใชเหนจงแอบดและขโมยไป เศรษฐตองเสยใจเพราะเสยทรพย

ทตนเกบเอาไว

ขอคด การมทรพยและประหยดออมทรพยเปนสงทด

แตตองรจกใชและเกบทรพยทมอยใหเกดประโยชนดวย

34 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

3�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

1. ผานมา 10 ป ปญหาพฤตกรรมคนไทยเดกไทย ไมเคยเปลยน จากการเปรยบเทยบขอมลวเคราะหปญหา

พฤตกรรมคนไทยและเยาวชนไทยในรอบ 10 ป คอ ขอมล

ป 2537 และ 2547 พบวา วธแกปญหาเปลยนไป แตปญหา

ยงคงอย และมแนวโนมทจะรนแรงมากขน

1.1 พฤตกรรมทพบบอยในคนไทยเมอป 2537

สำนกงานคณะกรรมการการวจยแหชาต (สกว.) ไดจดสมมนานกวจยพฤตกรรมศาสตร

เมอวนท 4 เมษายน 2537 ททำเนยบรฐบาล (ทมา : คณะกรรมการแหงชาตเพอการวจยและพฒนาระบบพฤตกรรมไทย

และสำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยและสงแวดลอม รายงานการสมมนาเชงปฏบตการ

เรอง การวจยและพฒนาระบบพฤตกรรมไทย 4 เมษายน 2537 ณ ตกสนตไมตร ทำเนยบรฐบาล) ซงไดสรปปญหาพฤตกรรม

ทพบบอยในคนไทยดงน

1) พฤตกรรมจากการเลยงด ไดแก บทบาทสมาชกในครอบครวไมเหมาะสมและกาวราว

การเลยงดไมเหมาะสม เชน ไมเอาใจใส ละเลย ทอดทง และความเบยงเบนทางเพศ

2) พฤตกรรมขยนเรยน ไดแก ขาดความเอาใจใสจากพอแม หรอมากไปจนพงตนเองไมได

และมงเรยนแตไมชวยงานบาน

3) พฤตกรรมสขภาพ ไดแก เดกชอบกนขนมทไมเปนประโยชน พอแมไมฝกเดกใหกนถกตอง

และไมรจกจดการสขภาพตนเอง

4) พฤตกรรมคนดและคนเกง ไดแก มงแขงขนแบบแพคดออก เลยนแบบพฤตกรรมไมด

ขาดวฒภาวะ และอตตาสงแตไมพงตนเอง

5) พฤตกรรมการทำงาน ไดแก จตใจไมเหมาะทจะทำงาน ขาดความภกดตอองคกร

ขาดนสยการทำงานทด (ไมอดทน, ชอบหนงาน, เชอบญบาป, ทำงานทมไมเปน และไมมงมน)

และระบบองคกรไมรกษาคนด

6) พฤตกรรมพลเมองด ไดแก ขาดความรบผดชอบตอตนเอง, ครอบครว และสงคม

ใชสาธารณประโยชนฟมเฟอย, บกรก, ทำลาย และไมชวยรกษาสาธารณสมบต

7) พฤตกรรมประชาธปไตย ไดแก ขาดความสนใจในการใชสทธของตนเอง และไมเคารพ

สทธผอน

การพฒนาคณธรรมจรยธรรม ของนกเรยน นกศกษา 4

3� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

จากผลสรปดงกลาว นกวจยไดเสนอแนวทางแกไขและสรางวนยสำหรบคนไทยวา

ตองทำใน 2 ระดบ คอ

1. การสรางพนฐานของวนย ดวยการสรางรากฐานทมนคง เนองจากพนฐานของ

พฤตกรรมและวนยของคน มปจจยมลเหตททำใหคนเปนคนดหรอเลว ประกอบดวย 1) ระดบสตปญญา

คนรจกคดมเหตผลจะมหรโอตตปปะ และรจกละอายตอบาป 2) การมสขภาพจตทด ทำใหอารมณเบกบาน

และ 3) การมประสบการณสงคมสง ทำใหแกปญหาชวตเปน

2. การปรบเปลยนตกแตงพฤตกรรมใหดขน โดยการ

สรางคณสมบตทพงปรารถนา นนคอ 1) การปลกฝงคานยมทเหมาะสม

2) การมเหตผลเชงจรยธรรม 3) การรจกคาดการณอนาคต

4) ความเชอวาทำดไดด-ทำชวไดชว และ 5) แรงจงใจใฝสมฤทธ

1.2 พฤตกรรมทพบบอยในคนไทยในป 2547

ป 2547 กระทรวงศกษาธการ ไดจดประชมผทรง

คณวฒ คร ผปกครอง และนกเรยน นกศกษา ซงไดรายงานสภาพปญหาคนไทยและสงคมไทยดงน

1) สงคมเปลยนแปลงไปตามกระแสโลกาภวตนการสอสารและเทคโนโลย

2) คนขาดจตสำนกสาธารณะ มงผลประโยชนสวนตนมากกวาสวนรวม

3) ไมชอบตดตามขาวสาร สถานการณ ขาดการศกษาประวตศาสตรจงไมรตวเอง

4) เปาหมายรฐในการพฒนาคนยงไมชดเจน

5) ไมสนใจกฎระเบยบ วนย และความซอสตย ซงเปนเรองใหญของประเทศ

6) นยมเลนการพนน เสยงโชค จนเหมอนเปนวถชวตของคนไทย

7) ชอบการมหนามตาในสงคมเปนลกษณะประจำชาตของคนไทย

8) อดตและปจจบนขาดการพฒนาใจ โดยเฉพาะในชวงของการศกษา

ขณะทกองบรรณาธการหนงสอพมพไทยโพสต ฉบบวนอาทตยท 20 มถนายน 2547

ไดสรปปญหาเดกไทยไวไดอยางนาเจบปวดดงน

● เดกตดพนนบอล เลนเกมพนนตางๆ ไมเกรงกลวกฎหมาย ไมเสยดายเงน

● เดกเลนเกมคอมพวเตอรอยางหมกมนและชอบเกมทรนแรง มคานยมผดๆ

● เดกเขาสนทนาผานอนเทอรเนตพดจาไรสาระ ใชถอยคำลามกคยเรองเพศ ใชภาษาไทย

ทวบต

● เดกเขยนผานทางอนเทอรเนตหาค เสนอตวใหคนอน โชวเครองเพศใหคนด

● เดกดาวนโหลดรปจากอนเทอรเนตไวด สงภาพรวมเพศทางมอถอ

● เดกมเพศสมพนธตงแตชนมธยม ไมใสถงยาง ชอบเปลยนคนอน

● เดกมวเรองเพศ ไปเทยวไนตคลบหรอเธค ไปรบนองใหม ไปทศนศกษา ตงหนาหาคนอน

● เดกชอบเทยวกลางคนทงๆ ทอายไมถง แตงตวเปนบตรเชญหาคนอน

3�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

● เดกผหญงตดการตนญปนทมแตเรองเพศงอมแงม เกดคานยมทผดๆ

● เดกผชายรขมขนผหญงตงแตยงอยชนมธยมไปจนอยมหาวทยาลย

● เดกใชเงนฟมเฟอยเกนตว พอแมไมมเงนใหกเลยขายตวทงหญงและชาย

● เดกนกศกษาอยกนกนทงๆ ทยงขอเงนพอแม ทองกทำแทง หรอเอาลกไปทง

● เดกไมฟงพอแม เชอแตดารานกรอง (บางคน) ทเปนตวอยางไมด

● เดกอางแตเรองสทธสวนบคคล เพอจะทำทกอยางทตองการ ไมสนใจศลธรรม

● เดกตดยาเสพตดแลวกตอดวยการมวเรองเพศ ไมเคยคดถงศลธรรม

● เดกออกมาขบรถดวยความเรว

หรอซงรถตามถนนสรางความ

เดอดรอนใหกบชาวบาน

● เดกเทยวดกดน จอดรถผดกฎหมาย

ไมสนใจวาใครจะเดอดรอน

● เดกดมเหลาเมามายแลวขบรถชนชาวบาน สรางความสญเสยใหคนอน

● เดกไมชอบเรยนหนงสอ ไมสนใจสาระเอาแตสนก ไรสำนกรบผดชอบ

● เดกยกพวกตกนเพราะบาศกดศรและไมรจกคด ชาวบานตองเดอดรอน

แนวทางแกไขและสรางวนยและคณธรรมใหแกคนไทยและเดกไทยในป 2547 ไดเสนอ

ยทธศาสตรการจดระเบยบสงคม 6 ประการ

1. สรางกระแสขบเคลอนสงคม ไดแก ประชาสมพนธผานสอ สรางกระแสใหมสวนรวม

สงเสรมผทำดใหไดด

2. จดระเบยบเมอง ไดแก จดผงเมองรวม จดโซนนงสถานบรการ จดภมทศน จดสนาม

แหลงนนทนาการ สอดสองจดลอแหลม

3. จดระเบยบของสงคม ไดแก บงคบใชกฎหมายโดยเสมอหนา ปรบปรงกฎหมายทลาสมย

สถานบรการควบคมตองปฏบตตามกฎหมาย บงคบใชกฎหมายคมครองเดก จดการกบการกระทำ

ทผดศลธรรมละเมดตอเดก

4. สรางครอบครว/ชมชนเขมแขง ไดแก สรางกลมทำงานรวมกนอยางเปนระบบ

แกปญหาใหเหมาะกบพนท/กลมเปาหมาย สรางระบบทพงตนเองอยางยงยน

5. ปลกจตสำนก ไดแก ใหขอมลแกพอแม จดกจกรรมสรางสรรคใหเยาวชนเปนผนำ

สงเสรมการเคารพสทธและหนาท

6. ปจจยแหงความสำเรจ ไดแก ทำงานอยางบรณาการ จดลำดบเรองเรงดวน

จดโครงการตามลกษณะเฉพาะ มผรบผดชอบสรางองคกรเครอขาย และมศนยรบแจง/ประสานงาน

เมอปญหาพฤตกรรมยงคงอยและแนวโนมรนแรงขน ประเดนทนาสนใจตอไปคอการคนหา

วธปองกนและแกไขทไดประสทธผล

3� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

2. การคนหาทฤษฎและวธการปรบเปลยนพฤตกรรม 2.1 การพฒนาพฤตกรรมตามทฤษฎตนไมจรยธรรม

2.1.1 หลกการของทฤษฎตนไมจรยธรรม

เพอใหเขาใจพฤตกรรมการแสดงออก สาเหต และแนวทางปองกนแกไขนกวจยพฤตกรรม

ศาสตรไทย คอ ศาสตราจารย ดร.ดวงเดอน พนธมนาวน จงไดพฒนาทฤษฎ “ตนไมจรยธรรม”

เพออธบายกรอบแนวคดทเปนจดเดนของทฤษฎนวา ลกษณะพนฐานและองคประกอบทางจตใจ ซง

จะนำไปสพฤตกรรมทพงปรารถนา เพอสงเสรมใหบคคลเปนคนดและคนเกง โดยเปรยบเทยบดงน

1) รากตนไม คอ พนฐานของจตใจ ไดแก สตปญญา สขภาพจต และประสบการณ

สงคม ถาพนฐานอยในระดบสงจะชวยใหมพนฐานของจตใจทมนคงและดงาม

2) ลำตน คอ สาเหตของพฤตกรรมและคณลกษณะของจตใจ ไดแก เจตคต เหตผล

เชงจรยธรรม การมงอนาคต การเชอวาทำดไดด-ทำชวไดชว และแรงจงใจใฝสมฤทธ

3) ผลไมบนตน คอ พฤตกรรมทแสดงออก ซงแบงเปนพฤตกรรมของคนออกเปน 7 ดาน

ไดแก พฤตกรรมจากการเลยงด พฤตกรรมขยนเรยน พฤตกรรมสขภาพ พฤตกรรมคนดและคนเกง

พฤตกรรมการทำงาน พฤตกรรมพลเมองด และพฤตกรรมพฒนาสงคม (ดภาพท 5 ไดแสดงการเปรยบเทยบ

พฤตกรรมของคนกบทฤษฎตนไมจรยธรรม)

ภาพท 5 การพฒนาพฤตกรรมตามทฤษฎตนไมจรยธรรม

ผลไมบนตน (พฤตกรรมทแสดงออก)

1. เจตคต/คณธรรม/คานยม

2. เหตผลเชงจรยธรรม

3. มงอนาคตคาดการณ

4. เชอทำดไดด-ทำชวไดชว

5. แรงจงใจใฝสมฤทธ 1.

สตปญญา 2.

สขภาพ

3. ประสบการณ สงคมสง

4. ราก (พนฐาน ของจตใจ)

3. พฤตกรรมสขภาพ 2. พฤตกรรมขยนเรยน 1. พฤตกรรมจากการเลยงด

4. พฤตกรรมคนดและคนเกง 5. พฤตกรรมการทำงาน 6. พฤตกรรมพลเมองด 7. พฤตกรรมพฒนาสงคม

ลำดบ (สาเหตพฤตกรรม คณลกษณะจตใจ)

3�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

2.1.2 ขนตอนการพฒนาคณธรรมจรยธรรม

ครผสอนสามารถประยกตหลกการของทฤษฎ “ตนไมจรยธรรม” ไปพฒนาคณธรรม

จรยธรรมของนกเรยนไดตามขนตอนตอไปน

1. กำหนดคณลกษณะทางจตของคนไทยทพงปรารถนา

2. กำหนดจตลกษณะบกพรองทตองปรบเปลยน

3. กำหนดกระบวนการทตองพจารณาจรยธรรม ตองเรมจากรากตนไม คอ

สรางพนฐานจตใจ (ใหฉลาด สขภาพด และมประสบการณสงคม)

4. ประเมนผลการพฒนาพฤตกรรมดวา พรอมดานใด ตองเนนปรบเปลยนดานใด

และใหเหมาะสมกบรายบคคล

2.1.3 พฒนาการทางจตตามระดบอาย

เนองจากคนมลำดบความกาวหนาของการแสดงออกทางจตใจและพฤตกรรมตามอาย

หากจะพฒนาพฤตกรรมตามทฤษฎ “ตนไมจรยธรรม” เพอใหพฒนาการทางจตของเดกเปนไป

ตามลำดบได ครจะตองมความเขาใจในพฒนาการเหลานน ซงจะชวยใหครสามารถขดเกลานสย

ของเดกไดดยงขน

ตารางท 1 พฒนาการทางจตตามระดบอาย

ขน อาย พฒนาการทางจตใจและพฤตกรรม

1

2

3

4

5

6

แรกเกด-7 ป

10 ป

13 ป

16 ป

ผใหญตอนตน

ผใหญตอนปลาย

หลกการโดนลงโทษทางกาย, กลวถกต, กลวตดคก และกลวไฟนรก

แสวงหารางวลทเปนวตถ

ทำตามทผอนชอบ อบอายผอนจะเหนความชวของตน

ทำตามระเบยบ กฎเกณฑ และหลกศาสนา เพราะเหนความสำคญ

ประโยชนเพอสวนรวม

ทำในสงทเหนวาถก ทำเพอสวนรวม และเปนตวของตวเอง

ละอายใจเมอทำชว ภมใจเมอทำด

ยดอดมคตสากลเปนแนวปฏบต เชน มนษยธรรม

ความเสมอภาค

2.1.4 แนวการเสรมแรงเพอพฒนาจรยธรรมตามระดบอาย

ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรม ครตองใชเทคนคในการจงใจและเสรมแรงกระตน

ใหนกเรยนมความมนใจในการแสดงพฤตกรรมในทางทเหมาะสม

40 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ตารางท 2 แนวการเสรมแรงเพอพฒนาจรยธรรมตามระดบอาย

แรกเกด-7 ป ใหสมผสทางกายทออนโยน, ลบหว, ใหของรางวลเปนวตถ

10-13 ป กลาวชมเชยตอหนาเดกและผอนใหเปนทยอมรบ

13-16 ป ใหการยกยองวามความด มคณคาตอหมคณะอยางไร

16 ป-ผใหญ เสรมกำลงใจใหภาคภมใจในตนเองเปนรางวลทมคาทสด

2.2 การสอนพฤตกรรมแนวใหมตามหลกการพฒนาทกษะชวต (Life Skills)

การพฒนาคณธรรมจรยธรรมทไดผลดทสดวธหนงนน องคการอนามยโลกไดระดม

นกจตวทยาและจตแพทยในชวงป 20 ปทผานมา เพอคนหาวธการสอนพฤตกรรมทเหมาะสม ซง

จากการศกษาดงกลาวพบวา การจดการศกษาตองฝกเดกใหมทกษะทมผลตอการสรางเจตคตพนฐาน

ทจำเปนตอคณภาพชวต ทเรยกวา ทกษะชวต (Life Skills) เพราะจะชวยเตรยมความพรอม

และประสบการณใหเดกเขาใจและเผชญชวตได

2.2.1 การสอนพฤตกรรมแนวใหมดวยการสรางทกษะชวต

การสอนพฤตกรรมแนวใหม ครตองปรบวธสอนจากการบรรยาย ซงเนนการทองจำ

มาเปนการฝกใหนกเรยนเกดเจตคตและทกษะชวต (ดภาพท 6)

ภาพท 6 จากการบรรยายมาสเจตคตเปนการสอนพฤตกรรมแนวใหมดวยการสรางทกษะชวต

ทงนนกจตวทยาไดเสนอเหตผลทตองปรบเปลยนวธสอนจากการเนนใหความรมาส

การฝกทกษะและเจตคตดวยเหตผล

• เดกวยรนตองการเปนตวของตวเองสง ไมชอบใหผใหญสงสอน

• ยดถอเพอนมาก

• เนนการสอนทนกเรยนมสวนรวม เพอใหเรยนรแบบคดเองแกไขเอง

• เนนการเรยนรซงกนและกน เพอไดแบบอยางเจตคตและทกษะจากเพอนกนเอง

• เกดผลตอผเรยนมากกวาและยงยนกวา

(ดภาพท 7)

ฝกใหเกดเจตคต

+

ทกษะชวต

ครบรรยายใหนกเรยนจดจำ

หรอเนนความร

41ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ภาพท 7 แนวทางในการพฒนาคณธรรมจรยธรรม โดยใชหลกการฝกทกษะชวต

เดกและเยาวชน ทประสบความสำเรจ

เดกและเยาวชน ทมปญหา

คณภาพชวต สภาพจตใจ ปญหาชวต ปญหาจตใจ

- มพอแมเอาใจใส - เรยนรการเปลยนแปลงของรางกาย - ขาดพอแม - รางกายเปลยนแปลง

- ครอบครวอบอน - ยอมรบสภาพจตใจ - ครอบครวบานแตก - อารมณออนไหว

- มเพอนด - เปนทยอมรบของกลม - ขาดเพอน/เขากบเพอนไมได - ขดแยงทางอารมณ

- ตงใจเรยน - เรยนออน - ขดแยงกบกลม

การแสดงออก/อารมณ

ปรบตวได

มความหวง มมานะ

เบกบาน+สนก+มองโลกแงด+อารมณขน รนแรง+เศรา+โกรธ+วตก+กลว

ปรบตวไมได

- ตนตว - ขวนขวาย - ตงใจเรยน - มงานอดเรก - เฉยเมย - ถดถอย - รวมแกง - สำสอนทางเพศ

- รนเรง - กาวหนา - เลนดนตร, กฬา, ศลปะ - มเพอนฝง - ซมเศรา - ออกอาการปวย - เปนหวโจก - เสพบหร/สรา/ยาเสพตด

- หนออกจากบาน - ลกขโมย

- หนเรยน - ไมทำงาน

การแสดงออก/อารมณ

ทอแท ประชดชวต

1. มความร 2. เจตคต 3. ทกษะชวต

แนวทางปองกนแกไข+ปราบปราม+ฟนฟเดกและเยาวชน

ความเชอมนในตนเอง+เหนคณคาตนเอง

- ความรทางโลก - มองโลกแงบวก - ทกษะวเคราะหคด/รเรม

- ความรทางธรรม - มองเหนความสำเรจ - ทกษะตดสนใจ/แกปญหา

- รเขา รเรา รรอบตว - นยมไทยรกชาต - ทกษะสอสาร/มนษยสมพนธ

- ทกษะควบคมอารมณ/รบมอความเครยด

42 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

2.2.2 การสอนเจตคตตามหลกการของทกษะชวต

เจตคต คอ ความรสกและการจดความคด ความเชอใหเปนระบบ โดยเจตคตมดวยกน

2 ระดบ ดงน

ระดบท 1 สรางเจตคตกอนเกดพฤตกรรม

ระดบท 2 การเปลยนเจตคตทมพฤตกรรมไปแลว

การสอนของคร ครตองมทกษะการใชสอ/กจกรรมกระตนใหนกเรยนเกดความรสก ขณะเดยวกน

ครตองมทกษะในการใชกระบวนการกลมชวยจดระบบความคด ความเชออยางมประสทธภาพดวย

(ดภาพท 8)

ภาพท 8 การสอนเจตคตแบงได 2 ระดบ

2.2.3 การสอนทกษะ

ทกษะสำคญ ทตองสอนในการเปลยนพฤตกรรมของนกเรยน

1. ทกษะในการคาดการณทถกตองใหสามารถวเคราะหวา จะเผชญกบเหตการณไดอยางไร

2. ลงมอกระทำ ลองปฏบตเพอใหเกดประสบการณตรงและสรางความประทบใจ

ขนตอนการสอนทกษะ มหลกการสำคญ 2 ประการ ไดแก

1. การมสวนรวมในกจกรรม ซงจะชวยใหเดกเหนจรง รแจง เพราะไดลงมอทำจรง

2. การฝกทกษะโดยใชบทบาทสมมตและการซอมบท เปนวธสอนทสรางความประทบใจไดอยางด

2.2.4 หลกการสอนเพอปรบเปลยนพฤตกรรม (สรางเจตคตและทกษะ)

แนวการสอนเพอสรางเจตคตและทกษะเปนไปตามตารางท 3

การสอนเจตคต ระดบท 1 เนนการสรางความรสกโดยใชสอ/กจกรรม

โยกคลอนความรสกเกาๆ ทงหมด

การสอนเจตคต ระดบท 2 ตองใชกระบวนการกลมทเขมและชดเจน เพอสนสะเทอนความรสกใหเกดภาพใหม

ตารางท 3 แนวการสอนเพอสรางเจตคตและทกษะ

หลกการสอน วธการปรบเปลยนพฤตกรรม

หลกทวไป การมสวนรวมของนกเรยน การเรยนรซงกนละกน หลกเฉพาะ 1. ดานเจตคต ขน 1 กระตนความรสก ขน 2 จดระบบความคด ความเชอ 2. ดานทกษะ ขน 1 ใหรแจงเหนจรง ขน 2 ใหลงมอกระทำ

43ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

2.2.5 กจกรรมการสอนเจตคตทไดผล ใชขนตอนตามตารางท 4

ตารางท 4 ขนตอนการสอนเจตคตทไดผล

ขนตอน กจกรรม

ดานเจตคต 1. กระตนความรสก 2. จดระบบความคด ความเชอ ดานทกษะ 1. การรแจงเหนจรง 2. การลงมอกระทำ

สอ ทใหความรสก เชน บทละคร, การอานบท, แถบเทป, วดทศน กจกรรม เชน ละคร, บทบาทสมมต, การตอเรอง, การทำแบบสอบถาม, การจดลำดบความสำคญ, หนกระบอก, โตวาท ใชกระบวนการกลม - เปดเผยตนเองโดยระดมสมอง, เขยนแลวอาน, สลบกนอาน, ตอบคำถาม - อภปรายขอขดแยง - การสรป บรรยายนำสนๆ, สถานการณจำลอง, สอนแสดง ฝกปฏบตโดยใชบทบาทสมมต

2.2.6 ทกษะชวตทสมดลและสำเรจ

การสอนพฤตกรรมแนวใหมตองสอนทกษะชวต โดยเรมจากการสรางเจตคตและทกษะ

ทสำคญตองลงมอปฏบต ประกอบดวย 2 ขนตอน 8 ทกษะยอย ดงน

1. การสรางเจตคตและคานยมทเหมาะสมทตองกระตนใหผเรยนเกดความรสกและ

ความเชอในคานยมตอไปน

1) บคคลจะเผชญชวตไดดถารจกเหนใจผอน

2) ตระหนกภาคภมใจตนเองคดวาเปนปญหาของตนเองตวเองตองแกไข

3) มความคดรเรมสรางสรรค

4) รจกวเคราะหเมอรบอะไรมาตองดใหเหนทงจดดและจดดอย ดทกแงทกมม

2. การลงมอปฏบต

5) สามารถตดสนใจดวยตนเอง

6) แกไขปญหาเฉพาะหนาได

7) มมนษยสมพนธทด

8) มทกษะในการสอสารและปฏเสธสงชวรายได

ในการสอนพฤตกรรมแตละเรองจะตองปรบคานยมทเหมาะใหสอดคลองกบพฤตกรรมดวย

ดงตวอยางจากตารางท 5

44 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ตารางท 5 ตวอยางท 1 การสรางเจตคตในเรองนำหนกตวสำหรบเดกอวน 2 ขนตอน

1. สรางเจตคตและคานยมทเหมาะสม

1. ตระหนกวานำหนกเกนเปนปญหาใกลตว เปนเรองทตนเองตองแกไข 2. เหนใจผอนทไดรบผลรายจากโรคอวน 3. ตำหนการกนมากเกนไป, ความเฉอยชา, ความเครยด เพราะเปนสาเหตของนำหนกเกน 4. ยอมรบศกดศรของตนเอง ไมปลอยใหอวน

2. ลงมอปฏบต

5. ตดสนใจลงมอจำกดอาหาร, ออกกำลงกาย, ขจดความเครยด, สรางกำลงใจ และมวนยตนเอง 6. แกปญหาเฉพาะหนาเมออยากกน, เฉอยชา, เซง, เบออาหาร, เครยด หรอคมอารมณไมได 7. รจกทกทาย, คบหาสมาคม, รนเรง และมองโลกในแงด 8. ปฏเสธอาหารอรอย, ไขมนสง

ตวอยางท 2 การสอนปองกนโรคเอดสสมยใหม

หลกการ พฤตกรรมทางเพศ การมเพศสมพนธ หรอคานยมทางเพศทไมเหมาะสม

เปนปจจยเสยงอยางหนงททำใหตดเชอเอดสได จงตองมการสอนใหเกดเจตคต ตระหนกถงปญหา

แลวฝกทกษะการคาดการณ และสามารถปฏเสธคำชวนอยางไดผล

ดานเจตคต

1. รสกเหนใจผตดเชอและผปวยโรคเอดส

2. ตระหนกวาปญหาเรองโรคเอดสเปนปญหาใกลตว

3. สรางคานยมทางเพศทเหมาะสม

• ตระหนกถงความแตกตางระหวางชาย-หญง

• เหนในคณคาและศกดศรของชาย-หญง

• รงเกยจการมเพศสมพนธทผดๆ

• เชอในชวตครอบครวทมความรบผดชอบ

4. เปลยนคานยมเกาไปสคานยมใหม

• ลด ละ เลกการเทยวสถานเรงรมย

• เหนในคณคาและศกดศรของตนเอง

• ยดถอวามครอบครวเปนเรองทมความรบผดชอบ

• ตระหนกในการรจกระมดระวงตนจากการมเพศสมพนธ

ดานทกษะชวต

5. ทกษะการสอสาร

• ทกษะการปฏเสธ

• ทกษะการหาทางออก

4�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

2.3 ทฤษฎการพฒนาพฤตกรรมดวยวธการแกปญหาดวยระบบคสญญา

ทศนา แขมมณ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดพฒนาเทคนคการแกปญหา

ดวยระบบคสญญา เพอใหครสามารถนำไปใชแนะแนวและฝกอบรมดานคณธรรมจรยธรรมสำหรบ

นกเรยนอยางมประสทธภาพ ซงเปนอกทางเลอกหนงใหแกครทจะใชในการฝกอบรมจรยธรรมของ

นกเรยน โดยใหนกเรยนไดเรยนรจากเพอนทดหรอจากผอนซงนาไววางใจและนาเชอถอ

2.3.1 สมมตฐานในการแกปญหาของคนไทย

1. คนไทยมทศนตคในการแกปญหาวา ยาก ทำไมไดตงแตดานแรก

2. มชองโหวในการแกปญหา คอ ขาดการวางแผนและขนตอน

3. ขาดความรสกในการแกปญหา เพราะมกคดเอาเอง ไมมการวเคราะห ไมรจก

หาหนทางเลอกหลายๆ ทาง

4. ไมแกปญหาจรงจง มกพดวา ไดลองแลวแตไมไดผล เพราะจรงๆ คอ ทำแลว คดแลวเทานน

5. ขาดความตงใจจรงในการแกปญหา เมอพบอปสรรคกลบทอถอย

2.3.2 ลกษณะนสยของคนไทยทเกยวกบการควบคมพฤตกรรม

1. ขเกรงใจ ทำอะไรตองคำนงถงผอน

2. กลวเสยหนา รกษาหนาเปนสำคญ

3. ทำดตอหนา ทำดใหผอนรบร แตรบหลงไมทำ

4. ทำงานตามเสนตาย ตองกำหนดเวลาสงแนนอน

2.3.3 การควบคมพฤตกรรมทำได 2 แบบ

1. ควบคมจากภายนอก โดยมบคคล กฎหมาย และสงคมเปนแรงเสรม

2. การควบคมตนเองดวยการมวนยและการชนะใจตนเอง

ดงนนการแกไขพฤตกรรมคนไทยจงเหมาะกบ

1. การควบคมจากภายนอก เพราะมแรงเสรมหนกแนน (ยกเวนผมวนยสง ซงพบนอย)

2. ใชวธแกปญหาดวยระบบคสญญา คอ มการวางแผน การแกอยางเปนระบบ และ

การแกปญหาดวยตนเองภายใตการรบรและแรงเสรมจากคสญญา (ดภาพท 9)

ภาพท 9 กระบวนการทใชในวธแกปญหาดวยระบบคสญญา

1. แสวงหาคสญญา

2. ตงปณธานและคำขอแนะนำ จากคสญญา

6. ประเมนผลการปฏบตงาน 3. วางแผนการแกปญหา

5. ปฏบตและบนทกผล 4. ทำสญญากบคสญญา

7. ปรบปรงแผนการปฏบต ทบทวนการเรยนร

4� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ขนตอนท 1 แสวงหาคสญญา

คณสมบตของคสญญา

- เราเกรงใจ ไมกลาทำใหเขาผดหวง

- มองเราในแงด รกเคารพ เชอมนในความดของเรา

- เราเคารพ เชอถอ เขาตกเตอนได

ขนตอนท 2 ตงปณธานและขอคำแนะนำจากคสญญา

ขนตอนท 3 วางแผนการแกปญหา

• สำรวจวา ปญหาคออะไร

• วเคราะหสาเหตของปญหาวา มาจากไหน

• คดวธแกไขวา ตองทำอยางไร

• กำหนดเวลาและขนตอนวา จะทำเมอไรและอยางไร

ขนตอนท 4 ทำสญญากบคสญญา

ขนตอนท 5 ปฏบตและบนทกผล

ผแกไข

- พดคย ทาบทาม

- บอกปญหา ขอวธแก

- แสดงปณธานจะแนวแนแกไข

- ขอคำปรกษา

คสญญา

- แสดงความเตมใจชวย

- แสดงความมนใจและเชอวาปญหานแกได

- ซกถามดวา

- สงนนเปนปญหาจรงหรอไม

- ผแกเขาใจปญหาจรงหรอไม

- ผแกรทางเลอกตางๆ

- ผแกตงใจจรง

- ใหกำลงใจ รบเปนคสญญา

ผแกปญหา

- นำแผนแกปญหาไปใหคสญญา

- ใหสญญาวาจะปฏบตตามแผน

คสญญา

- ซกถามถงแผนแกปญหา

- กำหนดวธรายงานผล

- ใหขอเสนอแนะ

- รบคำสญญา ใหกำลงใจ

ผแกปญหา

- ลงมอแก รายงานผล

คสญญา

- อานรายงาน ใหขอแนะนำ

- ทวงรายงาน ตดตามเรอง

4�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ขนตอนท 6 ประเมนผลการปฏบตงาน

ขนตอนท 7 ปรบปรงแผนการปฏบตทบทวนการเรยนร

ผแกปญหา

- ประเมนผลตนเองวาทำสำเรจแคไหน

คสญญา

- ประเมนผล

- แจงผลการประเมน ใหคำแนะนำ

ผแกปญหา

- นำขอมลมาปรบปรงแผน

- หากทำไดผลด จำไวเปนบทเรยนชวต

3. แนวคดสมยใหมใหทกฝายมสวนรวมแกปญหาพฤตกรรม หากทานแกไขปญหาแบบเดกๆ หรอแกปญหาตามขอเทจจรง ซงกคอปญหาสงคม โดย

การทำไปดวยความไมรหรอคดเอาเอง เขาใจเอาเองนนหมายถงบางทานอาจทำพลาดไปแลวโดยไมรตว

หรอกวาจะรกสายเกนแกเสยแลว ฉะนนเรามาทำความเขาใจรวมกนใหมดกวา ซงผมประสบการณ

ไดสรปเสนอแนะวา ใหดในภาพรวมของทงประเทศ เลกโยนความผดใหผอน และเลกเกยงวาไมใชหนาท

ของตน

3.1 การพฒนา “คน” ตองพฒนาทคณภาพของคนและตองพฒนาจตใจในทกชวงชวต

โดยทำกจกรรมหรองานทครอบคลมการพฒนาทกดาน แบบบรณาการใหเหมาะกบคนทกวย ทกอาชพ

อกทงตองปฏรปการเมองทมงพฒนาคนเพอคนพฒนาประเทศโดยประชาชนมสวนรวม ทสำคญตองม

หนวยงานหรอเจาภาพผรบผดชอบชดเจน โดย

• ชวงอายแรกเกด-6 ขวบ เนนปลกฝงจตวญญาณจากการเลยนแบบครอบครว

• ชวงอาย 7-25 ป ฝกเขาถงสภาวธรรมดวยการฝกใจตวเองโดยมพเลยง

• ชวงอาย 26-60 ป ดำรงสภาวธรรมและบรรลสจธรรมของชวต

• อาย 60 ปขนไป ตองทำทกอยางอยางเปนระบบ มระเบยบแบบแผน และใชความรวมมอ

จากหนวยงานเกยวของ

3.2. ยทธศาสตรพฒนาคน/สงคมไทยตองจดทำเปนแผนงาน/กจกรรม/โครงการ

ชวงปฐมวยอายหรอแรกเกด-6 ขวบ สงควรทำ ไดแก

• โครงการเตรยมตวกอนการตงครรภ

• โครงการ “แมดลกด” ตลอดการตงครรภ การคลอด และหลงคลอด

• โครงการเลยงลกดวยนมแม

• โครงการปลกฝงจตวญญาณแกลกนอยผานผตงครรภและแมหลงคลอด

• โครงการสรางภมคมกนโรค

• โครงการพฒนากาย รวมทงสขภาพฟน

4� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

• โครงการปลกจตวญญาณ

• โครงการพฒนาความคดและการทำงาน

ฯลฯ

ชวงอาย 7-25 ป

• โครงการพฒนากาย เลนกฬา เสรมสรางดำรงความพรอมรบ

• โครงการปลกจตวญญาณและฝกดแล “ใจ”

• โครงการเรยนรเรองชวต ความเปนมนษย ประวตศาสตร ธรรมชาตสงแวดลอม

การเมองแบบธรรมาภบาล

• โครงการพฒนาความคดและฝกฝนทจะมสวนชวยพฒนาประเทศ

• โครงการเรยนลดจากผร ผมประสบการณ

ฯลฯ

ชวงอาย 26 ป-ผสงอาย

• โครงการเสรมสรางคณภาพชวต

• โครงการเสรมสรางดำรงความพรอมรบ

• โครงการยกระดบการกฬาเพอความเปนเลศ

• โครงการชมชนเขมแขง

• โครงการอนรกษธรรมชาตสงแวดลอม

• โครงการชมรมผสงอาย

• โครงการคลงสมองและเรยนลดจากผร ผมประสบการณ

3.3 ยทธศาสตรพฒนาตนโดยใชสอมวลชนและนกวชาการ

1. ใชวดเปนตวยดเหนยวศนยรวมจตใจ

2. สอสรางกระแสใหเขาใจถงการพฒนาตน

3. สรางความสามคคและชาตนยม

4. ปลกฝงวนย เขาคว/เคารพกฎจราจร

5. วจารณขอมลครบจากทกฝาย/ทกดาน

6. ยกยองคนด

3.4 ใชหลกการของการจดระเบยบสงคม

ไมวาเดกหรอผใหญทกคนทกเพศ ทกวย ทกอาชพตองอยรวมกนโดยมการจดระเบยบ

สงคม มกฎกตกาเพอใหอยรวมกนอยางเปนสข ซงเปนการสรางบรรทดฐานทางสงคมโดยมบรรทดฐาน

3 ประเภท ไดแก 1) วถประชาชนหรอวถชาวบาน ทชาวบานปฏบตจนชาชน จารตประเพณ

และกฎหมาย 2) การมระเบยบสงคมจะชวยขดเกลาทางสงคม รอะไรด อะไรไมด และเปนการแสดง

ความเปนพวกพองเดยวกน และ 3) สงสำคญทเปนปจจยทมอทธพลตอสงคมไทยทมากบกระแส

โลกาภวตนทจะชวยในการจดระเบยบสงคม คอ ความเปนประชาธปไตย สทธมนษยชน กลไกตลาดเสร/

ทนนยมและการคมครองสงแวดลอม

4�ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

3.5 การจดระเบยบบาน (ครอบครว)

มผเสนอวาการจดระเบยบบานนแหละ คอ เครองมอสำคญทพอแมยคใหมตองเขาใจ

โดยวธจำหลกการอยางงายคอใหจำจากคำยอ FAMILY LOVE

ประกอบดวย F/FIRM หมายถง มนคงไวใจกน A/AIM คอ จดมงหมายเดยวกน

M/MANNER คอ มมารยาทใหเกยรต I/INFORM คอ บอกกลาวกน L/LOVE มความรกใหกน

Y/YOUNG ทำตวกระชมกระชวย L/LOOK มองตนเอง O/OPEN เปดใจกวางยอมรบ

V/VOLUNTARINESS อาสาเสนอตวชวย E/ENJOY สรางความสขไมโทษกน

3.6 ภาระของครอบครว

พอแมตองรจกหนาทของตนเองวามบทบาทหนาทดงน

1. เลยงลกใหมสขภาพจตทด นนคอ การอบรมลก โดยสงทควรอบรม ไดแก การเอาใจเขา

ใสใจเรา เขาใจลก/เคารพไวใจซงกน ความรบผดชอบการหลอหลอมบคลกภาพและการขดเกลา

คณธรรมจรยธรรม

2. ใหการศกษาแกลกสมควรแกฐานะของตน

3. อบรมลกใหเปนพลเมองด

4. สะสมทนทรพยเปนทนประกอบอาชพ

5. ใหความสขสบายในชวตประจำวนตามอตภาพ

3.7 ยทธศาสตรการจดระเบยบสงคมในระดบชาต

การจดระเบยบคนไทยทงประเทศเปนสงจำเปนมาก เนองจากสงคมไทยเปนสงคม

วตถนยม/ดดาย มปญหาการแพรระบาดของยาเสพตด มผประกอบการสถานบรการทหาประโยชนจาก

ธรกจ ขาดการวางผงเมองทด หอพกสวนใหญไมปฏบตตามกฎหมาย การบงคบใชกฎหมายไมเขมแขง

และเดกขาดทพง ครอบครวออนแอ

สำหรบวสยทศนการจดระเบยบสงคมนน ใหเนนทการจดแบบแผนสงคมไทยเปนสงคม

ยคใหม สรางครอบครวทเขมแขง สงคมทมระเบยบ มการบงคบใชกฎหมายอยางเทาเทยม และผบรหาร

ตองเปนแบบอยางทด

3.8 การจดระเบยบหอพก

ปญหาหนงทกำลงเปนปญหาใหญ คอ การอยในหอพกอยางไรกฎกตกา ซงหลายหนวยงาน

ไดมการตรวจสอบเพอประเมนสถานการณปญหาหอพก และไดมการทดลองจดโครงการนำรอง

จดระเบยบหอพกทมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ขณะเดยวกนกมการแกไขพระราชบญญตหอพก

พ.ศ. 2507 ใหรวมถงหอพกทอยในอาคารสมยใหม (Apartment, Condominium, Townhouse) ดวย

มการดำเนนงานรบจดทะเบยน/กำจดหอเถอน โดยมแนวปฏบต/มาตรการ คอ เชญเจาของหอพก

มาประชมรวมกบสวนราชการ และจดทำมาตรการสงเสรม/ยกยองหอพกดเดน

ตวอยางโครงการนำรองจดระเบยบหอพกมหาวทยาลยธรกจบณฑตย

เรมตนดวยการลงนามในบนทกรวมกน เพอกำหนดเจาภาพทชดเจน โดยอธการบด

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ผวาราชการจงหวดนนทบร ผบงคบการตำรวจภธร จงหวดนนทบร ผบงคบ

�0 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

การตำรวจนครบาล 2 และผอำนวยการเขตหลกส โดยมการกำหนด

วตถประสงคหลกและกจกรรมของโครงการไว 5 ประการ คอ

1. จดระเบยบหอพก คอ ปฏบตตามพระราชบญญต

หอพก 2507

2. ปองกนการมวสมในสถานบรการ ทตองเปนไปตาม

พ.ร.บ.สถานบรการ พ.ศ. 2509

3. จดกจกรรมแกปญหายาเสพตด ไดแก กจกรรม To be No.1 สมมนาผนำนกศกษา

จดต ปณ. รบขาวสาร จดคายเยาวชนไทยหวใจสขาวและแขงกฬา ปองกนการเลนการพนน โดยจด

เจาหนาทสบสวนและตำรวจชวยกนตรวจเยยม วางระบบปองกนการขายบรการทางเพศ ไดแก จดกจกรรม

ใหนกศกษาใชชวตอยางเรยบงาย ปลกฝงคานยมประหยด การเชอมนในศกดศรความเปนมนษย

ทสำคญตำรวจตองจดการผขายบรการทางเพศอยางจรงจง

4. การกำหนดฟนทเปาหมายปฏบตการของโครงการใหชดเจน ซงไดแก พนทนนทบร

แยกพงษเพชร-งามวงศวาน/ถนนสามคค/ประชาชน และพนทกรงเทพมหานคร แยกบางเขน-กำแพงเพชร 6,

ตลาดทาทราย แนวถนนเลยบคลองประปา

5. เชญผประกอบการหอพกสมครเขารวมโครงการ

การดำเนนงานโครงการนำรองดงกลาวใชรปแบบของคณะทำงาน โดยมขนตอน

การทำงานดงน

• แตงตงคณะทำงานจดระเบยบสวสดภาพนกศกษา มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

• จดหาขาวและขอมล โดยมการประชมประสานงานเดอนละ 1 ครง

• ออกตรวจหอพก/สถานบรการ/แหลงอบายมขในพนทเปาหมาย

• มการประเมนผลเปนระยะและรายงานเผยแพรขาวและความกาวหนาของดำเนนงาน

สำหรบหอพกมการดำเนนงานดงน

• มหาวทยาลยธรกจบณฑตย จดทำระเบยบหอพกทถกกฎหมายเพอรบนกศกษาเขาพก

• จดระดบหอพกเพอใหเกดการแขงขน

• เปดใหหอพกในเครอขายใชบรการประชาสมพนธของมหาวทยาลย จดอาจารยประจำ

หอพกไปเยยมหอพกเครอขาย หากพบวาหอพกใดมการมวสมจะสงเจาหนาทเขาตรวจสอบทนท

• การวางระเบยบหอพก กำหนดใหเปนหอพกทมนกศกษาเกน 5 คนขนไป ทกหอพก

ตองมความปลอดภย โดยมเครองดบเพลงทกชน มบนไดหนไฟ แยกหอพกชาย-หญงออกจากกน

และใหมปายขอความเขา-ออกทชดเจน มหองรบแขก/หองรบประทานอาหารสวนกลาง และมอปกรณ

ปฐมพยาบาล

• การดำเนนงานดานการพนนและอบายมข มการรณรงคละเวนอบายมข ทำการขาว

สบสวนผเปนเจามอรบพนนและผเลน

• จดเจาหนาทตรวจปองปรามตามแหลงมวสมและในหอพก

• รณรงคใหใชชวตเรยบงาย ประหยด และรกศกดศร

หอพกหญงมหาวทยาลยธรกจบณฑตย

�1ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

• จดเจาหนาทออกตรวจเปนประจำหากพบนกศกษาขายบรการใหแจง/จดการ

• จดบรการหางานทำใหนกศกษา เชน งานในมหาวทยาลย งานทสถานประกอบการ

หรองานทนกศกษาจดหาเอง

จากการดำเนนโครงการนำรองสงผลใหนกศกษารวมกนเสนอใหกำหนดระเบยบหอพกดงน

1. ผดแลหอพกควรเขมงวดมใหมอบายมขทงการเสพ/พนน/คากามภายในหอพก

2. แยกหอพกหญง-ชาย

3. กำหนดเวลาปด-เปดหอพก

4. ไมควรจดสงสรรคในหองพก หากจะจดตองมหองกลาง

นอกจากนสรปผลของโครงการยงพบวา เจาของกจการหอพกโดยเฉพาะหอพกเอกชน

ใหการยอมรบในแนวทางทดำเนนการและมแนวคดจะสรางหอพกในพนทมหาวทยาลย หากไดรบ

งบสนบสนนและจดใหมอาจารยประจำหอ

3.9 ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐานของสถานศกษา

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสขไดเขามาชวยกระทรวงศกษาธการวางระบบ

การใชครดแลชวยเหลอนกเรยน ซงหลกการของการจดระเบยบสงคมในโรงเรยน คอ ตองใหนกเรยน

เปนผจดระเบยบ โดยตองเขาใจและมทกษะชวต (Life Skills) รวมถงเขาใจสภาพของผทตกอยใน

สภาวะเสยงและพอชวยเหลอตนเองได หมายความวา นกเรยนตองเขาใจวา ผมปญหาชวตจะมลกษณะดงน

อารมณออนไหว ขดแยงทางความคด แสดงออกรนแรง เชน เศรา โกรธ วตก กงวล และประชดชวต

และ/หรอเฉยเมย เชน ซม ถดถอย

การสงเกตอาการคนทมปญหาชวตมสงทนกเรยนพงรพงเขาใจดงน

1. พฤตกรรมเสยงทสงเกตไดในเบองตน ไดแก ซม/หนเรยน/ขาดงาน/ขาดความสนใจ/

หนสงคม หากเกดอาหารบอกเหตเหลาน คาดการณไดวา กำลงเผชญปญหา

2. คนทฆาตวเอง/หรอฆาคนอนแลวฆาตวเองตายตาม มกพบวา เปนผมปญหาสขภาพจต

ซงจะมอาการบอกเหตลวงหนา เชน บนไมอยากมชวตอย ชวตไรคา ตวเองหมดความหมาย หนผอน

ซมเศรา และพดเปนลางทเลนทจรง

3. สาเหตทฆาตวตายสวนใหญพบวาผนนเกดความซมเศราจากปญหาเศรษฐกจ/อาการ

เจบปวยเรอรง/ชวตสมรสทหาทางออกไมได/หนความเจบปวด หรอคดแกแคนทถกทำใหอบอาย

4. การแกไขเมอตรวจสอบพบในเบองตนนอกจากการสงเกต/ใชแบบสอบถามทกษะชวต

ของนกเรยนแลวยงมอกหลายวธ ไดแก สอนใหรจกเขาใจตนเอง การแสวงหาขอมล คดแกปญหา/

ตดสนใจ สอสารกบผอน วางแผนจดการ ทำงานเปนทม การปรบตวและกลาเสยงอยามเปาหมาย

ทงหมดนเปนตวอยางสวนหนงในการแกและปองกนปญหาเดก แตจะทำไดหรอไมขนอย

กบความรวมมอของทกฝาย

อยารอใหเกดเรองแลวจงตามแก

อยารอผดวนประกนพรง

อยามวลองผดลองถกอกตอไป

�2 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

�3ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ก. ระบบคณธรรมในการบรหารงานบคคลภาครฐ เมอกลาวถงคำวา “คณธรรม” จำเปนตองเขาใจความหมายของคำทเกยวของกอน

โดยเฉพาะคำวาคณธรรมในภาษาไทย ทตรงกบความหมายภาษาองกฤษ 2 คำ คอ Virtue ทหมายถง

ความดงาม และ Merit ทหมายถง ความเหมาะสมในการสงเสรมคนดมคณสมบตทด เปนตน

อยางไรกดยงมคำทเกยวของกบคณธรรมอกมากมาย ไดแก

1. จรยธรรม (Ethics)

หมายถง ความเปนผมจตใจสะอาด บรสทธ เสยสละ หรอประพฤตดงาม

จรยธรรมมการใชงานใน 3 ลกษณะ

1) ประมวลกฎหมาย ทกลมชนหรอสงคมหนงๆ ยอมรบเปนแนวควบคมความประพฤต

เพอแยกแยะใหเหนวาอะไรควร หรอไปกนไดกบการบรรลวตถประสงคของกลม

2) ปรชญาสาขาหนงวาดวยความประพฤตและการครองชวต วาอะไรด อะไรชว

อะไรถก อะไรผด หรออะไรควร อะไรไมควร

3) กฎเกณฑความประพฤตของมนษย ซ ง เกดขนจากธรรมชาตของมนษย เอง

ไดแก ความเปนผมปญญา และเหตผลหรอปรชาญาณทำใหมนษยมมโนธรรมและรจกไตรตรอง

แยกแยะความด-ความชว ถก-ผด ควร-ไมควร เปนการควบคมตวเอง และเปนการควบคมกนเองในกลม

หรอเปนศลธรรมเฉพาะกลม

ทำดมคณธรรม ตามรอยพระยคลบาท 5

ขาราชการคอขาของแผนดน เปนขาราชการในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ขาราชการคอเสาหลกเสาหนงของระบบบรหารราชการแผนดน หากขาราชการทำงานด

ประพฤตด กเทากบเปนการสนองคณของแผนดน

หากขาราชการทกระดบ โดยเฉพาะผบรหารไดเขาใจความเสยงและมภมคมกนทด

โดยยดแนวทางตามพระราชจรยวตร ทศพธราชธรรม และพระราชดำรของพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวซงทรงเปยมดวยพระมหากรณาธคณและพระเมตตาคณ จะชวยใหทานประสบ

ความสขความสำเรจ และความกาวหนาในการทำงาน

จงขอนำมาเสนอเปนขอสงเกตเพอเปนกำลงใจใหคนทำด ได โปรดทำดตอไป

และเปนขอเตอนใจเพอปองกนการกระทำผดพลาดไมวาจะดวยเหตใดกตามสำหรบผพลงเผลอ

�4 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

2. จรรยาบรรณ (Code of Conduct or Professional

Ethics)

หมายถง ประมวลกฎเกณฑความประพฤต หรอ

ประมวลมารยาทของผประกอบอาชพนนๆ ตองเปนเอกลกษณ

ทางวชาชพ ใชความร มองคกรหรอสมาคมควบคม

จรรยาบรรณมการใชงานใน 2 ลกษณะ

1) ประมวลความประพฤตทผประกอบอาชพ

การงานแตละอยางกำหนดขน เพอรกษาและสงเสรมเกยรตคณ

ชอเสยง และฐานะของสมาชก อาจเขยนเปนลายลกษณอกษร

หรอไมกได

2) หลกความประพฤตทเปนเครองยดเหนยวจตใจใหมคณธรรมและจรยธรรมของบคคล

ในแตละกลมวชาชพ

3. ศลธรรม (Moral)

หมายถง ความประพฤตทดทชอบ ดงาม และเวนจากการทำความชว โดยถอวาศล

หมายถง เวนชวหรอเวนจากขอหาม สวนธรรม หมายถง ประพฤตด หรอทำตามคำแนะนำสงสอน

ศลธรรมจงมการใชงานในลกษณะทเนนทงการกระทำดและการหลกเลยงการกระทำชว

4. คณธรรม (Virtue)

หมายถง แนวความคดทดเปนตวบงคบใหประพฤตด

คณธรรมมการใชงานใน 2 ลกษณะ

1) สภาพคณงามความดทางความประพฤตและจตใจ

2) คณธรรม คอจรยธรรมทแยกเปนรายละเอยดแตละประเภท หากประพฤตปฏบต

อยางสมำเสมอ กจะเปนสภาพคณงามความดทางความประพฤตและจตใจของผนน

5. คณธรรม (Merit)

หมายถง ความดงามของคนมความรด ความสามารถด ความประพฤตด ทำใหคน

มคณภาพ ใชเปนคณสมบต (Qualification) และใชในการเลอกคนใหทำงาน

คณธรรม (Merit) มกใชในความหมายของระบบคณธรรมของการบรหารงานบคคล

6. ธรรมาภบาล (Good Governance)

หมายถง การจดการปกครอง การบรหารปกครอง การบรหารกจการบานเมอง

การควบคมดแลกจการ การกำกบดแลทด อนเปนเรองทเกยวของกบกระบวนการ (Process) และระบบ

(System) ซงองคการหรอสงคมไดมการปฏบตหรอดำเนนการ (Operate)

ธรรมาภบาลครอบคลมประเดนดงน

• การมสวนรวมของประชาชน (Participation)

• นตธรรม (Rule of Law)

• ความโปรงใส (Transparency)

• การตอบสนอง (Responsiveness)

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

• การแสวงหาฉนทามต (Consensus

Oriented)

• ความถกตอง ความเสมอภาค ยตธรรม

เทยงธรรม (Equity)

• ป ร ะ ส ท ธ ผ ล แ ล ะ ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ

(Effectiveness & Efficiency)

• ภาระรบผดชอบ (Accountability)

7. ทศพธราชธรรม (Virtues of the King)

หมายถง จรยวตร 10 ประการ ทพระเจาแผนดน

ทรงประพฤตเปนหลกธรรมประจำพระองค หรอเปนคณธรรมประจำตนของผปกครองบานเมอง

ใหมความเปนไปโดยธรรมและยงประโยชนสขใหเกดแกประชาชน

ทศพธราชธรรม 10 ประการ มดงน

• ทาน คอ การให การเสยสละ การใหนำใจ

• ศล คอ ความประพฤตทดงาม ทงกาย วาจา ใจ ใหปราศจากโทษ

• บรจาค คอ การเสยสละความสขสวนตน เพอความสขสวนรวม

• ความซอตรง คอ ความซอตรงในฐานะทเปนผปกครอง ดำรงอยในสตยสจรต

• ความออนโยน คอ การมอธยาศยออนโยน เคารพในเหตผลทควร มสมมาคารวะตอผอาวโส

• ความเพยร คอ ความอตสาหะในการปฏบตงานโดยปราศจากความเกยจคราน

• ความไมโกรธ คอ ไมมงรายผอน แมจะลงโทษผทำผดกทำตามเหตผล

• ความไมเบยดเบยน คอ การไมกอทกขหรอเบยดเบยนผอน

• ความอดทน คอ การรกษาอาการ กาย วาจา ใจ ใหเรยบรอย การอดทนตอสงทงปวง

• ความยตธรรม คอ ความหนกแนน ถอความถกตอง เทยงธรรมเปนหลก

ความสำคญของคณธรรม จรยธรรม และธรรมาภบาล คณธรรม (Virtue) และจรยธรรม เปนกลไกเพอการควบคมตนเอง ซงเปนกระบวนการ

กำกบพฤตกรรมของคนแตละคนในองคกร สงเสรมใหประพฤตชอบ (ทำด มประสทธภาพ)

สวนธรรมาภบาล (Good Governance) เปนกลไกเพอการควบคม โครงสรางของหนวยงาน

ระบบการบรหาร และกระบวนการดำเนนงาน ซงเปนกระบวนการกำกบการปฏบตงาน (Operation)

ของคนทงหมดในองคกร เปนการลดการทจรตประพฤตมชอบ (ไมละเมดกฎหมาย จรยธรรม จรรยาบรรณ)

ทงกลไกดานคณธรรม จรยธรรม และธรรมาภบาล มเปาหมายเดยวกน คอ นำไปส

การลดความสญเสย ขจดรรวไหล ปองกนการทจรต การประพฤตและดำเนนการทมชอบ

เพมประสทธภาพ ประสทธผล ความคมคา โปรงใส ตอบสนอง สจรต ซอตรง และเทยงธรรม

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

หลกสำคญของระบบคณธรรมทใชในระบบบรหารงานบคคลภาครฐ (Merit System) 1. หลกสมรรถนะ (Competency)

2. ความเสมอภาคทางโอกาส (Equality of Opportunity)

3. ความมนคงในอาชพ (Security of Tenure)

4. ความเปนกลางทางการเมอง (Political Neutrality)

จากหลกการของระบบคณธรรมขางตน พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน

พ.ศ. 2551 จงไดกำหนดสาระสำคญในการใชระบบคณธรรมเพอการบรหารงานบคคลภาครฐไวใน

มาตรา 42 ดงน

มาตรา 42 การจดระเบยบขาราชการพลเรอนสามญตามพระราชบญญตน ใหคำนงถง

ระบบคณธรรมดงตอไปน

1) การรบบคคลเพอบรรจเขารบราชการและแตงตงใหดำรงตำแหนง ตองคำนงถงความร

ความสามารถของบคคล ความเสมอภาค ความเปนธรรม และประโยชนของทางราชการ

2) การบรหารทรพยากรบคคล ตองคำนงถงผลสมฤทธและประสทธภาพขององคกร และ

ลกษณะของงาน โดยไมเลอกปฏบตอยางไมเปนธรรม

3) การพจารณาความดความชอบ การเลอนตำแหนงและการใหประโยชนอนแก

ขาราชการ ตองเปนไปอยางเปนธรรม โดยพจารณาจากผลงาน ศกยภาพและความประพฤต และ

จะนำความคดเหนทางการเมอง หรอสงกดพรรคการเมองมาประกอบการพจารณามได

4) การดำเนนการทางวนย ตองเปนไปดวยความยตธรรมและโดยปราศจากอคต

5) การบรหารทรพยากรบคคล ตองมความเปนกลางทางการเมอง

สจธรรมแหงชวตบคคลทวไป 6 ประการ ในการทำงานหรอดำรงชวตของคนนน หากทานเขาใจสจธรรม หรอความจรงทเกดขน

กบทกคนวาเปนเรองปกตธรรมดา จะทำใหทานเขาใจตนเองและผอนไดด และสงผลใหมกำลงใจ

ไมทอถอยในการทำงาน โดยสจธรรมแหงชวตประกอบดวย

1. มนษยเตบโตมาจากภมหลงทตางกน ทำใหมนษยไมเหมอนกน ทานจะคาดคน

บบบงคบใหทกคนคดอยางเดยวกน พดทำนองเดยวกน หรอแสดงออกมาเปนพมพเดยวกนไมได

2. ไมมใครทดทสดหรอเลวทสดแตเพยงอยางเดยว ทกคนมทงดและเลว ขนกบวาทาน

รจกเขาดเพยงพอหรอไม ทานใหอภยหรอชนชมผลกระทำของเขาไดหรอเปลา

3. มนษยปรบปรงเปลยนแปลงได ถามความตงใจทจะเรยนรวธเปลยนแปลง ดงนน

จงอยาประเมนผอนตำ อยาดถกเหยยบยำผอน แตจงชแนะวธทำงานทดกวาเพอใหเขาคนพบ

การเปลยนแปลงไดดขน

4. มนษยจะทำไดหากไดรบโอกาส และจะทำไดดหากมกำลงใจไดรบคำชมและคำชแนะ

แตจะนงรอโชคไมได ตองสรางโอกาส และตองขวนขวายหาทางจงใจใหผอนมองเหนฝมอและความ

สามารถของตน

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

5. คณคาของมนษยอยทการประเมนจากผอน เขาจะถกประเมนอยตลอดเวลา เขาจะเปน

คนดเมอมเสยงชนชมมากกวาเสยงสาปแชง และสดทายเมอเขาจากโลกไปเสยงทประเมนครงสดทาย

จะเปนการประเมนผลงานรวมตลอดชวตของบคคลนน

6. มนษยทประสบความสำเรจมากทสด ตองมทงความด ความเกง และโอกาส

ความสำเรจหรอลมเหลวของมนษย ลวนเปนฝมอของเหลามนษยดวยกนทงสน

สจธรรมชวตขาราชการ 8 ประการ ในขณะทมนษยทกคนตองมความเขาใจในสจธรรมแหงชวต 6 ประการแลว การเปน

ขาราชการทดยอมตองยดมนใจสจธรรมชวตขาราชการเชนกน ซงประกอบดวย

1. ขาราชการหวงในความกาวหนาในหนาท (การครองงาน) : ไดเลอนตำแหนงสงขน

ไดยายไปสถานทหรอตำแหนงทพอใจ ไดรบความดความชอบ ไดทำงานโครงการใหม โครงการใหญ

โครงการยากทเหมาะสม

2. ขาราชการตองการความยอมรบในสงคม (การครองคน) : ไดรบโลรางวลเปนท

ไววางใจของเจานาย เปนทรกของลกนอง มเพอนตาย/กน

3. ขาราชการตองจดการชวต (การครองตน) : ครอบครวอบอน ทกคนมงานทำ

ลกไดเขาเรยน ไมมหนสน สขภาพตนและครอบครวด

4. ความหมาย (ลาภ-ยศ-สรรเสรญ) การจดลำดบและขนาดของความสข/ทกข

ความสำเรจ/ความลมเหลวของขาราชการแตละคนไมเหมอนกน

5. ชวตราชการเผชญความเปลยนแปลงเรอยมา สขบาง-ทกขบาง ทกคนเรยนรและ

ปรบตวถกกลนไปกบระบบราชการ

6. เจานาย เพอน ลกนอง ผรวมงานเปลยนหนาตลอดเวลา ยายไป โตขน ลาออก เกษยณไป

เปนเรองธรรมดา

7. อาชพขาราชการเนนเกยรต ศกดศร มากกวาเงน

8. ผลงาน/ตำแหนง อยทผมอำนาจสงบรรจ และอาศยจงหวะ คณภาพงาน และ

คณลกษณะสวนบคคล

สาเหตทคนกระทำผด การทคนกระทำผดมกเกดจากสาเหตทเกดภายในตวบคคล มาจากความไมเขาใจ ตามใจ

ไมใสใจ เผลอใจ ไมมจตใจ เจบใจ ชะลาใจ ลอใจ ตงใจ หรอกลาวโดยสรปมาจากจตสำนกของตนเอง

สาเหตกระทำผดจากภายนอก ซงมาจากอบายมข ตวอยางไมด ขวญไมด งานลนมอ

หรอไมพอมอ โอกาสเปดชอง อางความจำเปนในการครองชพ และผบงคบบญชาปลอยปละละเลย

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

การกระทำชว เปนกระบวนการของพฤตกรรม ประกอบดวย 1. มผกระทำ ซงอาจทำคนเดยว ทำเปนกลมเดยว หรอทำขามกลมฮวกน

2. มแรงจงใจ ทำตามคำสง ทำโดยพลการ ทำโดยไมรเทาทน ทำเพราะอางจำเปน

บนดาลโทสะ

3. มโอกาส จงหวะ เวลา สถานท เครองมอ

4. มการลงมอ ทำโดยวางแผน ทำปบปบ ทำรวดเรว ทำแบบทารณ

5. มผลลพธเกดตามมา ผดกฎหมาย ยกยอกของหลวง ทำรายรางกาย ทำลายทรพยสน

สงคมประณาม เสอมเสยชอเสยงเกยรตยศของตนและวงศตระกล

วนย คอ ตวควบคมคณธรรม มใหกระทำผด 1. การรกษาวนยของขาราชการ 3 วธ คอ

1) การรกษาวนยโดยตวขาราชการเอง : (1) เรยนรและเขาใจวนย ซงตองมการอบรมเรยนร

และ (2) สำนกในหนาททจะตองรกษาวนย

2) การรกษาวนยโดยผบงคบบญชา : (1) เสรมสรางและพฒนา (2) ปองกน และ

(3) ดำเนนการแกผกระทำผด

3) การรกษาวนยโดยองคกร : (1) กำหนดนโยบาย ออกระเบยบและกฎเกณฑ

(2) สงเสรมและสนบสนน และ (3) การกำชบ ตดตามตรวจสอบ

2. ปจจยสงเสรมวนย 4 องคประกอบ ไดแก

1) สรางขวญ : รบขวญ/ปลอบขวญ/ทำขวญ/บำรงขวญ

2) สรางกำลงใจ : ซงทำได 2 อยาง คอ สรางแรงดงและสรางแรงดน

สรางแรงดงหรอเสรมทางบวก

1) สนองความตองการทางความมนคง/ความปลอดภย/ความเปนธรรม/

ความกาวหนา/เกยรตยศ/การยอมรบ

2) สรางศรทธาในงาน/หนวยงาน/หวหนา/ผรวมงาน

สรางแรงดนหรอควบคมไมใหเกด

1) สรางเงอนไขใหจำเปน : ผกมดดวยสญญา/ดวยเครองยงชพ

2) สรางเงอนไขใหกลว : กลวผลราย กลวผรบรอง

3) คานยม : มาตรฐานทางคณธรรมจรยธรรม/ปณธาน/อดมคต

4) คณธรรม : ความเปนธรรม/ความเสมอภาคในโอกาส/ไมเลอกปฎบต

3. เหตบนทอนวนย 6 สาเหต

1) ความไมร : ไมรในสงทควรร/นกวาเปนเรองธรรมดาทใครกทำกน

2) การเสยขวญ : รสกวาไมไดรบความสนใจ ไมมนคง ไมปลอดภย ไมไดรบความเปนธรรม

3) การเสยกำลงใจ : ไมไดรบการยอมรบ ความจรงใจ ผลตอบแทน ความเปนธรรม

4) ความจำเปน : ถกลอลวง ขมข บงคบ ขดสน ตอบแทนบญคณ

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

5) กเลส : ความอยาก/เหอ/ประมาท/วาเหว/ความคบของใจ

6) อบายมข การพนน เทยวในถนหรอเวลาอโคจร มวเมาในกามารมณ คบคนชวเปนมตร

4. เครองควบคมวนย ม 3 กลไก

1) ขอกำหนด : บทวนยทบญญตเปนขอหามและขอปฏบตไว

2) ผควบคม : ผบงคบบญชาและองคกรบรหารงานบคคลกลาง เชน คณะรฐมนตร

คณะกรรมการ ก.พ. คณะกรรมการ ก.ค.ศ. คณะกรรมการ ก.ต.ร.

3) มาตรการบงคบ : ลงโทษวนยไมรายแรง และรายแรง โดยมหลกการ คอ

• ความยตธรรม ตองมการสอบสวน พจารณาและใหสทธอทธรณ

• ความเปนธรรม ตองใหไดระดบมาตรฐานเสมอหนา

• ความฉบพลน ตองใหรวดเรวใกลชดกบเหต

• นตธรรม ตองมขอกำหนดใหทำหรอหามไมใหทำ

• มโนธรรม ตองคำนงถงความทควรจะเปน

การปองกนการกระทำชว มใหตองโทษทางวนย 1. มคณธรรม (Virtue) แนวความคดทด เปนตวบงคบใหประพฤตด

2. ทำงานตามระบบคณธรรม (Merit)

3. มจรยธรรม (Ethics) เปนแนวปฏบตตามอาชพ

4. มธรรมาภบาล (Good Governance) ประกอบดวย นตธรรม คณธรรม ความโปรงใส

การมสวนรวม ความรบผดชอบ และความคมคา

ขอระวงในการทำงานกบฝายการเมอง/ฝายบรหารทอาจนำไปสการกระทำผด 1. การ “ลวงลก” ลกลงไปถงการแตงตงขาราชการทมไดอยในอำนาจของตน

2. การนำบรษทพวกพองเขามารบผลประโยชนทมชอบธรรมจากการจดหา จดซอ จดจาง

3. การขอใหขาราชการชวยสรางฐานเสยง ในลกษณะ “หวคะแนน” โดยใหจดโครงการ

ลงพนท ในลกษณะเลอกปฏบต ขาดความชอบธรรม

4. การขอใหอาศยอำนาจหนาทชวยเหลอพวกพองททำผดใหพนผด

ดงนนขาราชการจงควรระมดระวงดงน

• ควรทำหนงสอเสนอและบนทกกลบใหผบงคบบญชาทบทวนขอเสนอ และตนเองตอง

ชงนำหนกผลทตดตามมาหากยงฝนกระทำความผด ระหวางถกยายกบตองถกดำเนนคด

• ใหบนทกความเหนแยงไวเปนหลกฐาน หากเปนการประชมใหบนทกรายงานการประชม

ใหครอบคลมสาระสำคญของการใชดลยพนจ

• อยาไปทำผดไปสะดดขาตวเอง อยาไปตายนำตนดวยความไมรกฎหมาย แตอยาเถรตรง

จนทกอยางไมยดหยน

• ยดความถกตองมากกวาถกใจ ไมจงใจซกแซกเพอหลกเลยงหรอใชชองโหวของกฎหมาย

ไปทำผดทงทร กรรมชาตนมจรง กรรมตดจรวดสงผานอเมลได ไมตองรอถงชาตหนา

�0 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ปองกนการรองทกขคบของใจกอนนำไปสการกระทำผดวนย • กระบวนการพนกงานสมพนธ งานบรหารบคคลตองเปดเผย โปรงใส ตรวจสอบได

• มกระบวนการเจรจาไกลเกลยตอรองภายในหนวยงาน

• มการสงงาน สอนงาน ควบคม กำกบตดตามผลงานทเปนธรรม

• มกระบวนการสมาชกสมพนธ : งานประเพณ งานรนเรง งานแตงงาน

• มการสอสารภายในองคกรทดและทวถง

• การบรหารจดการยดหลกธรรมาภบาล

• มแหลงระบายทกข และทกขไดรบการแกไขเยยวยา

ข. วกฤตจรยธรรมในการบรหารภาครฐ คำถามเชงทาทายจรยธรรมในการบรหาร (ทมา : http://humannet.chandra.ac.th/pa/morals_politic/morals_critical.doc พลสณห ศรสมทรพย คณะรฐศาสตร

มหาวทยาลยรามคำแหง 2549)

ในการบรหารราชการมจดทตดสนใจยากสำหรบผบรหาร เพราะหมนเหมตอการตดสนใจ

ผดพลาด ซงเปนคำถามเชงทาทายจรยธรรมในการบรหาร

1. จะเลอกใหเปนไปตามกฎหมาย หรอเลอกประสทธภาพ

2. จะเลอกแบบแผนตามวฒนธรรมดงเดม หรอประสทธผล

3. จะเลอกประชาชนโดยทวไป หรอกลมผลประโยชนกลมใดกลมหนง

4. จะเลอกความมงคงของธรกจ หรอการขจดปญหาสงแวดลอม

5. ไมปรากฏหลกฐานวาผดกฎ ผดระเบยบ ผดกฎหมาย ถอวารบได

6. การสรางคะแนนนยมโดยใชเงนเปนเครองมอเปนเรองทยอมรบกนได

จากขอมลของพลสณห ศรสมทรพย ยงพบวาประเดนจรยธรรม เปนเรอง “จตสำนก”

ของผบรหาร เชน รสกผด ไมสบายใจ เมอไมไดทำในสงทควรทำ เชน

“วนนชะลอเรองการพจารณาโครงการใหมของลกนองทไมใชพวกเอาไว ใหลกนองผนน

กงวลใจไปสกระยะ

งวดนขอเลอนตำแหนงใหลกนองคนสนท ใหคนทมความสามารถรอไปกอน

หางาน/โครงการใหกบธรกจทเปนเครอญาต หรอตนเองมผลประโยชนรวม

รบพรรคพวกตนเองเขามาทำงาน หวงใหเปนฐานสนบสนนตนเองในการครองอำนาจ”

การแสดงออกถง “จตสำนกทด” และ “การขาดจตสำนก” เชงจรยธรรม จตสำนกทด ไดแก ความผกพนตอการใหบรการ มความรบผดชอบตอหนาท ปฏบตตาม

กฎ ขอบงคบ ไมทำผดกฎหมาย นบถอและเคารพศกดศรความเปนมนษย คำนงถงความยตธรรม

ในสงคม ใหความสำคญตอเสยงประชาชน โปรงใส ซอสตย ผกพนตอการจดการทด รบผดชอบตอสง

ทไดทำลงไป รกษาศรทธาของมหาชน และสนบสนนประโยชนสวนรวม

�1ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

การขาดจตสำนก ไดแก ไมผกพนตอการใหบรการ ขาดความรบผดชอบตอหนาท หลกเลยง

กฎ ขอบงคบ หลกเลยงกฎหมาย ไมเคารพศกดศรความเปนมนษย ไมสนใจความยตธรรมในสงคม

ไมสนใจเสยงของประชาชน ไมซอสตย คดโกง ไมผกพนตอการจดการทด ไมรบผดชอบตอสง

ทไดทำลงไป ไมรกษาศรทธาของมหาชน และสนใจแตประโยชนตนเองและพวกพอง

สหราชอาณาจกรกำหนดหลกปฏบตเชงจรยธรรม 7 ขอ สำหรบเจาหนาทรฐ 1. ความไมเหนแกตว ไมกระทำการเพอหาประโยชนใหกบตนเอง ครอบครว และพวก

2. ความเปนสวนหนงของระบบของรฐ เจาหนาทของรฐเปนสวนหนงของระบบงาน

สาธารณะ ตองไมไปเกยวของกบธรกจ หรอกลมผลประโยชน อนอาจมอทธพลตอการปฏบตหนาท

ของเจาหนาทนน

3. มจดมงหมายทมหลกการและคณธรรม การดำเนนการตองเปนไปตามหลกการบรหาร

จดการ และหลกคณธรรม (Merit System)

4. รบผดชอบตอการตดสนใจทตนไดกระทำ ตดสนใจอยางใดไปแลวตองรบผดชอบตอสง

ทตนไดกระทำ

5. เปดเผยการกระทำ ตองเปดเผยการตดสนใจทเกยวกบการดำเนนงานทตนไดทำ

รวมถงเหตผลทเกยวของ และเปดเผยรายละเอยดเมอสงคมรองขอ

6. ซอสตย ตองชแจงขอเทจจรงตอกรณทเอกชนไดเขามามผลประโยชนเกยวของกบตน

และมหนาทตองแกปญหาขอขดแยงทเกดขนโดยใชแนวทางทเปนประโยชนตอสาธารณะ

7. ความเปนผนำ เจาหนาทรฐพงสนบสนนหลกทง 6 ประการขางตน โดยใชภาวะผนำ

และการแสดงตนเปนแบบอยางทด

หนวยงานควรจดทำมาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรม มาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรม ควรมองคประกอบดงน

1. กำหนดภารกจหลกของหนวยงาน

2. บรรจหลกการบรหารกจการบานเมองทด ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการ

แผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 มาตรา 3/1 และพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหาร

กจการบานเมองทด พ.ศ. 2546

3. คานยมสรางสรรค

4. มการปองกนพฤตกรรมการกระทำผดทพบบอย หรอลอแหลมตอการกระทำผด

5. ครอบคลมเนอหาทฤษฎจรรยาบรรณ

�2 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ปญหาเชงจรยธรรมในการบรหารงานภาครฐ จากการสอบถามความคดเหนของนกศกษาชนปรญญาโททมตอการบรหารงานภาครฐ

ในปญหาเชงจรยธรรม พบขอมลทนาสนใจดงน

1. เจาหนาทของรฐ ประเภทระบบงานสาธารณะทมปญหาเชงจรยธรรม

ในระดบคอนขางมาก จำนวน 4 กลม ตามลำดบ ดงรายละเอยดจากตารางท 6

1) คณะรฐมนตร

2) นกการเมองในองคการบรหารสวนตำบล

3) สมาชกสภาผแทนราษฎร

4) นกการเมองในระบบเทศบาล

ตารางท 6 คาเฉลยของปญหาเชงจรยธรรมของเจาหนาทภาครฐ จากทศนะของนกศกษาปรญญาโท

ประเภทของเจาหนาทภาครฐ คาเฉลย จดลำดบ ระดบปญหา

1. สมาชกสภาผแทนราษฎร 2.77 3 *** 2. คณะรฐมนตร 2.94 1 *** 3. ปลดกระทรวง อธบด ผวาราชการจงหวด 2.41 5 ** 4. หวหนาหนวยงาน ระดบตน 2.22 7 * 5. นกการเมองใน อบต. 2.88 2 *** 6. นกการเมองเทศบาล 2.71 4 *** 7. ขาราชการในกระทรวง กรม 2.20 8 * 8. พนกงานสวนทองถน 2.41 6 **

2. ตวปญหาเชงจรยธรรมในการบรหารระบบงานสาธารณะ

สถาบนและองคกรอสระ ประเภทระบบงานสาธารณะทมปญหาเชงจรยธรรมในระดบ

คอนขางมาก จำนวน 1 เรอง คอ คณะกรรมการกำกบการเลอกตง ดงตารางท 7

ตารางท 7 คาเฉลยของปญหาเชงจรยธรรมของสถาบนและองคกรอสระ

ประเภทของเจาหนาทภาครฐ คาเฉลย จดลำดบ ระดบปญหา

1. สอมวลชน 1.73 10 ** 2. ศาล (ชนตน อทธรณ ฎกา) 1.77 19 * 3. ศาลรฐธรรมนญ 2.57 18 * 4. ศาลปกครอง 2.13 20 * 5. คณะกรรมการกำกบการเลอกตง 2.90 5 *** 6. สำนกงานตรวจเงนแผนดน 2.32 15 **

�3ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

4. ประเดนทถกวพากษ แยกตามประเภทระบบบรหารงานสาธารณะ ทมปญหาเชงจรยธรรมมาก

1) การกำหนดนโยบายในลกษณะทเออประโยชน…

• หางานใหครอบครวและพวกตวเองทำ

• สรางกตกาและขอยกเวนใหครอบครวและพวกไดประโยชน

• หาเสยงโดยไมคำนงถงประโยชนทยงยน และปญหาระยะยาว

2) การใชทรพยสนของทางราชการเพอตนเอง

• หาประโยชนจากตำแหนงหนาท

• ทรพยสนของทางราชการเสยหาย

3) การจดซอจดจางในระบบราชการ

• สมยอมกนลวงหนา เพอประโยชนทงสองฝาย

• กำหนดคณสมบตเฉพาะเพอครอบครวและพวก

• คดคานายหนา เพอใหไดสญญาจาง

• รเหนในผลงานทตำกวามาตรฐานโดยไมแกไข

4) คณะรฐมนตร

• ซอตำแหนง รวมบรจาคเพอตำแหนง

• ใชอำนาจหนาทใหไดมาซงประโยชนตนและพวก

• เลอกปฏบต

3. กจกรรมการบรหาร ประเภทระบบงานสาธารณะทมปญหาเชงจรยธรรม ในระดบมาก

จำนวน 4 เรอง ตามลำดบ ดงตารางท 8 คอ

1) การกำหนดนโยบายในลกษณะทเออประโยชน

2) การใชทรพยสนของทางราชการเพอตนเอง

3) การจดซอจดจางในระบบราชการ

4) การเลอนขนเลอนตำแหนงในระบบราชการ

ตารางท 8 คาเฉลยของปญหาเชงจรยธรรมของกจกรรมการบรหาร

กจกรรมการบรหารทมกมปญหา คาเฉลย จดลำดบ ระดบปญหา

1. การจดซอจดจางในระบบราชการ 2.95 3 *** 2. การรบคนเขาทำงานในระบบราชการ 2.46 5 ** 3. การเลอนขนเลอนตำแหนงในระบบราชการ 2.73 4 *** 4. การกำหนดนโยบายทเออประโยชน 3.43 1 **** 5. การใชทรพยสนของทางราชการเพอตนเอง 3.25 2 **** 6. การยนยอมปฏบตตามกฎหมายของประชาชน 2.38 6 **

�4 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

5) คณะกรรมการกำกบการเลอกตง

• ไมเปนกลาง

• มขอกลาวหาวารบสนบนแลกประโยชนผรบเลอก

6) นกการเมองในองคการบรหารสวนตำบล

• หางานใหครอบครวและพวกตวเองทำ

• ใชอำนาจหนาทใหไดมาซงประโยชนตนและพวก

7) สมาชกสภาผแทนราษฎร

• ซอ-ขายเสยง

• ไมมองประเทศโดยรวม

8) การเลอนขนเลอนตำแหนงในระบบราชการ

• เลนพรรคเลนพวก

• ไมยดหลกคณธรรม

9) นกการเมองในระบบเทศบาล

• หางานใหครอบครวและพวกตวเองทำ

• ใชอำนาจหนาทใหไดมาซงประโยชนตนและพวก

5. มาตรการทสามารถแกไขปญหาจรยธรรมเชงบรหาร เรยงตามลำดบไดดงน

1) เพมบทบาทของหนวยงานกลางในการตรวจสอบพฤตกรรมทผดระเบยบ

2) การเพมโทษผกระทำผด และมงใชกฎ ระเบยบ แกปญหา

3) การสรางและพฒนาเครอขายวชาชพ โดยเนนทมาตรฐานคณธรรม จรยธรรม

และจรรยาบรรณ

4) การเพมการฝกอบรมโดยเนนทการพฒนาดานคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณ

5) การปรบระบบการสรรหาคดเลอกผปฏบตงาน โดยคำนงถงเกณฑการคดเลอก

ดานคณธรรมจรยธรรม

ค. การบรหารงานพสดภาครฐ (ทมา : เฟองฟา เทยนประภาสทธ สำนกงานการตรวจเงนแผนดน)

ลกษณะจำเพาะของการบรหารงานพสดภาครฐ การบรหารงานพสดภาครฐ เปนกระบวนการทมความซบซอน ยงยาก มความแตกตาง

จากงานบรหารทวไปโดยสนเชง เพราะทกครงทการจดหาพสดเสรจสน ยอมตองมผไดประโยชนคอ

ผชนะการประมล และมผเสยประโยชนคอ ผพลาดจากการประมล

การบรหารงานดานพสดของหนวยงานตางๆ จำเปนอยางยงทตองเขาสกระบวนการจดซอ

จดจางตามระเบยบฯ ทกำหนด ตองกำกบดแลกระบวนการจดซอจดจางใหเปนไปตามวตถประสงค

ของหนวยงาน

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ความเสยงในดานการจดซอ 1. ความเสยงเรองนโยบาย ผบรหารควรกำหนดนโยบายและการวางแผนการจดซอ

ใหเหมาะสม โดยมองถงผลประโยชนขององคกร

2. ความเสยงเรองคณภาพ ของตรงกบความตองการของผใชหรอเหมาะสมกบการนำไป

ใชงาน คำนงถงคณลกษณะและราคา

3. ความเสยงเรองคณลกษณะ (Specification) ยงสนคาทมคณลกษณะยงยากมาก

เทาใด ความเสยงของผซอกยงมมากตามไปดวย

4. ความเสยงในการตรวจรบของ หากคณะกรรมการตรวจรบของขาดความรในขน

รายละเอยดของมาตรฐานของสนคาคณภาพตาม Specification อาจทำใหเกดผลเสยหายตอ

ทางราชการ และตวคณะกรรมการได

5. ความเสยงเรองราคา การตดสนใจสงซอสนคาภายใตแนวความคด Best Buy Policy

ทสำคญทสดโดยทวไปจะตดสนใจกนทเรองราคา แลวตามมาดวยคณภาพ

ความเสยงในการจดซอในเรองราคา

• การจดซอทไดสนคาทมราคาแพงกวาทควรจะเปน

• การสงซอในกรณพเศษ

• การจดซอสนคาทมราคาถกแตดอยคณภาพ

• การจดซอสนคาทมราคาถกแตผด Specifications

การทจรตในธรกรรม การจดซอ จดหาหรอจดจาง

• เกดจากการรบสนบน

• เกดจากการฮวการประมล

• เกดจากการกนเปอรเซนตคาคอมมชชน

ความเสยงในเรองบคลากร ผปฏบตงานดานการจดซอสนคา ตองเปนผทรอบรเกยวกบระเบยบในดานนพอสมควร

ตองปฏบตงานใหเปนไปตามระเบยบ มฉะนนจะนำมาซงความเสยหายแกตนเองและผบงคบบญชา

หลกการบรหารการจดซอจดจาง 1. ตองจดใหมระบบควบคมภายในทด โดยตองม Audit Committee

2. การใหความสำคญกบตวบคคล เรมจากการสรรหาหวหนาฝายพสด รวมไปถงบคลากร

ทกตำแหนง

• มคณธรรมจรยธรรม มความซอสตยเปนปจจยพนฐาน

• มความร มความสามารถ มประสบการณและแมนยำในระเบยบพสด

• ตองทำงานอยบนพนฐานของความถกตองตามกฎระเบยบ โปรงใส และตรวจสอบได

3. สนบสนนในการใหรางวลหรอสงจงใจ และสรางความกาวหนาในสายงานพสด

4. ผบรหารของหนวยงาน ควรเปนตวแบบทดในการไมแสวงหาประโยชน

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ตวอยาง การกระทำทมระดบความเสยงสง

1) ไมมการควบคมและแบงแยกหนาททสำคญ

• ผททำหนาทพสดไมเปนเจาหนาทพสดโดยตรง และมอบหมายโดยไมมคำสงมอบหมาย

ใหชดเจน

• ไมมการแบงแยกหนาททชดเจน เชน เจาหนาทการเงนและเจาหนาทพสดเปนบคคล

คนเดยวกน

• มอบหมายใหลกจางชวคราวชวยปฏบตงานดานพสด โดยไมตรวจสอบและควบคม

2) การแตงตงคณะกรรมการและการทำหนาทของคณะกรรมการชดตางๆ ไมเหมาะสม

• กรรมการบางคนมการทบซอนผลประโยชนสวนตว และภารกจของรฐ

• กรรมการบางคนขาดความร ประสบการณในพสดทตรวจสอบ

• กรรมการมภาระงานมาก ทำใหไมมเวลาปฏบตงานในหนาทพสดไดเพยงพอ

• กรรมการถกแทรกแซงโดยผบรหารระดบสง ผมอทธพล

• ไมมฐานขอมลสนบสนนการตดสนใจของคณะกรรมการในเรองตางๆ ทควรร

• กรรมการไมทำหนาทตามทระเบยบกำหนด

• การพจารณาและความเหน ปฏบตไมถกตองตามหลกการของ พ.ร.บ. วธปฏบต

ราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

• ควรจดทำรายงานการประชม และรบรองรายงานทถกตอง ครบถวน

• ควรบนทกความเหนทเปนสาระสำคญ ซงจะปองกนกรรมการบางคนทมความเหน

ทแตกตางและเปนประโยชนตอทางราชการ

• ไมทำรายงานสรปความเหนเสนอหวหนาสวนราชการ เพอพจารณาสงการ

3) การกำหนดคณลกษณะของพสดและคณสมบตของผเสนอราคา

3.1 การกำหนดคณลกษณะเฉพาะของพสด

• ไมมากไมนอยตอความตองการใชงานตามปกต โดยไมมทมา

• ไมมการสำรวจความตองการ หรอสำรวจลาชา คดไมออก คดไมทน และบางครง

ไมรวาตองการอะไร

• พสดทจดหากบแผนปฏบตงานไมสมพนธกน

• ไมมการจดทำฐานขอมลเกยวกบพสดทจดหา เพอใชงานปกต เชน ปรมาณ

และคณลกษณะเฉพาะ

• ไมเปดกวางใหมการแขงขนกนอยางเปนระบบ

3.2 การกำหนดคณสมบตของผเสนอราคา

• กำหนดคณสมบตของผเสนอราคาไมเหมาะสม มากเกนไป นอยเกนไป เกยวกบผลงาน

และทนจดทะเบยนฯ

• การกำหนดคณสมบตของผเสนอราคาทผลตในประเทศ ไมเปนไปตามระเบยบฯ

• ไมมการจดทำฐานขอมลของผเสนอราคา และผลตภณฑทผลตในประเทศเพอการอางอง

• มการสมยอมกนของผเสนอราคาดวยวธการตางๆ

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

4) การคำนวณราคากลางงานกอสราง

• การคำนวณคา Factor F ไมถกตอง

• นำคาภาษมลคาเพม 7% ซำซอน (บางรายการรวมอยในคาครภณฑ)

• ราคาวสดตอหนวยทนำมาคำนวณราคากลาง มราคาสงกวาราคาตลาด/พาณชย

• ตาราง Factor F ทใชคำนวณกบตาราง Factor F ท สตง. ใชตรวจสอบไมตรงกน

(และไมจดทำทะเบยนคมตาราง Factor F)

• ไมมการคำนวณตรวจสอบคา K ทกครงทมการสงมอบงาน

• ใชวสดไมถกตองตรงตามคณลกษณะเฉพาะท ไดยนขออนมตจากผวาจาง

5) การบรหารสญญา

• อนมตใหขยายเวลา/ตอสญญาโดยไมมเหตผลสมควรตามความเปนจรง สงใหหยดงาน

โดยไมมเหตผล เชน ขยายเวลาใหมากกวาททำงานจรง

• ไมขยายระยะเวลาตามสญญาใหผรบจางเมอมการรองขอ ทงททางราชการปฏบต

ไมถกตอง ยอหยอน ลาชา

• ผควบคมงาน/คณะกรรมการตรวจการจางใชเวลาในการตรวจรบงานมากเกนความจำเปน

• ผควบคมงานไมอยบรเวณงาน และไมจดทำรายงานตามความเปนจรง

• ผควบคมงาน/คณะกรรมการตรวจการจางตรวจรบงานโดยทงานยงไมเสรจจรงตาม

ขอกำหนดในงวดงาน

• มการเปลยนแปลงรายการแตไมไดแกไขสญญา หรอจดทำบนทกแนบทายสญญา

• การกอสรางลาชากวาสญญา ไมมการแจงการปรบและเรงรดการกอสราง

• ปรมาณงานใน BO2 (บญชปรมาณงาน) ไมถกตองตามแบบรปรายการ ทำให

เกดปญหาในการตรวจรบ

• สาระสำคญในสญญาบางประเดนไมเปนไปตามเงอนไขใน TOR และใบเสนอราคา

• อนมตใหขยาย/ตออายสญญา โดยไมมเหตผลสมควรถกตองตามความเปนจรง

• ไมจดทำทะเบยนควบคมครภณฑ/งานกอสรางทอยในระหวางการประกนฯ

การบรหารความเสยงตามหลกธรรมาภบาล 1. หลกกฎหมาย ใหเปนไปตามพระราชบญญต/พระราชกฤษฎการะเบยบ/ขอบงคบ/

มต ค.ร.ม./หลกเกณฑ/วธการ/แนวปฏบตคมอปฏบตงาน

• กำหนดขนเปนลายลกษณอกษร โดยผมอำนาจหนาทฯ

• มความชดเจน ไมซบซอน เขาใจตรงกน

• มความถกตองครบถวนทงรปแบบและเนอหา (แบบฟอรมตางๆ)

• มความครอบคลมตอภารกจทจะตองนำมาสการปฏบตงาน

• การใชดลยพนจ ตองชอบดวยหลกกฎหมาย ขอเทจจรง และเปนธรรม

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

2. หลกความรบผดชอบ สาระสำคญเกยวกบผมอำนาจหรอมหนาท หรอผหนงผ ใด

ทกระทำการ

• กระทำการโดยจงใจ หรอประมาทเลนเลอไมปฏบตตามระเบยบ

• กระทำโดยเจตนาทจรต หรอโดยปราศจากอำนาจนอกเหนออำนาจหนาท

• มพฤตการณทเอออำนวยแกผเขาเสนอราคาหรอเสนองาน ใหมการขดขวางการแขงขน

ราคาอยางเปนธรรม

• ใหถอวาผนนกระทำผดวนยตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการหรอตามกฎหมาย

เฉพาะของสวนราชการนน

• นอกจากนยงตองรบผดในทางแพงตามกฎหมายและระเบยบของทางราชการ

ทเกยวของ

• โทษปรบทางปกครองตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยวนย

ทางการเงนการคลงฯ

• อาจตองรบผดทางอาญา (เจตนาทจรตและเกดความเสยหายแกเงนแผนดน)

การทจรตจะตองเขาองคประกอบของกฎหมายทสำคญ 3 ประการ

1) เกดความเสยหายแกเงนแผนดน

2) เจตนากระทำการโดยการหลกเลยงหรอละเวนการปฏบตทไมชอบ

3) เออประโยชนแกผหนงผใด

3. หลกความโปรงใสตรวจสอบได

• การเผยแพรประกาศสอบราคา ประกวดราคา และวธอเลกทรอนกส

• ความถกตองตรงไปตรงมา ตรวจสอบได

• วธการตองเปดเผย โปรงใส ไมปกปด ประกาศสอบราคา/ประกวดราคาถกตอง

ทงเนอหาและรปแบบตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

• ตรวจสอบไดทกภาคสวน เอกชน ประชาชน ตรวจสอบการใชอำนาจรฐได

4. หลกความคมคา

• สมเหต สมผล ทงราคาและคณภาพ

• มประโยชนจากการใชสอย หรอการดำเนนงาน

• มความประหยด เหมาะสม ไดผลตามเปาหมาย

• มความเปนธรรมกบทกฝาย ไมเออประโยชนใคร มงรกษาประโยชนทางราชการ

• เปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ

5. หลกการมสวนรวม

• สอบถามความตองการจากผใชงาน ทงจำนวนคณลกษณะเฉพาะทจำเปน

• สอบถามความคดเหนสาธารณะ

• เปนไปตามหลกการและเงอนไขของกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบทเกยวของ

• สงเคราะห วเคราะห ความคดเหนไดอยางถกตอง ตรงประเดน

• เปนไปตามหลกประชาธปไตย

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

6. หลกคณธรรม/จรยธรรม

• ความรบผดชอบ พรอมรบผดชอบตอความเสยหาย

• สงเสรมใหมกจกรรม โครงการ เพอการเสรมสรางจรยธรรมอยางจรงจง

• มาตรการประหยด : พลงงาน ลดการใชทรพยากรทไมจำเปน

• มการตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผลอยางจรงจง

• ควรจดใหมขอกำหนดดานจรยธรรม ใหเจาหนาทและผบรหารเกยวกบการบรหารพสด

ขนไวเปนลายลกษณอกษร

• หากมการละเมด ละเวนขอกำหนดดานจรยธรรม กควรมมาตรการดำเนนการอยาง

เปนรปธรรม

การบรหารงานพสดใหบรรลผลตามวตถประสงค • มการกำหนดนโยบายและแผนปฏบตงาน (กจกรรม คน เงน และเวลา) โดยมวตถประสงค

ในการดำเนนงานทชดเจน

• วตถประสงคของการจดหาพสดสอดคลองกบการดำเนนงาน

• จดระบบการควบคมภายในใหครบถวนสอดคลองกบมาตรฐานการควบคมภายใน

ควบคมคณภาพและมาตรฐานทเกยวของ ประเมนความเสยง และบรหารความเสยง

อยางเปนระบบ เนนการตรวจสอบ ควบคมในกระบวนการปฏบตงานทมความเสยง

เชน จดควบคมทระเบยบฯ กำหนดไว

• จดทำคมอแนวปฏบตสำหรบเจาหนาทและผควบคมกำกบ เพอการปองกนความผดพลาด

เสยหาย

• คำนงถงวตถประสงคการใช ราคายตธรรม ประโยชนระยะยาว

ง. การปองกนและปราบปรามคอรปชน สาเหตทการคอรปชนแพรหลายในสงคมไทย 1. คนไทยใจซอ รกพวกพอง ลบหนาปะจมก บญคณตองตอบแทนจนกลายเปน

ธรรมเนยมปฏบต มองวาไมใชเรองผด

2. ระบบอปถมภและการเลนพวก ทำใหการทจรตทำไดแนบเนยนไรทตมากกวาเดม

3. เปนการโกงแบบบรณาการและการครอบงำระบบ จนกลายเปนเรองปกต เปนแบบอยาง

ใหคนรนหลงเอาแบบอยาง

4. ระบบการคอรปชนเชงนโยบาย/ทบซอน ผลประโยชน/ตอยอดขยายผลพฒนาไปเปน

รปแบบ Holding Company ไดอยางแยบยล

5. มการบรณาการรปแบบคอรปชนใหม แบบโกงกนโดยสงคมไมรสก เพราะไมไดโกงเงน

งบประมาณแผนดน แตโกงแบบไมจายเงนสมปทาน โกงแบบหาผลประโยชนทบซอน

6. การ ”ทำ” หรอ “ไมทำ” อะไร ของผมอำนาจลวนสงผลกระทบทงในทางลกและทางกวาง

จนเกดอทธพลฝงลก ลงราก ยากแกการรอถอน สบตอเปนวฒนธรรม ประเพณ มเงน มพวก มอำนาจ

จนกลายเปนเรองปกต

�0 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

งานวจยการแกปญหาคอรปชนในระบบราชการในชวงแรก ป 2536 (ทมา : รศ.ดร.ผาสก พงษไพจตร คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ป 2536)

จากงานวจยการแกปญหาคอรปชนในระบบราชการในป 2532-2534 มขอคนพบและ

ขอเสนอแนะทนาสนใจ รวม 4 ประเดน ดงน

1. ธรรมาภบาลมกถกมองไปทคอรปชน โดยมสมมตฐานสำคญ คอ : ระดบของอตรา

การบรหารกจการบานเมองทดมความสมพนธกบระดบของอตราความเสยงตอการทจรตคอรปชน

มขอสรปทสำคญเกยวกบสาเหตของคอรปชนในระบบราชการไทย

1) สาเหตของการฉอราษฎรบงหลวงของขาราชการดวยความไมร หรอดวยความ

บรสทธใจยงคงดำรงอยคอนขางมาก

2) สาเหตของการคอรปชนของขาราชการอยทตวระบบราชการ มากกวาอยทตว

ขาราชการในฐานะปจเจกบคคล ดงนนตองปรบปรงประสทธภาพของตวระบบราชการ

3) คอรปชนม ใช เอกลกษณของประเทศไทย ทกประเทศมปญหาการคอรปชน

เพราะขาราชการคอมนษยทมกเลสคลายกน แตหลายประเทศพยายามแกปญหาดวยกระบวนการ

หลายขนตอนทตอเนอง สรางวฒนธรรมของความโปรงใส ซอสตย และการแยกระหวาง ‘สวนตว’

กบ ‘สาธารณะ’ รวมทงการสรางระบบตรวจสอบทมประสทธภาพ และลดแรงจงใจใหทำการคอรปชน

ความแตกตางในประเทศไทยคอ ยงไมมรฐบาลใดมความตงใจทจะแกไขปญหาการคอรปชนอยาง

แทจรง

2. รปแบบการคอรปชนหลก แบงไดเปน 4 ประเภท

1) ระบบสงสวย (Syndicate corruption)

วธการ : ขาราชการชนผนอยเกบสวย หรอภาษไม เปนทางการแลวรวบรวม

ทกองกลาง หลงจากนนแจกจายรายไดสวยไปยงขาราชการทงระดบสงและลางในกรม กอง

2) กนตามนำการจดซอจดจาง (Procurement kickbacks)

วธการ : สนบนการจดซอจดจาง

3) การจายสนบนเพอใหไดการผกขาดกจการบางประเภททตองไดสมปทานจาก

รฐบาล และเพอคงสภาพการผกขาดนนไว

วธการ : โดยการจายสนบนเปนการจายประจำใหขาราชการหลายระดบ ในบางกรณ

จายทงกรม

4) การคอรปชนการประมลโครงการ

วธการ : หลายวธการ แตโจงแจงทสดคอ การฮวกนระหวางกลม ผเสนอประมล

เพอควบคมการประมลแลวมขอตกลงเวยนกนเปนผชนะประมลเปนคราวๆ ไป

3. มาตรการการปองกนคอรปชนในระบบราชการ

1) ปรบปรงระเบยบกฎเกณฑของการใหบรการประชาชนใหเรยบงาย ลดโอกาส

ทขาราชการจะใชอำนาจเพอการคอรปชน

2) จบตาดเพอประเมนพฤตกรรมคอรปชนอยางเปนระบบในหนวยงานทมการรองเรยน

เรองการคอรปชนหนาห หรอมเหตการณเกดขน อาจใชทงระบบจดตงกลองถายวดโอ และการใช

�1ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

สายสบภายใน โดยไมบอกใหขาราชการทราบ สวนหวหนาสำนกงานตองหตาไวเกยวกบเรองเหลาน

แสวงหาทางกระจายกลมคนทอาจรวมหวกนตง “แกง” ดงกลาว

3) ลดโอกาสการคอรปชน โดยการสบเปลยนบคคล หรอการโยกยายหนวยงานททำ

บอยครง เพอปองกนการรวมกลมจดตง “แกง” หรอ Syndicate ในการคอรปชน

4) จบตาดพฤตกรรมของขาราชการระดบหวหนางาน ซงจากประสบการณของ

ประเทศตางๆ พบวา ขาราชการระดบหวหนามแนวโนมจะคอรปชนสง แลวจงหาวธการอนเดยวกน

จบตาดพฤตกรรมของขาราชการระดบรองลงมา

5) ผทมหนาทดแลการเงนทกระดบตองไดรบการพจารณาคดเลอกเปนพเศษ และ

ตองแจงมลคาทรพยสนของตนเองและครอบครวแกทางการพรอมหลกฐานทกป เพอปองกนไมใหรำรวย

ผดปกต

6) ทกหนวยงานทมปญหาการคอรปชนตองมหนวยงานวจยลทางการคอรปชน

ในสำนกงาน รวมทงศกษาลกษณะประเภทบคคลทมแนวโนมจะทำการคอรปชนจากกรณทเกดขนแลว

7) มการทำ Integrity test หรอการทดสอบเรองความซอตรงของขาราชการในหนวยงาน

เปนครงเปนคราว

8) จดตงศนยทำการสำรวจทศนคตของสาธารณชน เพอประเมนผลการทำงานและ

การคอรปชนของขาราชการในสำนกงาน

4. ขอเสนอแนะการจดทำแผนการปราบคอรปชน

1) แผนระยะสนถงปานกลาง : ระบบสวยและระบบสนบน เพอการผกขาดกจการ

บางอยาง หรอเพอหลกเลยงภาษ

วธการ : ยทธศาสตรเฉยบพลน มการวางแผนอยางรดกมลวงหนา

• เปดโปงพฤตกรรมแลวใหผกระทำความผดระดบสงจำนวนหนงลาหรอเกษยณออก

จากราชการ

• นรโทษกรรมขาราชการระดบลางและผใหสนบน

• ประกาศโทษรายแรงสำหรบผกระทำความผดอก (รวมทงผใหสนบน) ในอนาคต

• ส งทตองทำกอน : สบสวนสอบสวนเปนการลบ เพอหาแหลงทมาของเงน

กระบวนการรบเงน การฝากเงน (ธนาคารทงในและนอกประเทศ) บคคลสำคญ

ทเกยวของเปนหวโจกสงทตองทำระยะยาว

• การปฏรประบบการคดเลอกและการฝกอบรม

2) แผนปราบปรามกนตามนำการจดซอจดจางและการควบคมการประมลโครงการ

วธการ : สรางระบบขอมลการประมลและกฎเกณฑให โปรงใสทสด ทประเทศ

เมกซโก สำนกงานตรวจเงนแผนดน เปนผจดการเรองนและนำขอมลเรองการประมลโครงการรฐ

(Federal government) ใสอนเทอรเนตอยางเปดเผย ใครกเปดดได และจะแสดงรายชอบรษท

ทชนะหรอแพการประมล รวมทงเหตผล

• มระบบตรวจสอบและถวงดล (Check and Balances) ในกระบวนการกำหนดนโยบาย

• ใชกฎหมายปองกนและมบทลงโทษผฮวการประมลอยางจรงจง

�2 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

3) แผนระยะปานกลางและระยะยาว

1. ใหมพระราชบญญตเพอจดตงคณะกรรมาธการพเศษ เพอสบสวนสอบสวนกรณ

ออฉาวสำคญทสาธารณชนใหความสนใจมาก เปนกรณสำคญทมผลสนคลอนเสถยรภาพของรฐบาล

หรอกระทบประสทธภาพการทำงานของระบบราชการอยางมาก (ปจจบนไดมการจดตงกรมสอบสวน

คดพเศษ ทำหนาทในลกษณะน)

คณะกรรมาธการพเศษน (คลาย Royal Commission ของออสเตรเลย) มอำนาจ

หนาทหลก คอ

ก) สามารถเขาถงขอมลเพอสบสวนสอบสวนแสวงหาขอเทจจรง

ข) เสนอแนะการดำเนนคดตามกฎหมาย

ค) เสนอแนะการเปลยนแปลงกฎหมายหรอกฎระเบยบ หรอหลกปฏบต (Codes of

Conduct) เพอปองกนมใหเกดเหตการณซำอก

ง) เปดเผยผลการสบสวนสอบสวนใหสาธารณชนไดรบทราบ

2. ปรบปรงการทำงานของ ป.ป.ช ใหมการเจาะเนนเฉพาะเรองการ

- คอรปชนสำคญมากขน เชน เรองรปแบบการคอรปชน 4 ประเภท โดยจดทำ

เปนแผน 5 ป เนนเจาะเปนเรอง

- รณรงคใหขาราชการและสาธารณชนตนตวรวมตอตานการคอรปชน ใหการศกษา

อบรมเรองปญหาการคอรปชนเพอสรางทศนคตและวฒนธรรมใหม อาจขอความ

รวมมอจากบรษทโฆษณา สอทว หนงสอพมพ

- การรณรงคใหเจาะเนนไปทขาราชการรนใหม ใชวธการทนสมยทโยงกบระบบแรงจงใจ

ซงเปนบทบาทสำคญของสำนกงาน ก.พ. และกระทรวงการคลง

3. งานตอตานการคอรปชนมใชเปนเรองของคณะกรรมการปองกนและปราบปราม

การทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) เทานน หนวยงานอนตองเขามบทบาทดวย เชน ขยายขอบขายงาน

ของสำนกงานคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนเพอชวยอดชองโหวของระบบการควบคมและระบบบรหาร

ราชการในปจจบน

• ใหยกเลกกฎเกณฑทจำกดการทำงานของสำนกงานตรวจเงนแผนดน ใหอำนาจมากขน

และใหความอสระ

• เหนควรใหขยายขอบขายงานของคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนใหครอบคลม

การประมลโครงการและการจดซอจดจาง

4. ปรบปรงและลดกฎเกณฑภายในกรมกองของขาราชการอยางตอเนอง แลวเปดเผย

กฎเกณฑอยางโปรงใส ถาเปนไปไดใหลงอนเทอรเนตใหผคนเขาถงได (เมกซโกทำวธน เรยกวา Internal

Deregulation)

5. มขบวนการปรบปรงการทำงานของหนวยงานราชการทมโอกาสมปญหาการคอรปชน

รายแรงไดอยางตอเนอง

6. พจารณายกเลกระบบผกขาดโดยรฐบาล และเสนอใหมพระราชบญญตตอตาน

การผกขาด (Anti-Monopoly Laws)

�3ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

คอรปชนในประเทศไทยยคใหม (ขอมลจากภาคสงเสรมการมสวนรวมภาคประชาชนในการพฒนาเครอขายการเมองของพลเมอง ป 2551)

หลงจากมการเสนอขอมลคอรปชนในประเทศไทยในยค พ.ศ. 2536 ไปแลว สงทเกดขน

อยางเปนรปธรรมในการปองกนและแกไขคอรปชน ไดแก มการจดตงหนวยงานใหม 3 หนวยงาน

ไดแก สำนกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน (ป.ป.ง.) ตามพระราชบญญต

ปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542 กรมสอบสวนคดพเศษ ตามพระราชบญญตการสอบสวน

คดพเศษ พ.ศ. 2547 และสำนกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตในภาครฐ (ป.ป.ท.)

ตามพระราชบญญตมาตรการของฝายบรหารในการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2551

อยางไรกตามยงพบวา สถานการณคอรปชนของประเทศไทยยงอยในสภาวะนาเปนหวง

ซงจากขอมลของภาคสงเสรมการมสวนรวมภาคประชาชนในการพฒนาเครอขายการเมองของพลเมอง

ในป 2551 ไดรายงานขอมลสำคญ 8 เรอง ดงน

1) ภาพพจนของประเทศไทยดานความโปรงใส (จากการประเมนของ Transparency

International Organization) อยในระดบทนาเปนหวง และคะแนนระดบตำมาก (2.7-3.6 จากคะแนนเตม 10)

ตลอดมาตงแตป 2538-2547 ป 2551 กยงคงตกตำ ไทยได 3.5 จาก 10 คะแนน อยอนดบท 80

จากทงหมด 180 ประเทศทวโลก และอยอนดบท 13 จาก 32 ประเทศในภมภาคเอเชยแปซฟค

2) พบคดคอรปชนทเขาสการพจารณาของ ป.ป.ช. จำนวนสง

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) ไดรายงานวา

ผลงานในชวงเมษายน 2542-ธนวาคม 2546 ไดรบเรองไวดำเนนการ 10,556 เรอง ดำเนนการเสรจ

4,722 เรอง คงเหลอ 5,834 เรอง

ในจำนวนนมผลการดำเนนคดทงทางวนยและอาญา โดยแบงเปนการดำเนนคดทางวนย

ไดสงผบงคบบญชาพจารณาลงโทษทางวนย 176 เรอง ซงตนสงกดดำเนนการลงโทษแลว จำนวน 104 เรอง

และอยระหวางตนสงกดดำเนนการ 72 เรอง สวนดำเนนคดทางอาญาไดสงอยการสงสดเพอฟอง

คดอาญาตอศาล 211 เรอง ซงอยการสงสดไดฟองคดแลว 73 เรอง อยระหวางการพจารณาสำนวนของ

อยการสงสด 132 เรอง และอยระหวางการตงคณะทำงานรวมกน 6 เรอง

3) คาประมาณความเสยหายของรฐจากคอรปชนในการกอสรางในชวง 16 ป (พ.ศ. 2530-2545)

ประเมนวางบประมาณคาครภณฑ ทดนและสงกอสรางบวกกบงบลงทนรฐวสาหกจรวม 4.2 ลานลานบาท

ถามการทจรต 30% จะคดเปนมลคา 1.2 ลานลานบาท หรอประมาณ 750,000 ลานบาท/ป

4) ทศนคตของเยาวชนไทยดานคอรปชนนาเปนหวง

ผลสำรวจความเหนของเยาวชนดานคอรปชนขององคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย

จากนกเรยนมธยมปลายทงในสวนกลางและภมภาค 38 โรงเรยน จำนวน 2,304 คน ในป 2546

นกเรยนตอบวา “ใช” ซงเปนทศนคตทนาเปนหวง เนองจากเปนทศนคตทไมถกตองดงน

• ทศนคต “คนซอสตยมากเกนไปกถกคนอนเอาเปรยบ” ตอบ “ใช“ รอยละ 83.5

• ทศนคต “การทจรตคอรปชนเปนวฒนธรรมทสงคมไทยไมอาจแกไขไดแลว” ตอบ

“ใช” สงรอยละ 34.4

• ทศนคต “โกงไดบาง แตตองมผลงานและทำประโยชนใหสงคม” ตอบ “ใช” รอยละ 51

�4 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

• ทศนคต “การทำธรกจแบบตรงไปตรงมา ทำใหเสยเปรยบคแขงขน” ตอบ “ใช” รอยละ 38.9

• ทศนคต “การใหคาตอบแทนเลกๆ นอยๆ แกขาราชการไมเปนเรองเสยหาย เพอ

อำนวยความสะดวกในการตดตองาน” ตอบ “ใช” รอยละ 44.9

5) ไดเกดกรณการคอรปชนแบบใหมทกวางกวาการทจรตวธดงเดม ตวอยางเชน

• การสรางนโยบายเพอเออประโยชนใหแกพวกพองหรอบคคลของกลมโดยมวาระซอนเรน

• การแปรรปรฐวสาหกจเพอนำเขาจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย ซงอางวาเพอเพม

ประสทธภาพของรฐวสาหกจ เชน บรษท ปตท. จำกด (มหาชน) ทำใหนกการเมอง

ไดหนเปนจำนวนมาก

6) ขนาดของปญหาผลประโยชนทบซอนในองคกรภาครฐ ขอมลจากการนำเสนอของ

รศ.ดร.นพนธ พวพงศธร สถาบน TDRI พบวา เรองผลประโยชนทบซอน ไดมขอหามกนไวในกฎหมาย

หลายฉบบ เชน พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางการปกครอง พ.ศ. 2539 รฐธรรมนญมาตรา 331 (2)

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542 แตนกการเมอง

และขาราชการระดบสงไมใหความสำคญ โดยไดพบปญหาความขดแยงผลประโยชนทบซอนในหลาย

หนวยงาน จากการวจยหนวยราชการดงน

1. จำนวนหนวยราชการทศกษา 9 แหง มปญหาความขดแยงผลประโยชนทบซอน

19 แหง คดเปนรอยละ 100

2. จำนวนชดของคณะกรรมการ 20 ชด มปญหาความขดแยง 16 ชด ผลประโยชนทบซอน

คดเปนรอยละ 80

3. จำนวนกรรมการ 299 คน มปญหาความขดแยงผลประโยชนทบซอน 84 คน

คดเปนรอยละ 28

7) ผลกระทบคอรปชนเชงนโยบาย คอ มนโยบาย มคนกำหนดนโยบาย มคนตงเรอง

และมผลประโยชนทบซอน ดงปรากฏในรปแบบดงน

1. การจดซอจดหา คอ ตงราคาจดซอจดหาใหแพงกวาราคาตลาดแลวเรยกคาหวคว

หรอคอมมสชน

2. การใหสมปทานและสทธพเศษในธรกจประเภทตางๆ เชน เหลา โทรศพท ทางดวน

รถไฟใตดน ฯลฯ

3. การขายสาธารณสมบต ทำราคาขายใหตำกวาความเปนจรงเพราะภาคธรกจเอกชน

ชอบซอถกขายแพง แตรฐชอบซอแพงขายถก

4. การกำกบดแล…ในธรกจทมอำนาจผกขาดโดยธรรมชาตซงสวนใหญเปนธรกจ

สาธารณปโภค สาธารณปการ

8) ขอเสนอเชงนโยบายจากภาคประชาชน

8.1 ศาสตราจารยนายแพทยประเวศ วะส ไดนำเสนอเมอวนท 20 สงหาคม 2547

1) ใหจดงบประมาณปละ 500 ลานบาท สนบสนนงานวจยคอรปชนโดยผาน

สำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต หรอสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

2) สนบสนนใหมคนทำกายวภาคหรอกลไกกระบวนการของคอรปชน

3) สนบสนนสอมวลชนทำการสบสวนสอบสวน ใหสอมวลชนเขมแขง

4) ทำกระบวนการขององคกรอสระใหเปนกระบวนการสาธารณะ โดยใหประชาชนมสวนรวม

ทงในสวนของสำนกงาน ป.ป.ช. ป.ป.ง. ส.ต.ง. ฯลฯ

5) ตดวงจร 3 ประสาน คอ อำนาจการเมอง ขาราชการ และนกธรกจ โดยกำหนด

ใหการแตงตงอธบดและปลดกระทรวงเปนกระบวนการสาธารณะใหผคนรบร และใหการทำงาน

ของคนเหลานมวาระ (เทอม) ทแนนอน เชน 4-5 ป เพอใหตงใจทำงานเพอบานเมอง

6) ตดตามตรวจสอบการทำงานตองโปรงใส โดยกระบวนการมสวนรวมของสาธารณะ

ทเปนรปธรรม

7) การจดทำโครงการขนาดใหญตองมการจดการทถกตอง มสวนรวม และมการประเมน

ผลกระทบทางดานสงแวดลอม ดานสงคมและสขภาพ

8) ตองสรางจตสำนกในการสจรต โดยอญเชญพระราชดำรสของพระราชนทวา

“คนจนแตซอสตย ดกวาคนรวยทโกง”

8.2 ขอเสนอจากเครอขายประชาชนตานคอรปชน (เมอวนท 27 กรกฎาคม 2544)

1) จดตงกองทนสนบสนนใหสอมสวนรวมการตรวจสอบและตอตานคอรปชน

2) แกไขกฎหมาย ป.ป.ช. ในประเดน อายความ รางวลชเบาะแส เพมหนวยงาน

แบงเบา ป.ป.ช. และกระบวนการสรรหา ป.ป.ช.

3) ทบทวนกฎหมายและระเบยบวธการจางทปรกษาตางประเทศ

4) ทบทวนกฎหมายดานสงแวดลอม

5) ใหหนวยงานทองถน/รฐเปดเผยขอมลการจดซอจดจางลง Internet

6) ใหสงเสรมขาราชการทำงานเปนอาสาสมครเพอสงคม

7) ใชสอของรฐรณรงคสรางกระแสนยมตานทจรต

8) ดแลการจดสรรคลนความถใหเปนไปตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ

9) ใหภาคประชาชนไดใชเครอขายวทย-โทรทศนของรฐเพอสรางเครอขายตานคอรปชน

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

เกษยณอยางพอเพยง ตามรอยพอของแผนดน 6

ขาราชการหรอคนทำงานทเกษยณแลว รวมถงคนทอาย 55 ปขนไป ซงใกลเกษยณ

โปรดอานเรองน เพราะทานสามารถเลอกได ระหวางการเกษยณอยางมความสข เนองจากไดเตรยม

ความพรอมมาอยางด หรอจะเกษยณตามยถากรรม จะสขหรอทกขกไมรได ไปตายเอาดาบหนา

ถาไดอานแลวทานจะพบวา ยงไดเตรยมตวลวงหนาหลายป ทานจะมขอมลสะสมมาก

และลงมอทำตามแผนไดดยงขน โดยเฉพาะการวางแผนการเงน การลงทน การเลอกอาชพหลงเกษยณ

รวมทงการเตรยมดานสขภาพกายและสขภาพจต ไวรบมอกบการเปลยนแปลง

และหากทานไดศกษาพระราชจรยวตรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวดวยแลว ทานจะ

ตระหนกไดวา พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงปฏบตพระราชกรณยกจอยางทรงทมเท โดยมทรงเหนแก

ความเหนอยยากสวนพระองค นบแตวนพระราชพธบรมราชาภเษก 5 พฤษภาคม 2493 จนถง

5 พฤษภาคม 2552 ครบ 59 ปเตม และกาวเขาสปท 60 กอใหเกดความเปนธรรมในสงคมไทย

ยงความเจรญผาสกและประโยชนสขแกมหาชนทกแหงหน สมดงททรงตงพระทยไว

สงหลกสำคญสำหรบคนวยเกษยณหรอคนใกลเกษยณกคอ การรจกใชชวตอยาง

มคณคา ใชชวตตามปรชญาของหลกเศรษฐกจพอเพยง ซงถาทำไดทานจะสามารถจดการกบปญหา

และเผชญความเปลยนแปลงไดอยางแนนอน

จำนวนผสงอาย สถตผสงอาย (ทมา : สารประชากร มหาวทยาลยมหดล ปท 16 มกราคม 2550) ของประเทศไทยพบวา

จำนวนผสงอายของไทยในป 2550 จากการสำรวจ มอย 6,824,000 คน จากจำนวนประชากร

ทงประเทศ 62,829,000 คน ตามตวเลขสรปดงน

1) จำนวนประชากรทงประเทศ 62,829,000 คน

2) จำนวนประชากร ชาย 31,001,000 คน หญง 31,828,000 คน

3) ประชากรผสงอาย แบงเปนกลม

กลมผสงอายวยตน (60-79 ปขน) จำนวน 6,172,000 คน

กลมผสงอายวยปลาย (80-99 ป) จำนวน 648,000 คน

กลมศตวรรษกชน (100 ปขนไป) จำนวน 4,000 คน

รวมประชากรผสงอายทงหมด 6,824,000 คน

4) อายขยเฉลยอาย 60 ป (จำนวนปเฉลยทคาดวาผทมอาย 60 ปจะมชวตอยตอไปอกกป)

ชาย 19.1 ป

หญง 21.5 ป

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

จากตารางแสดงสถตน บอกใหรวา ทานยงมเพอนอายรนราวคราวเดยวกบทานอยจำนวนมาก

ถง 6,172,000 คน แตละคนจะมคณภาพชวตหรออายทยนยาวเทาใดนนไม เทากน ดงนน

ทานคงจะตองหาคำตอบใหไดวา ทานจะจดการกบตนเองอยางไรด และทานจดอยในกลมไหน

สงทเกดแนนอนทนททเกษยณ สงทเกดแนนอนทนทททานเกษยณ ไดแก นอนไมหลบ นอนไมตอเนอง หรอตนเรว

หงดหงดงาย เครยด คดมาก “รสกใจหาย ยงทำใจไมได” รสกเหงา วางมาก คดไปตางๆ นานา

จะไดรบคาตอบแทนบำเหนจ บำนาญเทาไร จะเอาเงนกอนไปทำอะไร จะพอใชไดกป อยบานหลวง

ใชรถหลวง ตองหาบานใหม หารถยนตใหม ฯลฯ

มมมองสงคมไทยตอผเกษยณ : มทงมมมองเชงบวกและลบ มมมองสงคม : หมดเวลาทำงาน นงดหนมสาวเขาเลน อยามายงกบกจการ หมดสภาพ

รอวนรวงโรย ทำงานไมทนใจ เชองชาอดอาด (มมมองเชงบวก : พลงขงแก คลงสมอง)

มมมองชมชน : คนสำคญวนเดยว รวมวยเขาวด นบสหายตายจาก ระทมทกข

ไรสวสดการ (มมมองเชงบวก : ฝากหลานเลยงด ผเฒาเฝาบาน)

มมมองครอบครว : ภาระเลยงด มคาใชจาย รายไดไมพอ ตองมคนดแล (มมมอง

เชงบวก : กตญญทดแทน)

มมมองตนเอง : ชวงชวตหลงตรากตรำ ไมเปนทตองการ รอคนชวนทำงานตอ (มมมอง

เชงบวก : ใชชวตมคณคา)

ทานละ มมมมองอยางไรตอผเกษยณคนอนๆ และคดถงตนเองในมมมองใด

เกษยณอายตองมยทธศาสตร ถงแมจะไดวางแผนไวลวงหนา แตเมอเกษยณจรงกอดใจหายไมได มการประเมนกนวา

ชวงทผเกษยณจะเสยชวตจากโรคภยมากทสดอยในหวง 2-5 ปแรกของชวตหลงการทำงาน หากผานพน

ชวงนไปไดแสดงวาพอปรบตวได กจะมอายยนยาวออกไปไดอก

ดงนนการใชชวตนอกหวโขน โดยอยรวมกบพลเรอนหรอในฐานะประชาชนพลเมองตลอดเวลา

กตองมการปรบตว โดยเรมจากปรบทศนคตและอารมณกอน “ธรรมะและคำสอน” จงเขามาเกยวของ

ในขนตอนการปรบสภาพเชนน

สงทผเกษยณตองประสบ คอ 4 จ. จ. จตใจ ยอมรบสจธรรมการเปลยนแปลง

จ. เจบ รขอจำกด ตรวจและดแลสขภาพ

จ. จน มเงนพอใช อยาใหคนอนยมเงน อยารบยกมรดกใหลกหลานใหทำเปนพนยกรรมไวกอน

จ. จดการ ถายทอดความร เรยนรตลอดชวต จดการเวลา จดการระเบยบชวต

เกษยณอายราชการไมใชเกษยณชวต แตเปนการเรมตนชวตใหม ยงมชวตขางหนาอกเฉลย 20 ป

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ซงตองยอมรบความจรงขอน โดยไมยดตดในลาภ ยศ สรรเสรญ เพราะเปนวาระของการพกผอนดแลตวเอง

ดแลครอบครว/คนทเรารก แลวใชชวตในวนทมวถอสระอยางเตมท หากมหลายอยางทรอคอยมานาน

แลวยงไมไดทำ กใหลงมอทำอยางมความสข เชน ไปเปนอาสาสมครทำงานเพอชมชน ไปเรยนรศลปะ

ดนตร กจกรรมนนทนาการแปลกใหม

จตใจ (Mind) และจตวญญาณ (Spirit) จต คอ ตวรบรอารมณ ควบคมการคดและการกระทำ ใชตา ห จมก ลน กาย สมอง

รวมหกชองทางเพอรบรอารมณ รป รส กลน เสยง สมผส และนกคด

จตใจ (Mind) คอ ความรสกนกคด เชาวปญญา ความสำนก ความมสต แตความคด

เปนองคประกอบสำคญของจตใจทรเหน กำกบและควบคมไดอยางชดเจน บางครงจงใชคำวา ความคด แทน

จตวญญาณ (Spirit) ความคดทถกฝกหรอมประสบการณมาทำหนาท รด รชว รสข รทกข

การทำงานของจตใจ ความรสกนกคดอยทการทำงานของสมอง

1. สมองสวนคด (Cerebral Cortex) ทำหนาทควบคมสตปญญา ใชความคดแบบ

มเหตผล ปจจยทกระทบมาจากแรงจงใจ สงแวดลอม ความร และประสบการณทไดจากการอบรมเรยนร

รวมทงระดบ IQ หรอสตปญญา และสมองสวนคดเปนตวควบคมสมองสวนอยากใหรจกเหตผล

สมองสวนคดอาจถกทำลายได เชน ใชยาเสพตด ตดเหลา

2. สมองสวนอยาก (Limbic System) “อยาก” เปนศนยควบคมอารมณ ความรสก ซงไดรบ

การกระตน หากบคคลมคณธรรม (ศาสนา/ปรชญา) และม Emotional Quotient หรอความฉลาดทางอารมณ

เปนพนฐานหรอเปนภมคมกน กจะอดทนอดกลนตอสงเรา ทำใหแสดงออกไดถกทำนองคลองธรรม

ธรรมชาตของจตใจและจตวญญาณ 1. จตใจตอบสนองตอสงเราทงทางกาย อารมณ สตปญญา และสงคมสงแวดลอม

ทำใหเกดเปนอารมณ 3 ประเภท ดานบวก (ดใจ พอใจ) ดานลบ (เสยใจ ผดหวง) และอารมณกลางๆ

(เฉยเมย สงบนง เรอยๆ)

2. จตทควบคมอารมณได ปรบตวได เรยกวา สขภาพจตด

3. จตจะตองฝก ใหด ร และเหนตามความเปนจรงวา อะไรด อะไรชว

4. จตทฝกมาดจงจะเปนอสระจากอำนาจการครอบงำของความชอบ ความชงไดมากทสด

จตทฝกมาดจะเปนจตวญญาณททำหนาท รด รชว รสข และรทกข

หลกพนฐานของจตใจ 1. คนมลกษณะธรรมชาตเฉพาะของมนษย ตองปรบตวตลอดเวลา

2. บคคลแตละคนยอมมลกษณะประจำตวทแตกตางกน

3. สงแวดลอมมอทธพลตอสขภาพจตของบคคล

4. ระบบศลธรรมนบวามอทธพลตอสขภาพจตอยางสง

5. พนธกรรมเปนตวกำหนดลกษณะทางรางกายและจตใจของมนษยตดตวมา

โดยแตกำเนด ยากทจะแกไข เชน ตาบอดส จตทราม ปญญาออน เปนตน

�0 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ธรรมชาตของมนษย ม 10 ประการ 1. มนษยเปนผมศกดศร

2. มนษยมความแตกตางกน

3. มนษยมแรงจงใจในทางทด

4. พฤตกรรมของมนษยตองมสาเหต

5. มนษยมความตองการ

6. มนษยตองการพฒนาการชวต

7. มนษยตองการการพกผอน

8. มนษยเปนสตวสงคม

9. มนษยตองการขนบธรรมเนยมและวฒนธรรม

10. มนษยมความตองการการอยากรอยากเหน

สาเหตททำใหสขภาพจตเสอม 1. สาเหตทางรางกาย ความบกพรองทางรางกาย การเจบไขไดปวย ความบกพรอง

ของอวยวะรบสมผส สมองไดรบความกระทบกระเทอน ความบกพรองดานอนามยและโภชนาการ

สาเหตจากพนธกรรม

2. สาเหตทางจตใจ ความกลว ความวตกกงวล ความโกรธ ความเหนอยลาของจต

การเปลยนแปลงของสงคม

3. สาเหตจากสงแวดลอม อยในแหลงแออด อทธพลของสอ

วธการรกษา สขภาพจตท เสอมหรอจตปวย รกษาได โดยการใชยา ใชไฟฟา การทำจตบำบด

การสะกดจต การผาตด การรกษาโดยอาศยสงแวดลอมและพฤตกรรมบำบด

สขภาพจตและจตวญญาณด จะแสดงออกไดในรปแบบของ 1. ความเชอมนในตนเอง

2. ความกระตอรอรน 3. ความรอบร 4. ความคดรเรม 5. ความจรงใจ 6. ไหวพรบปฏภาณ

7. ความรบผดชอบ 8. ความจำ และ 9. อารมณขน

สขภาพจตและจตวญญาณทไมด จะแสดงออกมาดวยอาการทอถอย โกรธ ความเครยด

วตกกงวล ซมเศรา ความคดเปลยนไปตามอารมณ คดไมด คดราย คดกงวลลวงหนา ยำคดยำทำ

ไมสามารถหยดความคดตนเองได ความคดควบคมไมได คดมาก มองตนเองไมด มองคนอนไมด

มองโลกในแงราย ความคดทปรบตวไมไดจะกลายเปน

ความเครยด ถามมากและตอเนองจะทำใหสมองมน งง

เบลอ ขาดสมาธ ความคดความอานและความจำลดลง

การตดสนใจชา ไมแนนอน ไมมนใจตนเอง อาการ

ทางความคดจตใจทผดปกตมาก จตปวย ตองรกษา

�1ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

เทคนคการสรางเสรมสขภาพจตและจตวญญาณ (ขอแนะนำจากกรมสขภาพจต)

1. ปรบอารมณ : ใหมสต ไมทอแท โกรธตวเองหรอผอนไมใชอารมณแกปญหา และใหอภยกน

2. ปรบความคด : มองดานด ใชเหตผลขอเทจจรงใหมากขน คนหาดานดของอกฝาย

ทำใหเกดความรวมแรงรวมใจมากขน

3. ปรบการกระทำ : เลอกวธการสอสารทเหมาะสม เชน ลดรายจาย เพมรายได

4. ปรบเปาหมาย : รจกยดหยน ไมยดมนถอมนกบเปาหมายเดม และการดำเนนชวต

ใหเหมาะกบสถานการณ มองความขดแยงเปนเรองปกต

5. เตมศรทธา : เชอมนวาทกอยางจะเปลยนแปลงไปในทางทดขน เชอวาชวตมความหวง

มคณคาชวตยอมมอปสรรคเปนธรรมดา

6. เตมมตร : มคนทไวใจไวขอคำปรกษา พดคยหาทางออก

7. เตมจตใจใหกวาง : รบฟงความคดเหนทแตกตาง ทำใหมขอมลเพม มองอะไร

รอบดานมากขน เหนความลำบากและปญหาของคนอน

จตใจ/จตวญญาณ ตองมเครองยดเหนยว โดยใชหลกศาสนา ตวอยางแกนของศาสนาพทธ มหลกธรรมของคนด 8 หลกการ ดงน

1. อรยสจ 4

1) ทกข…คอ เหนตวทกข…มใชสข ดงเขาใจ…

2) สมทย…คอ รเหตเกดขนของทกขแลววา…เพราะหลงผดยดถอ…

3) นโรธ…คอ รเหตเกดและทางดบทกขแลววา…เหนจรงแลววาใช

4) มรรค…คอ กำลงเดนตามทางดบทกข…ดวยการประคองสต…ใหปฏบตตาม

ความเปนจรงของ…ธรรมชาต

2. ฆราวาสธรรม 4 : ธรรมะสำหรบผครองเรอน

1) สจจะ ความซอสตย จรงใจ

2) ทมะ ความปรบปรงตน ขมใจ

3) ขนต ความเขมแขง อดทน อดกลน

4) จาคะ ความเสยสละ

3. มรรค 8 : หนทางดบทกข

1) สมมาทฐ คอ ปญญาเหนชอบ

2) สมมาสงกปปะ คอ ดำรชอบ

3) สมมาวาจา คอ เจรจาชอบ

4) สมมากมมนตะ คอ ทำการงานชอบ

5) สมมาอาชวะ คอ เลยงชพชอบ

6) สมมาวายามะ คอ เพยรชอบ

7) สมมาสต คอ ระลกชอบ

8) สมมาสมาธ คอ ตงใจชอบ

�2 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

4. พรหมวหาร 4 : ธรรมของผเปนใหญ ธรรมของพรหม (ทานผเปนใหญ) ทำให

เราดำรงชวตอยางมความสข

1) เมตตา ความปรารถนาใหผอนไดรบสข

2) กรณา ความปรารถนาใหผอนพนทกข

3) มทตา ความยนดเมอผอนไดด

4) อเบกขา การรจกวางเฉย การวางใจเปนกลาง ใครทำดยอมไดด ใครทำชวยอมไดชว

ตามกฎแหงกรรม คอ ใครทำสงใดไวสงนนยอมตอบสนองเรา ควรปรารถนาด ชวยเหลอผอนใหพนจาก

ความทกขในลกษณะทถกตองตามทำนองคลองธรรม

5. อทธบาท 4 : ฐานแหงความสำเรจ

1) ฉนทะ ความพอใจรกใครในสงนน

2) วรยะ ความพากเพยรในสงนน

3) จตตะ ความเอาใจใสฝกใฝในสงนน

4) วมงสา ความหมนสอดสองในเหตผลของสงนน

6. สงคหวตถ 4 : เครองยดเหนยวนำใจ หลกธรรมทเปนเครองยดเหนยวนำใจของผอน

ผกไมตร เออเฟอ เกอกล หรอเปนหลกการสงเคราะหซงกนและกน

1) ทาน คอ การให เสยสละ แบงปนของๆ ตนเพอประโยชนแกบคคลอน

2) ปยวาจา คอ การพดจาออนหวาน พดจรงใจ ไมกาวราว เหมาะกาลเทศะ

3) อตถจรยา คอ การสงเคราะหทกชนดหรอการประพฤตในสงทเปนประโยชนแกผอน

4) สมานตตา คอ การเปนผมความสมำเสมอหรอมความประพฤตเสมอตนเสมอปลาย

7. ทศหก : การรกษาสมพนธผอนทศหก บคคลประเภทตางๆ ทเราตองเกยวของ

สมพนธ ดจทศทอยรอบตวจดเปน 6 ทศ

1) ปรตถมทส ทศเบองหนา ไดแก บดา มารดา

2) ทกขณทส ทศเบองขวา ไดแก ครอาจารย

3) ปจฉมทส ทศเบองหลง ไดแก สาม ภรรยา

4) อตตรทส ทศเบองซาย ไดแก มตรสหาย

5) อปรมทส ทศเบองบน ไดแก พระสงฆ สมณพราหมณ

6) เหฏฐมทส ทศเบองลาง ไดแก ลกจางกบนายจาง

8. ไตรลกษณ “ลกษณะ 3 อยาง” เปนธรรมทพระพทธเจาไดตรสร 3 อยาง

1) อนจจตา (อนจจง)-ความไมเทยง ความไมคงท ความไมยงยน ภาวะทเกดขน

แลวเสอมและสลายไป

2) ทกขตา (ทกขง)-ความเปนทกข ภาวะทถกบบคนดวยการเกดขนและสลายตว

ภาวะทกดดน ฝนและขดแยงอยในตว เพราะปจจยทปรงแตงใหมสภาพเปนอยางนนเปลยนแปลงไป

จะทำใหคงอยในสภาพนนไมได ภาวะทไมสมบรณมความบกพรองอยในตว

3) อนตตตา (อนตตา)-ความเปนอนตตา ความไมใชตวตน ความไมมตวตนทแทจรง

ของมนเอง ไมใชของใคร ไมอยในอำนาจควบคมของใคร

�3ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

จตใจดนอกจากยดหลกศาสนาใหยดปรชญาดวย เชน ใชหลกคดเศรษฐกจพอเพยง ซง

มหลกคดสำคญ 3 ประการ ไดแก 1) พอประมาณ 2) มเหตผล และ 3) มภมคมกนในตว โดยมเงอนไข

ในดานความร (รอบคอบ รอบร ระมดระวง) และเงอนไขคณธรรม (ซอสตย สจรต ขยน อดทน

แบงปน) ซงเปาหมายปลายทางอยทการมชวตเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม สมดล มนคง และยงยน

การสรางอารมณขน อารมณขนเปนอารมณทด มเสนห เปนสงทควรทำ แตกอนจะสรางอารมณขน ทานตอง

ตรวจสอบตนเองกอน วาโดยปกตแลวทานเปนผมอารมณขนอยแลว เปนทนเดมเทาใด

แบบทดสอบอารมณขนแบบท 1 : โปรดอานนทานตอไปน (ทมา : http://www.narak.com/)

“พระราชนซงเปนแมเลยงใจรายของเจาหญงสโนไวทไดหยบกระจกวเศษขนมาถาม

อยางเคยวา “กระจกวเศษ จงบอกขาเถด ใครงามเลศในปฐพ” ซงกระจกวเศษกตอบไปทนทวา “ผทงามเปนเลศ

ในปฐพ กสโนไวทนะส ไมเหนนาถาม ทแนๆ ไมใชพระนางชวร” ราชนใจรายโกรธจดขวางกระจกวเศษ

ลงบนพนกระจกจนกระจกราว ราชนเกบมนขนมาแลวถามยำอกครงวา “ขาจะถามเจาอกครงเดยว

บอกมาซวาใครทงามเปนเลศในปฐพ” คราวน กระจกวเศษพดพลางสะอกสะอนซงฟงไมถนดนก“

อานนทานแลวตอบคำถามทานคดวา กระจกวเศษตอบวาอยางไร

ก. “พระนางนนแหละงามไมมใครเทยม”

ข. “ขอโทษนะ เราลมไปแลววาทานคอใคร”

ค. “กระจกมนราวแบบน กระหมอมกเลยมองไมเหนพระนาง”

ง. กระจกวเศษพดพมพำๆ อยางฟงยากวา “ปากของกระหมอมแตกไปแลว เลยพด

มากกวานไมไดแลว…”

เฉลย

ตอบขอ ก ทานเปนคนทคดอะไรอยางรอบคอบจรงจง แมคำนงถงความรสกของคนอน

อยตลอดเวลา แตกจรงจงเสยจนไมคอยจะมอารมณขนเลย

ตอบขอ ข ทานนกถงอารมณขนบางในบางครง แตกเปนคนจรงจงอยด นานๆ ครง

ทานถงจะพดอะไรทชวยหวเราะอะไรใหมนตลกบาง

ตอบขอ ค ทานรำรวยอารมณขนพอสมควร นกและมองอะไรทขำๆ ไดในขณะทคนทวๆ ไป

นกไมถง

ตอบขอ ง ทานเปยมลนไปดวยอารมณขน ทงยงเปนอารมณขนทมเอกลกษณชนดหาตวจบยาก

�4 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

แบบทดสอบอารมณขนแบบท 2 : กา ✓ หากขอความนนตรงกบตวทาน และกา ✗

หากขอความนนไมตรงกบตวทาน (รวม 14 ขอ) (ทมา : นตยสารชวจตฉบบท 94)

1. ..... ทานหวเราะตวเองไมคอยออก

2. ..... ทานโกรธถามคนหวเราะทาน

3. ..... ทานชอบดหนงตลก

4. ..... ทานชอบอานหนงสอตลก

5. ..... ทานเคยอารมณเสย ถาขณะมนดสำคญหรอกำลงประชมอย แลวมคนเลาเรองตลกขนมา

6. ..... ทานจะขนเคองจรงๆ ถาบงเอญทำอะไรโงๆ แลวมคนหวเราะเยาะทาน

7. ..... ทานวาเรองตลกเปนเรองเหลวไหลไรสาระ

8. ..... ทานคดวาคนทหวเราะมากๆ คอคนทไมโต

9. ..... ทานจะรสกอดอด ถาเกดทานหวเราะออกมาดงๆ ในโบสถหรอโรงพยาบาล

10. ..... เวลาดทว ทานชอบดรายการสารคดมากกวารายการตลก

11. ..... ทานคดวาสถานภาพอยางทาน ไมควรทจะวางตวเหลวไหลในทสาธารณะ

12. ..... ทานจำไดวาทานหวเราะมากๆ ครงลาสดเมอไหร

13. ..... ทานเคยหวเราะดงๆ เวลาอยคนเดยว

14. ..... ทานจะอาย ถาทานเกดขำขอความในหนงสอสกเลม แลวปลอยหวเราะออกมา

เฉลย ให 1 คะแนน ถาทานใสเครองหมาย ✓ ในขอ 3 ขอ 4 ขอ 12 และขอ 13

สวนขออนๆ ให 1 คะแนน ถาทานใสเครองหมาย ✗ จากนนรวมคะแนนจากทกขอ

ได 1-4 คะแนน...ทานตองเรยนรทจะปลดปลอยอารมณใหมากกวาน เพราะการหวเราะ

นอกจากจะชวยใหสขภาพดแลว ยงชวยใหทานเปนคนมมนษยสมพนธดอกดวย

ได 5-10 คะแนน...ทานเปนคนมอารมณขนคนหนง แตบางครงทานกสะกดกลนตวเองไว

เพราะคดวาควรวางตวใหเหมาะสมกบมารยาทสงคม ลองปลอยตวเองใหมากกวานสกนด ผลทได

ทางอารมณและสขภาพอาจมากจนทานคดไมถง

ได 11-15 คะแนน...ขอแสดงความยนดดวย ทานเปนคนทมอารมณขนจรงๆ เชอวา

ทานตองเปนคนทมสขภาพกายและใจทด แตทสำคญคอ ทานไมจรงจงกบชวตมากเกนไป

การสรางอารมณขน ทำไดดงน 1. ไมเปนผวจารณโดยพรำเพรอ (เพราะมนจะไมขบขน)

2. อยาถอโทษโกรธใครงายๆ

3. มองเรองในแงมมทขบขนบาง เรมจากการมองในแงบวกกอน

4. มองความทกขในแงมมขบขน

5. ขบขนในขอผดพลาดของตนเองเสยบาง

6. แสวงหาแบบอยางของการรสกขบขน เชน อานเรองตลก ประเทองปญญา

ดภาพยนตรตลกสรางอารมณสบาย

7. ฝกยมกวางและหวเราะเสยงดง

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

การหยอดอารมณขน ควรใชวธการดงน คอ ใชตวเองทำตลก หวเราะไปกบคนอน เกบสะสมเรองขำขน

แลวหาโอกาสเลาเรอง ถายรปสนกๆ

ขอหาม ไดแก อยาใชตลกเสยดส เหยยดหยามคนอนแบบออม อยาไปทำใหคนอนอบอาย

อยาเอาอยางตลกคาเฟทลอเลยนปมดอยของผอน อยาเอาเรองสปดนมาพดเตมไปหมด

ความสขแบบพอเพยง Happy Workplace เสนอแนะโดยสำนกงานกองทนสนบสนน

การสรางเสรมสขภาพ

1. Happy Body สขภาพด แขงแรงทงรางกายและจตใจ

2. Happy Heart มนำใจ เอออาทรตอกน

3. Happy Society สงคมด รกสามคค เออเฟอตอชมชนทตนทำงานและพกอาศย

มสงคมและสภาพแวดลอมทด

4. Happy Relax ผอนคลายตอสงตางๆ ในการดำเนนชวต

5. Happy Brain ศกษาหาความรตลอดเวลา

6. Happy Soul ทางสงบมศรทธาในศาสนา ศลธรรมในการดำเนนชวต

7. Happy Money เศรษฐกจด มเงน มเกบ ไมมหน

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

จ. จน วางแผนการเงนสำหรบการเกษยณ

ขอใหทานพจารณาจากสตรทเหลากรการเงนไดเสนอแนะไวจำนวน 9 สตร ดงน

สตร 1 : ทานควรมเงนออมขนตำอยางนอยทสดคอ 10% ของรายไดตอป (มาตรฐาน

ขนตำของทกอาย) (ทมา : กรณา อกษราวธ 2004)

เชน อาย 25 ป รายไดปละ 120,000 บาท ออม 0.10% X 120,000 = 1,200 บาทตอเดอน

จะตองออมใหได 24,000 บาทตอป อาย 58 ป รายไดปละ 30,000 X 12 เดอน = 360,000 บาท

ตองออม 0.10% X 360,000 ตอป = เดอนละ 3,000 บาท หรอ 36,000 บาทตอป

สตร 2 : การออมตามอาย อายมากออมมากขน

ขวงอาย การใชจายทสำคญ

1. ชวงอายนอย การศกษา 2. เมอแตงงาน ซอบาน เครองเรอน รถยนต สงอำนวยความสะดวกตางๆ 3. เมอมลก เครองเรอน เครองแตงกาย คาใชจายเพอสขภาพของลก การศกษาของลก 4. เมอลกโตและแยกครอบครวไป รายไดมกสงสด มโอกาสเกบออมเพอการเกษยณอายมากขน ทองเทยว 5. เมอเกษยณ มกไมมรายไดประจำ ใชจายจากเงนออม ตองจายเพอสขภาพมากขนตามวย

30 10% ของรายไดตอเดอน 40 20% ของรายไดตอเดอน 50 50% ของรายไดตอเดอน 55 80% ของรายไดตอเดอน

ตองออมเทาไร จะมใชสบายๆ ในวยเกษยณ

เรมตนออมเมออาย จำนวนเงนทตองออมตอเดอน

หลงเกษยณ ตองการมเงนใช 70% ของรายไดเดอนสดทาย

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ตองออมเทาไร จงจะมเงนใชสบายๆ หลงเกษยณ ยอดเงนทเหมาะสมตองคำนวณวา

หลงเกษยณตองมเงนใชประมาณ 70% ของรายไดเดอนสดทาย เชน เมออาย 60 ป เคยมเงนเดอน

ลาสด เดอนละ 30,000 บาท หลงจากหยดทำงาน ควรมเงนไวใชจาย เดอนละ 21,000 บาท ออมกอน

รวยกวา เรมออมอาย 30 เจยดเงนเพยง 10% กเพยงพอ แตพออายมากเงนทตองแบงสรรสงถง 50-80%

ซงเปนการยากลำบากในการเกบออม

สตร 3 : แนะทงออมและลงทน : มเงนออม 5 แสนบาท ลงทนอยางไรด? (ทมา : teen &

family Vol. 11 No. 122 May 2006)

1. ควรลงทนใหมบานเปนของตนเอง ถอเปนความสำคญอนดบแรก เพราะเปนหนง

ในปจจยส ทกคนตองมบานทอยอาศย หากเราไมมบานตองไปเชา จายคาเชาเดอนละหลายพน

หรอหลายหมนบาท เทยบกบการวางเงนดาวนเพอซอบาน คาผอนจะไมมากกวาคาเชาเทาใดนก

การวางเงนดาวนเพยง 10% แลวผอนไป 10 ป, 15 ป หรอ 20 ป กจะเปนเจาของบานโดยสมบรณ

การผอนบานจงไมมภาระหนกกวาการเชาบานเทาใดนก และถอเปนการออมเงนไปในตว

2. คนมรายไดตองเสยภาษ ตองลดคาภาษดวยการซอกองทน RMF (กองทน

เพอการเลยงชพ) เทากบ 15% ของรายไดเพอหกภาษ และ/หรอซอกองทน LTF (กองทนหนระยะยาว) อก 15%

ของรายได กองทนทงสองนใชหกภาษไดทงค รวมกนลดภาษไปไดอก 30% การลงทนตองพยายาม

สรางแตมตอคอ ใชหกภาษได เปนเงนออมและมผลตอบแทน กองทน RMF และ LTF ใหผลตอบแทน

โดยเฉลย 3-5% แลวแตประเภททเลอกลงทน

3. หากมบานแลว ทานอยากลงทนในดานการเงน แบงเงน 20% หรอ 1 แสนบาท

ไปซอกองทนหนจากบรษทหลกทรพยจดการ (บลจ.) เชน ทหารไทย, ไทยพาณชย, กสกรไทย

หากไมคนเคยกบ บลจ. เหลานกตดตอธนาคารพาณชยไดทกสาขา เพราะธนาคารเปนตวแทน

ขายหนวยลงทน การซอกองทนหนแมจะมความเสยงอยบาง แตถาเศรษฐกจของประเทศขยายตวไดด

กมโอกาสไดผลตอบแทนใน 5 ป เฉลยปละ 5% ขอดคอ หากฉกเฉนสามารถถอนมาใชไดทกเวลา

ตราสารทน ผลตอบแทนสง สภาพคลองสง ยอมรบความเสยงไดทกรปแบบ ตราสารหน ผลตอบแทนแนนอน ตองการเงนตนคน ไมชอบความเสยง กองทนรวม กระจายความเสยง มเงนจำกด ไมมเวลาตดตามขอมลขาวสาร ยงไมมความรเกยวกบการลงทนพอ ประกนชวต ตองรบผดชอบเลยงดครอบครว ไมชอบความเสยง

ใครเหมาะกบการลงทนแบบไหน

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

4. ใหเอาเงนอก 60% หรอราว 3 แสนบาท ไปซอหนวยลงทนระยะยาวตงแต 2 ปขนไป

จากบรษทหลกทรพยจดการกองทน ซงใหผลตอบแทน 4.2-4.5% ตอป โดยไมตองเสยภาษ เนองจาก

ผลงทนมเงนนอยจงไมควรเอาเงนไปเสยงซอหน ควรหลกเลยงการซอสลากออมสน เพราะโอกาส

ถกรางวลยากมาก และตองถอไวยาวถง 3 ป ทำใหเงนถกตรงอยนาน ถาหากไมถกรางวลเลย

เมอครบ 3 ป ไดคนดอกเบยเพยง 1-2% ซงนอยกวาการซอหนวยลงทนตงครงหนง

5. เงน 20% ทเหลอคอ อก 1 แสนบาท ซอทองคำไวประมาณ 7 บาท เพราะทองคำ

เปนทรพยสนทมคา ไมเสอมสลาย มโอกาสไดกำไรปหนง 6-8% ซองายขายคลอง โดยตองซอจากรานใหญ

อยาซอทองคำจากรานเลก เนองจากทองคำตองไดมาตรฐาน เหตทไมแนะนำใหเอาเงนฝากธนาคาร

เนองจากไดดอกเบยตำมากประมาณ 1% และเมอรบดอกเบยยงถกรฐบาล

เกบภาษอก 15% เหลออยเพยง 0.85% ควรพยายามออมทกเดอน ดงนน

รายไดประจำหากมเงนเหลอกฝากออมทรพยไวเพอใชยามฉกเฉน และเมอ

มเงนฝากออมทรพยถง 80,000 บาทแลว เอาสวนทเกนไปลงทนใน 3-4 แบบ

ตามทกลาวมาแลว

สตร 4 : แนะนำการลงทนตามวยและความเสยง

(ทมา : นตยสารดวงใจพอแม ปท 10 ฉบบท 115 พฤษภาคม 2548)

1. กองทนปด (Close-end fund) เปนกองทนรวมทเปดใหมการจองซอเพยงครงเดยว

เมอจดตงโครงการ มกำหนดอายโครงการแนนอน เชน 3 ป 5 ป 7 ป 10 ป เปนตน การลงทนจะม

บรษทเขาจดการ ไมรบซอคนหนวยลงทนกอนครบกำหนดอายโครงการ ผถอหนวยลงทนไมสามารถไถถอน

หนวยลงทนกอนครบกำหนดอายโครงการได แตทงนเพอเพมสภาพคลองใหแกผถอหนวยลงทน บรษท

จดการมกนำเอาหนวยลงทนของกองทนปดไปจดทะเบยนซอขายในตลาดรอง เชน ตลาดหลกทรพยฯ

2. กองทนเปด (Open-end fund) เปนกองทนรวมทเพมหรอลดหนวยลงทนได ไมม

กำหนดอายโครงการสามารถรบซอคนหนวยลงทนตามกำหนดระยะเวลาทระบไว จงทำใหกองทนเปด

เปนทนยมมากกวากองทนปด

3. กองทนรวมตราสารแหงหน มนโยบายการลงทนเฉพาะเงนฝาก ตว เงนคลง ตวแลกเงน

พนธบตรรฐบาล พนธบตรรฐวสาหกจ หนกบรษทเอกชน หรอหาดอกผลโดยวธอนตามทสำนกงาน

คณะกรรมการกำกบหลกทรพยและตลาดหลกทรพยเหนชอบ กองทนรวมตราสารแหงหน มความเสยง

นอยกวากองทนรวมทมนโยบายลงทนในตามสารทน จงเหมาะสำหรบผลงทนทยอมรบความเสยง

ไดนอยกวา

21-30 90 10 31-40 50 50 41-55 30 70 55 ขนไป 10 90

อาย ตราสารทน เงนฝากและตราสารหน

ลงทนตามวย

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

สตร 5 : วางแผนการเงนกระจายความเสยง โดย “ธระ ภตระกล” ประธานบรหาร

บลจ. หลกทรพยฟนนซา

เงนออมทควรมอยคอ 10% ของเงนรายไดทงป X อาย เชน ขณะนอาย 30 ป ไดเงน

เดอนๆ ละ 20,000 บาท กควรมเงนออมในมอประมาณ 720,000 บาท อาย 58 ป เงนเดอน 30,000 บาท

ถาวางแผนการเงนมาดควรมเงนออมแลวในมอ = 30,000 X 12 X 58 X 0.1 = 2,088,000 บาท

สตร 6 : ใช 6 ขนตอน มเงนใชสบาย

1. ในมอมเงนออม 6 เทาของคาใชจายประจำเดอน (เงนสำรองฉกเฉน) ทานใช 26,000 บาท

จากเงนเดอน 30,000 บาท/ตองมเงนออม 156,000 บาท

2. จายหนทมอตราดอกเบยแพงทสดกอน (บตรเครดตจายกอน)

3. ทำประกนชวตแบบคมครองรายได เพอปองกนความเสยงใหตวเองและครอบครว

4. ออมทรพยกบกองทนเพอวยเกษยณ (กองทนสำรองเลยงชพหรอกองทนเพอการเลยงชพ)

หรอประกนแบบสะสมทรพยครบอาย 60 ป หรอ 65 ป

5. ทำประกนสขภาพและประกนอบตเหต

6. นำเงนทเหลอจาก 5 ขอขางบน และคาใชจายประจำ ไปลงทนเพอเพมรายได

สตร 7 : วางแผนการเงนโมเดลฝากกนดอกเบย (สมยคณแมยงสาว ดอกเบยยงสงอย

10% ตอป)

ผเกษยณมกจะมโมเดลคำนวณความเพยงพอของรายไดในวยเกษยณ โดยเอาเงนสะสม

ทไดจากการทำงานมาชวชวต ไปฝากธนาคารทงหมด และไดดอกเบย 10% ตอป ไดเทาไรแลวกเอา 12 หาร

กลายเปนรายไดดอกเบยรบเฉลยตอเดอน ตวอยางเชนมเงนสะสมวยเกษยณ 5,000,000 บาท

ประมาณวาฝากไดดอกเบยในอตรา 10% ตอป หกภาษ ณ ทจาย 15% แลวเหลอเทากบ 8.50% ตอป

ดงนนรายไดดอกเบยสทธตอปจะเทากบ 425,000 บาท หาร 12 ไดเทากบ 35,417 บาทตอเดอน

สตร 8 : วางแผนการเงนโมเดลใหม เชน ลองไปดทางเลอกอน ตราสารหน

ตารางท 2 อายของกองทน 3 เดอน 6 เดอน 1 ป 3.10%-3.30% 3.05%-3.45% 3.10%-3.40%

ตารางท 1 อายของตราสารหน

3 เดอน 6 เดอน 1 ป 5 ป 10 ป 15 ป 19 ป 1. ตราสารหนภาครฐ 3.53% 3.50% 3.50% 3.60% 3.86% 4.28% 4.43% 2. ตราสารหนเอกชน (แสดงเปนอตราทสงกวาภาครฐ) เกรด AAA +0.36% ถง +0.65% เกรด AA +0.45% ถง +0.68% เกรด A +0.67% ถง +0.99% เกรด BBB +1.51% ถง +1.60%

�0 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

1. ตราสารหนภาครฐ

2. ตราสารหนเอกชน

3. กองทนตราสารหนแบบมระยะเวลาครบกำหนดแนนอน (เงนทลงทนตองอย (ดตารางท 1)

ทงตราสารหนภาครฐและเอกชน ตองใชเงนลงทนจำนวนมาก เชน 10 ลานบาทขนไป ผลงทนรายยอย

อาจไมสามารถลงทนเองไดโดยตรง ตองไปลงทนผานกองทนตราสารหนแทนผลตอบแทนกบกองทน

ตามเวลาทระบ) (ดตารางท 2 หมายเหต : การทผลตอบแทนของกองทนไมเทากนเนองมาจาก

ก. กองทนทใหผลตอบแทนสงกวาลงทนในตราสารหนภาคเอกชนดวย ซงมความเสยงสงกวาตราสารหน

ภาครฐ จงใหผลตอบแทนทสงกวา ข. กองทนทออกภายหลงในชวงน นำเงนไปซอตราสารหนมาลงทน

ในอตราทลดลง เนองจากอยในภาวะดอกเบยขาลง)

4. กองทนตราสารหนท สามารถซ อ/ขายไดรายวน คลายการฝากออมทรพย

ผลตอบแทนป 50 อยท 3.60%-4.10% ตอป แตไมตายตว กองทนตราสารหนทมระยะเวลาครบกำหนด

แนนอน หากมขนาดกองทนขยายมากขน หรอครบกำหนด ตองนำเงนทขยายหรอทครบกำหนด

ไปลงทนในตราสารหนใหมทมผลตอบแทนลดลงตามภาวะดอกเบย เหมาะสำหรบเงนทตองหมนเวยน

ใชจายเปนประจำ หรอเงนทพกไวกอนเพราะไมรจะเอาไปลงทนอะไรด โดยรวมกดกวาฝากออมทรพย

ทใหดอกเบยเพยง 0.75% ตอป

5. หน การลงทนหนมความเสยงสงจรง แตกมโอกาสเสยงนอยลง แตไดผลตอบแทน

ทดกวา ลองมาดขอมลยอนหลง โดยถอขอมลสนป 2549 เปนตวตง แลวยอนหลงไปด

ตารางท 3

(ผลตอบแทนตามจำนวน ผลตอบแทน ผลตอบแทน ผลตอบแทน

ปทถอหนในตลาด) ปทสงสด ปทตำสด เฉลยตอป

31 ป 129% -49% 11%

(เทาอายตลาดหลกทรพย)

5 ป 117% -13% 17%

1 ป (ป 2549) -5%

ไตรมาสแรก ป 2550 1%

ตารางท 4 สมมตฐานคอดอกเบยจะอยในขาลงไป 1 ป ตอจากน

% ตอป % ตอป % ทลงทน ผลตอบแทน ผลตอบแทน คาดหวง ถวงนำหนก

กองทนตราสารหนทซอขายไดรายวน 45.00 3.80 1.71%

(ลงทนเพอสภาพคลองในการใชเงนภายใน 1 สปดาหถง 1 เดอน)

กองทนตราสารหนทมกำหนดเวลาคนเงน 1 ป และลงทนเฉพาะภาครฐ 35.00 3.10 1.09%

หนทลงทนระยะยาวไวหลายๆ ป โดยหวงผลตอบแทนจากราคาตลาด 20.00 10.00 2.00%

ทเพมสงขน และเงนปนผลสมำเสมอ (ผลตอบแทนแสดงเปนเฉลยตอป)

รวม 100.00% 4.80%

�1ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

หนมทงบวกมาก/บวกนอย ตดลบมาก/ตดลบนอย คดตามราคาปดของหนในแตละชวง

และราคาตลาดนนบางทกมเหตผล/ไมมเหตผล หากลงทนในหนดวยมงหวงเปนหนงในเจาของบรษท

โดยหวงผลตอบแทนจากเงนปนผล เลอกหนทดจรงและมผลตอบแทนในรปเงนปนผลทสมำเสมอ ดจาก

สถตการจายเงนปนผลหลายปตดตอกน ดนโยบายการบรหารและความสามารถ/ความโปรงใส

ของบรษท จะไดหนดนาลงทน อตราเงนปนผลตอบแทนโดยเฉลยของหนในตลาดหลกทรพย ป 2548

อยท 3.37% ป 2549 อยท 4.23% และไตรมาสแรกป 2550 อยท 4.41% หากมองดเปนรายหน

หนทปจจยพนฐานด ปนผลสงถงกวา 6-7%

จะจดสรรเงนลงทนอยางไรด จดสรรดวยสดสวนทลงทนแลวไดผลตอบแทนคาดหวงใกลเคยง

กบทเราตองการเปนดทสด ความเสยงไมมากเทากบการพยายามใสเงนทกบาทลงไปในหน ลองด

ตวอยาง เงนลงทน 5 ลานบาท ทตองการผลตอบแทน 4.80% ตอป สมมตฐานคอ ดอกเบยจะอยในขาลงไป

1 ป ตอจากน (ดตารางท 4) อยาลมวาผลตอบแทนจากหนทลงทนระยะยาวนน ขนลงในปตอป

ไดผลตอบแทนคาดหวงทกำหนดจะเปนผลตอบแทนคาดหวงท เฉลยตอป แตการลงทนทกชนด

มความเสยง ตองตดตามผลทเกดขนอยางมสต และปรบเปลยนการลงทนใหสอดคลองกบสถานการณ

ทเปลยนแปลงไป

6. กองทนหน สำหรบผไมคนเคยกบหน สามารถลงทนผานกองทนรวมทมนโยบายลงทน

ตามทเราตองการได และบางกองทนมจายปนผล บางกองทนไมม แตผลงทนสามารถถอนเงนออกไป

ไดเองตามทตองการ จากสถตทผานมาโดยเฉลยแลว กองทนหนสามารถลงทนแลวใหผลตอบแทน

ทดกวาการเตบโตของดชนตลาดหลกทรพย นอกจากนกยงมกองทนผสม กองทนอสงหารมทรพย

และกองทนทนำเงนไปลงทนในตราสารหน แตตองระวงหนตางประเทศทประสบปญหา

สตร 9 : วยเกษยณควรจดสรรเงนออมเปนคาใชจาย 5 สวน

ควรมเงนไว ใชจายตอเดอนหลงเกษยณประมาณ 70% ของรายไดเดอนสดทาย

กอนเกษยณอาย เพอเกบไวใชจาย เพราะเราจะมอายอยตอไปอกราว 20 ป นบตอจากอาย 60 ป

โดยทวไปคนวยเกษยณควรจดสรรเงนออมสวนหนงเปนคาจดการมรดก แลวแบงคาใชจายรายเดอนเปน

4 สวนในสดสวนเทากน คอ 25% แยกเปน 1. คาใชจายประจำวน 2. คาสขภาพ 3. เงนฉกเฉน

และ 4. การทองเทยวนนทนาการ

หลงจากตรวจสอบครบทง 9 สตรแลว ตกลงแลวทานตดสนใจจะเลอกสตรใด หรอทาน

มสตรท 10 เปนสตรททานคดขนเอง จะเปนสตรใดไมวากน ขอใหทานวางแผนการเงนใหไดดกแลวกน

เพราะสภาพการเงนจะเปนปจจยสำคญในการดำรงชวตชวงสงวยของทาน

20 วธประหยดคาใชจายในครอบครว (ทมา : นตยสารดวงใจพอแม ปท 12 ฉบบท 139 พ.ศ. 2550)

1. ใหทกคนซอของทอยากไดผลดกนคนละเดอน เดอนละ 1 ชนกพอ แลวตงงบไววา

จะตองไมเกนเทาไรดวย

2. ของทซอมาเพราะเผลอใจ แตไมมประโยชนตอการดำรงชวต ใหจดแสดงไวในจด

ทมองเหนงาย เดนผานแลวจะลดความอยากซอทละนอย

3. เวลาเปดดโฆษณาสนคาราคาแพงจด โปรดทองไววา ดแลวละทเราไมรวย จตใจ

จะสงบลงเวลาอยากไดของแพง

�2 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

4. ใชการแลกเปลยนกนบาง หรอของมอสองบาง จะประหยดกวา

5. เขาโครงการใชรถรวมกบผอน

6. เรมแสดงตนใหทกคนรวาคณเปนคนชอบของใชมประโยชน

7. ออกกำลงกายเปนประจำ กนอาหารมประโยชนผกใบเขยว ผลไมตามฤดกาล ลดกน

ของแพงซงประโยชนเทากน

8. ถาใชเครองปรบอากาศใหตงแตกอนนอนถงเชา เวลาลกเขาหองนำตอนใกลสวาง

ปดแลวเปดพดลมแทนความเยนยงอย คาไฟกถกลง หรอตงไวทอณหภม 25 องศา

9. ประหยดคาเครองสำอางเกรดเอ ใหเปลยนมาใชพวกสมนไพรธรรมชาต หรอเกรดซ

คณภาพไมแตกตาง

10. หดซอมแซมของใชในบานเอง

11. ใชการซอกบขาวถง สลบกบการทำกบขาวเอง 1 อยาง ทำอาหารประเภทททำงาย

เกบไดนานและทำไวมากเผอกนมออนดวย

12. ชงชากาแฟนำผลไมคนเองหรอปนเอง แทนการซอกนนอกบาน

13. ถาตองผอนคลายดวยการกนอาหารแพง ลองหดทำกบขาวมอหรดเองบาง

14. ของใชหมดเปลองอยางสบ แชมพ กระดาษเชดหนา ซอส นำปลา ขาวสาร ฯลฯ

เลอกในระดบทตวเองรบได

15. พกเครองคดเลขตดตวไปดวย เวลาซอของหรอเขารานอาหาร ตรวจใบเสรจรบเงนทกครง

16. เวลาจะรบบรการตดตงหรอซอของชนใหญ สอบถามรายละเอยดวารวมอปกรณครบหรอไม

17. คอมพวเตอร โทรศพทมอถอ วทย หรอเครองใช อเลกทรอนกส ใหเลอกทตกรนไปแลว

จะประหยดไดมาก

18. ถาในบานอยกนหลายคน ตกลงกนใหใชของใชประจำตวอยางแชมพหรอสบยหอเดยวกน

ซอขนาดใหญหรอยกโหลจะถกกวา และอยาลมนกถงชนดเตมดวยจะไดไมตองจายคาบรรจภณฑ

19. เรมตงแตตนป กลบจากทำงานหยอดเหรยญ 5 บาท หรอ 10 บาท ใสกระปกทกครง

ถงสนป สรางนสยการออม

20. เวลาเดนจายของ เดนดใหทวกอนจงวกกลบมาเลอกสงตองการ

ขอนารของบตรเครดต (ทมา : สวรรณ วลยเสถยร)

1. บตรเครดตควรใชเฉพาะยามจำเปน

เพราะถาไปเบกเงนหรอเซนซอสนคาหรอบรการมาก

เปนหนมาก เมอครบเดอนตองจายคนมาก ถาไมจายคนใหหมด จะถกเกบดอกเบยสงถง 18.5% ตอป

2. มบตรเครดตจากธนาคารใดใหเปดบญชสะสมไว พอสนเดอนกใหตดเงนจากบญช

ไปชวยใหไมตองจายดอกเบย

3. ควรมบตรเครดตเพยงใบเดยว ถาจำเปนมไมเกน 2 ใบ การมบตรหลายใบทำให

ใชเงนเตบเปลองคาใชจายและเปนหนมาก ไมควรเซนบตรใบหนงเพอไปจายหนบตรอกใบหนง

4. ควรเลอกบตรเครดตทออกโดยธนาคาร จะเสยดอกเบยถกกวาบตรทออกโดย Non Bank

ทอาจคดดอกเบยแพงถง 50% ตอป

�3ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

5. หากลกจะขอบตรเสรมใหเฉพาะคนทอายตงแต 20 ปขนไป และจำกดวงเงนไว เชน

20,000 บาท อยาใหมาก เมอลกจบการศกษาและทำงานมรายไดแลวควรยกเลกบตรเสรมนน

โดยใหลกขอบตรเครดตของตนเอง

6. หากเปนหนบตรเครดตมากและไมจายตามกำหนด ถกเรยกเกบดอกเบยแพง และ

ชออาจเขาไปอยในบญชดำของศนยขอมลเครดต (Credit Bureau) ทำใหขอสนเชอหรอกยมเงนสำหรบ

กจการอนยาก

7. พอแมตองสอนลกใหขยนขนแขง ซอสตย รอะไรควรจายอะไร

ไมควรจาย สำหรบลกททำงานมรายไดแลว ตองมเงนออมเอาไวใชในยามฉกเฉน

คนเราไมมใครรวาอนาคตจะเปนอยางไร จงควรระมดระวงในเรองการเงน

กอนไปชอปปง

1. จดสงทอยากซอกอนไปจบจายใชสอย จะไดมเปาหมาย

ชดเจนวาอยากไดอะไร

2. วางงบประมาณทจะนำไปจบจายใชสอยวาในแตละเดอนจะใชเพอการนเทาไร

3. ถาจายดวยบตรเครดต ความสะดวกคอภาระหนสนทจะไปเรยกเกบในเดอนตอไป

จงควร “ฉลาดใช”

4. อยาซอสนคาเพราะแรงจงใจหรอเทคนคในการตลาด

ตองการซอของถก เมอนกการตลาดคนพบวาจดออนของผบรโภคคออะไร

1 . ช ง ใจ . . .ช ง เงน ใชวจารณญาณ

หาคำตอบวา สนคาทตดปายลดราคานน ลดราคาจรง

หรอไม เพราะผประกอบการอาจระบายสนคาดวยการ

บอกลดราคา เพยงแตบวกราคาเพมขนแลวตดปายวา

ลดราคา 50-70%

2. ถงจะลดราคา แตตองคณภาพด

สนคาทนำมาลดราคาสวนใหญเปนสนคาทขายไมออก

คางสตอก ลาสมย หรอตกรน ฯลฯ ควรใหความสำคญ

กบคณภาพของสนคาดวย และใหความสำคญในเรองประโยชนใชสอยดวย

3. ลดราคา...ประหยดจรง จดสำคญของการซอสนคาลดราคานน หลายคนทนยมซอของ

ลดราคา ซอตนไวเพอใชไดในวนขางหนา

6 เคลดลบกอนสรางหน ปฏวตนสยทางการเงน 1. แยกแยะระหวาง “อยากได” กบ “จำเปน”

2. รสถานการณการเงนของทานอยางด ทงตวเลขในบญช ใบแจงหน ยอดชำระหน

3. ตองเรมทำบนทกการเงนตงแตวนน เพอปองกน “เงนฉนหายไปไหน?”

4. ใหรางวลตวเองดวยการออม

5. ฝกนสย “มเงนสดคอยซอ”

6. ทงนสยทบนทอนสภาพการเงน แตใหสะสมนสยมเหตผลไว

�4 ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

6 ทางออกเมอหาเงนจายหนไมทน 1. อยาหนหนและอยาไปพงหนนอกระบบ ขณะเดยวกนตองไมสรางหนเพมโดยการ

ประหยดใหมากทสด ซอแตของจำเปนดวยเงนสด หนบตรเครดตจะไดไมงอกเพม

2. จดบนทกรายรบ-รายจายอยางละเอยด เพอใหรสถานการณการเงนของตวเอง

ในบนทก จะฟองวาอะไรเปนรายจายทตดทงได

3. ปลดหนกอนใหญใหหมด ดวาถาชำระหนแบบเตมวงเงนแลวยงมเงนเหลอพอดำรงชวต

ตอไปในแตละเดอน ถามหนบตรไมกใบ กดฟนจายหนบตรทมยอดหนมากทสด ดวยเงนกอนโตหนอย

ในแตละเดอน

4. รไฟแนนซยดหน ถาใชหนแลวเหลอเงนไมพอใชสอยในชวตประจำวน อยาตกหลมพราง

หาแหลงเงนกทดอกเบยสงกวาหนเกา

5. หาแหลงเงนกดอกเบยตำ เชน กองทนสำรองเลยงชพ กองทนสวสดการพนกงาน

สหกรณททำงานอย

6. ปรบโครงสรางหน อาจตดตอเจาหนาทบตรเครดตขอปรบโครงสรางหน ซงกคอ

การทำสญญาใหมทมกจะรวมเงนตน ดอกเบย เบยปรบทงหมด คาธรรมเนยมการตดตามหน ขอดคอ

ชวยยดระยะเวลาชำระหนออกไป หรอถาตดทงหนบตรเครดตและสนเชอสวนบคคลกบเจาหนเดยวกน

ปญหาสขภาพทพบบอยในผสงอาย ปญหาสขภาพของผสงวย ไดแก นำหนกเกน โรคสมองเสอม อบตเหตในผสงอาย

การใชยาในผสงอาย ปสสาวะเลดในผสงอาย โรคฟนในผสงอาย โรคปวดขอ ปวดเขา ขอเขาเสอม

ทานจงตองควบคมปจจยเสยงตอสขภาพ โดยเฉพาะปจจยตอไปน

1. การสบบหรจด : หลอดลมอกเสบ ปอดอกเสบ มะเรงปอด

2. การดมสราจด : โรคพษสราเรอรง โรคตบ และสขภาพจตเสอม

3. นำหนกเกน : โรคหวใจ เบาหวาน ความดนเลอดสง ไขมนอดตนหลอดเลอด นำตาล

ในเลอดตำ และอวยวะเสอมสภาพเรวขน

4. อารมณเครยด : นอนไมหลบ ออนเปลยวตกกงวล

ควบคมนำหนกตว ระมดระวงอยาใหนำหนกเกน 1. กนอาหารทใหพลงงานเพยงพอ วนละ 3 มอ ไมกนระหวางมอ

2. อาหารโปรตนสง เชน นม ไข ถวเหลอง เนอสตวระวงเนอตดมนมาก นมวนละ 1 แกว

ไข 3-4 ฟองตอสปดาห

3. ไขมนพอเหมาะ กนไขมน ไมเกน 1 ใน 4 สวน

4. เกลอแรจากผก ผลไม

5. ไวตามนจากผกและผลไม

6. กนแปงและนำตาลพอเหมาะ กนแปงคดเปนสดสวน

ประมาณครงหนงของอาหารทงหมด อาหารแปงถกปากคนไทย ตองระวง

7. กนอาหารยอยงายและมกากเสนใยเพอชวยในการขบถาย

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

ออกกำลงกาย 1. ออกกำลงกายสมำเสมอ สปดาหละ 3-4 ครงๆ ละ 20-30 นาท

2. เรมตนและจบลงดวยการฝกกายบรหาร 3-5 นาท

3. ศกษาและเลอกวธปฏบตทถกตอง คอยๆ ทำไป อบอน

กอนฝก 3-5 นาท ฝก 15-20 นาท ดวยความหนกปานกลาง (หวใจเตนประมาณ 110-120 ครงตอนาท)

4. ประมาณตนไมหกโหม สรางกำลงใจ ใหฝกดวยความเบกบานใจ

5. ตรวจสอบความกาวหนาโดยดจากนำหนกตวและชพจร

10 สขบญญตสำหรบวยสงอาย 1. กนอาหารไมมากหรอนอยเกนไป เพยงพอเทาทรางกายตองการ

2. ขบถายอจจาระและปสสาวะเปนไปตามปกต

3. พกผอนหลบนอนใหเตมท

4. เดนมากๆ และมเวลาทจะหยอนใจกบหางานอดเรกทำ

5. งดเวนสราและสงเสพตด

6. ระงบอารมณเลวราย มอารมณขน และไมเอาจรงเอาจงตอชวตเกนไป

7. เขาสงคมกบใครๆ กได และเปนมตรตอทกคน

8. มความภาคภมใจในตนเอง ในหนาทการงานและอาชพของตนเอง

9. ใหความรวมมอชวยงานและทำตนใหเปนประโยชนตอสงคมของตน

10. มนำใจดและเปนคนมใจกวางพอ

10 ทกขบญญตไมดตอผสงอาย 1. ไมกนอาหารเชา

2. กนอาหารมากเกนไป

3. การสบบหร

4. กนของหวานมากเกนไป

5. อยในสงแวดลอมทเปนมลภาวะ

6. การอดนอน

7. นอนคลมโปง อากาศไมถายเท

8. ใชสมองในขณะทไมสบาย

9. ขาดการใชความคด

10. เปนคนไมคอยพด

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

การทำงานหรออาชพใหมหลงเกษยณ หลกในการเลอกอาชพหลงเกษยณ ม 4 ประการ ไดแก

1. ความเหมาะสมกบนสยและความชอบของตวเอง

2. ความเหมาะสมกบวย อาย และสภาพทางรางกาย

3. เงนเดอน ความเพยงพอ และพอใจ

4. สงคมยอมรบวามเกยรตพอ และไมเปนอาชพตองหามตามกฎหมายและศลธรรม

ตอไปนคอขอแนะนำสำหรบทานทเกษยณแลว แตยงอยากทำงานตอไป ไมวาจะดวย

เหตผลใดกตาม อาชพทเหมาะสมกบผมประสบการณโดยมเงอนไข มดงน (ทมา : กาญจนา หงษทอง

กรงเทพธรกจ วนท 12 เมษายน 2552 ไดเสนอแนะไว 15 อาชพ และผเขยนไดเสนอเพมอก 2 อาชพ)

1. ทปรกษา-ผบรหารบรษท ทานตองมภมความรและความนาเชอถอมากในระดบสงและ

รำรวยประสบการณ

2. นกเขยน-คอลมนสต ทานตองมทกษะการเขยนโดยถายทอดประสบการณและมมมอง

ทสงสมมาตลอดชวต

3. อาจารย-นกวชาการ จะเปนความตอเนองจากอาชพเดมของทาน ซงคนทเปนอาจารยนน

ยอมเปนผทมคลงความรความสามารถ

4. วทยากร นกพด นกอบรม ทานตองเปนผทมพรสวรรคในเรองการพด มศลปะ

ในการเลาหรอถายทอดดวยวาจา

5. ธรกจเกยวกบตนไม-จดสวน ทานตองอยากใชชวตอยางใกลชดธรรมชาตหรอสนใจ

เรองตนไมและการจดสวนเปนทนเดม

6. นกลงทนในตลาดหน อาจจะดผดกฎไปบาง เพราะตามกฎของการลงทนแลว ยงอาย

สงขน ยงควรลดการลงทนในตลาดหนใหนอยลง เพราะถอเปนการลงทนทเสยงสง แตสำหรบผมเงนทนมาก

สายปานยาว ตดตามขอมลใกลชด นอาจเหมาะกบทานทรจกกระจายความเสยง

7. มบานหรอคอนโดมเนยมใหเชา ถาทานมอสงหารมทรพยประเภทบานหรอคอนโดมเนยม

อยแลวใหนำเอามาใหคนเชา แลวเกบดอกผลกนในบนปลายของชวต

8. ทำอาหาร-ขนม-นำผลไมขาย โดยมากจะเปนฝายหญงทมพรสวรรคในเรองน

9. ศลปน-วาดรปบนเซรามค เรมจากเปนงานอดเรกกอนจะเกษยณ แตฝกฝนฝมอ

จนเปนมออาชพ

10. นายหนา บางทานอาจเหมาะกบงานการเปนนายหนา และคนกลางในการเจรจาซอขาย

ไมวาจะเปนทดน บาน หรออสงหารมทรพยแขนงอน

11. ไกดนำทวร กอนเกษยณอาย ทานตองคอยๆ สรางภมความร และสะสมประสบการณ

การเดนทางมามากทงชวต

12. ขายตรง ลองหนไปทำอาชพขายตรงถงมอลกคา เหมาะกบคนมเครอขาย รจก

หาสนคาดและแปลก

13. เยบเสอ-ถกทองานฝมอ เปนงานทอาศยความเชยวชาญและฝมอเฉพาะตว ตองเคย

ผานงานเยบปกถกรอยมาเปนงานอดเรกกอน

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

14. เกษตรกรรม ทานสามารถทำสวนทำไรไปอยางเรยบงายและพอเพยง หากทานพอม

ทดนทใชประโยชนได

15. นกจดรายการวทย เปนนกจดรายการวทยเปนอาชพทสนก ยงในปจจบนมวทยชมชน

จำนวนมาก ยงทำไดงายขน หรออาจจะลองซอเวลาของสถานวทยตามคลนตางๆ แลวนำเสนอในเรอง

ททานถนด

16. ขายสนคาผาน e-commerce ขอสำคญ 2 ขอ คอ 1. ทานตองมทกษะการใชงาน

อนเทอรเนตและภาษาองกฤษด และ 2. ทานตองมสนคาทจะขาย ตองหาสนคาคณภาพด มเอกลกษณเฉพาะ

เพอการจำหนายแบบขายตรงผานเวบไซตของทาน

17. ศนยแปลเอกสารและงานแปล ทานทมทกษะภาษาตางประเทศด นคอโอกาสทองของทาน

จะเปนเจาของเปดบรการเอง หรอไปรบงานคนอนมาทำโดยรบแปลเอกสารสำคญ หรอแปลบทความ

หรอสารคดจากภาพยนตร รายการโทรทศนกได

การคนหาตนแบบผสงอายเพอพฒนาตนเอง 1. ประสทธ อไรรตน ชวตเรมตนเมอเกษยณ (ทมา : กสมา โยธาสมทร นตยสารผจดการ กนยายน 2538)

ทานประสทธ อไรรตน จากขาราชการชนผใหญในกระทรวง

มหาดไทย ผวาราชการหลายจงหวดจนเกษยณในป 2514 ในตำแหนง

ผตรวจราชการ หลงจากนนไปดำรงตำแหนงการเมอง เปนผวาการทางพเศษ

และรองผวาราชการกรงเทพมหานคร

ในป 2519 สรางโรงพยาบาลพญาไท รวมกบพรรคพวก

ดวยทนทรพยประมาณ 10 ลานบาท ขยายส ”มหาวทยาลยรงสต” ป 2529

ถดจากการสรางโรงพยาบาลแหงแรก 10 ป และไดลกชายชวยสานตอ

2. เฉก ธนะสร ตวอยางผเกษยณแตเนนๆ (ทมา : นตยสารผจดการ ฉบบเดอนพฤษภาคม 2535)

นายแพทยเฉก ธนะสร เกด กนยายน พ.ศ. 2468 ปจจบน

อาย 84 ป เปนผกอตงมลนธฟนฟสงเสรมการแพทยไทยเดม และชมรมอย

100 ป-ชวเปนสข ไดรบการเชดชเกยรต รางวลนราธป ประจำป พ.ศ. 2549

นายแพทยเฉกไดฝกสมาธ ใชสตกำหนดร เทาทนในการ

ทำงาน รวมไปถงการออกกำลงกาย นายแพทยเฉกมผลงานหนงสอชวต

ทเกยวกบการเสรมสรางความแขงแกรงแกรางกายและจตใจอยหลายเลม

นายแพทยเฉกมตำแหนงเปนจตอาสาชวยสงคม หลงเกษยณของนายแพทยเฉกหมดไปกบ

กจกรรมทเขาถนด ไมวาจะเปนโครงการอบรมเตรยมตวเกษยณ ใชชวตหลงเกษยณอายอยางมความสข

และมคณคา เขาไดแนะนำวา ถาไดรบตำแหนงนนตำแหนงน ควรจะทำยงไง และจะมอปสรรคอะไรบาง

“ความไมมโรคเปนลาภอนประเสรฐ” เพราะถามโรคภยไขเจบจะบนทอนสขภาพจต ควรฟตตวเองอยเสมอ

หมนตรวจสขภาพปละครง และใหออกกำลงกาย ซงนายแพทยเฉกมองวาเปนวธหนงททำใหมกจกรรมทำ

จะเพลดเพลน ทำใหผานเวลาไปอยางมประโยชน แตถาไมออกกำลงกาย จะงนงาน คดมาก ฟงซาน

อาจจะเสาะแสะ จะไปไหนกไปไมได

คณประสทธ อไรรตน และคณหญงพฒนา อไรรตน

นายแพทยเฉก ธนะสร

�� ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

นายแพทยเฉกยำวาอยาพยายามเรยกรองอะไรจากลก “ไมหวงพง” เนองจากถาดกดไป

แตถาไมดกแย เพราะลกกมหนาททจะตองเลยงลกของตนตอไปอก “ธรรมชาตของสตว อยางแมนก

มหนาทปอนอาหารใหลก ไมมทลกจะมาปอนอาหารใหพอแมเมอแก”

“ไมแสเขาไปหาเรอง” เพราะคนมตำแหนงสง พอเกษยณบางทกดนรนอยากทำเรอง

ทไมถนด บางทไมไดผล ไมไดเปน หรอไดเปนแตเปนไมไดดงใจ

วธการกคอ ควรบรรจกจกรรมไวตลอด 24 ชวโมง ไมวาจะเปนการนอน การพกผอน

ออกกำลงกาย และงานอดเรก เพอไมใหเหลอเวลาวางชนดทไมรจะทำอะไร ซงจะทำใหเบอตวเอง

งานอดเรกททำกควรเปนกจกรรมทเบาสมอง เชน เขากลมสโมสร มลนธหรอกลมตางๆ เขยนหนงสอ

หรอสนทนากบพระตามวดตางๆ เพอใหรางกายไดเคลอนไหวอยางกระฉบกระเฉงและใหใจไดสงบดวย

ไมควรไปเรมลงทนธรกจใหมทเสยง จะนำปญหามาให

3. Jimmy Carter อดตประธานาธบดสหรฐอเมรกาผไดรบรางวลโนเบลสาขาสนตภาพ

เมอป ค.ศ. 2002 หลงเกษยณจากงานแลว 22 ป (ทมา : พ.ญ.นภาพร ลมปปยากร ประชาชาตธรกจ วนท 18 กนยายน

พ.ศ. 2549 ปท 30 ฉบบท 3828)

Jimmy Carter อดตประธานาธบดสหรฐอเมรกามผลงานในวยเกษยณ

เชน การเปนอาจารยพเศษในมหาวทยาลย การแตงหนงสอหลากหลายแนว

ถง 20 เลม และการกอตงสถาบน ชอ The Carter Center ชวยเหลอบรรเทาทกข

และเพมคณภาพชวตใหกบประชาชนในประเทศกำลงพฒนา เชน ใหความชวยเหลอ

และพฒนาความเปนประชาธปไตยในประเทศแถบเอเชย ละตน อเมรกา

และแอฟรกา ใหความชวยเหลอชาวนาในทวปแอฟรกาใหมความสามารถในการ

เพมผลผลตทางการเกษตร ชวยปองกนและแกไขปญหาความขดแยงทางการเมอง

ขอแนะนำของ Jimmy Carter อดตประธานาธบดสหรฐอเมรกา ในการสรางความมนคง

ทางการเงน เพราะเปนหลกประกนสำคญทสด ทผเกษยณจะดำรงชวตในวยเกษยณอยางมคณภาพ

ความมนคงทางการเงน ไมใชสงทไดมาโดยงาย ตองอาศยเวลายาวนานและการวางแผนอยางด

แตเนนๆ ปราศจากความมนคงทางการเงน ชวตในวยเกษยณยากทจะเปนไปอยางราบรน และมความสข

รวมทงการไมเปนภาระแกลกหลานดวย

การเตรยมความพรอมทางดานรางกาย สขภาพทดเปนอกปจจยหนงทจะทำใหคนใน

วยเกษยณสามารถดำรงชวตไดอยางมความสข สขภาพดตองเรมตนสรางตงแตยงเยาว โรคภยของผสงอาย

สวนใหญเปนโรคทหลกเลยงไดและสวนหนงเปนผลมาจากการปฏบตตวทไมถกตอง ไมสบบหร

และไมรบประทานอาหารทมคาร โบไฮเดรต นำตาล ไขมน เกลอ และแอลกอฮอลมากเกนไป

หมนออกกำลงกายอยเสมอ รกษาระดบนำหนกใหอยในเกณฑทเหมาะสม หมนวดความดนโลหต

ตรวจสขภาพประจำป และรดเขมขดเมอขบขยวดยาน

จมม คารเตอร (อดตประธานาธบดสหรฐอเมรกา)

��ทำดถวายพอ ชวตพอเพยง

เขามฝมอในงานชางไมอยเปนทน เขาจงเขารบการอบรมการทำเฟอรนเจอรเพมเตม

หลงเกษยณ เขายงเลนกฬาไดอกหลายอยาง เชน ขจกรยานครงละ 15 ไมล เลนเทนนสเปนเวลา 40 นาท

กจกรรมเพอสงคม เชน เปนอาจารยสอนหนงสอตามมหาวทยาลย ชวยเหลองานในโบสถ อานหนงสอ

ใหคนตาบอดฟง สรางบานใหกบผยากไร และเดนทาง

จมม คารเตอรไดเลาถง หนงสอพมพ U.S.A. Today ไดรายงานวา คนอเมรกน

ในวยทำงาน ใหความหมายกบความสำเรจตามลำดบจากสงสดลงไปดงน มชวตทนาพงพอใจ สามารถ

ควบคมตวเองได มชวตแตงงานทด มงานด มเงนมากพอในการดำเนนชวต และมบตรหลานทประสบ

ความสำเรจ แตคนอเมรกนในวยเกษยณกลบใหความสำคญกบความสข ความสามารถในการรกษา

สขภาพกายและจตใหอย ในสภาพด ความไมมโรคและความทพพลภาพ ความสามารถในการม

ความสมพนธทดกบผอน และการมความรสกวาสามารถดำรงชวตไดอยางมคณคาตอตนเองและสงคม

ในสหรฐอเมรกาผเกษยณกลบเขาทำงานใหม เพราะบรษทตระหนกถงศกยภาพและ

จำนวนทเพมขนของผสงวย จงเปลยนกะงานจาก 8 ชวโมงเปน 4 ชวโมง เพอใหผสงวยทมสขภาพด

และตองการทำงานมโอกาสกลบเขาทำงานอก การศกษาพบวา แรงงานในวยเกษยณแตกตางจากวยอน

เพราะเปนแรงงานทมประสทธภาพ มประสบการณสง มความตงใจทำงาน และทสำคญทสด

มกตองการคาแรงตำ เพราะตองการทำงานเพอสรางความภาคภมใจใหกบตวเองมากกวาเพอรบคาแรง

ตกลงทานมองหาผสงวยตนแบบไดสกคนหนงแลวหรอยง หรอทานมตนแบบหลายคน

และคดจะผสมผสานสวนดจากกรหลายทาน

การเรยนรจากกรทประสบความสำเรจแลว จะชวยใหทานไดเรยนลดและมกำลงใจสตอไป

ขอใหทานประสบความสำเรจและมความสข

จงเกษยณอยางสขเกษมศานต

และใชชวตพอเพยง