Embed Size (px)
Citation preview
เศรษฐศาสตรเบองตน
สดารตน พมลรตนกานต
ระดบ ปวช. 2200-1001 เศรษฐศาสตรเบองตน
ตรงตามหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ พทธศกราช 2556ของสำนกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ
เศรษฐศาสตรเบองตน
โดย สดารตน พมลรตนกานต
สงวนลขสทธในประเทศไทยตาม พ.ร.บ. ลขสทธ © พ.ศ. 2557 โดย สดารตน พมลรตนกานต
หามคดลอก ลอกเลยน ดดแปลง ท�าซ�า จดพมพ หรอกระท�าอนใด โดยวธการใดๆ ในรปแบบใดๆ
ไมวาสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมน เพอเผยแพรในสอทกประเภท หรอเพอวตถประสงคใดๆ
นอกจากจะไดรบอนญาต
ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต
สดารตน พมลรตนกานต.
เศรษฐศาสตรเบองตน. -- กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน, 2557. 1. เศรษฐศาสตร. I. ชอเรอง.
300
ISBN (e-book) : 978-616-08-2015-3
ผลตและจดจ�ำหนำยโดย
อาคารทซไอเอฟ ทาวเวอร ชน 19 เลขท 1858/87-90 ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนาเขตบางนา กรงเทพฯ 10260 โทรศพท 0-2739-8000
[หากมค�าแนะน�าหรอตชม สามารถตดตอไดท comment@se–ed.com]
2200-1001 เศรษฐศาสตรเบองตน
จดประสงครายวชา
1. มความรความเขาใจเกยวกบความรพนฐานทางเศรษฐศาสตรและทฤษฎ
ทเกยวของทางเศรษฐศาสตร
2. น�าความรและทฤษฎเศรษฐศาสตรไปประยกตใช ในชวตประจ�าวน
3. ตระหนกถงความส�าคญของหลกการทางดานเศรษฐศาสตร
สมรรถนะรายวชา
1. แสดงความรเกยวกบแนวคดพนฐานทางเศรษฐศาสตรและทฤษฎเศรษฐศาสตร
2. ประยกตใชหลกเศรษฐศาสตรในชวตประจ�าวนและงานอาชพ
ค�าอธบายรายวชา
ศกษาเกยวกบความรพนฐานทางเศรษฐศาสตร อปสงค อปทาน และการ
ก�าหนดราคาดลยภาค ความยดหยนของอปสงคและอปทาน ทฤษฎพฤตกรรม
ผบรโภค ทฤษฎการผลต ตลาดในระบบเศรษฐกจ รายไดประชาชาต เงนเฟอ
เงนฝดและเงนตงตว วฎจกรเศรษฐกจ ดลการคาและดลการช�าระเงน การพฒนา
เศรษฐกจ โครงสรางและปญหาเศรษฐกจของประเทศและแนวทางแกไข
ค�ำน�ำ
หนงสอเรยนวชา เศรษฐศาสตรเบองตน (รหส 2200–1001) เลมน เขยนขนเพอใช ใน
การเรยนการสอนระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) พทธศกราช 2556 ตรงตามหลกสตรของ
กระทรวงศกษาธการ หมวดวชาชพพนฐาน
เนอหาม 13 บท ประกอบดวย ความรเกยวกบเศรษฐศาสตรเบองตน ระบบเศรษฐกจ
อปสงคอปทาน ความยดหยนของอปสงคอปทาน พฤตกรรมผบรโภค ทฤษฎการผลต ตลาดใน
ระบบเศรษฐกจ รายไดประชาชาต เงนเฟอ เงนฝด เงนตงตว วฏจกรเศรษฐกจ ดลการคาและ
ดลการช�าระเงน การพฒนาเศรษฐกจ โครงสรางเศรษฐกจ ปญหาเศรษฐกจของประเทศไทยและ
แนวทางแกไข ซงทกบทเรยนมการเสรมสรางการเรยนรมแบบประเมนผลการเรยนร และใบงาน
เพอทบทวนความรความเขาใจและฝกทกษะในการปฏบต รวมทงไดน�าหลกการเตรยมความพรอม
ในการเขาสประชาคมอาเซยนมาบรณาการในเนอหาการเรยน เพอปลกฝงใหผเรยนไดพฒนา
ตนเองบนพนฐานความรดานอาเซยน และสามารถน�าไปประยกตใช ในการด�าเนนชวตไดอยางม
ประสทธภาพ
ผเขยนหวงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนตอผเรยนและครผสอน ได ใชเปนแนวทาง
ในการจดการเรยนร ขอขอบคณทกทานทมสวนชวยใหหนงสอเลมนปรากฏเปนรปเลม รวมถง
เจาของต�าราและเอกสารตางๆ ทมชอในบรรณานกรมทกทาน หากหนงสอเลมนมขอเสนอแนะ
ประการใด ผเขยนยนดนอมรบไวดวยความขอบคณยง
สดารตน พมลรตนกานต
E-mai : [email protected]
สารบญ 7
สารบญ
บทท 1 ความรเกยวกบเศรษฐศาสตรเบองตน ...................................................11
1.1 ความหมายและความเปนมาของเศรษฐศาสตร .......................................................12
1.2 แขนงของวชาเศรษฐศาสตร .......................................................................................14
1.3 ประโยชนของการศกษาวชาเศรษฐศาสตร ..............................................................15
1.4 หนวยเศรษฐกจ ............................................................................................................16
1.5 วงจรกจกรรมทางเศรษฐกจ (Circular flow of Economic) ................................17
1.6 ความสมพนธระหวางวชาเศรษฐศาสตรกบศาสตรอนๆ .........................................18
1.7 ประโยชนทไดรบจากการศกษาวชาเศรษฐศาสตร ..................................................18
1.8 บทสรป ...........................................................................................................................19
บทท 2 ระบบเศรษฐกจ .................................................................................. 27
2.1 ความหมายของระบบเศรษฐกจ ................................................................................ 28
2.2 การเกยวของระหวางครวเรอนและธรกจในตลาดของระบบเศรษฐกจ .............. 28
2.3 ปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ (Basic Economic Problems) ............................ 29
2.4 กจกรรมในระบบเศรษฐกจ (Economic System Activities) ............................ 30
2.5 ประเภทของระบบเศรษฐกจ (Economic System Classification) ................. 31
2.6 บทสรป ......................................................................................................................... 33
บทท 3 อปสงคและอปทาน .............................................................................. 41
3.1 ความหมายของอปสงคและชนดของอปสงค ......................................................... 42
3.2 กฎของอปสงค ตารางอปสงค และเสนอปสงค ..................................................... 43
3.3 การเปลยนแปลงของอปสงคและตวก�าหนดอปสงค ............................................ 46
8 เศรษฐศาสตรเบองตน
3.4 ความหมายของกฎอปทาน ตารางอปทาน และเสนอปทาน .................................50
3.5 การเปลยนแปลงของอปทานและตวก�าหนดอปทาน ..............................................51
3.6 การก�าหนดราคาดลยภาพ ..........................................................................................54
3.7 การเปลยนแปลงภาวะดลยภาพ ................................................................................56
3.8 บทสรป .........................................................................................................................58
บทท 4 ความยดหยนของอปสงคและอปทาน .................................................. 65
4.1 ความหมายความยดหยนของอปสงค .......................................................................66
4.2 ประเภทความยดหยนของอปสงค ............................................................................71
4.3 ความหมายความยดหยนของอปทาน .......................................................................72
4.4 ประเภทความยดหยนของอปทาน .............................................................................72
4.5 บทสรป .........................................................................................................................76
บทท 5 พฤตกรรมผบรโภค .......................................................................... 83
5.1 ความหมายของการบรโภคและผบรโภค ...................................................................84
5.2 ประเภทของการบรโภค ...............................................................................................84
5.3 ปจจยทก�าหนดการบรโภค ...........................................................................................85
5.4 พฤตกรรมของผบรโภค ................................................................................................89
5.5 บทสรป ...........................................................................................................................91
บทท 6 ทฤษฏการผลต .................................................................................. 99
6.1 ความหมายการผลตและววฒนาการของการผลต .............................................. 100
6.2 ความสมพนธระหวางปจจยน�าเขากบผลผลต ........................................................ 101
6.3 ปจจยการผลต (Factor of Production) ............................................................. 102
6.4 หลกเกณฑการพจารณาวาเปนการผลต ................................................................. 104
6.5 การจดประเภทปจจยน�าเขา (Classification of Input) ....................................... 104
6.6 ทฤษฎการผลต ........................................................................................................... 105
6.7 ตนทนการผลต (Cost of Production) ................................................................. 108
6.8 บทสรป ........................................................................................................................ 111
สารบญ 9
บทท 7 ตลาดในระบบเศรษฐกจ ...................................................................... 119
7.1 ความหมายของตลาด ............................................................................................... 120
7.2 ประเภทของตลาด .................................................................................................... 120
7.3 ลกษณะของตลาด ..................................................................................................... 123
7.4 ปจจยทก�าหนดขนาดของตลาด ................................................................................ 124
7.5 บทสรป ........................................................................................................................ 126
บทท 8 รายไดประชาชาต ............................................................................... 133
8.1 ความหมายของรายไดประชาชาต (National Income)....................................... 134
8.2 ประเภทของรายไดประชาชาต ................................................................................. 134
8.3 การค�านวณรายไดประชาชาต .................................................................................. 140
8.4 ประโยชนจากการค�านวณหารายไดประชาชาต ..................................................... 146
8.5 บทสรป ........................................................................................................................ 146
บทท 9 เงนเฟอ เงนฝด และเงนตงตว ........................................................... 153
9.1 ความหมายของเงนเฟอ (Inflation) ........................................................................ 154
9.2 สาเหตของการเกดภาวะเงนเฟอ ............................................................................. 155
9.3 ผลกระทบของภาวะเงนเฟอทมตอบคคลตางๆ .................................................... 155
9.4 ผลกระทบของภาวะเงนเฟอทมตอภาวะเศรษฐกจ ................................................ 157
9.5 ประเภทของเงนเฟอ .................................................................................................. 158
9.6 ความหมายของเงนฝด (Deflation) ........................................................................ 159
9.7 สาเหตของการเกดภาวะเงนฝด ............................................................................... 159
9.8 ผลกระทบของภาวะเงนฝด ....................................................................................... 160
9.9 ความหมายของภาวะเงนตงตว (Tight Money) ................................................... 161
9.10 สาเหตของภาวะเงนตงตว ..................................................................................... 161
9.11 บทสรป ...................................................................................................................... 162
10 เศรษฐศาสตรเบองตน
บทท 10 วฏจกรเศรษฐกจ ...............................................................................169
10.1 ความหมายของวฏจกรเศรษฐกจ (Economic Cycle) ....................................... 170
10.2 สาเหตของการเกดวฏจกรเศรษฐกจ ...................................................................... 170
10.3 การแบงชวงระยะเวลาของเศรษฐกจ.................................................................... 171
10.4 การแกไขวฏจกรเศรษฐกจ ...................................................................................... 174
10.5 บทสรป ......................................................................................................................177
บทท 11 ดลการคาและดลการช�าระเงน ...............................................................185
11.1 ความหมายของดลการคา ....................................................................................... 186
11.2 ประเภทของดลการคา............................................................................................. 186
11.3 ความหมายของดลการช�าระเงน ............................................................................ 187
11.4 ประเภทของดลการช�าระเงน .................................................................................. 189
11.5 ความแตกตางระหวางดลการคาและดลการช�าระเงน ........................................ 190
11.6 บทสรป ......................................................................................................................191
บทท 12 การพฒนาเศรษฐกจ ..........................................................................199
12.1 ความหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจ (Economic Development Plan) ........ 200
12.2 จดมงหมายในการพฒนาเศรษฐกจ ....................................................................... 200
12.3 ลกษณะของประเทศก�าลงพฒนา ประเทศกงพฒนาและประเทศพฒนาแลว ..... 201
12.4 การวางแผนพฒนาเศรษฐกจของไทย................................................................... 202
12.5 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559)
กบการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน .............................................. 204
12.6 ประเทศไทยกบการเขาสประชาคมอาเซยน ......................................................... 207
12.7 โมเดลแบบอาเซยน .................................................................................................210
12.8 บทสรป ......................................................................................................................212
บทท 13 โครงสรางเศรษฐกจ ปญหาเศรษฐกจของประเทศไทยและแนวทางแกไข ....219
13.1 โครงสรางทางเศรษฐกจของประเทศไทย ............................................................. 220
13.2 ปญหาทางเศรษฐกจของประเทศไทย .................................................................. 222
13.3 แนวทางในการแกไขปญหาทางเศรษฐกจของประเทศไทย................................ 223
13.4 บทสรป ......................................................................................................................226
บรรณานกรม .................................................................................................233
ความรเกยวกบ เศรษฐศาสตรเบองตน
บทท
1• แนวคด
ปจจบนวชาเศรษฐศาสตรมความส�าคญยงตอการด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจของยคปจจบน
เพราะเปนวชาทศกษาเกยวกบการน�าเอาทรพยากรอนมอยอยางจ�ากด มาท�าการผลตเปนสนคา
และบรการ จ�าแนกแจกจายสนคาและบรการดงกลาวไปสนองความตองการทมอยอยางไมจ�ากด
ของมนษย เพอใหเกดประโยชนสงสด
• สาระการเรยนร
1. ความหมายและความเปนมาของเศรษฐศาสตร
2. แขนงของวชาเศรษฐศาสตร
3. ประโยชนของการศกษาวชาเศรษฐศาสตร
4. หนวยเศรษฐกจ
5. วงจรกจกรรมทางเศรษฐกจ
6. ความสมพนธระหวางวชาเศรษฐศาสตรกบศาสตรอนๆ
7. ประโยชนทไดรบจากการศกษาวชาเศรษฐศาสตร
• สมรรถนะประจ�าหนวย
การใชเหตผลในการศกษาตามหลกเศรษฐศาสตร
• จดประสงคการเรยนร
1. อธบายความหมายและความเปนมาของเศรษฐศาสตรได
2. อธบายแขนงของวชาเศรษฐศาสตรได
3. อธบายประโยชนของการศกษาวชาเศรษฐศาสตรได
4. อธบายหนวยเศรษฐกจได
5. อธบายวงจรกจกรรมทางเศรษฐกจได
6. อธบายความสมพนธระหวางวชาเศรษฐศาสตรกบศาสตรอนๆ ได
7. อธบายประโยชนทไดรบจากการศกษาวชาเศรษฐศาสตรได
12 เศรษฐศาสตรเบองตน
1.1 ความหมายและความเปนมาของเศรษฐศาสตร
1.1.1 ความหมายของเศรษฐศาสตร
“เศรษฐศาสตร” ภาษาองกฤษใชค�าวา “Economics” เปนค�าทมรากศพทมาจากภาษา
กรกคอ “Oikos” (House) รวมกบ Nenein (to Manage) ความหมายเดมของ “Economics”
หมายถงศาสตรทเกยวกบการจดการครอบครว (Household Management) นกเศรษฐศาสตรได
ใหนยามความหมายทางเศรษฐศาสตรทแตกตางกนไป โดยสาระส�าคญของวชาเศรษฐศาสตรมดงน
• ศาสตราจารยอลเฟรด มารแชล (Alfred Marshall) แหงมหาวทยาลยเคมบรดจ ให
ค�านยามไวในหนงสอ หลกเศรษฐศาสตร (Principles of Economics) วา “เศรษฐศาสตร”
คอวชาทวาดวยการกระท�าของมนษยในการด�ารงชวต โดยศกษาวามนษยหารายไดมา
อยางไรและใชจายไปอยางไร
• ศาสตราจารยโอเนล รอบบนส (Lionel Robbins) ใหค�าจ�ากดความไว ในหนงสอ
An Essay in the Nature and Significance of Economics Ecience วา “เศรษฐศาสตร
คอ ศาสตรทวาดวยการศกษาถงการเลอกหนทางทจะใชปจจยการผลตอนมอยอยางจ�ากด
เพอใหบรรลผลส�าเรจตามวตถประสงคทมอยางมากมายไมจ�ากด”
• ศาสตราจารยพอล เอ. แซมมวลสน (Pual A. Samuelson) ได ใหค�าจ�ากดความไว
ในหนงสอ เศรษฐศาสตร วา “เศรษฐศาสตรเปนศาสตรทวาดวยวธทมนษยและสงคมจะ
เลอกใชทรพยากรทมอยางจ�ากดเพอผลตสนคาและบรการ และจ�าแนกแจกจายสนคา
และบรการเหลานนไปยงผบรโภคหรอประชาชน เพอการบรโภคทงปจจบนและอนาคต”
• ศาสตราจารยปจจย บนนาค และ ศาสตราจารยสมคด แกวสนธ ได ใหค�าจ�ากดความ
ไวในหนงสอ จลเศรษฐศาสตร วา “เศรษฐศาสตรเปนวชาทศกษาถงการน�าเอาทรพยากร
ทมอยางจ�ากดมาผลตสนคาและบรการ เพอจ�าแนกแจกจายไปบ�าบดความตองการของ
มนษยในสงคม”
1.1.2 ความเปนมาของเศรษฐศาสตร
แนวความคดทางดานเศรษฐศาสตรมมาตงแตสมยโบราณ โดยสอดแทรกแนวความคด
เกยวกบการกนดอยด (Wellbeing) ซงนกปรชญาและนกจตวทยา ไดแก พลาโต (Plato) ได ให
บทท 1 ความรเกยวกบเศรษฐศาสตรเบองตน 13
แนวความคดเรองการแบงงานกนท�า (Division of Labor), อรสโตเตล (Aristotle) มแนวความคด
เกยวกบเรองความมงคงและมลคา และโทมส อกแนส (Thomas Aquinas) ใหความคดเหน
เรองมลคาของสงของวาควรเปนราคายตธรรม เปนตน เมอสงคมเปลยนแปลงไป แนวความคด
ตางๆ ไดถกพฒนาไปเรอยๆ จนเกดแนวความคดการแสวงหาก�าไรเปนเปาหมายของการผลต
ในปจจบน จากแนวความคดนจงเปนจดก�าเนดของวชาเศรษฐศาสตร
ชวงครสตศตวรรษท 13 -16 เปนชวงทการคาของประเทศทางแถวยโรปก�าลงเตบโต
เกดแนวความคดทางเศรษฐศาสตรทเรยกวา ลทธพาณชยนยม (Merchantilism) เปนนโยบาย
การคาระหวางประเทศทเหนวา ความมงคงของประเทศจะเกดขนไดตองอาศยอ�านาจรฐในการ
หาตลาดในประเทศ อดม สมธ (Adam Smith) ไดเขยนหนงสอเศรษฐศาสตรเลมแรก ชอ The
Wealth of Nation ท�าใหวชาเศรษฐศาสตรเรมเปนศาสตรมากขน โดยไดเสนอแนวความคดเรอง
ความช�านาญเฉพาะอยางและการผลตแบบเสร ในระยะแรกนกศรษฐศาสตรทสนบสนนระบบ
เศรษฐกจแบบเสรนยม ใหความส�าคญกบเสรภาพในการบรโภคและการผลตของภาคเอกชน ให
ความส�าคญเกยวกบความมงคง (Wealth) การอยดกนดหรอสวสดการ (Welfare) ของรฐ จอหน
สจวต มลล (John Stuart Mill) ได ใหค�านยามวชาเศรษฐศาสตรวา “เปนศาสตรของการผลต
และการแบงสรรตามความมงคง”
ในชวงปลายครสตศตวรรษท 19 ศาสตราจารยอลเฟรด มารแชล (Alfred Marshall)
ไดเขยนหนงสอเรอง ทฤษฎวาดวยการผลต (Theory of the Firm) ซงเปนทมาของ ทฤษฎ
เศรษฐศาสตรจลภาค โดยเสนอแนะให ใชทรพยากรทมอยอยางจ�ากดและใหเกดประโยชนสงสด
และในชวงตนครสตศตวรรษท 20 ซงเปนระยะทประเทศตางๆ ตองประสบกบปญหาการวางงาน
ศาสตราจารยจอหน เมยนารด คยเนส (John Maynard Keynes) นกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษ
ไดเขยนหนงสอเรอง ทฤษฎทวไปเกยวกบการจางงาน ดอกเบย และภาวะเงนตรา (The General
Theory of Employment, Interest and Money) เปนทมาของ ทฤษฎเศรษฐศาสตรมหภาค
และเกดลทธเสรนยมแนวใหมเรยกวา ระบบธรกจเอกชนหรอระบบเสรวสาหกจ (Free Enterprise
System)
14 เศรษฐศาสตรเบองตน
เกรดความร
ความเปนมาของวชาเศรษฐศาสตรในประเทศไทย
หนงสอเศรษฐศาสตรเลมแรกของไทยชอวา ทรพยศาสตร ซงเปนแนวความคด
เกยวกบการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย โดยพระยาสรยานวตร (เกด บนนาค) ได
เรยบเรยงขนในป พ.ศ. 2454 แตรฐบาลในสมยนนขอรองมใหน�าหนงสอเลมนออก
เผยแพร ตอมาในป พ.ศ. 2459 กรมหมนพทยาลงกรณ (น.ม.ส.) ไดเขยนหนงสอ
เรอง ตลาดเงน แตยงมทนไดมการศกษา ภายหลงไดมการเปลยนแปลงการปกครอง
ของประเทศไทยในป พ.ศ. 2475 ไดมการน�ามาจดพมพใหมชอวา เศรษฐศาสตรวทยา
ภาคตน เลม 1 ซงแบงออกเปน 2 ภาค ภาคหนงวาดวยการสรางทรพย สวนภาคทสองวา
ดวยการแบงปนทรพย
จนกระทงในป พ.ศ. 2477 ไดมการจดตงมหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมอง
จงเรมมการศกษาวชาเศรษฐศาสตรอยางจรงจงตามแนวความคดของเศรษฐศาสตร
ตะวนตก และเรมแพรหลายไปยงสถาบนการศกษาของประเทศในระดบมธยมศกษา
อาชวศกษา วทยาลย และมหาวทยาลย โดยเฉพาะในสาขาสงคมศาสตร โดยมวตถประสงค
ใหนกเรยนนกศกษามความรและเขาใจสภาพเศรษฐกจของประเทศและระหวางประเทศ
และทางภาครฐเองกไดมการน�าเอาแนวคดทางเศรษฐศาสตรมาใชเปนนโยบายในดานตางๆ
ในการแกไขปญหาทางเศรษฐกจของประเทศ
1.2 แขนงของวชาเศรษฐศาสตร จากแนวคดและค�านยามความหมายของเศรษฐศาสตร ปจจบนวชาเศรษฐศาสตรแยก
ศกษาออกเปน 2 แขนงคอ เศรษฐศาสตรจลภาค และเศรษฐศาสตรมหภาค
1.2.1 เศรษฐศาสตรจลภาค (Microeconomics)
ค�าวา “Micro” มาจากภาษากรกวา MIKROS” แปลวา เลก (Small) เศรษฐศาสตรจลภาค
จงเปนการศกษากจกรรมทางเศรษฐกจในระดบหนวย (Unit) หรอระดบบคคลคอ ศกษาถงการ
ด�าเนนกจกรรมเกยวกบการผลต การบรโภคของบคคลใดบคคลหนง หรอหนวยผลตใดหนวยผลต
หนง (Firms) ซงเกยวกบสวนยอยๆ (Small Segments) ของระบบเศรษฐกจ เศรษฐศาสตรจลภาค
บทท 1 ความรเกยวกบเศรษฐศาสตรเบองตน 15
สวนใหญจงมกจะเกยวของกบเรองของราคาและธรกจ นกเศรษฐศาสตรบางทานจงมกเรยกวา
“ทฤษฎราคา (The Theory of Price)” หรอ “ทฤษฎของหนวยธรกจ (The Theory of the Firm)”
1.2.2 เศรษฐศาสตรมหภาค (Macroeconomics)
ค�าวา “Macro” มาจากภาษากรกวา “MAKROS” แปลวา ใหญ (Large) เศรษฐศาสตร
มหภาคจงเปนการศกษากจกรรมทางเศรษฐกจสวนรวม (Economic Aggregate) เชน ศกษาถง
ผลผลตรวมของประเทศ อตราการจางงานของประเทศ การเงนการธนาคาร การพฒนาประเทศ
ตลอดจนการคาระหวางประเทศ เปนตน การศกษาเศรษฐศาสตรมหภาคจงคอนขางซบซอนมาก
กวาเศรษฐศาสตรจลภาค เพราะเปนเรองของสวนรวมซงจะมปจจยตางๆ เขามาเกยวของอยมาก
1.3 ประโยชนของการศกษาวชาเศรษฐศาสตร การศกษาวชาเศรษฐศาสตรเปนวชาทศกษาเกยวกบการน�าเอาทรพยากรอนมอยอยางจ�ากด
มาท�าการผลตเปนสนคาและบรการ และจ�าแนกแจกจายสนคาและบรการดงกลาวไปบ�าบดความ
ตองการทมอยอยางไมจ�ากดของมนษยเพอใหเกดประโยชนสงสด สามารถสรปไดดงน
1. ในฐานะนกศกษา ความรทางเศรษฐศาสตรชวยใหนกศกษามความเขาใจในสภาพ
ของภาวะทางเศรษฐกจ สามารถแสดงตนใหเปนแบบอยางในการด�าเนนชวตทดในสงคม ชวย
ใหการด�าเนนชวตทมหลกเกณฑ มบทบาทส�าคญ และเปนความหวงของสงคมตอการพฒนา
ประเทศตอไป
2. ในฐานะผบรโภค สามารถเลอกบรโภคสนคาหรอบรการทมคณประโยชนและสนอง
ความตองการของตนใหเกดความพอใจสงสด (Maximum Satisfaction) และประหยดทสด โดย
สามารถวางแผนการใชจายเงนไดอยางรอบคอบ นอกจากนนสามารถน�าความรทางเศรษฐศาสตร
ไปใชแกปญหาเศรษฐกจทเกดขนในชวตประจ�าวนได
3. ในฐานะผผลต กอใหเกดจตส�านกและความรบผดชอบ ในการน�าทรพยากรทมอย
อยางจ�ากด เพอแปรรปทรพยากรใหเปนสนคาหรอบรการ ทตอบสนองตอความตองการของ
ผบรโภคใหเกดประโยชนสงสด โดยผผลตสามารถคาดคะเนปรมาณความตองการของผบรโภคได
ถกตอง ซงจะสงผลตอการก�าหนดปรมาณการผลตทเหมาะสม และเพยงพอตอความตองการของ
ผบรโภค ท�าใหเกดการประหยดคาใชจายหรอตนทน ผผลตสามารถก�าหนดราคาการซอขายสนคา
และบรการในตลาด ท�าใหผผลตบรรลสงทมงหวงในการผลตคอ ก�าไรสงสด (Maximum Profit) ได
16 เศรษฐศาสตรเบองตน
4. ในฐานะเจาของปจจยการผลต รจกใชปจจยการผลตใหเกดประโยชนคมคา และ
ไดรบคาตอบแทนการใชปจจยการผลตในรปรายไดสทธมากทสด (Maximum net Gain) สามารถ
เขาใจนโยบายของรฐบาล รและเขาใจภาวะเศรษฐกจไดเปนอยางด เพอการตดสนใจเสนอให
ปจจยการผลตไดถกตอง และใหความรวมมอไดถกตองสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจของประเทศ
เปนการชวยลดปญหาเศรษฐกจสวนรวมและแกไขปญหาตางๆ ไดงายขน
5. ในฐานะประชากรของประเทศ ชวยใหเขาใจในสภาพของภาวะทางเศรษฐกจ เขาใจ
บทบาทและมาตรการในการด�าเนนนโยบายทางเศรษฐกจของรฐ ทอาจจะสงผลตอการด�าเนนชวต
และความเปนอยของประชากรสวนรวมของประเทศ เพอจะไดสะทอนและสนองตอบตอนโยบาย
ทางเศรษฐกจทจะน�ามาสการแกไขปญหาทางเศรษฐกจของประเทศ
6. ในฐานะผบรหารประเทศ สามารถน�าความรและขอมลทางเศรษฐกจของประเทศ
มาก�าหนดเปนนโยบายเศรษฐกจของประเทศ ในการตดสนใจแกปญหาไดทงระยะสนและระยะ
ยาว เพอใหประเทศเกดเสถยรภาพทางเศรษฐกจ ชวยใหการด�าเนนนโยบายทางเศรษฐกจของ
ภาครฐเอออ�านวยตอการลงทนในภาคธรกจเอกชนทงในและตางประเทศ สามารถน�าไปใชสราง
แผนพฒนาเศรษฐกจทมทศทางทถกตอง และสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ
และของโลก
ปญหาชวนคด
ในฐานะของผผลต ผผลตจะมงหวงสงใดมากทสดในการผลต
ตอบ ก�าไรสงสด (Maximum Profit) ซงเปนการประหยดคาใชจายหรอตนทนการผลต
1.4 หนวยเศรษฐกจ หนวยเศรษฐกจ (Economic) หมายถงหนวยงานทมอยในระบบเศรษฐกจ ท�าหนาท
ตางๆ เกยวกบการผลต การบรโภค และการจ�าแนกแจกจายสนคาและบรการ หนวยเศรษฐกจจะ
ประกอบดวย
บทท 1 ความรเกยวกบเศรษฐศาสตรเบองตน 17
1.4.1 ฝายครวเรอน (Household)
ฝายครวเรอนคอ หนวยเศรษฐกจทประกอบดวยบคคลหนงคนหรอมากกวา อาศยอยใต
หลงคาเดยวกน มการตดสนใจรวมกนในการใชทรพยากรหรอปจจยการผลต หรอดานการเงน
เพอประโยชนและสวสดการแกคนในครวเรอนมากทสด โดยสมาชกในครวเรอนมกจะเปนเจาของ
ปจจยการผลต
1.4.2 ฝายผลตหรอหนวยธรกจ (Firm)
ฝายผลตหรอหนวยธรกจคอ บคคลหรอกลมบคคลทน�าปจจยการผลต หรอทรพยากร–
ธรรมชาต แรงงาน และทน มาด�าเนนการผลตสนคาและบรการ ตามความตองการของผบรโภค
รวมทงแจกจายสนคาและบรการจากแหลงผลตใหถงมอผบรโภค
1.5 วงจรกจกรรมทางเศรษฐกจ (Circular flow of Economic) เมอผลตสนคาและบรการและจ�าแนกแจกจายสนคาและบรการเหลานนไปยงผบรโภค ท�าให
เกดวงจรของการแลกเปลยนทเราเรยกวา “วงจรกจกรรมทางเศรษฐกจ” ตองผานกระบวนการ
2 ขนตอน ขนแรกคอ ครวเรอนขายปจจยการผลตใหแกฝายผลต ตอเมอไดเงนแลวฝายครวเรอน
จงน�าเงนทไดไปซอหาสนคาและบรการมาสนองความตองการ จงเกดเปนวงจรระบบเศรษฐกจโดย
ใชเงนเปนสอกลางในการแลกเปลยนดงน
รายได (คาจาง คาเชา ดอกเบย)
ปจจยการผลต (ทดน แรงงาน ทน การประกอบการ)
ฝายครวเรอนฝายผลต
คาใชจายในการซอสนคาและบรการ
สนคาและบรการ
รปท 1.1 วงจรกจกรรมทางเศรษฐกจ
18 เศรษฐศาสตรเบองตน
1.6 ความสมพนธระหวางวชาเศรษฐศาสตรกบศาสตรอนๆ วชาเศรษฐศาสตรจงมความสมพนธกบศาสตรสาขาอนๆ ดงน
1.6.1 เศรษฐศาสตรกบรฐศาสตร
เดมนนวชาเศรษฐศาสตรเปนสวนหนงของวชารฐศาสตร เรยกวา เศรษฐศาสตรการเมอง
(Political Economic) ซงในการปกครองประเทศใหเกดความสงบนน นอกจากตองอาศยอ�านาจ
ทางทหารและการเมองแลว จ�าเปนตองอาศยความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ เพอ
ท�าใหเกดความกนดอยดของประชากรของประเทศ ซงจะสงผลตอความมนคงและความม
เสถยรภาพทางการเมองของประเทศดวย
1.6.2 เศรษฐศาสตรกบนตศาสตร
เศรษฐศาสตรกบนตศาสตรทง 2 วชานจะมความสมพนธในสวนทวาดวย นตศาสตรจะ
เปนตวชวยใหผผลตหรอนกธรกจสามารถด�าเนนการไดอยางถกตองตามกฎหมาย และไมเอา
เปรยบผบรโภค ในขณะทวชาเศรษฐศาสตรกเปนวชาทชวยในการตดสนใจในการด�าเนนกจกรรม
ทางเศรษฐกจ
1.6.3 เศรษฐศาสตรกบการบรหารธรกจ
ศกษาถงการด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจใหเกดประโยชนสงสด เกดการประหยด และม
ผลก�าไรสงสด นกธรกจทจะด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจใหบรรลจดมงหมาย ตองมความเขาใจ
หรออาศยความรทางเศรษฐศาสตร เพอแกไขปญหาทเกดจากการด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ
ในขณะเดยวกนนก เศรษฐศาสตรเองกจ�าเปนตองมความเขาในวธการบรหารและด�าเนนกจกรรม
ทางเศรษฐกจตางๆ
1.7 ประโยชนทไดรบจากการศกษาวชาเศรษฐศาสตรประโยชนของการศกษาวชาเศรษฐศาสตร สามารถสรปไดดงน
1. ประชาชนโดยทวไปทไดรบความรจากการศกษาวชาเศรษฐศาสตร ชวยใหทราบถง
ทศทางการเปลยนเปลงในการด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจของประเทศ และสามารถมสวนรวมใน
บทท 1 ความรเกยวกบเศรษฐศาสตรเบองตน 19
การสนบสนนหรอคดคานการด�าเนนนโยบายทางเศรษฐกจของรฐบาล และประโยชนในการพฒนา
เศรษฐกจของประเทศ เปนตน
2. ชวยใหการด�าเนนชวตประจ�าวนเปนไปอยางมหลกเกณฑและมเหตผล การตดสนใจ
อยางมเหตผลจะชวยใหมนษยสามารถแกไขปญหาทเกดขนได
3. เปนความรพนฐานทจ�าเปนส�าหรบผประกอบการธรกจ ในการน�าความรทางเศรษฐศาสตร
ไปใชประโยชนในการตดสนใจด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ
1.8 บทสรปวชาเศรษฐศาสตรเกดขนมาตงแตสมยโบราณ และไดรบการพฒนาแนวคดและทฤษฎตาม
ลกษณะทางเศรษฐกจทเกดขนในแตละชวงเวลา จนกลายเปนรปแบบทมทฤษฎใชกนแพรหลาย
เศรษฐศาสตรเปนวชาทศกษาเกยวกบพฤตกรรมการด�าเนนชวตของมนษย ซงเปนสวนหนงของ
แขนงวชาสงคมศาสตร โดยเปนการศกษาถงการเลอกใชทรพยากรทมอยอยางจ�ากด เพอสนอง
ความตองการของมนษยทมอยอยางจ�ากดใหเกดประโยชนสงสด การศกษาวชาเศรษฐศาสตร ถอวา
มความส�าคญตอการด�าเนนชวตประจ�าวน สามารถน�าความรทไดรบมาใช ใหเปนประโยชนในดาน
ตางๆ ทงในฐานะผบรโภคและผผลต และสามารถพงตนเองไดอยางเหมาะสมกบสภาวะเศรษฐกจ
