รายงานการวจย

เรอง

พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผยตวตนของคนยค

เจเนอเรชนวาย Social Networks Usage Behavior for Self-Disclosure of Generation

Y

โดย

ทศนย ด าเกงศกด

การวจยครงนไดรบเงนทนการวจยจากมหาวทยาลยราชพฤกษ ปการศกษา 2560

ชอโครงการวจย: พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผยตวตนของคนยคเจเนอเรชนวาย

ชอผวจย: ทศนย ด าเกงศกด ปทท าการวจยแลวเสรจ: 2561

บทคดยอ

การวจยครงน เปนการวจยเชงส ารวจ โดยมวตถประสงค 1.เพอศกษาพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนเจเนอเรชนวาย 2.เพอศกษาการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนเจเนอเรชนวาย3.เพอเปรยบเทยบการเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยคเจเนอเรชนวาย จ าแนกตามชวงอายของประชากรจ านวนทงสน 402 คน เครองมอทใชเกบขอมลคอ แบบสอบถาม สถตทใชในการวจย คอคารอยละ คาเฉลย และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว One-way ANOVA ซงประมวลผลโดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถต

ผลการวจยพบวากลมตวอยางมพฤตกรรมการใชและการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) โดยผานทางโทรศพทมอถอ และใชทบานมากทสดนอกจากนยงมพฤตกรรมการสอสารกบเพอนสนทเพอเปนแรงเสรมตอความสมพนธมากกวาพฤตกรรมการสอสารดวยวธการอนๆ

การเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกลมตวอยางสวนใหญมการเปดเผยตนเองดวยวธการการใสรายละเอยดขอมลของตนเอง (Info) ลงในเฟซบกมากทสด ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวากลมตวอยางทมชวงอายตางกน มคาเฉลยในการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกแตกตางกนอยางมระดบนยส าคญทระดบ 0.05 จงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว จากการเปรยบเทยบเมอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยรายคดวยวธการของ Scheffé พบวากลมตวอยางทมชวงอาย17-21 ป มคาเฉลยการเปดเผยตนตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกมากกวาชวงอาย 22-26ป27-31 ป และ32-35 ป ส าหรบกลมตวอยางทมชวงอาย 22-26ป กบ 27-31 ป และชวงอาย27-31กบ32-35 ป มการเปดเผยตนเองไมแตกตางกน ค าส าคญ: พฤตกรรมการใช การเปดเผยตนเอง เครอขายสงคมออนไลน

Research title: Behaviors of Generation Y People in Using Facebook for Self- disclosure Researcher: Tassnee Domkerngsak Year: 2018

Abstract The current study research aims to 1) investigate behaviors of generation Y

people in using Facebook 2) to find out about self-disclosure patterns of generation Y people on Facebook. 3) to compare self-disclosure patterns of generation Y people in different age groups. The data collection tool was questionnaire. The data were statistically analyzed using percentage, mean, One-way Anova Analysis statistical package. The results of the study revealed that most research participants used Facebook through their phone at home. The participants used such social media to communicate with their close friends more than any other kinds of social media for relationship enhancement and maintenance. Self-disclosure information was provided by participants through personal information on their Facebook profiles.

Research hypothesis testing results It was found that the participants with different age groups demonstrated

their self-disclosure patterns differently. The difference is statistically significant at 0.05, which confirms the research hypothesis.

With regards to One-way ANOVA Analysis of Variance by pair to Schaeffer's test , it was found that the participants aged from 17 to 21 demonstrated the pattern of self-disclosure on Facebook more than the participants aged from 22 to 26, 27 to 31, and 32 to 35.

The patterns of the self disclosure demonstrated by participants aged from 22 to 26, 27 to 31, and 32 to 35 were identical.

Keywords: Facebook use behaviors, Self-Disclosure, and Online Social Network.

กตตกรรมประกาศ

รายงานการวจยฉบบนส าเรจลลวงไดดวยความอนเคราะหของบคคลหลายทาน ซง

ไมอาจน ามากลาวไดทงหมด ซงผมพระคณทานแรกทผศกษาใครขอกราบพระคณคอ รศ.อบลวรรณ เปรมศรรตน ทปรกษางานวจยทไดใหความร ค าแนะน าตรวจทาน และแกไขขอบกพรองตางๆ ดวยความเอาใจใสทกขนตอน เพอใหงานวจยนสมบรณทสด ทานทสองรองศาสตราจารยอวยพร พานช คณบดคณะนเทศศาสตร ทใหค าแนะน าตรวจทาน และแกไขขอบกพรองตางๆ ผศกษาใครขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง ไว ณ โอกาสน

ทายทสดผวจยขอขอบพระคณบคคลหลายคนทอย เบองหลงความส าเรจของงานวจยฉบบน แตถาจะใหผวจยเขยนรายชอและบรรยายความดของบคคลตางๆเหลาน ผวจยคดวากตตกรรมประกาศคงจะมากกวาเนอหาของวจยเปนแนแท ดวยเหตนหากบคคลหนงบคคลใดทมสวนในการชวยเหลอ สนบสนนงานวจยนแตไมปรากฏรายชอ ผวจยขอเรยนใหทราบวาผวจยไดเกบและระลกถงคณความดเหลานนเสมอมา ทศนย ด าเกงศกด มถนายน 2561

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ................................................................................................................................. ก

บทคดยอภาษาองกฤษ ............................................................................................................................ ข

กตตกรรมประกาศ.................................................................................................................................. ค

สารบญ .................................................................................................................................................... ง

สารบญตาราง ......................................................................................................................................... ฉ

สารบญภาพ ........................................................................................................................................... ช

บทท 1 บทน า .........................................................................................................................................1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ..............................................................................1

1.2 ค าถามการวจย ....................................................................................................................4

1.3 วตถประสงคของการวจย ....................................................................................................4

1.4 สมมตฐานการวจย ..............................................................................................................4

1.5 ขอบเขตการวจย ...................................................................................................................... 5

1.6 นยามศพทเฉพาะ ................................................................................................................5

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย ...............................................................................6

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และหรองานวจยทเกยวของ .................................................................................. 7

2.1 แนวคดเกยวกบเจเนอเรชนวาย (Generations Y) ............................................................... 7

2.2 แนวคดเกยวกบพฤตกรรมการสอสาร(Communication Behavior) ............................... 14

2.3 แนวคดเกยวกบตนเองและการเปดเผยตนเอง (Self-Disclosure Theory) ..................... 18

2.4 แนวคดเครอขายสงคมออนไลน (Online Social Network) .......................................... 22

2.5 แนวคดเกยวกบเฟซบก (Facebook) .............................................................................. 25

2.6 งานวจยทเกยวของ ........................................................................................................... 28

บทท 3 วธด าเนนการวจย....................................................................................................................... 33

3.1 ประชากร และกลมตวอยางทใชในการวจย ...................................................................... 33

สารบญ (ตอ)

หนา

3.2 เครองมอในการวจย ......................................................................................................... 34

3.3 เกณฑการใหคะแนน ........................................................................................................ 34

3.4 การสรางเครองมอทใชในการวจย ..................................................................................... 35

3.5 การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย ................................................................ 36

3.6 การเกบรวบรวมขอมล ...................................................................................................... 37

3.7 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ......................................................................................... 37

บทท 4 ผลการศกษา ........................................................................................................................... 38

ตอนท 1 การวเคราะหขอมลโดยสถตเชงพรรณนา .................................................................. 38

ตอนท 2 การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงอนมาน ................................................................. 47

บทท 5 สรป อภปรายผล ขอเสนอแนะ ............................................................................................... 48

สรปผลการศกษา .................................................................................................................... 48

การอภปรายผล ...................................................................................................................... 50

ขอเสนอแนะ................................................................. ...................................... ...................... 53

บรรณานกรม ........................................................................................................................................ 54

ภาคผนวก

แบบสอบถาม ....................................................................................................................................... 57

ประวตผวจย

สารบญตาราง

หนา

ตารางท

4.1 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามเพศ ......................................................... 38 4.2 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาย ........................................................ 39 4.3 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระดบการศกษา ...................................... 39 4.4 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามรายได ..................................................... 39

4.5 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาชพ ...................................................... 40 4.6 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางทเรมใชเฟซบก .......................................................... 40 4.7 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามความบอยใชเฟซบก ................................ 41 4.8 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามสถานทในการใชเฟซบก .......................... 41 4.9 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการใชเฟซบกผานอปกรณการสอสาร ..... 41

4.10 แสดงพฤตกรรมการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก ....................................... 42

4.11 แสดงการเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก ............................................ 44

4.12 แสดงผลการทดสอบความแตกตางของการเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลน

เฟซบกของกลมตวอยางทมชวงอายตางกน .................................................................... 47

สารบญภาพ

หนา

ภาพท

1.1 หนาตาง Johari Window .........................................................................................................1

1.2 อตราการใช Social Network ของคนเจเนอเรชนตาง ๆ ของคนไทย ........................................3

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ปจจบนพฤตกรรมการสอสารของมนษยไดเปลยนแปลงไปตามยคสมย จากเดมการสอสารจะท าไดเพยงสอสารผานค าพดและเผชญหนา (Face-to-Face) กบคสนทนา หรอโตตอบกนโดยการเขยนจดหมายสงทางไปรษณย แตเมอกาวเขาสโลกยคดจทลเราสามารถทจะตดตอสอสารกนไดโดยผานเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) ท าใหมนษยตดตอสอสารกนไดอยางสะดวกสบายและงายขน กลาวคอสามารถทจะตดตอสอสารกนกบผคนทไมเคยรจกกนมากอน หรอคนทเคยรจกกนมาแตอดตกาลทางออนไลน และเมอการตดตอสอสารงายขน กท าใหผคนบนโลกใบนสามารถทจะเปดเผยตนเองไดงายขนเชนกน คอสามารถเปดเผยใหผอนรบรถงอารมณ ความรสก ความคดทตนเองมตอเหตการณตาง ๆ ทเกดขน โดยการเปดเผยตนเองนเปนหวใจของการสอสารระหวางบคคล เพอใหผอนไดรจกตวเรามากขนตามท โจเซฟ ลฟท (Joseph Luft) และ แฮร อนแกม (Harry Ingham) ไดสรางหนาตาง Johari Window ไดสรางหนาตาง Johari Window เพออธบายถงการเปดเผยตนเองตอคสอสารไวดงน

ตนเองร ตนเองไมร คนอนร คนอนไมร

ภาพท 1.1 หนาตาง JohariWindow ทมา: WeaverII (1993)

1. บรเวณเปด (open) เปนบรเวณทตนเองรและคนอนร จงท าใหความสมพนธของคสอสารมมาก และยอมท าใหมการเปดเผยตนเองมากยงขน เชน สผว สดวงตา เพศ อาย หรอพฤตกรรมของเรา ซงเปนสงทบคคลอนรบรได และหากตองการพฒนาความสมพนธระหวางกนใหมมากขน แตละฝายจะตองพยายามเปดเผยขอมลของกนและกนใหรบรดวย

Open บรเวณเปด

Blind บรเวณจดบอด

Hidden บรเวณซอนเรน

Unknown บรเวณทไมร

2

2. บรเวณจดบอด (blind) เปนบรเวณทคนอนรแตตนเองกลบไมร เชน บางคนขมวดควเวลาโกรธ บางคนเผลอกดเลบเมอตนเตน ซงเปนอาการทท าไปโดยไมรตว หากบคคลรจดบอดของตนเองกจะสามารถพฒนาการสอสารระหวางบคคลได ดวยการยอมรบปฏกรยาตอบกลบของผ อนตอพฤตกรรมของตนทไดแสดงออก และพรอมทจะพฒนาเพอขจดใหจดบอดนลดนอยลง 3. บรเวณซอนเรน (hidden) เปนบรเวณทตนเองรแตคนอนไมร เปนลกษณะปกปดขอมลไมอยากใหคนอนทราบ เปนเรองราวทเปนความลบของตน เชน ความฝน ประสบการณนาอบอายของตน แตขอมลดงกลาวจะถกเปดเผยใหกบบางคนทบคคลไววางใจและใกลชดสนทสนมคนเคยเปนอยางมาก 4. บรเวณทไมร (unknown) เปนบรเวณททงตนเองและผอนไมร ท าใหไมรจกตนเอง โดยเปนสงทซอนเรนอยเบองลกภายใตจตส านกของตวตนเรา ปมดอยบางอยางทตนเองไมเคยร แตบรเวณนกสามารถท าใหลดลงไดแมไมร โดยการสอสารระหวางบคคลใหมากขน เพอดงสงเหลานนออกมาหรอลบจดดอยใหลดลง จากทกลาวมานน บรเวณทงสทของแตละบคคลจะไมเทากน คอจะแตกตางกนตามลกษณะของบคคลนน บรเวณดงกลาวจะเพมขนหรอลดลง ขนอยกบบคคลนนวาจะเปดเผยตวตนของตนเองออกมาอยางไร การเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) นนจะมหลากหลายรปแบบ เฟซบก (Facebook) คอ เวบไซตทใหบรการเครอขายสงคมออนไลน กอตงเมอวนองคารท 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2547 โดยมารก ซกเคอรเบรก ในชวงแรกนนเฟซบกเปดใหใชงานเฉพาะนกศกษามหาวทยาลยฮารเวรดและตงแต 11 กนยายน พ.ศ. 2549 ไดขยายใหบคคลทวไปไดใชและไดเขามาเปนทนยมในไทยจนถงปจจบน เฟซบกอนญาตใหใครกไดเขาสมครลงทะเบยนกบเฟซบก และผเปนสมาชกของเฟชบก นนสามารถสรางพนทสวนตว ส าหรบแนะน าและเปดเผยตวตน ตดตอสอสารกบเพอน ทงแบบ ขอความ ภาพ เสยง และ วดโอ โดยผใชสามารถเลอกทจะเปนหรอไมเปนเพอนกบใครกไดในเฟซบก นอกจากนผใชยงสามารถใชเฟชบกเพอรวมท ากจกรรมกบผใชงานคนอนได เชน การเขยนขอความ เลาเรอง ความรสก แสดงความคดเหนเรองทตนเองสนใจ โพสตรปภาพ โพสตคลปวดโอ แชทพดคย เลนเกมทสามารถชวนผใชงานทานอนมาเลนกบเราได รวมไปถงท ากจกรรมอน ๆ ผานแอปพลเคชนเสรม (Applications) ทมอยอยางมากมาย ซงแอปพลเคชนดงกลาวไดถกพฒนาเขามาเพมเตมอยเรอย ๆ แอปพลเคชนยงแบงออกเปนหลายหมวดหม เชน เพอความบนเทง เกมสยอดนยม เปนตน หรอไมวาจะเปนเชงธรกจ แอปพลเคชนของเฟชบก กมใหใชงานเชนเดยวกน (http://www.mindphp.com) ดวยเหตนเฟชบก จงไดรบความนยม โดยเฉพาะในประเทศไทยเฟซบกเปนเวบไซตทคนเขาใชมากทสดเปนอนดบหนงในเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) และจากผลส ารวจเผยวาคนยคเจเนอเรชนวายเปนกลมทมพฤตกรรมการใชอนเตอรเนตมากทสดถง

3

54.2 ชวโมง/สปดาห เฉลยแลวคนยคเจเนอเรชนวายทองอนเทอรเนตวนละเกอบ 8 ชวโมงตอวน (https://brandinside.asia)

ภาพท 1.2 อตราการใช Social Network ของคนเจเนอเรชนตาง ๆ ของคนไทย ทมา: วเคราะหการใชอนเทอรเนตของคนไทย 2559 (ออนไลน)

จากภาพท 1.2 แสดงใหเหนถง อตราการใช Social Network ของคนยคเจเนอเรชนตาง ๆ จะพบวาคนในยคเจเนอเรชนวายนนจะใช Social Network มากกวาคนในยคเจเนอเรชนอน กลาวคอคนยคเจเนอเรชนวายคอกลมคนทเกดอยในชวงป พ.ศ.2525–2543 โดยจะเกดในชวงเวลาทบานเมองสงบสขและเตบโตมาในยคของการเปลยนแปลงอยางมากของสภาพแวดลอมทางสงคมเศรษฐกจและการเมอง รวมทงเทคโนโลยทกาวหนา เปนวยทเพงเรมเขาสวยท างาน มลกษณะนสยชอบแสดงออก มความเปนตวของตวเองสง ไมชอบอยในกรอบและไมชอบมเงอนไข คนยคเจเนอเรชนวายเปนคนทนสมย ไมตกยค และมกเบองาย คนกลมนจะมพฤตกรรมททนโลกทนเทคโนโลยสามารถใชอปกรณและเครองมอทนสมย และมบคลกลกษณะดานหนงทคอนขางหวอหวา ตามสมยนยม พวงตดมากบความเกงกลาในการแสดงออกและกลาทจะคดนบเปนผบรโภคทมเอกลกษณและโดดเดนมความเปนตวของตวเอง (ชชวาล ทตศวช , 2553: ออนไลน) ในดานลกษณะเฉพาะของคนยคเจเนอเรชนวายนน Yarrow และ O’Donnell (2009) ไดกลาวไววา คนยคเจเนอเรชนวายเกดในยคทเทคโนโลยตาง ๆ โดยเฉพาะอนเทอรเนตมการพฒนาอยางสง จนเรยกไดวาคนเหลานอาศยอยในโลกดจทล (Digital world) จงท าใหคนยคเจเนอเรชนวาย มลกษณะเฉพาะทแตกตางไปจากคนยคเจเนอเรชนอน ๆ โดยมลกษณะเดนคอ มความมนใจในตวเองสง มงเนนความสมพนธภายในกลม มกประเมนทางเลอกตาง ๆ อยางรอบคอบและตองการความ

4

รวดเรว สอดคลองกบ Herbison และ Boseman (2009) ทไดกลาววา คนยคเจเนอเรชนวายมความทะเยอทะยานและเปนตวของ ตวเองสงมาก เพราะเตบโตมาทามกลางการแขงขนทงทางเศรษฐกจและทางการศกษา นอกจากนยงเปนกลมคนทตองการพดคยสอสารกบเพอนอยตลอดเวลา ผานการใชเทคโนโลยอยางเวบเครอขายสงคมออนไลน ซงแสดงใหเหนวาคนกลมดงกลาว เปนคนทเปดรบและชนชอบการใชเทคโนโลยตาง ๆ ทงนเพราะเปนกลมคนทเตบโตมาพรอมกบพฒนาการทางเทคโนโลย คอมพวเตอรและอนเทอรเนต ซงสงผลใหยคเจเนอเรชนวาย มพฤตกรรมคลายคลงกนทวโลก (Stock, 2008) และปจจบนมประชากรไทยอยในยคเจเนอเรชนนประมาณ 10 ลานคน คดเปนประมาณ รอยละ16 ของประชากรทงหมด (National Master, 2553; ชานนท ศรธร และ วฏราธร จรประวต , ม.ล.) จากขอมลดงกลาวขางตน ผวจยจงสนใจทจะศกษาพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเพอเปดเผยตนเองของคนยคเจเนอเรชนวาย เพอเขาใจพฤตกรรมการใชและสอสารของคนยคเจอเนอเรชนวายและศกษาวาคนยคเจเนอเรชนวายมลกษณะการเปดเผยตนเองในการใชงานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกอยางไร รวมทงศกษาความสมพนธกนกนระหวางพฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองของคนยคเจเนอเรชนวาย 1.2 ค าถามการวจย 1.2.1 พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยคเจเนอเรชนวายเปนอยางไร 1.2.2 การเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยคเจเนอเรชนวายเปนอยางไร 1.2.3 คนยคเจเนอเรชนวายทมชวงอายตางกนมการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกตางกนหรอไมอยางไร

1.3 วตถประสงคของการวจย 1.3.1 เพอศกษาพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนเจเนอเรชนวาย 1.3.2 เพอศกษาการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนเจเนอเรชนวาย 1.3.3 เพอเปรยบเทยบการเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยค เจเนอเรชนวาย จ าแนกตามชวงอายของประชากร 1.4 สมมตฐานการวจย คนยคเจเนอเรชนวายทมชวงอายตางกนมการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลน เฟซบกตางกน

5

1.5 ขอบเขตการวจย 1.5.1 ขอบเขตดานเนอหา ประกอบดวยเนอหาตวแปร ดงน ตวแปรตน: พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนเจเนอเรชนวาย

ตวแปรตาม: การเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนเจเนอเรชนวาย

1.5.2 ขอบเขตดานประชากร ประชากรในการวจยครงนคอ กลมคนยคเจเนอเรชนวายทใชงานเครอขายสงคม

ออนไลนเฟซบก อายระหวาง 17-35 ป ทงชายและหญง ซงมประชากรทงสน1,193,374 คน (ระบบสถตทางการทะเบยน ขอมล ณ วนท 9 พฤศจกายน พ.ศ.2560)

1.5.3 ขอบเขตดานระยะเวลา ผวจยด าเนนการวจยระหวางเดอนพฤศจกายน พ.ศ.2560 – เดอนกรกฎาคม พ.ศ.

2561 โดยวางแผนแจกแบบสอบถามและเกบรวบรวมขอมลระหวางเดอนธนวาคม พ.ศ.2560 – เดอนกมภาพนธ พ.ศ.2561 1.6 นยามศพทเฉพาะ

พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลน หมายถง การใชเฟซบกเพอเปนเครองมอในการกระท าหรอปฏกรยาทแสดงออกใหสมาชกของเครอขายสงคมออนไลนไดรบทราบ อาทเชน ใชเพอเปดเผยตนเอง ใชเพอสนทนากบเพอนและผอน ใชเพอดทนสมย หรอเปนการใชเพอแสดงสญลกษณทมลกษณะบงบอกวาเปนเครองสอความหมาย โดยอาศยกระบวนการถายทอดและแลกเปลยนขอมลขาวสาร ความรสกนกคด ทศนคต ความถ ชวงเวลา ระยะเวลา และวตถประสงคในการใชงานเครอขายสงคมออนไลน

การเปดเผยตนเอง หมายถง การเปดเผยขอมลสวนบคคลทงขอมลสวนตว ความรสก ความคด การแสดงออก ความสนใจในดานตาง ๆ ใหผอนรบร

คนยคเจเนอเรชนวาย หมายถง กลมคนทเกดในชวงป พ.ศ. 2525–2543 ทมอายระหวาง 17-35 ป เปนผทเตบโตมาพรอมกบโลกของเทคโนโลย คนเคยกบโลกออนไลนเปนอยางด และมการใชเครอขายสงคมออนไลนเปนประจ า ลกษณะนสยของคนเจเนอเรชนน คอ เปนตวของตวเองสง เชอมนในตนเอง ชอบความทาทาย มความคดนอกกรอบ ชอบเขาสงคม มทกษะความสามารถหลายอยาง มพฤตกรรมกลาแสดงออก ชอบเปดเผยตนเอง

6

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.7.1 ทราบถงขอมลเกยวกบพฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยคเจเนอเรชนวาย และเปนแนวทางในการวางแผนท างานดานโฆษณาหรอวางแผนการตลาดใหเหมาะกบผรบสารทเปนกลมคนยคเจเนอเรชนวาย 1.7.2 น าผลการวจยไปก าหนดกลยทธการออกแบบสารดานการโฆษณาและการประชาสมพนธใหเขาถงกลมเปาหมายคอคนยคเจเนอเรชนวาย 1.7.3 น าผลการวจยมาบรณาการกบการเรยนการสอนทางนเทศศาสตร ในดานการเขาถงกลมผรบสารคนยคเจเนอเรชนวายทใชเฟซบก

บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาวจยเรองพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผยตวตนของ

คนยคเจเนอเรชนวาย ผวจยไดน าแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของมาเปนกรอบและแนวทางในการศกษาโดยแบงเปน 2 กลม ดงตอไปน

กลมท 1 เปนแนวคดทฤษฏทเกยวกบมนษยประกอบดวย 2.1 แนวคดเกยวกบเจเนอเรชนวาย (Generations Y) 2.2 แนวคดเรองพฤตกรรมการสอสาร (Communication behavior) 2.3 แนวคดเกยวกบตนเองและการเปดเผยตนเอง (Self-Disclosure Theory) กลมท 2 เปนแนวคดทฤษฏทเกยวกบสอประกอบดวย 2.4 แนวคดเครอขายสงคมออนไลน (Online Social Network) 2.5 แนวคดเกยวกบเฟซบก (Facebook) 2.6 งานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดเกยวกบเจเนอเรชนวาย (Generations Y)

เจเนอเรชนวาย (Generations Y) เปนทรจกกนดในอกหลายชอ เชน Millennial, The iPod Generation, The Internet Generation, The Echo Boomers, The Nintendo Generation, The Digital Generation, Generation Why, Generation Next, The I Generation and The Net generation (Schofield & Honoré, 2009) เปนชวงอายของบคคล ทเกดระหวางป พ.ศ. 2520 – 2544 หรออายประมาณ 12– 36 ป เปนกลมทเกดมาจากกลมเจเนอเรชนเอกซ (Generation X) โดยกลมนมความชอบความสนใจหรอลกษณะนสยแตกตางจากเจเนอเรอชนรนกอน ๆ อยางชดเจน (Wellner, 2002; Chowdhury & Coulter, 2006; Lesschaeve, 2010 และ Barnard, 2011)

คณลกษณะและลกษณะนสยของบคคลกลมนชอบความทาทาย ชอบเขาสงคม มองโลกในแงดมทกษะความสามารถหลายอยาง มความเชอมนในตวเองสง เปนตวของต วเองสง ชนชอบความ บนเทง ตดเพอน เปนคนเรยนรเรว รบฟงความเหนของผอน ตองการความชดเจน ตองการการม สวนรวม และไมกลวการเปลยนแปลงใหความส าคญกบคนรอบขางทงครอบครว เพอนและตวเอง เปนกลมทชอบความทนสมย ชอบเทคโนโลย (สธดา กาญจนกนตกล, 2556 อางถงใน ธเนตร อนทร

8

สวรรณ, 2556) กลาเปดเผยทางความคด มพฤตกรรมกลาแสดงออก และแสดงออกถงอารมณ ความรสกดวยความมนใจ ไมสนใจ (Don’t Care) สายตาผอน มความคดทแตกตาง มบคลกลกษณะ นสยโดดเดน เลอกใหความสนใจสงตาง ๆ และยอมรบในความเปนตวตนของตนเอง ความกลายอมรบ ลกษณะนสยทแทจรงของตน โดยสามารถแบงเปน 4 ลกษณะใหญ ๆ คอ Rebelious, Positive Group, Egogram และ Hyperactive ซงสามารถอธบายไดวาเจเนอเรชนนมความชดเจนในตนเอง มความใจรอนววาม เบอความจ าเจ กลาตอบโตส งตาง ๆ หรอกบสถานการณทตนเองไมเหนดวย เพอใหเกดความเปลยนแปลง (Rebellious) นอกจากนกลมนยงเปนกลมทคดบวก (Positive Group) เปนบคคลทมความเพอฝนแตยงคงอยบนพนฐานของโลกความจรง จงเปนขอดในการน าสงเหลานมา ประยกตสรางสรรคและตอยอดกบความคดและผสมผสานเทคโนโลยทลาสมยในปจจบน เจเนอเรชนวายยงเปนกลมทบชาตนเอง (Egogram) มความกลาคด กลาสอสาร กลาแสดงการกระท า โดยแสดง ตวตนชดเจนเพอบงบอกอตลกษณของตวเอง อกทงกลมนมความเปนไฮเปอร (Hyperactive) มความอยากรอยากเหน มความกระตอรอรน ใหความสนใจกบสง ใหม ๆ เปนคนชางสงเกต ซกถาม มทางเดนเปนของตนเอง แหกกฎ ซงคนกลมนมอตลกษณในตวเองสงมาก (ศรญญา โรจนพทกษชพ, 2555)

เจเนอเรชนวายมลกษณะเฉพาะตวหลายประการ โดยมการปรบตวให เขากบการเปลยนแปลงไดทนท และมองเทคโนโลยและความไมแนนอนเปนเรองทาทาย สบเนองมาจากลมน เตบโตดวยเทคโนโลยทเปนสงคมแหงขอมลขาวสาร และความสามารถในการท าหลายสงหลายอยางไดพรอมกน (Multi-tasking) เชน สามารถท างานบนคอมพวเตอร (Computer) ควบคไปกบการแบงปน (Share) ความสนใจเรองตาง ๆ รวมกนกบเพอนบนสงคมออนไลน ซงพฤตกรรมทเกดขนของบคคลกลมนจ าแนกออกเปน 3 แบบ ไดแก นกบกเบก (Pioneers) เปนบคลกลกษณะทน าไปสการเปลยนแปลงดงทไดกลาวไปขางตน เปนผทคดรเรมสงตาง ๆ สวนแบบทสองเปนนกส ารวจสงคม (Social Explorers) โดยเปนผรกอสระ เปนตวของตวเอง รกการผจญภย เปนผทมแรงปรารถนา และสดทายคอเปนผสรางสรรค (Creators) เปนกลมทไมตามกระแสสงคม ไมอยในกรอบ มแรงจงใจจากการแสดงออกถงตวตน กลมนมปรารถนาทสรางสรรคสงทมคณคาอยางยงยนเปนผทสงเสรมนวตกรรมอยางตอเนองและประสบความส าเรจจากการเสาะแสวงหาและจนตนาการ โลกรอบตวในแบบใหม ๆ อกดวย (“Gen Y’s Idea”, 2556)

พฤตกรรมของกลมเจเนอเรชนวายนนมเอกลกษณทโดดเดน โดยเฉพาะพฤตกรรมดานการ สอสาร โดยแบงเปน 7 พฤตกรรม หรอ 7I ดงน บคคลรนนไมชอบการรอคอย ตองการการสอสาร โตตอบแบบทนททนใด (Instantly) โดยมความสามารถใชโปรแกรมสนทนา เวบบอรดตาง ๆ และเมอตองการแสดงความคดเหน บคคลกลมนไดโพสต (Post) ขอความบนสงคมออนไลนของตน ทนท กลมนใหความส าคญการปฏสมพนธ (Interactive) ชอบการสนทนาโตตอบทกรปแบบ นยมแลกเปลยน

9

ความคดเหนซงกนและกน ตองการมเพอน อกทงยงกาวขามพนธบท (Intertextuality) บคคลกลมนมความสามารถในการเชอมโยงขอมลจากแหลงขาวสารตาง ๆ ทงสอเกาและสอใหมเขา ดวยกน อกทงยงมองวาขาวลอมความเปนจรงมากพอกบขาวจรง และหากขอมลขาวสารนน ๆ ยงปรากฏบนโลกออนไลน เรยกไดวาขาวสารนนยงคงอย นอกจากนกลมนยงใหความส าคญในการ สอสารเรองสวนตว (Individual) โดยเฉพาะ ซงยคนทกคนสามารถเปนเจาของสอได ผใชจงไดใช เวบไซตในการสรางภาพลกษณของตนเอง จงท าใหพนทสาธารณะบนโลกออนไลนกบพนทสวนตว หลอมรวมเปนพนทเดยวกน (Private in Public Space) อกทงออนไลนยงท าใหเกดการสอสารขาม วฒนธรรม (Intercultural) เปนการสอสารทไรพรมแดน และถงแมวาบคคลกลมนมเพอนบนสงคม ออนไลนมากมาย แตตวบคคลมการแยกตวออกจากโลกแหงความเปนจรง มความโดดเดยว (Isolate) มความเหงาในเวลากลางคน มอาการนอนไมหลบ และขาดเพอนแททรบฟงปญหาตาง ๆ ขาดทกษะ ในการปฏสมพนธผคนในโลกจรง (Real World) อกดวย นอกจากนกลมเจเนอเรชนวายยงมหลายอตลกษณ (Identities) มตวตนทหลากหลาย เชน พดเกง มความสามารถในการเลนดนตร พดได หลายภาษา เปนตน (ธาม เชอสถาปนศร, 2555)

สวนพฤตกรรมการสอสารผานสมารทโฟน ของวยรนกลมเจเนอเรชนวาย พบวา เพศมความสมพนธกบวตถประสงคในการสนทนาผานสมารทโฟน ในเรองเกยวกบการซบซบ นนทาและ เรองของความรกทระดบนยส าคญ 0.05 โดยเพศหญงมแนวโนมในการสนทนาเรองเหลานมากกวา เพศชาย และอายทแตกตางกนมการสนทนาผานสมารทโฟนในเรองซบซบ นนทาแตกตางกนเชนกน โดยเฉพาะผทมอายระหวาง 26 - 30 ป และยงพบวา ลกษณะประชากรศาสตรของวยรนกลมเจเนอเรชนวายทแตกตางกนมผลตอทศนคตและพฤตกรรมในการสนทนาผานสมารทโฟนอกดวย (ชนสมล บญนาค, 2548)

ดงทไดกลาวไปนน สอดคลองกบงานวจยของ ศราวธ ไชยศร (2550) ทพบวา กลมเจเนอเรชนวายทมลกษณะทางประชากรทแตกตางกนมพฤตกรรมการสอสารผานอปกรณอเลกทรอนกส แตกตางกน นอกจากนกลมเจเนอเรชนวายอายระหวาง 15-32 ป ในเขตกรงเทพมหานครมความสนใจและเปดรบแอปพลเคชนทเกยวกบการสอสารมากทสด โดยใชแอพพลเคชนเหลานผานสมารทโฟนทสามารถเชอมตอสญญาณ 3G ได (ชย ฉายววฒน, 2554 ก; 2554 ข) สวนในตางประเทศ กลมนยงมรปแบบการด าเนนชวตพรอมกบการใชสงคมออนไลน โดยเฉพาะผทมอาย ระหวาง 13 - 18 ป ใชเวลาเฉลย 7.5 ชวโมงตอวนในการสอสารผานอปกรณอเลกทรอนกส (Lewin, 2010) เจเนอเรชนนไดท าใหสมารทโฟนและออนไลนกลายมาเปนสวนหนงของชวต (Senthil, 2009) ซงเจเนอเรชนวายมแรงจงใจการตรวจสอบสมารทโฟนส าหรบอเมล ขอความและการการตดตามขอมลขาวสาร (Update) บนสงคมออนไลน รอยละ 60 (Thierry, 2013) รวมถงมความกระตอรอรน ใชบรการธนาคารออนไลน โดยเฉพาะผทอาย 18 - 24 ป รอยละ 54 ไดใชงานผานบญชออนไลนของ ธนาคาร

10

ในการตรวจสอบยอดเงนในบญชของตนเอง โดยมความกลาทในการใชงานออนไลนเกยวกบ ดานการเงนมากขน (Gordon, 2014) นอกจากนยงพบวา หลงจากตนขนมาในทกเชา กลมนตองเปดสมารทโฟนเพอดการอพเดทขอมลตาง ๆ เปนอนดบแรกแลวคอยท ากจกรรมอยางอน เปนกจกรรม หนงทตองท าในยามเชากอนออกไปเรยนหรอไปท างาน นอกจากนยงพบวา แอพพลเคชนบน สมารทโฟนมความส าคญตอชวตประจ าวนของผใชตางประเทศและมการใชงานสงคมออนไลนมากขน (Thierry, 2013) ซงเจเนอเรชนวายไดรบขอมลขาวสารจากชองทางสอสงคมออนไลนมากทสด รอยละ 46 โดยมการใชงานทกวน รองลงมา คอ เวบไซตทวไป รอยละ 42.9 มการใชงานทกวน เชนกน (Peretti, 2011 อางใน Adler, 2013) สวนกจกรรมทกลมเจเนอเรชนวายนยมมากทสด คอ ชมวดโอออนไลน รอยละ 72 รองลงมา คอ ใชสงคมออนไลน รอยละ 67 อนดบตอมา คอ ใชเพอ หางาน รอยละ 64 (Sydney, 2009)

เจเนอเรชนวายนยมใชสงคมออนไลนประเภทตาง ๆ มากกวาการสนทนาตอหนากน (Face To Face) ไมวาจะเปน บลอก (Blog) ไมโคบลอก (Micro Blogging) เครอขายสงคมออนไลน (Social Network) วก (Wikis) และการแบงปนทางออนไลน (Media Sharing) การแบงปนวดโอ (Video-Sharing) รวมถงการคนหาขอมลขาวสารตามเวบไซตตาง ๆ (Search Engine) (ชย ฉายววฒน, 2554 ก; 2554 ข) เชน กลมเจเนเรอชนวายในอ าเภอเมองจงหวดเชยงใหม ทมอาย 25 - 33 ป นยมเปดรบขอมลขาวสารผานเวบไซตกเกล (Google) (อญชล วเลศศกด, 2549) นอกจากนกลมเจเนอเรชนวายรนนมการใชสงคมออนไลนทมความหลากหลาย เชน ใชเพอประชม งานกบเพอนรวมงาน ใชเปนเครองมอหนงในการรกษาความสมพนธกบผอน รวมถงการมปฏสมพนธ รวมกนกบผ อน ซงกลมนไดใหความส าคญกบสมาชกในครอบครวและเพอนของตนเปนพเศษ (Levickaite, 2010) โดยเฉพาะเจเนอเรชนวายทมอาย 18 - 32 ป เปนกลมทใชออนไลนเพอความบนเทงและการสอสารกบเพอนและครอบครวมากทสดอยางมนยส าคญ โดยผใชเหลานแสวงหาความบนเทงผานวดโอออนไลน เกมออนไลนและสงคมออนไลน และจากการศกษาของ (Levickaite, 2010) ยงพบวา กลมนมกอานบลอกของผอนและยงเขยนบลอกของตนเอง มการใชสงคมออนไลนใน การสรางหนาหลก (Profile) ของตนเอง ซงกลมเจเนอเรชนวายทมอายนอยมการใชบลอกสวนบคคลเพอรกษาความสมพนธกบเพอนและใชสงคมออนไลนในการตดตามผอนและสอสารกบวยรนทเปนกลมเจเนอเรชนวายโดยเฉพาะ และมการสงขอความทนทมากกวารนกอนอยางมนยส าคญ ซดนย (Sydney, 2009) นอกจากน เออรเนด และเอเซอกร (Ernek & Ezgi, 2012) พบวาเพศหญงมกใช บลอกมากกวาเพศชาย และตองการแบงปนความรสก ความคดมากกวาเชนกน สวนเฟสบกเปนเวบไซตทไดท าหนาทรบผดชอบในเรองการรกษาความสมพนธกบบคคลตาง ๆ และเปนเวบไซตทมความดงดดใจใหผใชมการสรางความสมพนธกบผอนในหลากหลายสถานะไมวาจะเปน เพอน คนรก รวมทงแสดงฐานะทางสงคมของตนเองดวยวาตนเองโสดหรอแตงงานแลว (Berthon, Pitt &

11

Desautels, 2011) ซงเจเนอเรชนวาย รอยละ 81 ใชเฟสบกเปนประจ าทกวน (Galloway, 2010) และมการใชเฟสบกและทวตเตอรมากกวา 5 ครงตอวน และมระยะเวลาการใชงานมากกวา 20 ชวโมงตอสปดาห (Ernek & Ezgi, 2012) ในป พ.ศ. 2555 พบวา เจเนอเรชนวายเพศชาย รอยละ 71 ใชเวลามากกวา 1 ชวโมงเปนประจ าทกวนในการใชเวบไซตเฟสบกดอทคอมมากกวา 10 ครงตอวน รอยละ 40 ของเพศชายมเพอนบนสงคมออนไลนมากกวา 300 คน รอยละ 52 เพศชายอปโหลดภาพผานสมารทโฟน รอยละ 75 และมภาพถายรวมกนกบผอนรอยละ 83 และในขณะทชมโทรทศนเพศชายรอยละ 80 ไดใชอปกรณสอสารตงแต 2 ประเภทขนไป เชน โทรทศน คอมพวเตอร แทบเลต (Tablet) เปนตน นอกจากนนยงพบวา เพศชาย รอยละ 75 สงขอความบนออนไลนใหเพอนมากกวา 20 ขอความตอวน ซงวยรนเจเนอเรชนวายประมาณครงหนง ไดสงขอความตงแต 50 ขอความขนไป ตอวน หรอประมาณ 1,500 ขอความตอเดอน และหนงในสามของกลมเจเนอเรชนวายมการสงขอความมากกวา 100 ขอความตอวนหรอมากกวา 3,000 ขอความตอเดอน และการสงขอความ มากกวา 200 ขอความตอวนหรอมากกวา 6,000 ขอความตอเดอน รอยละ 15 ซงเพศหญงมการรบ และสงขอความประมาณ 80 ขอความตอวน และมการแบงปนภาพตนเอง รอยละ 83 (Ekaterina, 2012) และในป พ.ศ. 2556 พบวา เจเนอเรชนวายทมอายระหวาง 18 - 30 ป ในทวปอเมรกาเหนอ, กลาง และใต มการใชออนไลนสงเฉลยวนละ 7 ชวโมงตอวน (Millennials, 2013)

สงคมออนไลนเหลานสามารถสรางความพงพอใจใหกบกลมนได ท าใหเกดการใชงานอยาง ตอเนองจนท าใหเจเนอเรชนวายเปนกลมทเสพตดสงคมออนไลนกลมน รสกทกขทรมานเมอไมไดใช สงคมออนไลน และสาเหตทเจเนอเรชนวายมการเสพตดสอนน เนองจากวากลมนมความจ าเปนทตอง รกษาความสมพนธกบเพอนรวมงานของตนเอง มการตดตามและแลกเปลยนขาวสารระหวางกน ตลอดเวลา โดยสงคมออนไลนทกลมนเสพตด คอ Facebook, MySpace, Twitter และ LinkedIn โดยผใชมการตดตามและแลกเปลยนขาวสารระหวางกนตลอดเวลา (Cabral, 2011) โดยเฉพาะผทม อาย 15 - 17 ป ไดมสวนรวมบนสงคมออนไลนมากขน วยนชนชอบการท ากจกรรมตาง ๆ บนเวบไซต เชน การสนทนา การชมวดโอหรอชมภาพถายของเพอน การสงขอความ รวมทงการแกไขปรบปรง หนาหลก (Profile) ของตนเอง นอกจากน ยงพบวา เพศ อาย การศกษาและฐานะทางสงคมกบเวลาในการใชงานสงคมออนไลน ความถในการใชงานและพฤตกรรมของผใชมความเกยวของกนอกดวย (García, López & Catalina, 2013) สวนดานการแบงปน รอยละ 68 ของผทมอายระหวาง 18 - 29 ป ไดแบงปนภาพถายและวดโอหลงจากทตนเองไดชมใหกบผอนผานสมารทโฟน (Smartphone) และยงพบวารอยละ 59 ของเพศหญงทมการโพสตภาพและวดโอของตนเองบน ออนไลน และรอยละ 53 ไดแบงปนเนอหาขอมลขาวสารตาง ๆ ทตนเองไดชม ซงการแบงปนภาพ และวดโอออนไลน ท าใหผใชมการปฏสมพนธทางสงคม โดยการแบงปนเกยวกบชวงเวลาสนๆ หรอเหตการณทส าคญ ๆ เชน ขาวและเรองสวนบคคล เปนตน (Maeve, 2013) นอกจากนยงพบวา รอยละ 90 ของกลมผใชเจเนอ

12

เรชนวายไดอปโหลดภาพเพอแบงปนไปยงออนไลนและบนเวบไซต ตาง ๆ และรอยละ 60 มการอพโหลดวดโอและแบงปนไปยงสงคมออนไลน อกทงยงเปนสมาชก เวบไซตยทบดอทคอมรอยละ 71 (Thierry, 2013)

กลมเจเนอเรชนวายไดเกดขนทวโลก เชน กลมเจเนอเรชนวายประเทศจนไดเตบโตดวย เทคโนโลยคอมพวเตอรและออนไลน ซงกลมเจเนอเรชนวายประเทศจนมการแสดงออก สรางตวตน โดยแสดงเอกลกษณของตน และน าเสนอตนเองผานโลกออนไลน (Sima & Pugsley, 2010) ซงสงคมออนไลน เชน มายสเปซ (MySpace) และเฟสบก (Face book) ผทอยในชวงวยเยาวสวน ใหญรสกตนเตนกบเวบไซตเหลาน โดยวยรนมน าเสนอตนเองเปดเผยตนเอง โดยเฉพาะวยรนทอายนอยมความเพลดเพลนกบการสรางเอกลกษณของตนเอง ดงเชนกลมเจเนอเรชนวายประเทศจนทไดกลาวไปขางตน เนองจากผใชมความหลงใหลตวเองและไดมการแสดงออกดวยตนเอง (Self-Display) และการเปดเผยตวตนของบคคลหนงบนออนไลนกบการเปดเผยตวตนบนโลกแหงความเปนจรงนน มการเชอมโยงกนมความคลายคลงกน โดยผใชไดตงมนบรรทดฐานของการเปดเผยตวตนบนออนไลน กบการเปดเผยขอมลสวนตวใหมความเชอมโยงกนไมใหมความแตกตางกนมาก โดยผใชไดถายทอดตวตนของตนเองผานการอพโหลดภาพถายสวนตว วดโอและขอมลของตนเอง เปนตน และยงพบอกวาบรรทดฐานของการเปดเผยตวตนบนออนไลนมความเกยวของกบพฤตกรรมการใชงานออนไลนและการเปดเผยขอมลสวนบคคลบนออนไลน สวนดานอาย บรรทดฐานของสงคมออนไลนมความสมพนธกบอายในชวงวยรนและบรรทดฐานการเปดเผยขอมลตวตนบนออนไลนมความสมพนธกบการใชอนเทอรเนต สวนความถของการใชงานออนไลนมความสมพนธเชงบวกกบการเปดเผยขอมลสวนบคคลบนออนไลน สวนเพศชายไดสนบสนนบรรทดฐานการเปดเผยขอมลสวนบคคล ในขณะทเพศหญงทมอายมากกวามแนวโนนในการแสดงภาพบนออนไลนมากขน แตเดกเพศชายมแนวโนมในการโพสต (Post) วดโอออนไลนมากขน เพอเปนการเขาถงวดโอไดงายขนเชนกน (Mesch & Beker, 2010)

จากทไดกลาวไปนนคนยคเจเนอเรชนวายคอกลมคนดจทล (Digital Natives) จงคนเคยกบเทคโนโลยขนสงไดเปนอยางด ไมวาจะเปนกลอง คอมพวเตอร โนตบก แทบแลต สมารทโฟน ซงบคคลทมอาย 14 - 25 ป ชอบซอสนคาประเภทอปกรณเทคโนโลยในหางสรรพสนคาและมกช าระ สนคาดวยเงนสดของตนเอง (ศราวธ ไชยศร, 2550) และนอกจากซอสนคาในหางสรรพสนคาแลว บคคลกลมเจเนอเรชนวาย ทมอายระหวาง 18 – 35 ป ในประเทศมาเลเซยนน มการซอสนคาผานออนไลน โดยเฉพาะบคคลทมอาย 18 - 23 ป ซงการซอสนคาผานออนไลนของกลมเจเนอเรชนวาย ในประเทศมาเลเซยนนมความสะดวกสบายและชวยประหยดเวลาเดนทางไปซอสนคาตามรานคาหรอหางสรรพสนคา แตการซอสนคาผานออนไลนนนไมสมพนธกบการรบร ความนาเชอถอ ความมนใจใน สนคาออนไลน ซงผขายสนคาผานออนไลนตองขายสนคาทมคณภาพเพอตอบสนองความพงพอใจ

13

ของลกคาทซอสนคาผานออนไลน (Lim, Wong, Tan & Ng, 2010) และการซอสนคาออนไลนนน ไมไดมเฉพาะในลกคากลมเพศหญงเพยงอยางเดยว เนองจากกลมเพศชายเปนเพศทซอสนคาผานออนไลนดวยเชนกน (Kim & Kim, 2012) โดยกลมเจเนอเรชนวายเปนกลมทใชอนเทอรเนตเปนประจ า ท าใหเกดพฤตกรรมการซอสนคาออนไลน (Kim & Ammeter, 2008) สงผลใหขอมลขาวสารการประชาสมพนธและการโฆษณาเผยแพรบนสงคมออนไลน เชน เฟสบก ยทป และมายสเปซ เรยกไดวาเปนกลยทธหนงดานการตลาดทท าใหตอบสนองความตองการและเขาถงกลมคนเจเนอเรชนวายได (Strutton, Taylor & Thompson, 2011 และ Dodd & Campbell, 2011)

การทมขอมลขาวสารออนไลนรองรบความตองการของผใชมากขนนน ท าใหกลมเจเนอเรชนวายมพฤตกรรมการบอกตอ (Word of Mouth) ของผใชดวยกนเองหรอทเรยกวาการสอสารแบบปากตอปาก ซงพฤตกรรมการบอกตอของกลมเจเนเรชนวายนมความคลายคลงกนกบกลมเจเนอเรชนเอกซ (Gen x) ซงเปนกลมทเกดกอนเจเนอเรชนวาย แตกลมเจเนอเรชนเอกซมพฤตกรรมการบอกตอผานอเมล (E-mail) แตกลมเจเนอเรชนวายมความทนสมยมากกวา คอ นยมบอกตอขาวสารผานสงคมออนไลนโดยนยมแบงปนลงคเวบไซตตาง ๆ ไมวาจะเปนขอความ รปภาพ วดโอ ซงมทกษะในการใชเทคโนโลยตาง ๆ ไดช านาญกวากลมเจเนอเรชนเอกซ (Strutton, et al., 2011)

ดานการท างานของคนกลมนเปนชวงวยเรมท างานมกเปนพนกงานระดบปฏบตการหรอ ผบรหารระดบตน ซงมอายคอนขางนอย เปนกลมคนรนใหมไฟแรง โดยความคดและเรยนรการ ท างานแตกตางจากรนอน ๆ โดยเจเนอเรชนรนนใชงานอนเทอรเนตมากขนในการท างานและมความพงพอใจตอการใชงานอนเทอรเนต ซงกลมเจเนอเรชนวายมความภกดตอตราสนคา (Brand) ตาง ๆ นอยกวากลมเจเนอเรชนเอกซ (Reisenwitz & Iyer, 2009) จงชอบเลอกงานและเปลยนแปลงอาชพการงานคอนขางบอย ตองการท างานทมความกาวหนาตองการงานทมความท าทาย เลอกวธปฏบตงานดวยตนเอง เจเนอเรชนวายพอใจอยางมากในการทสามารถเลอกเวลาท างานตามความ สะดวกของตนเองหรอท างานจากสถานทอนได เชน ทบาน หรอนอกสถานทท างาน โดยยดผลงาน ของตนเองทสามารถท าส าเรจตามก าหนดเปนหลกและสงทกลมนไมชอบอยางมากคอ การปฏบต ตามระเบยบวนยทเครงครด เพราะเมอเกดความอดอดในการท างาน บคคลกลมนมความกลาลาออกทนท โดยไมสนใจวาตนเองมงานใหมรองรบหรอไม เอาตนเองเปนทตง และไมชอบท างานประจ า รกความเปนอสระในการท างาน มมงมนในการท างานแตบางครงไมอดทนไมผกพนตอองคการ ไมสนใจเรองอาวโส มโลกสวนตวสง การกลาคดการท า มการตดสนใจทรวดเรว มความคดสรางสรรค ชนชอบงานทมความสนกสนาน ชอบคดนอกกรอบ สามารถแสดงความคดเหนและบรหารจดการดวย ตนเองได ไมชอบกฎเกณฑ มกมขอเสนอแนะเพมเตมหรอความคดเหนแปลกใหมทเปนประโยชนตองานหรอองคกรตาง ๆ ใหความส าคญตอสมพนธภาพทดในการท างาน สามารถรบมอกบความ เปลยนแปลง และมประสทธภาพในการท างานและใชเทคโนโลยอยางช านาญ ซงกลมคนเจนวายเปน ก าลงส าคญใน

14

การขบเคลอนองคกรพฒนาขน (รชฎา อสสนธสกล และออยอมา รงเรอง, 2548 และ Meier, Austin & Crocker, 2010) นอกจากนกลมเจเนอเรชนวายไมชอบกระบวนการทคอยเปนคอยไปมกตองการผลตอบแทนทสง และไมตองการด าเนนตามแบบแผนเสนทางอาชพการท างานโดยเรม จากระดบปฏบตการ ตองการการยอมรบ ตองการใหผ อนเหนวาตนเองเปนคนส าคญ ตองการใหคน อนเขาใจทงความคดและความรสก แตไมตองการไดรบค าแนะน าวาควรไมควร อยากตดสนใจดวย ตนเอง มความหลากหลายในแงมมตาง ๆ มความเปนสากลมความคดสรางสรรคในการแกปญหาดวยวธการตาง ๆ แตมความออนไหวตอสงเราตาง ๆ ไดงาย มความสามารถในการสบคนขอมลและใชสออเลกทรอนกสไดเปนอยางด และยงสามารถใชสออเลกทรอนกสหลายประเภทในเวลาเดยวกน ประเดนนสงผลใหเจเนอเรชนวายมความคลองตว ยดหยน เรยนรไดเรว และปรบตวไดดใน สถานการณหรอวฒนธรรมตาง ๆ และการเขาถงสอตาง ๆ ไดงายนนท าใหกลมนไดเหนแบบอยาง ของผทประสบความส าเรจในชวต ไมวาจะเปนผมชอเสยง มฐานะร ารวย ผทโดดเดนทางสงคม เชน ดารา ศลปน เปนตน โดยบคคลเหลานนเปนตนแบบในการเรยนรของกลมคนรนใหมอกดวย (กานตพชชา เกงการชาง, 2556) ในตางประเทศรฐบาลมความพงพอใจในการท างานของกลมเจเนอเรชนวาย โดยเปนผทน าการเปลยนแปลงตาง ๆ มาสโลกของการท างานใหดขน (Jeffrey, 2013) กลม นเปนกลมทมคณคาทงทางสงคมและองคกร แตมกใหความส าคญกบชวตส วนตวมากอนงานเสมอ (Live Then Work) (ประพนธ ชยกจอราใจ, 2554)

จากแนวคดดงกลาวผวจยไดน ามาใชเปนแนวทางในการตงแบบสอบถามเพอทดสอบวากลมคนยคเจเนอเรชนวายมความสมพนธระหวางพฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกอยางไร

2.2 แนวคดเรองพฤตกรรมการสอสาร (Communication Behavior) พฤตกรรมการสอสาร หมายถง การกระท าหรอการแสดงออกซงสญลกษณทมลกษณะบงบอกวาเปนเครองสอความหมาย โดยอาศยกระบวนการถาย ทอดและแลกเปลยนขาวสารความรสกนกคด ทศนคต ตลอดจนประสบการณระหวางกนและกน เพอวตถประสงคหลก คอ ความเขาใจรวมกน (ขวญเรอน กตตวฒน, 2531) ซงมพฤตกรรมการสอสาร ดงน

1. พฤตกรรมการสอสารมลกษณะเปนกระบวนการ กลาวคอ การแสดงออกซงการตดตอสอความหมายของมนษยในสงคม มการเปลยนแปลงอยางตอเนองอยตลอดเวลา เปนปรากฏการณทไมมจดเรมตน และสนสด อกทงไมมขอบเขตอยางแนชด ผรวมกระท าการสอสารทงสองฝาย คอฝายผสงสาร และผรบสารตางสบเปลยนบทบาทสลบไปมาโดยอตโนมต ตางฝายตางแสดงปฏกรยาโตตอบและตอบสนองระหวางกนและกนจนกระทงเกดความเขาใจรวมกนดงนน กระบวนการแหงพฤตกรรมการสอสารจงเกดขนในลกษณะทเปนวงจรตอเนองกนไปตลอดเวลาจนบางครงเราอาจไมรสกตวหรอ

15

ตระหนกวาตนเองก าลงท ากจกรรมดานการสอสารอยวงจรของกระบวนการพฤตกรรมการสอสารประกอบดวยพฤตกรรมการเขารหส (Encoding behavior) พฤตกรรมการถายทอดและการรบ (Transmitting and receiving behavior) พฤตกรรมการถอดรหส (Decoding behavior) และพฤตกรรมการตความหมาย (Interpretive behavior)

2. พฤตกรรมการสอสารเปนกระบวนการทมความสมพนธกบกระบวนการทางจตวทยากระบวนการทางสงคมและกระบวนการทางวฒนธรรม การกระท าหรอการแสดงออกซงกจกรรมดานการตดตอสมพนธของมนษย จงเปนกระบวนการทซบซอนยากแกการคาดหมายเฉพาะเนอหาสาระของสารซงเปนตวกระตนเทานน แตผรวมกระท าการสอสารจะสรางหรอก าหนดความหมายไปตามลกษณะปจจยดานจตวทยาสวนบคคล ซงเปนแรงกระตนภายในตวบคคล ไดแก ความทรงจ า ความหวง ทศนคต ความกลว เปนตน นอกจากน ยงมแรงกระตนจากปจจยภายนอกตวบคคล อนไดแก กรอบแหงการด ารงชวตในสงคม ซงหมายถง ปทสถาน จารตประเพณ จรรยาบรรณ กฎหมาย วฒนธรรม เปนตน ปจจยภายในและปจจยภายนอกตวบคคลเหลานลวนเปนตวกระตน หรอแรงผลกดนใหการแสดงออกซงพฤตกรรมสอสารเปนไปตามกรอบแหงการเรยนร การรบร อารมณ ความตองการ ความเชอ คานยม ขนบธรรมเนยม ประเพณ และวฒนธรรม ฯลฯ ท าใหผลตอบสนองพฤตกรรมการสอสาร เปนไปตามลกษณะเฉพาะตวบคคลหรอเฉพาะกลมสงคม ตวอยางเชน บางคนหรอบางกลมสงคมมบคลกลกษณะพรอมทจะเปดตวในการตดตอสอสาร ยอมรบขาวสาร ความร และแนวคดใหม ๆ ไดอยางรวดเรว อกทงมแนวโนมทพรอมจะแพรกระจายขาวสาร และถายทอดไปสบคคลอน แตในทางตรงกนขาม บางคนหรอบางกลมสงคมอาจจะมลกษณะเฉอยชาตอการตดตอสอสาร ไมยอมรบการเปลยนแปลงโดยเฉพาะอยางยงแนวคดใหม ๆ ทขดตอความเชอถอคานยมทยดมนอยดงเดม บางครงพฤตกรรมการสอสารจงมผลตอบสนองไปในทางทไมตรงกบวตถประสงคของผกระท า การสอสารไมมกรอบแหงการอางองและประสบการณรวมกน

3. พฤตกรรมการสอสารเปนกระบวนการทเกยวกบปจจยสภาพแวดลอมนอกระบบการสอสาร หมายถงวา กระบวนการสอสารมไดเกดขนในบรรยากาศทวางเปลาแตเกดขนภายใตเงอนไขของสถานการณ หรอสภาพแวดลอมภายนอกระบบการสอสาร ซงประกอบดวยสภาพแวดลอมทางกายภาพ การเมอง เศรษฐกจ ฯลฯ ดงนนพฤตกรรมการสอสารระหวางบคคลหรอกลมบคคล จะเกดขนหรอไม ดวยสาเหตประการใดและมผลในลกษณะใดบาง ขนอยกบปจจยและความผนแปรของปจจยสภาพแวดลอมหรอสภาพการณภายนอกระบบการสอสารดวยสวนหนง ปจจยดงกลาวนนเชน ดานสรระ เวลา โอกาส ระยะทาง การเงน ฯลฯ จงมสวนส าคญยงตอการสงเสรมหรอสกดกนตอการสอสาร

4. พฤตกรรมการสอสารเปนกระบวนการทเกดขนจากสญชาตญาณและจากการเรยนรทางสงคม กลาวคอ คนเราทกคนมสญชาตญาณทตองการแสดงออกซงพฤตกรรมการสอสารมาโดย

16

ก าหนดตามธรรมชาตของมนษยชาต นบตงแตวนาทแรกทลมตาดโลก เดกทารกสงเสยงรองเพอเปนการบอกกลาวอะไรบางอยาง เชน หว งวงนอน ปวดทอง เปนตน ครนเมอเตบโตขน เดก ๆ จะเรมเรยนรและจดจ าแบบอยางการแสดงออกซงพฤตกรรมการสอสารจากแมบทบางสงคมเรมตงแตบคคลหรอกลมบคคลทใกลชด เชน บดามารดา ครอาจารย เพอนฝง เปนตน อาจกลาวอกนยหนงไดวาโครงสรางและสวนประกอบของระบบสงคม ตางมสวนในการตระเตรยมและก าหนดรปแบบแหงพฤตกรรมการสอสาร เพอใหสมาชกในสงคมนนไดเรยนรและถอเปนแนวทางปฏบตสบทอดกนไป เชน การพนมมอไหวเพอแสดงความเคารพ ทกทาย หรอขอบคณ เปนตน

รปแบบของกระบวนการการเกดพฤตกรรมการสอสาร การตดตอสมพนธระหวางมนษยในสงคมเปนพฤตกรรมทางสงคมซงจ าแนกเปนกระบวนการ

ใน 2 ลกษณะ คอ (ขวญเรอน กตตวฒน, 2531) 1. พฤตกรรมการปกปด (Covert Behavior) หมายถง พฤตกรรมการสอสารทไมสามารถ

สงเกตเหนไดจากภายนอก เกดจากกระบวนการภายในตวบคคล เกยวของกบระดบสตปญญา จตใจ อารมณ ความรสก ฯลฯ พฤตกรรมการสอสารในรปแบบดงกลาวน จดวาเปนพฤตกรรมภายใน ซงมไดแสดงออกมาอยางเปดเผยใหสงเกตเหนไดอยางชดเจน ตวอยางเชน ในการประชมชแจงเกยวกบโครงการใหมของบรษท พนกงานผเขารวมประชมทกคนตางนงฟงประธานอธบายดวยทาทตงอกตงใจ แตไมมใครสามารถทราบวาแตละคนก าลงคดอะไรอย เหนดวย ไมเหนดวยตดสนใจใหความรวมมอ หรอตงใจจะขดขวางโครงการ เปนตน

2. พฤตกรรมการเปดเผย (Overt Behavior) หมายถง พฤตกรรมการสอสารทสามารถสงเกตไดจากภายนอกเกดจากกระบวนการทคนเรามปฏสมพนธกบปรากฏการณเหตการณหรอสรรพสงทเกดขนในสภาพแวดลอม อนเปนผลทท าใหพฤตกรรมการสอสารปรากฏออกมาในรปแบบทสามารถเหนได เชน พฤตกรรมการพด การเขยน การหวเราะ การแสดงสหนาและการแตงกาย เปนตน

รปแบบพฤตกรรมการสอสารใน 2 ลกษณะดงกลาวน แทจรงเกดจากกระบวนการทมความตอเนองและสมพนธกนอยางลกซง อกทงไมมหลกฐานชบงอยางชดเจนวาเปนกระบวนการทเปนอสระจากกน บางครงพฤตกรรม 2 รปแบบนเกดขนในลกษณะทสอดคลองตองกนแตในบางครงนมความขดแยงกนอยในตว ดงทเราพบเหนกนอยเปนประจ าในกรณทปากกบใจของคนเราไมตรงกน เชน การพดชมวา “วนนเธอแตงตวสวยสดใสดจรง” แตภายในใจของคนพดนนไมมใครทราบวาเขาก าลงคดอะไรอย อาจจะคดตรงกบค าชม หรออาจจะคดในใจวา “คนอะไรแตงตวสฉดฉาดไมเหมาะสมกบสผวของตนเองเลย”

17

รปแบบของบรบทแหงพฤตกรรมการสอสาร พฤตกรรมการสอสารของคนเราเกดขนภายใตบรบท ซงหมายถงสภาพแวดลอมหรอ

สภาพการณทระดบความซบซอนแตกตางกน ท าใหการแสดงออกซงกจกรรมการตดตอสอความหมายของมนษยมรปแบบทแตกตางกนไปตามบรบทได 3 ลกษณะใหญทส าคญ ดงตอไปน

1. พฤตกรรมการสอสารภายในตวบคคล หมายถง พฤตกรรมการสอสารกบตนเองภายใตสภาพการณแหงกระบวนการคด การตความ การจดจ า เกยวกบปรากฏการณและสรรพสงตาง ๆ ทแตละบคคลรบร แลวน าไปเชอมโยงกบประสบการณทเดมสะสมอยภายในสมอง เกดเปนกรอบแหงความคด ความเชอ ทศนคต ฯลฯ ในรปแบบใหม หรอการย าสงเดมทมอยในกรอบแหงความคดใหมนคงยงขน พฤตกรรมการสอสารโดยทวไปจงเรมตนจากการจดล าดบความคดภายในตวบคคลใดบคคลหนง เพอท าการเรยบเรยงออกมาเปนถอยค าในภาษาพด หรอขอความในภาษาเขยน ซงตองผานกระบวนการเลอกสรรและขจดสงทไมตองการ ปจจยส าคญทมสวนก าหนดใหพฤตกรรมการสอสารภายตวบคคลในดานระดบสตปญญา บคลกภาพและจตวทยาบคคล พฤตกรรมการสอสารภายในตวบคคลทพบเหนเสมอ เชน การคดค านงกบตนเอง การพดร าพงดง ๆ กบตนเอง เปนตน

2. พฤตกรรมการสอสารระหวางบคคลหรอกลมบคคล ปกตคนเรามไดหยดความคดไวกบตนเองเพยงล าพง สภาพการณทางสงคมมสวนผลกดนใหคนเราปรารถนาทจะกระท าการเปลยนขาวสารกบคนอน ๆ โดยอาศยเครองหมาย สญญาณหรอสญลกษณ เปนรหสในการตดตอสอสารระหวางกนในรปแบบของภาษาพด ภาษาเขยน ซงจดวาเปนวจนสาร แตในบางครงคนเราอาจตดตอกนดวยอวจนสาร เชน สหนา ทาทาง สของเสอผา กลนน าหอม ฯลฯ ควบคกนไปดวยสภาพการณหรอสภาพแวดลอมของการสอสารระหวางบคคลเรมตนจากความสมพนธของบคคลตงแต 2 คนขนไป จนถงกลมบคคล กลมสาธารณชน องคการและสถาบนซงปฏสมพนธทเกดขนนนเปนไปทงในรปแบบของการสอสารเฉพาะหนาและการสอสารโดยผานสอขนกลาง (ยกเวนสอมวลชน) เชน การเขยนจดหมายตดตอกน การโทรศพท โทรเลข ฯลฯ

3. พฤตกรรมการสอสารมวลชน เม อส งคมมลกษณะขยายต วประกอบกบความเจรญกาวหนาดานวทยาการและเทคโนโลย ท าใหรปแบบการสอสารพฒนาเปลยนแปลงไป เพอความเหมาะสมสอดคลองกบลกษณะสภาพการณทางสงคมใหม การสอสารไดขยายขอบเขตไปสมวลชนจ านวนมากกมาย ทงภายในและภายนอกสงคมนน โดยผานทางชองทางการสอสารทรวดเร วซงเรารจกกนดในนามของสอมวลชน ไดแก หนงสอพมพ วทยกระจายเสยง วทยโทรทศนภาพยนตร เปนตน สอมวลชนดงกลาวน สามารถน าสารไปสมวลชนทกคนทกแหงไดพรอมกนทนทหรอเกอบพรอมกนการแสดงออกซงปฏสมพนธระหวางผรวมกระท าการสอสารทงฝายผสงสารและผรบสาร ไมสามารถกระท าการโตตอบโดยตรงไดทนท สวนใหญเปนการโตตอบโดยผานสอกลางจอหน เมอรรลล และราลฟ โลเวนสไตน (John C. Merrill and Ralph L. Lowenstein, 1971 อางถงใน องอาจ ฤทธทอง

18

พทกษ, 2539) ไดแสดงความเหนวาพฤตกรรมในการเปดรบสอและขาวสารของบคคลมแรงผลกดนทเปนปจจยพนฐาน มาจากปจจย ดงน

1. ความเหงา: เปนเหตผลทางจตวทยาทเชอวา มนษยไมชอบทจะอยโดยเดยวตามล าพงตองการเพอตองหนมาสอสารกบผอน เนองจากเกดความรสกสบสน วตกกงวลหวาดกลว ไมอยากถกเมนเฉยจากสงคม หรอพยายามทจะรวมกลมสงสรรคกนเทาทโอกาสอ านวย หากไมสามารถตดตอสงสรรคกบบคคลอนไดโดยตรง สงทดทสดคอ การอยกบสอตาง ๆ ทใชในการสอสาร

2. ความอยากรอยากเหน: เปนสญชาตญาณและเปนคณสมบตพนฐานของมนษยทตองการจะรบรขาวสารเพอตอบสนตองความตองการของตน สอประเภทตาง ๆ จงเอาความอยากรอยากเหนเปนหลกส าคญอยางหนงในการเสนอขาวสาร โดยปกตมนษยจะอยากรอยากเหนในสงทอยใกลตวเองมากทสด ไมวาสงนนจะเปนวตถ สงของ ความคดหรอการกระท า ซงมผลตอตนเองทงทางตรง ทางออม หรอเปนผลกระทบตอผอน

3. ประโยชนใชสอยของตนเอง: โดยพนฐานแลวมนษยมความเหนแกตว ในฐานะทเปนผรบสารจงตองการแสดงหาและใชขาวสารบางอยางเพอประโยชนของตนเอง เพอชวยใหความคดของตนบรรล เพอใหขาวสารทไดเสรมบารม และเพอใหไดขาวสารทจะชวยใหตนเองไดรบความสะดวกสบาย ความปลอดภย รวมทงใหไดขาวสารทท าใหตนเองเกดความสนกสนานบนเทง ความสขกายสบายใจ ขาวสารเหลานไมวาจะเปนประโยชนในทางปฏบต ทางการจรรโลงจตใจหรอแมแตความคด กสามารถหาไดจากสอมวลชนและสอประเภทอน ๆ

4. สาเหตจากตวสอ ซงกระตนชน าจนท าใหผรบขาวสารตองการไดรบขาวสารนน ๆ จากสอทสามารถตอบสนองความตองการของตนและท าใหเกดความพงพอใจ เชน คนดโทรทศนแทนการออกนอกบาน เปนตน

จากรปแบบของกระบวนการการเกดพฤตกรรมการสอสารทงสองรปแบบ ในการศกษาในเรองพฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลน เฟซบกของคนยคเจเนอเรชนวายน โดยผวจยหยบพฤตกรรมบางอยางทจะเปนประโยชนในการศกษาและการใชงานเครอขายสงคมออนไลน (Online Social network) คอพฤตกรรมการเปดเผย (Overt Behavior) โดยจะศกษาประเดนของ “พฤตกรรมการตดตอสอสารบนเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) เฟซบกของคนยคเจเนอเรชนวาย” 2.3 แนวคดเกยวกบตนเองและการเปดเผยตนเอง (Self-Disclosure Theory)

ทฤษฎแนวคดเกยวกบตนเอง (Theory of Self-Concept) ใหความส าคญกบตวตน “the self” วาเปน องคประกอบส าคญของการกอตวหรอการแกไขปรบปรงบคลกภาพมนษยเกยวกบความสมพนธ ทสงผลตอพฤตกรรมของบคคลกลมผประสบผลส าเรจและผประสบความ

19

ลมเหลวในดานตาง ๆ แนวคดเกยวกบตนเองคอการรบรโดยรวมทงหมดเกยวกบความคด ตลอดจน ภาพลกษณดานตาง ๆ ทเรามตอตวเราเอง และเปนภาพรวมเกยวกบตวเองทเกดขนจากความร ความเชอ ทศนคต ความคดเหนเกยวกบตนเอง (Gerald L. Wilson et al.; Jack Canfield and Harold C. Wells อางถงใน บษบา สธธร, 2548: 372)

องคประกอบของความเปนตวตนของแตละคนม 3 องคประกอบ ไดแก 1. ตวตนในทางวตถ (Material Self) หมายถง ค าตอบในสงทเปนองคประกอบของ

ตวเราทกประเภททเหนไดไมวาจะเปนองคประกอบดานกายภาพ สรระคอสวนตาง ๆ ในรางกาย ของเรา หรอวตถสงของทเปนสงของปรงแตงตาง ๆ ของเรา เชน บาน รถ เครองประดบตกแตง ฯลฯ

2. ตวตนในทางสงคม (Social Self) เปนความสมพนธทคนเราแตละคนมตอผอน มความสมพนธทางสงคมทหลากหลายบทบาทในสงคม ความเปนตวตนของแตละคนทางสงคมจงมมากมายแลวแตความสมพนธทเราจดใหกบบคคลทสมพนธกนทางสงคมนนเปนการเฉพาะ เปนคน ๆ ไปตามบทบาทและสถานการณทเปนอย เชน ความเปนตวตนทแสดงออกในลกษณะกง เปนทางการตอผรวมงานยอมมความแตกตางจากความเปนตวตนทแสดงออกในลกษณะความเปน กนเอง ความรสกผอนคลายเมออยกบคนรก เปนตน

3. ตวตนในทางจตวญญาณ (Spiritual Self) ประกอบดวยองคประกอบทอยภายใน ระบบคดและจตใจของบคคลแตละคน ตวตนในสวนนจงแตกตางจากตวตนทงสองประเภทขางตน เพราะเปนตวตนทผอนไมสามารถมองเหนไดจากภายนอก ความเปนตวตนในสวนนประกอบกน ขนดวยระบบการรบรการเรยนรผานกระบวนการทางสงคมรปแบบตาง ๆ กอตวขนเปนความเชอ ทศนคต คานยม ศลธรรม ความรสก ความตองการ ในเรองตาง ๆ ทมอยภายในตวคน ๆ นน

แนวคดเกยวกบตนเองประกอบขนดวยองคประกอบส าคญ 3 องคประกอบ คอ ความเชอ ทศนคต และการใหคณคาหรอคานยม โดยคนแตละคนสรางแนวคดเกยวกบตนเองผาน ปจจยส าคญ ๆ ไดแก ประสบการณทผานมาในอดต กลมอางองตาง ๆ และบทบาทหนาทตาง ๆ ทแต ละคนสวมบทบาทนนอย ปฏสมพนธทเกดขนระหวางตวตนของแตละคนทมตอปจจยตาง ๆ เหลาน สงผลใหกอเกดแนวคดเกยวกบตนเองของแตละคนทแตกตางกนออกไป ผานกระบวนการสอสาร ในบรบทตาง ๆ ตลอดชวชวตของคนแตละคน (บษบา สธธร, 2548: 373)

แนวคดเกยวกบตนเองและการรคณคาของตนเองเปรยบเสมอนแผนกรองทเปน ตวก าหนดพฤตกรรมทเราจะเลอกใชในการแสดงปฏสมพนธในการสอสารกบคนอน ๆ สรปไดวาแนวคดเกยวกบตนเองและการประเมนคณคาของตนเองมผลตอพฤตกรรมการสอสารระหวาง บคคลใน 2 ประเดน ไดแก

20

1. การตความสารและการแสดงปฏกรยาสนองตอบ แนวคดเกยวกบตนเองและ การประเมนคณคาตวเอง ไมวาจะเปนลกษณะสงหรอต ากตาม มผลตอการตความและการมปฏกรยา สนองตอบตอสารทไดรบแตกตางกนออกไป

2. รปแบบวธการสอสาร แนวคดเกยวกบตนเองและผอน เปนสวนก าหนดใหเราม วธในการตอบสนองและสอสารกบคนอน คอ ประเภทผรก (Assertiveness) และประเภทตอบสนอง หรอผรบ (Responsiveness)

ทฤษฎการเปดเผยตนเอง (Self-Disclosure Theory) นบเปนทฤษฎทเกยวของกบการสอสารของมนษย นบเปนการสอสารในบคคลในสภาวะการสอสารทเกดขนโดยมการเปดเผยตนเองดวยการสอสาร โดยมนกวชาการหลายทานไดใหขอจ ากดความหรอกลาวไว (บษบา สธธร, 2548: 377-380) ดงน

คารล โรเจอรส (Carl Rogers) กลาววา เปาหมายของการสอสารคอความเขาใจทตรงกนของตวเองและผซงจะเกดขนไดตอเมอไดมการสอสารกนและกนดวยความจรงใจ

ซดนย เจอราด (Sidney Gerad) กลาววา ขอก าหนดส าคญเพอการด ารงอยของ มนษย คอ ความเปดเผย/การเปดโอกาส หรอความโปรงใส หมายถง การเปดตนเองใหกบทกสรรพ สงทเกดขนในโลก รวมไปถงเปดตนเองใหผอนไดมโอกาสในการเขาถงและรบรในความเปน ตวตนของตนเองดวย ความสมพนธระหวางบคคลทดจะเกดขนไดกตอเมอมการยอมใหผอนไดเขามามโอกาสรวมประสบการณกนกบตนอยางเตมท และเปดเผยตนเองใหมโอกาสเรยนรและเขาใจ ประสบการณของผอนดวยเชนกน

เดอวโต (Joseph A. DeVito, 1978) กลาววา การเปดเผยตนเอง หมายถง กระบวนการ เปดเผย แสดงใหผอนหรอกลมทราบบางเรองราวเกยวกบตวทานเองซงเปนทรเฉพาะตวไมเปนทเปดเผยส าหรบผอนทวไป การตระหนกในตนเอง และการเปดเผยตนเอง (self-disclosure) แบงออกเปน 4 สวน (บษบา สธธร, 2548: 378-380) ดงน

1. สวนเปด หมายถง ขอมลทงหมดในสวนทเปนพฤตกรรม ทศนคต ความรสก ความตองการ แรงจงใจ ความคดเหน ฯลฯ เปนทรบรทงของผอนและของตวเอง การเปดนจะขนอย กบระดบความสมพนธ ความใกลชดของบคคล

2. สวนบอด หมายถง สวนทผ อนรแตตนเองไมร ในสวนพฤตกรรม กร ยา การแสดงออกทคนอนสงเกตเหนโดยเจาตวไมร วธลดสวนบอดโดยการหาขอมลในสวนทไมร จากผอนดวยการสรางความไววางใจ และความจรงใจในการสอสารระหวางกน

3. สวนปดบงซอนเรน หมายถง สวนทเจาตวร แตผอนไมร เปนสวนทจาตว ตองการปกปด ไมอยากใหคนอนร

21

4. สวนไมร หมายถง สวนทไมมใครร แมแตเจาตวเองกตาม ทงทเปนเชงบวกหรอ ในเชงลบ

เดอวโต (Joseph A. DeVito, 2000: 81-85 อางถงใน บษบา สธธร, 2548: 381) สรป ปจจยทมผลตอการเปดเผยตน ดงน

1. ขนาดของกลม การเปดเผยตนเองจะเกดในกลมเลกมากกวากลมใหญกลมสอง คนเปนบรบททเกดการเปดเผยตนเองไดมากทสด เพราะคสอสารสามารถฟงและแสดง ปฏกรยาตอบสนองปอนกลบไดทนท

2. ความชอบ การเปดเผยตนเองกบผทรสกชอบหรอรก มแนวโนมเปดเผยมากขนกบคนทไววางใจจะไมเปดเผยตนเองกบคนทไมชอบและมแนวโนมทจะรกหรอชอบคนทเปดเผยกบตวเอง

3. อาย พบวาโอกาสทจะเปดเผยตนเองจะมมากขน เมอคสอสารอยในวยใกลเคยงกน

4. บคลกภาพ คนทมบคลกภาพชอบกจกรรมทางสงคมสงหรอคนทมลกษณะเปดตว จะมการเปดเผยตนเองมากกวาคนเกบตว

5. ประเดนการเปดเผย การเปดเผยมกเปนประเดนทางบวกหรอเปนประเดนทวไป มากกวาประเดนทเปนสวนตวมาก ๆ

6. วฒนธรรม สงคมทแตกตางกนเปนสวนก าหนดใหมการเปดเผยตนเองและเรอง ทเปดเผยแตกตางกน

7. เพศชายมการเปดเผยตนเองนอยกวาเพศหญง แสดงใหเหนวาบทบาททาง เพศ มอทธพลตอการเปดเผยตนเองมากกวาความแตกตางในดานชวภาพ

การเปดเผยตนเองเปนจดเรมตนส าคญของการน าตวเองเขาสสงคมและเปนปจจยส าคญชวยท าใหการสอสารเปนไปอยางมประสทธภาพ มทงขอด ขอจ ากดของการเปดเผย ดงน

1. ขอด การเปดเผยตนเองชวยท าใหเรารจกและเขาใจพฤตกรรมของตนเอง จาก ปฏกรยาของบคคลทเรามการสอสาร มความสมพนธ เปนแนวทางในการพฒนาความสามารถใน การจดการกบปญหาตาง ๆ จากการไดรบการตอบสนองในทางบวกจากผ อน ท าใหเกดความมนใจ ในตวเองมากยงขน และพฒนาความสามารถดานการสอสารทใชเปดเผยตนเอง เพอใหผอนเขาใจ และเขาใจผอน รวมทงเปนกลไกส าคญในการพฒนาความสมพนธใหเกดขนระหวางบคคล

2. ขอจ ากด คอการเปดเผยตนเองอาจท าใหเกดผลทไมพงประสงคหรออาจท าให เกดความคบของใจหากปฏกรยาจากผอนทมตอการเปดเผยตนเองนนไมเปนไปอยางทคาดหมาย

สรปไดวา ทฤษฎการเปดเผยตนเองคอการสอสารขอมลในการเปดเผยตนเองใหผอนหรอใหกลมไดรบทราบเรองราวของแตละปจเจกชนซงไดแสดงความคด ความรสก และพฤตกรรม บน

22

เครอขายสงคมออนไลนเฟซบก ซงเปนเรองราวเฉพาะตวใน4 สวนตาม Johari Window คอ สวนเปดสวนบอด สวนปดบงซอนเรน และสวนไมร

2.4 แนวคดเครอขายสงคมออนไลน (Online Social Network)

แนวคดเครอขายสงคมออนไลน Social Network เปนรปแบบของสงคมออนไลนประเภทหนง อนหมายถงสงคมทมการ ตดตอสอสารกนผานอนเทอรเนต หรออาจเรยกไดอกอยางหนงวา “สงคมเสมอน” (Virtual Community) หรอ “สงคมออนไลน” (Online Community) ซงอาจเรยกไดวาเปนชด (Set) ความสมพนธระหวางกลมของ “ผใชงาน (Actors) ” โดยทผใชงานนนอาจเปนบคคล หรอเปนกลมคนตาง ๆ ทมความสนใจคลายกน ตวอยางเชน เวบไซตเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก (Oboe, 2012) โดยมรปแบบแตกตางจากสงคมทเราใชชวตปกตทเรยกวา “สงคมออฟไลน” (Offline) ซงสงคมใน ปจจบนนมการขยายตวในรปแบบของเครอขายอยางกวางขวาง (Network) โดยทสมาชกในกลม สงคมนนอาจไมจ าเปนตองรจกกนอยางแนนแฟน แตอาจมความสนใจในเรองเดยวกน หรออาจมแนวทางความชอบในลกษณะใกลเคยงกน (พชร อนทรเงน, 2555) เครอขายสงคมออนไลนแตละตวม จดประสงคในการใชงาน และมระบบการรองรบทแตกตางกน ทงนขนอยกบจดประสงคของการใช งานและความสนใจของผใชทแตกตางกนออกไปตามความชอบของแตละบคคล (Boyd & Ellison, 2007 อางถงใน ภาสกร จตรใครครวญ, 2553)

2.4.1 ความหมายของเครอขายสงคมออนไลน เปนเวบไซตทอนญาตใหปจเจกบคคลสามารถ กระท าสงตาง ๆ ได ดงน (Boyd & Ellison,

2007 อางใน ประภาณชา ถาวรบตร, 2555) 1) สรางขอมลสวนตวแบบสาธารณะหรอกงสาธารณะ ตามขอบเขตของระบบนน ๆ 2)

เชอมตอขอมลขาวสารตาง ๆ ระหวางกลมผใชงานทยนยอมใหมการแบงปนขอมล ไปยงผใชอน ๆ ในเครอขายรวมกนได 3) สามารถแสดงผลและเขาถงรายชอตาง ๆ ในเครอขายภายใตขอบเขตของระบบ เหลานนจะอนญาต

สงทท าใหเวบไซตเครอขายสงคมออนไลนมความแตกตางไมเหมอนใคร ไมใชเพราะมการเปด โอกาสใหผใชพบเจอกบคนแปลกหนาเทานน แตเครอขายสงคมออนไลนสนบสนนใหผใชงานสามารถ เปดเผยเครอขายสงคมในชวตจรงออกมาแสดงในโลกออนไลนได เพราะการเขารวมเครอขายสงคม ออนไลนนนไมจ าเปนตองใชบรการเพอตองการขยายเครอขายเพมหรอพบปะกบผคนใหมๆเทานน แตผใชบรการจ านวนมากเลอกใชบรการเพยงเพราะตองการตดตอสอสารกบผคนในเครอขายสงคม ออนไลนทพวกเขาเหลานนรจกกนมากอนอยแลวในชวตจรง (ฌานภาน มงคลฤทธ, 2552)

นอกจากน อทธพล ปรตประสงค (2552 อางถงใน พชร อนทรเงน, 2555) กลาววา เครอขาย สงคมออนไลน (Social Networking) เปนปรากฏการณของการเชอมตอระหวางบคคลใน

23

โลก อนเทอรเนต และยงหมายรวมถงการเชอมตอกนระหวางเครอขายกบเครอขายทางสงคมออนไลนเขา ดวยกน

2.4.2 ประเภทของเครอขายสงคมออนไลน การแบงประเภทของเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) สามารถแบง

ประเภทได จากการพจารณาเปาหมายของการเขาเปนสมาชกในเครอขายสงคมออนไลนเปนส าคญ โดยสามารถ แบงไดเปน 7 กลมใหญ ดงตอไปน (อสรยะ ไพรพายฤทธ, 2553 อางถงใน พชร อนทรเงน, 2555)

1. เครอขายสงคมออนไลนทใชส าหรบในการน าเสนอตวตน และภาพลกษณของตนเอง โดยทผใชสามารถสรางอลบมรปของตนเอง สรางกลมเพอน และสามารถสรางเครอขายขนมาไดดวย ตนเอง (Identity Network) เชน ไฮไฟว (Hi5) หรอ เฟซบก (Facebook)

2. การรวมตวกนของของผ ใชโดยอาศยความสนใจในเรองเดยวกน เปนการ Bookmark เวบไซตทเราสนใจไวบนอนเทอรเนต โดยทสามารถแบงปนใหคนอนดได (Interested Network) เชน Digg.com หรอ Pinterest

3. กลมเครอขายทรวมกนท างาน (Collaboration Network) อนหมายถง การรวมกน พฒนาซอฟตแวรหรอสวนตาง ๆ ของซอฟตแวร เชน Wikipedia ทเปนสารานกรมออนไลนขนาดใหญ ทรวบรวมขอมลความร ขาวสาร และเหตการณตาง ๆ เปนจ านวนมาก

4. เปนสงคมเครอขายทใหผใชงานสรางตวละครขนมาแทนตวเราและใชชวตอยบนโลกไซเบอร และท าสงตาง ๆ ทในบางครงในชวตจรงเราไมสามารถท าได (Gaming/ Virtual Reality) เชน การซอขายทดนหรอการตอสเพอความอยรอด อาจเรยกอกอยางไดวา “ชมชนเสมอน” (Virtual Community)

5. การใชงานโดยน าประโยชนจาก Social Network มาใชในการเผยแพรประวต ผลงาน หรอ Resume ของตนเอง (Professional Network) โดยสามารถสรางเครอขายกบเพอนรวมงาน นายจางหรอคนรจก นอกจากนแลวบรษทตาง ๆ ยงสามารถมองหาผรวมงานจากประวต ผใชในเครอขายทวางทงไวได ซงผใหบรการเครอขายสงคมออนไลนประเภทน คอ LinkedIn

6. เปนเครอขายสงคมออนไลนประเภทเผยแพรผลงาน โดยสามารถเผยแพรผลงาน ของตนเองไดในรปแบบของวดโอ รปภาพ หรอเสยงเพลง (Creative Network) เชน Youtube, Multiply หรอ Flickr

7. เปนการเชอมตอกนระหวาง Client (เครองผใช เครองลกขาย) กบ Client โดยตรง หรอเรยกวา Peer to Peer (P2P) โปรแกรม Skype จงน าหลกนมาใชในการสนทนาผานอนเทอรเนต รวมถง Betterment ซงเปนเทคโนโลยทท าใหเกดการแบงปนไฟลไดอยางรวดเรวและเปนวงกวาง

24

สวนในดานของ Stroud (2008 อางถงใน ฌานภาน มงคลฤทธ, 2552) ไดสรปประเภทของ เนอหาทปรากฏอยบนเวบไซตแบบเครอขายสงคมออนไลน โดยอางองจากบทความของ Boyd ไว ทงหมด 5 ประเภทดวยกน ดงน

1. โปรไฟล (Profile) เปนหนาทใหผใชบงบอกตวตนของตนเอง เชน การกรอกอาย เพศ ทอย ความสนใจเฉพาะ ฯลฯ อกทงในหนานยงเปนแหลงทรวบรวมเนอหาตาง ๆ เชน รปถาย เสยง หรอวดโอ โดยผใชสามารถตงคาใหเปนแบบสาธารณะ หรอสวนตวตามแตความตองการ

2. เครอขายของผใช (Network of Contacts) หลงจากทผใชเปนสมาชกของเครอขาย สงคมออนไลนแลว ผใชสามารถตรวจสอบหรอดขอมลผใชรายอน ๆ ทเปนสมาชกเหมอนกนได โดย บางครงกอนทจะตดตอสอสารกนตองไดรบสทธจากสมาชกคนอนกอน

3. การสงขอความถงกน (Messaging) โดยสวนใหญแลวเวบไซตเครอขายสงคม ออนไลนมกจะมระบบใหผใชสามารถสงขอความ หรอฝากเนอหาบางอยางไวบนหนาโปรไฟลของ เพอนในเครอขายไดคลายกบการสงอเมล

4. การแบงปนเนอหา (Content Sharing) มลกษณะคลายกบการแลกเปลยนขอความ หรอเนอหาซงกนและกน รวมถงการอปโหลดรปภาพ หรอไฟลวดโอเขาไปในเวบไซต หรอการเขยน บลอก (Blog) ใหผใชคนอน ๆ เขามาเยยมชม เปนตน เนอหาในสวนนคลายการน ารปแบบของ UserGenerated Content ของระบบ Web 2.0 ทหมายถง ผใชสามารถมสวนรวมในการผลตเนอหาสอตาง ๆ มารวมในเวบไซตเครอขายสงคมออนไลน

5. สวนเพมคณคา (Add-value Content) เครอขายสงคมออนไลนตาง ๆ พยายาม เสรมสวนตาง ๆ เพอดงดดใหผคนมาเปนสมาชกในเครอขายของตนเองมากขน โดยสวนเพมคณคา เหลานจะชวยท าใหโปรไฟลผใชงานสวยงาม และนาสนใจมากยงขน รวมถงอาจจะเปนการเพม กจกรรมตาง ๆ ใหกบผใชบรการ เชน เกมส หรอโปรแกรมเสรมตาง ๆ เปนตน

ทงหมดทกลาวมานนสามารถกลาวไดวา สวนประกอบหลก ๆ ของเครอขายสงคมออนไลนม ลกษณะทคลายคลงกน แตทงนขนอยกบจดประสงคและนโยบายการใชงานทแตกตางกนออกไปตาม รปแบบทเวบไซตมการออกแบบมา เพอใหรองรบผ ใชงานทมความตองการทหลากหลาย และรปแบบ การใชชวตทแตกตางกนไป

หากกลาวถงเครอขายสงคมออนไลนทไดรบความนยมในประเทศไทยนนเปนทแนนอนวา เฟซบกเปนหนงในเวบไซต เครอขายสงคมออนไลนทยงคงมยอดผ ใชบรการเตบโตขนเรอย ๆ นอกเหนอจากอนสตาแกรม หรอ ทวตเตอร เนองจากเฟซบกมการพฒนาระบบอยตลอดเวลาเพอ ตอบสนองความตองการของผใชงาน อกทงนโยบายความเปนสวนตวทผใชงานสามารถเลอกไดดวย ตนเอง สวนในการใชงานนนทางเฟซบกมนโยบายสนบสนนใหผใชงานเปดเผยขอมลจรงผานเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) โดยขอมลสวนบคคลของผใชนนจะเขาถงไดเฉพาะกบคนทเปน

25

เพอนรวมกนในเครอขายเฟซบกน าเสนอความสะดวกสบาย ความปลอดภย และความเปนสวนตวในดานตาง ๆ ใหแกผใชผานระบบหลาย ๆ อยาง (ภาสกร จตรใครครวญ, 2553) ซงไดแก

1. สนบสนนใหผใชกรอกชอ นามสกล รวมถงขอมลจรงผานหนาขอมลสวนตว 2. หนาขอมลสวนตวมขอบเขตทมความปลอดภยสง 3. สภาพแวดลอมของเวบไซตมลกษณะคลายกบหนาจอคอมพวเตอรจงท าใหผใช

รสกเกดความคนเคย 4. เฟซบกวางตวเปนพนทรวมของสอตาง ๆ

2.5 แนวคดเกยวกบเฟซบก (Facebook) เฟซบกมจดเรมตนขนในเดอนกมภาพนธ ค.ศ.2004 โดยนกศกษาของมหาวทยาลย

ฮารวารด (Harvard) โดยจดประสงคแรกในการเปดตวนนเพอใหนกศกษาภายในมหาวทยาลยใชตดตอสอสาร กนผานเครอขายเทานน หลงจากเปดการใชงานเวบไซตเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกไดรบผลตอบ รบทดมากจากนกศกษาในมหาวทยาลย การสรางเครอขายนบเปนสงทมประโยชน โดยเฉพาะส าหรบ นกศกษาทตองการพบปะ หรอพดคยกบบคคลอนทมความสนใจ หรอความชนชอบใกลเคยงกน โดยท นกศกษาเหลานนสามารถสรางเครอขายทางสงคมในเฟซบกได เชน ความสนใจในกฬา วชาการ ดนตร ภาพยนตร หรอ กจกรรมนอกหลกสตร/ การเขาสงคมตาง ๆ (Obee, 2012) สงผลใหหลง จากนนมการขยายการใชงานไปสโรงเรยนมธยมตาง ๆ ทวประเทศอเมรกา จนท าใหเกดเปน ปรากฏการณเปนเวบไซตทมการใชงานกนอยางแพรหลายในหมวยรน จนกระทงในป ค.ศ. 2006 เฟซบกไดมการเปดการใชงานใหแกบคคลทวไปอยางเปนทางการ โดยผลส ารวจพบวา 85 รอยละ ของ นกเรยนนกศกษาอเมรกนมบญชเฟซบกเปนของตนเอง (Simha & Vijayan, 2008 อางถงใน ภาสกร จตรใครครวญ, 2553)

ผใชเฟซบกสามารถเรยกดโปรไฟลของคนอน ๆ ทเปนเพอนกนในเครอขายได อกทงตดตอ กบเพอนเกาและหาเพอนใหมผานเครอขายของกลมเพอนในเฟซบก อปโหลดและแบงปนรปภาพ (Upload or Share Photos) โพสตบทความ (Journals) และสามารถแสดงความคดเหน (Comment) ไดอยางอสระ สวนในดานกลมความสนใจ (Interest Groups) ในเฟซบกนน มตงแต เรองของศาสนา การเมอง คนรก ความสนใจ หรอกลมแนวเพลงทชนชอบ ซงใครกสามารถสรางกลม ขนมาได โดยสามารถก าหนดไดวาจะเปนกลมปด (Closed Group) หรอกลมเปดส าหรบทกคน (Open Group) (Liebowitz, 2007)

จดเดนของเฟซบกอยทสามารถเชอมตอบคคลหลายคนเขาดวยดวยกนจนเกดเปนเครอขาย สงคมของบคคลนน ๆ โดยทผใชสามารถอพเดทสถานะของตนเอง แบงปนขอมล แสดงความคดเหนอปโหลดรปภาพตาง ๆ หรอเชคอนสถานทใหกบเพอนในเครอขายเหนได และสามารถแสดงความ

26

คดเหนไดอยางอสระ อกทงเฟซบกยงสามารถสรางกลมตาง ๆ ขนเพอตอบสนองรปแบบความ ตองการทเปนไปในทศทางเดยวกน และสามารถเลนเกมสตาง ๆ บนเวบไซตเครอขายส งคมออนไลน กบเพอนในเครอขายไดอกดวย (รชญา จนทะรง, 2554) ฟงกชน (Function) การใชงานเหลานบนเฟซบกสามารถกระตนใหผใชงานในเครอขายมปฏสมพนธกนงายยงขนเนองจากการใชงานทมความหลากหลายและรองรบการใชงานผานโทรศพทเคลอนททในปจจบนนนบเปนปจจยทหกของคนไทยซง ขาดไมได สงผลใหการเจรญเตบโตของผใชงานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกยงคงเตบโตอยาง ตอเนอง

กตต กนภย (อางถงใน รชญา จนทะรง, 2554) ไดวเคราะหถงเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกวา เปนจดเรมตนกลไกการรวมตวของคนในสงคมขนดงน

1. การเลอกเพอนทมความคดเหนใกลเคยงกนมาอยในกลมเดยวกน 2. ผใชงานสามารถแสดงออกไดอยางอสระจากการแสดงความคดเหน รวมถงภาพท

สามารถแสดงความในใจได โดยมเวลาทจะเลอก คดกอนทจะเลอกรป ท าใหเปาหมายในการส อสาร ไดผลดยงขน

3. แมการสอสารจะเกดจากคนหนงไปยงอกหลายคน แตแสดงถงความรสกจรงใจ มากกวา เนองจากความเปนสวนตวในการใชงานและใหความรสกใกลชดกบผรบสารทเปนเพอนใน เครอขายเดยวกน

นอกจากน ยงมปจจยทสงผลใหเวบไซตเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในประเทศไทยมยอดผใชบรการเพมขนมาจาก (รชญา จนทะรง, 2554)

1. เกมส (Games) เนองจากเกมสออนไลนเปนรปแบบหนงในความนยมของกลมผใช อนเทอรเนต จงเปนจดเรมตนทสงผลมาถงยคเครอขายสงคมออนไลนทเพมความสนกสนานใหแกผ เลนยงขนอกจากการรวมกนเลน การแบงปนสงของในเกมสใหแกเพอนในเครอขาย หรอเกมสท สามารถแนะน าหรอสงตอใหแกเพอนได จงท าใหเกมสเปนปจจยหนงทดงดดใหผใชงานเขามาใช บรการเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก

2. โทรศพทเคลอนท (Mobile) เรยกไดวาปจจบนนโทรศพทเคลอนทเปนปจจยอยาง หนงทท าใหคนเขาถงอนเทอรเนตไดสะดวกรวดเรวมากยงขน สงผลใหผใชงานเขาถงเครอขายสงคม ออนไลนตาง ๆ ไดงายดายกวาสมยกอน ตวอยางคอการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกทเรยกวา บรการหนาเวบไซตส าหรบโทรศพทเคลอนท (Facebook for Mobile) ทท าใหผใชงานสามารถเขาถง เฟซบกไดตลอดเวลาไมวาจะอยทไหน เพราะในอดตคนสวนใหญจะใชบรการผานคอมพวเตอร หรอโนตบคมากกวา ซงเปนการลดขอจ ากดทางดานเวลาและสถานท เนอ งจากเขาถงงายไมวาจะอย ทไหนกตาม

27

3. แฟนเพจ (Fan Page) นอกจากเฟซบกจะใชตดตอสอสารกบเพอนแลว ขณะเดยวกนยงเปนชองทางการสอสารของตราสนคาตาง ๆ กบผใชงานทเปนกลมเปาหมายผานหนาแฟนเพจ ในเฟซบกดวย เนองจากในทกวนนจ านวนผใชเฟซบกมอตราทสงจงท าใหตราสนคาตาง ๆ อาศยชองทางในการประชาสมพนธขาวสาร กจกรรม ตลอดจนสนคาและบรการตาง ๆ เพอใหเขาถง ผใชงานไดอยางกวางขวาง และท าใหรสกใกลชดกบแบรนดมากยงขน รวมทงการตงแฟนเพจเพอตดตามดารานกรองทตนชนชอบกเปนทนยมเชนกน เพราะสามารถเขามาแลกเปลยนขอมลขาวสาร กนไดอยางงายดาย

4. กรป (Group) เปนหนาส าหรบผใชงานทวไปสรางขนมาเพอใหผใชงานคนอนทม จดประสงค หรอแนวทางเดยวกนเขามารวมพดคยมปฏสมพนธกน โดยสามารถประยกตใชได หลากหลายรปแบบ ทงการสอสารภายในกลมนกเรยนกบอาจารยในวชาในการสงงาน หรอใชเพอการ สอสารการท างานในกลมองคกร ถอไดวาการตงกรปนบเปนชองทางในการสอสารทดส าหรบกลมคนท สนใจในเรองเดยวกน ซงสามารถแชรไดทงความรสก รปภาพ รวมถงวดโอตาง โดยสามารถตงเปน กลมเปด (สาธารณะ) ทใครกสามารถเขารวมได หรอกลมปดทตองมการรองขอไปยงผตงกลมกอน

ในการใชงานเฟซบกถงแมวาผใชสวนใหญจะพยายามสรางโปรไฟลเพอสะทอนตวตนของตวเองในดานตาง ๆ แตบรษทวจยกลบมองวาพฤตกรรมการใชงานเฟซบกของทกคนสามารถบงบอก ความเปนตวตนของทกคนไดอยางแทจรง ดงนนงานวจยเรอง “เอกซเรยพฤตกรรม 9 ประเภทของ กลมผใชบรการเฟซบก (Info Graphic) ” จากเวบไซต Opify.net (2556) จงส ารวจถงพฤตกรรมของ กลมผใชงานและท าการสรปออกมาไดเปนผใชงานรวมทงหมด 9 กลมดวยกน ไดแก

1. กลมนกสะกดรอย (The Stalker) ผใชงานกลมนมพฤตกรรมทชนชอบการตดตามและ สงเกตความเคลอนไหวของเพอนหรอผใชงานคนอน ๆ ซงสวนใหญใชเวลาเฉลยในการใชงานเฟซบก มากกวาผใชงานทวไปถง 14 เทา

2. กลมผสงอาย (The Baby Boomer) กลมผสงอายนบวาเปนอกหนงทเรมใหความสนใจ และหนมาใชงาน Facebook เพมมากขนเรอย ๆ โดยเปนกลมทมอายเฉลยระหวาง 55-65 ปขนไป ซงการใชงานสวนใหญเปนการตดตอสอสารกบลกหลาน

3. กลมผเลนหนาใหม (The Newbie) ผใชงานกลมนสวนใหญเปนกลมเดกวยรนทเพงหดใช งาน ซงสวนใหญนยมถายตวเอง รวมถงชอบกด Like และ Comment โดยผลการส ารวจพบวา ผเลน หนาใหมกลมนมการกด Like สงถง 5 แสนครงภายในระยะเพยงแค 2 นาท

4. กลมทรกการโพสตและแชรเปนชวตจตใจ (The Over-Sharer) ลกษณะของผใชงานใน กลมนเปนกลมทรกและชนชอบการเชคอนเปนชวตจตใจ โดยผลการส ารวจพบวาผใชงานประเภทนม จ านวนมากถง 4.8 ลานคน

28

5. กลมนกประชาสมพนธ (The Brand Promoter) ผใชงานกลมนสวนใหญเปนพนกงาน ขององคกร ซงมหนาทในการใชงาน Facebook เพอโปรโมท ประชาสมพนธ และแบงปนขาวสาร เฉพาะสนคาขององคกร

6. กลมทกลวเสยความเปนสวนตว (The Fearful User) พฤตกรรมของผใชงานกลมน คอนขางมความลกลบและไมคอยมการเปดเผยขอมลสวนตวสสาธารณะ เพราะกลววาอาจจะมกลม มจฉาชพแอบน าภาพถายหรอขอมลสวนตวไปใชโดยไมไดรบอนญาต โดยสวนใหญมกใชชอสมมตในการใชงานรวมถงยงไมคอยรบ Add จากคนแปลกหนาอกดวย ซงผลการส ารวจพบวาผใชงานทม พฤตกรรมลกลบเหลานมจ านวนมากถง 13 ลานคน

7. กลมทชอบโพสตและแชรเพอสรางกระแส (The Curator) ผใชงานกลมนชอบทจะโพสตรปภาพหรอวดโอตาง ๆ เพอสรางกระแส และเพอใหไดยอดกด Like โดยลกษณะการโพสตใน รปแบบนพบวาเปนรปแบบทคนสวนใหญชนชอบมากทสด

8. กลมนกเลนเกม (The Gamer) สวนใหญเนนการใชงานเพอการเลนเกมสบน Facebook ซงบนหนาโปรไฟลของผใชงานกลมนมกมเพยงแคการอพเดทคะแนนและสถตในการเลนเกมสตาง ๆ

9. กลมทม Facebook ไวเฉย ๆ (The Non-User) ผใชงานกลมนเปนกลมทมบญชแตไมเคย ใชงานหรอมสวนรวมกบกจกรรมอะไรเลย โดยผใชงานกลมนคดเปนสดสวนมากถง 18รอยละ ของจ านวน ผใชงาน Facebook ทงหมด

จะเหนไดวาพฤตกรรมของผ ใชงานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกคอนขางมความหลากหลายและมลกษณะรปแบบการใชงานทแตกตางกนไป เนองดวยปจจยหลายอยางทงดาน ความชอบสวนตว รปแบบการใชชวต รวมถงการใชงานของคนยคเจเนอเรชนอน ๆ

2.6 งานวจยทเกยวของ

วมลพรรณ อาภาเวท สาวตร ชวสาธน และ ชาญ เดชอศวนง (2554) ไดวจยเรองพฤตกรรมการสอสารในเฟซบกของนกศกษามหาวทยาลยราชมงคลพระนคร จากการศกษาพบวากลมตวอยางมพฤตกรรมการสอสารในเฟซบกอยในระดบมากทสดมากและปานกลางดงน พฤตกรรมการสอสารในเฟซบก ในระดบมากทสดคอการสอสารกบเพอนสนทคดเปนคาเฉลย4.25 สวนพฤตกรรมการสอสารทอยในระดบมากสามารถเรยงล าดบดงน 1) การสอสารในเฟซบกเมอตองการตดตอเพอนและคนรจกคดเปนคาเฉลย 3.93 2) การสอสารในเฟซบกมกจะท าในเวลาวางคดเปนคาเฉลย 3.90 3 ) การสอสารในเฟซบกเพอความสนกสนานเพลดเพลนคดเปนคาเฉลย3.88 4) เฟซบกชวยใหเปนคนทนสมยทนตอเหตการณคดเปนคาเฉลย 3.80 5) การแลกเปลยนขอมลขาวสารตาง ๆ (share) คดเปนคาเฉลย 3.69 6) เฟซบกใชเปนเพอนแกเหงาคดเปนคาเฉลย 3.67 7) การสอสาร

29

กบบคคลทวไปทรจก คดเปนคาเฉลย 3.65 8) เขยนความคดเหนในกระดานขาว (wall) คดเปนคาเฉลย 3.63 9) การหาขอมลขาวสารในสงทชอบหรอสนใจเชนเรองของเพอนคนรจกกลมสงคมทชนชอบและขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการคดเปนคาเฉลย 3.57 10) การสอสารในเฟซบกเมอตองการอพเดทรปและขอมลตาง ๆ คดเปนคาเฉลย 3.56 11) การสอสารกบกลมสงคมทชนชอบคดเปนคาเฉลย 3.52 12) การสอสารในเฟซบกมกจะกระท าเมอตองการหาขอมลคดเปนคาเฉลย 3.53

ภาณวตน กองราช (2554) ไดท าการวจยเรองการศกษาพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนของวยรนในประเทศไทยกรณศกษาเฟซบก ผลการวจยพบวากลมตวอยางในการศกษาครงนสวนใหญเปนเพศหญงมากกวาเพศชายมอายระหวาง 19 ถง 21 ปมการศกษาอยในระดบปรญญาตรหรอสงกวามอตราการใชบรการหนงถงหาครงตอสปดาหในการใชแตละครงใชเวลาหนงถง 3 ชวโมงตอครงและมประสบการณการใชบรการนอยกวาหนงปโดยทสวนใหญเคยใชบรการหรอกจกรรมตาง ๆ ทมใน Facebook ซงประกอบไปดวยการโตตอบบนกระดานสนทนาการเขารวมกลมตาง ๆ การเลนเกมการตอบค าถามการแบงปนรปภาพการแบงปนวดโอการคนหาเพอนเกาการสงขอความการรวมแสดงความคดเหนการชอบ

วรรณ ศรรตนรงเรอง (2547) ศกษาวจยเรอง “ตวตนและการน าเสนอตวตนของผหญงในเวบไซตหาค”ผลการวจยพบวารปแบบและเนอหาทถกน ามาใชเพอการน าเสนอตวตนของผหญงในเวบไซตหาค พบวาการจดหนาของสมาชกทมรปแบบทเหมอนกน คอ ขอความอยดานซาย รปภาพอยดานขวา ขนาดของตวอกษรมาตรฐานอานงาย สของตวอกษรจะเขม สดใส กวาสของพนหลง และเนอหาทสมาชกใชในการน าเสนอตวตน ไดแก ขอมลสวนบคคลตาง ๆ ของสมาชก และขอมลคณลกษณะตางๆของผทตองการรจก เชน ขอมลดานรปราง หนาตา การศกษา อาชพ ภมล าเนา ฯลฯ

ผลการวจยเกยวกบตวตนและการน าเสนอตวตนของผหญงในเวบไซตหาค พบวา ตวตนของผหญงในเวบไซตหาคม 3 ประเภท ไดแก ตวตนประเภทจารตนยม ตวตนประเภทสมยใหม และตวตนประเภทนอกกระแส โดยมวธการน าเสนอตวตนผานทางรปแบบ เนอหาและภาพ ซงมแบบฉบบของตวเอง ขนอยกบลกษณะบคลกของตวตนแตละประเภท เชนตวตนประเภทจารตนยม จะใหความส าคญในการน าเสนอตวตนผานทางเนอหาในดานขอมลค าแนะน าตว เพอเนนย า ความตองการในการหาคนรก

จากขอมลการสมภาษณสมาชก พบวา มการสรางสรรครปแบบและเนอหาทจะน ามาเสนอตวตนใหสอดคลองกบความเปนตวเองในชวงเวลานน ๆ มากทสด มการเปลยนแปลงรปแบบและเนอหาอยตลอดเวลาแตจะพยายามแสดงความเปนตวตนใหชดเขนทสด เพอใหสมาชดคนอน ๆ เหนถงตวตนและความตองการทแทจรง

ตวตนและการน าเสนอตวตนของผหญงทพบในเวบไซตหาค มลกษณะทหลากหลาย และเปนตวตนทไมสามารถลวงรไดวา เปนตวตนทแทจรงหรอเปนตวตนทสวมหนากากขนมาเพอสรางใหตนด

30

สมบรณแบบเกนความเปนจรง ซงการใชอนเทอรเนตในการตดตอสอสารกลายมาเปนพนทสอสารในสงคมโลกาภวตน ส าหรบหญง-ชาย จนท าใหบทบาทความสมพนธของหญง-ชายเปลยนแปลงไปจากอดต ผหญงมอสระในการเลอกคครอง สามารถเปนฝายเลอกเหมอนกบทผชายเคยเปน

สรเสาวภา ฤกษนนทน (2556) ไดท าการวจยพฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองของผใชงานเวบไซตเฟซบกในเขตกรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา พฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองของผใชงานเวบไซตเฟซบกในเขตกรงเทพมหานคร ในภาพรวมอยในระดบมาก ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ประชาชนทมเพศ ระดบการศกษา อาชพ และความถในการใช เฟซบกตางกน มทศนคตเกยวกบความปลอดภยในการใชงานและการเปดเผยตนเองในเวบไซตเฟซบกไมแตกตางกน ส าหรบประชาชนทมอาย และระยะเวลาในการใชเฟซบกตางกน มทศนคตเกยวกบความปลอดภยในการใชงานและการเปดเผยตนเองในเวบไซตเฟซบกแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และพบวาประชาชนทมเพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ ความถในการใชเฟซบก และระยะเวลาในการใชเฟซบกตางกน มพฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองในเวบไซตเฟซบกไมแตกตางกน

สรรคธนพงศ วงษทองด (2556) วจยเรองการศกษาพฤตกรรมการใชเฟซบกของนกศกษาระดบปรญญาตรมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรจากการวจยพบวาความเหนตอความนยมในการใช Facebook ความเหนตอความนยมในการใชเฟซบกอยในระดบมากมคาเฉลยเทากบ 4.15 เมอพจารณาเปนรายขอพบวาผตอบแบบสอบถามมความเหนวา Facebook มอปกรณรองรบในการเขาถงไดมากเชนโทรศพทมอถอแทบเลตอยในระดบมากทสดมคาเฉลยเทากบ 4.58 และความเหนตอความนยมในการใชเฟซบกสวนใหญอยในระดบมากมคาเฉลยสงยกเวนความ เหนวา เฟซบก มเกมส สอทชวยผอนคลายมากอยในระดบมากมคาเฉลยเทากบ 3.52 และความเหนตอการใชเฟซบกดานการใชประโยชนจากเฟซบกความเหนตอการใชเฟซบกดานการใชประโยชนอยในระดบมากมคาเฉลยเทากบ 3.99 เมอพจารณาเปนรายขอพบวาผตอบแบบสอบถามมระดบความเหนตอการใชเฟซบก ดานการใชประโยชนเพอประโยชนในการสนทนากบเพอนและคนอนๆมากทส ดอย ในระดบมากมคาเฉลยสงยกเวนเพอประโยชนในการแสดงออกดานความคดเหนของตนเองอยในระดบมากมคาเฉลยเทากบ 3.95 เพอประโยชนในดานการน าขอมลขาวสารไปชวยในการตดสนใจอยในระดบมากมคาเฉลยเทากบ 3.87 และเพอประโยชนในการใชเวลาวางอยในระดบมากมคาเฉลยเทากบ 3.69

จรภทร เรมศร (2558) ไดศกษาพฤตกรรมการใชเฟสบคทมผลกระทบตอนกศกษามหาวทยาลยราชภฏสกลนครผลการวจยพบวา 1) กลมตวอยางสวนใหญ มการใชงานเฟซบกทบานมระยะเวลาใชงาน 4 ชวโมงขนไป ชวงเวลาใชงานคอเวลา 16.01–22.00น.ใชงานทกวนและมวตถประสงคในการใชงานคอสงขอความหรอสนทนา 2) ผลกระทบจากการใชเฟสบกดานการศกษา

31

โดยรวมอยในระดบนอยมผลกระทบมากทสด คอ อานหนงสอทบทวนบทเรยนนอยลงและผลกระทบจากการใชเฟสบกดานกจกรรมโดยรวมอยในระดบปานกลาง มผลกระทบมากทสดคอ นอนดกและตนสาย 3) ความสมพนธระหวางลกษณะประชากรกบพฤตกรรมการใชเฟสบกของนกศกษาพบวา 3.1เพศของนกศกษามความสมพนธกบ พฤตกรรมการใชเฟสบก 1 ดาน คอสถานททนกศกษาใชงานแตไมมความสมพนธ 4 ดานคอ ระยะเวลาทใชงานตอวน ชวงเวลาทนกศกษาใชงาน ระยะเวลาทใชงานตอวน และวตถประสงคหลกในการใชงาน 3.2 ชนปของนกศกษามความสมพนธกบ พฤตกรรมการใชเฟสบค 3 ดาน คอ สถานททนกศกษาใชงาน ชวงเวลาทมการใชงาน และวตถประสงคหลกในการใชงาน แตไมมความสมพนธกบชนปของนกศกษา 2ดาน คอระยะเวลาทใชงานตอวนและจ านวนครงตอสปดาห ทมการเชอมตอ 4) ความสมพนธระหวางลกษณะประชากรกบผลกระทบจากการใชเฟสบคของนกศกษาพบวา เพศของ นกศกษาไมมความสมพนธกบดานการศกษาแตมความสมพนธกบดานกจกรรมสวนชนปของนกศกษามความ สมพนธทง 2 ดาน คอ ดานการศกษาและดานกจกรรม

พชญาณ ภตระกล (2559) ไดวจยเรองการเปดเผยตนเองในเครอขายสงคมออนไลน การศกษาการเปดเผยตนเองในเครอขายสงคมออนไลนมความส าคญในมตของการสอสารผานสอ ออนไลน โดยผใชจ าเปนตองรเทาทนสอตระหนกถงผลกระทบจากการเปดเผยตนเองในเครอขายสงคมออนไลน ทสามารถโยงใยเครอขายไดทวโลก รจกเลอกและใชประโยชนจากขอมลขาวสารอยางสรางสรรค รวมถงการม บรรทดฐานทางสงคมในการไมละเมดสทธของผอน ทงน เพอใหเครอขายสงคมออนไลนไดเปนพนทหนงทชวย สงเสรมและสนบสนนใหผใชไดมปฏสมพนธกบผอน มการชวยเหลอเกอกลกน ทงในระดบบคคลและระดบกลม อนจะสงผลใหบคคลมคณภาพชวตและสขภาวะทางจตทดขน

วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปท8 ฉบบท 2 สงหาคม (2559) งานวจยของLiu และ Brown (2014) ศกษาการเปดเผยตนเองในเครอขายสงคมออนไลนของนกศกษาชาวจน พบวาการเปดเผยตนเองแบงออกเปน3 องคประกอบ ไดแก (1) การเปดเผยขอมลทวไป (General Information Disclosure) คอ ปรมาณของการเปดเผยขอมลพนฐานสวนบคคล เชน เมองทอยอาศย วนเกด ประวตการศกษา งานอดเรก ความสนใจ อเมล เบอรโทรศพท เปนตน (2) การเปดเผยรปภาพ (Picture Disclosure) วดระดบการเปดเผยตนเองจากการโพสตรปภาพลงในเครอขายสงคมออนไลน และ (3) การเปดเผยรายละเอยดเกยวกบตนเอง (Self - Description) หมายถง การบอกเลาความเปนตวตนของบคคลทงความรสก ความคด อารมณ การแสดงออก ซงแบงออกเปนการเปดเผยตนเองในมตความลก (Depth) และความกวาง (Breadth)

วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปท8 ฉบบท 2 สงหาคม (2559) งานวจยของ Xu และคณะ (2008) ศกษาการเปดเผยตนเองในเครอขายสงคมออนไลนอธบายวาการคลอยตามกลมอางองนนแสดงถงการตระหนกถงความเปนสวนตว (Privacy)

32

ในสอออนไลน รวมทงการเชอวาผใชสอออนไลนมความตงใจทจะเปดเผยขอมลสวนตว เมอไววางใจวาผใชคนอนๆจะเปดเผยขอมลตามความเปนจรงและถาผใชเครอขายสงคมออนไลนในเวบไซตเหลานนเปดเผยขอมลของตนเองตามความเปนจรงเปนจ านวนมากจะท าใหกลายเปนธรรมเนยมปฏบตของผใชเวบไซตเครอขายสงคมออนไลนนน กรอบแนวคดในการวจย

จากการทผวจยศกษางานวจยทเกยวของพบวา มการใชวธการสงเคราะหงานวจยเชงปรมาณจ านวน 12 เรอง ไดแก งานวจยของ 1.วมลพรรณ อาภาเวท สาวตร ชวสาธน และ ชาญ เดชอศวนง (2554) 2. ภาณวตน กองราช (2554) 3. ชานนท ศรธร (2555) 4. สรเสาวภา ฤกษนนทน (2556) 5. กฤษณพร ประสทธวเศษ (2556) 6. สรรคธนพงศ วงษทองด (2556) 7. จรภทร เรมศร (2558) 8. ศรณยธร ศศธนากรแกว (2558) 9. ขวญชนก กมลศภจนดา (2558) 10. พชญาณ ภตระกล (2559) 11.Xuและคณะ (2008) 12.Liu และ Brown (2014) ซงตวแปรทผวจยใชสามารถน ามาสรางกรอบแนวคดในการวจยไดดงน

ภาพท 2.1 กรอบแนวคดในการวจย

พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลน 1. ความบอยครงหรอความถในการใช 2. ระยะเวลาในการใช

การเปดเผยตนเอง 1. ใสรายละเอยดขอมล (Info) ของตนเองลงใน เฟซบก

2. โพสตรปถายของตนเองในการท ากจวตรตาง ๆ 3. เขยนแสดงความคดเหน (Comment) ของตนเองลงไปในเฟซบก เปนตน

ลกษณะทางประชากร 1. เพศ 2. อาย 3. การศกษา 4.สถานภาพ 5.รายได

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยเรอง “พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผยตวตนของคนยคเจเนอเรชนวาย” เปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) โดยการวดความสมพนธของตวแปรตาง ๆ แบบเปนระบบวดครงเดยว (One-Shot Descriptive Study) และใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการวจย ผวจยไดก าหนดแนวทางในการด าเนนการวจย เพอใหบรรลวตถประสงคดงกลาวขางตน โดยมรายละเอยด ดงน

3.1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย 3.2 เครองมอทใชในการวจย

3.3 เกณฑการใหคะแนน 3.4 การสรางเครองมอทใชในการวจย 3.5 การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย 3.6 การเกบรวบรวมขอมล 3.7 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

3.1 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการในวจย ประชากรในการวจยครงนคอ กลมคนยคเจเนอเรชนวายทใชงานเครอขายสงคมออนไลน เฟซบก อายระหวาง 17-35 ป ทงชายและหญง ซงมประชากรทงสน 1,193,374 คน (ทมา: http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age_disp.php เขาถงเมอ 9 พฤศจกายน พ.ศ.2560) กลมตวอยาง กลมตวอยางในการวจย ไดแกกลมคนยคเจเนอเรชนวายทใชงานเครอขายสงคมออนไลน เฟซบก อายระหวาง 17-35 ป จ านวน400คน ก าหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรของ Taro Yamane (1967) ซงก าหนดระดบความเชอมนรอยละ95 และคาความคลาดเคลอนหรอผดพลาดทยอมรบไดไมเกนรอยละ 5 หรอทระดบนยส าคญ .05 ใหไดขนาดของกลมตวอยาง

34

3.2 เครองมอทใชในการวจย ผวจยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เพอหาขอมลในการก าหนดเปนกรอบแนวความคดและทดสอบสมมตฐานทไดก าหนดไว แบบสอบถามเปนแบบปลายปด (Close Ended Questionnaire) ซงไดจดล าดบเนอหา แบบสอบถามใหครอบคลมขอมลทตองการโดยแบงเปน 4 ตอน ซงแตละขนตอนมรายละเอยดดงน ตอนท 1 ค าถามเกยวกบลกษณะทางประชากรของกลมตวอยาง ซงไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา สถานภาพ และรายได ตอนท 2 ค าถามเกยวกบพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยค เจเนอเรชนวาย ตอนท 3 ค าถามเกยวกบการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยค เจเนอเรชนวาย ตอนท 4 ขอเสนอแนะ 3.3 เกณฑการใหคะแนน ในการใหคะแนนเกยวกบพฤตกรรมสอสารและการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยคเจเนอเรชนวาย นนผวจยใชเกณฑการใหคะแนนดงน 1. ค าถามดานพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยคเจเนอเรชนวาย โดยมการใหคะแนนตามแบบของ Likert ดงน มากทสด = 5 คะแนน มาก = 4 คะแนน ปานกลาง = 3 คะแนน นอย = 2 คะแนน นอยมาก = 1 คะแนน หลงจากนน น าคะแนนทไดมาหาคาเฉลย โดยจดระดบของคะแนนเฉลย ดงนคอ 1.00-1.49 มพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบต ามาก 1.50-2.49 มพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบต า 2.50-3.49 มพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบปานกลาง 3.50-4.49 มพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบสง 4.50-5.00 มพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบสงมาก 2. การเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนยคเจเนอเรชนวาย โดยมการใหคะแนนตามแบบของ Likert ดงน

35

มากทสด = 5 คะแนน มาก = 4 คะแนน ปานกลาง = 3 คะแนน นอย = 2 คะแนน นอยมาก = 1 คะแนน หลงจากนน น าคะแนนทไดมาหาคาเฉลย โดยจดระดบของคะแนนเฉลย ดงนคอ 1.00-1.49 มพฤตกรรมการสอสารผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบต ามาก 1.50-2.49 มพฤตกรรมการสอสารผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบต า 2.50-3.49 มพฤตกรรมการสอสารผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบปานกลาง 3.50-4.49 มพฤตกรรมการสอสารผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบสง 4.50-5.00 มพฤตกรรมการสอสารผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในระดบสงมาก 3.4 การสรางเครองมอทใชในการวจย 3.4.1 ศกษาทฤษฎและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ อนไดแก เอกสาร และ งานวจยตางๆ ทมองคความรและความเกยวเนองเชอมโยงไปสเรองพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผยตวตนของคนยคเจเนอเรชนวาย 3.4.2 สรางแบบสอบถามเพอเกบขอมลพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผยตวตนของคนยคเจเนอเรชนวายใหครอบคลมตามกรอบแนวคดและตวแปรทก าหนดไว โดยก าหนดเนอหาในแบบสอบถามใหครอบคลมเรองทท าวจย โดยมงเนนใหผตอบแบบสอบถามสามารถตอบขอเทจจรงเพอใหบรรลวตถประสงคทก าหนดไว 3.4.3 ก าหนดองคประกอบและตวบงชของขอค าถาม โดยสรางขอค าถามทเปนลกษณะมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ 3.4.4 ตรวจสอบความถกตองเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) หรอความเทยงตรงเชงพนจ (Face Validity) เพอตรวจสอบคณภาพเบองตนของแบบสอบถามโดยน าแบบสอบถามใหผเชยวชาญท าการตรวจสอบโดยใชเกณฑการพจารณาคาความสอดคลอง (IOC) เทากบหรอมากกวา 0.5 โดยขอค าถามทมความสอดคลอง IOC เทากบหรอมากกวา 0.5 แสดงวาขอค าถามมความเหมาะสมสามารถน ามาใชได สวนขอค าถามทมคา IOC นอยกวา 0.5 น าไปปรบปรงแกไขกอนจะน าไปทดสอบกบกลมตวอยาง 3.4.5 น าแบบสอบถามทสรางขนไปท าการทดสอบ (Pre-test) หรอทดลองใช (Try-Out) กบกลมตวอยางทมลกษณะคลายกบประชากรจรง จ านวน 30 ราย แลวน าผลทไดจากแบบสอบถาม มาหาคณภาพเครองมอโดยการวเคราะหคาความเชอมนทยอมรบได

36

3.4.6 ปรบปรงแกไขแบบสอบถามครงสดทายและจดพมพแบบสอบถามฉบบสมบรณเพอน าไปเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางทใชในการวจย 3.5 การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ เมอสรางแบบสอบถามเสรจเรยบรอยแลวนน ท าไดโดยการทผวจยน าเอาเครองมอดงกลาว ไปตรวจสอบความเทยง (Validity) และความเชอถอได (Reliability) โดยขนตอนในการตรวจสอบคณภาพของเครองมอม 2 ขนตอน ดงน

3.5.1 การตรวจสอบความเทยง (Validity) โดยน าแบบสอบถามทไดเรยบเรยงแลวไปใหผทรงคณวฒ ซงไดแกอาจารยทปรกษาและผเชยวชาญเปนผตรวจสอบความเทยงของเนอหา (Content Validity) ตลอดจนความเหมาะสมของภาษาทใช (Wording) เพอขอค าแนะน าในการปรบปรงแกไขใหถกตองเหมาะสมในการน าไปเกบขอมล โดยตรวจสอบคณภาพเบองตนของแบบสอบถามโดยน าแบบสอบถามใหผเชยวชาญทง 3 ทาน ท าการตรวจสอบโดยใชเกณฑการพจารณาคาความสอดคลอง (IOC) เทากบหรอมากกวา 0.5 โดยขอค าถามทมความ IOC เทากบหรอมากกวา 0.5 แสดงวาขอค าถามมความเหมาะสมสามารถน ามาใชไดสวนค าถามทมคา IOC นอยกวา 0.5 ตองน าไปปรงแกไขกอนจะน าไปทดสอบกบกลมตวอยาง

3.5.2 การตรวจความเชอถอได (Reliability) โดยน าแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปตรวจสอบความเชอถอโดยการทดสอบความเชอมนท 95 เปอรเซนต แลวจงน าไปทดลองใช (Try-out) กบผตอบแบบสอบถามทไมใชกลมตวอยาง แตมคณสมบตทางประชากรเหมอนกลมตวอยางจ านวน 30 คน เพอตรวจสอบวาค าถามในแตละขนตอน ของแบบสอบถามมความเหมาะสมหรอไม สามารถสอความหมายไดตรงตามทผวจยตองการหรอไม หลงจากนนจงน ามาตรวจสอบหาความเชอถอไดและน ามาแกไขปรบปรงใหเหมาะสม ซงการตรวจสอบความเชอถอไดนน ผวจยใชการค านวณหาคาความเชอถอได หรอ Alpha Coefficient ตามวธของ Cronbach โดยใชเกณฑคาความเชอถอไดไมนอยกวา 0.70 ซงไดคาความเชอถอไดดงน พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมมออนไลนเทากบ 0.92 การเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเทากบ 0.88 ดงนนแบบสอบถามทไดจงมความนาเชอถอไดด 3.6 การเกบรวบรวมขอมล

ในการวจยครงนผวจยไดเกบขอมลจากประชากรทงหมดโดยน าแบบสอบถามทสรางขนเสรจอยางสมบรณไปใชในการเกบรวบรวมขอมลโดยมขนตอนดงน

3.6.1 จดเตรยมแบบสอบถามและก าหนดรหสหมายเลขแบบสอบถามเพอตรวจสอบการเกบแบบสอบถาม

37

3.6.2 ท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเองพรอมทงผชวยวจยจ านวน 430 ชด โดยแบงเปน 2 กลม คอ เกบแบบสอบถามจากกลมตวอยางทท าการทดลองใช (Try-Out) กบคนยคเจเนอเรชนวายจ านวน 30 ชดและเกบแบบสอบถามจากกลมตวอยางอกจ านวน 400 ชด โดยผวจยใชค าถามคดกรองกบกลมตวอยาง“เคยใชเครอขายสงคมออนไลนเฟสบกหรอไม”และใหกลมตวอยาง ตอบแบบสอบถามดวยตนเอง และรอรบแบบสอบกลบคนเมอผตอบแบบสอบถามเสรจสนแลว โดยจะเกบขอมลจากกลมตวอยางตามสถานศกษาตาง ๆ เชน โรงเรยน สถาบนอาชวศกษา และสถาบนอดมศกษา หนวยงานภาครฐและเอกชน สถานทราชการตาง ๆ เปนตน

3.6.3 ด าเนนการแจกแบบสอบถามใหกบผท าแบบสอบถาม 3.6.3 รวบรวมแบบสอบถามกลบคนและตรวจสอบความถกตอง ครบถวนสมบรณของ

แบบสอบถามทจะน ามาประมวลผล 3.7 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

เพอใหบรรลวตถประสงคของการศกษาวจย แบงการวเคราะหขอมลเปน 2 ประเดน คอ 3.6.1 การวเคราะหและน าเสนอขอมลเชงพรรณนา (Descriptive Analysis) ผวจยใชการ

แจกแจงความถ แสดงตารางแบบรอยละ และคาเฉลยเพออธบายขอมลทางประชากร ไดแก เพศ อาย และระยะเวลาในการท างาน

3.6.2 การวเคราะหขอมลเชงอนมาน (Inferential Analysis) ใชสถตการค านวณหาคาความแตกตางโดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) เมอรวบรวมขอมลเรยบรอยแลว ตรวจสอบความถกตอง จากนนน าไปประมวลผลขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร

บทท 4 ผลการศกษา

การศกษาเรองพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผยตวตนของคนยคเจเนอเรชนวายผวจยไดเสนอผลการวเคราะหขอมลดงน

ตอนท 1 การวเคราะหขอมลโดยสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) คอ ใชการแจกแจงความถ แสดงตารางแบบรอยละ และคาเฉลยเพออธบายขอมลประกอบดวยลกษณะทวไปของกลมตวอยาง ดงน

1. ขอมลดานลกษณะทางประชากร ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอนและอาชพ

2. ขอมลเกยวกบพฤตกรรมการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก 3. ขอมลเกยวกบการเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก ตอนท 2 การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงอนมาน (Inferential Statistics) ในการทดสอบ

สมมตฐานทตงไว โดยใชสถต ดงน คนยคเจเนอเรชนวายทมชวงอายตางกนมการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลน เฟซบกตางกน ตอนท 1 การวเคราะหขอมลโดยสถตเชงพรรณนา

1. ลกษณะทางประชากร การวเคราะหสวนนเปนเรองเกยวกบ เพศ อาย ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอนและอาชพซงผลการวจยสรปลงในตาราง ดงน ตารางท 4.1 จ านวนรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามเพศ

เพศ จ านวน รอยละ ชาย 164 40.8

หญง 238 59.2

รวม 402 100.0 จากตารางท 4.1 พบวา กลมตวอยางทศกษาในครงน เปนเพศชายและหญงในสดสวนรอยละ

40.8 และ 59.2 ตามล าดบ

39

ตารางท 4.2 จ านวนรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาย

อาย จ านวน รอยละ 17-21 125 31.1

22-26 144 35.8

27-31 64 15.9 32-35 69 17.2

รวม 402 100.0

จากตารางท 4.2 พบวา กลมตวอยางทมอาย 22-26 ป มเปนจ านวนมากทสด คอ รอยละ 35.8 รองลงมาคอกลมอาย 17-21ป รอยละ 31.1และกลมอาย27-31ป มจ านวนนอยทสดคอ รอยละ 15.9 ตารางท 4.3 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา จ านวน รอยละ มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. 20 5.0

ปวส. 120 29.9

ปรญญาตร 216 53.7 ปรญญาโท 46 11.4

รวม 402 100.0

จากตารางท 4.3 พบวากลมตวอยางทมระดบการศกษาปรญญาตรมากทสด คอ รอยละ 53.7 รองลงมา คอ ปวส. รอยละ 29.9 และมธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. มจ านวนนอยทสด คอ รอยละ 15.9 ตารางท 4.4 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามรายได

รายได จ านวน รอยละ

ต ากวา 6,000 บาท 108 26.9 6,000-10,000 บาท 69 17.2

10,001-15,000 บาท 95 23.6

15,001-20,000 บาท 63 15.7 20,000 บาทขนไป 67 16.7

รวม 402 100.0

40

จากตารางท 4.4 กลมตวอยางทมระดบรายไดต ากวา 6,000 บาทมมากทสด คอรอยละ 26.9 รองลงมาคอ ระดบรายได 10,001-15,000 บาทคอมรอยละ23.6 และกลมตวอยางทมรายได15,001-20,000 บาทมนอยทสดคอ รอยละ 15.7 ตารางท 4.5 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาชพ

อาชพ จ านวน รอยละ

นกเรยน/นกศกษา 175 43.5 ขาราชการ 35 8.7

พนกงานบรษทเอกชน 114 28.4

พนกงานรฐวสาหกจ 17 4.2 ประกอบธรกจสวนตว 26 6.5

ครเอกชน พนกงานของรฐ 35 8.7 รวม 402 100.0

จากตารางท 4.5 พบวากลมตวอยางทเปนนกเรยน/นกศกษามมากทสด คอรอยละ 43.5รองลงมาคอพนกงานบรษทเอกชน คอมรอยละ 28.4 และกลมตวอยางทมนอยทสดคอพนกงานรฐวสาหกจรอยละ 4.2

ตารางท 4.6 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางทเรมใชเฟซบก

ระยะเวลาในการใชเฟสบก จ านวน รอยละ นอยกวา 1 ป 10 2.5

1-2 ป 58 14.4

3-4 ป 18 15.2 มากกวา 4 ป 273 67.9

รวม 402 100.0

จากตารางท 4.6 กลมตวอยางเรมใชเฟซบกมากกวา 4 ปมมากทสด คอ รอยละ 67.9 รองลงมา คอ 1-2 ป คดเปนรอยละ14.4 และกลมตวอยางทมการใชเฟซบกนอยทสด คอ นอยกวา 1 ป คดเปนรอยละ2.5

41

ตารางท 4.7 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามความบอยทใชเฟซบก

ความบอยในการใชเฟซบก จ านวน รอยละ ทกวน 363 90.3

4-6 วนตอสปดาห 19 4.7

2-3 วนตอสปดาห 7 1.7 1 วนตอสปดาห 2 0.5

นานๆครง 11 2.7 รวม 402 100.0

จากตารางท 4.7 กลมตวอยางมความบอยในการใชเฟซบกมากทสดคอทกวนคดเปนรอยละ 90.3 รองลงมา คอ 4-6 วนตอสปดาห คดเปนรอยละ4.7และกลมตวอยางใชเฟซบกนอยทสด คอ 1 วนตอสปดาหคดเปนรอยละ 5.6 ตารางท 4.8 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามสถานทในการใชเฟซบก

สถานทในการใชเฟซบก จ านวน รอยละ บาน 335 83.3

มหาวทยาลย 58 14.4 รานอนเทอรเนต 1 2

รานอาหาร 8 2.0

รวม 402 100.0 จากตารางท 4.8 สถานททกลมตวอยางทใชเฟสบกในแตละครง คอทบานมากทสด คดเปน

รอยละ 83.3 รองลงมา คอ ใชทกสถานทคดเปนรอยละ25.6 และรานอนเตอรเนตกลมตวอยางใช เฟสบกเพยงคนเดยวคดเปนรอยละ 2.0 ตารางท 4.9 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการใชเฟซบกผานอปกรณการสอสาร

การใชเฟซบกผานอปกรณการสอสาร จ านวน รอยละ คอมพวเตอร PC 26 6.5

คอมพวเตอรโนตบค 26 6.4

โทรศพทมอถอ 346 86.1 แทบแลต 4 1.0

รวม 402 100.0

42

จากตารางท 4.9 กลมตวอยางทใชเฟซบกผานอปกรณการสอสารคอโทรศพทมอถอมมากทสด คอรอยละ 86.1 รองลงมา คอ คอมพวเตอร PC คอ มรอยละ6.5 และกลมตวอยางใชเฟซบกผานอปกรณการสอสารคอแทบแลตนอยทสดคอ รอยละ 1.0 ตารางท 4.10 แสดงพฤตกรรมการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก

(n=402)

พฤตกรรมการสอสารบนเฟซบก

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

คาเฉลย

ระดบพฤตกรรม

1. ใชเฟซบกในการสอสารกบเพอนสนท

182 (45.3)

140 (34.8)

60 (14.9)

13 (3.2)

7 (1.7)

4.19 ระดบสง

2. ใชเฟซบกสอสารกบบคคลทวไปทรจก

72 (17.9)

153 (38.1)

118 (29.4)

43 (10.7)

16 (4.0)

3.55 ระดบสง

3. ใชเฟซบกสอสารกบกลมสงคมทชนชอบ

91 (22.6)

154 (38.3)

99 (24.6)

45 (11.2)

13 (3.2)

3.66 ระดบสง

4. ใชเฟซบกหาขอมลขาวสารในสงทชอบหรอสนใจ เชน เรองของเพอน คนรจก กลมสงคมทชนชอบ (Fan page) และขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการ

117 (29.1)

182 (45.3)

79 (19.7)

17 (4.2)

7 (1.7)

3.96 ระดบสง

5. ใชเฟซบกแลกเปลยนขอมลขาวสารตางๆ (Share)

95 (23.6)

167 (41.5)

103 (25.6)

27 (6.7)

10 (2.5)

3.77 ระดบสง

6. ใชเฟซบกTag รปใหเพอนและคนรจก

110 (27.4)

130 (32.3)

110 (27.4)

36 (9.0)

16 (4.0)

3.70 ระดบสง

7. ใชเฟซบกเลนเกมสกบเพอนและคนรจก

65 (16.2)

124 (30.8)

84 (20.9)

59 (14.7)

70 (17.4)

3.14 ระดบปานกลาง

43

ตารางท 4.10 แสดงพฤตกรรมการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก (ตอ)

พฤตกรรมการสอสารบนเฟซบก

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

คาเฉลย

ระดบพฤตกรรม

8. ใชเฟซบกเขยนความคดเหนในกระดานขาวสาร (Wall)

78 (19.4)

110 (27.4)

122 (30.3)

61 (15.2)

31 (7.7)

3.36 ระดบปานกลาง

9. ใชสอสารในเฟซบกเพอความสนกสนานเพลดเพลน

128 (31.8)

153 (38.1)

80 (19.9)

29 (7.2)

10 (2.5)

3.95 ระดบสง

10. ท าการสอสาร เฟซบกในเวลาวาง

128 (31.8)

153 (38.1)

80 (19.9)

29 (7.2)

10 (2.5)

3.91 ระดบสง

11. ใชเฟซบกเปนเพอนแกเหงา

109 (27.1)

143 (35.6)

80 (19.9)

46 (11.4)

24 (6.0)

3.66 ระดบสง

12. ใชเพอชวยใหเปนคนทนสมย ทนตอเหตการณ

115 (26.6)

161 (40.0)

109 (27.1)

12 (3.0)

5 (1.2)

3.92 ระดบสง

13. สอสารใน เฟซบกเมอตองการหาขอมล

80 (31.8)

164 (40.8)

127 (31.6)

24 (6.0)

7 (1.7)

3.71 ระดบสง

14. สอสารในเฟซบกเมอตองการ ตดตอเพอนและคนรจก

122 (30.3)

166 (41.3)

88 (21.9)

19 (4.7)

7 (1.7)

3.94 ระดบสง

15. สอสารในเฟซบกเมอตองการอฟเดตรปและขอมลตางๆ

108 (26.9)

170 (42.3)

97 (24.1)

20 (5.0)

7 (1.7)

3.88 ระดบสง

คะแนนเฉลยรวม 3.75 ระดบสง

44

ตารางท 4.10 พบวากลมตวอยางมพฤตกรรมการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก โดยรวมอยในระดบ (คาเฉลย 3.75) อยในระดบสง โดยมพฤตกรรมใชเฟซบกในการสอสารกบเพอนสนทมากทสด (คาเฉลย 4.19) รองลงมา คอ ใชเฟซบกหาขอมลขาวสารในสงทชอบหรอสนใจ เชน เรองของเพอน คนรจก กลมสงคมทชนชอบ (Fan Page) และขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการ (คาเฉลย 3.96) สวนพฤตกรรมการใชเฟซบกเลนเกมสกบเพอนและคนรจกกลมตวอยางมพฤตกรรมนอยทสด (คาเฉลย3.14) ตารางท 4.11 แสดงการเปดเผยตนเองเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก

(n=402) การเปดเผยตนเองเ ค ร อ ข า ย ส ง ค มออนไลนเฟซบก

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

คาเฉลย ระดบการเปดเผยตนเอง

1. มการเปดเผยตนเอง โดยการเลอกแอดเพอนและคนรจก (Friends) ไลคเพจททานชนชอบ

102 (25.4)

129 (32.1)

113 (28.1)

37 (9.2)

21 (5.2)

3.63 ระดบสง

2. มการเปดเผยตนเอง โดยกาตดตอสอสารเรองราวตางๆกบเพอนในเฟซบก (Friends)

68 (16.9)

150 (37.3)

141 (35.1)

29 (7.2)

14 (3.5)

3.57 ระดบสง

3. มการเปดเผยตนเอง โดยการใสรายละเอยดขอมลของตนเอง (Info) ลงในเฟซบก

69 (17.2)

122 (30.3)

136 (33.8)

45 (11.2)

30 (7.5)

3.88 ระดบสง

45

ตารางท 4.11 แสดงการเปดเผยตนเองเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก (ตอ)

การเปดเผยตนเองเ ค ร อ ข า ย ส ง ค มออนไลนเฟซบก

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

คาเฉลย ระดบการเปดเผยตนเอง

4. มการเปดเผยตนเอง โดยการกดถกใจโพสตางๆ ของคน หรอแฟนเพจททานชนชอบ

126 (31.3)

139 (34.6)

109 (27.1)

20 (5.0)

8 (2.0)

3.56 ระดบ

5. มการเปดเผยตนเอง โดยการโพสรปถายของตนเองในการท ากจวตรตางๆ ลงในเฟซบก เพอใหคนสนใจ

75 (18.7)

140 (34.8)

139 (34.6)

30 (7.5)

18 (4.5)

3.56 ระดบสง

6. มการเปดเผยตนเอง โดยการลงรปภาพ และสงใหเพอน (Tags) รบร

79 (19.6)

119 (29.6)

134 (33.3)

46 (11.4)

24 (6.0)

3.58 ระดบสง

7. มการเปดเผยตนเอง โดยการเลนเกมส (Games) ททานชนชอบกบคนในเฟซบก

56 (13.9)

110 (27.4)

93 (23.1)

69 (17.2)

74 (18.4)

3.01 ระดบปานกลาง

8. มการเปดเผยตนเอง โดยการบอกสถานททตนเองอย (Check in)

92 (22.9)

106 (26.4)

121 (30.1)

48 (11.9)

35 (8.7)

3.43 ระดบปานกลาง

46

ตารางท 4.11 แสดงการเปดเผยตนเองเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก (ตอ)

การเปดเผยตนเองเ ค ร อ ข า ย ส ง ค มออนไลนเฟซบก

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

คาเฉลย ระดบการเปดเผยตนเอง

9. มการเปดเผยตนเอง โดยการสนทนา (Chat) กบเพอนในเฟซบก

80 (19.9)

127 (31.6)

128 (31.8)

41 (10.2)

26 (6.5)

3.49 ระดบปานกลาง

10. มการเปดเผยตนเอง โดยการแลกเปลยนขอมล (Share) ตางๆกบเพอนในเฟซบก

92 (22.9)

106 (26.4)

121 (30.1)

48 (11.9)

35 (8.7)

3.43 ระดบปานกลาง

11. มการเปดเผยตนเอง โดยการเขยนแสดงความคดเหน (Comment) ของตนเองลงไปใน เฟซบก

74 (18.4)

134 (33.3)

137 (34.1)

44 (10.9)

13 (3.2)

3.53 ระดบปานกลาง

คะแนนเฉลยรวม 3.51 ระดบสง

ตารางท 4.11 พบวากลมตวอยางมการเปดเผยตนเองเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก โดยรวมอยในระดบสง (คาเฉลย 3.51) โดยมการเปดเผยตนเองดวยวธการการใสรายละเอยดขอมลของตนเอง (Info) ลงในเฟซบกมากทสด (คาเฉลย 3.88) รองลงมาคอมการเปดเผยตนเอง โดยการเลอกแอดเพอนและคนรจก (Friends) ไลคเพจททานชนชอบ (คาเฉลย 3.63) สวนวธการเปดเผยตนเองนอยทสดคอการเลนเกมส (Games) ทชนชอบกบคนในเฟซบก (คาเฉลย3.01)

47

ตอนท 2 การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงอนมาน ผลการทดสอบสมมตฐาน: คนยคเจเนอเรชนวายทมชวงอายตางกนมการเปดเผยตนเองผาน

เครอขายสงคมออนไลนเฟซบกตางกน ตารางท 4.12 ผลการวเคราะหความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยการ

เปดเผยตนเอง ผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของกลมตวอยางทชวงอายตางกน อาย จ านวน

คาเฉลย

ความเบยงเบนมาตรฐาน (S.D)

F P คทตางกน

1) 17-21 125 45.7 8.22

50.58**

.000

1>2,3,4 2) 22-26 144 37.1 8.86

3) 27-31 64 35.3 8.50 4) 32-35 69 31.2 8.76

รวม 402 38.5 10.06

**มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตารางท 4.12 พบวากลมตวอยางทมชวงอายตางกน มคาเฉลยในการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกแตกตางกนอยางมระดบนยส าคญทระดบ 0.05 จงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว จากการเปรยบเทยบเมอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยรายคดวยวธการของ scheffe พบวากลมตวอยางทมชวงอาย17-21 ป มคาเฉลยการเปดเผยตนตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกมากกวาชวงอาย 22-26ป27-31 ป และ32-35 ป ส าหรบกลมตวอยางทมชวงอาย 22-26ป กบ 27-31 ป และชวงอาย27-31กบ32-35 ป มการเปดเผยตนเองไมแตกตางกน

บทท 5

สรป อภปรายผล ขอเสนอแนะ

การศกษาเรองพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผยตวตนของ คนยคเจเนอเรชนวาย เปนการศกษาวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ในรปแบบการวจยเชงส ารวจโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ซงเปนการเกบขอมลแบบครงเดยว จ านวน 402 คน โดยมวตถประสงคของการวจยดงน 1. เพอศกษาพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนเจเนอเรชนวาย 2. เพอศกษาการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกของคนเจเนอเรชนวาย 3. เ พอ เปรยบเทยบการเปด เผยตนเอง บนเครอข ายส งคมออนไลน เฟซบ กของ คนยคเจเนอเรชนวาย จ าแนกตามชวงอายของประชากร

ทงนไดมการตงสมมตฐานการวจยไว คอ คนยคเจเนอเรชนวายทมชวงอายตางกนมการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกตางกน 5.1 สรปผลการวจย

5.1.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง กลมตวอยางทท าการศกษามจ านวนทงสน 402 คน แบงเปนเพศชายและเพศหญงทมชวง

อาย22-26ปมากทสด นอกจากนสวนใหญมการศกษาอยในระดบปรญญาตรมากทสด และมรายไดต ากวา6,000 บาทมากทสด

5.1.2 พฤตกรรมการใชงานเครอขายสงคมออนไลน Facebook กลมตวอยางมพฤตกรรมการใชงานเครอขายสงคมออนไลน Facebook โดยใชมานาน

มากกวา 4 ป และใชทกวน โดยแตละครงใชระยะเวลานาน 30 นาท ถง 1 ชวโมง และสถานททกลมตวอยางใชเครอขายสงคมออนไลน Facebook คอทบานโดยใชผานโทรศพทมอถอมากทสดและเมอพจารณาคาเฉลยระดบของพฤตกรรมการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) โดยรวมมพฤตกรรมการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) โดยมพฤตกรรมการสอสารเครอขายสงคมออนไลน (Facebookใชเฟซบกในการสอสารกบเพอนสนทมากทสด รองลงมาคอใชเฟซบกหาขอมลขาวสารในสงทชอบหรอสนใจ เชน เรองของเพอน คนรจก กลมสงคมทชนชอบ (Fan page) และขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการ สวนพฤตกรรมการใชเฟซบกเลนเกมสกบเพอนและคนรจกกลมตวอยางมพฤตกรรมนอยทสด

49

5.1.3 การเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลนFacebook กลมตวอยางสวนใหญเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) อยในระดบสง

โดยมการเปดเผยตนเองดวยวธการใสรายละเอยดขอมลของตนเอง (Info) ลงในเฟซบกมากทสด รองลงมาคอมการเปดเผยตนเอง โดยการเลอกเพมเพอนและคนรจกไลคเพจททานชนชอบสวนวธการเปดเผยตนเองนอยทสดคอการเลนเกมส (Games) ทชนชอบกบคนในเฟซบก

จากผลการวจยเหนไดชดวาพฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) นนเปนปรากฏการณการตดตอสอสารของคนยคเจเนอเรชนวายทไดรบความนยมอยางมาก ซงเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) ไดสงเสรมใหผใชเปดเผยขอมลพนฐานสวนบคคล ความคดและอารมณใหผอนไดรบร สงผลใหผใชงานไดสรางเพจสวนตว ตงคาประวตสวนตว (Profile) บอกเลาเรองราว โพสตรปภาพ สงตอขอมล รวมทงแสดงความคดเหนตอสงทผใชงานสนใจ ซงนบเปนชองทางการสอสารชองทางใหม เพอใหเพอนสมาชกคนอนๆในเฟซบก สามารถรบรสมผสตวตนทแสดงออกมาในรปแบบตาง ๆ ไดมากทสด และเขาใจวาตรงกบตวตนทแทจรงในโลกแหงความเปนจรง

ในการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกท าใหขอมลขาวสารทตองการเปดเผยนนไดเผยแพรไปไดกวางขวางไรขดจ ากดจงกอใหเกดผลกระทบในดานลบ กลาวคอ ผใชอาจถกลอลวงจากกลมมจฉาชพ หรอการเขาถงขอมลในระบบคอมพวเตอรโดยทผใชเครอขายสงคมออนไลนไมไดอนญาตใหเขาถงหรอเรยกวาการกลนแกลงออนไลน รวมทงผใชเครอขายสงคมออนไลนเกดการหลงตวเอง และหลกหนจากโลกความเปนจรงหนไปยดตดกบโลกเสมอนจรงกเปนได การเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนไมไดมดานลบเพยงดานเดยวแตยงสรางผลกระทบดานบวกใหกบผใชไดเชนเดยว กลาวคอ ผใชอาจไดรบความชวยเหลอในดานแหลงขอมล แลกเปลยนความคดเหนทเปนประโยชน เปนตลาดซอขายออนไลนขนาดใหญ นอกจากนยงท าใหไดรบรถงความรสก อารมณของผทมปฏสมพนธดวย จนเกดเปนความรกควานสนใจและกลายเปนสวนหนงของสงคมออนไลน

จากผลการวจยนท าใหสามารถสรปพฤตกรรมการเปดเผยตนเองของคนยคเจเนอเรชนวายผานการใชงานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกไดวาคนยคเจเนอเรชนวายเลอกใชเฟซบกเปนเครองมอในการสอสาร เพอแสดงถงอตลกษณในสงทตนตองการบอกใหคนอนทราบ สงทตนก าลงใหความสนใจหรอสงทตนตองการ เพอแสดงถงการใชชวตอยางไรเพอใหเกดการยอมรบ หรอตองการเรยกรองใหผอนเกดความสนใจในสงทตนท ารวมถงยงใหความ สนใจในการรกษาภาพลกษณทสะทอนตวตนใหดดเสมอผานพฤตกรรมการเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก

5.1.4 ผลการทดสอบสมมตฐานคนยคเจเนอเรชนวายทมชวงอายตางกนมการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกตางกน

50

พบวากลมตวอยางทมชวงอายตางกน มคาเฉลยในการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกแตกตางกนอยางมระดบนยส าคญทระดบ 0.05 จงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว จากการเปรยบเทยบเมอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยรายคดวยวธการของ scheffe พบวากลมตวอยางทมชวงอาย 17-21 ป มคาเฉลยการเปดเผยตนตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกมากกวาชวงอาย 22-26 ป 27-31 ป และ 32-35 ป ส าหรบกลมตวอยางทมชวงอาย 22-26 ป กบ 27-31 ป และชวงอาย 27-31 กบ 32-35 ป มการเปดเผยตนเองไมแตกตางกน 5.2 อภปรายผล

5.2.1 พฤตกรรมการใชและการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) ผวจยวเคราะหไดวากลมตวอยางใชเครอขายสงคมออนไลนเฟสบกผานโทรศพทมอถอ และ

ใชทบานมากทสดนอกตากนยงมพฤตกรรมการสอสารกบเพอนสนทเพอเปนแรงเสรมตอความสมพนธมากกวาพฤตกรรมการสอสารดวยวธการอนๆ นบเปนการสรางปฎสมพนธระหวางบคคล ซงสามารถทจะเปนตวบงบอกไดถงความตองการทจะเรมมพฒนาการทางความสมพนธ และเปนพฤตกรรมการสอสารทเปดเผยบนเวทสาธารณะนอกจากนกลมตวอยางยงใชเฟซบกหาขอมลขาวสารในสงทชอบหรอสนใจ เชน เรองของเพอน คนรจก กลมสงคมทชนชอบ (Fan page) ซงเปนพฤตกรรมการสอสารทางบวกทสงผลตอการมคณภาพชวตและสภาวะทางจตทดขน

สอดคลองกบแนวคดรปแบบของบรบทแหงพฤตกรรมการสอสาร (สรพงษ โสธนะเสถยร, 2544) โดยพฤตกรรมการสอสารของคนเรานนมไดหยดความคดไวกบตนเองเพยงล าพง สภาพการณทางสงคมมสวนผลกดนใหคนเราปรารถนาทจะกระท าการแลกเปลยนขาวสารกบคน อน ๆ โดยอาศยเครองหมาย สญญาณหรอสญลกษณ เปนรหสในการตดตอสอสารระหวางกน

สอดคลองกบงานวจยของ สรรคธนพงศ วงษทองด (2556) ทวาความเหนตอความนยมในการใช Facebook อยในระดบมากโดยกลมตวอยางมการใชประโยชนเพอประโยชนในการสนทนากบเพอนและคนอนๆมากทสด และสอดคลองกบงานวจยของพชญาณ ภตระกล (2559) ทวาเครอขายสงคมออนไลนเปนพนทหนงทชวยสงเสรมและสนบสนนใหผใชไดมปฎสมพนธกบผอน

ส าหรบพฤตกรรมการใชและการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) สวนใหญเปนเพศหญงรอยละ59.2 ศกษาอยในระดบปรญญาตรรอยละ53.7มานานมากกวา 4 ป และใชทกวน โดยแตละครงใชระยะเวลานาน 30 นาท ถง 1 ชวโมง ซงสอดคลองกบงานวจยของ ภาณวตน กองราช (2554) กลมตวอยางในการศกษาครงนสวนใหญเปนเพศหญงมากกวาเพศชายมอายระหวาง 19 ถง 21 ปมการศกษาอยในระดบปรญญาตรหรอสงกวามอตราการใชบรการหนงถงหาครงตอสปดาหในการใชแตละครงใชเวลาหนงถง 3 ชวโมงตอครงและสอดคลองกบงานวจยของ จร

51

ภทร เรมศร (2558) ทพบวา 1) กลมตวอยางสวนใหญ มการใชงานเฟซบกทบานมระยะเวลาใชงาน 4 ชวโมงขนไป ชวงเวลาใชงานคอเวลา 16.01–22.00น.ใชงานทกวนและมวตถประสงคในการใชงานคอสงขอความหรอสนทนา

ประเดนพฤตกรรมการสอสารกบเพอนสนทเพอเปนแรงเสรมตอความสมพนธมากกวาพฤตกรรมการสอสารดวยวธการอนๆ ซงมคาเฉลย 4.19 สอดคลองกบวมลพรรณ อาภาเวท สาวตร ชวสาธน และ ชาญ เดชอศวนง (2554) ทพบวากลมตวอยางมการสอสารกบเพอนสนทคดเปนคาเฉลย4.25 สวนพฤตกรรมการสอสารทอยในระดบมากทสดคอตดตอเพอนและคนรจกคดเปนคาเฉลย 3.93

5.2.2 การเปดเผยตนเองเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก กลมตวอยางสวนใหญมการเปดเผยตนเองดวยวธการการใสรายละเอยดขอมลของตนเอง (Info) ลงในเฟซบกมากทสดผวจยวเคราะหวา กลมตวอยางตองการใหคนอนรบรขอมลพนฐานของตนเองผานขอมลสวนบคคลเพอแสดงออกถงการเรมการมสมพนธภาพ รวมทงแสดงออกถงการมวถชวต หนาทการงาน การด าเนนชวตทสะทอนใหเหนถงการมคณภาพชวตทด ดงนนการเปดเผยตนเองบนเครอขายสงคมออนไลนFacebook จงถกก าหนดใหเปดเผยตนเองในลกษณะนาคนหา และตองการท าความรจกมากกวาสรางสมพนธภาพแบบผวเผน จนถงขนพฒนาความสมพนธทพบเจอกนในชวตจรง จงเปนชองทางทจะเปดโอกาสคนยคเจนเนอเรชนวายไดสรางความสมพนธทมากกวาการเปนเพอนกนบนเฟสบค

ส าหรบประเดนการเปดเผยตนเองดวยวธการการใสรายละเอยดขอมลของตนเอง (Info) ลงในเฟซบกนนมองคประกอบความเปนตวตนของคนแตละคนซงแบงเปน 3 องคประกอบ (บษบา สธธร,2548) คอ 1.ตวตนทางวตถ 2.ตวตนทางสงคมและ3.ตวตนทางจตวญญาณ ผลของงานวจยนสอดคลองกบตวตนทางสงคมซงเปนความสมพนธทคนเราแตละคนมตอผอนเปนการเฉพาะคนและเปนไปตามบทบาทและสถานการณทเปนอย และสอดคลองกบJoseph A Devito (1978) ทวาการเปดเผยตนเองเปนการแสดงใหผอนทราบบางเรองราวเกยวกบตนเองซงเปนทรเฉพาะตวไมเปดเผยส าหรบบคคลอนทวไปจดเปนสวนเปดสวนแรกในหนาตาง Johari Window (WeaverII ,1993) ซงเปนสวนทเปนพฤตกรรม ทศนคต ความรสก ความตองการ ความคดเหนซงเปนทรบรทงของผอนและของตวเอง การเปดเผยสวนเปดนจะขนอยกบระดบความสมพนธและความใกลชดของบคคล

สอดคลองกบแนวคดเครอขายสงคมออนไลน (พชร อนทรเงน,2555) ทวาโปรไฟล (Profile) เปนเครองมอใหผใชบงบอกตวตนของตนเอง เชน การกรอกอาย เพศ ทอย ความสนใจเฉพาะ ฯลฯ อกทงในหนานยงเปนแหลงทรวบรวมเนอหาตาง ๆ เชน รปถาย เสยง หรอวดโอ โดยผใชสามารถตงคาใหเปนแบบสาธารณะ หรอสวนตวตามแตความตองการ

สอดคลองกบงานวจยของขวญวทย ตานอย (2553) ทพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญใชเครอขายสงคมออนไลนเพออพเดทสถานะ ขอมลสวนตว รปภาพ

52

สอดคลองกบขวญเรอน กตตวฒน, (2531) ทวารปแบบของกระบวนการเกดพฤตกรรมการสอสารซงเปนพฤตกรรมการเปดเผย (Overt Behavior) ทสามารถสงเกตไดจากภายนอกเกดจากกระบวนการทคนเรามปฏสมพนธกบปรากฏการณเหตการณหรอสรรพสงทเกดขนในสภาพแวดลอม อนเปนผลทท าใหพฤตกรรมการสอสารปรากฏออกมาในรปแบบทสามารถเหนไดสอดคลองกบการกดไลค

เรองการจดหนาของProfileนนสอดคลองกบวรรณ ศรรตนรงเรอง (2547) พบวาการจดหนาของสมาชกในเวบไซตหาคมรปแบบทเหมอนกน คอ ขอความอยดานซาย รปภาพอยดานขวา ขนาดของตวอกษรมาตรฐานอานงาย สของตวอกษรจะเขม สดใส กวาสของพนหลง และเนอหาทสมาชกใชในการน าเสนอตวตน ไดแก ขอมลสวนบคคลตาง ๆ ของสมาชก และขอมลคณลกษณะตางๆของผทตองการรจก เชน ขอมลดานรปราง หนาตา การศกษา อาชพ ภมล าเนา ฯลฯ

สอดคลองกบงานวจยของ Xu และคณะ (2008) อางในวารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปท8 ฉบบท 2 สงหาคม 2559) ทเชอวาผใชสอออนไลนมความตงใจทจะเปดเผยขอมลสวนตว เมอไววางใจวาผใชคนอนๆจะเปดเผยขอมลตามความเปนจรง และถาผใชเครอขายสงคมออนไลนเหลานนเปดเผยขอมลของตนเองตามความเปนจรงเปนจ านวนมากจนท าใหกลายเปนธรรมเนยมปฏบตของผใชเวบไซตเครอขายสงคมออนไลนนน

นอกจากนยงสอดคลองกบ Liu และ Brown (2014) (อางในวารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปท8 ฉบบท 2 สงหาคม 2559) พบวาการเปดเผยตนเองเปน3 องคประกอบ ไดแก (1) การเปดเผยขอมล ทวไป (General information disclosure) คอ ปรมาณของการเปดเผยขอมลพนฐานสวนบคคล เชน เมองทอย อาศย วนเกด ประวตการศกษา งานอดเรก ความสนใจ อเมล เบอรโทรศพท เปนตน (2) การเปดเผยรปภาพ (Picture disclosure) วดระดบการเปดเผยตนเองจากการโพสตรปภาพลงในเครอขายสงคมออนไลน และ (3) การเปดเผยรายละเอยดเกยวกบตนเอง (Self-description) 5.2.3 สมมตฐาน: คนยคเจเนอเรชนวายทมชวงอายตางกนมการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกตางกน ผลการทดสอบสมมตฐาน1 พบวาพบวากลมตวอยางทมชวงอายตางกน มคาเฉลยในการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกแตกตางกนอยางมระดบนยส าคญทระดบ 0.05 จงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว จากการเปรยบเทยบเมอทดสอบความแตกตางของคาเฉลยรายคดวยวธการของ scheffe พบวากลมตวอยางทมชวงอาย 17-21 ป มคาเฉลยการเปดเผยตนตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกมากกวาชวงอาย 22-26 ป 27-31 ป และ 32-35 ป ส าหรบกลมตวอยางทมชวงอาย 22-26 ป กบ 27-31 ป และชวงอาย27-31กบ32-35 ป ม

53

การเปดเผยตนเองไมแตกตางกน จากผลการวจยทพบสอดคลองกบสรเสาวภา ฤกษนนทน (2556) ทวา พฤตกรรมการสอสาร

และการเปดเผยตนเองของผใชงานเวบไซตเฟซบกในเขตกรงเทพมหานคร ในภาพรวมอยในระดบมาก ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ประชาชนทมเพศ ระดบการศกษา อาชพ และความถในการใช เฟซบกตางกน มทศนคตเกยวกบความปลอดภยในการใชงานและการเปดเผยตนเองในเวบไซตเฟซบกไมแตกตางกน ส าหรบประชาชนทมอาย และระยะเวลาในการใชเฟซบกตางกน มทศนคตเกยวกบความปลอดภยในการใชงานและการเปดเผยตนเองในเวบไซตเฟซบกแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และพบวาประชาชนทมเพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ ความถในการใชเฟซบก และระยะเวลาในการใชเฟซบกตางกน มพฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองในเวบไซตเฟซบกไมแตกตางกน

จากผลการวจยผวจยสรปไดวาพฤตกรรมการเปดเผยตนเองของคนยคเจเนอเรชนวายผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกนน กลมเปาหมายเปนกลมทเสพตดสงคมออนไลนกลมนจะรสกทกขทรมานเมอไมไดใชสอสงคมออนไลน และสาเหตทเจเนอเรชนวายมการเสพตดสอนน เนองจากวากลมนมความจ าเปนทตองรกษาความสมพนธกบเพอนและเพอนรวมงานของตนเอง มการตดตามและแลกเปลยนขาวสารระหวางกนตลอดเวลา และเลอกใชเฟซบกเปนเครองมอการสอสารเพอแสดงอตลกษณของตนเองและตองการแสดงใหคนอนรบทราบถงความเคลอนไหว ความตองการทจะเปน ซงเปนเครองแสดงถงวาคนยคเจเนอเรชนวายใชชวตอยางไรเพอใหเกดการยอมรบจากเพอนสมาชกในเฟซบก รวมถงเจเนอเรชนวายยงใหความสนใจในการสรางและรกษาภาพลกษณทสะทอนใหตวตนดดเสมอผานพฤตกรรมการเปดเผยตนเองในการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก 5.3 ขอเสนอแนะ

5.3.1 ขอเสนอแนะเพอการน าไปใช 5.3.1.1 จากผลการศกษาพบวาเคนยคเจนเนอเรชนวายสวนใหญมพฤตกรรมการ

สอสารบนเครอขายสงคมออนไลนFacebook โดยกลมตวอยางสนใจเขามาใชเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) ทกวน วนละ 30 นาท ถง 1 ชวโมง โดยสวนใหญใชผานโทรศพทมอถอมากทสดและ ใชเฟซบกในการสอสารกบเพอนสนทมากทสด มากทสด ดงนนนกสอสารการตลาดขององคกรหรอหนวยงานตาง ๆ ควรเลอกใชเครอขายสงคมออนไลน (Facebook) เปนเครองมอประชาสมพนธทางการตลาดในการโฆษณาและประชาสมพนธสนคาหรอสรางภาพลกษณเพอใหเกดทศนคตทดกบกลมเปาหมายทเกยวของ

5.3.1.2 จากผลการวจยกลมตวอยางมการน าเสนอตวตนเกยวกบโดยมการเปดเผยตนเองดวยวธการใสรายละเอยดขอมลของตนเอง (Info) ลงในเฟซบกมากทสด ดงนนนกสอสาร

54

การตลาดสามารถน าผลการวจยไปใชในการก าหนดกลยทธในการออกแบบสารเพอการโฆษณาและการประชาสมพนธธรกจตาง ๆ ทสอดคลองกบการด าเนนชวต (Life Style) ของกลมเปาหมายทเปนคนยคเจนเนเรชนวายได

5.3.1.3 ผสอนดานนเทศศาสตรสามารถน าผลการวจยไปบรณาการกบการเรยนการสอนในรายวชาทเกยวของอาทเชน วชาพฤตกรรมผบรโภคสามารถน าผลการวจยไปวเคราะหพฤตกรรมและความคาดหวงในการน าเสนอตวตนของผบรโภคทเปนเยาวชน และวชาการประชาสมพนธทางการตลาด และวชาการสอสารการตลาด สามารถน าผลการวจยไปวเคราะหส อประชาสมพนธออนไลนเฟซบกซงเปนการตลาดยคใหม เปนตน

5.3.2 ขอเสนอแนะเพอการศกษาครงตอไป 5.3.2.1 เนองจากการศกษา พฤตกรรมการการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผย

ตนเองของคนยคเจเนอเรชนวายในครงน ผวจยใชการศกษาเชงปรมาณ กบกลมคนยคเจเนอเรชนวายเทานนในการวจยครงตอไปควรศกษาการสอสารและการเปดเผยตนเองของบคคลทวไป เนองจากจากลกษณะประชากรทแตกตางกนออกไป จะมประสบการณ สงแวดลอม ความตองการแตกตางกนออกไป เพอน าผลการวจยทไดมาวางแผนการออกแบบสารการโฆษณาและการประชาสมพนธใหสอดคลองกบกลมเปาหมายตอไป 5.3.2.2 การวจยครงนไดศกษา พฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเปนการศกษาเฉพาะกลมคนเจเนอเรชนวาย จงเปนกรอบการวจยคอนขางจ ากด ผวจยเหนวาควรมการศกษาพฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกในกลมอนๆดวย และในการวจยครงตอไปควรมการน าวธวจยแบบอนมาใชประกอบผลการวจยเชน การสมภาษณแบบเจาะลก เพอขยายผลการวจยตอไป

5.3.2.3 การวจยในครงตอไปอาจศกษาตวแปรอนทเกยวของกบการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟสบก เชน การรเทาทนสอ ผลกระทบทงดานบวกและดานลบจากการใช เปนตน

บรรณานกรม

จรภทร เรมศร. (2558) พฤตกรรมการใชเฟซบกทมผลกระทบตอนกศกษามหาวทยาลยราช ภฏสกลนคร. คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร.

พชญาณ ภตระกล. (2559) การเปดเผยตนเองในเครอขายสงคมออนไลน: แนวทางการศกษา ปจจยทมอทธพล และผลกระทบ. วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา. มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ

ภานวฒน กองราช (2554) การศกษาพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนของวยรนในประเทศไทย กรณศกษา เฟซบก. วทยาศาสตรมหาบณทต มหาวทยาลยธรรมศาสตร

วมลพรรณ อาภาเวท, สาวตร ชวสาธน, ชาญ เดชอศวนง. (2554) พฤตกรรมการสอสารในเฟซบก ของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร . วารสารวชาการและวจย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร

สรรคธนพงศ วงษทองด. (2556) การศกษาพฤตกรรมการใชเฟซบกของนกศกษาระดบปรญญาตรมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร. ครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต.เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

สรเสาวภา ฤกษนนทน. (2556) พฤตกรรมการสอสารและการเปดเผยตนเองของผใชงานเวบไซต เฟซบกในเขตกรงเทพมหานคร. นเทศศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยศรปทม.

Joseph A DeVito (1978) . Human Communication. The Basic Course.6Thed. New York:Herper Collins College Publishers,1994

Liu, D., & Brown, B. B. (2014) . Self-disclosure on social networking sites, positive feedback, and social capital among Chinese college students. Computers in Human Behavior, 38, 213-219

Xu, H., Dinev, T., Smith, H. J., & Hart, P. (2008) . Examining the formation of individual’s information privacy concerns: toward an Integrative view. 29th Annual International Conference on Information Systems (ICIS) (pp.1-16) . Paris

ออนไลน http://www.mindphp.com คนหาเมอวนท 10 กรกฎาคม พ.ศ.2560 https://brandinside.asia คนหาเมอวนท 10 กรกฎาคม พ.ศ.2560 http://stat.dopa.go.th คนหาถงเมอ 9 พฤศจกายน พ.ศ.2560

56

ภาคผนวก แบบสอบถาม

แบบสอบถาม

การวจยเรอง “พฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนเฟซบกเพอเปดเผยตวตนของคนยค เจเนอเรชนวาย”

แบบสอบถามชดนเปนเอกสารประกอบการวจย ขอความรวมมอในการตอบแบบสอบถามดงรายละเอยดทปรากฏในแบบสอบถามน ผวจยขอความกรณาใหทานกรอกค าถามตามความเปนจรง และขอขอบพระคณทานทใหขอมลมา ณ ทน ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย √ ลงใน ทตรงกบขอมลของทาน 1. เพศ 1) ชาย 2) หญง 2. อาย 1) 17-21 ป 2) 22-26 ป 3) 27-31 ป 4) 32-35 ป 3. ระดบการศกษาสงสด 1) มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. 2) ปวส. 3) ปรญญาตร 4) ปรญญาโท 5) อนๆ................................. 4. รายไดเฉลยตอเดอน 1) ต ากวา 6,000 บาท 2) 6,001-10,000 บาท 3) 10,001-15,000 บาท 4) 15,001-20,000 บาท 5) 20,000 บาทขนไป 5. อาชพ 1) นกเรยน/นกศกษา 2) ขาราชการ 3) พนกงานบรษทเอกชน 4) พนกงานรฐวสาหกจ 5) ประกอบธรกจสวนตว 6) ครสถานศกษาเอกชน ตอนท 2 พฤตกรรมการสอสารเครอขายสงคมออนไลน เฟซบก (Facebook)

58

ค าชแจง: กรณาท าเครองหมาย ในชองวางทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด 1. ทานเรมใชเฟซบกมานานเทาใด 1) นอยกวา1 ป 2) 1-2 ป 3) 3-4 ป 4) มากกวา4 ป 2. ทานใชเฟซบกบอยเพยงใด 1) ทกวน 2) 4-6วนตอสปดาห 3) 2-3วนตอสปดาห 4) 1 วนตอสปดาห 5) นาน ๆ ครง 3. ทานใชเฟซบกแตละครง ใชระยะเวลานานเทาใด 1) นอยกวา30นาท 2) 30นาท-1ชวโมง 3) 1-2 ชวโมง 4) มากกวา 2 ชวโมง 4. สถานทททานใชเฟซบกมากทสด 1) บาน 2) มหาวทยาลย 3) รานอนเทอรเนต 4) รานอาหาร/รานกาแฟ 5) อน ๆ โปรดระบ......................................................... 5. ทานใชเฟซบกผานอปกรณสอสารประเภทใดมากทสด 1) คอมพวเตอรPC 2) คอมพวเตอรโนตบค 3) โทรศพทมอถอ 4) แทบเลต 5) อน ๆ โปรดระบ......................................................... 6. ทานมพฤตกรรมการสอสารบนเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก (Facebook) ค าชแจง: กรณาท าเครองหมาย ในชองวางทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

พฤตกรรมการสอสารในเฟซบก (Facebook)

5 มากทสด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยทสด

1. ทานใชเฟซบกในการสอสารกบเพอนสนท 2. ทานใชเฟซบกสอสารกบบคคลทวไปทรจก 3. ทานใชเฟซบกสอสารกบกลมสงคมทชนชอบ 4. ทานใชเฟซบกหาขอมลขาวสารในสงทชอบหรอสนใจ เชน เรองของเพอน คนรจก กลมสงคมทชนชอบ (Fan page) และขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการ

5. ทานใชเฟซบกแลกเปลยนขอมลขาวสารตางๆ (Share)

59

พฤตกรรมการสอสารในเฟซบก (Facebook)

5 มากทสด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยทสด

6. ทานใชเฟซบกTag รปใหเพอนและคนรจก 7. ทานใชเฟซบกเลนเกมสกบเพอนและคนรจก 8. ทานใชเฟซบกเขยนความคดเหนในกระดานขาวสาร (Wall)

9. ทานสอสารในเฟซบกเพอความสนกสนานเพลดเพลน

10. ทานมกจะท าการสอสารเฟซบกในเวลาวาง 11. ทานใชเฟซบกเปนเพอนแกเหงา 12. เฟซบกชวยใหทานเปนคนทนสมย ทนตอเหตการณ

13. ทานจะสอสารในเฟซบกเมอตองการหาขอมล 14. ทานจะสอสารในเฟซบกเมอตองการ ตดตอเพอนและคนรจก

15. ทานจะสอสารในเฟซบกเมอตองการอฟเดตรปและขอมลตางๆ

ตอนท3 การเปดเผยตนเองเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก (Facebook) ค าชแจง: กรณาท าเครองหมาย ในชองวางทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

การเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลน เฟซบก

5 มากทสด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยทสด

1. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการเลอกแอดเพอนและคนรจก (Friends) ไลคเพจททานชนชอบ

2. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการตดตอสอสารเรองราวตางๆกบเพอนในเฟซบก (Friends)

3. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการใสรายละเอยดข อ ม ล ข อ ง ต น เ อ ง ( Info) ล ง ใ น เฟซบก

60

การเปดเผยตนเองผานเครอขายสงคมออนไลนเฟซบก

5 มากทสด

4 มาก

3 ปานกลาง

2 นอย

1 นอยทสด

4. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการกดถกใจโพสตางๆ ของคน หรอแฟนเพจททานชนชอบ

5. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการโพสรปถายของตนเองในการท ากจวตรตางๆ ลงในเฟซบก เพอใหคนสนใจ

6. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการลงรปภาพ และสงใหเพอน (Tags) รบร

7. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการเลนเกมส (Games) ททานชนชอบกบคนในเฟซบก

8. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการบอกสถานททตนเองอย (Check in)

9. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการสนทนา (Chat) กบเพอนในเฟซบก

10. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการแลกเปลยนขอมล (Share) ตางๆกบเพอนในเฟซบก

11. ทานมการเปดเผยตนเอง โดยการเขยนแสดงความคดเหน (Comment) ของตนเองลงไปใน เฟซบก

ตอนท 4 ขอเสนอแนะและความคดเหนอน ๆ ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................... ........................................

ขอขอบคณทกรณาสละเวลาตอบแบบสอบถาม

ประวตผวจย

ชอ ทศนย ด าเกงศกด วนเดอนปเกด 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2517 วฒการศกษา วารสารศาสตร มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม พ.ศ. 2542

ภาควชาการประชาสมพนธ สาขานเทศศาสตรพฒนาการ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย พ.ศ. 2553