มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 5-2558

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 5-2015

มะมวง

MANGO

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ICS 67.080.10 ISBN 978-974-403-658-2

มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 5-2558

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 5-2015

มะมวง

MANGO

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

50 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2561 2277 โทรสาร 0 2561 3357

www.acfs.go.th

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 132 ตอนพเศษ 179 ง 186 ง

วนท 4 สงหาคม พทธศกราช 2558

(2)

คณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสนคาเกษตร

เรอง การปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบมะมวง

1. อธบดกรมวชาการเกษตร หรอผทอธบดมอบหมาย ประธานกรรมการ

นายดเรก ตนพยอม

นายจ ารอง ดาวเรอง

2. ผแทนกรมสงเสรมการเกษตร กรรมการ

นายมน โปสมบรณ

นายสเทพ โสมภร

นางสาวทศนา คดสราง

3. ผแทนส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต กรรมการ

นางสาวนลนทพย เพณ

4. ผแทนส านกพฒนาระบบและรบรองมาตรฐานสนคาพช กรมวชาการเกษตร กรรมการ

นายวชรนทร อปนสากร

5. ผแทนส านกวจยพฒนาปจจยการผลตทางการเกษตร กรมวชาการเกษตร กรรมการ

นางสาวจนตนา ภมงกฎชย

6. ผแทนสถาบนวจยพชสวน กรมวชาการเกษตร กรรมการ

นายทวศกด แสงอดม

นางสาวลาวณย จนทรอมพร

7. ผแทนคณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม กรรมการ

นางสาวฉนทลกษณ ตยายน

8. ผแทนสภาหอการคาแหงประเทศไทย กรรมการ

นายทว ตระกลทอง

9. ผแทนสมาคมผคาและสงออกผลไมไทย กรรมการ

นายสญชย ปรณะชยคร

10. ผแทนสมาคมผตรวจรบรองและวเคราะหคณภาพ กรรมการ

รองศาสตราจารยวรตน วงศแสงนาค

11. ผแทนสมาคมอารกขาพชไทย กรรมการ

นางนงนช ยกยองสกล

12. ผแทนสมาคมชาวสวนมะมวงไทย กรรมการ

นายศลปชย ตระกลทพย

(3)

13. ผแทนสหกรณชมรมชาวสวนมะมวงจงหวดฉะเชงเทรา จ ากด กรรมการ

นายศกดดา ขนตพะโล

14. รองศาสตราจารยฉลองชย แบบประเสรฐ กรรมการ

ผทรงคณวฒดานการผลต

15. ผแทนส านกก าหนดมาตรฐาน กรรมการและเลขานการ

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

นางชตวรรณ จตตพรพงษ

(4)

ตามทกระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดประกาศมาตรฐานสนคาเกษตรท มกษ. 5-2546 เรอง มะมวง

เมอวนท 6 พฤศจกายน 2546 ลงประกาศในราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เมอวนท 19 ธนวาคม

2546 เพอใหมขอก าหนดครอบคลมมะมวงทเปนพนธทางการคา คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตร

จงเหนสมควรใหปรบปรงแกไขมาตรฐานฉบบเดม เพอใหมะมวงของไทยเปนทยอมรบทงดานคณภาพและ

ความปลอดภยในระดบชาตและระดบสากล

มาตรฐานสนคาเกษตรน ก าหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

CODEX STAN 184-1993. CODEX STANDARD FOR MANGOES. Joint FAO/WHO Food

Standards Programme. FAO, Rome. 6p.

ASEAN STAN 2:2012. ASEAN STANDARD FOR MANGOES. Public Affairs Office. ASEAN

Secretariat. Jakarta, Indonesia. 8p.

มกษ. 5-2558 1

มาตรฐานสนคาเกษตร

มะมวง

1. ขอบขาย

1.1 มาตรฐานสนคาเกษตรน ใชกบผลมะมวง (mango) ซงไดมาจากพชทมชอวทยาศาสตรวา Mangifera

indica L. วงศ Anacardiaceae พนธทผลตเปนการคา เพอจ าหนายในรปผลตผลสด ทงผลดบและผลสก

โดยมการจดเตรยมและการบรรจ

1.2 มาตรฐานสนคาเกษตรน ไมรวมถงผลมะมวงทใชแปรรปในอตสาหกรรมอาหาร

2. คณภาพ

2.1 ขอก าหนดขนต า

2.1.1 มะมวงทกชนคณภาพตองเปนไปตามขอก าหนดดงตอไปน เวนแตจะมขอก าหนดเฉพาะของ

แตละชนคณภาพและเกณฑความคลาดเคลอนทยอมใหมไดตามทระบไว

(1) เปนมะมวงทงผล มขวผลหรอไมมขวผลตดอย ถามขวผลตองมความยาวไมเกน 1.5 เซนตเมตร

(2) ตรงตามพนธ

(3) สด

(4) สภาพด ไมมรอยช าหรอไมเนาเสยทท าใหไมเหมาะสมกบการบรโภค

(5) สะอาด ปราศจากสงแปลกปลอมทมองเหนได

(6) ไมมรอยแตก

(7) ไมมศตรพชทมผลกระทบตอรปลกษณทวไป

(8) ไมมความเสยหายจากศตรพชทมผลกระทบตอคณภาพของเนอมะมวง

(9) ไมมความชนทผดปกตจากภายนอก ทงนไมรวมถงหยดน าทเกดหลงจากน ามะมวงออกจากหองเยน

(10) ไมมความเสยหายเนองจากอณหภมต า และ/หรออณหภมสง

(11) ไมมกลน และ/หรอรสชาตทผดปกต

มกษ. 5-2558 2

2.1.2 มะมวงตองมอายการเกบเกยวทเหมาะสมขนอยกบพนธ ฤดกาล แหลงทปลก และ/หรอ

ความตองการของตลาดหรอตามขอก าหนดของคคา และอยในสภาพทยอมรบไดเมอถงปลายทาง

2.2 การแบงชนคณภาพ

มะมวงตามมาตรฐานสนคาเกษตรน แบงเปน 3 ชนคณภาพ ดงน

2.2.1 ชนพเศษ (Extra class)

มะมวงในชนนตองมคณภาพดท สด ไมมความผดปกตดานรปทรง ไมมต าหนทผว ในกรณทม

ความผดปกตหรอต าหนตองมองเหนไดไมชดเจน และไมมผลกระทบตอรปลกษณทวไป คณภาพของเนอ

มะมวง คณภาพระหวางการเกบรกษา และการจดเรยงเสนอในภาชนะบรรจ

2.2.2 ชนหนง (Class I)

มะมวงในชนนตองมคณภาพด อาจมความผดปกตหรอต าหนไดเลกนอย ทงนความผดปกตหรอต าหน

ดงกลาวจะตองไมมผลกระทบตอรปลกษณทวไป คณภาพของเนอมะมวง คณภาพระหวางการเกบรกษา และ

การจดเรยงเสนอในภาชนะบรรจ ดงตอไปน

(1) ความผดปกตเลกนอยดานรปทรง

(2) ต าหนเลกนอยทผวทเกดจากการเสยดส (rubbing) หรอแดดเผา (sunburn) คราบหรอรอยดางทเกด

จากยางของมะมวง (suberized stains due to resin exudation) โดยขนาดของต าหนทผวโดยรวมตอง

ไมเกนทก าหนดในตารางท 1 ดงน

ตารางท 1 ขนาดต าหนของมะมวงคณภาพชนหนง

รหสขนาด ขนาดของต าหนทผวโดยรวม

(ตารางเซนตเมตร)

1 5

2 4

3 3

4 2

5 1

(3) มจดกระสน าตาลประปราย (suberized rusty lenticels) เนองจากความแกของมะมวง และ/หรอ

พนธมะมวงทมผวสเขยว (green variety) เปลยนเปนสเหลอง เนองจากไดรบแสงแดดจด ไมเกน 30% ของ

พนทผวของมะมวง แตตองไมมรอยแผลเปน (necrosis)

3 มกษ. 5-2558

2.2.3 ชนสอง (Class II)

มะมวงในชนนรวมมะมวงทมคณภาพไมเขาชนทสงกวา แตมคณภาพตามขอก าหนดขนต าทก าหนดใน

ขอ 2.1 มะมวงในชนนมความผดปกตหรอต าหนได ทงนความผดปกตหรอต าหนจะตองไมมผลกระทบตอ

รปลกษณทวไป คณภาพของเนอมะมวง คณภาพระหวางการเกบรกษา และการจดเรยงเสนอในภาชนะ

บรรจ ดงตอไปน

(1) ความผดปกตดานรปทรง

(2) ต าหนทผวทเกดจากการเสยดสหรอแดดเผา คราบหรอรอยดางทเกดจากยางของมะมวง โดยขนาด

ของต าหนทผวโดยรวมตองไมเกนทก าหนดในตารางท 2 ดงน

ตารางท 2 ขนาดต าหนของมะมวงคณภาพชนสอง

รหสขนาด ขนาดของต าหนทผวโดยรวม

(ตารางเซนตเมตร)

1 7

2 6

3 5

4 4

5 3

(3) มจดกระสน าตาลประปราย เนองจากความแกของมะมวง และ/หรอพนธมะมวงทมผวสเขยวเปลยนเปน

สเหลอง เนองจากไดรบแสงแดดจด ไมเกน 40% ของพนทผวของมะมวง แตตองไมมรอยแผลเปน

3. การจดขนาด

การจดขนาดของมะมวงพจารณาจากน าหนกตอผล ตามตารางท 3 ดงน

ตารางท 3 ขนาดของมะมวง

รหสขนาด น าหนกตอผล

(กรม)

ความแตกตางของขนาดผลสงสด

ในแตละภาชนะบรรจ (กรม)

1 >450 100

2 >350 - 450 50

3 >250 - 350 50

4 >150 - 250 50

5 100 - 150 25

มกษ. 5-2558 4

หมายเหต

การแบงชนคณภาพและขนาดในมาตรฐานน ใชในการพจารณาทางการคาโดยน าขอก าหนดการแบง

ชนคณภาพไปใชรวมกบขอก าหนดเรองขนาด เพอก าหนดเปนชนทางการคา ซงคคาอาจมการเรยกชอ

ชนทางการคาทแตกตางกน ขนกบความตองการของคคาหรอตามขอจ ากดทมเนองมาจากฤดกาล

4. เกณฑความคลาดเคลอน

เกณฑความคลาดเคลอนเรองคณภาพและขนาดทยอมใหมไดในแตละภาชนะบรรจ ส าหรบมะมวงทไม

เปนไปตามคณภาพและขนาดทระบไว มดงน

4.1 เกณฑความคลาดเคลอนเรองคณภาพ

4.1.1 ชนพเศษ (Extra class)

ความคลาดเคลอนไมเกน 5% โดยจ านวนหรอน าหนกของมะมวงทมคณภาพไมเปนไปตามขอก าหนดของ

ชนพเศษ (ขอ 2.2.1) แตเปนไปตามคณภาพของชนหนง (ขอ 2.2.2) หรอคณภาพยงอยในเกณฑความ

คลาดเคลอนของคณภาพชนหนง (ขอ 4.1.2)

4.1.2 ชนหนง (Class I)

ความคลาดเคลอนไมเกน 10% โดยจ านวนหรอน าหนกของมะมวงทมคณภาพไมเปนไปตามขอก าหนด

ของชนหนง (ขอ 2.2.2) แตเปนไปตามคณภาพของชนสอง (ขอ 2.2.3) หรอคณภาพยงอยในเกณฑความ

คลาดเคลอนของคณภาพชนสอง (ขอ 4.1.3)

4.1.3 ชนสอง (Class II)

ความคลาดเคลอนไมเกน 10% โดยจ านวนหรอน าหนกของมะมวงทมคณภาพไมเปนไปตามขอก าหนดของ

ชนสอง (ขอ 2.2.3) หรอไมไดขอก าหนดขนต า (ขอ 2.1) แตตองไมมรอยช า ผลเนาเสย หรอมลกษณะอน

ทไมเหมาะส าหรบการบรโภค

4.2 เกณฑความคลาดเคลอนเรองขนาด

มะมวงทกรหสขนาดมมะมวงทขนาดใหญหรอเลกกวาในชนถดไปหนงชนปนมาไดไมเกน 10% โดยจ านวน

หรอน าหนกของมะมวง แตความแตกตางของขนาดในแตละภาชนะบรรจตองไมมากกวาเกณฑทก าหนดไว

ตามตารางท 4 ดงน

5 มกษ. 5-2558

ตารางท 4 เกณฑความคลาดเคลอนเรองขนาด

รหสขนาด เกณฑปกต

(กรม)

ขนาดทเลกหรอใหญกวา

เกณฑปกต

(กรม)

เกณฑความแตกตางของ

ขนาดผลในแตละภาชนะบรรจ

(กรม)

1 >450 350 ->550 150

2 >350 - 450 300-500 75

3 >250 -350 200-400 75

4 >150-250 125-300 50

5 100-150 75-200 25

5. การบรรจหบหอ

5.1 ความสม าเสมอ

มะมวงทบรรจในแตละภาชนะบรรจ ตองมความสม าเสมอทงในเรองพนธ คณภาพ ขนาด และส กรณท

มองเหนมะมวงจากภายนอกภาชนะบรรจ มะมวงสวนทมองเหนตองเปนตวแทนของผลตผลทงหมด

5.2 ภาชนะบรรจ

ตองบรรจมะมวงในลกษณะทสามารถเกบรกษามะมวงไดเปนอยางด วสดทใชภายในภาชนะบรรจตองสะอาด

และมคณภาพ สามารถปองกนความเสยหายทมผลกระทบตอคณภาพของมะมวง หากมการใชวสดโดยเฉพาะ

กระดาษหรอตราประทบทมขอมลทางการคาตองใชหมกพมพหรอกาวทไมเปนพษ

ภาชนะบรรจตองมคณภาพ ถกสขลกษณะ และมคณสมบตทนทานตอการขนสง และรกษามะมวงได ตองไมม

กลนและสงแปลกปลอม

6. การแสดงฉลากและเครองหมาย

6.1 ผลตผลทจ าหนายโดยตรงตอผบรโภค

ตองมขอความแสดงรายละเอยดทภาชนะบรรจ หรอสงหอหม หรอสงผกมด หรอปายสนคาหรอผลตผล

โดยตองมองเหนไดงาย ชดเจน ไมหลดลอก ไมเปนเทจหรอหลอกลวงหรอทอาจจะท าใหเขาใจผดเกยวกบ

ลกษณะของสนคา อยางนอยดงตอไปน

(1) ชอผลตผล

ใหระบขอความวา “มะมวง” และ/หรอ “ชอพนธมะมวง” หากไมสามารถมองเหนจากภายนอก

มกษ. 5-2558 6

(2) น าหนกสทธเปนระบบเมตรก

(3) ชนคณภาพ (ถาม)

(4) รหสขนาด และ/หรอขนาด (ถาม)

(5) ขอมลผผลต หรอผบรรจ หรอผจดจ าหนาย หรอผน าเขา หรอผสงออก

ใหระบชอและทอยของผผลต หรอผบรรจ หรอผจดจ าหนาย หรอผน าเขา หรอผสงออก

(6) แหลงก าเนด

ใหระบชอประเทศทปลก ยกเวนกรณทปลกเพอจ าหนายในประเทศ

(7) ภาษา

กรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศตองใชขอความเปนภาษาไทยแตจะมภาษาตางประเทศดวยกได กรณท

ผลตเพอการสงออกใหแสดงขอความเปนภาษาตางประเทศได

6.2 ผลตผลทไมไดจ าหนายโดยตรงตอผบรโภค

ตองมขอความทระบในเอกสารก ากบสนคา ฉลาก หรอแสดงไวทภาชนะบรรจ โดยขอความตองมองเหนได

งาย ชดเจน ไมหลดลอก ไมเปนเทจหรอหลอกลวงหรอทอาจจะท าใหเขาใจผดเกยวกบลกษณะของสนคา

อยางนอย ดงตอไปน

(1) ชอผลตผล

ใหระบขอความวา “มะมวง” และ/หรอ “ชอพนธมะมวง”

(2) น าหนกสทธเปนระบบเมตรก

(3) ชนคณภาพ

(4) รหสขนาด และ/หรอขนาด

(5) ขอมลผผลต หรอผบรรจ หรอผจดจ าหนาย หรอผน าเขา หรอผสงออก

ใหระบชอและทอยของผผลต หรอผบรรจ หรอผจดจ าหนาย หรอผน าเขา หรอผสงออก

(6) แหลงก าเนด

ใหระบชอประเทศทปลก ยกเวนกรณทปลกเพอจ าหนายในประเทศ

(7) ภาษา

กรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศตองใชขอความเปนภาษาไทยแตจะมภาษาตางประเทศดวยกได กรณท

ผลตเพอการสงออกใหแสดงขอความเปนภาษาตางประเทศได

7 มกษ. 5-2558

6.3 เครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร

การใชเครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร ใหเปนไปตามกฎกระทรวง เรอง ก าหนดลกษณะของเครองหมาย

การใชเครองหมาย และการแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ.2553 และประกาศ

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาตทเกยวของ

7. วตถเจอปนอาหาร

ชนดและปรมาณการใชวตถเจอปนอาหารในมะมวงใหเปนไปตามขอก าหนดในกฎหมายทเกยวของ

8. สารปนเปอน

ชนดและปรมาณสารปนเปอนในมะมวงใหเปนไปตามขอก าหนดในกฎหมายทเกยวของ

9. สารพษตกคาง

ชนดและปรมาณสารพษตกคางในมะมวงใหเปนไปตามขอก าหนดในกฎหมายทเกยวของ และมกษ. 9002

มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง: ปรมาณสารพษตกคางสงสด และ มกษ. 9003 มาตรฐาน

สนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง: ปรมาณสารพษตกคางสงสดทปนเปอนจากสาเหตทไมอาจหลกเลยงได

10. สขลกษณะ

มะมวงตองผานกระบวนการผลตทถกสขลกษณะ โดยปฏบตตามมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทด

(Good Agricultural Practices: GAP) ทเกยวของ และ มกษ. 9035 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง การปฏบต

ทดส าหรบโรงคดบรรจผกและผลไมสด หรอมาตรฐานอนทเทยบเทา

11. วธวเคราะหและชกตวอยาง

11.1 วธวเคราะห

ใหใชตามตารางท 5 ดงน

มกษ. 5-2558 8

ตารางท 5 วธวเคราะห

ขอก าหนด วธวเคราะห หลกการ

1. คณภาพตามขอก าหนดขนต า

(ขอ 2.1.1)

ตรวจพนจ และ

ใชประสาทสมผส

-

2. ความผดปกตดานรปทรง

(ขอ 2.2)

ตรวจพนจ -

3. ต าหนทผว

(ขอ 2.2)

ตรวจพนจ และ

วดขนาดเพอค านวณพนท

-

4. ขนาด

(ขอ 3) ชงน าหนก การวเคราะหโดยน าหนก

(Gravimetry)

11.2 วธชกตวอยาง

ใหเปนไปตามขอก าหนดในกฎหมายทเกยวของและขอก าหนดของมาตรฐานสนคาเกษตรทเกยวกบวธ

ชกตวอยาง

มกษ. 5-2558 9

ภาคผนวก ก

ภาพแสดงตวอยางมะมวง

พนธเขยวเสวย พนธฟาลน

พนธแรด พนธมนขนศร

พนธมนเดอนเกา พนธเขยวมรกต

(ก) มะมวงผลดบ

ภาพท ก.1 ตวอยางมะมวงพนธทผลตเปนการคา (ขอ 1.1)

ทมา: กรมสงเสรมการเกษตร

มกษ. 5-2558 10

พนธน าดอกไมสทอง พนธอกรอง

พนธมหาชนก พนธนวลค า

พนธโชคอนนต พนธทองด า

(ข) มะมวงผลสก

ภาพท ก.1 ตวอยางมะมวงพนธทผลตเปนการคา (ขอ 1.1) (ตอ)

ทมา: กรมสงเสรมการเกษตร

11 มกษ. 5-2558

(ก) รอยเสยดส (ขยาย)

(ข) จดกระสน าตาล เนองจากความแกของมะมวง

ภาพท ก.2 ตวอยางลกษณะต าหนทผวซงไมมผลตอรปลกษณทวไปและคณภาพเนอของมะมวง

ซงยอมใหมไดจ ากดตามขอ 2.2.2 และ 2.2.3

มกษ. 5-2558 12

(ค) คราบหรอรอยดางทเกดจากยางของมะมวง

ภาพท ก.2 ตวอยางลกษณะต าหนทผวซงไมมผลตอรปลกษณทวไปและคณภาพเนอของมะมวง

ซงยอมใหมไดจ ากดตามขอ 2.2.2 และ 2.2.3 (ตอ)