กองวิศวกรรมการแพทย ์medi.moph.go.th/journal/j58.pdf- 6 - วารสารวศวกรรมการแพทย กองว ศวกรรมการแพทย

หนา ก

วารสารวศวกรรมการแพทย กองวศวกรรมการแพทย ประจาป 2558

กองวศวกรรมการแพทย

กรมสนบสนนบรการสขภาพ

บรรณาธการ

ปจจบนน การพฒนาเทคโนโลยทกาวไกลและรวดเรวมาก เปนโลกแหงการแขงขน และยงเทคโนโลยมการสอสารแบบไรพรมแดน ดงนนบคลากรในทกหนวยงานจงจาเปนตองพฒนาใหทนกบการเปลยนแปลงทเกดขน ในการพฒนาทกๆ ดานเราจะตองศกษาหาความรเพมเตม ยงหากไดมาจากหลากหลายแหลง หลากหลายเทคนคและความคดเหนกจะยงมประโยชน ทงนกเพอการเตรยมความพรอมตอการทางานรวมกบเทคโนโลยทเปลยนแปลงไป กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ เปนหนวยหนง ทรบผดชอบภารกจดานวศวกรรมการแพทย วศวกรรมสอสาร วศวกรรมความปลอดภยและสงแวดลอม ใหกบหนวยงานในสงกดของกระทรวงสาธารณสข กตองมการพฒนาบคลากรใหทนกบเทคโนโลยและนามาถายทอดหรอนามาใชใหเกดประโยชนกบองคกรและหนวยงานทขอสนบสนน การควบคม กากบ การพฒนามาตรฐาน และองคความรใหกบเจาหนาทในปจจบน เพอนาไปสการพฒนาองคกร และพฒนาหนวยงานทเกยวของตามทไดรบการรองขอหรอตองการความชวยเหลอ ในการสงเสรม สนบสนน มาตรฐาน ในเรองขอมลของงานในดานตางๆ โดยเฉพาะเรองระบบงานทางดานวศวกรรม มาตรฐาน ภายในสถานพยาบาลทยงขาดองคความร ขอมลทางวชาการ ทจาไปใชพฒนาองคกรใหสอดคลอง สอดรบกบงานดานบรการใหสามารถดาเนนงานไดอยางตอเนอง และทนทวงท ดงนนกองวศวกรรมการแพทย จงไดจดทาวารสารวศวกรรมการแพทยขน เปนวารสารทใชแนะนาภารกจขององคกร และเพอใชเปนชองทาง เปนเวทแลกเปลยนเรยนร งานวชาการ และยงสามารถเปนชองทางชวยเหลอ แนะนา ปรกษา เสนอแนะ นาเสนอขอมล ขาวสาร ทางดานวศวกรรมการแพทย ใหกบหนวยงานในสงกดกระทรวงสาธารณสข ทงในสวนกลางและสวนภมภาคได วารสารวศวกรรมการแพทยฉบบน ไดนาเสนอสาระนาร องคความรตางๆ ออกสสถานบรการสขภาพ หวงเปนอยางยงวาขอมลเนอหาสาระตางๆ จะเปนประโยชนในการนาไปใชงานในสถานบรการตอไป นายปรญญา คมตระกล

หนา ข


คณะทปรกษา/ประเมนบทความ นายสรพนธ ชยลอรตน นายปรญญา คมตระกล นายเชาวลต เมฆศรธกล บรรณาธการ นายสละ กสวตร กองบรรณาธการ นายสมชาย อนทรเนยม นายวนย ฉายากล นายภญโญ รตนตรย นายมานตย พลทรพย นายนสมศกด จนทมาศ นายประวทย สพพะเลข นายจรชย สมนกขวญด นางสาวรตนา สงขเพชร นายกตตรกษ ชกาลง นางสาวกมลรตน สวรรณวฒน สานกงานกองบรรณาธการ กลมมาตรฐานและประเมนเทคโนโลย กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ 88/33 ถ.สาธารณสข 8 ต.ตลาดขวญ อ.เมอง จ.นนทบร 11000 โทร.0 2149 5680 โทรสาร.0 8149 5657 http://medi.moph.go.th/ เจาของ กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ

หนา ค


สารบญ

บรรณาธการ ก

คณะทปรกษา ข

สารบญ ค

สารจากผนาองคกร 1

หองปฏบตการมาตรฐาน ISO/IEC 17025 2

หองปฏบตการมาตรฐาน ISO/IEC 17025 กบการคมครองผบรโภคดานบรการสขภาพ 4

กจกรรมวศวกรรมการแพทย 6

กจกรรมโครงการสรางเครอขายและพนธมตรดานวศวกรรมการแพทย 11

บทความวชาการ / งานวจย / นวตกรรม

การประเมนระบบการปรบอากาศและระบายอากาศในหองแยกโรค 16

ของโรงพยาบาลชมชนในเขตภาคกลาง

ปญหาระบบปรบอากาศและระบายอากาศหองผาตดโรงพยาบาลศนย 22

โรงพยาบาลทวไป ใน 8 จงหวดภาคกลาง ประจาป 2557

การศกษามลพษทางเสยงภายในตอบเดก 29

การเพมประสทธภาพ การสอบเทยบมาตรฐานสาหรบเครองตดตามเดกทารก 33

ในครรภในฟงกชน Toco

พฒนาดานเทคนคเครองสองไฟรกษาทารกแรกเกดทมสภาวะตวเหลอง 39

การศกษาปจจยทสงผลกระทบตอการใชระบบไฟฟาหลกในโรงพยาบาลชมชน 45

ในเขตพนทจงหวดสงขลา

การเปรยบเทยบประสทธภาพระบบบาบดนาเสยแบบตะกอนเรงในโรงพยาบาล 52

ชมชนพนทภาคใตระหวางระบบบาบดนาเสยแบบกอสรางเองกบระบบบาบด

นาเสยแบบถงสาเรจรป

การศกษาการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนา 56

คณภาพของโรงพยาบาล ในเขตบรการสขภาพท ๓

การศกษาปจจยองคการทสงผลตอการดาเนนงานการใหบรการการสอบเทยบ 60

เครองมอแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

การดาเนนการศนยปฏบตการสารสนเทศกองวศวกรรมการแพทย 62

(Division Operation Center (DiOC))

- 1 -


สารจากผนาองคกร

กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ เปนหนวยงานพฒนาระบบ หลกเกณฑ มาตรฐาน การควบคมกากบรบรองคณภาพงานดานวศวกรรมการแพทย ใหกบหนวยงานในสงกดกระทรวงสาธารณสข ซงครอบคลมงานบรการทางดานวศวกรรม ทใชในสถานพยาบาล โดยกองวศวกรรมการแพทยเปนหนวยงานทไดรบการรบรองหองปฏบตการมาตรฐาน ISO/IEC 17025:2005 ซงเปนการยกระดบมาตรฐานสความเปนสากล ในการใหบรการทางดานวศวกรรมการแพทยซง เครองมอแพทยทใชสาหรบการวนจฉยและการรกษาผปวยตองการความเชอมนความถกตองของเครองมอตางๆ ในการใหบรการ เพอใหงานดานวศวกรรมการแพทยกาวเขาสสากลมากยงขน รองรบการกาวเขาสประชาคมอาเซยน (AEC: Asian Economic Community) 10 ประเทศ ในตนป คศ. 2016 น ดงนน กองวศวกรรมการแพทย ซงเปนหนวยงานทใหบรการทางดานวศวกรรมการแพทย ซงมการพฒนาหนวยงานอยางตอเนอง ทงทางดานบคลากร งานวชาการ โดยมงเนนการศกษา วจย จดทาองคความร ใหคาปรกษา ควบคมกากบ โดยมหนวยงานรบผดชอบทางดานวศวกรรมการแพทย ทอยในสวนภมภาค จานวน 12 แหง สงกดสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขตท 1 - 12 กรมสนบสนนบรการสขภาพ ทพรอมใหบรการกบสถานพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสข อยางทวถง

นายสรพนธ ชยลอรตน ผอานวยการกองวศวกรรมการแพทย

- 2 -


- 3 -


- 4 -


- 5 -


- 6 -


เพอกาหนดขอตกลงและเงอนไขของความรวมมอ อนจะกอใหเกดการพฒนาความรความสามารถดานการทดสอบ สอบเทยบมาตรฐานเครองมอทางการแพทย และการพฒนาระบบมาตรวทยาวทยา ดานเครองมอวดทางการแพทยรวมกนของทง 3 ฝาย กลาวคอ เปนการพฒนามาตรวทยา และเสรมสรางขดความสามารถของการพฒนา การทดสอบสอบเทยบดานเครองมอวดทางการแพทยรวมกน ใหสอดคลองกบมาตรฐานระหวางประเทศ ซงจะทาใหกระบวนการวดเปนทยอมรบ และนาไปสการงานของสถานบรการสขภาพทงภาครฐ และภาคเอกชน ใหเขมแขง เปนไปตามหลกวชาการ การใชงาน สามารถถายทอดความถกตองของการวดสการใชงานภายในระเทศไดอยางมประสทธภาพ เปนรากฐานในการสรางมาตรฐานวงการเครองมอวดทางการแพทยไทย ตามวตถประสงคของพระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ. 2540 และนโยบายของกระทรวงสาธารณสขทกาหนดใหเครองมอแพทยของสถานบรการสขภาพมมาตรฐานในการใหบรการ

บนทกขอตกลงความรวมมอโครงการการพฒนามาตรวทยาดานเครองมอแพทย

กองวศวกรรมการแพทยมงมนเพอรวมพฒนางานดานวศวกรรมการแพทยในสถานพยาบาล จงไดมการ บนทกขอตกลงความรวมมอโครงการการพฒนามาตรวทยาดานเครองมอแพทย ระหวาง กรมสนบสนนบร ก ารส ขภาพ กระทรวงสาธารณสข กรมว ท ย าศ าสตร ก า ร แพทย กระทรวงสาธารณสข และ สถาบนมาตรวทยาแหงชาต ก ร ะท ร ว ง ว ท ย า ศ า ส ต ร แ ล ะเทคโนโลย

- 7 -


กองวศวกรรมการแพทยมหนาทรบผดชอบในการคมครองผบรโภคเกยวกบเครองมอแพทย ดาเนนการบารงรกษา ทดสอบ สอบเทยบเครองมอแพทยใหกบสถานพยาบาลในสงกดสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสขทวประเทศ แตในปจจบนจานวนสถานพยาบาลและเครองมอแพทยมจานวนเพมขนมาก เ พอรองรบในการรกษาพยาบาลใหกบจานวนประชากรของประเทศทเพมมากขน กรมสนบสนนบรการสขภาพ จงมแนวทางทจะปรบภาระกจดงกลาวใหหนวยงานอนทงภาครฐและเอกชนเขามาดาเนนการ แตยงขาดบคลากรทมความรความเชยวชาญโดยตรง จงไดมการบนทกขอตกลงความรวมมอโครงการการพฒนาบคลากรดานวศวกรรมการแพทย ระหวาง กรมสนบสนนบรการสขภาพ (สบส.) กบ สานกงานคณะกรรมการอาชวศกษา (สอศ.)

บนทกขอตกลงความรวมมอโครงการการพฒนาบคลากรดานวศวกรรมการแพทย

เพอพฒนาบคลากรใหมความร ความสามารถ และทกษะในการบารงรกษา ทดสอบ และสอบเทยบเครองมอแพทยใหมจานวนเพยงพอและสอดคลองกบความตองการของสถานพยาบาลและตลาดแรงงาน โดยรวมกนจดการอาชวศกษาดานเครองมอแพทยในระดบเทคนค ทเนนการเรยนการสอนในระบบทวภาคและการฝกงาน โดยดาเนนการรวมกนระหวาง สอศ. สบส. และหนวยงานภาครฐ/ภาคเอกชนอนๆ ทเกยวของ รวมดาเนนการอนๆ ทจะเปนประโยชนและสงเสรมการพมนาบคลากรดานวศวกรรมการแพทยเพอรองรบการบารงรกษา ทดสอบ และสอบเทยบเครองมอแพทย ตลอดจนการพฒนาการเรยนการสอนของอาชวศกษาใหกาวทนเทคโนโลยสมยใหม และรองรบการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

- 8 -


นาวาอากาศตรนายแพทยบญเรอง ไตรเรองวรวฒน อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพรบใบรบรอง ความสามารถหองปฏบตการ สอบเทยบเครองมอแพทย มอก.17025 (ISO/IEC 17025) สาขาอณหภม จาก นายหทย อไทย เลขาธการสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (10 มนาคม 2558)

การจดทาคมอขนตอนการปฏบตงานมาตรฐานวธวธการทดสอบ เค ร อ งม อ ว ดท า งการแพทย รวมกบสถาบนมาตร วทยาแหงชา ต และกรมวทยาศาสตรการแพทย (23 ธนวาคม 2557)

- 9 -


นาวาอากาศตรนายแพทยบญเรอง ไตรเรองวรวฒน อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ เยยมบธวชาการกองวศวกรรมการแพทย ในงานประชมวชาการ "การคมครองผบรโภคดานระบบบรการสขภาพและระบบสขภาพภาคประชาชนแหงชาต ครงท 2 ป 2558 ระหวางวนท 11-13 มนาคม 2558 ณ โรงแรมเซนทราศนยราชการและคอนเวนชน เซนเตอร แจงวฒนะ กรงเทพมหานคร โดยมวตถประสงค ใหเปนเวทเพอสงเสรมและสรางความรวมมอทางวชาการในการพฒนาระบบการคมครองผบรโภคดานระบบบรการสขภาพ และระบบสขภาพภาคประชาชนของประเทศไทย

กองวศวกรรมการแพทยจดอบรมใหความร เรองการประมาณคาความไมแนนอนในการ วด ให กบ บคลากรจากสานกงานเขตสนบสนนบรการส ข ภ าพท ง 1 2 เ ข ต โ ด ยผเชยวชาญจากสถาบนมาตรวทยาแหงชาต

- 10 -


กองวศวกรรมการแพทยจดอบรมใหความร เรองมาตรฐานหองปฏบตการ มอก.17025 (ISO/IEC 17025) ใหกบบคลากรจากสานกงานเขตสนบสนนบรการสขภาพทง 12 เขต โดยผเชยวชาญจากสถาบนมาตรวทยาแหงชาต

กองวศวกรรมการแพทยไดจดหลกสตรการบรหารจดการระบบวศวกรรมการแพทยในโรงพยาบาล (มาตรฐานวศวกรรม 4 ดาน) (20-22 มกราคม 2558)

- 11 -


ปากพะยนอยางยงยน”

1. โรงพยาบาลปากพะยน จงหวดพทลง เรอง “การบรหารจดการระบบวศวกรรมการแพทย ในโรงพยาบาลปากพะยนอยางยงยน”

2. โรงพยาบาลหวตะพาน จงหวดอานาจเจรญ เรอง “ตลางมอเคลอนท”

3. โรงพยาบาลมะเรงอบลราชธาน จงหวดอบลราชธาน เร อ งท 1 “การพฒนางานระบบวศวกรรม การแพทยในโรงพยาบาลมะเรงอบลราชธานอยาง ยงยน” เรองท 2 “การพฒนานวตกรรมระบบบาบดนา เสยแบบคลองวนเวยนในโรงพยาบาลมะเรง อบลราชธาน”

4. ศรนคร จงหวดสโขทย

เรอง “ENV Srinakhon of professional Team”

โรงพยาบาลทผานเกณฑมาตรฐานวศวกรรมการแพทย ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2557 รวมแสดงผลงานบอรดนทรรศการ

โครงการสรางเครอขายและพนธมตรดานวศวกรรมการแพทย ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2558

กจกรรม : พฒนาศกยภาพการบรหารจดการดานวศวกรรมการแพทย

หลกสตรท 2 : การบรหารจดการระบบวศวกรรมการแพทยในโรงพยาบาลอยางยงยน

ระหวางวนท 23 – 25 มถนายน 2558

ณ โรงแรมจอมเทยน ปาลมบช โฮเทล แอนด รสอรท พทยา จงหวดชลบร

- 12 -


5. โรงพยาบาลศรสงวรสโขทย จงหวดสโขทย

เรอง “การบรหารจดการดานความปลอดภย และสภาพแวดลอมในการทางาน”

6. โรงพยาบาลเพญ จงหวดอดรธาน เรอง “การพฒนาระบบบาบดนาเสยอยางตอเนอง และยงยน”

7. โรงพยาบาลชมแพ จงหวดขอนแกน เรองท 1 “ตเยนรกษโลก” เรองท 2 “การบารงรกษาเครองมอแพทย”

7. โรงพยาบาลแมจน จงหวดเชยงราย เรอง “การพฒนาระบบวศวกรรมการแพทยใน โรงพยาบาลสความยงยน”

สนใจตดตอสอบถามขอมลเพมเตมไดท

งานพฒนาบคลากร กลมพฒนาวศวกรรม โทร. 0-2149-5680-91 ตอ 1403

โทรสาร. 0-2149-5680-91 ตอ 1444 หรอ 0-2149-5657

กองวศวกรรมการแพทยมความมงมนเพอท จะรวมพฒนางานดานวศวกรรมการแพทยในสถานพยาบาล จงไดจดทาโครงการสงเสรม สนบสนนการพฒนาการจดการมาตรฐานดานวศวกรรมการแพทย และไดจดกจกรรมสรางแรงจงใจใหกบสถานพยาบาล ดวยการมอบโลรางวล สาหรบสถานพยาบาลทมการพฒนางานดานวศวกรรมการแพทยไดตามมาตรฐานการจดการวศวกรรมการแพทย

- 13 -


ลาดบ หนวยงาน จงหวด ลาดบ หนวยงาน จงหวด

1 รพ.ลาปาง ลาปาง 22 รพ.ปกธงชย นครราชสมา

2 รพ.เชยงคา พะเยา 23 รพ.แมจน เชยงราย

3 รพร.ปว นาน 23 รพ.แมจน เชยงราย

4 รพ.เชยงรายประชานเคราะห เชยงราย 24 รพ.ปากพยน พทลง

5 รพ.ชยภม ชยภม 25 รพ.ขนตาล เชยงราย

6 รพ.อานาจเจรญ อานาจเจรญ 26 รพ.วดเพลง ราชบร

7 รพ.ศรสะเกษ ศรสะเกษ 27 รพ.เพญ อดรธาน

8 รพ.ควนขนน พทลง 28 รพ.ศรนคร สโขทย

9 รพ.พทลง พทลง 29 รพ.เขาชยสน พทลง

10 รพ.พะเยา พะเยา 30 รพ.เวยงปาเปา เชยงราย

11 รพ.นาน นาน 31 รพ.แมสาย เชยงราย

12 รพ.สโขทย สโขทย 32 รพ.ปาแดด เชยงราย

13 รพ.มะเรงอบลราชธาน อบลราชธาน 33 รพ.กดบาก สกลนคร

14 รพ.หวยยอด ตรง 34 รพ.แมสรวย เชยงราย

15 รพ.ศรสงวรสโขทย สโขทย 35 รพ.ชมแพ ขอนแกน

16 รพ.ปราสาท สรนทร 36 รพ.หวตะพาน อานาจเจรญ

17 รพ.เทง เชยงราย 37 รพร.เชยงของ เชยงราย

18 รพ.สคว นครราชสมา

38 รพ.สมเดจพระสงฆราชองคท17

สพรรณบร

19 รพ.กนตง ตรง 39 รพ.สไหงโก-ลก นราธวาส

20 รพ.บางระกา พษณโลก 40 รพ.พญาเมงราย เชยงราย

21 รพ.ทงหวชาง ลาพน 41 รพ.สมเดจพระญาณสงวร เชยงราย

21 รพ.ทงหวชาง ลาพน

รายชอโรงพยาบาลทผานเกณฑ ระดบ 5 โครงการพฒนาระบบบรหารจดการดานวศวกรรมการแพทย ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2557

กจกรรม : พฒนาศกยภาพการตรวจระบบวศวกรรมความปลอดภยในโรงพยาบาล

- 14 -





1 รพ.ฮอด เชยงใหม 29 รพ.ท.ตากสนมหาราช ตาก

2 รพ.พาน เชยงราย 30 รพ.บานตาก ตาก

3 รพ.แพร แพร 31 รพ.ศ.พทธชนราช พษณโลก

4 รพ.บานโฮง ลาพน 32 รพ.ชยนาทนเรนทร ชยนาท

5 รพ.สงเมน แพร 33 รพ.ท.กาแพงเพชร กาแพงเพชร

6 รพ.นครพงค เชยงใหม 34 รพ.บางมลนาก พจตร

7 รพร.เดนชย แพร 35 รพร.ตะพานหน พจตร

8 รพ.เมองปาน ลาปาง 36 รพ.วชรบารม พจตร

9 รพ.แมใจ พะเยา 37 รพ.ท. พจตร พจตร

10 รพ.ฝาง เชยงใหม 38 รพ.ตาคล นครสวรรค

11 รพ.เวยงสา นาน 39 รพ.ทาตะโก นครสวรรค

12 รพ.รองกวาง แพร 40 พระนารายณมหาราช ลพบร

13 รพ.หางฉตร ลาปาง 41 วเศษชยชาญ อางทอง

14 รพ.ล ลาพน 42 แกงคอย สระบร

15 รพ.ลาพน ลาพน 43 สระบร สระบร

16 รพ.สนปาตอง เชยงใหม 44 องครกษ นครนายก

17 รพ.จอมทอง เชยงใหม 45 รพช.ดอนเจดย สพรรณบร

18 รพ.ร.นครไทย พษณโลก 46 รพช.บางปลามา สพรรณบร

19 รพ.แมระมาด ตาก 47 รพช.ดานชาง สพรรณบร

20 บงสามพน เพชรบรณ 48 รพช.เดมบางนางบวช สพรรณบร

21 รพ.ศ.อตรดตถ อตรดตถ 49 รพช.สามชก สพรรณบร

22 รพ.วเชยรบร เพชรบรณ 50 รพช.อทอง สพรรณบร

23 รพ.หลมเกา เพชรบรณ 51 รพช.ทามวง กาญจนบร

24 รพ.หลมสก เพชรบรณ 52 รพช.บอพลอย กาญจนบร

25 รพ.ท.เพชรบรณ เพชรบรณ 53 รพช.เจาคณไพบลย กาญจนบร

26 รพ.หนองไผ เพชรบรณ 54 รพศ.นครปฐม นครปฐม

27 รพ.สวรรคโลก สโขทย 55 รพช.หลวงพอเปน นครปฐม

28 รพ.ท.แมสอด ตาก 56 รพศ.ราชบร ราชบร

- 15 -



57 รพท.บานโปง ราชบร 87 รพท.อดรธาน อดรธาน

58 รพท.ดาเนนสะดวก ราชบร 88 รพ.บานผอ อดรธาน

59 รพท.โพธาราม ราชบร 89 รพ.หนองหาน อดรธาน

60 รพร.จอมบง ราชบร 90 รพ.กมภวาป อดรธาน

61 รพท.สมทรสาคร สมทรสาคร 91 รพร.สวางแดนดน สกลนคร

62 รพท.สมเดจพระพทธฯ สมทรสงคราม 92 รพ.วารชภม สกลนคร

63 รพช.นภาลย สมทรสงคราม 93 รพ.บงกาฬ บงกาฬ

64 รพท.ประจวบครขนธ ประจวบครขนธ 94 รพ.มหาราชนครราชสมา นครราชสมา

65 รพท.หวหน ประจวบครขนธ 95 รพ.พทไธสง บรรมย

66 รพช.บางสะพาน ประจวบครขนธ 96 รพ.บรรมย บรรมย

67 รพช.สามรอยยอด ประจวบครขนธ 97 รพ.จกราช นครราชสมา

68 รพช.ทบสะแก ประจวบครขนธ 98 รพ.คง นครราชสมา

69 รพ.กบนทรบร ปราจนบร 99 รพ.ดานขนทด นครราชสมา

70 รพ.บางปะกง ฉะเชงเทรา 100 รพ.หนองสง มกดาหาร

71 รพ.พนมสารคาม ฉะเชงเทรา 101 รพ.สรรพสทธประสงค อบลราชธาน

72 รพท.ระยอง ระยอง 102 รพ.ยโสธร ยโสธร

73 รพศ.ชลบร ชลบร 103 รพ.วารนชาราบ อบลราชธาน

74 รพ.คลองใหญ ตราด 104 รพ.ปทมราชวงศา อานาจเจรญ

75 รพท.ตราด ตราด 105 รพ.อทมพรพสย ศรสะเกษ

76 รพท.รอยเอด รอยเอด 106 รพ.เขมราฐ อบลราชธาน

77 รพ.บรบอ มหาสารคาม 107 รพช.ขนหาญ ศรสะเกษ

78 รพท.มหาสารคาม มหาสารคาม 108 รพ.ทงสง นครศรธรรมราช

79 รพ.บานไผ ขอนแกน 109 รพ.วชระภเกต ภเกต

80 รพ.ชนบท ขอนแกน 110 รพ.สงขลา สงขลา

81 รพ.แวงใหญ ขอนแกน 111 รพ.ปาบอน พทลง

82 รพท.สรนธร ขอนแกน 112 รพ.ปตตาน ปตตาน

83 รพร.กระนวน ขอนแกน 113 รพ.จะนะ สงขลา

84 รพ.ขอนแกน ขอนแกน 114 รพศ.หาดใหญ สงขลา

85 รพ.เอราวณ เลย 115 รพ.นราธวาสราชนครนทร นราธวาส

86 รพร.ดานซาย เลย 116 รพ.รอเสาะ นราธวาส



- 16 -


การประเมนระบบการปรบอากาศและระบายอากาศในหองแยกโรค ของโรงพยาบาลชมชนในเขตภาคกลาง

งานประเมนเทคโนโลยทางการแพทย กลมมาตรฐานและประเมนเทคโนโลย กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

บทคดยอ

บทความนเปนการศกษาประเมนระบบการปรบอากาศและระบายอากาศในหองแยกโรคของโรงพยาบาลชมชนจานวน ๑๐ แหงใน ๗ จงหวดภาคกลาง ไดแก จงหวดชยนาท จงหวดสงหบร จงหวดอางทอง จงหวดพระนคร ศรอยธยา จงหวดลพบร จงหวดสระบร และจงหวดปทมธาน ระยะเวลาดาเนนการตงแตเดอน ตลาคม ๒๕๕๖ ถงเดอน กนยายน ๒๕๕๗ โดยมวตถประสงคเพอประเมนการทางานของระบบปรบอากาศและระบายอากาศทใชอยทางานสอดคลองตามมาตรฐานการปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบสถานพยาบาลของหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศหรอไมและศกหาสาเหตของความรอนและความอดอดทเกดขนภายในหองแยกโรค

ผลการดาเนนการพบวา หองแยกโรคมการไหลเวยนอากาศไมเปนไปตามมาตรฐาน 6๐% ของกลมตวอยาง, เครองปรบอากาศมประสทธภาพลดลง สามารถดงความรอนออกไดเฉลย 50 % ของประสทธภาพสงสด, ความรอนจากภายนอกสงถายเขาหอง Isolate Room สงสดเกดขนทฝา, กระจกทผนงภายนอก, กระจกทผนงฝงหองนา, ผนงภายนอก, ผนงฝงหองนา, ผนงภายใน, พน และ ผนงฝงหอง Ante Room ตามลาดบ หองIsolate Room ไมมระบบดงความรอนออกโดยตรง มแตการไหลผานของอากาศจาก Ante Room เขา-ออก, มการควบคมความดนแตกตางใหสงโดยเนนปรมาณไหลออกสงๆและลดปรมาณการไหลเขาทตา ผลทตามมาทาใหอากาศเยนไหลเขาหาผปวยนอยเชนกน เมอการไหลนอย อณหภมหอง Ante Room ตา เครองปรบอากาศจงตดการทางานแมในขณะนนหองผปวยยงคงรอนอย ซงผลการศกษาประเมนนเปนขอมลวชาการนาไปปรบปรงพฒนาระบบปรบอากาศระบายอากาศภายในหองแยกโรคทใชอยเดมใหดยงขน เกดความปลอดภยตอเจาหนาทผปฏบตงานและเกดประโยชนสงสดตอผปวย

๑. บทนา หองแยกโรคทพรอมใชงานนนมสวนสาคญในการปองกนและลดความเสยงการตดเชอทางอากาศกบเจาหนาทผปฏบตงานหรอบคคลใกลเคยง ในบางครงพบพฤตกรรมการใชหองแยกโรคของผปวยบางรายพยายามเปดชองหนาตาง ประต หรอมความประสงคขอไมพกรกษาในหองแยกโรคดวยเหตผลทรสกรอนและอดอดแมภายในหองมการปรบอากาศและระบายอากาศทางานอย จ ง เ กดการใ ชงานหองไม เ ตมประสทธภาพตามระบบควบคมทตดตงไว อาจมการรวไหลของอากาศขามพนทควบคม ไมสามารถควบคมความดนภายในหองได ทศทางการไหลจงไมเปนไปตามทกาหนด เกดความเสยงในการตดตอแกเจาหนาทผปฏบตงานหรอบคคลใกลเคยง เพอตรวจประเมนการทางานของระบบปรบอากาศและระบายอากาศทใชอย มความสอดคลอง

เปนไปตามมาตรฐานการปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบสถานพยาบาลของหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ พรอมศกษาหาสาเหตความรอนและความอดอดทเกดขนภายในหองแยกโรค เพอนาไปสแนวทางการศกษาพฒนา ปรบปรงระบบปรบอากาศระบายอากาศทใชอยใหด ยงขน มความสมบรณพรอมใช เหมาะสมแกการใหการบรการ เกดการใชงานตามวตถประสงคหองแยกโรค ลดความเสยงการตดตอแกผปฏบตงาน หรอ บคคลใกลเคยงไดตามเปาหมาย และเปนการคมครองผบรโภคใหผปวยทมารบการบรการไดรบการบรการทด จงทาการศกษาเพอตรวจประเมนการทางานของระบบปรบอากาศและระบายอากาศทใชอย และศกษาหาสาเหตความรอนและความอดอดทเกดขนภายในหองแยกโรค เพอนาไปสแนวทาง พฒนา ศกษา ปรบปรงระบบปรบอากาศระบายอากาศภายในหองแยกโรคทใชอยใหดยงขน

- 17 -


เกบขอมลจากโรงพยาบาลชมชนในเขตภาคกลางทหองแยกโรคประยกตมาจากหองผปวยพเศษ จานวน ๑๐ แหง

๒.วตถประสงคของการศกษา 1. เพอตรวจประเมนการทางานของระบบปรบอากาศและระบายอากาศทใชอย มความสอดคลองตามมาตรฐานการปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบสถานพยาบาลของหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ 2. ศกษาหาสาเหตความรอนและความอดอดทเ กดขนภายในหองแยกโรค เ พอนาไปสแนวทาง ปรบปรง พฒนา ระบบปรบอากาศระบายอากาศภายในหองแยกโรคทใชอยใหดยงขน

๓. วธศกษา ๑. เปนการสารวจรวบรวมขอมลหองแยกโรคทประยกตมาจากหองผปวยพเศษ ดวยการสารวจขอมลเ บองตน สารวจหอง สภาพพนท ตาแหนง การปรบปรง การตดตงระบบเพมเตมเพอปรบเปลยนหองผปวยพเศษเปนหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ ศกษาทบทวนเอกสาร คมอการใชงาน คมอการใชงานหองผปวยพเศษเปนหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ สมภาษณเจาหนาท ประเมนการรองเรยนของผ ปวย ทฤษฎและแนวคดตางๆ มากาหนดกรอบแนวคดในการศกษา ๒. เมอทราบขอมลเบองตน นามาวเคราะหกาหนดพารามเตอรทตองการทราบคา พรอมกาหนดรปแบบการเกบขอมล การตรวจวด ใหเปนมาตรฐาน ทาการเกบขอมล ตรวจวด จดบนทกคาทตองการทราบ ไดแก การวดความเรวลม อณหภม อตราการไหล ความดนแตกตาง ตรวจสอบการใชงาน และการทางานของระบบปรบอากาศและระบายอากาศของหองแยกโรคเกบขอมลในโรงพยาบาลชมตามเปาหมายทกาหนด ๓. การประเมนระบบปรบอากาศและระบายอากาศของหองแยกโรค นาผลการเกบขอมลตรวจวด มาคานวณ ว เคราะห เปรยบเทยบกบคา ตางๆตามมาตรฐานการปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบสถานพยาบาลของหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศและตามวตถประสงคอนๆของการประเมนทตงไว

โรงพยาบาลชมชนทเขาเกบขอมลดงน ๑. โรงพยาบาลวดสงห จงหวดชยนาท ๒. โรงพยาบาลสรรพยา จงหวดชยนาท ๓. โรงพยาบาลบางระจน จงหวดสงหบร ๔. โรงพยาบาลทาชาง จงหวดสงหบร ๕. โรงพยาบาลแสวงหา จงหวดอางทอง ๖. โรงพยาบาลบางปะหน จงหวดพระนครศรอยธยา ๗. โรงพยาบาลวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา ๘. โรงพยาบาลพฒนานคม จงหวดลพบร ๙. โรงพยาบาลหนองโดน จงหวดสระบร ๑๐. โรงพยาบาลคลองหลวง จงหวดปทมธาน

เครองมอทใชในการเกบขอมล No. รายการ ภาพประกอบ 1 เครองวดอตราการไหลของ

อากาศ (Balometer Flow Capture Hood ALNOR Model 8375)

2 เครองวดความดนแตกตาง (Differential Pressure Gauge; TSI Model 5825)

3 เครองวดคาความเรวลม (DIGICON Model DA-43)

4 เครองวดอณหภม (Testo Model 645)

๕ เครองวดอณหภมแบบแสงอนฟราเรด (IRT-32-300)

มาตรฐานระบบปรบอากาศและระบายอากาศสาหรบหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ (Airborne Infection Isolation Room, AIIR) กาหนด อตราการนาเขาอากาศภายนอก ไมนอยกวาจานวน 2 เทาของปรมาตรหองตอชวโมง อตราการหมนเวยนอากาศภายในหองไมนอยกวาจานวน 12 เทาของปรมาตรหองตอชวโมง เพอใหอากาศไหลเขาหองเมอมรอยรว หองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศตองมความดนภายในหองเปนลบหรอตากวาบรเวณขางเคยงไมนอยกวา 2.5 ปาสคาล

- 18 -


๔. ผลการศกษา การดาเนนการตรวจวด เกบขอมลหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศโรงพยาบาลชมชนในเขตภาคกลาง 1๐ โรงพยาบาลตามเปาหมายซงมหองแยกโรครวมทงสน ๑๐ หอง ตาแหนงในการวดและเกบขอมลแสดงดงรปท 1

รปท 1 ตาแหนงในการวดและเกบขอมล

อตราการไหล (F1, F2, F3) อณหภมอากาศไหลขามพนทควบคม (T1, T2, T3) และความดนแตกตางระหวางพนทควบคม (dPAnte Room, dPIsolate Room)

ตารางท 1 ผลทไดจากการวดโดยเครองมอวด โรงพยาบาล

อตราการไหล อณหภม dP Ante Room

dP Isolate Room F1

CFM F2 CFM

F3 CFM

T1 oC

T2 oC

T3 oC

รพ.วดสงห 88 93 218 32.4 22.0 27.8 10 16 รพ.สรรพยา 36 64 110 27.0 21.0 26.6 4 13 รพ.บางระจน 0 0 0 - - - 0 0 รพ.แสวงหา 123 156 205 31.3 23.3 28.7 12 20 รพ.ทาชาง 23 49 251 29.5 19.5 27.4 10 24 รพ.บางปะหน 108 150 448 34.8 26.3 32.4 16 24 รพ.วงนอย 64 382 423 36.2 37.2 36.8 15 28 รพ.พฒนานคม 96 134 149 31.4 18.7 27.3 5 9 รพ.หนองโดน 99 117 421 31.0 27.8 28.5 12 23 รพ.คลองหลวง 247 247 402 32.5 24.5 30.5 6 23

ตารางท 2 ผลจากการวเคราะหคานวณอตราการนาเขาอากาศภายนอก และอตราการหมนเวยนอากาศภายในหอง

โรงพยาบาล

อตราการนาอากาศ

เขา Ante Room


เขา Isolate Room


เขา Toilet

อตราหมนเวยนACH Ante

Room

อตรา หมนเวยน

ACH Isolate Room

อตรา หมนเวยน ACH Toilet

Room

รพ.วดสงห 10.24 4.3 7.17 10.86 10.13 9.17 รพ.สรรพยา 4.45 3.18 7.74 7.85 5.21 11.14 รพ.บางระจน 0 0 0 0 0 0 รพ.แสวงหา 14.29 7.29 17.03 18.23 9.54 14.52 รพ.ทาชาง 2.70 2.34 5.70 5.79 11.82 12.12 รพ.บางปะหน 12.60 7.09 16.56 17.5 21.12 23.85 รพ.วงนอย 7.50 17.99 9.90 44.39 19.94 24.63 รพ.พฒนานคม 10.19 3.82 9.30 14.28 5.95 13.39 รพ.หนองโดน 11.55 4.56 11.09 13.61 19.35 18.97 รพ.คลองหลวง 28.75 11.35 10.15 28.75 18.44 16.62

หองแยกโรคมการไหลเวยนอากาศไม เ ปนไปตามมาตรฐาน 6๐% ของกลมตวอยาง

ตารางท 3 ผลจากการวเคราะหคานวณคาความรอนทเกดขนระหวางกระบวนการถายเทความรอนเชงกลของอปกรณ และการถายเทความรอนทเกดขนระหวางกระบวนการไหลผานพนทควบคม

โรงพยาบาล ความรอนทดงออกโดยเครองปรบ อากาศ

(btu/hr)

ความรอนทดงออก ณ หอง Ante Room

(btu/hr)

ความรอนทเกดขนทหองIsolate Room

(btu/hr)

รพ.วดสงห - 8,852 - 1,865 + 2,510 รพ.สรรพยา - 8,261 - 739 + 1,254 รพ.บางระจน - 8,834 - - รพ.แสวงหา - 8,060 - 2,409 + 2,489 รพ.ทาชาง - 10,700 - 957 + 3,998 รพ.บางปะหน - 6,598 - 2,457 + 5,766 รพ.วงนอย 0 0 + 324 รพ.พฒนานคม - 17,014 - 3,289 + 2,457 รพ.หนองโดน - 12,536 - 719 + 566 รพ.คลองหลวง - 10,364 - 3,799 + 4,629

หมายเหต เครองหมาย (+) หมายถงอณหภมเพมขน ความรอนไหลเขา, เครองหมาย (-) หมายถงอณหภมลดลง ความรอนไหลออก

เครองปรบอากาศ ณ ตรวจวดมประสทธภาพลดลงสามารถดงความรอนออกเฉลยอยท 50% ของประสทธภาพสงสด และมหองทเครองปรบอากาศไมสามารถใชงานไดจานวน ๑ หอง และมหองทพดลมชดกรองอากาศใชงานไมไดจานวน ๑ หอง หอง Ante Room มการดงความรอนออกจากการทางานของเครองปรบอากาศ หอง Isolate Room มความรอนเพมขนในระบบ ตาแหนงการวดและเกบขอมลอณหภมทผวผนงภายในทหอง Isolate Room แสดงดงรปท 2

รปท 2 ตาแหนงการวดและเกบขอมลอณหภมทผวผนงภายใน

ทหอง Isolate Room

ตวแปรในการวดอณหภมสามารถเกบขอมลทอณหภมพนผวผนง (Ts,1, Ts,4) และอณหภมอากาศรอบๆ ผวผนง (T∞,1, T∞,4) เพอนามาวเคราะห

- 19 -


รปท 3 ตวแปรในการวดอณหภมทอณหภมพนผวผนง (Ts,1 ,Ts,4) และอณหภมอากาศรอบๆผวผนง (T∞,1 ,T∞,4)

ตารางท 4 ขอมลอณหภมทผวผนงดานในTs,4 เทยบกบอณหภมหอง T∞,4

โรงพยาบาล อณหภมทผวภายในเทยบกบอณหภมอากาศภายในหอง (oC)

Ceiling Glass 1 Glass 2 Wall 1 Wall 2 Wall 3 Wall 4 Floor

วดสงห 6.5 5.5 5.4 5 1.6 1.6 0.9 1 สรรพยา 3.3 1.6 1.3 0.8 0.6 1.1 -0.5 0.3 บางระจน 3 2 1.8 1.5 1.4 1.1 0.7 1.4 แสวงหา 9 6.8 5.4 1.5 0.5 0.5 -0.6 -0.8 ทาชาง 3.2 2.2 0.5 0.9 -0.2 -0.2 -1.1 -0.7 บางปะหน 8.3 6.9 5.7 3.5 1.8 3 0.3 0.3 วงนอย 4.6 1.7 0.8 1.4 1 -0.7 -0.8 -1.8 พฒนานคม 7.6 7.5 5.9 6.4 6.2 4.9 1.6 4.6 หนองโดน 2.6 3.8 1.8 2.6 3.5 1.8 1 1.9 คลองหลวง 8.3 5.9 4.2 5.5 4.5 4 5.1 3.3

คาเฉลย 5.64 4.39 3.28 2.91 2.09 1.71 0.66 0.95

หมายเหต: คาทเปน (+) หมายถงอณหภมผวสงกวาอณหภม หอง ทาใหอณหภมหองสงขน

ค า ท เป น ( -) หมาย ถ ง อณห ภ มผ ว ต าก ว าอณหภมหอง ทาใหอณหภมหองตาลง

อณหภมผวภายในหองเฉลยสงสดไปหาตาสดตามลาดบดงน ฝา, กระจกทผนงภายนอก, กระจกทผนงฝงหองนา, ผนงภายนอก, ผนงฝงหองนา, ผนงภายใน, พน และ ฝงฝงหอง Ante Room ตามลาดบ

๕. สรปผลการศกษา กรณทพดลม (Blower) ในเครองกรองอากาศ (FHU, Filter Housing Unit) ชารด จะไมมการดดอากาศภายในหองผปวยมากรองและระบายทงนอกอาคาร จงไมมการสรางสภาวะความแตกตาง อากาศภายในหองจงไมเกดการเคลอนไหลถายเท สงผลใหไมมการไหลเขาของอากาศใหม (Fresh Air) และไมมอตราการไหลเวยนอากาศ (Air Change) ระบบจะไมพรอมใชงาน ไมสามารถทางานไดตามมาตรฐานหองแยกโรค

กรณทพดลม (Blower) ในเครองกรองอากาศ (FHU, Filter Housing Unit) ไมชารดสามารถทางานได มาตรฐานกาหนดอตราการนาเขาอากาศภายนอกไวไมนอยกวาจานวน 2 เทาของปรมาตรหองตอชวโมงพบวา ทกหองเปนไปตามมาตรฐาน ในขณะทมาตร ฐานกาหนดอตราการหมนเวยนอากาศภายในหองไวไมนอยกวาจานวน 12 เทาของปรมาตรหองตอชวโมง ผลการศกษาพบวา จานวนหอง ๖๐% ของกลมเปา หมายมอตราการหมนเวยนอากาศตากวามาตรฐาน กรณทพดลม (Blower) ในเครองกรองอากาศ (FHU, Filter Housing Unit) ยงทางานไดปกตด แตเครองปรบอากาศเสย, ชารด หรอประสทธภาพลดลง ระบบจะยงคงเกดการไหลเขาออกของอากาศระหวางหอง สามารถสรางความดนแตกตาง แตอณหภมหองพกผปวยจะสง และอาจจะสงเกนมาตรฐานบางสภาวะ การปรบอากาศเกดขนทหอง Ante Room เปนการลดอณหภมให กบอากาศท ไหลผานหองAnte Room โดยองคประกอบทมส วนเ กยวของไ ดแก ปรมาณการดงความรอนออกท เครองปรบอากาศ (Split Type FCU, Fan Coil Unit) และปรมาณอากาศทไหลผานหอง (โดยขนกบความดนและปรมาณการดดทพดลมของเครองกรองอากาศ FHU, (Filter Housing Unit) ผลการศกษาพบวา เมอเครองปรบ อากาศทางานตามปกต อตราการดงความรอนออกทเครองปรบอากาศมคาลดลงหรอทางานเฉลย 50% ของประสทธภาพสงสด เนองจากประสทธภาพและปรมาณลมทลดลงจาก Spec ของเครองปรบอากาศ แตอตราการการดงความรอนออกของเครองปรบ อากาศนนยงคงสงกวาอตราการลดอณหภมอากาศทไหลผานหอง Ante Room จากกลมตวอยางทสารวจพบวาในหลายๆหองนน อณหภมอากาศทหอง Ante Room มอณหภมตาและพรอมทจะไหลเขาหอง Isolate Room แตอากาศสวนทไหลขามไปหอง Isolate Room นนเปนอากาศทมปรมาณการไหลนอย ขณะเดยวกนการควบคมการทางานของเครองปรบ อากาศแบบ Split Type นนอางองการทา งานตด/ตอ จากอณหภมท Return (ในทนคออยภายในหอง Ante Room) เมอการไหลขามไปหอง Isolate Room นอย

- 20 -


อณหภมในหอง Ante Room จะตาลง เนองจากภาระความรอนของอากาศไหลเขาตา เครองปรบอากาศจงตดการทางานบางชวงเวลาแมในขณะนนหองIsolate Room ยงคงรอนอยกตาม (จากการเกบขอมลหองทเครองปรบอากาศในหอง Ante Room ทาความเยนไดด Compressor เครองปรบอากาศจะตด/ตอการทา งาน ทกๆ 3-5 นาท) แนวทางการพฒนาปรบปรงการไหลของอากาศใหมากขนตอไปนน สามารถศกษาพฒนาไดโดยการศกษาการเพมอตราการไหลทงระบบ(อตราการไหลทงระบบจากชด FHU) เพอใหมการไหลอากาศทมากขนโดยทความดนแตกตางระหวางหองของแตละโรงพยาบาลยงคงเทาเดม หรอ ศกษาการเพมอตราการไหลอากาศจากหอง Ante Room เขาสหอง Isolate Room ใหมากขนซงความดนแตกตางระหวางหองจะลดลง ในลกษณะนตองมการควบคม ปองกนทด ไมใหคาความดนแตกตางนขดกบมาตรฐานหองแยกโรค โดยมาตรฐานกาหนดวาหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศตองมความดนภายในหองเปนลบหรอตากวาบรเวณขางเคยงไมนอยกวา 2.5 ปาสคาล เพอใหอากาศไหลเขาหองเมอมรอยรว ซงการเกบขอมลเบองตน คาความดนแตกตางของโรงพยาบาลทเกบขอมลไดทหอง Ante Room อยท 4-16 ปาสคาล และทหอง Isolate Room อยท 9-28 ปาสคาล ซงแตละโรงพยาบาลนนมคาแตกตางกน แตการศกษาปรบปรงพฒนานนตองเปนไปตามมาตรฐานไมขดกบขอกาหนดดงกลาว สวนขนาดเครองปรบอากาศนน ขนอยกบปรมาณการไหลทเพมขน เพราะภาระความรอนจะเพมขนเชนกน ในการนตองศกษาพฒนาตอไปได ความรอนทเกดขนทหอง Isolate Room จากกระบวนการการไหลของอากาศผานหอง Isolate Room พบวาอณหภมอากาศไหลออก (T3) สงกวา อณหภมอากาศไหลเขา (T2) สงสดทเกบขอมลไดอยท 8.6 องศาเซลเซยส จากการศกษาทฤษฎและหลกการถายเทความรอนนน ความรอนระหวางกระบวนการนเกดขนไดจากความรอนทเกดขนภายในหอง และความรอนทเกดจากสภาวะแวดลอมภายนอกหองทสงถายเขามาภายในหอง โดยความรอนภายในนนในสภาวะจรงไมสามารถควบคมไดเนองจากเปนความรอนจาก

รางกายผ ปวยทสงถายความรอนออกมาในแตละกจกรรมไมเทากน แตความรอนภายนอกทสงถายผานผนงเขามานนสามารถควบคมหรอลดปรมาณลงได โดยผลการเกบขอมลพบวาอณหภมทผวผนงภายในสงสดเกดขนท ฝาเพดาน และลดลงตามลาดบดงน กระจกฝงผนงภายนอก, กระจกฝงผนงดานหองนา, ผนงภาย ในดานหวเตยง, ผนงภายในดานหองนา, ผนงภายในดานหองพเศษขางเคยง, พน และ ผนงภายในดานหอง Ante Room ซงขอมลสวนนเปนขอมลแนว ทางในการ ศกษา พฒนา ปรบปรง เพอปองกนและลดความรอนจากภายนอกทสงผลกระทบตออณหภมภายในหองแยกโรคไดตอไป ในการออกแบบหรอตดตงระบบปรบอากาศและระบายอากาศหองแยกโรคนน ไม เ พยงคานงแตขอกาหนดขนตาตามมาตรฐานหองแยกโรคเทานน แตควรพจารณาปรมาณการไหลของอากาศทมากพอเพอให เหมาะสมตอการปรบอากาศและระบายอากาศ เกดการเคลอนไหลของอากาศผานตวผ ปวย ซงมบทบาทสาคญตอความรสกทสบายของมนษยดวย การพจารณาศกษาปรบเพมอตราการไหลอากาศเขาออกหองพกผปวยใหสงขนนน ตองดาเนนการภายใตการควบคมระบบปรบอากาศและระบายอากาศหองแยกโรคภายใตเงอนไขตามเจตนารมณของมาตรฐานหองแยกโรคดวย สวนการปองกนความรอนจากภายนอกนน ควรจดหาวสด อปกรณ ปองกนหรอลดทอนการถายเทความรอนเขาสหองผปวยใหเกดขนนอยทสด

๖. เอกสารอางอง วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

มาตรฐานระบบปรบอากาศและระบายอากาศ EIT Standard 3003-50

สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ สมาคมวศวกรรมปรบอากาศแหงประเทศไทย มาตรฐานการระบายอากาศเพอคณภาพอากาศภายในอาคารทยอมรบได EIT Standard 3010-45 มาตรฐาน ส.ว.ป.ท. ACAT Standard ส.ว.ป.ท.

Thermodynamics Yunus A. Cengel Michael A. Boles

วฒไกร บรณเจรญ การสงลมเยนในการปรบอากาศ

- 21 -


อคครตน พลกระจาง Refrigeration and Air condition

Overall Thermal Transfer Value and Energy Estimation สถาบนวจยพลงงานจฬาลงกรณมหาวทยาลย

ประกาศกระทรวงพลงงานหลกเกณฑและวธการคานวณในการออกแบบอาคารแตละระบบการใชพลงงานโดยรวมของอาคารและการใชพลงงานหมนเวยนในระบบตางๆของอาคาร

คมอการใชงานหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ

- 22 -


ปญหาระบบปรบอากาศและระบายอากาศหองผาตด โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป ใน 8 จงหวดภาคกลาง ประจาป 2557

งานสงเสรมคณภาพมาตรฐาน กลมสงเสรมมาตรฐานวศวกรรม

กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

บทคดยอ

บทความวจยนเปนการศกษาปญหาระบบการปรบอากาศและระบายอากาศหองผาตดของโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป ใน 8 จงหวดภาคกลาง ไดแก จงหวดนนทบร, ปทมธาน, พระนครศรอยธยา, อางทอง, สงหบร, ชยนาท, สระบร และลพบร จานวน 12 แหง ระยะเวลาดาเนนงานตงแต เดอน ตลาคม 2556 ถง เดอน กนยายน 2557 โดยมวตถประสงค เพอศกษาปญหาของระบบการปรบอากาศและระบายอากาศในหองผาตด และคนหาสาเหตของปญหา และแนวทางการปรบปรง ใหมคณภาพตามเกณฑมาตรฐาน โดยใชเครองมอในการตรวจวดตามมาตรฐานของกองวศวกรรมการแพทย

ผลจากการดาเนนงาน พบวาจากจานวนหองผาตดทงหมด 63 หอง ของโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป ใน 8 จงหวดภาคกลาง พบปญหาเรองของความดนหอง (Pressure Room) ทไมไดตามมาตรฐานมากทสด ถง 44 หอง รองลงมาคอปญหาเรองของปรมาณอนภาค, ความชนสมพทธ (%RH), คารบอนไดออกไซด (CO2) ตกคาง, ปรมาณฝน, อณหภม (Temperature) และไนตรสออกไซด (N2O) ตกคาง จานวน 31, 23, 19, 17, 2 และ 1 หอง หรอคดเปนเปอรเซนต จาก 100% ของปญหาทงหมดของหองผาตดได 70%, 49%, 37%, 30%, 27%, 3% และ 2% ตามลาดบ ซงผลการดาเนนงานดงกลาวโรงพยาบาลไดรบทราบสภาพความเสยง สาเหต และขอมลคณภาพอากาศหองผาตด ซงสามารถนาผลการศกษาไปใชปรบปรงระบบปรบอากาศและระบายอากาศในหองผาตดใหมความเหมาะสม และมคณภาพตามเกณฑมาตรฐาน กอใหเกดความปลอดภยตอผปวยและเจาหนาททปฏบตงานในหองผาตด

คาสาคญ หองผาตด, ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ 1. บทนา

สบเนองจากการดาเนนงานตรวจสอบวศวกรรมความปลอดภยและสภาพแวดลอมในโรงพยาบาลเมอปงบประมาณ 2556 ผลการสารวจเบองตนพบวาหองผาตดของโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป จานวน 34 แหง จาก 44 แหง หรอคดเปน 77.27% พบวาคณภาพอากาศในหองผาตดของโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป ไมไดตามเกณฑมาตรฐาน เชน จานวนอนภาค, ปรมาณฝนปรมาณกาซคารบอนไดออก ไซด, ปรมาณกาซไนทรสออกไซดตกคาง, อณหภม และความชนสมพทธมคาเกนมาตรฐาน เกดความเสยงตอผลการรกษาผปวยและสขภาพของเจาหนาทในหองผาตด ดงนนการตรวจวดระบบปรบอากาศและระบายอากาศหองผาตดในเชงวศวกรรม โดยใชเครองมอตาม

มาตรฐานของกองวศวกรรมการแพทย จะสามารถหาสาเหตของปญหา และนามาวางแผนปรบปรงสรางเสรมใหระบบปรบอากาศและระบายอากาศหองผาตดของโรงพยาบาล มคณภาพตามมาตรฐานวศวกรรมสถานแหงประเทศ ในพระบรมราชปถมภ มความปลอดภยตอผปวยและเจาหนาททปฏบตงานในหองผาตด

2. วตถประสงคการวจย เพอคนหาสาเหตของปญหา และแนวทางการปรบปรงระบบปรบอากาศและระบายอากาศหองผาตดใหมคณภาพตามมาตรฐานวศวกรรมสถานแหงประเทศ

3. วธการวจย 1. เปนการสารวจรวบรวมขอมลทเกยวของกบคณภาพภายในหองผาตด ประกอบดวยการสารวจเบองตนซงดาเนนการในพนททม ปญหา โดยการ

- 23 -


ทบทวนเอกสารทมอย การสารวจหอง การสมภาษณเจาหนาท การประเมนการรองเรยนของผปวย และการสงเกตพนทโดยรอบของหองผาตด เมอไดทาการสารวจในเบองตนแลว จะทาใหทราบวาจะตองเกบขอมลใดเพมเตมโดยใชเครองมอตรวจวดคณภาพอากาศ เพอใหขอมลทไดครบถวนตอไป 2. ทาการตรวจวดคณภาพอากาศภายในหองผาตด ไดแก การวดอณหภม, ความชนสมพทธ, อตราการไหลของอากาศ หรอการเกบตวอยางอนภาค กาซและไอ ภายในหองผาตด 3. การประเมนคณภาพของอากาศของหองผาตดประกอบดวย การนาผลการตรวจวดคณภาพอากาศไปเปรยบเทยบคาตางๆ ตามวตถประสงคของการประเมนทตงไว ซงอาจทาโดยการเปรยบเทยบความแตกตางของคณภาพของอากาศ และคาความเขมขนของมลพษภายในหองผาตดกบคาจากขอแนะนาหรอมาตรฐานทางดานอาชวอนามย

ดชนคณภาพอากาศทจะตรวจวด ในการตรวจวดคณภาพอากาศภายในหองผาตดควรมการวดอณหภม ความชน การไหลเวยนของอากาศ และการประเมนรปแบบการเคลอนทของอากาศ เชน การใชหลอดควน (Chemical Smoke Tube) ในเบอง ตนอยางนอยควรมการวดการระบายอากาศ, ฝนละออง, อณหภม และความชนสมพทธ และถาจาเปนทจะตองทาการตรวจวดหรอเกบตวอยางทเฉพาะเจาะจงกควรพจารณาใชวธการทเหมาะสมสาหรบสารมลพษนน ทงนมขอแนะนาในการตรวจวดคณภาพอากาศภายในหองผาตด ดงน ทาการตรวจสอบประสทธภาพและการทางานของหองผาตด เปนไปตามขอกาหนดในมาตรฐานสากล ISO 14644 (International Organization for Standardization) หรอ Federal Standard 209 E (FED-209E) ซงมการยกเลกไปแลว แตกมการนามาใชงานอยบางตามการออกแบบของผออกแบบหองนนๆ

1. ทาการตรวจวดระดบชนความสะอาดภายในหองผาตด (Cleanliness Classification Tests) อากาศทจะผานเขาไปในบรเวณสะอาด หรอปราศจากเชอนนจะตองผานการกรองเสยกอน เพอปองกนการปนเปอนทจะมาจากอากาศ ซงระดบความสะอาดขนกบจานวน

ของอนภาค 0.5 μm. หรอใหญกวาตอลกบาศกฟตของอากาศ จานวนอนภาคในอากาศหาไดโดยการสมตวอยางอากาศภายในหอง และเวลาทกาหนด ทาการทดสอบหองในสภาวะทไมมการทางานทงของบคลากรและอปกรณเครองมอตางๆ โดยใชเครองนบอนภาค นบจานวนของอนภาคทมขนาด 0.5 μm. หรอใหญกวา

2. ตรวจสอบการไหลเวยนของอากาศสะอาดทออกจากหวจาย (Airflow Tests) หองผาตดเปนหองทจดสรางขนมาใหไดระดบอากาศทสมดลย และสามารถจายอากาศจานวนเพยงพอ หวจายลมเปนแบบจายลมทศทางเดยว (Unidirectional) ตองผานแผนกรองอา กาศประสทธภาพสง อตราการจายอากาศ (Total Air Change) ไมควรนอยกวา 25 ACH อปกรณทใชในการตรวจสอบความเรวของอากาศหรอลมทผานแผนกรอง คอ เครองวดคาความเรวลม (Anemometer) หรอเครองวดอตราการไหลของอากาศ (Balometer Flow Capture Hood) และทาการทดสอบในทกหองทม HEPA Filter ตดตงอย

3. การตรวจสอบแรงดนอากาศภายในหอง (Room Pressurization Tests) อปกรณทใชตรวจ สอบ คอ เครองวดความดนแตกตาง (Differential Pressure Gauge) เพอใชดความ สามารถของระบบควบคมความดนวาสามารถทาใหระดบความดนอากาศไดตามทกาหนดหรอไม

4. การตรวจสอบอณหภมและความชนสมพทธของหอง (Temperature and Humidity Tests) เพอ ใหเจาหนาทมสภาพการทางานสะดวกสบาย จงตองมการควบคมอณหภมภายในหอง อณหภมสามารถปรบไดในชวง 17-27 °C ควบคมชนสมพทธใหอยใน ชวง 45-55 %RH ถาออกแบบระบบอากาศไมพอเหมาะนอกจากจะทาใหเจาหนาทททางานในหองอดอดไมสบายแลว ยงทาใหเกดการปนเปอนสง อนเนองมาจากเหงอของเจาหนาทได

5. การตรวจสอบกาซทางการแพทยตกคางภายในหองผาตด จะใชเครองมอทอานคาไดโดยตรง (Direct Reading) สาหรบในการเกบตวอยาง และวเคราะหตวอยางกาซซงเปนสารเคมนน เชน ในการตรวจสอบกาซคารบอนไดออกไซด (Carbon Dioxide) และ กาซไนทรสออกไซด (Nitrous Oxide) โดยการใชเครองมอท

- 24 -


อานคาโดยตรง ซงสามารถอานคาความเขมขนไดทนทหลงจากทตรวจพบกาซทางการแพทยตกคางภายในหอง

เครองมอทใชในการเกบขอมล No. รายการ 1 เครองวดอตราการไหลของอากาศ

(Balometer Flow Capture Hood; ALNOR Model 8375)

2 เครองนบอนภาคอากาศ (TSI Model AERO TRAK APC 9303-01)

3 เครองวดปรมาณฝนละออง เครองวดคากาซคารบอนได ออกไซด เครองวดอณหภมและความชนสมพทธ เครองวดคากาซเอทธลนออกไซด (3M Model EVM-Series)

4 เครองวดความดนแตกตาง (Differential Pressure Gauge; TSI Model 5825)

5 เครองวดคากาซฟอรมาลดไฮด (PPM Technology Model htV)

6 เครองวดคาความเรวลม (DIGICON Model DA-43)

7 เครองวดความดงของเสยง (EXTECH Model HD600)

8 เครองวดคากาซไนทรสออกไซด (BACHARACH Model N2O TQ1001)

โรงพยาบาลทดาเนนโครงการ 1. โรงพยาบาลพระนงเกลา จ.นนทบร 2. โรงพยาบาลพระนารายณมหาราช จ.ลพบร 3. โรงพยาบาลนครนายก จ.นครนายก 4. โรงพยาบาลบานหม จ.ลพบร 5. โรงพยาบาลอางทอง จ.อางทอง 6. โรงพยาบาลสงหบร จ.สงหบร 7. โรงพยาบาลสระบร จ.สระบร 8. โรงพยาบาลเสนา จ.พระนครศรอยธยา

9. โรงพยาบาลปทมธาน จ.ปทมธาน 10. โรงพยาบาลพระพทธบาท จ.สระบร 11. โรงพยาบาลอนทรบร จ.สงหบร 12.โรงพยาบาลพระนครศรอยธยา จ.พระนครศรอยธยา

4. ผลการวจย จากการดาเนนโครงการในโรงพยาบาลศนย

โรงพยาบาลทวไป ใน 8 จงหวดภาคกลาง ไดแก จ.นนทบร , ปทมธาน , พระนครศรอยธยา, อางทอง, สงหบร, ชยนาท, สระบร และลพบร จานวน 12 แหง มกาหนดการ ตงแต เดอน ตลาคม 2556 ถง กนยายน 2557 มจานวนหองผาตด ดงน

ตารางท 1 แสดงจานวนหองในการดาเนนงาน

โรงพยาบาล จานวน

หองทงหมด1 จานวนหอง ทศกษา

1. รพ.พระนงเกลา 7 6 2. รพ.พระนารายณมหาราช 6 5 3. รพ.นครนายก 4 4 4. รพ.บานหม 6 5 5. รพ.อางทอง 6 5 6. รพ.สงหบร 5 5 7. รพ.สระบร 10 10 8. รพ.เสนา 4 4 9. รพ.ปทมธาน 7 7 10. รพ.พระพทธบาท 2 2 11. รพ.อนทรบร 5 5 12. รพ.พระนครศรอยธยา 5 5

รวมทงหมด 67 63 หมายเหต :1 เปนหองทพรอมใชงานเทานน ณ วนและเวลาทดาเนนโครงการ

ตารางท 2 หองผาตดของ รพ.พระนงเกลา จ.นนทบร วนท 11-13 ธนวาคม 56

- 25 -


ตารางท 3 หองผาตดของ รพ.พระนารายณมหาราช จ.ลพบร วนท 16-20 ธนวาคม 56

ตารางท 4 หองผาตดของ รพ.นครนายก จ.นครนายก วนท 10-13 กมภาพนธ 57

ตารางท 5 หองผาตดของ รพ.บานหม จ.ลพบร วนท 26-28 กมภาพนธ 57

ตารางท 6 หองผาตดของ รพ.อางทอง จ.อางทอง วนท 4-7 มนาคม 57

ตารางท 7 หองผาตดของ รพ.สงหบร จ.สงหบร วนท 12-14 มนาคม 57

ตารางท 8 หองผาตดของ รพ.สระบร จ.สระบร วนท 24-28 มนาคม 57

ตารางท 9 หองผาตดของ รพ.เสนา จ.พระนครศรอยธยา วนท 22-24 เมษายน 57

ตารางท 10 หองผาตดของ รพ.ปทมธาน จ.ปทมธาน วนท 12 พฤษภาคม 57

ตารางท 11 หองผาตดของ รพ.พระพทธบาท จ.สระบร วนท 19-21 พฤษภาคม 57

ตารางท 12 หองผาตดของ รพ.อนทรบร จ.สงหบร วนท 10-12 มถนายน 57

- 26 -


ตารางท 13 หองผาตดของ รพ.พระนครศรอยธยา จ.พระนครศรอยธยา วนท 24-26 มถนายน 57

หมายเหต :(1) ISO 14644-1:1999 (ISO7), Federal Standard 209E (Class 10,000) (2) ASHRAE Standard 62.1-2007 (3) ACGIH Standard 2010 (4) มาตรฐานระบบปรบอากาศและระบายอากาศ วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ฉบบปรบปรง ครงท 3/2556

5. สรปผล จากผลการดาเนนโครงการ ระบบการปรบอากาศ

และระบายอากาศหองผาตดของโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป ใน 8 จงหวดภาคกลาง ไดแก จงหวดนนทบร , ปทมธาน , พระนครศรอยธยา, อางทอง, สงหบร, ชยนาท, สระบร และลพบร จานวน 12 แหง สามารถนาผลการดาเนนโครงการมาสรปผลได ดงแสดงในตารางท 1-13 โดยในการดาเนนงานจากจานวนหองผาตดทงหมด 67 หอง ซงจะเปนหองทพรอมใชงานของโรงพยาบาลทงหมด 12 แหง สามารถเขาดาเนนการศกษาได จานวน 63 หอง คดเปน 94% ของจา นวนหองผาตดทพรอมใชงานทงหมด ในโรงพยาบาลแตละแหงทาการศกษาจานวนหองผาตดไมนอยกวา 80% ของจานวนหองผาตดทงหมดของโรงพยาบาลทมการใชงานอย ซงปญหาทงหมดทพบจะแบงออกเปน 7 หวขอ ประกอบดวยปญหาเรองของปรมาณอนภาคและปรมาณฝนทพบในหองผาตด, คารบอนไดออกไซด (CO2), กาซไนทรสออกไซด (N2O) ตกคาง, อณหภม (Temperature), ความชนสมพทธ (%RH) และสดทายคอความดนของหองผาตด (Pressure Room) ทไมไดตามคามาตรฐานหรอขอแนะนา

จากกราฟท 1 แสดงใหเหนวาปญหาของหองผาตดทไมไดตามมาตรฐานหรอตามขอแนะนา จากจานวนหองผาตดทงหมด 63 หอง พบวาปญหาเรองของความดนหอง (Pressure Room) ทไมไดตามมาตรฐานเปนปญหาทพบมากทสด รองลงมา คอปญ หาเรองของ

ปรมาณอนภาค, ความชนสมพทธ (%RH), คารบอน ไดออกไซด (CO2)ตกคาง , ปรมาณฝน , อณหภม (Temperature) และไนตรสออกไซด (N2O) ตกคาง โดยมจานวนหองทพบปญหาดงกลาว จานวน 44, 31, 23, 19, 17, 2 และ 1 หอง หรอคดเปนเปอรเซนตจาก 100% ของปญหาของหองผาตดทงหมดได 70%, 49%, 37%, 30%, 27%, 3% และ 2% ตามลาดบ ดงทไดแสดงในกราฟท 2

กราฟท 1 จานวนของหองผาตดทพบปญหา

กราฟท 2 เปอรเซนตปญหาของหองผาตด

โดยสามารถสรปปญหาในแตละหวขอไดดงน ความดนหอง (Pressure Room) พบ วาหองผาตดท

ทาการศกษา ความดนหองจะนอยกวา 2.5 Pa. มอตราการหมนเวยนอากาศ (Total Air Change) นอยกวา 25 ACH จงทาใหหองผาตดดงกลาวมความเสยงในเรองของการควบคมและปองกนสงปนเปอน ซงโดยสวนใหญแลวในการออกแบบหองผาตดใหไดมาตรฐาน อากาศภายในหองผาตดจะเปนอากาศทผานการกรองเอาเชอโรคออกไปแลว จงเปนอากาศทมความสะอาดสงกวาอากาศรอบๆ หองผาตด แตถาหองผาตดทไมสามารถควบคมความดนของหองไดมลสารหรออนภาคในอากาศทประกอบไปดวยอนภาคทมชวต (เชอจลชพตางๆ) และอนภาคทไมมชวต (ผง, ฝน) ทอยภายนอกหอง ไหลเขามาในหองผาตดผานตามชองเปดตางๆ เชน กรอบประต ชองเปดสาหรบสงของเปนตน ทาใหปรมาณสงปนเปอนและเชอตางๆ ทมอยในอากาศบนอนภาคเลกๆ ทลอยไป

- 27 -


มาขณะทาการผาตด สามารถทาใหเกดการตดเชอขนได โดยเฉพาะหองผาตดบางประเภททตองการความสะอาดเปนพเศษ เชน หองผาตดกระดก, หองผาตดปลกถายไขกระดก, ผาตดปลกถายอวยวะ เปนตน หากตรวจพบวามอากาศจากภายนอกไหลเขาหอง ซงเกดจากพดลมระบายอากาศดดอากาศทงมากเกนไป ควรตรวจสอบอตราการหมนเวยนอากาศ, อตราการเตมอากาศ และอตราการระบายอากาศทงของหองผาตด เพอปองกนไมใหอากาศสกปรกไหลเขาหองผาตด

ปรมาณอนภาค และปรมาณฝน หลกการสาคญในการควบคมความสะอาดของอากาศในหองผาตด คอ การหมนเวยนอากาศในหองผาตดผานแผงกรองอากาศประสทธภาพสง เพอกรองเอาเชอโรคออกจากอากาศ แผงกรองอากาศทใชจะตองมอยางนอย 2 ชน ชนแรกมประสทธภาพไมนอยกวา 25% (ASHRAE Standard 52.1) และชนทสองมประสทธภาพไมนอยกวา 90% (ASHRAE Standard 52.1) หากเปนหองผาตดทตองการความสะอาดเปนพเศษ จะตองมแผงกรองอากาศชนทสามมประสทธภาพการกรองไมนอยกวา 99.97% (HEPA Filter) ตดตงอยทหวจายลม จากการจดแบง Class ของหองผาตด ซงสวนใหญจะออกแบบไวท Class 10,000 หมายถง หองทมอนภาคขนาด 0.5 ไมครอนหรอใหญกวา ไมเกน 10,000 อนภาคตออากาศหนงลกบาศกฟต โดยหองทไมผานตามเกณฑมาตรฐานสวนใหญจะเปนเรองของประสทธภาพการกรองอากาศของ HEPA Filter ทขาดการบารงรกษา และจดทเปนปญหามากและควรตรวจสอบนอกจากประสทธภาพ คอ วธการตดตงแผงกรองอากาศ พบวามแผงกรองอากาศตดตงไมถกตองเปนจานวนมาก สงผลใหมอากาศไหลผานชองรวระหวางแผงอากาศหรอรอบๆ แผงกรองอากาศโดยไมผานการกรอง ยงรวมถงปญหาของอตราการหมนเวยนอากาศนอยกวา 25 ACH ทไดกลาวไปแลวในเรองของความดนหอง

อณหภม และความชนสมพทธ ในหองผาตดสามารถปรบไดในชวง 17-27oC และควบคมความชนสมพทธใหอยในชวง 45-55 %RH ปญหาทพบจะเปนเรองของความชนสมพทธสง ซงจะสงผลใหเชอแบคทเรยในอากาศเกดการเจรญเตบโตอยางรวดเรว และเมอความชนสมพทธสงเกนกวา 80% อาจจะทาใหเกดการ

กลนตวเปนหยดนาบนพนผวภายในหองผาตด เชน ฝาเพดาน ผนงหอง ซงเปนสาเหตหลกททาใหเกดเชอราบนพนผวหากตรวจพบวามความชนสมพทธสง อกปญหาทพบสวนใหญ คอ การเลอกใชคอยสทาความเยนของเครองปรบอากาศไมเหมาะกบสภาวะของหองผาตด โดยเฉพาะอยางยงถาใชเครองปรบอากาศแบบแยกสวนธรรมดา

คารบอนไดออกไซด (Carbon Dioxide;CO2) และไนตรสออกไซด (Nitrous Oxide; N2O) ตกคาง ปญหาทพบจะเปนเรองของกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) ตกคางในหองผาตด ระดบของกาซคารบอนไดออกไซดสะสมนน ถกใช เปนตวช วดหนง เพอดอตราการหมนเวยนของอากาศภายในหองผาตด ผลของการไดรบกาซคารบอนไดออกไซดไปนานๆ อาจทาใหปวดหวบอย กดสมอง มนงง งวงซม เครยด ความดนโลหตและอตราการหายใจอาจเพมสงขนได มอาการของระบบทางเดนหายใจ เ ชน ไอ ม เสมหะ หรอหอบเหนอย และสมรรถภาพของปอดลดลง โดยปญหาสวนใหญกจะมความสมพนธเกยวเนองกนไปในดานของอตราการหมนเวยนอากาศ, การเตมอากาศ และอตราการระบายอากาศ

6. เอกสารอางอง ทว เวชพฤต และกตตพงศ เตมยะประดษฐ . การ

ออกแบบหองสะอาด (Design of Clean Room). สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน). 2531.

สมาคมวศวกรรมปรบอากาศแหงประเทศไทย (2521). “หองสะอาดสาหรบอตสาหกรรมและพาณชยกรรม.” กรงเทพฯ, ออปเซทครเอชน, 5-18.

องสนา ฉวสวรรณ (2549). “หลกการในการจดทาหองสะอาด (Clean room) สาหรบอตสาหกรรม.”วารสารกรมวทยาศาสตรบรการ, 54(172), 30-34.

มาตรฐานระบบปรบอากาศและระบายอากาศ วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ฉบบปรบปร ง คร งท 3/2556

ACGIH. 2000 TLVs and BEIs Threshold Limit Values for Chemical Substances and Physical

- 28 -


Agents ,and Biological Exposure Indices. Ohio.,2000 ASHRAE Application Handbook 2003. Health

Care Facilities, 2003 American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineer, Inc.

AIA. 2001 Guidelines for Design and Construction of Hospital of Hospital and

Health Care Facilities, 2001. The American Institute of Architects, Washington, D.C.

Clean room and work station require-ments.Federal Standard 209E. Illinois:

Institute of Environmental Sciences and Technology, 1992.

- 29 -


การศกษามลพษทางเสยงภายในตอบเดก Study noise pollution inside Infant Incubator

นายเฉลมพร จนทรยงค

สานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต ๕ ราชบร กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอสารวจวดระดบเสยงทเกดขนภายในตอบเดกทมอายการใชงานเกน 5 ป ของโรงพยาบาลในเขตรบผดชอบ ของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 5 ราชบร โดยใชเครองตรวจวดระดบเสยงตรวจวดขณะเครองไมทางานและขณะเครองทางาน ซงระดบเสยงทดงเกนมาตรฐานเปนมลพษทางเสยง กอใหเกดอนตรายกบอวยวะตางๆภายในหของเดกทารก

ผลการศกษา พบวาเกนคามาตรฐานเสยงของคมอมาตรฐานดานการสอบเทยบเครองมอทางการแพทยและสาธารณสข ทระดบเสยงเกน 60 เดซเบลเอ (dBA) จานวน 2 เครองจากการสารวจทงหมด 93 เครอง คดเปนรอยละ 2.15

บทสรป สาเหตททาใหเกด พบวาเกดจากการใชงานตอบเดกอยางตอเนองและขาดการบารงรกษาเปลยนอะไหลตามอายการใชงาน

คาสาคญ ตอบเดก คอ ตทใชรกษาเดกทารกทคลอดกอนกาหนดและนาหนกตวนอย

Abstract This research has the objectiveto explore the sound level measurements in the infant

incubator less than 5 years old of the hospital in the district office responsible for the area health service support 5 ratchaburi province. By using the measured sound level measured during the appliance does not work, while the appliance is running. The standard is a high volume of sound pollution harmful to your baby's ears within organs.

The study found that more than standard audio guide of the standard calibration tools, medical and health care, volume more than 60 dBA from the top of the number 2 explore all 93 units

Overview why a cause found that arising from the use, safety, children and a lack of ongoing maintenance replacement parts in life.

- 30 -


1. บทนา ปจจบนโรงพยาบาลหลายแหงขาดการบรหารจดการดานการตรวจสอบการดแลบารงรกษาตอบเดก ซงตอบเดกมไวใชรกษาเดกทารกภาวะวกฤต เชน คลอดกอนกาหนดนาหนกตวนอยหรอมปญหาดานสขภาพ ซงการรกษาในแตละครงตองใชเวลารกษาตดตอกนหลายวน หรอ เ ปนเ ดอน ซ งท า ใหการตรวจสอบและบารงรกษาตทาไดยาก ประกอบกบลกษณะตวตเองกทาจากวสดทบเสยง และถาระหวางใชงานตอบเดกเกดชารดเกดเสยงดงเกนคามาตรฐานเสยงขนมา เครองนนไมมตวบอกระดบความดงของเสยงภายในต มลพษทางเสยงทเกดขนจะสงผลเสยตอเดกทารกทนอนรกษาตวอยในต สบเนองจากมลพษทางเสยงกอใหเกดผลเสยหลายประการ ยงเปนเดกทารกแลวดวยผลกระทบทเดกทารกไดรบอาจจะดแลวเหมอนไมมอะไรเกดขน เพราะผลเสยไมไดเกดขนทนททนใด เพราะเปนเรองเกยวกบห หเปนอวยวะสาคญของการไดยน เพราะการไดยนเกดจากคลนเสยง เดนทางกระทบแกวห ผานกระดกห ขนมาทประสาทห มายงสมอง สาหรบในเดก การไดยนจะตอยอดดวยการเลยนแบบคาพด และพดไดตามพฒนาการ หากเกดความผดปกต เกยวกบการไดยน ตงแตเดก พฒนาการดานการพดกมปญหาตามมา

2. วตถประสงคการวจย เพอสารวจหามลพษทางเสยงท เกดจากการทางานของตอบเดกทมอายการใชงานเกน 5 ป ของโรงพยาบาลในเขตรบผดชอบ

3. วธดาเนนการวจย 3.1 รปแบบการวจย การวจยครงน มจดประสงคเพอทาการตรวจวดเสยงทเกดจากการทางานของตอบเดกแลวมาทาการเทยบคากบเกณฑมาตรฐานทยอมรบไดโดยใชเกณฑมาตรฐานทถกกาหนดโดยกองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ โดยผวจยนาเครองวดเสยงทาการวดเสยงภายในตอบเดกในลกษณะกอนเครองทางานและขณะเครองทางาน 3.2 ขนตอนการวจย

1. กาหนดแผนงานสารวจและศกษาขอมลจากเอกสารตางๆ

2. คณลกษณะและจดหาเครองมอทาวจย 3. ประสานเจาหนาทโรงพยาบาลขอใชพนทเพอ

ทาการเกบขอมล 4. สารวจสภาพความพรอมใชงานตอบเดกและ

จดบนทกรายละเอยด 5. ทาการตรวจวดเสยงเกบบนทกขอมล 6. สรปผลการวจยและจดทาเอกสารเผยแพร

3.3 แผนการวจย การวจยครงนไดกาหนดแผนการวจยตามแบบการวจยเชงสารวจ (Survey Research) ในลกษณะวดเสยงเฉพาะพนท

1. ประชากรศกษาในการวจยนเปนตอบเดกทมอายการใชงานเกน 5 ป

2. ใชเครองวดเสยง วดเกบขอมลเสยงในสถานะกอนเครองทางานกบขณะเครองทางาน

3. ใชเครองวดเสยงเกบบนทกขอมลกอนเครองทางานอยางนอย 5 นาทและเกบขอมลเสยงขณะเครองทางานอยางนอย 1 ชวโมง 3.4 เครองมอทใชในการวจย

1. เครองวดระดบเสยง (Sounds level meter 2. เครองสอบเทยบเครองวดระดบเสยง (Sound

level meter calibrator) 3. เครองวดความชนและอณหภม 4. เครองคอมพวเตอรแบบพกพาทมโปรแกรม

เรยก-รบขอมลจากเครองรบเสยง 5. เครองมอชางพรอมกระเปา

3.5 ขนตอนการตรวจวดระดบเสยง 1. จดหาหองทางานทใชทาการตรวจวดเสยงซง

เปนหองทไมมเสยงรบกวน ตดตงและเปดเครองวดความชนและอณหภม

2. นาตอบเดก (Infant incubator) มาทาการ ตรวจสอบสภาพความพรอมใชงาน เพอเตรยมทาการตรวจวดระดบเสยง

3. ประกอบเครองวดระดบเสยง (Sounds level meter) และทาการสอบเทยบเครองวดระดบเสยงดวยเครองสอบเทยบเครองวดระดบเสยง (Sound level meter calibrator)

4. น า เค รอง วดระ ดบ เส ย ง ( Sounds level meter) ประกอบขาตงแลวนาไปวางในจดทตองการ

- 31 -


วด โดยวางตาแหนงตรงกลางของเบาะรองนอนภายในตอบเดก แลวทาการเปดเครองวดระดบเสยง (Sounds level meter) ปรบตงคาตางๆในตวเครอง เชน วน, เดอน , ป , เวลาปจจ บนและยานการวดเพอเปนฐานขอมล

5. เปดเครองคอมพวเตอร ตอสายสญญาณเชอมตอระหวางเครองวดระดบเสยง(Sounds level meter) กบเครองคอมพว เตอรเปดโปรแกรมตงเวลาและรปแบบการบนทกขอมล

6. ทาการตรวจวดเสยง โดยตรวจวดระดบเสยงกอนเปดใชงานตอบเดก (Infant incubator) ทาการตรวจวดไมนอยกวา 5 นาท แลวบนทกขอมล

7. ทาการตรวจวดเสยง โดยตรวจวดระดบเสยงในขณะเปดใชงานตอบเดก (Infant incubator) ทาการตรวจวดไมนอยกวา 1 ชวโมง แลวทาการบนทกขอมล

4. ผลการวจย ในการตรวจวดระดบเสยงภายในตอบเดกทมอายการใชงานเกน 5 ปขนไปของโรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลทวไปในเขตรบผดชอบจานวน 14 โรงพยาบาล ผ วจยใชเครองวดระดบเสยงทาการตรวจวดระดบเสยงทเกดขนภายในตอบเดกขณะใชงาน ไดจานวนทงหมด 93 เครอง ระดบเสยงทตรวจวดไดแบงเปนชวงระดบเสยงได 4 ชวง ดงน ชวงท 1 ตงแต 0-44.99 เดซเบลเอ จานวน 26 เครอง ชวงท 2 ตงแต 45-54.99 เดซเบลเอ จานวน 58 เครอง ชวงท 3 ตงแต 59.99 เดซเบลเอ จานวน 7 เครอง ชวงท 4 ตงแต 60 เดซเบลเอ ขนไป จานวน 2 เครอง อายของตอบเดกจานวน 93 เครอง แยกตามชวงอาย ชวงท 1 15-10 ป จานวน 21 เครอง ชวงท 2 11-15 ป จานวน 22 เครอง ชวงท 3 16-20 ป จานวน 36 เครอง ชวงท 4 21-25 ป จานวน 13 เครอง ชวงท 5 26-30 ป จานวน 1 เครอง

5. สรปและอภปรายผลการวจย การตรวจวดระดบเสยงภายในตอบเดกทมอายการใชงานเกน 5 ป จานวนตอบเดกท ไ ดทาการตรวจวดทงหมด 93 เครอง ลกษณะของเสยงทเกดขนเปนเสยงดงสมาเสมอ (Steady-State noise) คอเปนเสยงทตอเนองมลกษณะความเขมของเสยงคอนขางคงทเปลยนแปลงไมเกน ±5 เดซเบล ใน 1 วนาท ในจานวนทงหมดททาการตรวจวดเสยงมจานวน 2 เครอง ทมระดบเสยงเฉลยมากกวา 60 เดซเบลเอ ซงตามขอกาหนดมาตรฐานเสยงของคมอมาตรฐานดานการสอบเทยบเครองมอทางการแพทยและสาธารณสข กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข กาหนดมาตรฐานเสยงตอบเดกไวท ไมเกนหรอเทากบ 60 เดซเบลเอ ซงตอบเดกทง 2 เครองเกนคามาตรฐานซงถอเปนมลพษทางเสยงและมตอบเดกอกจานวน 7 เครอง ทมระดบเสยงเฉลยชวง 55-55.99 เดซเบลเอ ซงยงไมเกนมาตรฐานแตมแนวโนมทจะเกนมาตรฐาน

สาเหตการเกดเสยงทเกนมาตรฐานภายในตอบเดก 1. เกดจากการขาดการบารงรกษาเปลยนอะไหลตามอายการใชงาน 2. ตลบลกปนมอเตอรพดลมระบายอากาศชารดเสอมสภาพตามการใชงาน 3. เกดจากชดใบพดมอเตอรพดลมระบายอากาศแตกหกเกดการเสยดสและหมนแกวง 4. เกดจากการถอดเชดทาความสะอาดชดใบพดและประกอบไมเขาทเกดการเสยดสและหมนแกวง 5. เกดจากขาดการตรวจวดระดบเสยงกอนใชงาน ขอแนะนา 1. กอนการใชงานควรมการตรวจวดระดบเสยง 2. จดทาแผนการตรวจบารงรกษาและเปลยนอะไหลตามอายการใชงาน 3. การจดทาคมอคณลกษณะตอบเดกในการจดซอจดจางตองคานงถงระดบเสยงทเกดจากตอบเดกดวยในคมอ

- 32 -


6. กตตกรรมประกาศ การศกษามลพษทางเสยงภายในตอบเดก สาเรจลลวงลงได ผวจยขอขอบพระคณ สานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 5 ราชบร กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข ทสนบสนนทนในการทาวจย ขอขอบพระคณ นายศรสกล แสงประเสรฐ ผอานวยการสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 5 ราช บ ร และนาย ด เ รก ส ว ร รณประทป ผ ช วยผอานวยการสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 5 ราชบร ทใหคาแนะนาและใหกาลงใจผวจยเสมอมา ขอขอบพระคณเจาหนาทโรงพยาบาลเจาพระยายมราช,โรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท17 จงหวดสพรรณบร, โรงพยาบาลราชบร, โรงพยาบาลโพธาราม,โรงพยาบาลดาเนนสะดวก,โรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบร ,โรงพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร,โรงพยาบาลประจวบครขนธ ,โรงพยาบาลหวหน จงหวดประจวบครขนธ,โรงพยาบาลสมทรสาคร จงหวดสมทรสาคร ,โรงพยาบาลนครปฐม จงหวดนครปฐม,โรงพยาบาลสมเดจพระพทธเลศหลา จงหวดสมทรสงคราม , โรงพยาบาลพหลพลพยหเสนา ,โรงพยาบาลมะการกษ จงหวดกาญจนบร ทอานวยความสะดวกใหใชสถานทในการทางานและการเกบขอมลงานวจย

ขอขอบคณทมผชวยงานวจย เพอนรวมงานและครอบครว ทมสวนชวยในการทาวจยและคอยใหกาลงใจเสมอมา จนงานวจยนสาเรจลลวงไปไดดวยด

เฉลมพร จนทรยงค

7. เอกสารอางอง นายแพทยมานต อทมพฤกษพร, ภาควชาโสศอนาสก,

คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณ มหาวทยาลย,“เรองนารของ หเดก-เอยรโทน”

http://www.eartone.co.th/hearing_ children_tips_th.html นายแพทยวชย จตรพตร, ผอานวยการ ศนยแพทย

อาชวะเวชศาสตรกรงเทพ,“ปจจยทมผลตอการเกดภาวะสญเสยการไดยน”

Amfinewell.wordpress.com/20 13/01/22/เสยงกบการไดยน-3/ สภร อนนตโชต,เสยง(Sound).2545 สรางครตน ชชประมน,เสยง(Sound).2537 เกษม จนทรแกว,เสยง(Sound).2541 ศนยอนามยสงแวดลอมเขต1 นนทบร,กรม อ น า ม ย,เสยง(Sound).2545 นายณฐดนย สงหคลวรรณ, โครงการวจยและ พฒนาอปกรณชวการแพทย

- 33 -


การเพมประสทธภาพ การสอบเทยบมาตรฐานสาหรบเครองตดตามเดกทารกในครรภ ในฟงกชน Toco

วาทรอยตร อดเทพ อนพนธ

สานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

บทคดยอ

การวจยเรอง การเพมประสทธภาพ การสอบเทยบมาตรฐานสาหรบเครองตดตามเดกทารกในครรภในฟงกชน Toco โดยการพฒนาสายอนเตอรเฟส เปนการวจยเชงทดลองโดยใชหลกการทางไฟฟา-อเลกทรอนกส เพอเพมประสทธภาพเครองมอสอบเทยบมาตรฐานเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) ในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก (Toco) โดยการพฒนาสายอนเตอรเฟสของเครองมอสอบเทยบมาตรฐาน ใหสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานเครองตดตามเดกทารกในครรภในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก ไดครอบคลมทกยหอทมในโรงพยาบาลในเขตพนทรบผดชอบของศนยวศวกรรมการแพทยท 5 อบลราชธาน ซงในปจจบนไดเปลยนโครงสรางการบรหารราชการใหมและไดเปลยนชอเปน สานกงานสนบสนนบรการสขภาพ เขต 10 จงหวดอบลราชธาน จากการสารวจขอมลและเกบขอมลทางเทคนคพบวา มเครองตดตามเดกทารกในครรภ(Fetal Monitor) ทงหมด 22 ยหอ 28รน เปนยหอทสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานในฟงกชนToco (ในตระกล GE ) ไดทงหมด 2 ยหอ 4 รน คอ GE รน Corometric 150, 170-172 และ OXFORD รน Sonidaid (นบเปน 1 ยหอทสอบเทยบมาตรฐานได)และทไมสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานในฟงกชนToco ได 20ยหอ 24 รน ดงนน จงทาการทดลองพฒนาสายอนเตอรเฟสทสามารถอางองจากเครองมอสอบเทยบมาตรฐาน Fluke รน PS320 Fetal โดยทาการเปรยบเทยบแรงดนไฟฟาทขาสญญาณเครองมอสอบเทยบมาตรฐาน Fluke รน PS320 Fetal Simulator และเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) พบวาไมสามารถสรางสายอนเตอรเฟสใหสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานแบบแบบ Internal เชนเดยวกบเครองในตระกล GE จงไดพฒนาสายอนเตอรเฟสพรอมอปกรณประกอบสรางแรงกดผาน Toco Transducer ซงเปนการสอบเทยบแบบ External โดยสายอนเตอรเฟสและอปกรณประกอบทพฒนาขนสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานไดทคา 20 mmHg เทานน เนองจากอปกรณชดสรางแรงกดทสรางขนทาจากลาโพงขนาด 3นว 3 วตต 8 โอหม ตดตงอปกรณเสรมบรเวณดานหนาเพอใหมหนาสมผสในการดนและสรางแรงกดใหกบ Toco Transducer โดยใชหลกการใชหลกการแมเหลกไฟฟาของลาโพงในการสรางแรงดนและสงแรงกดผาน Toco Transducer และใชวงจรอเลกทรอนกสควบคมการอนเตอรเฟสกบเครองมอสอบเทยบมาตรฐาน Fluke รน PS320 Fetal Simulator จากการทดลองพบวา สามารถสอบเทยบมาตรฐานเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) ทคา 20 mmHg ไดทงหมด 20 ยหอ 24 รน สามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานดวยวธดงกลาวไดทงหมด 14 ยหอ 19 รน และเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) 4 ยหอทไมสามารถทาการสอบเทยบดวยวธการนไดเนองจากโครงสรางของ Toco Transducer มลกษณะโครงสรางทไมรองรบอปกรณทใชทดลองททางคณะผวจยพฒนาขน 1. บทนา 1.1 หลกการและเหตผล

การสอบ เ ท ยบมาตรฐาน เค ร อ งม อทางการแพทย เปนกระบวนการหนงในการตรวจสอบ

มาตรฐานเครองมอทางการแพทยในโรงพยาบาล เพอใหเครองมอทางการแพทยมความพรอมและ มประสทธภาพในการใชงาน เครองฟตอลมอนเตอร (Fetal Monitor) เปนเครองมอทางการแพทย ชนด

- 34 -


หนงทใชตรวจวนจฉยดานสตนารเวช (Obsterics-Gynaecology/Pediatrics) เพอตดตามตรวจบนทกอตราการเตนของหวใจเดกในครรภและตรวจบนทกการบบตวของมดลก เครองมอทางการแพทยดงกลาวเปนเครองมอททางกองวศวกรรมการแพทยและศนยวศวกรรมการแพทยทง 9 ศนยทวประเทศตองทาการสอบเทยบมาตรฐาน

เครองฟตอลมอนเตอร (Fetal Monitor) มรป แบบฟงกชนการทางาน 2 สวน คอ การตรวจวดอตราการเตนของหวใจและการตรวจวดการบบตวของมดลก ดงนนในการสอบเทยบมาตรฐานเครองมอทางการแพทยดงกลาวจาเปนตองทาทง 2 ฟงกชนการทางาน แตในปจจบนการสอบเทยบมาตรฐานของกองวศวกรรมการแพทยและศนยทง 9 ศนยทวประเทศ สามารถสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอร(Fetal Monitor) ไดในฟงกชนคอ การตรวจวดอตราการเตนของหวใจเดกในครรภททาไดครอบคลมทกยหอ สวนในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก จะสามารถทาไดเพยงยหอททางผผลตเครองมอมาตรฐานในการสอบเทยบเครองฟตอลมอนเตอร (Fetal Monitor) ไดจดไวใหเทานน ทาใหการสอบเทยบในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก ทาไดไมครอบคลมทกยหอ ดงนนการวจยเรองนจะเปนการพฒนาเครองมอมาตรฐานทใชในการสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอร (Fetal Monitor) ในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลกใหสามารถสอบเทยบมาตรฐานไดครอบคลมทก ยหอทม ในโรงพยาบาลในเขตพนทรบผดชอบของศนยวศวกรรมการแพทยท 5 (อบลราชธาน) 1.2 ความสาคญและทมาของปญหาของโครงการ

1.2.1 เรองทศกษาเปนเรองเกยวกบอะไร (เสนอทฤษฎ แนวคด) ศกษาเกยวกบลกษณะโครงสราง การทางานเครองมอสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรและการทางาน เครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก การทางาน เพอนาผลทไ ดจากการศกษาไปพฒนาเค รองมอสอบเทยบมาตรฐานในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก

1.2.2 อะไรทาใหเกดสถานการณเหลาน (ทมาของปญหา)

เครองมอสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน ไมสอบเทยบมาตรฐานใหกบเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการวดการบบตวของมดลกไดครอบคลมทกยหอ ทมในโรงพยาบาลในเขตพนทรบผดชอบของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน

1.2.3 ประเดนทจะวจย งานวจยน เปนการสรางเครองมอสอบเทยบ

มาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการวดการบบตวของมดลก โดยสรางอปกรณเพอทดสอบ ทด ลองประกอบการสอบเทยบมาตรฐานใหสามารถสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการวดการบบตวของมดลกไดครอบคลมทกยหอทมในโรงพยาบาลในเขตพนทรบผดชอบของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน

1.2.4 ความจาเปนตองรบดาเนนการ โรงพยาบาลในเขตพนทรบผดชอบของสานก

งานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน ทกโรงพยาบาลในปงบประมาณ 2553 (จากขอมลการสอบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอร) ไมไดรบการสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการวดการบบตวของมดลก

2. วตถประสงค 2.1 เพอสรางเครองมอสอบเทยบมาตรฐานเครอง ฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก ใหสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก ไดครอบคลมทกยหอทมในโรงพยาบาลในเขตพนทรบผดชอบของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน

3. วธการดาเนนงาน

3.1 ขนตอนการวจย 1. ศกษาขอมล ลกษณะการท างานของ

เ ค ร อ ง ม อ ส อบ เท ย บม าต ร ฐ าน เ ค ร อ ง ฟ ต อล มอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก

- 35 -


ของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน

2. ศกษาหลกการทางานของเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลกทมใชงานโดยทวไป

3. ออกแบบสรางเครองมอสอบเทยบมาตฐานเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก

4. ทดลองใชงานเปรยบเทยบเครอง มอสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอล มอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลกกบเครองมอทสรางขน

5. สรปผลจดทาเอกสารทางวชาการ 3.2 ขอบเขตการปฏบตงาน

ดาเนนการ สรางอปกรณประกอบเครองมอสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลกเพอทดลอง วดเปรยบเทยบ และอางองผลการวดทไดกบเครองมอมาตรฐานทใชในการสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลกของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน

4. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4.1 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. สายอนเตอรเฟสททสรางขนสามารถสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลกไดครอบคลมทกยหอทมในโรงพยาบาลในเขตพนทรบผดชอบของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน

2. ทาใหการสอบเทยบมาตรฐานเครองฟตอลมอนเตอรไดครบทกฟงกชน

3. ผ ใ ชงานเครองฟตอลมอนเตอรมความเชอมนในมาตรฐานการทางานของเครอง 4.2 หนวยงานทจะนาผลการวจยไปใชประโยชน

สานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 10 อบลราชธาน และหนวยงานสงกดกองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ เพอใชในการสอบเทยบมาตรฐานเครอง ฟตอลมอนเตอรในฟงกชนการตรวจวดการบบตวของมดลก

5. ผลการวจย ในโครงการวจยการเพมประสทธภาพการสอบเทยบมาตรฐานสาหรบเครองตดตามเดกทารกในครรภในฟงกชน Toco โดยการพฒนาสายอนเตอร เฟสนน ทางคณะผวจยไดทาการสารวจเกบขอมล ทดลองพฒนาเพอใหตรงตามวตถประสงคทกาหนดไว ซงมผลการวจยดงน จากการทดลองสายอนเตอรเฟสทพฒนาขน พบวาสายอนเตอรเฟสดงกลาวสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) ทคา 20 mmHg เทานนเนองจากลกษณะโครงสรางของอปกรณทนามาใชในการพฒนาสายอนเตอรเฟสซงสามารถทาการสอบเทยบมาตร ฐานไดทงหมด 14 ยหอ 19 รน จากทงหมด 20 ยหอ 24 รน โดยแตละยหอจะอางอง Baseline ทแตกตางกน ดงนนผลทไดจากการวดตองนามาแปรผลอางองจากตาแหนง Baseline กอนนาไปใชเปนผลทไดจากการวดทแทจรง

6. สรป อภปรายผลการวจย จากขอมลการศกษาและทดลองพบวา 6.1 ขอมลการสารวจและเกบขอมลเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor)ของโรงพยาบาลในเขตพนทรบผดชอบของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพ เขต 10 จงหวดอบลราชธาน มทงหมด 23 ยหอ 26 รน เปนยหอทสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานในฟงกชนToco (ในตระกล GE) ไดทงหมด 2 ยหอ 4 รน คอ GE รน Corometric 150, 170-172 และ OXFORD รน Sonidaid (นบ เปน 1 ยหอทสอบเทยบมาตรฐานได) และทไมสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานในฟงกชน Toco ได 21 ยหอ 22 รน ดงนน จากขอมลดงกลาวพบวา จานวนยหอทไมไดรบการสอบเทยบมาตรฐานในฟงกชนมากกวา จงทาการทดลองพฒนาสายอนเตอรเฟสทสามารถอางองจากเครองมอสอบเทยบมาตรฐาน Fluke รน PS320 Fetal Simulator กบโรงพยบาลทมเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) เปนกลมตวอยางทงหมด 14 โรงพยาบาลโดยใชวธเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive sampling)

- 36 -


6.2 ขอมลการสารวจและเกบขอมลดานเทคนคเพอนาขอมลไปพฒนาสายอนเตอรเฟสใหเครองมอสอบเทยบมาตรฐานมาตรฐาน Fluke รน PS320 Fetal Simulator สามารถสอบเทยบมาตรฐานเครองตดตามเดกทารกในครรภ(Fetal Monitor)ในฟงกชน Toco ไดครบทกยหอในเขตพนทรบผดชอบ โดยไดทาการวดแรงดนไฟฟาทพอรต Toco Connector ของเครองมอสอบเทยบมาตรฐานและเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) กลมตวอยาง เพอใหทราบคาแรงดนไฟฟา โครงสรางขาสญญาณตางๆ และนาแรงดนไฟฟาท วดไดจากเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) ไปเปรยบเทยบคาความสมมลของแรงดนไฟฟากบเครองมอสอบเทยบมาตรฐาน Fluke รน PS320 Fetal Simulator จาก นนนาขอมลทไดไปสรางสายอนเตอรเฟสใหสามารถสอบเทยบมาตรฐานแบบ Internal เชนเดยว กบเครองในตระกล GE ผลการเปรยบเทยบความสมมลของแรงดนไฟฟาพบวาเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) ทกยหอ ไมสามารถพฒนาสายอนเตอรเฟสเพอใชสอบเทยบมาตรฐานในฟงกชน Tocoได เนองจากมแรงดนไฟฟาทไมสมมลกน ทาใหไมสามารถสอสาร ควบคมการสรางสญญาณทางไฟฟา ซงกนและกนได จงจาเปนตองพฒนาสายอนเตอรเฟสหรออปกรณประกอบอนๆเพอใหสามารถทาการสอบเท ยบมาตรฐานแบบ External โดยผ าน Toco Transducer และอานคาแรงกดทมากระทาตอ Toco Transducer 6.3 จากขอมลการทดลองสายอนเตอร เฟสทพฒนาขน พบวาไมสามารถสรางสายอนเตอรเฟสใหสามารถท าการสอบเทยบมาตรฐานแบบแบบ Internal เชนเดยวกบเครองในตระกลGE จงไดพฒนาสายอนเตอรเฟสพรอมอปกรณประกอบสรางแรงกดผาน Toco Transducer และอานคาแรงกดทมากระทาตอ Toco Transducer ซงเปนการสอบเทยบแบบ External โดยสายอนเตอรเฟสและอปกรณประกอบท พฒนาขนสามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานไดทคา 20 mmHg เทานน เนองจากอปกรณชดสรางแรงกดทสรางขนทาจากลาโพงขนาด 3 นว 3 วตต 8 โอหม ตดตงอปกรณเสรมบรเวณ

ดานหนาเพอใหมหนาสมผสในการดนและสรางแรงกดใหกบ Toco Transducer โดยใชหลกการใชหลกการแมเหลกไฟฟาของลาโพงในการสรางแรงดนและสงแรงกดผาน Toco Transducer และใชวงจรอเลก ทรอนกสควบคมการอนเตอรเฟสกบเครองมอสอบเทยบมาตรฐาน Fluke รนPS320 Fetal Simulator จากการทดลองพบวา เครองตดตามเดกทารกในครรภ(Fetal Monitor)ทงหมด 20 ยหอ 24 รน สามารถทาการสอบเทยบมาตรฐานดวยวธดงกลาวไดทงหมด 14 ยหอ 19 รน และเครองตดตามเดกทารกในครรภ(Fetal Monitor) 4 ยหอทไมสามารถทาการสอบเทยบดวยวธการนไดเนองจากโครงสรางของ Toco Transducer มลกษณะโครงสรางทไมรองรบอปกรณทใชทดลองททางคณะผวจยพฒนาขน 6.4 ขอมลดานประสทธภาพของสายอนเตอรเฟสทพฒนาขน โดยใชการวเคราะหขอมลทางสถตพบวาโดยภาพรวมคาเฉลยของคาทอานไดเทากบ 27.02 และมคาเบยงเบนเฉลยเทากบ 0.43 สาหรบผลการพจารณาเปนรายยหอ ปรากฏวามคาเฉลยอยระหวาง 19.60 - 31.10 เนองจากมผลการสอบเทยบอยใน ชวง 20 mmHg ซงเครองตดตามเดกทารกในครรภ(Fetal Monitor) แสดงคาผานหนาจอแสดงผลยงไม ไดแปรผลตามวธการอานคาของแตละยหอ ทงหมด 3 ยหอ 5 รน (ยหอToitu แบงตามรนเนองจากม Connector ไมเหมอนกน) และมวธการอานผลการสอบเทยบอยในชวง 30 mmHg ซงเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) แสดงคาผานหนาจอ แสดงผลยงไมไดแปรผลตามวธการอานคาของแตละยหอ 11 ยหอ 14 รน หากทาการแปรผลคาทอานไดของแตละยหอท 20 mmHg คาทวดไดจะไมเกน ±2 mmHg และเมอทดสอบความแตกตางของของคาทอานไดจากการทดลองโดยจาแนกตามจานวนรอบททดสอบเปนรายค พบวาไดผลไมแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 แสดงใหเหนวา ในการสอบเทยบแตละครง ผลทไดจากการทดลองมคาใกลเคยงกนจงกลาวไดวา เครองมอทพฒนาขนมประสทธภาพในการวดผลไดสอดคลองกนและมความเชอถอไดสง

- 37 -


6.5 สรปภาพรวมผลการวจย พบวาในการเพมประสทธภาพการสอบเทยบมาตรฐานสาหรบเครองตดตามเดกทารกในครรภในฟงกชน Toco โดยการพฒนาสายอนเตอรเฟสนน เครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) ทไมใชเครองในตระกล GE ไมสามารถพฒนาสายอนเตอรเฟสใหทาการอนเฟสกบเครองมอสอบเทยบมาตรฐาน Fluke รน PS320 Fetal Simulator และทาการสอบเทยบมาตรฐานดวยวธการเชนเดยวกนกบเครองในตระกล GE ได ในงานวจยนทางคณะผวจยจงไดพฒนาวธการสอบเทยบมาตรฐานโดยการพฒนาสายอนเตอรเฟสซงทาการอนเตอรเฟสกบเครองมอสอบเทยบมาตรฐานFluke รน PS320 Fetal Simulator ใหอางองคาแรงดนกบอปกรณสรางแรงกดผาน Toco Transducer เพอใหเครองอานคาแรงกดตรงตามทกาหนดไวหรอไม โดยกาหนดใหคาแรงกดเทากบ 20 mmHg ซงในแตละยหอสามารถอานไดแตกตางกนออกไปตามลกษณะ Base Line (จดเรมตนของการแปรผล) ของแตละยหอแตผลทไดเมอแปรผลแลวจะมคาอยระหวาง 20 mmHg ±2 mmHg และทาการวดซาเพอหาประสทธภาพสายอนเตอรเฟสทพฒนาขน วเคราะขอมลทางสถต ผลทได พบวาสายอนเตอรเฟสทพฒนาขนมประสทธภาพและความนาเ ชอถอสงสามารถใชในการสอบเทยบมาตรฐานเครองตดตามเดกทารกในครรภ (Fetal Monitor) ไดทคา 20 mmHg

7. กตตกรรมประกาศ โครงการวจยนเกดขนและสามารถดาเนนการใ หส า เรจ ไ ด โดยการสนบสนนงบประมาณจากสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต และกรมสนบสนนบรการสขภาพ จงขอขอบคณไว ณ ทนเปนอยางสงและขอขอบคณเจาหนาทฝายสตนรเวชของโรงพยาบาลในเขตพนทรบผดชอบของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพ เขต 10 จงหวดอบลราชธานทใหความอนเคราะหในการใหขอมล ความร และคาแนะนาประกอบการเกบขอมลการวจย ขอขอบคณฝายเครองมอแพทยโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค จงหวดอบลราชธาน ทใหคาปรกษาและเครงมอในการเกบขอมลการวจย ขอขอบคณสานกงานสนบสนน

บรการสขภาพ เขต 10 จงหวดอบลราชธาน กรมสนบสนนบรการสขภาพ ซงเปนหนวยงานตนสงกดของคณะผวจยทใหการสนบสนนอปกรณ เครองมอ และบคคลากรร วมส ารวจ เ กบขอมลการ วจ ย ขอขอบคณเจาหนาทสานกงานสนบสนนบรการสขภาพ เขต 10 จงหวดอบลราชธานทกทานทใหการสนบสนนใหโครงการวจยประสบผลสาเรจลลวงไปดวยด

วาทรอยตร อดเทพ อนพนธ 8. บรรณานกรม กตตวฒ ชนบตร. (2552). หนวยท5 ทรานสดว

เซอร (Transducer) และเซนเซอร(Sensors). (ออนไลน). สบคน เมอ 11 กรกฎาคม 2557. ส บ ค น จ า ก http://www.rmuti.ac.th/user /kittiwut/company_files/measure_pdf/unit_ 5.pdf

กองวศวกรรมการแพทย. (2550). เอกสาร ฝกอบรมสมมนา. เรองนวตกรรมและ เทคโนโลยเครอง ม อแพท ยและการสอบ เท ยบ . กระทรว งสาธารณสข

กองวศวกรรมการแพทย. (2552). เครองมอสอบ เทยบเครองมอแพทย 3 รายการ. (ออนไลน). สบคน เมอ 17 พฤษภาคม 2557. สบคนจาก http://medi.moph.go.th/km/cal52/kmcal52_3.pdf

เคร อง ชง นาหนกความแมนยาส งแบบดจตอล . (ม.ป.ป.). (ออนไลน). สบคนเมอ 4 สงหาคม 2557. สบคนจาก http://mis. en.kku.ac.th/ administrator/doc_upload/20120305114609.pdf

คมอการใชงานเครองบนทกการบบตวของ ม ด ล กและการเตนของหวใจทารกในครรภ. (ม .ป .ป .) . Fetal Monitor Model:PC- 800PRO

นภทร วจนเทพนทร . (ม .ป .ป .) . อ เลกทรอนกสวศวกรรม. (ออนไลน). สบคนเมอ 18 ส งหาคม 2557. สบคนจาก http://eng. rmutsb.ac.th /events/admin2/data/e book/บทท6ออปแอมป เปรยบเทยบ/files/publication.pdf

- 38 -


ปยา แชมสายทอง ,เกษม เรองรองมรกต. (2550). การดแลสขภาพทารกในครรภในระยะคลอด. บทความปรปรทศน. (ออนไลน). สบคนเมอ 22 สงหาคม 2555. สบคนจาก http://ejournals. swu.ac.th/index.php/JMSH/article/download/305/304

อนวฒน ส ตณฑวบลย ,รองศาสตราจารยแพทย หญงสายฝน ชวาลไพบลย. (2554). การ ประเมนการเ ตนของหวใจทารกในครรภ . เวชบนทกศรราช. (ออนไลน). สบคนเมอ 22 สงหาคม 2555. สบคนจาก http:// www.simedbull.com/journal_files/c ontent_pdf/pdf_2510.pdf วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร. ( 2554).

สรรวทยาของการเจบครรภ คลอด. (ออนไลน).สบคนเมอ 20 สงหาคม 2555. สบคนจาก http://61.19.86.230/webtan /siriporn/ 6.pdf

สานกมาตรวทยา. (2551). มาตรวทยาม ค า ต อบ . สอบเทยบคออะไร. (ออนไลน). สบคนเมอ 8 ตลาคม 2555. สบคนจากhttp://www.nimt. or.th/nimt/nimtqa/index.php?menuName=detail&id_qa=1

GF Health Products, Inc. (2009). Grafco4077 External Fetal Monitor User Manual. (Online). Retrieved August22, 2015, fromhttp://www.Grahamfield.com/nosync/productimagesV2/ProductAdditionalInfoItemOriginal3 164.PDF

Sound Clinics. (2552). การทางานของ ล า โ พ ง . (ออนไลน). สบคนเมอ 9 กรกฎาคม 2557. สบคนจากhttp://www.soundclinic65.com /know_ho w.html

- 39 -


พฒนาดานเทคนคเครองสองไฟรกษาทารกแรกเกดทมสภาวะตวเหลอง Technical development Phototherapy machine for Neonatal Hyberbilirubinemia

นายสมพงษ มมบานเซา

สานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต ๓ จงหวดนครสวรรค

บทคดยอ

โครงการเรอง พฒนาดานเทคนคเครองสองไฟรกษาทารกแรกเกดทมสภาวะตวเหลอง จดมงหมายเพอพฒนาแหลงกาเนดแสง พฒนาพลงงานแสง พฒนาพนทผวสมผสแสง ใหมประสทธภาพสงขนการศกษาครงน ผศกษาใชรปแบบการวจยเชงทดลอง (experimental research) โดยการใชหลอดไดโอดเปลงแสงสฟา LED (Light-Emitting-Diode) แทนหลอด Fluorescent แบบเดมในเครองสองไฟรกษาทารกแรกเกดทมสภาวะตวเหลอง หลอด LED สามารถปรบความเขมของแสงได 5 ระดบ ใหแสงไดครบ ทง 4 ดาน หลอด LED ไดรบการทดสอบความเขมของแสงโดยเครอง Phototherapy Radiometer model DALE 40 และ UV light meter model UV 254 SD ตดตงกลอง IP camera สาหรบใหแพทย พยาบาล และมารดาของทารก ไดเฝาระวงผานโทรศพทมอถอ หรอเครองคอมพวเตอร ผลการทดสอบพบวาเครอง LED Phototherapy ใหแสงสฟา ความยาวคลนแสงในชวง 420-475 nm ใชพลงงานตา ใหความรอนนอย อายใชงานมากกวา 50,000 ชม . ความเขมของแสงมากกวา 35 μw/cm2/nm ทระยะหางจากโคมไฟ 40 cm ผใชงานสามารถปรบระดบความเขมของแสงได 5 ระดบตงแต 2.6-45 μw/cm2/nm ตามตองการ โคมไฟใหพนทสองสวางครอบคลมตวเดก 4 ดาน พนท 50x62 cm หรอมากกวา มการกระจายของรงส ultraviolet นอยกวา 2 μw/cm2 เครอง LED Phototherapy ประหยด ปลอดภย มประสทธภาพ และสะดวกสาหรบการสองไฟรกษาทารกแรกเกดทมสภาวะตวเหลอง มากกวาการใชหลอด Fluorescent แบบเดม และสามารถเพมเตมเทคโนโลย เชน กลอง IP camera เพอชวยใหความสะดวกแกผใช

คาสาคญ: Hyper bilirubinemia, phototherapy, LED, fluorescent, light intensity

Abstract

The purpose of this project were to study and to developed of Technical development Phototherapy machine for Neonatal Hyberbilirubinemia to more efficient. This experimental study used LED (Light-Emitting-Diode) which radiated blue ray instead of the conventional Fluorescent in the phototherapy machine. The LED provided 5 levels of light intensity and cover 4 areas of the neonate. The LED were tested the accuracy of light intensity by Phototherapy Radiometer model DALE ๔๐ and UV light meter model UV ๒๕๔ SD. The IP camera was placed for doctors, nurses, and their mothers to monitor the infant from hand phone or computer machine. LED photo therapy provide blue light with wavelength ๔๒๐-๔๗๕ nm., low heated, low energy usage, life span more than ๕๐,๐๐๐ hours, light intensity more than ๓๕ μw/cm2/nm at ๔๐ cm from the lamps. The

user can adjust the light intensity for ๕ levels ๒.๖-๔๕ μw/cm2/nm as needed. The lamp should

cover the infant in ๔ areas of ๕๐x๖๒ cm or more. The ultraviolet radiation lesser than ๒ μw/cm2.

LED was save, safe, effective and convenience for the phototherapy more than the conventional fluorescent. And also can add of more technology such as IP camera to support the users.

- 40 -


Key words: Hyper bilirubinemia,, photo therapy, LED, fluorescent, light intensity. 1.หลกการและเหตผล Hyperbilirubinemia in newborn คอภาวะทระ ดบบลรบนในรางกายทารกสงขนมากจนสงเกตเหนอาการตวเหลอง ทารกสวนใหญจะมระดบบลรบนสงกวาเดกโตหรอผใหญ ภาวะตวเหลองพบประมาณ ๒๕-50% ของทารกแรกเกดและมอบตการณสงขนในทารกคลอดกอนกาหนด อาการตวเหลองจะแสดงใหเหนในชวง 1 - 2 สปดาหหลงคลอด อาการตวเหลองเกดจากการมสารบลรบนสงในกระแสเลอด ทารกจะดตวเหลอง เมอบลรบนในกระแสเลอดมระดบเกน 5-7 มก./ดล. ในทารกทคลอดครบกาหนดปกตจะมบลรบนไมเกน 12 มก./ดล. และทารกเกดกอนกาหนดจะมระดบสงสดไมเกน 15 มก./ดล. สาเหตทเกดตวเหลองมหลายสาเหต เชน เมดเลอดแดงมอายสนกวาปกต เอนไซมบางตวในตบนอย ขาดเอนไซมบางอยาง ไดรบนากบพลงงานนอยเปนตน บลรบนทยงสงกจะทาใหมตวเหลองมากขนและมอนตรายมากขนโดยจะไปจบกบเนอสมองทาใหเกดภาวะสมองพการ มอาการออนแรง ซม จนถงการหยดหายใจและตายได การรกษาเพอลดบลรบนในกระแสเลอดจงมความสาคญอยางมากในการปองกนภาวะสมองพการของทารก การรกษาทารกทมตวเหลองจงมจดมงหมายสาคญในการลดระดบบลรบนในเลอดใหตากวาระดบทเสยงตอการเกดสมองพการ โดยมการรกษาทนยมใชอย 3 วธคอการถายเปลยนเลอด ใชแสงบาบดและใชยา(๑) การรกษาดวยเครองสองไฟ (Phototherapy) เปนวธการทใชกนแพรหลายและไดรบการ พสจนประสทธภาพ และความปลอดภยมานานกวาสามทศวรรษ การใชแสงบาบดจงมความสาคญและปลอดภยสาหรบผปวย ซงปจจยทมผลตอประสทธภาพของการสองไฟรกษา ไดแก ชนดของแหลงกาเนดแสง พลงงานแสงทไดรบ และพนทผวสมผสกบแสง โดยมหลกการวา เมอบลรบนทผวหนงกระทบกบแสงทมคลนแสง 4๒0 - 4๗๕ นาโนเมตร(๑) จะถกเปลยนเปนสารตวใหมทละลายนาได และไมเปนพษตอเนอสมองและถกขบออกทางอจจาระ ปสสาวะ ในปจจบนโรงพยาบาลตางๆ ใชเครองสองเดกตวเหลองชนดใชหลอดนออนสองดานบน ความเขมแสงนอย ความรอนสง และแสงไมครอบคลมตวทารก ใชเวลารกษานาน ดงนน คณะ

ผดาเนนการจงไดทาการพฒนาเพมประสทธภาพเครอง LED Phototherapy ขนเพอแกไขปญหาดงกลาว

2. วตถประสงค ๑. เพอพฒนาแหลงกาเนดแสง ๒. เพอพฒนาพลงงานแสง ๓. เพอพฒนาพนทผวสมผสกบแสง

3. ขอบเขตของโครงการวจย ขอบเขตของเนอหาสาระทศกษา (variable) ผวจยจงไดทาการศกษาพฒนาเพมประสทธภาพเครอง Phototherapy โดยพฒนาแหลงกาเนดแสง เปนชนดหลอด LED (Light Emitting Diode) หรอ หลอดไดโอดเปลงแสง ซงมขอดหลายประการคอ แสงสวางของ LED จะสองไปเฉพาะดานหนาเทานน ซงหลอดฟลออเรสเซนตจะมผลกระทบตอสงแวดลอมเนองจากภายในบรรจไอของปรอท(๒) และมความรอนสง อายการใชงานของหลอด LED นานถง 10,000-๕๐,๐๐๐ ชวโมง เปรยบเทยบกบหลอดฟลออเรสเซนตซงมอายใชงาน 2,400 ชวโมง หลอด LED ยงมความทนทานตอการสนสะเทอน มความรอนนอย ใชพลงงานตา สามารถปรบความเขมแสงไดตามตองการ พนทผวสมผสแสงครอบคลมทงสดาน ขอบเขตของสถานททาการวจย (place) สา นกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต ๓ จงหวดนครสวรรค ดาเนนการพฒนาดานเทคนค และดาเนนการทดสอบ ขอบเขตของประชากรทศกษา (Population) เครอง LED Phototherapy ชนดใหแสงคลอบคลมสดาน จานวน ๑ เครอง

4. ขนตอนการดาเนนงานวจย หลกการและแนวคด ปจจยทมผลตอประสทธภาพของการสองไฟรกษาไดแก ชนดของแหลงกาเนดแสงพลงงานแสงทไดรบและพนทผวสมผสกบแสง เมอมองในเรองคณภาพของแสง ตวหลอดLED สามารถปลดปลอยคลนแสงออกมาอยในชวงความยาวคลนทกาหนดเทานน เชนสนาฟากจะใหความยาวคลนท 4๖0 nm

- 41 -


แตเมอหลอดชนดอนๆ ไมวาจะเปนหลอดไส หลอด Fluorescent หลอด Metal Halide หรอหลอดอนๆ ทมการปลอยประจไฟฟาออกมา หลอดจาพวกนสวนใหญนอกจากทใหแสงสวางแลว ยงมการปลอยพลงงานอนๆ ออกมาดวย เชน รงสอนฟาเรต รงสอลตราไวโอเรต ซงรงสตางๆ น สงผลตอวตถทมความไวตอรงส เชน ภาพเขยนหรอแมกะทงผวหนง อายการใชงานของแอลอดอยประมาณ ๑0,000 - ๕0,000 ชวโมง ขนอยกบคณภาพของแอลอดและวงจรขบ พบวาอายการใชงานทยาวนานกวาหลอดทใหแสงสวางชนดอนๆมาก และยงประหยดพลงงาน มความรอนนอยจงควรทจะนามาทดแทนหลอด Fluorescent ซงจะมประสทธภาพดกวา

รปท 1 เครองสองไฟชนด Phototherapy Lamp

รปท 2 เครอง LED Phototherapy ชนดใหแสงสดาน

หลอด LED (Light – Emitting – Diode)

รปท 3 หลอดไฟ LED

ความยาวคลนของ LED สตางๆ 200-280 nm UVC ultraviolet range, which is highly toxic and extremely harmful to plants. 280-315nm Includes harmful UVB ultraviolet light, which causes plant colors to fade 315-380 nm Range of UVA ultraviolet light that is neither harmful nor beneficial to plant growth. 380-400 nm Start of visible light spectrum. Process of chlorophyll absorption begins. UV protected plastics ideally block out any light below this range. 400-520 nm This range includes violet, blue, and green bands. Peak absorption by chlorophyll occurs, and a strong influence on photosynthesis (promotes vegetative growth.) 520-610 nm This range includes the green, yellow, and orange bands and hasless absorption by pigments. 610-720 nm This is the red band. Large amounts of absorption by chlorophyll occur, and most significant influence on photosynthesis (promotes budding and flowering.) 720-1000 nm There is little absorption by chlorophyll here. Flowering and germination is influenced. At the high end of the band is infrared, which is heat. 1000+ Totally infrared range. All energy absorbed at this point is converted to heat.

- 42 -


การตอวงจร LED วงจรการทางานของ LED เราสามารถตอการใชงาน LED โดยการคานวณคาตวตานทาน หากเลอกใชคาความตานทานผด อาจจะทาให LED เสยหายหรอขาดได ตวอยางการคานวณพนฐาน ในทนจะให LED มแรงดนตกครอม 2 V และ มกระแสไหลผานได 20 MA การคานวณคาตวตานทานทมาตอกบ จะไดวา คาความตานทาน = (แรงดนแหลงจาย - แรงดนตกครอมLED)/0.002 (0.002 คอ 20m MA)(๒)

ตวอยาง เมอแหลงจาย 5 V จะไดวา R = (5 - 2) / 0.02 = 150 คอใช ตวตานทาน 150 โอหม เมอแหลงจาย 9 V จะไดวา R = (9 - 2) / 0.02 = 350 คอใช ตวตานทาน 350 โอหม เมอแหลงจาย 12 V จะไดวา R = (12 - 2) / 0.02 = 500 คอใช ตวตานทาน 500 โอหม

แหลงจาย คาความตานทาน (โอหม)3 V 100 - 200 5 V 150 - 250 9 V 350 - 450

12 V 500 -1 K

คาความตานทานทตอวงจร LED

อปกรณ ๑. แผงวงจร LED ๒๔๐ หลอด จานวน ๒ ชด ๒. แผงวงจร LED ๑๒๐ หลอด จานวน ๒ ชด ๓. Power Supply ๑๒ V ๑๒.๕ A จานวน ๑ ชด ๔. ชดควบคมวงจร จานวน ๑ ชด ๕. เหลกกลอง จานวน ๑ เสน ๖. ลกลอ จานวน ๔ ลก ๗. พลาสตกใส ขนาด ๑๐ มล จานวน ๑ แผน ๘. พลาสตกใส ขนาด ๒ มล จานวน ๑ แผน ๙. สายไฟ AC ยาว ๕ ม. จานวน ๑ เสน ๑๐. ปลกไฟตวผ จานวน ๑ แผน ๑๑. Timer จานวน ๑ อน ๑๒. Dimer จานวน ๓ อน

การประกอบเครอง ๑. เชอมประกอบโครงสรางฐาน เสา ลอ ๒. ประกอบและตดตงกลองสาหรบวางทารก ๓. ประกอบและตดตงแผง LED ดานบน ๔. ประกอบและตดตงแผง LED ดานลาง ๕. ประกอบและตดตงแผง LED ดานขาง ซาย-ขวา ๖. ตดตงชด Power Supply ๑๒ V ๑๒.๕ A จานวน ๑ ชด ๗. ตดตงชดควบคมวงจร ๘. ตดตงชด Timer ๙. ตดตงชด Dimer ๑๐. ตดตงชดกลอง IP

รปท 4 เครองนบชวโมงการทางานของหลอด

เครองมอทดสอบ LED Phototherapy

รปท 5 ชดกลอง IP camera

การทดสอบเครอง LED Phototherapy ชนดใหแสงสดาน ทดสอบพลงงานแสง โดยใชเครองมอวดความเขมแสง Phototherapy Radiometer รน DALE ๔๐ โดยนาเสนอเปนตารางดงน

- 43 -


5. ผลการทดสอบ ตารางท ๔.๑ ผลการทดสอบความเขมแสง ระดบ

ความเขมแสง

ดานบน (μw/cm2/nm)

กลางโคม ขอบโคม

ดานขาง (μw/cm2/nm)


ดานลาง (μw/cm2/nm)


๑ ๑๒.๒๗ ๔.๙๒

๕.๑๖ ๒.๐๙

๓.๖๓ ๒.๐๙

๒ ๒๓.๘๖ ๘.๖๒

๑๔.๑๐ ๑๒.๘๔

๙.๖๓ ๕.๕๐

๓ ๓๖.๙๐ ๑๒.๔๓

๒๒.๗0 ๒๑.๗๒

๑๖.๔๓ ๙.๑๓

๔ มากกวา๔๕ ๔๓.๗๔

๓๒.๖๑ ๒๙.๗๗

๒๓.๕๒ ๑๓.๒๒

๕ มากกวา๔๕มากกวา๔๕

๔๐.๓๐ ๓๗.๔๐

๒๙.๔๐ ๑๖.๓๑

จากตารางท ๔.๑ แบงระดบความเขมแสงเปน ๕ ระดบ ผลการทดสอบพบวาทระดบความเขมแสงระดบ ๑ ดานบนกลางโคมวดได ๑๒.๒๗ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๔.๙๒ μw/cm2/nm ดานขางกลางโคมวดได ๕.๑๖ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๒.๐๙ μw/cm2/nm ดานลางกลางโคมวดได ๓.๖๓ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๒.๐๙ μw/cm2/nm ทระดบความเขมแสงระดบ ๒ ดานบนกลางโคมวดได ๒๓ .๘๖ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๘ .๖๒ μw/cm2 /nm ด านข า งกลาง โคม ว ด ไ ด ๑๔ .๑๐ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๑๒.๘๔ μw/cm2/nm ดานลางกลางโคมวดได ๙.๖๓ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๕.๕๐ μw/cm2/nm ทระดบความเขมแสงระดบ ๓ ดานบนกลางโคมวดได ๓๖.๙๐ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๑๒.๔๓ μw/cm2/nm ดานขางกลางโคมวดได ๒๒.๗๐ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๑๒.๘๔ μw/cm2/nm ดานลางกลางโคมวดได ๙.๖๓ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๕.๕๐ μw/cm2/nm ทระดบความเขมแสงระดบ ๔ ดานบนกลางโคมวดไดมากกวา ๔๕ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได มากกวา ๔๕ μw/cm2/nm ดานขางกลางโคมวดได ๓๒.๖๑

μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๒๙.๗๗ μw/cm2/nm ดานลางกลางโคมวดได ๒๓.๕๒ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๑๓.๒๒ μw/cm2/nm ทระดบความเขมแสงระ ดบ ๕ ด านบนกลางโคม วดไ ดมากก ว า ๔๕ μw/cm2 /nm และขอบโคม ว ดไ ด มากก ว า ๔๕ μw/cm2 /nm ด านข า งกลาง โคม ว ด ไ ด ๔๐ .๓๐ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๓๗.๔๐ μw/cm2/nm ดานลางกลางโคมวดได ๒๙.๔๐ μw/cm2/nm และขอบโคมวดได ๑๖.๓๑ μw/cm2/nm

คณลกษณะของเครอง LED Phototherapy ๑. ใชกบแรงดนไฟฟากระแสสลบ ๒๒๐ โวลท ๕๐ เฮรตซ และไฟฟากระแสตรง ๑๒ โวลท ๒. แหลงกาเนดแสงสฟา เปนหลอดไฟชนด LED ( Light – Emitting – Diode ) ใชพลงงานตา และให แสงทมความรอนตา มอายการใชงานไมนอยกวา ๕๐,๐๐๐ ชวโมง ๓. สามารถใหแสงสฟาทมความยาวคลนแสงในชวง ๔๒๐ - ๔๗๕ นาโนเมตร เพอความเหมาะสมสาหรบการรกษาภาวะตวเหลองของทารก โดยสอบเทยบจากสถาบนมาตรวทยาแหงชาต ๔. สามารถใหกาลงสองสวางมากกวา ๔๕ μw/cm2/nm หรอมากกวา ทระยะหางจากโคมไฟ ๔๐ cm และครอบคลมพนทไมนอยกวาขนาด ๕๐ x ๖๒ cm ๕. สามารถปรบลดเพมกาลงสองสวางไดทง ๔ ดาน ๖. สามารถปรบลดเพมกาลงสองสวางได ๕ ระดบ ๗. มเครองนบเวลาการใชงาน ๘. มการกระจายของรงสอนฟราเรดและรงสอลตราไวโอเลตนอยกวา ๒ μw/cm2/nm2

6. สรปผลการทดลอง ผลการทดลองพบวา

๑. หลอดไฟชนด LED (Light-Emitting-Diode) สฟาใหความยาวคลนท 4๖0 nm โดยสอบเทยบจากสถาบนมาตรวทยาแหงชาต

๒. มอายการใชงานไดนานถง ๕๐,๐๐๐ ชวโมง สามารถใหกาลงสองสวางสงสด (Intensity) ไดมากกวา ๔๕ μw/cm2/nm ทระยะหางจากโคมไฟ ๔๐ cm

- 44 -


๓. สามารถเพมระดบความเขมแสงได ๕ ระดบ ทงนผใชสามารถเพมระดบไดตามความตองการ

๔. โคมไฟสองเ ดกสามารถให พนท สองสวางครอบคลมตวทารกทง ๔ ดาน โดยครอบคลมพนท ๕๐ x ๖๒ cm

๕. มการกระจายของรงสอลตราไวโอเลตนอยกวา ๒ μw/cm2/nm

๖. กลอง IP camera สามารถดภาพทารกทางโทรศพทมอถอและคอมพวเตอรใหกบแพทย พยาบาลและมารดาของทารกแรกเกดเพอเฝาระวงและลดความหวงใย

ทดสอบการใชงานกบมนษย ไดทดสอบประสทธภาพในการรกษาพยาบาลทโรงพยาบาลตากฟา จงหวดนครสวรรค สามารถลดสารบลรบลในเลอดไดเรว และใชเวลานอย

การนาผลการวจยไปใชประโยชน ๑. ทาใหทราบถงประสทธภาพของเครอง LED Phototherapy ชนดแสงสดานทพฒนาขน ๒. ใชประโยชนในสถานบรการสขภาพในการรกษาผปวย ๓ . ประหยดงบประมาณในการจดซอ เค รอง Phototherapy ซงมราคาสงในทองตลาด มากกวา ๑๐ เทา ๔. เปนเครองตนแบบใหกบหนวยงานตางๆ ไดศกษาตอไป ๕. สามารถนาเสนอผลงานทางวชาการในการประชมวชาการกองฯ กรมฯ กระทรวงสาธารณสขตอไป

ขอเสนอแนะ ควรมการวจยเปรยบเทยบประสทธภาพการรกษาทารกตวเหลองของเครอง LED Phototherapy กบ Phototherapy ชนดอนๆ บรเวณทตรงกบกลางโคม จะใหพลงงานสงกวาบรเวณตรงกบสวนขอบโคม เวลาใชจงตองจดใหทารกอยตรงกบสวนกลางของโคม ควรมการวจยระบบตรวจวดการลดลงของสารบลรบนบนผวหนงทารกแทนการเจาะเลอด

7. กตตกรรมประกาศ การพฒนาดานเทคนคเครองสองไฟรกษาทารกแรกเกดทมสภาวะตวเหลอง สาเรจลงโดยไดรบความอนเคราะหใหคาปรกษา แนะนา และชวยเหลอจากบคคลหลายฝาย ซงคณะผดาเนนการขอระบนามไวเพอแสดงความขอบคณไว ดงน ขอขอบคณ นาวาอากาศตร น.พ.บญเรอง ไตรเรองวรวฒน อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ นายสรพนธ ชยลอรตน ผ อานวยการกองวศวกรรมการแพทย นายสมควร ศรคปต ผอานวยการสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต ๓ จงหวดนครสวรรค ทเหนชอบและอนมตโครงการ ใหคาปรกษา ขอชแนะ ขอแนะนา และขอคดเหนทเปนประโยชนตอการทาโครงการตลอดมา จนกระทงโครงการนสาเรจลงดวยด คณะผดาเนนการขอขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอขอบคณ สถาบนมาตรวทยาแหงชาต ทใหความอนเคราะหตรวจวดสเปกตรมของคลนแสงสฟาเพอยนยนคณสมบตของเครอง ขอขอบคณ โรงพยาบาลตากฟา จงหวดนครสวรรค ทใหความอนเคราะหทดสอบการรกษาพยาบาลทารกแรกเกดทมสภาวะตงเหลอง ขอบคณเพอนๆ ทรกทกคน ของคณะผดาเนนการ สาหรบกาลงใจ และความชวยเหลอทมใหมาโดยตลอด สดทายน คณะผดาเนนการขอนอมคณคา และประโยชนอนพงมจากโครงการฉบบน บชาพระคณของบดา มารดา คร อาจารย ญาต พนอง และเพอนๆ ทไดใหกาลงใจและถายทอดวชาความรแกคณะผดาเนนการดวยดตลอดมา

คณะผดาเนนการ

8. เอกสารอางอง เกรยงศกด จระแพทย และวณา จระแพทย. หลกการ

ดแลทารกแรกเกดขนพนฐาน. กรงเทพมหานคร:โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก;2550.

สรายทธ สภาพรรณชาต. อาการเหลองในทารกแรกเกด. ใน : วนด วราวทย, ประพทธ ศรปณย, สรางค เจยมจรรยา บรรณาธการ. ตารากมารเวชศ า ส ต ร ( ฉ บ บ เ ร ย บ เ ร ย ง ใ ห ม เ ล ม 2 ) . กรงเทพมหานคร :บรษทโฮลสตกพบลช ชง ;2540.

- 45 -


การศกษาปจจยทสงผลกระทบตอการใชระบบไฟฟาหลกในโรงพยาบาลชมชนในเขตพนทจงหวดสงขลา Study of effected to hospital’s main electric system in Songkhla Province

นายจาเรญ ศรพร

นายการญ สขสทธ

นายเฉลมชย ศภศร

สานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 12 จงหวดสงขลา กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

บทคดยอ

การวจยเชงบรรยายน มวตถประสงค เพอศกษาปจจยทสงผลกระทบตอการใชระบบไฟฟาหลกในโรงพยาบาล กลมตวอยางคอ จดเชอมตอสายไฟฟา ขนาดสายไฟฟา ความยาวสายไฟฟา ความสมดลของกระแสไฟฟา การจายพลงงานไฟฟาของหมอแปลงไฟฟา และการจายพลงงานไฟฟาของเครองสารองไฟฟา ใน 15 โรงพยาบาล ไดแก โรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชนนาถ ณ อาเภอนาทว โรงพยาบาลสะบายอย โรงพยาบาลจะนะ โรงพยาบาลเทพา โรงพยาบาลสทงพระ โรงพยาบาลรตภม โรงพยาบาลบางกลา โรงพยาบาลระโนด โรงพยาบาลกระแสสนธ โรงพยาบาลสงหนคร โรงพยาบาลควนเนยง โรงพยาบาลนาหมอม โรงพยาบาลคลองหอยโขง โรงพยาบาลสะเดา โรงพยาบาลปาดงเบซาร เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย เครองวเคราะหไฟฟาใชวดคาพารามเตอรทางไฟฟา มลตมเตอรใชวดคากระแสและแรงดนไฟฟา และกลองสองความรอนแบบไมสมผส ใชวดคาความรอนของสายไฟฟาและจดเชอมตอของสายไฟฟา โดยวเคราะหขอมลจากคาทตรวจวดจากเครองมอทใชในการวจยดวยจานวนรอยละ ผลการวเคราะหพบวาปจจยทสงผลกระทบตอการใชระบบไฟฟาหลกในโรงพยาบาลชมชนจงหวดสงขลา ไดแก จดเชอมตอสายไฟฟามทงหมด 15 โรงพยาบาลคดเปนรอยละ 100 การจายพลงงานไฟฟาของเครองสารองไฟฟาม 10 โรงพยาบาลคดเปนรอยละ 66.66 ความสมดลของกระแสไฟฟาม 8 โรงพยาบาลคดเปนรอยละ 53.33 ขนาดสายไฟฟาม 7 โรงพยาบาลคดเปนรอยละ 46.66 ความยาวของสายไฟฟาม 7 โรงพยาบาลคดเปนรอยละ 46.66 และการจายพลงงานไฟฟาของหมอแปลงไฟฟาม 3 โรงพยาบาลคดเปนรอยละ 19.99 ผลการวจยครงนชวยใหโรงพยาบาลตางๆ ทง 15 แหง ทราบถงผลกระทบทมตอการใชระบบไฟฟาหลกในโรงพยาบาลทง 6 ปจจยดงกลาว ทอาจสงผลทาใหอปกรณไฟฟาและเครองมอทางการแพทยชารดเสยหายได ซงจะสงผลกระทบตอการใหบรการแกผรบบรการ และการปฏบตหนาทของเจาหนาทโรงพยาบาลรวมถงการสนเปลองงบประมาณ ในการจดซออปกรณไฟฟา หรอเครองมอทางการแพทย

Research Title Study of effected factors to hospital’s main electric system in Songkhla Province

- 46 -


1. บทนา 1.1 ความสาคญและทมาของปญหาททาการวจย ปญหาเรองคณภาพไฟฟา เปนปญหาทสาคญในการใหบรการของสถานบรการสาธารณสขซงมอปกรณไฟฟาและเครองมอทางการแพทย ทตองใชพลงงานไฟฟาในการทางานเพอวนจฉย และรกษาผ ปวย เ นองจากปญหาดงกลาว ทาใหเกดความเสยหายหรอความผดพลาดของอปกรณไฟฟา หรออกนยหนงคอ ไฟฟาทมคณภาพทดจะไมทาใหอปกรณตางๆ ของผใชทางานผดพลาดหรอเกดความเสยหายขนอนเนองมาจากความผดปกตของแรงดนไฟฟา (voltage) กระแสไฟ ฟา ( current) หร อความถ (power frequency) ตามมาตรฐานสากล IEC และIEEE ซ ง ใหความหมายของคณภาพกาล ง ไฟฟาคอ คณลกษณะกระแส แรงดนและความถของแหลงจายไฟฟาในสภาวะปกตไมทาใหอปกรณไฟฟามการทางานผดพลาดหรอเกดการเสยหาย การขยายจานวนเตยงของโรงพยาบาลทเพมขน ทาใหเครองมออปกรณการแพทยและเครองมอสนบสนนดานการแพทยทใชไฟฟา ซงมมาตรฐานกาหนดตามจานวนเตยงทมความแปรผนตามกน ยอมหมายถงขนาดโรงพยาบาลทใหญขน เครองมอและอปกรณเหลานยอมมจานวนมากเชนเดยวกนพบปญหาการใชปรมาณของพลงงานไฟฟาทเพมขนอกทงขนาดสายไมเหมาะสมและจดเชอมตอสกปรก การใชกระแสไฟฟาเกนพกดของหมอแปลงและเครองสารองไฟ ฟ า การ จ ายกระแส ไฟ ฟ า ไม ส ม ดล ท า ใ หแรงดนไฟฟาไมคงท ซงสาเหตหลกคอระบบไฟฟาไมมประสทธภาพ สงผลทางลบกระทบตอการใชงานเครองมอแพทยและอปกรณไฟฟา จากการดาเนนการในกจกรรมวศวกรรมความปลอดภยในโรงพยาบาล กจกรรมบารงรกษาเครองมอแพทย และกจกรรมสอบเทยบเครองมอแพทย ตามภารกจของสานกงานสนบสนนบรการสขภาพ เขต12

จงหวดสงขลา ทผานมาพบวาโรงพยาบาลมการใชของพลงงานไฟฟาทเพมขนตลอดเวลา ปญหาระบบไฟฟา เปนสาเหตทสงผลกระทบกบคณภาพไฟฟา ทาใหเกดความเสยหายตออปกรณไฟฟาและเครองมอทางการแพทยดวย ความจาเปนเรงดวนในการศกษาปจจยทส ง ผ ลก ระทบ ต อ ก า ร ใ ช ร ะบบ ไฟ ฟ าหล ก ใ นโรงพยาบาลชมชน มแนวทางปองกน ปรบปรง แกไขระบบไฟฟาไดอยางถกตองเหมาะสม ซงจะเปนขอมลในการวางแผน ออกแบบเพอปองกนและลดความเสยหายท เ กดขนกบอปกรณไฟฟาและเครองมอทางการแพทยทใชในการวนจฉยและรกษาผปวย อกทงเปนการเพมประสทธภาพในการปฏบตงานดานการใหบรกาสขภาพในโรงพยาบาล ลดการสญเสยชวตและทรพยสน ของผปวยและโรงพยาบาล ผวจยไดศกษาทฤษฎปจจยทสงผลกระทบตอระบบไฟฟา เรมจากการศกษาเรองการสงจายพลงงานไฟฟาตองปรบแรงดนไฟฟาใหสงขนเ พอสงไปในระยะทางไกลแรงดนไฟฟาจงเปนตวแปรสาคญของปญหาระบบไฟฟา การออกแบบระบบไฟฟา หมอแปลงไฟฟาและเครองสารองไฟฟา ตองออกแบบไดตามมาตรฐานวศวกรรมเหมาะสมกบขนาดปรมาณพลงงานไฟฟา เกยวของกบขนาดและความยาวสายไฟฟา ขนาดหมอแปลงไฟฟาและเครองสารองไฟฟาถาการออกแบบไมเหมาะสม หรอมการเปลยนแปลงขนาดพลงงานไฟฟาทเพมขนกสงผลกระทบตอระบบไฟฟา รวมถงจดเชอมตอสายทหลวมทาใหเกดความรอนสงผลกระทบตอระบบไฟฟา ซงมหลายสาเหตทสงผลกระทบ ผวจยไดนาแนวคดทฤษฏและงานวจยทเกยวของเพอลงพนทเกบขอมลนามาวเคราะหหาสาเหตททาใหเกดปญหาของระบบไฟฟาในโรงพยาบาล 1.2 วตถประสงคของโครงการวจย เพอศกษาปจจยทสงผลกระทบตอการใชระบบไฟฟาหลกในโรงพยาบาลชมชนในจงหวดสงขลา ทาใหเครองสารองไฟฟาหยดทางานทนท

- 47 -


1.3 ขอบเขตของการวจย ขอบเขตของสถาน ทท าการ วจ ย (place) โรงพยาบาลชมชนในเขตพนทรบผดชอบ จงหวดสงขลา จานวน 15 แหง ไดแกโรงพยาบาลจะนะ โรงพยาบาลเทพา โรงพยาบาลสทงพระ โรงพยาบาลสม เ ด จพ ร ะบรม ร าช น น า ถ ณ อ า เ ภอนาท ว โ ร ง พ ย าบ า ลส ะ บ า ย อ ย โ ร ง พ ย าบ า ล ร ต ภ ม โ ร งพยาบาลส งหนคร โ ร งพยาบาลควนเน ย ง โรงพยาบาลนาหมอม โรงพยาบาลคลองหอยโขง โรงพยาบาลสะเดา โรงพยาบาลปาดง เบซา ร โรงพยาบาลกระแสสน ธ โรงพยาบาลบางกล า โรงพยาบาลระโนด 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. นาสภาพปญหาและผลกระทบทได ไปสการแกไขปรบปรงระบบไฟฟาของโรงพยาบาลใหมความเสถยรภาพและมนคง 2. ใชเปนขอมลปองกนอนตรายทเกดจากระบบไฟฟา ลดความเสยหายของเครองมอแพทยและอปกรณไฟฟา ใชผลทไดรบจากการวจยไปเปนองคความรในการทาวจยครงตอไป 3. ใชเปนขอมลแกไขปญหาของระบบไฟฟาทเกดขนไดถกตอง เหมาะสม มประโยชนสงสด 4. เปนขอมลในการจดการเรองของชวงเวลาการใชพลงงานไฟฟาเพอการอนรกษพลงงาน 5. เผยแพรความรดานระบบไฟฟา ทาใหปองกนแกไขไดถกตองและเหมาะสมตามหลกวศวกรรม

2. วธดาเนนงานวจย

การ วจ ยคร ง น เ ปนการ วจ ย เ ช งบรรยาย (descriptive research) เพอศกษาปจจยทสงผลกระทบตอระบบไฟฟาในโรงพยาบาล 2.1 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยไดแก เครองวดคาตางๆทางไฟฟา คอ 1. เครองวเคราะหไฟฟาใชวดคา พารามเตอรทาง ไฟฟาตาม ตาแหนง ต างๆ ใ ช บนท กข อม ลคาพารามเตอรทางไฟฟา ไดแก คาแรงดนไฟฟา คา

กระแสไฟฟา คาพลงงานไฟฟา ในชวงเวลาแลวนามาแปลงคาเปนตวเลข หรอกราฟ ในการวเคราะหระบบไฟฟา 2. มลตมเตอร ใชวดคากระแส และแรงดนไฟฟา ใชวดคากระแส และแรงดนไฟฟาใชในการวดคาไฟฟาตามตาแหนงตางๆ ของ ตควบคม หรอวงจรยอย และเปรยบเทยบคาทางไฟฟากบเครองวเคราะหไฟฟา 3. เครองเทอรโมสแกนอนฟาเรด คอ กลองสองความรอนแบบไมสมผส ใชวดคาความรอนของสาย และจดเชอมตอของสายไฟฟาในตควบคม หรอจดเชอมตอสายภายนอกอาคาร เ พอใหทราบถงอณหภมความรอนนามาเปรยบเทยบกบคามาตรฐาน

3. ผลการวจยและอภปรายผล 3.1 ผลการวจย ผลการวจยไ ด ดง น ปจจยท ส งผลกระทบสามารถนามาสรปผลในภาพรวมไดดงน

ตารางท 4.1 แสดงปจจยทสงผลกระทบตอการใชงานระบบไฟฟาโรงพยาบาลชมชนในจงหวดสงขลา

จากตารางพบวา ปจจยทสงผลกระทบ คอ จดเชอมตอสายไฟฟา ทง 15 โรงพยาบาล คดเปนรอยละ100 รองลงมาคอ การจายพลงงานไฟฟาของเครองสารองไฟฟา ม 10 โรงพยาบาล คดเปนรอยละ 66.66 และการจายพลงงานไฟฟาของหมอแปลงไฟฟา ม 3 โรงพยาบาล คดเปนรอยละ 19.99 ตามลาดบ

ลาดบ ปจจยทสงผลกระทบ จานวนโรงพยาบาล

รอยละ (%)

1 จดเชอมตอสายไฟฟา 15 100 2 การจายพลงงานไฟฟา

ของเครองสารองไฟฟา 10 66.66

3 ค ว า ม ส ม ด ล ข อ งกระแสไฟฟา

8 53.33

4 ขนาดของสายไฟฟา 7 46.66 5 ความยาวสายไฟฟา 7 46.66 6 การจายพลงงานไฟฟา

ของหมอแปลงไฟฟา 3 19.99

- 48 -


3.2 อภปรายผล กา ร ว จ ย ค ร ง น เ ป นก า รศ กษ า ป จ จ ยท มผลกระทบตอระบบไฟฟาในโรงพยาบาลไดแก ปจจยจดเชอมตอสาย การจายพลงงานไฟฟาของเครองสารองไฟฟา ขนาดสายไฟฟา การจายพลงงานไฟฟาของหมอแปลงไฟฟา ความยาวสายไฟฟา ความสมดลของกระแสไฟฟา จากขอมลการสารวจจดเชอมตอสายไฟฟาของโรงพยาบาล ทง 15 แหง พบวาเกดความผดปกต คอ ความรอนทจดเชอมตอสายไฟฟาในทกโรงพยาบาลทง 15 แหง คดเปนรอยละ 100 ซงสาเหตมาจากจดเชอมตอสายไฟฟาหลวม เกดความตานทานสง ทาใหเปนสาเหตเกดความรอนสงเกนพกด เมอกระแสไฟฟาจานวนมากไหลผานจะสงผลกระทบตอระบบไฟฟาของโรงพยาบาล กลาวคอเมอเกดความรอนสงฉนวนของสายไฟฟากจะรอนดวยเชนกน ฉนวนสายไฟฟาอาจชารดจนเกดการลดวงจร นอกจากนการทจดเชอมตอสายไฟฟาหลวมอาจเปนสาเหตใหเกดการอารค ซงนาไปสการเกดไฟไหมอาคารได รวมถงเปนสาเหตใหเครองปองกนกระแสเกนทางานตดวงจรเรวกวาปกตโดยทใชกระแสไฟฟาไมเกนพกดกระแสของอปกรณปองกนทาใหระบบไฟฟาขาดความตอเนองในการทางาน จดเชอมตอหลวมทาใหเกดความตานทานสงมแรงดนตกครอมเกดความรอนกเปนสาเหตสาคญททาใหแรงดนตก ไมคงทขนอยกบการใชกระแสไฟฟา เมอมการใชกระแสไฟฟาสงความรอนกจะสงขนตามดวย อกทงยงทาใหแรงดนตกครอมจดตอสายมคาสงทาใหแรงดนไฟฟาตกและเกดความรอนทจดเชอมตอสาย ซงอาจทาใหหาสาเหตทแทจรงไมพบทาใหแกไขไมตรงจด สงผลกระทบตออปกรณไฟฟาตางๆในโรงพยาบาล นอกจากนยงสงผลตอระบบบรการ เชน ผปวยหรอผมารบบรการในโรงพยาบาล เชนการใชงานเครอง เอกซเรย จะหยดทางานเมอแรงดนไฟฟาตกตากวามาตรฐาน (200-240 V) ดงนนจงเหนไดวา การทจดเชอมตอสายไฟฟาหลวมจงไมใชเรองทควรละเลยอกตอไป จากขอมลการสารวจการจายพลงงานไฟฟาของเครองสารองไฟฟาพบความผดปกตจานวน 10 โรงพยาบาลคดเปนรอยละ 66.66 (ตารางท 4.1) แสดงใหเหนวาประสทธภาพการ

ทางานของการจายพลงงานไฟฟาจากเครองสารองไฟฟามความไมเหมาะสม อธบายไดวาอาจมการจายพลงงานไฟฟาเกนพกดของเครองสารองไฟฟามากถง 10 โรงพยาบาล จากทงหมด 15 โรงพยาบาล โดยโรงพยาบาลท เ กดปญหาไฟฟา ดบโรงพยาบาลจาเปนตองใชเครองสารองไฟฟาเปนพลงงานทดแทนเปนประโยชนในการใชอปกรณไฟฟาและเครองมอทางการแพทย เพอทจะใหสามารถบรการไดอยางมประสทธภาพ จากปญหาทการจายพลงงานไฟฟาของเครองสารองไฟฟามความผดปกต (จายพลงงานไฟฟาเกนพกด) ยอมสงผลตอระบบไฟฟาของโรงพยาบาลโดยเมอไฟฟาดบเครองสารองไฟฟาจะทางานทดแทนหากเครองสารองไฟฟาทางานเกนพกดมากกวาปกตจะสงผลกระทบ 2 ลกษณะคอ เครองสารองไฟฟาจะหยดทางานทนท เนองจากมชดควบคมจายพลงงานไฟฟาเกนอตโนมต เพอไมใหเครองสารองไฟฟาชารด และการทเครองสารองไฟฟาตองจายพลงงานไฟฟาเกนพกดทาใหแรงดนไฟฟาตกสงผลใหอปกรณไฟฟาและเครองมอทางการแพทยไดรบความเสยหายเราสามารถสงเกตไดจากหลอดไฟฟากระพรบ, เครองสารองไฟฟาขนาดเลก (uninterruptable power supply) ตองทางานตลอดเวลา จากปญหาดงกลาวนทาใหพบวามผลตอการใชอปกรณไฟฟารวมถงอปกรณทางการแพทย ทาใหสงผลกระทบตอการใหบรการแกผปวย หรอผมาใชบรการในโรงพยาบาล เชน มผล กระทบตอการใชอปกรณไฟฟาหรออปกรณทางการแพทย หองผาตด หองฉกเฉน ทจาเปนตองมไฟฟาใชตลอดเวลา จงเหนไดวาการทโรงพยาบาล 10 แหง มการจายพลงงานไฟฟาจากเครองสารองไฟฟาเกนพกดยอมสงผลตอการใหบรการ ขนาดสายไฟฟา จากขอมลการสารวจขนาดสายไฟฟาพบวาสายไฟฟาในโรงพยาบาล 7 แหง มความผดปกต (เกนพกดกระแส ) คดเปนรอยละ 46.66 การทขนาดสายไฟฟาไมเหมาะสมกบการใชงานจะสงผลตอประสทธภาพและความปลอดภยในการใชงาน กลาวคอ สายไฟฟาทใชงานไดเหมาะสม ตองสามารถทนตอแรงดนใชงานมาตรฐาน (มอก.11ข2531) ดงนนการเลอกชนดของสายไฟฟาตองมขนาดท เหมาะสมไดแกม พ กดแรงดน ม พ กดกระแสท

- 49 -


เหมาะสม จงจะทาใหการใชงานเปนไปอยางมประสท ธภาพ แ ตพบ วาขนาดสายไฟฟาใน 7 โรงพยาบาลมความไมเหมาะสมกบการใชงานอธบายไดวาอาจสงผลใหเกดผลกระทบตอการใชพลงงานไฟฟาในโรงพยาบาล กลาวคอ การทสายไฟฟาไมเหมาะสม เชน ขนาดสาย 10 sq.mm สามารถจายกระแสไฟฟาไดเพยง 60 A แตหากจายเกน 60 A ยอมทาใหเกดความรอนของสายไฟฟาทาใหแรงดนตก สงผลกระทบตอการใชงานอปกรณไฟฟาและอปกรณทางการแพทยซงเปนสาเหตสาคญทมผลกระทบตอการใหบรการผปวยในทสด การจายพลงงานไฟฟาของหมอแปลงไฟฟา จากการสารวจการจายพลงงานไฟฟาของหมอแปลงไฟฟาในโรงพยาบาล 15 แหง พบวามความผดปกตหมอแปลงจายพลงงานไฟฟาเกนพกด จานวน 3 โรงพยาบาล คอ คดเปนรอยละ 19.99 การทางานของหมอแปลงไฟฟาเปนการปรบระดบแรงดนไฟฟาเพอใหมแรงดนไฟฟาทเหมาะสมใชงานกบอปกรณตางๆไดอยางมประสทธภาพ ในขณะเดยวกนหมอแปลงไฟฟากทาหนาทสงผานกาลงไฟฟาในระบบไฟฟาจากวงจรหนงไปอกวงจรหนง จากการศกษาครงนพบวาการทโรงพยาบาล 3 แหง มการจายพลงงานไฟฟาของหมอแปลงไฟฟาผดปกต (เกนพกด) อธบายไดวา อาจเกดจากโรงพยาบาลมความตองการใชพลงงานไฟฟาเพมขน เชน การใชอปกรณไฟฟาหรออปกรณทางการแพทยเพมขน ทาใหหมอแปลงไฟฟาตองทางานเพมขนเชนกน เชน หมอแปลงขนาด 160 kVA (128 kW) แตตองจายพลงงาน 150 kW ซงเปนการจายพลงงานไฟฟาเกนพกด ทาใหสงผลใน 2 ลกษณะ คอ เมอหมอแปลงไฟฟาทางานตอเนองไประยะหนงจะทาใหแรงดนไฟฟาตก จงทาใหสงผลตอการใชพลงงานของอปกรณไฟฟา และอปกรณทางการแพทย ซงจะทาใหเกดการชารดได ทาใหมผลตอการใหบรการ ในขณะเดยวกนการทางานเกนพกดของหมอแปลงไฟฟาเปนระยะเวลานานทาใหเกดความรอนขดลวดหมอแปลงลดวงจรชารดเสยหาย ทาให

ไฟฟาดบ สงผลกระทบตอระบบไฟฟาของโรงพยาบาล ซงมผลตอการใหบรการผปวย ความยาวสายไฟฟาในโรงพยาบาล จากขอมลการสารวจความยาวสายไฟฟาของโรงพยาบาล 15 แหง พบวามจานวน 7 โรงพยาบาล คดเปนรอยละ 46.66 ทมความยาวสายไฟฟาผดปกต กลาวคอใน 7 โรงพยาบาล มความยาวมากสงผลกระทบตอแรงดนไฟฟา ซ งอธบายได วาอาจเกดจากความตองการใชไฟฟาเพมขน จงมความจาเปนตองขยายพนท ของการใชอปกรณไฟฟาหรออปกรณทางการแพทย การกระทาดงกลาวทาใหสายไฟฟายาวขน ทาใหแรงดนไฟฟาตก สงผลตอประสทธภาพของการใชอปกรณไฟฟาและอปกรณทางการแพทย ในทสด และนอกจากนการทมการใชอปกรณไฟฟาและอปกรณทางการแพทยเพมขน ยอมสงผลทาใหตองใชกระแสไฟฟามากขน สงผลทาใหแรงดนไฟฟาตก และสงผลตออปกรณไฟฟา อปกรณทางการแพทย ซงเหตผลดงกลาวสงผลกระทบตอการใหบรการตอผปวย ความสมดลของกระแสไฟฟา จากการสารวจโดยการตรวจวดคากระแสไฟฟาจากโรงพยาบาล 15 แหง พบวามความไมสมดลของการจายกระแสไฟฟาใน 8 โรงพยาบาล คดเปนรอยละ 53.33 เกดจากขาดการควบคมการใชอปกรณไฟฟา และเครองมอทางการแพทย ทไมสมดลในบางเฟสมากเกนไป ทาใหการใชกระแสไฟฟาในบางเฟสสงกวาปกต คอเมอตรวจวดจะมความแตกตางระหวางเฟสเกนรอยละ 20 ทาใหมผลคอ แรงดนไฟฟาแรงดนไฟฟาตกซงจะมผลกระทบใน 2 ลกษณะ ไดแก ทาใหอปกรณไฟฟา และอปกรณทางการแพทยไมสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ อกทงยงทาใหสายไฟฟาไหมนาไปสการเกดอคคภย และการเกดความไมสมดลของเฟสไฟฟายงสงผลตอหมอแปลงไฟฟาโดยทาใหหมอแปลงไฟฟาเกดความรอน ประสทธภาพการจายโหลดลดลง มผลตออปกรณไฟฟาและอปกรณทางการแพทยอกดวย จะเหนไดวาปญหาดงกลาวสงผลกระทบตอการใหบรการผปวย

- 50 -


4. สรป จากขอมลการสารวจทง 6 ปจจย คอ จดเชอมตอสายไฟฟา การจายพลงงานไฟฟาของเครองสารองไฟฟา ขนาดสายไฟฟา การจายพลงงานไฟฟาของหมอแปลงไฟฟา ความยาวสายไฟฟา และความสมดลของกระแสไฟฟา มผลโดยตรงตอระบบไฟฟาของโรงพยาบาล เชน ทาใหแรงดนไฟฟาตก ปจจยดงกลาวเกดจากโรงพยาบาลมการใชพลงงานไฟฟาเพมขนอยตลอดเวลา สงผลตออปกรณไฟฟาและเครองมอทางการแพทย ซงสงผลกระทบตอการใหบรการตอผปวย และการปฏบตงานของเจาหนาทในโรงพยาบาล รวมถงการทโรงพยาบาลตองสนเปลองงบประมาณเพอทจดซอม หรอซอใหมเกยวกบอปกรณไฟฟา และเครองมอทางการแพทย ดงนนในการคนพบปจจยทสงผลกระทบตอระบบไฟฟาหลกในโรงพยาบาลจงทาใหเกดความรทชดเจนถงสาเหต และผลกระทบทมผลตอการใชบรการจากระบบไฟฟาทมปญหาในโรงพยาบาล ซงจะนาไปสการแกไขปรบปรง หรอการวางแผน เกยวกบการจดการระบบไฟฟาในโรงพยาบาลทมประสทธภาพตอไป

5. ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนางานวจยไปใชงาน 1. การทราบสาเหตปญหาทสงผลกระทบตอการใชงานระบบไฟฟาจะทาใหดาเนนการปรบปรงแกไขโดยเรว ชวยใหลดผลกระทบตอระบบไฟฟาของโรงพยาบาล 2. ควรตรวจสอบระบบไฟฟาอยางสมาเสมอโดยวดคาพาราม เตอรทางไฟฟา ตรวจสอบดความผดปกตของระบบไฟฟา ตรวจสอบอปกรณไฟฟาในขณะการใชงาน ความถในการตรวจสอบทกสปดาห ทกเดอน ขนอยกบความเหมาะสมและความสาคญของอปกรณของระบบไฟฟา จะชวยใหสามารถแกไขปญหา และผลกระทบทเกดขนกบระบบไฟฟาของโรงพยาบาล 3. ควรมแผนการบารงรกษาอปกรณระบบไฟฟาทใชงานอยใหมประสทธภาพสงสด เพอเปนการปองกนการเกดปญหาของระบบไฟฟา ทาใหประหยดและลดความเสยทเกดจากปญหาระบบไฟฟา

6. กตตประกาศ งานวจยเรองนสาเรจดวยดดวยความตงใจและความพยายามของผ ว จ ยและดวยความกรณาช ว ย เ หล อ เ ป นอ ย า ง ด จ า ก นายจ ร ส ร ช ก ล ผอานวยการสานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต 12 จงหวดสงขลา และเจาหนาททกทานทสนบสนนการทาวจย และขอขอบคณ นายสยาม มสกะไชย โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา และอาจารยเอกรนทร วาโย คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏสงขลา ซงเปนอาจารยทปรกษางานวจย ทใหคาปรกษา แนะนา ถายทอดความร เสนอแนะขอคดเหนทเปนประโยชน ตลอดจนตรวจสอบแกไขขอบกพรอง ตางๆของงานวจย และยงใหความเอาใจใสผ วจยอยางสมาเสมอ รวมทงคอยสนบสนนใหกาลงใจและเปนอาจารยทปรกษาใหตลอดจนเสรจสนการวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน ขอขอบคณเจาหนาทโรงพยาบาลชมชนจงหวดสงขลาทกแหง ทกทานทใหความรวมมอในการเกบขอมลวจย และดาเนนการในกา รจดประชมจนครบถวน ท งผ ใ ห อปการคณทกท านท ใ หความสนบสนนทงดานวชาการ ทนทรพย กาลงใจในการทาวจยครงน ทาใหงานวจยเรองนสาเรจลงไดดวยด คณะผวจยหวงวา การวจยเรองนจะมประโยชนกบโรงพยาบาล ในการนาผลการวจยไปใชในการพฒนาระบบไฟฟาไดอยางมประสทธภาพ และเปนพนฐานในการศกษาวจยเกยวกบระบบไฟฟาตอไป คณะผวจย

7. บรรณานกรม กองประชาสมพนธกลมระบบสง. ไฟฟาและสายสง

ไฟฟาแรงสง. นนทบร : การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. 2549.

ชด อนทะส. การสงและจายกาลงไฟฟา. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน จากด(มหาชน), 2540.

ชวลต ดารงรตน. การสงจายไฟฟา เลม 1. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน จากด(มหาชน), 2541.

บณฑต เอออาภรณ. การวเคราะหระบบไฟฟากาลงเบองตน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2547.

- 51 -


ธนบรณ ศศภานเดช. การออกแบบระบบไฟฟา.กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน จากด(มหาชน), 2539.

ศล บรรจงจตร. การออกแบบระบบไฟฟากาลง. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน จากด(มหาชน), 2540.

ประสทธ พทยพฒน. การออกแบบระบบไฟฟา. กรงเทพฯ : จ.บ.พ เซนเตอร จากด, 2549.

ลอชย ทองนล. การออกแบบและตดตงระบบไฟฟาตามมาตรฐาน. กรงเทพฯ : สสท, 2557.

มงคล ทองสงคราม . การ สงจ าย กาล ง ไฟฟา . กรงเทพฯ : รามาการพมพ. 2535.

มงคล ทองสงคราม. เครองกลไฟฟากระแสสลบ. กรงเทพฯ : รามาการพมพ. 2535.

ณรงค ชอนตะวน. เครองกาเนดไฟฟากระแสสลบ. กรงเทพฯ : สงเสรมอาชวะ. 2543.

ศภพงศ คลายคลง. (ไมปรากฏปทพมพ). เครองกาเนดไฟฟา. คนเมอ 5 สงหาคม 2557, จากhttp://www.mmv.ac.th/supphapong/sci%20617.htm

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกส และคอมพวเตอรแหงชาต. (ไมปรากฏปทพมพ). ความรเกยวกบไฟฟา. คนเมอ 6 กรกฎาคม 2557, จาก ศนยเทคโนโลย อ เลกทรอนกส และคอมพวเตอรแ ห ง ช า ต เ ว บ ไ ซ ด : http://nkw.ac.th/ courseware/www.nectec.or.th/courseware/electrical/index.html

ณรงค ชอนตะวน. หมอแปลงไฟฟา. กรงเทพฯ : สงเสรมอาชวะ. 2543

ไชชาญ หนเกด. หมอแปลงไฟฟา. กรงเทพฯ : สสท, 2556.

ลอชย ทองนล. (ไมปรากฏปทพมพ). การตอสายไฟฟานนสาคญอยางไร. คนเมอ 10 มถนายน 2557,

จ า ก file://C:Documents%20and%20Set tings/stt/My%20Downloads/167temca_magazine_18_4_39.pdf

กองวศวกรรมการแพทย , กรมสนบสนนบรการสขภาพ. คมอมาตรฐานวศวกรรมความปลอดภย และสภาพแวดลอมในโรงพยาบาล. กรงเทพฯ : 2552.

ธรยทธ เสงยมศกด และประภาษ ไพรสวรรณา. การวเคราะหผลกระทบของแรงดนไฟฟาสามเฟสไมสมดลตอกระแสสเตเตอรของมอเตอรเหนยวนาโดยพจารณาจากมมเฟสของคาตวประกอบความไมสมดลของแรงดนเปนตวบงช . วทยานพนธปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาวศวกรรมไฟฟา สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาคณทหารลาดกระบง, 2549.

ประมวญ คงสาคร และคงกระพนธ พงษพทกษ. การออกแบบและสรางหมอแปลงทดสอบขนาด 150 kV 5 kVA แบบใชนามนเปนฉนวนแทรกซม. วทยานพนธปรญญาครศาสตร อตสาหกรรมมหาบณฑต ภาควชาครศาสตรไฟฟา บณฑตวทยาลย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2541

พนศร วรรณการ. การออกแบบสรางชดควบคมการจายโหลดทางไฟฟาทพกดแรงดนคงท 220 โวลท., การประชมเครอขายวชาการวศวกรรมไฟฟามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล, หนา 324 – 3 3 1 . 1 9 -2 1 พ ฤ ศ จ ก า ย น 2 5 5 1 . ณ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญญบร.

- 52 -


การเปรยบเทยบประสทธภาพระบบบาบดนาเสยแบบตะกอนเรงในโรงพยาบาลชมชนพนทภาคใต ระหวางระบบบาบดนาเสยแบบกอสรางเองกบระบบบาบดนาเสยแบบถงสาเรจรป

งานประเมนเทคโนโลยทางการแพทย กลมมาตรฐานและประเมนเทคโนโลย กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

บทคดยอ

บทความนเปนการศกษาประสทธภาพระบบบาบดนาเสยแบบตะกอนเรงในโรงพยาบาลชมชนพนทภาคใตแบบกอสรางเองกบระบบบาบดนาเสยแบบถงสาเรจรป ไดทาการศกษาโรงพยาบาลในพนทภาคใต จานวน ๑4 แหงใน ภ จงหวด ไดแก จงหวดพทลง จงหวดพงงา จงหวดชมพร และจงหวดสราษฎรธาน ระยะเวลาดาเนนการตงแตเดอน ตลาคม ๒๕๕๖ ถงเดอน กนยายน ๒๕๕๗ โดยมวตถประสงคเพอประเมนหาประสทธภาพของระบบบาบดนาเสยและไดแนวทางในการเลอกระบบบาบดนาเสยใหเหมาะสมในการบาบดนาเสยโรงพยาบาล ผลการศกษาพบวาระบบบาบดนาเสยแบบกอสรางเองมประสทธภาพในการบาบดนาเสยสงกวา ระบบบาบดนาเสยแบบถงสาเรจรป ซงสามารถบาบดนาเสยไดผานเกณฑมาตรฐานคณภาพนาทงทกพารามเตอร คอ ความเปนกรด-ดาง (pH), บโอด (BOD), สารแขวนลอย (SS), และ ไนโตรเจน (TKN) และมคาประสทธภาพการบาบด BOD และ SS ผานเกณคาประสทธภาพการบาบดของระบบตะกอนเรงทกโรงพยาบาล มคาเฉลยประสทธภาพในการบาบด BOD รอยละ 96.37 และ SS รอยละ 95.24 สวนระบบบาบดนาเสยแบบถงสาเรจรป ยงมบางโรงพยาบาลทมคณภาพนาทงไมไดผานเกณฑมาตรฐาน และมคาประสทธภาพการบาบดตากวาคาประสทธภาพการบาบดของระบบตะกอนเรง มคาเฉลยประสทธภาพในการบาบด BOD รอยละ 89.36 และ SS รอยละ 85.48 ซงผลการศกษาครงนเปนขอมลวชาการนาไปเปนแนวทางและปรบปรงพฒนาในการเลอกระบบบาบดนาเสยใหเหมาะสมในการบาบดนาเสยโรงพยาบาลเพอความคมคาทงทางดานประสทธภาพและการบารงรกษา

1. บทนา การจดการนาเสยทเกดจากโรงพยาบาลถอเปนสงสาคญ หากไมมการควบคม ดแลและบาบดใหถกตองอยางเหมาะสม อาจกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม และสขภาพอนามยของมนษย ในปจจบนโรงพยาบาลขนาดกลางและเลกโดยทวไปนยมใชระบบบาบดนาเสยของโรงพยาบาลแบบสาเรจรป เนองจากมจาหนายในทองตลาด เปนระบบทประหยดพนท และทาการตดตงไดงาย จากเดมตองทาการกอสรางระบบบาบดนาเสย ไมวาจะเปนระบบบอผง ระบบบอเตมอากาศ ระบบคลองวนเวยน เปนตน ซงระบบบาบดนาเสยแตละชนดจะมขอด ขอเสยแตกตางกนไป จงไมมการสรปอยางชดเจนวาระบบบาบดนาเสยแบบใดมความเหมาะสมและมประสทธภาพในการบาบดนาเสยโรงพยาบาล

ในการวจยครงนจงไดเลอกศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพระบบบาบดนาเสยแบบตะกอนเรงในโรงพยาบาลชมชนพนทภาคใต ระหวางระบบบาบดนาเสยแบบกอสรางเองกบระบบบาบดนาเสยแบบถงสาเรจรป เพอหาแนวทางในการเลอกระบบบาบดนาเสยใหเหมาะสมในการบาบดนาเสยโรงพยาบาลชมชน 30-120 เตยง

2. วตถประสงคของโครงการ 2.1 เพอทราบถงประสทธภาพของระบบบาบดนาเสยโรงพยาบาลทงชนดระบบบาบดนาเสยแบบกอสรางเองกบระบบบาบดนาเสยแบบถงสาเรจรป 2.2 เพอไดแนวทางในการเลอกระบบบาบดนาเสยใหเหมาะสมในการบาบดนาเสยโรงพยาบาล

- 53 -


3. ข อ บ เ ข ต ข อ ง โ ค ร ง ก า ร / พ น ท เ ป า ห ม า ย /กลมเปาหมาย โรงพยาบาลชมชนในพนทภาคใต ศกษาโดยใชแบบสอบถามควบคกบการสารวจภาคสนาม ขอมลทศกษาประกอบดวย 3.1 ประสทธภาพในการบาบดนาเสยตามมาตรฐานนาทงจากโรงพยาบาล 3.2 ความเหมาะสมในดานทางเศรษฐศาสตร และการดแลระบบบาบดนาสย

4. วธการศกษา การวจยเรองการเปรยบเทยบประสทธภาพระบบบาบดนาเสยแบบตะกอนเรงในโรงพยาบาลชมชนพนทภาคใต ระหวางระบบบาบดนาเสยแบบกอสรางเองกบระบบบาบดนาเสยแบบถงสาเรจรป ดาเนนการเกบรวบรวมขอมลจากโรงพยาบาลชมชน 20 แหง โดยการตรวจสอบระบบบาบดนาเสย และการสอบถามขอมลจากเจาหนาทดแลระบบบาบดนาเสย 4.1 กลมเปาหมาย กลมเปาหมายทใชในการวจยครงน ไดคดเลอกแบบเจาะจงจากโรงพยาบาลชมชนในพนทภาคใต จานวนท งหมด 14 โรงพยาบาล โดยดาเนนการคดเลอกโรงพยาบบาลทมการใชระบบบาบดนาสยชนดตะกอนเรง แบบกอสรางแอง และแบบถงบาบดนาเสยสาเรจรป โดยมรายชอโรงพยาบาล ดงตอไปน 1. จงหวดพทลง ประกอบดวย โรงพยาบาลควนขนน โรงพยาบาลเขาชยสน โรงพยาบาลปาบอนและโรงพยาบาลตะโหมด 2. จงหวดพงงา ประกอบดวย โรงพยาบาลคระบรชยพฒน และโรงพยาบาลทบปด 3. จงหวดชมพร ประกอบดวย โรงพยาบาลหลงสวน โ รงพยาบาลส ว โ ร งพยาบาลละแม และโรงพยาบาลปากนาชมพร 4. จงหวดสราษฎรธาน ประกอบดวย โรงพยาบาลดอนสก โรงพยาบาลบานนาสาร โรงพยาบาลกาญจนดษฐ และโรงพยาบาลไชยา

4.2 เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวยแบบสอบถามการจดการนาเสยโรงพยาบาลชมชนในพนทภาคใต ผวจยสรางเครองมอเพอใชในการเกบขอมลจากโรงพยาบาล 4.3 ขนตอนการวจย 4.3.1 ทาหนงสอจากกองวศวกรรมการแพทยถงโรงพยาบาลกลมเปาหมาย เพอขอความอนเคราะหในการเขาไปเกบขอมล 4.3.2 สรางเครองมอในการวจย คอ แบบ สอบถามการจดการนาเสยโรงพยาบาลชมชนในพนทภาคใต 4.3.3 ศกษาขอมลทวไปของโรงพยาบาล โดยการสอบถามเจาหนาทผรบผดชอบงานระบบบาบดนาเสยของโรงพยาบาล พรอมทงนดหมายเวลาในการดาเนนงานเกบขอมล 4.3.4 ดาเนนการเกบขอมลภาคสนาม ดวยการสอบถาม สารวจ สงเกต ประเมนระบบบาบดนาเสย ประกอบดวย 4.3.4.1 แบบสอบถาม ใชจดเกบขอมลดานการจดการนาเสยของโรงพยาบาลจากเจาหนาท ทดแลระบบบาบดนาเสยโดยตรง 4.3.4.2 สารวจตรวจสอบ โดยผ วจยและทมงาน โดยการการสอบถามเจาหนาท สารวจ และสงเกต ทงการปกบตงานของเจาหนาท ทางดานโครงสราง และประสทธภาพในการบาบดบด ของระบบบาบดนาเสยในพนทโรงพยาบาล ตงแตจดทน า เสยง เ ขาระบบบาบด จนปลอยออกส รางน าธรรมชาต 4.3.5 สรปและวเคราะหขอมลทไดจาการเกบขอมล ทงภาคสนาม และการสอบถามเจาหนาทในโรงพยาบาล

5. ผลการดาเนนการ โรงพยาบาลแตละแหงมการบรหารงานดานการจดการนาเสยแตกตางกน ขนอยกบรปแบบของระบบบาบด นา เสยและหนวยงานท รบผดชอบของในโรงพยาบาล แตละโรงพยาบาลมการจดตงคณะ กรรมการเพอรบผดชอบงานดานการจดการนาเสยโดยตรง และยงมการวางนโยบายและแนวทางในการจดการนาเสยเปนลายลกษณอกษร แตยงขาดบคลากร

- 54 -


ทมความร ความเชยวชาญทางดานระบบบาบดนาเสย พบวารอยละ 50 ของโรงพยาบาลกลมตวอยางไมมการตรวจคณภาพนาในระยะเวลา 6 เดอนกอนการเขาไ ป ส า ร ว จ ซ ง บ ท บญญ ต ใ น ม า ต ร า 8 0 แห งพระราชบญญ ตส ง เส รมและรกาคณส งแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 โดยเจาของหรอผครอบครองมลพษจะตองจดทารายงานสรปการทางานของระบบ รายงานตอเจาพนกงานทองถน อยางนอยเดอนละ 1 ครง และเจาพนกงานทองถนจะตองทาการรวบรวมขอมลทไดรบตามมาตรา 80 สงตอใหกบเจาพนกงานกรมควบคมมลพษ ตามมาตรา 81 แสดงถงการไมตระหนกถงผลกระทบสงแวดลอมและสขภาพอนามยของมนษย ไมปฏบตตามกฎระเบยบ ขอกฎหมาย และการละเลยการปฏบตของผควบคมกฎหมาย ระบบบาบดนาเสยชนดถงสาเรจรปในทกโรง พยาบาลมการชารด เนองจากมอายการใชงานยาวนานมากกวา 15 ป ซงโดยทวไปถงสาเรจรปจะมอายการใชงานอยท 15 ป บางโรงพยาบาลไดมการซอมแซม แกไขปรบปรงเพอใหการจดการนาเสยมคณภาพสามารถปลอยออกสแหลงนาธรรมชาตได เมอประเมนคณลกษณะนาทงของระบบบาบดนาเสยท งแบบกอสรางเองและแบบถงสา เรจรปเปรยบเทยบกบมาตรฐานคณภาพนาทง โดยพจารณาจากคานาทงของ pH, BOD, SS, และ ไนโตรเจน (TKN) แสดงดงตารางท 1

ตารางท 1 คณภาพนาทงจากระบบบาบดนาเสยตามมาตรฐานคณภาพนาทง

พารามเตอร ผานเกณฑมาตรฐานคณภาพนาทง (%)

แบบกอสรางเอง แบบถงสาเรจรป

pH 100 92.86

BOD 100 78.57

SS 100 71.42

ไนโตรเจน (TKN) 100 78.57

เมอประเมนประสทธภาพการบาบดนาเสยทงแบบกอสรางเองและแบบถงสาเรจรปเปรยบเทยบกบคาประสทธภาพการบาบดของระบบตะกอนเรง ไดแก คาประสทธภาพการบาบด BOD รอยละ 80–95 และคาประสทธภาพการบาบด SS รอยละ 80–90

(Metcalf&Eddy,1991) ระบบบาบดนา เสยของ โรงพยาบาลทมระบบบาบดนาเสยแบบกอสรางเองมประสทธภาพการบาบดตามคาประสทธภาพการบาบดตามเกณฑ รอยละ100 สวนโรงพยาบาลทมระบบบาบดนาเสยแบบสาเรจรป รอยละ 13.33 มประสทธ ภาพการบาบด BOD ตากวาเกณฑ และมประสทธภาพการบาบด SS ตากวาเกณฑ รอยละ 26.7

6. สรปผลการศกษา การจดการนาเสยโรงพยาบาลทมคณภาพนอกจากมระบบบาบดนาเสยทมคณภาพแลว จะตองมบคลกรทมความรความเชยวชาญในการดแลระบบบาบดนาเสย และมการวางนโยบายและแนวทางในจดการนาเสยทเปนรปธรรม จากการศกษาพบวาระบบบาบดนาเสยแบบกอสรางเองมประสทธภาพในการบาบด นาเสยส งกวา ระบบบาบดนาเสยแบบถ งสา เรจรป ซ งสามารถบาบดนาเสยไดผานเกณฑมาตรฐานคณภาพนาทงทกพารามเตอร คอ pH, BOD, SS, และ ไนโตรเจน (TKN) และมคาประสทธภาพการบาบด BOD และ SS ผานเกณคาประสทธภาพการบา บดของระบบตะกอนเรงทกโรงพยาบาล มคาเฉลยประสทธภาพในการบาบด BOD รอยละ 96.37 และ SS รอยละ 95.24 สวนระบบบาบดนาเสยแบบถงสา เรจรป ยงมบางโรงพยาบาลทมคณภาพนาทงไมไดผานเกณฑมาตรฐาน และมคาประสทธภาพการบาบดตากวาคาประสทธภาพการบาบดของระบบตะกอนเรง มคาเฉลยประสทธภาพในการบาบด BOD รอยละ 89.36 และ SS รอยละ 85.48

7. เอกสารอางอง กรมควบคมมลพษ .ประกาศกระทรวงทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนดมาตรฐานควบคม การระบายนาทงจากอาคารบางประเภทและบางขนาด. สบคนจาก www.pcd.go.th (7 กรกฎาคม 2557)

กรมควบคมมลพษ. พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535. สบคนจาก www.pcd.go.th (7 กรกฎาคม 2557)

- 55 -


กรมโรงงานอตสาหกรรม. (2549). ตาราระบบบาบดมลพษนา (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

กระทรวงสาธารณสข. 2557. หนาทโรงพยาบาลชมชน 10-120 เตยง (ออนไลน). สบคนจาก : http:// bps.ops.moph.go.th/Healthinformation/H.doc (7 สงหาคม 2557)

มนสน ตณฑลเวศม . (2542). เทคโนโลยบาบดนาเสยอตสาหกรรม เลม 1 (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมาคมวศวกรรมส งแวดลอมแหงประเทศไทย . (2540). คมอวเคราะหนาเสย (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: เรอนแกวการพมพ.

ส า น ก ง า นคณะก ร รมก า ร ก ฤษ ฏก า . 2 5 5 7 . พระราชบญญตสถานพยาบาล (ฉบบท 2) พ.ศ. 2547.สบคนจาก: http://www.krisdika.go.th /wps/portal/general(7 สงหาคม 2557)

สานกงานสถตแหงชาต. 2557. รายงานการสารวจโรงพยาบลและสถานบรการเอกชน พ.ศ . 2554.สบคนจาก : http://service.nso.go.th/nso/nso publish/service/survey/hosp44.pdf (7 สงหาคม 2557)

สบณฑต นมรตน. 2548. จลชววทยาของนาเสย. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

APHA, AWWA and WEF. (2005). Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater (21st edition), washington DC.

Metcalf & Eddy,Inc. (1991). Wastewater Engineering Treatment disposal reuse (3rd edition), Newyork : McGraw – Hill,Inc.

Pauwel, B. and Verstraete, W. 2006 The treatment of hospital wastewater: an appraisal. Journal of Water and Health. 405-416.

- 56 -


การศกษาการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพของโรงพยาบาล ในเขตบรการสขภาพท ๓



วตถประสงค ๑. เพอศกษาการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ ๒. เพอเปรยบเทยบการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาล ในเขตบรการสขภาพท ๓ ๓. เพอเสนอแนะแนวทางการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓

กลมตวอยางทใชในการศกษา กลมตวอยางทใชในการศกษา ไดแก ขาราชการ และลกจางของโรงพยาบาล ในเขตบรการสขภาพท ๓ จานวน ๒๙๑ คน ไดแก ขาราชการ จานวน ๑๙๓ คน ลกจางจานวน ๙๘ คน เครองมอทใชในการศกษา ไดแก แบบสอบถามแบบตรวจสอบรายการ (Check-list) และมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) สถตทใชในการวเคราะห คอ คาความถ (Frequencies) รอยละ (%) คาเฉลย (Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

ผลการศกษา ผลการศกษาพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ ๗๓.๘๘ สวนเพศชายรอยละ ๒๖.๑๒ คอ กลมตวอยางสวนใหญมอาย ๓๖ - ๕๐ ป คดเปนรอยละ ๕๖.๗๐ มระดบการศกษาประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) - ปรญญาตรคดเปนรอยละ ๗๙.๐๔ ประเภทสายงาน ขาราชการ คดเปนรอยละ ๖๖.๓๒ ประสบการณทางาน ๑๕ ป ขนไป คดเปนรอยละ ๔๙.๘๓ ผลการศกษาระดบความคดเหนของบคลากรตอการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลย ๓.๔๖๔ และเมอจาแนกรายดาน พบวาบคลากรมระดบการสงเสรมองคความรดานสอบเทยบความเทยงตรงเครองมอทางการแพทยอยในระดบมาก สวนดานอนๆ ทเหลออยในระดบปานกลาง เมอจาแนกเปนรายขอพบวา บคลากรมการสงเสรมองคความรในระดบมาก ไดแก เจาหนาทมนาใจไมนงดดายใหความชวยเหลอดวยความเออเฟอ เจาหนาทใชวาจาสภาพ แตงกายดวยชดทสภาพสะอาดเรยบรอย และเหมาะสม เจาหนาทมความตงใจใหคาแนะนาแกไขปญหาตางๆ และตอบขอซกถามอยางชดเจน ใหความเสมอภาคดแลเอาใจใส กระตอรอรน เตมใจใหบรการ อยางเทาเทยม และเปนมตร สวนขออนๆ ทเหลออยในระดบปานกลาง ผลการเปรยบเทยบการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย จาแนกตามเพศของกลมตวอยาง พบวาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ (Sig.= .๐๑๗) ซงตรงตามสมมตฐานทตงไว สวนขออนๆ พบวาไมแตกตางกน จงปฏเสธสมมตฐานทตงไว ในการศกษาเรอง การสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย ไดมการตงสมมตฐานของการวจย กลาวคอบคคลทมเพศ, อาย, ระดบการศกษา, สายอาชพ, และประสบการณการทางาน แตกตางมความคดเหนตางกน

- 57 -


การสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย ๑. การสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย ดานวศวกรรมความปลอดภยในโรงพยาบาล ระดบความคดเหนของบคลากรตอการสงเสรมองคความร ดานวศวกรรมความปลอดภยในโรงพยาบาล โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง คาเฉลยเทากบ ๓.๔๐๙ เมอจาแนกเปน รายขอพบวา บคลากร มการสงเสรมองคความรในระดบมาก ไดแก เจาหนาทมนาใจไมนงดดายใหความชวยเหลอดวยความเออเฟอ (ดานทาน) เจาหนาทใชวาจาสภาพ แตงกายดวยชดทสภาพสะอาดเรยบรอยและเหมาะสม (ดานปยวาจา) เจาหนาทมความตงใจใหคา แนะนาแกไขปญหาตางๆ และตอบขอซกถามอยางชดเจน (ดานอตถจรยา) ใหความเสมอภาคดแลเอาใจใส กระตอรอรน เตมใจใหบรการ อยางเทาเทยมและเปนมตร (ดานสมานตตตา) สวนขออนๆ ทเหลออยในระดบปานกลาง

๒. การสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย ดานใหการปรกษาและกาหนดคณลกษณะเทคโนโลยเครองมอทางการแพทย

ระดบความคดเหนของบคลากรตอการสงเสรมองคความร ดานใหการปรกษาและกาหนดคณลกษณะเทคโนโลยเครองมอทางการแพทย โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง คาเฉลยเทากบ ๓.๔๘๓ เมอจาแนกเปน รายขอพบวา บคลากร มการสงเสรมองคความรในระดบมาก ไดแก เจาหนาทมนาใจไมนงดดายใหความชวยเหลอดวยความเออเฟอ (ดานทาน) เจาหนาทใชวาจาสภาพ แตงกายดวยชดทสภาพสะอาดเรยบรอยและเหมาะสม (ดานปยวาจา) เจาหนาทมความตงใจใหคาแนะนาแกไขปญหาตางๆ และตอบขอซกถามอยางชดเจน (ดานอตถจรยา) ใหความเสมอภาคดแลเอาใจใส กระตอรอรน เตมใจใหบรการ อยางเทาเทยมและเปนมตร (ดานสมานตตตา) และ ความรความเชยวชาญของเจาหนาท ในการสงเสรมองคความร สวนขออนๆ ทเหลอ อยในระดบปานกลาง

๓. การสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย ดานวศวกรรมสอสาร

ระดบความคดเหนของบคลากรตอการสงเสรมองคความร ดานวศวกรรมสอสาร โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง คาเฉลยเทากบ ๓.๔๒๒ เมอจาแนกเปน รายขอพบวา บคลากร มการสงเสรมองคความรในระดบมาก ไดแก เจาหนาทมนาใจไมนงดดายใหความชวยเหลอดวยความเออเฟอ (ดานทาน) เจาหนาทใชวาจาสภาพ แตงกายดวยชดทสภาพสะอาดเรยบรอย และเหมาะสม (ดานปยวาจา) เจาหนาทมความตงใจใหคาแนะนาแกไขปญหาตางๆและตอบขอซกถามอยางชดเจน (ดานอตถจรยา) ใหความเสมอภาคดแลเอาใจใส กระตอรอรน เตมใจใหบรการ อยางเทาเทยม และเปนมตร (ดานสมานตตตา) สวนขออนๆ ทเหลอ อยในระดบปานกลาง

๔. การสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย ดานบารงรกษาเครองมอทางการแพทย ระดบความคดเหนของบคลากรตอการสงเสรมองคความร ดานบารงรกษาเครองมอทางการแพทย โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง คาเฉลยเทากบ ๓.๔๖๕ เมอจาแนกเปน รายขอพบวา บคลากร มการสงเสรมองคความรในระดบมาก ไดแก เจาหนาทมนาใจ ไมนงดดาย ใหความชวยเหลอดวยความเออเฟอ (ดานทาน) เจาหนาทใชวาจาสภาพ แตงกายดวยชดทสภาพสะอาดเรยบรอยและเหมาะสม (ดานปยวาจา) เจาหนาทมความตงใจใหคาแนะนาแกไขปญหาตางๆ และตอบขอซกถามอยางชดเจน (ดานอตถจรยา) ใหความเสมอภาคดแลเอาใจใส กระตอรอรน เตมใจใหบรการ อยางเทาเทยม และเปนมตร (ดานสมานตตตา) สวนขออนๆ ทเหลอ อยในระดบปานกลาง

- 58 -


๕. การสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย ดานสอบเทยบความเทยงตรงเครองมอทางการแพทย

ระดบความคดเหนของบคลากรตอการสงเสรมองคความร ดานสอบเทยบความเทยงตรงเครองมอทางการแพทยโดยภาพรวมอยในระดบมาก คาเฉลยเทากบ ๓.๕๔๒ เมอจาแนกเปนรายขอพบวา บคลากรมการสงเสรมองคความรในระดบปานกลาง ไดแก มความครอบคลมครบถวนของขอมลการสงเสรมองคความร และจานวนวนหรอระยะเวลาในการสงเสรมองคความรมความเหมาะสมสวนขออนๆ ทเหลอ อยในระดบมาก

ผลการเปรยบเทยบการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย การเสนอแนะ แนวทาง การสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย

๑. ในการสงเสรมองคความรควรมการยดหลกสงคหวตถ๔ ในดานทาน โดยการเสยสละประโยชนสขของตนเอง และยดประโยชนสขของบคลากรของโรงพยาบาลเปนกจหลก ๒. ในการสงเสรมองคความรควรมการสนทนา และใหคาชแนะแกผทมาใชบรการดวยปยวาจา ๓. ในการสงเสรมองคความรควรมการสงเคราะหและอนเคราะหในสงทกอประโยชน ใหแกบคลากรของโรงพยาบาลทกคนอยางเสมอภาค และเทาเทยมกน อนเปนการยดตามหลกอตถจรยา ๔. ในการสงเสรมองคความรควรมความสมาเสมอในการปฏบตหนาท หรอมการประพฤตในสงทเปนประโยชนแกผอนดานการใหบรการอยางเสมอตนเสมอปลาย ถอเปนการยดตามหลกสมานตตตา ซงจะชวยใหผปฏบตมจตใจหนกแนนไมโลเล รวมทงเปนการสรางความนยม และไววางใจใหแกผอนอกดวย จากผลการศกษาพบวาบคคลทม เพศ ตางกนมระดบความคดเหนของบคลากรตอการสงเสรมองคความร ดานวศวกรรมการแพทยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .๐๕ ซงเพศทเปนสาเหตทาใหบคคลมความความคดเหนแตกตางกน เนองจาก พนฐาน และ องคความรดานชาง หรอดานวศวกรรม ไมเหมอนกน ระหวางเพศหญงกบเพศชาย อาจดวยหนาทความรบผดชอบ ภาวะผนา ครอบครวของเพศชาย และดวยพนฐานของคนไทยทมทกษะดานชางหรอวศวกรรมดานตางๆ ซงคอความรเฉพาะตว เปนทนเดมอยแลว บคลากรทมกลมอายตากวา ๒๕ ป มระดบความคดเหนเกยวกบการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทย ในการพฒนาคณภาพของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทยดานสอบเทยบความเทยงตรงเครองมอทางการแพทย มากกวาบคลากรทมกลมอาย ๒๕-๓๕, ป ๓๖-๕๐ และป ๕๑ ปขนไปอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .๐๕ เนองจากกลมทมอายนอย มคามสนใจในองคความรดานเครองมอ กระตอรอรน ตองการการเรยนร เพราะขาดประสบการณ และสนใจเครองมอทมความสาคญตอการทางานของตนเอง มากกวา สอดคลองกบ สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) กลาวไว มสาระสาคญ ดงน การจดการความรในองคกร หมายถง การรวบรวมองคความรทมอยในทกสวนในองคกรซงกระจดกระจายอยในตวบคคลหรอเอกสาร มาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถเขาถงความร และพฒนาตนเองใหเปนผร รวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ อนจะสงผลใหองคกรมความสามารถในเชงแขงขนสงสด โดยทความรม ๒ ประเภท คอ ๑. ความรเฉพาะตว หรอความรทฝงอยในคน (Tacit Knowledge) เปนความรทไดจากประสบการณ พรสวรรคหรอสญชาตญาณของแตละบคคลในการทาความเขาใจในสงตางๆ เปนความรทไมสามารถถายทอดออกมาเปนคาพด หรอลายลกษณอกษรไดโดยงาย เชน ทกษะในการทางาน งานฝมอ หรอการคดเชงวเคราะห บางคนจงเรยกวาเปนความรแบบนามธรรม ๒. ความรทวไป หรอความรชดแจง (Explicit Knowledge) เปนความรทสามารถรวบรวม ถายทอดได โดยผานวธตางๆ เชน การบนทกเปนลายลกษณอกษร ทฤษฎ คมอตางๆ และบางครงเรยกวาเปนความรแบบรปธรรม

- 59 -


ขอเสนอแนะ จากผลการศกษาผศกษามขอเสนอแนะซงเปนแนวทางในการยกระดบการสงเสรมองคความรดาน

วศวกรรมการแพทยในการพฒนาคณภาพ ของโรงพยาบาลในเขตบรการสขภาพท ๓ โดยกองวศวกรรมการแพทย ๑. ในการสงเสรมองคความรดานวศวกรรมการแพทย ควรมการพฒนาดานสงเสรมองคความรอยางไม

หยดยง และเพมประสทธภาพในการปฏบตงานใหดยงขน ๒. เจาหนาทมการแสดงออกทเปนมตร และจรงใจ มความยดหยนในการสงเสรมองคความร ๓. ในการสงเสรมองคความรควรมการเนน ทสามารถนามาซงความเขาใจ นาไปใชประโยชนได โดยทาใหรสกวาการไดชวยเหลอผอนเปนสงทมคณคา ๔. ในการสงเสรมองคความรควรมการยดหลกสงคหวตถ ๔ ในดานทาน โดยการเสยสละประโยชนสขของตนเอง และยดประโยชนสขของบคลากรของโรงพยาบาลเปนกจหลก ๕. ในการสงเสรมองคความรควรมการสนทนา และใหคาชแนะแกผทมาใชบรการดวยปยวาจา ๖. ในการสงเสรมองคความรควรมการสงเคราะหและอนเคราะหในสงทกอประโยชน ใหแกบคลากรของโรงพยาบาล ทกคนอยางเสมอภาค และเทาเทยมกน อนเปนการยดตามหลกอตถจรยา ๗. ในการสงเสรมองคความรควรมความสมาเสมอในการปฏบตหนาท หรอมการประพฤตในสงทเปนประโยชนแกผอนดานการใหบรการอยางเสมอตนเสมอปลาย ถอเปนการยดตามหลกสมานตตตา ซงจะชวยใหผปฏบตมจตใจหนกแนนไมโลเล รวมทงเปนการสรางความนยม และไววางใจใหแกผอนอกดวย

- 60 -


การศกษาปจจยองคการทสงผลตอการดาเนนงานการใหบรการการสอบเทยบเครองมอแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข



การวจย “การศกษาปจจยองคการทสงผลตอการดาเนนงานการใหบรการการสอบเทยบเครองมอแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข” โดยหลกของการดาเนนบรการสอบเทยบเครองมอแพทย คอ

1. การวางแผนการปฏบตงาน (Plan) คอ การวางเปาหมายและวตถประสงคของการดาเนนการในระบบการใหบรการการสอบเทยบเครองมอแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ เพอใหมจดมงหมายและทศทางในการดาเนนการขนตอนนสะทอนอยในแผนงานประจาปกากบพนธกจและภารกจตางๆ ของหนวยงาน

2. การดาเนนการตามแผน (Do) คอ การปฏบตงานใหบรรลตามแผนงานทวางไว การดาเนนการตางๆจะเปนไปตามขนตอนหรอระบบงานทออกแบบหรอกาหนดไว โดยหนวยงานผานกลไกการควบคมตามโครงสรางการบรหารองคการ

3. การตรวจสอบประเมนผล (Check) คอการตรวจสอบระบบและกลไกของการดาเนนงาน รวมทงผลการปฏบตงานวาเปนไปตามเปาหมายและวตถประสงคทไดกาหนดไวตงแตแรกหรอไม หากมปญหาหรอจดออนของการดาเนนการ ควรไดมการคนหาสาเหตและการวางมาตรการแกไขปรบปรง เพอใหเกดการพฒนาทดยงขน

4. การนาผลประเมนมาปรบปรง (Act) คอ การวางมาตรการการปรบปรงระบบและกลไกในการดาเนนการ เพอเออใหเกดการพฒนาทดขน ทงนมาตรการดงกลาว ควรเปนขอมลทใชในการวางแผนการดาเนนการของปตอไป

ดงนนในการวจยในครงน เพอศกษา 1) องคประกอบในการดาเนนงานการใหบรการสอบเทยบเครองมอแพทยของกองวศวกรรมการแพทย กรม

สนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข 2) เพอทราบผลการดาเนนงานการใหบรการสอบเทยบเครองมอแพทยของกองวศวกรรมการแพทย กรม

สนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข 3) เพอทราบปจจยองคการทสงผลตอการดาเนนงานการใหบรการสอบเทยบเครองมอแพทย ของกรม

สนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข ประชากรทใชในการศกษา คอ ผปฏบตงานทดาเนนการใหบรการการสอบเทยบเครองมอแพทย ของกองวศวกรรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข จานวน 36 ชด คดเปนรอยละ 90 ของทงหมด เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม จานวน 1 ฉบบ โดยใชสถต คาความถ คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน (Pearson Correlation Coefficient)

ผลการวจย ผลการวจยพบวา 1. ปจจยองคการในการดาเนนงานการใหบรการสอบเทยบเครองมอแพทยของกองวศวกรรมการแพทย กรม

สนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข โดยรวมอยในระดบปานกลาง และเมอพจารณาแตละดานพบวาอยในระดบปานกลาง 3 ดาน โดยเรยงจากมากไปหานอย ดงน ดานลกษณะสภาพแวดลอม ดานนโยบายการบรหาร และการปฏบต ดานลกษณะองคการ สวนดานลกษณะบคคล อยในระดบนอย ตามลาดบ

2. ผลการดาเนนงานการใหบรการสอบเทยบเครองมอแพทย กองวศวกรรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข โดยรวมอยในระดบปานกลาง และเมอพจารณาในแตละดานพบวา อยในระดบปานกลาง 2 ดาน โดยเรยงจากมากไปหานอย ดงน ดานการวางแผนการปฏบตงาน ดานการดาเนนงานตามแผน และในดานทอยระดบนอยม 2 ดาน โดยเรยงจากมากไปหานอย ไดแก ดานการตรวจสอบประเมนผล ดานการนาผลประเมนมาปรบปรง ตามลาดบ

- 61 -


3. มความสมพนธเชงบวกกบการดาเนนงานการใหบรการการสอบเทยบเครองมอแพทย ในดานการวางแผนการปฏบตงาน ดานการนาผลประเมนมาปรบปรง ดานการดาเนนงานตามแผน ดานการตรวจสอบประเมนผล อยในระดบสงทงหมด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ตามลาดบ ซงแสดงวาปจจยดานองคการดานลกษณะองคการสงผลตอการวางแผนการปฏบตงานมากทสด รองลงมาการนาผลประเมนมาปรบปรง และการดาเนนงานตามแผน สงผลนอยทสดคอการตรวจสอบประเมนผล

4. ขอเสนอแนะ องคการควรใหความสาคญกบการบรหารจดการภายในองคการทกดานเพมมากขน โดยเฉพาะดานบคลากร และควรกาหนดนโยบาย เปาหมายในการดาเนนงานทชดเจนและเขาใจงาย รวมทงมการประชาสมพนธเพมมากขน เพอสรางความเขาใจและปรบเปลยนทศนคตของบคลากร มงเนนใหเหนความสาคญของการดาเนนงานตามนโยบายและเปาหมายทกาหนด เพอใหเกดความรวมมอและสนบสนนการดาเนนงานสเปาหมาย ประกอบกบการดาเนนงานสวนใหญมงเนนการวางแผนการปฏบตและการดาเนนงานตามแผน แตการตรวจสอบประเมนผลและโดยเฉพาะการนาผลประเมนมาปรบปรงยงมการดาเนนงานอยในระดบนอย ดงนน ในการปฏบตงานการสอบเทยบเครองมอแพทย จงควรเนนการนาระบบควบคมคณภาพมาใชใหเกดประสทธภาพ ประสทธผลของการปฏบตงานเพมขน โดยในสวนการนาผลประเมนมาปรบปรงควรมการจดทาระบบขอมลสารสนเทศ เปนฐานขอมลการดาเนนงานการสอบเทยบเครองมอแพทย เพอเปนเครองมอในการควบคมกากบตดตามผลการดาเนนงานและประเมนผลสการปรบปรงพฒนาการดาเนนงานใหมประสทธภาพ ประสทธผลมากยงขน และควรมการตดตามขอมลขาวสารและนาเทคโนโลย/นวตกรรมใหมๆมาใชในการปรบปรงการดาเนนงานการสอบเทยบเครองมอใหมประสทธภาพมากขนกวาเดม ผลสมฤทธทคาดวาจะเกดจากการดาเนนการ ในการปฏบตงานการสอบเทยบเครองมอแพทย จะมการนาระบบควบคมคณภาพ (PDCA) มาใชใหเขมขนมากยงขนเพอใหเกดประสทธภาพ ประสทธผลของการปฏบตงานเพมขน และตองปรบปรงการจดทาระบบขอมลสารสนเทศ เปนฐานขอมลการดาเนนงานการสอบเทยบเครองมอแพทย เพอเปนเครองมอในการควบคมกากบตดตามผลการดาเนนงานและประเมนผลสการปรบปรงพฒนาการดาเนนงานใหมประสทธภาพ ประสทธผลมากยงขน และมการตดตามขอมลขาวสารและนานวตกรรม/เทคโนโลยใหมๆ มาใชในการปรบปรงการดาเนนงานการสอบเทยบเครองมอใหมประสทธภาพมากขนกวาเดม

- 62 -


การดาเนนการศนยปฏบตการสารสนเทศกองวศวกรรมการแพทย (Division Operation Center (DiOC))



การดาเนนการศนยปฏบตการสารสนเทศกองวศวกรรมการแพทย (Division Operation Center (DiOC)) เปนการพฒนาจากแนวคด เรองระบบสารสนเทศสาหรบผบรหาร โดยใชกระบวนการจดการฐานขอมลอเลคทรอนคสอยางเปนระบบ จงไดทาการพฒนาระบบฐาน ขอมลขนมาใชงาน เพอใหมความทนสมยและทนตอเทคโนโลยขน โดยใชชอวา “ศนยปฏบตการสารสนเทศกองวศวกรรมการแพทย (Division Operation Center (DiOC))” จากการใชงานเหนไดวากองวศวกรรมการแพทย สามารถลดขนตอน ลดเวลา ลดคาใชจาย และมขอมลททนสมยเปนปจจบน และจากการพฒนาระบบดงกลาวพนกงาน/เจาหนาททเกยวของสามารถเขามาใชระบบไดอยางตอเนอง ตอบ สนองตอการใชงานของผใชเปนอยางด ระบบฐานขอมล อาจยงไมครอบคลมในการใชงานทงหมด แตกองวศวกรรมการแพทยกมความมงมนทจะพฒนาระบบฐานขอมลทจาเปนเพมขนเปนระยะ

โดยฐานขอมลทมสามารถนาไปใชสนบสนนการปฏบตงาน และบรหารจดการเครองมอแพทยในโรงพยาบาล เพอสนบสนนการศกษาวจย และเพอนาขอมลความรเกยวกบเครองมอแพทยไปใชสาหรบประชาชนทสนใจ ตลอดจนเพอการควบคม ตดตามผลการปฏบตงานใหเปนไปตามกาหนดระยะเวลาและมคณภาพ ตามแผนปฏบตงานประจาป โดยการออกแบบระบบจะตองสามารถใชงานไดสะดวก กระชบ รวดเรว เพอใช DiOC ในการรวบรวมขอมลทงหมดของกองวศวกรรมการแพทย ประกอบดวยฐานขอมลสาคญทตองนามารวบรวบ ประมวลผล ในการตดสนใจ การตดตาม ซงตองใชทงในสวน Hardware และ Software ในการดาเนนการเกยวกบขอมล ดงน

1. ฐานขอมลแผนการปฏบตงานประจาป เปนฐานขอมลแผนปฏบตงานประจาปงบประมาณ ของกองวศวกรรมการแพทยสวนกลาง และ

สานกงานสนบสนนบรการสขภาพเขต ในกจกรรมดานวศวกรรมการแพทย

2. ฐานขอมลผลการปฏบตงานตามแผนงานหลกและแผนงานรอง เปนฐานขอมลผลการปฏบตงานในกจกรรมตางๆ ทงกจกรรมหลกตามแผนปฏบตงานประจาป และ

ผลการปฏบตงานกจกรรมอนทมไดกาหนดไวในแผนปฏบตงาน เชน กจกรรมทสถานบรการสขภาพรองขอ หรอกจกรรมการบรหารจดการภายในหนวยงาน เชน กจกรรมดานการเงนบญช / การเจาหนาท / พสด เปนตน

3. ฐานขอมลการประกนคณภาพเครองมอแพทย เปนฐานขอมลการสอบเทยบเครองมอแพทยทมความเสยงสง 8 รายการ ประกอบดวย เครองเอก

เรย, เครองดมยาสลบ, เครองชวยหายใจ, Patient Monitor, Infusion Pump, Ultrasound, Electric Surgical Unit โดยจะเกบรายละเอยดเครองมอแพทยของโรงพยาบาลคอนขางละเอยด เพอใหสามารถนาขอมลไปใชในการวเคราะหประเมน และการบรหารจดการดานเครองมอแพทยได

4. ฐานขอมลประวตอบรมบคลากร และทะเบยนทรพยสนหนวยงาน เปนฐานขอมลประวตการอบรมของเจาหนาทกองวศวกรรมการแพทยและเจาหนาทสานก งาน

สนบสนนบรการสขภาพเขต และฐานขอมลทะเบยนครภณฑ ของกองวศวกรรมการแพทย โดยจาแนกเปนครภณฑตามเกณฑ และครภณฑตากวาเกณฑ

- 63 -


5. ฐานขอมลกจกรรม ขาวสาร และองคความร เปนฐานขอมลเพอการประชาสมพนธ และการเรยนร ประกอบดวยฐานขอมลยอย คอ (1) ฐานขอมลขาวสาร/ประชาสมพนธ เปนเนอหาเกยวกบขาวสารทวไป ขาวกจกรรมตางๆ ของ

หนวยงาน และขาวสารดานเทคโนโลยเครองมอแพทย ฯลฯ (2) ฐานขอมลองคความร เชน ผลงานนวตกรรม งานวจยพฒนา และบทความทเนนเนอหาดาน

วศวกรรมการแพทย

6. ฐานขอมลรหสมาตรฐานขอมลทจาเปนสาหรบระบบ เปนฐานขอมลรหสขอมลทจาเปนสาหรบระบบ เชน รหสมาตรฐานหนวยงานบรการสขภาพ ซงเปน

รหสทกาหนดโดยสานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข, รหสเครองมอแพทย, รหสประจาตวผเขาใชงานระบบ เปนตน

ผลสมฤทธทคาดวาจะเกดจากการดาเนนการพฒนาระบบ D iOC จะทาใหระบบงานมการทางานไดอยางมประสทธภาพสามารถจดการขอมลพนฐาน การเพม ลบ แกไข และคนหาขอมล พรอมแสดงรายละเอยดของขอมลได โดยในการดาเนนการทาใหการเกบรวบรวมขอมล เพอใช DiOC ในการรวบรวมขอมลทงหมดของกองวศวกรรมการแพทย ประกอบดวยฐานขอมลสาคญ ทตองนามารวบรวบ ประมวลผล ในการตดสนใจ การตดตาม ในการดาเนนการเกยวกบขอมล ซงจากการพฒนาในสวนของ Software สามารถนามาใชงานตอบสนองตอเปนเครองมอในการนาเสนอผลงาน รวบรวบแสดงผลงาน การนาขอมลไปใชเพอการศกษา การวจย การอางอง การวเคราะหขอมลตางๆ ชวยในการกาหนด กลยทธ และเปาหมาย เพอการจดทาแผนงาน และโครงการ ทงระยะสนและระยะยาว การตดตามงานตามแผนงาน และโครงการ รวมทงการศกษา วจย การรวมรวมประวต ผลงาน การวเคราะหขอมลของหนวยงานตนเองเกยวกบงานวศวกรรมการแพทย ตลอดจนใชเพอการเฝาระวงและเตอนภย



กระทรวงสาธารณสข

88/33 ถ.สาธารณสข 8 ต.ตลาดขวญ

อ.เมอง จ.นนทบร 11000

โทร.0 2149 5680 โทรสาร.0 8149 5657

http://medi.moph.go.th/