ชดกจกรรมการเรยนร เรอง เสนาะเสยงลมไผขลยเพยงออ

รายวชาศลปะพนฐาน รหสวชา ศ21102 ชนมธยมศกษาปท 1

ชดท 1

เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ

นายธนโรจน เพยรกสกรรณ ต าแหนง คร วทยฐานะช านาญการพเศษ

กลมสาระการเรยนรศลปะ

โรงเรยนตาลชมพทยาคม อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน

กระทรวงมหาดไทย

ค ำน ำ

ชดกจกรรมการเรยนร เรอง เสนาะเสยงลมไผขลยเพยงออ รายวชาศลปะพนฐาน ศ21102 ชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนตาลชมพทยาคม อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน เลมนจดท าขนเพอ เปนเครองมอในการเรยนรทชวยใหนกเรยนไดเรยนรเกยวกบขลยเพยงออ จากประสบการณตรง ผานกจกรรมการเรยนร ศกษา คนควา และลงมอปฏบต โดยเกดการเรยนรเปนไปตามล าดบขนตอนอยางมประสทธภาพ ดงนนจงไดจดท าชดกจกรรมการเรยนรทงหมด 3 ชด ดงน

1. ชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ 2. ชดกจกรรมการเรยนรท 2 เรอง ตวโนตดนตรขลยเพยงออ 3. ชดกจกรรมการเรยนรท 3 เรอง ทกษะพนฐานการเปาขลยเพยงออ

ชดกจกรรมการเรยนรเลมนนกเรยนสามารถน าไปศกษาคนควาไดดวยตนเอง ทบทวนเนอหา หรอสามารถน าไปศกษาเพมเตมกรณทนกเรยนเรยนไมทนเพอน หรอสามารถน าไปใชในการเรยน การสอนซอมเสรมในกรณทเรยนแลวสอบไมผาน โดยผจดท าไดศกษาคนควาเอกสารและต าราตางๆ ทเกยวของกบการจดท าชดกจกรรมการเรยนรเพอใหเกดความชดเจนถกตองตามหลกวชา และไดผานการตรวจสอบจากผเชยวชาญทงทางดานการใชภาษาและความถกตองของเนอหาเปนทเรยบรอยแลว

ธนโรจน เพยรกสกรรณ

ก

สำรบญ

เรอง หนำ

ค าน า................................................................................................... ...........................................ก สารบญ............................................................................................................. ..............................ข สารบญภาพ.......................................................................................................... ..........................ค ค าชแจงส าหรบคร................................................................................................... .......................1 ค าชแจงส าหรบนกเรยน............................................................................................ .....................2 มาตรฐานการเรยนร จดประสงคการเรยนร และสาระส าคญ......................................................3 แบบทดสอบกอนเรยน.................................................................................................. .................4 ใบเนอหาการเรยนรเรอง เรยนรเรอง ขลยเพยงออ.......................................................................7 - ใบเนอหาท 1 ....................................................................................................................7 - ใบเนอหาท 2 ..................................................................................................................10 - ใบเนอหาท 3 ..................................................................................................................14 - ใบเนอหาท 4 ..................................................................................................................19 ใบกจกรรมท 1.................................................................................................................. .............20 ใบกจกรรมท 2.................................................................................................................. .............22 ใบกจกรรมท 3.................................................................................................................... ...........24 ใบกจกรรมท 4.................................................................................................................... ...........25 แบบทดสอบหลงเรยน.................................................................................... .................................26 ภาคผนวก.............................................................................................................................. ..........29

- เฉลยใบกจกรรมท 1........................................................................ .................................30 - เฉลยใบกจกรรมท 2............................................................................................. ............32 - เฉลยใบกจกรรมท 3......................................................................... ................................34 - เฉลยใบกจกรรมท 4..................................................................................... ....................35 - เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน............................................................................36

บรรณานกรม............................................................................................................ .......................37

ข

สำรบญภำพ

ภำพท หนำ

1 วงเครองสายค...........................................................................................................7 2 ขลย.................................................................................................... .......................8 3 ขลย..........................................................................................................................11 4 สวนประกอบของขลย..............................................................................................13 5 ขลยหลบ..................................................................................................................14 6 ขลยเพยงออ.............................................................................................................15 7 ขลยอ................................................................... ....................................................16 8 ขลยเคยงออ.............................................................................................................17 9 ขลยรองออ.................................................................... ...........................................18 10 การเกบขลย....................................................................................... ......................19

ค

1

คำชแจงสำหรบคร ชดกจกรรมการเรยนร เรอง เสนาะเสยงลมไผขลยเพยงออ รายวชาศลปะพนฐาน ศ21102 ชนมธยมศกษาปท 1 ชดนใชประกอบกจกรรมการเรยนการสอน ชดท 1 เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ โดยมขนตอนการจดกจกรรมดงน

1. แบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 5 – 6 คน โดยสมาชกในกลมมทงนกเรยน เกง ปานกลาง และออนคละกน

2. แจกชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ ใหนกเรยนตวแทนกลม 3. ใหนกเรยนทำแบบทดสอบกอนเรยนในชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง เรยนร

เรองขลยเพยงออ 4. ครอธบายวธการศกษาชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ

ใหนกเรยนเขาใจ 5. ครใหนกเรยนศกษาชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ และ

ทำใบกจกรรมระหวางเรยนโดยนกเรยนจะตองไมดเฉลยกอนทำใบกจกรรมเพอฝกความซอสตยตอตนเอง

6. เมอทำใบกจกรรมจนครบถวนแลว ครใหนกเรยนทำแบบทดสอบหลงเรยน 7. ครสงเกตพฤตกรรมผเรยนและบนทกผลลงในแบบบนทกผลการประเมน 8. ครบนทกผลลงในแบบบนทกคะแนนการทำชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง เรยนร

เรองขลยเพยงออ 9. แจงคะแนนใหนกเรยนทราบและชมเชยผเรยน

2

คำชแจงสำหรบนกเรยน

1. ชดกจกรรมการเรยนร เรอง เสนาะเสยงลมไผขลยเพยงออ รายวชาศลปะพนฐาน ศ21102 ชนมธยมศกษาปท 1 ชดท 1 เรยนรเรองขลยเพยงออ เปนชดกจกรรมการเรยนรทมงใหนกเรยน มความรความเขาใจในเนอหา เรอง ประวตของขลย ความรทวไปของขลย สวนประกอบของขลย การดแลรกษาขลย

2. ชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ ใชเวลาทงหมด 1 ชวโมง

3. ตวแทนกลมแตละกลมรบชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ เทากบจำนวนสมาชกในกลม

4. นกเรยนนงตามกลมทจดไว แลวทำแบบทดสอบกอนเรยน จำนวน 10 ขอ คะแนน 10 คะแนน ซงนกเรยนจะตองมความซอสตย

5. นกเรยนศกษาชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ นกเรยนจะตองปฏบตตามกจกรรม ทกำหนดใหอยางตงใจและรอบคอบโดยใชกระบวนการกลม เมอเกดปญหาใหซกถามครผสอน โดยใหสมาชกภายในกลมปฏบตหนาทตามทไดรบมอบหมาย คอ - ผอำนวยการกลม จำนวน 1 คน ทำหนาท ควบคมการทำงานของกลมให เสรจเรยบรอยตามเวลาทกำหนด - ผอำนวยความสะดวก จำนวน 1-3 คน ทำหนาท จดหาอปกรณและสอตาง ๆ ใหกบ สมาชกภายในกลม - ผจดบนทก จำนวน 1 คน ทำหนาท บนทกขอมลและขอสรปของกลม - ผจบเวลา จำนวน 1 คน ทำหนาท คอยกระตนสมาชกทำงานกลมใหเสรจตามเวลา ทกำหนด

6. นกเรยนตวแทนกลมออกมารายงานผลการทำกจกรรมรวมกน ในแตละกลม 7. เมอศกษาครบทกหวขอแลวใหนกเรยนทำแบบทดสอบหลงเรยน 8. เมอนกเรยนปฏบตกจกรรมเสรจเรยบรอยใหสงใบกจกรรม กระดาษคำตอบ และ

ชดกจกรรมการเรยนรสงคนครใหเรยบรอย

3

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระสำคญ ชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง เรยนรเรองขลยเพยงออ

รายวชาศลปะพนฐาน (ศ21102) ชนมธยมศกษาปท 1 เวลา 1 ชวโมง มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ศ 2.1 เขาใจและแสดงออกทางดนตรอยางสรางสรรค วเคราะห วพากษวจารณคณคาดนตร ถายทอดความรสก ความคดตอดนตรอยางอสระ ชนชม และประยกตใชในชวตประจำวน

มาตรฐาน ศ 2.2 เขาใจความสมพนธระหวางดนตร ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหนคณคาของดนตรทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

ตวชวด ม.1/9 ใชและบำรงรกษาเครองดนตรอยางระมดระวงและรบผดชอบ

ม.1/1 อธบายบทบาทความสมพนธและอทธพลของดนตรทมตอสงคมไทย

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายประวตขลยไทย และความรทวไปเกยวกบขลยได 2. อธบายลกษณะขลยทดและสวนประกอบของขลยได 3. อธบายประเภทของขลยได 4. อธบายประโยชนของเสยงดนตรและการดแลรกษาขลยได 5. อธบายอทธพลของดนตรทมตอสงคมไทยได

สาระสำคญ

ขลย เปนเครองดนตรโบราณของไทยชนดหนง แตจะเปนเครองดนตรทคนไทย

คดประดษฐขนใชเอง ทำจากไมไผ โดยทวไปขลยไทยสามารถจำแนกเปนประเภทตางๆ

ได 7 ประเภท ขลยประกอบดวยสวนตางๆ คอ เลาขลย ดาก รเปา รปากนกแกว รเยอ รคำ รบงคบเสยง รรอยเชอก และประโยชนของเสยงดนตรนนมนษยไดนำเอามาใชในการปรบปรงพฒนาคณภาพชวตใหดขน

4

แบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง เรยนรขลยไทย : ขลยเพยงออ

รายวชา ศลปะ (ศ21102) เวลา 10 นาท ชนมธยมศกษาปท 1 จำนวน 10 ขอ คะแนน 10 คะแนน ******************************************************************* คำชแจง ใหนกเรยนทำเครองหมายกากบาท(X)ลงในกระดาษคำตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ขลยเปนเครองดนตรทไดรบความนยมและเรมบรรเลงประสมกน เปนวงดนตรไทยตงแตสมยใด

ก. สมยอยธยา ข. สมยธนบร ค. สมยสโขทย ง. สมยรตนโกสนทร

2. รนวคำ ใชนวในขอใดปดเสยง ก. นวโปง ข. นวช ค. นวนาง ง. นวกลาง 3. เมอใชนวปดรสวนใดของรขลยจะทำใหเสยงไมออก

ก. รปากนกแกว ข. รระดบเสยง ค. รปากเปา ง. รเยอ

5

4. รปรบระดบเสยงมทงหมดกเสยง

ก. 4 เสยง ข. 5 เสยง ค. 6 เสยง ง. 7 เสยง

5. ขอใดไมใชสวนประกอบของขลย

ก. รปากเปา ข. รนวคำ ค. รปด ง. ดาก

6. ขลยเปนเครองดนตรโบราณประเภทใด

ก. เครองดด ข. เครองส ค. เครองต ง. เครองเปา

7. ขอใดไมใชประเภทของขลยไทย

ก. ขลยเพยงออ ขลยอ ข. ขลยออรแกน ขลยหลบ ค. ขลยออ ขลยหลบ ง. ขลยหลบ ขลยเพยงออ

6

8. ขอใดเปนการดแลรกษาขลยเพยงออไดดทสด ก. กตาร ลางทำความสะอาดขลยเพยงออในอางนำทกครงหลงการใชงาน ข. เปยโน ใชมดตกแตงรปากนกแกวเพอใหขลยเพยงออมเสยงดงกงวานขน ค. ซอลฟา นำขลยเพยงออไปตากแดดเพอปองกนแมลงและมอด ง. นองซอ เกบขลยเพยงออไวในถงเกบขลยทกครงเมอไมมการใชงาน

9. ขลยชนดใดเมอเปดเสยงครบทกนวจะไดเสยง “ฟา”สงกวาขลยเพยงออ 4 เสยง

ก. ขลยอ ข. ขลยหลบ ค. ขลยเพยงออ ง. ขลยรคอรเดอร

10. ขอใด คอลกษณะของขลยเพยงออ

ก. ขนาดปานกลาง มขนาดเสยงปานกลางไมตำไมสง ข. มรททำใหเกดเสยง 6 ร ค. นยมใชในวงปพาทยดกดำบรรพ ง. เปนเครองดนตรประเภทเครองนำ

7

ใบเนอหาท 1 เรอง ประวตของขลยไทย และความรทวไปเกยวกบขลย

ประวตของขลยไทย

ขลย เปนเครองดนตรทเกาแกของไทย มอายมากกวา 2,000 ป จากหลกฐานโบราณคดทไดขดพบหบศพภรรยาเจาเมองของไทย ทรมฝงแมนำฮวงโฮ พบวา หบศพม 9 ชน ชนในสดทตดกบศพมของสำคญอย 3 อยาง คอ แคน 1 เตา ขลย 1 เลา และขม 1 ตว มอกษรจารกศกราชไวดวย โดยในสมยแรกๆ ใชเปาเลนกนเพยงลำพง ไมไดเลนผสมวงกบเครองดนตรชนดอน คงใชเปาเลน เพอความสนกสนานเพลดเพลนเทานน และตอมากไดใชขลยเปาผสมวงกบเครองดนตรไทย เชน วงมโหรเครองหก วงปพาทยไมนวม โดยใชขลยเปาแทนป เปนตน (www.bloggang.com) สนนษฐานวา ขลย อาจจะเกดขนกอนหรอในสมยกรงสโขทยเปนราชธาน รวมสมยกบเครองดนตรประเภท กลอง ฆอง กรบ พณเพยะ แคน ขลย ป ซอ และกระจบป แตมหลกฐานชดเจนปรากฏ ในกฎมณเฑยรบาลสมยพระบรมไตรโลกนาถ (พ.ศ.1991-2031) แหงกรงศรอยธยาวาหามรองเพลงหรอเปาขลย เปาป สซอ ดดกระจบป ดดจะเข ตตะโพนในเขตพระราชฐานกอนทจะมาเปนขลยอยางทปรากฏรปรางในปจจบน ขลย ไดววฒนาการมายาวนานอยางตอเนอง มาจากปออซงตวปเลาทำจากไมรวกทอนเดยวไมมขอ และมลนซงทำดวยไมออลำเลกสำหรบเปาใหเกดเสยง หลงจากนนจงปรบเปลยนรปราง และวธเปาจนกลายมาเปนขลย ทงนกเพอใหมเสยงทเหมาะสมกบการผสมวงกบเครองดนตรอน ๆ จงเกดเปนขลยประเภทตาง ๆ เชน ขลยหลบ ขลยเพยงออ ขลยอ หรอ แมแตขลยกรวดทใชเลนผสมกบเครองสากล เปนตน (www.th.wikipedia.org/wiki/ขลย) ภาพท 1 วงเครองสายเครองค ทมา : www.cdans.bpi.ac.th

8

ครนถงสมยกรงรตนโกสนทร ขลย ไดเปนเครองดนตรทมบทบาทมากขนกวาเดม นอกจากจะใชเลนคนเดยวแลวยงใชเลนรวมกบวงดนตรประเภทตางๆ วงดนตรหลายประเภท ขาดขลยไมไดเอาทเดยว เชน วงมโหรกตองใชขลย เครองสายไทย หรอเครองสายผสมชนดใดๆ กตองใชขลยทงนน จากนนวงปพาทยไมนวมทงหลายไมวาจะเปนเครองเลก เครองใหญ กตองใชขลยเปาแทนป วงปพาทยดกดำบรรพ ทเกดขนในสมยหลงกใชขลยแทนปเหมอนกน

ขลย เปนเครองดนตรทคนไทยคดประดษฐขนใชเอง หรอไดรบอทธพลจากชาตอนไมมหลกฐานปรากฏแนชด เพราะชาตอนกมเครองเปาซงมลกษณะคลายกบขลยของคนไทยเหมอนกน เชน ขลยของญปนเรยก ซากฮาช ซงใชเปาเหมอนกบขลยไทย ขลยของอนเดยเรยก มราล สวนของจนกมกมขลยเชนเดยวกนแตใชเปาดานขางเรยกวา ฮวยเตก ถาเปนแบบทใชเปาตรงแบบขลยไทยจะเรยกวา โถงเซยว แตจะตางกนตรงทขลยของจนไมมดาก การเปาตองใชการผวลมจงจะเกดเสยง

(www.oknation.nationtv.tv/blog) ขลย นบวาเปนเครองดนตรทใกลชดกบคนไทยมากทสดชนดหนง คนทว ๆ ไปนยมเปาขลย

มากกวาเลนดนตรชนดอน หรอแมแตคนในวงการ ดนตรไทย ทเลนเครองดนตรชนดอนกมกเปาขลยดวย เนองจากขลย เปนเครองดนตรทสามารถนำตดตวไดสะดวก เสยงไพเราะ

ภาพท 2 ขลยเพยงออ ทมา : www.warinthorn-benz.exteen.com

9

ความรทวไปของขลยไทย

ขลยไทย เปนเครองดนตรประเภทเปา เปนเครองดนตรดงเดมของไทย เสยงขลยจะใหเสยงทใส สะอาด แฝงไปดวยความนมนวล ใหอารมณทซาบซง โศกเศรา โหยหวนไดด ใชบรรเลงเดยวกไพเราะ หรอใชประสมวงดนตรไทยกเดนทำนองและลอเสยงรองไดด แมแตนำไปประสมกบวงดนตรสากล กสรางสสนใหกบบทเพลงไดเปนอยางด

ขลยโดยทวไป ทำจากไมไผ ซงเปนไมไผเฉพาะพนธเทานน ปจจบนนไมไผททำขลยสวนใหญมาจากสระบร และนครราชสมา นอกจากไมไผแลวขลยอาจทำจากงาชาง ไมชงชน หรอไมเนอแขงอน ๆ และปจจบนมผนำพลาสตก มาทำขลยกนบางเหมอนกน ในเรอง คณภาพนน ขลยททำจากไมไผจะดกวาขลยททำจากวตถอนเนองจากไมไผเปนรกระบอกโดยธรรมชาตมผวทงดานนอก ดานในทำให ลมเดนสะดวก เมอถกนำสามารถขยายตวได สมพนธกบดากทำใหไมแตกงาย นอกจากนผวนอกของไมไผสามารถตกแตงลาย ใหสวยงามได เชน ทำเปนลายผาปม ลายดอก ลายหน ลายเกรดเตา เปนตน อกประการหนงทสำคญคอ ไมไผมขอ โดยธรรมชาต ซงโดยทว ๆ ไป จะเหน วาสวนปลายของขลยดานทไมใชเปานนมขอตดอยดวยแตเจาะเปนรสำหรบปรบเสยงของนวสดทายให ไดระดบ สวนของขอทเหลอ จะทำหนาท อมลมและเสยง ใหเสยงขลยมความกงวานไพเราะมากขน ซงถาเปนขลยททำจากวสดอนโดยการกลง ผทำอาจไมคำนงถงขอนอาจทำใหขลย ดอยคณภาพไปได อกประการหนงสวนของขอนจะชวยปองกนมใหขลยแตกเมอสภาพของไมหรอ อากาศมการเปลยนแปลง

ปจจบนขลยเปนเครองดนตรทมบทบาทสำคญ วงดนตรหลายประเภทจงขาดขลยไมไดเลยทเดยว เชน วงมโหร วงเครองสาย ชนดตาง ๆ วงปพาทยไมนวม วงปพาทดกดำบรรพ เปนตน (www. sites.google.com/site/prawatisepaktakrx/prawati-khluy)

☺ เอกลกษณทสำคญของขลยไทย คอ การทำลายบนเลาขลย ใหเปน ลวดลายตาง ๆ ซงการทำลวดลายนนอาจมาจากใชความรอนจากตะกวทหลอมละลาย หรอการลนไฟ เปนตน เพอใหขลยมความสวยงาม มากยงขน เชน ลายนำไหลลายหกขะเมน ลายหน ลายผาปม ลายดอกจก เปนตน แตถาผวของไมไผทนำมาทำขลยสวยอยแลวอาจ ไมตอง ทำลวดลายกได ☺ ขลยทด ควรทำมาจากไมไผ

10

ใบเนอหาท 2 เรอง ลกษณะของขลยทด และสวนประกอบของขลย

ลกษณะของขลยทด ขลยทด ควรทำมาจากไมไผ นอกจากนควรพจารณาสงอน ๆ ประกอบกนดวย เสยงขลยทจะใช ไดตองเสยงไมเพยนตงแตเสยงตำสด ไปจนถงสงสด คอทกเสยงจะตองหางกน 1 เสยง ตามระบบเสยงของไทยเสยงคแปดจะตองเทากน เสยงเลยนหรอนวควงจะตองตรงกน เสยงแท เสยงตองโปรงใส มแกวเสยง ไมแหบพราหรอแตก ถาเลนในวงดนตรทมเครองดนตรทเสยงตายตว เชน ระนาดหรอฆองจะตองเลอกขลยทมระดบเสยงเขากบ เครองดนตรเหลานน ลม ขลยทดจะตองกนลมนอย ไมหนกแรงเวลาเปา ซงจะทำใหสามารถระบายลมไดงาย ลกษณะของไมทนำมาทำ จะตองเปนไมทแกจดหรอแหงสนท โดยสงเกตจากเสยนของไม ควรเปนเสยนละเอยดทมสนำตาล แกคอนขางดำตาไมเลก ๆ เนอไมหนาหรอบางเกนไปคอตองเหมาะสมกบประเภทของขลยวาขลยอะไรในกรณทไมไผแกจดหรอไมแหงสนทเมอทำแลวในระยะหลงจะแตกราวไดงาย เสยงจะเปลยนไป และมอดจะกดกนเสยหาย ดาก ควรทำจากไมสกทอง ไมมขย หรอขนแมวขวางทางลม การใสดากจะตองไมชดหรอหางไมไผ ซงเปน ตวเลาขลยจนเกนไป เพราะถาใสชดจะทำใหเสยงทบ ตอ ถาใสหางจะทำใหเสยง โวง กนลมมาก นอกจากนการหยอดขผงทดากตองทำอยางประณต ละลายขผงใหไหลเขาไป อดชองวางทไมตองการรอบ ๆ ดาก ใหเตมเพอไมใหลมรวออกรตาง ๆ บนเลาขลย จะตองเจาะอยางประณต ขนาดความกวาง ของรตองเหมาะกบขนาดของไมไมกวางเกนไป ขลยในสมยโบราณ รตาง ๆ ทนวปดจะตองควานดานในใหเวา คอ ผวดานในรจะกวางกวาผวดานนอก ซงจะทำใหเสยงของขลย กงวานดยงขน แตในปจจบนไมไดควานภายในรเหมอนแตกอนแลวซงอาจจะเนอง มาจากความเอาใจใสของคนททำขลยนอยลง ทำใหเหนแตเพยงวาภายนอกเหมอนขลยเทานนลกษณะประกอบอน ๆ เชนสของไมสวย ไมมตำหน ขดขวน ไมคดงอ เทลายไดสวยละเอยด แตสงเหลานไมมผล กระทบตอเสยงของขลยแตอยางใด เพยงพจารณาเปนสวนประกอบเพอเลอกใหไดขลยทถกใจเทานน ดงทกลาวมาแลววาขลยทดควรทำมาจากไมไผ นอกจากนกควรพจารณาสงอนๆประกอบไปดวย 1. เสยง ขลยทใชไดดเสยงตองไมเพยนตงแตเสยงตำสดไปจนถงเสยงสงสด คอทกเสยงตองหางกนหนงเสยงตามระบบของเสยงไทย เสยงคแปดจะตองเทากนหรอเสยงเลยนเสยงจะตองเทากน หรอนวควงจะตองตรงกน เสยงแทเสยงตองโปรงใสมแกวเสยงไมแหบพราหรอแตก ถานำไปเลนกบเครองดนตรทมเสยงตายตว เชน ระนาดหรอฆองวงจะตองเลอกขลยทมระดบเสยงเขากบเครองดนตรเหลานน

11

2. ลม ขลยทดตองกนลมนอยไมหนกแรงเวลาเปาซงสามารถระบายลมไดงาย 3. ลกษณะของไมทนำมาทำ จะตองเปนไมทแกจดหรอแหงสนท โดยสงเกตจากเสยนของไมควรเปนเสยนละเอยดทมสนำตาลแกคอนขางดำ ตาไมเลก ๆ เนอไมหนาหรอบางจนเกนไป คอตองเหมาะสมกบประเภทของขลยวาเปนขลยอะไร ในกรณทเปนไมไผถาไมไมแกจดหรอไมแหงสนท เมอนำมาทำเปนขลยแลวตอไปอาจแตกราวไดงาย เสยงจะเปลยนไป และมอดจะกนไดงาย 4. ดาก ควรทำจากไมสกทอง เพราะไมมขยหรอขนแมวขวางทางลม การใสดากตองไมชดหรอหางขอบไมไผจนเกนไปเพราะถาชดจะทำใหเสยงทบ ตอ ถาใสหางจะทำใหเสยงโวงกนลมมาก 5. รตาง ๆ บนเลาขลย จะตองเจาะอยางประณตขนาดความกวางของรตองเหมาะกบขนาดของไมไผไมกวางเกนไป ขลยในสมยกอนรตาง ๆ ทนวปดจะตองกวานดานในใหเวา คอผวดานในรจะกวางกวาผวดานนอก แตปจจบนไมไดกวานภายในรเหมอนแตกอนแลว ซงอาจจะเนองมาจากคนทำขลย ตองผลตขลยคราวละมาก ๆ ทำใหละเลยในสวนนไป 6. ควรเลอกขลยทมขนาดพอเหมาะกบนวของผเปา กลาวคอ ถาผเปามนวมอเลกหรอ บอบบางกควรเลอกใชขลยเลาเลก ถาผเปามมออวบอวน กควรเลอกใชขลยขนาดใหญพอเหมาะ 7. ลกษณะประกอบอน ๆ เชน สผวของไมสวยงาม ไมมตำหน ขดขวน เทลายไดสวยละเอยด แตสงเหลานกไมไดมผลกระทบกบเสยงขลยแตอยางใด เพยงพจารณาเพอเลอกใหไดขลย ทถกใจเทานน (www.pirun.ku.ac.th)

ภาพท 3 ขลย ทมา : www.dontrithai108.com

12

สวนประกอบของขลยเพยงออ มดงตอไปน 1. เลาขลย คอ ตวขลย มขนาดแตกตางกนไปตามชนดของขลย มกนยมประดษฐลวดลายตาง ๆ ลงบนตวขลย เชน ลายดอกพกล ลายหน และลายลกระนาด เปนตน ถาเปนขลยไมไผ นยมจะทำลวดลายลงบนเลาขลย แตถาเปนไมเนอแขง เชน ไมชงชน ไมพยง ไมงวดำ ฯลฯ จะไมนยมทำลายลงบนเลาขลย แตอาจจะมการลงรก ประกอบมก ประกอบงา แทน 2. ดาก คอ ไมอดปากขลย นยมใชในไมสกทอง เหลากลมใหคบแนนกบรองภายในของปากขลย ฝานใหเปนชองวาง ลาดเอยงตลอดชนดาก ใหเปาลมผานไปได 3. รเปา เปนรสำหรบเปาลมเขาไป 4. รปากนกแกว เปนรทเจาะรองรบลม จากปลายดากภายในขลย อยดานเดยวกบรเปา อยสดปลายดากพอด เปนรปสเหลยมผนผา รปากนกแกวนทำใหเกดเสยง เทยบไดกบลนของขลย 5. รเยอ เปนรสำหรบปดวสดททำใหเสยงสนพรว มกใชเยอไมไผ หรอเยอหวหอมปด อยดานขวามอ * ในปจจบน หาขลยทมรเยอไมคอยไดแลว 6. รคำ หรอรนวคำ เปนรสำหรบใหนวหวแมมอปด เพอบงคบเสยง และประคองเลาขลย ขณะเปา อยดานลางเลาขลย ตอจากรปากนกแกวไปทางปลายเลาขลย 7. รบงคบเสยง เปนรทเจาะเรยงอยดานบนของเลาขลย มอย 7 ร ดวยกน 8. รรอยเชอก ม 4 ร หรอ 2 รกได อยทางสวนปลายของเลาขลย โดยการเจาะทะลบน-ลาง และ ซาย-ขวา ใหเยองกนในแตละค ชางบางคนไดกลาวไววา ความจรงจดประสงคหลกไมไดไวรอยเชอก ทจรง ทำเพอใหเสยงของขลยไดทนนเอง (www.thaigoodview.com/library/teachershow/poonsak/thai_flute/sec01p03.html)

☺ ในปจจบน หาขลยทม “รเยอ” ไมคอยไดแลว ☺ ชางบางคนไดกลาวไววา “รรอยเชอก” ความจรงจดประสงคหลกไมไดไวรอยเชอก ทจรง ทำเพอใหเสยงของขลยได ทนนเอง

13

สวนประกอบของขลยเพยงออ

ภาพท 4 สวนประกอบของขลย ทมา : นายธนโรจน เพยรกสกรรณ

รบงคบเสยง

ดานหลง ดานหนา

รรอยเชอก รรอยเชอก

รปากนกแกว เลาขลย

รนวคำ

ดากขลย

รเปา

14

ใบเนอหาท 3 เรอง ประเภทของขลยไทย

ประเภทของขลยไทย โดยทวไปขลยไทยสามารถจำแนกเปนประเภทตางๆ ไดดงน

1.ขลยหลบ หรอ ขลยหลก เปนขลยทมขนาดเลกทสดในบรรดาขลยไทยมความยาวประมาณ 32 - 35 เซนตเมตร เปนเครองดนตรประเภทเครองนำ(เชนเดยวกบระนาดเอก และ ซอดวง) มเสยงสงกวาขลยเพยงออเปนคส คอ ปดหมดทกนวเปาเปนเสยง ฟา นยมใชเปาในวงมโหรเครองค เครองใหญ และวงเครองสายค โดยเปนเครองนำในวงเชนเดยวกบระนาด หรอซอดวง นอกจากนยงใชในวงเครองสายปชวา โดยบรรเลงเปนพวกหลงเชนเดยวกบซออ ขลยหลบมอย 2 แบบ คอ ขลยหลบเพยงออและขลยหลบกรวด ขลยหลบเพยงออใชคกบขลยเพยงออ สวนขลยหลบกรวดกใชคกบขลยกรวด ขลยทง 2 ชนดน มระดบเสยงทสงมากทำดวยไมรวกขนาดเลก ปลองสนดวยทมระดบเสยงทสงมาก คอ เสยงสงกวาขลยเพยงออ หรอขลยกรวด ซงเปนคของมนถง 4 เสยง

ภาพท 5 ขลยหลบ

ทมา : www. krutri.samroiwit.ac.th

15

2. ขลยเพยงออ เปนขลยทมขนาดปานกลาง ความยาวประมาณ 45-48 เซนตเมตร ระดบเสยงกลาง ๆ ไมสงไมตำเกนไป เปนขลยทมผนยมเลนมากทสด นอกจากจะเปาเพอความบนเทงและความรนรมณเฉพาะตวแลว ขลยเพยงออยงเปนเครองดนตรประเภทเครองตาม(เชนเดยวกบระนาดทม และ ซออ) เปนขลยทใชกนโดยทวไปทงในเครองสาย มโหรและปพาทยไมนวม ไมทใชทำขลยชนดนหางาย เพราะไมตองการไมทมปลองยาวเปนพเศษ ปจจบนใชทอพลาสตกทำกมอยมาก ขลยเพยงออปจจบนมเสยงเทยบเทากบเสยง “โด” ของสากล ซงผดกบสมยกอนเสยงเอกหรอเสยงเทยบของขลยเพยงออมกจะตำกวาเสยง “โด” บางเลกนอย

ภาพท 6 ขลยเพยงออ

ทมา : www. krutri.samroiwit.ac.th

16

3. ขลยอ เปนขลยทมขนาดใหญมความยาวประมาณ 60 เซนตเมตร กวางประมาณ 4 เซนตเมตร เปนขลยทมระดบเสยงทตำมากและมเสยงคลายซออ จงเรยกวา ขลยอ ปกตขลยอจะใชอยในวงเครองสาย มโหรและวงปพาทยไมนวม โดยใชคกบขลยเพยงออ ขลยชนดนมระดบเสยงตำลงไปจากขลยเพยงออ 4 เสยง คอ ขลยเพยงออเมอปดนวบน 3 นว (รวมทงปดรคำดวย) จะเปนเสยง “ฟา” แตถานำลกษณะการปดนวนไปใชกบขลยอ จะกลายเปนเสยง “โด” ซงตำลงไป 4 เสยง แตในปจจบนไมคอยไดใชเนองจากหาคนทมความชำนาญในการเปาไดยาก

ภาพท 7 ขลยอ

ทมา : www.krutri.samroiwit.ac.th

17

4.ขลยเคยงออ หรอ ขลยกรวด เปนขลยทมขนาดใหญกวาขลยหลบแตเลกกวาขลยเพยงออ มความยาวประมาณ 40 เซนตเมตร กวางประมาณ 2.2 เซนตเมตร ขลยชนดนมระดบเสยงสงกวาขลยเพยงออ 1 เสยงหรอเทากบระดบเสยงนอกของปพาทย เสยงเอกหรอเสยงเทยบของขลยชนดนตรงกบเสยง “เร” ของสากลพอด ขลยกรวดไมนยมใชมากนก เพราะถานำมาใชกบวงเครองสายหรอวงมโหรกสงไป แตทงนกมวงเครองสายบางวงใชขลยชนดนเขาประกอบดวยเหมอนกน แตเขาใชออรแกนทเปนเครองสากล เสยง กรวด เปนหลก

ภาพท 8 ขลยเคยงออ

ทมา : www.krutri.samroiwit.ac.th

18

5.ขลยรองออ เปนขลยทมรปราง ลกษณะเชนเดยวกบขลยเพยงออทกประการ ตางกนเพยงการเจาะรเทยบเสยง โดยขลยรองออจะมระดบเสยงทตำกวาขลยเพยงออ 1 เสยง ดวยเหตนจงเรยกวา “รองออ”เมอปดนวทกนวจะไดเสยงเทยบเทากบเสยง ท (ขลยเพยงออเปนเสยง โด) ขลยรองออนยมนำเขาไปประสมวงในรปแบบตาง ๆ เชน วงมโหรโบราณ และ วงปพาทยดกดำบรรพ เปนตน เพราะวงปพาทยชนดนตองการเสยงตำมาก เครองดนตรทกชนจงมแตเสยงทมตำเทานน ปจจบนขลยรองออไมมจำหนายหรอใชแลว เพราะไมไดทำกนมานานแลว ไมทใชทำขลยรองออกตองเปนไมทมปลองยาวกวาปกต และหายากอกดวย

ภาพท 9 ขลยรองออ

ทมา : www.tkapp.tkpark.or.th

19

ใบเนอหาท 4 เรอง การดแลรกษาขลย

วธการดแลรกษาขลย

ขลยเปนเครองดนตรทตองใชปากเปาโดยตรง ฉะนนการรกษาความสะอาดจงเปนเรองสำคญ โดยมวธการบำรงรกษาดงน

1. เมอซอขลยมาใหม ๆ ควรนำขลยไปแชนำผงหรอนำตาลสดหลาย ๆ วนจะชวยรกษา เนอไมและกนมอด หรอแมลงทจะทำลายขลย

1. ไมควรเกบรกษาขลยไวในทรอนหรอเยนจดเกนไป เพราะจะทำใหขลยแตกราวได 2. ไมควรนำวสดหรอสงใด ๆ เขยบรเวณปากนกแกว เพราะจะทำใหรปากนกแกวชำรด

แตก หรอบนได 3. ควรหมขอบปลายดานบนและดานลางของขลยดวยโลหะเพอปองกนเนอไมแตก 4. หลงจากการเปาขลยเสรจแลว ควรใชผาชบนำหมาด ๆ เชดทำความสะอาดบรเวณ

ปากเปา แตหามนำไปลางในอาง และหามนำไปตากแสงแดดโดยตรง เพราะจะทำใหเกดการยดหรอหดตวของขลยได แลวเชดซำดวยแอลกอฮอรเพอฆาเชอโรคบรเวณปากเปา

5. ควรใชผาหรอหนงเยบทำถงขลย เพอปองกนอนตรายทจะเกดขนกบขลย และทำให คณภาพของเสยงดอยเสมอ

6. หากเสยงไมชดเจนเนองจาก ดากขลย ตรงสวนทปากเปา หลดหลวมใหใชกาวอดใหอย ในลกษณะเดม หรอถาลมรวใหหยอดเทยนในเลาขลยชวยดาก หากสวนทปากเปามเศษผงหรอเทยนอดตนอยใหใชไมเเบน ๆ เขยออก

ภาพท 10 การเกบขลย ทมา : www. fluteedu.wikispaces.com/วธบำรงรกษา

20

ใบกจกรรมท 1 เรอง ประวตของขลยไทย และความรทวไปของขลย คำชแจง ใหนกเรยนทำใบกจกรรมท 1 ในตอนท 1 และตอนท 2 ใหสมบรณ (10 คะแนน)

ตอนท 1 จงเตมคำตอบตอไปนใหถกตองและสมบรณทสด (5 คะแนน)

1. ขลยจดเปนเครองดนตร ประเภทใด ตอบ ........................................................................ ............................................................. 2. เสยงขลยไทยใหอารมณแบบใด ตอบ ............................................................................................................................. .......... 3. ขลยเกดขนในสมยใด ตอบ ........................................................................................................... .............................. 4. เอกลกษณทสำคญของขลยไทย คออะไร ตอบ ........................................................................................................... .............................. 5. ขลยควรทำมาจากวสดใดจงจะมคณภาพดทสด ตอบ .................................................................................................... ...................................

ไมยากเลยครบ

ส ๆ ...

21

ตอนท 2 ใหนกเรยนทำเครองหมาย หนาขอทถก และทำเครองหมาย X หนาขอทผด (5 คะแนน) ...............1. ขลยเพยงออไดพฒนาการมาจากปออทมการปรบเปลยนรปราง และวธการเปา ...............2. ขลยเพยงออ เปนเครองดนตรไทยประเภทเครองเปาชนดไมมลน ...............3. ขลย เรมแรกเกดขนในสมยกรงรตนโกสนทร ...............4. ขลยของญปน มชอเรยกวา ซากฮาซ ...............5. ขลยเพยงออ ทำจากไมไผทอนยาวไมมขอ ...............6. การทำลวดลายของขลยอาจมาจากความรอนจากตะกวทหลอมละลาย ...............7. ขลยททำจากพลาสตกจะมคณภาพดกวาขลยททำจากไมไผ ...............8. จนกมขลยเชนเดยวกนกบไทยแตใชเปาดานขาง เรยกวา ฮวยเตก ...............9. ขลยเปนเครองดนตรไทยสมยใหม ทนำมาใชบรรเลงประสมกบวงดนตรไทย ..............10. เสยงของขลยจะใหเสยงทใส สะอาด แฝงไปดวยความนมนวล ใหอาราณซาบซง โศกเศรา โหยหวนไดด

22

ใบกจกรรมท 2 เรอง ลกษณะของขลยทด และ สวนประกอบของขลย

คำชแจง ใหนกเรยนทำใบกจกรรมท 2 ในตอนท 1 และตอนท 2 ใหสมบรณ (10 คะแนน) ตอนท 1 ใหนกเรยนอธบาย ขลยทดจะตองมลกษณะอยางไร (5 คะแนน)

ขลยทดมลกษณะดงตอไปน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

23

ตอนท 2 ใหนกเรยนบอกชอสวนประกอบและหนาทของขลยจากภาพทกำหนดใหสมบรณ (5 คะแนน)

1. หมายเลข 1 ชอ..................................................................................

มหนาท................................................................................................................................ 2. หมายเลข 2 ชอ..................................................................................

มหนาท................................................................................................................................ 3. หมายเลข 3 ชอ..................................................................................

มหนาท........................................................................... ..................................................... 4. หมายเลข 4 ชอ..................................................................................

มหนาท.............................................................................................. .................................. 5. หมายเลข 5 ชอ..................................................................................

มหนาท................................................................................................................. ...............

2

3

1

5

4

24

ใบกจกรรมท 3 เรอง ประเภทของขลยไทย

คำชแจง ใหนกเรยนทำใบกจกรรมท 3 จบคโยงความสมพนธ (5 คะแนน) คำสง ใหนกเรยนจบคโยงความสมพนธ โดยใหนำอกษรดานขวามอมาใสลงในชองวางดานซายมอของนกเรยนใหมความสมพนธกน ..........1. ขลยหลก ก. เปนขลยทมขนาดใหญมความยาวประมาณ 60 ซ.ม. กวางประมาณ

4 ซ.ม. ถาปดหมดทกรจะไดเสยง ซอล

..........2. ขลยเพยงออ ข. เปนขลยทมขนาดเลกทสด ถาปดหมดทกรจะไดเสยง ฟา

..........3. ขลยอ ค. เปนขลยทเมอปดหมดทกนวจะได เสยง ท

...........4. ขลยเคยงออ ง. เปนขลยทมขนาดปานกลาง ระดบเสยงกลาง ๆ ไมสงไมตำเกนไป

...........5. ขลยรองออ จ. มชอเรยกอกชอหนงวา ขลยกรวด

25

ใบกจกรรมท 4 เรอง การดแลรกษาขลย

คำชแจง ใหนกเรยนทำใบกจกรรมท 4 ใหสมบรณ (5 คะแนน) ใหนกเรยนอธบาย วธการดแลรกษาขลยเพยงออ ใหถกตองและสมบรณ (5 คะแนน)

การดแลรกษาขลย ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

26

แบบทดสอบหลงเรยน

ชดกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง เรยนรขลยไทย : ขลยเพยงออ

รายวชา ศลปะ (ศ21102) เวลา 10 นาท ชนมธยมศกษาปท 1 จำนวน 10 ขอ คะแนน 10 คะแนน ******************************************************************* คำชแจง ใหนกเรยนทำเครองหมายกากบาท(X)ลงในกระดาษคำตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. เมอใชนวปดรสวนใดของรขลยจะทำใหเสยงไมออก ก. รเยอ ข. รปากเปา ค. รระดบเสยง ง. รปากนกแกวเยอ

2.ขอใดไมใชสวนประกอบของขลย

ก. ดาก ข. รปด ค. รนวคำ ง. รปากเปา

3. ขอใด คอลกษณะของขลยเพยงออ ก. เปนเครองดนตรประเภทเครองนำ ข. นยมใชในวงปพาทยดกดำบรรพ ค. มรททำใหเกดเสยง 6 ร ง. ขนาดปานกลาง มขนาดเสยงปานกลางไมตำไมสง

27

4. ขลยเปนเครองดนตรทไดรบความนยมและเรมบรรเลงประสมกน

เปนวงดนตรไทยตงแตสมยใด ก. สมยอยธยา ข. สมยธนบร ค. สมยสโขทยธนบร ง. สมยรตนโกสนทร

5. ขอใดไมใชประเภทของขลยไทย

ก. ขลยออ ขลยหลบ ข. ขลยเพยงออ ขลยอ ค. ขลยออรแกน ขลยหลบ ง. ขลยหลบ ขลยเพยงออ

6. รนวคำ ใชนวในขอใดปดเสยง ก. นวกลาง ข. นวนาง ค. นวโปง ง. นวช

7. รปรบระดบเสยงมทงหมดกเสยง

ก. 7 เสยง ข. 6 เสยง ค. 5 เสยง ง. 4 เสยง

28

8. ขลยชนดใดเมอเปดเสยงครบทกนวจะไดเสยง “ฟา”สงกวาขลยเพยงออ 4 เสยง

ก. ขลยรคอรเดอร ข. ขลยเพยงออ ค. ขลยหลบ ง. ขลยอ

9. ขลยเปนเครองดนตรโบราณประเภทใด

ก. เครองดด ข. เครองเปา ค. เครองต ง. เครองส

10. ขอใดเปนการดแลรกษาขลยเพยงออไดดทสด

ก. ซอลฟา นำขลยเพยงออไปตากแดดเพอปองกนแมลงและมอด ข. นองซอ เกบขลยเพยงออไวในถงเกบขลยทกครงเมอไมมการใชงาน ค. กตาร ลางทำความสะอาดขลยเพยงออในอางนำทกครงหลงการใชงาน ง. เปยโน ใชมดตกแตงรปากนกแกวเพอใหขลยเพยงออมเสยงดงกงวานขน

29

ภาคผนวก 1. เฉลยใบกจกรรมท 1

2. เฉลยใบกจกรรมท 2

3. เฉลยใบกจกรรมท 3

4. เฉลยใบกจกรรมท 4

5. เฉลยแบบทดสอบ

กอนเรยนและหลงเรยน

30

เฉลยใบกจกรรมท 1 เรองประวตของขลยไทยและความรทวไปของขลยไทย

เฉลยตอนท 1 จงเตมคำตอบตอไปนใหถกตองและสมบรณทสด (5 คะแนน)

1. ขลยจดเปนเครองดนตร ประเภทใด ตอบ เครองเปา 2. เสยงขลยไทยใหอารมณแบบใด ตอบ เสยงขลยจะใหเสยงทใส สะอาด แฝงไปดวยความนมนวล ใหอารมณทซาบซง โศกเศรา โหยหวนไดด 3. ขลยเกดขนในสมยใด ตอบ สนนษฐานวา อาจจะเกดขนกอนหรอในสมยกรงสโขทยเปนราชธาน 4. เอกลกษณทสำคญของขลยไทย คออะไร ตอบ คอ การทำลายบนเลาขลย ใหเปน ลวดลายตาง ๆ ซงการทำลวดลายนนอาจมาจากใชความรอนจากตะกวทหลอมละลาย หรอการลนไฟ เปนตน 5. ขลยควรทำมาจากวสดใดจงจะมคณภาพดทสด ตอบ ไมไผ

31

เฉลยตอนท 2 ใหนกเรยนทำเครองหมาย / หนาขอทถก และทำเครองหมาย X หนาขอทผด (5 คะแนน) ......../.......1. ขลยเพยงออไดพฒนาการมาจากปออทมการปรบเปลยนรปราง และวธการเปา ......../.......2. ขลยเพยงออ เปนเครองดนตรไทยประเภทเครองเปาชนดไมมลน ........ X......3. ขลย เรมแรกเกดขนในสมยกรงรตนโกสนทร ........ X.......4. จนกมขลยเชนเดยวกนกบไทยแตใชเปาดานขาง เรยกวา โถงเซยว ......../.......5. ขลยเพยงออ ทำจากไมไผทอนยาวไมมขอ ......./........6. การทำลวดลายของขลยอาจมาจากความรอนจากตะกวทหลอมละลาย ........ X.......7. ขลยททำจากพลาสตกจะมคณภาพดกวาขลยททำจากไมไผ ......../.......8. ขลยของญปน มชอเรยกวา ซากฮาซ ....... X........9. ขลยเปนเครองดนตรไทยสมยใหม ทนำมาใชบรรเลงประสมกบวงดนตรไทย ......../......10. เสยงของขลยจะใหเสยงทใส สะอาด แฝงไปดวยความนมนวล ใหอาราณซาบซง โศกเศรา โหยหวนไดด

32

เฉลยใบกจกรรมท 2 เรอง ลกษณะของขลยทดและ สวนประกอบของขลย เฉลยตอนท 1 ใหนกเรยนอธบาย ขลยทดจะตองมลกษณะอยางไร (5 คะแนน)

คำตอบอยในดลยพนจของครผสอน

ขลยทดมลกษณะดงตอไปน

ขลยทด ควรทำมาจากไมไผ ลกษณะของไมไผทนำมาทำ จะตองเปนไมทแกจดหรอแหงสนท

เสยงขลยทจะใช ไดตองเสยงไมเพยนตงแตเสยงตำสด ไปจนถงสงสด คอทกเสยงจะตองหางกน 1 เสยง ตามระบบเสยงของไทยเสยงคแปดจะตองเทากน

นอกจากนกควรพจารณาสงอนๆประกอบไปดวย 1. เสยง ขลยทใชไดดเสยงตองไมเพยนตงแตเสยงตำสดไปจนถงเสยง 2. ลม ขลยทดตองกนลมนอยไมหนกแรงเวลาเปาซงสามารถระบายลมไดงาย 3. ลกษณะของไมทนำมาทำ จะตองเปนไมทแกจดหรอแหงสนท 4. ดาก ควรทำจากไมสกทอง เพราะไมมขยหรอขนแมวขวางทางลม 5. รตาง ๆ บนเลาขลย จะตองเจาะอยางประณตขนาดความกวางของรตองเหมาะกบขนาดของไมไผไมกวางเกนไป 6. ควรเลอกขลยทมขนาดพอเหมาะกบนวของผเปา 7. ลกษณะประกอบอน ๆ เชน สผวของไมสวยงาม ไมมตำหน ขดขวน เทลายไดสวยละเอยด แตสงเหลานกไมไดมผลกระทบกบเสยงขลยแตอยางใด เพยงพจารณาเพอเลอกใหไดขลย ทถกใจเทานน

33

เฉลยตอนท 2 ใหนกเรยนบอกชอสวนประกอบและหนาทของขลยจากภาพทกำหนดใหสมบรณ (5 คะแนน)

1. หมายเลข 1 ชอ ชองเปา มหนาท รสำหรบเปาลมเขาไป

2. หมายเลข 2 ชอ รคำ มหนาท ใหนวหวแมมอปด เพอบงคบเสยง และประคองเลาขลยขณะเปา

3. หมายเลข 3 ชอ. รปากนกแกว มหนาท รบลมจากปลายดากภายในขลยทำใหเกดเสยงเทยบไดกบลนของขลย

4. หมายเลข 4 ชอ รเยอ มหนาท รสำหรบปดวสดททำใหเสยงสนพรว

5. หมายเลข 5 ชอ รบงคบเสยง มหนาท. บงคบเสยงเกดเปนเสยงสง เสยงตำ ตามตองการ

5

2

3

4

1

34

เฉลยใบกจกรรมท 3 เรอง ประเภทของขลยไทย

คำชแจง ใหนกเรยนทำใบกจกรรมท 3 จบคโยงความสมพนธ (5 คะแนน) คำสง ใหนกเรยนจบคโยงความสมพนธ โดยใหนำอกษรดานขวามอมาใสลงในชองวางดานซายมอของนกเรยนใหมความสมพนธกน (10 คะแนน) ...ก.......1. ขลยหลก ก. เปนขลยทมขนาดใหญมความยาวประมาณ 60 ซ.ม. กวางประมาณ

4 ซ.ม. ถาปดหมดทกรจะไดเสยง ซอล

.....ค.....2. ขลยเพยงออ ข. เปนขลยทมขนาดเลกทสด ถาปดหมดทกรจะไดเสยง ฟา

.....ข.....3. ขลยอ ค. เปนขลยทเมอปดหมดทกนวจะได เสยง ท

....จ.......4. ขลยเคยงออ ง. เปนขลยทมขนาดปานกลาง ระดบเสยงกลาง ๆ ไมสงไมตำเกนไป

.....ง......5. ขลยรองออ จ. มชอเรยกอกชอหนงวา ขลยกรวด

35

เฉลยใบกจกรรมท 4 เรอง ประโยชนของเสยงดนตร และการดแลรกษาขลย

คำชแจง ใหนกเรยนทำใบกจกรรมท 4 ใหสมบรณ ( 5 คะแนน) ใหนกเรยนอธบาย วธการดแลรกษาขลยเพยงออ ใหถกตองและสมบรณ (5 คะแนน)

วธการดแลรกษาขลยเพยงออ

1. เมอซอขลยมาใหม ๆ ควรนำขลยไปแชนำผงหรอนำตาลสดหลาย ๆ วนจะชวยรกษา

เนอไมและกนมอด หรอแมลงทจะทำลายขลย 2. ไมควรเกบรกษาขลยไวในทรอนหรอเยนจดเกนไป เพราะจะทำใหขลยแตกราวได 3. ไมควรนำวสดหรอสงใด ๆ เขยบรเวณปากนกแกว เพราะจะทำใหรปากนกแกวชำรด

แตก หรอบนได 4. ควรหมขอบปลายดานบนและดานลางของขลยดวยโลหะ เพอปองกนการแตกของ

เนอไม 5. หลงจากการเปาขลยเสรจแลว ควรใชผาชบนำหมาด ๆ เชดทำความสะอาดบรเวณ

ปากเปา แตหามนำไปลางในอาง และหามนำไปตากแสงแดดโดยตรง เพราะจะทำใหเกดการยดหรอหดตวของขลยได แลวเชดซำดวยแอลกอออรเพอฆาเชอโรคบรเวณปากเปา

6. ควรใชผาหรอหนงเยบทำถงขลย เพอปองกนอนตรายทจะเกดขนกบขลย และทำให คณภาพของเสยงดอยเสมอ

7. หากเสยงไมชดเจนเนองจาก ดากขลย ตรงสวนทปากเปา หลดหลวมใหใชกาวอดใหอย ในลกษณะเดม หรอถาลมรวใหหยอดเทยนในเลาขลยชวยดาก หากสวนทปากเปามเศษผงหรอเทยนอดตนอยใหใชไมเเบน ๆ เขยออก

คำตอบอยในดลยพนจของครผสอน

36

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

1. ก 2. ข 3. ก 4. ง 5. ค

6. ง 7. ข 8. ค 9. ข 10. ก

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

1. ง 2. ข 3. ง 4. ข 5. ค 6. ค 7. ก 8. ค 9. ข 10. ก

37

บรรณานกรม

กตวฒน พชยยศวฒน,และสราวธ สระมล.(2553).หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน ดนตร 1. กรงเทพฯ : เอมพนธ

กรมวชาการ.(2551). การจดสาระการเรยนรกลมสาระการเรยนศลปะ ตามหลกสตร การศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว.

__________.(2551). ผงมโนทศนและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรศลปะ. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว.

__________. (2551). สาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรศลปะ. กรงเทพฯ : องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

ณฐวฒ แสงจนทร.(2553). การสอนรคอรเดอร. กรงเทพฯ : วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหดล .

ปญญา รงเรอง. (2548). ดนตรศกษา 1. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน. เพลน ประธรรมสาร. (2556). การพฒนาวดโอคลปบนเครอขายอนเทอรเนต เรอง ขลยรคอรเดอร

เพอสงเสรมทกษะปฏบต สำหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. การศกษาคนควา ดวยตนเอง การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยนเรศวร.

สงด ภเขาทอง. (2524). การดนตรไทยและการไปสดนตรไทย. กรงเทพฯ : วทยาลยครสมเดจบานเจาพระยา.

สดใจ ทศพรและคณะ.(2547).หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน กลมสาระการเรยนรศลปะ ดนตร-นาฏศลป ม.1 ชวงชนท 3(พมพครงท 3).กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน.

อรวรรณ บรรจงศลป. พนฐานดนตร. กรงเทพฯ : เรอนแกวการพมพ, 2534. http : // www.bandtenorwordress.com http : // www.bloggang.com http : // www.cdans.bpi.ac.th http : // www.dontrithai108.com

http : // www. krutri.samroiwit.ac.th

http : // www.tkapp.tkpark.or.th http : // www.thaigoodview.com http : // www.google.co.th http : // www.momypedia.com

38

http : // www.pirun.ku.ac.th http : // www.th.wikipedia.org/wiki/ขลย http : // www.warinthorn-benz.exteen.com http : // www. sites.google.com/site/prawatisepaktakrx/prawati-khluy