ค ำน ำ - kroobannok.com · 2 ค ำน ำ ชุดกิจกรรมการเรียนรูที่สงเสริมทักษะกระบวนการทาง

1

2

ค ำน ำ

ชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เรอง แสงและทศนอปกรณ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 วชาฟสกส 3 รหส ว32203 การเคลอนทและอตราเรวของแสง ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 โดยผเขยนไดพฒนาชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร มการออกแบบการเรยนรทหลากหลายและเนนผเรยนเปนส าคญ มการก าหนดสถานการณเพอท าการทดลอง ศกษาใบความร การทดลองตามหลกวชาการ ตวอยางสถานการณเพอตอบค าถามอยางมเหตผลมขอมลเชอถอได สงเสรมนกเรยนไดฝกปฏบตสรางสถานการณ การทดลอง มการน าเสนอผลงานและประเมนผลจากสภาพจรง ควบคไปกบการเรยนการสอนทงการประเมนรายบคคลและการประเมนรายกลม มการสะทอนความเขาใจเกยวกบเรองทเรยนผานกระบวนการคดโดย การเขยนแผนผงความคด ขอขอบพระคณผเชยวชาญทกทานและผทเกยวของทกฝายทใหค าแนะน า สงเสรมสนบสนน ใหความรเกยวกบการท าชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรส าเรจลลวงไปดวยด ผจดท าหวงเปนอยางยงวา ชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เรอง การเคลอนทและอตราเรวของแสง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เลมนจะเปนประโยชน ตอการเรยนการสอน ในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนและครผสอนไดมากพอสมควร

ณฐกฤตา แปกลาง

3

สำรบญ

เรอง หนำ ชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ชดท 1 การเคลอนทและอตราเรวของแสง .................................................................... 1 ค าชแจงส าหรบนกเรยน ................................................................................................... 2 ใบกจกรรมท 1 ……………………………………………………………………………………………………4

แบบบนทกกจกรรมท 1………………………………………………………………….……….. 4 ใบความรท 1 .................................................................................................................. 6 ใบกจกรรมท 2 ………………………………………………………………………………………………….. 9

แบบบนทกกจกรรมท 2 …………………………………………………………………………… 9 ใบความรท 2 ..………….………………………………………………………………………..……..….…… 11 ใบกจกรรมท 3 ..………….…………………………………………………………………………..…...…… 12

แบบบนทกกจกรรมท 3 …………………………………………………………………….…… 13 ใบงาน ........................................................... ................................................................... 14

แบบบนทกใบงาน .............................................................................................. 14 แบบทดสอบหลงเรยน …………………………………………………………………………………….….. 17

กระดาษค าตอบ …………………………………………………………………………………………….…… 19 บรรณานกรม ……………………………………………………………………………………………….……. 21

ภาคผนวก …………………………………………………………………………………………………….……. 22 ใบเฉลยกจกรรมท 1 …………………………………………………………………………….. 23 ใบเฉลยกจกรรมท 2 …………………………………………………………………………….. 24 ใบเฉลยกจกรรมท 3 …………………………………………………………………………….. 26

1

ชดท 1 การเคลอนทและอตราเรวของแสง

ชดกจกรรมกำรเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร

ชดท 1 กำรเคลอนทและอตรำเรวของแสง วชำฟสกส 3 รหส ว32203 ชนมธยมศกษำปท 5

กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร สำระส ำคญ

แสงเปนคลนแมเหลกไฟฟาในสญญากาศ แสงจะเคลอนทดวยอตราเรว 299,792,458 เมตรตอวนาท หรอประมาณ 3.00 × 108 เมตรตอวนาท ในการศกษาเกยวกบแสง ก าหนดใหเสนตรง ทตงฉากกบหนาคลน มลกศรแสดงทศทางของคลนแสง เรยกวา รงสของแสงหรอเรยกสน ๆ วา รงส การเคลอนทของแสงถาแสงเดนทางผานตวกลางเดยว แนวการเคลอนทของแสงจะมลกษณะเปน แนวเสนตรง

1 ปแสง คอ ระยะทางทแสงเคลอนทไดในเวลา 1 ป มคาประมาณ 9.46 x 1015 เมตร เงำ คอ บรเวณมดหลงวตถทบแสง ซงเกดขนเมอแสงเคลอนทไปกระทบกบวตถทบแสง เงาม

2 ชนด ไดแก เงามดและเงามว โดยเงาทปรากฏจะมลกษณะใดขนอยกบแหลงก าเนดแสงและวตถทบแสง ทกน

สำระและมำตรฐำนกำรเรยนร สำระท 5 พลงงำน มำตรฐำน ว 5.1 เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรปพลงงานปฏสมพนธระหวางสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอมมกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สำระท 8 ธรรมชำตของวทยำศำสตรและเทคโนโลย มำตรฐำน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหารวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบาย และตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตรเทคโนโลย สงคมและสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน ผลกำรเรยนร

ทดลอง วเคราะห อภปราย และค านวณสงทเกยวกบการเคลอนทและอตราเรวของแสงได สำระกำรเรยนร

1. การเคลอนทของแสงและอตราเรวของแสง 2. ระบประเภทตวกลางของแสง 3. การเกดเงาของวตถจากแหลงก าเนดแสงตางๆ 4. ท ากจกรรมการทดลองเพอศกษาการเคลอนทของแสง 5. ค านวณหาปรมาณตางๆ ทเกยวของ 6. ใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและสรางองคความรตางๆ อยางเปนระบบ

2

ค ำชแจงส ำหรบนกเรยน

ชดกจกรรมทนกเรยนจะไดศกษาเลมน เปนชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เรอง การเคลอนทและอตราเรวของแสง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ซงมรปแบบ การจดการเรยนการสอนทหลากหลายเนนผเรยนเปนส าคญ เพอสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรน าไปสการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรนกเรยนควรปฏบตตามค าชแจงตอไปน

1. ชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรชดน ใชเวลาในการเรยนร 2 คาบ (100 นาท)

2. นกเรยนศกษาจดประสงคการเรยนรทก าหนดไวในชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตร 3. นกเรยนฟงค าอธบายจากครเมอครน าเขาสบทเรยน 4. ครแบงกลมใหนกเรยน เมอแบงกลมเรยบรอยแลวใหแตละกลมเลอกประธานกลมและเลขานการกลม เพอท าหนาทจดบนทกสาระส าคญ 5. นกเรยนตงใจปฏบตกจกรรมใหครบทกขนตอน 6. นกเรยนใชชดกจรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดวยความระมดระวง ไมใหช ารด 7. นกเรยนตงใจท าใบกจกรรมและอธบายใหเพอนในกลมมความเขาใจตรงกนในเรองทเรยนรและ ท าใบกจกรรมใหเสรจทนเวลา 8. ตวแทนนกเรยนน าเสนอการทดลองหนาชนเรยน 9. นกเรยนทกคนท าใบงานเพอเกบคะแนนเปนรายบคคล

10. ครและนกเรยนชวยกนสรปบทเรยน 11. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงการเรยนร นกเรยนตรวจค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบหลงการเรยนร

ครรวมอธบายเพมเตมตวแทนกลมรวบรวมกระดาษค าตอบสงคร 12. นกเรยนแตละกลมชวยกนเกบอปกรณและชดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตรใหเรยบรอย


3

จดประสงคของกจกรรม ดำนผลสมฤทธทำงกำรเรยน ดำนควำมร

1. นกเรยนสามารถอธบายเกยวกบการเคลอนทของแสงและหาอตราเรวของแสงไดถกตอง 2. นกเรยนสามารถระบประเภทตวกลางของแสงได 3. นกเรยนสามารถอธบายการเกดเงาของวตถจากแหลงก าเนดแสงตางๆ ได

ดำนทกษะ 1. นกเรยนสามารถท ากจกรรมการทดลองเพอศกษาการเคลอนทของแสงได 2. นกเรยนสามารถค านวณหาปรมาณตางๆ ทเกยวของได 3. นกเรยนสามารถใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และสรางองคความรตางๆ อยาง

เปนระบบ ดำนเจตคต

นกเรยนมความซอสตยสจรต มระเบยบวนย ใฝรใฝเรยนและมความมงมนในการท างาน ดำนทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร กำรค ำนวณ (Using numbers)

บอกวธค านวณ คดค านวณและแสดงวธค านวณไดถกตอง กำรจดกระท ำขอมลและสอควำมหมำย (Communicating)

1. เลอกรปแบบทใชในการเสนอขอมลไดเหมาะสม บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทจะใชใน การเสนอขอมล

2. บรรยายลกษณะสงใดสงหนงดวยขอความทเหมาะสม กะทดรด จนสอความหมายใหผอนเขาใจได และบรรยายหรอวาดภาพแผนผงแสดงต าแหนงของสถานะจนสอความหมายใหผอนเขาใจได

กำรทดลอง (Experimenting) ก าหนดวธการทดลองไดถกตองและเหมาะสม ระบอปกรณทจะตองใชในการทดลองไดถกตอง ปฏบตการทดลองและใชอปกรณไดถกตองเหมาะสม บนทกผลการทดลองไดถกตอง กำรแปลควำมหมำยขอมลและลงขอสรป (Interpreting data) แปลความหมายหรอบรรยายลกษณะและสมบตของขอมลทมอย และเปนการบอกความสมพนธของขอมลทมอยได ดำนควำมพงพอใจตอชดกจกรรมกำรเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร 1. ดานความรความเขาใจเกยวกบการเคลอนทและอตราเรวของแสง 2. ดานการสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3. ดานกระบวนการกลม


4

นกเรยนชวยกนท ากจกรรมการทดลองวาแสงเดนทางเปนเสนตรงจรงหรอไม

ใบกจกรรมท 1 แสงเดนทำงเปนเสนตรงจรงหรอ

กจกรรมกำรทดลอง กำรเคลอนทของแสง วตถประสงค เพอศกษำกำรเคลอนทของแสง ค ำชแจง นกเรยนศกษาสถานการณตอไปน สถานการณ : จากวสดอปกรณทก าหนด ใหนกเรยนแตละกลมท าการทดลองวาแสงเดนทางเปนเสนตรงจรงหรอไม พรอมออกแบบตารางบนทกผลการทดลอง วเคราะหผลการทดลองและสรปผลการทดลอง วสดอปกรณ

1. เทยนไข กลมละ 1 เลม

2. แผนฟวเจอรบอรดเจาะรตรงกลาง กลมละ 3 แผน 3. คลปหนบ กลมละ 3 อน 4. ไมขดไฟ

แบบบนทกกจกรรมท 1 แสงเดนทำงเปนเสนตรงจรงหรอ

ชอกลม ................................................................... วนทท าการทดลอง............................. ........................... รายชอสมาชก

1. ……………………………………………………………. 4. ....……………………………………………………… 2. …………………………………………………….……… 5. …………………………………………………………. 3. ……………………………………………………………. 6. ………………………………………………………….

สมมตฐำน (1 คะแนน) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

วธกำรทดลอง (แยกเปนขอๆ เรยงตามล าดบกอนหลง) (2 คะแนน) ………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………


5

แบบบนทกกจกรรมท 1 แสงเดนทำงเปนเสนตรงจรงหรอ บนทกผลกำรทดลอง (2 คะแนน) ………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………. …………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………..….……… วเครำะหผลกำรทดลอง (2 คะแนน) ………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….………….…… สรปผลกำรทดลอง (3 คะแนน) …………………………………………………………………………………………….………………………………….……….………….….…………………………………………………………………………………………………………………..…….....………………………………….…………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………….……………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………….……… ……………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………….……… ………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….……….………

คะแนนทได ................... คะแนน คะแนนเตม 10 คะแนน


6

ดวงอาทตย ดาวฤกษ ไฟฉาย เลเซอร กองไฟและหลอดไฟฟา ขณะทมแสงเปนแหลงก าเนดแสง และยงมสงอนจ านวนมากทไมไดเปนแหลงก าเนนแสง แตเรากสามารถมองเหนสงเหลานนได ยอมแสดงวาตองมแสงจากแหลงก าเนดแสงตกกระทบกบสงทไมไดเปนแหลงก าเนดแสงนนๆ แสดงวาแสงมการเคลอนท

เมอเราสองไฟฉายในเวลากลางคน จะเหนล าแสงทตกกระทบกบฝนละอองในอากาศ มลกษณะเปนแนวตรง แสดงวาแสงจากจดก าเนดแสงเคลอนทเปนเสนตรง

รงสของแสง คอ เสนตรงทลากเพอแสดงทศทางการเคลอนทของแสงทตงฉากกบหนาคลนแสง และรงสของแสงหลายๆ รงส เรยกวา ล าแสง

ใบควำมรท 1 กำรเคลอนทและอตรำเรวของแสง รงสของแสง ล าแสงขนาน ล าแสงลออก ล าแสงลเขา

ระยะแรกเชอกนวาแสงมอตราเรวสงสดไมจ ากด กาลเลโอนกวทยาศาสตรชาวอตาเลยนเปนคนแรกทพยายามวดอตราเรวของแสง นอกจากนยงมนกวทยาศาสตรทพยายามวดอตราเรวของแสงอก เชน โรเมอร นกดาราศาสตรชาวเดนมารก ฟโซนกวทยาศาสตรชาวฝรงเศส และไมเคลสนนกวทยาศาสตรชาวอเมรกน จนไดอตราเรวของแสงในสญญากาศเทากบ 299,792,458 เมตรตอวนาท

แสงเปนคลนแมเหลกไฟฟาและจดเปนคลนตามขวาง ไมอาศยตวกลางในการเคลอนท ในสญญากาศคลนแมเหลกไฟฟาซงรวมทงแสงจะเคลอนทในแนวตรงดวยอตราเรวเทากน คอ 299,792,458 เมตรตอวนาท ในการค านวณทไมตองการความแมนย าสงมาก อาจใชอตราเรวของแสงเปน 8103 เมตรตอวนาท และนยมเรยกระยะทางทแสงเคลอนทไดในสญญากาศในเวลา 1 ป วา 1 ปแสง ส าหรบอตราเรวของแสงในตวกลางตางๆ จะมคาไมเทากน และทกอตราเรวจะมคานอยกวาอตราเรวแสงในสญญากาศ สวนหนวยดาราศาสตร (A.U.) คอระยะทางทเปรยบเทยบกบระยะทางจากโลกถงดวงอาทตย ( 11105.1 เมตร) โดย 1 A.U. = 11105.1 เมตร


7

ตวอยำงสถำนกำรณท 1 แสงเคลอนทเปนเวลา 1 ป ไดระยะทางกเมตร วธท ำ

ขนท 1 เขำใจสถำนกำรณ วเคราะหโจทย อตราเรวของแสงในสญญากาศ( v ) = 3 x 108 เมตร/วนาท

ใน 1 ป จะมเวลาทงหมด( t ) = 365 x 24 x 60 x 60 วนาท ระยะทาง( s ) = เทาไร

ขนท 2 วำงแผนกำรแกสถำนกำรณ

จากสตร t

sv

ขนท 3 ด ำเนนกำรแกสถำนกำรณ

t

sv

vts แทนคา s = 606024365103 8 เมตร จะได s = 810000,608,94 เมตร หรอ s = 151046.9 เมตร

ขนท 4 ตรวจค ำตอบ

แทนคาค าตอบจากขนท 3 ลงในสมการ vts

151046.9 = 606024365103 8 151046.9 m = 151046.9 m

ตอบ ในเวลำ 1 ป แสงจะเคลอนทไดระยะทำง 151046.9 เมตร

ตวอยำงสถำนกำรณท 2 ดาวฤกษดวงหนงอยไกลจากโลก 10105.1 เมตร แสงจากดาวฤกษเคลอนมายงโลกใชเวลานานเทาใด วธท ำ

ขนท 1 เขำใจสถำนกำรณ วเคราะหโจทย ระยะทางจากดาวฤกษถงโลก ( s ) = 10105.1 เมตร

อตราเรวของแสง ( v หรอ c ) = 8103 เมตร/วนาท โจทยตองการหาเวลา ( t ) = เทาไร


8



sv


t

sv

v

st

แทนคา t = 8

10

103

105.1

จะได t = 2105.0 วนาท t = 50 วนาท

ขนท 4 ตรวจค าตอบ

แทนคาค าตอบจากขนท 3 ลงในสมการ

v

st

50= 8

10

103

105.1

50 s = 50 s

ตอบ แสงเคลอนทจำกดำวฤกษมำยงโลกใชเวลำ 50 วนำท


9

ใบกจกรรมท 2 โจทยสถำนกำรณ

ค ำชแจง นกเรยนแสดงวธท าตอบโจทยสถานการณตอไปน 1. ดาวดวงหนงอยหางจากโลก 5.2 ปแสง ถายานอวกาศเคลอนทไปยงดาวดวงนนดวยอตราเรว

35 กโลเมตรตอวนาท ยานอวกาศจะใชเวลานานเทาไรจงจะถงดาวดวงนน (ก าหนด smc /103 8 ) (5 คะแนน)

2. ดาวฤกษทอยหางจากโลก 4.3 ปแสง ถายานอวกาศเคลอนทไดดวยความเรว 50 กโลเมตร/วนาท ยานอวกาศจะใชเวลาเดนทางถงดาวดงกลาวในเวลากป (ก าหนด smc /103 8 ) (5 คะแนน)

แบบบนทกกจกรรมท 2 โจทยสถำนกำรณ

ชอกลม ..................................................................... วนทท าการค านวณ............................ ........................... รายชอสมาชก

1. ……………………………………………………………….. 4. ……………………………………………………………… 2. ………………………………………………………….…… 5. .…………………………………………..…………………. 3. ………………………………………………………………. 6. .…………………………………………………………….

1. วธท ำ ขนท 1 เขำใจสถำนกำรณ วเคราะหโจทย


จากสตร



10

แบบบนทกกจกรรมท 2 โจทยสถำนกำรณ ขนท 4 ตรวจค ำตอบ

แทนคาค าตอบจากขนท 3 ลงในสมการ

2. วธท ำ

ขนท 1 เขำใจสถำนกำรณ วเคราะหโจทย


จากสตร


ขนท 4 ตรวจค ำตอบ แทนคาค าตอบจากขนท 3 ลงในสมการ



11

ใบควำมรท 2 ตวกลำงของแสง

ตวกลำงของแสง คลนแสงเปนคลนแมเหลกไฟฟา เคลอนทโดยไมจ าเปนตองอาศยตวกลาง แตถาจ าแนกตวกลาง ของแสง จะแบงไดเปน 3 ประเภท ดงน

1. ตวกลำงโปรงใส คอ ตวกลางทแสงเดนทางผานไปไดทงหมดอยางเปนระเบยบ เชน สญญากาศ อากาศ น า แกวใส พลาสตกใส กระจกใส เปนตน

2. ตวกลำงโปรงแสง คอ ตวกลางทแสงเดนทางผานไปไดบางสวน และไมเปนระเบยบ เชน กระจกฝา แผนกรองแสง แผนฟลมกรองแสงตดรถยนต แผนโพลารอยด เปนตน

3. ตวกลำงทบแสง คอ ตวกลางทแสงผานเขาไปไมได ดานหลงของตวกลางทบแสงจะเกดเงามดขน เชน กระจกเงา ก าแพงคอนกรต กระดานด า เปนตน

กำรเกดเงำมดเงำมว

เงำ คอ บรเวณหลงวตถซงแสงทฉายไปกระทบวตถนน ไมสามารถเดนทางไปถงหรอไปถงเพยงบางสวน เงาแบงเปน 2 ชนด

1. เงำมด บรเวณหลงวตถซงแสงกระทบวตถแลวจะไปไมถงบรเวณนนเลย 2. เงำมว บรเวณหลงวตถซงแสงกระทบวตถนนแลวจะไปถงเพยงบางสวนทบรเวณนน เงำทเกดจำกแหลงก ำเนดแสงเลกๆ

ถาแหลงก าเนดแสงเปนจดจะใหเงามดเพยงอยางเดยว

เงำทเกดจำกแหลงก ำเนดแสงมขนำดใหญ ถาแหลงก าเนดแสงขนาดใหญจะท าใหเกดทงเงามดและเงามว

S

วตถ เงามด

S

วตถ

เงามว

เงามด


12

ใบกจกรรมท 3 ตวกลำงของแสงและเงำ

ค ำชแจง นกเรยนศกษำสถำนกำรณตอไปน สถำนกำรณท 1 : จากวสดอปกรณทก าหนดให นกเรยนมองแสงเทยนผานสงตอไปน 1. แผนพลาสตกใส 2. แผนกระดาษ 3. แผนพลาสตกขน 4. แกวน า 5. กระดาษไข 6. แผนไม บนทกผลการทดลองและตอบค าถาม

1. ตวกลางของแสงชนดตาง ๆ ยอมใหแสงผานไปไดแตกตางกนหรอไมอยางไร (2 คะแนน) 2. จงเปรยบเทยบลกษณะของแสงกอนผานตวกลางของแสงและหลงผานตวกลางของแสง (3 คะแนน)

สถำนกำรณท 2 : จากวสดอปกรณทก าหนดใหในสถานการณท 1 และก าหนดใหเพมเตม คอ 1. ไฟฉาย 2. วตถทรงกลมเลก 3. วตถทรงกลมใหญ 4. ฉาก นกเรยนท าการทดลองแลวตอบค าถามตอไปน

3. เมอสองไฟฉายผานวตถกนแสงทมลกษณะตางกน (วตถโปรงใส วตถโปรงแสงและวตถทบแสง) ผลทเกดขนบนฉากตางกนหรอไมอยางไร (2 คะแนน)

4. เมอสองไฟฉายผานวตถกนแสงทมขนาดเลกกวาแหลงก าเนดแสง และมขนาดใหญกวาแหลงก าเนด แสง ผลทเกดขนบนฉากทงสองกรณมความแตกตางกนหรอไมอยางไร (3 คะแนน)


1 2 3 4 5 6

1 2 3 4

13

แบบบนทกกจกรรมท 3 ตวกลำงของแสงและเงำ

ชอกลม .................................................................... วนทท าการทดลอง............................. ............................ รายชอสมาชก

1. ………………………………………………….………. 4. ….………………………………………………………… 2. …………………………………………………………… 5. ……………………………………………………………. 3. …………………………………………………….……. 6. …………………………………………………………….

สถำนกำรณท 1 บนทกผลกำรทดลอง

รำยกำร แสงผำนไดหมด แสงผำนบำงสวน แสงผำนไมได หมำยเหต แผนพลาสตกใส แผนกระดาษ แผนพลาสตกขน แกวน า กระดาษไข แผนไม

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………… ……………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………… ……………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………



14

ใบงำน กำรเคลอนทและอตรำเรวของแสง

ค ำชแจง นกเรยนทกคนตอบค ำถำมตอไปน (15 คะแนน) 1. นกเรยนออกแบบวธการทดลองวาแสงเดนทางเปนเสนตรง โดยเลอกวสดอปกรณทก าหนดให

1. ไฟฉาย 2. เทยนไข 3. ทอPVCตรง 4. ทอPVCโคงงอ 5. กระจกใส 6. กระจกทบ 7. ฉากรบภาพ (2 คะแนน)

2. ดาวดวงหนงอยหางจากโลก 2.5 ปแสง ถายานอวกาศเคลอนทไดดวยความเรว 90 กโลเมตร/วนาท ยานอวกาศจะใชเวลาเดนทางถงดาวดงกลาวในเวลากป (ก าหนด smc /103 8 ) (2 คะแนน)

3. จงเปรยบเทยบลกษณะของแสงกอนผานกระจกเงาและหลงผานกระจกเงา (2 คะแนน) 4. จงอธบายการเกดเงามดและการเกดเงามวพรอมยกตวอยางสถานการณ (2 คะแนน) 5. นกเรยนสามารถน าความร เรอง การเคลอนทและอตราเรวของแสง ไปใชประโยชนใน

ชวตประจ าวนอะไรบาง (2 คะแนน) 6. นกเรยนสรปสงทไดจากการเรยนรเปนแผนผงความคด (5 คะแนน)

แบบบนทกใบงำน กำรเคลอนทและอตรำเรวของแสง

ชอ ................................................................................. วนทท าใบงาน........................ .................................. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………


15


………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………… …………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………… …………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………… …………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………


16


แผนผงควำมคด



กำรเคลอนทและ อตรำเรวของแสง

กำรเคลอนทของแสง อตรำเรวของแสง

ตวกลำงของแสง กำรเกดเงำ

17

แบบทดสอบหลงกำรเรยนร

ชดกจกรรมกำรเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร ชดท 1 กำรเคลอนทและอตรำเรวของแสง

วชำฟสกส 3 รหส ว32203 ชนมธยมศกษำปท 5 เวลำ 10 นำท ค ำชแจง แบบทดสอบมจ านวน 10 ขอ เปนแบบปรนยชนด 4 ตวเลอก ใหนกเรยนเลอก ทถกตองทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ

1. 1 ปแสง หมายความวาอยางไร ก. ระยะทางทแสงเคลอนทได ในสญญากาศในเวลา 1 ป

ข. ระยะเวลาทแสงเคลอนทได ในสญญากาศในเวลา 1 ป ค. ระยะเวลาทแสงเคลอนทได

ในสญญากาศ ง. แสงเคลอนทไดระยะทาง

3 × 108 เมตร ในเวลา 1 วนาท 2. คลนแสงจดเปนคลนชนดใด

ก. คลนกล ตามขวาง ข. คลนกล ตามยาว

ค. คลนแมเหลกไฟฟา ตามยาว ง. คลนแมเหลกไฟฟา ตามขวาง

3. ในสญญากาศการเคลอนทของแสงม ลกษณะอยางไร ก. เคลอนทแบบโปรเจกไทล

ข. เคลอนทเปนเสนตรง ค. เคลอนทแบบสน ง. ทง ก. และ ค. 4. ก าหนดความเรวแสงในสญญากาศมคาเทากบ 3 × 108 เมตรตอวนาท ดงนนในเวลา 1 ปแสง จะเคลอนทไดระยะทางกเมตร ก. 3.65 × 1014 เมตร

ข. 9.46 × 1014 เมตร ค. 9.46 × 1015 เมตร ง. 3.65 × 1020 เมตร

5. ดาวฤกษดวงหนงอยไกลจากโลก 2.5 ปแสง ถายานอวกาศใชอตราเรว 3 x 104 เมตรตอวนาท จะใชเวลาเดนทางจากโลกถงดาวเคราะหดวงนในเวลากป

ก. 2.5 x 104 ป ข. 2.5 x 105 ป ค. 3 x 104 ป ง. 3 x 105 ป

6. ตวกลางชนดใดทแสงเดนทางผานไมได ก. สญญากาศ

ข. กระจกฝา ค. น าประปา

ง. กระจกเงา

7. กระจกเงาจดเปนตวกลางประเภทใด ก. ตวกลางโปรงใส ข. ตวกลางโปรงแสง ค. ตวกลางทบแสง ง. ไมจดวาเปนตวกลางของแสง 8. กระจกฝากนหองน าจดเปนตวกลางประเภท ใด ก. ตวกลางโปรงใส ข. ตวกลางโปรงแสง ค. ตวกลางทบแสง ง. ไมจดวาเปนตวกลางของแสง


18

9. จงพจารณาขอความตอไปน (1) เงาจะเกดขนตรงขามกบแหลงก าเนดแสง เสมอ (2) รปรางของเงาไมขนอยกบลกษณะของวตถ (3) วตถทโปรงแสงจะเกดเงาทจางกวาวตถทบ แสง ขอใดตอไปนกลาวถกตอง ก. ขอ (1) และ (2) ข. ขอ (2) และ (3) ค. ขอ (1) และ (3) ง. ขอ (1) , (2) และ (3)

10. ขอใดตอไปนกลาวไมถกตอง ก. เงามด คอ บรเวณทแสงสอง ไปไมถงเลย ข. เงามว คอ บรเวณทแสงสอง ไปไมถงเลย ค. เงามว คอ บรเวณทแสงสอง ไปถงเพยงบางสวน ง. เงามด คอ บรเวณทแสงสอง ไปถงเพยงบางสวน


19

กระดำษค ำตอบ

แบบทดสอบหลงกำรเรยนร ชดท 1 กำรเคลอนทและอตรำเรวของแสง

ชอ-สกล................................................ชน..........เลขท.........

กระดำษค ำตอบหลงกำรเรยนร

ขอท ตวเลอก

ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

สรป คะแนนสอบ หลงกำรเรยนร คะแนนทได ................... คะแนน


20

เฉลยแบบทดสอบหลงกำรเรยนร

ชดกจกรรมกำรเรยนรทสงเสรมทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร ชดท 1 กำรเคลอนทและอตรำเรวของแสง

วชำฟสกส 3 รหส ว32203 ชนมธยมศกษำปท 5 กลมสำระกำรเรยนรวทยำศำสตร

1. ก 2. ง 3. ข 4. ค 5. ก

6. ง 7. ค 8. ข 9. ค

10. ง


21

บรรณำนกรม

กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2551. . คมอครรำยวชำเพมเตม ฟสกส เลม 3. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2554. . หนงสอเรยนรำยวชำเพมเตม ฟสกส เลม 3. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2554. คณาจารยแมค. Compact ฟสกส ม.5. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมค, 2551. จกรนทร วรรณโพธกลาง. คมอรวมสดยอดเทคนค ฟสกส Entrance. กรงเทพฯ : พฒนศกษา, 2550. จรญ บระตะ. ฟสกสเลม 3. กรงเทพฯ : ส านกพมพนพนธ, 2556. จ ารญ ณ ระนอง. หนงสอคมอฟสกสพนธะ เลม 2. กรงเทพฯ : ภมบณฑต, ม.ป.ป. นภดล ทองอยสข. Newสรปเขมฟสกสพนฐำนและเพมเตม ม.5. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมคจ ากด, 2552. นรนดร สวรตน. คมอสำระกำรเรยนรพนฐำนและเพมเตม ฟสกส ม.5 เลม 2 (แสง เสยงแสง กบทศนอปกรณ). กรงเทพฯ : พฒนศกษา, 2552. ประกตเผา ทมทตชงค. คมอเตรยมสอบวชำฟสกส 4 ม.5. กรงเทพฯ : ไฮเอดพบลชชง, 2550. ประสทธ จนตะภา. ฟสกสเพมเตมเลม 3. กรงเทพฯ : ภมบณฑต, 2554. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. หนงสอเรยนวชำฟสกส เลม 3. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว, 2554.


22

ภำคผนวก


23

ใบเฉลยกจกรรมท 1

นกเรยนสำมำรถตอบไดแตกตำงและหลำกหลำย สมมตฐำน ถาน าแผนฟวเจอรบอรดมาวางเรยงใหรตรงกนจะมองเหนแสงเทยน

วธกำรทดลอง 1. น าแผนฟวเจอรบอรดมาวางซอนกนทง 3 แผน

2. ใชคลปหนบฟวเจอรบอรดท าเปนขาตงหนบแผนฟวเจอรบอรดแตละแผน น ามาวางเรยง กนโดยใหชองทเจาะอยในแนวเดยวกน ดงรปท 1 3. น าเทยนไขมาวางตรงกลางของแผนฟวเจอรบอรดโดยใหแสงเทยนอยระดบเดยวกบชอง ทเจาะรบนทกสงทเหน ดงรปท 2 4. ขยบแผนฟวเจอรบอรดแผนกลางแลวมองทางชองเดม บนทกสงทเหน

รปท 1 รปท 2

ผลกำรทดลอง วธกำร กำรมองเหน

เมอใหแผนฟวเจอรบอรดทเจาะรอยตรงกนทง 3

มองเหนแสงเทยน

เมอขยบแผนฟวเจอรบอรดแผนใดแผนหนงไมใหตรงกน

มองไมเหนแสงเทยน

วเครำะหผลกำรทดลอง

เมอแผนฟวเจอรบอรดทเจาะรทงสามอยในแนวเดยวกนจะสามารถมองเหนเทยนไขได แต เมอขยบแผนฟวเจอรบอรดแผนใดแผนหนงจะมองไมเหนแสงเทยน

สรปผลกำรทดลอง เมอน าแผนฟวเจอรบอรดมาวางเรยงใหรตรงกนจะมองเหนแสงเทยน แตเมอขยบแผน ฟวเจอรบอรดแผนใดแผนหนงจะมองไมเหนแสงเทยน สรปแสงเดนทางเปนเสนตรง


24

t

sv

ดงนน v

st

แทนคำ sm

mt

/1035

1092.43

16

จะได st 1010141

ค านวณหาเวลาเปนป 365246060

10141 10

t ป

41047.4 t ป


1. ดาวดวงหนงอยหางจากโลก 5.2 ปแสง ถายานอวกาศเคลอนทไปยงดาวดวงนนดวยอตราเรว 35 กโลเมตรตอวนาท ยานอวกาศจะใชเวลานานเทาไรจงจะถงดาวดวงนน (ก าหนด smc /103 8 ) วธท ำ

ขนท 1 เขำใจสถำนกำรณ วเคราะหโจทย สงทโจทยก าหนดให

1 ปแสงคดเปนระยะทาง = 606024365103 8 m = 151046.9 m ระยะหางดวงดาวนกบโลก s = 5.2 ปแสง = 2.51046.9 15 m = 161092.4 m อตราเรวของยานอวกาศ v = 35 skm/ 31035 sm /

หำเวลำ t = เทำไร



sv



v

st

sm

m

/1035

1092.41047.4

3

164

44 1047.41047.4 ตอบ ดงนน ยำนอวกำศล ำนจะใชเวลำเดนทำง 44,700 ป ( หมายเหต : ซงในความเปนจรงคงเปนไปไมได โจทยปญหาขอนตงขนเพอฝกทกษะการค านวณเทานน )


25

2. ดาวฤกษทอยหางจากโลก 4.3 ปแสง ถายานอวกาศเคลอนทไดดวยความเรว 50 กโลเมตร/วนาท ยานอวกาศจะใชเวลาเดนทางถงดาวดงกลาวในเวลากป (ก าหนด smc /103 8 ) วธท ำ

ขนท 1 เขำใจสถำนกำรณ วเคราะหโจทย สงทโจทยก าหนดให

1 ปแสงคดเปนระยะทาง = 606024365103 8 m = 151046.9 m ระยะหางดวงดาวนกบโลก s = 4.3 ปแสง = 3.41046.9 15 m = 161007.4 m อตราเรวของยานอวกาศ v = 50 skm/ 31050 sm / หำเวลำ t = เทำไร



sv


t

sv

ดงนน v

st

แทนคำ sm

mt

/1050

1007.43

16

จะได 1210814.0 t s

ค านวณหาเวลาเปนป 365246060

10814.0 12

t ป

41058.2 t ป


26


v

st

sm

mt

/1050

1007.43

16

44 1058.21058.2

ตอบ ดงนน ยานอวกาศล านจะใชเวลาเดนทาง 25,800 ป

( หมายเหต : ซงในความเปนจรงคงเปนไปไมได โจทยปญหาขอนตงขนเพอฝกทกษะการค านวณเทานน )


สถำนกำรณท 1 : ใหนกเรยนมองแสงเทยนผำนสงตอไปน แผนพลำสตกใส แผนกระดำษ แผนพลำสตกขน แกวน ำ กระดำษไข และแผนไม บนทกผลกำรทดลอง

รำยกำร แสงผำนไดหมด แสงผำนบำงสวน แสงผำนไมได หมำยเหต แผนพลาสตกใส / แผนกระดาษ / แผนพลาสตกขน / แกวน า / กระดาษไข / แผนไม /

1. ตวกลางแสงชนดตางๆ ยอมใหแสงผานไปไดแตกตางกนหรอไมอยางไร ตอบ แตกตางกน

- แผนพลาสตกใส แกวน า แสงสามารถผานไปไดหมด - แผนพลาสตกขน กระดาษไข แสงสามารถผานไปไดบางสวน - แผนกระดาษ แผนไม แสงไมสามารถผานไปได 2. จงเปรยบเทยบลกษณะของแสงกอนผานตวกลางของแสงและหลงผานตวกลางของแสง

ตอบ ตวกลางโปรงใส กอนผานตวกลางแสงสวางมาก หลงตวกลางแสงสวางมาก ตวกลางโปรงแสง กอนผานตวกลางแสงสวางมาก หลงตวกลางแสงสวางนอย ตวกลางทบแสง กอนผานตวกลางแสงสวางมาก หลงตวกลางไมมแสงสวาง


27

สถำนกำรณท 2 : จำกวสดอปกรณทก ำหนดใหในสถำนกำรณท 1 และก ำหนดใหเพมเตม คอ ไฟฉำย วตถทรงกลมเลก วตถทรงกลมใหญและฉำก แลวตอบค ำถำมตอไปน 3. เมอสองไฟฉายผานวตถกนแสงทมลกษณะตางกน (วตถโปรงใส วตถโปรงแสง และวตถทบแสง)

ผลทเกดขนบนฉากตางกนหรอไมอยางไร ตอบ แตกตางกน สองไฟฉายผานวตถโปรงใส ไมเกดเงา วตถโปรงแสงเกดเงามว และวตถทบแสง เกดเงามด

4. เมอสองไฟฉายผานวตถกนแสงทมขนาดเลกกวาแหลงก าเนดแสง และมขนาดใหญกวาแหลง ก าเนดแสง ผลทเกดขนบนฉาก ทงสองกรณมความแตกตางกนหรอไมอยางไร

ตอบ แตกตางกน ถาแหลงก าเนดแสงมขนาดเลกหรอเปนจด จะเกดเงามดอยางเดยว ถาแหลงก าเนดแสงขนาดใหญ จะเกดทงเงามดและเงามว


Documents

ค ำน ำ - kroobannok.com · 2 ค ำน ำ ชุดกิจกรรมการเรียนรูที่สงเสริมทักษะกระบวนการทาง