การศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน กรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1

รงฤทย พมพสงห

การศกษาคนควาดวยตนเอง เสนอเปนสวนหนงของการศกษา หลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา กรกฎาคม 2558

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยนเรศวร

อาจารยทปรกษาและหวหนาภาควชาบรหารและพฒนาการศกษา ไดพจารณาการศกษาคนควาดวยตนเอง เรอง“การศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน กรณศกษา: โรงเรยนน าดบพทยาคม” เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ของมหาวทยาลยนเรศวร

…….…….…….…………………………………….. (ผชวยศาสตราจารย ดร. อนชา กอนพวง)

อาจารยทปรกษา

……..……………………………………………... (ผชวยศาสตราจารย ดร. อนชา กอนพวง) หวหนาภาควชาบรหารและพฒนาการศกษา

กรกฎาคม 2558

ประกาศคณปการ

การวจยในครงนส าเรจลลวงลงไดอยางสมบรณดวยความอนเคราะหอยางดยง จาก ผ ชวยศาสตราจารย ดร.อนชา กอนพวง อาจารยทปรกษาทไดกรณาเสยสละเวลาอนมคา เพอใหค าปรกษาแนะน า แสดงความคดเหนอนเปนประโยชนตอการศกษา ตลอดจนตรวจทาน แกไข ขอบกพรองตางๆ ดวยความเอาใจใสเปนอยางยง ผ ศกษาจงใครขอกราบขอบพระคณ เปนอยางสงไว ณ ทน

ขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.วทยา จนทรศลา ผ ชวยศาสตราจารย ดร.สกญญา แชมชอย และผ ชวยศาสตราจารยอรรถวฒ จารสาธต ทใหความอนเคราะหตรวจสอบแกไขและ ใหขอเสนอแนะในการปรบปรงเครองมอทใชในการศกษาคนควา

ขอขอบพระคณคณะกรรมการวพากษ ไดแก รองศาสตราจารย ดร.ฉลอง ชาตรประชวน และดร.ทวศกด สวางเมฆ ทใหขอเสนอแนะและแนวทางการปรบปรงผลงาน เพอความถกตองสมบรณมากยงขน และขอกราบขอบพระคณ ดร.ประจบ ขวญมน ผ อ านวยการโรงเรยนน าดบพทยาคม คณะคร โรงเรยนน าดบพทยาคม ทใหการสนบสนนในการเกบขอมลในการศกษาคนควา และใหความอนเคราะห อ านวยความสะดวก และใหความรวมมออยางดยง ในการเกบรวบรวมขอมล ตลอดจนขอขอบพระคณ บดา มารดาและบคคลอนเปนทรกยงทคอยใหก าลงใจและ ใหการอปถมปเปนอยางดเสมอมา

สดทายนคณคาและประโยชนจากการศกษาคนควาดวยตนเองฉบบน ผศกษาขอมอบแด คร อาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชาความร ตลอดจนผ เขยนต าราทางวชาการท ผศกษาไดคนควาอางองคณคาและผ มพระคณทกๆ ทาน

รงฤทย พมพสงห

ชอเรอง การศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม

ผศกษาคนควา รงฤทย พมพสงห ทปรกษา ผชวยศาสตราจารย ดร.อนชา กอนพวง ประเภทสารนพนธ การศกษาคนควาดวยตนเอง กศ.ม. สาขาวชาการบรหารการศกษา,

มหาวทยาลยนเรศวร, 2557 ค าส าคญ แนวปฏบตทด, การประกนคณภาพภายใน

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม 2) ศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม 3) ศกษาปจจยแหงความส าเรจในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม ผ ใหขอมลหลกในการศกษาคนควาครงน ไดแก ผบรหารสถานศกษา หวหนางานวชาการ และหวหนางานประกนคณภาพการศกษา เปนการเกบรวบรวมขอมลจาก การปฏบตการภาคสนามและการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร (Documentary Research) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสมภาษณ และแบบบนทกภาคสนาม ตรวจสอบขอมลโดยใชวธการตรวจสอบขอมลแบบสามเสาดานแหลงขอมลและแบบบนทกขอมลภาคสนาม วเคราะหโดยใชวธวเคราะหเนอหา และการวเคราะหขอมลแบบอปนย ผลการศกษาพบวา

1. ผลการวเคราะหสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคมใชงานประกนคณภาพเปนเครองมอหลกของการบรหารงานและด าเนนงานอยางตอเนองเปนระบบ เปนโรงเรยนแกนน าเพอนพาท า (ระบบประกนคณภาพการศกษา) ของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 การด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในโรงเรยนน าดบพทยาคมม 8 ระบบยอย สอดคลองกบกฎกระทรวงวาดวยระบบหลกเกณฑและวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553

2. ผลการวเคราะหแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา ผ บรหารใหความส าคญในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในเพอยกระดบมาตรฐานการศกษาอยางเปนระบบ คณะกรรมการสถานศกษาใหความรวมมอในการขบเคลอนระบบการบรหารตามแผนทสถานศกษาก าหนด ครทกคนไดรบการพฒนาองคความรและทกษะเกยวกบการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในอยางตอเนอง โดยผอ านวยการโรงเรยน

น าดบพทยาคม เปนผน าในการการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โดยใชรปแบบ “ADDIE MODEL”ประกอบดวย การวเคราะห การออกแบบ การพฒนา การน าไปใช และการประเมน

3. ปจจยแหงความส าเรจในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา มปจจยทส าคญ 2 ประการคอ 1) ปจจยภายใน ประกอบดวย ผบรหารทมความรความสามารถในการบรหารจดการศกษาใหความส าคญในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในเพอยกระดบมาตรฐานอยางจรงจง ครและบคลากรทางการศกษามความร ประสบการณ ความรบผดชอบ มงมนตงใจในการพฒนาคณภาพการศกษา 2) ปจจยภายนอก ประกอบดวย โรงเรยนน าดบพทยาคม มคณะกรรมการสถานศกษา ชมชน ผ ปกครองใหความรวมมอในการพฒนาการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตากเขต 1 ใหการสนบสนนงบประมาณ และใหเปนโรงเรยนตนแบบการประกนคณภาพภายใน

Title A STUDY OF THE GOOD PRACTICES OF THE DEVELOPMENT OF THE INTERNAL QUALITY ASSURANCE SYSTEM: A CASE STUDY OF NAMDIBPITTAYAKOM SCHOOL.

Author Rungrauthai Pimsing Advisor Assistant Professor Anucha Kornpaung, Ph.D. Academic paper Independent study M. Ed. in Educational Administration,

Naresuan University, 2014 Keywords The good practices, Internal quality assurance

ABSTRACT This study aimed at 1) studying the states in the operation of the internal quality assurance system Namdibpittayakom 2) studying the good practices in the internal quality assurance system development and 3) studying key success factors of the internal quality assurance system development of Namdibpittayakom School. The participants were school administrator, head of academic affairs, and head of quality assurance department. The data were collected from a field study and documentary analysis. The research instruments were an interview form,and field noteform . Then, the data were checked by using data,and methodological triangulation and analyzed by using content analysis and analytic induction. The findings of the study were shown as follow. 1. Regarding the states in the operation of the internal quality assurance system of Namdibpittayakom School, it was found that the quality assurance was used as the main tool of school administration and operation constantly and systematically. This school was a leading school in using the quality assurance in Tak primary educational service area office 1.

The operation of the internal quality assurance system of Namdibpittayakom School comprised of 8 sub system which was in line with the ministerial regulations of systems, rules and methods of educational quality assurance B.E. 2553.

2. Regarding the good practices of the development of the internal quality assurance system of Namdibpittayakom School, it was found that the school administrators emphasized the internal quality assurance system development in order to enhance the standard of education in a systematic way. In addition, education committees also involved in supporting the administration system according to school plan setting. Moreover, all teachers had an opportunity to improve their knowledge and skills about the internal quality assurance system constantly. School principal was a leader to develop the internal quality assurance system of school by using “ADDIE MODEL” which comprised of 5 steps: Analysis, Design, Development, Improvement and Evaluation.

3. Regarding to the key success factors of the internal quality assurance system of Namdibpittayakom School, it was found that there were two important factors. The first factor was an internal factor. That is, the principal was good at administrating and organizing the education and emphasizing the development of the internal quality assurance system in order to enhance the education standard. Moreover, teachers and staff had knowledge, experiences, responsibilities, and intention of developing the quality of education. The second factor was an external factor. School, committees, community, and parents involved in developing the education. In addition, there was also the support from Tak primary educational service area office 1 in terms of budget and promoting school as the leading school for the internal quality assurance.

สารบญ

บทท หนา

1 บทน า…………………………………………………………….……...…..…… 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา………....………………….…....... 1

จดมงหมายของการวจย…....………………….…………………................ 2

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ..............................………....…………..…….. 3

ขอบเขตของการวจย............…............................……………….……….. 3

นยามศพทเฉพาะ……………………………....……………….......….……. 4

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ................................................................. 7 การบรหารสถานศกษา……………………….........………....…………...… 8

แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา.....……………...…………… 10

แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา.....…………….. 17 แนวคดเกยวกบการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research).........………. 39

ตวอยางกรณศกษา รปแบบและแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพ ภายในของสถานศกษา..................................……………...………..

56

งานวจยทเกยวของ......……………………….........……………...………… 67

กรอบแนวคดในการวจย..............………….........……………....……...….. 71

3 วธด าเนนการวจย........................................................................................ 72 ขนตอนท 1 การเลอกสนาม……………………….........………….……....... 72

ขนตอนท 2 การเตรยมตวเขาสนาม………….........…………….......……… 73

ขนตอนท 3 การเขาภาคสนาม…………………….........……………....…... 73

ขนตอนท 4 การเกบรวบรวมขอมล………….........……………....……...…. 73

ขนตอนท 5 การก าหนดแหลงขอมล………….........…………….......……… 74

สารบญ (ตอ)

บทท หนา ขนตอนท 6 เครองมอและวธการเกบรวบรวมขอมล.……………....….......… 75 ขนตอนท 7 การวเคราะหขอมล................................................................ 76 ขนตอนท 8 การน าเสนอผลการวเคราะหขอมล.......................................... 79

4 ผลการวเคราะหขอมล....…......…………………………………………......… 80 ตอนท 1 ผลการศกษาสภาพทวไป โรงเรยนน าดบพทยาคม..…....………… 80 ตอนท 2 ผลการศกษาสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน

โรงเรยนน าดบพทยาคม……………………….........…………...

88 ตอนท 3 ผลการศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพ

ภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม……………………….........…..

99 ตอนท 4 ผลการศกษาปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกน

คณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม………………………..

111

5 บทสรป....................................................................................................... 114 สรปผลการวจย................………....…………….....................…….…….. 114

อภปรายผล……………………………....………………...….……………... 119

ขอเสนอแนะ……………………………………....…………………....…….. 124

บรรณานกรม............................................................................................................. 125 ภาคผนวก………………………....……………………………………….……………...... 131 ประวตผวจย………………………………………………………….……………............. 168

สารบญตาราง

ตาราง หนา

1 แสดงการวางแผนในการเกบรวบรวมขอมล………………………………....…...... 76

2 แสดงจ านวนนกเรยนโรงเรยนน าดบพทยาคม………………….........………….... 86

3 แสดงจ านวนครประจ าการโรงเรยนน าดบพทยาคม……………....…..…………... 87

4 แสดงจ านวนครอตราจางโรงเรยนน าดบพทยาคม.....…………....….........…….... 88

สารบญภาพ

ภาพ หนา

1 กระบวนการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา.... 21

2 หลกการบรหารทเปนระบบครบวงจร(PDCA)…………....……………............... 22

3 องคประกอบของการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา.…………............. 26

4 ตวแปรทสมพนธและเชอมโยงสมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา………....... 27

5 การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา....................................... 32

6 แนวคดหลกของการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน ของสถานศกษาทม การปฏบตด........……………………………………....…….………..........

57

7 กระบวนการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนวชราวธวทยาลย 59

8 กระบวนการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน โรงเรยนวดอมรนทราราม กรงเทพมหานคร.............................................................. ............................

62

9 โมเดลโรงเรยนคณภาพของโรงเรยนสงกดรฐบาล แหงรฐวคตอเรย.......................... 63 10 หลกการส าคญ 7 ประการ ของการจดการเรยนรแบบมออาชพ............................. 64 11 วงจร “SALT”: ภาระความรบผดชอบของโรงเรยนกบการจดการรของผ เรยน

และการจดการเรยนการสอนของคร...............................................................

66 12 กรอบแนวคดการวจย............................................................................................ 71 13 แผนททางกายภาพโรงเรยนน าดบพทยาคม......................................................... 81 14 ขนตอนการด าเนนการประกนคณภาพภายใน.................................................. 102 15 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

โดยใช “ ADDIE MODEL”.....................................................................

103 16 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

โดยใช “ ADDIE MODEL” (Analysis)....................................................

104 17 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

โดยใช “ ADDIE MODEL” (Design)......................................................

105 18 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

โดยใช “ ADDIE MODEL” (Development)............................................

106

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพ หนา

19 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL” (implementation).........................................

107

20 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL” (Evaluation).................................................

108

21 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนน าดบพทยาคม....... 110

1

บทท 1

บทน ำ ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

เปาหมายการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552-2561) มงเนนการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษา การเพมโอกาสทางการศกษา และการเรยนร และการสงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวน ทงน เพอใหคนไทยไดเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ คณภาพและมาตรฐานการศกษา เปนสงส าคญททกฝายทมสวนในการจดการศกษาตองตระหนกและด าเนนการจนบรรลผลในทสด ระบบประกนคณภาพการศกษา เปนกลไกส าคญในการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาของไทยไดอยางมประสทธภาพ ดวยเหตน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 จงก าหนดใหหนวยงานตนสงกดและสถานศกษาจดใหมระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา และใหถอวา การประกนคณภาพภายในของสถานศกษาเปนสวนหนงของการบรหารการศกษาทตองด าเนนการอยางตอเนอง รวมทงก าหนดใหออกกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา เพอใหเกดการน าไปส การปฏบตอยางเปนรปธรรม ซงปจจบนไดมประกาศกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษาพ.ศ.2553 (ราชกจจานเบกษา, ในเลม 127 ตอนท 23 ก วนท 2 เมษายน 2553) การประกนคณภาพการศกษาเปนกลไกส าคญประการหนง ทสามารถขบเคลอน การพฒนาคณภาพการศกษาใหด าเนนไปอยางตอเนอง ปฏบตงานไดอยางเปนระบบ มคณภาพตามมาตรฐาน ผ ทจบการศกษามคณภาพตามทมงหวง ผปกครอง ชมชน และองคกร ทรบชวง ผจบการศกษาเขาศกษาตอหรอรบเขาท างาน มความมนใจวาการจดการศกษาของสถานศกษา แตละแหงมคณภาพไดมาตรฐานแมจะไมเทากนแตกแตกตางกนไมมากนก นกเรยนทจบการศกษาจากสถานศกษาทกแหงมความรความสามารถ มทกษะ และมคณลกษณทพงประสงค ตามทหลกสตรสถานศกษาก าหนด ดงนนผ เรยนจงเปนบคคลส าคญทสดทสถานศกษาตองค านงถงตลอดเวลา ไมวาจะคดท ากจกรรมใด โครงการใดกตาม ผ เรยนจะตองไดรบผลประโยชนทเกดขนทงโดยตรงและโดยออม นอกจากนการจดการศกษาจ าเปนตองอาศยการมสวนรวมของบคคลทกฝายทเกยวของเพอใหผ เรยนเกดการเรยนรอยางมคณภาพตามทคาดหวง กระบวนการประกนคณภาพการศกษาจงเปนเครองมอทส าคญอยางยงในการจดการศกษาในปจจบนและตองด าเนนการอยางตอเนอง (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ก)

2

ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษาใหเขมแขง มประสทธภาพ และด าเนนการอยางยงยนผ เกยวของทกฝายในสถานศกษา ตองมการท างานมงหวงประโยชนทจะเกดแกผ เรยนเปนส าคญ โดยมความตระหนกรบร และเหนคณคาของการท างานเปนระบบ มคณภาพผ เรยนตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา มการก าหนดเปาหมายและการด าเนนกจกรรม/โครงการทใชผลการประเมนตนเอง ผลการประเมนคณภาพจากองคกรภายนอก หรอผลการวจยทสถานศกษาจดท าขน เพอแกปญหา หรอพฒนาผ เรยนของสถานศกษาเอง ตลอดจนใชผลการวจยอนๆ ทเกยวของ เปนฐานในการก าหนดเปาหมายคณภาพผ เรยนการตดตามตรวจสอบ และปรบปรงงานเปนระยะจะชวยใหงานบรรลผลไดอยางดและมประสทธภาพ ผลทเกดขน กบผ เรยนกจะเปนทพงพอใจของผ ปกครอง ชมชน และองคกร ดวยการด าเนนงานททกคน มจตส านกและความรบผดชอบรวมกน ระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาจะเปนสวนหนงของการบรหารสถานศกษาอยางแทจรงและมการพฒนาอยางตอเนองจนเปนวถชวต ในการท างานของทกคน เปนวฒนธรรมขององคกรทยดคณภาพผ เรยน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ค)

โรงเรยนน าดบพทยาคม หมท 6 ถนนจรดวถถอง บานน าดบ ต าบลวงประจบ อ าเภอเมองตาก จงหวดตาก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ไดรบรางวลชนะเลศเหรยญทอง OBEC AWARD ผบรหารยอดเยยม ดานนวตกรรมและการจดการเรยนการสอน ปการศกษา 2555 “การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา” ADDIE MODEL

จากสภาพดงกลาวขางตน ผ วจยในฐานะผ มสวนเกยวของกบการศกษาสภาพ การด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา เพอเปนแนวทางในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในโดยใชกระบวนการวจยเชงคณภาพเพอให ผ บรหาร คร และผ มสวนเกยวของมแนวปฏบตเปนแนวทางในการพฒนาการประเมนคณภาพมาตรฐานการศกษา ขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาตอไป จดมงหมำยของกำรวจย

1. เพอศกษาสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1

2. เพอศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1

3

3. เพอศกษาปจจยแหงความส าเรจในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1. ขอมลทไดท าใหทราบสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม

2. ผลการวจยเปนขอมลส าหรบผบรหาร คร และผ มสวนเกยวของของสถานศกษา น าไปเปนแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา ใหมประสทธภาพมากขน ขอบเขตของกำรวจย 1. กรณศกษำ ผ วจยไดเลอกโรงเรยนน าดบพทยาคม หม ท 6 ถนนจรดวถถอง บานน าดบ ต าบลวงประจบ อ าเภอเมองตาก จงหวดตาก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 2. ขอบเขตดำนเนอหำ

การวจยครงน มงศกษาตามกรอบการประกนคณภาพภายใน ของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย 8 องคประกอบ ดงน 1) ก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 2) จดท าแผนพฒนาการจดการของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 3) จดระบบบรหารสารสนเทศ 4) ด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา 5) จดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา 6) จดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 7)จดท ารายงานประจ าป ทเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน 8) จดใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง โดยมประเดนการศกษาดงน

2.1 สภาพทวไปของโรงเรยนน าดบพทยาคม 2.2 สภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

2.3 แนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา 2.4 ปจจยแหงความส าเรจในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

4

3. ขอบเขตดำนแหลงขอมล แหลงขอมลทผ วจยใหความส าคญ โดยอาศยหลกการเปนตวแทนทด ประกอบดวย แหลงขอมลดานบคคล สถานท และเอกสารหลกฐานทเกยวของ ดงน

3.1 ดานบคคล ประกอบดวย ผ บรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน ขาราชการคร จ านวน 2 คน ไดแก หวหนางานวชาการ หวหนางานประกนคณภาพการศกษา ผบรหำรสถำนศกษำ เปนผ ใหขอมลหลกเกยวกบสภาพทวไปของโรงเรยน สภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน และแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา หวหนำงำนวชำกำร เปนผ ใหขอมลหลกเกยวกบสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา และแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา หวหนำงำนประกนคณภำพกำรศกษำ เปนผ ใหขอมลหลกเกยวกบสภาพ การด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา และแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา 3.2 สถานท ในการเกบรวบรวมขอมล ค อโรง เ ร ยนน าดบพ ทยาคม หม ท6 ถนนจรดวถถอง บานน าดบ ต าบลวงประจบ อ าเภอเมองตาก จงหวดตาก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 3.3 เอกสารหลกฐานทเกยวของ แสดงขอมลพนฐานของสถานศกษาและการด าเนน การประกนคณภาพภายในสถานศกษา เชน แผนปฏบตการประจ าป รายงานการประเมนตนเอง(SAR) รายงานการประเมนคณภาพภายนอกรอบ 3 (พ.ศ.2554-2558) เปนตน 4. เวลำ ผวจยไดใชเวลาในการลงภาคสนาม เปนระยะเวลา 2 วน คอวนท 26-27 เดอน มนาคม พ.ศ. 2558 โดยใชเวลาตงแตเวลา 08.30 น. – 16.00 น. นยำมศพทเฉพำะ 1. การประกนคณภาพการศกษา หมายถง กระบวนการด าเนนงานพฒนาการศกษาอยางเปนระบบ เพอสรางความมนใจและเปนหลกประกนตอผ เรยน ชมชน และสงคม วาสถาน ศกษาสามารถจดการศกษาไดอยางมประสทธภาพ ผ เรยนทจบการศกษาแลวมคณภาพตามมาตรฐานเปนทยอมรบของสงคม และเปนไปตามมาตรฐานการศกษาทก าหนดไว 2. การประกนคณภาพภายใน หมายถงการด าเนนงานของสถานศกษาเพอใหมคณภาพมาตรฐานโดยบคลากรของสถานศกษาหรอโดยหนวยงานตนสงกดทมหนาทก ากบดแลสถานศกษานนประกอบดวย 8 ดาน ดงน

5

2.1 การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา หมายถง การด าเนนงานของสถานศกษาเกยวกบการวเคราะหมาตรฐานและตวบงชวาดวยการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา เพอทจะก าหนดมาตรฐานและตวบงชทสะทอนอตลกษณและมาตรการสงเสรมของสถานศกษามการก าหนดคาเปาหมายความส าเ รจแตละมาตรฐานและตวบงชประกาศ ใหผ เกยวของทงภายในและภายนอกทราบ 2.2 การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา หมายถง การด าเนนงานของสถานศกษาเกยวกบการจดท าแผน อยางเปนระบบมแผนพฒนาคณภาพการจดการศกษา แผนปฏบตการประจ าป การก าหนดวสยทศนภารกจ เปาหมายและสภาพความส าเรจของการพฒนาไวอยางตอเนองชดเจนเปนรปธรรม ก าหนดวธการด าเนนงาน การก าหนดบทบาทหนาทใหบคลากรของสถานศกษาการจดงบประมาณและ ใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ 2.3 การจดระบบบรหารและสารสนเทศ หมายถง การด าเนนงานของสถานศกษาเกยวกบการจดโครงสรางการบรหารจดการใหเออตอการด าเนนงานระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา ก าหนดผ รบผดชอบและจดระบบสารสนเทศใหเปนหมวดหมครอบคลม เปนปจจบน สะดวกตอการเขาถงและการใหบรการเชอมโยงเครอขายกบหนวยงานตนสงกด น าขอมลสารสนเทศไปใชประโยชนในการบรหารและพฒนาการเรยนการสอน 2.4 การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา หมายถง การด าเนนงานของสถานศกษาเกยวกบการน าแผนปฏบตการประจ า ปสการปฏบตตามกรอบระยะเวลาและกจกรรมโครงการทก าหนดไว ผ รบผดชอบและผ เกยวของทกฝายปฏบตตามบทบาทหนาทและความรบผดชอบตามทไดก าหนดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล

2.5 การจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา หมายถง การด าเนนงานของสถานศกษาเกยวกบการก าหนดผ รบผดชอบในการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา ระดบสถานศกษา ตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาทงระดบบคคลและระดบสถานศกษา มการรายงานและน าผลการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาไปใชประโยชนในการปรบปรงพฒนา 2.6 การจดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาหมายถงการด าเนนงานของสถานศกษาเกยวกบการด าเนนการประกนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา โดยใชวธการและเครองมอทหลากหลาย

2.7 การจดท ารายงานประจ าปทเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน หมายถง การด าเนนงานของสถานศกษาเกยวกบการจดท ารายงานคณภาพการศกษาประจ าป โดยระบ

6

ความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดเสนอตอหนวยงานตนสงกดหนวยงานทเกยวของและสาธารณะชน

2.8 การจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง หมายถง การด าเนนงานของสถานศกษาเกยวกบการวเคราะห วจย และเผยแพรนวตกรรมเกยวกบรปแบบและเทคนค วธการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษาอยางตอเนองและมการก ากบสนบสนนสงเสรม ตดตามประเมนผล ประสทธภาพของระบบประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา 3. แนวทางการปฏบตทด หมายถง มหลกการด าเนนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา รปแบบการประกนคณภาพภายในและกระบวนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา เพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงานการประกนคณภาพภายในสถานศกษา 4. ปจจยแหงความส าเรจ หมายถง สภาพและคณลกษณะตางๆ ทสงผลตอความส าเรจในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา ไดแก ปจจยภายใน ปจจยภายนอก 5. ผบรหารสถานศกษา หมายถง ผบรหารสถานศกษา ตามพระราชบญญตครและบคลากรทางการศกษา พทธศกราช 2547 ต าแหนงผอ านวยการโรงเรยน รองผอ านวยการโรงเรยนรวมถงผ รกษาการในต าแหนงผอ านวยการสถานศกษาในโรงเรยนน าดบพทยาคม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ปการศกษา 2557

6. คร หมายถง ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ไดแก ขาราชการคร พนกงานราชการ และครอตราจางทรบผดชอบงานประกนคณภาพการศกษาและครทรบผดชอบการจดท าแผนปฏบตการประจ าปของโรงเรยน ปฏบตงานในโรงเรยนน าดบพทยาคม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ปการศกษา 2557

7

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเ รองการศกษาแนวปฏบตท ด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน กรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 หมท 6 ถนนจรดวถถอง บานน าดบ ต าบลวงประจบ อ าเภอเมองตาก จงหวดตาก ผวจยไดศกษาคนควาเอกสาร และงานวจยทเกยวของ ดงน

1. การบรหารสถานศกษา 2. แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา

2.1 ความหมายของการประกนคณภาพการศกษา 2.2 ความส าคญของการประกนคณภาพการศกษา 2.3 หลกการเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา 2.4 กระบวนการส าคญของการประกนคณภาพการศกษา 3. แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา 3.1 ความหมายของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา 3.2 หลกการของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา 3.3 วตถประสงคของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา 3.4 ขนตอนการด าเนนการประกนคณภาพภายใน 3.5 แนวทางการประเมนคณภาพภายใน 3.6 การพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา 3.7 หลกเกณฑและวธการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา 4. แนวคดเกยวกบการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) 5. ตวอยางกรณศกษา รปแบบและแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของ

สถานศกษา 6. งานวจยทเกยวของ

8

การบรหารสถานศกษา ค าวา “การบรหาร” (Administration) ใชในความหมายกวางๆ เชน การบรหารราชการ

อกค าหนง คอ “การจดการ” (Management) ใชแทนกนไดกบค าวา การบรหารสวนมาก หมายถงการจดการทางธรกจมากกวาโดยมหลายทานไดระบ ดงน

ค าจ ากดความ Peter F. Drucker: คอ ศลปะในการท างานใหบรรลเปาหมายรวมกบผ อน (ภาวดา ธาราศรสทธ และวบลย โตวณะบตร, 2542, หนา 2)

Simon การบรหารคอกระบวนการท างานรวมกบผ อนเพอใหเกดผลสมฤทธตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ

Sergiovanni การบรหาร คอ การท างานของคณะบคคลตงแต 2 คนขนไป ทรวมปฏบตการใหบรรลเปาหมายรวมกน

Barnard การบรหาร หมายถง กจกรรมตางๆ ทบคคลตงแตสองคนขนไปรวมมอกนด าเนนการ เพอใหบรรลวตถประสงคอยางหนงอยางใดหรอหลายๆ อยางทบคคลรวมกนก าหนด โดยใชกระบวนอยางมระบบและใหทรพยากรตลอดจนเทคนคตางๆ อยางเหมาะสม (สมศกด ดลประสทธ, 2542, หนา 1)

ดงนนการบรหาร หมายถง กระบวนการท างานรวมกนของบคคลตงแตสองคนขนไป เพอปฏบตกจกรรมใหบรรลวตถประสงครวมกนโดยใชกระบวนการอยางมระบบ

“การบรหารการศกษา” หมายถง กจกรรมตางๆ ทบคคลหลายคนรวมกนด าเนนการ เพอพฒนาสมาชกของสงคมในทกๆ ดาน นบแต บคลกภาพ ความร ความสามารถ เจตคต พฤตกรรม คณธรรม เพอใหมคานยมตรงกนกบความตองการของสงคม โดยกระบวนการตางๆ ทอาศยควบคมสงแวดลอมใหมผลตอบคคล และอาศยทรพยากร ตลอดจนเทคนคตางๆ อยางเหมาะสม เพอใหบคคลพฒนาไปตรงตามเปาหมายของสงคมทตนด าเนนชวตอย (ภาวดา ธาราศรสทธ และวบลย โตวณะบตร, 2542, หนา 6)

สถานศกษาเปนหนวยงานทมหนาทรบผดชอบในการจดการศกษาใหแกเดกทมอายในเกณฑตามพระราชบญญตและตามนโยบายของรฐ เปนหนวยงานระดบปฏบตการทสามารถท าใหนโยบายของรฐเหนผลการปฏบตทเปนจรงและมหนวยงานระดบทสงกวาสถานศกษารบผดชอบรวมกน แมวาจะมหลายหนวยงานรบผดชอบรวมกนในการจดการศกษาแตสถานศกษาถอวาเปนหนวยงานทส าคญเพราะเปนหนวยปฏบตการผลของการจดการศกษาจะเกดขนทสถานศกษาการบรหารการศกษาเปนกจกรรมทบคคลหลายคนรวมมอกนด าเนนการเพอพฒนานกเรยนในทกๆ ดาน เพอใหมคานยมตรงกบความตองการของสงคมซงหลกของการบรหารโรงเรยนตามขอบขายงาน (ศลปชย อองตระกล, 2553, หนา 29) ในมาตรา 39 แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

9

พ.ศ.2542 ซงแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 ไดก าหนดใหกระทรวงกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษาไปยงส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาขอบขายของงาน การบรหารสถานศกษาภายหลงการปฏรปการศกษา จงม 4 ดานไปยงคณะกรรมการ ส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาโดยตรง คอ

1. งานดานวชาการ 2. งานดานงบประมาณ 3. งานดานการบรหารงานบคคล 4. งานดานการบรหารงานทวไป

การบรหารคณภาพ Deming (PDCA) กระบวนการบรหารคณภาพของเดรมมง มภารกจหลกอย 4 ขนตอน ซงตองปฏบตตอเนองกน

ไปไมสนสด เขยนเปนวงจร Plan – Do – Check – Action หรอ PDCA (กรมวชาการ, 2539) กระทรวงศกษาธการ (2548, หนา 6) ไดกลาวถง หลกการบรหารคณภาพ PDCA ซงม

องคประกอบ 4 ขนตอน คอ P = Plan การวางแผน D = Do การน าแผนสการปฏบต C = Check การตรวจสอบตดตาม A = Act การพฒนาปรบปรงการปฏบตงาน

การบรหารโรงเรยนโดยใชโรงเรยนเปนฐาน วระวฒน อทยรตน (2544, หนา 1) ใหความหมายการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานวา

หมายถง การบรหารโรงเรยนตามความตองการและจ าเปนของสถานศกษา โดยมคณะกรรมการสถานศ กษาซ ง ม อ า นาจห น า ท ร วมค ด (Plan) ร วมตดส น ใ จ (Decision-Making) ร วมท า (Implementation) และรวมประเมน (Evaluation) โดยมงหวงเพอเพมประสทธผลและประสทธภาพของสถานศกษา

สมชาย นามเจรญ (2551, หนา 9-13) กลาววา School – Based Management การบรหาร โดยใชโรงเรยนเปนฐาน ใชอกษรยอวา SBM เปนแนวคดทางการบรหารและการจดการศกษา ทมงใหสถานศกษาเปนองคกรหลกในการจดการศกษาอยางมคณภาพ ภายใตกรอบของกฎหมาย ทก าหนดมงเนนผลผลตของผ เรยนเปนส าคญ โดยใหคณะกรรมการโรงเรยน (School Council หรอ School Board) มอ านาจในการบรหารจดการศกษาในโรงเรยน มหนาทและความรบผดชอบ ในการตดสนใจทเกยวของกบงบประมาณ บคลากร และวชาการ โดยใหเปนไปตามความตองการของผ เรยน ผปกครองและชมชน

10

จากความหมายดงกลาว สรปไดวาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน หมายถง การบรหารจดการทสถานศกษามอ านาจอสระในการด าเนนการ โดยมคณะกรรมการสถานศกษา ขนพนฐาน ซงประกอบไปดวยผแทนผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนศษยเกาของสถานศกษา และผแทนผทรงคณวฒ ท าหนาทก ากบและสงเสรมสนบสนนการบรหารสถานศกษาหนวยงานทมหนาท รบผดชอบในการจดการศกษาการจดการศกษาใหบรรล ตามจดมงหมายตองอาศยหลกการบรหารภายใตกรอบของกฎหมาย ทก าหนดโดยมงเนนผลผลต ของผ เรยนเปนส าคญ มงใหสถานศกษาเปนองคกรหลกในการจดการศกษาอยางมคณภาพมอ านาจ ในการบรหารจดการศกษาในสถานศกษาใหเปนไปตาม ความตองการของผ เรยนผปกครองและชมชน

แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา การประกนคณภาพ (Quality Assurance) เปนวธการทน ามาใชเพอการบรหารและจดการ เชงคณภาพขององคกรทางการศกษา เดล (Dale, 1994 อางองใน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2547, หนา 7) ไดอธบายถงววฒนาการของการบรหารและจดการเชงคณภาพ โดยแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ แบบทเนนการตรวจจบ (Detection) อนไดแก การตรวจสอบคณภาพ (Quality Inspection) และการควบคมคณภาพ (Quality Control) ทงสองกจกรรมนเนนพฒนาความแมนย าของเครองมอและประสทธภาพของเทคนคทใชในการตรวจจบความผดทเกดขน จดออนของการบรหารและการจดการเชงคณภาพแบบนคอการลงมอกระท าหลงจากขอผดพลาดหรอปญหาไดเกดขนแลว (Retrospective หรอ Reactive) การบรหารและการจดการเชงคณภาพแบบทสอง เปนสงทเพงเกดขนในสองทศวรรษหลงนมลกษณะทเนนการปองกนกอนทความผดจะเกดขน(Preventive หรอ Proactive) แบงยอยได 2 ประเภท คอ

การประกนคณภาพและการจดการเชงคณภาพทวทงระบบ (Total & Quality Managementหรอ TQM) เดล (Dale) ไดใหความหมายของ การประกนคณภาพวา หมายถง กจกรรมหรอปฏบตการทงมวลทเปนระบบ และมการวางแผนลวงหนาอนเปนสงจ าเปนทจะสรางความมนใจในระดบหนงไดวาสนคาหรอบรการหนงๆ จะมคณภาพตามขอก าหนดทไดวางไวสวนการจดการเชงคณภาพทวทงระบบหรอ TQM นน เดล (Dale) ไดใหค าจ ากดความวา “TQM เปนปรชญาการบรหารการจดการ ทครอบคลมกจกรรมทงปวงทจะตอบสนองความคาดหวงและความตองการตางๆ ของลกคา ชมชนและเปาหมายขององคกรไดอยางมประสทธภาพ และคมคาทสด โดยการพฒนาและใชประโยชนสงสดจากศกยภาพของพนกงานทกๆ คน ในอนทจะมงมนไปสการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง”การประกนคณภาพเปนระดบหนงของววฒนาการการบรหารการจดการเชงคณภาพทยงไมบรรลถงขนของ TQM แตเปนการเปลยนแปลงอยางเดนชดจากการบรหารจดการเชงคณภาพแบบเกา

11

ทเนนการตรวจจบ โดยใหหนมาเนนการวางแผนปองกนอยางเปนระบบ เพอไมใหเกดความผดพลาดขนได หรอกลาวอกนยหนงไดวาเปนการสรางความมนใจกบผ เกยวของวา ผลผลตทออกมาจะมคณภาพตามทคาดหวง การประกนคณภาพยงคงมการเนนความส าคญของคณภาพและประสทธภาพของเครองมอวดและเทคนควธวด สงทเพมขนมากคอการสรางความมนใจโดยการมมาตรการปองกนไมใหความผดพลาดเกดขน โดยเรมตงแตขนการออกแบบและขนด าเนนการจนถงขนทไดผลผลตออกมา นอกจากจะมการน าผล การประเมนในทกขนตอนมาใชเพอการวางแผนออกแบบและการปฏบตเ พอใหเ กดการปรบปรงพฒนาคณภาพอยางตอเ นอง (Continuous Improvement) ความหมายการประกนคณภาพการศกษา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต หมวด 6 เรอง มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษาก าหนดใหมการประกนคณภาพการศกษาเพอพฒนามาตรฐานและคณภาพการศกษา ประกอบดวย การประกนคณภาพภายในและการประกนคณภาพภายนอก (พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542, 2542, หนา 5 – 6)

การประกนคณภาพภายใน คอ การประเมนผลและตดตามตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาจากภายในโดยบคลากรในสถานศกษานนเองหรอโดยหนวยงานตนสงกดทมหนาทก ากบดแลสถานศกษานน

การประกนคณภาพภายนอก คอ การประเมนผลและตดตาม ตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาจากภายนอก โดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา(สมศ.) หรอบคคล หรอหนวยงานภายนอกทส านกงานรบรองเพอเปนการประกนคณภาพ และใหม การพฒนาคณภาพและมาตรฐานสถานศกษา

นกวชาการใหความหมายไววา การประกนคณภาพ (Quality Assurance) ไวหลายแนวคดดงน กระทรวงศกษาธการ (2542, หนา 2) ใหความหมายของการประกนคณภาพการศกษาไว

วาการประกนคณภาพการศกษา หมายถง ระบบทสรางความมนใจตอสงคม ผปกครอง ลกคา วาสถานศกษาทไดรบการรบรองมาตรฐานสมามารถจดการศกษา ไดอยางมคณภาพผ จบการศกษามคณภาพมาตรฐานทก าหนดไว

สมศกด ดลประสทธ (2542, หนา 8) ไดใหความหมายการประกนคณภาพการศกษาวาหมายถง การรบประกนคณภาพของกระบวนการบรหารงานในสถานศกษาวาไดมการวางแผน การท างานและด าเนนกจกรรมตางๆ อยางเปนระบบ เพอใหผลผลตของโรงเรยนมคณภาพตรงตามมาตรฐานการศกษาและตรงตามความตองการของผ รบบรการหรอผ มสวนเกยวของและผ รบบรการหรอผ ทมสวนเกยวของพอใจ

12

อทมพร จามรมาน (2544, หนา 1) กลาววา ประกนคณภาพการศกษา คอ การใหหลกฐานขอมลโรงเรยนแกประชาชนวา บคคลในโรงเรยนทางานอยางเตมความสามารถ เพอใหผปกครองนกเรยนและสาธารณชนมนใจวา นกเรยนนาจะมคณภาพตามทระบไวในหลกสตร และมาตรฐานการศกษา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544, หนา 7) ไดใหความหมายของ การประกนคณภาพการศกษาไววา การประกนคณภาพการศกษา หมายถง การบรหารจดการ และ การด าเนนกจกรรมตามภารกจปกตของสถานศกษาเพอพฒนาของผ เรยนอยางตอเนอง ซงเปน การสรางความมนใจใหผ รบบรการทางการศกษาทงผ รบบรการโดยตรง ไดแก ผ เรยน ผปกครอง และ ผบรการทางออม ไดแก สถานประกอบการ ประชาชน และสงคมโดยรวมวาการด าเนนงานของสถานศกษาจะมประสทธภาพ และท าใหผ เรยนมคณภาพหรอคณลกษณะทพงประสงคตามมาตรฐานคณภาพการศกษาทก าหนด การประกนคณภาพมแนวคดอยบนพนฐานของการ “ปองกน”ไมใหเกดการท างานทไมมประสทธภาพและผลผลตไมมคณภาพ

จากความหมายของการประกนคณภาพขางตนสรปไดวา การประกนคณภาพ หมายถง การบรหารจดการและการด า เนน กจกรรมตามภารกจอย าง เ ปนระบบอยางตอเ นอง เพอสรางความมนใจใหผปกครอง ชมชน สงคมวาผ เรยนมมาตรฐานและคณภาพอนพงประสงคตามความคาดหวงของผปกครอง ชมชน และสงคม ความส าคญของการประกนคณภาพการศกษา

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และฉบบปรบปรงแกไข พ.ศ.2545 ไดก าหนดชดเจนถงความมงหมาย และหลกการของการจดการศกษาทตองมงเนนคณภาพ และมาตรฐานการศกษา ไวในหมวด 6 มาตรา 47 ใหมระบบการประกนคณภาพการศกษาทกระดบ ทงระดบการศกษาขนพนฐานและระดบอดมศกษาเพอพฒนาคณภาพและมาตรฐาน ประกอบดวยระบบการประกนคณภาพภายใน และระบบการประกนคณภาพภายนอก มาตรา 48 ก าหนดใหหนวยงานตนสงกด และสถานศกษาจดใหมระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา และใหถอวาการประกนคณภาพเปนสวนหนงของกระบวนบรหารการศกษาทตองด าเนนการ อยางตอเนองพรอมทงใหมการท ารายงานการประกนคณภาพประจ าปเสนอตอหนวยงานตนสงกด หนวยงาน ทเกยวของ และเปดเผยตอสาธารณชน เพอน าไปสการพฒนาคณภาพการศกษาใหไดมาตรฐานการศกษา อนจะน าไปสการประกนคณภาพภายนอก (ราชกจจานเบกษา, 2542, หนา 3) เพอท าใหเดกไทยเปนคนด มความสามารถ และมความสข ชวยกนสรางสรรคสงคมใหมความสข

13

หลกการเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา การประกนคณภาพการศกษาเปนกระบวนการทางการศกษาทด าเนนการเพอ

สรางความมนใจและใหหลกประกนแกผ เรยน ผปกครอง ชมชน และสงคม วาสถานศกษาสามารถจดการศกษาไดมาตรฐาน ผ ทจบการศกษามคณภาพตามทก าหนด และสงคมตองการไดนน กรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ (2542, หนา 6-9) ใหแนวคดในการประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษา ทจะตองน าไปใชพฒนาระบบการประกนคณภาพการศกษา มสาระดงน 1. ผ เรยนเปนศนยกลางของการพฒนา (child-centered development) เปนแนวคด ทมงใหผ เ รยนเปนศนยกลางของการเรยนรทงปวงและยดประโยชนทจะเกดกบผ เ รยนการด าเนนงานของสถานศกษาตองเปนไปเพอคณภาพของผ เรยนเปนส าคญ 2. การใชสถานศกษาเปนฐาน (school–based management) เปนแนวคดทมงใหสถานศกษามอ านาจในการตดสนใจบรหารจดการศกษาดวยตนเอง โดยมคณะกรรมการสถานศกษา เขามามสวนรวมในการจดการศกษาความอสระคลองตวในการบรหารของสถานศกษาสามารถ สรางผลผลตทมคณภาพ ดงนนในการประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษาจงเปนการแสดง ความรบผดชอบของสถานศกษา ชมชนและสงคม มาจดการศกษาใหมคณภาพและไดมาตรฐานตามทก าหนด เพอกอใหเกดประโยชนสงสดตอผ เรยน 3. การมสวนรวมและการรวมคดรวมท า (participation and collaboration) เปนแนวคดทมงใหทกคน ทกสวนของสงคม ตองเขามามสวนรวมรบผดชอบในการจดการศกษา เพอใหเกดประโยชนสงสดกบทกคน และสงคมโดยรวม การประกนคณภาพของสถานศกษา จงตองมงเนนใหผปกครอง ชมชน และสงคม เขามามสวนรวมในการจดการศกษาของสถานศกษา

4. การกระจายอ านาจทางการศกษา (decentralization of education) เปนแนวคดทมงกระจายอ านาจการจดการศกษาใหกบผ ทมสวนไดสวนเสยกบการศกษา ซงเปนผ ทใกลชดผ เรยนมากทสด คอ สถานศกษา ผปกครอง และชมชน ซงจะท าใหเกดความตระหนกในคณประโยชน ของการศกษาและผลกระทบทจะเกดขน และจะท าใหเกดความรวมมอในการจดการศกษา ใหมคณภาพตามความตองการ ในการประกนคณภาพการศกษานอกจากการสรางการมสวนรวมในการจดการศกษาจากทกฝายแลว สถานศกษาควรกระจายอ านาจในการตดสนใจใหฝาย หมวดหรองาน และทมงานในการด าเนนงานตามบทบาทและหนาททไดรบมอบหมาย เพอสรางความตระหนกและความรบผดชอบ ตลอดจนการพฒนาประสทธภาพการปฏบตงานของครและบคลากรใหมคณภาพอยเสมอ

5. การแสดงความรบผดชอบทตรวจสอบได (accountability) เปนแนวคดทมงใหสถานศกษาแสดงความรบผดชอบตอภาระหนาทในการจดการศกษาและการปฏบตหนาท

14

ของตนเองใหไดมาตรฐานคณภาพตอผ เรยน ผปกครอง ชมชน สงคม และหนวยงานทเกยวของเพอเปนหลกประกนและสรางความเชอมนวา สถานศกษาสามารถจดการศกษาไดอยางมประสทธภาพผ เรยนมคณภาพไดมาตรฐานตามทก าหนด ดงนน ในการประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษาสถานศกษาจะตองแสดงความสามารถในการจดการศกษาอยางมคณภาพพรอมทงรายงานใหหนวยงานทเกยวของ ผปกครอง ชมชน และสงคม ไดทราบความกาวหนาและความส าเรจในการจดการศกษาของสถานศกษาตลอดจนพรอมรบการตรวจสอบ ประเมนจากองคกรภายนอกและผปกครอง ชมชน สงคม และหนวยงานทเกยวของ หลกในการจดระบบประกนคณภาพการศกษา ส านกงานรบรองมาตรฐาน และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน, 2546, หนา 10) ไดก าหนดไววา ระบบการประกนคณภาพ ไมใชเรองของการชถกหรอชผดหรอการตรวจสอบ แตเปนเครองมอทตองใชควบคกบการกระจายอ านาจการบรหารการศกษา

5.1 มาตรฐานการศกษาจะตองสอดคลองกบเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตทเนนกระบวนการเรยนรใหมความหลากหลายและยดผ เรยนเปนส าคญ

5.2 การประกนคณภาพมภารกจหลก 4 สวน ซงตองแยกบทบาทหนาทใหชดเจน 5.2.1 การก าหนดมาตรฐานหรอหลกเกณฑของระบบการประกนคณภาพ

เปนสวนกลาง เชน กระทรวงศกษาธการ ศาสนา และวฒนธรรม เปนตน 5.2.2 การประเมนคณภาพภายในเปนหนาทของสถานศกษาในการพฒนา

ระบบประกนคณภาพภายใน โดยดงชมชนและผ มสวนเกยวของเขามามสวนรวม 5.2.3 การประเมนภายนอก ใหองคกรอสระท าหนาท เพราะตองการใหอสระ

จากฝายราชการ และตองท าหนาทประเมนทงสถานศกษาของรฐและเอกชน 5.2.4 การน าผลการประเมนไปใชเพอการปรบปรง เปนหนาทของฝายบรหาร

โดยมการด าเนนการดงน คอ (ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา องคการมหาชน, 2546, หนา 10-13)

1) การก าหนดมาตรฐานเปนเรองของหนวยงานหรอองคกรทอยในระบบเชน ก าหนดใหมคณะกรรมการมาตรฐานการศกษา ซงประกอบดวยบคคลทมาจากหลายอาชพ มความเปนอสระมความเขาใจการศกษาทงภาพรวมและความตองการของพนท

2) ใหสถานศกษาพฒนาระบบประกนคณภาพของสถานศกษาขนเองโดยใหสอดคลองกบระบบประกนคณภาพของกระทรวง ระบไวมาตรา4วรรค7 แหงพระราชบญญตการศกษา พ.ศ.2542 ความวา “การประกนคณภาพภายใน” ความหมายวา การประเมนผลและ

15

การตดตามตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาจากภายใน โดยบคลากรของสถานศกษานนเอง หรอโดยหนวยงานตนสงกดมหนาทก ากบดแลสถานศกษานน

3) การประกนคณภาพภายนอก โดยองคการมหาชนซงเปนองคกร ในก ากบของรฐมนตรวาการกระทรวงฯมฐานะเปนนตบคคล บรหารงานในรปองคคณะบคคลโดยคณะกรรมการผทรงคณวฒมส านกงานทมประสทธภาพท าหนาทเฉพาะดานการประเมนคณภาพภายนอก ซงอาจท าเองบางสวนหรอตงผทรงคณวฒภายนอกมาท างานเฉพาะกจมสถานภาพ เปนองคการมหาชน ด าเนนการใหบรการสาธารณะโดยไมแสวงหาก าไร ซงการประกนคณภาพเปนการบรการสาธารณะ องคการมหาชนนไมสามารถก าหนดเกณฑมาตรฐานและบงคบใหหนวยงานหรอสถานศกษาปฏบตตาม จงตองอาศยหนวยงานทางราชการทมอ านาจบรหารเปนผ ก าหนดหลกเกณฑ และวธการประเมนคณภาพ เพอใหองคการมหาชนน าไปจดท ารายละเอยดในเรอง ตวบงชและวธการประเมน ดงบญญตไวในมาตรา 47 และมาตรา 74 ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และแกไขเพมเตมฉบบท 2 พ.ศ.2545 ความวา

มาตรา 47 ใหมระบบการประกนคณภาพการศกษาเพอพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาทกระดบชน ประกอบดวยระบบการประกนคณภาพภายนอก ระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา ใหเปนไปในกฎกระทรวง

มาตรา 74 ในวาระเรมแรกทการจดการตงกระทรวงยงไมเสรจใหนายกรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ และรฐมนตรวาการทบวงมหาวทยาลยรกษาตามพระราชบญญตน และใหมอ านาจออกกฎกระทรวง ระเบยบและประกาศ เพอปฏบตตามพระราชบญญตนในสวนทตองด าเนนการกอนทการจดการระบบบรหารการศกษาตามหมวด 5 ของพระราชบญญตนจะแลวเสรจ ใหกระทรวงศกษา ทบวงมหาวทยาลย และคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ท าหนาท กระทรวงการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามพระราชบญญตน โดยหนาทสวนทเกยวของแลวแตกรณ

4) องคการมหาชนเมอประเมนแลว สงผลการประเมนใหผ มอ านาจ ใชในการตดสนใจ และด าเนนการในเชงบรหารเพอใหมการปรบปรงคณภาพและประสทธภาพ ของสถานศกษา

5) ในรายงานการประกนคณภาพ ประกอบดวยรายละเอยดตางๆ เชน ขอมลเชงสถต ตวชวดดานคณภาพ จดออนของสถานศกษา ขอเสนอแนะในการปรบปรง (ถาม)

6) องคการมหาชนทท าหนาทประเมนภายนอกสถานศกษาควรมบทบาทในการประกนคณภาพดวย ดงนน เมอประเมนแลวใหจดท ารายงานพรอมขอเสนอแนะ (ในกรณทสถานศกษาไมมมาตรฐานใหมการปรบปรงภายในระยะเวลาทก าหนด) สงใหหนวยงานตนสงกด

16

พจารณาด าเนนการตามทเหนสมควรแตหากมไดด าเนนการปรบปรงแกไขตามระยะเวลา ทก าหนดใหสงรายงานและขอเสนอแนะใหส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเพอด าเนนการตอไป

7) ใหมการประเมนภายนอกของสถานศกษาทกแหงอยางนอยหนงครงในทกหาป นบตงแตการประเมนครงสดทาย

มาตรา 49 ใหมส านกงานรบรองมาตรฐานและการประเมนคณภาพการศกษามฐานะเปนองคการมหาชน มหนาทพฒนาเกณฑ วธการประเมนภายนอกและ ท าการประเมนผลการจดการศกษาเพอใหมการตรวจสอบคณภาพของสถานศกษา โดยค านงถงความมงหมายและหลกการ และแนวทางในการจดการศกษาในแตละระดบตามทก าหนดไวในพระราชบญญตนใหมการประกนคณภาพภายนอกของสถานศกษาอยางนอยหนงครงทกหาป นบตงแตการประเมนคณภาพครงสดทายและเสนอการประเมนตอหนวยงานทเกยวของและสาธารณชน กอปรกบในบทเฉพาะกาลแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 มาตรา 72 วรรค 3 ก าหนดใหภายในหกปตงแตวนทพระราชบญญตใชบงคบใหกระทรวงจดใหม การประเมนผลภายนอกครงแรกของสถานศกษาทกแหงภายในป 2548 กระบวนการส าคญของการประกนคณภาพการศกษา กระทรวงศกษาธการไดก าหนดหลกการส าคญในการพฒนาการศกษาทเนนคณภาพผ เรยนเปนศนยกลางของการพฒนาคณภาพ ดงน (กระทรวงศกษา, 2540, หนา 2 อางองในปญญา ภาษาทอง, 2548, หนา 16) 1. รฐกระจายอ านาจก าหนดนโยบาย (Decentralization) การบรหารงานวชาการงบประมาณ บคลากร และทรพยากร ใหจงหวดและสถานศกษาทกระดบทกประเภท 2. โรงเรยนตองใหผปกครอง ผน าชมชน องคกรปกครองสวนทองถน ไดมสวนรวมรบผดชอบในรปคณะกรรมการโรงเรยน 3. โรงเรยนตองแสดงภาระหนาทรบผดชอบ (Accountability) ตอผ เรยน และผปกครองมาตรฐานทก าหนด ผ รบผดชอบการจดการศกษาแนวปฏบตเพอน าไปสการประกนคณภาพ มจดมงหมายเพอสรางความมนใจวาผลผลตทางการศกษาและทเป นทยอมรบของสงคม จงไดก าหนดขนตอนการด าเนนงานไว 3 ขนตอน ดงน

3.1 การควบคมคณภาพการศกษา (Quality Control) ประกอบดวย 3.1.1 การก าหนดมาตรฐานดานปจจยน าเขา กระบวนการ และการผลต

17

3.1.2 การพฒนาปจจยทางการศกษาให เ ขาสมาตรฐานประกอบด วย การพฒนาบคลากรทางการศกษาหลกสตร กระบวนการเรยนการสอน ระบบการบรหารและ การจดการ

3.2 การตรวจสอบการสรางมาตรฐานคณภาพ (Quality Audit and Intervention)เปนกระบวนการตดตาม ประเมนความกาวหนาของสถานศกษาประกอบดวย

3.2.1 การตรวจสอบภายใน (Internal Auditing) เปนการประเมนความกาวหนาและรายงานผลตอประชาชน

3.2.2 การตรวจสอบของหนวยงานทเกยวของ (External Auditing) 3.2.3 การแสวงหาแนวทางเพอปรบปรงคณภาพสถานศกษาทคณภาพไมถง

เกณฑมาตรฐาน (Quality Intervention) 3.2.4 การประเมนคณภาพ (Quality Assessment) คอ กระบวนการตรวจสอบ

คณภาพการศกษาตามาตรฐานทก าหนด ประกอบดวย 1) การทบทวนคณภาพของสถานศกษา (Review) 2) การประเมนเพอรบรองมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

(Accreditation) 3) การประเมนผลการพฒนาคณภาพการศกษา (Total Quality Education) สรปจากแนวคดขางตนของกระทรวงศกษาธการทไดก าหนดแนวปฏบตเพอน าไปส

การประกนคณภาพการศกษาม 3 ขนตอน คอ การควบคมคณภาพ การตรวจสอบ และการสรางมาตรฐาน คณภาพและการประเมนคณภาพ แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ความหมายของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

การประกนคณภาพภายในเปนสวนทส าคญทสดของระบบการประกนคณภาพ ดงมหนวยงานทเกยวของและนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายไวอยางหลากหลาย คอ

รง แกวแดง (2544, หนา ก) กลาววา การประกนคณภาพภายใน คอ กระบวนการบรหารจดการทมการพฒนาปรบปรงอยางตอเนอง เพอพฒนาผ เรยนใหมคณภาพ ซงเปนภารกจทสถานศกษาจะตองท าอยแลว

ณฐฐนนท พราหมณสงข และคณะ (2544, หนา 20) สรปไววา การประกนคณภาพภายในวาเปนการประเมนผลและตดตามตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาจากภายใน โดยบคลากรของสถานศกษาหรอโดยหนวยงานตนสงกด

18

กมล ภประเสรฐ (2545, หนา 12 อางองใน ปญญา ภาษาทอง, 2548, หนา 18) ไดกลาวถง การประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา หมายถง กระบวนการวางแผนไว อยางเปนระบบในการพฒนางานอนเปนภารกจปกตของสถานศกษาอยางตอเนองและ มการปฏบตเพอพฒนาผ เรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานการศกษาทก าหนด ทงนโดยอาศย ความรวมมอจากบคคลทกฝายทเกยวของโดยมแนวทางการด าเนนการทสอดคลองกบการบรหารจดการหลกสตรสถานศกษา

ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (2546, หนา10-13) ไดใหความหมายไววา การประกนคณภาพภายใน หมายถง การประเมนผล และตดตามตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาจากภายใน โดยบคลากรของสถานศกษานนเองหรอโดยหนวยงานตนสงกดทมหนาทก ากบดแลสถานศกษานน

สรปไดวา การประกนคณภาพภายใน หมายถง กระบวนการบรหารจดการทม การพฒนาปรบปรงอยางตอเนอง เพอพฒนาผ เรยนใหมคณภาพ โดยมการประเมนและตดตามตรวจสอบคณภาพมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา โดยบคลากรของสถานศกษา หรอหนวยงานตนสงกดทมหนาทดแลสถานศกษานนๆ หลกการของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

หลกการส าคญของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน,2556ง, หนา 8) ตามแนวคดทกลาว ไดแก

1. จดมงหมายของการประกนคณภาพภายใน คอ การทสถานศกษารวมกนพฒนาปรบปรงคณภาพใหเปนไปตามมาตรฐานการศกษา โดยเปาหมายทส าคญอยทการพฒนาคณภาพใหเกดกบผ เรยน

2. การทจะด าเนนการใหบรรลเปาหมายตามขอ 1 ตองท าใหการประกนคณภาพการศกษาเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารจดการและการท างานของบคลากรทกคนในสถานศ กษา และไมเปนกระบวนการทแยกสวนมาจากการด าเนนงานตามปกตของสถานศกษาโดยสถานศกษาจะตองวางแผนพฒนาและแผนปฏบตการทมเปาหมายชดเจน มการท าตามแผนมการตรวจสอบประเมนผล และพฒนาปรบปรงอยางตอเนอง เปนระบบทมความโปรงใส และมจตส านกในการพฒนาคณภาพการท างาน

การประกนคณภาพเปนหนาทของบคลากรทกคนในสถานศกษา ไมวาจะเปนผบรหาร ครอาจารย และบคลากรอนๆ ในสถานศกษา โดยในการด าเนนงานจะตองใหผ ทเกยวของ เชน ผบรหารครผ เรยน ผ ปกครอง ชมชน เขตพนทการศกษาหรอหนวยงานอนๆ ทเกยวของเขามามสวนรวม ในการก าหนดเปาหมาย วางแผน ตดตามประเมนผล พฒนา ปรบปรง รวมกนคด รวมกนท า และ

19

รวมกนผลกดนใหสถานศกษามคณภาพ เพอใหผ เรยนไดรบการศกษาทดมคณภาพ เปนไปตาม ความตองการของผปกครอง ชมชน ผ มสวนเกยวของ สงคม และประเทศชาต วตถประสงคของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

วตถประสงคของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ง, หนา 8-9) คอ

1. เพอตรวจสอบคณภาพและผลการปฏบตงานของสถานศกษาตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐานสถานศกษา

2. เพอน าผลการประเมนคณภาพภายในมาใชเปนขอมลประกอบในการตดสนใจวางแผนพฒนาและปรบปรงคณภาพการศกษา

3. เ พอพฒนาระบบการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

4. เพอน าขอมลการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาไปจดท ารายงานประจ าป ขนตอนด าเนนการประกนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ง, หนา 13-16) ไดก าหนดขนตอนการประเมนคณภาพภายใน ไวดงน 1. ขนการเตรยมการ 1.1 การเตรยมความพรอมของบคลากรทกคน โดยท าความเขาใจเกยวกบ การประเมนคณภาพภายในในประเดนทส าคญๆ เชน การประเมนคณภาพคออะไร มความส าคญ ตอการพฒนาอยางไร ขนตอนการประเมนคณภาพเปนอยางไร เนนย ากบบคลากรในการให ความรวมมอ การตอบค าถามหรอการสมภาษณโดยยดหลกการตอบตามสงทปฏบตจรง เนนย า ใหบคลากรทกคนตระหนกวาการประเมนคณภาพ คอภารกจประจ าของทกคนทตองรวมมอกนอยางตอเนอง สรางความตระหนกถงคณคาของการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาและการท างานเปนทม และตองพฒนาความร ทกษะเกยวกบ การประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาและตวบงช โดยเนนเนอหาการก าหนดกรอบมาตรฐานการประเมน การสรางเครองมอประเม นตามมาตรฐาน การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลจากผลการประเมน และการเขยนรายงาน ผลการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐาน 1.2 การแตงตงคณะกรรมการหรอคณะท างานดานการประเมนคณภาพภายใน ตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา รบผดชอบในการประสางาน ก ากบดแล ชวยเหลอ

20

สนบสนนใหทกฝาย ท ารวมกนเปนทม ซงคณะกรรมการหรอคณะท างานควรจะประกอบดวย ผบรหาร คร นกเรยน บคลากรในสถานศกษา รวมไปถงผปกครอง คณะกรรมการสถานศกษา ขนพนฐาน และ ผ ทมสวนเกยวของกบสถานศกษา 2. ขนการด าเนนงาน ขนการด าเนนงานเปนกระบวนการบรหารงานอยางมคณภาพครบวงจร (PDCA) ของ เดมมง ซงวงจรของเดมมงประกอบดวย การวางแผน (Plan) ปฏบตตามแผน (Do) การตรวจสอบผลการด าเนนงานตามมาตรฐานการศกษา (Check) และพฒนาปรบปรงอยเสมอ (Act) โดย มลกษณะเปนวงจรตอเนอง 2.1 การวางแผนการปฏบตงาน (Plan) จะตองมการก าหนดวตถประสงค/เปาหมายของการประเมนใหชดเจน โดยใชกรอบมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาเปนแนวทางการด าเนนงาน รวมไปถงผ รบผดชอบการด าเนนงาน ระยะเวลาและทรพยากรทตองใชในการจดท าแผนของสถานศกษา เชน แผนปฏบตการประจ าป แผนพฒนาคณภาพการจดการศกษาของสถานศกษา แผนงบประมาณ แผนการจดการเรยนการสอน เปนตน ก าหนดวธการประเมนตวบงช ความส าเรจตามมาตรฐานการศกษา ของสถานศกษา เตรยมเครองมอทใชใ นการประเมน การวางแผนเกบขอมล วางแผนวเคราะห/สรปและรายงานผล 2.2 การด าเนนงานตามแผน (Do) ศกษามาตรฐานการศกษา ตวบงช ผ บรหาร ควรใหการสงเสรม สนบสนนใหบคลากรท างานอยางมความสข โดยจดสงอ านวยความสะดวก สนบสนนทรพยากรเพอการปฏบต ก ากบ ตดตาม การท างานใหเปนไปตามแผนทวางไวและใหการนเทศ 2.3 การตรวจสอบผลการด าเนนงานตามมาตรฐานการศกษา (Check) โดยวางกรอบ การตรวจสอบผลการด าเนนงานตามมาตรฐานการศกษาสรางเครองมอการประเมนตามมาตรฐานการศกษา ก าหนดเกณฑการประเมนตวบงชตามมาตรฐานการศกษา ด าเนนการตรวจสอบ การด าเนนงานและสรปผลการตรวจสอบการด าเนนงานตามมาตรฐานการศกษา 2.4 การน าผลการประเมนคณภาพภายในมาปรบปรง (Act) สถานศกษาน าผล การประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษามาวเคราะห แผนการแกไขปรบปรงการด าเนนงานของสถานศกษาในสวนทเปนจดควรพฒนา ด าเนนการแกไขปรบปรงการด าเนนงานของสถานศกษาตามแนวทางทสถานศกษาเลอกใช แลวด าเนนการตรวจสอบผลการด าเนนงานวาเปนไปตามเปาหมายทตองการบรรลผลหรอไม เปนการยอนกลบไปด าเนนตามขนตอนท 1 ใหม เพอน าไปวางแผนพฒนาการ

21

ปฏบตงานในระยะตอไป ส าหรบงานทมคณภาพตามมาตรฐานการศกษาใหพฒนาการปฏบตงาน ใหมประสทธภาพดยงขนตอไป 3. ขนการจดท ารายงานผลการประเมน เมอสถานศกษาด าเนนการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาเสรจแลว จะจดท ารายงานการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษา พรอมสรปจดแขงและ จดทควรพฒนาของสถานศกษา ใหหนวยงานตนสงกด ผ เกยวของ และสาธารณชนทราบ

ภาพ 1 กระบวนการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

ระบบการประกนคณภาพภายในเปนเรองเดยวกบกระบวนการบรหารอยางมคณภาพหรอวงจร PDCA ทผบรหารทราบการประกนคณภาพจงไมใชเรองใหม และจะตองไมแตกแยกจากการท างานตามปกตของสถานศกษา แตจะเปนระบบทผสมอยในกระบวนการบรหารและการศกษาของสถานศกษา ทเกดขนในชวตประจ าวน (สถาบนสงเสรมการประเมนคณภาพและมาตรฐานการศกษาแหงชาต, 2544, หนา 20 -21 อางองใน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ง, หนา 16) ในการพฒนา

ขอมลปอนกลบ

1.การเตรยมการ 2. การด าเนนการ 3.การรายงาน

1.1 เตรยมความพรอมของบคลากร - สรางความตระหนก - พฒนาความร ทกษะ 1.2 แตงตงกรรมการประเมน

2.1 วางแผนการปฏบตงาน(P) - ก าหนดมาตรฐานการศกษา12 มาตรฐานหรอ 12+++ - ก าหนดคณลกษณะทใชในการควบคม - ก าหนดระยะเวลา,งบประมาณ

2.2 ด าเนนการตามแผน(D) - สงเสรม สนบสนน - ก ากบตดตาม - ใหการนเทศ

2.3 ประเมนคณภาพภายใน(C) - วางกรอบการประเมน - จดท าเครองมอประเมน - ประเมนคณภาพภายใน - สรปการประเมนคณภาพภายใน

2.4 น าผลการประเมนมา ปรบปรง(A) - ปรบปรงการปฏบตงานทไมเปนไปตามมาตรฐานการศกษา - วางแผนในระยะตอไป

3.1 จดท ารายงาน - รวบรวมผลการด าเนนงานและผลการประเมนคณภาพภายใน - เขยนรายงาน

22

ระบบการประกนคณภาพภายในใหเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารและการท างานนน ตองค านงถงเงอนไขส าคญทจะท าใหประสบความส าเรจใน การด าเนนงาน ซงเปนผลทไดจากการวจยในสถานศกษาน ารอง ไดแก ผบรหาร ตองม ความตระหนก เขามามสวนสงเสรม สนบสนน และรวมคดรวมท า รวมทงตองมการท างานเปนทม บคลากรทกคนในสถานศกษาตองไดรบการเตรยมความพรอมใหมองเหนคณคาและมความรความเขาใจเกยวกบการประกนคณภาพภายในและด าเนนการอยางตอเนองรวมกบทกฝายทเกยวของทงภายในและภายนอกสถานศกษา โดยมการตดตามและก ากบดแลการด าเนนการประกนคณภาพภายในอยางเปนระบบ

ในการด าเนนการประกนคณภาพภายในโดยค านงถงเงอนไขขางตน ควรมการเตรยมการเพอสรางความพรอมใหแกบคลากรและจดใหมกลไกในการด าเนนงานในเรองนหลงจากนนบคลากรทกคนในสถานศกษาและผ เกยวของจงรวมกนวางแผน รวมกนปฏบต รวมกนตรวจสอบและรวมกนปรบปรง

ความสมพนธระหวางแนวคดของระบบการประกนคณภาพและแนวคดตามหลกการบรหาร ถาพจารณาแนวคดเกยวกบระบบการประกนคณภาพประกอบดวยการควบคม และการตรวจสอบคณภาพและประเมนคณภาพ กบหลกการบรหารทเปนระบบครบวงจร (PDCA) ซงประกอบดวยการรวมกนวางแผน (P) รวมกนปฏบตตามแผน (D) รวมกนตรวจสอบ (C) และรวมกนปรบปรง (A) จะเหนวามความสอดคลองกน ดงน

ภาพ 2 หลกการบรหารทเปนระบบครบวงจร (PDCA)

23

จากภาพ 2 การควบคมคณภาพและการตรวจสอบคณภาพและการประเมนคณภาพ กคอกระบวนการบรหารเพอพฒนาคณภาพตามหลกการบรหารนนเอง โดยการควบคมคณภาพ คอ การทสถานศกษาตองรวมกนวางแผนและด าเนนการตามแผนเพอพฒนาสถานศกษาใหมคณภาพตามเปาหมายและมาตรฐานการศกษา สวนการตรวจสอบคณภาพ คอ การทสถานศกษาตองรวมกนตรวจสอบเพอพฒนาปรบปรงคณภาพใหเปนไปตามเปาหมายและมาตรฐานการศกษา เมอสถานศกษามการตรวจสอบตนเองแลวหนวยงานในเขตพนทและตนสงกดกเขามาชวยตดตามและประเมนคณภาพ เพอใหความชวยเหลอในการพฒนาปรบปรงสถานศกษา ซงจะท าใหสถานศกษามความอนใจและเกดความตนตวในการพฒนาคณภาพอยเสมอ (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2544, หนา 10) แนวทางการประเมนคณภาพภายใน

การประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาเปนการประเมนคณภาพตามมาตรฐานการศกษาตามทสถานการก าหนดส าหรบใชเปนทศทางการบรหาร จดการศกษาในความรบผดชอบของสถานศกษาใหมคณภาพยงๆ ขนไป (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ง, หนา 17-18) มแนวทางในการด าเนนการดงน

1. การปฏบตงานตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาโดยสถานศกษาก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาทเกยวกบคณลกษณะคณภาพของสถานศกษาทพงประสงค เปนการสงเสรม ก ากบดแล ระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาตามมาตรฐานการศกษา และการพฒนาคณภาพการศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

2. การประเมนตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาแตงตงคณะกรรมการหรอคณะท างานประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา โดยมเครองมอ การประเมนตามมาตรฐาน ตวบงชทมคณภาพ น าผลการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาไปใชและพฒนา ส าหรบมาตรฐานและตวบงชทอยในระดบปรบปรง จะตองน ามาแกไขปรบปรงตามระยะเวลาทเหมาะสมท ผปฏบตไดก าหนดไว 3. การรายงานผลการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา สถานศกษาสรปผลการประเมนและเขยนรายงานผลการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา เพอน าไปวางแผนการพฒนาคณภาพการศกษาตอไป การพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ข, หนา 9-12) ไดใหแนวทางการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ไวดงน

1. ระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา (Internal Quailty Assurance) เปนระบบ ทสถานศกษาสรางความมนใจ (Assure) แกผ รบบรการ ผ เรยน ผปกครอง ชมชน ตลอดจนองคกรหรอ

24

สถานประกอบการทรบผ เรยนเขาศกษาตอหรอท างาน วาสถานศกษาสามารถจดการศกษาใหมคณภาพไดตามมาตรฐานทสถานศกษาก าหนด ผส าเรจการศกษามความรความสามารถ มทกษะ และมคณลกษณะทพงประสงคตามทหลกสตรก าหนดและสงคมคาดหวง สามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข รวมทงสรางประโยชนใหแกครอบครว และชมชนตามความเหมาะสม ดวยการบรหารจดการทมคณภาพทงองคกรโดยใชหลกการมสวนรวม บคลากรในสถานศกษาโดยเฉพาะครและผบรหารตระหนกถงเปาหมายคอ ประโยชนทเกดขนกบผ เรยนเปนอนดบแรกระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาจงเปนกลไกส าคญประการหนงในการพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา ทผ เกยวของสมารถตรวจสอบได และถกก าหนดใหสถานศกษาทกแหงตองด าเนนการตามทก าหนดไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต และประกาศกฏกระทรวงดงทกลาวไว ไดก าหนดองคประกอบหลกของการพฒนาระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในของสถานศกษาไวดงน

การพฒนาระบบประกนคณภาพการศกษาภายในของสถานศกษายดหลก 3 ประการ คอ 1. การกระจายอ านาจ (Decentralization) สถานศกษามอสระและมความคลองตวใน

การบรหารและตดสนใจด าเนนงาน ทงดานบรหารงานวชาการ งบประมาณ บคลากร และทรพยากร การจดสงอ านวยความสะดวกและผสอนท าบทบาทหนาทในการสอน จดกจกรรมและพฒนาสอเพอพฒนาการเรยนรของผ เรยนใหบรรลผลตามจดมงหมายของหลกสตรไดอยางเตมทสามารถจดการศกษาไดสอดคลองกบสภาพพนท ความตองการของชมชนและสงคมไดมากทสด

2. การเปดโอกาสการมสวนรวมในการท างาน (Participation) หนวยงานทงภาครฐภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน ผประกอบการ ภมปญญาทองถน/ปราชญชาวบานเขามามสวนรวมในการพฒนาคณภาพผ เรยน ทงในฐานะเปนคณะกรรมการสถานศกษาหรอคณะท างานในสวนอนๆ ของสถานศกษา โดยมการรวมกนคด ตดสนใจ สนบสนน สงเสรม และตดตามตรวจสอบการด าเนนงาน ตลอดจนรวมภาคภมใจในความส าเรจของสถานศกษา

3. การแสดงภาระรบผดชอบทตรวจสอบได (Accountability) มาตรฐานการศกษาของสถานศกษาเปนเปาหมาย (Goals) ทผ เรยน ผปกครอง และชมชน ตองไดรบรเพอการพฒนารวมกน และเพอตดตามตรวจสอบการด าเนนงานของสถานศกษาวาน าพาผ เรยนไปสมาตรฐาน ทไดก าหนดรวมกนไวหรอไม

25

จากหลกการดงกลาว การประกนคณภาพการศกษามกระบวนการด าเนนการทสมพนธตอเนองกน 3 ขนตอน คอ

ขนตอนท 1 การประเมนคณภาพภายใน เปนการประเมนคณภาพการจดการศกษา การตดตาม และการตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา กระท าโดยบคลากรของสถานศกษาหรอส านกงานเขตพนทการศกษา หรอหนวยงานตนสงกด

ทงน เมอน าผลจากการปะเมนไปใชในการวางแผนพฒนากจกรรม/โครงการพฒนาทจดท าขนจงตงอยบนฐานความจรงมความเปนไปไดและส าเรจผลในเวลาอนเหมาะสม

ขนตอนท 2 การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา เปนกระบวนการตดตามตรวจสอบความกาวหนาของการปฏบตงานตามแผนคณภาพการศกษาของสถานศกษาและจดท ารายงานการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา พรอมทงเสนอแนะมาตรการเรงรดการพฒนาคณภาพการศกษา เมอจะตรวจสอบความกาวหนาสถานศกษาจะตองมขอมลสารสนเทศทแสดงแนวโนมผลการพฒนาคณภาพผ เรยนและคณภาพบรหารจดการของสถานศกดงนนจงจ าเปนตองมการวางระบบการเกบรวบรวมขอมลและสารสนเทศเกยวกบผ เรยนและการปฏบตงานเปนประจ าทกปมวธการเกบขอมล ทไมยงยากและเกดจากการปฏบตจรง ขอมลสารสนเทศทแสดงแนวโนมผลการพฒนาคณภาพผ เรยนและคณภาพการบรหารจดการสถานศกษาไดไมควรจะนอยกวา 3 ปการศกษา ดงนนครทกคน ตองสามารถแสดงขอมลผลการเรยนของผ เรยนเปนรายบคคลรายหองเรยน รายชน รายกลมสาระ จนเปนขอมลระดบสถานศกษาได หรอโครงการอนๆ ทสถานศกษาด าเนนการกจะตองสามารถ ตอบไดวา เหตใดจงเพมกจกรรมใหมขน หรอปรบลดกจกรรมบางอยางลง ขอมลสารสนเทศเหลาน จะถกน าไปสรปรายงานใหคณะกรรมการสถานศกษาทราบ เพอรวมกนหาแนวทางพฒนาตอไป

ขนตอนท 3 การพฒนาคณภาพการศกษาเปนกระบวนการพฒนาการศกษาเขาสคณภาพสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตโดยมการก าหนดมาตรฐานการศกษาการจดระบบและโครงสราง การวางแผนและการด าเนนงานตามแผน รวมทง “สรางจตส านก” ใหเหนวาการพฒนาคณภาพการศกษาจะตองด าเนนการอยางตอเนอง “ความรบผดชอบรวมกน”ของทกคน

การพฒนาคณภาพการศกษาเปนค าทมความหมายกวางมาก แตในระดบสถานศกษานนแทจรงคอหนาทหลกของสถานศกษา ในการจดการเรยนการสอนโดยมคณภาพทตองการใหเกดกบผ เรยนเปนเปาหมาย ซงในปจจบนก าหนดในรปของมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ฉะนน ในการคดกจกรรม/โครงการหรอพฒนานวตกรรมใด ตองสะทอนผลทเกดขนกบผ เรยนไดอยางไร กตามการด าเนนงานจะบรรลผลส าเรจไดตองเกดจากผปฏบตงานทกคนท างานอยางเปนระบบ

26

ท างานรวมกน ไดด รบฟงและยอมรบความคดเหนของกนและกน เลอกแนวทางทดทสด ยอมรบผลทเกดขนรวมกน และพรอมจะแกไขใหดขน

ภาพ 3 องคประกอบของการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา

หลกเกณฑและวธการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ข, หนา 14-15) ตามกฎกระทรวง

วาดวยระบบหลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553 ไดก าหนดหลกเกณฑและแนวปฏบตเกยวกบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาด าเนนการโดยยดหลกการ มสวนรวมของชมชนและหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและภาคเอกชน ดงตอไปน

1. ก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ข, หนา 15-18) “มาตรฐานการศกษา”

เปนขอก าหนดเกยวกบคณลกษณะ คณภาพทพงประสงค และมาตรฐานทตองการใหเกดขน ในสถานศกษาทกแหงและเพอใชเปนหลกในการเทยบเคยงส าหรบการสงเสรมและก ากบดแล การตรวจสอบ การประเมนผลและการประกนคณภาพทางการศกษามาตรฐานการศกษาทมอย ในปจจบนมหลายระดบ เชน มาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาขนพนฐานมาตรฐานการศกษาปฐมวย มาตรฐานการศกษาของเขตพนทการศกษา มาตรฐานการศกษา ของสถานศกษา อกทง ยงมการก าหนดมาตรฐานขนหลายประเภท เชน มาตรฐานการแนะแนวมาตรฐานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน มาตรฐานลกเสอและเนตรนาร มาตรฐานการบรหารและการจดการศกษาโดยใชสถานศกษาเปนฐาน เปนตน แตหากพจารณาอยางถถวนจะเหนวามาตรฐานทงหลายนนมวตถประสงคเฉพาะและมเปาหมายคอ คณภาพผ เรยนเปนส าคญทงนน

27

ตามกฎกระทรวงไดก าหนดไววา การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษานน ตองก าหนดใหสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต เอกลกษณของสถานศกษาและมาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตามทกระทรวงศกษาธการก าหนดและตองครอบคลมสาระ การเรยนรและกระบวนการเรยนร รวมทงค านงถงศกยภาพของผ เรยน ชมชน และทองถนดวย ดงนนสถานศกษาจงตองวเคราะหมาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานรวมทงระดบปฐมวย มาตรฐานของส านกงานเขตพนทการศกษา มาตรฐานคณภาพผ เรยนตามหลกสตรของสถานศกษา นโยบายของหนวยงานสวนกลาง คณลกษณะพเศษของผ เรยน ทสถานศกษา ทองถนและชมชนคาดหวง เชน ความมส านกรกบานเกด การเปนยวเกษตรกร การอนรกษอาชพทองถน/พนบาน การมทกษะในอาชพ (อาชพใดอาชพหนง) ความสามารถเฉพาะทางดานใดดานหนง เปนตน น ามาสงเคราะหหลอมรวมก าหนดเปนมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาอยางไรกตามสถานศกษาตองพงตระหนกเสมอวามาตรฐานทเกยวกบคณภาพผ เรยนเปนเปาหมายสงสดในการจดการศกษาของสถานศกษา

ภาพ 4 ตวแปรทสมพนธและเชอมโยงสมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

มาตรฐานการศกษาของ

สถานศกษา (เนนทคณภาพผเรยน)

มาตรฐานการศกษาของชาต

มาตรฐานการศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

มาตรฐานหนวยงาน ตนสงกด

ความตองการ ของชมชน และทองถน

เอกลกษณ ของสถานศกษา

ความตองการ และบรบทของสถานศกษา

มาตรฐานคณภาพผเรยน ตามหลกสตรสถานศกษา

28

กฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553 หมวด 2 ขอ15 ไดก าหนดไววา การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาตองสอดคลองกบมาตรฐาน กบการศกษาของชาต เอกลกษณของสถานศกษา และมาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานตามทกระทรวงศกษาธการก าหนด และตองครอบคลมสาระการเรยนรและกระบวนการเรยนร รวมทงค านงถงศกยภาพของผ เรยน ชมชน และทองถนดวย (ราชกจจานเบกษา, 2553, หนา 27 อางองใน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ข, หนา 16)

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2554ก, หนา 16 - 17) ไดแนะน าการปฏบตตามกฎกระทรวงพอสรปไดดงน

สถานศกษาตองมการวเคราะหมาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน รวมทงระดบปฐมวย มาตรฐานการศกษาของสานกงานเขตพนทการศกษา มาตรฐานคณภาพผ เรยนตามหลกสตรสถานศกษา นโยบายของหนวยงานสวนกลาง คณลกษณะพเศษของผ เรยนทสถานศกษา ทองถนและชมชนคาดหวงเพอนามาก าหนดเปนมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ก, หนา 29-27) กระบวนการการก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาเปนขนตอนหรอวธการด าเนนงานทเกยวของกบผบรหารสถานศกษา คณะคร ตวแทนผปกครอง คณะกรรมการสถานศกษา สามารถด าเนนการตามขนตอนดงตอไปน

ขนตอนท 1 เตรยมความพรอมการก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 1. แตงตงคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาประกอบดวย

ผบรหารสถานศกษา คณะคร คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ตวแทนผปกครอง ชมชน และผ เกยวของอนๆ

2. สรางจตสานกการพฒนาคณภาพการศกษา สถานศกษามการจดประชมเชงปฏบตการหรอชแจงเพอสรางความร ความเขาใจ และความส าคญของการพฒนาคณภาพการศกษาเพอ การประกนคณภาพภายในของสถานศกษาตามทกระทรวงศกษาธการก าหนดไว

ขนตอนท 2 วเคราะหความสมพนธของมาตรฐานการศกษาตางๆ การวเคราะหความสมพนธของมาตรฐานการศกษาตางๆ เปนขนตอนส าคญทคณะกรรมการฯ

จะตองวเคราะหเนอหาสาระส าคญทจะน ามาก าหนดโครงสรางของมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา โดยวเคราะหจากเนอหาสาระของมาตรฐานการศกษาและตวบงชตางๆ ประกอบดวย มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษามาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประเมนคณภาพภายนอก หลกสตรสถานศกษา จดเนน บรบท ความตองการ และอตลกษณของสถานศกษา

29

รวมทง ดานวสยทศน พนธกจ นโยบาย เปาหมาย สภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอกสถานศกษา สรปเปนภาพเปาหมายทสถานศกษาตองการ

ขนตอนท 3 ก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาและคาเปาหมาย หลงจากทสถานศกษาไดวเคราะหความสมพนธของมาตรฐานการศกษาและตวบงช

ตางๆ แลวสถานศกษาด าเนนการสงเคราะหขอมลตางๆ เพอหลอมรวมก าหนดเปนมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาทครอบคลมมาตรฐานการศกษาขนพนฐานและสอดคลองกบบรบทของสถานศกษา ประกอบดวยมาตรฐานดานผ เรยน ดานคณภาพการจดการศกษา ดานคณภาพ การจดการเรยนร ดานอตลกษณของสถานศกษาและดานมาตรการสงเสรม หรอมาตรฐาน ดานอนๆ ทสถานศกษาก าหนด มาตรฐานการศกษาทสถานศกษาก าหนดขนนนตองระบตวชวดของแตละมาตรฐานใหชดเจนเพอเกดความสะดวกในการวดและประเมนผล

ขนตอนท 4 ตรวจสอบและทบทวนมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา การตรวจสอบและทบทวนมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาเปน การทบทวนเนอหา

สาระทก าหนดในมาตรฐานและตวบงชรวมถงคาเปาหมายความส าเรจ ทสถานศกษาไดก าหนด มความสอดคลองและครอบคลม โดยผ เกยวของทกฝายรวมพจารณาใหความเหนชอบ

ขนตอนท 5 ประกาศใชมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา มาตรฐานการศกษาของสถานศกษา เปนเครองบอกทศทางการพฒนาคณภาพผ เรยน

และสถานศกษาโดยรวม ดงนนการน ามาตรฐานการศกษาของสถานศกษา เผยแพรและแจงใหผ ทเกยวของทงภายในและภายนอกรบทราบดวยรปแบบวธการทเหมาะสม เชนการแจงในทประชม จดหมายขาว ประกาศเสยงตามสาย ปายประชาสมพนธ เปนตน จงมความจ าเปนไมนอยกวาขนตอนขางตน

องคประกอบในการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ประกอบดวย 15 มาตรฐาน 65 ตวบงช และมาตรฐานเพมเตม (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ค, หนา 11-12) โดยมรายละเอยดของมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน ดงน ดานคณภาพผเรยน (6 มาตรฐาน 26 ตวบงช) มาตรฐานท 1 ผ เรยนมสขภาวะทดและมสนทรยภาพ (6 ตวบงช)

มาตรฐานท 2 ผ เรยนมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค (4 ตวบงช) มาตรฐานท 3 ผ เรยนมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเอง รกการเรยนร และพฒนาตนเองอยางตอเนอง (4 ตวบงช)

มาตรฐานท 4 ผ เ รยนมความสามารถในการคดอยางเปนระบบ คดสรางสรรค ตดสนใจแกปญหาไดอยางมสต สมเหตสมผล (4 ตวบงช)

30

มาตรฐานท 5 ผ เรยนมความรและทกษะทจ าเปนตามหลกสตร (4 ตวบงช) มาตรฐานท 6 ผ เรยนมทกษะในการท างาน รกการท างาน สามารถท างานรวมกบ

ผ อนได และมเจตคตทดตออาชพสจรต (4 ตวบงช) ดานคณภาพการจดการศกษา (6 มาตรฐาน 34 ตวบงช) มาตรฐานท 7 ค รป ฏบต ง านตามบทบาทห นา ท อย า ง มประส ท ธภาพและ เกดประสทธผล (9 ตวบงช)

มาตรฐานท 8 ผ บรหารปฏบตงานตามบทบาทหนาทอยางมประสทธภาพและ เกดประสทธผล (6 ตวบงช)

มาตรฐานท 9 คณะกรรมการสถานศกษาและผ ปกครอง ชมชนปฏบตงานตามบทบาทหนาทอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล (6 ตวบงช)

มาตรฐานท 10 สถานศกษามการจดหลกสตร กรบวนการเรยนร กจกรรมพฒนาคณภาพผ เรยนอยางรอบดาน (4 ตวบงช) มาตรฐานท 11 สถานศกษามการจดสภาพแวดลอมและการบรการทสงเสรมใหผ เรยนพฒนาเตมศกยภาพ (3 ตวบงช)

มาตรฐานท 12 สถานศกษามการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาตามทก าหนดในกฎกระทรวง (6 ตวบงช) ดานคณภาพการสรางสงคมแหงการเรยนร (1 มาตรฐาน 2 ตวบงช)

มาตรฐานท 13 สถานศกษามการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาตามทก าหนดในกฎกระทรวง (2 ตวบงช) ดานอตลกษณของสถานศกษา (1 มาตรฐาน 2 ตวบงช)

มาตรฐานท 14 การพฒนาสถานศกษาใหบรรลเปาหมายตามวสยทศน ปรชญา และจดเนนทก าหนดขน (2 ตวบงช) ดานมาตรการสงเสรม (1 มาตรฐาน 2 ตวบงช)

มาตรฐานท 15 การจดกจกรรมตามนโยบาย จดเนน แนวทางการปฏรปการศกษา เพอพฒนาและสงเสรมสถานศกษาใหยกระดบคณภาพสงขน (2 ตวบงช)

2. จดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ข, หนา 17-20) แผน (Plan) เปนเอกสารทแสดงโครงการ กจกรรม วธการทไดผานการคดวเคราะหมาแลวลวงหนา ส าหรบใชเปนเครองชน าการด าเนนการใดๆ ทสอดคลองกบเปาหมาย วสยทศน พนธกจขององคกร การวางแผน

31

มกมการก าหนดวตถประสงค เปาหมาย และกรอบเวลาของ การด าเนนการตามแผนอยางชดเจนสถานศกษาจ าเปนตองมการจดท าแผน 2 ประเภท คอ

2.1 แผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา ซงเปนแผนทมรอบระยะเวลาการพฒนาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาเชน แผนพฒนาระยะ 3 ปแผนพฒนาระยะ 4 ป หรอแผนพฒนาระยะ 5 ป ตามความเหมาะสมกบบรบทของสถานศกษาแผนพฒนาประเภทนจะสะทอนกระบวนการวางแผนเชงกลยทธทจะใชในการพฒนาหรอปรบปรงเพอนาไปสเปาหมาย ไดคณภาพตามมาตรฐานทวางไว (Strategic Plan/Improvement Plan)

2.2 แผนปฏบตการประจ าป (Action Plan/Operation Plan) ซงเปนการน าแผนพฒนาคณภาพการจดการศกษาของสถานศกษาเพอการด าเนนงานเปนรายป แผนปฏบตการประจ าป แตละปควรมจดเนนทชดเจนเปนรปธรรมนอกจากความชดเจนในการด าเนนกจกรรมตามกรอบเวลา สถานท งบประมาน ผ รบผดชอบแลว สถานศกษาตองก าหนดกจกรรมการตดตามตรวจสอบการด าเนนงานความกาวหนาของการด าเนนงานการปรบปรงแกไขเพอใหการด าเนนงานมประสทธภาพ ราบรน คลองตว มการประเมนตนเอง อนน าไปสการไดขอมลสารสนเทศเพอน าไปจดท ารายงานประจ าปทเปนรายงานการประเมนคณภาพภายในของสถานศกษาตอไป ในการจดท าแผนพฒนา การจดการศกษาของสถานศกษา สถานศกษาสามารถตรวจสอบตนเองไดวาเปนแผนพฒนา ทมคณภาพหรอไม โดยพจารณาจากประเดนทกฎกระทรวงก าหนดใหตองด าเนนการ ดงน

2.2.1 ศกษาสภาพปญหาและความตองการทจ าเปนของสถานศกษาอยางเปนระบบ 2.2.2 ก าหนดวสยทศน พนธกจ เปาหมาย และความส าเรจของการพฒนาไว

อยางชดเจนและเปนรปธรรม 2.3 ก าหนดวธด าเนนงานทมหลกวชา ผลการวจย หรอขอมลเชงประจกษทอางอง

ไดใหครอบคลมการพฒนาหลกสตรสถานศกษาดานการจดประสบการณการเรยนร กระบวนการเรยนร การสงเสรมการเรยนร การวดและประเมนผล การพฒนาบคลากร และการบรหารจดการเพอน าไปสมาตรฐานการศกษาทก าหนดไว

2.4 ก าหนดแหลงวทยาการภายนอกทใหการสนบสนนทางวชาการ 2.5 ก าหนดบทบาทหนาทใหบคลากรของสถานศกษาและเรยนรรบผดชอบและ

ด าเนนงานตามทก าหนดไวอยางมประสทธภาพ 2.6 ก าหนดบทบาทหนาทและแนวทางการมสวนรวมของบดา มารดา ผปกครองและ

องคกรชมชน 2.7 ก าหนดการใชงบประมาณและทรพยากรอยางมประสทธภาพ

32

2.8 จดท าแผนปฏบตการประจ าป

ภาพ 5 การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา

ในการจดการศกษาของสถานศกษาในทศวรรษหนานนสถานศกษาตองใหความส าคญกบการพฒนาคณภาพผ เรยนเปนส าคญตองเขาใจบรบทและความตองการของสถานศกษาเองโดยการวเคราะหความตองการจ าเปนภายใตสถานทเปนอย มขอมลเชงประจกษทอางองได ทงผลการประเมนตนเอง ผลการประเมนภายนอก ผลการประเมนระดบเขตพนทการศกษา ผลการทดสอบระดบชาต รวมทงผลการวจยทไดจากการท าวจยชนเรยนของครแตละกลมสาระ

แผนปฏบตการ

ประจ าป

เปาหมาย และภาพความส าเรจตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

แผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา

แผนปฏบตการประจ าป แผนปฏบตการประจ าป แผนปฏบตการประจ าป

สภาพปญหา และความตองการทจ าเปน - คร นกเรยน - การบรหาร

จดการ - งบประมาณ ฯลฯ

วธการด าเนนงานทมหลกวชา/ผลการวจย/ขอมลเชงประจกษ และ ครอบคลม การพฒนาหลกสตรสถานศกษา - การเรยนร - การวด ประเมนผล - การพฒนา บคลากร - การบรหาร จดการ

แหลงสนบสนนทางวชาการ - มหาวทยาลย/

สถาบนอดม ศกษา - ภมปญญา

ทองถน/ ปราชญ

ชาวบาน - แหลงเรยนร

ฯลฯ

บทบาทหนาทของบคลากร

- ผบรหาร สถานศกษา - คร - นกเรยน

ฯลฯ

การมสวนรวมของพอแม ผปกครองและบคลากรภายในชมชน

การใชงบประมาณและทรพยากรอยางมประสทธภาพ

33

การเรยนรเปนขอมลประกอบการวางแผนโครงงาน/กจกรรมหรอนวตกรรมทน ามาใชสอดคลองกบการแกไขปญหาและความตองการใชแหลงวทยาการทอยใกลเคยงใหเปนประโยชน และทส าคญมากทสดประการหนง คอ บคลากรทกฝายทเกยวของตองมจตส านกรวมในการจดการศกษาใหถงเปาหมายทหวงไวรวมกน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ข, หนา 21) 3. การจดระบบบรหารและสารสนเทศ

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2554ข, หนา 5) ไดใหความหมาย ของระบบการบรหารสถานศกษา ไววา ระบบการบรหารสถานศกษา หมายถง กจกรรมทงมวล ทจ าเปนตอการธ ารงรกษาและด าเนนการภายในสถานศกษาเพอใหบรรลจดประสงคของสถานศกษา การบรหารสถานศกษาเปนภารกจหลกของสถานศกษาทตองก าหนดแบบแผน วธการ และขนตอนตางๆ ในการปฏบตงานไวอยางเปนระบบ ผบรหารตองรจกเลอกวธการบรหารทเหมาะสมและ มประสทธภาพเนองจากการด าเนนกจกรรมตางๆ ไมใชกจกรรมทผบรหารกระท าเพยงคนเดยว แตยงมผ รวมงานทมสวนท าใหงานประสบความส าเรจ เพอใหงานบรรลจดมงหมายทก าหนดไว

การจดโครงสรางการบรหารสถานศกษาตองจดใหสอดคลองกบบรบทสถานศกษาและหนวยงานตนสงกด มการแบงงานเปน 4 ดาน ไดแก การบรหารงานวชาการ การบรหารงานงบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารงานทวไป การบรหารงานตามโครงสรางสถานศกษาตองมการแตงตงคณะกรรมการก าหนดผ รบผดชอบงานเพอเปนการตรวจสอบ การท างานเปนระยะตามวงจรคณภาพ

นกวชาการไดใหความหมายของระบบสารสนเทศไวหลายประการดงน เกรยงศกด แพรวศร และคณะ (2544, หนา 23 อางองใน เพญศร ออนกลา, 2553,

หนา 29) กลาววา สารสนเทศคอขอมลทไดผานการประมวลผลหรอการวเคราะหแลวอยในรปแบบทมความหมาย สามารถน าไปประกอบการตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดตามวตถประสงค

ส านกงานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน (2554ข, หนา 23) กลาววาสารสนเทศ หมายถง ขอมลทไดผานการประมวลผลหรอการวเคราะหดวยวธการตางๆ จนอยในรปแบบทมความหมาย สามารถน าไปใชประกอบการตดสนใจหรอน าไปใชในเรองตางๆ ไดตามวตถประสงค

ดงนน สารสนเทศ คอ ขอมลทไดท าการประมวลผล และวเคราะหจนอยในรปแบบทมความหมาย สามารถน าไปใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจไดตามวตถประสงค

ระบบสารสนเทศ หมายถง กระบวนการเกบรวบรวมขอมล การประมวลผลใหอยในรปสารสนเทศทเปนประโยชนสงสด และการจดเกบรกษาอยางมระบบเพอสะดวกตอการน าไปใช

34

โดยทวไปการจดระบบสารสนเทศมขนตอนด าเนนการ 5 ขนตอนดงน 3.1 การรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลตองก าหนดรายการขอมลทตองการ

ก าหนดวธการจดเกบ สรางหรอจดหาเครองมอในการจดเกบใหสอดคลองกบลกษณะของขอมลและแหลงขอมล ควรก าหนดเวลาในการจดเกบหรอผ รบผดชอบในการจดเกบ โดยค านงถงขอมล ทตรงกบความตองการทก าหนดไวและมความเชอถอได

3.2 การตรวจสอบขอมล ขอมลทเกบรวบรวมไดกอนทจะน าไปประมวลผล ควรม การตรวจสอบความถกตองของขอมลกอน โดยพจารณาจากความถกตอง ความสมบรณและ ความเปนปจจบนของขอมล

3.3 การประมวลผลขอมล การน าขอมลมาประมวลผลใหเปนสารสนเทศ หรอ เปนการเปลยนแปลงขอมลใหอยในรปแบบทน าไปใชประโยชนได

3.4 การน าเสนอขอมลและสารสนเทศ 3.5 การจดเกบขอมลและสารสนเทศ การจดเกบสวนทเปนขอมลและสวนทเปน

สารสนเทศไวในสอตางๆ อยางมระบบ สะดวกตอการคนหาเพอน ามาใชประโยชน 4. การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการจดการศกษาของสถานศกษา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ข, หนา 24) แผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษานน เปรยบเสมอนเขมทศชทางการท างาน เพอใหทกคนทกฝาย มเปาหมายและแนวทางการด าเนนงานทไมขดแยงกนแตแผนจะไมมความหมาย ถาการด าเนนงานของบคลากรในสถานศกษาไมด าเนนงานตามแผน ผบรหารสถานศกษาทมภาวะผน าทางวชาการควบคกบการบรหารจดการดวยระบบคณภาพและระบบคณธรรม ยอมสรางคนทมคณภาพ ใหเกดขนภาพใหเกดขนไดไมยากนก ผบรหารท าหนาทจดสงอ านวยความสะดวก สนบสนนทรพยากรตางๆ เพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล ดแล ก ากบ ตดตามและนเทศงานของบคลากรทกคน/ทกฝาย เพอกระตนและสงเสรมใหปฏบตงานตามแผนทก าหนดไวใหความส าคญ การด าเนนงานและปรบปรงงานอยางตอเนองจนเปนปกตวสย ครตองท าหนาทจดการเรยนการสอนอยางเหมาะสมและบรรลผลส าเรจตามแผนงาน ทกฝายมสวนรวม ในการจดท ารายงานผลการด าเนนงานตามแผนงาน /โครงการ/กจกรรมเมอสนสดการด าเนน ซงทกคนคนทเกยวของจะปฏบตตามหนาทและบทบาทของตนเองอยางดทสดภาคภมใจ ในความส าเรจรวมกน ดงนน ผบรหารสถานศกษา จงเปนหวใจส าคญของพฒนาสถานศกษาผบรหารจงควรเปนปฏบตงานตามแผนงาน /โครงการ/กจกรรมทก าหนดไวรวมทงมการสงเสรม สนบสนนก ากบ ตดตาม และใหความชวยเหลอแกบคลากรทกคน/ทกฝาย ใหสามารถปฏบตงานได

35

บรรลตามวตถประสงคตามทก าหนดไว ดงนนแนวทางการนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษา มดงน

4.1 มปฏทนการด าเนนงานตามแผนงาน/โครงการ/กจกรรม แตละปการศกษาทชดเจน 4.2 มการก าหนดผ รบผดชอบการด าเนนโครงการ/กจกรรม 4.3 มรายงานการประชม ปรกษาหารอ การด าเนนการตามแผนอยางตอเนอง 4.4 มรายงานการก ากบ ตดตาม นเทศ การด าเนนงานตามแผนเปนระยะๆ

5. การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาตามกฎกระทรวง วาดวยระบบ หลกเกณฑ

และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553 เปนกระบวนการตดตามตรวจสอบความกาวหนาของปฏบตงานตามแผนการพฒนาคณภาพการศกษา รวมถงการจดท ารายงานการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา พรอมทงเสนอแนะมาตรการเรงรดการพฒนาคณภาพการศกษา วตถประสงคของการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา 1) เพอใหสถานศกษาสามารถตดตามรวบรวมขอมลความกาวหนาของการด าเนนงาน และการปฏบตงานไดอยางตอเนอง 2) เพอรวบรวมและจดระบบขอมลสารสนเทศ และน าไปใชในการวางแผนพฒนาคณภาพสถานศกษาใหเปนไปตามเปาหมายทก าหนด 3) เพอปรบปรงและพฒนาคณภาพสถานศกษาใหเปนไปตามมาตรฐานการศกษา และเปนทยอมรบ เพอสรางความพงพอใจแกผ เกยวของ 4) เพอเตรยมพรอมรบการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาจากส านกงานเขตพนทการศกษา และรองรบ การประเมนภายนอก (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2554ค, หนา 8) ในการตดตามตรวจสอบความกาวหนาของการปฏบตงานตามแผนพฒนาคณภาพการศกษานน สถานศกษาจ าเปนตองการเกบรวบรวมขอมลและสารสนเทศทตอเนอง เพอใหเหนแนวโนมการปฏบตงาน วาดขนหรอก าลงถอยลง และควรมการปรบปรงแกไขหรอเรงพฒนาในเรองใดบางการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาของสถานศกษาจงควรกระท าทกปถอเปน การประเมนตนเอง ของสถานศกษาทตองด าเนนการอยางเปนระบบตอเนอง เพอใหเหนแนวโนมการปฏบตงานวาดขนหรอก าลงถอยลง ควรมการปรบปรงแกไขเรองใดบาง โดยการตดตาม ตรวจสอบคณภาพการศกษา สถานศกษาควรกระท าทกป ทงนการด าเนนงานตรวจสอบคณภาพการศกษาเปนความรวมมอ ของผ เกยวของทกภาคสวน และใหความส าคญกบคณภาพผ เรยนเปนอนดบแรก และเชอมโยงถงมาตรฐานการศกษาของโรงเรยนในดานอนๆ รวมถง อตลกษณ เอกลกษณของโรงเรยนดวย ดงนนแนวทางการนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษา ดานการตดตาม ตรวจสอบคณภาพการศกษา มดงน

36

5.1 มปฏทนการก ากบ ตดตามการด าเนนงานตามแผนงาน/โครงการ การนเทศภายในโรงเรยน

5.2 มผ รบผดชอบตามปฏทนชดเจน 5.3 มรายงานผลการประเมนโครงการตามแผนปฏบตการประจ าป 5.4 มรายงานผลการตดตาม ตรวจสอบคณภาพการศกษาของโรงเรยนทกปการศกษา 5.5 มการประชมผ เกยวของในการน าผลไปใชในการปรบปรงแผนงาน/โครงการ/กจกรรม/

การสอน/หลกสตร 5.6 มการน าผลจากการตดตาม ตรวจสอบคณภาพการศกษาเปนสารสนเทศ

ในการพฒนาในปตอไป 6. การประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ข, หนา 26-27)การประเมนคณภาพภายใน เปนกระบวนการประเมนผลการด าเนนงานของสถานศกษาตามมาตรฐานการศกษาทกระท าโดยบคลากรภายในหรอผ ทเกยวของอยางตอเนอง การประเมนคณภาพภายในถอวาเปนสวนหนงของการบรหารจดการ เพอทจะไดรบทราบขดความสามารถในการจดการศกษาของสถานศกษา วาบรรลตามเปาหมายหรอมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาหรอไม น าผล การประเมนไปแกไขขอบกพรองไดทนท เพอการพฒนาอยางตอเนอง (Continuous Improvement)การประเมนภายในถอเปนกระบวนการตรวจสอบการท างานของสถานศกษาหรอการประเมนตนเอง (Self-Evaluation)

การประเมนคณภาพในของสถานศกษาควรยดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาเปนหลก โดยสะทอนภาพความส าเรจทชดเจนอยางนอย 2 ดานดงน

6.1 คณภาพผ เรยนตามมาตรฐานการเรยนร สมรรถนะส าคญ และคณลกษณะ อนพงประสงคตามหลกสตรของสถานศกษา ผลสมฤทธทางการเรยนของผ เรยนในทกระดบชนพฤตกรรมการแสดงออกของผ เรยน โดยระบถงกลมผ เรยนทมความสามารถพเศษ กลมผ เรยนทมความเสยง กลมผ เรยนทมปญหาการอาน คดวเคราะห และเขยนกลมผ เรยนทไมเปนไปตาม ทพงประสงค เพราะขอมลทไดจากการประเมนเหลาน จะสะทอนใหเหนวา การจดการศกษา วาบรรลตามมาตรฐานหรอไม และมสงใดทตองด าเนนการปรบปรงและพฒนาใหดยงขน

6.2 คณภาพการศกษาดานการบรหารจดการศกษาของสถานศกษาเปนการประเมนคณภาพการบรหารและการจดการศกษาตามมาตรฐานการศกษาดวยวธการอยางหลากหลาย การสงเกต การสมภาษณ การตรวจสอบ หลกฐานเชงประจกษทเกยวของในมาตรฐานผ เรยน และการเรยนการสอน

37

7. ดานการจดท ารายงานประจ าปของสถานศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ข, หนา 5-9) การจดท ารายงาน

ประจ าปของสถานศกษา หมายถง การจดท ารายงานการพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาในรอบปทผานมาทเปนผลมาจากการด าเนนงานทงหมดของสถานศกษา ซงครอบคลมมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาและน าเสนอรายงานแกผ เกยวของ การพฒนาคณภาพการศกษาซงมงเนนผลสมฤทธ สถานศกษาจะตองแสดงภาระความรบผดชอบในการจดการศกษาใหแก บดา มารดาผปกครอง ชมชน หนวยงานตนสงกดและหนวยงานทเกยวของทราบผลการปฏบตทกสนปการศกษาขอมลเหลานจะเปนประโยชนตอการวางแผนพฒนาคณภาพในปตอไปและใชเปรยบเทยบผลขามป เพอดระดบและทศทางการพฒนาคณภาพในระยะยาวซงเปนการแสดงภาระความรบผดชอบตอสาธารณชนและหนวยงานทเกยวของ โดยรายงานใหทราบผลการปฏบตงานในรอบปสาธารณชน จะเปนผตรวจสอบประสทธภาพ และประเมนความคมคา โดยการจดท ารายงานประจ าปของสถานศกษา แตละขนตอนมรายละเอยด ดงน

7.1 แตงตงคณะท างานจดท ารายงานประจ าปของสถานศกษา สถานศกษาควรแตงตงคณะท างานจากบคคลผ รบผดชอบในการพฒนา

คณภาพการจดการศกษาของสถานศกษา ประกอบดวย 7.1.1 ผอ านวยการโรงเรยน 7.1.2 รองผอ านวยการโรงเรยน 7.1.3 หวหนากลมตามโครงสรางการบรหารงานของโรงเรยน 7.1.4 หวหนากลมสาระการเรยนร/หวหนางาน 7.1.5 ครและบคลากรทเกยวของ ในกรณทเปนสถานศกษาขนาดเลกอาจก าหนดใหมผ รบผดชอบจดท ารายงาน

ประจ าปของสถานศกษาไดตามความเหมาะสมการด าเนนงานของคณะท างานจะตองวางแผน การจดท ารายงานประจ าปโดยมการก าหนดชวงระยะเวลาจดท า รายละเอยดการรายงาน รวมถงการแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะตางๆ ทงนจะตองรายงานตอผ เกยวของกอนเรม ปการศกษาใหมของทกป

7.2 รวบรวมขอมลสารสนเทศ วเคราะห และแปลผล การรวบรวมขอมลสารสนเทศ วเคราะห และแปลผลเปนขนตอนส าคญทจะท าใหรายงานประจ าปมความสมบรณ มคณภาพตรงตามสภาพของสถานศกษา ซงภาระงานทสถานศกษาจะตองด าเนนงาน มดงน

38

7.2.1 รวบรวมขอมล สารสนเทศจากการด าเนนงานประจ า ไดแก ขอมลพนฐานของสถานศกษา ผลการจดการเรยนรตามหลกสตรสถานศกษา และผลการด าเนนงานตามแผนปฏบตการประจ าปทครอบคลมมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

7.2.2 ออกแบบการน าเสนอขอมลสารสนเทศทรวบรวมไวในแตละมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

7.2.3 วเคราะหและแปรผลเพอการจดท ารายงานประจ าปของสถานศกษา 7.3 เขยนรายงานประจ าปของสถานศกษา สถานศกษาสามารถก าหนดรปแบบรายงานประจ าปของสถานศกษาไดตาม

ความเหมาะสม โดยใชภาษาทอานเขาใจงายน าเสนอทงขอมลเชงปรมานและเชงคณภาพ สาระส าคญอาจแบงออกเปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลพนฐาน ตอนท 2 แผนปฏบตการประจ าปของสถานศกษา ตอนท 3 ผลการพฒนาคณภาพการจดการศกษาของสถานศกษา ตอนท 4 สรปผลการพฒนาและการน าไปใช ภาคผนวก 7.4 น าเสนอคณะกรรมการสถานศกษาพจารณาใหความเหนชอบ หลงจากเขยนรายงานประจ าปเสรจสมบรณสถานศกษาจะตองน าเสนอ

คณะกรรมการสถานศกษา คณะกรรมการบรหารสถานศกษาพจารณาใหความเหนชอบ เพอรบรองผลการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา

7.5 รายงานและเปดเผยตอผ เกยวของ เ มอสถานศกษาจดท ารายงานประจ าปและไ ด รบความเหนชอบจาก

คณะกรรมการสถานศกษา คณะกรรมการบรหารสถานศกษาแลวจะตองรายงานและเปดเผย ผลการประกนคณภาพการจดการศกษาของสถานศกษาตอผ เกยวของ ไดแก คร ผปกครองหนวยงานตนสงกด หนวยงานทเกยวของ ชมชน ทองถน ซงสามารถด าเนนการไดหลากหลายวธตามความเหมาะสม เชน รายงานประจ าปฉบบสมบรณเปดเผยผาน Website ของสถานศกษา จลสาร อนสาร แผนพบ รายงานเสยงตามสาย และชแจงในการประชม 8. การพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ข, หนา 29-30) การพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง เปนความยงยนของการพฒนาคณภาพโรงเรยนบนพนฐานของขอมลสารสนเทศจากการประเมนตนเองและการจดท ารายงานประจ าป โดยน าแนวทางการพฒนา

39

มาปรบปรงการด าเนนงานตามแผนงาน/โครงการ/กจกรรม/การเรยน การสอน เพอพฒนาผ เรยน ใหไดมาตรฐานการศกษาอยางตอเนอง โดยการพฒนาคณภาพการศกษาเปนภาระงานปกต ททกคนจะตองรบผดชอบผลทเกดรวมกน การด าเนนงานมความกาวหนาอยางตอเนอง สงผลถงคณภาพผ เรยนทงสถานศกษา ดงนน การนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษาเพอการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนองมแนวทาง ดงน

8.1 สรางจตส านกการพฒนาใหเกดกบครและบคลากรทกคนในสถานศกษา โดยถอวาการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาเปนวฒนธรรมการทางานปกตของสถานศกษา

8.2 ก าหนดมาตรฐานการศกษาทแสดงถงอตลกษณของสถานศกษาอยางเดนชด จดระบบและโครงสรางทเหมาะสม วางแผนและด าเนนงานตามแผนโดยเนนระบบคณภาพมการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามรอบระยะเวลาทเหมาะสม และปฏบตอยางตอเนอง

8.3 น าผลการประเมนคณภาพภายในของสถานศกษาจากการประเมนตนเองหรอหนวยงานตนสงกดไปใชปรบปรงและพฒนาคณภาพการศกษาโดยใชขอมลและสารสนเทศ อยางชาญฉลาด

8.4 พฒนาสถานศกษาใหเปนองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization) โดยครและบคลากรทกคนในสถานศกษา รจกพฒนาตนเอง ใฝเรยนร มการแลกเปลยนเรยนร และแบงปนความรตลอดเวลามการเผยแพรประชาสมพนธและแลกเปลยนความรกบองคกรอนๆ มนวตกรรมใหมๆ ทสถานศกษาจดท าขน

แนวคดเกยวกบการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research)

ความหมายของการวจยคณภาพ สภางค จนทวานช (2547, หนา 13) กลาววาการวจยเชงคณภาพหมายถงการแสวงหา

ความรโดยการพจารณาปรากฏการณทางสงคมจากสภาพสงแวดลอมตามความเปนจรงทกมต เ พอหาความสมพนธทางปรากฏการณกบสภาพแวดลอมนน ว ธการวจยนสนใจขอมล ดานความ รสกนกคด ความหมาย คานยม หรออดมการณของบคคล (นอกเหนอไปจากขอมล เชงปรมาณ) มกใชเวลานานในการศกษาตดตามระยะยาวโดยการใชการสงเกตแบบมสวนรวมและการสอสารอยางไมเปนทางการเปนวธการหลกในการเกบรวบรวมขอมล และเนนการวเคราะหขอมลโดยการตความ ขณะเดยวกนสรางขอสรปแบบอปนย

ชาย โพธสตา (2549, หนา 99) เปนการศกษาโลกแหงความเปนจรงภายใตสถานการณทเปนไปตามธรรมชาตเปดกวางดวยแนวการวเคราะหแบบอปมยใหความส าคญแกการท าความเขาใจอยางเปนองครวม ภายในบรบทของสงทศกษา โดยนกวจยมการตดตอแบบมสวนรวม

40

โดยตรงกบประชากรกลมเปาหมายเพอมงท าความเขาใจพลวตของปรากฏการณใหความส าคญแกการศกษาเฉพาะกรณทงหมดทเปนไปไดเพราะมการออกแบบวจยทยดได และมตวนกวจยเปนเครองมอส าคญในกระบวนการวจย

ดงนนอาจสรปไดวา การวจยเชงคณภาพหมายถงการคนควาหาความรความจรงทมวธการหลากหลายในการศกษาปรากฏการณทางสงคมและพฤตกรรมของมนษยโดยมงศกษาภายใตสภาพแวดลอมตามความเปนจรงอยางเปนองครวม การศกษาจะมงเนนการเกบขอมลทใชระยะเวลานานและใชว ธการเกบขอมลทนกวจยเอาตวเองเขาไปอยในโลกท เขาศกษา ในการวเคราะหจะมงใหความสนใจปจจยดานความรสก นกคด ความหมาย คานยม หรอปจจย ทเกยวของกบวฒนธรรมอนๆ โดยพยายามตความหมายปจจยเหลานนและปจจยทเกยวของ เพอท าความเขาใจความหมายของพฤตกรรม หรออธบายปรากฏการณในมมมองของผ ทถกศกษา โดยมจดยนอยบนบรบทของปรากฏการณหรอของคนผ ทถกศกษาเหลานน การศกษามกเกยวของกบสรางขอสรปแบบอปนย

ลกษณะส าคญของการวจยเชงคณภาพ สภางค จนทวานช (2547, หนา 13-15) ลกษณะส าคญของการวจยเชงคณภาพ ประกอบดวย 1. เนนการมองปรากฏการณใหเหนภาพรวมของปรากฏการณทศกษาและศกษา

โดยการมองจากหลายแงมม 2. เปนการศกษาระยะยาวและเจาะลก เพอตดตามศกษาปรากฏการณทางสงคมและ

ทเกยวของกบมนษย ซงมความเปนพลวต 3. ศกษาปรากฏการณในสภาพแวดลอมตามธรรมชาต หรอตามความเปนจรง เพอใหเหน

ปรากฏการณทศกษาภายในบรบททางสงคมและวฒนธรรม จงมกมการท าวจยภาคสนาม (field research) การวจยคณภาพไมพยายามศกษาปรากฏการณโดยการควบคมตวแปรและทดลอง

4. ค านงถงความเปนมนษยของผวจย ในฐานะเพอนมนษยไมใช “วตถทตองศกษา” และ ไมมงรกษาสภาพภววสยโดยวธแยกตวผ วจยออกจากผถกวจย นกวจยคณภาพจงจะเขาไปสมผสสรางความสนทสนม และสรางความไวเนอเชอใจกบผ ถกวจย เพราะเชอวาสงเหลานจะน ามาส การใหขอมลทเปนจรง พยายามท าความเขาใจและศกษาผถกวจยอยางเอาใจเขามาใสใจเรา และระวงทจะไมน าขอมลของผถกวจยไปใชในทางทจะกอความเสอมเสยแกผถกวจย ไมฝนใจถาผถกวจยไมเตมใจหรอไมพรอมทจะใหความรวมมอ

5. เนนการใชวธวจยเชงพรรณนาและการวเคราะหแบบอปนย ในขนแรกของการวจยนกวจยเชงคณภาพจะใหรายละเอยดเกยวกบสภาพทวไปของชมชนหรอกรณศกษาในรปแบบของการพรรณนา ในประเดนของสภาพภมอากาศ ลกษณะทตงภมประเทศ แบบแผนการด าเนนชวต

41

ในดานตางๆ เปนตน อนเปนขอมลจ าเปนทจะชวยใหผอานเกดความเขาใจปรากฏการณทศกษาโดยเหนเปนภาพรวมไดดขน สวนในการวเคราะห นกวจยเชงคณภาพมกไมใชสถตและหรอตวเลขแตมกจะใชการวเคราะหแบบการสรางขอสรปแบบอปนย (induction) เปนส าคญ คอการน าขอมลเชงรปธรรมยอย ๆ หลาย ๆ กรณ มาสรปเปนขอสรปเชงนามธรรม โดยพจารณาจากลกษณะรวม ทพบในกรณศกษาหรอชมชนตางๆ ทศกษา

6. เนนปจจยหรอตวแปรดานความรสกนกคด จตใจ และความหมาย นกวจยเชงคณภาพเชอวาองคประกอบดานจตใจ ความคด ความหมายคอสงทอยเบองหลงพฤตกรรมมนษยและเปนตวก าหนดพฤตกรรมมนษยทแสดงออกมา จงตองศกษาสรางความเขาใจทชดเจนเพอจะสามารถเขาใจปรากฏการณและพฤตกรรมมนษยได

ชาย โพธสตา (2549, หนา 58) ไดสรปลกษณะส าคญของการวจยเชงคณภาพ วาเปนการศกษาโลกแหงความเปนจรงภายใตสถานการณทเปนไปตามธรรมชาตโดยทนกวจย ไมเขาไปจดการหรอควบคมสงทตนศกษาดวยประการใดๆ เปนการวจยทเปดกวางด าเนนไป ตามหลกตรรกะและอปนยใหความส าคญแกการท าความเขาใจปรากฏการณทศกษาอยางเปนองครวมค านงถงบรบทของสงทศกษานกวจยเขาไปตดตอและมสวนรวมโดยตรงกบประชากรกลมเปาหมายเพอมงท าความเขาใจพลวตของปรากฏการณใหความส าคญแกการศกษาเฉพาะกรณด าเนนการภายใตการออกแบบทยดหยนใชเครองมอวจยหลายอยางและนกวจยเปนเครองมอทส าคญ

รตนะ บวสนธ (2556, หนา 8) กลาววาลกษณะส าคญของการวจยเชงคณภาพดงน 1. การวจยเชงคณภาพมสภาพการณทางธรรมชาต (Natural setting) เปนแหลงขอมล

โดยตรง 2. เปนการพรรณนาหรอบรรยายแลวใชการสรปแบบอปนย 3. มงใหความสนใจกบกระบวนการของสงใดสงหนงมากกวาทจะมงใหความส าคญกบ

ผลผลตหรอผลลพธอยางงายๆ ของสงนน 4. ค านงถงความเปนมนษยของผถกวจย 5. มงศกษาปรากฏการณเปนองครวมและใหความสนใจใน ความหมายของปรากฏการณ ดงนนพอสรปไดวา การวจยเชงคณภาพมลกษณะทส าคญคอเปนการวจยทสบหาขอมล

ทเปนขอเทจจรงในเชงลกกลมเปาหมายเปนผ มสวนรวมในกระบวนการวจยและการตความมากกวาเปนผถกศกษาไมมการควบคมสงทศกษาดวยประการใดๆ การวจยเปนการเปดกวาง และ ยดหยนด าเนนการตามหลกตรรกะและอปนยอาจมประเดนวธการความรผดขน ในขณะเกบขอมล มากกวาการเตรยมการลวงหนาใชเครองมอทหลากหลายผวจยเปนเครองมอวจยทส าคญ

42

วธการเกบขอมลเชงคณภาพ 1. การสรางความสมพนธ (Rapport)

อารยวรรณ อวมตาน (2552, หนา 67-69) กลาววา เมอนกวจยเขาไปในสนามแลวตองเรมแนะน าตวเองตามสถานภาพและบทบาททก าหนดไวและควรรกษาสถานะและบทบาทดงกลาวไวตลอดระยะเวลาทปฏบตงานภาคสนามไมมการเปลยนไปเปลยนมาเพอใหชาวบานเกดความไววางใจ การไปพกอาศยอยกบชาวบาน เปนวธการสรางความสมพนธขนตนทดทสด นกวจย ควรรวมกจกรรมทกอยางของชมชนโดยไมแสดงความรงเกยจหรอไมเตมใจการกระท าดงกลาวเปนเครองชวยใหนกวจยและเขาใจโลกทศนของชาวบานไดเรวขนและพรอมกนนนชาวบานกยอมรบนกวจยเปนสมาชกของชมชนไดโดยสนทใจเมอนกวจยไดสรางความคนเคยกบชาวบานแลว จะวางตวเปนคนนอกไมยงเกยวกบชวตของชมชนไมได เพราะชาวบานจะคาดหวงใหเขามสวนรวมถาไมท าจะขาดความศรทธาและไมตรนกวจยจะตองแสดงเยอใยไมตรเชนรบปากท าภารกจ ทชาวบานขอรองรบฟงเรองราวทกขรอนใหค าปรกษาในเรองทชาวบานตองการสงเหลานชวยใหการวจยด าเนนไปดวยด แตนกวจยตองระวงใน 2 แง คอระวงมใหตนมบทบาทเกนกวาทควรเปนและระวง มใหเกดความล าเอยงในการรวบรวมและตความหมายขอมลการใหของขวญหรอ ของฝากแกชาวบานในบางโอกาสเปนสงทดแตพงระมดระวงเชนกนสงเหลานเปนเครองแสดงน าใจไมตรแตนกวจยไมควรสรางความรสกในหมชาวบานวาตองมของก านลตดมอทกครงไปหรอ ของก านลตองเปนสงมราคาถานกวจยจะตองมของฝากกตองมใหทวถงและเทาเทยมกนมฉะนน จะเกดการเปรยบเทยบอาจกระทบกระเทอนตอความสมพนธทดนกวจยอาจสรางความสนทสนม กบคนในชมชนคนใดคนหนงเปนพเศษและใหคนนนเปนกญแจแนะน าคนอนๆ ตอไปนกสงคมวทยาเรยกวธการนวา Snow ball sampling technique นนคอกลมคนทศกษาคอยๆ พอกพนขนเหมอนกอนหมะทกลงไปแลวมขนาดใหญขนเรอยๆ เทคนคนใชไดดในกลมสงคมคอนขางปด ทผ วจยไมอาจสรางความสมพนธโดยการแนะน าตนเองได เชนในกลมผ นบถอนก ายศาสนา ทเครงครดกลมสมาคมลบ (องย) กลมผตดยาเสพตดกลมการพนน การเขากลมตามเพศและวยเชน วงเหลากลมแมและเดกกลมคนเฒากชวยใหการสราง ความสมพนธทดและไดขอมลทดโดยเฉพาะขอมลเกยวกบการเมองชมชนและโครงสรางความสมพนธในชมชนนนๆ ในวนแรกๆ ของการเตรยมตวท างานภาคสนามเทคนคทจะชวยใหนกวจยสรางความสมพนธไดดมดงน

1.1 วางทาทสงบเสงยมไมท าตวใหเดนจนผดสงเกตเพอไมใหชาวบานรสกวาเรา เปนคนแปลกปลอมเขามา

1.2 หลกเลยงการถามค าถามทจะท าใหชาวบานหรอผตอบรสกอดอดและจ าเปน ตองปกปองตนเองเชนเรองหนสนเรองนาอบอายของครอบครวและชมชน

43

1.3 อยาท าตวทดเทยมผน าของชมชน 1.4 พยายามเขาไปมสวนเกยวของในเหตการณตางๆทเกดขนในชมชนแตเกยวของ

อยางสงบและพรอมทจะชวยเหลอจะท าใหไดรบการยอมรบจากชาวบานเรวขน 1.5 หาใครคนหนงเปนผ เรมแนะน าเราใหรจกกบชาวบาน 1.6 เมอมความรสกอดอดใหเขาใจวาเปนเรองปกตธรรมดาเพราะเราก าลงเขามาอย

ในสงแวดลอมใหมชาวบานเองกอดอดเชนเดยวกบเราความอดอดไมไดหมายความถงความลมเหลว ในการสรางความสมพนธ

1.7 ใหถอวาสงตางๆทเกดขนในสนามโดยเฉพาะการกระท าของเราไมใชเรองสวนตวแตเปนเรองของงาน

1.8 อยาคาดวาจะท าอะไรไดมากในวนแรกๆ การสรางความสมพนธใชเวลาเปนเดอนๆ 1.9 เปนมตรกบทกคน

2. การสงเกต (Observation) การสงเกตเปนวธการเฝาดปรากฏการณทเกดขน อยางเอาใจใสและก าหนดไว

อยางมระเบยบวธเพอวเคราะหหรอหาความสมพนธของสงทเกดขนในการวจยเชงคณภาพผวจย จะสนใจสงเกตพฤตกรรมทางสงคมของบคคลหรอกลมบคคลทมปฏสมพนธตอกน ซงเคลอนไหวและเปลยนแปลงตลอดเวลาการสงเกตเปนวธการเบองตนในการเกบขอมลเกยวกบพฤตกรรมของบคคลโดยอาศยประสาทสมผสของผสงเกตโดยตรง จดเดนของการเกบขอมลจากการสงเกตคอ ท าใหรพฤตกรรมทแสดงออกมาทเปนธรรมชาตเปนขอมลทไดมาตามสภาพความเปนจรงซงขอมลปฐมภมทนาเชอถอมาก (สภางค จนทวานช, 2547, หนา 44)

ประเภทการสงเกตการสงเกตทใชในการวจยเชงคณภาพม 2 แบบ คอการสงเกตแบบ มสวนรวมและการสงเกตแบบไมมสวนรวมโดยปกตแลวการสงเกตแบบแรกจะนยมใชมากกวา การสงเกตแบบหลง 2.1 การสงเกตแบบมสวนรวม (Participant observation) บางครงเรยกกนวา การสงเกตภาคสนาม (Field observation) หรอการสงเกตเชงคณภาพ (Qualitative observation)เปนการสงเกตทผ วจยเขาไปเกยวของหรอมสวนรวมโดยตรงกบกจกรรมหรอเหตการณทเกดขน ในการเกบขอมลภาคสนามผวจย จะตองปรบตวใหเขากบชมชนหรอกลมคนทตองการศกษาวธการเกบขอมลแบบนนกวจยหรอผชวยนกวจยจะตองเขาไปท าความคนเคยกบชมชนและใชชวตรวมกบคนในชมชนผ วจยจะตองใชกระบวนการสงเกตการซกถามและจดบนทกขอมลจากความเปนจรงเนองจากพฤตกรรมทางสงคมของกลมเปาหมายทแสดงออกเปนไปตามธรรมชาตแตกมขอดอยคอ

44

ผ วจยอาจจะมความผกพนกบผ ทใหขอมลในฐานะทเปนผ รจกค นเคยอาจท าใหเกดอคตใน การน าเสนอขอมล

2.2 การสงเกตแบบไมมสวนรวม (Non-Participant observation) หรอการสงเกตโดยตรงเปนการสงเกตทผวจยไมไดเขาไปมสวนรวมกบชมชนโดยตรง แตจะใชวธสงเกตอยวงนอกวธสงเกตแบบไมมสวนรวมจะใชเวลาในการเกบขอมลนอยกวาวธแรกแตจะขาดขอมลเชงลก ทอยเบองหลงของปรากฏการณทเกดขนในชมชนอยางไรกตามในการวจยเชงคณภาพผวจยอาจใชวธการสงเกตแบบไมมสวนรวมในการเกบขอมลในระยะแรกเพอศกษาเหตการณโดยทวๆ ไปจากนนจงใชวธการสงเกตแบบมสวนรวมหลงจากทรจกชมชนมากขนดงนนผ วจยจงควรเลอกเทคนคการสงเกตแตละวธตามความเหมาะสมกบสถานการณทเกดขน (สภางค จนทวานช, 2547, หนา 46) 3. การสมภาษณ (Interview) การสมภาษณเปนวธการศกษาคนควาทใชกนโดยทวไป ในการวจยทางสงคมศาสตรเปนรปแบบของการปฏสมพนธระหวางผ ถามและผ ตอบภายใตกฎเกณฑมวตถประสงคเพอรวบรวมขอมลเปนการสนทนาอยางมจดมงหมายเปนหลก ลกษณะส าคญของการสมภาษณคอ มความยดหยนผสมภาษณมโอกาสอธบายขยายความหรอซกถามเพมเตม ตดตอกนเพอใหผตอบเขาใจจดประสงคของผสมภาษณ ทงยงสามารถเปลยนสถานการณหรอหาทางวกกลบเมอผพดตอบไมตรงค าถามผสมภาษณมโอกาสสงเกตสหนาทาทางความรสกปฏกรยาทซอนเรนไวในใจ ทแสดงออกมาในขณะพดและไมพด 3.1 ประเภทการสมภาษณการสมภาษณอาจจะสมภาษณเปนรายบคคลหรอสมภาษณเปนกลมการสมภาษณเพอการวจยอาจแบงออกไดเปน 2 ประเภท ดงน 3.1.1 การสมภาษณแบบมโครงสรางหรอการสมภาษณแบบเปนทางการ (Structured interview or formal interview) ลกษณะของการสมภาษณแบบมโครงสรางเปนการสมภาษณทมค าถามและขอก าหนดแนนอนตายตวจะสมภาษณผ ใดกใชค าถามแบบเดยวกน มล าดบขนตอน เรยงเหมอนกนส าหรบการตงค าถามแบบนเปนไปในท านองเดยวกนกบการตงค าถามในแบบสอบถามคอมทงค าถามทตองการค าตอบเฉพาะเจาะจงและค าถามทใหตอบได ตามความตองการการสมภาษณ แบบนมกจะกระท าในเงอนไขตอไปน

1) ผวจยตองการขอมลเปรยบเทยบระหวางบคคลเปนจ านวนมากฉะนนการสมภาษณจะตองใชค าถามทเหมอนๆ กนเพอใหแนใจไดวาความแตกตางของขอมลทไดรบไมใชผลสบเนองมาจากการตงค าถามทแตกตางกน

45

2) ผวจยมกมการเลอกกลมตวอยางตามหลกการวจยเพอใหไดตวอยาง ทเหมาะสมกบความตองการ

3) ผวจยจ าเปนทตองมความรพนฐานเกยวกบวฒนธรรมของชมชนทตนจะศกษาพอสมควรเพอทจะตงค าถามทตรงกบสภาพความเปนจรงและตความหมายของขอมลได

4) เรองทศกษาจะเปนเรองเฉพาะเรองใดเรองหนงมใชตองการทจะเกบขอมลเกยวกบวฒนธรรมทงหมด

5) ผ ทสมภาษณมกจะมใชตวผวเคราะหขอมลเองอาจใชผชวยนกวจย 6) ผสมภาษณมกจะใชแบบสมภาษณในการสมภาษณและบนทกขอมล

ทเตรยมไวลวงหนา 7) ผ สมภาษณมกจะไมไดอยรวมและสงเกตการณในชมชนเปนเวลา

ยาวนาน การสมภาษณแบบมโครงสรางหรอการสมภาษณแบบเปนทางการนจะไดผลเตมท กตอเมอผสมภาษณเตรยมการลวงหนาไวอยางด เพอใหไดขอเทจจรงใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด โดยปกตนกวจยเชงคณภาพมกไมใชวธการสมภาษณชนดนเปนวธการหลก เพราะไมชวยใหไดขอมลทลกซงและความรสกนกคดของคนในชมชน

3.1.2 การสมภาษณแบบไมเปนทางการ (Informal interview) การสมภาษณแบบนเปนวธการทนยมใชในการวจยเชงคณภาพและในทางมนษยวทยาและเปนแบบทมกจะควบคกนไปกบการสงเกตแบบมสวนรวม มกจะใชกบการวจยทางชาตพนธวรรณนาซงตองการขอมลทยงไมมผ รวบรวมมากอนขอมลทไดมาจากการสมภาษณแบบนจะถกน ามาศกษาวเคราะหเพอใหเหนภาพและเขาใจปรากฏการณทางวฒนธรรมในการสมภาษณในการสมภาษณแบบน ตวผ วจยหรอผ ว เคราะห ขอมลมกจะเปนผ สมภาษณเองจง รวาตองการขอมลแบบใดเพอวตถประสงคใดฉะนนจงตงค าถามในขณะทสมภาษณไดโดยอาจจะเตรยมแนวค าถามกวางๆ มาลวงหนาการสมภาษณแบบนอาจแบงออกไดเปน 4 แบบยอย ดงน

1) การสมภาษณโดยเปดกวางไมจ ากดค าถามการสมภาษณแบบน มความยดหยนมากเพราะมวตถประสงคใหผ ถกสมภาษณมอสระทจะอธบายแนวความคด ของตวเองไปเรอยๆ ในบางครงผ สมภาษณเพยงแตกลาวน าใหผ ถกสมภาษณทราบ แนวความตองการแลวควรใหผ ถกสมภาษณเลาเรองโดยอสระจะท าใหผ ถกสมภาษณมองเหนสภาพและความยงยากของปญหาได ดงนนการสมภาษณแบบนจงเหมาะทจะใชกบเรองทผ วจยยงไมมแนวคดเฉพาะเจาะจงขอมลทไดรบ หากแตมแนวความคดทางดานทฤษฎในเรองนนๆ ชดเจนดแลวการสมภาษณในลกษณะนมขอค านงอยวา ขอเทจจรง ทไดอาจจะไมมความหมา ยหรอ

46

ความนาเชอถอเทาไรนกหากผ วจยไมรจกตความ โดยอาศยทฤษฎตางๆ ดวยเหตนสงทนกวจยจะตองพฒนาตนเองขนมาอกอนหนงกคอการตความหมายของขอเทจจรงซงกขนอยกบแนวทางวจย

2) การสมภาษณแบบมความสนใจเฉพาะ (Focus interview) หรอการสมภาษณแบบเจาะลก (In depth interview) การสมภาษณแบบนหมายถง การสมภาษณทมจดสนใจอยแลว จงพยายามหนความสนใจของผถกสมภาษณใหเขาสจดทสนใจ ทงนเพราะในบางครงผ สมภาษณอาจจะไมตองการทราบเหตผลหรอขอเทจจรงในเรองใดเรองหนงทกขนตอนเพราะอยนอกเหนอขอบเขตของการว จยในขณะนน จ ง เลอกสมภาษณเอาแตจดท ตองการฉะนนลกษณะทส าคญ ของการสมภาษณแบบนจงอยทวาผวจยจะตองรอยกอนแลววาตองการขอมลอะไรชนดใดเมอเหนวา ผถกสมภาษณพดนอกเรองหรอนอกเหนอจากจดทสนใจกพยายามดงโยงเขาหาประเดนทตองการ จะสมภาษณอยางไรกตามการท าเชนนขนอยกบประสบการณและความช านาญของผ สมภาษณ เปนสวนใหญ เพราะจะตองรวบรดหรอตดบทโดยไมใหผ ถกสมภาษณเกดความรสกไมสบายใจ และไมอยากจะใหความรวมมอ

3) การตะลอมกลอมเกลา (Probe) หมายถง การซกถามทลวงเอาสวนลกของความตองคดออกมาคอการสมภาษณอยางชนดทจะตองลวงเอาความจรงจากผถกสมภาษณใหมากทสดเทาทจะมากไดผ วจยกจะพยายามใชเทคนคตางๆ ทจะลวงเอาขอมลออกมาใหไดโดย รกผตอบดวยวธตางๆ เชนตงค าถามจากเหตการณสมมตใหผตอบแสดงความคดเหนตงค าถามวาสงทนาจะเปนหรอควรจะเปนในเหตการณทก าลงซกถามกนอยคออะไรเพอบงคบใหผตอบตองเปรยบเทยบทปรากฏกบสภาพทควรจะเปนหรออาจตงค าถามโดยตขลมสรปความวา เหตการณ ทเกดนนเปนอยางไรเพอใหผตอบแสดงปฏกรยาโดยไมทนระวงตว

4) การสมภาษณผ ใหขอมลหลก (Key informant interview) หมายถง การสมภาษณโดยก าหนดตวผ ตอบบางคนเปนการเฉพาะเจาะจงเพราะผ ตอบนนมขอมลทด เปนพเศษเหมาะสมกบความตองการของผ วจยเราเรยกบคคลนวา “ผ ใหขอมลส าคญ” ผ วจยจะตองหาใหพบวา ในสนามทตนท าการวจยอยนนใครบางเปนผ ใหขอมลส าคญทตนควรไปสมภาษณแบบใดกไดตามทไดกลาวมาแลวขางตน โดยปกตผ น าชมชนในสนามทท าการวจย มกเปนผ ใหขอมลส าคญไดด เชน ก านนผ ใหญบานเจาอาวาสแตกไมเสมอไปเพราะผน าบางคน กหางเหนกบชมชนบางครงเราจะพบวา บคคลอนเปนผ ใหขอมลส าคญไดดกวาผน าชมชนการใชผ ใหขอมลส าคญควรใชมากกวาคนหนงคน เพอใหไดขอมลทหลากหลายนอกจากนนนกวจย ตองเขาใจวาคณคาของผ ใหขอมลส าคญอยทแงมมการมองปรากฏการณแบบคนใน (Emic)

47

ของเรานกวจยจงไมควรเอาความคดของผวจยไปใสในระบบคดของผใหขอมลส าคญจนเขาสญเสยทศนะแบบคนในวธแสวงหาผ ใหขอมลส าคญอาจท าโดยใหชาวบานชวยกนระบชอผ รในชมชน ของเราแลวเอาชอทถกระบซ ากนบอยทสดมาเปนจดเรมตนของการก าหนดผ ใหขอมลส าคญนอกเหนอไปจากการสมภาษณชนดตางๆ ทกลาวมาแลวการเงยหฟง (Eavesdropping) กเปนเทคนคของการวจยเชงคณภาพอกอยางหนงทนกวจยจะไปใชไดการเงยหฟงคอการไดขอมลจาก ค าสนทนาของผ อน โดยทผวจยไมตองตงค าถามเองเพยงแตไปอยในททเปนแหลงขอมลแลวนงฟงเฉยๆ กจะไดขอมลทตองการการเงยหฟงไมถอเปนการผดจรรยาบรรณแตอยางใดผ วจย ตองตรวจสอบขอมลเชนกนเพราะอาจมผตงใจพดใหเขาหผวจยกได

3.2 ขนตอนของการสมภาษณ 3.2.1 การเตรยมสมภาษณโดยเฉพาะแบบเปนทางการมขนตอนตอไปน

1) ควรเลอกกลมตวอยางทไปสมภาษณคอใคร มจ านวนเทาไร โดยเฉพาะ ในการสมภาษณแบบเปนทางการ

2) เตรยมงานขนตนเกยวกบกลมตวอยางไดแกรายชอทอยลกษณะของกลมตวอยางทกคน

3) วางแผนสมภาษณโดยเตรยมค าถามไวลวงหนาและก าหนดเวลาในการสมภาษณใหเหมาะสม

4) ทดสอบแบบสมภาษณและผสมภาษณโดยฝกซอมสมภาษณบคคลอน ทมใชผตอบกอนเพอไดแกไขค าถามใหสมบรณถกตองควรมตวอยางค าถามหลายๆ ชดเพอไวใชสบเปลยนกนตามความเหมาะสม

5) เตรยมอปกรณจดบนทกใหเหมาะสมกบสถานการณ 6) ตดตอกบผถกสมภาษณโดยนดหมายเวลาไวลวงหนา

3.2.2 ขนเรมการสมภาษณ มขนตอนคอ 1) แนะน าตนเองตอผถกสมภาษณควรใหความส าคญและยกยองผถกสมภาษณ 2) สรางบรรยากาศใหรสกเปนกนเองดวยการสนทนาทกทายอธยาศยอนด 3) บอกวตถประสงคในการมาสมภาษณพรอมทงใหค ามนสญญาวา

จะเกบขอมลไวเปนความลบ 4) ถาจ าเปนตองจดบนทกหรอใชเครองบนทกเสยงตองแจงใหผ ถกสมภาษณ

ทราบและขออนญาตทกครง 5) พดคยเปนการอนเครองกอนทจะเรมสมภาษณจรง

48

3.2.3 ขนสมภาษณนกวจยควรปฏบตดงน 1) ใชค าถามทเตรยมไวลวงหนาเปนแนวทางในการสมภาษณ 2) ควรเปนนกฟงทตงใจฟงและตดตามรจกปอนค าถามใหเหมาะสม

กบจงหวะของผตอบและมเทคนคในการชกประเดนเพมเตมในขณะสมภาษณ 3) ใชภาษาทสภาพเขาใจงายระวงเปนพเศษในกรณทผ วจยไมรภาษา

ของผตอบดพอและในกรณทตองใชลาม 4) ท าใหผ สมภาษณรสกวาเรองทจะเปดเผยระหวางการสมภาษณ

เปนเรองพเศษเฉพาะตวเพอทจะท าใหผใหสมภาษณเกดความเตมใจทจะใหขอเทจจรงตางๆ 5) โดยทวไปแลวกอนจะสมภาษณควรหาทางตดตอกบผ ใหสมภาษณ

โดยผานผ ท รจกกบผ ใหสมภาษณหรอมจดหมายแนะน าตวผ สมภาษณเพอใหผ สมภาษณ เปนกนเองกบผสมภาษณ

3.2.4 ขนบนทกขอมลและสนสดการสมภาษณควรปฏบต ดงน 1) จดบนทกขอมลตามเปนจรงและจดเฉพาะใจความส าคญ 2) รบท าบนทกการสมภาษณใหสมบรณหลงจากการสมภาษณเสรจสนในทนท 3) รวบรวมขอมลและเอกสารตางๆ ทไดจากการสมภาษณแนบไวกบ

บนทกการสมภาษณดวย 4) ถาพจารณาเหนวาการจดบนทกท าใหผ ตอบมปฏกรยาซ งจะเปน

ผลเสยตอการสมภาษณตองงดการจดบนทกแลวใชความจ าแทน 3.3 ขอดและขอเสยของการสมภาษณ

3.3.1 ขอด 1) การสมภาษณเปนการตดตอโดยตรงระหวางผ ใหสมภาษณกบผสมภาษณและ

สามารถท าความเขาใจในขอมลไดตรงกนระหวางผสมภาษณกบผถกสมภาษณถาไมเขาใจกจะแกไขไดทนท 2) การสมภาษณสามารถใชกบบคคลทกระดบการศกษาไมวาผ นน

จะอานออกเขยนไดหรอไมกตาม ซงดกวาใชแบบสอบถามเพราะแบบสอบถามใชไดกบคนทมระดบการศกษาดเทานน

3) การสมภาษณมลกษณะยดหยนไดมากสามารถดดแปลงและแกไขหรอถามจนกวาผตอบจะเขาใจค าถาม

4) ชวยแกปญหาเรองการไดรบแบบสอบถามคนนอยคอสมภาษณเทาไรกไดเทานนไมสญหายเหมอนกบการสงแบบสอบถามไปใหกรอก

49

5) ในขณะ ทสมภาษณผ สมภาษณสามารถใ ช ว ธ สง เกตการณประกอบดวยเพอดวาผ ตอบตอบดวยความจรงหรอไมโดยเฉพาะในเรองทเ กยวกบฐานะ ความเปนอยรายไดทรพยสนหนสนและการประเมนทรพยสน

6) การวจยทางสงคมศาสตรเปนเรองของการเสาะแสวงหาความจรงทางดานพฤตกรรมของมนษยทเกยวกบความรสกนกคดอารมณจตใจความคดเหนทศนคตและคานยมฉะนนการรวบรวมขอมลโดยการสนทนาดวยการสมภาษณจงเปนวธทดทสด

3.3.2 ขอเสย 1) การสมภาษณตองใชเวลาและสนเปลองคาใชจายมาก 2) ขอมลทไดจากการสมภาษณจะเชอถอไดหรอไมขนอยกบความรวมมอ

และความเตมใจของผถกสมภาษณ 3) ผลส าเรจของการสมภาษณข นอยกบความสามารถและเทคนคของ

ผสมภาษณ 4) การสมภาษณขนอยกบสถานภาพทางอารมณบางครงอาจเกดความ

บดเบอนในขอมลทไดมา 5) การสมภาษณขนอยกบการตดสนใจทนททนใดและความจ าของ

ผถกสมภาษณท าใหขอมลอาจจะผดพลาดได (สภางค จนทวานช, 2547, หนา 102 - 103) สรปการสมภาษณ คอ การสนทนาอยางมจดมงหมายเปนหลกเพอรวบรวมขอมล

การสมภาษณใชไ ดทวไป โดยไมจ ากดคณสมบตของผ ตอบมความยดหยนเปดโอกาส ใหผ สมภาษณซกถามไดตลอดจนสามารถสงเกตสหนาทาทางของผ ตอบด วยการสมภาษณ แบงออกเปน 2 ชนดคอการสมภาษณแบบเปนทางการและการสมภาษณแบบไมเปนทางการ ในการวจยเชงคณภาพมกใชการสมภาษณแบบไมเปนทางการ โดยใชควบคไปกบการสงเกตแบบมสวนรวมการสมภาษณแบบไมเปนทางการ อาจจ าแนกเปนการสมภาษณแบบเปดกวาง การสมภาษณแบบเจาะลกการตะลอมกลอมเกลาหรอการซกลวงขอมลและการสมภาษณ ผ ใหขอมลส าคญขนตอนทส าคญในการสมภาษณคอการแนะน าตวการสรางความสมพนธ การบนทกค าตอบการใชภาษาตลอดจนเวลาและสถานททใชสมภาษณผวจยควรเลอกใชใหถกตองตามความเหมาะสม

เทคนคการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในงานวจยเชงคณภาพเปนการจดระบบจ าแนกขอมลเกยวกบ

ปรากฏการณทางการศกษาหรอปรากฏการณอนๆ ทเกยวของเพอใหเกดความเขาใจสามารถอธบายสาเหตการเกดและการเปลยนแปลงของปรากฏการณตลอดจนความสมพนธระหวาง

50

ปรากฏการณตางๆภายใตเงอนไขแวดลอม (Context) ของสภาพทางสงคมชมชนและวฒนธรรมนนๆ ซงจะเหนวาการว เคราะหขอมลในงานวจยเชงคณภาพกมงอธบายความสมพนธ ของปรากฏการณ(หรอตวแปร)เชนเดยวกนกบงานวจยเชงปรมาณแตจดทตางกนอยทงานวจย เชงคณภาพจะมงอธบายความสมพนธภายใตเงอนไขทางสงคมวฒนธรรม ทปรากฏการณดงกลาวนนเกดขนหรอภายใตสภาวการณทเปนจรงรอบดานในขณะนนนนคอเปนการอธบายความสมพนธโดยมองภาพรวมของปรากฏการณมากกวาจะมงเฉพาะตวปรากฏการณเพยงประการเดยว 1. เงอนไขส าคญของการวเคราะหขอมลงานวจยเชงคณภาพ ไดแก 1.1 การวเคราะหขอมลเรมกระท าพรอมๆ กบการเกบรวบรวมขอมลและกระท า ตอภายหลงจากเกบขอมลสนสดลง 1.2 การวเคราะหขอมลตองมขอมลจากมมมองคนใน 1.3 การวเคราะหขอมลจะอาศยสมมตฐานชวคราวผ วจยจะเปนผ วเคราะหขอมลดวยตนเอง (สภางค จนทวานช, 2547, หนา 11-15) 2. ขนตอนการวเคราะหขอมลการวเคราะหขอมลในงานวจยเชงคณภาพประกอบดวยขนตอนตางๆ ตามล าดบ ไดแก ขนตอนท 1 การตรวจสอบขอมล ขนตอนท 2 การท าดชนขอมลขนตอนท 3 การท าขอมลสรปชวคราวและการก าจดขอมล ขนตอนท 4 การสรางบทสรปและพสจนบทสรป (สภางค จนทวานช, 2547, หนา 23-64) ในแตละขนตอนมรายละเอยดการด าเนนงานดงน ขนตอนท 1 การตรวจสอบขอมลการตรวจสอบขอมลเปนงานทส าคญมากส าหรบการจยเชงคณภาพเพราะวาในการวจยเชงคณภาพนนมกจะไดรบค าถามอยเสมอวาขอมลทไดและน ามาวเคราะหตอบปญหาการวจยมความนาเชอถอไดเพยงไรหรอมแนวโนมจะล าเอยงมากกวาเ ทยงตรงดงนนกอนทจะท าการว เคราะหจงจ าเปนตองท าการตรวจสอบขอมลเสยกอน ซงการตรวจสอบขอมลกระท าไปเพอขจดความสงสยเกยวกบความไมนาเชอถอของขอมลทไดมารวมทงเพอพจารณาวา ขอมลทไดนนพอเพยงกบการตอบปญหาการวจยไดครอบคลมครบถวนหรอไมทงนในการตรวจสอบขอมลส าหรบการวจยเชงคณภาพโดยทวไปแลวจะใชเทคนควธการตรวจสอบแบบสามเสา (Triangulation) ซงมวธการดงน 1. การตรวจสอบสามเสาดานขอมล (Data triangulation) คอ การพสจนวาขอมลทผ วจยไดมานนถกตองหรอไม ว ธตรวจสอบ คอ การสอบแหลงของขอมลแหลงทมาทจะพจารณา ในการตรวจสอบ ไดแก แหลงเวลา แหลงสถานท และแหลงบคคลแหลงเวลา หมายถงวาถาขอมลตางเวลากนจะเหมอนกนหรอไม เชน ถาผวจยเคยสงเกตผ ปวยโรคจตเวลาเชาควรตรวจสอบขอมล

51

โดยการสงเกตผ ปวยเวลาบายหรอเวลาอนดวย แหลงสถานท หมายถง วาถาขอมลตางสถานทกนจะเหมอนกนหรอไม เชน ผ ปวยโรคจตทมอาการคลมคลงเมออยในบานถาหากไปอยทอนจะยงมอาการคลมคลงหรอไมแหลง บคคล หมายถง ถาบคคลผ ใหขอมลเปลยน ไปขอมลจะเหมอนเดมหรอไม เชน เคยซกถามบตรชายผ ปวยเปลยนไปซกถามบตรหญง หรอเปลยนจากปจเจกบคคลเปนกลมบคคลหรอกลมสงคม 2. การตรวจสอบสามเสาดานผวจย(Investigator triangulation) คอตรวจสอบวาผวจยแตละคนจะใหขอมลตางกนอยางไรโดยเปลยนตวผสงเกตแทนทจะใชผ วจยคนเดยวกนสงเกตโดยตลอด ในกรณทไมแนใจในคณภาพของผรวบรวมขอมลสนามควรเปลยนตวผวจยใหมหลายคน 3. การตรวจสอบสามเสาดานทฤษฎ (Theory triangulation) คอ การตรวจสอบวา ถาผ วจยใชแนวคดทฤษฎทตางไปจากเดมจะท าใหการตความขอมลแตกตางกนมากนอยเพยงใด อาจท าไดงายกวาในระดบสมมตฐานชวคราว (Working hypothesis) และแนวคดขณะทลงมอตความสรางขอสรปเหตการณแตละเหตการณปกตนกวจยจะตรวจสอบสามเสาดานทฤษฎไดยากกวาตรวจสอบดานอน 4. การตรวจสอบสามเสาดานวธรวบรวมขอมล (Methodological triangulation)คอการใชว ธ เกบรวบรวมขอมลตางๆ กนเพอรวบรวมขอมลเรองเดยวกน เชนใชว ธการสงเกตคกบ การสมภาษณพรอมกนนนกศกษาขอมลจากแหลงเอกสารประกอบดวย ขนตอนท 2 การท าดชนขอมลในการเกบรวบรวมขอมลของงานวจยเชงคณภาพนนผ วจยจะท าการเกบรวบรวมขอมลและบนทกไวในบนทกภาคสนามซงบนทกภาคสนามนจะมสมดบนทกไวเปนจ านวนมากขนทกขณะดงนนเพอทจะชวยใหผ วจยสามารถน าขอมลทบนทกไว เปนจ านวนมากมาว เคราะหเชอมโยงกนไดโดยสะดวกและไมหลงลมประเดนทส าคญจงม ความจ าเปนทจะตองมการสรป จดหมวดหมของขอมลทมอยเปนกลมๆ หรอเปนชดๆ โดยอาศยเกณฑความเหมอนกนหรอเปนปรากฏการณเดยวกนของขอมลนนมาจดและน าค าหรอขอความใดๆ มาก าหนดทงนค าหรอขอความทใชเปนชอเรยกหมวดหมของขอมลผ วจยอาจก าหนดขนเอง ไวกอนกไดแตตองมการปรบปรงใชเรยกใหสอดคลองกบมมมองหรอความคดเหนของผ ถกเกบรวบรวมขอมลซงเรยกวาใชค าหรอขอความตามทรรศนะของคนในนนเอง การจดหมวดหมของขอมลทไดจากการเกบรวบรวมและบนทกไวในบนทกภาคสนามโดยอาศยค าหรอขอความหนงๆ ก าหนดหมวดหมขอมลนนเพอชวยใหผ วจยสามารถน าค าหรอขอความดงกลาวมาวเคราะหเชอมโยงขอมลปรากฏการณหรอเหตการณไดทงนการท าดชนขอมลอาจท าตามล าดบขนตอนดงน

52

1. จดท าบญชดชนผวจยอาจท าบญชดชนทเปนค าขอความไวลวงหนากอนเกบรวบรวมขอมลกได ซงบญชดชนค านอาจมอยจ านวนหนงตามผ วจยคดวานาจะครอบคลมเกยวกบปญหาหรอเรองทท าการวจยทงนการจะก าหนดค าหรอขอความใดๆ นนกอาจหาไดจากสวนทเปนแนวคดหรอทฤษฎเกยวกบเรองทวจยดงกลาว ตวอยางเชน การวจยเกยวกบกระบวนการจดการเรยนการสอนของโรง เ ร ยนประถมศกษาอาจประกอบดวยดช นค าห รอ ขอความ เช น งานว ชาการ งานอาคารสถานท งานธรการ คณะกรรมการโรงเรยน ผอ านวยการ อาจารยใหญ ครใหญ ผปกครองนกเรยน ผ ชวยผ อ านวยการ หลกสตรหนงสอและสมดประกอบการเรยน ครอาจารย ภารโรงการ เลนกลางแจง กจกรรมทางวชาการ อาหารกลางวน อาหารเสรม การมาเรยน (มาสอน) ของนกเรยนและคร การซ าชน การแตงกายของนกเรยน และการเรยนตอ เปนตน 2. ปรบปรงรายการค าหรอขอความในดชนเมอผ วจยไดเรมด าเนนการเกบรวบรวมขอมลในงานวจยไปลกษณะหนงอาจพบวาบญชดชนทเปนรายการค าหรอขอความทผ วจยจดท าไวนนอาจจะไมตรงกนกบการเรยกขานของชาวบานหรอกลมบคคลในชมชน ดงนนผ วจย อาจตองปรบปรงค าหรอขอความใหสอดคลองกบทชาวบานเรยกเชนค าวา “การจดกจกรรม การเรยนการสอน” ชาวบานเรยกวา “การสอนหนงสอ” หรอค าวา “การแตงกายมาเรยน” ชาวบานเรยกวา “เดกนงเสอผามาโรงเรยน” ท านองนเปนตนการทผวจยจ าเปนตองปรบเปลยนรายการค าหรอขอความดง ทกลาวมาแลวนนสาเหตเปนเพราะวาผ วจยจะตองน ามมมองหรอทรรศนะ ของชาวบานซงถอวาเปนทรรศนะของคนในมาใชในการวเคราะหจดกลมขอมล ทงนการใชทรรศนะของคนในจดกลมขอมลจะชวยใหผ วจยมความเขาใจปรากฏการณทเกดขนในชมชน หรอ สนามการวจยตามสภาพการณทเปนจรงมากขน หรอกลาวอกนยหนงกคอ การมองและรบรปรากฏการณในชมชนตามทชาวบานรบรนนเอง 3. จดท าค าอธบายใหค าจ ากดความดชนค าและขอความแตละขอความ ภายหลงจากผ วจยไดรายการค าหรอขอความทปรบปรงคดเลอกแลวกตองเขยนค าอธบายหรอใหค าจดความค าหรอขอความทใชเปนดชนแตละตววามขอบเขตความหมายครอบคลมถงสงใดบางทงนเพอความเขาใจและเตอนผ วจยใหตระหนกในความครอบคลมในเนอหาสาระของค าหรอขอความนนๆ เพอจะน ามาวเคราะหเชอมโยงตอไปไดถกตองเชนค าวา “งานวชาการ” ครอบคลมเกยวกบงานการสอนการผลตสอวสดอปกรณการสอนและการเรยนการสอบวดผลและประเมนผลการเรยนรวมทงงานธรการชนเรยนเปนตน 4. ท าดชนในบนทกภาคสนามเมอผ วจยเกบรวบรวมขอมลและจดบนทกไวในบนทกภาคสนามในแตละวนหรอแตละชวงของการเกบขอมล ผ วจยกควรจะตองท าดชนในบนทก

53

ภาคสนามโดยการน าค าหรอขอความทเปนดชนใสไวสวนหนาหรอสวนหลงของขอมล ทจดบนทก ทงนการจดท าดชนในบนทกภาคสนามแตละครงอาจมดชนค าหรอขอความหลายค าหรอ หลายขอความปรากฏอยในบนทก ทงนการจะมดชนค าขอความมากหรอนอยกขนอยกบขอมล ทจดบนทกนนมความเกยวของถงเรองอะไรบางนนเอง ขนตอนท 3 การท าขอมลสรปชวคราวและก าจดขอมลการท าขอสรปชวคราว คอ การเชอมโยงดชนค าหรอขอความเขาดวยกนภายหลงจากผวจยไดจดท าดชนในบนทกภาคสนามไวจ านวนหนงแลวการเชอมโยงดชนค าหรอขอความกระท าไดดวยการอานรายละเอยดเกยวกบดชนนนๆ แลวจดกลมดชนทมลกษณะเดยวกนหรอเปนเรองเดยวกนเขาดวยกน หลงจากนน จงเชอมโยงดชนเหลานนเขาดวยกนโดยการใชขอความหรอประโยคอธบายความเกยวของสมพนธกนกจะท าใหไดขอสรปชวคราวเกยวกบเรองหรอประเดนทท าการศกษาในแตละชดการท าขอสรปชวคราวนอาจเขยนเปนยอหนาตามชดของเรองหรอประเดนทท าการศกษาในแตละครงหรอเขยนเปนขอความเชอมตอประมาณ 2 – 3 หนา กได (สภางค จนทวานช, 2547, หนา 17-48) การท าขอสรปชวคราวโดยการใชขอความหรอประโยคเชอมตอดชนค าหรอขอความเขาดวยกนโดยอาศยลกษณะความเกยวของสมพนธกนของดชนค าหรอขอความแตละดชนนน จะชวยใหผ วจยทราบวายงมขอมลสวนใดไมสมบรณทจะตองเกบรวบรวมเพมเตมในท านองเดยวกนกยงจะชวยใหผวจยทราบวาขอมลทเกบรวบรวมมานน สวนใดทมความซ าซอนกนสมควรทจะตองตดออกหรอก าจดออกไปบาง เพราะหากไมมการก าจดขอมลออกไปในกรณทขอมลซ าซอนกนกจะท าใหการจดท าบนทกภาคสนามและการท าดชนขอมลเตมไปดวยสาระปลกยอยมากเกนไป ขนตอนท 4 การสรางบทสรปและพสจนบทสรปเมอผ วจยจดท าขอสรปชวคราว ซงผานการก าจดขอมลบางสวนออกไปและเกบรวบรวมขอมลบางสวนเพมเตมเพอความครบถวน ของขอสรปชวคราวแลวงานวเคราะหขอมลในขนตอนตอเนอง กคอการสรางบทสรปและการพสจนบทสรปทสรางขนวาถกตองเพยงไร การสรางบทสรปกคอ การเขยนเชอมโยงขอสรปชวคราวแตละชดเขาดวยกนตามล าดบความเกยวของของขอสรปชวคราวจากขอสรปชวคราวยอย จนกระทง ไดบทสรปทงหมดของค าตอบใหกบปญหาการวจยในครงนน หรอกลาวอกนยหนงการสรางบทสรปกคอการเขยนขอคนพบจากงานวจยนนเอง ดงนนบทสรปจงมลกษณะเปนชดของค าบรรยายอธบายเกยวกบปรากฏการณทเปนขอเทจจรงซงคนพบจากงานวจยทไดรบการจดหมวดหมอธบายไวตามลกษณะความเหมอนกนและความแตกตางกนภายในชดปรากฏการณหรอขอเทจจรงเดยวกนระหวางปรากฏการณหรอขอเทจจรงทตางกน สรปจากทผานการสรางมาอยางดแลว จะมลกษณะเปนชด

54

ของแนวความคดทมความเปนนามธรรมและท าหนาทอธบายเกยวกบปรากฏการณหรอขอเทจจรงจากงานวจยในแตละเรอง ซงการสรางบทสรปใหมลกษณะเปนแนวความคดทมความเปนนามธรรมนกคอสงทเรยกวา “ทฤษฎจากพนท” ทเกบรวบรวมมาในแตละครงและผานการจดท าดชนขอมลตลอดจนการสรางขอสรปชวคราวตามล าดบ (สภางค จนทวานช, 2547, หนา 49 -52)

3. การตความการแปลความหมายและการสงเคราะหเนอหาภารกจดงกลาวเปนกจกรรมชวงทายๆ ของกระบวนการวจยถอวากจกรรมในชวงตน ๆ ไดด าเนนมาอยางครบถวนและถกหลกการอยางทควรจะเปน ดงนนในกจกรรมการตความการแปลความหมายและการสงเคราะหเนอหามกจะเปนกจกรรมทผสมผสานแทบจะเปนกจกรรมเดยวกน อยางไรกตามควรมการด าเนนการในดานตางๆดงน 3.1 การตรวจสอบการไดมาซงขอมลควรดในรายละเอยด

3.1.1 แหลงขอมลทไดมาใครเปนผ ใหขอมลขอมลทนสมยและนาเชอถอหรอไม 3.1.2 ขอมลมความครบถวนรอบดานเพยงพอหรอยง 3.1.3 ขอมลสวนใหญเปนปฐมภมหรอทตยภม 3.1.4 กระบวนการเกบขอมลนาเชอถอหรอไม 3.1.5 ควรมการตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลรวมกนระหวางชมชนกบ

ผวจย 4. การเตรยมการตความการแปลความหมายขอมลและการสงเคราะหเนอหา 4.1 เตรยมนดหมายผ ทเกยวของทกฝายสรางบรรยากาศการเรยนรรวมกน 4.2 การตความโดยคณะศกษามผ รในชมชนหรอเจาหนาทในชมชนทจะตองเปน ผ รบผลไปด าเนนการรวมอยดวย

4.3 การตความตองยดกรอบเกณฑขอตกลงในการศกษาตลอดจนแนวปฏบตวถชวตของชมชนเปนแนวทาง

4.4 กระบวนการตความการแปลความหมายขอมลและการสงเคราะหเนอหา ควรด าเนนการในทแจงโปรงใสใหชมชนไดมสวนรวมใหมากทสดถอเปนกระบวนการเรยนรทมความ ส าคญซงจะท าใหชมชนสามารถแยกถก- ผดสงทเปนสขาว-เทา-ด าในชมชนและยอมรบในขอสรปทจะตองน าไปปฏบตรวมกน 4.4.1 การตความจะตองไมล าเอยงดวยเหตผลใดๆ ทงสน

4.4.2 ควรเปดโอกาสใหมการตรวจสอบความถกตองของขอสรปและสงเคราะห โดยชมชน

55

4.4.3 การตความการแปลความหมายขอมลและการสงเคราะหเนอหาเพออะไรไดขอสรปแลวเอาไปท าอะไร จะเกดการเปลยนแปลงอะไรในชมชนหรอไมอยางไร เปนค าถาม ทตองการเปาหมายลวงหนาและหวงวาทกฝายตองการใหมการเปลยนแปลงพฒนาไปสสงทดขนในชมชนและทส าคญคอกระบวนการเรยนรกระบวนการพฒนาทยงยนตองเกดเตบโตและงอกงามจากภายในถามการวจยเสรจตามแผนไดขอสรปทถกตองนาเชอถอแตถาการเรยนรและการมสวนรวมของชมชนยงไมเกดกตองถอยกลบไปท ากระบวนการซ าอกรอบซอมสวนทขาดตกบกพรอง ทหายไปแลวทกฝายจะไดรวมชนชมใชประโยชนจากผลงานรวมกนอยางมความสข 4.5 การวเคราะหเนอหาถอเปนการสรปสงทศกษาคนความาและท าการยกระดบ เปนบทเรยนเปนองคความรใหมเพอลดการท าผดซ าการลดปญหาทงมวลการตอยอดหรอขยายผลงานใหพฒนากาวหนายงๆ ขนไปประเดนส าคญๆ ทควรสงเคราะหใหได คอ 4.5.1 ปจจยของความส าเรจความลมเหลว

4.5.2 การจดระบบของสงทศกษาเชนระบบการผลตระบบการตลาดและระบบความสมพนธของผ เกยวของ

4.5.3 อดต - ปจจบนและอนาคตของกจกรรมนนๆ 4.5.4 องคความรใหมทงในเชงวธการบรหารจดการของชมชนการคนพบสงใหม

การพบผน าใหมการพบทางออกของการแกปญหาใหมๆ 4.5.5 การสรางเครอขายการท างานทงกบภาครฐและเอกชน

4.6 การตความการแปลความหมายและการสงเคราะหเนอหาในการศกษาชมชนนนมลกษณะตองผลตซ าท าซ าแลวซ าอกทงนเพอใหทกฝายเกดการเรยนรพรอมกนทส าคญชมชนจะตองเกดการเรยนรเปนเจาของและผ ทจะใชประโยชนจากองคความรนนๆ สงทควรปฏบต ในการตความและแปลความหมาย ไดแก 4.6.1 ไมควรตความและแปลความหมายโดยบคคลเพยงคนเดยว

4.6.2 การตความควรองกบรปธรรมปรากฏการณทเกดขนจรงในชมชนนนๆไมเชนนนชมชนอาจจะไมยอมรบหรอไมเกดการเรยนรในสงนนๆ

4.6.3 บรรยากาศการเรยนรตองจดใหสอดคลองกบชมชนเปนหลกใชวธการ ทงายไมเปนทางการใชภาษาทเขาใจงายถาเปนภาษาถนไดจะดมาก

4.6.4 การตความการแปลความหมายไมควรเรงรบรวบรดตองรอคอยสรางบรรยากาศการเรยนรรวมกนกระตนใหชมชนแสดงความคดเหนมสวนรวมใหมากทสดถาการเรยนรยงไมเกดไมควรผานกจกรรมนนๆ เปนอนขาด (สภางค จนทวานช, 2547, หนา 49 - 52)

56

ตวอยางกรณศกษา รปแบบและแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2556ข,หนา 51-70) ภายในชวงกวา10 ปทผานมานบแตมการประกาศพระราชบญญตการศกษาแหงชาต เมอปพทธศกราช 2552 ทก าหนดใหตองมระบบการประกนคณภาพการศกษาสถานศกษาจ านวนมากประสบผลส าเรจจากการพฒนาสถานศกษาดวยการปฏบตตามระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาท าใหการด าเนนงานมประสทธภาพบรรลผลตามมาตรฐานการศกษา ดงนน เพอเปนการเรยนรจากรปแบบและ แนวทางการด าเนนงานทน าสการปฏบตไดผลดมากอนแลวในทนจงขอเสนอบทสรปทไดจากกรณศกษาจากผลงานวจยและผลการด าเนนงานของสถานศกษาทงในประเทศและตางประเทศส าหรบใชเปนกรณตวอยางใหกบสถานศกษาและเขตพนทการศกษาไดน าไปประยกตใชเปน แนวปฏบตในการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาใหเขมแขงตอไป บทสรปจากการสงเคราะหรายงานประจ าปของสถานศกษาทปฏบตด

จากการสงเคราะหรายงานประจ าปของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทประเมนแลววาด จ านวน 74 แหง สถานศกษาเหลาน มผลการประเมนคณภาพภายนอกอยในระดบดและดมากทงในการประเมนรอบแรกและรอบสองและไดรบการรบรองคณภาพตามเกณฑมาตรฐานพบวาขนตอนการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาทมการปฏบตดมการด าเนนงานเปนไปตามกรอบภาระงานทกฎกระทรวง วาดวยระบบหลกเกณฑและวธการประกนคณภาพสถานศกษา พ.ศ. 2553 ก าหนดไวทงสน

ภายใตแนวคดและหลกการด าเนนงานพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน ของสถานศกษาทมการปฏบตดนนสถานศกษาอาศยแนวคดการพฒนาเชงระบบของเดมง (Plan-Do-Check-Act) เปนพนฐานการปฏบตงาน (วษณ ทรพยสมบต, 2552 อางองใน ส านกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ข หนา 52) ดงน

P (Plan) การวางแผน สถานศกษามการพฒนาระบบขอมลและสารสนเทศ และใชใน การบรหารจดการภายในสถานศกษาจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาทมงเนนคณภาพผ เรยน ดวยการก าหนดวตถประสงคตงเปาหมายก าหนดขนตอนการด าเนนงาน/พฒนาและระยะเวลา การพฒนามการจดหาและจดสรรทรพยากรทจ าเปนทงในดานบคคลเครองมอและงบประมาณรวมทงท าความเขาใจในแนวปฏบตเพอสรางความชดเจนในการด าเนนงานกบบคลากรทกฝายทเกยวของ

D (Do) การปฏบต สถานศกษามการน าแผนพฒนาการจดการศกษาสการปฏบต ด าเนนการตามแผนอยางจรงจง

57

C (Check) การตรวจสอบ สถานศกษามการตดตามตรวจสอบและประเมนผล เพอตดตามความกาวหนาและความส าเรจของการด าเนนงานตามแผนทก าหนดไวอยางเปนระบบ

A (Act) การพฒนาปรบปรง หากผลการปฏบตเปนทนาพอใจประสบความส าเรจ สถานศกษากจดใหเปนมาตรฐานเพอถอเปนแนวทางปฏบตตอไปเพอยกระดบคณภาพใหสงขน และหากผลการปฏบตมขอควรปรบปรงสถานศกษากจะมการก าหนดวธการปรบปรงตอไป

ทกขนตอนของการด าเนนงานพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา เนนการบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School - Based Management: SBM) ผ มสวนเกยวของทกฝายประกอบดวยคณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง ชมชนและสถานศกษา เขามามสวนรวมคด รวมด าเนนงาน รวมตดสนใจ (Decision-Making) เพอเพมประสทธผลและประสทธภาพของการจดการศกษาอยางแทจรงและใ ชหลกการสรางเครอขายความรวมมอ จากทกภาคสวนในการสนบสนนและสงเสรมการพฒนาคณภาพการศกษารวมกน

ภาพ 6 แนวคดหลกของการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน ของสถานศกษาทมการปฏบตด

P (Plan) การวางแผน

D (Do) การปฏบต

A (Act) การพฒนา

C (Check) การตรวจสอบ

P (Plan) การวางแผน

D (Do) การปฏบต

A (Act) การพฒนา

C (Check) การตรวจสอบ

SBM

SBM

58

กรณศกษาท 1 กระบวนการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนวชราวธวทยาลย โรงเรยนวชราวธวทยาลยเปนสถานศกษาขนาดใหญมเอกลกษณเปนของตนเองโดยเฉพาะนนคอ ความเปนสภาพบรษเปนผ มน าใจนกกฬาจากการศกษากระบวนการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนวชราวธวทยาลยพบวาการด าเนนการประกอบดวย 2 ขนตอนหลก (ศรวรรณ โสดา, 2556 หนา 54 อางองใน ส านกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ข, หนา 54) ดงน

ขนตอนท 1 การเตรยมการ เปนการเตรยมความพรอมของบคลากรโดยผ บรหาร ใหความร สรางความตระหนกและสงเสรมใหบคลากรตดตามความเคลอนไหวเรองการประกนคณภาพอยเสมอมการแตงตงบคลากรทรบผดชอบการด าเนนงานออกเปน 2 ชดชดแรก เปนคณะอนกรรมการประเมนคณภาพการศกษาท าหนาทหลกในการประเมนคณภาพภายในโรงเรยนและชดทสองเปนคณะท างานวจย ท าหนาทหลกในการประสานงานระหวางบคลากรในโรงเรยนและด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากฝายตางๆ มาจดหมวดหมเพอสะทอนผลการด าเนนงานและน าขอมลไปใชปรบปรงพฒนางาน นอกจากน ผบรหารสถานศกษายงมการสรางความเคารพและศรทธา ในตวผบรหารใหกบคณะครรวมทงเนนความรวมมอจากชมชนและการสนบสนนจากตนสงกด

ขนตอนท 2 การด าเนนงานการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา โดยยดวงจรบรหารคณภาพตามแนวคดเชงระบบ (PDCA) ดงน

การวางแผนปฏบตงาน เปนการก าหนดปรชญาและเปาหมายการศกษาทเดนชด โดยยดพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทใหความส าคญกบการพฒนาอปนสยของนกเรยนเปนหลกและการพฒนาความสามารถของผ เรยนโดยเนนทกษะดานวชาการและทกษะชวตมแผนงานหลกในการปฏบตงาน 5 แผนงาน ไดแก แผนงานทวไป แผนงานการเรยนการสอนฝายวชาการ แผนงานสงเสรมพลานามย แผนงานการจดการคณะและแผนงานปรบปรงพฒนาโดยมการจดท าแผนงบประมาณลวงหนา 3 ปซงมลกษณะเฉพาะ คอ การไมมขอจ ากดดานงบประมาณ

1. การปฏบตงานตามแผน เปนการน าแผนสการปฏบตผ บรหารสงเสรมใหบคลากรท างานรวมกนเปนทมเนนการกระจายอ านาจจดสงอ านวยความสะดวกในการท างานอยางครบครนและมการก ากบตดตามและใหการนเทศการด าเนนงานอยางสม าเสมอ 2. การตรวจสอบและประเมนผล เปนการวางกรอบการประเมนผลโดยยดเปาหมายการศกษาของโรงเรยนเปนหลกและเนนการประเมนผลภายในแบบไมเปนทางการ 3. การน าผลประเมนมาปรบปรงงาน เปนการใชระบบการประเมนผลการท างานของบคลากรขบเคลอนการพฒนาและปรบปรงงาน

59

ภาพ 7 กระบวนการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนวชราวธวทยาลย กรณศกษาท 2 วฒนธรรมการท างานท เนนการมสวนรวม: ถอดบทเรยนจากโรงเรยน วดอมรนทราราม

โรงเรยนวดอมรนทรารามอยในกรงเทพมหานครเปนโรงเรยนขนาดใหญมครผ สอน รวม 71 คน นกเรยนรวม 1,275 คน (ขอมลปการศกษา 2553) สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3 เปดสอนตงแตระดบชนอนบาลปท 1 ถงระดบชนประถมศกษาปท 6

การวางแผน

ขนด าเนนงาน พฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน

การด าเนนงานตามแผน การตรวจสอบประเมนผล

การน าผลการประเมน มาปรบปรงงาน

ขน เตรยมการ

สรางความเคารพ และศรทธาในตวผบรหาร

ใหความร สรางตระหนก กบบคลากร

แตงตง กรรมการรบผดชอบ

เนนความรวมมอ จากชมชนและตนสงกด o ก าหนดปรชญาการศกษาและ

เปาหมายการพฒนาทเดนชด o การจดท าแผนงานหลก ๕

แผนงาน ทไมมขอจ ากดดานงบประมาณ

o สงเสรมบคลากรท างานรวมกนเปนทม

o เนนการกระจายอ านาจ o จดสงอ านวยความสะดวกในการ

ท างาน o ก ากบ ตดตาม การด าเนนงาน และให

การนเทศ

o วางกรอบการประเมนผลโดยยดเปาหมายการศกษา

o เนนการประเมนผลภายในแบบไมเปนทางการ

ใชระบบการประเมนผลการท างานของบคลากรขบเคลอนการพฒนาและปรบปรงงาน

60

จดเดนของการพฒนาคณภาพของสถานศกษาอยท “การสรางวฒนธรรมการท างาน

ท เนนการมสวนรวม” ในทกขนตอนของการท างานทงบคลากรภายในและภายนอกสถานศกษาโดยเฉพาะบคลากรทกคนภายในสถานศกษาทกคนลวนตระหนกในความส าคญของระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาทตองด าเนนการใหเปนระบบอยางชดเจน ครทกคนชวยกน สรางความมนใจใหกบผ ปกครองวาผ เรยนจะไดรบการศกษาทมคณภาพตามมาตรฐานศกษา มความรความสามารถ มสมรรถนะและคณลกษณะอนพงประสงคตามจดหมายของหลกสตร มพฒนาการตามวยทเหมาะสม ขยนเรยนและมนสยใฝร

โรงเรยนวดอมรนทรารามยงไดยดวงจรคณภาพการท างานโดยก าหนดวตถประสงคและเปาหมายทชดเจนรวมกน 3 ขอ คอ 1) เพอใหครและบคลากรของโรงเรยนมความรความเขาใจและสามารถน าขนตอนการด าเนนงานตามระบบการประกนคณภาพภายในมาปฏบตได 2)เพอน าขอมลผลการด าเนนงานมาปรบปรงและพฒนาการจดการเรยนการสอนใหไดผลดมประสทธภาพและไดมาตรฐาน และ 3) เพอเผยแพรขอมลการจดการศกษาสสาธารณชนและผ เกยวของ

โรงเรยนไดก าหนดขนตอนการด าเนนการประกนคณภาพภายในทเนนการมสวนรวมของบคลากรทกฝายของโรงเรยนและบคลากรภายนอก ไดแก คณะกรรมการสถานศกษา ผปกครองชมชนโดยยดหลกการบรหารเชงระบบ PDCA ดงน

ขนวางแผน 1. สรางความตระหนกแกครและบคลากรทกคนของโรงเรยนทจะตองรและตระหนกรวมกน

ขนด าเนนการ 2. ก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาทตองการพฒนาผ เรยนใหบรรลตามมาตรฐานหลกสตรและความตองการของผ เกยวของโดยก าหนดเปาหมายคณภาพดานผ เรยนแตละกลมสาระการเรยนร ไดแก กลมสาระการเรยนรภาษาไทย คณตศาสตร และวทยาศาสตร ตองไดคะแนนเฉลยรอยละ 70 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมการงานอาชพและเทคโนโลย ศลปะ ตองไดคะแนนเฉลยรอยละ 75 และกลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ ตองไดคะแนนเฉลยรอยละ 65 3. จดระบบบรหารและสารสนเทศเปน 4 กลมงาน ใหเออตอการด าเนนงานพฒนาคณภาพ คอ กลมบรหารวชาการ กลมบรหารงบประมาณ กลมบรหารงานบคคลและกลมบรหารทวไป แตละกลมงานเปดโอกาสใหทกคนไดมสวนรวมและมการประสานสมพนธไมตรทดตอกน เพอการประสานงานทราบรน ก าหนดแนวทางปฏบต ระยะเวลา งบประมาณ ผ รบผดชอบและ จดใหมขอมลคณภาพการศกษาทครอบคลมการด าเนนงานทง 4 กลมงาน

61

4. จดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงเนนคณภาพการศกษา มการประชมเพอจดท าแผน จดท าโครงการและกจกรรมโดยผ ทมหนาทรบผดชอบในแตละงานวางแผนรวมกน คณะครทกคนมสวนรวมและน าเสนอตอคณะกรรมการสถานศกษาเพอน าส การปฏบต 5. ด าเนนงานตามแผนอยางเปนระบบ โดยครทกคนด าเนนงานตามแผนของแตละงาน ทก าหนดไว โดยรบรรวมกนวาจะท าอะไร อยางไร เมอไร โดยมผดแลรบผดชอบตงแตคณะคร หวหนางาน หวหนาสายชน รองผอ านวยการสถานศกษาทรบผดชอบแตละกลมงาน

ขนตดตามและประเมนผล 6. น เทศตดตามโดยคณะผ บรหาร ผ เ กยวของและได รบการตดตามตรวจสอบ จากส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3 7. ก าหนดกรอบการประเมน จดท าเครองมอเกบขอมลและวเคราะหขอมลเพอพจารณาประสทธภาพของการด าเนนงานดวยวธการตางๆ ทก าหนดไวในแผนโดยผ ทรบผดชอบแตละ กลมงาน 8. ตรวจสอบระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษาโดยคณะกรรมการของส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3 ตรวจสอบการด าเนนงาน 8 ดาน คอ ดานการพฒนามาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ดานการจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา ดานการจดระบบบรหารและสารสนเทศ ดานการด าเนนงานตามแผน ดานการตรวจสอบคณภาพการศกษา ดานการประเมนคณภาพการศกษา ดานการจดท ารายงานประจ าปและดานการผดงระบบประกนคณภาพการศกษา 8.1 ประเมนผลคณภาพการศกษาตามมาตรฐานทก าหนด

8.2 วเคราะหผลตามมาตรฐานและจดท ารายงานประจ าป 8.3 น า เสนอผลใหทก ฝ าย ท เ กยว ของ รบทราบซ ง ถอ เ ปนการแสดงภาระ ความรบผดชอบของสถานศกษา

ขนพฒนาและปรบปรง 9. เสนอขอมลยอนกลบใหแกผ ปฏบตงานอยางสม าเสมอเพอสงเสรมพฒนาและ

ประเมนประสทธภาพการด าเนนงานของระบบการประกนคณภาพการศกษาตอไป

62

ภาพ 8 กระบวนการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน โรงเรยนวดอมรนทราราม กรงเทพมหานคร

เตรยมการ 1. เตรยมความพรอม

บคลากร สรางความตระหนก ใหความร 2. ก าหนดผ รบผดชอบ

ผลด าเนนงาน

คณภาพผ เรยนบรรลตามเปาหมาย

คณภาพการจดการเรยน การสอน

คณภาพการบรหารและการจดการศกษา

การพฒนาชมชนและ แหลงการเรยนร

ด าเนนงาน

การวางแผน ก าหนดมาตรฐานการศกษา

ของสถานศกษา

จดระบบบรหารและการสนเทศ

จดท ำแผนพฒนำกำรจดศกษำ

การด าเนนงาน ท ำอะไร ท ำอยำงไร ท ำเมอไร

การตดตามและประเมน นเทศ ตดตำม ตรวจสอบ ประเมนผล

การพฒนา ปรบปรง ใหขอมลยอนกลบ พฒนำตอยอด

การสรางวฒนธรรม การท างาน

ทเนนการมสวนรวม

63

กรณทศกษาท 3 โมเดลโรงเรยนคณภาพ: ถอดบทเรยนจากโรงเรยนรฐบาลแหงรฐวคตอเรย

กรมการศกษาและการอบรม(Department of Education and Training) แหงรฐวคตอเรย ของประเทศออสเตรเลยไดใช “โมเดลโรงเรยนคณภาพ” เปนแนวทางในการขบเคลอนคณภาพของการจดการเรยนการสอนแบบมออาชพใหแกโรงเรยนในสงกดรฐบาลจนท าใหเกดความส าเรจ ในการจดการศกษาสงผลใหผ เรยนมคณภาพและบรรลตามเปาหมายทก าหนดไวโรงเรยนคณภาพ เปนโรงเรยนทมองคประกอบทส าคญ 8 ประการ ดงน 1. ความเปนมอผน ามออาชพของผบรหารสถานศกษา 2. การใหความส าคญกบการเรยนรของผ เรยนและการจดการเรยนการสอนของคร 3. การก าหนดวสยทศนและเปาหมายการพฒนารวมกนของบคลากรทกฝายทเกยวของ 4. การจดการเรยนการสอนทก าหนดเปาหมายการพฒนาอยางชดเจน 5. การก าหนดความคาดหวงทตองการใหผ เรยนสามารถบรรลถงได 6. การสรางโรงเรยนใหเปนชมชนแหงการเรยนร 7. การสรางความรสกรบผดชอบในการจดการศกษา

8. การสนบสนน สงเสรมและสรางสภาพแวดลอมแหงการเรยนรทเออตอการพฒนาคณภาพผ เรยน

ภาพ 9 โมเดลโรงเรยนคณภาพของโรงเรยนสงกดรฐบาล แหงรฐวคตอเรย

ผน ำมออำชพ

(Professional leadership)

เนนกำรเรยนรและ

กำรจดกำรเรยนกำรสอน (Focus on teaching and learning)

รวมก ำหนดวสยทศนและ

เปำหมำยกำรพฒนำ (Shared vision and goals)

สอนอยำงมเปำหมำยท

ชดเจน (Purposeful teaching)

ก ำหนดเปำหมำยกำรพฒนำท

ผเรยน (High expectations of all learners)

สรำงชมชนแหงกำรเรยนร

(Learning communities)

ก ำหนดภำระควำมรบผดชอบ (Accountability)

จดสภำพแวดลอมทเออตอกำรเรยนร (Stimulating and secure learning

environment)

โรงเรยนคณภาพ

(Effective

64

ในการพฒนาโมเดลโรงเรยนคณภาพมงเนนการพฒนาการจดการเรยนรแบบมออาชพ ของครโดยยดหลกการดงน หลกการท 1 ก าหนดเปาหมายหรอผลลพธการเรยนรทผ เรยนตองบรรลใหชดเจน หลกการท 2 ใหความส าคญกบการจดการเรยนรทงในและนอกชนเรยนโดยครทกคน มสวนรวมในการก าหนดแนวทางพฒนาและน าเสนอแนวทางแกไขปญหาผ เรยน หลกการท 3 ใชการวจยเปนฐานเพอการพฒนาคณภาพ หลกการท 4 รวมมอรวมพลงในการจดการเรยนรโดยบคลากรทกฝายทเกยวของ ไดเขามามสวนรวมแลกเปลยนความร ความเชยวชาญและประสบการณเชงวชาชพรวมทงมการใหขอมลยอนกลบเพอการพฒนาคณภาพผ เรยน หลกการท 5 น าขอมลและสารสนเทศการเรยนรของผ เรยนมาเปนฐานการพฒนา หลกการท 6 จดการเรยนรอยางตอเนองและมการพฒนาอยางยงยนโดยไดรบการสนบสนนจากหนวยงานสวนกลางและเครอขายในพนท หลกการท 7 สรางภาระความรบผดชอบรวมกนจากหนวยงานทเกยวของในทกระดบ ทงระดบชาตทเปนหนวยงานตนสงกด หนวยงานระดบเขตพนทการศกษาและสถานศกษา

ภาพ 10 หลกการส าคญ 7 ประการ ของการจดการเรยนรแบบมออาชพ

65

กรณศกษาท 4 วงจร SALT: ภาระความรบผดชอบของโรงเรยนในการจดการ เรยนรของผเรยนและการจดการเรยนการสอนของคร

“SALT” เปนค ายอมาจาก “School Accountability for Learning and Teaching” เปนกระบวนการพฒนาคณภาพทไดรบการออกแบบและพฒนามาตงแตป ค.ศ.1995 โดยกระทรวงการศกษาของรฐโรดไอแลนด ประเทศสหรฐอเมรกา (Rhode Island State Department Of Education) ซงมจดมงหมายเพอสรางภาระความรบผดชอบใหกบโรงเรยนในการจดการเรยนร และการจดการเรยนการสอน โดยมหลกการทส าคญ 10 ประการ ดงน

1. ปญหาการเรยนรของผ เรยนตองไดรบการพฒนาและแกไข 2. การแกไขปญหาการเรยนรขนอยกบจดแขงของกระบวนการจดการเรยนรและการสอนในชนเรยน 3. การสรางจดแขงในชนเรยนจ าเปนตองมการปรบปรงคณภาพสถานศกษา 4. การใชมาตรฐานการเรยนรจะชวยผลกดนใหนกเรยนมผลการเรยนรทดขน 5. ความกาวหนาของการเรยนรของผ เรยนเกดจากเขตพนทการศกษาและหนวยงาน ตาง ๆ เขาไปชวยเหลอ 6. การใชขอมลสารสนเทศจะชวยท าใหทราบสภาพการณทเกดขนในโรงเรยน 7. การสนบสนนการพฒนาวชาชพจะตองผสมผสานกบงานทครและทมงานในโรงเรยนไดปฏบตอยางแทจรง 8. ใชค าสงรฐเพอปกปองความถกตองพนฐานและสนบสนนการเรยนรและการเรยนการสอนอยางตรงไปตรงมา 9. สรางระบบภาระความรบผดชอบในทกหนวยงานโดยก าหนดนโยบายทชดเจนทจะสงผลตอโรงเรยน 10. ใหมการอภปรายรวมกนอยางเปดเผยเกยวกบมาตรฐานและการเรยนการสอน

“SALT”ประกอบดวยกจกรรมทเปนกระบวนการพฒนาคณภาพ 5 กจกรรมหลก ดงน กจกรรมท 1 กจกรรมการศกษาตนเอง(Self-Study) เปนกจกรรมพฒนาทมงาน ของโรงเรยนเพอใหบคลากรเกดความรความสามารถ กจกรรมท 2 การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา (Improvement Plan) แผนพฒนาการจดการศกษาทจดท าขนจะน าโรงเรยนไปสเปาหมายความส าเรจทก าหนดไวโดยแผนพฒนาการจดการศกษาทจดท าขนตองมความละเอยด ลกซง และเกดจากการมสวนรวมของบคลากรทกฝาย

66

กจกรรมท 3 การตรวจเยยมโรงเรยน (School Visit) เปนกจกรรมทบคลากรทกฝาย ทเกยวของทงหนวยงานทางการศกษา มหาวทยาลย เขตพนทการศกษา ชมชน ผปกครองนกเรยน คณะกรรมการสถานศกษาเขาไปตรวจเยยมโรงเรยนเพอใหขอเสนอแนะ ชวยเหลอและมการจดท ารายงานการตรวจเยยมเพอน าเสนอขอเสนอแนะ/ขอควรพฒนาใหแกโรงเรยน กจกรรมท 4 การสนบสนนโรงเรยนและการสรางขอตกลงเพอเขาไปชวยเหลอโรงเรยน (Compact for Learning) เปนการสนบสนนโรงเรยนในดานตาง ๆ ใหเออตอการจดการเรยนรรวมทงเปนการสรางขอตกลงรวมกนในการพฒนาคณภาพของโรงเรยนภายหลงจากทหนวยงาน ตางๆ ไดเขาไปตรวจเยยมโรงเรยนเพอเปนการสรางความมนใจและสงเสรมใหโรงเรยนมการปฏบตงานตามแผนทก าหนดไว กจกรรมท 5 การจดท ารายงานการจดการศกษาของโรงเรยน (School Report Night)เปนการจดท ารายงานการจดการศกษาของโรงเรยนเสนอตอชมชน พอแมผปกครอง อยางนอย 1 ครงตอป เพอเปนการสะทอนใหเหนวาโรงเรยนไดด าเนนการพฒนาคณภาพแลวเกดผลอยางไรรวมทงเปนการน าเสนอวธการทชมชนเขามาชวยเหลอโรงเรยน แลวไปสความทาทายทเกดขนอยางไร

ภาพ 11 วงจร “SALT”: ภาระความรบผดชอบของโรงเรยนกบการจดการรของผเรยน และการจดการเรยนการสอนของคร

ศกษาตนเอง (Self-Study)

จดท าแผนพฒนา

(Improvement Plan)

ตรวจเยยมโรงเรยน (School Visit)

รายงานการจด

การศกษา(School Report Night)

SALT

สนบสนนและสรางขอตกลง

(Compact for Learning)

67

งานวจยทเกยวของ ในการวจยครงนไดศกษางานวจยของบคคลตางๆ ทเกยวของกบการประกนคณภาพ

การศกษา ดงน กสมา สารสงข และคณะ (2549) ไดท าการวจยเรอง วธด าเนนงานประกนคณภาพ

ภายในของสถานศกษาทไดรบการประเมนคณภาพภายนอก ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก ผลการวจยพบวา การเปรยบเทยบวธด าเนนงานประกนคณภาพภายในของสถานศกษาทไดรบการประเมนคณภาพภายนอก ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลกจ าแนกตามขนาดของโรงเรยน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

วรยา อนนวม, วลาสน สระทองจนทร และสทพย สราษฎรมณ (2550) ไดศกษาสภาพและปญหาการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 3 ผลการศกษา การเปรยบเทยบสภาพการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 3 จ าแนกตามขนาดโรงเรยน ในภาพรวมและทกดานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 พบวา โรงเรยนขนาดเลกกบขนาดใหญ และขนาดกลางกบขนาดใหญมความคดเหนเกยวกบสภาพและปญหาการประกนคณภาพภายใน ของสถานศกษา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ความคดเหนเพมเตมควรม การอบรมท าความเขาใจในเรอง การประกนคณภาพภายใน ใหกบครผสอน และผ เกยวของ ผบรหารควรมการตดตามก ากบดแลทงระบบรายบคคลและรายกลม หนวยงานตนสงกดควรนเทศตดตามตรวจสอบ และประเมนผลเปนระยะๆ อยางตอเนอง

เพชรรตน ประเสรฐศลป, วนเพญ ภทบทม และอรวรรณ จนทรยานนท (2551) ไดท าการวจยเรองแนวทางการปฏบตทดของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 2: ศกษากรณโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา อ าเภอวงทอง ผลการวจยพบวา สถานศกษานยมจดโครงการ/กจกรรมมากทสด ดงน กจกรรมวถพทธ โครงการปรบภมทศนกจกรรมหนงผลตภณฑหนงโรงเรยน กจกรรมการสอนโครงงาน กจกรรมพฒนาหลกสตรสถานศกษากจกรรมสงเสรมการอาน กจกรรมอนามยโรงเรยน กจกรรมกฬาส โครงการพฒนาบคลากร กจกรรมการจดองคกร กจกรรมการกระจายอ านาจการบรหาร กจกรรมพฒนาสอ กจกรรมสภานกเรยนกจกรรมพฒนาหลกสตรทองถน และกจกรรมบวรสมพนธ โดยสถานศกษาใชระบบวงจรคณภาพPDCA ซงน าไปใชเปนแนวทางในการประกนคณภาพสถานศกษาตอไป

ยทธชย นอยทรง (2552) ไดท าการวจยเรอง สภาพและปญหาการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามกดาหาร ผลการวจยพบวา 1) สภาพการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

68

มกดาหาร อยในระดบมาก 2) ปญหาการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามกดาหาร อยในระดบปานกลาง 3) ขาราชการครทมสถานภาพ การด ารงต าแหนงตางกน มความคดเหนตอสภาพการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามกดาหาร โดยรวมไมแตกตางกน 4) ขาราชการครทมสถานภาพการด ารงต าแหนงตางกน มความคดเหนตอปญหาการ ด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามกดาหาร โดยรวมไมแตกตางกน 5) ขาราชการครในโรงเรยนประเภทตางกน มความคดเหนตอสภาพการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามกดาหาร โดยรวมไมแตกตางกน 6) ขาราชการครในโรงเรยนประเภทตางกน มความคดเหนตอปญหาการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามกดาหาร โดยรวมไมแตกตางกน7) การด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา ไดเสนอแนวทางการพฒนาจ านวน 5 ดาน ไดแก ดานการพฒนามาตรฐานการศกษา ดานการด าเนนงานตามแผนพฒนาคณภาพการศกษาดานการตรวจสอบและทบทวนคณภาพการศกษา ดานการจดระบบบรหารและสารสนเทศ และดานการผดงระบบการประกนคณภาพการศกษา

ธรพรรณ แจใส (2552) ไดศกษาการด าเนนงานการประกนคณภาพภายในสถานศกษา ขนพนฐาน กลมโรงเรยนเชยงคา 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพะเยา เขต 2 ผลการศกษาพบวา สภาพปจจบนในการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษาขนพนฐานอยในระดบมากดานทมการปฏบตมากทสดคอ ดานท 1 การจดระบบบรหารและการจดระบบสารสนเทศ รองลงมาเปนการปฏบตดานท 3 การจดท าแผนพฒนาคณภาพการศกษา ดานท 4 การด าเนนงานตามแผนพฒนาคณภาพการศกษา ดานท 6 การประเมนคณภาพการศกษา ดานท 5 การตรวจสอบ และทบทวนคณภาพการศกษา ดานท 7 การรายงานคณภาพการศกษาประจ าป และดานท 2 การพฒนามาตรฐานการศกษาซงมการปฏบตรองลงมาตามล าดบ

วฑรย หนขาว (2552) ไดศกษาปญหาการด าเนนการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 2 พบวา ปญหาการด าเนนการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 2เมอจ าแนกตามขนาดสถานศกษา พบวา สถานศกษาทมขนาดตางกน มความคดเหนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

เพญศร ออนกลา (2553) ไดศกษา สภาพและปญหาการพฒนาระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา หลงรบการประเมนคณภาพภายนอกรอบสองของสถานศกษา สงกด

69

ส านกงานเขตพนทการศกษาก าแพงเพชร เขต 2 ใน 8 ดาน ไดแก 1) การจดระบบบรหารและสารสนเทศ 2) การพฒนามาตรฐานการศกษา 3) การจดท าแผนพฒนาคณภาพการศกษา 4) การด าเนนงานตามแผนพฒนาคณภาพการศกษา 5) การตรวจสอบและทบทวนคณภาพการศกษา 6) การประเมนคณภาพการศกษาประจ าป 7) การรายงานคณภาพการศกษาประจ าป 8) การผดงระบบประกนคณภาพ ดานการพฒนาทกดานอยในระดบมาก

รตตยา คงรอด (2554) ศกษาการบรหารเพอการประกนคณภาพภายในอยางมประสทธผลของสถานศกษาขนพนฐาน ผลการศกษา พบวา 1) รปแบบทน ามาบรหารการประกนคณภาพภายในเปนรปแบบการบรหารทประสบผลส าเรจ โดยใชวงจรคณภาพ Deming (PDCA) การท างานแบบมสวนรวมของชมชนและการท างานเปนทม ตลอดจนการน าตวชวดของการประกนคณภาพมาใช ใน การก าหนดวธการประเมน 2) คมอการบรหารเพอการประกนคณภาพชวยพฒนาโรงเรยนใหผานการประกนคณภาพภายใน ทกดานมการด าเนนงานพฒนาคณภาพการศกษาของผ ทมสวนเกยวของในการจดการศกษา เนนกระบวนการท างานเปนทม สนองนโยบายการจดการศกษาของรฐและ ความตองการของทองถน โรงเรยนก าหนดมาตรฐานของสถานศกษาเพอเปนเปาหมายสงสด ในการจดการศกษา จดระบบทเหมาะสมกบบรบทโรงเรยนเพอเกดการพฒนางานประกนคณภาพภายในทชดเจน สอดคลองกบการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง มการรายงาน ผลการด าเนนงานแสดงใหเหนถงการพฒนา มการตรวจสอบการด าเนนงานในทกขนตอนท าใหไดขอมลในการจดการศกษา ทราบปญหา อปสรรค การด าเนนงานทไมบรรลตามเปาหมายและไดผลลพธไปปรบปรงพฒนาคณภาพการศกษาตอไป

นวพรรด นามพทธา (2555) ไดศกษารปแบบการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 26 ผลการศกษา พบวาองคประกอบของรปแบบการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษาจากการศกษาเอกสารและการศกษาดงานโรงเรยนทมนวตกรรมการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในทประสบความส าเรจ องคประกอบ 8 ดาน คอ 1) การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 2) การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 3) การจดระบบบรหารและสารสนเทศ 4) การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา 5) การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา 6) การประเมนคณภาพภายในตามาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 7) การจดท ารายงานประจ าปเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน และ 8) การพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง รปแบบการพฒนาระบบ การประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 26

70

ประกอบดวย 4 ขนตอน คอ 4) การเตรยมการเปนการน าเอาทรพยากรทางการบรหาร คอ บคลากรงบประมาณ วสดอปกรณ การจดการและขอมลสารสนเทศ 2) การด าเนนการ เปนการน าวงจรPDCA ไปด าเนนการพฒนาคณภาพภายในสถานศกษาตามขนตอนทก าหนด ไดแก การางแผน(Plan) การปฏบตตามแผน (Do) การตรวจสอบ (Check) และการปรบปรง (Act) 3) การสรปผลการด าเนนงาน และ 4) การรายงานผลการปฏบตงาน มาบรหารระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

สรปงานวจยทเกยวของ ผ วจยไดศกษางานวจยจากผ วจย 10 คน เปนงานวจยทการศกษาในชวงป พ.ศ.2549-2555 ศกษาเกยวกบสภาพและปญหาการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษาจ านวน 5 เรอง พบวาเมอจ าแนกตามขนาดสถานศกษา สถานศกษาทมขนาดตางกน มความคดเหนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 งานวจยทศกษาเกยวกบวธด าเนนงานประกนคณภาพภายในของสถานศกษา จ านวน 2 เรอง พบวา วธด าเนนงานประกนคณภาพภายในของสถานศกษาจ าแนกตามขนาดสถานศกษาแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และงานวจยทศกษาเกยวกบรปแบบ แนวปฏบตทด การบรหารเพอการประกนคณภาพภายในอยางมประสทธผล จ านวน 3 เรอง พบวา 1) รปแบบทน ามาบรหารการประกนคณภาพภายในเปนรปแบบการบรหารทประสบผลส าเรจ โดยใชวงจรคณภาพ Deming (PDCA) การท างาน แบบมสวนรวมของชมชนและการท างานเปนทม 2)องคประกอบของรปแบบการพฒนาระบบ การประกนคณภาพภายในสถานศกษาทมนวตกรรมการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในทประสบความส าเรจองคประกอบ 8 ดานคอ 1) การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 2) การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 3) การจดระบบบรหารและสารสนเทศ 4) การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา5)การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา 6) การประเมนคณภาพภายในตามาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 7) การจดท ารายงานประจ าปเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน และ 8) การพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง

71

กรอบแนวคดในการวจย การวจยครงนผ วจยไดท าการวจยเพอศกษาเพอศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบ

ประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม หมท 6 ถนนจรดวถถอง บาน น าดบ ต าบล วงประจบ อ าเภอเมองตาก จงหวดตาก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 โดยใชวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) มกรอบแนวคดในการศกษาดงน

ภาพ 12 กรอบแนวคดการวจย จากภาพ 12 กรอบแนวคดในการวจย แนวคดในการศกษาสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาแนวปฏบต/แนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาและปจจยแหงความส าเรจ ดวยการใชเทคนคและเครองมอ การศกษาเอกสาร การสมภาษณและเครองมอการอ านวยความสะดวกตางๆ

สภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

แนวปฏบต/แนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

ปจจย แหงความส าเรจ

เทคนคและเครองมอ 1. การศกษาเอกสาร 2. การสมภาษณ 3. เครองมออ านวยความ

สะดวกตางๆ

72

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย การวจยในครงนเปนการศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 โดยใชวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) ซงเปนรปแบบของการวจยทมงแสวงหา ขอคนพบเกยวกบสภาพปจจบน แนวทาง การประเมนคณภาพตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาและปจจยแหงความส าเรจของโรงเรยน เพอน า ขอคนพบทไดไปเปนแนวทางการปฏบตทมมาตรฐานและเปนแนวทางในการน าไปประยกตใชโดยมขนตอนการด าเนน การวจย 8 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การเลอกสนามวจย ขนตอนท 2 การเตรยมตวเขาสนาม ขนตอนท 3 การเขาสนาม ขนตอนท 4 การเกบรวบรวมขอมล ขนตอนท 5 การก าหนดแหลงขอมล ขนตอนท 6 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ขนตอนท 7 การวเคราะหขอมล ขนตอนท 8 การน าเสนอผลการวเคราะหขอมล

ขนตอนท 1 กำรเลอกสนำมวจย

ผ วจยไดเลอกสนามเพอศกษา เปนโรงเรยนน าดบพทยาคม หมท 6 ถนนจรดวถถอง บานน าดบ ต าบลวงประจบ อ าเภอเมองตาก จงหวดตาก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 เนองจาก โรงเรยนน าดบพทยาคม ไดรบรางวลชนะเลศเหรยญทอง OBEC AWARD ผบรหารยอดเยยม ดานนวตกรรมและการจดการเรยนการสอนปการศกษา 2555 “การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา” ADDIE MODEL

73

ขนตอนท 2 กำรเตรยมตวเขำสนำม 1. การศกษาขอมลเบองตน

ผ วจยมการศกษาขอมลเบ องตนจากการศกษาจากหนงสอ เอกสารและตดตอ ขอขอมลจากส านกงานเขตพ นทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 รวมทงไดจากขอมล ทางอนเทอรเนต (Internet) โดยผานทางเวบไซตของโรงเรยนน าดบพทยาคม

2. การตดตอ/ศกษาการเดนทาง ผ วจยประสานงานตดตอกบผ บรหารสถานศกษาเพอตดตอขอเขาท างานวจย

ในโรงเรยนน าดบพทยาคม พรอมนดหมายวน เวลา และสถานท และเตรยมศกษาเสนทาง การเดนทางโดยการสอบถามจากเพอนท าใหทราบเสนทางอยางคราวๆ

3. การเตรยมตว ผวจยมการเตรยมเครองมออ านวยความสะดวกตางๆ ไดแก เครองบนทกเสยง กลอง

ถายรป สมดจดบนทก เพอใหไดขอมลทถกตองและครบถวน สมบรณ และมความชดเจนมากทสด ขนตอนท 3 กำรเขำภำคสนำม สนามทผศกษาจะเขาไปเกบขอมลนนเปนโรงเรยน คอโรงเรยนน าดบพทยาคม โดยจะด าเนนการขอหนงสอจากทางบณฑตวทยาลยเพอขออนญาต และผ อ านวยการโรงเรยนน าดบพทยาคม เพอใชในการขออนญาตเกบขอมลอยางเปนทางการ

1. การเดนทาง ผวจยเดนทางโดยใชรถยนตสวนตวถงโรงเรยนน าดบพทยาคม วนท 26 เดอน มนาคม

พ.ศ.2558 เวลา 08.30 น. 2. การสรางความสมพนธกบกลมเปาหมาย ผวจยพดคยสนทนากบผอ านวยการโรงเรยน ชแจงรายละเอยดเกยวกบการท าวจย และ

เขารวมการประชมในการจดท ารายงานประเมนตนเอง(SAR)รวมกบคระครโรงเรยนน าดบพทยาคม ขนตอนท 4 กำรเกบรวบรวมขอมล 1. ขอความอนเคราะหจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนเรศวร ถงผ อ านวยการโรงเรยนน าดบพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 เพอขออนญาตเกบขอมลรวบรวมการศกษาคนควาดวยตนเอง โดยการสมภาษณผบรหารสถานศกษา หวหนางานวชาการ หวหนางานประกนคณภาพการศกษา และเกบรวบรวมขอมลในเอกสารการประเมน

74

ตนเอง(SAR) แผนปฏบตการ รายงานการประเมนคณภาพภายนอกรอบ 3 (พ.ศ.2554-2558) รวมทงแจงก าหนดการนดหมายในการสมภาษณในวนท 26 - 27 เดอน มนาคม พ.ศ.2558 2. ผวจยด าเนนการสมภาษณผบรหารสถานศกษา หวหนางานวชาการและหวหนางานประกนคณภาพการศกษา ตามประเดนในแบบสมภาษณโดยใชแบบสมภาษณและการบนทกเทปเสยงใชเวลาในการสมภาษณคนละ ประมาณ 30 นาท ขนตอนท 5 กำรก ำหนดแหลงขอมล

แหลงขอมลทผ วจยใหความส าคญ โดยอาศยหลกการเปนตวแทนทด ประกอบดวย ดานบคคล สถานท และเอกสารหลกฐานทเกยวของ 1. ดานบคคล ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน ขาราชการคร จ านวน 2 คน ไดแก หวหนางานวชาการ หวหนางานประกนคณภาพการศกษา ผบรหำรสถำนศกษำ เปนผ ใหขอมลหลกเกยวกบสภาพทวไปของโรงเรยน สภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน และแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา หวหนำงำนวชำกำร เปนผ ใหขอมลหลกเกยวกบสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา และแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา หวหนำงำนประกนคณภำพกำรศกษำ เปนผ ให ขอมลหลกเ กยวกบสภาพ การด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา และแนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา 2. สถานท ในการเกบรวบรวมขอมล คอโรงเรยนน าดบพทยาคม หมท 6 บานน าดบ ต าบลวงประจบ อ าเภอเมองตาก จงหวดตาก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 3. เอกสารหลกฐานทเกยวของ แสดงขอมลพนฐานของสถานศกษาและการด าเนน การประกนคณภาพภายในสถานศกษา เชน แผนปฏบตการประจ าป รายงานการประเมนตนเอง(SAR) รายงานการประเมนคณภาพภายนอกรอบ 3 (พ.ศ.2554-2558) เปนตน 4. เวลา ผวจยไดใชเวลาในการลงภาคสนาม เปนระยะเวลา 2 วน คอวนท 26-27 เดอน มนาคม พ.ศ. 2558 โดยใชเวลาตงแตเวลา 08.30 น. – 16.00 น.

75

ขนตอนท 6 เครองมอทใชในกำรเกบรวบรวมขอมล 1. ลกษณะของเครองมอทใชในกำรเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการเกบขอมลการวจยครงน มดงน 1.1 แบบสมภาษณแบบมโครงสราง จ านวน 2 ฉบบ ดงน 1.1.1 ส าหรบใชในการสมภาษณผ บรหารสถานศกษาถามเกยวกบแนวทาง

การด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา ประเดนทศกษา ดงตอไปน 1) สภาพทวไปของโรงเรยนน าดบพทยาคม

2) สภาพการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา 3) แนวทางการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา 4) ปจจยแหงความส าเรจในการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา

1.1.2 ส าหรบใชในการสมภาษณครวชาการ และหวหนางานประกนคณภาพการศกษา ประเดนทศกษา ดงตอไปน

1) สภาพการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา 2) แนวทางการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา 3) ปจจยแหงความส าเรจในการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา

1.2 เครองมออ านวยความสะดวกตางๆ ไดแก เครองบนทกเสยง กลองถายรป 2. กำรสรำงเครองมอในกำรเกบรวบรวมขอมล

ผวจยไดด าเนนการสรางเครองมอเพอใชในการเกบรวบรวมขอมลโดยด าเนนการ ดงน 2.1 ศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ 2.2 ก าหนดกรอบแนวคดในการวจย 2.3 ก าหนดนยามศพทเฉพาะ เพอเปนแนวทางในการสรางแบบสมภาษณ 2.4 สรางแบบสมภาษณฉบบราง แลวน าเสนอตออาจารยทปรกษา เพอพจารณาและปรบปรงตามค าแนะน า ในการปรบปรงแบบสมภาษณ 2.5 หาความตรงเชงเนอหา (Content Validity) โดยน าแบบสมภาษณเสนอ ผ เชยวชาญ จ านวน 3 คน เพอตรวจสอบความสอดคลองระหวางนยามศพทเฉพาะกบขอค าถามและหาดชนความสอดคลอง (IOC) รายนามผ เชยวชาญ ดงน 2.5.1 รองศาสตราจารย ดร.วทยา จนทรศลา อาจารยภาควชาบรหารและพฒนาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

2.5.2 ผชวยศาสตราจารย ดร.สกญญา แชมชอย อาจารยภาควชาบรหารและพฒนาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

76

2.5.3 ผชวยศาสตราจารย อรรถวฒ จารสาธต อาจารยพเศษภาควชาบรหารและพฒนาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 2.6 ผลการหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของขอค าถามกบนยามศพทเฉพาะไดคา IOC เทากบ 1.00

2.7 น าแบบสมภาษณมาจดพมพเปนแบบสมภาษณฉบบสมบรณ เพอใชในการเกบรวบรวมขอมลตอไป

ขนตอนท 7 กำรวเครำะหขอมล ผวจยก าหนดวธตรวจสอบความเทยงตรง (Validity) ของขอมลทเกบรวบรวมไดดวยวธการตรวจสอบขอมล แบบสามเสา (Triangulation) ดงตอไปน การตรวจสอบสามเสาดานวธรวบรวมขอมล (Methodological triangulation) เปนการใชวธเกบรวบรวมขอมลดวยวธการตางๆ กนเพอรวบรวมขอมลเรองเดยวกน ไดแกจากเอกสารและ การสมภาษณ หลงจากตรวจสอบขอมลแลวผ วจยจะท าการวเคราะหขอมล โดยสรปตามประเดนทศกษา และน ามาสรางขอสรปเชงอปนย (Analysis Induction) และการใชตารางการเปรยบเทยบขอมลจากรายละเอยดขนตอนท 1,3 และ 4 สรปการวางแผนเกบรวบรวมขอมลดงตาราง ตำรำง 1 แสดงกำรวำงแผนในกำรเกบรวบรวมขอมล

ประเดนทศกษำ แหลงขอมล วธกำรเกบรวบรวมขอมล

กำรวเครำะหขอมล

1. สภำพทวไปของ โรงเรยนน ำดบพทยำคม

- เอกสารของโรงเรยนเกยวกบแผนกลยทธ แผนปฏบตการ รายงานการประเมนตนเอง (SAR) - ผบรหารสถานศกษา

- บนทกขอมลในประเดนทเกยวของ - สมภาษณ ผบรหารสถานศกษา

- วเคราะหเนอหาตามประเดน - สรปอปนย

77

ตำรำง 1 (ตอ)

ประเดนทศกษำ แหลงขอมล วธกำรเกบรวบรวมขอมล

กำรวเครำะหขอมล

2. สภำพกำรด ำเนนงำนระบบประกนคณภำพภำยในสถำนศกษำโรงเรยนน ำดบพทยำคม - ก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

กลมบคคลไดแก ผบรหารสถานศกษา,หวหนางานวชาการ,หวหนางานประกนคณภาพการศกษา

- บนทกขอมลในประเดนทเกยวของ - สมภาษณผบรหาร สถานศกษา,หวหนางานวชาการ,หวหนางานประกนคณภาพการศกษา

- วเคราะหเนอหาตามประเดน - สรปอปนย

- จดท าแผนพฒนา การจดการของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา - ระบบบรหารสารสนเทศ - ด าเนนงานตามแผน พฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา - จดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา - จดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษา ของสถานศกษา - จดท ารายงานประจ าป ทเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน

กลมบคคลไดแก ผบรหารสถานศกษา,หวหนางานวชาการ,หวหนางานประกนคณภาพการศกษา

- บนทกขอมลในประเดนทเกยวของ - สมภาษณ ผบรหารสถานศกษา,หวหนางานวชาการ,หวหนางานประกนคณภาพการศกษา

- วเคราะหเนอหาตามประเดน - สรปอปนย

78

ตำรำง 1 (ตอ)

ประเดนทศกษำ แหลงขอมล วธกำรเกบรวบรวมขอมล

กำรวเครำะหขอมล

- จดใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง

3. แนวทำงกำรปฏบตทดในกำรด ำเนนงำนระบบประกนคณภำพภำยในโรงเรยนน ำดบพทยำคม - หลกการด าเนนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา - รปแบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา - กระบวนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

กลมบคคลไดแก ผบรหารสถานศกษา,หวหนางานวชาการ,หวหนางานประกนคณภาพการศกษา

- บนทกขอมลในประเดนทเกยวของ - สมภาษณ ผบรหารสถานศกษา,หวหนางานวชาการ,หวหนางานประกนคณภาพการศกษา

- วเคราะหเนอหาตามประเดน - สรปอปนย

4. ปจจยแหงควำมส ำเรจ - ปจจยภายใน - ปจจยภายนอก

กลมบคคลไดแก ผบรหารสถานศกษา,หวหนางานวชาการ,หวหนางานประกนคณภาพการศกษา

- บนทกขอมลในประเดนทเกยวของ - สมภาษณ ผบรหารสถานศกษา,หวหนางานวชาการ,หวหนางานประกนคณภาพการศกษา

- วเคราะหเนอหาตามประเดน - สรปอปนย

79

ขนตอนท 8 กำรน ำเสนอผลกำรวเครำะหขอมล การน าเสนอผลการวเคราะหขอมล ผศกษาจะน าเสนอในเชงพรรณนา (Descriptive Analysis) โดยขอความเปนสาระส าคญบรรยายในการยกค าพดของบคคลทสมภาษณมาวเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis) แลวจงน าเสนอขอมลทเชอมโยงกบขอสรปในแตละประเดนการศกษา

80

บทท 4

ผลการวจย

การศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน กรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 โดยใชวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) ซงเปนรปแบบของการวจยทมงแสวงหา ขอคนพบเกยวกบสภาพปจจบน แนวทาง การประเมนคณภาพตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาและปจจยแหงความส าเรจของโรงเรยน เพอน าขอคนพบทไดไปเปนแนวทางการปฏบตทมมาตรฐานและเปนแนวทางในการน าไปประยกตใช โดยผ วจยน าเสนอขอมลผลการวเคราะหขอมลแบงเปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 ผลการศกษาสภาพทวไป โรงเรยนน าดบพทยาคม ตอนท 2 ผลการศกษาสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบ

พทยาคม ตอนท 3 ผลการศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยน

น าดบพทยาคม ตอนท 4 ผลการศกษาปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน

โรงเรยนน าดบพทยาคม ตอนท 1 ผลการศกษาสภาพทวไป โรงเรยนน าดบพทยาคม ขอมลทวไป

โรงเรยนน าดบพทยาคม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ มเนอท 20 ไร 2 งานตงอย ต าบลวงประจบ อ าเภอเมอง จงหวดตาก โรงเรยนน าดบพทยาคม มเขตพนทบรการ 2 หมบาน ไดแก หม 6 และหม 7 ต าบลวงประจบ เปดสอนตงแตระดบกอนประถมศกษา ถงระดบ ชนมธยมศกษาตอนตน (โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2557ก)

81

ภาพ 13 แผนททางกายภาพโรงเรยนน าดบพทยาคม

ทมา: โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2557ก ประวตโรงเรยนน าดบพทยาคม โรงเรยนน าดบพทยาคม ตงอยหมท 6 น าดบพทยาคม ถนนจรดวถถอง ต าบลวงประจบ อ าเภอเมองตาก จงหวดตาก มเนอท 20 ไร 2 งาน 52 ตารางวา ทศเหนอยาว 165 เมตร ตดตอกบถนนจรดวถถอง ทศใตยาว 136 เมตร ตดตอกบทดนของนางประเทอง หาญใต ทศตะวนออกยาว 194 เมตร ตดตอกบถนนเขาหมบานทรพยสมบรณ ทศตะวนตกยาว 194 เมตร ตดตอกบถนนหม น าดบพทยาคม แตเดมนกเรยนไดไปเรยนทโรงเรยนบานวงประจบ ตอมาในป พ .ศ.2515 ประชาชนรวมมอกนกอสรางอาคารเรยนชวคราว ขนาด 6 x 12 เมตร (ปจจบนไดใชเปนโรงอาหารของโรงเรยน) โดยไดรบความรวมมอจากนายอมร ไชยค า ผจดการบรษท บอแรกระจกอาซาฮ บรจาคเงนสมทบและจดซอวสดอปกรณใหกบทางโรงเรยน เรมเปดเรยนครงแรกม นกเรยน 95 คน โดยมนายบญเกด ทาปน เปนครใหญ (โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2557) ป 2516 กอสรางอาคารแบบ ป.1 ข. ดวยงบประมาณ 150,000 บาท ขนาด 4 หองเรยน

82

ป 2517 กอสรางบานพกคร แบบกรมสามญ ป 2517 กรมอนามยไดกอสรางถงเกบน าฝน จ านวน 4 ถง ป 2521 กอสรางอาคารเรยนแบบ ป.1 ก ตก จ านวน 3 หอง ดวยงบประมาณ เปนเงน 194,500 บาท ป 2521 กอสรางสวมขนาด 2 ทนง เปนเงน 5,000 บาท ดวยเงนงบประมาณของ ทางราชการ( กอสรางบรเวณขางบานพกคร ) ป 2523 บรษทเหมองแรพงศเอราวณ ไดขดสระน าใหกบโรงเรยน ขนาดกวาง 30 เมตร ยาว 30 เมตร ลก 1 เมตร คดเปนมลคา 50,000 บาท ตอมาไดรบงบประมาณจากกรมประมง ในการขดสระน าเลยงปลาโดยท าการขดในทเปนสระน าเดมขนาด 2 ไร ป 2523 กอสรางรวคอนกรตดานหนาโรงเรยนโดยไดรบความรวมมอจาก คณะครและประชาชน ป 2523 กอสรางอาคารเรยน แบบ สปช.105/26 ขนาด 4 หองเรยน ราคา 300,000 บาท ป 2523 กอสรางอาคารเอนกประสงค แบบ 203 ราคา 300,000 บาท ป 2523 กอสรางสวม แบบ 601/26 จ านวน 1 หลง 4 ทนง ราคา 35,000 บาท ป 2523 กอสรางทประดษฐฐานทไวพระพทธรปประจ าโรงเรยน โดยคณะคร,นกเรยนและผปกครองรวมกนบรจาค ป 2530 กอสรางสวม แบบ สปช. 601/26 ขนาด 4 ทนง ราคา 20,000 บาท ป 2532 ไดรบงบประมาณตอเตมชนลางอาคารแบบ สปช.105/26 จ านวน 4 หองเรยน เปนเงน 240,000 บาท

ป 2537 กอสรางอาคารเรยนแบบ สปช.105/29 จ านวน 4 หองเรยน เปนเงน 1,393 บาท ป 2537 กอสรางสวมแบบ สปช. 601/26 จ านวน 4 ทนง ราคา 35,000 บาท ป 2537 กอสรางหองสมดประชาชน โดยใชงบประมาณ ส.ส เปนเงน 50,000 บาทและมาท าการตอเตมจนแลวเสรจในป 2543 คดเปนเงนรวม 150,000 บาท ป 2533 กอสรางอาคารโรงงานเครองปนดนเผาโดยบรษทพพฒนกรจ ากด เปนเงน 1,021,530 บาท

ป 2533 กอสรางเรอนเพาะช า แบบ พ.1 ราคา 10,000 บาท ป 2539 กอสรางสนามบาสเกตบอล ป 2540 กอสรางรวลวดหนาม ดานทศตะวนออก ทศตะวนตก และทศใต เปนเงน 30,000 บาท ป 2540 กอสรางศาลพระภม เปนเงน 15,000 บาท ป 2544 กอสราง โรงอาหาร โดยรอยายอาคารโรงอาหารหลงเกามาสรางใหม โดยไดรบการสนบสนนคาวสดจาก บรษทโตโยตาเมองตาก จ ากด ประชาชน เปนเงน 99,000 บาท ป 2544 กอสราง สนามตะกรอ โดยเงนจากการจดผาปา และประชาชน เปนเงน 15,000 บาท

83

ป 2544 กอสรางลานกฬาเอนกประสงค เปนเงนงบประมาณ 99,000 บาท ป 2544 กอสรางสวม ขนาด 2 ทนง 1 หองน า โดยงบประมาณจากทอดผาปาและครบรจาคขางอาคารอนบาล เปนเงน 15,000 บาท

ป 2547 ซอรถ อแตน 1 คน เปนเงน 71,000 บาท โดยใชงบประมาณ จากก าไรสหกรณรานคาโรงเรยน20,000 บาท จากการขายววโรงเรยน 3 ตว เปนเงน 21,000 บาท และจากเงน ทอดผาปา เปนเงน 30,000 บาท

ป 2547 กอสรางหองสวม 2 ทนง หองน า 2 หองโดยใชงบประมาณ จากคณะครผปกครองบรจาค เปนเงน 30,000 บาท ขางหอง ป.3 อาคารเฉลมพระเกยรต

ป 2547 กอสรางประปา และหองสวม จ านวน 1 ท บรเวณขางหอง อาคารพญานาค ใชงบประมาณในการกอสราง 60,000 บาท

ป 2549 โรงเรยนไดขออนมตเปลยนชอจากโรงเรยนบานน าดบเปนโรงเรยนน าดบพทยาคม ป 2549 นายประจบ ขวญมน ด ารงต าแหนง ผอ านวยการโรงเรยนน าดบพทยาคม

ป 2550 ไดรบจดสรรงบประมาณจาก มลนธปนซเมนตไทย จ านวน 100,000 บาท เพอปรบปรงอาคารเอนกประสงค

ป 2550 ไดรบจดสรรอปกรณรบสญญาณดาวเทยมทางไกลเพอการศกษา จากบรษท ผาแดงอนดรสทรจ ากด จ านวน 9 ชด มลคา 100,400 บาท

ป 2551 ไดรบจดสรรงบประมาณ 100,000 บาท เพอปรบปรงหองศลปะและหองเกษตร ป 2551 ไดรบจดสรรคอมพวเตอรพรอมโปรแกรม จ านวน 2 ชด จาก อบจ.ตาก ป 2552 ไดรบจดสรรหองเรยนอจฉรยะ จาก อบจ.ตาก มลคา 1,999,000 บาท ป 2552 ปรบปรงศนยปฐมวย จ านวน 100,000 บาท ป 2553 ไดรบการสนบสนนจากคณะกรรมการสถานศกษา (กองทนวว) และบรษท

พพฒนกร จ ากด จดท าถนนคอนกรต มลคา 200,000 บาท ป 2553 ไดรบจดสรรงบประมาณ ปรบปรงภาคเรยน สปช.103/29

ป 2554 ปรบปรงพพฒนกร จ านวน 100,000 บาท ป 2554 จดสรรหองสหกรณ สนคาโภชนาการ จ านวน 100,000 บาท ป 2554 ปรบปรงหองน าและบานพกคร จ านวน 90,000 บาท

ขอมลสภาพชมชนโดยรวม 1. สภาพชมชนรอบบรเวณโรงเรยนมลกษณะเปนชมชนชนบท การสรางบานเปนลกษณะ

หยอมบานในญาตพนอง บานครงตกครงไม มประชากรประมาณ 1,250 คน บรเวณใกลเคยงโดยรอบโรงเรยน ไดแก ดานทศตะวนตกตดชมชนหม บาน ดานทศเหนอตดกบถนนจรดว ถถอง

84

ดานทศตะวนออกและทศใต ตดกบทดนสาธารณะประโยชนและไรมนส าปะหลงของชมชน อาชพหลกของชมชน คอ รบจางและเกษตรกรรม สวนใหญนบถอศาสนาพทธ ประเพณ / ศลปวฒนธรรมทองถน ทเปนทรจกโดยทวไป คอสงกรานต ท าบญถนน (ท าบญกลางบาน)บวงสรวงเจาพอน าดบ 2. ผปกครองสวนใหญจบการศกษาระดบ ต ากวาปรญญาตร อาชพหลก คอ รบจาง สวนใหญนบถอศาสนา พทธ ฐานะทางเศรษฐกจ/รายไดโดยเฉลยตอครอบครวตอป 45,000 บาท จ านวนคนเฉลยตอครอบครว 3 คน 3. โอกาสและขอจ ากดของโรงเรยน

โรงเรยนน าดบพทยาคม ตงอยในหมบานทมแหลงเรยนรทเออตอการเรยนเปนอยางด เชน เหมองแรบญบนดาล เหมองแรพพฒนกร ซงท าการถลงแรเฟลสปา ทางโรงเรยนไดน านกเรยนเขาเยยมชมและศกษาจากแหลงเรยนรน ตลอดจนไดรบการสนบสนนการด าเนนกจกรรมตางๆ ทโรงเรยนจดขนเปนอยางดเสมอมา

หมบานน าดบตงอยในพนทแหงแลง ไมมแหลงน าตองคอยน าฝนจากธรรมชาตท าให การประกอบอาชพเกษตรกรรม ท าไร ท านา มรายไดทไมแนนอน สวนใหญมฐานะยากจน

อกษรยอ น.ด.พ. สญลกษณโรงเรยน รปพญานาค ปรชญาของโรงเรยน มปญญาประเสรฐกวาทรพย ค าขวญของโรงเรยน รเวลา รหนาท มวนย ปรชญาของโรงเรยน มวนย ไหวงาม วสยทศน

ภายในปการศกษา 2560 จดการศกษาใหเดกพเศษเรยนรวมในเขตบรการไดรบการศกษาชมชนมสวนรวมใชระบบสารสนเทศสอเทคโนโลยททนสมย ไดการรบรองมาตรฐานการศกษาพฒนาครและบคลากรทางการศกษา เดกผ เรยนใหมคณภาพสงขน มคณธรรมจรยธรรมเปนคนด มจตสาธารณะ ด าเนนงานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและรวมเรยนร กบประชาคมอาเซยน (โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2558) พนธกจ

1. สงเสรมการจดการศกษาใหเดกพเศษเรยนรวมในเขตบรการไดรบการศกษาตามศกยภาพ 2. สงเสรมและพฒนาใหชมชนมสวนรวมในการบรหารจดการศกษา 3. สงเสรมการใชระบบสารเทศสอเทคโนโลยเพอการศกษาททนสมยกบเดก ผ เรยน คร และบคลากรทางการศกษา ชมชนผ ทมสวนเกยวของ

85

4. พฒนาการด าเนนงานระบบประกนคณภาพการศกษาตามมาตรฐานการศกษาปฐมวยและ ขนพนฐานใหไดรบการรบรองมาตรฐานการศกษาอยางเปนระบบและตอเนอง 5. สงเสรมใหคร และผ เรยนมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานทก าหนด 6. สงเสรม/ปลกฝงใหครและบคลากรทางการศกษา เดก ผ เรยนมคณธรรม จรยธรรมเปนคนด และมจตสาธารณะตามเอกลกษณ อตลกษณของสถานศกษา

7. พฒนาการด าเนนของโรงเรยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 8. พฒนาครและบคลากรทางการศกษา เดก ผ เรยนและผ ทเกยวของรวมเรยนรกบ

ประชาคมอาเซยน เปาหมาย

1. เดกพเศษเรยนรวมไดรบการศกษาในเขตบรการรอยละ 100 ไดรบการศกษาอยางมคณภาพ 2. ชนชนรอยละ 90 เขามามสวนรวมในการบรหารจดการศกษา 3. ครและบคลากรทางการศกษา เดก ผ เรยน ชมชน ผ ทมสวนเกยวของ รอยละ 90 ใช

ระบบสารสนเทศสอเทคโนโลยเพอการศกษาททนสมย 4. โรงเรยนไดรบการรบรองมาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานและปฐมวยเปนโรงเรยนตนแบบการประกนคณภาพภายใน 5. ครและบคลากรทางการศกษา เดก ผ เรยน รอยละ 100 มคณภาพตามเกณฑมาตรฐานทก าหนด 6. ครและบคลากรทางการศกษา เดก ผ เรยนรอยละ 100 มคณธรรม จรยธรรมเปนคนดมจตสาธารณะสอดคลองกบอตลกษณและเอกลกษณของสถานศกษา

7. โรงเรยนมการด าเนนงานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 8. ครและบคลากรทางการศกษา เดก ผ เรยนและผ เกยวของ รอยละ 90 รวมเรยนรกบประชาคมอาเซยน อตลกษณของสถานศกษา

ยมงาย ไหวงาม

เอกลกษณของสถานศกษา

โรงเรยนเพอนพาท า (ระบบประกนคณภาพ) ผลงานดเดน สถานศกษา

1. โรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม 2. โรงเรยนเพอนพาท าระบบประกนคณภาพ 3. โรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบทอง

86

4. โรงเรยนศนยปฐมวยตนแบบ 5. รางวลชมเชยกจกรรมหองสมด 3D ประจ าปการศกษา 2554 6. โครงงานคณธรรมส านกดถวายในหลวง ปการศกษา 2554 7. สถานศกษายอดเยยมดานนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา OBEC

AWARD ป 2555 ผบรหารสถานศกษา

1. OBEC Award ระดบเหรยญทอง ดานนวตกรรมและเทคโนโลยการเรยนการสอน 2. Best Practice ดานกระบวนการบรหารจดการเรยนรวมดเดน 3. ทปรกษาโครงงานส านกด CSR ปการศกษา 2554 4. รางวลศษยเกาดเดนดานบรหารจดการ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

คร 1. Best Practice ดานสอการเรยนการสอนเดกเรยนรวม 2. ทปรกษาโครงงานส านกด CSR ปการศกษา 2554

3. รางวลหนงแสนครด จ านวนนกเรยน ตาราง 2 แสดงจ านวนนกเรยนโรงเรยนน าดบพทยาคม

ระดบชนเรยน จ านวนหอง เพศ รวม ชาย หญง

ชนอนบาล 1 1 9 5 14 ชนอนบาล 2 1 9 12 21

รวม 2 18 17 35 ชนประถมศกษาปท 1 1 6 13 19 ชนประถมศกษาปท 2 1 10 4 14 ชนประถมศกษาปท 3 1 4 12 16 ชนประถมศกษาปท 4 1 14 10 24 ชนประถมศกษาปท 5 1 11 10 21 ชนประถมศกษาปท 6 1 12 12 24

รวม 6 57 61 118

87

ตาราง 2 (ตอ)

ระดบชนเรยน จ านวนหอง เพศ รวม ชาย หญง

ชนมธยมศกษาปท 1 1 10 7 17 ชนมธยมศกษาปท 2 1 10 5 15 ชนมธยมศกษาปท 3 1 2 9 11

รวม 3 22 21 43 รวมทงหมด 11 97 99 196

หมายเหต: ขอมล ณ วนท 18 พฤษภาคม 2558 ทมา: โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2558 จ านวนขาราชการครโรงเรยนน าดบพทยาคม ตาราง 3 แสดงจ านวนครประจ าการโรงเรยนน าดบพทยาคม

ท ชอ – สกล อาย อาย

ราชการ ต าแหนง/วทย

ฐานะ วฒ วชาเอก

1 นางสวรรณ กลางประพนธ 53 31 คร คศ.3 คบ. สงคม 2 นางอตพร นอมนช 56 34 คร คศ.2 กศ.บ ปฐมวย 3 นางเทยมจนทรอรรถโกวท 52 31 คร คศ.2 คบ. ประถม 4 นางยพณพรรณ โทนสงขอนทร 56 36 คร คศ.2 คบ. วทยาศาสตร 5 นางชลยรตน วรพฒนโรจนา 54 32 คร คศ.2 คบ. คหกรรม 6 นางอรทย ทองมง 52 23 คร คศ.2 คม. หลกสตร 7 นางพฒฐกาล เพชรดง 43 25 คร คศ.2 กศ.บ. วทยาศาสตร 8 นางพรพรรณ วงษสงวน 45 22 คร คศ.2 ศษ.บ. ภาษาไทย 9 นายสวฒน เตาเลก 43 20 คร คศ.2 คบ. คณตศาสตร 10 นางสาวนนทนา เนอไม 49 19 คร คศ.2 กศ.ม. บรหารฯกฬา

88

ตาราง 3 (ตอ)

ท ชอ – สกล อาย อาย

ราชการ ต าแหนง/วทย

ฐานะ วฒ วชาเอก

11 นางกนกวรรณ นะมตร 37 13 คร คศ.2 คบ. ปฐมวย 12 นางสาวเบญจวรรณ จนฤทธ 27 1 ครผชวย คบ. ภาษาองกฤษ 13 นางสาวสนย จาร 26 1 ครผชวย คบ. บญช

หมายเหต: ขอมล ณ วนท 18 พฤษภาคม 2558 ทมา: โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2558 ตาราง 4 แสดงจ านวนครอตราจางโรงเรยนน าดบพทยาคม

ท ชอ – สกล อาย ประสบการณ การสอน(ป)

วฒ วชาเอก

1 นางสาวจฑารตน กนะ 25 1 ป.ตร คอมพวเตอร 2 นางสาวกรรณการ ฟเขยว 27 3 ปวช. บญช 3 นายณฎศษฐ ศรสมบรณ 27 5 ป.ตร คอมพวเตอร

หมายเหต: ขอมล ณ วนท 18 พฤษภาคม 2558 ทมา: โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2558 ตอนท 2 ผลการศกษาสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม จากผลการสมภาษณ เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา 1. สภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม ใชงานประกนคณภาพเปนหวใจของการบรหารงานและด าเนนงานอยางตอเนองเปนระบบ ครรบผดชอบตามมาตรฐาน วเคราะหมาตรฐานฐานและสรางเครองมอด าเนนงาน สอดคลองกบผ ใหสมภาษณ ดงน

89

...วธการของโรงเรยนกคอเราพยายามสรางความตระหนกใหกบครทกคน วางานประกนคณภาพนนเปนหวใจแลวงานประกนคณภาพไมวาจะอยสวนไหนทกท นะครบไมวาโรงเรยนไหนกตามกตองมงานประกนคณภาพเพราะฉะนนเราจงใชงานประกนคณภาพมาคมงาน คมงานบรหารทง 4 งาน ซงจรงๆ แลวงานประกนคณภาพเปน งานวชาการ แต โรงเรยนน าดบพทยาคมนนเอางานประกนคณภาพเปนงานหลก มาคมงาน บรหารงานทงหมดเลย

…โรงเรยนจงเอางานประกนคณภาพมาเปนหลก มาเปนหวใจของงานทงหมด (ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

…พดถงเรองประกนคณภาพภายในทเปนตวชวดความส าเรจของเรา การท างาน

กคอมนจะมค าสงออกมาเนาะ ครแตละคนกท าตามแตละมาตรฐานแลวกรบผดชอบ ในมาตรฐานของตวเอง มการปรบปรงตลอด กอนจะท ากจะมการวเคราะหมาตรฐานสรางเครองมอมนวตกรรม

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558) …ผอ.กจะประชมชแจงแลวกมอบหมายครตามมาตรฐานของประกนภายใน

(หวหนางานวชาการ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558) 2. โรงเรยนน าดบพทยาคมไดด าเนนงานบนพนฐานการมสวนรวมของชมชน องคกร และความสามคคของคณะครทกคน ท างานเปนทม ทกคนมความตระหนก (Awareness) ความพยายาม (Attempt) สงผลใหเกดความส าเรจ (Achievement) ของงานอยางเปนระบบและตรวจสอบไดสงผลใหเกดความยงยน (Accredited System) สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน …ส าหรบการประกนคณภาพ ทนในสวนเรองของความส าเรจของโรงเรยนนน

จรงๆ แลวเราเรมจากความตระหนกใหครทกคนเหนความตระหนกวาสงตางๆ ทเกดขน …ใหเหนความส าคญ ใหเขาใจ เมอทกคนมความตระหนกแลวทกคนกจะม

ความพยายามนะครบ เปลยนจากความตระหนกนนมาเปนความพยายามทจะท างาน ใชไหมครบ

90

…จากความพยายามจนในทสดนนความพยายามกจะไปสความส าเ รจ Achievement กคอความส าเรจ สดทายโรงเรยนกประสบความส าเรจนะครบ เรากท าอยางตอเนองภายใต Concept ทวา ท าทกคน ท าทกวน ท าอยางตอเนองๆ ท างาน แบบไฟสมขอนท าไปทละเลกละนอย

…ในทสดงานประกนคณภาพของโรงเรยนมนกลายเปนความส าเรจ กลายเปนวฒนธรรมของโรงเรยน เปนวฒนธรรมองคกรของโรงเรยน

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

…ครทกคนกจะชวยวเคราะหเพมเตม ทกคนกจะชวยท า เอาขน โปรเจคเตอร อยางนนะคะ กจะชวย รวมกนท าแลวกจะมประเมนประเมนตามรายชน

(หวหนางานวชาการ, ผ ใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558) 3. โรงเรยนน าดบพทยาเปนโรงเรยนแกนน า โรงเรยนเพอนพาท า(ระบบประกนคณภาพการศกษา) ของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 …อนดบแรกโรงเรยนเปนโรงเรยนตนแบบเพอนพาท า …เปนทยอมรบของตามส านกงานเขตฯ ของเราส านกงานเขตฯ ตาก เขต 1

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

4. การด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในโรงเรยนน าดบพทยาคม ไดด าเนนงานตามกฎกระทรวงวาดวยระบบหลกเกณฑและวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553 โดยยดหลกการมสวนรวม 8 ประการดงน 4.1 ก าหนดมาตรฐานการศกษาของโรงเรยนน าดบพทยาคม โรงเรยนไดก าหนดมาตรฐานการศกษาโดยใชมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน 15 มาตรฐาน 65 ตวบงช และมาตรฐานการศกษาปฐมวย 11 มาตรบาน 51 ตวบงช มการก าหนดคาเปาหมายความส าเรจและวเคราะหแตละมาตรฐานและตวบงชชดเจน มการประกาศเปาหมายใหผ ทเกยวของรบทราบ และจดท าเอกสารมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาไวเปนคมอการปฏบตงานส าหรบครและผ เกยวของ สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน

91

…โรงเรยนตองประกาศวาโรงเรยนน าดบพทยาคมเรองประกาศใชมาตรฐาน เพราะฉะนนเราประกาศใชมาตรฐานกระทรวง 15 มาตรฐาน 65 ตวบงช แลวก 11 มาตรฐาน 51 ตวบงช

…ตอไปโรงเรยนกเอามาตรฐานนนมาตรฐานทโรงเรยนประกาศใชนนมาก าหนดคาเปาหมายนะครบวามาตรฐานท 1 ในปการศกษา 2557 เราจะก าหนดคาเปาหมายเอาไวอยในระบบดมาก กก าหนดเอาไว กคอเอาทกมาตรฐานเอาทกตวชวดมาก าหนดเปนคาเปาหมายกอน…ซงการก าหนดคาเปาหมายนเรากจะมการก าหนดคาเปาหมายใน 2 ลกษณะคอ คาเปาหมายเชงปรมาณ กบคาเปาหมายเชงคณภาพ

…เพราะฉะนนโรงเรยนกจะมคมอในการวเคราะหมาตรฐานถง 2 เลม กคอคมอ การวเคราะหมาตรฐานของการศกษาขนพนฐาน และตววเคราะหมาตรฐานปฐมวย

…คมอทงสองเลมนน นนกจะเปนคมอวาในแตละมาตรฐาน แตละตวบงชจะท าอะไร มนกจะเปนตวชวด เสรจแลวเมอเราก าหนดคาเปาหมาย วเคราะหมาตรฐานเสรจแลว เรากมการประกาศใช ท ารปเลมประกาศใหคณครทราบ เสรจแลวเรากน าโครงการ แผนงานกจกรรมนะครบ

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

…เรามการวเคราะหมาตรฐาน วางเปาหมาย ก าหนดเกณฑ สรางเครองมอเพอ

มาท าใหถกตองเกยวกบมาตรฐานในแตละมาตรฐาน (หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

...การก าหนดมาตรฐานการศกษานเรากจะยดของกระทรวงเปนหลก... เขากจะ

มตวชวดของแตละมาตรฐาน เรากจะไปจดท าแผนการสอน จดท าแผนการสอนเพอไปจดการเรยนการสอนในหองเรยน

(หวหนางานวชาการ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

4.2 จดท าแผนพฒนาการศกษาของโรงเรยนน าดบพทยาคม ทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษา โดยด าเนนการวเคราะห สงเคราะหขอมลโรงเรยน ปรบปรงแผนกลยทธ แผนปฏบตการของโรงเรยน แผนงบประมาณ แบบมสวนรวมและสามารถน าไปสการปฏบตได โรงเรยนน าดบพทยาคมจดท าแผนพฒนาโรงเรยน ไดแก แผนกลยทธ แผนปฏบตการประจ าป

92

การศกษา แผนปฏบตการประจ าปงบประมาณแผน Road Map แผนยกระดบมาตรฐานการศกษา สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน

...ในองคประกอบท 2 กจะเรมมการท าแผน แผนใหญทสดของโรงเรยนคอ แผนกลยทธ แผนกลยทธโรงเรยนกจะมซงเปนแผนระยะกลาง 3- 5 ป นะครบจากแผนกลยทธกจะมแผนปฏบตการนะครบ จากแผนปฏบตการกจะเอาไปลอมาจากแผนกลยทธนะครบ เสรจแลวทโรงเรยนกจะมอกแผนหนงกคอแผนปฏบตการประจ าปงบประมาณ

...นอกจากโรงเรยนจะมแผนกลยทธ แผนปฏบตการประจ าปการศกษา แผนงบประมาณแลว โรงเรยนของเรากยงมแผนตางๆ ทจดท าขนมาเชน แผนพฒนาคณภาพ road map เกยวกบเรองการพฒนาผลสมฤทธเปนแผนเฉพาะกจทเราตองการเนนเปนจดๆ ไป

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

...เราจะมการจดท าแผน แผน..แผนกลยทธ แผนปฏบตการแผนปงบ ท าเพอใหเกยวเนองกบการท าในแตละมาตรฐาน ใหสอดคลองกน

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558) 4.3 การจดระบบบรหารและสารสนเทศ พบวาโรงเรยนน าดบพทยาคมไดบรหารจดการตามหลก (หก ส สาม )หกคอการบรหารตามหลกธรรมาภบาล (Good Governance ) สคอด าเนนการจดโครงสรางการบรหารงานเปน 4 ดาน ไดแก ดานการบรหารวชาการ ดานการบรหารงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล และดานการบรหารงานทวไป สามคอ เกง ด งาม มการก าหนดผ รบผดชอบ บทบาทหนาทและวางแผนการจดเกบขอมลสารสนเทศตามภารกจของสถานศกษา ไดแก สารสนเทศพนฐานของสถานศกษา สารสนเทศเกยวกบผ เรยน สารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ สารสนเทศเพอการบรหารจดการ สารสนเทศเพอการรายงานการพฒนาคณภาพการศกษา มขอมลสารสนเทศจดเกบอยางเปนระบบ เปนปจจบน และสามารถน ามาใชไดทนท สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน

...ในองคประกอบท 3 จะเปนเรองของการบรหาร และสารสนเทศการจดระบบบรหารการจดระบบบรหารจดการของโรงเรยน โรงเรยนของเรา ของผมนจะใชรปแบบการ

93

บรหารในลกษณะของ หก- ส- สาม ในการบรหารแบบ หก- ส- สาม หก กคอการบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาลหรอ Good governance นะครบ ใน Good governance มนกจะมองคประกอบของ SBM คอใชโรงเรยนเปนฐานมารวมกน นกคอ หก นะครบ กจะม 6 หลกเสรจแลว ส สกคอ การบรหารตามบทบาทหนาทหรอตามภารกจของโรงเรยน 4 ดาน คอการบรหารงานวชาการ การบรหารงานการเงนงบประมาณ การบรหารงานบคคลแลวกการบรหารงานทวไป ใชไหมครบ สดทายนนกคอ สาม สามกคอ เกง ด งาม คอการบรหารงานเพอใหเดกเปนคนด นะครบ ใหเดกเปนคนเกง ใหเดกเปนคนงาม งามน าใจ งามความเปนไทย เพราะฉะนนบรบทของโรงเรยนของเราดานการบรหารจดการหรอระบบบรหารเราจะใช หก- ส- สาม หกกคอ Good governance สกคอระบบการบรหารงาน 4 ฝาย สามกคอ เกง ด งาม นะครบ

...สวนเรองของขอมลสารสนเทศ โรงเรยนจะมการจดระบบขอมลสาระสนเทศ แยกออกเปน 4 งาน เชนกนกคอ งานวชาการ ขอมลสารสนเทศกถาอาจารยไปทโรงเรยน กจะเหนวาจะมการน าเสนอขอมล ในลกษณะของสถต เปนกราฟ อนนกคอสงทมองเหน แลวกมการจดเกบขอมลทางวชาการนะครบไวในแผนขอมล

...เพราะฉะนนขอมลสารสนเทศของโรงเรยนจงเปนขอมลทมความส าคญ แลวกตองสามารถทจะ link ได ซงการจดเกบระบบขอมลสารสนเทศมนกจะเกบไวสามท คอหนง เกบไวทฝายวชาการ สองเกบไวฝายเทคโนโลย สามตวผม คอตว ผอ.

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

...การจดระบบสารสนเทศกคอ ผอ. ไดจดโครงสรางการบรหารงานของโรงเรยน ทเหมาะสมตอการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนเรานะคะ คอ มคณะกรรมการการด าเนนงานประกนคณภาพภายใน

...สองคอโรงเรยนก าหนดครทรบผดชอบระบบสารสนเทศ โดยจดใหเปนหมวดหมคะ แยกเปน 4 ฝาย กคอใหครคอมพวเตอรของโรงเรยนไดเกบขอมล เกบขอมลนกเรยน ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนหรอวา SAR online โดยแบงขอมลออกเปน 4 ฝายคะ คอ ฝายวชาการ ฝายบคลากร ฝายการเงนและบรหารทวไป

...สามกคอโรงเรยนไดน าระบบสารสนเทศทจดขอมลไวเปนหมวดหมไปใชประโยชน ในการบรหารงานแลวกพฒนาการเรยนการสอน ...ครคอมพวเตอรจะเปนคน

94

จดการและกคอยอพเดตตลอดใหเปนปจจบนกจะมคนรบผดชอบในแตละระบบ ไมวาจะเปนขอมลนกเรยน ระบบ SAR online กจะแบงหนาทกนไป

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

...ในระบบประกนนกจะมการจดเปนแฟมแตละมาตรฐาน มาตรฐานท 1 ท 2 ท 3 ท 4 ท 5 ไลไป กจะมแฟมส าหรบจดเกบเอกสาร ขอมลตางๆ นะคะกจะม มหองเกบเอกสารคอ ผอ.นกจะกลวเอกสารหายแกกจะซอลงใหเกบโดยเฉพาะวาของมาตรฐานใดกเกบไป แลวเวลาจะมาโชว เรากเอามาโชวแตละมาตรฐาน

(หวหนางานวชาการ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

4.4 การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของโรงเรยนน าดบพทยาคม มการแตงตงคณะท างาน ผ รบผดชอบโครงการ กจกรรม อยางชดเจน มการด าเนนงานแบบมสวนรวมทกฝายมการนเทศ ตดตามการด าเนนงาน มการวเคราะหผลการด าเนนงานเปรยบเทยบกบเปาหมายและตวชวดความส าเรจ ก าหนดโครงการกจกรรมเพอใหบรรลตามวตถประสงค สอดคลองกบผ ใหสมภาษณ ดงน

...วธการด าเนนงานของเรากคอเรากแตงตงคณครทจะมหนาทในการด าเนนงานตามค าสง พอในแตละเดอนเรากจะมการประชมนะครบเรากจะประชมวชาการกบประชมประจ าเดอน เพราะฉะนนในแผนงานและโครงการของคนใด กจะตองเอาเขากอนหนงเดอน

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

...โรงเรยนจะมค าสงแตงตงใหคร สภานกเรยน ด าเนนงาน กนอยางชดเจน กคอครทรบผดชอบในหนาทตางๆ กจะมค าสงแตงตงอยางชดเจน นกเรยนกมการประชมสภานกเรยนแบงหนาทกน รบผดชอบหนาทตางๆ ทเปนสภานกเรยน... โรงเรยนจะไดการสงเสรม การสนบสนน จากชมชน ผปกครอง ทองถน เขามามสวนรวมในการวดและประเมนผล มการนเทศตดตาม กจกรรมของโรงเรยน

...โรงเรยนมการบรหารจดการ โดยองคคณะบคคลของโรงเรยน โดยมการประชมอยางนอย ภาคเรยนละ 2 ครง เพอใหคณะบคคล อนมต และเหนชอบ... มการจดท าแผน โดยพจารณาจากแผนงาน โครงการและแผนกลยทธ จากกลยทธของโรงเรยน คะกคอ

95

โรงเรยนมการจดท าปฏทนงาน ปฏทนวชาการ ปฏทนประชมสดสปดาห เพอน าไปสการปฏบตงาน แลวกโรงเรยนมการจดตงคณะกรรมการตดตามการด าเนนงาน ตามแผนปฏบตการเดอนละ 1 ครง แลวกมการประชมวชาการ แลวกในแผนปฏบตการของโรงเรยนจะไดรบความเหนชอบ จากคณะกรรมการสถานศกษาแลวนะคะ

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

...ผอ.กจะมค าสงหมอบหมายงานใหครแตละคน วาใครมหนาทรบผดชอบโครงการอะไร กจกรรมอะไร ทกกจะปฏบตตามค าสงทไดรบมอบหมาย ครทรบผดชอบในแตละมาตรฐาน กจะไปหาขอมลมาตรฐานทตนเองรบผดชอบ

(หวหนางานวชาการ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

4.5 การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาของโรงเรยนน าดบพทยาคม ด าเนนการโดยแตงตงกรรมการตรวจสอบคณภาพของโรงเรยน สงเสรมคร ผปกครอง ผแทนชมชน เขามามสวนรวม เพอตดตามตรวจสอบและรวบรวมขอมลการด าเนนงานโครงการของโรงเรยนตลอดปการศกษาตามมาตรฐานศกษาทโรงเรยนก าหนด และสรางคมอการตดตามตรวจสอบและประเมนภายในสถานศกษา สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน

...ในสวนของเรองของการตดตามตรวจสอบคณภาพการจดการศกษาเองจาก

วาโรงเรยนของเรากมการจดท าคมอจะมคมออยเลมหนง จะเปนคมอการตรวจสอบวาแตละมาตรฐานและตวชวดเราจะตรวจสอบอะไรจะมคมอคมอจะมอย2 สวนคอ คมอตรวจสอบ ขนพนฐานกบคมอตรวจสอบปฐมวยเพราะฉะนนเมอเราแตงตงคณะกรรมการตดตามและตรวจสอบเขากจะหยบคมอเลมทโรงเรยนท าไวไดเลย

...เพราะฉะนนของเราเปนจดเดนทวาเรามคมอในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพทงระบบครบ

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

...โรงเรยนมการจดตงคณะกรรมการตดตามการด าเนนงาน ตามแผนปฏบตการเดอนละ 1 ครง แลวกมการประชมวชาการ แลวกในแผนปฏบตการของโรงเรยนจะไดรบความเหนชอบ จากคณะกรรมการสถานศกษาแลว

96

...อนแรกเลยจะมการวเคราะหกอน มการวเคราะหแลวกออกแบบพฒนา มาด าเนนการ สดทายกคอมาประเมนผล ประเมนผลของตวเองกคอ เปนการประเมนมาตรฐานหรอวาประเมน หรอวาสรปโครงการตางๆ เวลาทเราจะสรปโครงการตางๆ กคอเราจะท าแบบ PDCA อม..ในการท าโครงการ

...โรงเรยนจะไดการสงเสรม การสนบสนน จากชมชน ผปกครอง ทองถน เขามามสวนรวมในการวดและประเมนผล มการนเทศตดตาม กจกรรมของโรงเรยน

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

4.6 การประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานของสถานศกษา โรงเรยนไดแตงตงคณะกรรมการประเมนคณภาพภายใน ประกอบดวยคณะกรรมการ 3 ชด ไดแก คณะกรรมการประเมนภายใน คณะอนกรรมการ คณะกรรมการรวบรวมและรายงาน เพอประเมนตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐานและมาตรฐานการศกษาปฐมวย สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน

...การประเมนคณภาพภายในโดยปกตแลวเรากจะมการประเมนตนเองซงเราเรยกวา SAR การประเมนตนเองเราตองมคณะกรรมการซงโรงเรยนของเรากจะมการแตงตงคณะกรรมการนะครบอยางนอย 3 ชด สามชดนกจะเปน 1 ชดกจะเปนบคคลภายนอกทส านกงานเขตฯขนทะเบยนไว วาเปนผประเมนเรากจะเลอกมาหนงคน เรากจะมการแตงตงคณะกรรมการประเมนภายใน โดยโรงเรยนกจะแตงตงไมนอยกวา 3 คน เรากจะเชญ ผอ.หนงคนจากโรงเรยนหนองเสอพทยาคม ซงส านกงานเขตฯไดขนทะเบยนไวเปนผ ประเมนนะครบ เสรจแลวกมกรรมการประเมนทโรงเรยนอกสองคนใหเปนกรรมการชดท 1

...คณะกรรมการประเมนกรรมการชดท 2 เรากจะแตงตงอนกรรมการนะครบโรงเรยนกจะมอนกรรมการ อนกรรมการเรากจะแตงตงอนกรรมการทงหมด 15 คน นะครบตามมาตรฐาน อนกรรมการกมหนาทชวยกรรมการประเมนตรวจสอบเครองมอในการประเมน ในการคดค านวณ เพราะฉะนนโรงเรยนกจะมอนกรรมการ อนกรรมการกจะมหนาทเปนคนประเมนตามมาตรฐานทตวเองรบผดชอบ

...คณะกรรมการชดท 3 กจะเอาผลการประเมนของแตละมาตรฐาน มารวบรวมเปนภาพของโรงเรยนพอนกออกมยครบ กรรมการชดท 3 กท าหนาทคยขอมลรวบรวมเหนไหมครบเพราะฉะนนของโรงเรยนการประเมนคณภาพภายในของเราจะมคณะกรรมการ 3 ชด โรงเรยน

97

ผมคณะกรรมการทไดรบการแตงตง อนกรรมการ และคณะกรรมการรวบรวม เมอรวบรวมเสรจแลวกท ารายงานเปนรปเลม แลวกน าผลการประเมนนเสนอคณะกรรมการสถานศกษา คณะกรรมการสถานศกษาเหนชอบ กสงไปหนวยงานตนสงกด ขนเวปไซดแลวกเอาไปท า SAR online เดยวนะครบ เพราะฉะนนของโรงเรยนเรา กจะมคณะกรรมการครบในองคประกอบกจะมอยในค าสงนะครบ ค าสงกจะมคณะกรรมการทงหมด 3 ชด

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558) ...โรงเรยนมการแตงตงคณะกรรมการประเมน คณภาพภายในของโรงเรยนน าดบ

พทยาคม ซงประกอบไปดวย คณะกรรมการประเมนคณภาพตามมาฐานการศกษาของโรงเรยน ก คอมผ ทรงคณวฒ ผอ.ครวชาการระดบปฐมวย ประถม มธยม คะ แลวกจะมคณะอนกรรมการประเมนคณภาพตามมาตรฐาน กคอจะมครแลวกผ รบผดชอบตามมาตรฐานคะ กคอมครผ รบผดชอบมาตรฐาน 15 คน ครปฐมวย 2 คน แลวกจะมคณะกรรมการรวบรวมและกจดท ารายงานประจ าป กจะมผทรงคณวฒ ผอ.ครระดบปฐมวย ประถมศกษา มธยม แลวกเจาหนาทธรการเพอรวบรวมขอมล นะคะ ในการท า SAR แลวกน าเสนอคณะกรรมการสถานศกษา เพอขอความเหนชอบ แลวกน า SAR ทไดไปเผยแพรใหผปกครอง นกเรยนหรอวาสาธารณชน

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

7. การจดท ารายงานคณภาพการศกษาประจ าป โรงเรยนจดท ารายงานคณภาพการศกษาประจ าปเสนอตอคณะกรรมการสถานศกษา และส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ผปกครอง ชมชนใหทราบ สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน

...เพราะฉะนนในองคประกอบท 7 โรงเรยนกจะมการจดท า SAR โดยมคณะกรรมการชดท 3 เสรจแลวกเอาผลการประเมนทงหมดน าเสนอคณะกรรมการสถานศกษา คณะกรรมการสถานเหนชอบกเผยแพรแลวกสง

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

98

...การจดท ารายงานประจ าปนของเราท าอยแลวคะ กคอ SAR นละคะ ไมวาจะเปนผล O-NET เรากจะเอาขอมลตรงนนมาใส การประเมนภายใน ภายนอก จะใสขอมลลงไป ใน SAR ทงหมด

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

...มการจดท ารายงานประจ าปมการประเมนคณภาพภายในทกป วนนกมการสรป สรปของภาคเรยนน ปการศกษาน ท า SAR กจะท าตามตวบงคบของมาตรฐานตางๆ กจะมคนรบผดชอบทกมาตรฐาน

(หวหนางานวชาการ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558) 8. การพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง โรงเรยนด าเนนการพฒนางานอยางเปนระบบ พฒนาทมงาน สรางจตส านก สรางความตระหนก มความพยายามท างานอยางตอเนอง โดยครมการพฒนาตนเอง มการแลกเปลยนเรยนร แบงปนความรกนอยเสมอ น าผลการประเมน มาวเคราะห จดท าแผนยกระดบมาตรฐานการศกษาในปถดไป และเผยแพรประชาสมพนธงานระบบประกนของโรงเรยน สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน ...สวนในเรองการด าเนนงานอยางตอเนองนนกคอ เราจะเอาผลการประเมนใน

แตละมาตรฐานและตวชวดวาผลเปนอยางไร นะครบ ผลอยในระดบดมาก ปหนาเราจะเปนดเยยมผลออกมาไดรอยละ 80 ปหนาเราจะเอา 85 เรากจะเอาผลของการประเมนในป 2557 ทจะออกมานไปก าหนดคาเปาหมายในป 2558

...การพฒนาอยางตอเนองแตความโดดเดนของโรงเรยน อกอนหนงกคอนอกจากเราจะใชระบบประกน 8 ขนตอนและความตอเนอง คอเราเรากมาคดวาความส าเรจของโรงเรยนมนเกดจากการดไซนรปแบบออกมา เพราะฉะนนโรงเรยนของเรา กจะมการดไซนรปแบบออกมามการพฒนามการสรางเครองมอ มการท าคมอตางๆ ซงอาจารยจะพบวาเราจะมคมอการประเมนระบบประกนคณภาพตามกฎกระทรวง 8 ขอ

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558) ...การพฒนาใหมคณภาพอยางตอเนองกคอมการพฒนาอยางตอเนองอยแลว

คอโรงเรยนจะมการพฒนาสงเสรม สนบสนนใหครมความรเกยวกบเรองงานประกนคณภาพการศกษาทกปคะ โดยท าการประชม แลวกสรป รายงาน ผลการด าเนนงาน ตามมาตรฐานของโรงเรยน สรางเครองมอ วดและประเมนผลตามตวบงชและมาตรฐาน

99

เพอทจะจดท าเปนรายงานในระบบ SAR online นะคะ โดยครทกคนตองรบผดชอบ ตามมาตรฐาน และทกคนตองท าตอเนอง

...น าผลมาก าหนดเปาหมายแลวกวเคราะหสงเคราะหขอมล กจกรรมการในด าเนนงานเพอ น าไปบรณาการ กบการเรยนการสอนและการบรหารจดการตางๆ คะ และโรงเรยนมการเผยแพรผลการด าเนนงาน โรงเรยนตนแบบระบบประกนคณภาพภายใน และการบรหารจดการระบบประกนคณภาพภายใน โดยใช ADDIE MODEL โดยการจดท ารปแบบเปนวารสาร แหลงศกษาดงานโรงเรยนเครอขายของเราอะคะ แลวกครเปนวทยาการกคอครอาจจะอยตรงมาตรฐานของตวเอง เพอคอยชแนะบางใหกบผ ทมาดงานนคะ แลวกมกจกรรม Shopping มาตรฐาน ประมาณนคะ

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

...เราตองสรางความตระหนก ใหครทกทานเหนกอนระบบประกนภายในเปน ตวบงบอก บงชวาโรงเรยนเรามคณภาพหรอไม เพราะฉะนนเราจะตองท าเอกสารหลกฐานใหถกตองมการชแจง มการประชม มการพฒนาคณภาพเรอยๆ มการอบรม มการไปดงาน ศกษาดงานทอน แลวกพวกคระครจะไปดของโรงเรยนเขา โรงเรยนทมคณภาพแลวกลบมาพฒนาตนเอง

(หวหนางานวชาการ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558) ตอนท 3 ผลการศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม จากผลการสมภาษณและศกษาจากเอกสาร เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา การด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม เปนสถานศกษาทมผบรหารใหความส าคญในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในเ พอยกระดบมาตรฐานการศกษาอยางเปนระบบ คณะกรรมการสถานศกษาใหความรวมมอในการขบเคลอนระบบการบรหารตามแผนทสถานศกษาก าหนด ครทกคนไดรบการพฒนาองคความรเกยวกบการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในอยางตอเนอง ภายใตการน าของผอ านวยการโรงเรยนน าดบพทยาคม จดใหมการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โดยใชรปแบบ “ADDIE MODEL” โรงเรยนน าดบพทยาคม ประกอบดวย Analysis, Design, Development, Implementation และ Evaluation มแนวปฏบตดงน

100

1. หลกการด าเนนงานประกนคณภาพภายใน จากผลการสมภาษณและศกษาเอกสาร เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคมมรปแบบระบบประกนคณภาพภายใน โดยใชรปแบบ “ADDIE MODEL” มหลกการด าเนนงาน 3หลกการ ไดแก หลกการควบคมคณภาพ หลกการตดตามตรวจสอบคณภาพ และหลกการประเมนคณภาพ สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน ...เพราะฉะนนในหลกการด าเนนงานประกนคณภาพของโรงเรยนน าดบพทยาคม

เรากจะใชทงหมด 3 ตวในหลกการ กคอหลกการควบคมคณภาพ หลกการตรวจสอบคณภาพแลวก หลกการประเมนนะครบ ซงกจะไป Link ถา..ถาไปเชอมโยงแลวมนกจะไปเชอมโยง กบระบบประกนคณภาพ ทงหมด 8 ขนตอนนะครบ

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558) 2. รปแบบการประกนคณภาพภายใน จากผลการสมภาษณและศกษาเอกสาร เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคม ใชงานประกนคณภาพภายในเปนหวใจของการบรหารงานและด าเนนงานอยางตอเนองเปนระบบ ตามมาตราท 48 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 แกไข 2545 โดยการพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา “ADDIE MODEL”มาพฒนาใชอยางตอเนองจนประสบผลส าเรจเปนทยอมรบและไดรบรางวลในระดบตาง ๆสงผลใหคณภาพของโรงเรยน คร นกเรยน ดขน โดยโรงเรยนไดด าเนนผลงานดเดนทประสบผลส าเรจเปนทประจกษ (ADDIE MODEL) ม 5 ขนตอน สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน ...การประกนคณภาพภายในเราไดมการพฒนารปแบบ นะครบ ซงเราเรยกวา ADDIE

MODEL นะครบ เรองของ ADDIE MODEL...เรากมการพฒนารปแบบโดยใช ADDIE MODELมาบรณาการกบองคประกอบ 8 องคประกอบนะครบ ADDIE MODEL นน ADDIE ยอมาจาก A-D-D-I-E ซง A ยอมาจากค าวา Analysis นะครบ Analysis กคอการสงเคราะห...

...D ตวท 2 นนกคอ Design ดไซนกคอโรงเรยนเนยมาออกแบบนะครบ เอา 8 องคประกอบ เอา 15 มาตรฐานเนย มาออกแบบใหเหมาะสมกบสภาพของโรงเรยน

101

เพราะวาในสวนกลางเนย เขาใหองคประกอบใหญมา 8 ขนตอน แตองคประกอบนน มนอาจจะไมเหมาะกบโรงเรยนน าดบโรงเรยนน าดบกออกมาดไซนแบบเอง ดไซนของเราเอง

...D ตวท 3 คอ Development เราเอาไปใช แลวเรากเอามาพฒนา เพราะฉะนนรปแบบของโรงเรยนจะมการพฒนามานะครบจากปทผานมา...เปนปญหาเรากจะเอามาปรบนะ จนในทสดเนยเรากมาพฒนารปแบบทเปนนง เรากจดท าเปนคมอ เพราะฉะนนเรากเอา ผลการประเมน แตละปมาพฒนา ออกแบบแลวกมาพฒนาเพอจะไดตรงกบสภาพปญหาและความตองการของโรงเรยน

...I ตวนกคอ Implementation กคอการน าไปใชครบ นะครบ พฒนาเสรจ ออกแบบเสรจ กเอาไปส..เอาไปสการปฏบตนะครบ

...สดทายกคอตว E ใชไหมครบ Evaluation กคอการประเมน เมอเอาไปใชเสรจแลวกจะมการประเมนนะครบกคอ เออ.. มการประเมนกคอเรมประเมนตนเองใชไหมครบประเมนโดยหนวยงานตนสงกด แลวกประเมนโดย สมศ.นะครบอนน กจะเปนเออ..สดทาย กคอการสรางเครอขายนะครบมนกจะมการสรางเครอขายนะครบ มการสรางเครอขายโรงเรยน...เปนโรงเรยนตนแบบของงานประกนคณภาพนะครบ...โรงเรยนตนแบบเปนศนยอบรม เปนศนยศกษาดงาน...เชน มกจกรรม shopping มาตรฐานกจกรรมอบรม SAR Online มกจกรรมตดตาม..ในโรงเรยนกจะมกจกรรมใหเครอขายเขามานะครบ ซงในป 2558 เรากจะจดกจกรรม Open House นะครบ Open House,IQA Online นนเอง

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

102

การเตรยมการ ๑.เตรยมความพรอมของ

บคลากร - สรางความตระหนก - พฒนาความรและ ทกษะ ๒. แตงตงคณะกรรมการทรบผดชอบ

การด าเนนการ ๑.วางแผนการปฏบตการ(P) - ก าหนดเปาหมายหรอ มาตรฐานการศกษา - จดล าดบความส าคญของ เปาหมาย - ก าหนดแนวทางการ ด าเนนงาน - ก าหนดระยะเวลา - ก าหนดงบประมาณ - ก าหนดผ รบผดชอบ

การรายงาน จดท ารายงานประเมนตนเองหรอรายงานประจ าป - รวบรวมผลการ ด าเนนงาน และผลการประเมน - น าเสนอกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน - เผยแพรประชาสมพนธ สาธารชน ผปกครอง

๒.ด าเนนการตามแผน(D) - สงเสรม สนบสนน - จดสงอ านวยความ สะดวก สนบสนน ทรพยากร - ก ากบ ตดตาม - ใหการนเทศ

๓.ตรวจสอบประเมนผล(C) - วางกรอบการประเมน - จดหาหรอจดท าเครองมอ - เกบขอมล - วเคราะหขอมล - แปลความหมาย - ตรวจสอบ/ปรบปรง - คณภาพการประเมน

๔.น าผลการประเมนมา ปรบปรงงาน (A) - ปรบปรงการปฏบตงาน ของบคลากร - วางแผนในระยะตอไป - จดท าขอมลสารสนเทศ

ภาพ 14 ขนตอนการด าเนนการประกนคณภาพภายใน

ทมา: โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2557ข

103

ADDIE MODEL

A

D

D

E

I

Analysis

Development

Design

Evaluation

การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL”

โรงเรยนน าดบพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1

ภาพ 15 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL” ทมา: ประจบ ขวญมน, 2555 ความสอดคลองของ“ ADDIE MODEL” กบ กฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 หมวด 2 ขอ14 ใหสถานศกษาขนพนฐานจดใหมระบบการประกนคณภาพภายในตามหลกเกณฑและแนวปฏบตเกยวกบการประกนคณภาพภายในระดบการศกษาขนพนฐาน

Implementation

104

ADDIE MODEL

A Analysis

การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL”

โรงเรยนน าดบพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1

ภาพ 16 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL” (Analysis) ทมา: ประจบ ขวญมน, 2555 ขนการวเคราะห โรงเรยนน าดบพทยาคมไดด าเนนการวเคราะหสภาพโรงเรยนโดยใชเทคนค SWOT เพอก าหนดวสยทศน พนธกจ เปาประสงค และจดท าแผนกลยทธ ก าหนดโครงการ ตวชวดการด าเนนการและการวางแผนงบประมาณในการด าเนนการ เพอใหผลลพธทเกดจาก การด าเนนงานไดบรรลตามวสยทศนทก าหนดไว จากการด าเนนงานขนนโรงเรยนไดมวสยทศนทด มการจดท าแผนกลยทธของโรงเรยน มการจดท าโครงการในแผนปฏบตการประจ าปการศกษาและจดท าแผนงบประมาณประจ าปงบประมาณตลอดจนมการประเมนโครงการตามตวชวดทก าหนดไว

105

ADDIE MODEL

D

ภาพ 17 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL” (Design) ทมา: ประจบ ขวญมน, 2555 ขนการออกแบบ โรงเรยนน าดบพทยาคมด าเนนการออกแบบมาตรฐานการศกษาทโรงเรยนก าหนดขนเพอวเคราะหตวบงช ก าหนดเปาหมาย กจกรรมทโรงเรยนจะตองด าเนนการเพอใหบรรลตามมาตรฐาน เพอน ากจกรรมมาจดท าโครงการตามแผนปฏบตการ ก าหนดผ รบผดชอบงานโครงการ/กจกรรมและด าเนนการตามโครงการ ออกแบบรวบรวมแบบประเมนตามตวบงชเพอไดรองรอยการด าเนนงานอยางเปนระบบและตอเนอง

106

ADDIE MODEL

D

ภาพ 18 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL” (Development) ทมา: ประจบ ขวญมน, 2555 ขนการพฒนา ซงเปนขนตอนทตอเนองจากขนการออกแบบ โดยน าแบบทไดจาก การวเคราะหมาตรฐานในแตละมาตรฐานมาคดพฒนารปแบบประเมนตามรายการตวบงช พฒนาการก าหนดรปแบบโครงการ/กจกรรมของแตละโครงการเพอการด าเนนงานใหสอดคลองกบบรบทของโรงเรยน ตลอดจนการเกบรวบรวมขอมล การสงเคราะหขอมลและการน าขอมลมาท าสารสนเทศของโรงเรยน จากการด าเนนการในขนนสงผลท าใหโรงเรยนน าดบพทยาคมมคมอ การวเคราะหมาตรฐานการศกษาระดบปฐมวยและระดบการศกษาขนพนฐานและคมอการเกบรวบรวมขอมลตามมาตรฐานการศกษาอยางเปนระบบและสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของโรงเรยน

107

ADDIE MODEL

I

ดานคณภาพผเรยน ดานการจดการศกษา ดานการสรางสงคม ดานอตลกษณ ดานสงเสรมมาตรการ แหงการเรยนร ของสถานศกษา

การประกนคณภาพภายใน

ภาพ 19 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL” (Implementation) ทมา: ประจบ ขวญมน, 2555 ขนการน าไปใช โรงเรยนน าดบพทยาคมไดด าเนนการน าแผนงาน โครงการ/กจกรรม ทโรงเรยนไดท าการวเคราะหมาตรฐานไปด าเนนการใชตามแผนงานของโรงเรยนตามแผนปฏบตการประจ าปการศกษาของโรงเรยนใหสอดคลองกบกฎกระทรวงวาดวยระบบหลกเกณฑและวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553 ทงการประเมนคณภาพภายในและมาตรฐานตามกฎกระทรวง 4 มาตรฐานคอ ผลการจดการศกษา (ดานคณภาพผ เรยน) ดานการจดการเรยนการสอนทยดผ เรยนเปนส าคญ (ดานคณภาพคร) ดานการบรหารจดการศกษา (ดานการการจดการและชมชนแหงการเรยนร) และดานการประกนคณภาพภายในตามกฎกระทรวง

Implementation

108

ADDIE MODEL

E Evaluation

ภาพ 20 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา โดยใช “ ADDIE MODEL” (Evaluation) ทมา: ประจบ ขวญมน, 2555 ขนการประเมน โรงเรยนน าดบพทยาคมจะด าเนนการประเมนการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนทกๆ ป โดยการแตงตงคณะกรรมการประเมนภายในตามมาตรฐานการศกษาปฐมวยและมาตรฐานการศกษาขนพนฐานและคณะกรรมการรวบรวมผลกาประเมนเพอจดท ารายงานประเมนตนเองประจ าป SAR เพอน าเสนอผลตอคณะกรรมการสถานศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ตลอดจนการประชาสมพนธใหชมชน ผปกครองทราบ และเพอใชเปนแนวทางในการพฒนาโรงเรยนในปการศกษาตอไปโดยน าผลการประเมนมาจดท าแผนยกระดบคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของโรงเรยน

109

3. กระบวนการประกนคณภาพภายใน จากผลการสมภาษณและศกษาเอกสาร เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนา

ระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคมไดพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา ตามรปแบบ ADDIE MODEL สการปฏบตไดจรง โดยใชทฤษฎระบบในการขบเคลอนและควบคมกระบวนการกระบวนการบรหารคณภาพของเดรมมง มภารกจหลกอย 4 ขนตอน ซงตองปฏบตตอเนองกนไปไมสนสด เขยนเปนวงจร Plan –Do – Check – Action หรอ PDCA สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน

...กระบวนการในการท าประกนคณภาพภายใน กระบวนการทโรงเรยนจะใชมกจะซอนอยกระบวนการพนฐานทเราใชอยกคอกระบวนการของเออ.. .วงจรคณภาพของเดมมงกคอ PDCA ทงกระบวนการจะถกขบเคลอนดวย PDCA ทงหมดเลย แตในกระบวนการบรหารกจกรรมของ ADDIE MODEL... เราจะใชทฤษฎระบบเขามา จบนะ เราจะใชทฤษฎระบบเขามาจบมาจบกคอปจจยน าเขา นะครบ กระบวนการและกผลผลต นะครบกจะมเปนทฤษฎระบบ อนนในองคประกอบทฤษฎระบบเนยมนกจะมกระบวนการ PDCA ...กจะมปจจย ม Process ม output Process กคอ ADDIE นะฮะแตตรงนมนจะม plus เขามาอก อกสองตว เพราะฉะนนขบวนการในแตละตว การวเคราะหเนย ในการวเคราะหกจะมการวางแผน นะครบ มการด าเนนการ มการ Act เพราะฉะนนกระบวนการ PDCA มนจะถกขบเคลอนเออ..ในแตละกระบวนการแตกระบวนการใหญทโรงเรยนท ากจะม Input Process Output อนนคอเปนกระบวนการโดยใชทฤษฎระบบแลวในทฤษฎระบบนนกจะมขบวนการ PDCA ซอนอย เพราะฉะนนในเรองของกระบวนการท าประกนคณภาพภายในของโรงเรยนเนย จะซอนอย 2 กระบวนการกระบวนการใหญกคอทฤษฎระบบ ใชทฤษฎระบบ ในทฤษฎระบบนนจะซอนดวยกระบวนการควบคมคณภาพนนคอ PDCA ทกขนตอน

(ผบรหารสถานศกษา, ผ ใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558) ...การประเมนมาตรฐานหรอวาประเมน หรอวาสรปโครงการตางๆ เวลาทเราจะสรปโครงการตางๆ กคอเราจะท าแบบ PDCA อม..ในการท าโครงการ

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

110

...ผอ.เขาจะมกระบวนการ PDCA ผอ.กจะเนนกระบวนการ PDCA ใน การจดการบรหารเนาะกจะมการประชมชแจงกอนทกครง แลวกมอบหมายใหคณครไปท ามาตรฐานของตวเองกคอ ทกครงจะมการรวมกนระดมความคดกอน ระดมความคดกอนวา จะจดท าอยางนผลมนจะพฒนาขนไหม อยางนอะนะ กคอจะเปน ทยอมรบของคณะครทกทาน ผอ.กจะเปนคนทคดไอเดยมาวางนเถอะ ทานกจะไปคดแยก คดแตกมา ทานกเอามาพฒนาใชในโรงเรยนทโรงเรยนของเรากจะใชระบบ PDCA ผอ. คดรปแบบมาใหแลวกใหครมาด าเนนการ การด าเนนการเรากจะเอาเขาไปบรรจในแผนปฏบตการ ในรปของโครงการหรอกจกรรมตางๆ และกจะตองม ขน Plan ขน Do ขน Check และกขน Action คะมนกจะอยในนน

(หวหนางานวชาการ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

ภาพ 21 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนน าดบพทยาคม

ทมา: โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2557ข

111

4. จดทควรพฒนาปรบปรงใหดขน จากผลการสมภาษณและศกษาเอกสาร เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคมไดพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา ตามรปแบบ ADDIE MODEL จะด าเนนงานโครงการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนน าดบพทยาคม “ADDIE MODEL plus” ดวยระบบ” IQA ONLINE” พฒนาและสรางเครอขายโรงเรยนตนแบบและเครอขายระบบประกนคณภาพของโรงเรยนน าดบพทยาคม สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน ...จดทควรจะพฒนาในเรองของ ADDIE MODEL เนย ตอนนเราพบความจรง

ขนมาอกอนหนงซง ผมก าลงจะเขยนอยนะครบกคอ จะเปน ADDIE MODEL Plus นะครบ เปน ADDIE MODEL Plus ทนจดทควรจะพฒนาผมก าลงจะตอยอดในเรองของ ADDIE MODEL เนยใหเปน Online ใหเปน IQA Online กคอใหมน Link....เพราะฉะนนกจะเปนสงทจะพฒนา กคอจะพฒนา IQA Online ระบบ ADDIE MODEL Plus ใหเปน IQA Online แลวกเชอมโยงกนในเครอขาย

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558) ตอนท 4 ผลการศกษาปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม

จากผลการสมภาษณ เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม ผลการศกษาปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา ปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม มปจจยทส าคญ 2 ประการคอ

1. ปจจยภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม มผบรหารทมความรความสามารถในการบรหารจดการศกษา

ใหความส าคญในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในเพอยกระดบมาตรฐานอยางจรงจง ครและบคลากรทางการศกษามความร ประสบการณ ความรบผดชอบ มงมนตงใจในการพฒนาคณภาพการศกษา สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน

...ในสวนของปจจยความส าเรจปจจยความส าเรจของโรงเรยน...ผมคดวา

หนงนาจะเกดจากคน...หนงอาจจะตวผมเนาะเพราะตวผบรหารเนย ...ผบรหารจะตอง

112

เปนหวแตเรองของคณลกษณะปจจยทเปนผบรหาร... ผมคดวาผบรหารเปนคนขบเคลอนทงหมดเพราะฉะนน...ความมงมนตงใจนะ ความความกระตอรอรนความอยากจะท า หรอแรงบนดาลใจทเราอยากจะท า มนกนาจะอยทตวผบรหารในความคดของผมนะ ผบรหารเปนคนน า เพราะวา ผบรหารจะเปนคน control งานทงหมด ...คณลกษณะของคนทเขามความรบผดชอบมความมงมนตงใจ อยากทจะท า อยากทจะบรการโรงเรยนอนอยางนครบเพราะฉะนนปจจยเหลานมนกจะท าใหงานประกนคณภาพ เออ..มนประสบความส าเรจเพราะฉะนนผมคดวาสงทส าคญทสดกคอปจจยภายใน กคอเรองของคน

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

...ถาปจจยภายในกเปนทตวครอะเนาะ คอครมความตงใจท างานมความรบผดชอบในแตละมาตรฐานของตวเองมผลงานของนกเรยนในแตละมาตรฐานออกมา

... ปจจยกคอมปจจยภายในภายนอก ภายในกคอครมความตงใจ ตงใจท างาน มงานออกมาในแตละมาตรฐาน มผลงานของเดก มอะไรเยอะ ทนปจจยภายนอกกคอ มคนมาดงานเปนสถานทดงาน เปนทยอมรบของหลาย ๆ ท

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558)

. . . ปจจย ท เดนๆ ทสง เสรมกคอ ความสามคค ความเปนผ น าของทานผอ านวยการ ความม..เขาเรยกวา ความมน าใจซงกนและกน กเลยสรางทมงานทดได กคอไดใจกน กคอท างานดวยใจ กคอคร ผอ.ใหใจมาเตมรอยเรากใหใจไปเตมรอย กคอทานเปนคนด ดทกดาน ไมวาจะดาน..ดานการเรยนการสอน ดานสวนตว ความมน าใจอะไรอยางนนะคะ กคอทานจะเหนลกนองเหนความตองการของลกนอง

(หวหนางานวชาการ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558) 2. ปจจยภายนอก

โรงเรยนน าดบพทยาคม มคณะกรรมการสถานศกษา ชมชน ผ ปกครองใหความรวมมอในการพฒนาการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตากเขต 1 ใหการสนบสนนงบประมาณ และใหเปนโรงเรยนตนแบบการประกนคณภาพภายใน ของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตากเขต 1 ไดรบการยอมรบจากสถานศกษาอนทงภายในและภายนอกเขตพนท ใหเปนแหลงเรยนรศกษาดงาน สอดคลองกบผใหสมภาษณ ดงน

113

...กคดวาในสวนปจจยภายนอก ทมสงผลกคอในเรองของหนวยงานตนสงกด ใหการสนบสนนนะครบ ใหการสนบสนนเรองงบประมาณบาง แลวกใหก าลงใจเชน ใหเปนโรงเรยนตนแบบ อยางนนะครบ ใหเปนโรงเรยนตนแบบ พอเปนโรงเรยนตนแบบป บ เขากมการประชาสมพนธกมการเอาผลงานของโรงเรยนเนย ไปออก ออกวารสารของเขตฯ ออกผมท าวารสาร ไปออกหนงสอพมพโรงเรยนกเออ เขาสแขงขนกไดรบรางวลมา เพราะฉะนนปจจย แตปจจยทส าคญทสดกคอปจจยภายในนะครบ ปจจยภายนอกกเปนองคประกอบ ชมชนกเขามามสวนรวมอยแลวเพราะวาเขาตองเขามาประเมนลกเขาเนอะ โรงเรยนจะมการประเมนแบบมสวนรวม นะครบ

(ผบรหารสถานศกษา, ผใหสมภาษณ, 27 มนาคม 2558)

...ถาเปนภายนอกกคอเปนทยอมรบของโรงเรยนทเขามาดงาน จากในตวจงหวดตากเอง เขต 1 เองเขต 2 กมนะ เขต 2 กมมาอยบาง มก าแพง อยธยา พจตร กมส านกงานเขตใหการสนบสนน ใหงบประมาณมาบาง บางทกใหโรงเรยนอนมาดอยางนคะ

(หวหนางานประกนฯ, ผใหสมภาษณ, 26 มนาคม 2558) ...อนนภายนอก อยางการประเมนภายนอกทกคนกรวมมอกนรวมแรงรวมใจ

ในการท างาน แมกระทงเดกนกเรยนของโรงเรยนเราน ดทวาเดกนกเรยนเปนเดกทด...เขาเรยกวาอะไร มสมมาคารวะ คอเขากจะมระเบยบในสวนทเขาจะรหนาทของเขาวาวนน โรงเรยนจะโนประเมนนะ เขากจะท างานเขาดวยใจ เขากจะใหความรวมมอ พดงายๆ... คอเขาใหความรวมมอ ส าหรบชมชน ผปกครองกจะสนบสนนดาน การใหความรวมมอ กอยางเชนเราพฒนาสงแวดลอม เขากจะมาชวยรวมมอพฒนา

(หวหนางานวชาการ ผใหสมภาษณ 26 มนาคม 2558)

บทท 5

บทสรป

การวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในโรงเรยนน าดบพทยาคม ศกษาแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม และศกษาปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในโรงเรยนน าดบพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1ด าเนนการโดยอาศยขอสรปทเปนผลจากการศกษาเอกสารและการสมภาษณผ ทมสวนเกยวของกบการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม จ านวน 3 คน ไดแกผอ านวยการโรงเรยน หวหนางานวชาการ หวหนางานประกนคณภาพการศกษา เครองมอทใชไดแก แบบบนทกการสมภาษณ แบบบนทกภาคสนาม และวเคราะหเนอหาตามประเดนของการศกษาแลวท าการสรปแบบอปนย สรปผลการวจย 1. ผลการวเคราะหสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา 1.1 สภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม ใชงานประกนคณภาพเปนหวใจของการบรหารงานและด าเนนงานอยางตอเนองเปนระบบ ครรบผดชอบ ตามมาตรฐาน วเคราะหมาตรฐานและสรางเครองมอด าเนนงาน 1.2 โรงเรยนน าดบพทยาคมไดด าเนนงานบนพนฐานการมสวนรวมของชมชน องคกร และความสามคคของคณะครทกคน ท างานเปนทม ทกคนมความตระหนก (Awareness) ความพยายาม (Attempt) สงผลใหเกดความส าเรจ (Achievement) ของงานอยางเปนระบบและตรวจสอบไดสงผลใหเกดความยงยน (Accredited System) 1.3 โรงเรยนน าดบพทยาเปนโรงเรยนแกนน า โรงเรยนเพอนพาท า(ระบบประกนคณภาพการศกษา) ของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 1.4 การด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในโรงเรยนน าดบพทยาคม ไดด าเนนงานตามกฎกระทรวงวาดวยระบบหลกเกณฑและว ธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553 โดยยดหลกการมสวนรวม 8 ประการดงน

115

1.4.1 ก าหนดมาตรฐานการศกษาของโรงเรยนน าดบพทยาคม โรงเรยนไดก าหนดมาตรฐานการศกษาโดยใชมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน 15 มาตรฐาน 65 ตวบงช และมาตรฐานการศกษาปฐมวย 11 มาตรบาน 51 ตวบงช มการก าหนดคาเปาหมายความส าเรจและวเคราะห แตละมาตรฐานและตวบงชชดเจน มการประกาศเปาหมายใหผทเกยวของรบทราบ และจดท าเอกสารมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาไวเปนคมอการปฏบตงานส าหรบครและผ เกยวของ 1.4.2 จดท าแผนพฒนาการศกษาของโรงเรยนน าดบพทยาคม ทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษา โดยด าเนนการวเคราะห สงเคราะหขอมลโรงเรยน ปรบปรงแผนกลยทธ แผนปฏบตการของโรงเรยน แผนงบประมาณ แบบมสวนรวมและสามารถน าไปสการปฏบตไดโรงเรยนน าดบพทยาคมจดท าแผนพฒนาโรงเรยน ไดแก แผนกลยทธ แผนปฏบตการประจ าปการศกษา แผนปฏบตการประจ าปงบประมาณ แผน Road Map แผนยกระดบมาตรฐานการศกษา 1.4.3 การจดระบบบรหารและสารสนเทศ โรงเรยนน าดบพทยาคมไดบรหารจดการตามหลก (หก ส สาม )หก คอการบรหารตามหลกธรรมาภบาล (Good Governance) ส คอด าเนนการจดโครงสรางการบรหารงานเปน 4 ดาน ไดแก ดานการบรหารวชาการ ดานการบรหารงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล และดานการบรหารงานทวไป สาม คอ เกง ด งาม มการก าหนดผ รบผดชอบ บทบาทหนาทและวางแผนการจดเกบขอมลสารสนเทศตามภารกจของสถานศกษา ไดแก สารสนเทศพนฐานของสถานศกษา สารสนเทศเกยวกบผ เรยน สารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ สารสนเทศเพอการบรหารจดการ สารสนเทศเพอการรายงานการพฒนาคณภาพการศกษา มขอมลสารสนเทศจดเกบอยางเปนระบบ เปนปจจบน และสามารถน ามาใชไดทนท 1.4.4 การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของโรงเรยนน าดบพทยาคมมการแตงตงคณะท างาน ผ รบผดชอบโครงการ กจกรรม อยางชดเจน มการด าเนนงานแบบมสวนรวมทกฝายมการนเทศ ตดตามการด าเนนงาน มการวเคราะหผลการด าเนนงานเปรยบเทยบกบเปาหมายและตวชวดความส าเรจ ก าหนดโครงการกจกรรมเพอใหบรรลตามวตถประสงค 1.4.5 การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาของโรงเรยนน าดบพทยาคมด าเนนการโดยแตงตงกรรมการตรวจสอบคณภาพของโรงเรยน สงเสรมคร ผ ปกครอง ผ แทนชมชน เขามามสวนรวม เพอตดตามตรวจสอบและรวบรวมขอมลการด าเนนงานโครงการของโรงเรยนตลอดปการศกษาตามมาตรฐานศกษาทโรงเรยนก าหนด และสรางคมอการตดตามตรวจสอบและประเมนภายในสถานศกษา 1.4.6 การประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานของสถานศกษา โรงเรยนไดแตงตงคณะกรรมการประเมนคณภาพภายใน ประกอบดวยคณะกรรมการ 3 ชด ไดแก คณะกรรมการ

116

ประเมนภายใน คณะอนกรรมการ คณะกรรมการรวบรวมและรายงาน เพอประเมนตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐานและมาตรฐานการศกษาปฐมวย 1.4.7 การจดท ารายงานคณภาพการศกษาประจ าป โรงเรยนจดท ารายงานคณภาพการศกษาประจ าปเสนอตอคณะกรรมการสถานศกษา และส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ผปกครอง ชมชนใหทราบ 1.4.8 การพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง โรงเรยนด าเนนการพฒนางานอยางเปนระบบ พฒนาทมงาน สรางจตส านก สรางความตระหนก มความพยายามท างานอยางตอเนอง โดยครมการพฒนาตนเอง มการแลกเปลยนเรยนร แบงปนความรกนอยเสมอ น าผลการประเมน มาวเคราะห จดท าแผนยกระดบมาตรฐานการศกษาในปถดไป และเผยแพรประชาสมพนธงานระบบประกนของโรงเรยน 2. ผลการวเคราะหแนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในโรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา การด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม เปนสถานศกษา ทมผ บรหารใหความส าคญในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในเพอยกระดบมาตรฐานการศกษาอยางเปนระบบ คณะกรรมการสถานศกษาใหความรวมมอในการขบเคลอนระบบ การบรหารตามแผนทสถานศกษาก าหนด ครทกคนไดรบการพฒนาองคความรเกยวกบการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในอยางตอเนอง ภายใตการน าของผอ านวยการโรงเรยนน าดบพทยาคม จดใหมการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โดยใชรปแบบ “ADDIE MODEL” โรงเรยนน าดบพทยาคม ประกอบดวย Analysis, Design, Development, Implementation และ Evaluation มแนวปฏบตดงน 2.1 หลกการด าเนนงานประกนคณภาพภายใน ผลการวเคราะหและศกษาเอกสาร เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคม มรปแบบระบบประกนคณภาพภายใน โดยใชรปแบบ “ADDIE MODEL” มหลกการด าเนนงาน 3 หลกการ ไดแก หลกการควบคมคณภาพ หลกการตดตามตรวจสอบคณภาพ และหลกการประเมนคณภาพ 2.2 รปแบบการประกนคณภาพภายใน

ผลการวเคราะหและศกษาเอกสาร เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคม ใชงานประกนคณภาพภายในเปนเครองมอหลกในการบรหารงานและด าเนนงานอยางตอเนองเปน

117

ระบบ ตามมาตราท 48 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 แกไข 2545 โดยการพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา “ADDIE MODEL” มาพฒนาใชอยางตอเนองจนประสบผลส าเรจเปนทยอมรบและไดรบรางวลในระดบตางๆ สงผลใหคณภาพ ของโรงเรยน คร นกเรยน ดขน โดยโรงเรยนไดด าเนนผลงานดเดนทประสบผลส าเรจเปนทประจกษ (ADDIE MODEL) ม 5 ขนตอน ดงน 2.2.1 ขนการวเคราะห (Analysis) โรงเรยนน าดบพทยาคมไดด าเนนการวเคราะหสภาพโรงเรยนโดยใชเทคนค SWOT เพอก าหนดวสยทศน พนธกจ เปาประสงค และจดท าแผนกลยทธ ก าหนดโครงการ ตวชวดการด าเนนการและการวางแผนงบประมาณในการด าเนนการ เพอใหผลลพธทเกดจากการด าเนนงานไดบรรลตามวสยทศนทก าหนดไว จากการด าเนนงานขนน โรงเรยนไดมวสยทศนทด มการจดท าแผนกลยทธของโรงเรยน มการจดท าโครงการในแผนปฏบตการประจ าปการศกษาและจดท าแผนงบประมาณประจ าปงบประมาณตลอดจนมการประเมนโครงการตามตวชวดทก าหนดไวจงท าใหโรงเรยนไดด าเนนงานสอดคลองกบมาตรฐานการศกษา ทโรงเรยนก าหนดใชและสอดคลองกบมาตรฐานการประเมนภายนอก 2.2.2 ขนการออกแบบ (Design) โรงเรยนน าดบพทยาคมด าเนนการออกแบบมาตรฐานการศกษาทโรงเรยนก าหนดขนเพอวเคราะหตวบงช ก าหนดเปาหมาย กจกรรมทโรงเรยนจะตองด าเนนการเพอใหบรรลตามมาตรฐาน เพอน ากจกรรมมาจดท าโครงการตามแผนปฏบตการก าหนดผ รบผดชอบงานโครงการ/กจกรรมและด าเนนการตามโครงการ ออกแบบรวบรวมแบบประเมนตามตวบงชเพอไดรองรอยการด าเนนงานอยางเปนระบบและตอเนอง 2.2.3 ขนการพฒนา (Development) ซ ง เ ปนขนตอนทตอเ นองจาก ขนการออกแบบ โดยน าแบบทไดจากการวเคราะหมาตรฐานในแตละมาตรฐานมาคดพฒนารปแบบประเมนตามรายการตวบงช พฒนาการก าหนดรปแบบโครงการ/กจกรรมของแตละโครงการเพอการด าเนนงานใหสอดคลองกบบรบทของโรงเรยน ตลอดจนการเกบรวบรวมขอมลการสงเคราะหขอมลและการน าขอมลมาท าสารสนเทศของโรงเรยน จากการด าเนนการในขนน สงผลท าใหโรงเรยนน าดบพทยาคมมคมอการวเคราะหมาตรฐานการศกษาระดบปฐมวยและระดบการศกษาขนพนฐานและคมอการเกบรวบรวมขอมลตามมาตรฐานการศกษาอยางเปนระบบและสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของโรงเรยน 2.2.4 ขนการน า ไปใ ช ( Implementation) โรง เ รยนน าดบพทยาคมไ ดด าเนนการน าแผนงาน โครงการ/กจกรรม ทโรงเรยนไดท าการวเคราะหมาตรฐานไปด าเนนการ ใชตามแผนงานของโรงเรยนตามแผนปฏบตการประจ าปการศกษาของโรงเรยนใหสอดคลองกบ

118

กฎกระทรวงวาดวยระบบหลกเกณฑและวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553 ทง การประเมนคณภาพภายในและมาตรฐานตามกฎกระทรวง 4 มาตรฐานคอ ผลการจดการศกษา(ดานคณภาพผ เรยน) ดานการจดการเรยนการสอนทยดผ เรยนเปนส าคญ(ดานคณภาพคร) ดานการบรหารจดการศกษา(ดานการการจดการและชมชนแหงการเรยนร)และดานการประกนคณภาพภายในตามกฎกระทรวง 2.2.5 ขนการประเมน (Evaluation) โรงเรยนน าดบพทยาคมจะด าเนนการประเมนการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนทกๆ ป โดยการแตงตงคณะกรรมการประเมนภายในตามมาตรฐานการศกษาปฐมวยและมาตรฐานการศกษาขนพนฐานและคณะกรรมการรวบรวมผลกาประเมนเพอจดท ารายงานประเมนตนเองประจ าป SAR เพอน าเสนอผลตอคณะกรรมการสถานศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ตลอดจนการประชาสมพนธ ใหชมชน ผ ปกครองทราบ และเพอใชเปนแนวทางในการพฒนาโรงเรยนในปการศกษาตอไปโดย น าผลการประเมนมาจดท าแผนยกระดบคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของโรงเรยน 2.3 กระบวนการประกนคณภาพภายใน

ผลการวเคราะหและศกษาเอกสาร เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคมไดพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา ตามรปแบบ ADDIE MODEL สการปฏบตไดจรง โดยใชทฤษฎระบบในการขบเคลอนและควบคมกระบวนการกระบวนการบรหารคณภาพของ เดรมมง มภารกจหลกอย 4 ขนตอน ซงตองปฏบตตอเนองกนไปไมสนสด เขยนเปนวงจร Plan–Do–Check–Action หรอ PDCA ดงภาพ 21 การพฒนารปแบบระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนน าดบพทยาคม 2.4 จดทควรพฒนาปรบปรงใหดขน ผลการวเคราะห เรองการศกษาแนวปฏบตทดการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในกรณศกษา โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคมไดพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา ตามรปแบบ ADDIE MODEL จะด าเนนงานโครงการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนน าดบพทยาคม “ADDIE MODEL plus” ดวยระบบ” IQA ONLINE” พฒนาและสรางเครอขายโรงเรยนตนแบบและเครอขายระบบประกนคณภาพของโรงเรยนน าดบพทยาคม

119

3. ผลการวเคราะหปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา ปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม มปจจยทส าคญ 2 ประการคอ 3.1 ปจจยภายใน

โรงเรยนน าดบพทยาคม มผบรหารทมความรความสามารถในการบรหารจดการ ศกษาใหความส าคญในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในเพอยกระดบมาตรฐานอยางจรงจง ครและบคลากรทางการศกษามความร ประสบการณ ความรบผดชอบ มงมนตงใจในการพฒนาคณภาพการศกษา 3.2 ปจจยภายนอก

โรงเรยนน าดบพทยาคม มคณะกรรมการสถานศกษา ชมชน ผปกครองใหความรวมมอในการพฒนาการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตากเขต 1 ใหการสนบสนนงบประมาณ และใหเปนโรงเรยนตนแบบการประกนคณภาพภายใน ของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตากเขต 1 ไดรบการยอมรบจากสถานศกษาอนทงภายในและภายนอกเขตพนท ใหเปนแหลงเรยนรศกษาดงาน อภปรายผล 1. สภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา โรงเรยนน าดบพทยาคม ไดด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในโรงเรยนน าดบพทยาคม ตามกฎกระทรวงวาดวยระบบหลกเกณฑและวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน , 2556ค) ไดก าหนดหลกเกณฑและแนวปฏบตเกยวกบการประกนคณภาพภายใน ใหสถานศกษาด าเนนการโดยยดหลกการมสวนรวมของชมชนและหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน ใชงานประกนคณภาพเปนหวใจของการบรหารงานและด าเนนงานอยางตอเนองเปนระบบ อกทงยงสอดคลองกบการศกษารปแบบการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 26 (นวพรรด นามพทธา, 2555) พบวา องคประกอบของรปแบบการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษาจากการศกษาเอกสารและการศกษาดงานโรงเรยนทมนวตกรรมการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในทประสบความส าเรจ องคประกอบ 8 ดาน คอ 1) การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 2) การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 3) การจดระบบบรหารและสารสนเทศ 4) การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา 5) การตดตาม

120

ตรวจสอบคณภาพการศกษา 6) การประเมนคณภาพภายในตามาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 7) การจดท ารายงานประจ าปเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน และ 8) การพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง โรงเรยนน าดบพทยาคม ไดด าเนนงานบนพนฐานการมสวนรวมของชมชน องคกร และความสามคคของคณะครทกคน ท างานเปนทม ทกคนมความตระหนก (Awareness) ความพยายาม (Attempt) สงผลใหเกดความส าเรจ (Achievement) ของงานอยางเปนระบบและตรวจสอบไดสงผลใหเกดความยงยน (Accredited System) คลายคลงกบกรณศกษา วฒนธรรมการท างานทเนนการมสวนรวม : ถอดบทเรยนจากโรงเรยนวดอมรนทราราม (ส านกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ข)กลาวไววา จดเดนของการพฒนาคณภาพของสถานศกษาอยท “การสรางวฒนธรรมการท างาน ทเนนการมสวนรวม” ในทกขนตอนของการท างานทงบคลากรภายในและภายนอกสถานศกษาโดยเฉพาะบคลากรทกคนภายในสถานศกษาทกคนลวนตระหนกในความส าคญของระบบ การประกนคณภาพภายในของสถานศกษาทตองด าเนนการใหเปนระบบอยางชดเจน ครทกคนชวยกนสรางความมนใจใหกบผปกครองวาผ เรยนจะไดรบการศกษาทมคณภาพตามมาตรฐานศกษา มความรความสามารถ มสมรรถนะและคณลกษณะอนพงประสงคตามจดหมายของหลกสตร ทงนเพราะบคลากรของโรงเรยนน าดบพทยาคมไดตระหนกถงความส าคญ ของงานประกนคณภาพการศกษา มความตงใจและพยายามทจะรวมกนพฒนาโรงเรยนโดย โรงเรยนน าดบพทยาคมไดด าเนนการตามแผนกลยทธ มแผนปฏบตการทกป จดท ารปแบบการบรหารคอ ADDIE MODEL มโครงสรางระบบประกนคณภาพภายในซงมความสอดคลองกบวสยทศน พนธกจของสถานศกษาในขอ 4 (โรงเรยนน าดบพทยาคม, 2558) โดยไดกลาววา พฒนาการด าเนนงานระบบประกนคณภาพการศกษาตามมาตรฐานการศกษาปฐมวยและขนพนฐานใหไดรบการรบรองมาตรฐานการศกษาอยางเปนระบบและตอเนอง ซงจดเนนดงกลาว สถานศกษาประสบความส าเรจในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน และยงเปนโรงเรยนตนแบบ เปนโรงเรยนแกนน า โรงเรยนเพอนพาท า (ระบบประกนคณภาพการศกษา) ของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ทงยงไดรบการยอมรบจากสถานศกษาอนๆ ทงภายในและภายนอกเขตพนท เปนแหลงส าหรบศกษาดงาน ของนกศกษาระดบปรญญาตร ปรญญาโทของมหาวทยาลยตางๆ เชน มหาวทยาลยนเรศวร มหาวทยาลยเชยงใหม และมผบรหารและคณะครจากโรงเรยนทงในเขตพนทและตางเขตพนทมาศกษาดงาน โดยผบรหารและครในโรงเรยนน าดบพทยาคม เปนวทยากรใหความรและปฏบตไดจรง

121

2. แนวปฏบตทด การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา การด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม เปนสถานศกษาทมผบรหาร ใหความส าคญในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในเพอยกระดบมาตรฐานการศกษาอยางเปนระบบ คณะกรรมการสถานศกษาใหความรวมมอในการขบเคลอนระบบการบรหารตามแผนทสถานศกษาก าหนด ครทกคนไดรบการพฒนาองคความรเกยวกบการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในอยางตอเนอง ภายใตการน าของผอ านวยการโรงเรยนน าดบพทยาคม จดใหมการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โดยใชรปแบบ “ADDIE MODEL” โรงเรยนน าดบพทยาคม ประกอบดวย การว เคราะห (Analysis, การออกแบบ (Design), การพฒนา (Development), การน าไปใช(Improvement) และ การประเมน (Evaluation) ภายใตแนวคดและหลกการการด าเนนงานพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษาทมการปฏบตดนน โรงเรยนน าดบพทยาคมอาศยแนวคดการพฒนาเชงระบบของเดมมง (Deming) เปนพนฐานการปฏบตงานและทฤษฎเชงระบบ(System Approach) อกทงโรงเรยนไดก าหนดมาตรฐานของสถานศกษาเพอเปนเปาหมายสงสดในการจดการศกษา จดระบบทเหมาะสมกบบรบทโรงเรยนเพอเกดการพฒนางานประกนคณภาพภายในทชดเจน สอดคลองกบขนตอนและแนวทางการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา (วษณ ทรพยสมบต, 2552 อางองใน ส านกคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน, 2556ข, หนา 52) ดงน การวางแผน (plan) สถานศกษามการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศและใชการบรหารจดการภายในสถานศกษาจดท าแผนพฒนาการศกษาทมงเนนคณภาพผ เรยนการปฏบต (Do) สถานศกษามการน าแผนพฒนาการศกษาสการปฏบต ด าเนนการตามแผนอยางจรงจง การตรวจสอบ (Check) สถานศกษามการตดตามตรวจสอบและประเมนผลเพอตดตามความกาวหนาและความส าเรจของการด าเนนงานตามแผนทก าหนดไวอยางเปนระบบ การพฒนาปรบปรง (Act) หากผลการปฏบตเปนทนาพอใจประสบความส าเรจ สถานศกษากจดใหเปนมาตรฐานเพอถอเปนแนวทางปฏบตตอไปเพอยกระดบคณภาพใหสงขน คลายคลงกบกรณศกษา โรงเรยน วดศรบงวน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาล าพน เขต 1 ด าเนนการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาโดยใชวธบรณาการภายใตหลกการการมสวนรวม(Participant) หลกการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM) แนวคดเชงระบบ (PDCA) และทฤษฎ เชงระบบ (System Approach) จนประสบความส าเรจในการด าเนนงานตามระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ไดรบการยอมรบเปนศนยการเรยนรโรงเรยนพฒนาคณภาพการศกษาของเขตพนทการศกษา ผลการประเมนคณภาพภายในและภายนอกอยในระดบดและดมาก และเปนโรงเรยนแกนน าโรงเรยนขนาดเลกของเขตพนทการศกษา คลายคลงกบ กระบวนการพฒนา

122

ระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนวชราวธวทยาลย (ส านกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556) กลาวไววาการด าเนนงานการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา โดยยดวงจรบรหารคณภาพตามแนวคดเชงระบบ (PDCA) และยงคลายคลงกบกรณศกษา วฒนธรรมการท างานทเนนการมสวนรวม:ถอดบทเรยนจากโรงเรยนวดอมรนทราราม (ส านกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ข) ยงไดยดวงจรคณภาพการท างานโดยก าหนดวตถประสงคและเปาหมายทชดเจนรวมกน 3 ขอ คอ 1) เพอใหครและบคลากรของโรงเรยนมความรความเขาใจและสามารถน าขนตอนการด าเนนงานตามระบบการประกนคณภาพภายในมาปฏบตได 2)เพอน าขอมลผลการด าเนนงานมาปรบปรงและพฒนาการจดการเรยนการสอนใหไดผลดมประสทธภาพและไดมาตรฐาน และ 3) เพอเผยแพรขอมล การจดการศกษาสสาธารณชนและผ เกยวของ 3. ผลจากการศกษาคนควาปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในโรงเรยนน าดบพทยาคม พบวา ปจจยแหงความส าเรจ ในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน โรงเรยนน าดบพทยาคม มปจจยทส าคญ 2 ประการคอ 3.1 ปจจยภายใน มผบรหารทมความรความสามารถในการบรหารจดการศกษา ใหความส าคญในการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในเพอยกระดบมาตรฐานอยางจรงจง ครและบคลากรทางการศกษามความร ประสบการณ ความรบผดชอบ มงมนตงใจในการพฒนาคณภาพการศกษา เหนไดวาครและบคลากรทางการศกษาโรงเรยนน าดบพทยาคม มความตระหนก วางานประกนคณภาพนนเปนหวใจเปนวฒนธรรมขององคกร และน างานประกนคณภาพภายในสถานศกษามาคมงานบรหารทงสงาน คอ งานวชาการ งานงบประมาณ งานบคลากร งานบรหารทวไป คลายคลงกบ กรณศกษาท 2 วฒนธรรมการท างานทเนนการมสวนรวม: ถอดบทเรยนจากโรงเรยน วดอมรนทราราม (ส านกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2556ข) ไดจดระบบบรหารและสารสนเทศ เปน 4 กลมงาน ใหเออตอการด าเนนงานพฒนาคณภาพ คอ กลมบรหารวชาการกลมบรหารงบประมาณ กลมบรหารงานบคคลและกลมบรหารทวไปแตละกลมงานเปดโอกาสใหทกคนไดมสวนรวมและ มการประสานสมพนธไมตรทดตอกนเพอการประสานงานทราบรน ก าหนดแนวทางปฏบต ระยะเวลา งบประมาณ ผ รบผดชอบและจดใหมขอมลคณภาพการศกษาทครอบคลมการด าเนนงานทง 4 กลมงาน

เมอครทกคนมความตระหนกแลว ทกคนกจะพยายามท างานใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทตงไว ซงผ บรหารเปนผ น าองคกร ผ น าวชาการ คดคนนวตกรรม เพอพฒนาการการศกษา โดยใชรปแบบ ADDIE MODEL และควบคมกระบวนการทงหมดดวยทฤษฎเชงระบบ(System Approach) และวงจรคณภาพเดมมง (Deming) ซงสอดคลองกบ การบรหารเพอการประกน

123

คณภาพภายในอยางมประสทธผลของสถานศกษา (รตตยา คงรอด, 2554) พบวา 1) รปแบบทน ามาบรหารการประกนคณภาพภายในเปนรปแบบการบรหารทประสบผลส าเรจ โดยใชวงจรคณภาพ Deming (PDCA) การท างานแบบมสวนรวมของชมชนและการท างานเปนทมตลอดจนการน าตวชวดของการประกนคณภาพมาใชใน การก าหนดวธการประเมน 2) คมอการบรหารเพอการประกนคณภาพชวยพฒนาโรงเรยนใหผานการประกนคณภาพภายใน ทกดานมการด าเนนงานพฒนาคณภาพการศกษาของผ ทมสวนเกยวของในการจดการศกษา เนนกระบวนการท างานเปนทม

3.2 ปจจยภายนอก มคณะกรรมการสถานศกษา ชมชน ผปกครองใหความรวมมอในการพฒนาการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตากเขต 1 ให การสนบสนนงบประมาณ และใหเปนโรงเรยนตนแบบการประกนคณภาพภายใน ของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 ไดรบการยอมรบจากสถานศกษาอนทงภายในและภายนอกเขตพนท ใหเปนแหลงเรยนรศกษาดงาน ทงนเพราะการมสวนรวมและการรวมคดรวมท า เปนแนวคดทมงใหทกคน ทกสวนของสงคม ตองเขามามสวนรวมรบผดชอบในการจดการศกษา เพอใหเกดประโยชนสงสดกบทกคน และสงคมโดยรวม ซงสอดคลองกบ(ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา องคการมหาชน, 2546, หนา 10) การประกนคณภาพของสถานศกษา จงตองมงเนนใหผปกครอง ชมชน และสงคม เขามามสวนรวมในการจดการศกษาของสถานศกษา จะเหนไดวาทกขนตอนของการด าเนนงานพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา เนนการบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School - Based Management: SBM) ผ มสวนเกยวของทกฝายประกอบดวยคณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง ชมชนและสถานศกษา เขามามสวนรวมคด รวมด าเนนงาน รวมตดสนใจ (Decision-Making) เพอเพมประสทธผลและประสทธภาพของการจดการศกษาอยางแทจรงและใชหลกการสรางเครอขายความรวมมอจากทกภาคสวนในการสนบสนนและสงเสรมการพฒนาคณภาพการศกษารวมกน

124

ขอเสนอแนะ ผลการวจยมขอเสนอแนะดงน 1. ขอเสนอแนะในการน าผลการศกษาคนควาไปใช 1.1 ขอเสนอแนะส าหรบสถานศกษาอน เพอพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาใหประสบความส าเรจ โดยสถานศกษาควรด าเนนการ ดงตอไปน 1.1.1 สถานศกษาควรรวมกนวางแผน การด าเนนงาน การตรวจสอบและ การประเมนคณภาพภายในสถานศกษา โดยก าหนดเปนปฏทนเพอด าเนนการประเมนคณภาพภายในใหชดเจน 1.1.2 สถานศกษาควรพฒนาการด าเนนงานระบบประกนคณภาพการศกษาตามมาตรฐานการศกษาปฐมวยและมาตรฐานการศกษาขนพนฐานใหไดการรบรองมาตรฐานอยางเปนระบบและตอเนอง 1.1.3 สถานศกษาควรจดใหมโครงการพฒนาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน โครงการประกนคณภาพภายใน การจดท าแผนกลยทธ การจดท าแผนปฏบตการโดยใหชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการศกษา 1.1.4 สถานศกษาควรสรางความตระหนกใหครและบคลากรทางการศกษาและผ ทมสวนเกยวของเหนความส าคญของการด าเนนงานประกนคณภาพภายในสถานศกษา 1.2 ขอเสนอแนะส าหรบส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 1.2.1 ควรประเมนคณภาพภายในของสถานศกษาในสงกดอยางจรงจง ใหการสงเสรม สนบสนน ทรพยากร บคลากร และความรแกสถานศกษาใหพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา 1.2.2 ควรใหการสงเสรม สนบสนน สรางเครอขายคณภาพของสถานศกษา เพอรวมพฒนาระบบประกนคณภาพการศกษา 1.2.3 ควรศกษา วเคราะห วจย และเผยแพรนวตกรรมทเกยวกบรปแบบและเทคนควธการประกนคณภาพภายในอยางตอเนอง 2. ขอเสนอแนะในการศกษาคนควาครงตอไป 2.1 ควรมการศกษารปแบบของเครอขายโรงเรยนประกนคณภาพภายในสถานศกษา 2.2 ควรมการศกษาปจจยเชงสาเหตของความมประสทธผล ของการด าเนนงานประกนคณภาพการศกษาของโรงเรยน

125

บรรณานกรม

126

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2542). นโยบายและแผนการจดการศกษาขนพนฐาน 12 ป.

กรงเทพฯ: โรงพมพศาสนา. กระทรวงศกษาธการ (2548). พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการ

ศกษา พทธศกราช 2547. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ. กฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553. (2 เมษายน

2553). ราชกจจานเบกษา. 127(23 ก). หนา 22 - 34. กรมวชาการ. (2539). การบรหารจดการศกษา. กรงเทพฯ: ม.ป.พ. กรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2542). การประกนคณภาพการศกษา เลมท 2.

กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว. กสมา สารสงข, ชยพร โพธทอง, นชนาฎ เสอยน, ประทป สมบรณ และยพน สมประดษฐ. (2549).

วธด าเนนงานประกนคณภาพภายในของสถานศกษาทไดรบการประเมนคณภาพ ภายนอก ในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก. การศกษาคนควา ดวยตนเอง กศ.ม., มหาวทยาลยนเรศวร, พษณโลก.

ชาย โพธสตา. (2549). ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง

แอนดพบลชชง.

ณฐฐนนท พราหมณสงข, นภา ชงคะนาค, วลลภ พงไชย, วาสนา ธปบชา และอญชนา สอพฒธมา. (2544). สภาพและปญหาการด าเนนการประกนคณภาพการศกษาของโรงเรยน

มธยม สงกดกรมสามญศกษา จงหวดก าแพงเพชร. ปรญญานพนธ กศ.ม., มหาวทยาลยนเรศวร, พษณโลก.

ธรพรรณ แจใส. (2552). การด าเนนงานการประกนคณภาพภายในสถานศกษาขนพนฐาน

กลมโรงเรยนเชยงค า 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพะเยา เขต 2. การศกษาอสระ ค.ม., มหาวทยาลยราชภฎเชยงราย, เชยงราย.

นวพรรด นามพทธา. (2555). รปแบบการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน

สถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 26. วทยานพนธ กศ.ม., มหาวทยาลยราชภฎมหาสารคาม. มหาสารคาม.

127

ประจบ ขวญมน. (2555). แบบรายงานผลการปฏบตงาน. ตาก. : ส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาตาก เขต 1.

ปญญา ภาษาทอง. (2548). การศกษาสภาพ ปญหาและแนวทางการพฒนาการด าเนนการ ประกนคณภาพภายในสถานศกษาของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงาน เขตพนทการศกษาก าแพงเพชร เขต 2. วทยานพนธ กศ.ม., มหาวทยาลยราชภฎ ก าแพงเพชร, ก าแพงเพชร. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542. (19 สงหาคม 2542). ราชกจจานเบกษา.

เลม 16 ตอนท 74 ก. หนา 5-23. เพชรรตน ประเสรฐศลป, วนเพญ ภทบทม และอรวรรณ จนทรยานนท. (2551). แนวทางการปฏบต

ทด ของการประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาพษณโลก เขต 2: ศกษากรณโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา อ าเภอวงทอง. การศกษาคนควาดวยตนเอง กศ.ม., มหาวทยาลยนเรศวร, พษณโลก.

เพญศร ออนกลา. (2553). การศกษาสภาพและปญหาการพฒนาระบบการประกนคณภาพ การศกษาภายในสถานศกษาหลงรบการประเมนคณภาพภายนอกรอบสอง ของสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาก าแพงเพชร เขต 2. การศกษาคนควาดวยตนเอง กศ.ม., มหาวทยาลยนเรศวร, พษณโลก.

ภาวดา ธาราศรสทธ และวบลย โตวณะบตร. (2542). หลกและทฤษฎการบรหารการศกษา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

ยทธชย นอยทรง. (2552). สภาพและปญหาการด าเนนงานประกนคณภาพภายใน

สถานศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามกดาหาร. วทยานพนธ กศ.ม., มหาวทยาลยราชภฎสกลนคร, สกลนคร.

รตตยา คงรอด. (2554). การบรหารเพอการประกนคณภาพภายในอยางมประสทธผล ของสถานศกษาขนพนฐาน. การศกษาคนควาดวยตนเอง กศ.ม., มหาวทยาลย

นเรศวร, พษณโลก. รตนะ บวสนธ. (2556). วจยเชงคณภาพทางการศกษา (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: โรงพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รง แกวแดง. (2544). แนวทางการประกนคณภาพภายในสถานศกษา เพอพรอมรบ การประเมนภายนอก (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: พมพด.

128

โรงเรยนน าดบพทยาคม. (2557ก). แผนปฏบตการประจ าป 2557. ตาก.: ส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาตาก เขต 1.

โรงเรยนน าดบพทยาคม. (2557ข). รายงานการพฒนาคณภาพการศกษาปการศกษา 2557.

ตาก.: ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1.

โรงเรยนน าดบพทยาคม. (2558). แผนปฏบตการประจ าป 2558. ตาก.: ส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาตาก เขต 1.

วรยา อนนวม, วลาสน สระทองจนทร และสทพย สราษฎรมณ. (2550). สภาพและปญหา การประกนคณภาพภายในของสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนท การศกษาพษณโลก เขต 3. การศกษาคนควาดวยตนเอง กศ.ม., มหาวทยาลยนเรศวร, พษณโลก.

วฑรย หนขาว. (2552). ปญหาการด าเนนการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 2. วทยานพนธ กศ.ม., มหาวทยาลยราชภฎราชนครนทร, ฉะเชงเทรา.

วระวฒน อทยรตน. (2544). การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง.

ศลปชย อองตระกล. (2553). การบรหารสถานศกษาขนพนฐานทจดการศกษาแบบเรยน

รวมสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย เขต 4 วทยานพนธ กศ.ม., มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย, เชยงราย.

สภางค จนทวานช. (2547). วธการวจยเชงคณภาพ (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: โรงพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมชาย นามเจรญ. (2551). ศกษาสภาพและปญหากระบวนการการวางแผนงานของ

โรงเรยนขนาดเลกสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธาน เขต 5.

วทยานพนธ ค.ม., มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.อบลราชธาน.

สมศกด ดลประสทธ. (2542). การประกนคณภาพการศกษาพลงและความหวง. วารสารปฏรป การศกษา, 1(42), 8 - 9.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2547). แนวทางการเขยนรายงานการพฒนา

คณภาพการศกษา ประจ าปของสถานศกษา. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐาน.

129

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2554ก). แนวทางการพฒนาระบบการประกน คณภาพภายในของสถานศกษาตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ

และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553. กรงเทพฯ: โรงพมพชมชนสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2554ข). การจดระบบบรหารและสารสนเทศ ภายในสถานศกษาตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกน คณภาพการศกษา พ.ศ.2553 เลม 4. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2554ค). การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา ของสถานศกษาตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกน คณภาพการศกษา พ.ศ.2553 เลม 5. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2556ก). แนวทางการประเมนคณภาพตาม มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2556ข). แนวทางการพฒนาระบบการประกน คณภาพภายในของสถานศกษาตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553 เลมท 1. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2556ค). การก าหนดมาตรฐานการศกษาของ สถานศกษา ตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกน คณภาพการศกษา พ.ศ.2553 เลมท 2. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2556ง). การประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐาน การศกษาตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพ การศกษา พ.ศ.2553 เลมท 6. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2544). คมอการประเมนผลภายในสถานศกษา ตามมาตรฐานการศกษา การออกแบบระบบประเมนภายในกรงเทพฯ. กรงเทพฯ: พมพด.

130

ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. (2546). ระบบประกนคณภาพ การศกษาตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542. กรงเทพฯ: จดทอง.

อารยวรรณ อวมตาน. (2552). การวจยเชงคณภาพทางการพยาบาล. กรงเทพฯ: โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อทมพร จามรมาน. (2544). วธท าประกนคณภาพการศกษาโรงเรยน (รวมเกณฑประเมน

และตวอยางรายงาน). กรงเทพฯ: โรงพมพฟนน.

131

ภาคผนวก

132

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญ 1. รองศาสตราจารย ดร.วทยา จนทรศลา อาจารยภาควชาบรหารและพฒนาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 2. ผชวยศาสตราจารย ดร.สกญญา แชมชอย อาจารยภาควชาบรหารและพฒนาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 3. ผชวยศาสตราจารย อรรถวฒ จารสาธต อาจารยพเศษภาควชาบรหารและพฒนาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

133

ภาคผนวก ข หนงสอขอความอนเคราะหตรวจสอบแกไขเครองมอ

134

135

136

ภาคผนวก ค คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบสมภาษณ

ขอท ขอความ ระดบ

ความคดเหน คา

IOC หมายเหต

1 2 3 ประเดนการสมภาษณ

1 โรงเรยนของทานมสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา อยางไร

+1 +1 +1 1 ใชได

1.1 ทานเหนวาสภาพความส าเรจของการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาของทานเปนอยางไร และม สงใดเปนตวชวดความส าเรจนน

+1 +1 +1 1 ใชได

1.2 โรงเรยนของทานมการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาตามทหนวยงานสวนกลางก าหนดหรอไม อยางไร และมการปรบปรงเปลยนแปลงใหเหมาสมหรอไมอยางไร

+1 +1 +1 1 ใชได

1.2.1 การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

+1 +1 +1 1 ใชได

1.2.2 การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงคณภาพ ตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

+1 +1 +1 1 ใชได

1.2.3 การจดระบบบรหารและสารสนเทศ

+1 +1 +1 1 ใชได

1.2.4 การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา

+1 +1 +1 1 ใชได

1.2.5 การจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา

+1 +1 +1 1 ใชได

137

ขอท ขอความ ผลการพจารณา ของผเชยวชาญ

คา IOC

หมายเหต +1 0 -1

1.2.6 การจดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

+1 +1 +1 1 ใชได

1.2.7 การจดท ารายงานประจ าปทเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน

+1 +1 +1 1 ใชได

1.2.8 การจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง

+1 +1 +1 1 ใชได

2 ทานมแนวทางการปฏบตทดในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในในสถานศกษาของทานอยางไร

+1 +1 +1 1 ใชได

2.1 หลกการด าเนนการประกนคณภาพ

ภายในสถานศกษา

+1 +1 +1 1 ใชได

2.2 รปแบบการประกนคณภาพภายใน

สถานศกษา

+1 +1 +1 1 ใชได

2.3 กระบวนการประกนคณภาพภายใน

สถานศกษา

+1 +1 +1 1 ใชได

2.4 จดทควรพฒนาปรบปรงใหดยงขน +1 +1 +1 1 ใชได

3 ทานคดวา อะไรคอปจจยแหงความส าเรจ ในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน สถานศกษา

+1 +1 +1 1 ใชได

3.1 ปจจยภายใน +1 +1 +1 1 ใชได

3.2 ปจจยภายนอก +1 +1 +1 1 ใชได

4 ขอคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ

+1 +1 +1 1 ใชได

138

ภาคผนวก ง หนงสอขอความรวมมอเกบขอมลเพอการศกษาคนควาดวยตนเอง

139

ภาคผนวก จ แบบสมภาษณ

แบบสมภาษณ (ผบรหารสถานศกษา) เรอง การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

****************** ผใหสมภาษณ นายประจบ ขวญมน ต าแหนง ผอ านวยการโรงเรยน วนท 27 มนาคม เวลา 09.00 น. สถานท โรงเรยนน าดบพทยาคม

ค าถามประกอบการสมภาษณ 1. โรงเรยนของทานมสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา อยางไร 1.1 ทานเหนวาสภาพความส าเรจของการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาของทานเปนอยางไร และมสงใดเปนตวชวดความส าเรจนน

จรงๆ แลวหลกการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนมนเปนสงททกสถานศกษาจะตองด าเนนการเพราะวาเปนกฎหมายทก าหนดไวนะครบ เพราะฉะนนโรงเรยนน าดบพทยาคมจงใหความส าคญแลวกน าเรองของระบบการประกนคณภาพมาเปนหวใจส าคญในการพฒนาโรงเรยนนะครบซงก าหนดไวใน พ.ร.บ.การศกษาหมวด 6 เสรจแลวเรองของการด าเนนงานประกนคณภาพจะมมาตรา 47 จะมกฎกระทรวงวาดวยระบบหลกเกณฑและวธการประกนคณภาพการศกษา 2553 ซงก าหนดเอาไวนะครบ โรงเรยนกยดหลกโดยเอาหลกการประกนคณภาพของกฎกระทรวงซงโรงเรยนจะท างานประกนคณภาพอย 2 ลกษณะ ลกษณะท 1 คอท างานประกนคณภาพตามกฎกระทรวง 8 ขอ ตงแตเรองการก าหนดมาตรฐาน การจดท าแผน การจดระบบบรหารสารสนเทศ การด าเนนงานตามแผน การตดตาม การประเมน การรายงาน และการด าเนนงานอยางตอเนอง อนนเปน 8 องคประกอบท โรงเรยนด าเนนการ นะครบ ในสวนท 2 ทโรงเรยนไดด าเนนการกคอ การด าเนนการประกนคณภาพตามมาตรฐานทโรงเรยนก าหนด ซงโรงเรยนน าดบพทยาคมกใชมาตรฐานตามส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานเปนมาตรฐานระดบการศกษาขนพนฐานทงหมด 15 มาตรฐาน 65 ตวบงชแลวกมาฐานของการศกษาปฐมวย จะมทงหมด 11 มาตรฐาน 51 ตวบงช นะครบ โรงเรยนกมการด าเนนงานนะครบ เสรจแลววธการของโรงเรยนกคอเราพยายามสรางความตระหนกใหกบครทกคน วางานประกนคณภาพนนเปนหวใจแลวงานประกนคณภาพไมวาจะอยสวนไหนทกทนะ ครบไมวาโรงเรยนไหน กตามกตองมงานประกนคณภาพเพราะฉะนนเราจงใชงานประกนคณภาพมาคมงาน คมงานบรหารทง 4 งาน ซงจรงๆ แลวงานประกนคณภาพเปนงานวชาการ แตโรงเรยนน าดบพทยาคมนน

140

เอางานประกนคณภาพเปนงานหลกมาคมงาน บรหารงานทงหมดเลย นนกหมายความวางาน แตละฝาย 4 ฝายเวลาจะท าอะไรตองตอบโจทยใหไดวาไปสอดคลองหรอเชอมโยงกบงานประกนคณภาพอยางไร ยกตวอยางเชน สมมตวาจะจดโครงการอบรมครพฒนาครกแสดงวาไปตอบโจทยกบมาตรฐานท 7 ใชไหมครบ ถาจะจดกฬาตานยาเสพตด กฬาเพอสมพนธชมชนตางๆ พวกกฬา พวกสขภาพกจะไปตอบโจทยในมาตรฐานท 1 ใชไหมครบหรอวาคณครจะท าโครงการเขาคายธรรมะท ากจกรรมสดสปดาห กจกรรมพวกนกจะไปตอบโจทยในมาตรฐานท 2 ใชไหมครบ หรอคณครจะยกระดบผลสมฤทธ O-NET NT เขาคายวชาการ การเขาคายคณตศาสตรนกจะไปตอบโจทยในมาตรฐานท 5 ใชไหมครบหรอจะพฒนารวมกนระหวางโรงเรยนกบชมชน เชญวทยากร นกจะไปสอดคลองกบมาตรฐานท 13 เพราะฉะนนจะเหนไดวา ทง 15 มาตรฐาน และก 11 มาตรฐานมนกจะครอบคลมงานภาระงานทงหมดเลย เพราะฉะนน ทโรงเรยนจงเอางานประกนคณภาพมาเปนหลก มาเปนหวใจของงานทงหมด เพราะฉะนนทกคนตองตอบโจทยใหไดวา กจกรรมทตนเองท านน ไปตอบโจทยประกนคณภาพอะไร ท าแลวเดกจะไดอะไรนะครบ ส าหรบ การประกนคณภาพ ทนในสวนเรองของความส าเรจของโรงเรยนนน จรงๆ แลวเราเรมจากความตระหนกใหครทกคนเหนความตระหนกวาสงตางๆทเกดขนมาไมวาจะเปนผลการสอบ O-NET ผลการประเมนตนเอง ผลการประเมน สมศ. รอบ 2 รอบ 3 ตางๆ มาตระหนกดวามนเกดจากอะไร กเอาความตระหนกนนมาใหเหนความส าคญ ใหเขาใจ เมอทกคนมความตระหนกแลวทกคนกจะมความพยายามนะครบ เปลยนจากความตระหนกนนมาเปนความพยายามทจะท างานใชไหมครบ เชน ผลสมฤทธต ากจะท าอะไร พยายามจะท าอะไรพฒนาเดก คณภาพผ เ รยนจาก A1 (Awareness) กมาเปน Attempt กคอมความพยายาม พยายามทจะท าโครงการแผนงานกจกรรมเพอใหเดกนนบรรลตามเปาหมายหรอปญหาของกจกรรมทโรงเรยนก าหนดเอาไว เพราะฉะนนครทกคนตองพยายาม ป 1 ป 2 ป 3 จากความพยายามจนในทสดนนความพยายามกจะไปสความส าเรจ Achievement กคอความส าเรจ สดทายโรงเรยนกประสบความส าเรจนะครบ เรากท าอยางตอเนองภายใต Concept ทวา ท าทกคน ท าทกวน ท าอยางตอเนองๆ ท างานแบบไฟสมขอนท าไปทละเลกละนอยไมทง จนในทสดงานประกนคณภาพของโรงเรยนมนกลายเปนความส าเรจ กลายเปนวฒนธรรมของโรงเรยน เปนวฒนธรรมองคกรของโรงเรยน ในทสดทโรงเรยนประสบความส าเรจ ทเราด าเนนการมาเปนจนถงปจจบน เนองจากวาปจจบนนงานประกนคณภาพมนเปนวฒนธรรมของโรงเรยนเสยแลวคอใครเขามากจะตองเขามาด าเนนงาน ใครเขามากเขามาอานคมอ คมอการด าเนนงานเหนไหมครบทอาจารยมตววเคราะห เชนมาตรฐานท 7 ตองท าแบบนนะ มาตรฐานท 6 ตองท าอยางนเรากจะท าคกนกบคมอการด าเนนงาน เพราะฉะนนตวชวความส าเรจ

141

ของโรงเรยน กคอ การประกนคณภาพของโรงเรยนคอวฒนธรรมของโรงเรยน เปนวฒนธรรมไปแลวภายใตคอนเซปทวา ท าทกวน ท าทกคน ท าอยางตอเนอง นะครบ 2. โรงเรยนของทานมการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาตามทหนวยงานสวนกลางก าหนดหรอไม อยางไร และมการปรบปรงเปลยนแปลงใหเหมาสมหรอไมอยางไร

2.1 การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ในสวนของการด าเนนงานระบบประกนคณภาพตามกฎกระทรวง 8 ขอ น ขอท 1 สถานศกษาตองมการก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา นนกหมายความวา เมอเราด าเนนงานตรงน อนดบแรกเลยโรงเรยนตองไปดวาเราจะใชมาตรฐานของใคร ตองก าหนดมาตรฐาน ซงมาตรฐานมนมหลายมาตรฐานเชนมาตรฐานชาต มาตรฐานของกระทรวงศกษาธการ มาตรฐานของ สมศ. ทนเราอยในกระทรวงศกษาธการเรากใชมาตรฐานของกระทรวง ซงเขาประกาศมา เพระฉะนนภารกจท 1 โรงเรยนตองประกาศกอนวาโรงเรยนจะใชมาตรฐานของใคร เพราะฉะนนโรงเ รยนตองประกาศวาโรงเ รยนน าดบพทยาคมเรองประกาศใชมาตรฐาน เพราะฉะนนเราประกาศใชมาตรฐานกระทรวง 15 มาตรฐาน 65 ตวบงช แลวก 11 มาตรฐาน 51 ตวบงช เพราะฉะนนโรงเรยนกตองเรมจากากรท าประกาศวาตอไปนนะเราจะใชมาตรฐานของกระทรวงด าเนนงานเมอประกาศแลว ครทกคนทราบแลว คณะกรรมการ นกเรยน ผ ทมสวนรวมตรงนรแลวเราจะใชมาตรฐานของใคร ตอไปโรงเรยนกเอามาตรฐานนนมาตรฐานทโรงเรยนประกาศใชนนมาก าหนดคาเปาหมายนะครบวามาตรฐานท 1 ในปการศกษา 2557 เราจะก าหนดคาเปาหมายเอาไวอยในระบบดมาก กก าหนดเอาไว กคอเอาทกมาตรฐานเอาทกตวชวด มาก าหนดเปนคาปาหมายกอน กอนทจะด าเนนงานเพราะฉะนนอยางชวงเดอนมนาคม เราสรปโครงการเสรจแลวใชไหมครบ เดยวเรากจะก าหนดคาเปาหมายในปตอไปนะวา ตวชวดตวบงชแตละมาตรฐานเราจะก าหนดคาเปาหมายอยางไร ซงการก าหนดคาเปาหมายนเรากจะม การก าหนดคาเปาหมายใน 2 ลกษณะคอ คาเปาหมายเชงปรมาณ กบคาเปาหมายเชงคณภาพ เออ..ในมาตรฐานท 1-6 เปนมาตรฐานดานคณภาพผ เรยน แลวกมาตรฐานท 7 เปนมาตรฐานเกยวกบดานครเปนการบรหารจดการดานคร เพระฉะนนตรงนเราจะตงคาเปาหมายเปนรอยละ เชน ผ เรยนรอยละ 90 ท มทสามารถออกก าลงกายไดหรอผ เรยนรอยละ 90 มน าหนกสวนสงตามเกณฑ อยางนครบเปนเชงปรมาณ วารอยละ 90 ตามเกณฑนะ ตามเกณฑของ สสส. ก าหนดไว สวนมาตรฐานท 8 ถงมาตรฐานท 15 เราจะเปนการก าหนดคาเปาหมายเชงคณภาพ นะครบเชน เรากจะก าหนด ไปเลยวาผบรหารมวสยทศนในระดบดมาก คณะกรรมการสถานศกษามการด าเนนงานตามบทบาท

142

หนาทของตวเองในระดบดมาก อนนเราจะก าหนดเปนเชงคณภาพ ใสระดบคณภาพเขาไป เมอประกาศเสรจแลว ก าหนดคาเปาหมายเสรจแลว โรงเรยนของเรากจะเอามาตรฐานทง 15 มาตรฐานของการศกษาขนพนฐานและ 11 มาตรฐาน ของการศกษาปฐมวยมาท าการวเคราะห วาในแตละมาตรฐานและตวบงชโรงเรยนทก าหนดคาเปาหมายเอาไวรอยละ 90 หรอรอยละ 80 หรอก าหนดระดบคณภาพไววา ด ดมากน เมอก าหนดไวอยางนโรงเรยนจะท ากจกรรมอะไร จะท าโครงการอะไร จะท าแผนงานกจกรรมอะไรบาง เพอทจะใหบรรลตามทวางไวเพราะฉะนนกจะมการวเคราะห มาตรฐานออกมาทงหมด 15 มาตรฐาน 65 ตงบงชแลวก 11 มาตรฐาน 51 ตวบงช เมอวเคราะหออกมาเสรจแลวเรากจะรวามาตรฐานท 1ตวบงชท 1 เราจะท าโครงการอะไรจะท ากจกรรมอะไร นะครบเพอใหบรรลตามเปาหมายทเราก าหนดไว เมอตะกน ใชไหมครบเสรจแลวเรากจะมการก าหนดกจกรรมนะครบ ก าหนดคนรบผดชอบ ก าหนดเครองมอ ทใชในการประเมน ในตววเคราะหมาตรฐานมนจะบอกหมดเลยตงแตเปาหมายเทาไหร กจกรรมทโรงเรยนจะท า เครองมอทจะใชในการประเมน และผ รบผดชอบ นะครบเพราะฉะนนตววเคราะหมาตรฐาน จะบอกไดเลยวากจกรรมนใครท า ใครเปนคนสรป ใชไหมครบ มนกจะเปนการวเคราะหทงระบบ เพราะฉะนนโรงเรยนกจะมคมอในการวเคราะหมาตรฐานถง 2 เลม กคอคมอการวเคราะหมาตรฐานของการศกษาขนพนฐาน และตววเคราะหมาตรฐานปฐมวย เพราะฉะนนเวลาทจะมคณครหรอใครสนใจ หรอคณครยายมาใหม เรากสามารถทจะเอาคมอวเคราะหนเอาไปใหคนอานไดเลยวา ถาตองรบผดชอบมาตรฐานท 1 ครตองท าอะไรบาง มคาเปาหมายเทาไหร กจกรรมและโครงการมอะไรบาง ซงจะอยในคมอ ทคมอทงสองเลมนน นนกจะเปนคมอวาในแตละมาตรฐาน แตละตวบงชจะท าอะไร มนกจะเปนตวชวด เสรจแลวเมอเราก าหนดคาเปาหมาย วเคราะหมาตรฐานเสรจแลว เรากมการประกาศใช ท ารปเลมประกาศใหคณครทราบ เสรจแลวเรากน าโครงการ แผนงานกจกรรมนะครบ ในสวนของตววเคราะหมาสเปนแผน แผนของโรงเรยนใชไหมครบ 2.2 การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

โดยปกตแลวในสวนของการจดท าแผนพฒนาโรงเรยน ในประเดนท 2 ในองคประกอบท 2 กจะเรมมการท าแผน แผนใหญทสดของโรงเรยนคอแผนกลยทธ แผนกลยทธโรงเรยนกจะมซงเปนแผนระยะกลาง 3- 5 ป นะครบ จากแผนกลยทธกจะมแผนปฏบตการ นะครบ จากแผนปฏบตการกจะเอาไปลอมาจากแผนกลยทธนะครบ เสรจแลวทโรงเรยนกจะมอกแผนหนงกคอแผนปฏบตการประจ าปงบประมาณ อนน เราจะเปนการเขยนแผนเพอใชงบประมาณ ใหสอดคลองกบรายไดทโรงเรยนรบ ทไดรบมาเสรจแลวกเอางบประมาณนนมาจดสรรตามโครงการและแผนงาน จากนโครงการและแผนงาน ของโรงเรยนมนกจะไปสอดคลองกบตววเคราะหมาตรฐาน

143

จ าไดไหมครบทเราท าประกนคณภาพภายในเราเอาตวมาตรฐานมาวเคราะห พอวเคราะหเราจะไดโครงการและกจกรรม เพราะฉะนนโครงการและกจกรรมตรงนน จะไปสอดคลองกบแผน แผนปฏบตการของโรงเรยน ซงแผนปฏบตการของโรงเรยนจะมแผนหลก แผนหลกกคอ แผนหลก โครงการหลก จะสอดคลองกบ 15 มาตรฐาน เพราะฉะนนโรงเรยนกจะจดท าโครงการอยางนอย 15 โครงการ โครงการท 1 กจะไปสอดคลองกบมาตรฐานท 1 โครงการท 2 กจะสอดคลองกบมาตรฐานท 2 เพราะฉะนนกจะมประมาณ 15 โครงการ 15 โครงการนกจะไปตอบโจทยงานประกนคณภาพ งานประกนคณภาพเปนหวใจของโรงเรยนใชไหมครบ เพราะฉะนนทกคนตองตอบโจทยเรองประกนคณภาพ นอกจากโครงการ 15 โครงการแลว กยงมโครงการทโรงเรยนเปนโครงการทเปนจดเนนนโยบายของโรงเรยน โครงการ ทเปนความตองการของชมชน โครงการทเราปฏบตตามนโยบายของเขตหรอของกระทรวง เพราะฉะนนโครงการทอยในแผนปฏบตการ นอกจากจะไปสอดคลองกบแผนกลยทธแลว มนกยงไปสอดคลองกบระบบการประกนคณภาพ ไปสอดคลองกบนโยบายของเขตนโยบายของโรงเรยน นโยบายของกระทรวง เพราะฉะนนโรงเรยนกจะมการด าเนนการนะครบ เรองของการจดท าแผนเปนเรองปกตนะ มการแตงตงคณะกรรมการจดท าแผน ท าเสรจแลวกมการรวบรวม รวบรวมเสรจแลวกเอาแผนไปเสนอตอคณะกรรมการสถานศกษา คณะกรรมการสถานศกษากเปนผ อนมตในการใชแผน เรากเอาแผนน มาด าเนนการในแตละป อนนในสวนของการจดท าแผน นอกจากโรงเรยนจะมแผนกลยทธ แผนปฏบตการประจ าปการศกษา แผนงบประมาณแลว โรงเรยนของเรากยงมแผนตางๆ ทจดท าขนมาเชน แผนพฒนาคณภาพ road map เกยวกบเรองการพฒนาผลสมฤทธเปนแผนเฉพาะกจทเราตองการเนนเปนจดๆ ไป เพราะฉะนนจะเปนแผนเลกๆ นอยๆ หรอเปนจดเนนเลกๆนอยๆของโรงเรยนซงกเปน แผนรอง ซงในแตละปเรากจะมาคยกนวาแตละปเราตองการเนนอะไร อยางเชนปการศกษา 2558 เราตองการทจะเนนโรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบเพชร เพราะฉะนนเรากจะเนนไปทมาตรฐานและตวชวดโรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบเพชร ก 19 ตวชวด ตวนกจะเปนจดเนนป 2558 โรงเรยนกจะมจดเนนแตละป แตละปกเปลยนไป เพราะฉะนนจะเหนไดวาแผนหลกคอแผนกลยทธ กบแผนปฏบตการแลวกมแผนทเราจะเนนในแตละปครบ 2.3 การจดระบบบรหารและสารสนเทศ

ในองคประกอบท 3 จะเปนเรองของการบรหาร และสารสนเทศการจดระบบบรหารการจดระบบบรหารจดการของโรงเรยน โรงเรยนของเรา ของผมนจะใชรปแบบการบรหารในลกษณะของ 6- 4- 3 ในการบรหารแบบ 6 -4 -3 หกกคอการบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาลหรอ Good governance นะครบ ใน Good governance มนกจะมองคประกอบของ SBM คอใชโรงเรยนเปนฐานมารวมกน นกคอ หก นะครบ กจะม 6 หลกเสรจแลว ส สกคอ การบรหารตามบทบาทหนาทหรอ

144

ตามภารกจของโรงเรยน 4 ดานคอการบรหารงานวชาการ การบรหารงานการเงนงบประมาณ การบรหารงานบคคลแลวกการบรหารงานทวไป ใชไหมครบ สดทายนนกคอ สาม สามกคอ เกง ด งาม คอการบรหารงานเพอใหเดกเปนคนด นะครบ ใหเดกเปนคนเกง ใหเดกเปนคนงาม งามน าใจ งามความเปนไทย เพราะฉะนนบรบทของโรงเรยนของเราดานการบรหารจดการหรอระบบบรหารเราจะใช 6- 4 -3 หกกคอ Good governance สกคอระบบการบรหารงาน 4 ฝาย สามกคอ เกง ด งาม นะครบ สวนเรองของขอมลสารสนเทศ โรงเรยนจะมการจดระบบขอมลสาระสนเทศ แยกออกเปน 4 งาน เชนกนกคอ งานวชาการ ขอมลสารสนเทศกถาอาจารยไปทโรงเรยนกจะเหนวา จะมการน าเสนอขอมล ในลกษณะของสถต เปนกราฟ อนนกคอสงทมองเหน แลวกมการจดเกบขอมลทางวชาการนะครบไวในแผนขอมล นะครบเพอทจะเปนขอมลสาระสนเทศ ขอมลเรองของการสอบ นะครบการสอบของโรงเรยน การสอบ O-NET, NT อนนเปนขอมลระบบสารสนเทศทโรงเรยนจะตองเอามาใช ในการทจะเอาไปเปนตวเปรยบเทยบหรอการพฒนาเพราะทโรงเรยน จะมการใชขอมลสาระสนเทศทางวชาการนคอนขาง ทจะเยอะ เพราะฉะนนกอนทคณครจะไปประเมนอะไรหรอจะไปวดผล หรอจะสรปอะไรจะตองไปดขอมล กอนวาในปการศกษาทผานมา ผลการด าเนนงานเปนอยางไร ผมยกตวอย างเชน เออ.. ผลสมฤทธทคณครท าอยใน ปพ.5 นกจะตองตอบโจทยใหไดวาคาเฉลยของวชาภาษาไทย ป.1 ท คณสอนไดรอยละเทาไรสมมตวาปทแลวไดรอยละ 75 ใชไหมครบ เพราะฉะนนผลสมฤทธของปตอไปมนจะตองไดมากกวาหรอนอยกวา ถาไดมากกวาครจะท ายงไง ถาไดนอยกวาครตองมาแกปญหาอยางไร ขอมลสารสนเทศทโรงเรยนจงเปนขอมลทส าคญทครตองเกบมาพจารณา เพราะวาเวลาท เราเขยนโครงการและแผนงานตองอางขอมลทมนเปนปญหา เหนไหม เมอทคณครท าเขาจะตองมขอมล ขอมล O-NET ,NT ภาพรวมไดเทาไหร ปน ปหนาจะเปนเทาไหร ไมใชเขยนไปลอยๆ วาผลสมฤทธตก ไมไดกตองมตวเลขเปนขอมลไปยนยน วานมนเปนปญหานะอนนเปนจดเดน อนน เปนจดดอย เพราะฉะนนขอมลสารสนเทศของโรงเรยนจงเปนขอมลทมความส าคญ แลวกตองสามารถทจะ link ได ซงการจดเกบระบบขอมลสารสนเทศมนกจะเกบไวสามท คอหนง เกบไวทฝายวชาการ สองเกบไวฝายเทคโนโลย สามตวผม คอ ตว ผอ. ฉะนนเวลาคนมาสอบถามขอมลผมไมจ าเปนตองไปใหครวชาการเอาขอมลมา นะครบ ขอมลสารสนเทศทด จรงๆแลวใครกตองตอบได ถกตองไหมครบ ไมใชวาวนนครวชาการไมมา ตอบไมได เพราะฉะนน ผอ.กตองมขอมลตงแต O-NET, NT ,LAS ขอมลจ านวนเดกขอมลจ านวนนกเรยน กสามารถตอบไดทนท อนนกคอเรองของการจดเกบขอมลสารสนเทศนะครบเพราะฉะนนขอมลสารสนเทศเชงวชาการ งานวชาการ จงเปนขอมลสารสนเทศ ทส าคญ ขอมลสารสนเทศในสวนของฝายบคคล กจะตองเปนขอมลเกยวกบฝายบคลากร ไมวาจะเปนขอมลเกยวกบเงนเดอนเครองราชย วฒการศกษาประวตการท างานอะไรตาง ๆ อนนกจะเปนขอมลเรา

145

ท าอยในลกษณะของ เออ.. กพ7 อเลคทรอนคสอยแลว ใชไหมครบอนนกจะเปนขอมล แลวกจะเปนขอมลสารสนเทศทวไป ถาโรงเรยนใดทมระบบขอมลสารสนเทศทสามารถหยบไปใชไดเลย เรว รวดเรว กจะท าใหโรงเรยนนนมขอมลสาระสนเทศททนสมย แลวกสามารถทจะตอบโจทยไดนะครบ

2.4 การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา สวนในองคประกอบท 4 เรองการด าเนนงานตามแผน ในการพฒนาองคประกอบท 4 ของ

กฎกระทรวง โดยปกตอยแลวเมอโรงเรยนมแผนใชไหมครบโรงเรยนกตองเอาแผน โครงการและกจกรรมไปด าเนนงานตามแผนนะ ซงโรงเรยน ลกษณะของโรงเรยนนจะเปนโครงการนอยแตกจกรรมเยอะ กคอเหมอนกบวามโครงการหลก โครงการหลกกจะมกจกรมยอยๆ เพราะฉะนน ในหนงโครงการจะไมไดท าคนเดยว กจะมคนอนเขามาชวยในแตละกจกรรมเพราะฉะนน หนงโครงการแตจะมกจกรรมยอยๆทคอนขางทจะเยอะ เพราะฉะนนวธการด าเนนงานของเรากคอเรากแตงตงคณครทจะมหนาทในการด าเนนงานตามค าสงพอในแตละเดอนเรากจะมการประชมนะครบเรากจะประชมวชาการกบประชมประจ าเดอน เพราะฉะนนในแผนงานและโครงการของ คนใด กจะตองเอาเขากอนหนงเดอน สมมตวาเดอนมถนายนเราจะมกจกรรมไหวคร พฤษภาคมเจาของงานกตองมาแจงกอนวาพฤษภานเราจะมกจกรรมนนะเราจะท ากจกรรมอะไรบาง จะออกค าสงใหใครท าอะไร จะใชงบประมาณเทาไร ฉะนนกจะมการประชมเพราะฉะนนคนทท าโครงการและแผนงานเขากจะรวากจกรรมเขาท าเดอนอะไรกจะเอาเขามาเพอจะแจงทประชม ฝายบรหารทวไปกจะออกค าสง ฝายการเงนกจะเตรยมเงนไวให เพอทจะไดเตรยมไวใชในการด าเนนงานกอนหนงเดอนเพราะฉะนนกจะมการด าเนนการ มการแจงการด าเนนงานวาโครงการนจะท าเดอนน จะตองตงงบประมาณเทาไหร เพราะฉะนนทกโครงการและกจกรรมกจะถกรนไปตามปฏทนงานของโรงเรยนซงโรงเรยนกจะมปฏทน พรงนปฏทนป 58 กจะออก กจะมปฏทนวชาการเลยวาพฤษภาคมโรงเรยนท าอะไร มถนายนโรงเรยนท าอะไรกจะมปฏทนวชาการไปจนครบตลอดป เพราะฉะนนกจะมปฏทนงาน ในแตละเดอนปฏทนงานมนกจะเขามานะครบซงครเทยมจนทร กจะท าหนาทรนปฏทนงานในแตละเดอนวาแตละเดอนจะท ากจกรรมอะไรกจกรรมนนมนกจะไปสอดคลองกบแผนงานและโครงการเพราะฉะนนโรงเรยนกจะมการเออ...ด าเนนงานตามแผน แตบางสวนกอาจจะไมไดท าไมไดท าอาจจะเลอนไปอกเดอนหนง หรอเลอนไปอกสปดาหหนง อาจจะมการคลาดเคลอน บางทมนอาจจะตดการอบรม สมมนา แตมนอาจจะเคลอนไปแตกจกรรมกจะไดรนไป สวนมากกจะไดรนไปทกกจกรรมแตอาจไมตรงเวลาในปฏทนซงเวลาเราสรปโครงการเรากจะไป Comments ตอนสรปโครงการนะครบ

146

2.5 การจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา ในสวนของเรองของการตดตามตรวจสอบคณภาพการจดการศกษาเนองจากวา

โรงเรยนของเรากมการจดท าคมอจะมคมออยเลมหนง จะเปนคมอการตรวจสอบวาแตละมาตรฐานและตวชวดเราจะตรวจสอบอะไรจะมคมอคมอจะมอย 2 สวน คอคมอตรวจสอบขนพนฐานกบคมอตรวจสอบปฐมวย เพราะฉะนนเมอเราแตงตงคณะกรรมการตดตามและตรวจสอบเขากจะหยบคมอเลมทโรงเรยนท าไวไดเลยวาจะไปตรวจสอบมาตรฐานท 1 จะตองมหลกฐานอะไรบางในคมอกจะบอกเลยวาจะตองมอะไรใหดทางโรงเรยนของเรากจดท าคมอตดตามและตรวจสอบคณภาพใหกบทางคนทมหนาทเขาไปตรวจสอบตดตาม เพราะฉะนนการตรวจสอบตดตามโรงเรยนของเรากจะตรวจสอบกน ทกเดอน วาโครงการและกจกรรมเหลานท ารยงท าไปถงไหนแลว มปญหาอะไรไหม งบพอใชไหม มปญหาอะไรบางซงเรากจะเอาเขาประชมในการประชมวชาการของโรงเรยนอยแลว นะครบ อนนกจะเปนในสวนของโรงเรยน แลวทส าคญกคอคณะกรรมการสามารถเขาไปตดตามโดยมคมอ มคมอไปดวย อนท 2 คอเขาไปในลกษณะของการนเทศไมใชการนเทศทางการเราเรยกวาการไปพดคยอยาง ผอ. เขาไปพดคย การเขาไปพดคย สอบถามครกถอวาเปนการนเทศใชไหมครบแตถาเราบอกวาวนนจะไปนเทศมนรสกจะหนกนะ เออ..วนนไหนไปดสมอะไรจะใหชวยเหลอมย เพราะฉะนนกจะเปนลกษณะของการตดตามคณภาพทเปนรปแบบ แตทเปนจดเดนของโรงเรยนคอโรงเรยนจะมคมอทเหนชดวา ใครกสามารถเขาไปนเทศได ใครกสามารถทจะไปตดตามไดเพยงแตวาคณอานจากคมอของโรงเรยน แตวาผมไมแนใจวาทอนเขาไดจดท าอยางนมย แตทโรงเรยนใครทอาจจะไมเขาใจงานประกนคณภาพแตถามานงอานเอาไปเชคดอาจจะท าได เพราะฉะนนของเราเปนจดเดนทวาเรามค มอ ในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพทงระบบครบ 2.6 การจดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

ตอไปในเรองของการประเมนคณภาพภายใน การประเมนคณภาพภายใน โดยปกตแลวเรากจะมการประเมนตนเองซงเราเรยกวา SAR การประเมนตนเองเราตองมคณะกรรมการซงโรงเรยนของเรากจะมการแตงตงคณะกรรมการนะครบอยางนอย 3 คน สามคนน กจะเปน 1 คนกจะเปนบคคลภายนอกทส านกงานเขตฯ ขนทะเบยนไว วาเปนผประเมนเรากจะเลอกมาหนงคน เรากจะมการแตงตงคณะกรรมการประเมนภายใน โดยโรงเรยนกจะแตงตงไมนอยกวา 3 คน เรากจะเชญ ผอ. หนงคนจากโรงเรยนหนองเสอพทยาคม ซงส านกงานเขตฯไดขนทะเบยนไวเปน ผ ประเมนนะครบ เสรจแลวกมกรรมการประเมนทโรงเรยนอกสองคนใหเปนกรรมการชดท 1 เปนคณะกรรมการประเมนกรรมการชดทสองเรากจะแตงตงอนกรรมการนะครบโรงเรยนกจะมอนกรรมการ อนกรรมการเรากจะแตงตงอนกรรมการทงหมด 15 คน นะครบตามมาตรฐาน

147

อนกรรมการกมหนาทชวยกรรมการประเมนตรวจสอบเครองมอในการประเมน ในการคดค านวณ เพราะฉะนนโรงเรยนกจะมอนกรรมการอนกรรมการกจะมหนาทเปนคนประเมนตามมาตรฐานทตวเองรบผดชอบเพราะฉะนนครคนไหนทรบผดชอบมาตรฐานท 1 กจะเปนอนกรรมการในมาตรฐานท 1 ใชไหมครบ คอยประเมน คอยใชเครองมอประเมน เหนไหมครบเมอกลางวนน มาตรฐานท 1ใคร ครกจะรทนท เมอเรยกป บครกจะมแบบประเมนพอมแบบประเมน เสรจแลวคณกเอาแบบประเมนไปประเมน แลวคณกรวบรวมคนอนกจะประเมนมาใหคนรวบรวมกคอมาตรฐานท 1 เพราะฉะนนคนเหลานคอคณะอนกรรมการ เพราะฉะนนอนกรรมการกจะรวบรวมผลการประเมนเอาไว เดยวคณะกรรมการกจะมายนยนตรวจสอบ ครบ ไมใชคณะกรรมการสามคนมาเปนคนประเมนนะครบเราใหคณะกรรมการประเมนสามคนนมาตรวจสอบยนยนคนประเมนกคอทมอนกรรมการ กจะเกบรวบรวมขอมลเกบผลการประเมนเกบหลกฐานรองรอย มาให เพอจะจดใหกบคณะกรรมการมายนยน ตอไปครบคณะกรรมการชดท 3 ครบ คณะกรรมการรวบรวมและรายงานนะครบ กคอเหมอนกบวาหลงจาก อนกรมการท าการประเมนจ าไดไหมครบ คณะกรรมการประเมนแตละมาตรฐานกจะประเมนมาตรฐานและตวชวดของตวเองวา ผานกคน ไดคะแนนเทาไหรกจะสงผล การประเมนตวนไปใหคณะกรรมการชดท 3 คณะกรรมการชดท 3 กจะเอาผลการประเมนของแตละมาตรฐาน มารวบรวมเปนภาพของโรงเรยนพอนกออกมยครบ อยางเมอเชามาตรฐานท 1 เขากประเมนมาตรฐานจองเขาพอเสรจแลวเขากสงผลการประเมนไปใหกรรมการชดท 3 มาตรฐานท 2 กสงไปฉะนนกรรมการชดท 3 กท าหนาทคยขอมลรวบรวมเหนไหมครบเพราะฉะนนของโรงเรยนการประเมนคณภาพภายในของเราจะมคณะกรรมการ 3 ชด ไมใชมชดเดยว นคอจดเดนของโรงเรยนโรงเรยนอนจะมกชดไมร แตโรงเรยนผมคณะกรรมการทไดรบการแตงตง อนกรรมการ และคณะกรรมการรวบรวม เมอรวบรวมเสรจแลวกท ารายงานเปนรปเลม แลวกน าผลการประเมนนเสนอคณะกรรมการสถานศกษา คณะกรรมการสถานศกษาเหนชอบ กสงไปหนวยงานตนสงกด ขนเวปไซดแลวกเอาไปท า SAR online เดยวนะครบ เพราะฉะนนของโรงเรยนเรา กจะมคณะกรรมการครบในองคประกอบกจะมอยในค าสงนะครบ ค าสง กจะมคณะกรรมการทงหมด 3 ชด 2.7 การจดท ารายงานประจ าปทเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน

ในองคประกอบท 7 คอการจดท ารายงานทเปนการประเมนคณภาพภายใน ในองคประกอบท 7 นคอคณะกรรมการชดท 3 นนเองทจะตองเอาผลการประเมนไปรายงานเพราะฉะนนพรงนเจากจะสงผลการประเมนมาสงผลการประเมนมารวบรวม เดยวพรงนผมกจะใหคณรวบรวมคยขอมลตรงน ผลการประเมนป 2557 เพอเอาไปแนบในภาคผนวก พรงนผมจะใหลองคยขอมลผมมไฟลใหกเอาขอมลไปคย คยเสรจแลวอาจารยกเอาไปปรนไวทภาคผนวกวา

148

ไดมาศกษา SAR ของโรงเรยนน าดบพทยาคม กเอาผลการประเมนไปแนบทรายงานวจยของอาจารยพรงนผลถงจะออกมาเพราะวนนคณครเขาท าแลวเพราะฉะนนในองคประกอบท 7 โรงเรยนกจะมการจดท า SAR โดยมคณะกรรมการชดท 3 เสรจแลวกเอาผลการประเมนทงหมดน าเสนอคณะกรรมการสถานศกษา คณะกรรมการสถานเหนชอบกเผยแพรแลวกสง 2.8 การจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง

สวนในเรองการด าเนนงานอยางตอเนองนนกคอ เราจะเอาผลการประเมนในแตละมาตรฐานและตวชวดวาผลเปนอยางไร นะครบ ผลอยในระดบดมาก ปหนาเราจะเปนดเ ยยม ผลออกมาไดรอยละ 80 ปหนาเราจะเอา 85 เรากจะเอาผลของการประเมนในป 2557 ทจะออกมานไปก าหนดคาเปาหมายในป 2558 มนกจะเขาสอนเดมใชไหม ก าหนดคาเปาหมายเสรจแลวไปวเคราะหกจกรรมมนกจะรนกนไปอยางนครบอาจารย วนกลบมา มนกเปน PDCA กลบไป เอาผล Act เปนยงไงกเอาไปตงคาเปาหมายคาเปาหมายทมนดอยแลวกใหคงสภาพเดมไว เพราะฉะนนมนกเปนการพฒนาอยางตอเนองแตความโดดเดนของโรงเรยน อกอนหนงกคอนอกจากเราจะใชระบบประกน 8 ขนตอนและความตอเนอง คอเราเรากมาคดวาความส าเรจของโรงเรยนมนเกดจากการดไซนรปแบบออกมา เพราะฉะนนโรงเรยนของเรากจะมการดไซนรปแบบออกมามการพฒนามการสรางเครองมอ มการท าคมอตางๆ ซงอาจารยจะพบวาเราจะมคมอการประเมนระบบประกนคณภาพตามกฎกระทรวง 8 ขอ ทผม SAVE ไฟลใหอาจารยนะครบ กคอจะตอบโจทย 8 ขอนในสวนท 1 วาโรงเรยนท าอะไรบาง สรปแลวจะมคมอประเมนออกมาหนงคมอ อาจารยสามารถทจะเอาคมอตวนไปแนบไวในภาคผนวกไดวา 8 ขนตอนนเรามอะไร เวลาอาจารยจะเอาไปเขยนตองเขยนความตางทไมเหมอนคนอนอยางเชน อาจารยจะเหนไดวาคณะกรรมการประเมนของเราจะมไมเหมอนคนอนใชไหมครบ คนอนอาจจะมกรรมการชดเดยวแตเราจะม 3 ชด เออ...อยางเรองของการตดตามและตรวจสอบ โรงเรยนอนอาจจะ ไมมคมอแตโรงเรยนของเรามคมอ มคมอในการด าเนนงาน นคอความเปนจดเดนของโรงเรยนเรา ของทนเปนยงไงตองเขยนความตาง เพราะวาทกโรงเรยนมนเหมอนกนหมด แตวาทนตางอยางไร นคองานทอาจารยเขาใหมาเพราะวา ถามวา 8 ขนตอนทกโรงเรยนท าไหม โรงเรยนอาจารยกท า โรงเรยนอาจารยกตองท า แตวาทนท าตางจากทอนอยางไร นคอสงทปฏบตทดตองมาหาความตาง แลวเปนทยอมรบ แลวปฏบตทด เพราะฉะนนถาอาจารยสงเกตดมนกจะเหนความตางอยหลายตว อาจารยสามารถเอาไปเขยนในงานวจยของอาจารย ไดครบ

149

3. ทานมแนวทางการปฏบตท ดในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน ในสถานศกษาของทานอยางไร 3.1 หลกการด าเนนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

ในสวนของแนวปฏบตทดในการด าเนนงานประกนคณภาพภายใน ของโรงเรยน น าดบพทยาคมนะครบกจะมทโรงเรยนไดคดรปแบบในการทจะพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนน าดบพทยาคมซงเราเรยกวา ADDIE MODEL นะครบ ADDIE MODEL ซงหลกใน การด าเนนงานของ ADDIE MODELซงมดวยกนอยสามหลกหรอ สามระบบระบบทหนงเรยกวาระบบควบคมคณภาพ ระบบควบคมคณภาพกจะเปนเรองของการบรหารจดการนะครบ กระบวนการไมวาจะเปนเรองของการจดท าหลกสตรนะครบไมวาจะเปนเรองของดผลผลตนะครบ เปาหมายของผ เรยน วาผ เรยนน ดานคณภาพผ เรยนจะตองด าเนนการอยางไรดานคณภาพบรหารจดการ ดานชมชน แหงการเรยนร ดานอตลกษณ เอกลกษณและมาตรการสงเสรมอยางไรเรากจะมการควบคม ควบคมระบบคณภาพซงเปนระบบแรก ในระบบควบคมคณภาพนเรากจะดตงแตการจดท าขอมลสารสนเทศของโรงเรยน ซงมนกจะไปสอดคลองกบระบบองคประกอบท 3 ของการประกนคณภาพตามกฎ ของกระทรวงเรากจะตองเตรยมขอมลของระบบสารสนเทศเกยวกบเรองของงานประกนคณภาพ เราจะตองมการเตรยมบคคลเตรยมคน เตรยมคร ตองสรางความตระหนกใหความร กบคณครเกยวกบเรองของงานประกนคณภาพ เพราะคนส าคญทสด ถาเกดเขารเขาเขาใจ เขาตระหนก เขาพยายาม งานประกนคณภาพกจะด การควบคมคณภาพมนกจะเกด เพราะฉะนนทางโรงเรยนจงใหความส าคญในเรองของการพฒนาคนการสรางความตระหนก ตลอดจนในเรองการจดท าแผน นะครบ ควบคมเรองของแผนงานโครงการตองสอดคลองกบมาตรฐานและตวชวด ซงเรากด าเนนการวเคราะห วเคราะหมาตรฐานเรากจะไดโครงการและกจกรรม เพราะฉะนน เราจะเหนไดวาการควบคมคณภาพของโรงเรยนน าดบพทยาคมมนใหความส าคญไปทคน ใหความส าคญในเรองการจดท าระบบขอมลสารสนเทศ ใหความส าคญในเรองการจดท าแผน และสดทายกคอการสรางวฒนธรรมวฒนธรรมองคกรในเรองการประกนภายใต Concept ทวาท าทกคน ท าทกวน ท าอยางตอเนอง เพราะฉะนน นกเปนระบบทหนงทโรงเรยนใชในการบรหารจดการ ระบบทสองหรอหลกการอนท 2 กคอ เรองของการตรวจสอบคณภาพนะครบวาการประกนคณภาพนเรามการตรวจสอบคณภาพอยางไร ครบโรงเรยนกจะมการแตงตงคณะกรรมการตรวจสอบนอกจากวาเราจะมกรรมการตรวจสอบภายในโรงเรยนแลว เรากยงไดรบการตรวจสอบจากส านกงานเขตฯซงส านกงานเขต ตาก เขต 1 กจะมคณะกรรมการ มาประเมนโรงเรยนเทอมละ 1 ครงเลยนะ ไมใชปละครงหรอสามปตอหนงครงนะครบส านกงานเขตฯ ใหความส าคญตอการประกนคณภาพกจะมการประเมนเรองระบบประกนคณภาพทกภาคเรยน

150

จะเขามาตดตามและตรวจสอบ เพราะฉะนนในเรองของการตรวจสอบคณภาพ โรงเรยนตรวจสอบเองตามคมอทเรา ทโรงเรยนก าหนดไวตามคมอประกนคณภาพทงหมด เพราะฉะนนโรงเรยนจะมคมอ ในการตรวจสอบ นอกจากจะมการตรวจสอบคณภาพเองและกจะไดรบการตรวจสอบจากส านกงาน เขตฯ นะครบ ประเดนท 3 ในหลกอนท 3 กคอหลกการประเมนคณภาพ

ตะกนตรวจสอบใชไหมครบ เออ.. ในเรองการประเมนคณภาพโรงเรยนของเรากจะตองม การเตรยมความพรอมในเรองของการประเมนนะตงแตการสรางเครองมอการประเมนใชมยครบ จะมการสรางเครองมอประเมนตามคมอเลมใหญนนกคอจะมเครองมอในการประเมน15 มาตรฐาน 65 ตวบงช และกมคมอประเมนของปฐมวยกคอ 11 มาตรฐาน 51 ตวบงช กจะมตวอยางแบบประเมนนะ โรงเรยนกจะสรางเครองมอประเมนขนมา เพอทจะใหคณครเอาเครองมอไปประเมนในมาตรฐานและตวชวดตางๆ เพราะฉะนน โรงเรยนของเรากจะมการ เออ.. สรางเคร องมอประเมนแลวกมการ.. มผประเมนนะครบ ผประเมนกคอ มคณะกรรมการประเมนอยางทองคประกอบท 7 นะกจะมกรรมการประเมนและกจะมการแตงตงคณะกรรมการ 3 ชด มาประเมน ตงแตคณะกรรมการประเมน อนกรรมการ และคณะกรรมการรวบรวม เออ..รวมทงเรองของคณะกรรมการรวบรวมเพอรายงานเพราะฉะนนในหลกการด าเนนงานประกนคณภาพของโรงเรยนน าดบพทยาคม เรากจะใชทงหมด 3 ตวในหลกการ กคอหลกการควบคมคณภาพ หลกการตรวจสอบคณภาพแลวก หลกการประเมนนะครบ ซงกจะไป Link ถา..ถาไปเชอมโยงแลวมนกจะไปเชอมโยง กบระบบประกนคณภาพ ทงหมด 8 ขนตอนนะครบ อนนกคอในสวนการด าเนนงานหลกประเมนของโรงเรยนน าดบพทยาคม 3.2 รปแบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา ในสวนของรปแบบ เออ...การประกนคณภาพภายในเราไดมการพฒนารปแบบ นะครบ ซงเราเรยกวา ADDIE MODEL นะครบ เรองของ ADDIE MODEL เนย เรากมการพฒนา รปแบบโดยใช ADDIE MODEL มาบรณาการกบองคประกอบ 8 องคประกอบนะครบ ADDIE MODEL นน ADDIE ยอมาจาก A- D- D- I- E A ยอมาจากค าวา Analysis นะครบ Analysis กคอการสงเคราะห การวเคราะหสงเคราะหเนย โรงเรยนเรมจากการวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลจากไหน วเคราะหขอมล จากผลการสอบ O-NET, NT, LAS วเคราะหขอมลจากผลการประเมนตนเอง วเคราะหขอมลจากผลการประเมน สมศ. นะครบ วเคราะหขอมลจากผลการประเมนจากหนวยงานตนสงกด นะครบ วเคราะหบรบท นะครบ โดยใชเทคนค Swot นะครบเราใชเทคนคนมา Swot กคอ มาด จดแขง จดออน โอกาส นะครบและก อปสรรค นะครบของโรงเรยนวา เออ .. นาจะมาอยทศทางใด นะครบ เพราะฉะนนโรงเรยนเรมจาก A กคอ ADDIE MODEL กคอ A A คอการ Swot นะครบ กคอการวเคราะห กจะได

151

พอวเคราะหสภาพปญหาอะไรออกมาเสรจแลวป บ เนย โรงเรยนกจะไดวสยทศนใหม นะครบ ไดวสยทศนใหมซงโรงเรยน ของเราเนยกจะเอา วสยทศนของโรงเรยนเนย เออ.. เกยวกบเรอง งานประกนคณภาพ มาเปนวสยทศนของโรงเรยนนะครบถาไปดวเคราะห เออ.วสยทศนของโรงเรยนนนกจะมพดถงเรองงานประกนคณภาพ เพราะฉะนนเราเอาการประกนคณภาพ มาเปนตวหลกประกนคณภาพกเปนวสยทศนของโรงเรยน วาภายในอก 2 ป 3 ป ขางหนาภายในปการศกษา 2557 เนย งานประกนคณภาพของเราจะเปนอยางไร เพราะฉะนน ทางโรงเรยนของเราเนย เออ..ใหความส าคญกบประกนคณภาพ กเอางานประกนคณภาพมาเปนวสยทศนของโรงเรยน นะครบ เมอไดวสยทศนแลว เรากจะท าพนธกจใชไหมครบ ก าหนดพนธกจ ก าหนดเปาประสงค นะ ก าหนดกลยทธนะ โรงเรยนกจะมกลยทธเรองงานประกนคณภาพ ซงถาไปดกลยทธของโรงเรยนกจะมเรองของงานประกนคณภาพ งานประกนคณภาพกจะไปขบเคลอนวสยทศนใหประสบความส าเรจ เพราะฉะนนมนกจะมความเชอมโยงกน เพราะฉะนน A ทหนง กคอการสงเคราะหขอมล คอการวเคราะหขอมล นะครบ พอวเคราะหขอมลออกมาไดแลวนน กจะไดวสยทศน พนธกจ เปาประสงค ไดแผนงาน โครงการออกมาใชไหมครบ มนกจะเปนรอยละออกมาตาม MODEL ของ ผอ.มนกจะไดแผนออกมา D ตวท 2 นนกคอ เออ...Design ดไซนกคอโรงเรยนเนยมาออกแบบครบ นะครบ เอา 8 องคประกอบ เอา 15 มาตรฐานเนย มาออกแบบใหเหมาะสมกบสภาพของโรงเรยน เพราะวา ในสวนกลางเนย เขาใหองคประกอบใหญมา 8 ขนตอน แตองคประกอบนนมนอาจจะไมเหมาะ กบโรงเรยนน าดบโรงเรยนน าดบกออกมาดไซน แบบเอง ดไซนของเราเอง กคอ หนงมาสรางเครองมอวเคราะหเอง มาก าหนดคาเปาหมายเอง วเคราะหรปแบบเอง สรางรปแบบเอง สรางเครองมอ การประเมนเอง ออกแบบเครองมอในการสรางเครองมอขนมาใหม โรงเรยนกจะมการสรางเครองมอ ในการประเมน เออ.ออกแบบการวเคราะหขอมลก าหนดคาเปาหมาย โรงเรยน ออกแบบเองครบ ออกแบบทมนสอดคลองกบโรงเรยน ใหมนเหมาะสมโดย ใหทกคนมสวนรวมในการออกแบบ ใชไหมครบวาในการออกแบบ ในแตละสวนนนใครจะท าหนาทอะไร นะครบ พอเราได รปแบบทเปนของโรงเรยนน าดบพทยาคมเสรจแลว เรากมาส D ตวท 3 คอ Development เราเอาไปใช แลวเรากเอามาพฒนา เพราะฉะนน รปแบบของโรงเรยนจะมการพฒนามานะครบจากปทผานมาเนย เออ..เปนปญหาเรากจะเอามาปรบนะ จนในทสดเนยเรากมาพฒนารปแบบทเปนนง เรากจดท าเปนคมอ เพราะฉะนนเรากเอาผลการประเมน แตละปมาพฒนา ออกแบบแลวกมาพฒนาเพอจะไดตรงกบสภาพปญหาและความตองการของโรงเรยน เพราะฉะนน D ตวทสามคอ Development กคอเอาผลการด าเนนงาน จดการออกแบบทใชในแตละป มาพฒนา เปนเครองมอ ไมวาจะเปนคมอ แบบประเมนตางๆ เนย เราจะมการพฒนามาตลอดนะครบ พอพฒนาเสรจแลวกจะมาส I นะครบ I ตวนกคอ Impermenlation

152

กคอการน าไปใชครบ นะครบ พฒนาเสรจ ออกแบบเสรจ กเอาไปส..เอาไปสการปฏบตนะครบ เพราะฉะนนมการขบเคลอน นะครบมการขบเคลอนทงระบบ เปนวฒนธรรมขององคกรวา เออ.. การประกนคณภาพนนจะเอาไปใชอยางไร เครองมอจะเอาไปใชอยางไร แตละขนตอน 8 ขนตอนเนยเออ..เราจะใชอยางไร เพราะฉะนนกจะตองมการขบเคลอน กคอเอารปแบบประกนคณภาพ ซงเปนหวใจเนย ไปสการปฏบตซงกจะมรปแบบผลกดนไปสการปฏบต สดทายกคอตว E ใชไหมครบ Evaluation กคอการประเมน เมอเอาไปใชเสรจแลวกจะมการประเมนนะครบกคอ เออ.. มการประเมนกคอเรมประเมนตนเองใชไหมครบประเมนโดยหนวยงานตนสงกด แลวกประเมนโดย สมศ.นะครบ อนนกจะเปนเออ..สดทายกคอการสรางเครอขายนะครบมนกจะมการสรางเครอขายนะครบ มการสรางเครอขายโรงเรยนเนย เออ..เปนโรงเรยนตนแบบของงานประกนคณภาพนะครบ โรงเรยนกจะเปนโรงเรยนเออ..โรงเรยนตนแบบ เปนศนยอบรม เปนศนยศกษาดงานเพราะฉะนนอาจารยจะเหนไดวาโรงเรยนของเรากจะมคนมาศกษาดงานคอนขางทจะเยอะ นะครบ กจะมกจกรรมเออ..เชน มกจกรรม shopping มาตรฐาน มกจกรรมอบรม SAR Online มกจกรรมตดตามเออ..เหนมยในโรงเรยนกจะมกจกรรมใหเครอขายเขามานะครบ ซงในป 2558 เนยเรากจะจดกจกรรม Open House นะครบ Open House, IQE Online นนเอง กคอเรากจะเปดโรงเรยนเราเพอทจะใหคนเขามาดเรองของงานประกนคณภาพในป 2558 ซงตอนนก าลงจะปรบระบบประกนคณภาพ 15 มาตรฐานไปเชอมโยงกบ 20 ตวบงชในการประกนคณภาพภายนอกรอบส ซงพรงนผมกจะใหครท าโครงการใหสอดคลองกบ การประกนคณภาพรอบส วนนสรป พรงนท าโครงการใหม เพราะฉะนนโครงการในป 58 เนย จะตองไปตอบโจทยกบ 20 ตวบงช การประกนคณภาพรอบส เชนโครงการบรหารความเสยงอยางเนย จะตองเขามา เดยวครกจะ Link โครงการ 15 มาตรฐานใหไปตอบโจทยกบการประกนคณภาพภายนอกรอบสดวยเพราะฉะนนโรงเรยนของเรากจะตองอพเดต ตองรองรบ เพราะฉะนนของเราก..รปแบบเออ.. การประกนคณภาพของโรงเรยนของเรากคอ ADDIE MODEL ซงเออ..ตอนนเนยหลงจากทเราพฒนามาไดหลายปแลวเนยเออ..รปแบบตอไปเนยมนจะกลายเปน ADDIE Plus MODEL นะครบ ซงเดยวผมกจะปรบเปน ADDIE Plus Plus เนยเพมมาอกสองตว ตวทหนงกจะเปน Acshipment นะครบ Acshipment กคอ ความส าเรจของการด าเนนการประกนคณภาพ แลวอกตวหนง Plus ตวทสองกคอ เออ..Accredited system กคอความยงยนครบ นะครบตอนแรก ปทผานมามนจะได ADDIE MODEL นะครบ เออ..เราท า ADDIE MODEL มาสป หา ปแลว เนย ปทจะสรปปนมนจะเปน ADDIE Plus MODEL มนจะเพมมาอกสองตวกคอ A และ A ตวทหนงกคอ Acshipment คอความส าเรจ ของการท างานใชไหมครบ A ตวทสองทเปน Plus กคอ Accredited system ความยงยน นะครบ กจะกลายเปน ADDIE Plus MODELนะครบ

153

3.3 กระบวนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา ตอไปเรองของกระบวนการในการท าประกนคณภาพภายใน กระบวนการทโรงเรยนจะใชเนยมกจะซอนอยกระบวนการพนฐานทเราใชอยกคอกระบวนการของเออ..วงจรคณภาพของ เดมมงกคอ PDCA ทงกระบวนการจะถกขบเคลอนดวย PDCA ทงหมด เลย แตในกระบวนการบรหารกจกรรมของ ADDIE MODEL เนย เราจะใชทฤษฎระบบเขามาจบนะ เราจะใชทฤษฎระบบเขามาจบ กคอปจจยน าเขา นะครบ กระบวนการและกผลผลต นะครบกจะมเปนทฤษฎระบบ อนน ในองคประกอบทฤษฎระบบเนยมนกจะมกระบวนการ PDCA เนยเขามานะ แตกระบวนการใหญ เปนกระบวนการทฤษฎระบบ system matrix approst ใชมย กจะมปจจย ม Process ม output …Process กคอ ADDIE นะฮะแตตรงนมนจะม plus เขามาอก อกสองตว เพราะฉะนนขบวนการ ในแตละตวการวเคราะหเนย ในการวเคราะหกจะมการวางแผน นะครบ มการด าเนนการ มการ Act เพราะฉะนนกระบวนการ PDCA มนจะถกขบเคลอนเออ..ในแตละกระบวนการแตกระบวนการใหญ ทโรงเรยนท ากจะม Input Process Output อนนคอเปนกระบวนการโดยใชทฤษฎระบบแลวในทฤษฎระบบนนกจะมขบวนการ PDCA ซอนอย เพราะฉะนนในเรองของกระบวนการท าประกนคณภาพภายในของโรงเรยนเนย จะซอนอย 2 กระบวนการกระบวนการใหญกคอทฤษฎระบบ ใชทฤษฎระบบ ในทฤษฎระบบนนจะซอนดวยกระบวนการควบคมคณภาพนนคอ PDCA ทกขนตอนจะเปน PDCA เหนมย โครงการสรปโครงการของโรงเรยนตองเขยนออกมาใหไดวา P คออะไร Dคออะไร Cคออะไร Aคออะไร เหนมย ขนาดเขาท าอยางดแลวนะ แตปนตองเขยนใหชดวาคณวางแผนกบใคร วางแผนเรองอะไร เหนมย ครเขากท าไดใชไหมครบครเขากท าไดเราไดฝกเขามย เขาท าได เขาท าเรองอะไร แตวากระบวนการตองใหเขาเหนไงวา PDCA ครตองท าอะไร ถาเกดครเขาไมฝกมาเขากไมรแตเรากตอง เราเปนผบรหารเรากตองบอกใหเขาวา ถา P จะเขยนอยางไร ถา D ควรจะเขยนยงไง บอกขนาดนเลยเนยแลวสงทครท าอยแลวครกจะนกขนได ออ..ฉนประชม ฉนประชมเรองน ใครเขารวมประชมบาง เขยนไดมย เหนไหมเขยนได เพราะฉะนนกระบวนการเนย ซงครเขาไมไดเรยนทฤษฎบรหารมาเนยเพราะฉะนนเราตองแปลงไงครบ ตองมเทคนคพด พดยกตวอยางเขากจะนกภาพได เพราะฉะนนกระบวนการทงหมดทโรงเรยนเนยจะเปน PDCA จบ แลวกใชกระบวนการใหญนนขบเคลอน แตในคนทเปนเชงปฏบตหรอคณครเนยเขาอาจจะยงมองไมออก แตเรากจะพยายามทจะขบเคลอนเขานะอยางทเมอเชาเนย เหนมย ผอ กยงบอกวาทกโครงการทสรปออกมานไมใชสรปมาแผนเดยวนะ ทโรงเรยนสรปเปนภาพใหญ สรปแลวปนตองไป ปหนากเปลยนใหม ปหนากจะตองหาอนอนเขามา ดงนน ทโรงเรยนกจะมการเปลยนแปลงไปเรอยๆ นะเขายงตอบไดเลยวาเนย เอะ..PDCA ท ผอ.พด มนเหมอนกบตรงนเลยนะ เหนมย แตผมกบอกวาไอสงทคณพดตอนนคณพดแค PDCA แตคณยงไม

154

บอกวาคณประชมเรองอะไร คณวางแผนเรองอะไรนตองบอกใหละเอยด เหนมยเขากพยายามจะมาเถยงเราวาเนยท ามาแลวนะท าไมตองท าอก แตการเขยนเนยตองอานใหคนมาอานวาคณวางแผน กบใคร วางแผนเรองอะไรมอะไรบางแตวาในแผน Chart ทเขาท าเขากพดเฉยๆ วาวางแผนเรองน แตเขายงไมไดบอกรายละเอยด แตถา Plan สามารถบอกรายละเอยดไดมยวาคณท ามาแลวเนย ท าไปเดอนไหน เพราะเราสรปโครงการไงใชไหมครบเรากตองบอกไดวานๆ ตอน Glant chart บอกวา พฤษภาคม แตท าจรงๆ อาจจะเปนกรกฎาคมกได เพราะฉะนนเรากพยายามใหเขาสรป PDCA เพราะฉะนนครทโรงเรยนเขากจะรขนตอนตองเขยนออกมา เพราะฉะนนตรงนเออ...กระบวนการใหญเรากจะสรปไดวาเราใชทฤษฎระบบแลวกมกระบวนการ PDCA อย นะครบ 3.4 จดทควรพฒนาปรบปรงใหดยงขน ทนจดทควรจะพฒนาในเรองของ ADDIE MODEL เนย ตอนนเราพบความจรงขนมาอกอนหนงซง ผมก าลงจะเขยนอยนะครบกคอ จะเปน ADDIE MODEL Plus นะครบ เปน ADDIE MODEL Plus ทนจดทควรจะพฒนาผมก าลงจะตอยอดในเรองของ ADDIE MODEL เนยใหเปน Online ใหเปน IQA Online กคอใหมน Link นนคอหมายความวาอาจารยเนย สามารถทจะมาเปนเครอขายกบผมได ผมกท า IQA Online ซงพรงนผมจะ... ถามเนตเดยวอาจารย search คยเขาไปวา IQA Online โรงเรยนน าดบพทยาคมจะม เวบไซด ซงก าลงพฒนาอยมนจะม IQA Online ของโรงเรยนน าดบ www. IQA Online นะครบ ตอนนก าลงจะพฒนาก าลงใหเขาพฒนาตวนอยกจะเชอมโยงกนเพราะฉะนนโรงเรยนตางๆ เนย กสามารถทจะมาเชอมโยง เกยวกบระบบ IQA Online อาจารยตองการทจะไดแบบประเมนผมกเอาแบบประเมนเขาไปแขวนอาจารยกสามารถทจะดงแบบประเมน ของโรงเรยนผมไปใชอยางนครบเราจะพฒนาตอยอดนเขาไปคอ Online เพราะวา...ไมตองมาทโรงเรยนแลวกเขามา เขามาตดตอกน ผมใหรหสไป อาจารยกเขาไป เพราะผมจะลอครหสไว อาจารยตองท าหนงสอมาขอแบบฟอรมผมกอนเสรจแลวป บ ผมกจะใหรหส 1234 อาจารยกเขาไปผมกจะใหรหส อาจารยกจะสามารถเขาไปดาวนโหลด อา...แบบฟอรมโรงเรยนผมได เพราะฉะนนกจะเปนสงทจะพฒนา กคอจะพฒนา IQA Online ระบบ ADDIE MODEL Plus ใหเปน IQA Online แลวกเชอมโยงกนในเครอขาย เพราะฉะนนอาจารยไปดรายงานเครอขายของผม จะมเครอขายเยอะมากเลย เพราะฉะนนเครอขายกจะเขามา มาเปนสมาชก ใหกบโรงเรยนนะครบใครอยากจะร ใครอยากจะสอบถามเรองประกนคณภาพ กเขาไปในบลอก IQA Online ผมกจะไปตอบ สมมตวาอาจารยตองการป บผมกจะไปตอบในบลอกเลย ตอบในบลอกของผม แตตอนนผมท า Web ไวแลวแตวายงไมสมบรณ อาจารยลองเขาไปเชคดนะครบแต เออ..ทโรงเรยนของผมเนยครทกคน ตองเขาไปคยขอมลประกนคณภาพหลงจากทครเขาประเมนเสรจแลวเนยเขาตองเขาไปคยในระบบ ไมใชเสรจเลยนะ เดยวเขาตอง

155

ไปคย ไปคยตรงไหนกไดเดยวปดเทอมนผมใหไปคยเลยแลวผมกบอกเลยวา เออ..ภายในเดอนเมษายนทกคนตองคยเสรจ แลวผมกไปอยตรงไหนกได เดยวผมไปอยเกาหลผมกไปตรวจเชควาเขาออนไลน รยง เดยวผมกเชคในโปรแกรมนครบ เพราะฉะนนเดยวเขาประเมนเสรจแลว เขาประเมนเปน manual เสรจแลวเดยวเขาจะไปคยใน Internet เขาตองไปคยเปนรายบคคลนะครบมนกเรยน 157 คนกตองไปคย 157 คน นะครบ ไปคยทละคน ทละชนแลว sum มนจงออกมาเพราะฉะนนทโรงเรยนเนยไมไดจบ ท manual ท เปนรปเลมอยางเดยวภารกจปดเทอมคอใครอยมาตรฐานท 1 กตองไปคย คยมาตรฐาน ท 1 6 ตวบงช 157 ครง 6 ครง ถกตองมยครบ เพราะวา 157 คนกตองไปคย 157 ครง 6 ครง เพราะวามาตรฐานท 1 มนมทงหมด 6 ตวบงชกครงท 1 กตองไปคย 157 ครงท 2 กตองไปคยเทากบจ านวนเดก แตผมเปดโอกาสใหไปคยตรงไหนกไดภายในสนเดอนเมษายน พฤษภาคม ผอ.กจะเขาไปป บ ผมกจะดวามาตรฐานนยงไมไดคย มาตรฐานนยงไมไดคย ถามนคยแลว มนกจะออกมาเปนภาพรวม แตตรงคยเนย ผมท าแลวแตตรงเครอขายอนยงไมไดท าพรงนจะสอนวธการคยเขาไป เพราะฉะนนโรงเรยนของเราเนยครจงม.. จงใหความส าคญกบการประกนคณภาพ แตเรากพยายามจะท าออนไลน กคอไมจ าเปนวาจะตองมาท าทโรงเรยน อยตรงไหนคณกเอาขอมลไปคยใหใครคยกไดกคณประเมนแลว เออ.. เหนคมอประเมนใชไหมครบเรากจะเอาเลมนนไปคยขอมลในอนเทอรเนตคอแบบประเมน ทใหประเมนนนแหละนะครบเดยวเขาจะเอาแตละมาตรฐานเดยวเขากจะไปเกบรวบรวมมา แลวเขากจะไปนงคย คยออนไลนนแหละครบวาเดกชายคนนได 3 เดกชายคนน 4 เดกชายคนนได 3 ไงครบเขาจะเอาผล ตวคยไปคยออนไลนในระบบ IQA Online ของผม พรงนจะเปดคยใหด เพราะฉะนนโรงเรยนจงตองสรางเครองมอ ทนปญหาอยวาโรงเรยนตางๆ ผมไมแนใจวาขอมลทไดออกมาดมาก ดเยยมเขาท ากนยงไงคอหลกฐานรองรอยทมนออกมามนออกมายงไงผมไมร แตทโรงเรยนจะมรองรอย นอกจากรองรอยแลวจะมคย เดยวพรงนจะพาเขาไปดวาเราคย ครจะตองเอาผลการประเมนทตนเองประเมนเนย ไปนงคยเปนคนนะครบเปนคน นกเรยน 157 คน ได 3 กคนได 4 กคนไปคย ใน SAR Online ใน Internet ดวยนอกจากการท า manual แลวนะ เพราะฉะนนเปนภารกจของโรงเรยนนะครบ 4. ทานคดวา อะไรคอปจจยแหงความส าเรจ ในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน สถานศกษา 4.1 ปจจยภายใน ในสวนของปจจยความส าเรจปจจยความส าเรจของโรงเรยนเนยนะครบผมคดวาเออ ...ผมคดวาหนงนาจะเกดจากคน เนาะ เกดจาก...หนงอาจจะตวผมเนาะเพราะตวผบรหารเนย ผมคดวาเออ ..ผบรหารจะตองเปนหวแตเรองของคณลกษณะปจจยทเปนผบรหารเนย ทานกตองวเคราะหเองวาผบรหารเปนอยางไรเปนปจจยภายในทอยขางใน ผมคดวาผบรหารเปนคนขบเคลอน

156

ทงหมดเพราะฉะนนเออ..ความมงมนตงใจนะ อะไรอะ ความความกระตอรอรน ความอยากจะท า หรอแรงบนดาลใจทเราอยากจะท าเนย มนกนาจะอยทตวผบรหารในความคดของผมนะ ผบรหารเปนคนน า เพราะวา ผบรหารจะเปนคน control งานทงหมด แมวาจะใหไปทางไหน อนทสองกนาจะอยทคร มทมงานใชมยครบวาทมงานเนยเออ..ถาผอ ขบเคลอนไปมความคดดแตครไมเอา เอากท า ท าแบบความไมตงใจหรอท าแบบไมจรงใจเพราะฉะนนทมงานหรอครเนยเออ..กนาจะเปนปจจยปจจยหนง ทนาจะเปนองคพาพยบทจะพากนเดนไปเพราะฉะนนปจจยภายในทส าคญผมคดวานาจะเปนเรอง ของคน เรองของคณลกษณะของคน คณลกษณะของคนทเขามความรบผดชอบมความมงมนตงใจ อยากทจะท า เนย อยากทจะบรการโรงเรยนอนอยางนครบเพราะฉะนนปจจยเหลานมนกจะท าให งานประกนคณภาพ เออ..มนประสบความส าเรจเพราะฉะนนผมคดวาสงทส าคญทสดกคอปจจยภายใน กคอเรองของคน และกเรองของการสรางระบบวาโรงเรยนของเราเนยมนจะเซตงานเปนระบบนะ มระบบ มตงแตมระบบงานทดงานแตละงานกมคมอในการท างาน เหนไหมครบ มนกจะมเรองของ การเซตระบบงานเพราะฉะนนปจจยทท าใหประสบความส าเรจกคอ คน ลกษณะของคนแลวเนย กคอเรองของการวางระบบ เพราะฉะนนทโรงเรยนเนย งานจะเปนระบบงานจะเปนระบบหมดเลยนะครบอยางเชนเนย..พอปดภาคเรยนป บเนย ธรการจะตองตอบ ผอ. ใหไดวาเดอนมกรา เดกมาเรยนรอยละเทาไร กมภา รอยละเทาไร ทงปเดกมาเรยนรอยละเทาไรเหนมยงานธรการตองตอบออกมา งานธรการตองเตรยมไมใช สถตมดใหเปนตงแตพฤษภาไปจนถงมนา ตรวจสอบคดออกมาเปนรอยละ ขาดเรยนเทาไร ขนมาเปนสารสนเทศของโรงเรยนมดไว เหนมยเรา จะไดรวาปนเดกมาเรยนรอยละ 85 เพราะฉะนนกจะมขอมลเลย พฤษภา มถนา กรกฎา ออกมารอยละเทาไร กคอเอาสถตมาลงประจ าเดอนกตองสรปครบเพราะฉะนนระบบของเรากจะถกรนไป เวรประจ าเดอนปนกมด หนงป มดเปนปๆ เออ..ค าสงของโรงเรยนกมด ปละ หนงเลม หนงเลม เพราะฉะนนปจจยทประสบความส าเรจอกตวหนงการสรางระบบทกคนตองเขาสระบบ เดนตามระบบงาน งานมนกจะรน เพราะนนตว ผอ.เองบางท ตองยอมรบวาบางท ผมกมงานเยอะ บางท จรงๆ 25- 26 น ผมตองไปกรงเทพนะอาจารย แตผมอยพบอาจารย เดยวพรงนจะใหดค าสง สพฐ. ผมไมไปนะจรงๆมงานจาก สพฐ. มานเขาโทรมาตาม ตงหลายรอบ แตกดกจะสงงานไปใหเขาจรงๆ ผมมงาน 25- 26 แตกรบงานไวแลว ทงผมตองการทจะเคลยรงานท โรงเรยนผมดวยเลยอยแลวกเอางานนมาเซตพรอมกน นะครบ เพราะฉะนนกจะมงานคอนขางทจะเยอะมากเพราะฉะนน แต..โรงเรยนกยงรนไดตามปกตเนองจากวาทกคนตองเดนตามระบบเซตระบบงานไวแลวเพราะฉะนนความส าคญหนง จงอยทคนคณลกษณะของคนซงอาจารยจะตองไปเขยนเอาเองวา คนเปนยงไงคณลกษณะคนเปนยงไงแลวกคอการสรางระบบ นะสรางระบบงาน

157

4.2 ปจจยภายนอก สวนปจจยภายนอกเนยเออ..กคดวาในสวนปจจยภายนอก ทมสงผลกคอในเรองของหนวยงานตนสงกดใหการสนบสนนนะครบ ใหการสนบสนนเรองงบประมาณบาง แลวกใหก าลงใจเชน ใหเปนโรงเรยนตนแบบ อยางนนะครบ ใหเปนโรงเรยนตนแบบ พอเปนโรงเรยนตนแบบป บ เขากมการประชาสมพนธกมการเอาผลงานของโรงเรยนเนย ไปออก ออกวารสารของเขตฯ ออกผมท าวารสาร ไปออกหนงสอพมพโรงเรยนกเออ เขาสแขงขนกไดรบรางวลมา เพราะฉะนนปจจย แตปจจยทส าคญทสดกคอปจจยภายในนะครบ ปจจยภายนอกกเปนองคประกอบ ชมชน กเขามามสวนรวมอยแลวเพราะวาเขาตองเขามาประเมนลกเขาเนอะ โรงเรยนจะมการประเมนแบบมสวนรวม นะครบ

5. ขอคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ ขอคดเหนอนๆ ในเรองการท าประกนคณภาพเนยคดวาปจจยทจะท าใหงานประกนคณภาพประสบความส าเรจเนยกคออยทผน า อนทสองนโยบายของส านกงาน วาส านกงานเขตฯเนย มนโยบายหรอใหความส าคญเกยวกบเรองประกนคณภาพมย ถาเกดเขาใหความส าคญป บ มนจะเปนกลไกทจะขบเคลอนมาสทโรงเรยนซงโดยปกตโรงเรยนจะตองท าประกนคณภาพโดยกฎหมายก าหนดอยแลวเพราะฉะนนถาทกโรงเรยนไดเหนความส าคญหรอเอางานประกนคณภาพมาเปนหวใจในการท างานแลว Link งานทกอยางเนย เขาสงานประกนคณภาพอยางทโรงเรยนท า มนคอใชเลย มนคอใชเพราะมนตอบโจทยหมด ระหวางงานวชาการ งานบคลากร งานอาคารสถานท มนจบหมดเลย งานอาคารสถานทมนกจะไปอยในมาตรฐานท 11 ชมชนสมพนธกมาตรฐานท 13 อตลกษณเอกลกษณ กมาตรฐานท 14 ,15 มาตรการสงเสรมทโรงเรยนตองการจะเนนกมาตรฐานท 15 เพราะฉะนนผมคดวา เออ..ถาเราจะเปลยนเชพใหมของโรงเรยนหรอปฏรปการศกษาเนย ตองเอางานประกนคณภาพมาเปนหลกในการพฒนาโรงเรยน นะครบ คนทส าคญทสดกคอผ บรหารตองใหความส าคญกบงานประกน

158

แบบสมภาษณ (หวหนางานประกนคณภาพการศกษา) เรอง การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

****************** ผใหสมภาษณ นางสาวเบญจวรรณ จนทรฤทธ ต าแหนงคร คศ.1

วนท 26 มนาคม 2558 เวลา 13.00 น. สถานทโรงเรยนน าดบพทยาคม ค าถามประกอบการสมภาษณ 1. โรงเรยนของทานมสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา อยางไร 1.1 ทานเหนวาสภาพความส าเรจของการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาของทานเปนอยางไร และมสงใดเปนตวชวดความส าเรจนน อม..กคออนดบแรกโรงเรยนเปนโรงเรยนตนแบบเพอนพาท า เนาะประกนภายในอะไรอยางนกคอมคนมาดงานมาจากหลายๆทอะไรอยางนก เปนทยอมรบของตามส านกงานเขต ของเราส านกงานเขต ตาก เขต 1 กจะมโรงเรยนมาด กจากในตากกมาเยอะแลวกมมาจากพจตรบาง อยธยาบาง เปนแกนน าดวยคะ พดถงเรองประกนคณภาพภายในทเปนตวชวดความส าเรจของเรา การท างานกคอมนจะมค าสงออกมาเนาะครแตละคนกท าตามแตละมาตรฐานแลวกรบผดชอบ ในมาตรฐานของตวเอง มการปรบปรงตลอด กอนจะท ากจะมการวเคราะหมาตรฐานสรางเครองมอ มนวตกรรม อะไรอยางนของผ บรหารนะคะ ของ ผอ. นะคะ นวตกรรมเกยวกบการประกนคณภาพภายในคอครทโรงเรยนเรารบผดชอบมาตรฐานใครมาตรฐานมนตงแต 1 ถง 15 แลวกจะมของอนบาล กจะม 11 มาตรฐาน ขนพนฐานม 15 มาตรฐาน ส าหรบอนบาลแยกท าของเขาเองเลยคะคอม 11 มาตรฐานเขาแยกท าของเขาเองเลยมครรบผดชอบอย 2 คน อนบาล 1 อนบาล 2 2. โรงเรยนของทานมการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาตามทหนวยงานสวนกลางก าหนดหรอไม อยางไร และมการปรบปรงเปลยนแปลงใหเหมาสมหรอไมอยางไร 2.1 การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา อยางองคแรกกจะมบนทกการลงภาคสนาม และมการตงคณะกรรมการในการประเมนกคอจะมพวก บคคลภายนอกเขามา 1 คน เพอทจะท าการประเมนประกนคณภาพภายใน แลวกมอนกรรมการกคอ ครทงโรงเรยนแตละมาตรฐานเปนอนกรรมการในการทจะท ามาตรฐานตางๆ เนยใหตรง ทง 8 องคประกอบน กคอเรามการวเคราะหมาตรฐาน วางเปาหมาย ก าหนดเกณฑ สรางเครองมอ เพอมาท าใหถกตองเกยวกบมาตรฐานในแตละมาตรฐาน กจะมเวลาเขามาดงาน มประชมคณะกรรมการสถานศกษาแจงใหทราบวา เราด าเนนการอยางไร แลว ท 8 ขนตอนนเราจะมการจดท าแผน

159

2.2 การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา เราจะมการจดท าแผน แผน..แผนกลยทธ แผนปฏบตการแผนปงบ ท าเพอใหเกยวเนองกบการท าในแตละมาตรฐาน ใหสอดคลองกนอะคะ 2.3 การจดระบบบรหารและสารสนเทศ การจดระบบสารสนเทศกคอ ผอ.หรอวาโรงเรยนของเราเนยคะไดจดโครงสรางการบรหารงานของโรงเรยนทเหมาะสมตอการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในของโรงเรยนเรานะคะ คอ มคณะกรรมการการด าเนนงานประกนคณภาพภายใน สองคอโรงเรยนก าหนดคร ทรบผดชอบระบบสารสนเทศ โดยจดใหเปนหมวดหมอะคะ แยกเปน 4 ฝาย กคอใหครคอมพวเตอรของโรงเรยนไดเกบขอมล เกบขอมลนกเรยน ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนหรอวา SAR online เนยคะ โดยแบงขอมลออกเปน 4 ฝาย คะ คอ ฝายวชาการ ฝายบคลากร ฝายการเงนและบรหารทวไป สามกคอโรงเรยนไดน าระบบสารสนเทศทจดขอมลไวเปนหมวดหมไปใชประโยชน ในการบรหารงานแลวกพฒนาการเรยนการสอน นะคะ การจดระบบบรหารสารสนเทศกจะมแคนอะคะ ครคอมพวเตอรจะเปนคนจดการและกคอยอพเดตตลอดใหเปนปจจบนกจะมคนรบผดชอบ ในแตละระบบ ไมวาจะเปนขอมลนกเรยน ระบบ SAR online กจะแบงหนาทกนไป 2.4 การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา กคอโรงเรยนจะมการวางแผนไวกอนแลวโรงเรยนกจะปฏบตตามแผนคะ การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา ของโรงเรยนเรากคอแผนการ จดการศกษาเนยคะ กคอ ผอ. เราท าเรยกวาแผนกลยทธนะคะ ตอนนของเราเปนเลมท 5 แลวคะ เรมใช ป 2558 – 2560 อะคะ แลวแผนกลยทธของเราจะเปลยนวสยทศน พนธกจ ตอนนเราก าลงปรบปรงเสรจแลวเราจะสงไฟลไปให วธการจดแผนแผนกลยทธของโรงเรยนกจะมการศกษา วเคราะห จดแขงจดออน โดยใชเทคนค SWOT นะคะ โดยมนมโอกาสหรออปสรรค ตางๆ วเคราะหถงปญหาตางๆ เพอศกษาสภาพความเปนจรงของโรงเรยน แบบมสวนรวมนะคะ โดยจะมคร คณะกรรมการสถานศกษาผแทนนกเรยน ผ แทนผปกครอง ผ แทนชมชน ผแทน อบต.ผ แทนพระสงฆ กคอจะมบคคลเหลานคะเพอทเราจะไดรผลทท าใหโรงเรยนทราบถงทศทางและความตองการของชมชน นะคะ เพอทจะพฒนาโรงเรยนใหเปนอยางไรในอนาคต ขอสองนะคะ กคอ โรงเรยนมการประกาศจดท าแผน แผนกลยทธ แผนงาน โครงการ กจกรรมใหสอดคลองกบแผนกลยทธของโรงเรยนและมาตรฐานการประกนคณภาพการศกษาของโรงเรยนคะ สามโรงเรยนมการก าหนดกจกรรมโครงการ ใหสอดคลองกบแผนงานของโรงเรยนของงานทงสงานนะคะ สฝายทบอกไป และกมาตรฐานการศกษา 15 มาตรฐาน 65 ตวบงช

160

โรงเรยนมการประเมนการใชหลกสตรปรบปรงรายวชาพนฐานและกเพมเตม ใหสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางและสอดคลองกบความตองการของชมชน เชน อาเซยนศกษา ทโรงเรยนไดมครพมามาสอนนะคะ อาเซยนศกษากจะมภาษาพมาเพมขน แลวกมหนาทพลเมอง แลวกมรายวชาทสงเสรมอาชพอะคะ กคอโรงเรยนจะเชญวทยากร ขางนอกมาสอนนกเรยนเชน การตดผม นวดฝาเทา อาหารแปรรป คะ ขอส กคอโรงเรยนมการจดท าทะเบยนแหลงเรยนร และภมปญญาทองถน เพอน ามาใชเปนวทยาการ กคอทโรงเรยนจะมภมปญญาเกยวกบแหลงเรยนร เกยวกบพชสมนไพร พชผกตางๆ อยดานหลง โรงเรยนอะคะ ขอหาโรงเรยนจะมค าสงแตงตงใหคร สภานกเรยน ด าเนนงานกนอยางชดเจน กคอครทรบผดชอบในหนาทตางๆ กจะมค าสงแตงตงอยางชดเจน นกเรยนกมการประชมสภานกเรยนแบงหนาทกน รบผดชอบหนาทตางๆ ทเปนสภานกเรยนอะคะ ขอหก โรงเรยนจะได การสงเสรม การสนบสนน จากชมชน ผปกครอง ทองถน เขามามสวนรวมในการวดและประเมนผล มการนเทศตดตาม กจกรรมของโรงเรยน ขอเจด โรงเรยนมการจดท าแผนงบประมาณ กคอตงแต 1 ตลาคม จนถง 30 กนยายน ทสอดคลองกบการบรหารงานทงสฝายของโรงเรยน อะคะ โดยการจดสรรงบประมาณ ไดครอบคลมงานโครงการและกจกรรมคะ ตอไป ขอแปดนะคะ โรงเรยนมการบรหารจดการ โดยองคคณะบคคลของโรงเรยน โดยมการประชมอยางนอย ภาคเรยนละ 2 ครง เพอใหคณะบคคล อนมต และเหนชอบแผนกลยทธ ของโรงเรยน คอมนเปนการจดท าแผนปฏบตการประจ าป ของโรงเรยนเนยคะ มการจดท าแผน โดยพจารณาจากแผนงาน โครงการและแผนกลยทธ จากกลยทธของโรงเรยน คะกคอโรงเรยนมการจดท าปฏทนงาน ปฏทนวชาการ ปฏทนประชมสดสปดาห เพอน าไปสการปฏบตงาน แลวกโรงเรยนมการจดตงคณะกรรมการตดตามการด าเนนงาน ตามแผนปฏบตการเดอนละ 1 ครง แลวกมการประชมวชาการ แลวกในแผนปฏบตการของโรงเรยนจะไดรบความเหนชอบ จากคณะกรรมการสถานศกษาแลวนะคะ 2.5 การจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา อนแรกเลยจะมการวเคราะหกอน มการวเคราะหแลวกออกแบบพฒนา มาด าเนนการ สดทายกคอมาประเมนผล ประเมนผลของตวเองกคอ เปนการประเมนมาตรฐานหรอวาประเมน หรอวาสรปโครงการตางๆ เวลาทเราจะสรปโครงการตาง ๆ กคอเราจะท าแบบ PDCA อม..ในการท าโครงการ 2.6 การจดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา โรงเรยนมการแตงตงคณะกรรมการประเมน คณภาพภายในของโรงเรยนน าดบพทยาคม ซงประกอบไปดวย คณะกรรมการประเมนคณภาพตามมาตราฐานการศกษาของโรงเรยน กคอมผ ทรงคณวฒ ผอ.ครวชาการระดบปฐมวย ประถม มธยม คะ แลวกจะม

161

คณะอนกรรมการประเมนคณภาพตามมาตรฐาน กคอจะมครแลวกผ รบผดชอบตามมาตรฐานคะ กคอมครผ รบผดชอบมาตรฐาน 15 คน ครปฐมวย 2 คน แลวกจะมคณะกรรมการรวบรวมและ กจดท ารายงานประจ าป กจะมผทรงคณวฒ ผอ. ครระดบปฐมวย ประถมศกษา มธยม แลวกเจาหนาทธรการเพอรวบรวมขอมล นะคะ ในการท า SAR แลวกน าเสนอคณะกรรมการสถานศกษา เพอขอความเหนชอบ แลวกน า SAR ทไดไปเผยแพรใหผปกครอง นกเรยนหรอวาสาธารณชน 2.7 การจดท ารายงานประจ าปทเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน การจดท ารายงานประจ าปนของเราท าอยแลวคะ กคอ SAR นละคะ ไมวาจะเปน ผล O-NET เรากจะเอาขอมลตรงนนมาใส การประเมนภายใน ภายนอก จะใสขอมลลงไปใน SAR ทงหมด 2.8 การจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง การพฒนาใหมคณภาพอยางตอเนองกคอมการพฒนาอยางตอเนองอยแลวอะคะ คอโรงเรยนจะมการพฒนาสงเสรม สนบสนนใหครมความรเกยวกบเรองงานประกนคณภาพการศกษาทกปคะ โดยท าการประชม แลวกสรป รายงาน ผลการด าเนนงานตามมาตรฐานของโรงเรยน สรางเครองมอ วดและประเมนผลตามตวบงชและมาตรฐาน เพอทจะจดท าเปนรายงานในระบบ SAR online นะคะ โดยครทกคนตองรบผดชอบตามมาตรฐาน จนเปนเรองปกตและทกคนตองท าตอเนอง กคอเปนเรองททกคนตองรบผดชอบเปนมาตรฐานใคร มาตรฐานมนเพอทจะคยใน SAR online อะคะ ตอไปโรงเรยนของเรากจะน าผลการประเมนตนเองของปทแลว น าผลมาก าหนดเป าหมายแลว กวเคราะหสงเคราะหขอมล กจกรรมการในด าเนนงานเพอ น าไปบรณาการ กบการเรยนการสอนและการบรหารจดการตางๆ คะ และโรงเรยนมการเผยแพรผลการด าเนนงาน โรงเรยนตนแบบระบบประกนคณภาพภายใน และการบรหารจดการระบบประกนคณภาพภายใน โดยใช ADDIE MODEL อะคะ โดยการจดท ารปแบบเปนวารสาร แหลงศกษาดงานโรงเรยนเครอขายของเราอะคะ แลวกคร เปนวทยาการกคอครอาจจะอยตรงมาตรฐานของตวเอง เพอคอยชแนะบางใหกบผ ทมาดงานนคะ แลวกมกจกรรม Shopping มาตรฐาน ประมาณนคะ 3. ทานมแนวทางการปฏบตทดในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในในสถานศกษาของทานอยางไร 3.1 หลกการด าเนนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา กคอ ADDIE MODEL ของ ผอ. ใชไหมคะ เปน Best เปนเครองมอนะ ADDIE MODEL กคอแกสงเปนนวตกรรมแลวแกกไดรางวล ไดอะไรอยางนคะในการท า ADDIE MODEL หลกการ..หลกการเบองตนนก หมายถงวา มนเปนปจจย ปจจยกคอมปจจยภายในภายนอก

162

ภายในกคอครมความตงใจ ตงใจท างาน มงานออกมาในแตละมาตรฐาน มผลงานของเดก มอะไรเยอะ ทนปจจยภายนอกกคอมคนมาดงานเปนสถานทดงาน เปนทยอมรบของหลาย ๆ ท 3.2 รปแบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา รปแบบทไดกเปนรปแบบของ ADDIE MODEL คะ สวนใหญกคอทเปน best ของผอ.เลยเกยวกบการประกนคณภาพภายในกคอ ADDIE MODEL คะ แลวก กคออนนนเปนตวน า เวลาท ากท าตามแผน แลวกท าตามนโยบายของเขต ท าตามนโยบายของผอ.ทวางเอาไว อะคะ 3.3 กระบวนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา กระบวนการตามเอกสารทใหไวเลยคะ คอ ผอ.กจะใชกระบวนการของ PDCA

3.4 จดทควรพฒนาปรบปรงใหดยงขน คอ...การท ามาตรฐานนกคอมการปรบปรงตลอดนะ มการท ากนตลอด เวลาจะมการประเมนภายนอกนเนาะ สมศ. เขาก เวลาเราจะประเมนเรากท ากนตลอด มการปรบปรงมาตรฐานกนตลอด คอ... มนดอยแลว ปกตเวลาเขามาประเมน มาดงานอะไรอยางน มเอกสาร มหลกฐานใหเขาดหมด มการตงมาตรฐาน มแฟม สวนใหญมอะไรครบหมด จดเดนกคอมคน เขามาดงาน แตวาสวนทตองปรบปรงยงไมคอย ยงไมม ยงไมมขอเสนอแนะใหปรบปรง 4. ทานคดวา อะไรคอปจจยแหงความส าเรจ ในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน สถานศกษา 4.1 ปจจยภายใน ถาปจจยภายในกเปนทตวครอะเนาะ คอ ครมความตงใจท างานมความรบผดชอบในแตละมาตรฐานของตวเองมผลงานของนกเรยนในแตละมาตรฐานออกมา 4.2 ปจจยภายนอก ถาเปนภายนอกกคอเปนทยอมรบของโรงเรยนทเขามาดงาน จากในตวจงหวดตากเอง เขต 1 เองเขต 2 กมนะ เขต 2 กมมาอยบาง มก าแพง อยธยา พจตร กมส านกงานเขต ใหการสนบสนน ใหงบประมาณมาบาง บางทกใหโรงเรยนอนมาดอยางนคะ บางครง

5. ขอคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ กไมมอะไรเนาะ ประกน ของ ผอ.กดอยแลว พดถงตว ผอ. คอ ทานท าไวดอยแลวคะส าหรบ ผอ. เกยวกบการประกนคณภาพภายใน สวนใหญกดอยแลว มคนมาประเมน ม ศน. มาประเมนกชมตลอดนะ วา เออ..มนด ผอ. เขาใจลกซงมากเลยคะ ผอ.พดแบบกระจาง เขาใจ เวลาอธบาย เกงมาก ผอ. เกงคะ เรองน มาเรองนโดยตรง แตถาเปนเรองน ไมรจะปรบปรงอะไรนะ พดถง ในดานขอเสนอแนะอะไรกยงไมคอยมนะ พดถงเวลาปรบปรงการท างาน กคอตอนนกท าอย

163

ประเมนรอบสามผานไปแลวใชมย ผอ.ก าลงจะท า คอวางแผนไวทจะท าเกยวกบการประเมนรอบสของการประเมน สมศ.คอวางโครงราง เคาโครงเตรยมทจะท าไวกอน ก าลงด าเนนการ เดยวจะมการปรบปรงมาตรฐานทง 15 มาตรฐาน และกของอนบาลดวยอะคะ

164

แบบสมภาษณ (ครวชาการ) เรอง การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา

****************** ผใหสมภาษณ นางพรพรรณ วงศสงวน ต าแหนง คร วทยฐานะ ช านาญการพเศษ

วนท 26 มนาคม 2558 เวลา 14.00 สถานท โรงเรยนน าดบพทยาคม ค าถามประกอบการสมภาษณ 1. โรงเรยนของทานมสภาพการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา อยางไร 1.1 ทานเหนวาสภาพความส าเรจของการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาของทานเปนอยางไร และมสงใดเปนตวชวดความส าเรจนน ผอ.กจะประชมชแจงแลวกมอบหมายครตามมาตรฐานของประกนภายในเนาะ เขาจะใหครไปรบผดชอบกคอไปท า จดท าขอมล จดท าขอมลเสรจกมาประชมประชมชแจงด าเนนการวามาตรฐานนท าอะไรบางประเมนอะไรบางคะ กคอแตละคนจะรบผดชอบคนละมาตรฐานกคอไปหาขอมลมาตรฐานท 1 ท 2 ท 3 ไปวเคราะหของตนเองกอน แลวเอามาน าเสนอ ครทกคนกจะชวยวเคราะหเพมเตม ทกคนกจะชวยท า เอาขน โปรเจคเตอร อยางนนะคะกจะชวย รวมกนท าแลวกจะมประเมนตามรายชน อยางเชนพวกมาตรฐาน 1 แลวกมาตรฐาน 2 กจะเปนเกยวกบ...เออ ..อะไรนะ ของคณครสวรรณ รบผดชอบ กจะไปจดการ คอทกคนจะเปนแมงานของตวเองแลวก กจะมสวนรวม ในทกมาตรฐาน เพราะมนเปนประกนภายใน มนกจะสอดคลองรอยกนไปรอยกนมา อยางตวพน รบผดชอบมาตรฐานท 5 เกยวกบผลสมฤทธทางการเรยนเราตองท าภาพรวมของโรงเรยนเวลา...แตละครงในการสอนเนยเราตองท า เอกสารส าหรบใหครประจ าชนกรอกขอมลมาเพอทวาเราจะมาสรป ในภาพรวม ของผลสมฤทธ คะ 2. โรงเรยนของทานมการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาตามทหนวยงานสวนกลางก าหนดหรอไม อยางไร และมการปรบปรงเปลยนแปลงใหเหมาะสมหรอไมอยางไร 2.1 การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

กการก าหนดมาตรฐานการศกษานเรากจะยดของกระทรวงเปนหลก แลวกจะมา พอ..เราจะม เขาเรยกวาเอกสารกลมสาระตางๆ กจะมหลกสตรสถานศกษากอน มโครงสรางกอนเนาะ โครงสรางหลกสตร แลวกจะมคณครสอนตามหลกสตร ตามกลมสาระแตละกลมสาระ เขากจะมตวชวดของแตละมาตรฐาน เรากจะไปจดท าแผนการสอน จดท าแผนการสอนเพอไปจดการ

165

เรยนการสอนในหองเรยนเนาะ แลวกจะมาสงทพกอนแลวกจะสงผ อ านวยการ ถาเกดบางท ผอ านวยการไมอยพกจะท าการตรวจสอบกอน 2.2 การจดท าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงคณภาพตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 2.3 การจดระบบบรหารและสารสนเทศ

ในระบบประกนนกจะมการจดเปนแฟมแตละมาตรฐาน มาตรฐานท 1 ท 2 ท 3 ท 4 ท 5 ไลไป กจะมแฟมส าหรบจดเกบเอกสาร ขอมลตางๆ นะคะกจะม มหองเกบเอกสารคอ ผอ. นกจะกลวเอกสารหายแกกจะซอลงใหเกบโดยเฉพาะวาของมาตรฐานใดกเกบไป แลวเวลาจะมาโชว เรากเอามาโชวแตละมาตรฐาน 2.4 การด าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา

ผอ.กจะมค าสงหมอบหมายงานใหครแตละคน วาใครมหนาทรบผดชอบโครงการอะไร กจกรรมอะไร ทกกจะปฏบตตามค าสงทไดรบมอบหมาย ครทรบผดชอบในแตละมาตรฐาน กจะไปหาขอมลมาตรฐานทตนเองรบผดชอบ อยางตวพนรบผดชอบมาตรฐานท 5 เกยวกบผลสมฤทธทางการเรยนเราตองท าภาพรวมของโรงเรยนเวลา...แตละครงในการสอนเนยเราตองท า เอกสารส าหรบใหครประจ าชนกรอกขอมลมาเพอทวาเราจะมาสรปในภาพรวมของผลสมฤทธ คะ 2.5 การจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา

กการตามตรวจสอบคณภาพการศกษากดการดผลสมฤทธเนาะ ดผลสมฤทธเปนหลกถาเกดผลสมฤทธกลมสาระวชาใดต าเรากจะท าการซอมเสรม ซอมเสรมในหองเรยนแลวส าหรบผลสมฤทธทางระดบชาตเนย O-NET NT เรากจะมการตว ตวเตอร ตวระดบโรงเรยน ระดบกลม กลมโรงเรยน 2.6 การจดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

2.7 การจดท ารายงานประจ าปทเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน มการจดท ารายงานประจ าปมการประเมนคณภาพภายในทกป วนนกมการสรป สรปของภาคเรยนน ปการศกษาน ท า SAR กจะท าตามตวบงคบของมาตรฐานตางๆ กจะม คนรบผดชอบทกมาตรฐาน 2.8 การจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง

เราตองสรางความตระหนกใหครทกทานเหนกอนวาเออ...ระบบประกนภายในเนยเปนตวบงบอก บงชวาโรงเรยนเรามคณภาพหรอไม เพราะฉะน นเราจะตองท าเอกสารหลกฐาน

166

ใหถกตอง มการชแจง มการประชม มการพฒนาคณภาพเรอยๆ มการอบรม มการไปดงาน ศกษา ดงานทอน แลวกพวกคระครจะไปดของโรงเรยนเขา โรงเรยนทมคณภาพเนาะแลวกลบมาพฒนาตนเอง 3. ทานมแนวทางการปฏบต ท ด ในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน ในสถานศกษา ของทานอยางไร

3.1 หลกการด าเนนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา 3.2 รปแบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

3.3 กระบวนการประกนคณภาพภายในสถานศกษา ผอ. เขาจะมกระบวนการ PDCA ผอ.กจะเนนกระบวนการ PDCA ในการจดการ

บรหารเนาะกจะมการประชมชแจงกอนทกครง แลวกมอบหมายใหคณครไปท ามาตรฐานของตวเองกคอ ทกครงจะมการรวมกนระดมความคดกอน ระดมความคดกอนวา จะจดท าอยางนผลมนจะพฒนาขนไหม อยางนอะนะ กคอจะเปน ทยอมรบของคณะครทกทาน ผอ.กจะเปนคนทคด ไอเดยมาวางนเถอะ ทานกจะไปคดแยก คดแตกมา ทานกเอามาพฒนาใชในโรงเรยนทโรงเรยนของเรากจะใชระบบ PDCA ผอ. คดรปแบบมาใหแลวกใหครมาด าเนนการ การด าเนนการเรากจะเอาเขาไปบรรจในแผนปฏบตการ ในรปของโครงการหรอกจกรรมตางๆ และกจะตองม ขน Plan ขน Do ขน Check และกขน Action คะมนกจะอยในนน 3.4 จดทควรพฒนาปรบปรงใหดยงขน กคดวามนไมม ไม...เขาเรยกวาอะไรละ มนกดอยแลว ไมมขอบกพรองคอจะเชคไดทง 4 ดานนะ ขนวางแผน ขนลงมอท า แลวกขนเชคขอมล ขนปรบปรงแกไข มนกเปนกระบวนการทสมบรณอยแลว กจะไมแกไขตรงจดนเนาะ เพยงแตเราอาจจะเพมขอมลใหเหนมากขน อาจจะเพมหวขอเขาไปใหเหนรายละเอยดมากขน คอปรบปรงตรงนคะ 4. ทานคดวา อะไรคอปจจยแหงความส าเรจ ในการด าเนนงานระบบประกนคณภาพภายใน สถานศกษา 4.1 ปจจยภายใน ปจจยทเดนๆ ทสงเสรมกคอ ความสามคค ความเปนผน าของทานผอ านวยการ ความม..เขาเรยกวา ความมน าใจซงกนและกน กเลยสรางทมงานทดได กคอไดใจกน กคอท างานดวยใจ กคอคร ผอ.ใหใจมาเตมรอยเรากใหใจไปเตมรอย กคอทานเปนคนดอะ ดทกดาน ไมวาจะดาน..ดานการเรยนการสอน ดานสวนตว ความมน าใจอะไรอยางนนะคะ กคอทานจะเหนลกนองเหนความตองการของลกนอง

167

4.2 ปจจยภายนอก อนนภายนอก อยางการประเมนภายนอกทกคนกรวมมอกนรวมแรงรวมใจ

ในการท างาน แมกระทงเดกนกเรยนของโรงเรยนเรา น ดทวาเดกนกเรยนเปนเดกท ท ทม...เขาเรยกวาอะไร มสมมาคารวะ คอเขากจะมระเบยบในสวนทเขา. เขาจะรหนาทของเขาวนนโรงเรยนจะโนประเมนนะ เขากจะท างานเขาดวยใจ เขากจะใหความรวมมอ พดงายๆ เนาะ คอเขาใหความรวมมอ ส าหรบชมชน ผปกครองกจะสนบสนนดาน การใหความรวมมอ กอยางเชนเราพฒนาสงแวดลอม เขากจะมาชวยรวมมอพฒนา หรอการ..อยางถนนอะไรอยางนเนาะกมาจากผ ปกครองสวนหนง ถนนหนทาง ในโรงเรยนทเปนคอนกรตนเนาะ หรอแมแตพวกอาคารตางๆ บางทกมาชวยเหลอซงกนและกน กใหความรวมมอด กคอเขาเหนความแตกตางหลงจากท ผอ มาอยเนยโรงเรยนมนไดพฒนาขนเยอะ ทงดานอาคารสถานท ทงดานเขาเรยกวา..เตมเตมในสงทเดกขาด กคอโรงเรยนกจะมชดพละใหฟร ชดไทยใหฟร กคอใสชดไทยทกวนศกร เออใสชดพละในทกวนพฤหสคอเดกเขาจะไดซงเมอกอน เขาไมได เขาตองซอเองอนนโรงเรยนแจกฟร เสอลายไทยอก 1 ตว จ านวนเดกกเพมขนทกปคะ เพมขน กคอ..ทกคนกอยากไดจรงมย แมแตเรากอยากได คอโรงเรยนไหนทใหสวสดการดเขากอยากมาอย ผอ.กมาพฒนาสอเทคโนโลยตางๆ อาคารสถานทตอนนกก าลงปรบปรงอย กคอขยายใหมนดขนเรอยๆ พฒนาหองนเมอกอนหองนกเปนหองเผาเซรามคซงรปโฉมไมไดเปนอยางนนะ เปนอาคารโลงๆ ทานกมาพฒนา โรงเรยนอนกมาดงานเยอะ ศกษาดงาน พวกตางจงหวดกมานะ ก าแพง สโขทย อยธยา 5. ขอคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ

กคอโรงเรยนจะเจรญสมบรณไดมนขนอยกบความรวมมอของคร ผ อ านวยการหรอแมกระทงตวนกเรยนเอง แคนนเอง มนกเปนปจจยแคนนเองแลวกชมชน 4 ดาน คะถาโรงเรยนได 4 ดานนไป โรงเรยนกจะพฒนายงขนเนาะ

168

ประวตผวจย

169

ประวตผวจย

ชอ – ชอสกล รงฤทย พมพสงห วน เดอน ป เกด 6 พฤษภาคม 2525 ทอยปจจบน 99/162 หมท 12 ต าบลนางว อ าเภอเมอง จงหวดเพชรบรณ 67000 ทท ำงำนปจจบน โรงเรยนบานวงโคง หมท 1 ต าบลตะเบาะ อ าเภอเมอง จงหวด

เพชรบรณ 67000 ต ำแหนงหนำทปจจบน คร ประวตกำรศกษำ

พ.ศ. 2547 คบ. (คณตศาสตร) มหาวทยาลยราชภฎเพชรบรณ