การบรหารทรพยากรมนษยสมยใหม Modern Human Resource Management

การบรหารงานบคคล

หมายถง กระบวนการเกยวกบบคคลเพอใหไดมาซงบคคลทมสมรรถนะสงเหมาะสมกบองคกรโดยมการพฒนาอยางตอเนองและธ ารงรกษาใหมความสขในการท างานเพอใหสามารถท าหนาทไดอยางมประสทธภาพ

แนวคดเกยวกบ “คน” ในอดต

•ค น เ ป น เ ค ร อ ง ม อ ห ร อ อ ง ค ป ร ะ ก อ บ ห น ง ข อ ง ก ร ะ บ ว น ก า ร จ ด ก า ร ห ร อ 4M ไดแก

1. Man

2. Money

3. Material

4. Management

การบรหารทรพยากรบคคล (แนวเดม)

สรรหา พฒนา รกษาไว ใชประโยชน

การบรหารงานบคคล โดยเนนกระบวนการจดการ

เปนลกษณะ Staff Function

หนาทของหนวยงานทรพยากรมนษย

• การวเคราะหงานและการออกแบบงาน

• การวางแผนทรพยากรมนษย • การคดเลอก การสมภาษณ และ

การจางงาน • การจดการดานต าแหนงงาน • การฝกอบรมและการพฒนา

• การบรหารคาตอบแทนและผลประโยชน

• การธ ารงรกษา • ระเบยบวนย • แรงงานสมพนธ • การดแลดานสขภาพและ

ความปลอดภย • ฯลฯ

แนวคดใหมในการบรหารทรพยากรบคคลภาครฐ

• “การบรหารงานบคคล” (personnel management) เปน กระบวนการบรหารบคคลทอยในองคกร

• พฒนาการ แนวคดใหม

• ... สถานะทางการศกษาทสงขนของคนท างาน ท าใหเกดและเปลยนแปลงลกษณะงาน จากจดเนนทเคยใช “แรง” ไปสรปแบบของการใช “องคความร” เปนฐานของการ ทางาน มผลใหคนผกพนกบตนเองมากขน และลดความผกพนกบผอนลง ... ทศทางการบรหาร ทรพยากรบคคลในกระแสโลกาภวตนเปนไปในลกษณะของ “การลงทน”ในคน เพอการพฒนาองคกรให “เรยนร” และ“เตบโต”อยางตอเนอง ...

แนวคดใหมในการบรหารทรพยากรบคคลภาครฐ

• การบรหารงานสมยใหมนน “ทรพยากรบคคล” ถอเปนสนทรพย (Asset) ของ

องคกรทมสภาพเปน “ทน (Capital)” หรอ “ทนมนษย” (Human Capital)

• มองบคคลวา ในแตละคน มสงมคณคาสงอยภายใน ไดแก เทคโนโลย ความร ทกษะ ประสบการณ และสมรรถนะทแฝงอย และมความจาเปนในการปฏบตงาน

• เชน ทกษะเชงเทคนค นวตกรรม ความคดสรางสรรค และสมรรถนะในการเปนผน า

ลกษณะการบรหารทรพยากรบคคลแบบใหม

การบรหารทรพยากรมนษย หรอทรพยากรบคคลแนวใหม คลายการบรหารแบบเดม แตมจดมงเนนทตางกน วตถประสงคของการบรหารทรพยากรมนษยทส าคญคอ

1) เพอสรรหาและคดเลอกบคลากรทมความรความ สามารถเขามาทางานในองคกร

2) เพอใชคนใหเกดประโยชนสงสด

3) เพอธ ารงรกษาบคคลทมความสามารถใหอยกบองคการนานๆ

4) เพอพฒนาบคคลใหมความรความสามารถ

การบรหารทรพยากรมนษย สมยเกา สมยใหม

มงเนนการควบคม โดยใชวนย ถอคนเปนปจจยการผลต

มงเนนเชงกลยทธและเชงระบบ ถอคนเปนสนทรพย

นกคด เรยกบคลากรแนวใหม วา การบรหารทรพยากรมนษยสมยใหม

“ทนมนษย” (Human Capital)

ความแตกตางของแนวคดและฐานคต การบรหารทรพยากรมนษย กบ การบรหารงานบคคลแบบเกา (Frederic W. Taylor)

แนวคด / ฐานคต การบรหารงานบคคลแบบเกา (ศตวรรษท 20)

การบรหารทรพยากรมนษย (ศตวรรษท 21)

คน คน เปนคาใชจายทตองก ากบและควบคม

คน เปนสนทรพยทควรคาแกการรกษาและพฒนา

งาน แบบแยกสวน ตางคนตางท างานของตนเอง

แบบประสานรวมมอ อาศยความรเปนฐานเปนงานโครงการ

เทคโนโลย ถกออกแบบเพอควบคมการท างานและลดขอผดพลาดใหเหลอนอยทสด

บรณาการเทคโนโลยเขากบระบบสงคมเพอใหเกดการท างานบนฐานความร

ภาวะผน า ผจดการอาวโสและผช านาญการเทคนค ผน าอยในทกระดบขององคการ

เปาหมายขององคการ มงเนนผลตอบแทนของผถอหน มงเนนการสรางคณคาใหแกผมสวนไดสวนเสยทกกลมขององคการ

ความทาทายส าคญ (Bohlander, Snell, Sherman, 2001)

• ตอบสนองโลกาภวตร (Going Global)

• รบเทคโนโลยใหม (Embracing New Technology)

• จดการการเปลยนแปลง (Managing Change)

• สรางทนมนษย (Developing Human Capital)

• ตอบสนองตอตลาด (Responding to the Market)

• การลดตนทน (Containing Costs)

สรรหา • การวางแผนและวเคราะหงาน (HR planning & Job analysis) • การสรรหาและคดเลอก (Recruitment & Selection)

พฒนา • การพฒนาตนเองและการฝกอบรม (ID & TD) • การพฒนาองคกรและการพฒนาสายอาชพ (OD & CD)

รกษาไว • คาจางคาตอบแทน สทธประโยชน การจงใจ • สขภาพและความปลอดภย วนยและการรองทกข แรงงานสมพนธ

ใชประโยชน

• การบรหารผลการปฏบตงาน (Performance management) • การบรหารสมรรถนะ (Competency management)

หนาทหลกในการบรหารทรพยากรมนษย

New Human Resource Management : NHRM

ความส าคญของการบรหารทรพยากรมนษย

• ความหมาย การบรหารทรพยากรมนษย

หมายถง “การทาใหคนในองคการสามารถปรบตว และเอาชนะปญหาตาง ๆ ทเกดจากการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทมากระทบองคการ โดยใชทกษะ แรงจงใจ และการใหบคลากรไดมสวนรวม”

• “คอศลปะการเลอกสรรคนใหม และใชคนเกาในลกษณะใหไดผลงาน จากบคคลเหลานนใหมากทสดทงปรมาณ และคณภาพ”

ทางตรงขาม

• ในทางตรงขามหากการบรหารทรพยากรบคคลไมมประสทธภาพ ผบรหารไมรบผดชอบ กยอมสรางความเสอมถอยใหสงคมได

หลกการบรหารทรพยากรบคคลภาครฐแนวใหม

1. หลกคณธรรม (Merit Based) (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

2. หลกกระจายอ านาจ (HR Decentralization)

3. หลกผลงาน (Performance Based)

4. หลกความสมดลระหวางคณภาพชวตกบการท างาน (HRM Flexibility)

5. หลกสมรรถนะ (Competency Based)

หลกคณธรรม (Merit Based)

• หลกคณธรรมในการบรหารทรพยากรบคคล

• ระบบคณธรรม (Merit System) ในการบรหารทรพยากรบคคลแนวใหมไว วา หลกคณธรรมนตองประกอบดวย

• หลกความเสมอภาคในโอกาส

• หลกความสามารถ

• หลก ความมนคงในอาชพ

• หลกความเปนกลางทางการเมอง

หลกกระจายอ านาจ (Human Resource Decent-ralization)

การบรหารทรพยากรบคคลแนวใหมตองมการมอบอ านาจและกระจายอ านาจการ บรหารทรพยากรบคคล ใหสวนราชการและจงหวดมากขน เพอความคลองตวรวดเรวเหมาะสม กบภารกจในแตละพนทตามลกษณะเฉพาะของแตละสวนราชการและจงหวด

หลกผลงาน (Performance Based)

การบรหารภายใตหลกผลงานน ตองใชเครองมอทเหมาะสม มอ านาจจ าแนก ผลงาน และมคาความเชอมนทสามารถนาไปใชพจารณาประกอบการแตงตงโยกยายไดอยาง เปนธรรม

หลกความสมดลระหวางคณภาพชวตกบการทา งาน (HRM Flexibility)

การบรหารทรพยากรบคคลทด ตองท าใหบคลากรทกคนในองคกร มคณภาพชวตทด มสวสดการทอ านวยความสะดวกสบายพอควร สมดลกบชวตราชการทเจรญกาวหนาตามโอกาสทเสมอภาค

หลกความสมดลระหวางคณภาพชวตกบการท างาน

หลกสมรรถนะ

เพอเปนกรอบการปฏบต เกยวกบการบรรจแตงตงโยกยายบคคลใหมคณ สมบตตรงตามความตองการในการปฏบตหนาทใหมประสทธผล ซงในการบรหารทรพยากรบคคล ตองใชเครองมอทถกตองเหมาะสมในการก าหนดสมรรถนะ รวมทงพฒนาบคลากรใหมสมรรถนะตามตองการอกดวย

การบรหารจดการภาครฐแนวใหม

บทบาทหนาทชดเจน

• เปาหมาย/วตถประสงคชดเจน

• ปฏบตโดยมออาชพทมความเปนกลาง

• มอบอ านาจการบรหารจดการ

• ขอมลกวางขวาง เพรยบพรอม

ทมา: สมา สมานนท “การบรหารจดการภาครฐแนวใหม” การรถไฟแหงประเทศไทย 28 พฤษภาคม 2546

• ระบบการตรวจสอบขอมลจากภายนอก

ทมา: สมา สมานนท “การบรหารจดการภาครฐแนวใหม” การรถไฟแหงประเทศไทย 28 พฤษภาคม 2546

• เนนลกคา ผรบบรการ

• ใชกลไกตลาด

การบรหารจดการภาครฐแนวใหม

• รปแบบองคกรเนนใหเกด ความรบผดชอบสง

• การบรหารจดการภาครฐ เกอบเหมอน กบภาคเอกชน

• การกระจายความรบผดชอบ • มงตอผลส าเรจมากกวาเนนกฎระเบยบ

และกระบวนการ

ทมา: สมา สมานนท “การบรหารจดการภาครฐแนวใหม” การรถไฟแหงประเทศไทย 28 พฤษภาคม 2546

การบรหารจดการภาครฐแนวใหม

สถานการณปจจบน

การบรหารทรพยากรมนษยสมยใหม Modern Human Resource Management

“ทน (Capital)” หรอ “ทนมนษย (Human Capital)”

การพฒนาทนมนษยเพอความส าเรจขององคกร

ความหมาย ทนมนษย (Human Capital)

ทนมนษย หมายถง “ความร ความสามารถ ตลอดจนทกษะหรอความช านาญ รวมถงประสบการณของแตละคนทสงสมอยในตวเอง และสามารถจะน าสงเหลานมารวมเขาดวยกนจนเกดเปนศกยภาพขององคกร หรอเปนทรพยากรทส าคญและมคณคา ซงจะท าใหองคกรนนมความสามารถสรางความไดเปรยบเหนอคแขงขน”

ดงนนการทองคกรจะจดการหรอหาวธการทจะท าใหคนแตละคนในองคกรใช ศกยภาพ หรอความรความสามารถทมมากอใหเกดประโยชนสงสดไดนนจงตองมความ เขาใจในคณสมบตของทรพยากรบคคลทมความแตกตางจากทรพยากรอน ๆ คอ

• คนเปน “สนทรพย” ทจบตองไมได

• ไมมคาเสอมเหมอนทรพยสนอน

• คนคอ “ทน” (Human Capital) ทสามารถสราง “มลคาเพม” ไดเสมอ

(ตอ) ความหมายทนมนษย

ทนมนษย หมายถง ความร ทกษะ และ ความสามารถเฉพาะตวอนๆ ทสะสมอยในตวมนษยนอกจากนนทนมนษยยงเปนกรรมสทธสวนบคคล ทไมสามารถเปลยนถายใหกบบคคลอนไดทนมนษยจงเปนสนทรพยทมคณคา ชวยเสรมสราง มลคาเพมใหแกองคการ และน ามาสการสรางความไดเปรยบทางการแขงขน

The Society for Human Resource Management นยาม

ทนมนษย คอ ผลรวมของคณลกษณะตางๆ ประสบการณชวต ความร พลง ความปรารถนา ซงคนน าเอามาลงทนในการท างาน

ความหมายของทนมนษย • Lynda Gratton & Sumantra Ghoshal นยาม ทนมนษย มองคประกอบ 3 ดาน

Human Capital

ทนทางอารมณ

ทนทางปญญา

ทนทางสงคม

ความร ความสามารถในการเรยนร ความเชยวชาญเฉพาะ

เครอขายความสมพนธ ความไววางใจ ความนาเชอถอ

การรบรตนเอง ความมศกดศร การมความยดหยน

การบรหารทนมนษย (Human Capital Management, HCM)

• ตวแบบบรณาการของทนมนษย

เอกลกษณองคการ

ความผกพน

การปฏบตการดานบคลากร

ความเสยสละ

การพฒนาบคลากร

แรงจงใจ

องคการ

พนกงาน

HCM

ทนทางปญญา แบงได 3 กลม

• ทนมนษย (Human Capital) ประกอบดวย ความสามารถ ทกษะ และความยดหยนตวบคคล

• ทนทางความสมพนธ (Relationship Capital) คอ ความสมพนธกบผผลต ผจดจ าหนาย ลกคา ผมสวนไดสวนเสยขององคการ

• ทนขององคการ (Organizational Capital) รวมถง กระบวนการ โครงสราง ตวแบบ ตราสนคา ทรพยสนทางปญญา

ธนาคารโลกจดอนดบ การพฒนาทนมนษยของ 157 ประเทศ ระบไทยอยในอนดบท 65 ตามหลง

เวยดนามซงอยในอนดบท 48 ขณะทสงคโปรครองต าแหนงแชมปโลก

ความตองการของตลาดแรงงานไทย

ปจจบนการบรหารทรพยากรมนษยสมยใหม การปรบใชสมรรถนะในการบรหารทรพยากรบคคล เขามามบทบาทมากขน

• คณลกษณะเชงพฤตกรรม ทท าใหบคลากรบางกลม/ บางคนในองคกรปฏบตงาน ไดผลงานโดดเดนกวาคนอนๆ โดยบคลากรเหลานแสดง คณลกษณะเชงพฤตกรรม ดงกลาว • มากกวาเพอนรวมงานอนๆ • ในสถานการณหลากหลายกวา และไดผลงานดกวาผอน

เปนคณลกษณะตางๆ ของบคคลซงเปนปจจย บงชวาบคคลนนจะปฏบตงานไดอยางโดดเดน ในงานหนงๆ

การบรหารบคคลตามทฤษฎสมรรถนะ competency

•

ความหมายของสมรรถนะ Competency

สมรรถนะ (Competency) เรยกในภาษาไทยหลายค า เชน ความสามารถภายในคณลกษณะ หรอบคลกภาพเฉพาะบคคล ซอนอยในตวบคคลทกคน มองคประกอบคอ 1. ความร (Knowledge) 2. ทกษะ (Skills) 3. ความสามารถ (Abilities) ซงแสดงผานพฤตกรรมของมนษย สมรรถนะของมนษยโดยธรรมชาตซอนเรนอยภายในตวบคคลมากมายและยงไมไดถกดงออกมาใชอยางจรงจง ตามทฤษฎภเขาน าแขงของ เดวด ซ. แมคเคลแลนด (Iceberg Model by David C. McClelland , 1973)

โมเดลภเขาน าแขง แนวคดเรองสมรรถนะมกมการอธบายดวยโมเดลภเขาน าแขงซงอธบายวาความแตกตางระหวางบคคลเปรยบเทยบไดกบภเขาน าแขงโดยมสวนทเหนไดงายและพฒนาไดงาย คอ

สวนทอยเหนอน า สามารถสงเกตเหนไดงาย 1. ทกษะ (Skills) หมายถง สงทบคคลรและสามารถท าไดเปนอยางด เชน ทกษะการอาน ทกษะการฟง ทกษะในการขบรถ เปนตน 2. ความร (Knowledge) หมายถง สงทบคคลรและเขาใจในหลกการ แนวคดเฉพาะดาน เชน มความร ดานบญช มความรดานการตลาด การเมอง เปนตน

สวนทอยใตน า สงเกตเหนไดยาก 3. บทบาททางสงคม (Social Role) หมายถง สงทบคคลตองการสอใหบคคลอนในสงคมเหนวาตวเขามบทบาทอยางไรตอสงคม เชน ชอบชวยเหลอผอน เปนตน 4. ภาพพจนทรบรตวเอง (Self Image) หมายถง ภาพพจนทบคคลสมองตวเองวาเปนอยางไร เชน เปนผน า เปนผเชยวชาญ เปนศลปน เปนตน 5. อปนสย (Traits) หมายถง ลกษณะนสยใจคอของบคคลทเปนพฤตกรรมถาวร เชน เปนนกกฬาทด เปนคนใจเยน เปนคนออนนอมถอมตน เปนตน 6. แรงกระตน (Motive) หมายถง พลงขบเคลอนทเกดจากภายในจตใจของบคคล ทจะสงผลกระทบตอการกระท า เชน เปนคนทมความตองการผลส าเรจ การกระท าสงตางๆ จงออกมาในลกษณะของการมงไปสความส าเรจตลอดเวลา

ความเชยวชาญ ช านาญพเศษในดานตางๆ

ความรสกนกคดเกยวกบเอกลกษณและคณคาของตน

จนตนาการ แนวโนมวธคด วธปฏบตตนอนเปนไปโดยธรรมชาตของบคคล

ขอมลความรทบคคลมในสาขาตางๆ

บทบาททบคคลแสดงออกตอผอน

ความเคยชน พฤตกรรมซ าๆ ในรปแบบใด รปแบบหนง

โมเดลภเขาน าแขง

บทบาททแสดงออกตอสงคม (Social Role)

ภาพลกษณภายใน (Self-Image)

อปนสย (Traits)

แรงผลกดนเบองลก (Motives)

องคความร และ

ทกษะตางๆ

การใชสมรรถนะในการบรหารทรพยากรบคคล

ก าหนดโครงสราง ระบบการจงใจ ใหรางวล ตอบแทน

จงใจ

สรรหา

พฒนา

พฒนา ระบบงาน ประเมน

ผลงาน

สมรรถนะหลก ของหนวยงาน

วางแผนก าลงคน สรรหา แตงตง โยกยาย สบเปลยนหมนเวยน ก าลงคน

วางแผนพฒนา บคคล สอนงาน พฒนาทมงาน พฒนาสายอาชพ

ออกแบบโครงสราง องคการ หนาทความ รบผดชอบ ออกแบบระบบงาน ระบบ บรหารจดการ

ระบบ วธ ประเมนผล ตวชวด ความส าเรจ

การบรหารงานทรพยากรบคคลแนวใหม

การบรหาร ทรพยากร

บคคล

เปนไปตามระบบ คณธรรม แนวใหม

พฒนาคณภาพชวต

เลอก คนเกง คนด

เปนไปตาม “แนวนโยบาย

มเจาภาพเรองคน

ใชคนนอย ประสทธภาพสง

เชอมโยงกบทศทาง ขององคการ

ยดหลก สมรรถนะ ยดผลการ

ปฏบตงาน

ยดหยน หลากหลาย

• การก าหนด คณ ลกษณะและทกษะทจ าเปน

• การสรรหาวาจางการสบทอดต าแหนง

การมงเนนทรพยากรบคคล

ก. การจดระบบบรหารงาน บคคล

ระบบบรหารงานบคคล

ค. การจางงาน และความกาวหนาใน

การงาน

ข. ระบบการ ประเมนผลการปฏบตงานของ

บคลากร

ก. สภาพแวดลอม ใน

การท างาน

ข. การใหการสนบสนนและ

สรางความพงพอใจ แกบคลากร

ก. การศกษา การฝก อบรม และการพฒนา

บคลากร

การเรยนรของบคลากร

และการสรางแรงจงใจ

ความผาสกและ

ความพงพอใจของบคลากร

ข. การสรางแรงจงใจ และการพฒนา

ความกาวหนาในงาน

• การจดระบบและบรหารงานเพอใหเกดความรวมมอ และความคลองตว

• การน าความคดทหลากหลายมาใชในระบบงาน

• การประเมนผลและใหขอมลปอนกลบเพอสนบสนนผลการด าเนนการ

• การบรหารคาตอบแทน รางวล และสงจงใจตางๆ

• การปรบปรงสขอนามย ปองกนภย

• การเตรยมพรอมตอภาวะฉกเฉน

• การก าหนดปจจยทส าคญตอความผาสกความพงพอใจ และแรงจงใจ

• การบรการ สวสดการ และนโยบายสนบสนนพนกงาน

• การหาความตองการในการฝกอบรม

• การสงเสรมการใชความรและทกษะใหม

• การจงใจใหพนกงานพฒนาตนเองและใชศกยภาพอยางเตมท

คนคอทรพยากรทมคาทสดขององคกร

“ชวตของคนทเคยท างานตางๆ นน

เปรยบดงตนไมนานาพนธ

บางพนธกโตชา บางพนธกโตเรว

เราตองมความอดทนในการสรางคน

แมจะตองใชเวลา 10 ป กยนด

ปลกตนไมใหญใชเวลานบ 100 ป

สรางคนดใชเวลา 10 ป”

By : ดร.เทยม โชควฒนา อดตประธานกรรมการ เครอสหพฒน

เอกสารประกอบการสอน วชาองคการและการจดการสมยใหม

หวขอ : การบรหารทรพยากรมนษยสมยใหม

อาจารยดวงพร แสงทอง คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

http://www.teacher.ssru.ac.th/duangphon_sa/