◆ เจตนารมณและสาระส�าคญของพรบ.การสาธารณสข(ฉบบท3)พ.ศ.2560 ศมล ศรสขวฒนา

◆ การเตรยมความพรอมรบอทกภยของส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอในเขตสขภาพท1,2,และ3 กาญจนา เอยมอกษร สรชาต ณ หนองคาย ยวนช สตยสมบรณ วรณธ กตตพชย

◆ การหมกเศษอาหารและมลฝอยจากสวนแบบกองแถว ธนาธป แกวค�าฟ ศราณ ศรใส ธวช เพชรไทย มาโนชญ เหลกด�ารง วรพจน เฉลมกลน

◆ การทดสอบความเทยงตรงของโปรแกรมการทดสอบเวลาปฏกรยาบนระบบแอนดรอยด นตยากร ชนเกานอย เพชรรตน ภอนนตานนท ครนท เมฆโหรา วรรธนะ ชลายนเดชะ

◆ โปรแกรมสงเสรมพฤตกรรมการดแลตนเองรวมกบแรงสนบสนนจากครอบครวของผปวยทไดรบการรกษาดวยวธการผาตดมดลกและรงไขทงสองขางแบบสองกลอง

มนทกานต วฒนานนท ศภชย ปตกลตง สธรรม นนทมงคลชย โชคชย หมนแสวงทรพย

พมพสรางค เตชะบญเสรมศกด

◆ ผลของโปรแกรมสงเสรมการเลกบหรของผปวยทเขารบการบ�าบดรกษายาเสพตดโรงพยาบาล แหงหนงในจงหวดสงขลา วรญญา ไชยสาล ศรณญา เบญจกล ธราดล เกงการพานช มณฑา เกงการพานช

◆ การท�านายจ�านวนผเสยชวตจากโรคหวใจขาดเลอดในประเทศไทยดวยตวแบบเกรย วฒนา ชยธวช อดศกด พงษพลผลศกด

◆ พฤตกรรมการปองกนโรคฟนผในเดกปฐมวยของผปกครองในศนยพฒนาเดกเลกอ�าเภอโพธทองจงหวดอางทอง

วชตา คงเหมอนเพชร วรณธ กตตพชย ศภชย ปตกลตง

◆ ผลของโปรแกรมการจดการตนเองส�าหรบการฟนฟสมรรถภาพปอดในผปวยโรคปอดอดกนเรอรง สทศน พภพสทธไพบลย มณฑา เกงการพานช ธราดล เกงการพานช เบญจมาศ ชวยช

◆ การประเมนความเสยงดานสขภาพตอการปวดไหลในพนกงานผลตและประกอบชนสวนอเลกทรอนกส

สนสา ชายเกลยง อารยา ปานนาค

◆ อบตการณการดอยาของเชอแบคทเรยจากอปกรณการแพทยในหองผปวยหนกของโรงพยาบาล อจฉรยา ยศบญเรอง ชนกานต จตศรทธา ลลตพรรณ ทาระเวท

Journal of Public Health Vol.47 No.2 (May-Aug 2017)

120

¡ÒÃàµÃÕÂÁ¤ÇÒÁ¾ÃŒÍÁÃѺÍØ·¡ÀÑ¢ͧÊíҹѡ§Ò¹ÊÒ¸ÒóÊØ¢ÍíÒàÀÍ

ã¹à¢µÊØ¢ÀÒ¾·Õè 1, 2, áÅÐ 3

¡ÒÞ¨¹Ò àÍÕèÂÁÍÑ¡ÉÃ* ÊØÃªÒµÔ ³ ˹ͧ¤ÒÂ** ÂØǹت ÊѵÂÊÁºÙó� ** ÇÔÃÔ³¸Ôì ¡ÔµµÔ¾ÔªÑÂ***

บทคดยอ การเตรยมความพรอมรบอทกภยมความสำาคญ

ตอสขภาพและคณภาพชวตของประชาชนการวจย

เชงพรรณนานมวตถประสงคเพอประเมนการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

ในเขตสขภาพท1,2และ3ใชแบบสอบถามเกบขอมล

จากผรบผดชอบงานเตรยมความพรอมรบอทกภย

จำานวน155คนสถตวเคราะหใช Independent

T-testและสมประสทธสหสมพนธของเพยรสนทระดบ

สำาคญทางสถต0.05ผลการวจยพบวาการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

อยในระดบด (รอยละ 76.13) ความร การรบร

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภยและการมสวนรวม

ของเครอขายในการเตรยมความพรอมรบอทกภย

อยในระดบด (รอยละ 90.3, 60.6, และ 63.2

ตามลำาดบ) สำานกงานทมประสบการณในการรบ

อทกภยในรอบ10ป3ครงขนไปมคะแนนเฉลย

การเตรยมความพรอมรบอทกภยมากกวาสำานกงาน

ทมประสบการณนอยกวาหรอเทากบ2ครงอยางม

นยสำาคญทางสถต(p=0.025)การมสวนรวมของ

หนวยงานเครอขายในการเตรยมความพรอมรบ

อทกภยสมพนธกบการเตรยมความพรอมรบอทกภย

(p=0.003)ขอเสนอแนะคอผบรหารเขตสขภาพ

ควรมนโยบายจดทำาแผนและ½ƒกปฏบตการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยรวมกนระหวางสำานกงาน

สาธารณสขอำาเภอทมประสบการณนอย(0-2ครง)

กบสำานกงานทมประสบการณรบอทกภยตงแต3ครง

ขนไปเพอใหสำานกงานสาธารณสขทกแหงมการเตรยม

ความพรอมในระดบด

¤íÒÊíÒ¤ÑÞ: การเตรยมความพรอมรบภยพบต,อทกภย,

สำานกงานสาธารณสขอำาเภอ,เขตสขภาพ

วารสารสาธารณส¢ศาสตร 2560; 47(2): 120-130

* นกศกษาหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต(สาธารณสขศาสตร)วชาเอกการบรหารสาธารณสขคณะสาธารณสขศาสตร

และบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหดล**ภาควชาบรหารงานสาธารณสขคณะสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลยมหดล***ภาควชาอนามยครอบครวคณะสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลยมหดล

ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 2 (¾.¤.-Ê.¤. 2560)

121

บทนำา ปจจบนภยพบตทางธรรมชาตเกดขนบอยครง

ทนบวนจะทวความรนแรงขนเรอยๆ ในประเทศไทย

อทกภยทมความสญเสยมากทสดคอ มหาอทกภย

ปพ.ศ.2554ในพนท64จงหวดและกรงเทพมหานคร

มผ เดอดรอน 5,247,125 ครวเรอน จำานวน

16,224,302 คน เสยชวต 1,026 คน รวมมลคา

ความเสยหายสงถง1.44ลานลานบาท1โดยจงหวด

ในเขตสขภาพท 1, 2, และ 3 กเปนพนทประสบ

ภยพบตดวยเพราะมพนทเสยง ตอการเกดอทกภย

โดยเฉพาะบรเวณตอนกลางเปนพนทราบลมมแมนำา

ป�งวงยมและนานไหลผานทำาใหมความเสยงตอ

การเกดอทกภยในเขตสขภาพท1,2,และ3รวม

18จงหวดไดแกเชยงใหมเชยงรายแมฮองสอน

ลำาพนลำาปางพะเยาแพรนานพษณโลกอตรดตถ

สโขทย ตาก กำาแพงเพชร พจตร นครสวรรค

เพชรบรณอทยธานและชยนาท2ซงสงผลกระทบตอ

สขภาพของประชาชนทงทางรางกายจตใจตลอดจน

ความเปนอยทเปลยนแปลงไปจากรายงานของกระทรวง

สาธารณสขพบวาในชวงวนท25กรก®าคม-30

ตลาคม พ.ศ.2554 มจำานวนผเสยชวตจากอทกภย

ทงสน366คนสาเหตหลกคอการจมนำา(รอยละ86)

และรองลงไปคอการถกไฟฟาช�อต(รอยละ6)3ดงนน

การเตรยมพรอมรบอทกภยในงานสาธารณสขจำาเปน

ตองมการเตรยมพรอมในหลายระดบตามภารกจดาน

การปองกนควบคมโรคการรกษาและฟ„œนฟทงในระดบ

ความรวมมอระหวางนานาชาตระดบประเทศไปจนถง

การเตรยมพรอมของชมชนเพอรองรบโรคทมากบ

อทกภย

การเตรยมความพรอมรบภยพบตตางๆ ในสวน

ทเกยวกบดานการแพทยและสาธารณสขมการจดทำา

แผนการจดการภยพบตดานสาธารณสขอยภายใต

กรอบของแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต

ป พ.ศ. 2553-25571 ไดกำาหนดบทบาทหนาทของ

หนวยงานของกระทรวงสาธารณสขไวอยางชดเจน

สำานกงานสาธารณสขอำาเภอเปนหนวยงานทสำาคญ

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภยทจะชวยสนบสนน

ใหเกดการมสวนรวมของเครอขายในชมชนทกภาคสวน

ในการประเมนความเสยงในพนทดานภยตางๆ ไมวา

จะเปนหนวยงานระดบจงหวดอำาเภอตำาบลตลอดจน

องคกรปกครองสวนทองถน(อปท.)จดทำาแผนรองรบ

ความเสยง ½ƒกซอมแผนในสถานบรการทกระดบ

อยางนอยปละครงและมระบบเ½าระวง (Surveil-

lance)4 ซงอดตจนถงปจจบนเขตสขภาพท1-3ยงขาด

ขอมลทแสดงใหเหนถงระดบการเตรยมความพรอม

รบอทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอเพอนำาไป

สการพฒนาระบบการแจงเตอนภยและการกระจาย

ขาวสารการจดทำาแผนการ½ƒกซอมแผนและการ

½ƒกอบรมเพอเตรยมความพรอมรบอทกภยในดาน

ปจจยสการเตรยมสนบสนนดานเครองมองบประมาณ

การสอสาร เปนตน จงจำาเปนทจะตองศกษาป˜จจย

ทมผลตอการเตรยมความพรอมรบอทกภยเพอจะได

นำาผลการศกษาไปปรบปรงพฒนาตอไป

วตถประสงค 1.เพอประเมนระดบการเตรยมความพรอมรบ

อทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอในเขตสขภาพ

ท1,2,และ3

2.เพอประเมนความรในการเตรยมความพรอม

รบอทกภยการรบรในการเตรยมความพรอมรบอทกภย

และการมสวนรวมของเครอขายในการเตรยมความ

พรอมรบอทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

ในเขตสขภาพท1,2,และ3

3.เพอเปรยบเทยบคะแนนการเตรยมความ

Journal of Public Health Vol.47 No.2 (May-Aug 2017)

122

พรอมรบอทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอทม

คณลกษณะของสภาพแวดลอมแตกตางกน ในเขต

สขภาพท1,2,และ3

4.เพอวเคราะหความสมพนธระหวางความร

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภย การรบรในการ

เตรยมความพรอมรบอทกภยและการมสวนรวม

ของเครอขายในการเตรยมความพรอมรบอทกภย

กบการเตรยมความพรอมรบอทกภยของสำานกงาน

สาธารณสขอำาเภอในเขตสขภาพท1,2,และ3

วธการศกษาประชากรและกลมตวอยาง

การวจยนเปนการวจยเชงพรรณนา(Descriptive

Research)ประชากรคอสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

ในเขตสขภาพท1,2,และ3จำานวนทงหมด203แหง

ขนาดตวอยางใชการคำานวณโดยใชสตรของCochran5

ไดจำานวนตวอยางขนตำาทตองการ 155 ตวอยาง

เนองจากใชการสงแบบสอบถามทางไปรษณยผวจย

จงชดเชยอตราตอบกลบแบบสอบถามไมเพยงพอ

โดยใชประชากรทงหมดเปนกลมตวอยาง ผตอบ

แบบสอบถามคอสาธารณสขอำาเภอสงแบบสอบถาม

ทางไปรษณยป�ดผนกใหผประสานงานจากสาธารณสข

จงหวดนำาสงใหสาธารณสขอำาเภอกลมเปาหมาย

แบบสอบถามทตอบเสรจแลวใหผตอบใสซองป�ดผนก

สงกลบทผประสานจากสาธารณสขจงหวดเพอรวบรวม

สงคนกลบใหผวจยซงไดแบบสอบถามตอบกลบคน

ทสามารถนำามาวเคราะหไดทงหมด155ฉบบ

เครองมอทใชในการศกษา

แบบสอบถามทผวจยสรางขนเพอเกบขอมลน

อางองจากการทบทวนวรรณกรรม เกยวกบบทบาท

หนาทในการเตรยมความพรอมตอบโตภาวะฉกเฉน

ทางดานสาธารณสขของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

ความรเรองอทกภย หลกการเตรยมความพรอมรบ

อทกภย การรบร การมสวนรวม แบบสอบถาม

ประกอบดวยขอคำาถาม6สวนตรวจสอบความตรง

ของเนอหาผทรงคณวฒจำานวน3ทานปรบปรงแกไข

ตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญการหาความเชอมน

โดยนำาแบบสอบถามไปทดลองใชกบสาธารณสขอำาเภอ

ในเขตสขภาพท 5 จำานวน 30 แหง วเคราะห

หาความเชอมนโดยวธหาสมประสทธแอลฟาของ

ครอนบาค6(Cronbach’sAlphaCoefficient)ได

คาความเชอมนของแบบสอบบถามดงน

สวนท1สภาพแวดลอมของสำานกงานสาธารณสข

อำาเภอไดแกจำานวนประชากรตามทะเบยนราษ®ร

พนทเสยงตอการเกดอทกภย จำานวนเจาหนาทใน

หนวยงานจำานวนเครอขายในพนท ประสบการณ

ในการรบอทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

จำานวนขอถาม5ขอ

สวนท 2ความรในการเตรยมความพรอมรบ

อทกภยวดโดยใชแบบทดสอบความรแบบใหเลอก

ตอบ“ถก”และ“ผด”จำานวนคำาถาม10ขอสรป

คะแนนรวมออกเปน3ระดบ7คอระดบดปานกลาง

และตองปรบปรง(ความเชอมนเทากบ0.73)

สวนท3การรบรในการเตรยมความพรอมรบ

อทกภยขอคำาถามมลกษณะเปนมาตราสวนการประเมน

5ระดบ1=รบรนอยทสดถง5=รบรมากทสด

จำานวนขอถาม16ขอสรปคะแนนรวมเปน3ระดบ7

คอระดบมากปานกลางและระดบนอย(ความเชอมน

เทากบ0.72)

สวนท 4 การมสวนรวมของเครอขายในการ

เตรยมความพรอมรบอทกภย ขอคำาถามมลกษณะ

เปนมาตราสวนการประเมน5ระดบ1=นอยทสด

ถง5=มากทสดจำานวนขอถาม12ขอสรปคะแนน

ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 2 (¾.¤.-Ê.¤. 2560)

123

ออกเปน3ระดบ7คอระดบมากระดบปานกลาง

และระดบนอย(ความเชอมนเทากบ0.90)

สวนท5การเตรยมความพรอมรบภยอทกภย

ของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอถามเกยวกบกจกรรม

ทมการปฏบตในสำานกงานสาธารณสขอำาเภอคำาถาม

ปลายป�ดแบบเลอกตอบ“ม”หรอ“ไมม”กจกรรม

ตามขอถามจำานวน13ขอสรปคะแนนรวมออกเปน

3ระดบ7คอระดบดระดบปานกลางและระดบ

ตองปรบปรง(ความเชอมนเทากบ0.80)

สวนท6ขอเสนอแนะ/ป˜ญหา/อปสรรค

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภย

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

วเคราะหขอมลโดยหารอยละ, คาเฉลย, คา

สวนเบยงเบนมาตรฐาน(SD),IndependentT-test

และสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน

ขอพจารณาดานจรยธรรม

โครงการวจยนไดผานการพจารณาอนมต

รบรองโดยคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษย

คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล ตาม

เอกสารรบรองเลขทMUPH2016-009

ผลการศกษา 1.การเตรยมความพรอมรบอทกภยของ

สำานกงานสาธารณสขอำาเภอสวนใหญอยในระดบด

(รอยละ 76.13) รองลงมาอยในระดบควรปรบปรง

(รอยละ12.26)เมอพจารณารายขอพบวาประเดน

ทมการเตรยมความพรอมมากทสดคอการจดระบบ

เ½าระวงโรคทมากบอทกภยตามบทบาทหนาทรองลงมา

คอสามารถแลกเปลยนขอมลกบเครอขายทเกยวของ

เพอเตรยมความพรอมรบอทกภยและมการบรณาการ

หรอดำาเนนงานรวมกบเครอขายในการเตรยมความพรอม

รบอทกภย(รอยละ98.1,92.3,และ91.2ตามลำาดบ)

ประเดนทมการเตรยมความพรอมนอยทสดคอการจด

½ƒกซอมแผนหรอรวม½ƒกซอมแผนรบอทกภยรองลงมา

คอ มการ½ƒกจดเจาหนาทอยเวรเพอออกปฏบตงาน

ในชวงอทกภยและมหรอสามารถขอรบการสนบสนน

ทรพยากร(รอยละ60.4,69.7,และ70.1ตามลำาดบ)

2.ความรในการเตรยมความพรอมรบอทกภย

พบวาในภาพรวมมความรระดบด(รอยละ90.32)

รองลงมามความรอยในระดบปานกลาง(รอยละ6.45)

เมอพจารณารายขอพบวาประเดนทมความรมากทสด

คอ รวาในการเตรยมความพรอมรบอทกภย ตองม

การประเมนความเสยง(รอยละ98.7)มการจดทำา

แผนรองรบอทกภย(รอยละ98.7)และทราบหลกการ

เตรยมความพรอมรบอทกภย(รอยละ98.7)ประเดน

ทมความรนอยทสดคอการจดทำาสอแจงเตอนประชาชน

เกยวกบการระวงโรคทมากบอทกภยรองลงมาคอ

การปองกนและการลดผลกระทบหลงจากตอบสนอง

ภาวะฉกเฉนเสรจแลว(รอยละ67.1,71.6ตามลำาดบ)

3.การรบรในการเตรยมความพรอมรบอทกภย

พบวา ในภาพรวมอยในระดบด (รอยละ 60.6)

รองลงมา อยในระดบปานกลาง (รอยละ 39.4)

เมอพจารณารายขอพบวาประเดนทมการรบรมาก

ทสดคอการเตรยมความพรอมรบอทกภยจะชวยลด

ผลกระทบตอชวตและทรพยสนรองลงมาคอรบรวา

กลมผสงอาย เดก สตรมครรภ ตองไดรบการดแล

ชวยเหลอกอนและการ½ƒกซอมแผนเปนประโยชนตอ

การเตรยมความพรอมรบอทกภย(รอยละ67.7,65.2,

และ64.5ตามลำาดบ)ประเดนทมการรบรนอยทสด

คอถาเกดอทกภยพนทใกลเคยงจะทำาใหพนทรบผดชอบ

ของทานมโอกาสเกดอทกภยได รองลงมาคอ พนท

ราบลมมโอกาสเสยงเกดอทกภยมากกวาทราบเชงเขา

Journal of Public Health Vol.47 No.2 (May-Aug 2017)

124

(รอยละ26.5และรอยละ27.1ตามลำาดบ)

4.การมสวนรวมของเครอขายในการเตรยม

ความพรอมรบอทกภย พบวา การมสวนรวมของ

เครอขายในภาพรวมอยในระดบด (รอยละ 63.2)

รองลงมาอยในระดบปานกลาง(รอยละ33.5)เมอ

พจารณารายขอพบวาการมสวนรวมของเครอขาย

มากทสดคอ เครอขายมสวนรวมในคณะทำางาน

การเตรยมความพรอมรบอทกภยของพนท และม

สวนรวมในการจดทำาแผนเตรยมความพรอมรบอทกภย

ของพนท(รอยละ50.3)ประเดนการมสวนรวมของ

เครอขายทยงมนอยทสดคอเครอขายมสวนรวม

ในการประเมนจดออนจดแขง และปญหาอปสรรค

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภย(รอยละ26.5)

รองลงมาคอ การรวมดำาเนนการความกระตอรอรน

ในการมสวนรวมเตรยมความพรอมรบอทกภยและ

เครอขายมสวนรวมในการปรบปรงแกไขหรอพฒนา

การเตรยมความพรอมรบอทกภย(รอยละ26.5,27.1,

และ28.4ตามลำาดบ)รายละเอยดดงตารางท1

Table 1ThelevelofFloodPreparedness,Knowledge,Perception,andParticipationofthe

NetworkofFloodPreparedness.(n=155)

Item

level

Mean SDPoor Fair Good

Number (%) Number (%) Number (%)

Flood preparedness

Knowledge

Perception

Participationofthenetwork

10.8

8.9

64.6

49.3

2.53

1.26

5.50

7.72

19(12.3)

5(3.2)

0(0.0)

5(3.2)

18(11.6)

10(6.5)

61(39.4)

52(33.5)

118(76.1)

140(90.3)

94(60.6)

98(63.2)

5.ผลการวเคราะหความแตกตางของคาเฉลย

คะแนนการเตรยมความพรอมรบอทกภยของสำานกงาน

สาธารณสขอำาเภอจำาแนกตามลกษณะสภาพแวดลอม

ของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอพบวา จำานวน

ประชากรตามทะเบยนราษ®รในเขตพนทรบผดชอบ

ระดบความเสยงในการเกดอทกภยจำานวนเจาหนาท

ในหนวยงาน และหนวยงานเครอขายในการตดตอ

ประสานงานทแตกตางกนมคาเฉลยคะแนนการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยของสำานกงานสาธารณสข

อำาเภอไมแตกตางกน(p=0.830,0.485,0.917,และ

0.985 ตามลำาดบ) ยกเวนประสบการณในการรบ

อทกภยทพบวาสำานกงานสาธารณสขอำาเภอทเคยเกด

อทกภย 3 ครงขนไป มคาเฉลยคะแนนการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยสงกวาสำานกงานสาธารณสข

อำาเภอทไมเคยเกดอทกภยหรอเคยเกดอทกภย1-2ครง

อยางมนยสำาคญทางสถต(p=0.025)ดงตารางท2

ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 2 (¾.¤.-Ê.¤. 2560)

125

Table 2ComparingtheAverageScoresofFloodPreparednesswithCharacteristicsofDistrict

HealthOfficesEnvironmentionRegionalHealth1,2,and3.(n=155)

Characteristics of district health

offi ces environmentNumber MeanA SD tB p

Registeredpopulationintheterritory(persons)

5,000-25,000 39 10.74 2.84 0.250 0.830

>25,000 116 10.84 2.43

Theriskofflooding

High-Moderate 33 10.55 2.88 0.699 0.485

Norisk-Lowrisk 122 10.89 2.44

Numberofofficers(persons)

1-6 85 10.80 2.55 0.105 0.917

≥7 70 10.84 2.52

Agencywhichcoordinate(units)

1 21 10.81 2.34 0.019 0.985

> 1 134 10.82 2.57

Experiencedwithfloodinginthepast10years(from2548to2558)

0-2times 104 10.55 2.83 2.266 0.025*

≥3times 51 11.37 1.69

A=AverageScoresofFloodPreparednessSD=StandarddeviationB=IndependentT-test*significantatlevel0.05

6.ผลการวเคราะหหาความสมพนธโดยใชสถต

สมประสทธสหสมพนธของเพยรสนพบวา ความร

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภย และการรบร

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภยไมมความสมพนธ

กบการเตรยมความพรอมรบอทกภยของสำานกงาน

สาธารณสขอำาเภอ(p=0.134และ0.770ตามลำาดบ)

การมสวนรวมของเครอขายในการเตรยมความพรอม

รบอทกภยมความสมพนธทางบวกกบการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

อยางมนยสำาคญทางสถต(r=0.238,p=0.003)

ดงตารางท3

Journal of Public Health Vol.47 No.2 (May-Aug 2017)

126

Table 3Association Between Knowledge of Flood Preparedness, Perception of Flood

Preparednes,andParticipationoftheNetworkinFloodPreparednesswithFlood

PreparednessbyDistrictPublicHealthOfficesinRegionalHealth1,2,and3.(n=155)

FactorsFlood Preparedness

r# p

Knowledgeoffloodpreparedness

Perceptionoffloodpreparedness

Participationofthenetworktofloodpreparedness

0.121

0.142

0.238

0.134

0.770

0.003**

#=Pearsonproductmomentcorrelation**significantatlevel0.01

อภปรายผล การวจยครงนประเมนระดบการเตรยมความ

พรอมรบอทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

ในเขตสขภาพท1,2,และ3เพอนำาเสนอผบรหาร

ในการวางแผนพฒนาการเตรยมความพรอมรบอทกภย

ของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอใหมความเหมาะสม

ตามบทบาทภารกจตอไปซงสามารถอภปรายผลการ

ศกษาไดดงน

1.การเตรยมความพรอมรบอทกภยของสำานกงาน

สาธารณสขอำาเภอในเขตสขภาพท 1, 2, และ 3

สวนใหญอยในระดบด(รอยละ76.13)ทงนเพราะ

สำานกงานสาธารณสขอำาเภอมการเตรยมความพรอม

ทดในเรองการจดระบบเ½าระวงโรคทมากบอทกภย

ตามบทบาทหนาท สามารถแลกเปลยนขอมลกบ

เครอขายทเกยวของเพอเตรยมความพรอมรบอทกภย

และมการบรณาการหรอดำาเนนงานรวมกบเครอขาย

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภยโดยไดรบการม

สวนรวมของเครอขายในการเตรยมความพรอมรบ

อทกภยอยในระดบทด สอดคลองกบผลการศกษา

การเตรยมความพรอมรบอทกภยของหวหนาครอบครว

พนทชนบทจ.ตรงทมพฤตกรรมการเตรยมความพรอม

รบอทกภยอยในเกณฑด8

ในดานทมการเตรยมความพรอมนอย คอ

การจด½ƒกซอมแผนหรอรวม½ƒกซอมแผนรบอทกภย

ระหวางหนวยงานอนทงนเพราะสาธารณสขอำาเภอ

รบรวา การรวม½ƒกซอมแผนรบอทกภยระหวาง

หนวยงานอน เปนเรองททำาไดยาก รองลงมาคอ

มการ½ƒกจดเจาหนาทอยเวรเพอออกปฏบตงานในชวง

อทกภยและเรองความสามารถขอรบการสนบสนน

ทรพยากรเรอเสอชชพพาหนะอนๆเพอลงพนท

เยยมประชาชนเมอเกดอทกภยทงนอาจเนองมาจาก

มสำานกงานสาธารณสขกลมตวอยางสวนมากทม

ประสบการณในการรบอทกภยในรอบ10ปนอยครง

คอไมเคยประสบอทกภยในพนทรอยละ16.1(25แหง)

และเคยมประสบการณรบอทกภย1-2ครงรอยละ

51.0 (79 แหง) จงมการเตรยมความพรอมนอย

ในประเดนดงกลาว

2.ปจจยดานประสบการณในการรบอทกภย

ของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอพบวาสำานกงาน

สาธารณสขอำาเภอทมประสบการณในการรบอทกภย

ในรอบ 10 ปนอยครง คอ ไมเคยประสบอทกภย

ในพนทหรอเคยมประสบการณรบอทกภย1-2ครง

ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 2 (¾.¤.-Ê.¤. 2560)

127

มคะแนนการเตรยมความพรอมรบอทกภยตำากวา

สำานกงานสาธารณสขอำาเภอทมประสบการณในการ

รบอทกภยตงแต3ครงขนไปผลการวจยนสอดคลอง

กบการวจยทผานมาพบวาความถของประสบการณ

นำาทวมสมพนธกบพฤตกรรมในการเตรยมความพรอม

รบอทกภย8และผลการวจยทพบวาการมประสบการณ

เรองการประสบภยนำาทวมมความสมพนธระดบมาก

กบพฤตกรรมการเตรยมความพรอมรบอทกภย9-10

เนองจากประสบการณจะทำาใหเกดการเรยนรวาควร

มการเตรยมความพรอมรบอทกภยอยางไรทจะสามารถ

รองรบอทกภยไดทำาใหประสบการณมความสมพนธ

กบการเตรยมความพรอมรบอทกภย

3.ความร การรบรในการเตรยมความพรอม

รบอทกภย ไมสมพนธกบการเตรยมความพรอมรบ

อทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอในเขตสขภาพ

ท1,2,และ3พบวาในภาพรวมมความรระดบด

(รอยละ90.32)โดยเฉพาะมความรในการประเมน

ความเสยงหลกการเตรยมความพรอมรบอทกภยและ

การจดทำาแผนรองรบอทกภยสงทสด(รอยละ98.7)

การทพบวา ผรบผดชอบงานเตรยมความพรอมรบ

อทกภยมความรดทงนอาจเนองมาจากกระทรวง

สาธารณสขไดมการเผยแพรความรในเรองการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยใหสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

ซงกำาหนดใหสาธารณสขอำาเภอมบทบาทหนาท

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภยตามทกำาหนด4

โดยปจจบนมเอกสารเผยแพรและการอบรมแนวปฏบต

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภย แตทผลการ

วเคราะหพบวาความร และการรบรในการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยไมสมพนธกบคะแนนการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยของสำานกงานสาธารณสขอำาเภอ

อาจเนองจากการเตรยมความพรอมรบอทกภยของ

สำานกงานสาธารณสขอำาเภอเปนงานทตองใชบคลากร

หลายภาคสวนการมความรและรบรทดจงไมสามารถ

มอทธพลใหเกดกจกรรมเตรยมความพรอมไดเพยงพอ

และสำานกงานสวนใหญยงมประสบการณนอยและม

ความจำากดดานงบประมาณผลการศกษาครงนแตกตาง

จากการศกษาททำาการศกษาพฤตกรรมการเตรยม

ความพรอมเกยวกบอบตภยของประชาชนในชนบท

หมเกาะกาฟดาลประเทศมสดฟทพบวาความร

สมพนธกบการเตรยมความพรอมเกยวกบอบตภย11

4.การมสวนรวมของเครอขายในการเตรยม

ความพรอมรบอทกภยมความสมพนธทางบวกกบ

การเตรยมความพรอมรบอทกภยของสำานกงาน

สาธารณสขอำาเภอในเขตสขภาพท 1, 2, และ 3

ซงสนบสนนใหเหนวาในกจกรรมการเตรยมความพรอม

รบอทกภยหากไดหนวยงานอนมารวมดวยจะทำาใหม

การสนบสนนใหผรบผดชอบในสำานกงานสาธารณสข

อำาเภอดำาเนนการไดด และดำาเนนการตามแนวทาง

ทกำาหนดและในเขตสขภาพท1,2,และ3สวนใหญ

ไดรบความรวมมอและการมสวนรวมของเครอขาย

ในภาพรวมอยในระดบด(รอยละ63.2)โดยมสวนรวม

ของเครอขายในการกำาหนดทศทางการเตรยมความ

พรอมรบอทกภยของพนทการกำาหนดบทบาทหนาท

ในการเตรยมความพรอมรบอทกภยของพนทหนวยงาน

ทมสวนรวมสำาคญไดแกองคกรปกครองสวนทองถน

และสำานกงานปองกนสาธารณภย เกษตรจงหวด

เกษตรอำาเภอ สำานกงานสาธารณสขจงหวด ทหาร

ตำารวจเปนตน

การมสวนรวมของเครอขายจะชวยในการ

กำาหนดบทบาทหนาทและเตรยมความพรอมตามท

ไดรบมอบหมาย ทำาใหมการเตรยมความพรอมทด

ยงขนจากการศกษาทผานมา12พบวาถาประชาชน

ไมมการเตรยมความพรอมในการบรหารจดการภยพบต

จะทำาใหขาดศกยภาพทจะเขาไปมสวนรวมในการ

Journal of Public Health Vol.47 No.2 (May-Aug 2017)

128

บรหารจดการภยพบตทอาจเกดขนได12 ทงนสาธารณสข

ไมไดเปนเจาภาพหลกในการเตรยมความพรอมรบ

อทกภยจำาเปนตองอาศยความรวมมอการมสวนรวม

จากเครอขายในการเตรยมความพรอมรบอทกภย

จงจะสามารถเตรยมความพรอมไดครอบคลมทกดาน

จะเหนไดจากการเตรยมความพรอมในบางดานทม

การเตรยมความพรอมนอย ไดแก ในเรองการจด

½ƒกซอมแผนการ½ƒกจดเจาหนาทอยเวรเพอออกปฏบต

งานในชวงอทกภยและการมหรอสามารถขอรบการ

สนบสนนทรพยากรในดานตางๆเหลานจะตองม

หนวยงานอนเขามาและทำาใหเกดการเตรยมความพรอม

ดงผลการศกษาของ ววฒน วนรงสกล13 ทพบวา

องคกรปกครองสวนทองถนมบทบาทสำาคญเปน

อยางมากในการเขามามสวนรวมในการพฒนางาน

ดานสาธารณสขเชนมสวนรวมในการกำาหนดทศทาง

การพฒนางานดานสาธารณสขของจงหวดและม

สวนรวมในการตดตามและประเมนผลเปนตน

ขอเสนอแนะ 1.ผบรหารเขตสขภาพท1,2และ3ควร

กำาหนดนโยบายใหสำานกงานสาธารณสขอำาเภอมการ

จดทำาแผน และ½ƒกปฏบตในการเตรยมความพรอม

รบอทกภยรวมกน ระหวางพนทมประสบการณรบ

อทกภยนอยหรอไมเคยเกดขนเลยรวมกบสำานกงาน

สาธารณสขอำาเภอทมประสบการณรบอทกภยตงแต

3ครงขนไปเพอใหเกดการแลกเปลยนประสบการณ

และถายทอดการเรยนรระหวางกน

2.การศกษาในครงตอไปควรเพมตวแปรอน

ทเกยวของ เชน ปจจยสนบสนนภายในหนวยงาน

และการสนบสนนจากสวนกลางหาขอมลโดยการ

สมภาษณเพอใหไดขอมลเชงลกมากขน

กตตกรรมประกาศ การวจยน เ ปนสวนหน งของวทยานพนธ

วทยาศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร)

มหาวทยาลยมหดลผวจยขอขอบพระคณสาธารณสข

อำาเภอเจาหนาทผใหขอมลทกทานขอบคณผประสาน

จากสำานกงานสาธารณสขจงหวดทกจงหวดทใหความ

อนเคราะหชวยเหลอการเกบขอมลในการวจยน

เอกสารอางอง1.Department of Disaster Prevention and

Mitigation, Ministry of Interior. The

National Disaster Prevention and

MitigationPlan2013-2014.Bangkok:

Agricultural cooperative printing

demonstrationsofThaico.,Ltd.2009.

2.ThammasatInstituteforStudyofInterna-

tionalCoopration(TISIC).Availableat

http://www.apecthai.org/index.php,

accessedOctober1,2015.

3.Kraichat T, Amarin K. Flood effects on

health.JournalofEnvironmental2012;

16(1):36-44

4.BureauofPolicyandStrategy,Ministryof

PublicHealth.Guidelinesforpublic

healthemergencyresponse.Nonthaburi,

2009.

5.Cochran WJ. Practical nonparametric

statistics.NewYork:JohnWiley;1997.

6.CronbachLJ.Essentialsofpsychological

testing.NewYork:HarperandRow;

1970.

ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒóÊØ¢ÈÒʵÃ� »‚·Õè 47 ©ºÑº·Õè 2 (¾.¤.-Ê.¤. 2560)

129

7.BloomBS.Handbookon formativeand

summative evaluation of study of

learning.NewYork:DavidMackay,

1971.

8.TomabechiN.Flooddisasterpreparedness

behavioramongheadsofhousehoulds

inruralmuangdistrict,TrangProvince

ofThailand.JournalofPublicHealth

andDevelopment2009;7:97-107.

9.Grothmann,T,Reusswig,F.Peopleatrisk

offlooding:Whysomeresidentstake

precautionary action while others do

not.NaturalHazards2006;38:101-20.

10.CoulstonJE,DeenyP.Priorexposureto

major flooding increases individual

preparednessinhigh-riskpopulations.

PrehospDisasterMed2010; 25(4):

289-95.

11.RasheedH, Keikarnka B, Chompikul J.

Disaster preparedness behaviour

amongruralpeopleinGaafuDhaalu

Atoll,Maldives.JournalofPublicHealth

andDevelopment2010;8(1):9-25.

12.ChuwongU.Theparticipationofcitizens

in management disasters. case study

communityhousingbuildingDinDaeng

[M.S.Thesis]. Bangkok: Faculty of

PoliticalScienceThammasatUniver-

sity,2008.

13.WiwatW.LocalAdministrationParticipa-

tion inPublicHealthDevelopment,

NonthaburiProvince.JournalofPublic

Health.2016;46(1):71-81.

Journal of Public Health Vol.47 No.2 (May-Aug 2017)

130

J Public Health 2017; 47(2): 120-130

Correspondence:SurachartNaNongkhai.DepartmentofPublicHealthAdministration,FacultyofPublic

Health,MahidolUniversity,Bangkok10400,Thailand.E-mail:surachart.nan@mahidol.ac.th* Graduate Student in Master of Science (Public Health) Program in Public Health Administration,

FacultyofPublicHealthandFacultyofGraduateStudies,MahidolUniversity**DepartmentofPublicHealthAdministration,FacultyofPublicHealth,MahidolUniversity***DepartmentofFamilyHealth,FacultyofPublicHealth,MahidolUniversity

Flood Preparedness by District Health Offi ces

in Regional Health 1, 2, and 3

Kanjana Iamaksorn* Surachart Na Nongkhai**

Youwanuch Sattayasomboon** Wirin Kittipichai***

Abstract Thisdescriptiveresearchpurposeaimed

to survey flood preparedness of district

healthofficesinhealthregions1,2,and3.

Respondentswerechiefhealthdistrictofficers.

Thesamplecomprised155offices.Datawas

collected by questionnaire and analyzed

using descriptive statistics and statistical

analysis was performed using percentage,

average,standarddeviation,independentt-test

and Pearson’s correlation coefficient with

levelof statistical significancesetat0.05.

Theresultsshowedthatthefloodpreparedness

ofthedistricthealthofficeswasgood(76.13%).

Knowledgeoffloodpreparedness,perceptions

offloodpreparednessandparticipation in

thepreparednessoffloodingwereatgood

levels(90.32%,60.6%,and63.2%,respectively).

Flooding experiences andpreparedness in

theregionalhealthofficessignificantlydiffered

(p=0.025).Knowledgeoffloodpreparedness

andperceptionsoffloodpreparednesswere

not related to thepreparednessof floods

(p=0.134and0.770,respectively).Participation

inthepreparednessoffloodingwasrelated

tofloodpreparedness (p=0.003). Itwas

recommendedthatthedistricthealthofficers

shouldbeworkingasanetworktoorganize

jointactivitiestopromoteparticipationand

achievesustainableengagement.Theactivities

shouldcoverdefiningrolesanddutiesand

floodpreparednessplanning.

Keywords: disaster preparedness, flood,

district health offices, regional

health